terms_context/སངས་རྒྱས་.json

[
  {
    "Tibetan": "ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །",
    "Sanskrit": "हिताशंसनमात्रेण बुद्धपूजा विशिष्यते। किं पुनः सर्वसत्त्वानां सर्वसौख्यार्थमुद्यमात्॥२७॥",
    "English 1": "If merely intending to benefit Is greater than revering the Buddha, What need to speak of striving for The sake of all beings' happiness?",
    "English 2": "Even by merely thinking of benefiting others, one surpasses the merit of worshipping the Buddha. What need is there to mention striving for the welfare of all sentient beings without exception?",
    "Commentary 1": "གཞན་ཡང་ཕན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་ཉིད་ཀྱིས་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་པའི་མཆོད་པའི་ཁྱད་པར་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བས། སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་བས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་སྐྱེས་བུ་འགའ་ཞིག་གིས་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་བགྲང་གིས་མི་ལང་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་བཀང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ལ་ཕུལ་བ་བས་གང་ཞིག་གིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་འདི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། མཆོད་པ་སྔ་མ་དེས་འདི་ལ་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྲིན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་གི་ཕན་པ་དང་མི་ཕན་པ་བླང་བ་དང་དོར་བ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བསྟན་ཞེས་དགོངས་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་མེར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་བརྒྱུག་པ་ནི་བསམ་པ་དེས་འཇུག་པའོ། །",
    "Commentary 2": "སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་གཏམས་པའི་ཞིང་དག་ན། །མཆོད་པ་རྣམ་མང་དཔག་མེད་ཅི་ཡོད་པ། །སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ལ་ཉིན་རེར་རྟག་མཆོད་པས། །བྱམས་པའི་སེམས་ལ་གྲངས་དང་ཆར་མི་ཕོད། །ཅེས་གསུངས་ན། སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་ལ་བརྩོན་པ་དེ་བས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།"
  },
  {
    "Tibetan": "རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། །",
    "Sanskrit": "तच्चित्तरत्नग्रहणाय सम्यक् पूजां करोम्येष तथागतानाम्। सद्धर्मरत्नस्य च निर्मलस्य बुद्धात्मजानां च गुणोदधीनाम्॥१॥",
    "English 1": "In order to grasp that precious attitude, I make fine offerings to the tathagatas, to the true dharma, the immaculate jewel, and to the oceans of qualities, bodhisattvas.",
    "English 2": "To hold fast to this precious mind, I make excellent offerings to the Tathagatas, the holy Dharma, the stainless Three Jewels, the sons of the Buddha, and these oceans of good qualities.",
    "Commentary 1": "ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཆེད་དུ་སེམས་དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། །དྲི་མ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་སྤངས་པས་སོ། །མཆོད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །",
    "Commentary 2": "དང་པོ་ལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དགོས་ཆེད། རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཡུལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་། དམ་པའི་ཆོས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པ་མངའ་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ལ། ཚུལ་ནི་ལེགས་པར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་ཆེད་དུ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོས་དང་། འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པས་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོས་པས་ཏེ་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་མཆོད་ཅེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ།།"
  },
  {
    "Tibetan": "དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །",
    "Sanskrit": "सर्वक्षेत्राणुसंख्यैश्च प्रणामैः प्रणमाम्यहम्। सर्वत्र्यध्वगतान् बुद्धान् सहधर्मगणोत्तमान्॥२४॥",
    "English 1": "I prostrate, bowing as many bodies As there are atoms in all realms, To all the buddhas of the three times, The dharma, and the sublime sangha.",
    "English 2": "To all the Buddhas of the three times, along with the supreme Dharma and Sangha, I prostrate with as many bodies as there are atoms in all realms.",
    "Commentary 1": "དུས་གསུམ་སྟེ་དུས་གསུམ་པོ་དེར་གཤེགས་པའོ། །ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནོ། །",
    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་གསུམ་དུ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི་ལུས་བཏུད་ནས་བདག་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །",
    "Sanskrit": "बुद्धं गच्छामि शरणं यावदा बोधिमण्डतः। धर्मं गच्छामि शरणं बोधिसत्त्वगणं तथा॥२६॥",
    "English 1": "Until I reach enlightenment's essence, I go for refuge to the buddhas. I go for refuge to the dharma And sangha of bodhisattvas too.",
    "English 2": "Until I reach the essence of enlightenment, I take refuge in the Buddhas. Likewise, I take refuge in the Dharma and in the assembly of Bodhisattvas.",
    "Commentary 1": "སྙིང་པོ་ནི་བཅུད་དོ། །སྐྱབས་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །མཆི་ཞེས་པ་བཀའ་སྩལ་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བའོ། །",
    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་དང་། སོ་སོའི་རང་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་ནི། འཇིགས་པ་སྤང་བའི་དོན་དུ་སྐྱབས་གནས་ལ་བསྟེན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་དང་དེ་ལས་འདས་པ་གཉིས་སམ། འདས་པ་ལའང་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྐྱབས་འགྲོ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི་འཇིགས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་ཐར་པར་འདོད་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་སོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སྐྱབས་འགྲོ་མཆོག་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་རྒྱལ་མཚན་དམ་པ་ལས། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་ས་རྣམས་ནི། །ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་། །ཀུན་དགའ་རྭ་བ་ལྗོན་ཤིང་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་། །སྐྱབས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལས་རབ་མི་ཐར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ལ། རང་ཉིད་ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པས། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། དང་པོར་སློབ་དཔོན་ལས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་སྡོམ་པ་བླངས་ནས། མདོ་ལས། སངས་རྒྱས་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །དེ་ནི་ཡང་དག་དགེ་བསྙེན་ཏེ། །ནམ་དུའང་ལྷ་རྣམས་གཞན་དག་ལ། །སྐྱབས་གསོལ་བར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་གསོལ་བ། །འཚེ་ཞིང་གནོད་པའི་སེམས་དང་བྲལ། །དགེ་འདུན་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ཕྱོགས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བློ་གཏད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་གུས་པས་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་སུ་ལའང་གནོད་པར་མི་བྱ་བ་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་མི་འགྲོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་པ་མི་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་། གལ་ཏེ་ཉམས་ན་སླར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉེས་པ་སྤོང་ཞིང་ཡོན་ཏན་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ནི། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་ཡང་ངོ་། །ཚུལ་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི་སྟེ་བདག་ཁྱེད་ལ་བསྟེན་པས་སྐྱོབས་ཤིག་པའོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །",
    "Sanskrit": "विज्ञापयामि संबुद्धान् सर्वदिक्षु व्यवस्थितान्। महाकारुणिकांश्चापि बोधिसत्त्वान् कृताञ्जलिः॥२७॥",
    "English 1": "To the perfect buddhas and bodhisattvas who dwell in every direction, to those endowed with great compassion, I join my palms and supplicate:",
    "English 2": "To the perfectly enlightened Buddhas and bodhisattvas dwelling in all directions, those endowed with great compassion, I join my palms and pray:",
    "Commentary 1": "གསོལ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་དོན་དུ་གསོལ་བ་འདེབས་པའོ། །",
    "Commentary 2": "བཞི་པ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་ལ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་དོན་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱང་བྱ་སྡིག་པའི་སྒོ་དྲུག སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི། སྦྱོང་ཚུལ་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི། དུས་དང་། རྒྱུ་དང་། སྒོ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། ཡུལ་དང་། རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པ་རྣམས་ཏེ། དང་པོ་ནི། ཉེས་དམིགས་མཐོང་ནས་འགྱོད་པ་སྟེ། དུག་འཐུངས་པས་དེའི་འབྲས་བུ་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་ལས་སྐྱོབ་ནུས་བསྟེན་པ་སྟེ། སྨན་པ་ལ་བསྟེན་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་བ་སྤྱོད་པ་སྟེ། སྨན་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། ། བཞི་པ་ནི། ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་སྤྱོད་པ་སྟེ་ཕྱིས་དུག་མི་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ཚང་དགོས་ཤིང་ཚང་ན་ངེས་པར་འདག་པས་དེ་དག་གྲངས་ངེས་ཏེ། ཆོས་བཞི་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། བྱམས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་ན་སྡིག་པའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་དང་། ཉེས་པ་བཟློག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། སྦྱོར་བ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད། དངོས་གཞི་སྟོབས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བཤགས་ཚིག་བརྗོད་ཅིང་དག་པར་སྒོམ་པ་དང་། རྗེས་བཤགས་ཡུལ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་བསྒོམ་ཞིང་། བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱ་སྟེ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་གོ །གཉིས་པ་གཞུང་དོན་ལ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་སླར་ལྡོག་པའི་སྟོབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡིག་པ་བཤགས་ཚུལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཡུལ་མཆོག་ལ་བརྟེན་པའི་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་དུ་བཤགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། བཤགས་ཡུལ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི་རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བ་རྣམས་ལ་སྟེ། དེ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་ལུས་ཀྱིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་ངག་ཏུ་གསོལ་བ་ནི།"
  },
  {
    "Tibetan": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །",
    "Sanskrit": "सर्वासु दिक्षु संबुद्धान् प्रार्थयामि कृताञ्जलिः। धर्मप्रदीपं कुर्वन्तु मोहाद्दुःखप्रपातिनाम्॥४॥",
    "English 1": "With my palms joined, I implore the buddhas in all directions: Light the lamp of dharma in the gloom of suffering beings' confusion!",
    "English 2": "To all the Buddhas in every direction, I join my palms and pray: For sentient beings confused in the darkness of suffering, Please kindle the lamp of Dharma.",
    "Commentary 1": "གསོལ་བ་བཏབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གསོལ་བ་འདེབས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་དོན་དུའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་ནི་ཆོས་སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མགོ་ལྟུང་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་ལྡན་པའོ། །",
    "Commentary 2": "དྲུག་པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་ཞིང་མི་ཤེས་པའི་མུན་པས་འཐོམས་ནས་ལམ་དང་ལམ་མིན་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྦར་ནས་ལམ་བསྟན་དུ་གསོལ།"
  },
  {
    "Tibetan": "སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །",
    "Sanskrit": "विचारितं तु यद्बुद्धैर्महाप्राज्ञैश्च तत्सुतैः। मयापि च यथाशक्ति तत्र किं परिलम्ब्यते॥३॥",
    "English 1": "But why should I put off that which The buddhas and their offspring have Investigated with great prajna And I myself have also examined?",
    "English 2": "That which has been examined by the Buddhas and their children with great wisdom, and which I have also examined myself, what reason is there to delay in this?",
    "Commentary 1": "འདི་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བརྟགས་པའོ། །བཤོལ་དུ་ཅི་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་འགར་འགོར་ཅི་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། མི་དཔྱད་པར་འཇུག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །",
    "Commentary 2": "སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡིའི་སྲས་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་ཞིག་ལེགས་པར་བརྟགས་ཤིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལེན་པའི་སྔོན་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟགས་བརྟགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བསླབ་པ་དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །",
    "Sanskrit": "अप्रमेया गता बुद्धाः सर्वसत्त्वगवेषकाः। नैषामहं स्वदोषेण चिकित्सागोचरं गतः॥१३",
    "English 1": "Though countless buddhas have appeared and benefited all sentient beings, due to my own faults, I have not become an object of their healing activity.",
    "English 2": "Though countless Buddhas who benefit all beings have passed, due to my own faults, I have not become an object of their healing activity.",
    "Commentary 1": "ཅི་སྟེ་དེ་དག་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གདོན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་འདས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རང་གི་ཉེས་པ་སྟེ་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པས་བདག་ནི་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པའོ། །",
    "Commentary 2": "སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྐྱོབ་པས་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྔར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པ་བསླབ་པ་ལས་འདས་པ་དེས་སངས་རྒྱས་དེས་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་ཏོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། །",
    "Sanskrit": "बुद्धाश्च बोधिसत्त्वाश्च सर्वत्राव्याहतेक्षणाः। सर्वमेवाग्रतस्तेषां तेषामस्मि पुरः स्थितः॥३१॥",
    "English 1": "The buddhas and the bodhisattvas see everywhere without obstruction. Therefore I always am indeed within the presence of them all.",
    "English 2": "The Buddhas and bodhisattvas possess unobstructed vision everywhere. I am always in the presence of all of them.",
    "Commentary 1": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེ། ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ལ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་བསམས་ནས་ཏེ།",
    "Commentary 2": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དུས་ཀུན་ཏུ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐོགས་པ་མེད་པར་གཟིགས་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་ན་བདག་ནི་རྟག་ཏུ་གནས་ཞེས་ཏེ"
  },
  {
    "Tibetan": "མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། །",
    "Sanskrit": "ऋजु पश्येत्सदा सत्त्वांश्चक्षुषा संपिबन्निव। एतानेव समाश्रित्य बुद्धत्वं मे भविष्यति॥८०॥",
    "English 1": "When you look at a sentient being, think that it's only due to them that you'll awaken to buddhahood, and look sincerely, lovingly.",
    "English 2": "Even when looking at sentient beings with one's eyes, one should look at them with honesty and loving-kindness, thinking, \"Relying on these very beings, I will attain Buddhahood.\"",
    "Commentary 1": "འདི་ལྟར་བལྟ་བར་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མིག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁྱོག་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། མིའི་སྐྱོན་ནས་མི་ལྟ་བའོ།།ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།",
    "Commentary 2": "མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལ་བལྟ་ན་ཡང་འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྐྱོན་མི་ལྟ་བའམ་གྱ་གྱུ་ཅན་མ་ཡིན་པས་ན་དྲང་ཞིང་དེ་ལ་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རང་གིས་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །",
    "Sanskrit": "श्रीसंभवविमोक्षाच्च शिक्षेद्यद्गुरुवर्तनम्। एतच्चान्यच्च बुद्धोक्तं ज्ञेयं सूत्रान्तवाचनात्॥ १०३॥",
    "English 1": "Train in the ways to serve the guru from the life story of Shri Sambhava. This and the Buddha's other teachings are to be learned by reading sutras.",
    "English 2": "From the biography of Palchungwa, learn how to rely on a lama. This and other Buddha's teachings should be understood by reading the sutras.",
    "Commentary 1": "དཔལ་འབྱུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ནི་སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་ལེའུ་གཅིག་གོ། །དང་གི་སྒྲས་གཞན་ཡང་བསྡུ་བའོ། །འདི་དང་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཞེས་པ་ནི་མ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །",
    "Commentary 2": "བསྟེན་ཚུལ་ནི། སྡོང་པོ་བཀོད་པར་ཁྱིའུ་དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ལས་བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར། ཁུར་ཐམས་ཅད་ཁུར་བས་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ས་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་། བསམ་པ་མི་ཕྱེད་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར་ཁོར་ཡུག་ལས་ཐམས་ཅད་ཉམས་སུ་བླང་བ་ལ་མི་སྨོད་པས་བྲན། ང་རྒྱལ་དང་ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་སྤོང་བས་ཕྱག་དར་བ། ཁུར་ལྕི་བ་བཀུར་བས་ཐེག་པ། མི་ཁྲོ་བས་ཁྱི། འགྲོ་ཞིང་འོང་བ་ལ་མི་སྐྱོ་བས་གྲུ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་ངོར་བལྟ་བས་བུ་མཛངས་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱའོ། ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་ནི་ནད་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་ནི་སྨན་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་སྨན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། ནན་ཏན་ཉམས་སུ་བླང་བ་ནི་ནད་འཚོ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ། །ལྔ་པ་ནི། འདི་ཉིད་དུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་བསླབ་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ།"
  },
  {
    "Tibetan": "སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། །",
    "Sanskrit": "प्रतिमास्तूपसद्धर्मनाशकाक्रोशकेषु च। न युज्यते मम द्वेषो बुद्धादीनां न हि व्यथा॥ ६४॥",
    "English 1": "It's not right to get angry at those who insult or destroy statues, stupas, and the true dharma— the buddhas and such aren't harmed.",
    "English 2": "Even towards those who desecrate or destroy statues, stupas, or holy scriptures, it is not right for me to feel anger. The Buddhas and others cannot be harmed.",
    "Commentary 1": "དེ་ལྟ་ན་སྐུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྐུ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་རྟེན་ནི་མཆོད་རྟེན་ཉིད་དོ། །འཁྱལ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་རྗེས་སུ་བརྗོད་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །",
    "Commentary 2": "གཉིས་པ་བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལ་གནོད་པ་མེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཅན་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་རྟེན་དང་དམ་ཆོས་ལ་འཁྱལ་པ་སྟེ་ཚུལ་དེ་མི་མཐུན་པ་སྨྲ་ཞིང་དེ་དག་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་བདག་གི་སྙིང་རྗེས་དེ་བཟློག་པར་བྱའི་ཞེ་སྡང་བྱ་བར་མི་རིགས་ཏེ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མངའ་ཞིང་གནོད་བྱེད་ནི་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །",
    "Sanskrit": "दुःखं प्रवेष्टुकामस्य ये कपाटत्वमागताः। बुद्धाधिष्ठानत इव द्वेषस्तेषु कथं मम॥ १०१॥",
    "English 1": "When I want to rush into suffering, How is it I get angry At those who, as if blessed by the Buddha, Don't let me, blocking the way?",
    "English 2": "I desire to enter into suffering. As if blessed by the Buddha, it has become an unopened door. How can I be angry at that?",
    "Commentary 1": "སྒོ་འཕར་ཉིད་ནི་འགེགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ། །",
    "Commentary 2": "གཞན་ཡང་བདག་ནི་དེའི་ཉེས་པས་ངན་སོང་གི་ནང་དུ་འཇུག་པར་འདོད་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་སོགས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་དེར་མི་གཏོང་བའི་སྒོ་འཕར་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་སོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། །",
    "Sanskrit": "सत्त्वेभ्यश्च जिनेभ्यश्च बुद्धधर्मागमे समे। जिनेषु गौरवं यद्वन्न सत्त्वेष्विति कः क्रमः॥ ११३॥",
    "English 1": "A buddha's qualities are gained from beings and buddhas alike. How is it right to have respect for victors but not beings?",
    "English 2": "From sentient beings and the victorious ones, the Buddha's qualities are equally accomplished. If we show respect to the victorious ones, why not show the same to sentient beings?",
    "Commentary 1": "གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཚུལ་ནི་རིམ་པའོ། །",
    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་གི་དོན་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་མེད་པས་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན་རིགས་པ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་འདི་དག་མགུ་བར་བྱས་པ་མང་པོ་ཞིག་འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏེ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པར་འདྲ་བ་ལ་རྒྱལ་བ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་པ་ཅིའི་ཚུལ་ཏེ་རིགས་པའི་ཚུལ་མིན་ནོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། །",
    "Sanskrit": "मैत्र्याशयश्च यत्पूज्यः सत्त्वमाहात्म्यमेव तत्। बुद्धप्रसादाद्यत्पुण्यं बुद्धमाहात्म्यमेव तत्॥ ११५॥",
    "English 1": "Offering to those with loving-kindness Is sentient beings' greatness. The merit of having faith in the buddhas Is the buddhas' greatness.",
    "English 2": "Whatever offerings are made to those with loving minds, that is the greatness of sentient beings. Whatever merit comes from faith in the Buddha, that too is the greatness of the Buddha.",
    "Commentary 1": "འདིའི་ཕྱིར་ཡང་སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་དག་ཆེ་བ་མཉམ་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱམས་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མེད་པར་བྱམས་པ་གང་ལ་སྲིད། །དེའི་ཕྱིར་མཆོད་པ་བྱ་བར་རིགས་པ་ཉིད་དོ། །",
    "Commentary 2": "གཞན་ཡང་བྱམས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་མཐོང་ཆོས་སུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དེ་ཡུལ་སེམས་ཅན་མེད་ན་མེད་པས་སོ། །སངས་རྒྱས་ལ་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །",
    "Sanskrit": "बुद्धधर्मागमांशेन तस्मात्सत्त्वा जिनैः समाः। न तु बुद्धैः समाः केचिदनन्तांशैर्गुणार्णवैः॥ ११६॥",
    "English 1": "For gaining a buddha's traits, they have a part and are thus equal. Infinite oceans of qualities, the buddhas are equaled by none.",
    "English 2": "Those who have the qualities of the Buddha's teachings are considered equal. However, none can equal the Buddhas with their boundless ocean of qualities.",
    "Commentary 1": "དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་སེམས་ཅན་དང་། རྒྱལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ནི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཕུང་པོ་དེ་དག་མཚོན་པའོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་མུ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་དེའི་སྒོ་ནས་འགའ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་མི་མཉམ་མོ། །",
    "Commentary 2": "མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པའི་ཆ་མཉམ་པར་ཡོད་པ་དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་མོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས། །འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས། །སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད། །",
    "Sanskrit": "न चान्तिकचराः केचिच्छोचन्तः कुर्वते व्यथाम्। बुद्धाद्यनुस्मृतिं चास्य विक्षिपन्ति न केचन॥३७॥",
    "English 1": "With no one seated at my side to cause disturbances and grief, there's no one to distract me from recalling the Buddha and so forth.",
    "English 2": "Those who are in his presence are free from sorrow and harm. Therefore, no one will be distracted from recollecting the Buddha and so forth.",
    "Commentary 1": "དྲུང་ན་འདུག་པ་ནི་ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།",
    "Commentary 2": "དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་དེ་ཤི་བའི་མྱ་ངན་གྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་མེད་པས་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མཐོང་ནས་བདག་ཀྱང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མེད་པ་དང་། འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས་དགེ་བ་རྣམས་སུས་ཀྱང་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ཞེས་ཡོན་ཏན་བསྟན་ནས་དེར་གནས་བཅའ་བར་གདམས་པ་ནི།"
  },
  {
    "Tibetan": "དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་བྱང་ཆུབ་མེད། །",
    "Sanskrit": "ततः कोटिशतेनापि श्रमभागेन बुद्धता। चर्यादुःखान्महद्दुःखं सा च बोधिर्न कामिनाम्॥८३॥",
    "English 1": "For just a millionth fraction of the effort, one could attain Buddhahood. But those with desires, instead of practicing awakened conduct, have great sufferings and no awakening.",
    "English 2": "If Buddhahood can be achieved with just a fraction of that effort, those who desire enlightenment but engage in greater suffering will not attain enlightenment.",
    "Commentary 1": "བྱེ་བ་བརྒྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་བརྒྱར་བགོས་པ་སྟེ། དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡུག་བསྔལ་བས་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་མི་ཐོབ་པོ། །",
    "Commentary 2": "དེའི་བྱེ་བའི་ཚ་ཙམ་གྱི་ཚེགས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། འདོད་ལྡན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་དེ་ལས་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་དོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "བདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །ཡང་དག་བརྗེ་བ་མ་བྱས་ན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། །འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། །",
    "Sanskrit": "न नाम साध्यं बुद्धत्वं संसारेऽपि कुतः सुखम्। स्वसुखस्यान्यदुःखेन परिवर्तमकुर्वतः॥१३१॥",
    "English 1": "If you do not exchange your pleasures For other beings' miseries, You will not achieve buddhahood Or have any happiness in samsara.",
    "English 2": "",
    "Commentary 1": "སངས་རྒྱས་ཉིད་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཁས་མི་ལེན་དུ་ཆུག །དེས་འཁོར་བར་བདེ་བ་ཡང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མ་བརྗེས་པར་ལྷ་དང་མིའི་གོ་འཕང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །",
    "Commentary 2": "བཞི་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེའི་རྒྱུ་སྤང་བར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་མ་མཐོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། བདག་གི་བདེ་བ་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཡང་དག་བརྗེ་བར་མ་བྱས་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། དེར་མ་ཟད་འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་འགྲོའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་མེད་དོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ། །ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི། །སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ། །གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད། །",
    "Sanskrit": "अभविष्यदिदं कर्म कृतं पूर्वं यदि त्वया। बौद्धं संपत्सुखं मुक्त्वा नाभविष्यदियं दशा॥१५७॥",
    "English 1": "If you had done these acts before, a situation such as this that's not a buddha's perfect bliss would never have been possible.",
    "English 2": "",
    "Commentary 1": "ལས་འདི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཕུན་སུམ་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞིག་སྙམ་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །",
    "Commentary 2": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ་བརྗེ་བའི་ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་བ་མིན་པ་ད་ལྟར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད་དོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། །",
    "Sanskrit": "आगमाच्च फलं तत्र संवृत्या तत्त्वतोऽपि वा। सत्यबुद्धे कृता पूजा सफलेति कथं यथा॥४०॥",
    "English 1": "There are results, according to scripture, Whether they're relative or suchness, Just as there would be a result From a true buddha, for example.",
    "English 2": "",
    "Commentary 1": "དོན་དམ་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་སྦྱིན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་ལུང་ལས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་སྟེ་བཞུགས་པ་འང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཁྱད་པར་ཁ་ཅིག་ནི་ཀུན་རྫོབ། ཁ་ཅིག་ནི་དོན་དམ་དུ་འདོད་པར་ཟད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འགའ་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །གང་ཞིག་མྱ་ངན་འདས་མཆོད་པ། །དང་བའི་སེམས་ཀྱིས་མཚུངས་པ་སྟེ། །བསོད་ནམས་ཁྱད་པར་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་བདེན་པ་སྟེ་དོན་དམ་པར་བཞུགས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དཔེར་ན་ཇི་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ཏེ། ལུས་ལས་མ་གཏོགས་པར་དཔེར་བརྗོད་པའི་འོས་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་རྩོད་པ།",
    "Commentary 2": "སངས་རྒྱས་སེམས་མེད་ཅིང་ཀུན་རྫོབ་པའམ་ནི་སེམས་དང་བཅས་ཤིང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་མཆོད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་པས། དཔེར་ན་ཁྱེད་སེམས་ལྡན་དུ་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་བདེན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་བཞིན་དུ། ངེད་ཀྱང་བརྫུན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་རྫུན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོད་མེད་དོ། །འདིར་ཡང་སེམས་མེད་ཅེས་པ་ནི་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །"
  },
  {
    "Tibetan": "ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། །",
    "Sanskrit": "",
    "English 1": "If you accept as the Buddha's teachings The words included in the sutras, Don't you accept the Great Vehicle Is mostly the same as your sutras?",
    "English 2": "",
    "Commentary 1": "གང་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚེག་བར་བདུན་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་ནི་གཞན་གྱིས་འཕངས་པ་ཡིན་གྱི། སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱི་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་གྱི། ལུང་དང་ལུང་མ་ཡིན་པའི་དཔྱོད་པ་སྐབས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་ཟེར་རོ། །ཁོ་བོས་ནི་འཕགས་པ་ཞི་བའི་ལྷ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་པའི་དུས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ཆོས་བཤད་པ་མཛད་པ་ཡིན་པས་ན། གོང་འོག་གི་འབྲེལ་བ་མ་གཟིགས་པར་གསུངས་པ་ཁོ་ན་འདྲ་བར་མཐོང་ངོ་། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ཁྱོད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མདོ་སྡེ་མཉམ་པ་ནི་དོན་གཅིག་པར་རོ། །",
    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། ངག་གང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཤླཽ་ཀ་གསུམ་སྟེ། ཤེར་འབྱུང་ནི་འདི་དག་ནི་གཞན་གྱིས་བཅུག་པ་ཡིན་གྱི་སློབ་དཔོན་གྱི་གཞུང་མིན་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། འགའ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་ལ། གཞུང་ཁ་ཅིག་ལ་འདིར་བྲིས་ཤིང་ཕལ་ཆེར་ལ་འོག་ཏུ་འབྱུང་ཡང་འཆད་ན་འདིར་བླངས་ལ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་སྡེ་པ་དག་ན་རེ། ངག་གང་ཞིག་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་འདུལ་བ་ལ་སྣང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མངོན་པ་ལ་མི་འགལ་ཞིང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པར་འདོད་ལ། ཐེག་ཆེན་ལ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དགོངས་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཕལ་ཆེར་ལས་ཀྱང་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་དེ་སྟོན་པས་ན། དེ་དག་ཁྱེད་ཅག་གི་མདོ་དང་མཚུངས་པས་བཀར་འདོད་པ་མིན་ནམ་ཅི་སྟེ་འདོད་པར་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་འགའ་ཞིག་བཀའ་ཡིན་ཡང་ཡུམ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པར་སྟོན་པ་དེ་རྣམས་ལ་བཀའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རང་གི་མདོ་ལ་འཇུག་ཕྱིར་དང་། །རང་གི་འདུལ་ན་སྣང་ཕྱིར་དང་། །ཟབ་པ་དང་ནི་རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཉིད་དང་ནི་འགལ་བ་མེད། །ཅེས་པ་ལྟར་དེ་རྣམས་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཁྱོད་རང་གིས་དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །"
  },
  {
    "Tibetan": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །",
    "Sanskrit": "पूज्यन्तां सर्वसंबुद्धाः सर्वसत्त्वैरनेकधा। अचिन्त्यबौद्धसौख्येन सुखिनः सन्तु भूयसा॥४८॥",
    "English 1": "May every being frequently make offerings to all buddhas. May they be happy always with the buddhas' infinite bliss.",
    "English 2": "",
    "Commentary 1": "བདེ་བ་དང་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བ་སྟེ། དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །སྡུག་པ་ནི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་ཉམས་དང་ལྡན་པ་སྟེ། ལུས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །དབེན་པའི་དོན་དུ་གནས་པ་ནི་དབེན་པ་ན་གནས་པའོ། །",
    "Commentary 2": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག།"
  }
]