title
stringlengths 1
209
| text
stringlengths 1
431k
|
|---|---|
22 Eylül
|
Olaylar
1792 - Fransa'da Cumhuriyet ilan edildi.
1864 - Rus birlikleri Çernyayev komutasında Çimkent'i ele geçirdi
1903 - Italo Marchioni, dondurma külahının (kornet) patentini aldı.
1919 - Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası kuruldu.
1939 - Dikili ve çevresinde deprem: 100'den fazla kişi öldü. Dikili ve Karaburun tamamen yıkıldı.
1940 - Bakanlar Kurulu, İstanbul'da çıkan Le Journal d'Orient gazetesini yedi gün süreyle kapattı. Gazetenin resmi dış politikaya aykırı yayın yaptığı ileri sürüldü.
1950 - Yeni Baştan gazetesinin kurucusu ve yazarı Aziz Nesin hakkında gıyabi tutuklama kararı verildi. Nesin, "Sosyal düzeni yıkmaya yönelik yayın" yapmakla suçlanıyor.
1958 - CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, "Demokrasiye paydos demeye Demokrat Parti Genel Başkanı'nın gücü yetmeyecektir" dedi.
1964 - Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, "Yassıada Yargılamaları" hükümlüleri; Refik Koraltan, Rüştü Erdelhun, Selim Yatağan ve Nedim Ökmen'i hastalık nedeniyle affetti.
1980 - İran-Irak Savaşı başladı.
1984 - Gökova Körfezi'nde termik santral kurulmasına karşı çıkan köy kadınları eylem yaptılar.
1986 - 12 Eylül darbesi sonrası Alparslan Türkeş, ilk kez Milliyetçi Çalışma Partisi'nin (MÇP) İstanbul mitinginde konuştu.
1993 - New York Metropolitan Müzesi, "Karun Hazinesi"ni Türkiye'ye geri göndermeye karar verdi.
2000 - Bakanlar Kurulu, Kopenhag Kriterleri ile paralel olan İnsan Hakları Raporunu kabul etti.
2002 - Almanya'da Şansölye Gerhard Schröder'in liderliğindeki Sosyal Demokratlar, genel seçimlerden birinci parti olarak çıktı.
2002 - İsrail birliklerinin, militanları yakalama gerekçesiyle Gazze'de düzenlediği operasyon sırasında çıkan çatışmada 9 Filistinli öldü.
2018 - İran'nın Ahvaz şehrinde bir askeri geçit törenine silahlı saldırı gerçekleşti. Saldırıda 25 kişi öldü, 70 kişi yaralandı.
Doğumlar
1211 - İbn-i Hallikân, On üçüncü yüzyılda yaşamış olan tarihçi, fakih ve şair (ö. 1282)
1515 - Clevesli Anne, VIII. Henry'nin dördüncü karısı (ö. 1557)
1552 - IV. Vasili, Rus Çarı (ö. 1612)
1593 - Matthäus Merian, İsviçreli yayıncı (ö. 1650)
1606 - Li Zicheng, Çin'in kısa süreli Shun Hanedanı'nın kurucusu ve tek imparatoru (ö. 1645)
1715 - Jean-Étienne Guettard, Fransız doğa bilimci, botanikçi ve mineralog (ö. 1786)
1741 - Peter Simon Pallas, Prusyalı zoolog ve botanikçi (ö. 1811)
1750 - Christian Konrad Sprengel, Alman doğa bilimci, teolog ve öğretmen (ö. 1816)
1759 - William Playfair, İskoç mühendis ve siyasi ekonomist (ö. 1823)
1791 - Michael Faraday, İngiliz fizikçi (ö. 1867)
1863 - Ferenc Herczeg, Macar oyun yazarı (ö. 1954)
1875 - Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, Litvan ressam, besteci ve yazar (ö. 1911)
1878 - Şigeru Yoşida, Japon siyaset adamı (ö. 1967)
1885 - Paul Muni, Amerikalı aktör ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1967)
1901 - Charles Brenton Huggins, Amerikalı hekim, fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1997)
1902 - Ayetullah Humeyni, İran'ın dini lideri (ö. 1989)
1906 - Ilse Koch, Nazi savaş suçlusu (ö. 1967)
1917 - Türkan Aziz, İlk Kıbrıslı Türk başhemşire (ö. 2019)
1922 - Chen Ning Yang, Çin kökenli Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1924 - İlyas Hüseynov, Azerbaycanlı müzisyen (ö. 2017)
1927 - Tommy Lasorda, Amerikalı beyzbolcu ve spor yöneticisi (ö. 2021)
1931 - Alain Bacquet, Fransız hukukçu
1932 - Josef Stoll, Eski Avusturyalı futbol hakemi
1934 - Ayla Erduran, Türk keman sanatçısı
1941 - Anna Tomowa-Sintow, Bulgar soprano
1942 - David J. Stern, Amerikalı spor (NBA patronu) adamı (ö. 2020)
1951 - David Coverdale, İngiliz müzisyen ve Whitesnake kurucusu ve vokalisti
1954 - Vedat Bilgin, Türk sosyolog, akademisyen, bürokrat ve siyasetçi
1957
Nick Cave, Avustralyalı rock müzisyeni, şarkı yazarı, kitap yazarı, senaryo yazarı
Refat Çubarov, Ukraynalı siyasetçi
1958 - Andrea Bocelli, İtalyan tenor, söz yazarı ve besteci
1960 - Scott Baio, Amerikalı oyuncu ve televizyon yönetmeni
1961
Bonnie Hunt, Amerikalı oyuncu, yönetmen, komedyen, yazar
Catherine Oxenberg, Amerikalı kadın oyuncu
1964 - Hasan Basri Güzeloğlu, Türk bürokrat
1966
Erdoğan Atalay, Türk asıllı Alman oyuncu
Ruth Jones, Galli oyuncu
1967 - Félix Savón, Kübalı boksör
1968 - David Bisconti, Arjantinli eski futbolcu
1969 - Yalçın Akdoğan, Türk siyasetçi
1970
Mystikal, Amerikan rapçi, söz yazarı ve aktör
Emmanuel Petit, Fransız eski futbolcu
1972 - Dana Vespoli, Amerikalı pornografik film oyuncusu ve yönetmeni
1973 - François-Xavier Demaison, Fransız oyuncu
1975 - Elif Güvendik, Türk yapımcı ve sunucu
1976 - Martin Solveig, Fransız DJ ve prodüktör
1977 - Ali Sunal, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1978 - Harry Kewell, Avustralyalı futbolcu
1981
Barış Atay, Türk sinema ve dizi oyuncusu
Emre Canpolat, Türk oyuncu
Sedat Ağçay, Türk futbolcu
1982
Ayben, Türk rap sanatçısı
Billie Piper, İngiliz şarkıcı ve oyuncu
Maarten Stekelenburg, Hollandalı kaleci
1983
Glenn Loovens, Hollandalı millî futbolcu
Şeref Tüfenk, Türk güreşçi
1984
Lazar Angelov, Bulgar fitness modeli
Thiago Silva, Brezilyalı millî futbolcu
1985
Faris Haroun, Belçikalı futbolcu
Tatiana Maslany, Kanadalı oyuncu
1986 - Yasin Şihavi, Tunuslu futbolcu
1987
Tom Felton, İngiliz oyuncu
Zdravko Kuzmanović, İsviçre doğumlu Sırp futbolcu
1989 - Kim Hyo-yeon, Güney Koreli şarkıcı, rapçi, dansçı, DJ ve televizyon kişiliği
1990 - Senem Kuyucuoğlu, Türk model ve sunucu
1991 - Dmitro Hreçişkin, Ukraynalı futbolcu
1992 - Emin Mehdiyev, Azeri futbolcu
1993 - Sinan Tekerci, Türk futbolcu
1994
Enver Cenk Şahin, Türk futbolcu
Muhammed Kanu, Suudi milli futbolcusu
Park Jin-young, Güney Koreli oyuncu, şarkıcı-şarkı yazarı, koreograf ve dansçı
1995 - Nayeon, Güney Koreli şarkıcı ve dansçı
1996 - Anthoine Hubert, Fransız otomobil yarışçısı
1999 - Kim Yoo-jung, Güney Koreli oyuncu, model ve sunucu
Ölümler
1158 - Otto von Freising, Alman papaz ve vakainüvis (d. 1114)
1253 - Dōgen, Kyoto doğumlu Japon Zen hocası ve Japonya'daki Soto Zen okulunun kurucusu (d. 1200)
1408 - VII. İoannis, İmparator IV. Andronikos ile Bulgar Çarı İvan Alexander ve Eflaklı Teodora'nin kızı olan Bulgar Keratsa'nın oğlu (d. 1370)
1520 - Yavuz Sultan Selim, Osmanlı'nın 9. Padişahı (d. 1470)
1531 - Louise de Savoie, Fransız soylu, Auvergne ve Bourbonnais naibesi, Nemours düşesi ve Fransa Kralı I. François'nın annesi (d. 1476)
1539 - Guru Nanak, Sihlerin ilk gurusu (d. 1469)
1554 - Francisco Vásquez de Coronado, İspanyol kâşif (d. 1510)
1703 - Vincenzo Viviani, İtalyan matematikçi ve bilim insanı (d. 1622)
1756 - Ebu'l Hasan Ali, Hüseyni Hanedanının ve Tunus Beyliğinin ikinci beyi (d. 1688)
1774 - XIV. Clemens, 19 Mayıs 1769 ile 22 Eylül 1774 arasında papa (d. 1705)
1828 - Shaka, Zulu kabilesinin en etkili lideri (d. 1787)
1872 - Vladimir Dal, Rus Hekim, doğabilimci, sözlükbilimci ve dilbilimci (d. 1801)
1888 - Gustave Boulanger, Fransız klasik figür ressamı ve doğa bilimci (d. 1824)
1895 - Viktor Rydberg, İsveçli yazar (d. 1828)
1897 - Antônio Conselheiro, Brezilya dini lider ve vaiz (d. 1830)
1914 - Alain-Fournier (d. Henri Alban-Fournier), Fransız yazar (ö. 1886)
1943 - Sedat Nuri İleri, Türk karikatürist (d. 1888)
1945 - Galip Bahtiyar Göker, Türk siyasetçi (d. 1881)
1945 - Mürsel Bakü, Türk asker ve siyasetçi (d. 1881)
1952 - Kaarlo Juho Ståhlberg, Finlandiya Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı (d. 1865)
1956 - Frederick Soddy, İngiliz kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1877)
1960 - Melanie Klein, Britanyalı psikanalist (d. 1882)
1969 - Adolfo López Mateos, Meksikalı siyasetçi (d. 1909)
1969 - Aleksandras Stulginskis, Litvanya'nın ikinci Cumhurbaşkanı (d. 1885)
1973 - Paul van Zeeland, Belçikalı avukat, ekonomist, Katolik politikacı ve devlet adamı (d. 1893)
1979 - Ebu'l-A'lâ Mevdudî, Pakistanlı müfessir, İslam âlimi, gazeteci ve yazar (d. 1903)
1989 - Irving Berlin, Amerikalı besteci ve şarkı sözü yazarı (d. 1888)
1994 - Hedwig Potthast, Heinrich Himmler'in metresi (d. 1912)
1999 - George C. Scott, Amerikalı oyuncu ve Oscar Ödülü sahibi (d. 1927)
2001 - Fikret Kızılok, Türk besteci ve müzik yorumcusu (d. 1946)
2001 - Isaac Stern, Rus asıllı Amerikalı kemancı (d. 1920)
2004 - Big Boss Man, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1963)
2007 - Marcel Marceau, Fransız pandomim sanatçısı (d. 1923)
2008 - Hadi Çaman, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1943)
2008 - Thomas Dörflein, Alman hayvanat bahçesi görevlisi (d. 1963)
2010 - Jackie Burroughs, İngiliz-Kanadalı oyuncu (d. 1939)
2010 - Eddie Fisher, Amerikalı şarkıcı (d. 1928)
2010 - Jorge González, Arjantin asıllı Amerikalı profesyonel güreşçi ve basketbolcu (d. 1966)
2011 - Cengiz Dağcı, Kırım Tatarı yazar ve şair (d. 1919)
2011 - Aristides Pereira, Yeşil Burunlu siyasetçi (d. 1923)
2011 - Knut Steen, Norveçli heykeltıraş (d. 1924)
2011 - Vesta Williams, Amerikalı soul müzik şarkıcısı, söz yazarı ve aktris (d. 1957)
2013 - David H. Hubel, Amerikalı nörofizyolog (d. 1926)
2013 - Álvaro Mutis, Kolombiyalı yazar, şair, köşe yazarı, yayıncı ve film yapımcısı (d. 1923)
2013 - Luciano Vincenzoni, İtalyan oyun yazarı (d. 1926)
2015 - Yogi Berra, Amerikalı efsane beyzbol oyuncusu ve çalıştırıcısı (d. 1925)
2017 - Paavo Olavi Lonkila, Finlandiyalı kros kayakçısı (d. 1923)
2017 - Börje Vestlund, İsveçli siyasetçi (d. 1960)
2018 - Avi Duan, İsrailli siyasetçi (d. 1955)
2018 - Chas Hodges, İngiliz şarkıcı ve müzisyen (d. 1943)
2018 - Al Matthews, Amerikalı siyahi şarkıcı, oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1942)
2018 - Edna Molewa, Güney Afrikalı kadın siyasetçi ve bakan (d. 1957)
2019 - Vytautas Briedis, Litvanyalı profesyonel kürek sporcusu (d. 1940)
2019 - Sándor Sára, Macar film ve görüntü yönetmeni (d. 1933)
2020 - Michael Gwisdek, Alman aktör ve film yönetmeni (d. 1942)
2020 - Frie Leysen, Belçikalı festival organizatörü ve sanat yönetmeni (d. 1950)
2020 - Jacques Sénard, Fransız diplomat (d. 1919)
2020 - Road Warrior Animal, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1960)
2020 - Agne Simonsson, İsveçli eski millî futbolcu (d. 1935)
2020 - Ashalata Wabgaonkar, Hint oyuncu (d. 1941)
2021 - Doğan Kuban, Türk mimar ve akademisyen (d. 1926)
2022 - Jorge Fons, Meksikalı film yönetmeni ve senarist (d. 1939)
2022 - Hilary Mantel, İngiliz roman yazarı ve eleştirmen (d. 1952)
Tatiller ve özel günler
Dünya Otomobilsiz yaşam günü
Endüstri Mühendisleri günü
Kaynakça
0922
22
|
23 Eylül
|
Olaylar
1529 - Leitha Muharebesi'nde Türk öncüleri, Avusturya kuvvetlerini püskürttü.
1821 - Tripoliçe katliamı: Mora İsyanı'nda Tripoliçe şehrini ele geçiren Yunanlar 10.000'den fazla Türk'ü öldürdü.
1846 - Alman gökbilimci Johann Gottfried Galle, Güneş Sistemi'nin sekizinci gezeni Neptün'ü keşfetti.
1856 - İzmir-Aydın hattı demiryolu imtiyazı, bir İngiliz şirketine verildi. 1866 yılında işletmeye açılan 612 kilometrelik demiryolu hattının imtiyazı 15 Ekim 1950'de dolacaktı. Ancak genç Cumhuriyetin Hükûmeti, bu hattı 30 Mayıs 1935'te satın aldı.
1924 - SSCB, Rusya SFSC'ye bağlı, Karadeniz kıyısında Tuapse merkezli Şapsığ Ulusal Rayonu kuruldu.
1931 - Ekonomik kriz nedeniyle iki gün kapalı kalan Londra Borsası yeniden açıldı.
1942 - Nazi Almanyası, Auschwitz'te gazla öldürme katliamlarına başladı.
1944 - Fransa futbol kulübü olan Lille OSC kuruldu.
1947 - Bulgar Tarım Ulusal Birlik Partisi lideri Nikola Petkov asıldı.
1954 - Doğu Almanya polisi, 400 kişiyi, Amerika Birleşik Devletleri ajanı olmak iddiasıyla tutukladı.
1961 - THY'nin Kıbrıs-Adana-Ankara seferini yapan Tay uçağı, Etimesgut Havaalanı yakınlarında Karanlıktepe'ye çarparak düştü, 28 kişi öldü.
1973 - 18 yıl önce iktidardan darbeyle düşürülen Juan Peron, Arjantin'de yeniden Devlet Başkanı seçildi.
1980 - Millî Güvenlik Konseyi, çıkardığı kanunla 1981 yılını Atatürk Yılı kabul ve ilan etti.
1993 - Michael Jackson, Türkiye'de konser verdi.
1996 - Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu'nun, evli erkeğin zinasına ayrıcalık tanıyan maddesini iptal etti.
1997 - Cezayir'de köy katliamı: 200 kişi öldürüldü, 100 kişi yaralandı. Katliamı İslamcı radikallerin yaptığı öne sürüldü.
1999 - Abdullah Öcalan, bir açıklama yaparak bir grup PKK'lının Türkiye'ye gelip teslim olmasını istedi.
2008 - Finlandiya'nın Kauhajoki kentinde Kauhajoki okul saldırısı gerçekleşti.
Doğumlar
MÖ 63 - Augustus, Roma İmparatoru (ö. 14)
1215 - Kubilay Han, Moğol İmparatoru (ö. 1294)
1713 - VI. Fernando, 9 Temmuz 1746'da tahta geçti ve ölümüne kadar İspanya Kralı oldu (ö. 1759)
1740 - Go-Sakuramachi, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 117. hükümdarı (ö. 1813)
1771 - Kōkaku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 119. imparatoru (ö. 1840)
1791 - Johann Franz Encke, Alman astronom (ö. 1865)
1819 - Hippolyte Fizeau, Fransız fizikçi (ö. 1896)
1838 - Victoria Woodhull, ABD vatandaşı siyasetçi, aktivist, yazar, gazeteci, editör ve borsa simsarı (ö. 1927)
1852 - William Stewart Halsted, Amerikalı cerrah (ö. 1922)
1861 - Robert Bosch, Alman sanayici (ö. 1942)
1869 - Mary Mallon, Amerikalı ilk sağlıklı tifo mikrobu konakçısı (ö. 1938)
1880 - John Boyd Orr, İskoç öğretmen, biyolog ve siyasetçi (ö. 1971)
1882 - Ali Fuat Cebesoy, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1968)
1883 - Grigori Zinoviyev, Ukraynalı devrimci ve Sovyet komünist lider (ö. 1936)
1889 - Walter Lippmann, Amerikalı yazar, gazeteci ve siyaset bilgini (ö. 1974)
1890 - Friedrich Paulus, Özellikle II. Dünya Savaşında etkin rol oynayan Alman Feldmareşali (ö. 1957)
1897 - Paul Delvaux, Belçikalı gerçeküstücü ressam (ö. 1994)
1901 - Jaroslav Seifert, Çek yazar (ö. 1986)
1915 - Clifford Shull, Amerikalı fizikçi ve Nobel Ödülü sahibi (ö. 2001)
1916 - Aldo Moro, İtalyan politikacı ve İtalya Başbakanı (ö. 1978)
1920 - Mickey Rooney, Amerikalı film yönetmeni ve oyuncu (ö. 2014)
1926 - John Coltrane, Amerikalı caz yorumcusu (ö. 1967)
1930
Çelik Gülersoy, Türk turizmci ve yazar (ö. 2003)
Ray Charles, Amerikalı şarkıcı (ö. 2004)
1931 - Fayina Petryakova, Ukraynalı etnograf ve akademisyen (ö. 2002)
1938 - Romy Schneider, Alman sinema oyuncusu (ö. 1982)
1940 - Michel Temer, Brezilyalı avukat ve siyasetçi
1943 - Julio Iglesias, İspanyol şarkıcı
1946
Bernard Maris, Fransız ekonomist, gazeteci ve yazar (ö. 2015)
Davorin Popović, Bosnalı şarkıcı (ö. 2001)
1947 - Mary Kay Place, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve yönetmen
1949 - Bruce Springsteen, Amerikalı şarkıcı, gitarist ve şarkı yazarı
1950 - George Garzone, Amerikalı caz müzisyeni
1951 - Carlos Holmes Trujillo, Kolombiyalı siyasetçisi, diplomat, bilim insanı ve avukat (ö. 2021)
1953 - Abdurrauf bin Azize, Tunuslu milli futbolcu
1955 - Cem Boyner, Türk iş insanı ve siyasetçi (Yeni Demokrasi Hareketi kurucusu ve ilk Genel Başkanı)
1956 - Paolo Rossi, İtalyan futbolcu (ö. 2020)
1957 - Rosalind Chao, Çin asıllı Amerikalı oyuncu
1958 - Larry Mize, Amerikalı golfçü
1959
Jason Alexander, Amerikalı oyuncu, komedyen ve şarkıcı
Frank Cottrell-Boyce, Britanyalı senarist, roman yazarı ve nadiren oyuncu
Elizabeth Peña, Amerikalı oyuncu (ö. 2014)
1960 - Luis Moya, İspanyol emekli ralli co-pilot
1961
İbrahim Hatemikiya, İranlı Azeri yönetmen, film yapımcısı, oyuncu ve senarist
Pia Hallström, İsveçli siyasetçi
1962 - Cosimo Fusco, İtalyan sinema ve dizi oyuncusu
1963 - Anne-Marie Cadieux, Kanadalı oyuncu, yönetmen ve senarist
1964 - Clayton Blackmore, Galli millî futbolcu ve teknik direktör
1967 - Chris Wilder, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör
1968 - Michelle Thomas, Amerikalı oyuncu
1969 - Patrick Fiori, Fransız şarkıcı
1971 - Hafız Hafeezur Rehman, Pakistanlı siyasetçi
1972 - Jermaine Mauldin Dupri, Amerikalı müzik yapımcısı, söz yazarı ve rapçi
1973 - Toshihiro Hattori, Japon eski milli futbolcu
1974
Layzie Bone, ABD doğumlu rap müzik sanatçısı
Matt Hardy, Amerikalı profesyonel güreşçi
1975
Walid Regragui, Faslı teknik direktör ve Sağ bek mevkiinde oynamış eski millî futbolcu
Sami Juhani Savio, Fin siyasetçi
1976
Zuhal Topal, Türk sunucu ve oyuncu
Michael Wigge, Alman televizyon muhabiri, sunucusu ve yazar
1977 - Rachael Yamagata, Amerikalı şarkıcı, şarkı yazarı ve piyanist
1978 - Anthony Mackie, Amerikalı oyuncu
1979
Ricky Davis, Amerikalı basketbolcu
Fábio Simplício, Brezilyalı futbolcu
1980 - Şahin İmranov, Azeri boksör
1981
Robert Doornbos, Hollandalı eski Formula 1 pilotu
Natalie Horler, Alman-Britanyalı şarkıcı ve söz yazarı
1982
Aina Clotet, İspanyol oyuncu
Shyla Stylez, Kanadalı porno yıldızı (ö. 2017)
1983 - Kolera, Türk rap müzisyeni
1984 - Diogo Valente, Portekizli futbolcu
1985 - Ali Yörenç, Türk oyuncu
1986 - Emre Aktaş, Türk futbolcu
1987 - Yu Kobayashi, Japon futbolcu
1988 - Juan Martín del Potro, Arjantinli profesyonel tenisçi
1989
Brandon Jennings, Çin takımlarından Shanxi Brave Dragons formasını giyen Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu
Hira Tekindor, Türk tiyatro, kısa film yönetmeni ve çevirmen
1990 - Çağatay Ulusoy, Türk manken ve oyuncu
1991 - Akhmed Bataev, Bulgar güreşçi
1992 - Oğuzhan Özyakup, Türk futbolcu
1993 - Sarah Hildebrandt, Amerikalı güreşçi
1994
Yerry Mina, Kolombiyalı futbolcu
Yusuf Mersin, İngiliz-Türk futbolcu
Wilder Cartagena, Perulu milli futbolcu
1995 - Jack Aitken, İngiliz-Koreli yarış pilotu
1996 - Kevork Pamukciyan, Türkiye Ermenisi yazar, tarihçi ve biyografi araştırmacısı
Ölümler
76 - Linus, Papa (Petrus'tan sonraki ikinci Hristiyan şehidi) (d. ?)
965 - Mütenebbî, 10. yüzyılda yaşamış, Arap şiirinin en önemli isimlerinden biri kabul edilen şair (d. 915)
1193 - Robert de Sablé, 1191'den 1193'e kadar Tapınak Şövalyelerinin Genel Kaptanı ve 1191-1192 arasında Kıbrıs lordu olmuştur (d. 1150)
1241 - Snorri Sturluson, İzlandalı tarihçi, şair ve politikacı (d. 1178)
1253 - I. Wenceslaus, 1230 - 1253 yılları arasında hüküm sürmüş Bohemya kralı (d. 1205)
1736 - Mariya Pronçişeva, Rus kadın kutup kâşifi (d. 1710).
1835 - Vincenzo Bellini, İtalyan besteci (d. 1801)
1850 - José Gervasio Artigas, Uruguay'ın ulusal kahramanı (d. 1764)
1870 - Prosper Merimee, Fransız romancı (d. 1803)
1873 - Jean Chacornac, Fransız astronom (d. 1823)
1877 - Urbain Le Verrier, Fransız matematikçi (d. 1811)
1885 - Carl Spitzweg, Alman şair ve ressam (d. 1808)
1896 - Ivar Aasen, Norveçli şair (d. 1813)
1911 - Henry Houssaye, Fransız tarihçi, akademisyen, sanat ve edebiyat eleştirmeni (d. 1848)
1929 - Richard Zsigmondy, Alman kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1865)
1936 - Meir Dizengoff, İsrailli siyasetçi ve Tel Aviv'in ilk Belediye Başkanı (d. 1861)
1939 - Sigmund Freud, Avusturyalı ruh bilimci ve filozof (d. 1856)
1944 - Jakob Schaffner, İsviçreli romancı (d. 1875)
1947 - Nikola Petkov, Bulgar siyasetçi ve Bulgar Tarım Ulusal Birlik Partisi lideri (d. 1893)
1951 - Yörük Ali Efe, Türk Türk Kurtuluş Savaşı kahramanı (d. 1895)
1953 - Ernest Mamboury, İsviçreli öğretmen (d. 1878)
1967 - Ali Sami Boyar, Türk ressam (d. 1880)
1969 - Taylan Özgür, Türk devrimci ve THKO kurucularından (d. 1948)
1970 - Bourvil, Fransız aktör ve şarkıcı (d. 1917)
1973 - Pablo Neruda, Şilili şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1904)
1981 - Chief Dan George, Kanadalı aktör ve Kızılderili reisi (d. 1899)
1987 - Bob Fosse, Amerikalı koreograf ve film yönetmeni (d. 1927)
1994 - Robert Bloch, Amerikalı yazar (d. 1917)
2004 - Bülent Oran, Türk sinema oyuncusu ve senarist (d. 1924)
2005 - Filiberto Ojeda Rios, Porto Rikolu müzisyen ve Porto Riko adasının bağımsızlığı için savaşan Boricua Halk Ordusu'nun lideri (d. 1933)
2007 - Ali Kemal İskender, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1940)
2009 - Ertuğrul Osman Osmanoğlu, Osmanlı Hanedanı Reisi (d. 1912)
2012 - Corrie Sanders, Güney Afrikalı ağır siklet boksör (d. 1966)
2012 - Jean Taittinger, Fransız siyasetçi ve eski bakan (d. 1923)
2015 - Carlos Álvarez-Nóvoa, İspanyol tiyatro yönetmeni, yazarı ve oyuncusu (d. 1940)
2015 - Denis Sonet, Fransız katolik din adamı, yazar ve eğitimci (d. 1926)
2016 - Leyla Demiriş, Türk soprano ve opera sanatçısı (d. 1945)
2017 - Valeri Asapov, Rus ordusunda görev almış general (d. 1966)
2018 - Charles K. Kao, Çin asıllı Amerikalı, Britanyalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1933)
2018 - Gary Kurtz, Amerikalı film yapımcısı (d. 1940)
2019 - Al Alvarez, İngiliz yazar, eleştirmen ve şair (d. 1929)
2019 - Curt Wittlin, İsviçreli dilbilimci ve yazar (d. 1941)
2020 - Vaha Agayev, Rus siyasetçi (d. 1953)
2020 - Juliette Gréco, Fransız oyuncu ve şarkıcı (d. 1927)
2022 - Louise Fletcher, Amerikalı sinema, dizi oyuncusu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1934)
Tatiller ve özel günler
Güneşin Terazi burcuna girmesi - Sonbaharın başlangıcı.
Ekinoks (gece ve gündüzün eşitliği)
İlkbahar Ekinoksu (Güney Yarım Kürede)
Sonbahar Ekinoksu (Kuzey Yarım Kürede)
Ermenistan'ın bağımsızlık günü
0923
23
|
25 Eylül
|
Olaylar
1396 - Yıldırım Bayezid, Niğbolu Zaferi'ni elde etti.
1561 - Şehzade Bayezid idam edildi.
1911 - İtalya Krallığı, Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti.
1917 - Lev Troçki, Petrograd Sovyeti Başkanı seçildi.
1950 - Birleşmiş Milletler askerleri Kore'de Seul'u ele geçirdi. (Bkz. Kore Savaşı)
1974 - Bilim adamları, aerosol spreylerin ozon tabakasını tahrip ettiği konusunda uyarıda bulundu.
1979 - Arjantin Devlet Başkanı Juan Peron'un eşi Eva Peron'un yaşam öyküsünü anlatan Evita müzikalinin prömiyeri, Broadway'de yapıldı.
1993 - Karun Hazinesi, ABD'den Türkiye'ye geri getirildi.
2010 - Birleşik Krallık'ta İşçi Partisi'nin Genel Başkanlığı'na Ed Miliband seçildi.
2017 - Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu yapıldı.
Doğumlar
1358 - Ashikaga Yoshimitsu, Ashikaga şogunluğunun üçüncü şogunu (ö. 1408)
1599 - Francesco Borromini, İtalyan asıllı İsviçreli mimar (ö. 1667)
1627 - Jacques-Bénigne Bossuet, Fransız piskopos (ö. 1704)
1644 - Ole Rømer, Danimarkalı astronom (ö. 1710)
1683 - Jean-Philippe Rameau, Fransız barok besteci (ö. 1764)
1694 - Henry Pelham, İngiliz siyasetçi ve Büyük Britanya Başbakanı (ö. 1754)
1711 - Qianlong, Çin'in Qing Hanedanı'nın 6. İmparatoru (ö. 1799)
1744 - II. Friedrich Wilhelm, Prusya Kralı (ö. 1797)
1772 - Feth Ali Şah Kaçar, İran'da egemenlik sürmüş Kaçar Hanedanı'nın 2. Hükümdarı (ö. 1834)
1866 - Thomas H. Morgan, Amerikalı zooloji ve genetik bilgini (ö. 1945)
1877 - Plutarco Elías Calles, Meksikalı general ve siyasetçi (ö. 1945)
1881 - Lu Sin, Çinli yazar, şair, eleştirmen ve çevirmen (ö. 1936)
1896 - Alessandro Pertini, İtalyan sosyalist politikacı (ö. 1990)
1897 - William Faulkner, Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1962)
1901 - Robert Bresson, Fransız yönetmen (ö. 1999)
1903 - Mark Rotko, Amerikalı ressam (ö. 1970)
1906 - Dimitri Shostakovich, Rus besteci (ö. 1975)
1911 - Eric Williams, Trinidad ve Tobagolu tarihçi ve siyasetçi (ö. 1981)
1913 - Şarl Helu, Lübnanlı devlet adamı (ö. 2001)
1914 - Elena Lucena, Arjantinli oyuncu (ö. 2015)
1915 - Ethel Rosenberg, Amerikalı aktivist ve ABD Komünist Partisi üyesi (SSCB casusluğuyla suçlanıp idam edildi) (ö. 1953)
1920
Sergey Bondarçuk, Sovyet/Rus oyuncu, sinema yönetmeni ve senarist (ö. 1994)
Božidarka Kika Damjanović-Marković, Yugoslav siyasi aktivist, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslav Partizanları Komutanı, direnişçi ve ulusal kahraman (ö. 1996)
1922 - Hammer DeRoburt, Naurulu siyasetçi (ö. 1992)
1923 - Leonardo Benevolo, İtalyan mimar, sanat tarihçisi ve şehir plancısı (ö. 2017)
1924 - Ardhendu Bhushan Bardhan, Hint komünist politikacı (ö. 2016)
1925 - Silvana Pampanini, İtalyan güzeli ve oyuncu (ö. 2016)
1927 - Colin Davis, İngiliz orkestra şefi (ö. 2013)
1929
Sezer Sezin, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2017)
Barbara Walters, Amerikalı gazeteci, yazar ve televizyon kişiliği (ö. 2022)
1932
Glenn Gould, Kanadalı piyanist (ö. 1982)
Adolfo Suárez, İspanyol siyasetçi (ö. 2014)
1933 - Ian Tyson, Kanadalı şarkıcı, müzisyen, yapımcı ve söz yazarı (ö. 2022)
1935 - Engin Cezzar, Türk yönetmen, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2017)
1936 - Moussa Traoré, Malili asker ve siyasetçi (ö. 2020)
1937 - Suzan Avcı, Türk sinema sanatçısı
1939 - Leon Brittan, İngiliz politikacı (ö. 2015)
1943 - Robert Gates, Amerika Birleşik Devletleri eski Savunma bakanı
1944 - Michael Douglas, Amerikalı oyuncu, yapımcı ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1946
Felicity Kendal, İngiliz oyuncu
Ali Pervin, İranlı millî futbolcu ve teknik direktör
1947 - Cheryl Tiegs, Amerikalı moda tasarımcısı, eski manken ve oyuncu
1949
Pedro Almodóvar, İspanyol film yönetmeni
Steve Mackay, Amerikalı saksafoncu (ö. 2015)
1951
Yardena Arazi, İsrailli şarkıcı ve sunucu
Mark Hamill, Amerikalı oyuncu
Bob McAdoo, Amerikalı eski profesyonel basketbolcu
1952
Bell hooks, Amerikalı yazar, kadın hakları savunucusu
Christopher Reeve, Amerikalı sinema sanatçısı (ö. 2004)
1954 - Juande Ramos, İspanyol futbolcu ve teknik direktör
1955 - Karl-Heinz Rummenigge, Alman futbolcu
1957 - Michael Madsen, Amerikalı aktör, yapımcı, yönetmen, yazar, şair ve fotoğrafçı
1958 - Michael Madsen, Danimarka asıllı Amerikalı yapımcı ve aktör
1960 - İgor Bilanov, Ukraynalı futbolcu
1961
Mehmet Aslantuğ, Türk sinema ve TV oyuncusu
Erdal Eren, Türk lise öğrencisi ve TDKP üyesi (ö. 1980)
Heather Locklear, Amerikalı oyuncu
1962 - Ales Bialiatski, Belaruslu insan hakları savunucusu ve Nobel Barış Ödülü sahibi
1963 - Tate Donovan, Amerikalı aktör ve televizyon yönetmeni
1964 - Kikuko Inoue, Japon seslendirme sanatçısı ve şarkıcı
1965
Scottie Pippen, Amerikalı basketbolcu
Rafael Martín Vázquez, İspanyol millî futbolcu
1967 - Atalay Gemen, Türk eski basketbolcu ve basketbol antrenör
1968 - Will Smith, Amerikalı sinema sanatçısı
1969 - Catherine Zeta-Jones, Galli sinema sanatçısı
1970 - Yavuz Çetin, Türk gitarist ve söz yazarı (ö. 2001)
1971 - Anne Le Nen, Fransız komedyen ve oyuncu
1972 - Kim Grant, Ganalı eski futbolcu
1973
Tijani Babangida, Nijeryalı eski futbolcu
Hande Kazanova, Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve sunucu
1974 - Olivier Dacourt, Fransız futbolcu
1976
Chauncey Billups, Amerikalı basketbolcu ve NBA oyuncusu
Chiara, Maltalı şarkıcı
Santigold, Amerikalı şarkıcı ve yapımcı
1977 - Clea DuVall, Amerikalı oyuncu
1978
Ricardo Gardner, Jamaikalı millî futbolcu
Ryan Leslie, Amerikalı müzik yapımcısı, şarkıcı, söz yazarı ve rapçi
1979 - Fábio Simplício, Brezilyalı futbolcu
1980
Betül Demir, Türk pop müzik şarkıcısı
Clifford Joseph Harris, Amerikalı rap şarkıcısı
Nataša Bekvalac, Sırp pop müzik şarkıcısı
T.I., Amerikalı rapçi, söz yazarı ve yapımcı
1981
Lee Yoon-mi, Güney Koreli oyuncu ve girişimci
Angelo Palombo, İtalyan millî futbolcu
1982 - Hyun Bin, Güney Koreli oyuncu
1983
Donald Glover, Amerikalı oyuncu, senarist ve müzisyen
Naomi Russell, Amerikalı porno yıldızı
1984 - Matias Silvestre, Arjantinli futbolcu
1985
Gökhan Güleç, Türk eski milli futbolcu
Marvin Matip, Alman-Kamerunlu futbolcu
1986 - Choi Yoon-young, Güney Koreli aktris
1987 - Mustafa Yumlu, Türk futbolcu
1988 - Nemanja Gordić, Bosnalı profesyonel basketbolcu
1989 - Cuco Martina, Curaçaolu millî futbolcu
1990 - Mao Asada, Japon buz patenci
1991 - Alessandro Crescenzi, İtalyan futbolcu
1992 - Keauna McLaughlin, Amerikalı buz patenci
1993 - Rosalía, İspanyol şarkıcı-şarkı yazarı
1994
Yekaterina Matlaşova, Rus hentbolcu
Jean Kouassi, Fildişi Sahilli futbolcu
Min Do-hee, Güney Koreli oyuncu ve şarkıcı
1995 - Aidra Fox, Amerikalı pornografik oyuncu
1996 - Egemen Güven, Türk profesyonel basketbolcu
1997 - Szymon Żurkowski, Polonyalı futbolcu
2000 - Yankı Erel, Türk tenisçi
Ölümler
1066 - Harald, 1047 ile 1066 yılları arası Norveç Kralı (d. 1015)
1333 - Morikuni, Kamakura şogunluğunun dokuzuncu ve son şogunu (d. 1301)
1506 - I. Felipe, 1482'den 1506'ya kadar Burgundiya dükü (d. 1478)
1534 - VII. Clemens, 19 Kasım 1523'den ölüm tarihi olan 25 Eylül 1534'e kadar papalık yapmıştır (d. 1478)
1561 - Şehzade Bayezid, Osmanlı şehzade (I. Süleyman'ın Hürrem Sultan'dan olma üçüncü şehzadesi) (d. 1525)
1617 - Go-Yōzei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 107. imparatoru (d. 1571)
1617 - Francisco Suárez, İspanyol Cizvit rahibi, filozof ve teolog (d. 1548)
1777 - Johann Heinrich Lambert, Alman fizikçi, matematikçi ve gök bilimci (d. 1728)
1840 - Jacques MacDonald, Fransız asker (d. 1765)
1849 - Johann Strauss I, Avusturyalı besteci (d. 1804)
1878 - Servetsezâ Kadınefendi, Osmanlı Padişah Abdülmecid'in birinci eşi ve kadınefendi (d. 1823)
1899 - Francisque Bouillier, Fransız filozof (d. 1813)
1914 - Theodore Gill, Amerikalı ihtiyolog, mamalog ve kütüphaneci (d. 1837)
1933 - Paul Ehrenfest, Avusturyalı-Hollandalı fizikçi (d. 1880)
1958 - John B. Watson, Amerikalı psikolog (d. 1878)
1958 - Ludwig Crüwell, Alman general (d. 1892)
1963 - Georg Lindemann, Alman süvari subayı (d. 1884)
1969 - Paul Scherrer, İsviçreli fizikçi (d. 1890)
1970 - Erich Maria Remarque, Alman yazar (d. 1898)
1980 - John Bonham, İngiliz müzisyen (d. 1948)
1980 - Lewis Milestone, Rus asıllı Amerikalı film yönetmeni (d. 1895)
1980 - Marie Under, Estonyalı şair (d. 1883)
1983 - Gunnar Thoroddsen, İzlanda Başbakanı (d. 1910)
1983 - III. Léopold, Belçika Kralı (d. 1901)
1984 - Walter Pidgeon, Kanadalı aktör (d. 1897)
1986 - Nikolay Semyonov, Rus fizikçi, kimyager (d. 1896)
1987 - Mary Astor, Amerikalı aktris (d. 1906)
1991 - Klaus Barbie (Lyon Kasabı), Alman SS subayı ve Gestapo üyesi (d. 1913)
1999 - Muhsin Batur, Türk asker (d. 1920)
2003 - Donald Nicol, İngiliz tarihçi ve Bizantolog (d. 1923)
2003 - Edward Said, Amerikalı düşünür (d. 1935)
2003 - Franco Modigliani, İtalyan asıllı Amerikalı iktisatçı ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1918)
2005 - Don Adams, Amerikalı aktör ve komedyen (d. 1923)
2005 - George Archer, Amerikalı golfçü (d. 1939)
2005 - Scott Peck, Amerikalı psikolog (d. 1936)
2011 - Ziyab Avane, Birleşik Arap Emirlikli eski millî futbolcu (d. 1990)
2011 - Wangari Maathai, Kenyalı çevreci ve siyasi eylemci (d. 1940)
2012 - Andy Williams, Amerikalı pop müzik sanatçısı (d. 1927)
2012 - Neşet Ertaş, Türk halk ozanı (d. 1938)
2014 - Sulejman Tihić, Bosnalı siyasetçi (d. 1951)
2016 - Arnold Palmer, Amerikalı golfçü (d. 1929)
2016 - Rod Temperton, İngiliz müzisyen, müzik yapımcısı, söz yazarı (d. 1949)
2017 - Anthony Booth, İngiliz oyuncu (d. 1931)
2017 - Nora Marks Dauenhauer, Tlingit dilinde eserler üreten çalışmalar yapan Amerikalı kısa öykü yazarı, dilbilimci ve şair (d. 1927)
2017 - Elizabeth Dawn, İngiliz oyuncu (d. 1939)
2017 - Jan Tříska, Çek aktör (d. 1936)
2017 - Anatoliy Gromıko, Sovyet-Rus bilim insanı ve diplomat (d. 1932)
2017 - Abdulkadir Yüksel, Türk eczacı ve siyasetçi (d. 1962)
2017 - Aneurin Jones, Galli ressam ve sanatçı
2018 - Helena Almeida, Portekizli kadın resim ve fotoğraf sanatçısı (d. 1934)
2018 - Marie Colton, Amerikalı siyasetçi (d. 1922)
2018 - Yakup Yavru, Türk öğretmen ve oyuncu (d. 1952)
2019 - Arne Weise, İsveçli gazeteci, radyo ve televizyon sunucusu (d. 1930)
2020 - S. P. Balasubrahmanyam, Hint müzisyen, play-back şarkıcısı, aktör, albüm yapımcısı ve film yönetmeni (d. 1946)
2022 - Rita Gardner, Amerikalı aktris ve şarkıcı (d. 1934)
Tatiller ve özel günler
Dünya Eczacılar Günü
Türkiye İtfaiyecilik Haftası (25 Eylül - 1 Ekim)
Kaynakça
0925
25
|
26 Eylül
|
Olaylar
1364 - Osmanlı Ordusu ile Sırp İmparatorluğu, Macar Krallığı, İkinci Bulgar İmparatorluğu, Bosna Banlığı ve Eflak Prensliği'nden oluşan ittifak ordusu arasında Sırpsındığı Savaşı meydana geldi.
1907 - Yeni Zelanda, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
1930 - Adana'da Ahali Cumhuriyet Fırkası kuruldu.
1932 - I. Türk Dili Kurultayı toplandı. Dil Bayramı ilk kez kutlandı.
1941 - II. Dünya Savaşı'nda Kiev Muharebesi sonuçlandı.
1947 - Birleşik Krallık, Filistinlilerle Yahudilerin kendi geleceklerine kendilerinin karar vermesi gerektiğini açıkladı; bu nedenle Filistin'i boşaltma kararı aldı.
1964 - Kıbrıs Türk ve Yunan Alayları, Kıbrıs Barış Gücü emrine verildi.
1978 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter Türkiye'ye uygulanan ambargoyu kaldıran yasayı onayladı.
1984 - Çin ile Birleşik Krallık, Hong Kong'un 1997'de Çin kontrolüne geçmesi için anlaştılar.
1990 - Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) eski Müsteşar Yardımcısı Hiram Abas, İstanbul'da Devrimci-Sol örgütü tarafından öldürüldü.
Doğumlar
931 - Muiz, 19 Mart 953 - 21 Aralık 975 arasında Fatımi Devleti'nin 4. halifesi ve 14. İsmailiyye imam (ö. 975)
1784 - Christopher Hansteen, Norveçli jeofizikçi ve gök bilimci (ö. 1873)
1791 - Théodore Géricault, Fransız ressam ve taş baskı sanatçısı (ö. 1824)
1792 - William Hobson, İlk Yeni Zelanda valisi (ö. 1842)
1816 - Paul Gervais, Fransız paleontolog ve entomolog (ö. 1879)
1831 - Adolph Saphir, Hristiyanlığa dönen ve Yahudi Presbiteryen misyoneri olan bir Macar Yahudisi
1869
Winsor McCay, Amerikalı çizgi film ve grafik sanatçısı (ö. 1934)
Gomidas Vartabed, Ermeni rahip, müzikolog, besteci, aranjör ve koro şefi (ö. 1935)
1870 - X. Christian, 1912'den 1947'ye kadar Danimarka kralı (ö. 1947)
1874 - Lewis Hine, Amerikalı fotoğrafçı (ö. 1940)
1877 - Alfred Cortot, Fransız-İsviçreli piyanist ve orkestra şefi (ö. 1962)
1884 - Arnaldo Foschini, İtalyan mimar ve akademisyen (ö. 1968)
1886 - Archibald Hill, İngiliz fizyolog (ö. 1977)
1888 - T. S. Eliot, İngiliz şair (ö. 1965)
1889 - Martin Heidegger, Alman filozof (ö. 1976)
1891 - Hans Reichenbach, Nazi Almanyası'ndan kaçarak sığındığı Türkiye'de de hocalık yapmış olan çağdaş neopozitivist düşünür (ö. 1953)
1895 - Jürgen Stroop, Nazi Almanyası'nın SS Generali ve 1942-1943 yılları arasında Varşova Gettosu yıkımı polisi (ö. 1952)
1897 - VI. Paulus, 1963 - 1978 yılları arasında papa (ö. 1978)
1898 - George Gershwin, Amerikalı besteci (ö. 1937)
1905 - Karl Rappan, Avusturyalı futbolcu ve teknik direktör (ö. 1996)
1907 - Anthony Blunt, Bir Sovyet casusu ve İngiliz sanat tarihçisi (ö. 1983)
1914
Achille Compagnoni, İtalyan dağcı ve kayakçı (ö. 2009)
Jack LaLanne, Amerikalı fitness uzmanı, seslendirme sanatçısı, oyuncu (ö. 2011)
1920 - Barbara Britton, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu (ö. 1980)
1926 - Julie London, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2000)
1927 - Enzo Bearzot, 1982 FIFA Dünya Kupası'nda İtalya'yı şampiyonluğa taşıyan teknik direktör (ö. 2010)
1928 - Guido Anzile, İtalyan-Fransız bisiklet yarışçısı
1930
Frederick Andermann, Kanadalı tıp doktoru ve akademisyen (ö. 2019)
Philip Bosco, Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
1932
Donna Douglas, Amerikalı oyuncu ve komedyen (ö. 2015)
Joyce Jameson, Amerikalı oyuncu (ö. 1987)
Manmohan Singh, Hint siyasetçi ve Hindistan'ın 17. Başbakanı
1936 - Winnie Mandela, Güney Afrikalı siyasetçi ve aktivist (ö. 2018)
1937 - Valentin Pavlov, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Rus bankacı olan Sovyet görevlisi (ö. 2003)
1939 - Kerem Güney, Türk müzisyen (ö. 2012)
1945 - Bryan Ferry, İngiliz şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
1946 - Claudette Werleigh, Haiti'nin ilk kadın Başbakanı oldu
1947 - Lynn Anderson, Country müziğin ünlü sesleri arasında yer alan Amerikalı şarkıcı (ö. 2015)
1948 - Olivia Newton-John, Avustralyalı şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu
1949
Clodoaldo, Brezilyalı eski futbolcu
Jane Smiley, Amerikalı romancı
Minette Walters, İngiliz yazar
1950 - Michał Joachimowski, Polonyalı üç adım ve uzun atlamacı
1951
İlhan Demiröz, Türk siyasetçi
Haris Džinović, Yugoslavya ülkelerinde tanınmış eski Bosnalı halk müziği ses sanatçısı
1952 - Willie Carrick, İrlandalı profesyonel futbolcu
1953
Micha Marah, Belçikalı şarkıcı
Dolores Keane, İrlandalı folk şarkıcısı ve ara sıra aktris
1954 - Alice, İtalyan Şarkıcı-şarkı yazarı
1956 - Linda Hamilton, Amerikalı oyuncu
1957 - Kalus Augenthaler, Alman futbol oyuncusu ve menajeri
1958 - Jonathan Tisdall, Norvecliyve Amerikalı satranç büyükustası
1960 - Uwe Bein, Alman eski futbolcu
1962
Mark Haddon, İngiliz romancı
Al Pitrelli, Amerikalı müzisyen
1964 - Nicki French, İngiliz şarkıcı ve oyuncu
1965 - Petro Poroşenko, Ukraynalı iş insanı ve politikacı
1966
Hristos Dantis, Yunan şarkıcı
Jillian Reynolds, Kanadalı oyuncu, televizyon sunucusu ve spor muhabiri
1968 - James Caviezel, Amerikalı oyuncu
1969 - Holger Stanislawski, Alman teknik direktör ve eski futbolcu
1970 - Igor Boraska, Hırvat kürekçi ve bobsledçi
1971 - Pelinsu Pir, Türk tiyatrocu, sinema ve dizi oyuncusu
1972, Alfonso Pérez, İspanyol milli futbolcu
1973 - Ras Kass, Amerikalı rapçi
1974 - Hans á Lag, Faroeli futbolcu
1975
Emma Härdelin, İsveçli müzisyen
Chiara Schoras, Alman oyuncu
1976 - Michael Ballack, Alman futbolcu
1977 - Kerem Özyeğen, Türk gitarist
1979 - Seda Fettahoğlu, Türk tiyatrocu ve dizi oyuncusu (ö. 2023)
1979 - Taavi Rõivas, Estonyalı siyasetçi
1980 - Henrik Sedin, İsveçli profesyonel buz hokeyi oyuncusu
1981
Asuka, Japon profesyonel güreşçi
Yao Beina, Çinli şarkıcı ve aktris (ö. 2015)
Christina Milian, Amerikalı R&B ve pop şarkıcısı
Marina Maljković, Sırp basketbol koçu
Serena Williams, Amerikalı tenisçi
1982 - Damian Priest, Amerikalı profesyonel güreşti
1983 - Ricardo Quaresma, Portekizli futbolcu
1984 - Müjde Uzman, Türk oyuncu
1985 - Greg Stiemsma, Amerikalı basketbolcu
1988
James Blake Litherland, İngiliz şarkıcı, müzisyen ve prodüktör
Kiira Korpi, Fin buz patenci
Servet Tazegül, Türk tekvandocu
1991
Berk Atan, Türk manken ve oyuncu
Yusuf Çim, Türk şarkıcı ve oyuncu
1993 - Michael Kidd-Gilchrist, Amerikalı basketbolcu
1994
Deniz Altan, Türk oyuncu
İlyas Kubilay Yavuz, Samsunspor futbolcusu
Junior Silva Ferreira, Brezilyalı futbolcu
Marcell Jacobs, İtalyan kısa mesafe koşucusu ve eski uzun atlayıcı
1995 - Sachiro Toshima, Japon futbolcu
1996 - Emeka Friday Eze, Nijeryalı futbolcu
1997 - Özge Yağız, Türk oyuncu
Ölümler
1242 - Fujiwara no Teika, Japon şair, hattat ve bilge (d. 1162)
1328 - İbn Teymiye, Arap İslâm âlimi (d. 1263)
1620 - Taichang, Çin'in Ming Hanedanı'nın 14. İmparatoru (d. 1582)
1826 - Alexander Gordon Laing, İskoç kâşif (d. 1793)
1860 - Miloş Obrenoviç, Sırp Prens (d. 1780)
1868 - August Ferdinand Möbius, Alman astronomi profesörü (d. 1790)
1902 - Levi Strauss, Amerikalı giysi üreticisi (Levi's Blue Jean) (d. 1829)
1914 - August Macke, Alman ressam (d. 1887)
1918 - Georg Simmel, Alman sosyolog ve filozof (d. 1858)
1937 - Bessie Smith, Amerikalı blues şarkıcısı (d. 1894)
1939 - Ali Saip Ursavaş, Türk asker ve siyaset adamı (d. 1885)
1945 - Bela Bartok, Macar besteci (d. 1881)
1945 - Kiyoşi Miki, Japon marksist düşünür (d. 1897)
1948 - Gregg Toland, Amerikalı görüntü yönetmeni (d. 1904)
1951 - Hans Cloos, Alman jeolog (d. 1885)
1952 - George Santayana, İspanyol asıllı Amerikalı filozof, şair ve yazar (d. 1863)
1973 - Anna Magnani, İtalyan oyuncu (d. 1908)
1975 - Danyal Topatan, Türk sinema sanatçısı (d. 1916)
1976 - Lavoslav Ružička, Hırvat bilim insanı (d. 1887)
1978 - Manne Siegbahn, 1924 yılında "Nobel Fizik Ödülü" kazanan İsveçli fizikçi (d. 1886)
1988 - Branko Zebec, Yugoslav eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1929)
1990 - Alberto Moravia, İtalyan romancı (d. 1907)
1990 - Hiram Abas, Türk istihbaratçı (d. 1932)
1999 - Ayşen Aydemir, Türk oyuncu (d. 1964)
2000 - Baden Powell, Brezilyalı gitarist ve besteci (d. 1937)
2003 - Kerim Afşar, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1930)
2003 - Robert Palmer, İngiliz şarkıcı (d. 1949)
2004 - Marianna Komlos, Kanadalı vücut geliştirme sporcusu ve profesyonel güreşçi (d. 1969)
2006 - Byron Nelson, Amerikalı golfçü (d. 1912)
2008 - Paul Newman, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1925)
2009 - Nihat Nikerel, Türk oyuncu ve yazar (d. 1950)
2010 - Gloria Stuart, Amerikalı oyuncu (d. 1910)
2012 - Johnny Lewis, Amerikalı oyuncu (d. 1983)
2015 - Eudóxia Maria Froehlich, Brezilyalı zoolog (d. 1928)
2017 - Mario Bedogni, Eski İtalyan hokey oyuncusu (d. 1923)
2017 - Robert Delpire, Fransız sanat yayıncısı, editör, küratör, film yapımcısı ve grafik tasarımcısı (d. 1926)
2017 - Barry Dennen, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve senarist (d. 1938)
2017 - Květa Fialová, Çek oyuncu (d. 1929)
2017 - Morton A. Kaplan, Amerikalı bilim insanı (d. 1921)
2018 - Chauki Maddi, Brezilyalı şarkıcı ve besteci (d. 1929)
2018 - Manuel Rodríguez, Şilili eski millî futbolcu (d. 1939)
2019 - Jacques Chirac, Fransız siyasetçi ve Fransa Cumhurbaşkanı (d. 1932)
2020 - Adele Stolte, Alman soprano şarkıcı ve akademik ses öğretmeni (d. 1932)
Tatiller ve özel günler
Türk Dil Bayramı
Avrupa Dil Günü
0926
26
|
27 Eylül
|
Olaylar
1529 - Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı Ordusu'nun I. Viyana Kuşatması başladı.
1540 - İsa Tarikatı (Cizvitler), Papalık tarafından resmen tanındı.
1590 - VII. Urbanus, seçilmesinden 13 gün sonra, taç giyme törenini bile görmeden hayatını yitirerek tarihte en kısa süre hüküm süren Papa oldu.
1669 - 21 yıllık kuşatmanın ardından Kandiye Kalesi'nin de düşmesiyle, Osmanlılar Girit'in tümünü fethetti.
1919 - Merzifon'u işgal eden İngilizler şehri terk etti.
1922 - Yunan Kralı I. Konstantin, Anadolu yenilgisi sonrası tahtını terk etmek zorunda kaldı.
1939 - Polonya; Almanya ve Sovyetler Birliği işgaline karşılık teslim oldu.
1940 - Nazi Almanyası, İtalya Krallığı ve Japon İmparatorluğu, Berlin'de Tripartite Paktı'nı imzaladılar.
1962 - Yemen Arap Cumhuriyeti (Kuzey Yemen) kuruldu. Albay Sallal iktidarı ele geçirdi. 22 Mayıs 1990'da Güney Yemen'le birleşerek Yemen Cumhuriyeti adını almıştır.
1970 - Arap Zirvesi Mısır'da toplandı; Ürdün Kralı Hüseyin ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat ateşkes anlaşması imzaladı.
1996 - Sosyalist Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin son Devlet Başkanı Necibullah, Taliban tarafından Kabil'de yakalandı ve işkence edilerek öldürüldü.
1998 - Google web sitesi açıldı.
2000 - İrlandalı yazar James Joyce'un romanı Ulysses'ten uyarlanan filme İrlanda'da getirilen yasak, 33 yıl aradan sonra kalktı.
2020 - Dağlık Karabağ çatışmaları başladı.
Doğumlar
808 - Ninmyō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 54. imparatoru (ö. 850)
823 - Orléanslı Ermentrude, Frank Kraliçesi (ö. 869)
1271 - II. Václav, Polonya kralı (1300–1305) (ö. 1305)
1389 - Cosimo de' Medici, Floransalı bankacı ve siyasetçi (ö. 1464)
1533 - Stephen Báthory, Erdel (Transilvanya) prensi (1571-76) ve Polonya kralı (1575-86) (ö. 1586)
1601 - XIII. Louis, Fransa Kralı (ö. 1643)
1627 - Jacques-Bénigne Bossuet, Fransız piskopos (ö. 1704)
1696 - Alfonso de Liguori, İtalyan avukat ve piskopos (Redemptorist tarikatının kurucusu) (ö. 1787)
1719 - Abraham Gotthelf Kästner, Alman matematikçi ve vecize yazarı (ö. 1800)
1722 - Samuel Adams, Amerikalı siyasetçi (ö. 1803)
1783 - Agustín de Iturbide, Meksika Bağımsızlık Savaşı sırasında başarılı siyasetçi (ö. 1824)
1840 - Thomas Nast, Almanya doğumlu Amerikalı karikatürist (ö. 1902)
1821 - Henri Frédéric Amiel, İsviçreli filozof, şair ve eleştirmen (ö. 1881)
1871 - Grazia Deledda, İtalyan yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1936)
1883 - Heinrich Krippel, Avusturyalı heykeltıraş (ö. 1941)
1913 - Albert Ellis, Amerikalı psikoterapist (ö. 2007)
1918 - Martin Ryle, İngiliz radyo gök bilimci (ö. 1984)
1919
Jayne Meadows, Amerikalı oyuncu (ö. 2015)
James H. Wilkinson, İngiliz bilgisayar bilimcisi (ö. 1986)
1921 - Miklós Jancsó, Macar sinema yönetmeni (ö. 2014)
1922 - Arthur Penn, Amerikalı yönetmen (ö. 2010)
1924 - Josef Škvorecký, Çek yazar (ö. 2012)
1925 - Robert G. Edwards, Büyük Britanyalı fizyolog, üreme tıbbı (ö. 2013)
1931 - Freddy Quinn, Alman şarkıcı
1932 - Oliver E. Williamson, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 2020)
1933 - Lina Medina, Perulu Dünya'nın bilinen en genç annesi
1934 - Wilford Brimley, Amerikalı aktör ve şarkıcı (ö. 2020)
1936 - Don Cornelius, Amerikalı TV programcısı, yazar ve yapımcı (ö. 2012)
1937 - Vasil Durdinets, Ukraynalı politikacı ve diplomat
1940 - Bedrettin Cömert, Türk eleştirmen ve çevirmen (ö. 1978)
1941 - Peter Bonetti, İngiliz millî futbolcu (ö. 2020)
1946 - Nikos Anastasiadis, Kıbrıslı avukat ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin 7. Devlet Başkanı
1947
Dick Advocaat, Hollandalı futbolcu ve teknik direktör
Orhan Aydın, Türk tiyatrocu, oyuncu ve yazar
Denis Lawson, İskoç oyuncu
Meat Loaf, Amerikalı rock müzik şarkıcısı
1948 - Jean de Gliniasty, Fransız büyükelçi
1949 - Jahn Teigen, Norveçli şarkıcı (ö. 2020)
1950 - Cary-Hiroyuki Tagawa, Japon asıllı Amerikalı oyuncu ve film yapımcısı
1952 - Dumitru Prunariu, Romanya hava kuvvetlerinde pilot
1953 - Claudio Gentile, İtalyan eski futbolcu ve futbol antrenörü
1954 - Larry Wall, Amerikalı programcı ve yazar
1956 - Daniel Kovac, Sloven şarkıcı
1957 - Ann-Christin Ahlberg, İsveçli siyasetçi
1958 - Irvine Welsh, İskoç yazar
1960 - Jean-Marc Barr, Fransız-Amerikalı oyuncu
1961
Seray Gözler, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
Antonella Mularoni, San Marinolu siyasetçi
1962 - Iosif Rotariu, Rumen eski futbolcu
1963
Marc Maron, Amerikalı stand-up komedyeni, podcaster, yazar ve oyuncu
Ivana Chýlková. Çek aktris
1965
Hubertus Albers, Alman oyuncu ve komedyen ("Atze Schröder" sahne adını kullanan)
Peter MacKay, Kanadalı muhafazakâr siyasetçi, hukukçu ve eski bakan
Steve Kerr, Amerikalı eski NBA oyuncusu
1966 - Debbie Wasserman Schultz, Amerikalı politikacı
1967 - Uche Okechukwu, Nijeryalı eski millî futbolcu
1968
Mari Kiviniemi, Fin politikacı ve Finlandiya eski Başbakanı
Oktay Usta, Türk aşçı ve sunucu
1970 - Tamara Taylor, Kanadalı televizyon oyuncusu
1971
Amanda Detmer, Amerikalı oyuncu
Alparslan Acarsoy, Türk büyükelçi
Uğur Uludağ, Türk yazar ve oyuncu
Nedim Yiğit, Türk teknik direktör ve defans mevkiinde görev yapmış eski futbolcu
Shin Che-bon, Güney Koreli eski futbolcu
1972 - Gwyneth Paltrow, Amerikalı oyuncu ve Oscar ödülü sahibi
1973 - Vratislav Lokvenc, Çek futbolcu
1974 - Carrie Brownstein, Amerikalı müzisyen, oyuncu, yazar, yönetmen ve komedyen
1976 - Francesco Totti, İtalyan futbolcu
1977 - Lucas Bernardi, Arjantinli eski futbolcu ve teknik direktör
1978 - Ana Nikolić, Sırp müzisyen
1979
Aslı Güngör, Türk pop müziği ses sanatçısı, besteci ve söz yazarı
Shinji Ono, Japon milli futbolcu
1980
Asashōryū Akinori, Moğolistan asıllı emekli profesyonel sumo güreşçisi
Anna Artamonova, Rus voleybolcu
1981 - Mirjam Weichselbraun, Avusturyalı televizyon sunucu ve aktris
1982
Jon McLaughlin, Amerikalı pop rock şarkıcı-söz yazarı ve piyanist
Markus Rosenberg, İsveçli futbolcu
Lil Wayne, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1983 - Jeon Hye-bin, Güney Koreli şarkıcı, oyuncu ve model
1984
Avril Lavigne, Kanadalı şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu
Wouter Weylandt, Belçikalı bisiklet sporcusu (ö. 2011)
1985
Daniel Pudil, Çek millî futbolcu
İbrahim Touré, Fildişi Sahilli futbolcu
1986
Verza, İspanyol futbolcu
Alexandru Epureanu, Moldovalı futbolcu
1987 - Ádám Bogdán, Macar futbolcu
1988 - Ahmet Kayakesen, Türk oyuncu
1989 - Park Tae Hwan, Güney Koreli yüzücü
1990 - Emi Nakajima, Japon milli futbolcu
1991 - Simona Halep, Rumen tenisçi
1992
Luc Castaignos, Hollandalı futbolcu
Pak Kwang-Ryong, Kuzey Koreli millî futbolcu
Gabriel Vasconcelos Ferreira, Brezilyalı futbolcu
Granit Xhaka, Kosova asıllı İsviçreli millî futbolcu
Ryan O'Shaughnessy, İrlandalı şarkıcı, şarkı yazarı ve eski oyuncu
1993 - Jiuli Şartava, Gürcü siyasetçi
1994
Anya Olsen, Amerikalı erotik model
Takuya Hashiguchi, Japon futbolcu
1995 - Christian Wood, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1996 - Rikiya Motegi, Japon futbolcu
1998 - Diogo Sousa, Portekizli futbolcu
2002 - Jenna Ortega, Amerikalı oyuncu ve internet ünlüsü
Ölümler
1557 - Go-Nara, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 105. imparatoru (d. 1495)
1590 - VII. Urbanus, Katolik Kilisesi'nin 228. Papası (d. 1521)
1657 - Olimpia Maidalchini, Papa X. Innocentius'un (1644 - 1655) erkek kardeşinin karısı (d. 1594)
1660 - Vincent de Paul, 1737 yılında azizliği ilan edilen Fransız Katolik rahip (d. 1581)
1700 - XII. İnnocentius, Katolik Kilisesi'nin 242. Papası (d. 1615)
1735 - Peter Artedi, İsveçli doğa bilimci (d. 1705)
1833 - Ram Mohan Roy, Hinduizmin önemli reformcusu ve Brahmo Samaj'ın kurucusu (d. 1772)
1877 - Saigō Takamori, Japon samuray, asker ve siyesetçi (d. 1828)
1882 - Amedeo Preziosi, Maltalı ressam (d. 1816)
1891 - İvan Gonçarov, Rus yazar (d. 1812)
1915 - Remy de Gourmont, Fransız yazar ve şair (d. 1858)
1917 - Edgar Degas, Fransız ressam (d. 1834)
1921 - Engelbert Humperdinck, Alman besteci ve orkestra şefi (d. 1854)
1937 - Alihan Bökeyhan, Kazak siyasetçi (d. 1866)
1940 - Walter Benjamin, Alman edebiyat eleştirmeni, düşünür, kültür tarihçisi ve estetik kuramcısı (d. 1892)
1940 - Julius Wagner-Jauregg, Avusturyalı tıp doktoru ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1857)
1941 - Necip Ali Küçüka, Türk siyasetçi ve hukukçu (d. 1892)
1942 - Jonas Smilgevičius, Litvan ekonomist, yatırımcı ve politikacı (d. 1870)
1956 - Babe Zaharias, Amerikalı sporcu (d. 1911)
1965 - William Stanier, İngiliz makine mühendisi (d.1876)
1967 - Feliks Yusupov, Rus aristokrat (d. 1887)
1974 - Feridun Nafiz Uzluk, Türk tıp doktoru ve Tıp tarihçisi (d. 1902)
1978 - Hasso von Manteuffel, Alman asker ve siyaset adamı (d. 1897)
1978 - Muhittin Önür, Türk asker (d. 1903)
1986 - Cliff Burton, Amerikalı müzisyen ve Metallica grubunun bas gitaristi (d. 1962)
1990 - Matvey Blanter, Rus besteci (d. 1903)
1991 - Oona O'Neill, Lady Chaplin, İngiliz-Amerikalı bir aktris (d. 1925)
1993 - Jiuli Şartava, Abhaz siyasetçi (d. 1944)
1996 - Muhammed Necibullah, Afgan siyasetçi ve Komünist Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin son Devlet Başkanı (d. 1947)
2003 - Donald O'Connor, Amerikalı dansçı, şarkıcı ve oyuncu (d. 1925)
2003 - Şevki Koru, Türk atlet ve Türkiye'nin ilk millî maratoncularından (d. 1913)
2004 - Haluk Kurdoğlu, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (d. 1932)
2008 - Alpaslan Dikmen, Türk foto-muhabir (Galatasaray taraftar grubu ultrAslan'ın kurucusu) (d. 1965)
2010 - Beklan Algan, Türk oyuncu, yazar ve yönetmen (d. 1933)
2010 - Ernesto Álvarez, Şilili eski millî futbolcu (d. 1928)
2010 - Sally Menke, Amerikalı film editörü (d. 1953)
2011 - Jesús María Pereda, İspanyol eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1938)
2012 - Herbert Lom, Çek sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1917)
2013 - Tuncel Kurtiz, Türk oyuncu, yönetmen, yapımcı ve senarist (d. 1936)
2013 - A.C. Lyles, Amerikalı film yapımcısı (d. 1918)
2015 - John Guillermin, İngiliz film yönetmeni (d. 1925)
2016 - Cemşid Amuzegar, Eski İranlı iktisatçı ve siyasetçi (d. 1923)
2016 - Sebastian Papaiani, Rumen aktör (d. 1936)
2017 - Edmond Abelé, Roma Katolik piskoposu (d. 1925)
2017 - Dwijen Bandyopadhyay, Batı Bengal bölgesinden Hint aktör ve tiyatro oyuncusu (d. 1949)
2017 - Joy Fleming, Alman şarkıcı (d. 1944)
2017 - Hugh Hefner, Amerikalı iş insanı ve Playboy dergisinin sahibi (d. 1926)
2017 - Anne Jeffreys, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1923)
2018 - Marty Balin, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (d. 1942)
2018 - Carles Canut, İspanyol oyuncu (d. 1944)
2020 - Mahbubey Alam, Bangladeşli siyasetçi ve hukukçu (d. 1949)
2020 - Wolfgang Clement, Alman siyasetçi (d. 1940)
2020 - Yūko Takeuchi, Japon aktris (d. 1980)
2021 - Roger Hunt, İngiliz millî futbolcudur (d. 1938)
2022 - Joan Hotchkis, Amerikalı aktris, yazar ve performans sanatçısı (d. 1927)
2022 - José Pacheco, İspanyol profesyonel futbolcu (d. 1947)
2023 - Seda Fettahoğlu, Türk tiyatrocu ve dizi oyuncusu (d. 1979)
2023 - Michael Gambon, İrlandalı-İngiliz oyuncu (d. 1940)
Tatiller ve özel günler
Dünya Turizm Günü
Türkmenistan Bağımsızlık Günü
Deniz Kuvvetleri Günü
Kaynakça
0927
27
|
28 Eylül
|
Olaylar
1538 - Osmanlı Donanması ile Haçlı Donanması arasındaki Preveze Deniz Muharebesi, Osmanlı galibiyetiyle sonuçlandı.
1730 - Lâle Devri'ni sona erdiren Patrona Halil İsyanı başladı.
1864 - Uluslararası Emekçiler Birliği (Birinci Enternasyonal) Londra'da kuruldu.
1889 - Metrik sistemin temel birimleri olan kilogram ve metre, Fransa'da düzenlenen I. Ağırlıklar ve Ölçümler Genel Konferansı'nda tanımlandı.
1920 - Kâzım Karabekir komutasındaki Türk Ordusu (15. Kolordu), Doğu Harekatı'nı başlatarak taarruza geçti.
1928 - Alexander Fleming, Penicillium Notatum isimli bir küfün antibiyotik özellikler taşıdığını keşfetti ve Penisilini buldu.
1937 - Anayasanın değiştirileceğini iddia eden Tan gazetesi Bakanlar Kurulu tarafından 10 günlüğüne kapatıldı.
1937 - Mussolini ve Hitler, Berlin Olimpiyat Stadyumu'nda bir milyonu aşkın insanın katıldığı bir gösteride, birlikte konuşarak gövde gösterisi yaptı.
1939 - Nazi Almanyası ve SSCB, işgal ettikleri Polonya'yı paylaştıklarını içeren bir protokol imzaladı.
1954 - Türk Migros İstanbul'da hizmete başladı.
1961 - Cemal Abdünnasır önderliğinde Mısır ile Suriye'nin birleşmesiyle oluşan Birleşik Arap Cumhuriyeti, Suriye'deki askeri darbenin ardından sona erdi.
1965 - İstanbul Kız Kulesi, Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı'na devredildi.
1978 - Sosyalist Enternasyonal, CHP'nin üyelik başvurusunu kabul etti.
1978 - Sovyetler Birliği, Kuzey Kutbu'nda nükleer denemeler yaptığını ilk kez açıkladı.
1982 - Halk arasında "Banker Kastelli" olarak anılan Abidin Cevher Özden, Tunus'ta yakalandıktan sonra Türkiye'ye getirilerek tutuklandı.
1986 - Boşalan 11 Milletvekilliği için ara seçim yapıldı.
1992 - Avrupa Birliği kuruldu.
1994 - Modern deniz tarihinin en büyük kazası yaşandı. M/S Estonia feribotu Baltık Denizi'nde battı; 852 kişi öldü.
1995 - Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat ile İsrail Başbakanı İzak Rabin, Batı Şeria'nın Filistin Yönetimi'ne devri konusunda anlaştılar.
2003 - Türkiye kadın millî voleybol takımı, tarihinde ilk kez Avrupa ikincisi oldu.
2018 - Endonezya'nın Sulawesi Adası'ndaki Palu Körfezi'nde, 7,5 Mw şiddetinde deprem meydana geldi: 4.340 kişi öldü.
Doğumlar
MÖ 551 - Konfüçyüs, Çinli filozof (ö. MÖ 479)
616 - Cavanşir, Varaz Grigor'un ikinci oğlu olan ve 638-681 yılları arasında hüküm süren Kafkas Albanyası hükümdar (ö. 681)
1681 - Johann Mattheson, Alman besteci (ö. 1764)
1803 - Prosper Merimee, Fransız romancı (ö. 1870)
1819 - Aimé Millet, Fransız heykeltıraş (ö. 1891)
1823 - Alexandre Cabanel, Fransız ressam (ö. 1889)
1841 - Georges Clemenceau, Fransız gazeteci, doktor, siyasetçi ve Fransa Başbakanı (ö. 1929)
1852 - Henri Moissan, Fransız kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1907)
1867 - Hiranuma Kiichirō, Japon millî sağ siyasetçi (ö. 1952)
1887 - Avery Brundage, Amerikalı atlet (ö. 1975)
1898 - Carl Clauberg, Nazi Almanyası'nda tıp doktoru (Toplama kamplarında insanları kobay olarak kullanan) (ö. 1957)
1905 - Max Schmeling, Alman boksör ve Dünya ağır sıklet şampiyonu (ö. 2005)
1919 - İsmail Erez, Türk diplomat ve Türkiye'nin Paris Büyükelçisi (ö. 1975)
1924
Giuseppe Chiappella, İtalyan futbolcu (ö. 2009)
Lale Oraloğlu, Türk tiyatro sanatçısı (ö. 2007)
Marcello Mastroianni, İtalyan oyuncu (ö. 1996)
1930 - Immanuel Wallerstein, Amerikalı sosyolog (ö. 2019)
1932 - Víctor Jara, Şilili sanatçı (ö. 1973)
1933 - Miguel Berrocal, İspanyol ressam ve heykeltıraş (ö. 2006)
1934 - Brigitte Bardot, Fransız oyuncu
1935 - Heather Sears, İngiliz tiyatro ve sinema oyuncusu
1936 - Martin Bernheimer, Alman-Amerikalı gazeteci ve müzik eleştirmeni
1937 - Rod Roddy, Amerikalı televizyon ve radyo sunucusu
1939 - Sven Hirdman, İsveçli diplomat
1947 - Şeyh Hasina Vecid, Bangladeşli siyasetçi
1950
Levent Kırca, Türk komedyen (ö. 2015)
Christina Hoff Sommers, Amerikalı araştırmacı-yazar
1952
Seyyal Taner, Türk şarkıcı ve oyuncu
Sylvie Kristel, Hollandalı sinema sanatçısı ve model (ö. 2012)
1953 - İbrahim Hasgür, Türk avukat, akademisyen, siyasetçi
1954
George Lynch, Amerikalı müzisyen
Margot Wallström, İsveçli siyasetçi ve bakan
1955 - Stéphane Dion, Kanadalı siyasetçi ve bakan
1956
Ceyhun Güray, Türk eski millî futbolcu ve teknik direktör
Manfred Curbach, Alman İnşaat Mühendisi ve Öğretim Üyesi
1957 - Ayşegül Aldinç, Türk şarkıcı ve oyuncu
1960
Jennifer Rush, Amerikalı şarkıcı
Stéphane Romatet, Fransız büyükelçi
1961 - Lenita Toivakka, Finlandiyalı bir politikacı ve Ulusal Koalisyon Partisi üyesi
1962 - Harm van Veldhoven, Hollandalı eski futbolcu
1963 - Érik Comas, Eski Fransız Formula 1, Formula 3000, Formula Rippon ve Super GT yarışçısı
1964
Claudio Borghi, Arjantinli millî futbolcu ve teknik direktör
Paul Jewell, İngiliz futbolcu, antrenör ve teknik direktör
1965 - Ginger Fish, Amerikalı müzisyen
1966 - Maria Canals Barrera, Amerikalı ve Küba kökenli oyuncu
1967 - Mira Sorvino, Amerikalı oyuncu
1968
Mika Häkkinen, Fin yarış otomobili sürücüsü
Naomi Watts, İngiliz oyuncu
1969 - Piper Kerman, Amerikalı anı yazarı
1970
Kimiko Date, Japon profesyonel tenis oyuncusu
Miraç Eronat, Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı
1971
Cenk Durmazel, Türk komedyen ve Malt ve Badluck grubunun solisti
Alan Wright, İngiliz eski futbolcu
1972 - Dita Von Teese, Amerikalı burlesk dansçı, manken, oyuncu ve modacı
1974 - Muhammed el-Cihani, Suudi millî futbolcu
1975 - Valérien Ismaël, Fransız teknik direktör ve eski futbolcu
1976 - Fedor Emelianenko, Rus dövüşçü
1977 - Young Jeezy, Amerikalı rapçi ve söz yazarı
1978 - Nicole McKibbin, Amerikalı rock şarkıcısı ve söz yazarı
1979 - Bam Margera, Amerikalı aktör ve kaykaycı
1981
Willy Caballero, Arjantinli futbolcu
Nihan Büyükağaç, Türk oyuncu
José Calderón, İspanyol profesyonel basketbolcu
Gül Gölge, Türk TV sunucusu, manken ve oyuncu
Jorge Guague, Ekvadorlu millî futbolcu
1982
Aleksandr Anyukov, Rus futbolcu
Emeka Okafor, Amerikalı basketbolcu
Anderson Varejão, Brezilyalı profesyonel basketbolcu
1983
Vincent Simon, Tahitili futbolcu
İsmail Altunsaban, Almanya doğumlu Türk futbolcu
1984
Melody Thornton, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve dansçı
Mathieu Valbuena, Fransız futbolcu
1985
Nicolás Abot, Arjantinli futbolcu
Luke Chambers, İngiliz defans oyuncusu
1986
Andrés Guardado, Meksikalı futbolcu
Engin Öztürk, Türk oyuncu
Javi Poves, İspanyol futbolcu
1987 - Hilary Duff, Amerikalı aktris, şarkıcı ve yazar
1988
Marin Čilić, Hırvat profesyonel tenisçi
Esmée Denters, Hollandalı şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
1989
Çağla Büyükakçay, Türk millî tenisçi
Marcus Gross, Alman kanocu
1990
İbrahim Galib, Suudi futbolcu
Ekrem Engin, Türk futbolcu
1991
Jang Hyun-soo, Güney Koreli futbolcu
Yuto Ono, Japon futbolcu
Mayra Dias, Brezilyalı manken
Furkan Alakmak, Türk futbolcu
1992 - Gizem Başaran, Türk kadın basketbolcu
1993 - Stelios Kiçiu, Yunan millî futbolcu
1994
Onurcan Piri, Giresunspor futbolcusu
Simon Hald Jensen, Danimarkalı hentbolcu
Akihisa Okada, Japon futbolcu
Xavier Arreaga, Ekvatorlu futbolcu
Trevor Daniel, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1996 - Junto Taguchi, Japon futbolcu
1997 - Fatih Arda İpcioğlu, Türk kayakla atlamacı
1998 - Alessandro Covi, İtalyan bisikletçi
1999 - Alimardon Şukurov, Kırgız milli futbolcu
2000 - Frankie Jonas, Amerikalı oyuncu
Ölümler
1197 - VI. Heinrich, Almanya Kralı (d. 1165)
1555 - Kara Ahmed Paşa, Osmanlı Sadrazamı (Kanuni dönemi) (d. ?)
1574 - II. Guidobaldo della Rovere, İtalyan soylusu (d. 1514)
1859 - Carl Ritter, Alman tarihçi, filozof ve coğrafyacı (d. 1779)
1888 - François Achille Bazaine, Fransız mareşal (d. 1811)
1891 - Herman Melville, Amerikalı şair ve yazar (d. 1819)
1895 - Louis Pasteur, Fransız kimya ve biyoloji bilgini (d. 1822)
1914 - Stevan Stojanović Mokranjac, Sırp bestekâr, müzik eğitmeni, orkestra şefi, koleksiyoncu ve yazar (d. 1856)
1918 - Georg Simmel, Alman sosyolog ve filozof (d. 1858)
1935 - William Kennedy Dickson, Thomas Edison'un istihdamında, ilk sinema filmi kamerasını icat eden İskoç mucit (ö. 1860)
1953 - Edwin Hubble, Amerikalı astronom (d. 1889)
1956 - William Boeing, Boeing şirketinin kurucusu Amerikalı iş insanı (d. 1881)
1964 - Harpo Marx (Marx Kardeşler'in ikincisi), Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1888)
1964 - Henri Grégoire, Belçikalı tarihçi (d. 1881)
1966 - Andre Breton, Fransız yazar ve şair (d. 1896)
1970 - Cemal Abdünnasır, Mısırlı asker, devlet adamı ve sosyalist lider (Mısır'ın 2. Cumhurbaşkanı) (d. 1918)
1970 - John Dos Passos, Amerikalı yazar (d. 1896)
1978 - I. Ioannes Paulus, Katolik Kilisesi'nin 263. Papası (33 günle dönemi en kısa 10 papadan biri) (d. 1912)
1979 - Cevat Yurdakul, Türk polis ve Adana Emniyet Müdürü (suikast sonucu) (d. 1942)
1981 - Rómulo Betancourt, Venezuelalı siyasetçi (d. 1908)
1984 - Cihat Baban, Türk siyasetçi, gazeteci ve yazar (d. 1911)
1987 - Sevim Deran, Türk ses sanatçısı (d. 1935)
1989 - Ferdinand Marcos, Filipinler Devlet Başkanı (d. 1917)
1990 - Larry O'Brien, 1975-1984 yılları arası NBA'in patronluğunu yapmıştır (d. 1917)
1991 - Miles Davis, Amerikalı müzisyen (d. 1926)
1993 - Tevfik Akdağ, Türk şair (d. 1932)
1994 - Harry Saltzman, Amerikalı film yapımcısı (d. 1915)
2000 - Pierre Trudeau, Kanadalı hukukçu, gazeteci ve Kanada'nın 15. Başbakanı (d. 1919)
2003 - Elia Kazan, Rum asıllı Amerikalı yönetmen, yazar ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (d. 1909)
2010 - Ali Ecder Akışık, Türk tiyatro, sinema oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (d. 1938)
2010 - Arthur Penn, Amerikalı yönetmen (d. 1922)
2013 - Turgut Özakman, Türk bürokrat, yazar ve avukat (d. 1930)
2014 - Talip Apaydın, Türk yazar (Köy enstitüsü mezunu) (d. 1926)
2015 - Catherine Coulson, Amerikalı oyuncu (d. 1943)
2015 - Ignacio Zoco, İspanyol eski millî futbolcu (d. 1939)
2016 - Ann Emery, İngiliz aktris (d. 1930)
2016 - Larkin Malloy, Amerikalı dizi oyuncusu, spiker, seslendirme sanatçısı ve oyunculuk eğitmeni (d. 1954)
2016 - Agnes Nixon, Amerikalı aktris, yazar, senarist ve yapımcı (d. 1922)
2016 - Şimon Peres, İsrailli siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1923)
2017 - Marietta Marich, Amerikalı oyuncu, şarkıcı, yazar, tiyatro yönetmeni ve televizyon sunucusu (d. 1930)
2017 - Daniel Pe'er, İsrailli sunucu ve haber spikeri (d. 1943)
2017 - Jürgen Roth, Alman araştırmacı gazeteci ve yazar (d. 1945)
2017 - Andreas Schmidt, Alman oyuncu ve tiyatro yönetmeni (d. 1963)
2017 - Benjamin Whitrow, İngiliz komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1937)
2018 - Tamaz Çiladze, Gürcü yazar, şair ve oyun yazarı (d. 1931)
2018 - Barnabas Sibusiso Dlamini, Esvatinili siyasetçi (d. 1942)
2018 - Joe Masteroff, Amerikalı oyun yazarı (d. 1919)
2019 - José Aldunate, Şilili cizvit papaz, eğitimci ve insan hakları aktivisti (d. 1917)
2019 - Alexander Davion, Fransız-İngiliz oyuncu (d. 1929)
2019 - José José, Meksikalı şarkıcı, müzisyen ve aktör (d. 1948)
2020 - Rubén Anguiano, Meksikalı eski millî futbolcu (d. 1955)
2022 - Coolio, Amerikalı Grammy Ödülü sahibi rapçi ve oyuncu (d. 1963)
2023 - Michael Gambon, İrlandalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1940)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Kestane Karası Fırtınası
Dünya Kuduz Günü
Kaynakça
0928
28
|
29 Eylül
|
Olaylar
1227 - Kutsal Roma imparatoru II. Friedrich, Papa IX. Gregorius tarafından aforoz edildi.
1555 - Damat Rüstem Paşa, ikinci kez Osmanlı Sadrazamı oldu.
1808 - Sened-i İttifak imzalandı.
1885 - Dünyanın ilk elektrikli tramvay hattı, Birleşik Krallık'nın Londra kentinde faaliyete geçti.
1911 - İtalya Krallığı, Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etti ve Trablusgarp Savaşı başladı.
1913 - II. Balkan Savaşı sonunda Osmanlı ile Bulgaristan Krallığı arasında İstanbul Antlaşması imzalandı.
1918 - Bulgaristan Krallığı, Selanik Ateşkes Antlaşması'nı imzalayarak I. Dünya Savaşı'ndan çekildi.
1920 - Kazım Karabekir komutasındaki Türk Ordusu, Ermenistan ile yaptığı savaş sonucunda Sarıkamış'ı ele geçirdi.
1923 - Birleşik Krallık Filistin Mandası oluşturuldu.
1933 - Komünist Enternasyonal Genel Sekreteri Georgi Dimitrov'un suçlandığı Reichstag Yangını soruşturmasında, diğer sanık Marinus van der Lubbe yangını çıkardığını itiraf etti.
1937 - Çin Cumhuriyeti'nde Japon tehdidine karşı milliyetçi general Çan Kay Şek ile komünist önder Mao Zedong birlikte davranma kararı aldı.
1938 - Fransa, İtalya Krallığı ve Birleşik Krallık, Münih Antlaşması'nı imzalayarak Nazi Almanyası'nın Çekoslovakya'nın Südet bölgesini işgal etmesini kabul etti.
1941 - Kiev'de Nazilerin gerçekleştirdiği Babi Yar Katliamı başladı. İki günde 33771 Yahudi öldürüldü.
1960 - Türkiye'de Demokrat Parti kapatıldı.
1971 - Umman, Arap Birliği'ne katıldı.
1974 - Isparta'da Hüseyin Çaylı adında bir kişi, 6 yaşındaki Ergün Kahraman adlı erkek çocuğunu tecavüz edip öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.
1991 - Haiti'de askerî darbe gerçekleşti.
1992 - PKK, Hakkâri-Şemdinli'deki Jandarma Taburu'na saldırdı. 2'si astsubay 23 asker ile 5 korucu hayatını yitirdi. Saldırıdan sonra başlayan operasyonlarda 58 PKK mensubu öldürüldü.
1994 - Türkiye Adalet eski Bakanı ANAP'lı Mehmet Topaç, Ankara'daki bürosunda, Dev-Sol örgütü üyesi oldukları iddia edilen 4 kişinin silâhlı saldırısı sonucu öldü.
2008 - Lehman Brothers gibi önemli şirketlerin iflaslarının ardından Dow Jones endeksi 777.68 puan birden düşerek bir günde en büyük düşüşü yaşadı.
Doğumlar
MÖ 106 - Gnaeus Pompeius Magnus, Romalı general ve politik lider (ö. MÖ 48)
1509 - Miguel Servet, İspanyol ilâhiyatçı, hekim, haritacı ve hümanist (ö. 1553)
1518 - Tintoretto, Venedikli ressam (ö. 1594)
1547 - Miguel de Cervantes, İspanyol yazar (ö. 1616)
1571 - Caravaggio, İtalyan ressam (ö. 1610)
1703 - François Boucher, Fransız ressam ve Rokoko akımının önemli bir temsilcisi (ö. 1770)
1758 - Horatio Nelson, İngiliz amiral (ö. 1805)
1761 - Michael Francis Egan, İrlanda kökenli Amerikalı Piskopos (ö. 1814)
1786 - Guadalupe Victoria, Meksikalı siyasetçi, asker ve avukat (ö. 1843)
1804 - Sadık Paşa, Polonya asıllı Türk asker (Polonezköy'ün Polonyalı kurucularından) (ö. 1886)
1810 - Elizabeth Gaskell, İngiliz romancı (ö. 1865)
1812 - Eudoxiu Hurmuzache, Rumen tarihçi, politikacı ve yazar (ö. 1874)
1815 - Andreas Achenbach, Alman manzara ressamı (ö. 1910)
1864 - Miguel de Unamuno, İspanyol düşünür ve yazar (ö. 1936)
1882 - Nuri Conker, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1937)
1883 - Celal Sahir Erozan, Türk şair (ö. 1935)
1901 - Enrico Fermi, Amerikalı nükleer fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1954)
1904 - Greer Garson, İngiliz oyuncu ve Oscar ödülü sahibi (ö. 1996)
1907 - Hans Martin Sutermeister, İsviçreli yazar (ö. 1977)
1912 - Michelangelo Antonioni, İtalyan yönetmen (ö. 2007)
1913
Silvio Piola, İtalyan futbolcu (ö. 1996)
Stanley Kramer, Amerikalı yönetmen ve film yapımcısı (ö. 2001)
Trevor Howard, İngiliz aktör (ö. 1988)
1915 - Nihat Ertuğ, eski Türk basketbolcu
1916
İsmet Kür, Türk öğretmen ve yazar (ö. 2013)
Peter Finch, Birleşik Krallık doğumlu Avustralyalı aktör ve Oscar ödülü sahibi (ö. 1977)
1920 - Peter Dennis Mitchell, İngiliz biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1992)
1921 - James Cross, Britanyalı diplomat (ö. 2021)
1922 - Lizabeth Scott, Amerikalı oyuncu (ö. 2015)
1924 - Şükrü Elekdağ, Türk ekonomist, diplomat ve siyasetçi
1930 - Colin Dexter, İngiliz romancı (ö. 2017)
1931
James Cronin, Amerikalı nükleer fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2016)
Anita Ekberg, İsveçli aktris (ö. 2015)
1932
Robert Benton, Amerikalı senarist ve yönetmen
Rainer Weiss, Amerikalı fizikçi ve akademisyen
1933 - Samora Machel, Mozambikli askeri komutan, devrimci ve siyasetçi (ö. 1986)
1934 - Mihaly Csikszentmihalyi, Macar asıllı ABD'li psikolog
1935 - Jerry Lee Lewis, Amerikalı rock and roll ve country müzik şarkıcı-söz yazarı ve piyanist (ö. 2022)
1936
Silvio Berlusconi, İtalyan siyasetçi ve Başbakan (ö. 2023)
Bilal İnci, Türk oyuncu (ö. 2005)
1938 - Wim Kok, Hollandalı siyasetçi (ö. 2018)
1939
Fikret Abdić, Boşnak devlet adamı
Rhodri Morgan, Galli siyasetçi ve devlet adamı (ö. 2017)
1942
Felice Gimondi, Eski İtalyan bisiklet yarışçısı (ö. 2019)
Ian McShane, İngiliz asıllı komedyen ve oyuncu
Bill Nelson, Amerikalı avukat, politikacı ve NASA'nın 14. başkanı
1943
Wolfgang Overath, Alman eski millî futbolcu
Lech Walesa, Polonya dayanışma hareketi (Solidarność) lideri ve Cumhurbaşkanı, Nobel Barış Ödülü sahibi
Muhammed Hatemi, İranlı siyasetçi ve İran İslam Cumhuriyeti'nin 5. Cumhurbaşkanı
1948 - Theo Jörgensmann, Alman müzisyen
1949 - Yorgo Dalaras, Yunan şarkıcı
1950
Christian Vigouroux, Fransız bürokrat
Şerif Benekçi, Türk yazar (ö. 2008)
1951
Michelle Bachelet, Şilili politikacı ve Devlet Başkanı
Pier Luigi Bersani, İtalyan siyasetçi ve eski bakan
1955 - Gwen Ifill, Amerikalı gazeteci, yazar ve Tv sunucusu (ö. 2016)
1956 - Sebastian Coe, İngiliz siyasetçi ve Olimpiyat madalyalı eski atlet
1959 - Jon Fosse, Norveçli yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1961 - Julia Gillard, Avustralya'nın ilk kadın başbakanı
1962
Helena Dalli, Maltalı politikacı
Néstor Clausen, Arjantinli millî futbolcu ve teknik direktör
1963 - Jaroslav Mostecký, Çek bilimkurgu yazarı
1964 - Jeanna Fine, Amerikalı pornografik film oyuncusu ve erotik dansçı
1966 - Bujar Nishani, Arnavut politikacı (ö. 2022)
1968
Alex Skolnick, Amerikalı caz ve rock gitaristi
Kenan Vural, Rock müzisyeni
1969 - Erika Eleniak, Amerikalı Playboy Güzeli ve oyuncu
1970
Yoshihiro Tajiri, Japon profesyonel güreşçi
Natasha Gregson Wagner, Amerikalı kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1971
Sibel Tüzün, Türk şarkıcı
Anthony Bishop, Güney Afrikalı oyuncu
1973
Doğan Duru, Türk müzisyen ve Redd grubunun solisti, besteci ve söz yazarı
Güneş Duru, Türk müzisyen ve Redd grubunun gitaristi, arkeolog ve besteci
1974 - Leandro Simioni, Brezilyalı eski futbolcu
1975 - Albert Celades, İspanyol millî futbolcu ve teknik direktör
1976
Kelvin Davis, İngiliz futbolcu
Andriy Şevçenko, Ukraynalı millî futbolcu
1977 - Fumiyuki Kanda, Japon eski futbolcu
1978 - Mun In-guk, Kuzey Koreli millî futbolcu
1979
Orhan Ak, Türk futbolcu
Berke Üzrek, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
Artika Sari Devi, Endonezyalı manken ve oyuncu
1980 - Zachary Levi, Amerikalı oyuncu, dizi oyuncusu
1981 - Şahin Irmak, Türk oyuncu
1982
Brigitta Bulgari, Macar pornografik aktris ve Avrupa Moda Modeli
Mert Öcal, Türk model ve oyuncu
Hakan Karacaoğlu, Türk atlet
1983
Lucas Prisor, Alman aktör
Kolera, Türk rap şarkıcısı
Yoon Seung-ah, Güney Koreli oyuncu
1984 - Per Mertesacker, Alman futbolcu
1985
Niklas Moisander, Fin millî futbolcu
Dani Pedrosa, İspanyol motosiklet sürücüsü
1986
Shinya Uehara, Japon futbolcu
Jerome Jordan, Jamaikalı basketbolcu
1987
Anaïs Demoustier, Fransız oyuncu
İsrafil Yılmaz, Hollandalı militan (ö. 2016)
1988
Kevin Durant, Amerikalı basketbolcu ve NBA oyuncusu
Andrea Rispoli, İtalyan futbolcu
1989
Yevhen Konoplianka, Ukraynalı millî futbolcu
Andrea Poli, İtalyan futbolcu
1990
Gherorghe Grozav, Rumen millî futbolcu
Ken Hisatomi, Japon futbolcu
1991 - Adem Ljajić, Sırp futbolcu
1992 - Ali Dere, Türk futbolcu
1993 - Lee Hong-bin, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu
1994
Katarzyna Niewiadoma, Polonyalı bisiklet yarışçısı
Halsey, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
Andy Polo, Perulu futbolcu
Joseph Mensah, Ganalı futbolcu
Simon Hald Jensen, Danimarkalı hentbolcu
1995 - Ayaka Yamashita, Japon millî futbolcu
1996 - Marco Granados, Meksikalı futbolcu
1998 - Jordan Lotomba, İsviçreli futbolcu
1999 - Choi Ye-na, Güney koreli şarkıcı ve dansçı
2009 - Beren Gökyıldız, Türk çocuk oyuncu
Ölümler
MÖ 48 - Gnaeus Pompeius Magnus, Romalı general ve politik lider (d. MÖ 106)
855 - I. Lothar, Orta Francia Kralı ve Kutsal Roma İmparatoru (d. 795)
1185 - Surlu William, Lübnan'da Sur Piskoposu; Haçlı ve Orta Çağ tarihçisi (d. 1130)
1560 - I. Gustav, 1523'ten 1560'taki ölümüne kadar İsveç kralı (d. 1496)
1712 - Sâbit, Osmanlı Divan şairi (d. 1650)
1833 - VII. Fernando, İspanya Kralı (d. 1784)
1890 - Vahtang Orbeliani, Gürcü romantik şair ve asker (d. 1812)
1902 - Émile Zola, Fransız romancı (d. 1840)
1908 - Machado de Assis, Brezilyalı yazar (d. 1839)
1910 - Winslow Homer, Amerikalı ressam ve grafiker (d. 1836)
1913 - Rudolf Diesel, Alman makine mühendisi ve Dizel motorun mucidi (d. 1858)
1925 - Léon Bourgeois, Fransız Başbakan (d. 1851)
1927 - Arthur Achleitner, Alman yazar (d. 1858)
1927 - Willem Einthoven, Hollandalı fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1860)
1929 - III. Basileios, İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi'nin 263. Patriği (d. 1846)
1930 - Ilya Yefimovich Repin, Rus ressam (d. 1844)
1949 - Cemal Keşmir, Türk siyasetçi (Damat Ferit Paşa hükûmetlerinde Dahiliye ve Ticaret ve Ziraat Nazırlığı yapan ve Yüzellilikler arasında yer alan) (d. 1862)
1953 - Ernst Reuter, Alman siyasetçi ve Batı Berlin'in ilk Belediye Başkanı (d. 1889)
1961 - Nihat Reşat Belger, Türk tıp doktoru ve siyasetçi (Atatürk'e siroz teşhisini koyan ilk doktor) (d. 1882)
1967 - Carson McCullers, Amerikalı yazar (d. 1917)
1973 - Nurullah Esat Sümer, Türk siyasetçi (Maliye ve Devlet Bakanı) (d. 1899)
1973 - W. H. Auden, İngiliz şair (d. 1907)
1981 - Billy Shankly, İskoç futbolcu ve teknik direktör (d. 1913)
1985 - Tarık Güryay, Türk asker (d. 1914)
1987 - Henry Ford II, Edsel Ford'un oğlu ve Henry Ford'un torunu iş insanı (d. 1917)
1994 - Şemsi Rahimov, Azerbaycanlı devlet adamı (d. 1924)
1997 - Roy Lichtenstein, Amerikalı Pop sanatçısı (d. 1923)
2001 - Nguyen Van Thieu, Güney Vietnam Devlet Başkanı (d. 1923)
2003 - Tuğrul Şavkay, Türk gazeteci (d. 1951)
2007 - Yıldırım Aktuna, Türk nöropsikiyatr ve siyasetçi (d. 1930)
2009 - Abdülmelik Fırat, Kürt asıllı Türk siyasetçi (d. 1934)
2009 - Pavel Popoviç, Ukrayna asıllı Sovyet kozmonotu (d. 1930)
2010 - Georges Charpak, Polonyalı-Fransız fizikçi (d. 1924)
2010 - Tony Curtis, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1925)
2011 - Tatyana Lioznova, Sovyet Rus film yönetmeni (d. 1924)
2011 - Sylvia Robinson, Amerikalı şarkıcı, müzisyen, plak yapımcısı ve plak şirketi yöneticisi (d. 1935)
2012 - Hebe Camargo, Brezilyalı şarkıcı, TV sunucusu ve oyuncu (d. 1929)
2015 - Mauro Ferri, İtalyan sosyalist siyasetçi (d. 1920)
2015 - Hellmuth Karasek, Alman gazeteci, yazar ve edebiyat eleştirmeni (d. 1934)
2015 - William Kerslake, Amerikalı güreşçi (d. 1929)
2016 - Ann Emery, İngiliz oyuncu (d. 1930)
2017 - Tom Alter, İngiliz asıllı Hint oyuncu (d. 1950)
2017 - Philippe Médard, Fransız hentbolcu (d. 1959)
2017 - Wiesław Michnikowski, Polonyalı sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu (d. 1922)
2018 - Alves Barbosa, Portekizli bisiklet sporcusu (d. 1931)
2018 - Angela Maria, Brezilyalı şarkıcı ve aktris (d. 1929)
2018 - Otis Rush, Amerikalı blues müzisyeni ve şarkıcısı (d. 1934)
2019 - Beatriz Aguirre, Meksikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1925)
2019 - Martin Bernheimer, Alman-Amerikalı gazeteci ve müzik eleştirmeni (d. 1936)
2019 - Busbee, Amerikalı şarkı sözü yazarı, kayıt prodüktörü ve müzisyen (d. 1976)
2019 - Ilkka Laitinen, Fin siyasetçi (d. 1962)
2020 - Abdullah Işıklar, Türk gazeteci (d. 1933)
2020 - Lode Van Den Bergh, Belçikalı yazar ve eğitimci (d. 1920)
2020 - Helen Reddy, Avustralyalı müzisyen, aktivist, aktris ve söz yazarı (d. 1941)
2020 - Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah, Kuveyt emiri ve Kuveyt Askeri Kuvvetleri Komutanı (d. 1929)
2020 - Isidora Žebeljan, Sırp besteci, müzisyen ve orkestra şefi (d. 1967)
2021 - Antonio Gasset, İspanyol gazeteci, televizyon sunucusu ve sinema eleştirmeni (d. 1946)
2021 - Hayko, Ermeni şarkıcı, söz yazarı ve bestecidir (d. 1973)
2021 - Ravil Isyanov, Rus aktör ve eski asker (d. 1962)
2021 - Ivan Tasovac, Sırp müzisyen, yönetici ve siyasetçi (d. 1966)
2022 - Alexandru Arșinel, Rumen aktör, komedyen, dublaj sanatçısı ve TV yıldızı (d. 1939)
2022 - Kathleen Booth, İngiliz bilgisayar bilimci (d. 1922)
2022 - Eduardo Navarro, İspanyol profesyonel futbolcudur (d. 1979)
2022 - Paul Veyne, Fransız tarihçi ve arkeolog (d. 1930)
Tatiller ve özel günler
Dünya Kalp Günü
Kaynakça
0929
29
|
30 Eylül
|
Olaylar
1399 - IV. Henry İngiltere Kralı oldu.
1517 - Oruç Reis, Cezayir zaferini elde etti.
1520 - Kanuni Sultan Süleyman 10. Osmanlı Padişahı olarak tahta çıktı.
1730 - Sultan I. Mahmut tahta çıktı.
1791 - Mozart'ın son operası Sihirli Flüt'ün galası Viyana'da yapıldı.
1888 - Karındeşen Jack üçüncü kurbanı olan Elizabeth Stride'ı ve dördüncü kurbanı olan Catherine Eddowes'u öldürerek aynı gün iki kişiyi öldürmüş oldu.
1930 - İlk Türk sivil pilotlardan Vecihi Bey, kendi yaptığı uçağıyla Göztepe'den Yeşilköy'e uçtu.
1956 - Soprano Leyla Gencer, San Francisco'da konser verdi.
1960 - Devlet Planlama Teşkilatı kuruldu.
1966 - Botsvana, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı.
1978 - Fethiye'de berber Şener Yiğit, Türkiye'de tatil yapmakta olan Avusturya Büyükelçisi'nin kızı Andrea Laube'ye tecavüz etmek istedi, karşı koyan Andrea Laube ve annesi Verena Laube'yi öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.
1978 - Başbakan Bülent Ecevit ilk Köy-Kent uygulamasını Bolu'nun Mudurnu ilçesine bağlı Taşkesti köyünde başlattı.
1980 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Harp Okulunun yeni ders yılı açılış töreninde konuştu: "Eğer izm'li bir ideoloji aşılamak lazım gelirse işte Ulu Önder Atatürk'ün Kemalizm ideolojisi vardır. Onu benimseyiniz."
1991 - İstanbul metrosu'nun ön tünel inşaatı başladı. Açılışı Sosyal Demokrat Halkçı Parti Genel Başkanı Erdal İnönü yaptı.
2005 - Danimarka'da Jyllands Posten isimli gazetede Muhammed peygamberi tasvir eden karikatürler yayınlaması üzerine Karikatür Krizi çıktı.
2009 - Endonezya'nın Sumatra adasında gerçekleşen depremde 1115 kişi öldü.
Doğumlar
1207 - Mevlânâ Celaleddin-i Rumi, Fars şair (ö. 1273)
1227 - IV. Nicolaus, 22 Şubat 1288'den 1292'de ölümüne kadar papalık yapmıştır (ö. 1292)
1550 - Michael Maestlin, Alman astronom ve matematikçi (ö. 1631)
1715 - Étienne Bonnot de Condillac, Fransız düşünür (ö. 1780)
1765
José María Morelos, Meksika Bağımsızlık Savaşı liderliğindeki Meksikalı Katolik rahip ve devrimci isyancı lider (ö. 1815)
Robert Adrain, İrlanda kökenli Amerikalı matematikçi (ö. 1843)
1802 - Antoine Jérôme Balard, Fransız kimyacı (ö. 1876)
1856 - Naile Sultan, Abdülmecid'in kızı (ö. 1882)
1863 - Reinhard Scheer, Kaiserliche Marine Amirali (ö. 1928)
1870 - Jean Baptiste Perrin, Fransız fizikçi (ö.1942)
1882 - Hans Geiger, Alman fizikçi ve Geiger sayacının mucidi (ö. 1945)
1883 - Bernhard Rust, Nazi Almanyası'nda Bilim, Eğitim ve Ulusal Kültür Bakanı (ö. 1945)
1895 - Lewis Milestone, Rus asıllı Amerikalı film yönetmeni (ö. 1980)
1898 - Renée Adorée, Sessiz sinema dönemi Fransız oyuncu (ö. 1933)
1904 - Ralph Forbes, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nde çalışmış olan İngiliz film ve tiyatro oyuncusu (ö. 1951)
1905 - Nevill Mott, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1996)
1908 - David Oistrakh, Rus kemancı (ö. 1974)
1911 - Gustave M. Gilbert, Amerikalı Psikolog (ö. 1977)
1913 - Bill Walsh, film yapımcısı ve senarist (ö. 1975)
1917
Yuri Lyubimov, Rus yönetmen, aktör ve eğitmen (ö. 2014)
Buddy Rich, Amerikalı müzisyen (ö. 1987)
1918 - Aldo Parisot, Brezilyalı-Amerikalı çellist ve müzik eğitimcisi (ö. 2018)
1920 - Nejat Ekrem Basmacı, İstanbul Ticaret Borsası Onursal Başkanı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği eski Konsey Başkanı (ö. 2018)
1921 - Deborah Kerr, İskoç kökenli İngiliz sinema ve sahne oyuncusu (ö. 2007)
1924 - Truman Capote, Amerikalı yazar (ö. 1984)
1926 - Joseph Behar, Amerikalı televizyon yapımcısı ve yönetmeni
1928 - Elie Wiesel, Romanya doğumlu Yahudi edebiyatçı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2016)
1929
Leticia Ramos-Shahani, Filipinli kadın siyasetçi ve yazar (ö. 2017)
Helen M. Marshall, Amerikalı kadın siyasetçi ve belediye başkanı (ö. 2017)
1931 - Angie Dickinson, Amerikalı oyuncu
1932 - Shintarō Ishihara, 1999-2012 yılları arasında Tokyo Valisi olarak görev yapan Japon siyasetçi ve yazar
1933
Daniel Colin, Fransız siyasetçi (ö. 2019)
Ben Cooper, Amerikalı oyuncu (ö. 2020)
Mişel Avn, Lübnanlı asker ve siyasetçi
1934
Alan A'Court, İngiliz eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2009)
Udo Jürgens, Avusturyalı pop müzik bestecisi ve şarkıcısı (ö. 2014)
1936
Engin Ünal, Türk millî yüzücü (ö. 2016)
Sevgi Soysal, Türk yazar (ö. 1976)
Meg Johnson, İngiliz sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2023)
1937
Jurek Becker, Polonya doğumlu Alman yazar ve film senaristi (ö. 1997)
Daniel Filho, Brezilyalı film yapımcısı, yönetmen, aktör ve senarist
1939 - Jean-Marie Lehn, Fransız kimyager
1941
Reine Wisell - Reine Wisell, İsveçli otomobil yarışçısı (ö. 2022)
Paul Bremer, Amerikalı diplomat
1942 - Leyla Berkes Onat, Türk ressam, çevirmen ve yazar
1943 - Johann Deisenhofer, Alman biyokimyacı
1944 - Jimmy Johnstone, İskoç eski futbolcu (ö. 2006)
1945
Ehud Olmert, İsrail'in 12. Başbakanı
José Manuel Fuente, İspanyol yol bisikletçisi (ö. 1996)
1946 - Hector Lavoe, Porto Rikolu salsa şarkıcısı (ö. 1993)
1948 - Semiramis Pekkan, Türk sinema oyuncusu ve ses sanatçısı
1949 - Reiner Hollmann, Alman eski futbolcu, teknik direktör
1950
Laura Esquivel, Meksikalı yazar
Victoria Tennant, İngiliz oyuncu
1951
John Lloyd, Britanyalı komedi yazarı ve televizyon yapımcısı
Barry Marshall, Avustralyalı hekim
1955 - Ünver Kaynak, Türk bilim insanı, akademisyen
1956 - Frank Arnesen, Danimarkalı eski futbolcu ve Hamburg'nin şu anki sportif direktörü
1957 - Fran Drescher, Amerikalı oyuncu, komedyen, yazar ve aktivist
1958 - Nick Fish, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (ö. 2020)
1959 - Ettore Messina, İtalyan profesyonel basketbol koçu
1960 - Ahmet Ümit, Türk şair ve yazar
1961 - Eric Stoltz, Amerikalı yönetmen, aktör ve yapımcı
1962 - Frank Rijkaard, Hollandalı eski futbolcu ve teknik direktör
1964
Monica Belluci, İtalyan oyuncu ve eski model
Bahrum Daido, Endonezyalı siyasetçi
1968 - Hervé Renard, Fransız futbolcu ve teknik direktör
1969 - Chris Von Erich, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 1991)
1970
Damian Mori, Avustralyalı futbolcu ve teknik direktör
Sergey Şustikov, Rus futbolcu ve teknik direktör (ö. 2016)
Tony Hale, Amerikalı komedyen ve oyuncu
1971 - Giancarlo Judica Cordiglia, İtalyan oyuncu ve yönetmen
1972
Ari Behn, Danimarka doğumlu Norveçli yazar (ö. 2019)
John Campbell, Amerikalı bas gitaristi
1973 - Vyaçeslav Lıçkin, Azeri millî futbolcu
1974 - Daniel Wu, Çin asıllı Amerikalı yönetmen, yapımcı ve aktör
1975 - Marion Cotillard, Fransız aktris
1976 - Chay Hews, Avustralyalı futbolcu
1977 - Roy Carroll, Kuzey İrlandalı eski millî futbolcu
1978 - Małgorzata Glinka, Polonyalı voleybolcu
1979
Primož Kozmus, Slovenyalı atlet
Andy van der Meyde, Hollandalı eski futbolcu
1980
Martina Hingis, İsviçreli tenis oyuncusu
Virgil Abloh, Amerikalı moda tasarımcısı ve iş insanı
1981 - Jan Rajnoch, Çek eski futbolcu
1982 - Tory Lane, Amerikalı eski pornografik film oyuncusu ve yönetmeni
1983
Carmen Elise Espenæs, gotik/folk metal grubu Midnattsol'un kurucusu ve vokalisti
Earl Calloway, ABD asıllı Bulgar profesyonel basketbolcu
Kenichi Kaga, Japon futbolcu
1984 - Georgios Eleftheriou, Kıbrıslı millî futbolcu
1985
Olcan Adın, Türk futbolcu
Cristian Rodríguez, Uruguaylı millî futbolcu
T-Pain, Amerikalı hip hop, R&B şarkıcısı ve prodüktör
1986
Olivier Giroud, Fransız millî futbolcu
Cristián Zapata, Kolombiyalı millî futbolcu
1987 - Aida Garifullina, Rus operası lirik soprano
1988
Eglė Staišiūnaitė, Litvan engelli koşucusu
Merve Uygül, Türk basketbolcu
1989 - Emilio Nsue, Ekvator Gineli millî futbolcu
1990 - Kim Seung-Gyu, Güney Koreli futbolcu
1991
Sinem Danacı, Türk haber sunucusu
Cosmin Matei, Rumen millî futbolcu
1992
Ezra Miller, Amerikalı şarkıcı, müzisyen, aktör ve aktivist
Sefa Doğanay, Türk komedyen ve oyuncu
1993 - Bedir Benun, Faslı milli futbolcu
1994
Aliya Mustafina, Tatar asıllı Rus jimnastikçi
Raphaël Coleman, İngiliz aktör ve aktivist (ö. 2020)
Nikola Storm, Belçikalı futbolcu
1995 - Victor Andrade, Brezilyalı futbolcu
1996 - Nico Elvedi, İsviçreli futbolcu
1997 - Max Verstappen, Hollandalı Formula 1 pilotu
1999 - Ersu Şaşma, Türk sırıkla atlama atleti
2002 - Maddie Ziegler, Amerikalı dansçı, oyuncu ve internet ünlüsü
Ölümler
420 - Hieronymus, Romalı rahip, teolog ve tarihçi (d. 347)
1246 - II. Yaroslav, 1238 ile 1246 yılları arasında Vladimir Büyük prensi (d. 1191)
1572 - Francisco de Borja, 4. Gandía Dükü, İspanyol bir Cizvit ve üçüncü Üstün Generali idi (d. 1510)
1626 - Nurhaci, Qing Hanedanı'nın kurucusu (d. 1553)
1897 - Lisieux'lü Teresa, Fransız Karmelit rahibe ve mistik (d. 1873)
1937 - Miheil Cavahişvili, Gürcü yazar (d. 1880)
1942 - Hans-Joachim Marseille, Alman avcı pilotu (d. 1919)
1943 - Franz Oppenheimer, Alman sosyolog ve politik ekonomist (d. 1864)
1955 - James Dean, Amerikalı oyuncu (d. 1931)
1978 - Ali Nihat Tarlan, Türk edebiyat tarihçisi (d. 1898)
1985 - Charles Francis Richter, Amerikalı deprem bilimci ve Richter ölçeğinin yaratıcısı (d. 1900)
1985 - Simone Signoret, Fransız oyuncu (d. 1921)
1987 - Alfred Bester, Amerikalı bilimkurgu yazarı, senarist ve editör (d. 1913)
1990 - Patrick White, Avustralyalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1912)
1994 - André Michel Lwoff, Fransız mikrobiyolog (d. 1902)
1999 - Avni Akyol, Türk eğitimci ve siyasetçi (Millî Eğitim Bakanı ve Kültür Bakanı) (d. 1931)
2003 - Robert Kardashian, Ermeni asıllı Amerikalı avukat (d. 1944)
2010 - Stephen J. Cannell, Amerikalı senarist, film ve dizi yapımcısı (d. 1941)
2011 - Anwar al-Awlaki, Amerikalı-Yemenli imam ve vaiz (d. 1971)
2011 - Suphi Gürsoytrak, Türk asker ve siyasetçi (d. 1925)
2011 - Ralph M. Steinman, Kanadalı immünolog ve hücre biyoloğu (d. 1943)
2012 - Turhan Bey, Türk kökenli Avusturyalı oyuncu ve yapımcı (d. 1922)
2012 - Barbara Ann Scott, Kanadalı buz patencisi (d. 1928)
2014 - Vítor Crespo, Portekizli siyasetçi ve akademisyen (d. 1932)
2014 - Martin Perl, Keşfini gerçekleştirdiği Tau leptonu ile 1995 yılında Nobel Fizik Ödülünü kazanmış olan Amerikalı fizikçi (d. 1927)
2015 - Ricky Talan, Eski Hollandalı futbolcu (d. 1960)
2016 - Hanoi Hannah, Vietnamlı radyo sunucusu (d. 1931)
2016 - Mike Towell, İskoç profesyonel boksör (d. 1991)
2017 - Elizabeth Baur, Amerikalı oyuncu (d. 1947)
2017 - Vladimir Voevodsky, Rus-Amerikalı matematikçi (d. 1966)
2018 - Kemal İnci, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1933)
2018 - Kim Larsen, Danimarkalı rock müzik sanatçısı (d. 1945)
2018 - René Pétillon, Fransız çizer (d. 1945)
2018 - Czesław Strumiłło, Leh kimya mühendisliği uzmanı (d. 1930)
2019 - David Akers-Jones, İngiliz siyasetçi (d. 1927)
2019 - Wayne Fitzgerald, Amerikalı sinema ve televizyon baş tasarımcısı (d. 1930)
2019 -Viju Khote, Hint oyuncu (d. 1941)
2019 - Kornel Andrzej Morawiecki, Polonyalı siyasetçi ve teorik fizikçi (d. 1941)
2019 - Ben Pon, Hollandalı otomobil yarışçısı, atıcı ve şarap üreticisi (d. 1936)
2020 - Ali Bozer, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1925)
2020 - Jacques Brunhes, Fransız komünist siyasetçi (d. 1934)
2020 - Leonard A. Mastroni, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1949)
2020 - John Russell, Amerikalı eski asker ve binici (d. 1920)
2021 - Carlisle Floyd, Amerikalı besteci ve müzisyen (d. 1926)
2021 - Xicoténcatl Leyva Mortera, Meksikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1940)
2021 - Donna Nalewaja, Amerikalı siyasetçi ve emlakçı (d. 1939)
2021 - Philip Owen, Kanadalı siyasetçi (d. 1933)
2021 - Kōichi Sugiyama, Japon besteci ve orkestra şefiydi (d. 1931)
2022 - Şehzad Azam, Pakistanlı kriketçi (d. 1985)
2022 - Manvel Badeyan, Ermeni siyasetçi (d. 1957)
2022 - Alexandru Vagner, Rumen profesyonel futbolcudur (d. 1989)
2022 - Yuri Zaitsev, Sovyet-Rus Olimpiyat haltercisi (d. 1951)
2022 - Halid ez-Zeylai, Suudi Arabistanlı millî futbolcudur (d. 1987)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Turna Geçimi Fırtınası
Dünya Çeviri Günü
Kaynakça
0930
30
|
1 Ekim
|
Olaylar
MÖ 331 - Makedonya Kralı Büyük İskender, Pers İmparatoru III. Darius'u Gaugamela Savaşı'nda yenilgiye uğrattı.
1795 - Fransa, Belçika'daki Habsburg egemenliğine son vererek bu ülkeyi fethetti.
1827 - İvan Paskeviç komutasındaki Rus Ordusu Erivan'a girdi ve Ermenistan'daki binyıllık Müslüman yönetime son verdi.
1869 - Dünyada ilk kartpostal, Avusturya'da basıldı.
1880 - İlk elektrikli ampul fabrikası, Thomas Edison tarafından açıldı.
1887 - Birleşik Krallık, Belucistan'ı işgal etti.
1891 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinde Stanford Üniversitesi kuruldu.
1898 - Çar II. Nikolay, Yahudilerin büyük Rus şehirlerinin dışına çıkarılmasını emretti.
1908 - Ford, "Model T" otomobilini satışa sundu.
1918 - İngiliz istihbarat subayı T. E. Lawrence yönetimindeki Arap güçleri Şam'ı ele geçirdi.
1928 - Sovyetler Birliği, ilk "Beş Yıllık Kalkınma Planı"nı açıkladı.
1936 - General Franco, İspanya Milliyetçi Hükûmeti'nin başına geçti.
1939 - Yaklaşık bir ay süren kuşatmanın ardından Nazi güçleri Varşova'ya girdi.
1940 - ABD'nin ilk otobanı sayılan Pensilvanya paralı otoyolu trafiğe açıldı.
1940 - Einstein, Amerikan vatandaşı oldu.
1942 - Türkiye'de Bakanlar Kurulu, eğlence yerlerinin saat 22.00'de kapatılması kararını aldı.
1946 - Nazi yetkililerinin yargılandığı Nürnberg Mahkemesi sona erdi ve hükümler açıklandı.
1949 - Ankara Devlet Tiyatrosu kuruldu. Küçük Tiyatro ve Büyük Tiyatro sahneleri açıldı.
1949 - Mao Zedong önderliğinde Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşu ilan edildi; ilk Başkan Mao seçildi.
1951 - Türkiye'de Hava Harp Okulu açıldı.
1952 - Amerikalı askerler, Güney Kore'de gösteri yapan esir Çinlilere ateş açtı; 52 ölü, 140 yaralı.
1952 - Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü kuruldu.
1956 - Yazar Eflatun Cem Güney, Andersen Masal Ödülü'nü kazandı.
1958 - NASA kuruldu.
1960 - Kıbrıs, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı.
1960 - Nijerya bağımsızlığını ilan etti.
1963 - Cezayir Devlet Başkanı Ahmet Bin Bella, ülkede Fransızlara ait tüm toprakların kamulaştırılması emrini verdi.
1972 - Boksör Cemal Kamacı, 63,5 kiloda Avrupa Şampiyonu oldu.
1977 - Brezilyalı futbol yıldızı Pelé futbolu bıraktı.
1978 - Tuvalu, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
1982 - Sony son kullanıcıya yönelik ilk CD çaları piyasaya sürdü.
1985 - İsrail güçlerinin, Tunus'taki Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) bürolarına düzenlediği hava saldırısında 68 kişi öldü.
1988 - Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği Devlet Başkanlığı'nı üstlendi.
1992 - Bitlis'in merkeze bağlı Cevizdalı Köyü'ne saldıran PKK'lı militanlar, 10'u çocuk, 14'ü köy korucusu 37 kişiyi öldürdü, 20 kişiyi de yaraladı.
1992 - Kadınların da harp okullarına alınmasına ilişkin yasa tasarısı TBMM'de kabul edildi.
1995 - Afyon Dinar'da 6,1 büyüklüğündeki depremde 90 kişi öldü, 250 kişi de yaralandı.
1998 - Türk devlet yetkilileri (Kara Kuvvetleri Komutanı Org. Atilla Ateş, ardından Başbakan Mesut Yılmaz ve son olarak da Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel), PKK'ya destek verdiği gerekçesiyle Suriye'ye sert uyarılarda bulundu.
1999 - İkinci Çeçen Savaşı başladı. Rusya, 1997'de imzalanan barış anlaşmasını ihlal ederek, Çeçenistan'ı yeniden işgal etti.
2004 - İspanya'da eşcinsel evlilik hakkındaki yasa tasarısı İspanya Kabinesi tarafından kabul edildi.
2012 - Alex de Souza Fenerbahçe'den ayrıldı.
2017 - Las Vegas Strip saldırısı: Las Vegas Strip'teki "Route 91 Harvest Country Müzik Festivali"nde kitlesel silahlı saldırı meydana geldi.
Doğumlar
MÖ 86 - Gaius Sallustius Crispus, Bir pleb ailesine mensup Romalı tarihçi (ö. MÖ 34)
208 - Alexander Severus, Roma imparatoru (ö. 235)
1207 - III. Henry, İngiltere Kralı (ö. 1272)
1507 - Giacomo Barozzi da Vignola, İtalyan mimar (ö. 1573)
1541 - El Greco, Yunan maniyerist ressam, heykeltıraş ve mimar (d. 1541)
1542 - Álvaro de Mendaña de Neira, İspanyol denizci (ö. 1595)
1671 - Guido Grandi, İtalyan matematikçi (ö. 1742)
1685 - VI. Karl, Kutsal Roma İmparatoru (ö. 1740)
1754 - I. Pavel, Rus Çarı (ö. 1801)
1791 - Sergey Aksakov, Rus yazar (ö. 1859)
1845 - William Christie, İngiliz astronom (ö. 1922)
1879 - Karola Zala, Macar aktris (ö. 1970)
1895 - Liyakat Ali Han, Pakistanlı avukat ve Pakistan'ın ilk Başbakanı (ö. 1951)
1903 - Vladimir Horowitz, Amerikalı klasik müzik piyanisti ve bestecisi (ö. 1989)
1910 - Bonnie Parker, Amerikalı banka soyguncusu ve kanun kaçağı (ö. 1934)
1915 - Talat Tunçalp, Türk olimpik bisikletçi (ö. 2017)
1924 - Jimmy Carter, Amerikalı siyasetçi, Amerika Birleşik Devletleri'nin 39. Başkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi
1924 - William J. Cason, Amerikalı siyasetçi ve avukat
1927 - Necdet Seçkinöz, Türk bürokrat (ö. 2004)
1928 - George Peppard, Amerikalı aktör (ö. 1994)
1930 - Philippe Noiret, Fransız sinema oyuncusu (ö. 2006)
1930 - Richard Harris, İrlandalı aktör, şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2002)
1932 - Seyfi Dursunoğlu, Türk sahne sanatçısı, şarkıcı ve sunucu (ö. 2020)
1933 - Abdullah Turhan, Türk çizgi romancı ve yazar (ö. 2020)
1935 - Julie Andrews, İngiliz sinema ve müzik sanatçısı
1938 - Stella Stevens, Amerikalı aktris
1938 - Tunç Başaran, Türk yönetmen (ö. 2019)
1940 - Michael Gruber, Amerikalı yazar
1943 - Jean-Jacques Annaud, Fransız yönetmen
1946 - Ewa Kłobukowska, Polonyalı atlet
1948 - Ertuğrul Günay, Türk hukukçu ve siyasetçi
1949 - André Rieu, Hollandalı kemancı, besteci ve orkestra şefi
1949 - Fuat Seyrekoğlu, Türk futbolcu (ö. 2010)
1950 - Boris Morukov, Rus fizikçi ve kozmonot (ö. 2015)
1956 - Andrus Ansip, Estonyalı siyasetçi
1956 - Gina Haspel, Amerikalı istihbaratçı
1956 - Theresa May, Britanyalı siyasetçi ve Birleşik Krallık Başbakanı
1958 - Melihat Gülses, Türk şarkıcı (Klâsik Türk müziği sanatçısı)
1959 - Youssou N'Dour, Senegalli müzisyen
1962 - Paul Walsh, İngiliz eski millî futbolcu
1963 - Jean-Denis Délétraz, İsviçreli motor sporları pilotu
1965 - Mia Mottley, Barbadoslu avukat ve siyasetçi
1966 - George Weah, Liberyalı eski futbolcu ve siyasetçi
1969 - Zach Galifianakis, Amerikalı komedyen ve oyuncu
1969 - Marcus Stephen, Nauru Cumhuriyeti eski devlet başkanı
1974 - Canan Çiftel, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1975 - Şahnaz Çakıralp, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1976 - Dora Venter, Macar porno yıldızı
1976 - Ümit Karan, Türk futbolcu
1978 - Mert Ekren, Türk pop müzik sanatçısı ve besteci
1979 - Curtis Axel, Amerikalı profesyonel güreşçi
1979 - Walewska Moreira de Oliveira, Brezilyalı voleybolcu
1981 - Gaby Mudingayi, Kongo asıllı Belçikalı futbolcu
1981 - Júlio Baptista, Brezilyalı futbolcu
1981 - David Yelldell, Alman asıllı Amerikalı millî futbolcu
1982 - Haruna Babangida, Nijeryalı millî futbolcu
1983 - Mirko Vučinić, Karadağlı eski millî futbolcu
1983 - Anna Drijver, Hollandalı aktris
1983 - Muhammed Abdülvahab, Mısırlı eski millî futbolcu (ö. 2006)
1984 - Mónica Spear, Venezuelalı model, oyuncu ve şarkıcı (ö. 2014)
1986 - Ricardo Vaz Tê, Portekizli futbolcu
1987 - Matthew Daddario, İtalyan asıllı Amerikalı oyuncu
1989 - Brie Larson, Amerikalı aktris ve film yapımcısı
1990 - Hazal Kaya, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1990 - Pedro Filipe Mendes, Portekizli futbolcu
1992 - Boran Kuzum, Türk oyuncu
1993 - Serenay Aktaş, Türk futbolcu, dizi ve sinema oyuncusu
1994 - Trézéguet, Mısırlı millî futbolcu
2001 - Mason Greenwood, İngiliz futbolcu
Ölümler
686 - Temmu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 40. imparatoru (d. 631)
959 - Eadwig, 955 yılından dört yıl sonra öldüğü yıla kadar İngiltere Kralı. I. Edmund'un en büyük oğlu (d. 941)
1310 - Burgonyalı Béatrice, Fransız soylu kadın (d. 1257)
1404 - IX. Bonifacius, 2 Kasım 1389 - 1 Ekim 1404 döneminde Roma'da hüküm süren Papa (d. 1389)
1499 - Marsilio Ficino, İtalyan Yeni Platoncu düşünür (d. 1433)
1571 - Juan de Austria, Kutsal Roma-Germen İmparatoru (d. 1547)
1652 - Jan Asselijn, Hollandalı ressam (d. 1610)
1684 - Pierre Corneille, Fransız oyun yazarı (d. 1606)
1901 - Abdurrahman Han, Afgan Emiri (d. 1844)
1929 - Antoine Bourdelle, Fransız heykeltıraş (d. 1861)
1947 - Olive Borden, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1906)
1950 - Ali Faik Ozansoy, Türk şair (d. 1876)
1951 - Peter McWilliam, İskoç eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1879)
1957 - Mustafa Abdülhalik Renda, Türk siyasetçi ve TBMM Başkanı (d. 1881)
1959 - Enrico De Nicola, İtalyan hakim, gazeteci ve siyasetçi (d. 1877)
1965 - Aliağa Vahid, Azerbaycanlı şair (d. 1895)
1968 - Romano Guardini, İtalyan kökenli Alman bir Roma Katolik rahibi, din filozofu ve ilahiyatçı (d. 1885)
1972 - Louis Leakey, İngiliz arkeolog (d. 1903)
1982 - Mehmet Ali Kâğıtçı, Türk kimyager ve Türkiye'de kâğıt sanayisinin kurucusu (d. 1899)
1985 - E. B. White, Amerikalı yazar (d. 1899)
1990 - Curtis LeMay, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ndeki general (d. 1906)
1992 - Petra Kelly, Alman siyasal eylemci ve Yeşiller Partisi'nin kurucusu (d. 1947)
2004 - Richard Avedon, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1923)
2008 - Tanju Duru, Türk müzisyen, besteci ve Ezginin Günlüğü topluluğu eski gitaristi (d. 1963)
2010 - Gerard Labuda, Polonyalı tarihçi (d. 1916)
2012 - Berkant Akgürgen, Türk müzisyen, besteci ve oyuncu (Samanyolu şarkısının sahibi) (d. 1938)
2012 - Hasan Gül, Suudi Arabistanlı, Yemenli, Pakistanlı veya Mısırlı olarak belirtilen üst düzey el-Kaide yöneticisi (d. ?)
2012 - Eric Hobsbawm, İngiliz tarihçi ve yazar (d. 1917)
2013 - Tom Clancy, Amerikalı yazar (d. 1947)
2013 - Giuliano Gemma, İtalyan oyuncu (d. 1938)
2014 - Lynsey de Paul, İngiliz rock şarkıcısı, besteci, piyanist ve söz yazarı (d. 1948)
2014 - Shlomo Lahat, Eski İsrailli general ve politikacı (d. 1927)
2015 - Božo Bakota, Eski Hırvat futbolcu (d. 1950)
2015 - Hadi Nevruzi, İranlı eski millî futbolcu (d. 1985)
2016 - Erol Keskin, Türk eski millî futbolcu (d. 1927)
2017 - Hansje Bunschoten, Hollandalı serbest stil yüzücü ve televizyon sunucusu (d. 1958)
2017 - Pierluigi Cappello, İtalyan şair (d. 1967)
2017 - Arthur Janov, Amerikalı psikolog, psikoterapist ve primal terapi uzmanı (d. 1924)
2017 - Edmond Maire, Fransız aktivist ve sendikacı (d. 1931)
2017 - István Mészáros, Macar Marksist filozof ve akademisyen (d. 1930)
2017 - Stephen Paddock, Amerikalı suikastçı ve seri katil (d. 1953)
2017 - Philippe Rahmy, İsviçreli şair ve yazar (d. 1965)
2017 - Larissa Volpert, Rus-Sovyet satranç ustası (d. 1926)
2018 - Charles Aznavour, Ermeni asıllı Fransız şarkıcı, oyuncu ve diplomat (d. 1924)
2018 - Stelvio Cipriani, İtalyan besteci (d. 1937)
2018 - Đỗ Mười, Vietnamlı komünist siyasetçi (d. 1917)
2018 - Carlos Ezquerra, İspanyol çizgi roman sanatçısı (d. 1947)
2018 - Jerry González, Amerikalı orkestra şefi, trompetçi ve baterist (d. 1949)
2018 - Graciano Rocchigiani, Alman eski boksör (d. 1963)
2018 - Franco Sar, İtalyan atlet (d. 1933)
2019 - Peter Sissons, İngiliz gazeteci ve televizyon sunucusu (d. 1942)
2019 - Joseph Bismuth, Tunuslu iş insanı ve siyasetçi (d. 1926)
2019 - Karel Gott, Çek Caz şarkıcı ve oyuncu (d. 1939)
2019 - Miguel León-Portilla, Meksikalı tarihçi antropolog, yazar ve filozof (d. 1926)
2019 - Peter Sissons, İngiliz gazeteci ve televizyon sunucusu (d. 1942)
2019 - Tarık Ünlüoğlu, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (d. 1957)
2020 - Derek Mahon, Kuzey İrlandalı şair (d. 1941)
2021 - Oğuzhan Asiltürk, Türk siyasetçi (d. 1935)
2021 - İlhan Daner, Türk oyuncu, senarist ve yönetmen (d. 1938)
2022 - Àngel Casas, İspanyol gazeteci ve yazar (d. 1946)
Tatiller ve özel günler
Dünya Kahve Günü
Dünya Yaşlılar Günü
Kaynakça
1001
01
|
2 Ekim
|
Olaylar
1187 - Selahaddin Eyyubi, Kudüs'ü zapt ederek 88 yıllık Haçlı işgaline son verdi.
1552 - Korkunç İvan komutasındaki Ruslar, Kazan'ı işgal etti.
1608 - Modern teleskopun prototipi, Hollandalı gözlük üreticisi Hans Lippershey tarafından yapıldı.
1836 - Charles Darwin, İngiliz Kraliyet Donanması'na ait HMS Beagle gemisi ile çıktığı, Brezilya, Galapagos Adaları ve Yeni Zelanda'yı kapsayan 5 yıllık gezisinden İngiltere'ye döndü. Bu çalışmaları, 1859'da yayımlayacağı Türlerin Kökeni adlı kitabının kaynağını oluşturdu.
1870 - Roma, İtalya'nın başkenti oldu.
1895 - Trabzon'da Ermeni isyanı başladı.
1919 - ABD Başkanı Woodrow Wilson felç geçirdi.
1924 - Milletler Cemiyeti'nin 47 üyesi zorunlu tahkim protokolünü imzaladı.
1928 - Gizli Katolik örgüt Opus Dei, Madrid'de kuruldu.
1935 - İtalyan ordusu Etiyopya'ya girdi.
1941 - Almanlar, Sovyetler Birliği'ne karşı Tayfun Harekâtı olarak bilinen bir genel taarruz başlattılar.
1948 - Türk Basın Birliği basında 50 yılını dolduran 96 yazar için bir tören düzenledi.
1950 - Charles M. Schulz'un çizdiği Snoopy isimli köpeğin maceralarının anlatıldığı Peanuts bant karikatürü ilk kez yayımlandı.
1953 - Batı Almanya, NATO'ya kabul edildi.
1957 - ODTÜ'nün temeli atıldı.
1958 - Fransız kolonisi Gine, bağımsızlığını ilan etti.
1966 - Vicente Calderón Stadyumu açıldı.
1968 - Meksika'da üniversite işgali. Meksika güvenlik güçlerinin müdahalesi üzerine yüzden fazla öğrenci öldü.
1969 - Yargıtay, 6 öğrenci örgütünü siyasetle uğraştıkları gerekçesiyle kapattı.
1970 - Ankara'da, Merkezi Antlaşma Örgütü (CENTO) binasına bomba atıldı.
1974 - Eski Millî Birlik Komitesi üyesi General Cemal Madanoğlu ve arkadaşları beraat ettiler.
1975 - ABD, Türkiye'ye konulan silah ambargosunu kısmen kaldırdı.
1978 - Milliyetçi Hareket Partisi sıkıyönetim ilan edilmesini istedi.
1979 - 10 Temmuz 1977'de kahvehane basıp 2 kişiyi öldüren sol görüşlü militan Necdet Adalı, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Numaralı Askerî Mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırıldı.
1980 - Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) avukatlarından Ahmet Hilmi Veziroğlu ölü bulundu. Bursa Emniyet Müdürlüğü, Veziroğlu'nun Emniyet binasından atlayarak intihar ettiğini iddia etti.
1980 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Van'da halka seslendi: "Cumhuriyet tehlikeye düştüğü anda; Atatürk'ün bize emanet ettiği topraklar, bu tertemiz topraklar tehlikeye düştüğü anda biz duramazdık. Ya çekip gidecektik veyahut bu harekâtı yapacaktık."
1984 - 12 Eylül Darbesi sonrası ilk grev Tuzla'da iki tersanede başladı.
1989 - TRT 3 ve GAP TV resmen yayına başladı.
1990 - Çin Hava Yolları'na ait bir Boeing 737 kaçırıldı, Guangzhou hava alanına indikten sonra iki uçağa çarptı; 132 kişi öldü.
1992 - Ege Denizi’ndeki tatbikatlar sırasında, ABD’ye ait uçak gemisinden atılan iki füze Türk muhribi Muavenet’e isabet etti; olayda gemi komutanıyla birlikte 5 denizci öldü.
1996 - Peru Hava Yolları'na ait bir Boeing 757, Lima'dan kalktıktan hemen sonra Büyük Okyanus'a düştü; 70 kişi öldü.
1997 - AB üyesi ülkeler Amsterdam Antlaşması'nı imzaladı.
2001 - 11 Eylül saldırıları'nın da etkisiyle Swissair hisseleri sert bir düşüş yaşadı ve iflasıyla sonuçlanan süreç başladı.
2006 - Müjdat Gezen Tiyatrosu, Semra Sezer tarafından açıldı.
2022 - Endonezya'da bir futbol maçında 131 kişinin ölümü, 547 kişinin de yaralanmasıyla son bulan bir izdiham yaşandı.
Doğumlar
1452 - III. Richard, İngiltere Kralı (ö. 1485)
1568 - Marino Ghetaldi, Ragusalı bilim insanı (ö. 1626)
1616 - Andreas Gryphius, Alman şair (ö. 1664)
1768 - William Beresford, İngiliz-İrlandalı asker ve politikacı (ö. 1854)
1828 - Charles Floquet, Fransa Başbakanı (ö. 1896)
1832 - Edward Burnett Tylor, İngiliz antropolog (ö. 1917)
1847 - Paul von Hindenburg, Alman asker ve politikacı (ö. 1934)
1851 - Ferdinand Foch, Fransız asker (ö. 1929)
1852 - William O'Brien, İrlandalı gazeteci ve siyasetçi (ö. 1928)
1852 - William Ramsay, İskoç kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1916)
1869 - Mahatma Gandi, Hindistan'ın bağımsızlık lideri (ö. 1948)
1886 - Robert Julius Trumpler İsviçreli-Amerikan gök bilimci (ö. 1956)
1890 - Groucho Marx, Amerikalı komedyen ve oyuncu (ö. 1977)
1897 - Bud Abbott, Amerikalı komedyen ve aktör (ö. 1974)
1904 - Graham Greene, İngiliz romancı (ö. 1991)
1904 - Lal Bahadur Shastri, Hindistan Başbakanı (ö. 1966)
1935 - Omar Sivori, Arjantinli futbolcu (ö. 2005)
1939 - Özcan Arkoç, Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 2021)
1940 - Murat Soydan, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1941 - Les Lazarowitz, Amerikalı dublaj ve ses mühendisi (ö. 2017)
1943 - Paul Van Himst, Belçikalı futbolcu ve teknik direktör
1945 - Işıl Yücesoy, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu, ses sanatçısı
1948 - Siim Kallas, Estonya Başbakanı
1951 - Romina Power, İtalyan şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
1951 - Sting, İngiliz müzisyen
1962 - Çiğdem Anad, Türk muhabir, yazar ve sunucu
1966 - Yokozuna, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 2000)
1968 - Jana Novotná, Çek tenisçi (ö. 2017)
1969 - Murat Garipağaoğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1970 - Maribel Verdú, İspanyol oyuncu
1971 - Yosi Mizrahi, Yahudi asıllı Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1971 - James Root, Amerikalı müzisyen
1971 - Tiffany, Amerikalı şarkıcı
1972 - Halis Karataş, Türk jokey
1973 - Lene Nystrøm, Norveçli vokal, oyuncu ve müzisyen
1973 - Proof, Amerikalı rapçi (ö. 2006)
1974 - Michelle Krusiec, Amerikalı sinema oyuncusu
1976 - Burcu Esmersoy, Türk televizyon sunucusu ve oyuncu
1976 - Cemal Hünal, Türk aktör
1977 - Reginaldo Araújo, Brezilyalı futbolcu (ö. 2016)
1978 - Ayumi Hamasaki, Japon müzisyen
1978 - Simon Pierro, Alman sihirbaz ve TV sunucusu
1979 - Primož Brezec, Slovenyalı basketbolcu
1979 - Francisco Fonseca, Meksikalı futbolcu
1981 - Luke Wilkshire, Avustralyalı millî futbolcu
1982 - Tyson Chandler, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1982 - Esra Gümüş, Türk voleybolcu
1984 - Marion Bartoli, Eski profesyonel Fransız tenisçi
1985 - Çağlar Birinci, Türk futbolcu
1986 - Camilla Belle, Amerikalı oyuncu
1987 - Joe Ingles, Avustralyalı profesyonel basketbolcu
1988 - Ivan Zaytsev, Rus asıllı İtalyan voleybolcu
1991 - Roberto Firmino, Brazilyalı futbolcu
1993 - Michy Batshuayi, Kongo asıllı Belçikalı millî futbolcu
1996 - Ryoma Watanabe, Japon futbolcu
1996 - Shunsuke Motegi, Japon futbolcu
1997 - Übeyd Adıyaman, Türk futbolcu
Ölümler
829 - II. Mihail, 820- 2 Ekim 829 döneminde Bizans imparatoru (d. 770)
1709 - Ivan Mazepa, 1687 ile 1708 arasında Kazak hetmanı (d. 1639)
1803 - Samuel Adams, Amerikalı siyasetçi (d. 1722)
1804 - Nicolas Joseph Cugnot, Fransız mucit ve bilim insanı (d. 1725)
1852 - Karel Bořivoj Presl, Çek botanikçi (d. 1794)
1853 - François Jean Dominique Arago, Fransız fizikçi, matematikçi, astronom ve politikacı (d. 1786)
1865 - Karl Klaus von der Decken, Alman kâşif (d. 1834)
1892 - Ernest Renan, Fransız filozof, tarihçi ve filolog (d. 1823)
1900 - Hugo Rheinhold, Alman heykeltıraş (d. 1853)
1912 - Ebbe Hertzberg, Norveçli tarihçi. (d. 1847)
1916 - Dimcho Debelyanov, Bulgar şair (d. 1887)
1920 - Max Bruch, Alman besteci ve orkestra şefi (d. 1838)
1921 - II. William, Württemberg Krallığı'nın son Kralı (d. 1848)
1927 - Svante Arrhenius, İsveçli kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1859)
1938 - Alexandru Averescu, Romanyalı mareşal ve siyaset adamı (d. 1859)
1946 - Ignacy Mościcki, Polonya Cumhurbaşkanı (d. 1867)
1953 - Reşat Şemsettin Sirer, Türk siyasetçi (d. 1903)
1958 - Marie Stopes, İngiliz doğum kontrolü ve kadın hakları savunucusu (d. 1880)
1966 - Faik Üstün, Türk siyasetçi ve devlet adamı (d. 1884)
1968 - Marcel Duchamp, Fransız sanatçı (d. 1887)
1973 - Cemal Sahir Kehribarcıoğlu, Türk besteci ve operet sanatçısı (d. 1900)
1973 - Paavo Nurmi, Fin atlet (d. 1897)
1985 - Rock Hudson, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1925)
1987 - Peter Medawar, Brezilyalı/Büyük Britanyalı biyolog (d. 1915)
1988 - Alec Issigonis, Yunan asıllı Britanyalı Mini marka otomobilin tasarımcısı (d. 1906)
1989 - Yalın Tolga, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1931)
1991 - I. Dimitrios Papadopulos, Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi Patriği (d. 1914)
1993 - William Berger, Avusturyalı sinema oyuncusu (d. 1928)
1996 - Andrey Lukanov, Bulgar politikacı (d. 1938)
1998 - Gene Autry, Amerikalı şarkıcı ve aktör (b. 1907)
1999 - Heinz G. Konsalik, Alman romancı (d. 1921)
2000 - Amadou Karim Gaye, Senegalli politikacı, asker, veteriner ve doktor (d. 1913)
2000 - Elek Schwartz, Rumen futbolcu ve teknik direktör (d. 1908)
2003 - Otto Günsche, Alman SS subayı ve Hitler'in yaveri (d. 1917)
2005 - Münip Özben, Türk ressam (d. 1932)
2008 - Choi Jin-sil, Güney Koreli aktris (d. 1968)
2008 - Gıyasettin Emre, Türk siyasetçi ve Türkiye'nin ilk bağımsız Milletvekili (d. 1910)
2014 - György Lázár, Macar mühendis ve siyasetçi (d. 1924)
2015 - Brian Friel, İrlandalı çevirmen ve oyun yazarı (d. 1929)
2016 - Georg Apenes, Norveçli siyasetçi, bürokrat ve hukukçu (d. 1940)
2016 - Neville Marriner, İngiliz orkestra şefi ve viyolonist (d. 1924)
2017 - Donna Ares, Bosnalı kadın pop müzik şarkıcısı (d. 1977)
2017 - Evangelina Elizondo, Meksikalı aktris (d. 1929)
2017 - Klaus Huber, İsviçreli besteci, eğitimci ve akademisyen (d. 1924)
2017 - Friedrich von Löffelholz, Eski Alman bisiklet yarışçısı (d. 1953)
2017 - Paul Otellini, Amerikalı iş insanı (d. 1950)
2017 - Marcel Germain Perrier, Fransız Katolik piskoposu (d. 1933)
2017 - Tom Petty, Amerikalı rock şarkıcısı, besteci, müzisyen, yapımcı ve aktör (d. 1950)
2018 - Smilja Avramov, Sırp akademisyen, hukukçu ve yazar (d. 1918)
2018 - Geoffrey Emerick, İngiliz ses mühendisi (d. 1945)
2018 - Thampi Kannanthanam, Hint film yönetmeni, senarist, yapımcı ve oyuncu (d. 1953)
2018 - Roman Kartsev, Rus oyuncu ve komedyen (d. 1939)
2018 - Cemal Kaşıkçı, Suudi gazeteci ve yazar (d. 1958)
2019 - Julie Gibson, Amerikalı oyuncu, dublaj sanatçısı, şarkıcı ve eğitimci (d. 1913)
2019 - Giya Kancheli, Sovyet ve Gürcü besteci (d. 1935)
2019 - Cafer Kaşani, İranlı millî futbolcu (d. 1944)
2019 - Isaac Promise, Nijeryalı millî futbolcu (d. 1987)
2019 - Kim Shattuck, Amerikalı punk-rock müziği sanatçısı ve söz yazarı (d. 1963)
2019 - Hargovind Laxmishanker Trivedi, Hint nefrolog, immünolog, organ nakli uzmanı ve kök hücre araştırmacısı (d. 1932)
2020 - Zeki Ergezen, Türk siyasetçi (d. 1949)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Kuş Geçimi Fırtınası
Dünya Şiddetten Kaçınma Günü (Nonviolence)
1002
02
|
3 Ekim
|
Olaylar
MÖ 52 - Jül Sezar komutasındaki Roma Ordusu, Alesia Muharebesi'ni kazanarak Galya'yı fethetti.
1605 - Sadrazam Sokolluzade Lala Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu, Estergon Kalesi'ni ikinci kez fethetti.
1716 - Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, Sadaret Kaymakamlığı'na getirildi.
1739 - Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı'nı sona erdiren ve Osmanlı'nın kârlı çıktığı son antlaşma olan Niş Antlaşması imzalandı.
1849 - Amerikalı yazar Edgar Allan Poe, Baltimore sokaklarında perişan bir vaziyette bulundu, hastaneye kaldırıldı.
1852 - Damad Mehmed Ali Paşa, Osmanlı Sadrazamı oldu.
1912 - Sırbistan, Karadağ, Yunanistan ve Bulgaristan, Osmanlı Devleti'nden 3 gün içinde Arnavutluk ve Makedonya'ya özerklik verilmesini istediler. Osmanlı, bu notayı reddedince 8 Ekim'de I. Balkan Savaşı başladı.
1922 - Mudanya Mütarekesi'nin imzalanmasıyla sonuçlanan Mudanya Konferansı başladı.
1926 - Atatürk'ün ilk heykeli, İstanbul Sarayburnu'na dikildi.
1929 - Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı, ismini Yugoslavya Krallığı olarak değiştirdi.
1931 - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası faaliyete geçti.
1932 - Birleşik Krallık mandası Irak bağımsızlığını ilan etti.
1935 - İtalya Krallığı, Etiyopya'yı işgal harekâtına başladı.
1952 - Birleşik Krallık ilk atom bombası denemesini, Monte Bello adasında gerçekleştirerek dünyanın 3. nükleer gücü oldu.
1953 - Çanakkale açıklarında İsveç Bandıralı Naboland gemisiyle çarpışarak batan, 81 denizcinin öldüğü TCG Dumlupınar denizaltısı ile ilgili dava sonuçlandı: Naboland kaptanı 6 ay ağır hapse mahkûm edildi, Dumlupınar Komutanı Yüzbaşı Sabri Çelebioğlu beraat etti.
1965 - Küba lideri Fidel Castro, Che Guevara'nın emperyalizme karşı savaşmak için Küba'dan ayrıldığını açıkladı.
1966 - İstanbul'un Anadolu yakasındaki son tramvay hattı da kaldırıldı.
1967 - Kuzey Vietnam, Amerika Birleşik Devletleri'nin barış görüşmeleri önerisini reddetti.
1970 - İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. kuruldu.
1971 - SSCB ile ABD arasında kısa adı SALT olan Stratejik Silahları Sınırlama Antlaşması imzalandı.
1973- 75 yıldan beri petrol aranan Trakya bölgesinde ilk petrol Lüleburgaz yakınlarında TPAO tarafından bulundu.
1981 - Belfast'ta, İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) tutuklularının yaptığı açlık grevi bitti. Açlık grevi 7 ay sürmüş ve 10 IRA üyesi hayatını kaybetmişti.
1984 - Devrimci Yol davası sonucu idam cezasına çarptırılan Hıdır Aslan ve İlyas Has'ın cezaları TBMM'de onaylandı.
1990 - Doğu ve Batı Almanya birleşti.
1993 - Haydar Aliyev, Azerbaycan Devlet Başkanı seçildi.
1994 - II. Nükleer Karşıtı Kongre, İstanbul'da toplandı.
2005 - Avrupa Birliği ile Türkiye arasında üyelik müzakereleri başladı.
2006 - THY'nin Tiran - İstanbul seferini yapan Boeing 737-400 tipi tarifeli uçağı, Hakan Ekinci adlı hava korsanı tarafından kaçırıldı.
2008 - PKK militanları, Hakkâri'nin Şemdinli ilçesinde Aktütün Karakolu'na saldırdı.
2009 - Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye Devlet Başkanları'nın imzaladığı Nahçıvan Anlaşması ile Türk Konseyi kuruldu.
2010 - Almanya, Versay Barış Antlaşması'nda kabul ettiği I. Dünya Savaşı'ndan kalma savaş tazminatlarının son taksitini ödedi.
2012 - Suriye'den gelen top mermileri sonucu Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesinde 5 sivilin hayatını kaybetmesi üzerine Türkiye, Suriye'yi vurdu.
2013 - Gambiya, İngiliz Milletler Topluluğu'ndan ayrıldığını açıkladı.
Doğumlar
1804 - Allan Kardec, Fransız yazar, Deneysel Spiritüalizm'in kurucusu (ö. 1869)
1867 - Pierre Bonnard, Fransız illüstratör, ressam ve baskı resim sanatçısı (ö. 1947)
1886 - Alain-Fournier, Fransız yazar (ö. 1914)
1889 - Carl von Ossietzky, Alman yazar (ö. 1938)
1894 - Walter Warlimont, Alman asker (ö. 1976)
1895 - Sergey Yesenin, Rus şair (ö. 1925)
1897 - Louis Aragon, Fransız yazar (ö. 1982)
1898 - Leo McCarey, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı, senarist ve Oscar ödülü sahibi (ö. 1969)
1901 - Hilmi Ziya Ülken, Türk felsefeci ve sosyolog (ö. 1974)
1903 - Tekin Arıburun, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1993)
1903 - Max Mengeringhausen, Alman mühendis, mucit ve girişimci
1904 - Ernst-Günther Schenck, Alman doktor ve SS-Obersturmbannführer (ö. 1998)
1919 - James M. Buchanan, Amerikalı iktisatçı (ö. 2013)
1923 - Edward Oliver LeBlanc, Dominikalı siyasetçi (ö. 2004)
1925 - Gore Vidal, Amerikalı romancı, oyun yazarı, deneme yazarı, senarist ve siyasi aktivist (ö. 2012)
1925 - Simone Segouin, Fransız partizan
1925 - George Wein, Amerikalı yapımcı ve müzisyen (ö. 2021)
1928 - Erik Bruhn, Danimarkalı dansör, koreograf, sanat yönetmeni, oyuncu ve yazar (ö. 1986)
1931 - Samim Emek, Türk futbolcu ve teknik direktör
1935 - Armen Cigarhanyan, Ermeni-Sovyet aktör ve tiyatro yönetmeni (ö. 2020)
1935 - Charles Duke, Amerikalı astronot
1936 - Steve Reich, Amerikalı besteci
1939 - Bob Amstrong, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 2020)
1940 - Mike Troy, Amerikalı eski Olimpiyat yüzücüsü (ö. 2019)
1941 - Andrea de Adamich, İtalyan Formula 1 pilotu
1941 - Chubby Checker, Amerikalı şarkıcı
1944 - Celile Toyon, Türk oyuncu
1947 - Zdenek Altner, Çek hukukçu (ö. 2016)
1947 - John Perry Barlow, Amerikalı şair ve deneme yazarı (ö. 2018)
1954 - Haluk Koç, Türk hekim ve siyasetçi
1954 - Stevie Ray Vaughan, Amerikalı gitarist (ö. 1990)
1955 - Buket Uzuner, Türk öykücü, romancı ve gezi yazarı
1959 - Fred Couples, Amerikalı golfçü
1959 - Jack Wagner, Amerikalı oyuncu
1962 - Tommy Lee, Amerikalı müzisyen
1964 - Clive Owen, İngiliz oyuncu
1967 - Erman Ilıcak, Türk iş insanı
1968 - Bianca Krijgsman, Hollandalı aktris
1969 - Gwen Stefani, Amerikalı şarkıcı
1970 - Selahaddin Menteş, Türk hukukçu ve hakim
1970 - Zeynep Casalini, Türk-İtalyan ses sanatçısı
1972 - Gianluca Arrighi, İtalyan yazar ve avukat
1973 - Lena Headey, İngiliz sinema oyuncusu
1973 - Neve Campbell, Amerikalı oyuncu
1973 - Uğur Dağdelen, Türk futbolcu (ö. 2015)
1975 - India.Arie, Amerikalı şarkıcı-söz yazarı ve prodüktör
1976 - Herman Li, Hong Konglu müzisyen
1976 - Seann William Scott, Amerikalı oyuncu
1978 - Claudio Pizarro, Perulu futbolcu
1978 - Gerald Asamoah, Alman futbolcu
1978 - Jake Shears, Amerikalı şarkıcı ve şarkı yazarı
1979 - John Morrison, Amerikalı profesyonel güreşçi ve aktör
1981 - Andreas Isaksson, İsveçli futbolcu
1981 - Zlatan Ibrahimović, İsveçli futbolcu
1983 - Fred, Brezilyalı futbolcu
1983 - Tessa Thompson, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve şarkı yazarı
1984 - Yoon Eun Hye, Güney Koreli model, oyuncu ve şarkıcı
1984 - Jessica Parker Kennedy, Kanadalı aktris
1984 - Ashlee Simpson, Amerikalı şarkıcı
1988 - ASAP Rocky, Amerikan rapçi ve müzik videosu yönetmeni
1988 - Alicia Vikander, İsveçli oyuncu, yapımcı ve dansçı
1997 - Bang Chan, Güney Kore/Avusturalyalı şarkıcı, dansçı, rapçi, söz yazarı ve yapımcı
2004 - Noah Schnapp, Kanadalı-Amerikalı televizyon ve sinema oyuncusu
Ölümler
MÖ 42 - Gaius Cassius Longinus, Romalı senatör (d. MÖ 85)
1078 - I. İzyaslav, Kiev büyük prensi (d. 1024)
1226 - Assisili Françesko, Fransisken Tarikatı'nın kurucusu olan keşiş, mistik ve sonradan Hristiyan azizi (d. 1181)
1629 - Giorgi Saakadze, Gürcü siyasetçi ve komutan (d. 1570)
1649 - Giovanni Diodati, İsviçreli Protestan ilâhiyatçı (d. 1575)
1685 - Juan Carreño de Miranda, İspanyol ressam (d. 1614)
1838 - Kara Şahin, Kızılderili kabilelerinden Sauk'ların Şefi (d. 1767)
1860 - Alfred Edward Chalon, İsviçreli ressam (d. 1780)
1877 - Rómulo Díaz de la Vega, Meksikalı siyasetçi (d. 1800)
1896 - William Morris, İngiliz şair, roman yazarı ve ressam (d. 1834)
1929 - Gustav Stresemann, Alman siyasetçi, Weimar Cumhuriyeti Şansölyesi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1878)
1931 - Carl Nielsen, Danimarkalı besteci ve aynı zamanda virtüöz kemancı, kornet çalgısı, orkestra şefi, müzik eğitimcisi (d. 1865)
1932 - Max Wolf, bir Alman gök bilimci ve astrofotografiçı (d. 1863)
1941 - Adalbert Czerny, Avusturyalı çocuk doktoru (d. 1863)
1941 - Wilhelm Kienzl, Avusturyalı besteci (d. 1857)
1952 - Zavel Kwartin, Rus asıllı Yahudi şarkıcı (Hazan) ve besteci (d. 1874)
1956 - Džafer-beg Kulenović, Boşnak siyasetçi (Yugoslavya Krallığı Orman ve Madencilik Bakanı ve Bağımsız Hırvatistan Devleti Başkan Yardımcısı) (d. 1891)
1963 - Refet Bele, Türk asker ve siyasetçi (d. 1881)
1967 - Woody Guthrie, Amerikalı folk müzik şarkıcısı (d. 1912)
1968 - Fakih Usman, Endonezyalı politikacı (d. 1902)
1969 - Skip James, Amerikalı blues şarkıcısı, gitarist ve şarkı sözü yazarı (d. 1902)
1975 - Guy Mollet, Fransız siyasetçi ve Fransa Başbakanı (d. 1905)
1978 - Muzaffer Kuşakçıoğlu, Türk siyasetçi (d. 1905)
1979 - Nicos Poulantzas, Yunan asıllı Fransız sosyolog ve felsefeci (d. 1936)
1987 - Jean Anouilh, Fransız oyun yazarı (d. 1910)
1993 - Mahmut Şerafettin Dikerdem, Türk diplomat ve yazar (d. 1916)
1998 - Roddy McDowall, İngiliz oyuncu (d. 1928)
1999 - Akio Morita, Japon iş insanı ve Sony'nin kurucusu (d. 1921)
2004 - Janet Leigh, Amerikalı oyuncu (d. 1927)
2005 - Francesco Scoglio, İtalyan teknik direktör (d. 1941)
2005 - Nurettin Ersin, Türk asker ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 18. Genelkurmay Başkanı (d. 1918)
2010 - Philippa Foot, İngiliz filozof (d. 1920)
2013 - Masae Kasai, Japon voleybolcu (d. 1933)
2014 - Behcet Nacar, Türk sinema oyuncusu (d. 1934)
2014 - Jean-Jacques Marcel, Fransız eski millî futbolcu (d. 1931)
2015 - Denis Healey, İngiltere'nin eski bakanlarından, İşçi Partili siyasetçi (d. 1917)
2016 - Andrew Vicari, Galli ressam (d. 1938)
2016 - Ljupka Dimitrovska, Makedonya doğumlu Hırvat şarkıcı (d. 1946)
2016 - Mehmet Türker Acaroğlu, Türk araştırmacı-yazar, kütüphaneci, dokümantalist ve çevirmen (d. 1915)
2017 - Rodney Bickerstaffe, İngiliz aktivist, yönetici ve sendikacı (d. 1945)
2017 - Michel Jouvet, Fransız nörobiyolog ve oneirolog (d. 1925)
2017 - Isabella Karle, Amerikalı kadın bilim insanı (d. 1921)
2017 - Celal Talabani, Iraklı Kürt siyasetçi ve Irak'ın 6. Cumhurbaşkanı (d. 1933)
2018 - Elisabeth Andersen, Hollandalı oyuncu (d. 1920)
2018 - Julien Bogaert, Belçikalı kano yarışçısı (d. 1924)
2018 - Roger Gibbs, İngiliz girişimci ve iş insanı (d. 1934)
2018 - Leon Lederman, Amerikalı fizikçi (d. 1922)
2018 - John Von Ohlen, Amerikalı caz müzisyeni ve besteci (d. 1941)
2018 - Yıldırım Öcek, Türk oyuncu (d. 1952)
2019 - Diogo Freitas do Amaral, Portekizli siyasetçi, akademisyen ve Portekiz Başbakanı (d. 1941)
2020 - Thomas Jefferson Byrd, Amerikalı oyuncu (d. 1950)
2020 - Karel Fiala, Çek opera sanatçısı ve aktör (d. 1925)
2020 - Armelia McQueen, Amerikalı aktris (d. 1952)
2021 - Todd Akin, Amerikalı siyasetçi, iş adamı ve mühendis (d. 1947)
2021 - Luis Belló, İspanyol futbolcu ve teknik direktör (d. 1929)
2021 - Blanka Bohdanová, Çek tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1930)
2021 - Samantha Epasinghe, Sri Lankalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1967)
2021 - Cynthia Harris, Amerikalı aktris (d. 1934)
2021 - Jorge Medina, Şili'li Roma Katolik piskopos ve Kardinaldir (d. 1926)
2021 - Ghanashyam Nayak, Hint aktör (d. 1945)
2021 - Marc Pilcher, İngiliz saç stilisti ve makyaj sanatçısı (d. 1967)
2021 - Marta Rojas, Kübalı gazeteci, tarihçi, yazar ve devrimci (d. 1928)
2021 - Bernard Tapie Fransız iş insanı, aktör, şarkıcı, sunucu ve siyasetçi (d. 1943)
2021 - Lars Vilks, İsveçli çizer, karikatürist, heykeltıraş ve sanat tarihçisi (d. 1946)
2022 - Ekow Blankson, Ganalı aktör ve iş adamı (d. 1972)
Tatiller ve özel günler
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan - Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Günü
Almanya Bağımsızlık günü
1003
03
|
4 Ekim
|
Olaylar
23 - Çin'in başkenti Şian'da çıkan köylü isyanında İmparator Wang Mang linç edildi.
1227 - Endülüs Hükümdarı Abdullah el Adil suikasta uğradı.
1535 - İncil'in ilk eksiksiz İngilizce çevirisi Anvers şehrinde basıldı.
1582 - Papa XIII. Gregorius, Gregoryen takvimi benimsedi. Eski Jülyen takvimine 10 gün eklendiği için bir sonraki gün 15 Ekim 1582 olarak kabul edildi.
1675 - Hollandalı bilim insanı Christiaan Huygens, cep saatinin patentini aldı.
1824 - 1821'de kazanılan bağımsızlığın ardından Meksika'da ilk anayasa ilan edildi.
1830 - Belçika Krallığı, Hollanda Birleşik Krallığı'ndan ayrıldı.
1853 - Osmanlı'nın Rusya'ya savaş ilan etmesiyle Kırım Savaşı başladı.
1883 - İstanbul'u Paris'e bağlayan Orient Express ilk seferine çıktı.
1895 - İlk Amerika Açık Golf Turnuvası, Rhode Island eyaletinde Newport şehrinde düzenlendi.
1904 - Almanya ile Osmanlı Devleti arasında telgraf anlaşması imzalandı.
1905 - Orville Wright, uçakla 33 dakika havada kalarak, uçakla ilk uçan adam unvanını kazandı.
1911 - İlk halk asansörü Londra'nın Earl's Court metro istasyonunda hizmete başladı.
1914 - Afyon ve Burdur'u etkisi altına alan büyük depremde 300 kişi hayatını yitirdi.
1922 - Himaye-i Hayvanat Cemiyeti adıyla Türkiye'deki hayvanları koruma amacı güden ilk dernek kuruldu.
1923 - Son işgal birlikleri İstanbul'dan ayrıldı.
1923 - Türk Ortodoks Patriği Papa Eftim, Kuvâ-yi Milliye lehinde bildiri yayınladı.
1926 - Türk Medeni Kanunu yürürlüğe girdi.
1927 - ABD'nin Güney Dakota eyaletinde Rushmore Dağı'na dört ABD başkanının dev portreleri oyulmaya başlandı.
1931 - Chester Gould tarafından yaratılan Dick Tracy komedi filminin ilk gösterimi yapıldı.
1940 - Adolf Hitler ve Benito Mussolini, Kuzey İtalya'daki Brenner Geçidi'nde buluştular.
1952 - II. Dünya Savaşı'nın Müttefik Genel Komutanı Eisenhower, 20 yıllık bir aradan sonra ABD Başkanlığını kazanan ilk Cumhuriyetçi aday oldu.
1957 - Sovyetler Birliği'nin ilk yapay uydu Sputnik'i fırlatmasıyla ABD ile arasındaki uzay yarışı başladı.
1958 - Fransa'da Beşinci Cumhuriyet ilân edildi.
1958 - İlk transatlantik jet servisi, Londra ve New York arasında seferlerine başladı.
1959 - Dünya Serbest Güreş Şampiyonası Tahran'da yapıldı. Türkiye, 57 ve 62 kiloda madalya aldı ve takım halinde dünya ikincisi oldu.
1964 - Antalya Belediyesi’nce düzenlenen ilk ‘Antalya Altın Portakal Film Festivali’ başladı.
1965 - Küba lideri Fidel Castro, Che Guevara'nın emperyalizme karşı savaşmak için Küba'dan ayrıldığını açıkladı.
1966 - Afrika'nın güneyindeki İngiliz sömürgesi Basutoland bağımsızlığını ilan ederek Lesotho Krallığı'nı kurdu.
1974 - Yunanistan'da Albaylar Cuntası'nın sona ermesinin ardından merkez sağcı Yeni Demokrasi Partisi kuruldu.
1978 - Ecevit başbakanlığındaki Türk hükümeti, 4 yeni Amerikan üssünün açılması (Sinop, Pirinçlik, Belbaşı ve Kargaburun) kararını verdi.
1984 - Mısır'ın hâlen kullanımda olan bayrağı kabul edildi.
1985 - GNU projesini desteklemek için ABD'de Özgür Yazılım Vakfı kuruldu.
1992 - Kanal 6 yayına başladı.
1993 - Rusya'da Boris Yeltsin'e bağlı ordu birlikleri, komünistlerin kapatma kararına karşı direndiği parlamento binasını bastı.
2001 - Kuzey Atlantik Konseyi 11 Eylül saldırısının ardından NATO'nun operasyon başlatması kararını verdi.
2002 - 39. Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Film ödülünü Nuri Bilge Ceylan'ın Uzak adlı filmi aldı.
2012 - Türkiye'nin Suriye tezkeresi 320 kabul, 120 ret oyla kabul edildi.
2023 - Dağlık Karabağ Cumhuriyeti çöktü ve Hankendi şehri, Azerbaycan kontrolüne geçti.
2023 - Android 14 Piyasaya sürüldü.
Doğumlar
1289 - X. Louis, Fransa kralı (ö. 1316)
1542 - Roberto Bellarmino, İtalyan teolog, Kardinal, Cizvit rahibi ve iman savunucusu (Apolojet) (ö. 1621)
1550 - IX. Karl, 1604'ten ölümüne kadar İsveç kralı (ö. 1611)
1585 - Anna, Kutsal Roma İmparatoriçesi (ö. 1618)
1626 - Richard Cromwell, Oliver Cromwell'in oğlu (ö. 1712)
1720 - Giovanni Battista Piranesi, İtalyan arkeolog, mimar ve bakır gravürcü (ö. 1778)
1814 - Jean-François Millet, Fransız ressam (ö. 1875)
1816 - Eugène Pottier, Fransız devrimci, sosyalist ve şair (ö. 1887)
1819 - Francesco Crispi, İtalyan devlet adamı (ö. 1901)
1822 - Rutherford B. Hayes, ABD'nin 19. Başkanı (ö. 1893)
1835 - Grigoriy Potanin, Rus etnograf ve doğa tarihçisi (ö. 1920)
1841 - Prudente de Morais, Breziyalı siyasetçi (ö. 1902)
1858 - Léon Serpollet, Fransız sanayici (ö. 1907)
1861 - Frederic Remington, Amerikalı ressam, illüstratör, heykeltıraş ve yazar (ö. 1909)
1868 - Marcelo Torcuato de Alvear, Arjantinli avukat ve politikacı (ö. 1942)
1872 - Roger Keyes, İngiliz asker ve siyasetçi (ö. 1945)
1873 - Gheorghe Țițeica, Rumen matematikçi (ö. 1939)
1876 - Florence Eliza Allen, Amerikalı matematikçi ve Kadınlara oy hakkı aktivisti (ö. 1960)
1881 - Otto Wille Kuusinen, Fin-Sovyet siyasetçi, tarihçi ve şair (ö. 1964)
1881 - Walther von Brauchitsch, Alman İmparatorluğu'nun topçu subayı ve Nazi Almanyası'nın mareşali (ö. 1948)
1886 - Erich Fellgiebel, Alman general (Hitler'e karşı yapılan 20 Temmuz suikast girişiminde yer alan) (ö. 1944)
1890 - Osman Cemal Kaygılı, Türk yazar (ö. 1945)
1892 - Engelbert Dollfuß, Avusturyalı politikacı ve Şansölye (ö. 1934)
1895 - Buster Keaton, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1966)
1895 - Richard Sorge, Sovyet casusu (ö. 1944)
1903 - Ernst Kaltenbrunner, Nazi Almanyası'nda Profesör Doktor, General ve Nazi Partisinin önde gelenlerinden (ö. 1946)
1910 - Cahit Sıtkı Tarancı, Türk şair ve yazar (ö. 1956)
1913 - Martial Célestin, Haitili avukat ve siyasetçi (ö. 2011)
1914 - Brendan Gill, Amerikalı gazeteci (ö. 1997)
1916 - Vitali Ginzburg, Rus Teorik fizikçi, Astrofizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2009)
1916 - George Sidney, Amerikalı film yönetmeni (ö. 2002)
1917 - Violeta Parra, Şilili folk müziği sanatçısı (ö. 1967)
1918 - Kenichi Fukui, Japon kimyager (ö. 1998)
1921 - Aleksandr Kemurciyan, Sovyet bilim insanı (ö. 2003)
1923 - Charlton Heston, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2008)
1928 - Alvin Toffler, Amerikalı yazar ve gelecekçi (ö. 2016)
1930 - Andrej Marinc, Sloven komünist politikacı, Marksist-Leninist aktivist ve Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti Başbakanı
1933 - German Moreno, Filipinli TV sunucusu, aktör ve menajer (ö. 2016)
1935 - İlhan Cavcav, Türk iş insanı ve Gençlerbirliği Spor Kulübü Başkanı (ö. 2017)
1936 - İoanna Kuçuradi, Türk filozof
1937 - Jackie Collins, İngiliz roman yazarı (d. 1937)
1938 - Kurt Wüthrich, İsviçreli kimyager ve biyofizikçi
1939 - Ivan Mauger, Yeni Zelandalı motosiklet yarışçısı (ö. 2018)
1940 - Silvio Marzolini, Arjantinli futbolcu ve teknik direktör (ö. 2020)
1941 - Anne Rice, Amerikalı yazar (ö. 2021)
1942 - Jóhanna Sigurðardóttir, İzlandalı siyasetçi ve İzlanda'nın eski başbakanı
1942 - Christopher Stone, Amerikalı oyuncu (ö. 1995)
1946 - Chuck Hagel, Amerikalı politikacı, eski senatör ve 24. Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanı
1946 - Michael Mullen, Amerikalı amiral
1946 - Susan Sarandon, Amerikalı sinema oyuncusu
1948 - Linda McMahon, Amerikalı eski WWE CEO'su ve eski ABD Senatosu adayı
1949 - Armand Assante, Amerikalı oyuncu
1949 - Brynn Thayer, Amerikalı oyuncu
1953 - Andreas Vollenweider, İsviçreli müzisyen
1955 - Jorge Valdano, Arjantinli emekli futbolcu ve teknik direktör
1956 - Christoph Waltz, Avusturyalı oyuncu
1957
Bill Fagerbakke, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı
Yusuf Atala, Türk oyuncu
1959 - Chris Lowe, İngiliz müzisyen
1959 - Zafer Peker, Türk Pop müzik sanatçısı, besteci ve söz yazarı
1962 - Carlos Carsolio, Meksikalı dağcı
1963 - Ferhat Oktay, Türk basketbolcu
1967 - Liev Schreiber, Amerikalı oyuncu, yapımcı, yönetmen ve senarist
1969 - İkbal Gürpınar, Türk TV sunucusu
1970 - Olga Kuzenkova, Rus çekiççi
1970 - Zdravko Zdravkov, Bulgar futbolcu
1971 - Duygu Akşit Oal, Türk millî tenisçi
1974 - Kubat, Türk halk müziği sanatçısı
1975 - Cristiano Lucarelli, İtalyan teknik direktör ve eski millî futbolcu
1976 - Mauro Camoranesi, Arjantin asıllı İtalyan futbolcu
1976 - Alicia Silverstone, Amerikalı akrtis, sinema oyuncusu ve manken
1976 - Jess Molho, Türk oyuncu ve sunucu
1979 - Rachael Leigh Cook, Amerikalı oyuncu
1980 - James Jones, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1980 - Tomáš Rosický, Çek eski futbolcu
1983 - Leandro Chaves, Brezilyalı futbolcu
1983 - Vicky Krieps, Lüksemburglu oyuncu
1983 - Marios Nicolaou, Kıbrıslı millî futbolcu
1984 - Lena Katina, Rus şarkıcı
1988 - Melissa Benoist, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1988 - Caner Erkin, Türk millî futbolcu
1988 - Derrick Rose, Amerikalı basketbolcu
1989 - Dakota Johnson, Amerikalı model ve oyuncu
1990 - Sergey Şubenkov, Rus atlet
1994 - Melis Tüzüngüç, Türk oyuncu
1995 - Mikolas Josef, Çek şarkıcı-şarkı yazarı ve model
Ölümler
23 - Wang Mang, Çin'in Han Hanedanı'na karşı darbe yaparak tahtı ele geçirip Xin Hanedanı'nı kuran bir Han Hanedanı yetkilisi (d. MÖ. 45)
744 - III. Yezid, On birinci Emeviler halifesi (d. 691)
1189 - Gérard de Ridefort, 1184'ten öldüğü 1189'a kadar Tapınak Şövalyeleri'nin Büyük Ustası (d. ?)
1305 - Kameyama, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 90. imparatoru (d. 1249)
1582 - Avilalı Teresa, İspanyol Katolik rahibe ve mistik (d. 1515)
1669 - Rembrandt, Hollandalı ressam (d. 1606)
1747 - Amaro Pargo, İspanyol korsan (d. 1678)
1818 - Josef Abel, Avusturyalı ressam (d. 1764)
1827 - Grigorios Zalikis, Yunan akademisyen, yazar ve diplomat (d. 1785)
1851 - Manuel Godoy, 1792 - 1797 ve 1801 - 1808 yılları arasındaki İspanya başbakanı (d. 1767)
1859 - Karl Baedeker, Alman yayımcı ve şirket sahibi (d. 1801)
1863 - Gerrit Schimmelpenninck, Hollandalı iş insanı ve devlet adamı (d. 1794)
1904 - Frederic Auguste Bartholdi, Fransız heykeltıraş (d. 1834)
1915 - Karl Staaff, İsveçli liberal politikacı ve avukat (d. 1860)
1938 - Abdulhamid Süleyman Çolpan, Özbek yazar, çevirmen, şair ve gazeteci (d. 1893)
1947 - Max Planck, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1858)
1948 - Gladys Gale, Amerikalı şarkıcı ve aktris (d. 1891)
1955 - Aleksandros Papagos, Yunan asker ve siyasetçi (d. 1883)
1964 - Ahmet Tarık Tekçe, Türk sinema oyuncusu (d. 1920)
1970 - Janis Joplin, Amerikalı şarkıcı (d. 1943)
1974 - Anne Sexton, Amerikalı şair ve yazar (d. 1928)
1978 - Sezgin Burak, Türk karikatürist ve çizgi roman sanatçısı (d. 1935)
1980 - Pyotr Maşerov, Sovyet Beyaz Rus komünist lider (d. 1918)
1982 - Glenn Gould, Kanadalı piyanist (d. 1932)
1982 - Stefanos Stefanopoulos, Yunan siyasetçi (d. 1898)
1984 - Muazzez Tahsin Berkand, Türk yazar (d. 1900)
1989 - Graham Chapman, İngiliz aktör ve yazar (d. 1941)
1990 - Agop Arad, Ermeni asıllı Türk ressam ve gazeteci (d. 1913)
1996 - Silvio Piola, İtalyan futbolcu (d. 1913)
1997 - Otto Ernst Remer, Nazi Almanyası'nın subayı ve tümgenerali (d. 1912)
1999 - Bernard Buffet, Fransız dışavurumcu ressam (d. 1928)
2000 - Michael Smith, Kanadalı biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1932)
2009 - Günther Rall, II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın Luftwaffe avcı savaş uçağı pilotu (d. 1918)
2009 - Mercedes Sosa, Arjantinli şarkıcı (d. 1935)
2010 - Turhan Ilgaz, Türk gazeteci, yayıncı ve çevirmen (d. 1945)
2011 - Doris Belack, Amerikalı oyuncu (d. 1926)
2011 - Muzaffer Tema, Türk sinema sanatçısı (d. 1919)
2013 - Võ Nguyên Giáp, Vietnamlı asker ve Vietnam Savaşı'nda komünist Kuzey Vietnam birliklerinin komutanı (d. 1911)
2014 - Paul Revere, Amerikalı müzisyen ve orgcu (d. 1938)
2014 - Jean-Claude Duvalier, Haitili diktatör; bürokrat ve siyasetçi (d. 1951)
2015 - Job de Ruiter, Hollandalı siyasetçi ve eski bakan (d. 1930)
2016 - Mario Almada, Meksikalı aktör ve film yapımcısı (d. 1922)
2016 - Caroline Crawley, İngiliz müzisyen ve şarkıcı (d. 1963)
2017 - Davud Ahmedinejad, İranlı siyasetçi (d. 1950)
2017 - Liam Cosgrave, İrlandalı siyasetçi ve eski başbakan (d. 1920)
2017 - Lüdmila Gureyeva, Sovyet-Rus voleybolcu (d. 1943)
2017 - Jesús Mosterín, İspanyol filozof, yazar ve antropolog (d. 1941)
2018 - Jeanne Ashworth, Amerikalı buz patencisi (d. 1938)
2018 - Hamiet Bluiett, Amerikalı caz saksafoncusu, klarnetçi ve besteci (d. 1940)
2018 - Kurt Malangré, Alman siyasetçi (d. 1934)
2018 - Will Vinton, Amerikalı animasyon yapımcısı ve yönetmen (d. 1947)
2018 - Audrey Wells, Amerikalı senarist, film yapımcısı ve yönetmeni (d. 1960)
2019 - Mihail Biryukov, Rus genç kuşak tenis oyuncusu (d. 1992)
2019 - Diahann Carroll, Amerikalı şarkıcı, manken ve oyuncu (d. 1935)
2019 - Stephen Moore, İngiliz oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1937)
2020 - Günter de Bruyn, Alman yazar (d. 1926)
2020 - Giovanni D'Alise, İtalyan Roma Katolik piskopos (d. 2020)
2020 - Mordechai Yissachar Ber Leifer, Amerikalı haham (d. 1955)
2020 - Pradeep Maharathy, Hint siyasetçi (d. 1955)
2020 - Kenzō Takada, Japon-Fransız moda tasarımcısı ve film yönetmeni (d. 1939)
Tatiller ve özel günler
Hayvanları Koruma Günü
Fırtına: Koçkatımı Fırtınası
Dünya Yürüyüş Günü (3-4 Ekim)
Dünya Uzay Haftası (World Space Week) (4-10 Ekim)
1004
04
|
5 Ekim
|
Olaylar
869 - İstanbul'da toplanan IV. Konsil'de alınan kararlar sonucu Doğu ve Batı kiliseleri arasındaki ayrım derinleşti.
1450 - Bavyera Dükü IX. Louis, Hristiyan olmayı kabul etmeyen Yahudilerin kovulmasını emretti.
1502 - Kristof Kolomb, Amerika'ya 4. yolculuğunda Kosta Rika'yı keşfetti.
1526 - Beçne Meydan Muharebesi, Osmanlı zaferiyle sonuçlandı.
1550 - Şili'de, İspanyol Konkistador Pedro de Valdivia tarafından Concepción şehri kuruldu.
1632 - Rusya Çarlığı, Sibir Hanlığı'nı (bugünkü Yakutistan) tamamen işgal etti.
1789 - Çoğu kadın 5 bini aşkın Fransız, kıtlığı protesto için Versailles Sarayı'na yürüdü ve Kral XVI. Louis'yi Paris'e taşınmaya zorladı.
1864 - Hindistan'daki Kalküta şehrinde siklon: 60.000 ölü.
1877 - Nimipu kabilesi Şefi Joseph'in teslim olmasıyla, ABD'nin kuzeybatısındaki kızılderili direnişi sona erdi.
1892 - Red Kit'teki Dalton kardeşlere ilham olan Dalton çetesi, Kansas'taki banka soygunlarında öldürüldü.
1896 - Alman fizikçi Wilhelm Roentgen'in yeni bir radyasyon çeşidi (bugünkü bilinen adıyla x ray) bulduğu açıklandı.
1908 - Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı idaresindeki Bosna-Hersek'i ilhak ettiğini açıkladı.
1908 - Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.
1910 - Portekiz'de Cumhuriyet ilan edildi.
1911 - İtalyan kuvvetleri, Trablusgarp'ın sahil şeridini ele geçirdi.
1915 - Bulgaristan Krallığı, İttifak Devletlerinin yanında I. Dünya Savaşı'na girdi.
1921 - İngiltere'de Uluslararası Yazarlar Birliği PEN kuruldu.
1925 - İlk Cumhuriyet Altını İstanbul Darphanesi'nde basıldı ve Mustafa Kemal Paşa'ya gönderildi.
1926 - İstanbul Boğazı'nda trenler için vapur seferleri başlatıldı.
1930 - Dünyanın en büyük hava gemisi İngiliz R 101 zeplini Fransa'da düştü ve 48 kişi hayatını yitirdi.
1931 - Başbakan İnönü ile Dışişleri Bakanı Aras'ın Yunanistan ziyaretleri sırasında, 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu.
1938 - Nazi Almanyası, Yahudilere ait pasaportların iptal edildiğini duyurdu.
1944 - Fransa'da kadınlar seçme hakkına kavuştu.
1945 - Hollywood set işçilerinin grevinde Warner Bros'ta çıkan olaylarda (Kara Cuma) 40 gösterici yaralandı.
1947 - Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı sonucu lağvedilen Komintern'in devamı olarak, komünist partiler SBKP (B) önderliğinde Kominform'u kurdu.
1947 - Atina'da yapılan Akdeniz Atletizm Yarışmaları'nda Türkiye birinci oldu.
1948 - Türkmenistan'ın Aşkabat şehrindeki büyük depremde 110.000 kişi hayatını yitirdi.
1952 - 1939'dan beri ilk ve Stalin'in katıldığı son Sovyetler Birliği Komünist Partisi kongresi başladı.
1953 - Türkiye, BM Güvenlik Konseyi'ne 40 oyla geçici üye seçildi.
1958 - Fransa'da 5. Cumhuriyet ilan edildi ve Charles de Gaulle Cumhurbaşkanı seçildi.
1960 - Güney Afrika'da düzenlenen referandumda, Cumhuriyet rejimine geçilmesi kabul edildi.
1962 - Beatles'ın ilk hit şarkısı Love me do piyasaya çıktı.
1972 - Fransa'da Jean-Marie Le Pen liderliğinde aşırı sağcı/faşist parti Ulusal Cephe kuruldu.
1979 - Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat, Ankara'ya geldi; FKÖ Temsilciliği açıldı.
1979 - İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş, bir aşk skandalı sonucu Hükûmet'ten istifa etti.
1988 - Cezayir'de halk isyanı patlak verdi.
1988 - Şili'de Pinochet, Başkanlığının uzatılması için yapılan referandumu kaybetti.
1989 - Dalai Lama, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
1991 - İlk resmi Linux sürümü (0.02) Linus Torvalds tarafından duyuruldu.
1991 - Sovyetler Birliği, tarihinde ilk kez IMF ile iş birliği anlaşması yaptı.
1997 - 34. Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. En iyi film ödülünü, Ferzan Özpetek'in yönettiği Hamam filmi aldı.
1999 - Muğla'nın Marmaris ilçesinde Richter ölçeğine göre 6.2 büyüklüğündeki depremde 100'e yakın kişi yaralandı.
2000 - Belgrad'daki kitlesel gösteriler sonucu Slobodan Milošević Devlet Başkanlığı'ndan istifa etmek zorunda kaldı.
2003 - Rus yanlısı Ahmet Kadirov Çeçenistan'ın ilk Devlet Başkanı seçildi.
2008 - Kırgızistan'nın Oş şehrinde 6,6 büyüklüğünde deprem meydana geldi. 75 kişi öldü, 200'den fazla kişi yaralandı.
Doğumlar
1274 - Zehebî, Suriyeli hadis hafızı, tarihçi ve kıraat alimi (ö. 1348)
1338 - III. Aleksios, Trabzon İmparatoru (ö. 1390)
1658 - Mary, II ve VII. James’in (1633-1701) ikinci eşi olarak İngiltere, İskoçya ve İrlanda kraliçesi (ö. 1718)
1677 - Pietro Grimani, Venedik Cumhuriyeti'nin 115'inci Dükası (ö. 1752)
1703 - Jonathan Edwards, Amerikalı dirilişçi vaiz, filozof ve Cemaatçi Protestan teolog (ö. 1758)
1712 - Francesco Guardi, İtalyan soylusu ve Venedik Okulu mensubu ressam (ö. 1793)
1713 - Denis Diderot, Fransız yazar ve filozof (ö. 1784)
1743 - Giuseppe Gazzaniga, İtalyan opera bestecisi (ö. 1818)
1781 - Bernhard Bolzano, Çek filozof ve matematikçi (ö 1848)
1829 - Chester A. Arthur, ABD'nin 21. Başkanı (ö. 1886)
1841 - Philipp Mainländer, Alman şair ve filozof (ö. 1876)
1848 - Guido von List, Alman filozof, tarihçi ve yazar (ö. 1919)
1864 - Arthur Zimmermann, Alman bürokrat (ö. 1940)
1864 - Louis Jean Lumière, Fransız film yapımcısı (ö. 1948)
1878 - Louise Dresser, Amerikalı kadın oyuncu (ö. 1965)
1879 - Francis Peyton Rous, Amerikalı virolog (ö. 1970)
1882 - Robert H. Goddard, Amerikalı fizikçi ve sıvı yakıtlı roketlerin üretilmesinin öncülerinden (ö. 1945)
1883 - Ida Rubinsteyn, Rus dansçı, aktris, sanat hamisi ve Belle Epoque figürü (ö. 1960)
1887 - René Cassin, Fransız hukukçu ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1976)
1899 - Teresa de la Parra, Venezuelalı romancı (ö. 1936)
1902 - Ray Kroc, Amerikalı iş insanı (ö. 1984)
1908 - Mehmet Ali Aybar, Türk siyasetçi, Türkiye İşçi Partisi (TİP) eski lideri ve Sosyalist Devrim Partisi (SDP) kurucu Genel Başkanı (ö. 1995)
1908 - Joshua Logan, Amerikalı tiyatro yönetmeni, film yönetmeni ve yazar (ö. 1988)
1911 - Brian O'Nolan, İrlandalı yazar, oyun yazarı ve hicivci (ö. 1966)
1917 - Magda Szabó, Macar yazar (ö. 2007)
1919 - Donald Pleasence, İngiliz oyuncu (ö. 1995)
1923 - Philip Berrigan, Amerikalı barış eylemcisi, anarşist ve papaz (ö. 2002)
1929 - Yuri Artsutanov, Rus mühendis (ö. 2019)
1930 - Miguel Báez Espuny, İspanyol boğa güreşçisi
1936 - Vaclav Havel, Çek oyun yazarı ve Cumhurbaşkanı (ö. 2011)
1941 - Bogusław Polch, Polonyalı çizgi roman sanatçısı (ö. 2020)
1947 - Brian Johnson, Avustralyalı rock grubu AC/DC'nin solisti İngiliz şarkıcı ve besteci
1948 - Zoran Živković, yazar, araştırmacı ve mütercim
1950 - Eddie Clarke, İngiliz gitarist (ö. 2018)
1950 - Jeff Conaway, Amerikalı oyuncu (ö. 2011)
1950 - Edward P. Jones, Amerikalı roman ve kısa hikâye yazarı
1951 - Karen Allen, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu
1951 - Yadigar Ejder, Türk oyuncu (ö. 1991)
1951 - Bob Geldof, İrlandalı şarkıcı, söz yazarı, aktör ve politik eylemci
1952 - Clive Barker, İngiliz yazar, yönetmen, ressam ve yapımcı
1952 - İmran Han, Pakistanlı siyasetçi ve Pakistan Başbakanı
1953 - Musa Çam, Türk sendikacı ve siyasetçi
1953 - Vladimir Badoyeviç Gasoyan, Sovyet teğmen
1957 - Bernie Mac, Amerikalı oyuncu (ö. 2008)
1958 - Neil deGrasse Tyson, Amerikalı astrofizikçi
1958 - Sungun Babacan, Türk seslendirme sanatçısı (ö. 2022)
1959 - Maya Lin, Çin asıllı Amerikalı Peyzaj Sanatı ve Heykel mimarilerinde ün yapmış mimar ve sanatçı
1959 - Cem Özer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1959 - Kenan İpek, Türk hukukçu ve siyasetçi
1960 - Careca, Brezilyalı eski futbolcu
1963 - Vahap Seçer, Türk ziraat mühendisi, siyasetçi ve Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı
1965 - Mario Lemieux, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu ve yönetici
1965 - Patrick Roy, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu, koç ve yönetici
1966 - Lorenza Indovina, İtalyan oyuncu
1967 - Guy Pearce, İngiliz asıllı Avustralyalı sinema oyuncusu
1970 - Josie Bissett, Amerikalı oyuncu
1970 - Berat Yenilmez, Türk oyuncu
1970 - Eyşan Özhim, Türk model ve oyuncu
1971 - Mauricio Pellegrino, Arjantinli eski futbolcu ve teknik direktör
1972 - Grant Hill, Amerikalı profesyonel eski basketbolcu
1975 - Kate Winslet, İngiliz oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1976 - Ramazan Kadirov, Rusya Federasyonu'na bağlı Çeçenistan'ın üçüncü devlet başkanı
1976 - Ceyhun Yılmaz, Türk şair, komedyen ve radyo-TV programcısı
1977 - Vinnie Paz, İtalyan asıllı Amerikalı hip hop sanatçısı
1977 - Konstantin Zıryanov, Rus eski futbolcu ve teknik direktör
1978 - Mark Gower, İngiliz futbolcu
1978 - James Valentine, Amerikalı müzisyen
1979 - Vince Grella, Avustralyalı millî futbolcu
1982 - Leonardo Abálsamo, Arjantinli futbolcu
1983 - Jesse Eisenberg, Amerikalı oyuncu, yazar ve komedyen
1984 - Kenwyne Jones, Trinidadlı eski futbolcu
1987 - Dillon Francis, Amerikalı DJ ve Electro House prodüktörü
1987 - Kevin Mirallas, Belçikalı millî futbolcu
1987 - Park So Yeon, Güney Koreli şarkıcı, aktris ve model
1988 - Bahar Kızıl, Türk şarkıcı
1991 - Xiao Zhan, Çinli aktör ve şarkıcı
1992 - Kevin Magnussen, Danimarkalı yarış pilotu
Ölümler
578 - II. Justinus, Bizans İmparatoru (d. 520~)
610 - Phocas, Bizans imparatoru (d. 547)
1056 - III. Heinrich, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1017)
1111 - Robert II, 1093'ten 1111'e kadar Flandre Kontu (d. 1065)
1225 - Nâsır, Bağdat'taki otuz dördüncü Abbâsî Hâlifesi, Mûstadhî’nin oğlu ve Mûstencid’nin torunu (d. 1158)
1285 - III. Philippe, Fransa Kralı (d. 1245)
1522 - Hayır Bey, Osmanlı Mısır Valisi (d. 1464-1465)
1524 - Joachim Patinir, Flaman rönesans ve manzara ressamı (d. 1480)
1526 - Şücâeddin Ağa, Osmanlı Yeniçeri Ağası (d. ?)
1565 - Lodovico Ferrari, İtalyan matematikçiydi (d. 1522)
1791 - Grigoriy Potyomkin, Rus general ve devlet adamı (d. 1739)
1813 - Tecumseh, Kızılderili konfederasyonun ve Şavnilerin şefi (d. 1768)
1880 - Jacques Offenbach, Fransız besteci (d. 1819)
1892 - Albert Aurier, Fransız yazar (d. 1865)
1918 - Roland Garros, Fransız havacı ve I. Dünya Savaşı sırasında savaş pilotu (d. 1888)
1923 - Süleyman Bilgen, Türk siyasetçi ve din adamı (d. 1855)
1930 - Vladimir Şileyko, Rus oryantalist (Asurolojist, Hebraist), Akmeist şair ve çevirmen (d. 1891)
1931 - Selma Rıza Feraceli, Türk ilk kadın gazeteci (d. 1872)
1933 - Nikolay Yudeniç, Rus İç Savaşı (1918-1920) sırasında da kuzeybatıdaki karşıdevrimci Beyaz birliklerin komutanı (d. 1862)
1934 - Jean Vigo, Fransız yönetmen (d. 1905)
1938 - Faustina Kowalska, Polonya'lı Latin Katolik bir rahibe, mistik ve aziz (d. 1905)
1941 - Louis Brandeis, Amerikalı avukat (d. 1856)
1942 - Hilmi Oytaç, Türk tıp doktoru ve siyasetçi (d. 1879)
1948 - Ōtani Kōzui, Japon Budist rahip ve tarihçi (d. 1876)
1960 - Alfred Louis Kroeber, Amerikalı antropolog (d. 1876)
1966 - Abdülkadir Emirmahmutoğlu, Türk siyasetçi (d. 1878)
1972 - Solomon Lefschetz, Amerikalı bir matematikçiydi (d. 1884)
1973 - Milunka Savić, Sırp kadın asker ve halk kahramanı (d. 1890)
1974 - Zalman Şazar, İsrail'in 3. Cumhurbaşkanı (d. 1889)
1975 - Ali Tunalı, Türk siyasetçi (d. 1890)
1976 - Lars Onsager, Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1903)
1978 - Fehmi Ege, Türk tango müziği bestecisi (d. 1902)
1978 - Mucip Kemalyeri, Türk siyasetçi (d. 1895)
1981 - Gloria Grahame, Amerikalı aktris (d. 1923)
1986 - Hal B. Wallis, Amerikalı film yapımcısı (d. 1898)
1986 - James H. Wilkinson, İngiliz bilgisayar bilimcisi (d. 1919)
1996 - Seymour Cray, Amerikalı elektrik-elektronik mühendisi ve süper bilgisayar tasarımcısı (d. 1925)
1997 - Brian Pillman, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1962)
2004 - Maurice Wilkins, Yeni Zelandalı fizikçi ve moleküler biyolog (DNA'nın yapısını bulan bilim adamlarından ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi) (d. 1916)
2011 - Derrick Bell, Amerikalı avukat (d. 1930)
2011 - Gökşin Sipahioğlu, Türk gazeteci ve foto muhabiri (d. 1926)
2011 - Steve Jobs, Amerikalı bilgisayar girişimcisi ve mucit (d. 1955)
2011 - Charles Napier, Amerikalı oyuncu (d. 1936)
2014 - Andrea de Cesaris, İtalyan eski yarış sürücüsü (d. 1959)
2014 - Yuri Lyubimov, Rus yönetmen, aktör ve eğitmen (d. 1917)
2014 - Misty Upham, Kızılderili kökenli Amerikalı oyuncu (d. 1982)
2015 - Chantal Akerman, Belçikalı yönetmen, sanatçı, profesör ve senarist (d. 1950)
2015 - Tomris İncer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1948)
2015 - Henning Mankell, İsveçli yazar (d. 1948)
2015 - Andrew Rubin, Amerikalı oyuncu (d. 1946)
2016 - Mario Almada, Meksikalı oyuncu (d. 1922)
2016 - Michal Kováč, Slovakya Eski Devlet Başkanı ve siyasetçi (d. 1930)
2016 - Arthur Z'ahidi Ngoma, Demokratik Kongolu Devlet ve siyaset adamı (d. 1947)
2017 - António de Macedo, Portekizli senarist ve film yapımcısı (d. 1931)
2017 - Giorgio Pressburger, Macaristan doğumlu İtalyan romancı ve kısa öykü yazarı (d. 1937)
2017 - Sylke Tempel, Alman kadın gazeteci ve yazar (d. 2017)
2017 - Anne Wiazemsky, Alman asıllı Fransız oyuncu ve romancı (d. 1947)
2018 - Ivar Odnes, Norveçli siyasetçi (d. 1963)
2018 - Víctor Pey, İspanya doğumlu Şilili mühendis, siyasetçi, akademisyen ve iş insanı (d. 1915)
2018 - Hege Skjeie, Norveçli siyaset bilimci, akademisyen ve yazar (d. 1955)
2019 - Amalia Fuentes, Filipinli oyuncu (d. 1940)
2019 - Marcello Giordani, İtalyan opera sanatçısı (d. 1963)
2019 - Philippe Vandevelde, Belçikalı çizgi roman sanatçısı ve yazar (d. 1957)
2020 - Béatrice Arnac, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu Fransız oyuncu, şarkıcı ve besteci (d. 1931)
2020 - Franco Bolelli, İtalyan filozof ve yazar (d. 1950)
2020 - Rasheed Masood, Hint siyasetçi (d. 1947)
2020 - Margaret Nolan, İngiliz görsel sanatçı, aktris ve model (d. 1943)
2020 - Pietro Scandelli, Eski İtalyan profesyonel bisiklet yarışçısı (d. 1941)
2021 - Fethali Üveysi, İranlı aktör ve film yönetmeni (d. 1946)
2021 - Zoran Stanković, Sırp siyasetçi, asker ve hekim (d. 1954)
2021 - Nikos Çumanis, Yunan profesyonel futbolcudur (d. 1990)
2022 - Kristina Hautala, Fin şarkıcıdır (d. 1948)
Tatiller ve özel günler
1005
05
|
6 Ekim
|
Olaylar
1790 - İsviçreli bilim insanı Johann Jacob Schweppe, Londra'da daha sonra "Schweppes" markasını oluşturacak ilk soda üretimini gerçekleştirdi.
1860 - II. Afyon Savaşı'nda İngiliz ve Fransız orduları Çin'in başkenti Pekin'e girdi.
1875 - Ramazan Kararnamesi: Padişah Abdülaziz, Osmanlı'nın dış borçlarını ödeyemeyeceğini açıkladı.
1889 - Paris'teki ünlü revü bar "Moulin Rouge", halka ilk kez kapılarını açtı.
1889 - Thomas Edison, ilk hareketli resim gösterimini gerçekleştirdi.
1907 - İstanbul'da ilk otomobil Beyoğlu'nda görüldü.
1908 - Türklerle Yunanlar arasındaki 10 yıllık iç savaşın ardından Girit Devleti, Yunanistan'a katılma kararı aldı.
1910 - Eleftherios Venizelos, Yunanistan Başbakanı seçildi. (7 başbakanlığın ilki)
1917 - Mustafa Kemal, 7. Ordu Komutanlığı'ndan istifa ettiğini Enver Paşa'ya bildirdi.
1920 Bütün Buhara Halk Vekilleri toplanarak I. Bütün Buhara Kurultayını gerçekleştirmişlerdir (6-8 Ekim)
1923 - Amerikalı astronom Edwin Hubble, Andromeda Galaksisini keşfetti.
1923 - Damat Ferit Paşa, Fransa'nın Nis kentinde öldü.
1923 - İstanbul'un Kurtuluşu: Şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk birlikleri İstanbul'a girdi ve yaklaşık 5 yıl süren işgal resmen sonlandı.
1926 - Kayseri'de ilk uçak fabrikası kuruldu.
1927 - İlk uzun metrajlı sesli film The Jazz Singer, ABD'de gösterime girdi.
1930 - I. Balkan Konferansı Atina'da toplandı.
1939 - Direnen son Polonya birliklerinin de teslim olmasıyla Nazi Almanyası'nın Polonya işgali tamamlandı.
1951 - Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Stalin, ülkesinin atom bombasına sahip olduğunu açıkladı.
1963 - ABD Başkanı John Fitzgerald Kennedy'nin eşi Jacqueline Kennedy İstanbul'a geldi.
1971 - 6. Akdeniz Oyunları, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından İzmir'de törenle açıldı.
1973 - Arap ülkeleri ile İsrail arasında, Yom Kippur Savaşı başladı.
1976 - Çin lideri Mao'nun ölümünün ardından başa geçen Hua Guofeng, Kültür Devrimi'nin sona erdiğini açıkladı ve "Dörtlü Çete" tutuklandı.
1979 - II. İoannes Paulus, Beyaz Saray'ı ziyaret eden ilk Papa oldu.
1980 - Millî Güvenlik Konseyi; ikisi firarda, ikisi tutuklu (Necdet Adalı ve Mustafa Pehlivanoğlu) dört kişinin idam cezalarını onayladı.
1981 - Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat, Müslüman Kardeşler'in düzenlediği suikastta öldürüldü.
1986 - TRT2, kültür ve sanat ağırlıklı yayın yapmak üzere resmen açıldı.
1987 - Fiji'de cumhuriyet ilan edildi.
1990 - SHP Parti Meclisi Üyesi ilahiyatçı Bahriye Üçok, kargoyla gönderilen bombalı bir paketin patlaması sonucu 71 yaşında hayatını yitirdi.
2000 - Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Milošević istifa etti.
2002 - Opus Dei kurucusu Josemaría Escrivá, aziz ilan edildi.
2010 - Kevin Systrom ve Mike Krieger tarafından Instagram kuruldu.
2014 - Türkiye'de Kobani olayları başladı.
Doğumlar
1274 - Zehebî, Suriyeli hadis hafızı, tarihçi ve kıraat alimi (ö. 1348)
1289 - III. Wenceslaus, 1301 ile 1305 arasında Macaristan ve 1305 yılında Bohemya ve Polonya kralı (ö. 1306)
1552 - Matteo Ricci, İtalyan Cizvit misyoneri ve bilim insanı (ö. 1610)
1752 - Jeanne-Louise-Henriette Campan, Fransız eğitimci ve yazar (ö. 1822)
1773 - Louis-Philippe, 1830-1848 arasında Fransızlar kralı (ö. 1850)
1820 - Jenny Lind, İsveçli opera sanatçısı (ö. 1887)
1831 - Richard Dedekind, Alman matematikçi (ö. 1916)
1846 - George Westinghouse, Amerikalı girişimci ve mühendis (ö. 1914)
1847 - Adolf von Hildebrand, heykeli resmin estetik değerlerinden bağımsızlaştırmaya çalışan ilk 19. yüzyıl heykeltıraşlarından
1882 - Karol Szymanowski, Polonyalı müzisyen ve besteci (ö. 1937)
1887 - Le Corbusier, İsviçre asıllı Fransız mimar (ö. 1965)
1888 - Roland Garros, Fransız havacı ve I. Dünya Savaşı sırasında savaş pilotu (ö. 1918)
1901 - Eveline du Bois-Reymond Marcus, Alman zoolog ve çizer (ö. 1990)
1903 - Ernest Walton, İrlandalı Nobel ödüllü bilim insanı (ö. 1995)
1906 - Janet Gaynor, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1984)
1908 - Carole Lombard, Amerikalı oyuncu (ö. 1942)
1908 - Sergey Lvoviç Sobolev, Rus matematikçi (ö. 1989)
1914 - Thor Heyerdahl, Norveçli kâşif ve antropolog (ö. 2002)
1919 - Siad Barre, Somalili asker ve Somali Demokratik Cumhuriyeti Devlet Başkanı (ö. 1995)
1923 - Selahattin İçli, Türk müzisyen, besteci ve tıp doktoru (ö. 2006)
1923 - Yaşar Kemal, Kürt kökenli Türk romancı ve öykü yazarı (ö. 2015)
1928 - Barbara Werle, Amerikalı radyo, televizyon ve sinema sanatçısı (ö. 2013)
1930 - Hafız Esad, Suriye Devlet Başkanı (ö.2000)
1931 - Riccardo Giacconi, İtalyan asıllı Amerikalı fizikçi (ö.2018)
1934 - Marshall Rosenberg, Şiddetsiz İletişim Süreci'ni (Nonviolent Communication) geliştirmiş olan Amerikalı psikolog (ö. 2015)
1935 - Bruno Sammartino, İtalyan asıllı Amerikalı emekli profesyonel güreşçi (ö. 2018)
1940 - Juozas Budraitis, Litvan oyuncu
1942 - Britt Ekland, İsveçli sinema oyuncusu
1944 - Carlos Pace, Brezilyalı profesyonel yarış sürücüsü
1944 - Tanju Korel, Türk sinema oyuncusu ve yönetmeni (ö. 2005)
1946 - Vinod Khanna, Hint oyuncu ve film yapımcısı (ö. 2017)
1952 - Ayten Mutlu, Türk şair ve yazar
1957 - Bruce Grobbelaar, Güney Afrika asıllı Zimbabveli millî futbolcu ve teknik direktör
1960 - Nurseli İdiz, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı
1962 - Ali Atıf Bir, Türk reklam danışmanı ve köşe yazarı
1963 - Elisabeth Shue, Amerikalı sinema oyuncusu
1963 - Vasile Tarlev, Moldovalı politikacı ve Başbakan
1964 - Yıldırım Demirören, Türk sanayici ve spor yöneticisi
1964 - Miltos Manetas, Yunan ressam ve multimedya sanatçısı
1965 - Jürgen Kohler, Batı Alman futbolcu
1966 - Niall Quinn, İrlandalı eski millî futbolcu ve teknik direktör
1967 - Kennet Andersson, İsveçli eski millî futbolcu
1969 - V. Muhammed, Malezya'nın Yang di-Pertuan Agong'u ve Kelantan Sultanı
1972 - Mark Schwarzer, Alman asıllı Avustralyalı eski kaleci
1973 - Ioan Gruffudd, Galli oyuncu
1974 - Wálter Centeno, Kosta Rikalı millî futbolcu ve teknik direktör
1974 - Jeremy Sisto, Amerikalı aktör, seslendirme sanatçısı, yapımcı ve yazar
1974 - Hoàng Xuân Vinh, Vietnamlı atıcı
1979 - Mohamed Kallon, Sierra Leoneli millî futbolcu
1980 - Eser Altın, Türk futbolcu
1980 - Zaida Catalán, İsveçli siyasetçi (ö. 2017)
1980 - Abdoulaye Méïté, Fildişi Sahilli millî futbolcu
1981 - Zurab Hizanişvili, Gürcü futbolcu
1982 - Levon Aronyan, Ermeni satranç oyuncusu
1982 - Will Butler, Amerikalı çalgıcı, besteci ve şarkıcı
1983 - Jasmine Webb, Afrika kökenli İngiliz porno yıldızı
1984 - Pelin Karahan, Türk oyuncu
1985 - Sylvia Fowles, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1985 - Birkan Sokullu, Türk oyuncu ve manken
1986 - Meg Myers, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1989 - Albert Ebossé Bodjongo, Kamerunlu futbolcu (ö. 2014)
1989 - Pizzi, Portekizli futbolcu
1994 - Joohoney, Güney Koreli rapçi ve söz yazarı
1997 - Kasper Dolberg, Danimarkalı futbolcu
2000 - Addison Rae, Amerikalı TikToker
Ölümler
23 - Wang Mang, Çin'in Han Hanedanı'na karşı darbe yaparak tahtı ele geçirip Xin Hanedanı'nı kuran Han Hanedanı yetkilisi (d. MÖ 45)
404 - Aelia Eudoxia, Bizans İmparator karısı, Bizans imparatoru Arcadius'un eşi
869 - Orléanslı Ermentrude, Kutsal Roma ve Batı Frank imparatoru Dazlak Karl ile evliliği sayesinde Frank Kraliçesidir (d. 823)
877 - II. Charles, Kutsal Roma İmparatoru (875-877, II. Karl olarak) ve Batı Frank Krallığı kralı (840-877) (d. 823)
1014 - Samuil, Bulgaristan Çarı (d. 958)
1101 - Bruno, Şartrö Tarikatı'nın kurucusu (d. 1030)
1536 - William Tyndale, İnfazına kadar geçen yıllarda Protestan Reformunda önde gelen isimlerden biri olan İngiliz bilgin (d. 1494)
1553 - Şehzade Mustafa, Osmanlı Şehzadesi (d. 1515)
1657 - Katip Çelebi, Osmanlı bilim insanı (d. 1609)
1814 - Sergey Lazareviç Laşkarev, Rus asker (d. 1739)
1825 - Bernard Germain de Lacépède, Fransız doğa tarihçisi (d. 1756)
1849 - Lajos Batthyány, Macar devlet adamı (d. 1806)
1892 - Alfred Tennyson, İngiliz şair (d. 1809)
1893 - Ford Madox Brown, İngiliz ressam (d. 1821)
1912 - Auguste Beernaert, Ekim 1884 ilâ Mart 1894 tarihleri arası görev yapmış Belçika'nın 14. başbakanı (d.1829)
1923 - Damat Ferid Paşa, Osmanlı diplomat ve devlet adamı (d. 1853)
1930 - Samed Ağa Ağamalıoğlu, Sovyet devlet adamı ve sosyalist devrimci (d. 1867)
1932 - Tokadîzâde Şekib Bey, Osmanlı-Türk şair ve siyasetçi (d. 1871)
1951 - Otto Fritz Meyerhof, Alman asıllı doktor ve biyokimyacı (d. 1884)
1953 - Vera Muhina, Sovyet heykeltıraş (d. 1888)
1959 - Bernard Berenson, Amerikalı sanat tarihçisi (d. 1865)
1962 - Tod Browning, Amerikalı senarist ve film yapımcısı (d. 1880)
1962 - Peter-Paul Goes, Alman aktör (d. 1914)
1964 - Kozma Togo, Türk karikatürist (d. 1895)
1968 - Sabri Esat Siyavuşgil, Türk şair, yazar ve psikolog (d. 1907)
1969 - Doğan Nadi Abalıoğlu, Türk gazeteci ve yazar (d. 1913)
1969 - Walter Hagen, Amerikalı golfçü (d. 1892)
1981 - Enver Sedat, Mısırlı asker, siyasetçi ve Mısır'ın 3. Cumhurbaşkanı (Nobel Barış Ödülü sahibi) (d. 1918)
1985 - Nelson Riddle, Amerikalı aranjör, besteci, grup lideri ve orkestratör (d. 1921)
1989 - Bette Davis, Amerikalı aktris (d. 1908)
1990 - Bahriye Üçok, Türk tarihçi ve siyaset bilimci (d. 1919)
1992 - Denholm Elliott, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1922)
1993 - Nejat Eczacıbaşı, Türk iş insanı (d. 1913)
1999 - Gorilla Monsoon, Amerikalı eski profesyonel güreşçi ve spor spikeri (d. 1937)
1999 - Amalia Rodrigues, Portekizli fado şarkıcısı ve aktris (d. 1920)
2000 - Richard Farnsworth, Amerikalı oyuncu ve dublör (d. 1920)
2002 - Claus von Amsberg, Kraliçe Beatrix'in eşi (d. 1926)
2008 - Paavo Haavikko, Fin şair, roman ve oyun yazarı (d. 1931)
2010 - Tarık Minkari, Türk cerrah ve yazar (d. 1925)
2011 - Diane Cilento, Avustralyalı aktris ve yazar (d. 1933)
2014 - Feridun Buğeker, Türk millî futbolcu (d. 1933)
2014 - Igor Mitoraj, Polonyalı heykeltıraş (d. 1944)
2014 - Marian Seldes, Amerikalı oyuncu (d. 1928)
2015 - Christine Arnothy, Macar yazar (d. 1930)
2015 - Kevin Corcoran, Amerikalı oyuncu, yapımcı ve yönetmen (d. 1949)
2015 - Árpád Göncz, Macar akademisyen ve siyasetçi (d. 1922)
2016 - Peter Denton, İngiliz futbolcu ve çalıştırıcı (d. 1946)
2016 - Walter Greiner, Alman teorik fizikçisi (d. 1935)
2016 - Alan Hodgson, İngiliz kriketçi (d. 1951)
2016 - Marina Sanaya, Eski Rus-Sovyet artistik buz patencisi (d. 1959)
2017 - Roberto Anzolin, Eski İtalyan millî futbolcu (d. 1938)
2017 - Darsi Ferrer Ramírez, Kübalı doktor ve gazeteci (d. 1969)
2017 - Marek Gołąb, Eski Polonyalı halterci (d. 1940)
2017 - Ralphie May, Amerikalı stand-up komedyen ve oyuncu (d. 1972)
2017 - Judy Stone, Amerikalı kadın gazeteci, yazar ve film eleştirmeni (d. 1924)
2018 - Don Askarian, Ermeni kökenli film yapımıcısı, yönetmen ve senarist (d. 1949)
2018 - Eef Brouwers, Hollandalı gazeteci, yönetici ve sunucu (d. 1939)
2018 - Montserrat Caballé, Katalan kökenli İspanyol kadın soprano ve opera sanatçısı (d. 1933)
2018 - Viktoriya Marinova, Bulgar araştırmacı gazeteci ve televizyoncu (d. 1988)
2018 - Don Sandburg, Amerikalı oyuncu, gösteri sanatçısı ve yapımcı (d. 1930)
2018 - Scott Wilson, Amerikalı oyuncu (d. 1942)
2019 - Vlasta Chramostová, Çek oyuncu (d. 1926)
2019 - Ezequiel Esperón, Arjantinli futbolcu (d. 1996)
2019 - John Mbiti, Kenya doğumlu Anglikan din adamı, filozof, siyasetçi, akademisyen ve yazar (d. 1931)
2019 - Karen Pendleton, Amerikalı oyuncu ve insan hakları aktivisti (d. 1946)
2020 - Herbert Feuerstein, Alman gazeteci, komedyen ve aktör (d. 1937)
2020 - Oļegs Karavajevs, Leton eski millî futbolcu (d. 1961)
2020 - Bunny Lee, Jamaikalı müzik yapımcısı ve reggae müzisyeni (d. 1941)
2020 - Süleyman Mahmud, Libyalı rütbeli asker (d. 1949)
2020 - Johnny Nash, Amerikalı reggae ve soul müziği sanatçısı (d. 1940)
2020 - Nusretullah Vahdet, İranlı komedyen, aktör ve film yönetmeni (d. 1935)
2020 - Eddie Van Halen, Hollandalı müzisyen, söz yazarı ve yapımcı (d. 1955)
2020 - Wladimir Yordanoff, Fransız-Bulgar aktör (d. 1954)
Tatiller ve özel günler
İstanbul'un Kurtuluşu
1006
06
|
7 Ekim
|
Olaylar
1337 - İngiltere Kralı III. Edward'ın, Fransa tahtında hak iddia etmesiyle 116 yıl sürecek Yüz Yıl Savaşları başladı.
1571 - Osmanlı, Haçlı Donanması'na karşı İnebahtı Deniz Savaşında yenilerek yükselme döneminde ilk savaş kaybını yaşadı.
1737 - Yüksekliği 13 metreyi bulan dalgalar, Bengal'de (Hindistan) 300.000 kişinin ölümüne yol açtı.
1769 - İngiliz kâşif Kaptan Cook, Yeni Zelanda'yı keşfetti.
1806 - Karbon kağıdının patenti Birleşik Krallık'ta alındı.
1826 - Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk demiryolu hattı Massachusetts'te hizmete girdi.
1879 - Alman İmparatorluğu ile Avusturya-Macaristan İmparatorluğu arasında İkili İttifak kuruldu.
1897 - Rusya'daki komünist Yahudi işçilerin derneği Bund kuruldu.
1913 - Amerikalı iş insanı Henry Ford, üretimde yürüyen bant tekniğini kullanmaya başladı.
1919 - Faaliyetini sürdüren en eski havayolu şirketi KLM, Hollanda'da kuruldu.
1920 - T.C. Resmî Gazete kuruldu.
1922 - Şile'nin (İstanbul) İngiliz işgalinden kurtuluşu.
1926 - İtalya'da Mussolini önderliğindeki Faşist Parti Devlet Partisi olduğunu açıkladı; her türlü muhalefet yasaklandı.
1928 - İstanbul'da tramvay işçileri greve başladı. Grev 8 gün sürdü.
1940 - Nazi Almanyası, Romanya'yı işgal etti.
1949 - Doğu Almanya kuruldu.
1950 - Çin Halk Kurtuluş Ordusu, Tibet'e girdi
1952 - Barkodun patenti alındı.
1954 - Suna Kan, Cenevre'de yapılan uluslararası keman yarışmasında birinci oldu.
1954 - Türkiye Komünist Partisi davası sonuçlandı. 131 sanık, 1 ile 10 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.
1959 - Sovyet uzay roketi Luna-3, Ay'ın görünmeyen yüzünün ilk fotoğraflarını çekti.
1960 - Nijerya, Birleşmiş Milletler'e üye oldu.
1962 - Diyarbakır'ın Suriçi mevkii, "müze bölge" ilan edildi.
1963 - Flora kasırgası, Haiti ve Dominik Cumhuriyeti'ni vurdu; 7190 kişi öldü.
1966 - 100 bini aşkın kişinin katıldığı bir anketin ardından, ilk Türk otomobiline "Anadol" adı verildi.
1967 - Nijerya'da Biafra iç Savaşında, Federal Kuvvetler tarafından Asaba Katliamı gerçekleşti.
1970 - Richard Nixon, Vietnam Savaşı'na son verecek beş maddelik barış önerisini açıkladı.
1971 - Michael Jackson, henüz 13 yaşındayken ilk teklisini ("Got to Be There") çıkardı.
1971 - Umman, Birleşmiş Milletler'e üye oldu.
1977 - SSCB'nin 3. Anayasası ilan edildi.
1980 - Sol görüşlü Necdet Adalı ile sağ görüşlü Mustafa Pehlivanoğlu'nun idamıyla 12 Eylül Darbesi sonrası gerçekleşen 49 infazın ilki gerçekleşmiş oldu.
1982 - Toplamda 7485 kez sahne alacak Cats müzikali Broadway'de prömiyerini yaptı.
1985 - Achille Lauro adlı yolcu gemisi, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) üyesi militanlarca kaçırıldı.
1987 - Fiji'de cumhuriyet ilan edildi.
1987 - Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile Türkiye İşçi Partisi (TİP) birleşerek, Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) adını aldı.
1989 - 26. Altın Portakal Film Festivali'nde, "Uçurtmayı Vurmasınlar" filmi 5 dalda ödül aldı.
1991 - Türkiye'nin Atina Büyük Elçiliği Basın Ataşesi Yardımcısı Çetin Görgü öldürüldü. Saldırıyı 17 Kasım Örgütü üstlendi.
1993 - Toni Morrison, Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı.
1993 - Yusuf Bozkurt Özal liderliğinde, Yeni Parti adında siyasi bir parti kuruldu.
2001 - 11 Eylül saldırılarına yanıt olarak ABD, Terörizmle Savaş ilan etti ve Afganistan’ı bombalamaya başladı.
2002 - İsrail birliklerinin Gazze'de Han Yunus'a düzenlediği saldırıda 14 Filistinli öldü, 110 kişi yaralandı.
2002 - Nobel Tıp Ödülü'nü, İngiliz bilim insanları Sydney Brenner ve John E. Sulston ile Amerikalı H. Robert Horvitz paylaştı.
2003 - Sinema oyuncusu Arnold Schwarzenegger, Kaliforniya Valisi seçildi.
2012 - Hugo Chavez, Venezuela Devlet Başkanlığı seçimlerini ölümünden önce son kez kazandı.
2015 - Prof. Dr. Aziz Sancar, Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan ilk Türk oldu.
Doğumlar
MÖ 13 - Julius Caesar Drusus, İmparator Tiberius'un ilk karısı Vipsania Agrippina'dan olan ilk ve tek oğlu (ö. 23)
1301 - Aleksandr Mihayloviç, Tver prensi ve Vladimir-Suzdal Knezliği knezi (ö. 1339)
1471 - I. Frederick, Danimarka Kralı (ö. 1533)
1573 - William Laud, İngiliz asıllı akademisyen ve din adamı (ö. 1645)
1728 - Caesar Rodney, Amerikalı politikacı ve hukukçu (ö. 1784)
1748 - XIII. Karl, İsveç Kralı (Ayrıca İsveç-Norveç arasında kurulan birliğin ilk Kralı) (ö. 1818)
1797 - Peter Georg Bang, Danimarka Başbakanı (ö. 1861)
1809 - Gaspare Fossati, İtalyan mimar (ö. 1883)
1810 - Fritz Reuter, Alman romancı (ö. 1874)
1841 - I. Nikola, Karadağ Kralı (ö. 1921)
1860 - Leonidas Paraskevopulos, Yunan kıdemli subay ve siyasetçi (ö. 1936)
1885 - Niels Bohr, Danimarkalı nükleer fizikçi ve atom bombasının mucitlerinden (ö. 1962)
1888 - Henry A. Wallace, 33. Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı (ö. 1965)
1896 - Paulino Alcántara, Filipin kökenli İspanyol futbolcu ve teknik direktör (ö. 1964)
1897 - Elijah Muhammed, Amerikalı dini lider (ABD'de Amerikan İslam Misyonu adlı Siyah hareketin önderi) (ö. 1975)
1900 - Heinrich Himmler, Alman politikacı ve SS lideri (ö. 1945)
1914 - Herman Keiser, Amerikalı golfçü (ö. 2003)
1917 - June Allyson, Amerikalı aktris (ö. 2006)
1921 - Red Adams, Amerikalı beyzbolcu (ö. 2017)
1922 - Martha Stewart, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2021)
1923 - Jean-Paul Riopelle, Kanadalı ressam (ö. 2002)
1925 - Feyyaz Berker, Türk iş insanı (ö. 2017)
1927 - R. D. Laing, İskoç psikiyatrist (ö. 1989)
1928 - Lorna Wing, İngiliz psikiyatr ve fizikçi (ö. 2014)
1931 - Desmond Tutu, Güney Afrikalı rahip ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2021)
1931 - Ryuzo Hiraki, Japon millî futbolcu (ö. 2009)
1934 - Amiri Baraka, Afrikalı-Amerikalı yazar, şair ve aktivist (ö. 2014)
1934 - Ulrike Meinhof, Alman devrimci (ö. 1976)
1935 - Thomas Keneally, Booker Ödülü sahibi Avustralyalı romancı, oyun yazarı ve kurgudışı kitap yazarı
1939 - John Hopcroft, Amerikalı bilgisayar bilimcisi
1939 - Harry Kroto, 1996 Nobel Kimya Ödülü'nü Robert Curl ve Richard Smalley ile paylaşan Britanyalı kimyager (ö. 2016)
1940 - Nevzat Kösoğlu, Türk siyasetçi ve yazar (ö. 2013)
1943 - Ollie North, Siyasi yorumcu ve televizyon konuğu, askeri tarihçi
1944 - Donald Tsang, Hong Kong'un 2005 - 2012 yılları arasında baş yönetici ve yönetim kurulu başkanı
1950 - Doğan Hakyemez, Türk millî basketbolcu ve basketbol menajeri (ö. 2018)
1950 - Jakaya Kikwete, Tanzanyalı asker ve siyasetçi
1951 - John Mellencamp, Amerikalı müzisyen, şarkıcı ve ressam
1952 - Ivo Gregurević, Hırvat aktör (ö. 2019)
1952 - Vladimir Putin, Rus siyasetçi ve Rusya Devlet Başkanı
1953 - Tico Torres, Amerikalı müzisyen, Bon Jovi’nin bateristi ve perküsyoncusu
1955 - Yo-Yo Ma, Çin asıllı Fransız ve Amerikan çellist ve söz yazarı
1956 - Brian Sutter, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu ve koç
1957 - Faruk Hadžibegić, Boşnak futbolcu
1957 - Jayne Torvill, İngiliz buz patenci
1959 - Brazo de Oro, Meksikalı Lucha libre tarzında güreşen profesyonel güreşçi (ö. 2017)
1959 - Simon Cowell, İngiliz televizyon yapımcısı
1963 - Orhan Erdem, Türk siyasetçi
1964 - Yavuz Bingöl, Türk müzisyen, türkücü, sinema ve dizi oyuncusu
1964 - Sam Brown, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
1964 - Daniel Savage, Amerikalı yazar, medya uzmanı, gazeteci ve LGBT topluluğu aktivisti
1966 - Tania Aebi, Amerikalı denizci ve yazar
1967 - Toni Braxton, Amerikalı şarkıcı
1968 - Thom Yorke, İngiliz müzisyen
1973 - Dida, Brezilyalı kaleci
1973 - Grigol Mgaloblishvili, Gürcü siyasetçi ve diplomat
1973 - Sami Hyypiä, Fin futbolcu
1974 - Bertuğ Cemil, Türk şarkıcı
1974 - Ruslan Nigmatullin, Rus millî futbolcu
1974 - Charlotte Perrelli, İsveçli şarkıcı ve oyuncu
1976 - Gilberto Silva, Brezilyalı millî futbolcu
1976 - Santiago Solari, Arjantinli eski orta saha oyuncusu
1978 - Alesha Dixon, İngiliz şarkıcı, dansçı, rapçi, oyuncu, sunucu ve model
1979 - Aaron Ashmore, Kanadalı oyuncu
1979 - Shawn Ashmore, Kanadalı film ve televizyon oyuncusu
1981 - Austin Eubanks, Amerikalı motivasyon konuşmacısı (ö. 2019)
1982 - Madjid Bougherra, Fransa doğumlu Cezayirli defans oyuncusu
1982 - Jermaine Defoe, İngiliz futbolcu
1984 - Toma Ikuta, Japon televizyon ve sahne oyuncusu
1984 - Simon Poulsen, Danimarkali millî futbolcu
1985 - Jana Khokhlova, Rus buz patenci
1986 - Gunnar Nielsen, Faroeli millî futbolcu
1986 - Bree Olson, Amerikalı porno yıldızı
1986 - Holland Roden, Amerikan oyuncu
1987 - Jeremy Brockie, Yeni Zelandalı millî futbolcu
1987 - Aiden English, Amerikalı profesyonel güreşçi
1988 - Diego Costa, Brezilya asıllı İspanyol millî futbolcu
1990 - Sebastián Coates, Uruguaylı millî futbolcu
1991 - Lay, Çinli rapçi, şarkıcı, söz yazarı, prodüktör, dansçı ve oyuncu
1998 - Trent Alexander-Arnold, İngiliz futbolcu
1999 - Ferdi Erenay Kadıoğlu, Hollanda doğumlu Türk futbolcu
Ölümler
336 - Markus, 18 Ocak 336 ile 7 Ekim 336 arası papa (d. ?)
858 - Montoku, Japonya'nın 55. İmparatoru (d. 826)
1130 - Âmir, Fâtımî halifesi (d. 1096)
1242 - Juntoku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 84. imparatoru (d. 1197)
1571 - Müezzinzade Ali Paşa, Osmanlı denizci ve Kaptan-ı Derya
1620 - Stanisław Żółkiewski, Polonyalı asilzade (d. 1547)
1796 - Thomas Reid, 1710-1796 yılları arasında yaşamış olan İskoç filozof (d. 1710)
1849 - Edgar Allan Poe, Amerikalı yazar ve şair (d. 1809)
1894 - Oliver Wendell Holmes, Amerikalı yazar (d. 1809)
1896 - John Langdon Down, İngiliz doktor (d. 1828)
1896 - Louis-Jules Trochu, Fransız askeri lider ve politikacı (d. 1815)
1911 - John Hughlings Jackson, İngiliz nörolog (d. 1835)
1919 - Alfred Deakin, Avustralyalı politikacı (d. 1856)
1925 - Christy Mathewson, Amerikalı beyzbolcu (d. 1880)
1926 - Emil Kraepelin, Alman psikiyatrist (d. 1856)
1935 - George Ramsay, İskoç futbolcu ve teknik direktör (d. 1855)
1939 - Harvey Williams Cushing, Amerikalı beyin ve sinir cerrahı (d. 1869)
1944 - Helmut Lent, Alman asker ve Nazi Almanyası'nda Luftwaffe'nin As Pilotu (gece avcısı olarak bilinen) (d. 1918)
1951 - Anton Philips, Hollandalı iş insanı ve Philips Electronics'in kurucusu (d. 1874)
1952 - Okada Keisuke, Japon İmparatorluk Donanması'nda amiral (d. 1868)
1959 - Mario Lanza, Amerikalı tenor (d. 1921)
1964 - Safiye Erol, Türk yazar (d. 1902)
1967 - Norman Angell, İngiliz ekonomist ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1873)
1980 - Mustafa Pehlivanoğlu, Türk ülkücü (12 Eylül Darbesi'nden sonra idam edilen ilk ülkücü) (d. 1958)
1980 - Necdet Adalı, Türk komünist (12 Eylül Darbesi'nden sonra idam edilen ilk komünist) (d.1958)
1983 - George Ogden Abell, UCLA da çalışmış gök bilimci Araştırmacı astronom, öğretim görevlisi (d. 1927)
1985 - Cemal Reşit Rey, Türk besteci, piyanist ve opera şefi (d. 1904)
1992 - Tevfik Esenç, Abhaz-Adige dillerinden biri olan Ubıhça'yı son konuşan kişi (d. 1904)
1993 - Wolfgang Paul, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1913)
1994 - Niels Kaj Jerne, Danimarkalı immünolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1911)
2001 - Roger Gaudry, Kanadalı bilim insanı (d. 1913)
2003 - Aysel Tanju, Türk sinema oyuncusu (d. 1939)
2004 - İsmet Ay, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1924)
2006 - Anna Politkovskaya, Rus gazeteci (d. 1958)
2010 - Milka Planinc, Hırvatistan'dan Yugoslav siyasetçi (d. 1924)
2011 - Ramiz Alia, Arnavutluk Devlet Başkanı (d. 1925)
2011 - George Baker, İngiliz oyuncu (d. 1931)
2013 - Patrice Chéreau, Fransız film yönetmeni ve senarist (d. 1944)
2013 - Yuri Çurbanov, Sovyet siyasetçi (d. 1936)
2013 - Ovadia Yosef, İsrailli haham, siyasetçi (d. 1920)
2014 - Siegfried Lenz, Alman yazar (d. 1926)
2015 - Dominique Dropsy, Fransız eski futbolcu (d. 1951)
2015 - Harry Gallatin, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1927)
2015 - Elena Lucena, Arjantinli aktris (d. 1914)
2015 - Sennur Sezer, Türk şair ve yazar (d. 1943)
2015 - Gail Zappa, Amerikalı iş insanı ve şarkıcı Frank Zappa'nın eşi (d. 1945)
2015 - Jurelang Zedkaia, Marshall Adaları eski devlet başkanı ve politikacı (d. 1950)
2016 - Lüdmila İvanova, Rus oyuncu (d. 1933)
2016 - Martha Roth, İtalya doğumlu Meksikalı oyuncu (d. 1932)
2016 - Rebecca Wilson, Avustralyalı gazeteci, radyo ve tv sunucusu (d. 1961)
2017 - Vyaçeslav İvanov, Rus dilbilimci (d. 1929)
2017 - Washington SyCip, Çin asıllı Filipinli-Amerikalı hesap uzmanı ve yönetici (d. 1921)
2018 - René Bouin, Fransız siyasetçi (d. 1937)
2018 - Peggy McCay, Amerikalı oyuncu ve Emmy ödülü sahibi (d. 1927)
2018 - Gibba, İtalyan animatör (d. 1924)
2018 - Oleg Pavlov, Rus romancı ve kısa öykü yazarı (d. 1970)
2018 - Celeste Yarnall, Amerikalı oyuncu (d. 1944)
2019 - Beppe Bigazzi, İtalyan yönetici, gazeteci, televizyon sunucusu ve yazar (d. 1933)
2020 - Mario Molina, Meksikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1943)
2021 - James Brokenshire, İngiliz hukukçu ve siyasetçi (d. 1968)
2021 - Eva Rönström, İsveçli jimnastikçi (d. 1932)
2022 - Brenda MacGibbon-Taylor, Kanadalı matematikçi, istatistikçi ve karar bilimcisi (d. 1944)
2022 - Susanna Mildonyan, Belçikalı arpist ve eğitimci (d. 1940)
2022 - Bill Nieder, Amerikalı gülle atma sporcusu (d. 1933)
2022 - Jure Robežnik, Sloven piyanist ve besteci (d. 1933)
2022 - Ivan Wolffers, Hollandalı yazar, hekim ve akademisyen (d. 1948)
2023 - Maruf el-Bahit, Macar siyasetçi ve eski Macaristan cumhurbaşkanı (d. 1947)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
1007
07
|
8 Ekim
|
Olaylar
451 - Hristiyanlıktaki önemli doktriner ayrılıkların tartışıldığı "Konsil"lerin 4.sü Kalkedon (Kadıköy) Konsili toplandı.
1480 - Moskova Büyük Prensi III. İvan, Uğra Çarpışması'nı kazanarak ülkesini Altın Orda (Tatar) egemenliğinden kurtardı.
1600 - San Marino'da geçerliliği hâlen büyük ölçüde devam eden Anayasa kabul edildi.
1690 - Belgrad, II. Süleyman tarafından iki yıllık aranın ardından geri alınarak, yeniden Osmanlı egemenliğine girdi.
1804 - Fransız Sömürgeciliğine isyan eden kölelerin (Haiti Devrimi) lideri Jean-Jacques Dessalines, kendisini Haiti İmparatoru ilan ederek, "İmparator I. Jacques" olarak taç giydi.
1838 - Osmanlı-İngiliz Ticaret Antlaşması (Baltalimanı Antlaşması), Kraliçe Viktorya tarafından onaylandı.
1862 - Otto von Bismarck, Prusya Dış İşleri Bakanı oldu.
1871 - Tarihe "Büyük Chicago Yangını" olarak geçen felakette, şehrin tamamına yakını yandı.
1906 - Rus yazar Lev Tolstoy, Nobel Edebiyat Ödülü adaylığına karşı çıktı.
1908 - Sendika ve grev yasağının getirildiği Tatil-i Eşgaal Kanunu'nun önceli "geçici kanun" çıkarıldı.
1912 - Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ'dan oluşan Balkan Birliği'nin, Osmanlı Devleti'ne karşı savaş ilan etmesiyle I. Balkan Savaşı başladı.
1918 - İttihat ve Terakki Partisi iktidardan uzaklaştırıldı.
1920 - Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti kuruldu.
1923 - Çatalca, İtilaf Devletleri'nin işgalinden kurtuldu.
1933 - Beş Türk ressamın (Zeki Faik İzer, Nurullah Berk, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino) oluşturduğu D Grubu ilk sergisini açtı.
1952 - Londra'da üç trenin karıştığı kazada 112 kişi öldü.
1958 - Pakistan'da Muhammed Eyüb Han darbeyle iktidarı ele geçirdi.
1962 - Cezayir, Birleşmiş Milletler üyesi oldu.
1967 - Gerilla lideri Che Guevara, Bolivya'da La Higuera çatışmasında yakalandı.
1970 - Rus yazar Aleksandr Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı.
1978 - Bahçelievler katliamı: Ankara, Bahçelievler'de 7 TİP'li öğrenci öldürüldü.
1980 - Bob Marley son konserini bayıldığı için tamamlayamadı, daha sonra kanser olduğu açıklandı.
1982 - Komünist Polonya yönetimi, Solidarność (Dayanışma Sendikası) ve diğer işçi sendikalarını yasaklandı.
1987 - 24. Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. Altın Portakal'ı Yavuz Turgul'un yönettiği Muhsin Bey filmi aldı. En İyi Erkek Oyuncu Şener Şen, En İyi Kadın Oyuncu Türkân Şoray seçildi.
1991 - Hırvatistan, Yugoslavya'dan ayrıldığını ilan etti.
1993 - Gürcistan, Bağımsız Devletler Topluluğu'na (BDT) katıldı.
1997 - Kuzey Kore'de Kim Jong-il, babası Kim Il-sung'un 1994'teki ölümünün ardından Kore İşçi Partisi Genel Sekreteri seçildi.
1998 - Nobel Edebiyat Ödülü, Portekizli yazar Jose Saramago'ya verildi.
2001 - İki motorlu bir Cessna ile bir yolcu uçağı, Milano'da kalkış sırasında yoğun sis nedeniyle çarpıştı; 118 kişi öldü.
2002 - Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi altı ülke Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü adında bir askeri ittifak kurdu.
2005 - 7,6 büyüklüğündeki Keşmir depreminde (Pakistan) yaklaşık 75.000 kişi öldü, 106.000 kişi de yaralandı.
2020 - Kıbrıs Harekâtı'ndan bu yana kapalı olan Maraş (Kapalı Maraş, KKTC), Cumhurbaşkanı Ersin Tatar'ın isteği üzerine 46 yıl aradan sonra açıldı.
Doğumlar
MÖ 318 - Pirus, Antik çağda yaşamış Epir kralı (ö. MÖ 272)
1789 - William John Swainson, İngiliz ornitolog, malakolog, konkolog, entomolog ve ressam (ö. 1855)
1807 - Harriet Taylor Mill, İngiliz filozof ve kadın hakları savunucusu (ö. 1858)
1823 - İvan Aksakov, Rus gazeteci ve politika yazarı (ö. 1886)
1842 - Nikolay Yadrintsev, Rus kaşif, arkeolog ve Türkolog (ö. 1894)
1848 - Pierre De Geyter, Enternasyonal marşının yazarı Belçikalı besteci (ö. 1932)
1850 - Henry Louis Le Chatelier, Fransız kimyager (ö. 1936)
1873 - Ejnar Hertzsprung, Danimarkalı astronom ve kimyager (ö. 1967)
1873 - Aleksey Şçusev, Rus mimar (ö. 1949)
1876 - Willie Smith, İskoç golfçü (ö. 1916)
1883 - Otto Heinrich Warburg, Alman fizyolog, tıp doktoru ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1970)
1884 - Walter von Reichenau, Alman subay ve Nazi Almanyası mareşali (ö. 1942)
1889 - Philippe Thys, Belçikalı eski profesyonel yol bisikletçisi (ö. 1971)
1890 - Eddie Rickenbacker, I. Dünya Savaşı'nda As pilot olarak Onur madalyası almış Amerikalı (ö. 1973)
1892 - Marina Tsvetayeva, Rus şair (ö. 1941)
1893 - Clarence Williams, Amerikalı caz piyanisti, besteci, vokalist ve editör (ö. 1965)
1895 - Ahmet Zogoğlu, Arnavutluk Kralı (ö. 1961)
1895 - Juan Peron, Arjantinli asker, siyasetçi ve Arjantin Devlet Başkanı (ö. 1974)
1897 - Rouben Mamoulian, Amerikalı sinema yönetmeni (ö. 1987)
1901 - Mark Oliphant, Avustralyalı fizikçi ve hümanist (ö. 2000)
1917 - Rodney Robert Porter, İngiliz biyokimyacı. 1972 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1985)
1918 - Jens Skou, Danimarkalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2018)
1919 - Kiichi Miyazawa, 1991-1993 yılları arasında Japonya'nın 49. başbakanı olarak görev yapmış Japon siyasetçi (ö. 2007)
1920 - Frank Herbert, Amerikalı yazar (ö. 1986)
1922 - Nils Liedholm, İsveçli eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2007)
1927 - César Milstein, Arjantinli biyokimyacı (ö. 2002)
1928 - Didi, Brezilyalı futbolcu (ö. 2001)
1928 - Bill Maynard, İngiliz oyuncu ve komedyen (ö. 2018)
1930 - Toru Takemitsu, Japon besteci ve müzik kuramcısı (ö. 1996)
1934 - Gerry Hitchens, İngiliz eski millî futbolcu (ö. 1983)
1939 - Elvīra Ozoliņa, Leton-Sovyet cirit atıcı
1939 - Lynne Stewart, Amerikalı savunma avukatı (ö. 2017)
1940 - Paul Hogan, Avustralyalı aktör, komedyen, yazar ve televizyon sunucusu
1941 - George Bellamy, İngiliz müzisyen
1941 - Jesse Jackson, Amerikalı politikacı, insan hakları aktivisti ve papaz
1943 - Chevy Chase, Amerikalı komedyen ve sinema oyuncusu
1943 - RL Stine, Amerikalı yazar
1945 - Nurullah Ankut, Türk öğretmen, yazar ve Halkın Kurtuluş Partisi Genel Başkanı
1946 - Hanan Aşravi, Filistinli siyasetçi, düşünür ve aktivist
1946 - Jean-Jacques Beineix, Fransız film yönetmeni
1946 - Dennis Kucinich, Amerikalı siyasetçi
1948 - Claude Jade, Fransız oyuncu (ö. 2006)
1949 - Sigourney Weaver, Amerikalı sinema oyuncusu
1952 - Edward Zwick, Amerikalı yönetmen ve yapımcı
1953 - Nabi Avcı, Türk akademisyen, yazar ve siyasetçi
1956 - Erman Kunter, Türk basketbolcu ve antrenör
1957 - Antonio Cabrini, İtalyan millî futbolcu ve teknik direktör
1958 - Steve Coll, Amerikalı akademisyen, gazeteci, yazar ve yönetici
1958 - Ursula von der Leyen, Alman siyasetçi
1959 - Nick Bakay, Amerikalı oyuncu seslendirme sanatçısı, yazar, komedyen ve spor muhabiri
1960 - Reed Hastings, Amerikalı iş insanı
1966 - Felipe Camiroaga, Şilili radyo ve televizyon sunucusu (ö. 2011)
1966 - Karyn Parsons, Amerikalı kadın oyuncu
1966 - Teddy Riley, Amerikalı prodüktör, şarkıcı-söz yazarı ve müzisyen
1968 - Zvonimir Boban, Hırvat eski millî futbolcu
1968 - CL Smooth, Amerikalı rapçi
1968 - Leeroy Thornhill, İngiliz DJ. The Prodigy adlı grubun eski üyesi
1969 - Julia Ann, Amerikalı porno yıldızı
1969 - Jeremy Davies, Amerikalı oyuncu
1969 - Dylan Neal, Kanadalı aktör
1969 - Hagen Rether, Alman kabare sanatçısı ve müzisyen
1970 - Matt Damon, Amerikalı sinema oyuncusu
1970 - Anne-Marie Duff, İngiliz oyuncu
1970 - Sadiq Khan, Pakistan asıllı İngiliz siyasetçi
1971 - Pınar Selek, Türk sosyolog ve yazar
1973 - Terry Balsamo, Amerikalı müzisyen
1974 - Koji Murofushi, Japon çekiç atıcı
1977 - Erna Siikavirta, Fin müzisyen
1979 - Kristanna Loken, Amerikalı sinema oyuncusu
1980 - Nick Cannon, Amerikalı aktör, komedyen, rapçi, yönetmen, yazar, yapımcı ve televizyon sunucusu
1982 - Annemiek van Vleuten, Hollandalı yol bisikleti yarışı bisikletçisi
1983 - Gamze Topuz, Türk oyuncu
1985 - Elliphant, İsveçli şarkıcı, söz yazarı ve rapçi
1985 - Bruno Mars, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve prodüktörü
1987 - Aya Hirano, Japon kadın seslendirme sanatçısı ve şarkıcı
1989 - Mahmut Temür, Türk-Alman futbolcu
1989 - Armand Traoré, Senegal kökenli Fransız futbolcu
1993 - Barbara Palvin, Macar model
1993 - Garbiñe Muguruza, İspanyol tenisçi
1993 - Barbara Palvin, Macar model
1993 - Molly Quinn, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1997 - Bella Thorne, Amerikalı oyuncu, dansçı ve şarkıcı
2003 - Ángela Aguilar, Meksikalı-Amerikalı şarkıcı
Ölümler
705 - Abdülmelik, Emeviler'in 5. Halifesi (d. 646)
1317 - Fushimi, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 92. imparatoru (d. 1265)
1469 - Fra Filippo Lippi, Erken rönesans dönemi İtalyan ressam (d. 1406)
1735 - Yongzheng, Çin'in Qing Hanedanı'nın beşinci imparatoru (d. 1678)
1754 - Henry Fielding, İngiliz yazar (d. 1707)
1793 - John Hancock, Amerikalı tüccar ve devlet adamı (d. 1737)
1803 - Vittorio Alfieri, İtalyan drama yazarı (d. 1749)
1834 - François-Adrien Boieldieu, Fransız besteci ve müzik öğretmeni (d. 1775)
1869 - Franklin Pierce, ABD'nin 14. Başkanı (d. 1804)
1934 - Willi Bang-Kaup, Alman Türkolog (d. 1869)
1936 - Ahmet Tevfik Okday, Osmanlı'nın son Sadrazamı (d. 1845)
1936 - Munshi Premchad, Modern Hintçe ve Urduca edebiyatının en önemli yazarlarından biri (d. 1880)
1953 - Chojun Miyagi, Japon sporcu ve karateci (d. 1888)
1967 - Clement Attlee, İngiliz siyasetçi (d. 1883)
1973 - Gabriel Marcel, Fransız varoluşçu filozof, oyun yazarı ve eleştirmen (d. 1889)
1982 - Philip Noel-Baker, İngiliz devlet adamı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1889)
1983 - Joan Hackett, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1934)
1984 - Paul Baumgarten, Alman mimar (d. 1900)
1987 - Konstantinos Çaços, Yunan Diplomat, Hukuk Profesörü, siyasetçi (d. 1899)
1987 - İsmet Sıral, Türk müzisyen, saksofonist, flütist ve neyzen (Türkiye'nin ilk caz orkestrası şeflerinden) (d. 1927)
1990 - B.J. Wilson, İngiliz müzisyen ve Procol Harum'un davulcusu (d. 1947)
1992 - Willy Brandt, Alman siyasetçi (d. 1913)
1993 - Cemal Bingöl, Türk ressam ve resim öğretmeni (d. 1912)
1996 - Maurice Aydalot Fransız yargıç (d. 1905)
2000 - Şükriye Atav, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (Altın Portakal ödüllü) (d. 1917)
2004 - Jacques Derrida, Fransız filozof (d. 1930)
2007 - Constantine Andreou, Yunan kökenli ressam ve heykeltıraş (d. 1917)
2008 - George Emil Palade, Romanya doğumlu hücre biyoloğu (d. 1912)
2011 - Roger Williams, Amerikalı klasik pop piyanisti (d. 1924)
2011 - Ingvar Wixell, İsveçli bariton (d. 1931)
2012 - John Tchicai, Danimarkalı caz müzisyeni ve saksafoncu (d. 1936)
2014 - Volkan Saraçoğlu, Türk sinema, dizi ve tiyatro sanatçısı (d. 1954)
2015 - Sırrı Elitaş, Türk sinema oyuncusu, senaryo yazarı ve yönetmen (d. 1944)
2016 - Giovanni Scognamillo, Türk yazar, sinema tarihçisi, araştırmacı, eleştirmen, çevirmen, eğitmen ve ressam (d. 1929)
2017 - László Aradszky, Macar pop şarkıcısı (d. 1935)
2017 - Gianni Bonagura, İtalyan radyo, televizyon, sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı (d. 1925)
2017 - Selim Şakir, Tunuslu siyasetçi (d. 1932)
2017 - Grady Tate, Amerikalı hard bop caz-soul müziği şarkıcısı, müzisyen ve bateristi (d. 1932)
2017 - Birgitta Ulfsson, Fin-İsveçli oyuncu ve tiyatro yönetmeni (d. 1928)
2018 - Dina Haroun, Suriyeli oyuncu (d. 1973)
2018 - Juan Heredia, İspanyol futbolcu (d. 1942)
2018 - Arnold Kopelson, Amerikalı film yapımcısı (d. 1935)
2018 - Joseph Tydings, Amerikalı siyasetçi (d. 1928)
2019 - Eduard Admetlla i Lázaro, İspanyol fotoğrafçı (d. 1924)
2019 - Helen Shingler, İngiliz oyuncu (d. 1919)
2019 - Talat Zekeriya, Mısırlı komedyen ve oyuncu (d. 1960)
2020 - Jim Dwyer, Amerikalı gazeteci ve yazar (d. 1957)
2020 - Whitey Ford, Amerikalı eski profesyonel beyzbol oyuncusu (d. 1928)
2020 - Shlomo Gazit, Türkiye doğumlu İsrailli rütbeli asker, eğitimci ve akademisyen (d. 1926)
2020 - Ram Vilas Paswan, Hint siyasetçi (d. 1946)
2020 - Muhammed Rıza Şeceryan, İranlı hanende, bestekâr, hünerî musiki üstadı ve hattat (d. 1940)
2020 - Jan Szarek, Polonyalı Lüteriyen başpiskopos (d. 1936)
2020 - Erin Wall, Kanadalı-Amerikalı opera sanatçısı (d. 1975)
2022 - İzzettin İyigün, Türk asker. Eski Eğitim ve Doktrin Komutanı (d. 1938)
2023 - László Sólyom, Macar siyasetçi ve eski Macaristan cumhurbaşkanı (d. 1942)
2023 - Burt Young, Amerikalı oyuncu, yazar ve ressam (d. 1940)
Tatiller ve özel günler
Gaziler Günü (Güney Kore)
Kaynakça
1008
08
|
9 Ekim
|
Olaylar
1238 - Jaime I, Valensiya'yı alarak Valensiya Krallığı'nı kurdu.
1264 - Kastilya Krallığı, 711 yılından beri Endülüs Müslüman yönetiminde olan Jerez de la Frontera'yı aldı.
1446 - Kore'de Hangul alfabesi yayımlandı.
1514 - Fransa Kralı XII. Louis ile Mary Tudor evlendi.
1558 - Venezuela'da, Mérida şehri kuruldu.
1829 - Friedrich Parrot ile beraberindeki ekip, Ağrı Dağı'nın zirvesine ilk kez tırmanmayı başardı.
1854 - Kırım Savaşı'nda Sivastopol kuşatması başladı.
1888 - Washington Anıtı resmen açıldı.
1914 - I. Dünya Savaşı: Anvers (Belçika), Alman güçlerinin eline geçti.
1936 - Hoover Barajı'ndan 266 mil uzaklıktaki Los Angeles'a (Kaliforniya) elektrik verilmeye başlandı.
1944 - Türkiye Cumhuriyeti Başbakan'ı Şükrü Saracoğlu, resmi tören ile Anıtkabir'in temelini attı.
1944 - Birleşik Krallık, Çin, ABD ve Sovyetler Birliği, Birleşmiş Milletler(BM)'in kurulacağını açıkladı.
1953 - Amerikalı Kadın yüzücü Florence Chadwick, Çanakkale Boğazı'nın Nara Burnu ile Eceabat arasını 1 saat 50 dakikada yüzdü.
1957 - Tibet, Çin'e bağlandı.
1962 - Uganda, Büyük Britanya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1967 - Ernesto Che Guevara, yakalandıktan bir gün sonra, Bolivya'da infaz edildi.
1970 - Kamboçya'daki sağcı darbenin ardından Kmer Cumhuriyeti ilan edildi.
1971 - Deniz Gezmiş ve 17 arkadaşı idama mahkûm edildi.
1981 - Fransa'da ölüm cezası kaldırıldı.
1997 - İtalyan oyun yazarı Dario Fo, Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
2004 - Afganistan'da ilk demokratik seçimler yapıldı.
2005 - Birleşik Krallık Demiryolları'nda, tütün mamulleri kullanımı tamamen yasaklandı.
2005 - Çin, Everest tepesinin yüksekliğinin 8.848,43 m olduğunu resmi olarak açıkladı.
2006 - Google, YouTube'u 1,65 milyar dolara aldığını açıkladı.
2006 - Güney Kore Dışişleri Bakanı Ban Ki-mun, Gana'lı Kofi Annan'ın yerine 1 Ocak 2007'den itibaren göreve başlamak üzere Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne seçildi.
2006 - Kuzey Kore, nükleer bir deneme yaptığını açıkladı.
2007 - "Dev Manyetik Direnç"ile (GMR) ilgili çalışmalarından ötürü Albert Fert (Fransız) ve Peter Grünberg (Alman)Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.
2008 - Nobel Edebiyat Ödülü'nü Fransız Jean-Marie Gustave Le Clézio kazandı.
Doğumlar
1261 - I. Diniz, Portekiz Krallığı'nın 6. Kralı (ö. 1325)
1623 - Ferdinand Verbiest, Flaman Cizvit misyoner ve rahip (ö. 1688)
1757 - X. Charles, Fransa Kralı (ö. 1836)
1835 - Camille Saint-Saëns, Fransız besteci (ö. 1921)
1852 - Hermann Emil Fischer, Alman kimyager (ö. 1919)
1859 - Alfred Dreyfus, Fransız subay (ö. 1935)
1862 - Fatma Aliye Topuz, Türk yazar (Türk edebiyatının ilk kadın romancısı) (ö. 1936)
1866 - Emine Nazikeda, VI. Mehmed'in eşi (ö. 1941)
1866 - Philippe Berthelot, Fransız diplomat (ö. 1934)
1873 - Karl Schwarzschild, Alman fizikçi (ö. 1916)
1879 - Max von Laue, Alman fizikçi (ö. 1960)
1888 - Nikolay Buharin, Rus siyasetçi (ö. 1938)
1892 - İvo Andriç, Yugoslav yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1975)
1906 - Seyyid Kutub, Mısırlı yazar ve düşünce adamı (ö. 1966)
1906 - Léopold Sédar Senghor, Senegalli şair ve siyasetçi (ö. 2001)
1907 - Jacques Tati, Fransız yönetmen ve aktör (ö. 1982)
1907 - Horst Wessel, Alman Nazi aktivisti, NSDAP ve SA üyesi (ö. 1930)
1908 - Werner von Haeften, Alman hukukçu, banka memuru ve Nazi Almanyası'nın subayı (ö. 1944)
1918 - Lila Kedrova, Rus asıllı Fransız oyuncu (ö. 2000)
1920 - Michael Shaw, Baron Shaw of Northstead, İngiliz siyasetçi (ö. 2021)
1921 - Michel Boisrond, Fransız yönetmen ve yazar (ö. 2002)
1922 - Fyvush Finkel, Amerikalı ünlü oyuncu, şarkıcı ve komedyen (ö. 2016)
1924 - Anthony Earnshaw, İngiliz anarşist, sanatçı ve sürrealist yazar ve grafiker
1925 - Joan Benson, Amerikalı müzisyen ve eğitimci (ö. 2020)
1930 - Rahmi Koç, Türk iş insanı
1931 - Anthony Booth, İngiliz oyuncu (ö. 2017)
1933 - Peter Mansfield, 2003 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü Paul Lauterbur ile birlikte kazananan İngiliz bilim insanı (ö. 2017)
1934 - Jill Ker Conway, Avustralyalı-Amerikalı otobiyografi yazarı (ö. 2018)
1935 - Edward, Britanya kraliyet ailesinin üyesi
1937 - Brian Blessed, İngiliz aktör, maceracı
1938 - Heinz Fischer, Avusturyalı politikacı
1939 - John Pilger, Avustralyalı-Britanyalı haberci
1940 - John Lennon, İngiliz müzisyen, yazar ve aktivist (ö. 1980)
1942 - Michael Palmer, Amerikalı tıp doktoru ve yazar (ö. 2013)
1947 - France Gall, Fransız şarkıcı (ö. 2018)
1950 - Jody Williams, Amerikalı eğitimci
1953 - Tony Shalhoub, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu
1954 - John O'Hurley, İngiltere doğumlu Amerikalı oyuncu
1954 - Dennis Stratton, İngiliz müzisyen
1957 - Ini Kamoze, Jamaikalı reggae müzik sanatçısı
1958 - Al Jourgensen, Küba asıllı Amerikalı müzisyen
1958 - Kürşad Tüzmen, Türk bürokrat ve siyasetçi
1959 - Boris Nemtsov, Rus muhalif lider politikacı (ö. 2015)
1962 - Jorge Burruchaga, Arjantinli futbolcu
1964 - Guillermo del Toro, Meksikalı yönetmen
1966 - David Cameron, Britanyalı siyasetçi ve Başbakan
1967 - Eddie Guerrero, Amerikalı güreşçi (ö. 2005)
1967 - Gheorghe Popescu, Rumen eski futbolcu
1968 - Murat Göğebakan, Türk Anadolu rock müzik sanatçısı (ö. 2014)
1969 - PJ Harvey, İngiliz müzisyen, şarkı yazarı ve vokalist
1975 - Sean Lennon, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, gitarist ve aktör
1975 - Mark Viduka, Hırvat asıllı Avustralyalı eski futbolcu
1976 - Özlem Piltanoğlu, Türk bürokrat ve siyasetçi
1977 - Emanuele Belardi, İtalyan eski kaleci
1978 - Nicky Byrne, İrlandalı şarkıcı-şarkı yazarı, radyo ve TV sunucusu, dansçı ve eski futbolcu
1979 - Brandon Routh, Amerikalı sinema oyuncusu
1979 - Chris O'Dowd, İrlandalı aktör
1979 - Gonzalo Sorondo, Uruguaylı millî futbolcu
1981 - Gaël Givet, Fransız futbolcu
1987 - Barış Arduç, Türk oyuncu
1987 - Derya Çayırgan, Türk voleybolcu
1990 - Kevin Kampl, Almanya doğumlu Slovenya asıllı futbolcu
1996 - Bella Hadid, Filistin asıllı Amerikalı model
Ölümler
892 - Tirmizi, 9. yüzyılda yaşamış Fars hadis bilgini (d. 824)
1253 - Robert Grosseteste, İngiliz devlet adamı, teolog, filozof Lincoln başpiskoposu (d. 1175)
1831 - Yannis Kapodistrias, Yunan devlet adamı, diplomat ve siyasetçi (Birinci Yunanistan Cumhuriyeti'nin ilk Valisi) (d. 1776)
1849 - William Townsend Aiton, İngiliz botanikçi (d. 1766)
1876 - Mustafa Celâleddin Paşa, Leh asıllı Osmanlı Paşası (d. 1826)
1897 - Jan Heemskerk, 1874-1877 yılları arasında Hollanda Başbakanı (d. 1818)
1911 - Jack Daniel, Amerikalı iş insanı (d. 1849)
1934 - I. Aleksandar, Yugoslavya Kralı (suikast) (d. 1888)
1934 - Louis Barthou, Fransız siyasetçi (suikast) (d. 1862)
1943 - Pieter Zeeman, Hollandalı fizikçi (d. 1865)
1958 - XII. Pius, İtalyan Papa (Katolik Kilisesi'nin 260. Papası) (d. 1876)
1959 - Shirō Ishii, Japon mikrobiyolog (d. 1892)
1967 - André Maurois, Fransız yazar (d. 1885)
1967 - Che Guevara, Arjantinli devrimci (d. 1928)
1967 - Cyril Norman Hinshelwood, İngiliz kimyager (d. 1897)
1974 - Oskar Schindler, Alman iş insanı (d. 1908)
1976 - Walter Warlimont OKW iç daire başkan yardımcısı rolüyle bilinen Alman subayı (d. 1894)
1978 - Jacques Brel, Belçikalı söz yazarı, şarkıcı ve müzisyen (d. 1929)
1982 - Anna Freud, Avusturyalı psikanalist (d. 1895)
1987 - William P. Murphy, Amerikalı tıp doktoru (d. 1892)
1989 - Ercüment Karacan, Türk gazeteci ve Milliyet gazetesi eski sahibi (d. 1921)
1989 - Yusuf Atılgan, Türk roman ve öykü yazarı (d. 1921)
1995 - Alec Douglas-Home, İngiliz siyasetçi (d. 1903)
2000 - David Dukes, Amerikalı oyuncu (d. 1945)
2001 - Herbert Ross, Amerikalı film yönetmeni ve yapımcısı (d. 1927)
2002 - Aileen Wuornos, Amerikalı kadın seri katil (d. 1956)
2006 - Paul Hunter, İngiliz profesyonel snooker oyuncusu (d. 1978)
2008 - Gidget Gein, Amerikalı müzisyen (d. 1969)
2010 - Maurice Allais, Fransız bilim insanı (d. 1911)
2010 - Zecharia Sitchin, Azeri asıllı Amerikalı bilim insanı ve sümerolog (d. 1920)
2012 - Paddy Roy Bates, İngiliz korsan radyo yayıncısı (d. 1921)
2012 - Sammi Kane Kraft, Amerikalı rekortmen beyzbolcu ve sinema oyuncusu (d. 1992)
2013 - Stanley Kauffmann, Amerikalı film eleştirmeni, yazar ve editör (d. 1916)
2013 - Wilfried Martens, Flaman Belçikalı politikacı (d. 1936)
2013 - Chopper Read, Avustralyalı suçlu ve yazar (d. 1954)
2013 - Nurettin Uzunoğlu, Türk yazar ve akademisyen (d. 1939)
2014 - Jan Hooks, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1957)
2014 - Ana Karić, Hırvat oyuncu (d. 1941)
2014 - Paul Lukather, Amerikalı seslendirme sanatçısı ve aktör (d. 1926)
2014 - Carolyn Kizer, Amerikalı feminist şair (d. 1925)
2015 - Geoffrey Howe, İngiliz siyasetçi ve bakan (d. 1926)
2015 - Dave Meyers, Amerikalı basketbolcu (d. 1953)
2016 - René Avilés Fabila, Meksikalı yazar (d. 1940)
2016 - Aaron Pryor, Amerikalı eski boksör (d. 1955)
2016 - Bilge Tarhan, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1941)
2016 - Andrzej Wajda, Polonyalı sinema yönetmeni (d. 1926)
2017 - Manuel Busto, Fransız bisiklet sporcusu (d. 1932)
2017 - Armando Calderón Sol, 1 Haziran 1994 ve 1 Haziran 1999 tarihleri arasında El Salvador devlet başkanı (d. 1948)
2017 - Allan Çumak, Rus alternatif tıp uzmanı (d. 1935)
2017 - Michel Diefenbacher, Fransız siyasetçi (d. 1947)
2017 - Hessie, Fransız tekstil sanatçısı (d. 1936)
2017 - Jean Rochefort, Fransız oyuncu, yönetmen ve senarist (d. 1930)
2017 - József Tóth, Eski Macar millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1929)
2018 - Thomas A. Steitz, Amerikalı biyokimyacı ve moleküler biyofizikçi (d. 1940)
2018 - Venantino Venantini, İtalyan oyuncu (d. 1930)
2018 - Carolyn Warner, Amerikan Demokrat Parti üyesi kadın siyasetçi (d. 1930)
2019 - Richard Askey, Amerikalı matematikçi ve yazar (d. 1933)
2019 - Andrés Gimeno, İspanyol tenisçi (d. 1937)
2020 - Pierre Kezdy, Amerikalı müzisyen (d. 1962)
2022 - Eileen Ryan, Amerikalı oyuncu (d. 1927)
2023 - Haluk Akakçe, Türk ressam ve iç mimar (d. 1970)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
1009
09
|
10 Ekim
|
Olaylar
415 - 404 yılında çıkan isyanda yakılan Ayasofya kilisesi, Bizans İmparatoru II. Theodosius tarafından yeniden yaptırılarak açıldı.
680 - Kerbelâ Olayı: Muhammed'in torunu İmam Hüseyin, Kerbela'da başı kesilerek öldürüldü.
1780 - Karayipler'de meydana gelen "Büyük Kasırga"da yaklaşık 20000 kişi öldü.
1813 - Dresden Kuşatması başladı.
1847 - İstanbul'da güneş tutulması izlendi.
1858 - Küba'da İspanyol İmparatorluğu'na karşı bağımsızlık hareketi başladı.
1896 - The Times gazetesinin kitap eki The Times Literary Supplement'''ın ilk sayısı çıktı.
1903 - Emmeline Pankhurst, İngiltere'de kadınların kurtuluşu mücadelesini yürütmek üzere "Kadının Sosyal ve Politik Birliği"ni kurdu.
1911 - Sun Yat-sen liderliğindeki devrimciler Çin'de Mançu Hanedanını devirdi.
1920 - Kuveyt şehrinin batısındaki El Cehre'de Cehre Muharebesi gerçekleşti.
1930 - Türkiye, Barzani Aşireti'nin yaklaşık dört ay süren Oramar Ayaklanması'nı bastırdı.
1933 - United Airlines Havayolu Şirketi'ne ait bir uçağa sabotaj yapıldı. Düşürülen ilk sivil uçak oldu.
1938 - Çekoslovakya Hükûmeti, Münih Antlaşması gereğince Südetler bölgesini Almanya'ya devretti.
1944 - Nazi katliamı: 800 Çingene çocuk sistematik bir şekilde Auschwitz kampında öldürüldü.
1945 - Kim İl-sung önderliğinde Kore İşçi Partisi kuruldu.
1964 - 18. Yaz Olimpiyatları Tokyo'da başladı.
1965 - Genel Seçim sonuçları: AP 240 Milletvekili ile çoğunluğu elde etti. CHP 134, MP 31, YTP 19, TİP 15, CKMP 11 Milletvekili çıkardı. TBMM tarihinde ilk kez bir sosyalist parti (TİP-Türkiye İşçi Partisi) 15 Milletvekili ile grup kurmaya hak kazandı.
1969 - Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF), Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu (Dev-Genç) adını aldı.
1970 - İngiliz sömürgesi Fiji bağımsızlığını ilan etti.
1975 - Bandırma'da Etibank Boraks ve Asit Fabrikaları'nda direniş başladı.
1975 - Papua Yeni Gine, Birleşmiş Milletler'e üye oldu.
1976 - Devlet Güvenlik Mahkemeleri kaldırıldı (1982-2004 arası tekrar kuruldu).
1980 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, "Türk Silahlı Kuvvetlerinin Dikkate Alacağı ve Uyacağı Hususlar" başlıklı emrini yayımladı: "Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının sahip olduğu ideoloji ATATÜRKçülüktür."
1980 - El Salvador'da Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi kuruldu.
1982 - Auschwitz toplama kampında tanımadığı bir siyasi tutuklu yerine ceza almaya gönüllü olarak hayatını yitiren rahip Maximilian Kolbe, aziz ilan edildi.
1985 - Amerikan F-14 savaş uçakları, Achille Lauro yolcu gemisini kaçıran korsanları taşıyan bir Mısır uçağını, Sicilya'daki bir NATO üssüne inmeye zorladı. Korsanlar tutuklandı.
1986 - San Salvador'daki 7,5 şiddetinde depremde yaklaşık 1500 kişi öldü.
1991 - Klasik Türk müziği sanatçısı Alâeddin Yavaşça'ya Devlet Sanatçısı unvanı verildi.
1991 - Pink Floyd, The Wall albümleri ile yaptıkları katkı nedeniyle, İngiliz Millî Tuğla Dağıtıcıları Birliği tarafından şeref listesine alındı.
1993 - Andreas Papandreou liderliğindeki PASOK, Yunanistan'daki seçimleri kazandı.
1997 - Meksika'da 5 gün süren ve 200 kişinin ölmesine neden olan Pauline kasırgası dindi.
1997 - Posadas-Buenos Aires seferini yapmakta olan Arjantin Havayolları'na ait DC-9 tipi bir uçak, Uruguay'da düştü; 74 kişi öldü.
2002 - Macar yazar Imre Kertész, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı.
2007 - İnternet üzerinden indirilebilen ilk albüm In Rainbows, Radiohead grubunun internet sitesinde piyasaya sürüldü.
2009 - İsviçre'nin Zürih kentinde Türkiye ile Ermenistan arasında Akyaka Sınır Kapısı'nın açılması için protokol imzalandı.
2010 - Hollanda Krallığı'na bağlı özerk Hollanda Antilleri dağıldı ve Hollanda Krallığı'na bağlı 3 yeni özerk ülke (Aruba, Curaçao ve Sint Maarten) oluştu.
2015 - Ankara saldırısı: Ankara'da düzenlenen "Emek, Barış, Demokrasi Mitingi"nde, Ankara Garı önündeki 2 ayrı patlamada, 109 kişi öldü, 500'den fazla kişi yaralandı.
Doğumlar
1470 - Yavuz Sultan Selim, Osmanlı'nın 9. Padişahı (ö. 1520)
1486 - III. Charles, 1504 ile 1553 yılları arasında Savoie Dükü olan Fransız soylu (ö. 1553)
1684 - Antoine Watteau, Fransız ressam (ö. 1721)
1731 - Henry Cavendish, İngiliz fizikçi ve kimyacı (ö. 1810)
1813 - Giuseppe Verdi, İtalyan besteci (ö. 1901)
1825 - Paul Kruger, Transvaal Cumhuriyeti Devlet Başkanı ve Boer direniş lideri (ö. 1904)
1830 - II. Isabel, İspanya Kraliçesi (ö. 1904)
1834 - Aleksis Kivi, Fin yazar (ö. 1872)
1857 - Yusuf İzzeddin Efendi, Türk asker ve Osmanlı Hanedanı mensubu şehzade (ö. 1916)
1859 - Ogata Gekkō, Japon ukiyo-e ustası ve Nihonga ressamı (ö. 1920)
1861 - Fridtjof Nansen, Norveçli gezgin, bilim insanı, diplomat ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1930)
1872 - Dionisios Kasdaglis, Mısırlı-Yunan tenisçi (d. 1931)
1883 - Adolf Joffe, Rus komünist devrimci, Bolşevik siyasetçi ve Karaylar diplomatı (ö. 1927)
1895 - Alfred Neuland, Eston halterci (ö. 1966)
1895 - Wolfram von Richthofen, Alman savaş pilotu (Nazi Almanyası'nda Luftwaffe'nin Generalfeldmarschalli ve "Kızıl Baron"un kuzeni (ö. 1945)
1900 - Helen Hayes, Amerikalı aktris ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1993)
1901 - Alberto Giacometti, İsviçreli heykeltıraş ve ressam (ö. 1966)
1908 - Mercè Rodoreda, Katalan romancı (ö. 1983)
1913 - Claude Simon, Fransız yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2005)
1923 - Nicholas Parsons, İngiliz oyuncu, radyo ve televizyon sunucusu (ö. 2020)
1923 - Murray Walker, Formula 1 motor sporları yorumcusu (ö. 2021)
1924 - James Clavell, Amerikalı romancı, senarist ve film yönetmeni (ö. 1994)
1924 - Ed Wood, Amerikalı senarist, yönetmen, yapımcı ve oyuncu (ö. 1978)
1928 - Leyla Gencer, Türk opera sanatçısı (ö. 2008)
1929 - Ayten Alpman, Türk ses sanatçısı (ö. 2012)
1930 - Harold Pinter, İngiliz oyun yazarı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2008)
1930 - Yves Chauvin, Fransız kimyacı (ö. 2015)
1932 - Tomris Oğuzalp, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2013)
1932 - Üner Teoman, Türk atlet
1932 - Pierre Bézard, Fransız hukukçu.
1936 - Gerhard Ertl, Alman fizikçi
1938 - Daidō Moriyama, Japon fotoğrafçı
1941 - Peter Coyote, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yazar
1941 - Ken Saro-Wiwa, Nijeryalı yazar, televizyon yapımcısı ve çevreci (ö. 1995)
1942 - Radu Vasile, Rumen politikacı, tarihçi ve şair (ö. 2013)
1945 - Sacit Onan, Türk yönetmen, şair ve seslendirme sanatçısı (ö. 2010)
1946 - Taha Akyol, Türk gazeteci ve yazar
1946 - Charles Dance, İngiliz oyuncu, senarist ve yönetmen
1946 - Naoto Kan, Japon siyasetçi
1946 - John Prine, Amerikalı country folk şarkıcısı, gitarist, söz yazarı ve besteci (ö. 2020)
1948 - Séverine, Fransız şarkıcı
1950 - Nora Roberts, Amerikalı aşk ve macera romanları yazarı
1951 - Lam Po-chuen, Hong Konglu aktör (ö. 2015)
1953 - Midge Ure, İskoçyalı rock'n roll gitaristi, şarkıcısı ve şarkı sözü yazarı
1954 - Fernando Santos, Portekizli teknik direktör
1956 - Taur Matan Ruak, Doğu Timorlu siyasetçi
1959 - Arif Peçenek, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 2013)
1961 - Henrik Jørgensen, Danimarkalı atlet (ö. 2019)
1963 - Hülya Avşar, Türk sinema oyuncusu ve şarkıcı
1963 - Anita Mui, Şarkıcı ve oyuncu (ö. 2003)
1963 - Daniel Pearl, Amerikalı gazeteci (ö. 2002)
1964 - Sarah Lancashire, İngiliz oyuncu
1964 - Crystal Waters, Amerikalı dans-pop şarkıcısı ve söz yazarı
1965 - Chris Penn, Amerikalı aktör (ö. 2006)
1966 - Tony Adams, İngiliz teknik direktör ve eski defans oyuncusu
1966 - İbrahim Erkal, Türk ses sanatçısı, besteci, söz yazarı ve oyuncu (ö. 2017)
1966 - Carolyn R. Bertozzi, Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
1966 - Bai Ling, Çin asıllı Amerikalı film sanatçısı
1967 - Gavin Newsom, Amerikalı politikacı ve iş insanı
1967 - Michael Giacchino, Amerikalı besteci ve En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahibi
1967 - Jacek Zieliński, Polonyalı millî futbolcu ve teknik direktör
1968 - Feridun Düzağaç, Türk müzisyen
1969 - Manu Bennett, Yeni Zelandalı oyuncu
1969 - Dilşa Demirbağ-Sten, Türk-İsveçli gazeteci, yazar ve senarist
1970 - Dean Kiely, İrlandalı millî futbolcu
1971 - Chad Willett, Kanadalı oyuncu
1971 - Graham Alexander, İskoç millî futbolcu ve teknik direktör
1971 - Elvir Bolić, Boşnak futbolcu
1974 - Julio Cruz, Arjantinli futbolcu
1975 - Ramón Morales, Meksikalı millî futbolcu
1978 - Jodi Lyn O'Keefe, Amerikalı oyuncu ve model
1979 - Mýa, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1982 - Yasir el-Kahtani, Suudi millî futbolcu
1982 - Dan Stevens, İngiliz oyuncu ve film yapımcısı
1983 - Lzzy Hale, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen
1983 - Nikos Spiropulos, Yunan millî futbolcu
1983 - Tolga Zengin, Türk futbolcu
1984 - Chiaki Kuriyama, Japon oyuncu, şarkıcı ve model
1985 - Marina and the Diamonds, Yunan asıllı Galli şarkıcı
1986 - Ezequiel Garay, Arjantinli millî futbolcu
1986 - Nathan Jawai, Aborjin kökenli Avustralyalı profesyonel basketbolcu
1988 - Brown Ideye, Nijeryalı futbolcu
1991 - Michael Carter-Williams, NBA takımlarından Orlando Magic'de forma giyen Amerikalı profesyonel basketbolcu
1991 - Gabriella Cilmi, Avustralyalı şarkıcı ve söz yazarı
1991 - Lali Espósito, Arjantinli şarkıcı, söz yazarı, aktris, dansçı, model ve yönetmen
1991 - Xherdan Shaqiri, Kosova asıllı İsviçreli millî futbolcu
Ölümler
19 - Germanicus, Romalı general (d. MÖ 15)
680 - Abbas bin Ali, Ali'nin beşinci ve Ümmü'l-Benîn’in ilk oğlu (d. 647)
680 - Ali el-Ekber, Hüseyin'in Kerbela'da öldürülen büyük oğlu (d. 662)
680 - Hüseyin, Muhammed Peygamber'in torunu (d. 626)
680 - Habib bin Mezahir, Kerbelâ Olayı’nda Hüseyin’in yârenlerinden
1659 - Abel Tasman, Hollandalı denizci, kaşif ve tüccar (d. 1603)
1800 - Gabriel Prosser, Afrikalı-Amerikalı köle (d. 1776)
1837 - Charles Fourier, Fransız ütopik sosyalist ve filozof (d. 1772)
1872 - William H. Seward, Amerika Birleşik Devletleri'nin 24. Dışişleri Bakanı (d. 1801)
1875 - Aleksey Konstantinoviç Tolstoy, Rus yazar (d. 1817)
1901 - Lorenzo Snow, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 1898 yılından ölümüne kadar başkanlık yapmış 5. başkanı (d. 1814)
1913 - Katsura Tarō, Japon asker ve Japonya Başbakanı (d. 1848)
1914 - I. Carol, Romanya prensi (1866-1881), daha sonra Romanya'nın ilk kralı (1881-1914) (d. 1839)
1914 - Gijsbert van Tienhoven, Hollandalı politikacı (d. 1841)
1937 - Ahmet Refik Altınay, Türk tarihçi (d. 1881)
1945 - Joseph Darnand, Fransız asker (d. 1897)
1963 - Édith Piaf, Fransız ses sanatçısı (d. 1915)
1964 - Cemil Sait Barlas, Türk siyasetçi, gazeteci ve yazar (d. 1905)
1964 - Eddie Cantor, Amerikalı şarkıcı, komedyen, dansçı ve oyuncu (d. 1892)
1967 - Muhammed Osman Akfırat, İslâm âlimi ve mutasavvıf
1969 - Kurt Blome, Alman bilim insanı (Nazi Almanyası'nda) (d. 1894)
1970 - Édouard Daladier, Fransız siyasetçi (d. 1884)
1973 - Ludwig von Mises, Avusturyalı eski ekonomist, tarihçi, filozof ve yazar (d. 1881)
1973 - Hermann Reinecke, Alman Asker (Nazi Almanyası generali) (d. 1888)
1974 - Lyudmila Pavliçenko, Sovyet keskin nişancı (d. 1916)
1977 - İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Türk tarihçi (d. 1888)
1981 - Ali İzzet Özkan, Türk âşık (d. 1902)
1982 - Yıldırım Önal, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1931)
1985 - Orson Welles, Amerikalı sinema oyuncusu, film yönetmeni ve En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü sahibi (d. 1915)
1985 - Yul Brynner, Rus asıllı Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sabibi (d. 1920)
1986 - Gleb Wataghin, Ukrayna asıllı İtalyalı ve Brezilyalı fizikçi (d. 1899)
1987 - Behice Boran, Türk akademisyen, sosyolog ve siyasetçi (d. 1910)
1995 - Kadir Savun, Türk sinema oyuncusu (d. 1926)
1997 - Niyazi Lodos, Türk akademisyen ve entomolog (d. 1921)
2000 - Sirimavo Bandaranaike, Sri Lankalı politikacı ve Dünyanın ilk kadın başbakanı (d. 1916)
2004 - Christopher Reeve, Amerikalı sinema oyuncusu (Süpermen'') (d. 1952)
2004 - Müşerref Hekimoğlu, Türk gazeteci ve yazar (d. 1923)
2005 - Attilâ İlhan, Türk şair, romancı, gazeteci, senarist ve eleştirmen (d. 1925)
2005 - Milton Obote, Ugandalı siyasetçi (d. 1925)
2008 - Nail Çakırhan, Türk gazeteci, şair ve mimar (d. 1910)
2010 - Solomon Burke, Amerikalı blues ve soul müzik şarkıcısı (d. 1940)
2010 - Joan Sutherland, 1950'lerin sonundan 1980'lere kadar bel kanto repertuvarıyla tanınan Avustralyalı koloratur soprano (d. 1926)
2011 - Birsen Ayda, Türk sinema oyuncusu (d. 1946)
2011 - Selma Soysal, Türk matematikçi ve akademisyen (d. 1924)
2012 - Sam Gibbons, Floridalı Amerikalı politikacı (d. 1920)
2013 - Scott Carpenter, Amerikalı eski savaş pilotu ve astronot (d. 1925)
2013 - Nevzat Kösoğlu, Türk siyasetçi ve yazar (d. 1940)
2014 - Finn Lied, Norveçli liberal görüşlü politikacı (d. 1916)
2015 - Richard Heck, Amerikalı kimyacı (d. 1931)
2015 - Steve Mackay, Amerikalı saksafoncu (d. 1949)
2017 - Pentti Holappa, Fin şair ve yazar (d. 1927)
2018 - Raymond Danon, Fransız film yapımcısı (d. 1930)
2018 - Tex Winter, Amerikalı basketbol antrenörü ve eski basketbol oyuncusu (d. 1922)
2019 - Ugo Colombo, Eski İtalyan erkek bisiklet yarışçısı (d. 1940)
2019 - Juliette Kaplan, İngiliz emektar kadın oyuncu (d. 1939)
2019 - Marie-José Nat, Fransız sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1940)
2020 - Amnon Freidberg, İsrailli böcek bilimci (d. 1945)
2020 - Vasili Kulkov, Rus futbolcu ve teknik direktör (d. 1966)
Tatiller ve özel günler
Ağaç Dikme Günü
Finlandiya'da sancak günleri
Dünya Ruh Sağlığı Günü
1010
10
|
11 Ekim
|
Olaylar
368 - İznik'te büyük bir deprem oldu.
1138 - Halep'te yaşanan büyük depremde 230.000 kişi öldü.
1142 - Kin Hanedanı ile Song Hanedanı arasındaki savaş, Shaoxing Bariş Antlaşması ile sona erdi.
1311 - Soylular ve din adamları, 1311 Kararnameleri ile İngiliz Krallarının yetkilerini sınırlandırdı.
1469 - Aragon Kralı II. Fernando ile Kastilya Prensesi I. Isabel evlendi.
1531 - Huldrych Zwingli, İsviçre Katolik Kantonları ile yapılan muharebede öldürüldü.
1783 - Rusya Bilimler Akademisi kuruldu.
1811 - İlk buharlı feribot Juliana, New York-New Jersey arasındaki seferlerine başladı.
1852 - Avustralya'da Sidney Üniversitesi 3 profesör ve 24 öğrenciyle kuruldu.
1881 - David Houston, kameralar için rulo filmin patentini aldı.
1899 - Güney Afrika'da, Britanya İmparatorluğu ile Transvaal Cumhuriyeti ve Özgür Orange Devleti adlı iki Boer (Afrikaner) cumhuriyeti arasında, II. Boer Savaşı olarak adlandırılan savaş başladı.
1907 - Lusitania yolcu gemisi, Atlas Okyanusu'nu 4 gün 18 saatte geçerek bir rekor kırdı ve "Mavi Kurdele"yi kazandı.
1910 - Wright Kardeşler'in yaptığı uçakla Missouri'de dört dakika uçan Theodore Roosevelt bir uçakla uçan ilk ABD Başkanı oldu.
1912 - I. Balkan Savaşı: Yunan Ordusu, Osmanlı şehri Kozana'yı ele geçirdi.
1922 - İrlanda'da Anayasa kabul edildi.
1922 - TBMM Hükümeti ile İtilaf Devletleri arasında Mudanya Mütarekesi imzalandı.
1928 - LZ-127 Graf Zeppelin adlı bir zeplin, ilk kıtalararası uçuşunu yapmak üzere Almanya'dan New Jersey'e doğru yola çıktı.
1929 - Yavuz savaş gemisinin onarımı bitti; gemi Türk Deniz Kuvvetleri'ne teslim edildi.
1931 - SSCB'de serbest ticaret hakkı kaldırıldı.
1939 - Albert Einstein, ABD Başkanı Roosevelt'e, atom bombası konusuna dikkatini çekmek için yazdığı ünlü mektubunu kaleme aldı.
1944 - SSCB, Tuva Halk Cumhuriyeti'ni ilhak etti.
1954 - Vietnam'da komünistler ülkenin kuzeyinde egemenlik kurarak Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'ni kurdu.
1963 - Batman'da bir petrol damarı daha bulundu.
1967 - Afganistan Başbakanı Mohammad Hashim Maiwandwal, sağlık nedenleriyle istifa etti.
1968 - NASA, ilk insanlı uzay uçuşunda Apollo 7'yi uzaya fırlattı; astronotlar Wally Schirra, Donn Fulton Eisele ve R. Walter Cunningham.
1971 - John Lennon'ın ünlü şarkısı Imagine yayımlandı.
1972 - Millî Selamet Partisi (MSP), Necmettin Erbakan liderliğinde kuruldu.
1973 - Elvis Presley ile Priscilla Presley boşandı.
1977 - Deniz bilimcisi Kaptan Cousteau, ünlü teknesi Calypso ile İstanbul'a geldi.
1979 - Gazeteci Abdi İpekçi cinayeti zanlısı Mehmet Ali Ağca'nın yargılanmasına başlandı.
1980 - Uzay istasyonu Salyut 6'da 185 gün kalarak rekor kıran Sovyet kozmonotları (Valery V. Ryumin ve Leonid I. Popov) dünyaya döndü.
1980 - Yönetmen Ali Özgentürk'ün Hazal filmi, 29. Uluslararası Mannheim Film Festivali'nde 3 ödül aldı.
1981 - Erden Kıral'ın yönettiği Bereketli Topraklar Üzerinde filmi, Strazburg Film Festivali'nde birinci oldu.
1984 - Avrupa Parlamentosu, Türkiye-Avrupa Ekonomik Topluluğu Karma Parlamento Komisyonu'nun yeniden kurulmasına karar verdi, fiili çalışmayı askıya aldı.
1984 - Challenger ile uzaya çıkan astronot Kathryn D. Sullivan, uzayda yürüyen ilk Amerikalı kadın oldu.
1986 - ABD Başkanı Ronald Reagan ile Sovyetler Birliği lideri Mikhail Gorbachev, Reykjavik'te (İzlanda) bir araya gelip Avrupa'daki orta menzilli füzelerin karşılıklı azaltılması konusunu görüştüler.
1988 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Alman Die Welt gazetesi muhabirinin, "Bir emirle İslamcıların kabineye girmesini engellediniz. Bunu niçin yaptınız?" sorusuna, "irtica ve komünizmin aynı derecede tehlikeli olduğu" cevabını verdi.
1990 - Octavio Paz, Nobel Edebiyat Ödülü’nü alan ilk Meksikalı yazar oldu.
1992 - Eduard Şevardnadze, Gürcistan Parlamentosu Başkanı seçildi.
1995 - Bosna-Hersek'te ateşkes ilan edildi.
1998 - Kongo'da ulusal havayollarına ait bir Boeing 727 isyancılar tarafından düşürüldü; 40 kişi öldü.
1999 - CNN Türk yayın hayatına başladı.
2002 - Eski ABD başkanlarından Jimmy Carter 2002 Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
2012 - Dünya Kız Çocukları Günü Birleşmiş Milletler tarafından alınan bir kararla, kız çocukları konusundaki farkındalığın artırılması amacıyla kutlanmaya başlamıştır.
2012 - Suriye-Türkiye Krizi Rusya'dan Suriye'ye giden yolcu uçağı, ABD'nin askeri kargo istihbaratıyla Ankara'nın Esenboğa Havalimanı'na indirildi. ABD ve Avrupa ülkeleri ise olay konusunda Türkiye'nin yanında oldukları mesajını verdi.
Doğumlar
1671 - IV. Frederik, 1699'dan ölümüne kadar Danimarka ve Norveç kralı (ö. 1730)
1675 - Samuel Clarke, İngiliz filozof (ö. 1729)
1758 - Heinrich Wilhelm Matthäus Olbers, Alman gök bilimci (ö. 1840)
1804 - Napoleon Louis Bonaparte, Hollanda Krallığı'nın Bonapart Hanedanı'ndan gelen son Kralı (ö. 1831)
1872 - Emily Davison, 20. yüzyılın ilk yıllarında Birleşik Krallık'ta kadınların oy hakkına sahip olabilmesi için mücadele etmiş süfrajet (ö. 1913)
1881 - Hans Kelsen, Avusturyalı-Amerikalı hukukçu (ö. 1973)
1884 - Eleanor Roosevelt, ABD'nin 32. Başkanı Franklin D. Roosevelt'in eşi ve kuzeni (ö. 1962)
1884 - Friedrich Bergius, Alman kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1949)
1885 - François Mauriac, Fransız yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1970)
1896 - Roman Jakobson, Rus düşünür (ö. 1982)
1905 - Fred Trump, Amerikalı iş insanı ve girişimci (ö. 1999)
1918 - Jerome Robbins, Amerikalı tiyatro yapımcısı, yönetmen ve koreograf (ö. 1998)
1925 - Elmore Leonard, Amerikalı romancı ve senaryo yazarı (ö. 2013)
1926 - Jean Alexander, İngiliz oyuncu (ö. 2016)
1926 - Thích Nhất Hạnh, Vietnamlı Zen Budist rahip, öğretmen, yazar, şair ve barış aktivisti (ö. 2022)
1926 - Earle Hyman, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
1928 - Yıldız Kenter, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 2019)
1931 - Yıldırım Önal, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 1982)
1935 - Daniel Quinn, Amerikalı yazar (ö. 2018)
1937 - Bobby Charlton, İngiliz futbolcu (ö. 2023)
1939 - Maria Bueno, Brezilyalı tenis oyuncusu (ö. 2018)
1942 - Amitabh Bachchan, Big B lakaplı Hint sinema sanatçısı
1943 - John Nettles, İngiliz oyuncu
1946 - Arsen Gürzap, Türk oyuncu ve tiyatro yönetmeni
1946 - Daryl Hall, Amerikalı rock, R&B ve soul şarkıcısı
1947 - Lukas Papadimos, Eski Yunanistan başbakanı ve yunan ekonomist
1948 - Yasin Özdenak, Türk futbolcu ve antrenör
1952 - Turan Özdemir, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2018)
1953 - David Morse, Amerikalı aktör
1954 - Vojislav Šešelj, Sırp siyasetçi
1955 - Hans Peter Briegel, Alman futbolcu ve teknik direktör
1956 - Nicanor Duarte, Paraguaylı siyasetçi
1956 - André Parant, Fransız büyükelçi
1957 - Cahit Kaşıkçılar, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1960 - Nicola Bryant, İngiliz oyuncu
1961 - Volker Bertelmann, Alman besteci, piyanist ve En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahibi
1961 - Steve Young, Amerikalı futbolcu
1962 - Anne Enright, İrlandalı yazar
1962 - Joan Cusack, Amerikalı oyuncu
1966 - Osman Aşkın Bak, Türk makine mühendisi ve siyasetçi
1966 - Luke Perry, Amerikalı oyuncu ve dublaj sanatçısı
1967 - Artie Lange, Amerikalı stand-up komedyeni ve sinema oyuncusu
1968 - Ali Yerlikaya, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri bakanı
1968 - Kıvırcık Ali, Türk besteci, müzisyen ve şarkıcı (ö. 2011)
1968 - Jane Krakowski, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1969 - Merieme Chadid, Faslı-Fransız astronom, kaşif ve astrofizikçi
1969 - Constantijn, Hollanda Kraliyet Hanedanı'nın üyesi ve Hollanda tahtına çıkma sırasında dördüncü
1969 - Stephen Moyer, İngiliz aktör
1970 - MC Lyte, Amerikalı rapçi
1971 - Justin Lin, Amerikalı film yapımcısı ve yönetmen
1972 - Cléber Eduardo Arado, Brezilyalı futbolcu (ö. 2021)
1975 - Mete Horozoğlu, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1976 - Emily Deschanel, Amerikalı oyuncu
1976 - Gökhan Özoğuz, Türk solist
1976 - Hakan Özoğuz, Türk gitarist ve solist
1977 - Matt Bomer, Amerikalı oyuncu
1977 - Jérémie Janot, Fransız futbolcu
1977 - Desmond Mason, Amerikalı basketbolcu
1980 - Menduh Kızılkula, Türk profesyonel güreşçi
1982 - Mauricio Victorino, Uruguaylı futbolcu
1983 - Bradley James, İngiliz oyuncu
1983 - Ruslan Ponomariov, Ukraynalı satranç oyuncusu
1985 - Nesta Carter, Jamaikalı atlet
1985 - Álvaro Fernández, Uruguaylı futbolcu
1985 - Michelle Trachtenberg, Amerikalı oyuncu
1987 - Mike Conley, Jr, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1988 - Ricochet, Amerikalı profesyonel güreşçi
1989 - Michelle Wie, Amerikalı golfçu
1990 - Joo, Güney Koreli solo şarkıcı
1990 - Sebastian Rode, Alman futbolcu
1992 - Cardi B, Amerikalı rapçi
1998 - Leandro Henrique do Nascimento, Brezilyalı futbolcu
Ölümler
1086 - Sima Guang, Çin'de anıtsal tarih kitabı olan Zizhi Tongjian'ı yazan yüksek rütbeli Song Hanedanı bilim insanı ve tarihçi (d. 1019)
1303 - VIII. Bonifacius, 24 Aralık 1294 - 17 Ekim 1303 döneminde papalık yapan din adamı (d. 1235)
1347 - IV. Ludwig (Bavyeralı), Kutsal Roma İmparatoru (d. 1282)
1531 - Huldrych Zwingli, İsviçreli din adamı ve İsviçre Protestan Reformunun lideri (d. 1484)
1542 - Thomas Wyatt, İngiliz diplomat ve lirik şair (d. 1503)
1579 - Sokullu Mehmet Paşa, Osmanlı Sadrazamı (d. 1505)
1705 - Guillaume Amontons, Fransız fizikçi (d. 1663)
1889 - James Prescott Joule, İngiliz fizikçi (d. 1818)
1896 - Anton Bruckner, Avusturyalı besteci (d. 1824)
1897 - Léon Boëllmann, Fransız besteci (d. 1862)
1921 - Đorđe Simić, Sırp siyasetçi ve diplomat (d. 1843)
1937 - Grigori Gurkin, Rus Türkolog, etnograf ve ressam (d. 1870)
1940 - John Devey, İngiliz futbolcu (d. 1866)
1940 - Vita Volterra, İtalyan fizikçi ve matematikçi (d. 1860)
1944 - Józef Kałuża, Polonyalı millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1896)
1958 - Maurice de Vlaminck, Fransız ressam (d. 1876)
1961 - Chico Marx, Amerikalı komedyen ve sinema oyuncusu (d. 1887)
1963 - Jean Cocteau, Fransız yazar ve ozan (d. 1889)
1965 - Dorothea Lange, Amerikalı belge fotoğrafçısı (d. 1895)
1968 - Selim Sarper, Türk siyasetçi (d. 1899)
1971 - Hikmet Kıvılcımlı, Türk komünist siyasetçi, yazar, yayıncı ve çevirmen (d. 1902)
1984 - Catharine Cox Miles, zeka ve deha üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Amerikalı psikolog (d. 1890)
1985 - Metin Eloğlu, Türk şair (d. 1927)
1986 - Georges Dumézil, Fransız tarihçi ve dilbilimci (d. 1898)
1988 - Bonita Granville, Amerikalı oyuncu ve yapımcı (d. 1923)
1991 - Redd Foxx, Amerikalı stand-up komedyeni ve oyuncusu (d. 1922)
1995 - Şemsi Belli, Türk yazar (d. 1925)
1997 - Asuman Arsan, Türk oyuncu (d. 1934)
1999 - Fakir Baykurt, Türk yazar (d. 1929)
2005 - Edward Szczepanik, Polonyalı ekonomist ve Sürgündeki Polonya Hükûmeti'nin son Başbakanı (d. 1915)
2007 - Mehmed Uzun, Kürt asıllı Türk yazar (d. 1953)
2008 - Jörg Haider, Avusturyalı siyasetçi (d. 1950)
2008 - Neal Hefti, Amerikalı caz trompetçisi, besteci ve aranjör (d. 1922)
2008 - Nedret Selçuker, Türk gazeteci ve spiker (d. 1938)
2009 - Halit Refiğ, Türk sinema yönetmeni (d. 1934)
2010 - Georges Rutaganda, Ruanda Hutu milis Interahamwe 'de ikinci başkan yardımcısı (d. 1958)
2011 - Ion Diaconescu, Rumen antikomünist politikacı (d. 1917)
2011 - Frank Kameny, Amerikalı gök bilimci ve LGBT hakları eylemcisi (d. 1925)
2012 - Helmut Haller, Alman eski millî futbolcu (d. 1939)
2013 - María de Villota, İspanyol yarış pilotu (d. 1980)
2013 - Erich Priebke, Nazi Almanyası'nda Waffen-SS'de eski Hauptsturmführer (yüzbaşı) (d. 1913)
2016 - Patricia Barry, Amerikalı kadın film, televizyon oyuncusu ve hayırsever (d. 1922)
2016 - Pia Hallström, İsveçli siyasetçi (d. 1961)
2016 - Jan Matocha, Çekoslovak kano yarışçısı (d. 1923)
2017 - James R. Ford, Amerikalı eğitimci, siyasetçi, iş insanı ve insan hakları aktivisti (d. 1925)
2017 - Chikara Hashimoto, Japon beyzbol oyuncususu ve aktör (d. 1933)
2017 - Clifford Husbands, Barbados'un eski Genel Valisi (d. 1926)
2017 - Lika Kavjaradze, Gürcü sinema oyuncusu (d. 1959)
2018 - Paul Andreu, Fransız mimar (d. 1938)
2018 - Doug Ellis, İngiliz iş insanı (d. 1924)
2018 - Labinot Harbuzi, İsveçli futbolcu (d. 1984)
2018 - Greg Stafford, Amerikalı video oyunu yapımcısı ve çizer (d. 1948)
2018 - Hebe Uhart, Arjantinli kadın yazar ve akademisyen (d. 1936)
2019 - Robert Forster, Amerikalı oyuncu (d. 1941)
2019 - Aleksey Leonov, Sovyet kozmonot (uzayda yürüyen ilk insan) (d. 1934)
2019 - Ali Nahcıvani, 1963 ila 2003 yılları arasında Bahai Dininin en üst idari (d. 1919)
2020 - Hugo Arana, Arjantinli aktör ve komedyen (d. 1943)
2021 - İsmet Uçma, Türk siyasetçi (d. 1955)
2022 - Angela Lansbury, İngiliz oyuncu (d. 1925)
2022 - Doru Ana, Rumen aktör (d. 1954)
2022 - André Brassard, Kanadalı film yönetmeni, tiyatro yapımcısı, senarist ve aktör (d. 1946)
2022 - Rıza Roosta Azad, İranlı akademisyen ve profesör (d. 1962)
Tatiller ve özel günler
Dünya Kız Çocukları Günü
Kaynakça
1011
11
|
12 Ekim
|
Olaylar
MÖ 539 - Ahameniş Hükümdarı Büyük Kiros, Babil'i ele geçirdi.
1492 - Amerika'nın keşfi: Kristof Kolomb, Karayipler'e ulaştı. Fakat Doğu Hint Adaları'na geldiğini düşünüyordu.
1596 - Macaristan'daki Eğri Kalesi Osmanlıların eline geçti.
1654 - Hollanda'nın Delft kentinde bir barut deposu infilak etti; 100'den fazla kişi öldü, 1000'in üzerinde kişi yaralandı.
1692 - Salem Cadı Mahkemeleri, Massachusetts Valisi William Phips'in emriyle sona erdi.
1822 - I. Pedro, kendini Brezilya İmparatoru olarak ilan etti.
1847 - Alman sanayici Werner von Siemens, Siemens AG şirketini kurdu.
1856 - Girit'te 7,7 Mw ile 8,3 Mw arasında bir deprem meydana geldi.
1917 - I. Dünya Savaşı: Belçika'nın Ypres şehri yakınında I. Passchendaele Muharebesi'nde hardal gazı ilk kez kullanıldı ve bir günde yaklaşık 20000 asker öldü.
1925 - Mustafa Kemal, İzmir'de manevraları izledikten sonra ordunun Türk topraklarını savunmaya hazır olduğunu söyledi.
1928 - Suni solunum cihazı, ilk kez Boston'daki bir çocuk hastanesinde kullanıldı.
1937 - Seyit Rıza'nın yargılanmasına başlandı.
1944 - II. Dünya Savaşı: Atina'daki Alman işgali sona erdi.
1953 - Pancar Kooperatifleri Bankası (Şekerbank), Eskişehir'de kuruldu.
1958 - Başbakan Adnan Menderes yurttaşlardan "Vatan Cephesi" kurmalarını istedi.
1960 - Japonya Sosyal Demokrat Partisi lideri Inejiro Asanuma, bir televizyon programı sırasında bıçaklanarak öldürüldü.
1962 - ABD'nin kuzey batısında kasırga: 46 kişi öldü.
1968 - 19. Yaz Olimpiyat Oyunları, Meksiko'da başladı.
1968 - Ekvator Ginesi, İspanya'dan bağımsızlığını kazandı.
1969 - Genel seçimler yapıldı. Adalet Partisi 256 milletvekiliyle iktidarını korudu. CHP 143, Güven Partisi 15, Millet Partisi 6, MHP 1, Türkiye Birlik Partisi 8, Yeni Türkiye Partisi 6, Türkiye İşçi Partisi 2 Milletvekili çıkardı.
1974 - İzmir'de Belediye'ye bağlı iş yerlerinde başlatılan grevin beşinci günü. İzmir sokak ve caddeleri çöp yığınlarıyla doldu.
1975 - 54 Senatör ve 6 Milletvekilliği için yapılan ara seçimlerde; Adalet Partisi 27 Senatör, 5 Milletvekili, Cumhuriyet Halk Partisi 25 Senatör, 1 Milletvekili, Millî Selamet Partisi 2 Senatör çıkardı.
1975 - Bursa'daki TOFAŞ Otomobil Fabrikası'nda 100.000 Murat 124 otomobil üretildiği açıklandı.
1980 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Vehbi Koç'u kabul etti.
1980 - 11. Genel nüfus sayımı yapıldı. Sokağa çıkma yasağı sırasında güvenlik güçleri operasyonlar yaptı, çok sayıda kişi gözaltına alındı. Türkiye'nin nüfusu: 44.736.957 olarak belirlendi.
1983 - Japonya'nın eski Başbakanlarından Kakuei Tanaka, Lockheed şirketinden 2 milyon dolar rüşvet almak suçundan 4 yıl hapse mahkûm oldu.
1984 - IRA, Margaret Thatcher'in kaldığı otele bomba attı. Thatcher kurtuldu, fakat 5 kişi öldü.
1991 - Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Gorbaçov ile diğer Cumhuriyet liderlerinin bir araya geldiği Devlet Konseyi toplantısında 'KGB'nin lağvedilmesi' kararı alındı.
1999 - Pervez Müşerref, Pakistan'da kansız bir darbe ile yönetime geldi.
2000 - Yemen'in Aden limanında bir ABD destroyerinde meydana gelen patlamada, 17 Amerikan askeri öldü.
2002 - Birleşmiş Milletler tarafından 12 Ekim günü, Uluslararası Doğal Afetleri Azaltma Günü ilan edildi.
2002 - Endonezya'nın turistik adası Bali'de kalabalık bir gece kulübüne düzenlenen bombalı saldırıda, çoğunluğu yabancı 202 kişi öldü, 300'den fazla kişi yaralandı.
2003 - Belarus'taki bir akıl hastanesi yangınında 30 hasta öldü.
2004 - Anadolu Federe İslam Devleti isimli yasa dışı örgütün lideri Metin Kaplan, gözaltına alındığı Almanya'dan özel uçakla Türkiye'ye getirildi. 13 Ekim'de tutuklanan Kaplan, Bayrampaşa Cezaevi'ne konuldu.
2005 - Çin'in ikinci insanlı uzay aracı olan Shenzhou 6 fırlatıldı ve 5 gün boyunca yörüngede kaldı.
2006 - Fransa'da Sosyalist Parti'nin sunduğu ve "Ermeni Soykırımının İnkârının Suç Sayılması"nı öngören yasa teklifi, Fransa Parlamentosu'nda 19'a karşı 106 oyla kabul edildi.
2006 - İsrail-Lübnan savaşında, BM Barış Gücü kapsamında görev yapacak 261 kişilik TSK Kara Birliği Lübnan'a hareket etti.
2006 - Nobel Edebiyat Ödülü, yazar Orhan Pamuk'a verildi.
Doğumlar
1008 - Go-Ichijō, Japonya İmparatoru (ö. 1036)
1240 - Trần Thánh Tông, Vietnam İmparatoru (ö. 1290)
1350 - Dmitri Donskoy, Moskova Büyük Dükü ve Vladimir Büyük Prensi (ö. 1389)
1490 - Bernardo Pisano, İtalyan şarkıcı, söz yazarı ve rahip (ö. 1548)
1533 - Asakura Yoshikage, Japon Daimyo (ö. 1573)
1537 - VI. Edward, İngiltere ve İrlanda Kralı (ö. 1553)
1558 - III. Maximilian, Avusturya arşidükü (ö. 1618)
1798 - I. Pedro, Brezilya İmparatoru (ö. 1834)
1808 - Victor Prosper Considerant, Fransız sosyalist ve Fourierci ütopyacı hareketin önderi (ö. 1893)
1840 - Helena Modjeska, Polonyalı-Amerikalı oyuncu (ö. 1909)
1859 - Diana Abgar, Ermeni diplomat ve yazar (ö. 1937)
1865 - Arthur Harden, İngiliz kimyacı (ö. 1940)
1866 - Ramsay MacDonald, Britanyalı siyasetçi ve Birleşik Krallık Başbakanı (ö. 1937)
1872 - Ralph Vaughan Williams, İngiliz besteci (ö. 1958)
1875 - Aleister Crowley, İngiliz yazar (ö. 1947)
1889 - Christopher Dawson, İngiliz tarihçi (ö. 1970)
1891 - Edith Stein, Alman filozof ve rahibe (ö. 1942)
1896 - Eugenio Montale, İtalyan şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1981)
1917 - Roque Máspoli, Uruguaylı futbolcu ve teknik direktör (ö. 2004)
1920 - Reha Oğuz Türkkan, Türk hukukçu, tarihçi, yazar ve Türkolog (ö. 2010)
1921 - Art Clokey, ABD'de animatör ve yönetmen (ö. 2010)
1927 - Antonia Rey, Küba doğumlu Amerikalı oyuncu
1928 - Türkân Akyol, Türk akademisyen ve siyasetçi (ö. 2017)
1928 - Domna Samiu, Yunan araştırmacı ve sanatçı (ö. 2012)
1931 - Ole-Johan Dahl, Norveçli bilgisayar bilimcisi (d. 2002)
1932 - Dick Gregory, Amerikalı komedyen, insan hakları aktivisti, sosyal eleştirmen, yazar ve girişimci (ö. 2017)
1934 - Oğuz Atay, Türk yazar (ö. 1977)
1934 - Richard Meier, Amerikalı mimar
1935 - Don Howe, İngiliz eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2015)
1935 - Luciano Pavarotti, İtalyan tenor (ö. 2007)
1945 - Aurore Clément, Fransız oyuncu
1946 - Rosanna Marani, İtalyan gazeteci ve televizyon sunucusı
1948 - Rick Parfitt, İngiliz rock müzisyeni ve gitaristi (ö. 2016)
1949 - Ilich Ramirez Sanchez (Çakal Carlos), Venezuelalı eylemci
1955 - Einar Aas, Norveçli eski futbolcu
1955 - Ashley Adams, Avustralyalı atıcı (ö. 2015)
1955 - Pat DiNizio, Amerikalı rock müzisyeni, şarkıcı ve oyuncu (ö. 2017)
1956 - Allan Evans, İskoç eski futbolcu, teknik direktör
1957 - Clémentine Célarié, Fransız oyuncu ve şarkıcı
1961 - Chendo, İspanyol millî futbolcu
1962 - Carlos Bernard, Amerikalı oyuncu
1962 - Branko Srvenkovski, Makedon siyasetçi
1963 - Raimond Aumann, Alman futbolcu
1963 - Satoshi Kon, Japon film direktörü, animatör, senarist ve manga sanatçısı (ö. 2010)
1963 - Dave Legeno, İngiliz oyuncu ve dövüş sporcusu (ö. 2014)
1965 - Scott O'Grady, Emekli uçak pilotu
1966 - Wim Jonk, Hollandalı millî futbolcu ve teknik direktör
1968 - Anne Richard, İsviçreli aktris ve senarist
1968 - Hugh Jackman, Avustralyalı sinema oyuncusu
1969 - Željko Milinovič, Sloven millî futbolcu
1970 - Kirk Cameron, Amerikalı sinema oyuncusu
1971 - Güntekin Onay, Türk spor spikeri ve yazarı
1972 - Kâmil Güler, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu
1974 - Ebru Gündeş, Türk şarkıcı, sunucu ve oyuncu
1975 - Fettah Can, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı ve aranjör
1975 - Marion Jones, Amerikalı eski atlet
1976 - Viktoriya İsakova, Rus oyuncu
1976 - Kajsa Bergqvist, İsveçli eski yüksek atlamacı
1977 - Young Jeezy, Amerikalı rapci ve söz yazarı
1978 - Tolga Karel, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1979 - Derya Can, Türk serbest dalışçı
1980 - Andreas Constantinou, Kıbrıslı futbolcu
1980 - Ledley King, İngiliz eski futbolcu
1981 - Engin Akyürek, Türk dizi ve sinema filmi oyuncusu
1981 - Sun Tiantian, Çinli tenis oyuncusu
1983 - Alex Brosque, Avustralyalı millî futbolcu
1983 - Carlton Cole, Nijerya asıllı İngiliz futbolcu
1984 - Deniz Gönenç Sümer, Türk tiyatro sanatçısı (ö. 2010)
1986 - Tyler Blackburn, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1986 - Yannis Maniatis, Yunan millî futbolcu
1986 - Li Wenliang, Çinli göz hekimi (Pandemi haline gelen yeni nesil koronavirüsü dünyaya duyuran) (ö. 2020)
1988 - Calum Scott, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
1990 - Bora Akkaş, Türk dizi, sinema oyuncusu ve rap şarkıcısı
1990 - Henri Lansbury, İngiliz futbolcu
1992 - Josh Hutcherson, Amerikalı oyuncu
2004 - Darci Lynne, Amerikali vantrilok
Ölümler
MÖ 322 - Demosthenes, Atinalı politikacı (d. MÖ 384)
638 - I. Honorius, 27 Ekim 625 - 12 Ekim 638 doneminde papalık yapmıştır
1320 - IX. Mihail, 1294/1295 – 1320 yılları arasında babası ile birlikte büyük yetkiler kullanarak ortak Macaristan imparatorluk yapmıştır (d. 1277)
1492 - Piero della Francesca, İtalyan ressam (d.~ 1420)
1576 - II. Maximilian, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1527)
1590 - Kanō Eitoku, Azuchi-Momoyama döneminde yaşamış Japon ressam (d. 1543)
1654 - Carel Fabritius, Hollandalı bir ressamdı (d. 1622)
1730 - IV. Frederik, 1699'dan ölümüne kadar Danimarka ve Norveç kralı (d. 1671)
1858 - Utagava Hiroşige, Japon itfaiyeci ve ukiyo-e ustası (d. 1797)
1870 - Robert Edward Lee, Amerikalı general ve Konfederasyon Devletleri Ordusu'nun Komutanı (d. 1807)
1875 - Jean-Baptiste Carpeaux, Fransız heykeltıraş ve ressam (d. 1827)
1896 - Christian Emil Krag-Juel-Vind-Frijs, Danimarkalı asil ve politikacı (d. 1817)
1898 - Calvin Fairbank, Amerikalı kölelik karşıtı ve Metodist din adamı (d. 1816)
1915 - Edith Cavell, İngiliz hemşire (d. 1865)
1924 - Anatole France, Fransız yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1844)
1940 - Tom Mix, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1880)
1943 - Tayyar Yalaz, Türk güreşçi ve Türkiye Güreş Federasyonu Başkanı (d. 1901)
1946 - Joseph Stilwell, Amerikalı general (d. 1883)
1947 - Ian Hamilton, Britanyalı asker (d. 1853)
1953 - Hjalmar Hammarskjöld, İsveçli siyasetçi ve akademisyen (d. 1862)
1956 - Cahit Sıtkı Tarancı, Türk şair (d. 1910)
1958 - Gordon Griffith, Amerikalı sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1907)
1960 - Inejiro Asanuma, Japon politikacı (d. 1898)
1965 - Paul Hermann Müller, İsviçreli kimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1899)
1967 - Günther Blumentritt, Alman asker (d. 1892)
1967 - Recai Akçay, Türk mimar (d. 1909)
1969 - Sonja Henie, Norveçli buz patencisi ve sinema oyuncusu d. 1912)
1971 - Dean Acheson, Amerikalı devlet adamı ve avukat (d. 1893)
1971 - Gene Vincent, Amerikalı müzisyen (d. 1935)
1974 - Felix Hurdes, Avusturyalı avukat ve siyasetçi (d. 1901)
1979 - Charlotte Mineau, Amerikalı oyuncu (d. 1886)
1987 - Fahri Korutürk, Türk asker ve Türkiye Cumhuriyeti'nin 6. Cumhurbaşkanı (d. 1903)
1989 - Jay Ward, Amerikalı animasyon televizyon dizileri yaratıcısı ve yapımcısı (d. 1920)
1990 - Rrahman Morina, Yugoslav komünist politikacı ve Kosova Komünistler Ligi'nin son Genel Sekreteri (d. 1943)
1991 - Arkady Strugatsky, Rus romancı (d. 1925)
1996 - René Lacoste, Fransız tenisçi ve Lacoste'nin kurucusu (d. 1904)
1997 - John Denver, Amerikalı şarkıcı (d. 1943)
1998 - Matthew Shepard, eş cinsel olması sebebiyle nefret cinayetine kurban giden Amerikalı öğrenci (d. 1976)
1999 - Udo Steinke, Alman yazar (d. 1942)
1999 - Wilt Chamberlain, Amerikalı basketbolcu (d. 1936)
2001 - Hikmet Şimşek, Türk orkestra şefi (d. 1924)
2002 - Ray Conniff, Amerikalı müzisyen (d. 1916)
2002 - Audrey Mestre, Fransız dünya rekortmeni serbest dalgıç (d. 1974)
2006 - Gillo Pontecorvo, İtalyan senarist ve film yapımcısı (d. 1919)
2007 - Kishō Kurokawa, Japon mimar (d. 1934)
2010 - Pepín, İspanyol eski millî futbolcu (d. 1931)
2011 - Dennis Ritchie, Amerikalı bilgisayar mühendisi (d. 1941)
2015 - Levent Kırca, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1950)
2015 - Joan Leslie, Amerikalı oyuncu (d. 1925)
2016 - Kemal Unakıtan, Türk bürokrat ve siyasetçi (d. 1946)
2018 - Pik Botha, Güney Afrikalı siyasetçi (d. 1932)
2018 - Jan Jakob Tønseth, Norveçli şair, romancı ve çevirmen (d. 1947)
2019 - Mel Aull, Kanadalı futbolu oyuncusu (d. 1928)
2019 - Carlo Croccolo, İtalyan aktör, senarist, dublaj sanatçısı ve film yönetmeni (d. 1927)
2019 - Sara Danius, Eski Nobel Edebiyat Komitesi üyesi olan İsveçli eleştirmen, akademisyen, eğitimci ve estetisyen (d. 1962)
2019 - Nanni Galli, İtalyan Formula 1 yarışçısı (d. 1940)
2019 - Hevrin Halef, Suriyeli Kürt siyasetçi ve inşaat mühendisi (d. 1984)
2019 - Yoshihisa Yoshikawa, Japon atıcı (d. 1936)
2020 - Éric Assous, Fransız yapımcı, yönetmen, senarist ve oyun yazarı (d. 1956)
2020 - Jacinda Barclay, Avustralyalı beyzbol ve futbol oyuncusu (d. 1991)
2020 - Aldo Brovarone, Pininfarina'nın baş tasarımcısı (d. 1926)
2020 - Conchata Ferrell, Amerikalı aktris (d. 1943)
2020 - Nevzat Güzelırmak, Türk eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1942)
2020 - Yehoshua Kenaz, İsrailli romancı ve çevirmen (d. 1937)
2020 - Roberta McCain, Amerikalı elit kişilik (d. 1912)
2021 - Viktor Bryuhanov, Çernobil Nükleer Santrali'nin eski Rus inşaat müdürü (d. 1935)
2021 - Ricarlo Flanagan, Amerikalı aktör, komedyen ve müzisyen (d. 1980)
2021 - Hubert Germain, Fransız gaullist siyasetçi (d. 1920)
2021 - Roy Horan, Amerikalı aktör, yönetmen ve dövüş sanatları ustası (d. 1950)
2021 - Julija Portjanko, Makedonyalı hentbolcu (d. 1983)
Tatiller ve özel günler
1012
12
|
14 Ekim
|
Olaylar
1586 - Mary Stuart, kardeşi I. Elizabeth'e suikast girişiminde bulunduğu suçlamasına karşı savunma vermeyi kabul etti.
1808 - Nizam-ı Cedid, Sekban-ı Cedid adıyla yeniden kuruldu.
1882 - Pencap Üniversitesi (Pakistan) kuruldu.
1912 - Eski başkan Theodore Roosevelt, John Flammang Schrank tarafından vurularak hafif yaralandı. Roosevelt, göğsündeki taze yara ve içindeki mermi ile planlanan konuşmasını yaptı.
1913 - Birleşik Krallık'ta kömür madeni kazası; 439 kişi öldü.
1915 - I.Dünya Savaşı: Bulgaristan Krallığı, İttifak Devletleri'ne katıldı.
1920 - Finlandiya ve Sovyet Rusya, bazı bölgeleri değiştirerek sınırı belirleyen, Tartu Antlaşması'nı imzaladı.
1925 - Türkiye'de ilk betonarme köprü, Büyük Menderes nehri üzerinde yapıldı.
1926 - Türk Kanunu Medenisi'ne göre ilk medeni nikâh, Şehremini Muhittin Bey tarafından İstanbul'da kıyıldı.
1933 - Almanya, Cenevre Silahsızlanma Konferansı'ndan ve Milletler Cemiyeti'nden ayrılacağını açıkladı.
1940 - II.Dünya Savaşı: The Blitz adı verilen Almanların Londra'yı bombardımanı sırasında, Londra metrosu'nun Balham İstasyonu'nda 66 kişi öldü.
1944 - Generalfeldmarschall Erwin Rommel öldü.
1944 - II.Dünya Savaşı: Britanya Ordusu Atina'ya girdi.
1947 - Amerikalı test pilotu Chuck Yeager, ses duvarını aştı.
1950 - Kore'ye Türk askeri birliği ulaştı.
1956 - Hindistan'da Dokunulmazlar kastının lideri Bhimrao Ramji Ambedkar, 385.000 takipçisi ile birlikte Budizme geçti.
1958 - ABD, Nevada'da bir yeraltı nükleer deneme yaptı.
1960 - Yassıada Yargılamaları başladı. İlk dava Afgan Kralı'nın Celâl Bayar'a hediye ettiği köpeğin hayvanat bahçesine satışıyla ilgili "Köpek Davası" idi.
1964 - Martin Luther King, şiddetsizlik yoluyla ırksal eşitsizlikle mücadele ettiği için Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
1964 - Sovyetler Birliği lideri Nikita Kruşçev, Karadeniz kıyısında tatildeyken görevden alındı, yerine Leonid Brejnev getirildi. Aleksey Kosigin Başbakan oldu.
1964 - Tokyo'daki Olimpiyat Oyunları'nda, Türk Serbest Güreş Millî Takımı şampiyon oldu.
1968 - Amerikalı astronotların yörüngedeki ilk canlı TV yayını Apollo 7 ekibi tarafından gerçekleştirildi.
1968 - Amerikalı Jim Hines, Meksiko'da düzenlenen Olimpiyat Oyunları'nda, 100 m'de 10 saniyenin altına inen (9,95 s) ilk kişi oldu. Hines, bu unvanı 1983'e kadar koruyabildi.
1968 - Avustralya'nın Meckering kentinde 6,8 şiddetinde bir deprem meydana geldi.
1969 - Olof Palme İsveç Başbakanı oldu.
1973 - Genel seçimler sonuçlandı. Cumhuriyet Halk Partisi 185, Adalet Partisi 149, Millî Selamet Partisi 48, Demokratik Parti 45, Cumhuriyetçi Güven Partisi 13, Milliyetçi Hareket Partisi 3, Türkiye Birlik Partisi 1 Milletvekilliği kazandı. 6 Milletvekili de bağımsız olarak seçildi.
1973 - Kutsal Yom Kippur gününde, Mısır ve Suriye orduları İsrail'e saldırdı.
1973 - Tayland'da üniversite öğrencilerinin demokratik bir hükûmet için gerçekleştirdikleri ayaklanmada, 77 kişi öldü, 857 kişi yaralandı.
1980 - Diyarbakır'a kaçırılan Türk Hava Yolları'na ait "Diyarbakır" uçağına operasyon düzenlendi. Kökten dinci oldukları öne sürülen 4 hava korsanı yakalandı. Operasyon sırasında bir yolcu öldü.
1981 - Hüsnü Mübarek, Enver Sedat'ın suikast sonucu öldürülmesinin bir hafta sonrasında Mısır Cumhurbaşkanı oldu.
1982 - Yaşar Kemal, Fransa'da Uluslararası Cino del Duca Ödülü'nü kazandı.
1987 - Atatürk Uluslararası Barış Ödülü, Almanya Cumhurbaşkanı Richard von Weizsaecker'e verildi.
1987 - Yerli üretim ilk F-16 savaş uçağı, Şener Koltuk tarafından test edilerek Hava Kuvvetleri Komutanlığı bünyesine katıldı.
1991 - Birmanya muhalefet lideri Aung San Suu Kyi, Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
1994 - Yaser Arafat, İzak Rabin ve Şimon Perez, Oslo Anlaşmalarının gerçekleşmesindeki ve gelecekteki Filistin öz yönetiminin çerçevelenmesindeki rollerinden dolayı Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
2003 - Chicago'da oynanan Amerika Ulusal Beyzbol Ligi maçında, "Steve Bartman Olayı" olarak adlandırılan skandal gerçekleşti.
2012 - Felix Baumgartner, stratosferdeki bir balondan Dünya'ya başarıyla atladı.
2017 - Somali'nin başkenti Mogadişu'da toplu taşıma araçlarının kullandığı istasyon yakınlarında bomba yüklü kamyon ile saldırı düzenlendi. Saldırı sonucu 512 kişi öldü, 316 kişi yaralandı ve 62 kişi ise kayboldu.
2022 - Bartın'ın Amasra ilçesinde bir madende patlama meydana geldi.
Doğumlar
1420 - Tomás de Torquemada, İspanyol din adamı ve İspanyol engizisyonu'nun lideri (ö. 1498)
1427 - Alesso Baldovinetti, İtalyan ressam (ö. 1499)
1542 - Ekber Şah, Babür İmparatorluğu'nun 3. Hükümdarı (ö. 1605)
1630 - Sophia, 1701 Veraset Yasası uyarınca, İngiltere, İskoçya, İrlanda tahtının muhtemel varisi (ö. 1714)
1633 - II. James, İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı (ö. 1701)
1643 - I. Bahadır Şah, Babür İmparatorluğu'nun 7. Şahı (ö. 1712)
1644 - William Penn, İngiliz girişimci, filozof ve dinbilimci (ö. 1718)
1712 - George Grenville, İngiliz siyasetçi (ö. 1770)
1784 - VII. Fernando, İspanya Kralı (ö. 1833)
1791 - Friedrich Parrot, Alman doğa bilimci ve gezgin (ö. 1841)
1801 - Joseph Plateau, Belçikalı fizikçi (ö. 1883)
1812 - Carl Christoffer Georg Andræ, Danimarkalı siyasetçi ve matematikçi (ö. 1893)
1824 - Adolphe Monticelli, Fransız ressam (ö. 1886)
1867 - Masaoka Shiki, Meiji döneminde yaşamış Japon şair, yazar ve edebiyat eleştirmeni (ö. 1902)
1871 - Alexander (von) Zemlinsky, Avusturyalı besteci ve orkestra şefi (ö. 1942)
1873 - Jules Rimet, Fransız futbol yönetici ve FIFA'nın 3. Başkanı (ö. 1956)
1876 - Jules Bonnot, Fransız anarşist ve haydut (ö. 1912)
1879 - Rafael de Nogales Méndez, Venezuelalı asker ve yazar (ö. 1936)
1882 - Éamon de Valera, İrlandalı siyasetçi ve İrlanda bağımsızlık lideri (ö. 1975)
1888 - Kathleen Mansfield, Yeni Zelandalı modernist kısa öykü yazarı (ö. 1923)
1890 - Dwight Eisenhower, ABD'nin 34. Başkanı (ö. 1969)
1893 - Lillian Gish, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1993)
1894 - E. E. Cummings, Amerikalı şair (ö. 1962)
1900 - William Edwards Deming, Amerikalı istatistikçi (ö. 1993)
1906 - Hannah Arendt, Alman siyaset bilimcisi (ö. 1975)
1906 - Hasan el-Benna, Mısırlı siyasi ve dini lider (Müslüman Kardeşler hareketinin kurucusu) (ö. 1949)
1910 - John Wooden, Eski Amerikalı basketbol oyuncusu ve antrenörü (ö. 2010)
1911 - Le Duc Tho, Vietnamlı devrimci, diplomat ve politikacı (ö. 1990)
1914 - Raymond Davis Jr., Amerikalı fizikçi (ö. 2006)
1915 - Loris Francesco Capovilla, İtalyan Kardinal (ö. 2016)
1916 - C. Everett Koop, Amerikalı çocuk hastalıkları doktoru (ö. 2013)
1917 - Violeta Parra, Şilili folk müziği sanatçısı (ö. 1967)
1925 - Nevzat Atlığ, Türk bestekâr
1927 - Roger Moore, İngiliz sinema oyuncusu (ö. 2017)
1930 - Joseph Mobutu, Zaire Devlet Başkanı (ö. 1997)
1930 - Robert Parker, Amerikalı rhythm and blues şarkıcısı ve müzisyen (ö. 2020)
1938 - Farah Diba, İran Kraliçesi
1939 - Ralph Lauren, Amerikalı moda tasarımcısı
1940 - Cliff Richard, İngiliz pop müzik şarkıcısı
1943 - Muhammed Hatemi, İran'nin 5. cumhurbaşkanı
1944 - Şerif Gören, Türk film yönetmeni
1944 - Udo Kier, Alman oyuncu
1946 - François Bozizé, 2003-2013 yılları arası Orta Afrika Cumhuriyeti'nin eski Cumhurbaşkanı
1946 - Craig Venter, Amerikalı biyolog ve iş insanı
1947 - Nikolai Volkoff, Hırvat-Yugoslav asıllı Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 2018)
1948 - Engin Arık, Türk fizikçi (ö. 2007)
1952 - Harry Anderson, Amerikalı oyuncu ve sihibaz (ö. 2018)
1952 - Nikolay Andrianov, Sovyet/Rus jimnastikçi (ö. 2011)
1954 - Mordehay Vanunu, İsrailli nükleer teknisyen
1956 - Haydar Ergülen, Türk şair ve yazar
1956 - Ümit Besen, Türk müzisyen
1959 - A. J. Pero, Amerikalı baterist ve müzisyen (ö. 2015)
1961 - Emel Müftüoğlu, Türk şarkıcı, oyuncu ve sunucu
1962 - Trevor Goddard, İngiliz oyuncu (ö. 2003)
1963 - Deniz Oral, Türk oyuncu
1964 - Neşe Erberk, Türk manken
1965 - Steve Coogan, İrlanda asıllı İngiliz komedyen, oyuncu, film yapımcısı ve yönetmeni
1965 - Karyn White, Amerikalı R&B şarkıcısı ve söz yazarı
1969 - Viktor Onopko, Eski Rus savunma oyuncusu
1970 - Anzhela Atroshchenko, Belarus asıllı Türk atlet
1970 - Jim Jackson, ABD uyruklu basketbolcu
1974 - Jessica Drake, Amerikalı porno yıldızı
1974 - Tümer Metin, Türk futbolcu
1978 - Paul Hunter, İngiliz profesyonel snooker oyuncusu (ö. 2006)
1978 - Usher, Amerikalı R&B şarkıcısı
1979 - Kemal Doğulu, Türk şarkıcı ve fotoğrafçı
1979 - Stacy Keibler, Amerikalı oyuncu, model, eski profesyonel güreşçi ve şarkıcı-söz yazarı
1979 - Rodrigo Tello, Şilili futbolcu
1980 - Ben Whishaw, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu
1980 - Cansu Dere, Türk oyuncu
1983 - Betty Heidler, Alman çekiç atıcı
1988 - Ceyda Ateş, Türk oyuncu
1992 - Esra Bilgiç, Türk oyuncu
1992 - Ahmed Musa, Nijeryalı futbolcu
Ölümler
996 - Aziz, 21 Aralık 975 - 14 Ekim 996 arasında beşinci Fatımi halifesi (d. 955)
1066 - Harold Godwinson, İngiltere'nin son Anglo-Sakson kralı (d. 1022)
1077 - Andronikos Dukas, Bizanslı protovestiarios ve protoproedros
1092 - Nizam-ül Mülk, Büyük Selçuklu Devleti'nin Farsi Veziri (d. 1018)
1095 - I. Béatrix, Bigorre kontesi (d. 1064)
1240 - Raziye Begüm, Delhi Türk Sultanlığı hükümdarı (d. ?)
1669 - Antonio Cesti, İtalyan besteci (d. 1623)
1817 - Fyodor Uşakov, Rus amiral (d. 1744)
1911 - John Marshall Harlan, Amerikalı avukat ve politikacı (d. 1833)
1925 - Eugen Sandow, Amerikalı vücut geliştirme sporcusu (d. 1867)
1931 - Mehmet Ruhi Arel, Türk ressam (d. 1880)
1944 - Erwin Rommel, Alman Generalfeldmarschall (Çöl Tilkisi lakaplı) (intihar) (d. 1891)
1953 - Kyūichi Tokuda, Japon komünist devrimci, siyasetçi ve hukukçu (d. 1894)
1956 - Jeanne d'Alcy, Fransız film oyuncusu (d. 1865)
1959 - Errol Flynn, Avustralyalı aktör (d. 1909)
1959 - Osman Nihat Akın, Türk besteci (d. 1905)
1960 - Abram İoffe, Sovyet Rus fizikçi (d. 1880)
1961 - Paul Ramadier, Fransız siyasetçi ve Başbakan (d. 1888)
1967 - Kazım Nami Duru, Türk gazeteci, yazar ve eğitimci (d. 1875)
1967 - Marcel Aymé, Fransız yazar (d. 1902)
1974 - Settar Behlulzade, Azeri ressam (d. 1909)
1976 - Edith Evans, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1888)
1977 - Bing Crosby, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1903)
1981 - Hüseyin Nail Kubalı, Türk akademisyen (d. 1903)
1984 - Martin Ryle, İngiliz radyo gök bilimci (d. 1918)
1990 - Leonard Bernstein, Amerikalı besteci (d. 1918)
1997 - Harold Robbins, Amerikalı roman yazarı (d. 1916)
1999 - Julius Nyerere, Tanzanyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi (d. 1922)
2002 - Orhan Aldinç, Türk gazeteci (d. 1929)
2006 - Cahit Talas, Türk akademisyen ve siyasetçi (eski Çalışma Bakanı) (d. 1917)
2006 - Selahattin İçli, Türk bestekâr (d. 1923)
2007 - Big Moe, Amerikalı siyahi rap müzisyeni ve şarkıcısı (ö. 1974)
2009 - Lou Albano, Amerikalı profesyonel güreşçi, yönetici ve oyuncu (d. 1933)
2010 - Simon MacCorkindale, İngiliz oyuncu (d. 1952)
2010 - Benoit Mandelbrot, Polonya doğumlu Fransız ve Amerikalı bilim insanı ve matematikçi (d. 1924)
2013 - José Borello, Arjantin ve Şili'de bir dizi kulüpte oynayan Arjantinli futbolcu (d. 1929)
2013 - Bruno Metsu, eski Fransız futbolcu ve teknik direktör (d. 1954)
2014 - Doğan Güreş, Türk asker ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 21. Genelkurmay Başkanı (d. 1926)
2014 - Isaiah "Ikey" Owens, Amerikalı müzisyen ve albüm yapımcısı (d. 1975)
2014 - Elizabeth Peña, Amerikalı oyuncu (d. 1959)
2014 - Hüseyin Üzmez, Türk yazar ve avukat (d. 1931)
2015 - Nurlan Balgimbayev, 10 Ekim 1997'den 1 Ekim 1999'a kadar Kazakistan başbakanı (d. 1947)
2015 - Mathieu Kérékou, Beninli siyasetçi (d. 1933)
2016 - Jean Alexander, İngiliz oyuncu (d. 1926)
2016 - Pierre Étaix, Fransız komedyen, palyaço ve film yapımcısı (d. 1928)
2016 - Ümit Utku, Türk yönetmen, senarist ve yapımcı (d. 1929)
2018 - Milena Dravić, Sırp kadın oyuncu (d. 1940)
2018 - Gerben Hofma, eski Hollandalı millî futbolcu (d. 1925)
2018 - Mel Ramos, Figüratif tarzda çalışan Amerikalı ressam (d. 1935)
2019 - Harold Bloom, Amerikalı eleştirmen (d. 1930)
2019 - İgor Kaleşin, Sovyet-Rus profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1952)
2019 - Sulli, Güney Koreli aktris, model ve şarkıcı (d. 1994)
2020 - Rhonda Fleming, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1923)
2020 - Herbert Kretzmer, Güney Afrika doğumlu İngiliz söz yazarı ve gazeteci (d. 1925)
2020 - Kuniwo Nakamura, Palaulu siyasetçi (d. 1943)
2020 - Mahmoud Yassine, Mısırlı aktör (d. 1941)
2021 - Lee Wan-koo, Güney Koreli bir politikacı (d. 1950)
2022 - Alfredo Chiappori, İtalyan hicivci çizgi roman sanatçısı ve yazar (d. 1943)
2022 - Robbie Coltrane, İskoç oyuncu (d. 1950)
2022 - Jan van der Graaf, Hollandalı protestan kilise yöneticisi, mühendis ve yazar (d. 1937)
2022 - Ebu el-Hasan el-Haşimi el-Kureyşi, Irak ve Şam İslam Devleti'nin 3. lideridir (d. 1980)
2022 - Alexandros Nikolaidis, Yunan profesyonel tekvandocu (d. 1979)
Tatiller ve özel günler
Lokman Hekim Anma Günü
Hicri Yılbaşı: 2015
Fırtına: Meryem Ana Fırtınası
1014
14
|
15 Ekim
|
Olaylar
1582 - Avrupa'da Gregoryen takviminin kabulü
1878 - Edison, Edison Electric Light Co adlı şirketi kurdu.
1917 - Fransızlarca tutuklanan ve Alman gizli servisine bazı bilgiler verdiğini kabul eden Hollandalı dansçı Mata Hari (Margaretha Geertruida), askeri mahkemece yargılandıktan sonra, kurşuna dizildi.
1927 - Gazi Mustafa Kemal Paşa CHP kurultayında "Büyük Nutuk"u okumaya başladı. Nutuk'un okunuşu 6 gün sürdü.
1928 - Yusuf Ziya Ortaç, Meş’ale dergisini kapattı. Böylece, birkaç ay önce bu dergide başlayan ve yedi genç şairin ortak kitabı Yedi Meşale ile süren "Yedi Meşaleciler" akımı da sona ermiş oldu.
1928 - Almanya'dan hareket eden dünyanın en büyük hava gemisi Graf Zeppelin Amerika'da New Jersey'e ulaştı. Uçuş 111 saat sürdü.
1934 - Mao Zedung'a bağlı 100 bin kişilik birlik, Çin'in güneydoğusundan başlayıp kuzeydoğusuna kadar sürecek 10 bin kilometrelik Büyük Yürüyüş'e başladı.
1937 - Yeni harflerle basılan ilk kâğıt paralar tedavüle çıktı. Üzerinde Atatürk'ün resmi bulunan 100 liralık banknotlar 1942'de tedavülden kaldırıldı.
1944 - II. Dünya Savaşı: Kraliyet Hava Kuvvetleri, Almanya'nın Braunschweig şehrine bombardıman başlattı.
1945 - Geçici Fransız hükûmeti başbakanı Pierre Laval kurşuna dizildi.
1946 - Nazi savaş suçlusu Hermann Göring idam edilmesine saatler kala zehir içerek intihar etti.
1961 - Uluslararası Af Örgütü Londra'da kuruldu.
1961 - Kısıtlı seçim kampanyasının ardından genel seçimler yapıldı. Seçime dört parti katıldı. CHP 173, Adalet Partisi 158, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi 54, Yeni Türkiye Partisi 65 Milletvekilliği kazandı.
1970 - Enver Sedat, Mısır devlet başkanı oldu.
1970 - İstanbul'da kolera salgını olduğu açıklandı.
1978 - Çuval Cinayeti: Ankara'da sağ görüşlü militanlar Fikri Arkan ve Kemal Özdemir, sol görüşlü Veli Güneş ve Halim Kaplan'ı öldürdü.
1990 - Sovyetler Birliği başkanı Mihail Gorbaçov, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
1993 - Nobel Barış Ödülü, Güney Afrika devlet başkanı De Klerk ile Afrika Ulusal Kongresi başkanı Nelson Mandela'ya verildi.
1999 - Sınır Tanımayan Doktorlar örgütü, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
2003 - İlham Aliyev babası Haydar Aliyev'in yerine geçerek Azerbaycan devlet başkanı oldu.
2013 - Filipinler'de 7,2 şiddetinde deprem.
2022 - Bartın'da maden faciası 41 işçi hayatını kaybetti 7 işçi yaralandı
Doğumlar
MÖ 95 - Titus Lucretius Carus, Romalı şair ve filozof (ö. MÖ 55)
MÖ 70 - Publius Vergilius Maro, Romalı şair (ö. MÖ 19)
1265 - Temür Olcaytu Han, 1294-1307 arasında Çin imparatoru ve Moğol İmparatorluğu'nun büyük hanı (ö. 1307)
1542 - Celaleddin Muhammed Ekber (Ekber Şah), Moğol İmparatoru (ö. 1605)
1608 - Evangelista Torricelli, İtalyan fizikçi (ö. 1647)
1784 - Thomas Robert Bugeaud, Fransa Mareşali ve Cezayir Genel Valisi (ö. 1849)
1785 - José Miguel Carrera, Güney Amerikalı milli kahraman ve Şilili politikacı (ö. 1821)
1795 - IV. Friedrich Wilhelm, Prusya Kralı (ö. 1861)
1814 - Mihail Yuryeviç Lermontov, Rus yazar ve şair (ö. 1841)
1829 - Asaph Hall, Amerikalı astronom (ö. 1907)
1836 - James Tissot, Kariyerinin çoğunu İngiltere'de geçiren Fransız ressam (ö. 1902)
1844 - Friedrich Nietzsche, Alman filozof (ö. 1900)
1872 - Wilhelm Miklas, 1928-1938 yılları arasında Anschluss'a kadar Avusturya Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Avusturyalı siyasetçi (ö. 1956)
1878 - Paul Reynaud, Fransız siyasetçi ve eski başbakan (1940) (ö. 1966)
1879 - Jane Darwell, Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1967)
1880 - Marie Stopes, İngiliz doğum kontrolü savunucusu (ö. 1958)
1887 - Frederick Fleet, İngiliz denizci (ö. 1965)
1893 - II. Carol, Romanya Kralı (d. 1953)
1894 - Moşe Şaret, İsrail'in ikinci başbakanı (1954-1955) (ö. 1965)
1900 - Mervyn LeRoy, Amerikalı film yönetmeni, film yapımcısı, yazar ve oyuncu (ö. 1987)
1901 - Hermann Josef Abs, Alman bankacı ve maliye uzmanı (ö. 1994)
1901 - Enrique Jardiel Poncela, İspanyol yazar ve tiyatro yazarı (ö. 1952)
1905 - Charles Percy Snow, Britanyalı bilim insanı ve yazar (ö. 1980)
1908 - John Kenneth Galbraith, Kanada kökenli Amerikalı ekonomist (ö. 2006)
1913 - Wolfgang Lüth, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nın en başarılı ikinci U-Boot kaptanı (ö. 1945)
1914 - Zahir Şah, Afganistan Şahı (ö. 2007)
1915 - İzak Şamir, İsrailli politikacı (ö. 2012)
1917 - Zoltán Fábri, Macar film yönetmeni ve senarist (ö. 1994)
1917 - Arthur M. Schlesinger, Jr., Amerikalı tarihçi (ö. 2007)
1920 - Mario Puzo, Amerikalı yazar ve En İyi Uyarlama Senaryo Akademi Ödülü sahibi (ö. 1999)
1920 - Henri Verneuil, Fransız film senaristi ve yönetmen (ö. 2002)
1923 - Italo Calvino, İtalyan yazar (ö. 1985)
1924 - Lee Iacocca, Amerikalı sanayici
1926 - Michel Foucault, Fransız düşünür (ö. 1984)
1931 - Abdül kalam, 2002-2007 yılları arası Hindistan'ın 11. Başkanı olarak görev yapan Uzay Bilimi ve Hindistan Teknoloji Enstitüsü Profesörü (ö. 2015)
1932 - Muammer Sun, Türk besteci ve müzik eğitimcisi
1935 - Bobby Morrow, Amerikalı eski atlet (ö. 2020)
1937 - Linda Lavin, Amerikalı aktris ve şarkıcı
1938 - Fela Kuti, Nijeryalı müzisyen, albüm yapımcısı ve insan hakları savunucusu (ö. 1997)
1938 - Cemal Safi, Türk şair (ö. 2018)
1941 - Faruk Loğoğlu, Türk bürokrat ve siyasetçi
1943 - Penny Marshall, Amerikalı komedyen, seslendirme sanatçısı, yapımcı, yönetmen ve oyuncu (ö. 2018)
1944 - Sali Berisha, Arnavut politikacı ve eski başbakan
1944 - Haim Saban, Amerikalı medya sahibi
1944 - David Trimble, Kuzey İrlandalı politikacı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2022)
1946 - Stewart Stevenson, İskoç siyasetçi
1947 - Hümeyra, Türk besteci, söz yazarı, müzisyen ve oyuncu
1948 - Chris de Burgh, İrlandalı şarkıcı
1948 - Renato Corona, Filipinli yüksek mahkeme başkanlığı yapmış üst düzey hukukçu (ö. 2016)
1949 - Thomas Bopp, Amerikalı astronom, bilim insanı ve kaşif (ö. 2018)
1950 - Candida Royalle, Amerikalı pornografik film oyuncusu, yapımcı ve yönetmeni (ö. 2015)
1953 - Tito Jackson, Amerikalı müzisyen, şarkıcı ve gitarist
1954 - Steve Bracks, Avustralyalı eski siyasetçi
1955 - Tanya Roberts, Amerikalı oyuncu, yapımcı ve komedyen (ö. 2021)
1957 - Mira Nair, Hint film yönetmeni
1959 - Müslüm Doğan, Türk siyasetçi
1959 - Sarah, York Dükü Prens Andrew'in boşandığı eşi
1962 - Isabelle Doval, Fransız oyuncu, senarist ve yönetmen
1965 - Zafer Koç, Türk futbolcu (ö. 2016)
1965 - Nasser El Sonbaty, IFBB profesyonel vücut geliştirmeci (ö. 2013)
1966 - Jorge Campos, Meksikalı futbolcu
1968 - Didier Deschamps, Fransız eski futbolcu ve teknik direktör
1969 - Vítor Baía, Portekizli eski millî kaleci
1970 - Ginuwine, Amerikalı R&B şarkıcısı ve aktör
1971 - Andrew Cole, İngiliz eski millî futbolcu
1973 - Güllü, Türk arabesk fantezi müzik şarkıcısı
1974 - Ömer Çatkıç, Türk futbolcu
1977 - David Trézéguet, Arjantin asıllı eski Fransız futbolcu
1977 - Patricio Urrutia, Ekvadorlu millî futbolcu
1979 - Paul Robinson, İngiliz millî futbolcu
1979 - Maris Verpakovskis, Leton eski futbolcu
1980 - Tom Boonen, Belçikalı eski yol bisikleti yarışçısı
1981 - Keyshia Cole, Amerikalı R&B şarkıcısı
1981 - Elena Dementieva, Rus Tenisçi
1983 - Bruno Senna, Brezilyalı Formula 1 pilotu
1984 - Jessie Ware, İngiliz şarkıcı, söz yazarı
1985 - Arron Afflalo, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1986 - Lee Donghae, Güney Koreli şarkıcı, söz yazarı, besteci ve oyuncu
1986 - Nolito, İspanyol millî futbolcu
1987 - Ott Tänak, Estonyalı ralli sürücüsü
1988 - Mesut Özil, Türk asıllı Alman millî futbolcu
1989 - Anthony Joshua, Nijerya asıllı İngiliz profesyonel boksör
1990 - Jeon Ji-yoon, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu
1996 - Zelo, Güney Koreli şarkıcı
1999 - Bailee Madison, Amerikalı yakın dönem oyuncu
Ölümler
892 - Mutemid, 870-892 döneminde hükümdarlık yapan 15. Abbasi halifesi (d. 844)
925 - Râzî, Fars simyacı, kimyager, hekim ve filozof (d. 865)
961 - III. Abdurrahman, 912-929 yılları arasında Kurtuba Emiri 929-961 doneminde Kurtuba halifesi olarak Endülüs Emevi Devleti hükümdar (d. 891)
1240 - Raziye Begüm, Delhi Türk Sultanlığı hükümdarı (d. ?)
1389 - VI. Urbanus, 8 Nisan 1378 tarihinden ölümüne kadar Roma Katolik Kilisesi'nde papalık yapmıştır (d. 1318)
1564 - Andreas Vesalius, Romalı hekim (d. 1514)
1810 - Alfred Moore, ABD Yüksek Mahkeme Yargıcı olarak görev almış olan Kuzey Carolina yargıçı (d. 1755)
1817 - Tadeusz Kościuszko, Polonyalı asker ve Kościuszko Ayaklanması'nın lideri (d. 1746)
1820 - Karl Philipp, Avusturyalı prens ve mareşal (d. 1771)
1872 - Handrij Zejler, Alman yazar (d. 1804)
1917 - Mata Hari, Hollandalı dansçı ve sözde casus (d. 1876)
1929 - Léon Delacroix, Belçikalı devlet adamı (d. 1867)
1933 - Nitobe Inazō, Japon tarım ekonomisti, yazar, eğitimci, diplomat ve siyasetçi (d. 1862)
1934 - Raymond Poincaré, Fransız devlet adamı (d. 1860)
1945 - Pierre Laval, Fransız siyasetçi (d. 1883)
1946 - Hermann Göring, Alman mareşal ve NSDAP siyasetçisi (İntihar) (d. 1893)
1953 - Helene Mayer, Alman eskrimci (d. 1910)
1958 - Elizabeth Alexander, İngiliz jeolog, akademisyen ve fizikçi (d. 1908)
1958 - Asaf Halet Çelebi, Türk şair (d. 1907)
1959 - Stepan Bandera, Ukraynalı siyasetçi ve Ukrayna milliyetçi ve bağımsızlık hareketi lideri (d. 1909)
1959 - Lipót Fejér, Macar matematikçi (d. 1880)
1960 - Henny Porten, Alman aktris (d. 1890)
1963 - Horton Smith, Amerikalı golfçü (d. 1908)
1964 - Cole Porter, Amerikalı besteci (d. 1891)
1964 - Nguyễn Văn Trỗi, Vietnamlı bir elektrik işçisi ve Viet Cong şehir gerillası (d. 1947)
1976 - Carlo Gambino, Amerikalı mafya lideri (d. 1902)
1987 - Thomas Sankara, Burkina Fasolu asker ve siyasetçi (d. 1949)
1989 - Danilo Kiš, Sırp yazar ve şair (d. 1935)
1993 - Aydın Sayılı, Türk bilim insanı (d. 1913)
1994 - Sarah Kofman, Fransız filozof (d. 1935)
1998 - Faruk Erem, Türk hukukçu ve yazar (d. 1913)
2000 - Konrad Emil Bloch, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1912)
2005 - Bilal İnci, Türk oyuncu (d. 1936)
2005 - Sıtkı Davut Koçman, Türk iş insanı, sanayici ve hayırsever (d. 1912)
2008 - Edie Adams, Amerikalı iş insanı, şarkıcı, oyuncu ve komedyen (d. 1927)
2008 - İrfan Ülkü, Türk gazeteci, araştırmacı ve yazar (d. 1952)
2008 - Fazıl Hüsnü Dağlarca, Türk şair (d. 1914)
2012 - Claude Cheysson, Fransız diplomat ve siyasetçi (d. 1920)
2012 - Erol Günaydın, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1933)
2012 - Norodom Sihanuk, 1941-1955 ve 1993-2004 yılları arasında iki defa tahtta kalmış olan Kamboçya Kralı (d. 1922)
2013 - Bruno Metsu, Fransız eski futbolcu, teknik direktör (d. 1954)
2013 - Hans Riegel, Alman iş insanı (d. 1923)
2013 - Oktay Ekinci, Türk mimar, gazeteci (d. 1952)
2018 - Paul Gardner Allen, Amerikalı iş insanı ve Microsoft'un kurucusu (d. 1953)
2018 - Arto Paasilinna, Fin romancı (d. 1942)
2019 - Tamara Buciuceanu, Rumen tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, televizyon sanatçısı (d. 1929)
2020 - Antonio Ángel Algora Hernando, İspanyol Katolik piskoposu (d. 1940)
2020 - Bhanu Athaiya, Hint kadın moda tasarımcısı (d. 1929)
2020 - P. Vetrivel, Hint siyasetçi (d. ?)
2022 - Billur Kalkavan, Türk oyuncu ve sunucu (d. 1962)
Tatiller ve özel günler
Dünya Çiftçi Kadınlar Günü
Dünya El yıkama Günü
Ávila'lı Teresa'nın yortusu
Kaynakça
1015
15
|
16 Ekim
|
Olaylar
1529 - I. Süleyman'ın komuta ettiği Osmanlı Ordusu, Viyana Kuşatması'nı kaldırdı.
1793 - Fransız Devriminde vatan hainliği ile suçlanan Marie Antoinette giyotinle idam edildi.
1730 - Sadrazam Nevşehirli İbrahim Paşa, Patrona Halil İsyanı'nı çıkaranların istekleri doğrultusunda Padişah III. Ahmet tarafından boğduruldu.
1889 - İngiltere'nin futbol kulübü olan Brentford FC kuruldu.
1916 - Margaret Sanger, ilk doğum kontrol kliniğini New York’ta kurdu.
1924 - Topkapı Sarayı müze olarak ziyarete açıldı.
1940 - Varşova gettosu Nazi SS birlikleri tarafından kuruldu.
1945 - Tarihe Ankara Cinayeti olarak geçen, üst düzey bürokratların adının karıştığı cinayet gerçekleşti.
1949 - Yunan İç Savaşı sona erdi.
1951 - Pakistan'ın ilk başbakanı Liyakat Ali Han, Ravalpindi'de suikast sonucu öldürüldü.
1964 - Çin, ilk atom bombasını patlatarak dünyanın 4. nükleer gücü oldu.
1978 - Polonyalı kardinal Karol Wojtla, II. Jean Paul olarak Papa seçildi.
1986 - Nobel Edebiyat Ödülü'nü Nijeryalı yazar Wole Soyinka verildi.
1990 - Sovyetler Birliği başkanı Gorbaçov, serbest piyasa ekonomisi'''ne geçileceğini açıkladı.
1992 - Türk Silahlı Kuvvetleri, Irak'ın kuzeyindeki Haftanin bölgesinde sınır ötesi harekât başlattı.
1995 - Garry Kasparov, bir ay süren satranç turnuvasında rakibi Viswanathan Anand'ı yendi.
2002 - Irak devlet başkanı Saddam Hüseyin, 7 yıllık yeni görev süresi için düzenlenen halk oylamasında oyların tamamını aldı.
2002 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush, ABD kongresinin onayladığı, Irak'a savaş açma yetkisi veren kararı imzaladı.
Doğumlar
1430 - II. James, 1437'den itibaren İskoç kralı (ö. 1460)
1622 - Pierre Puget, Fransız ressam, heykeltıraş, mimar ve mühendis (ö. 1694)
1714 - Giovanni Arduino, İtalyan jeolog (ö. 1795)
1752 - Johann Gottfried Eichhorn, Alman tarihçi ve teolog, ahit eleştirmeni (ö. 1827)
1758 - Noah Webster, Bir sözlükbilimci, ders kitabı öncüsü, İngilizce yazım reformcusu, politik yazar, editör ve üretken bir yazar (ö. 1843)
1841 - Itō Hirobumi, Japonya'nın ilk başbakanı olan Japon siyasetçi ve asker (ö. 1909)
1854 - Karl Kautsky, Alman sosyalist lider ve II. Enternasyonal'in önde gelen teorisyenlerinden (d. 1938)
1854 - Oscar Wilde, Dorian Gray'in Portresi'' adlı romanıyla tanınan İrlanda doğumlu İngiliz yazar (ö. 1900)
1855 - Samet bey Mehmandarov, Azeri topçu generali (ö. 1931)
1861 - J. B. Bury, İrlandalı tarihçi, Orta çağ Roma tarihçisi ve Filolojist (ö. 1927)
1863 - Austen Chamberlain, 1924-1929 yılları arasında Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı olarak görev yapmış olan İngiliz siyasetçi (ö. 1937)
1884 - Rembrandt Bugatti, İtalyan heykeltıraş (ö. 1916)
1886 - David Ben-Gurion, İsrail devletinin kurucusu ve ilk başbakanı (ö. 1973)
1888 - Eugene O'Neill, Amerikalı oyun yazarı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1953)
1890 - Michael Collins, İrlanda bağımsızlık mücadelesi kahramanlarından (ö. 1922)
1890 - Paul Strand, Amerikalı fotoğraf sanatçısı (ö. 1976)
1891 - Behzat Butak, Türk tiyatro sanatçısı (ö. 1963)
1898 - William O. Douglas, hukuk eğitmeni ve ABD Yüksek Mahkemesi yargıcı (ö. 1980)
1898 - Othmar Pferschy, Cumhuriyet Türkiyesi'ni fotoğraflarıyla ilk kez çok yönlü olarak belgeleyen ve tanıtan Avusturyalı fotoğrafçı (ö. 1984)
1906 - León Klimovsky, Arjantinli senarist ve film yapımcısı (ö. 1996)
1908 - Enver Hoca, Arnavutluk Devlet Başkanı (ö. 1985)
1918 - Géori Boué, Fransız kadın soprano ve opera sanatçısı (ö. 2017)
1918 - Louis Althusser, Fransız marksist düşünür (ö. 1990)
1925 - Angela Lansbury, İngiliz oyuncu (ö. 2022)
1927 - Eileen Ryan, Amerikalı oyuncu (ö. 2022)
1927 - Günter Grass, Alman yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2015)
1928 - Mary Daly, Amerikalı radikal feminist filozof, akademisyen ve din bilimci (ö. 2010)
1928 - Ann Morgan Guilbert, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2016)
1930 - Patricia Jones, Kanadalı atlet
1936 - Andrey Çikatilo, Sovyet seri katil (ö. 1994)
1939 - Amancio Amaro, İspanyol profesyonel futbolcu (ö. 2023)
1940 - Barry Corbin, Amerikalı aktör
1940 - Dave DeBusschere, Amerikalı profesyonel basketbolcu (ö. 2003)
1946 - Geoff Barnett, İngiliz profesyonel futbolcu (ö. 2021)
1946 - Suzanne Somers, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve iş insanı
1952 - Crazy Mohan, Hint aktör, komedyen, senarist ve oyun yazarı (ö. 2019)
1952 - Coşkun Sabah, Türk müzisyen
1953 - Giuliano Terraneo, İtalyan futbolcu
1953 - Paulo Roberto Falcão, Brezilyalı eski futbolcu ve teknik direktör
1954 - Corinna Harfouch, Alman oyuncu
1957 - Erdem Sökmen, Türk müzisyen ve gitarist
1958 - Tim Robbins, Amerikalı oyuncu, senaryo yazarı ve yönetmen
1961 - Konca Kuriş, Türk müslüman feminist yazar
1962 - Manute Bol, Sudan doğumlu Amerikalı basketbolcu ve siyasi aktivist (ö. 2010)
1962 - Flea, ABD asıllı Avustralyalı bas gitarist
1962 - Dmitri Hvorostovski, Rus bariton (ö. 2017)
1962 - Umut Oran, Türk siyasetçi
1968 - Elsa Zylberstein, Fransız sinema, dizi ve tiyatro oyuncusu
1970 - Mehmet Scholl, Alman futbolcu
1971 - Chad Gray, Ameriklı müzisyen
1974 - Aurela Gaçe, Arnavut şarkıcı
1975 - Kellie Martin, Amerikalı oyuncu
1977 - John Mayer, Amerikalı müzisyen
1978 - Ahmet Kutalmış Türkeş, Türk siyasetçi
1979 - İlker Ayrık, Türk oyuncu, sunucu ve yönetmen
1981 - Brea Grant, Amerikalı oyuncu
1982 - Gamze Karaman, Türk hentbolcu, model, oyuncu ve sunucu
1982 - Cristian Riveros, Paraguaylı millî futbolcu
1983 - Loreen, Fas asıllı İsveçli Şarkıcı Müzik prodüktörü (2012 Eurovision 1.si)
1983 - Kenny Omega, Kanadalı profesyonel güreşçi
1985 - Verena Sailer, Alman eski kısa mesafe koşucusu
1985 - Casey Stoner, Avustralyalı 2007 ve 2011 MotoGP şampiyonu emekli profesyonel motosikletçi
1986 - Bart Buysse, Belçikalı futbolcu
1986 - Inna, Rumen şarkıcı
1988 - Zoltán Stieber, Macar millî futbolcu
1992 - Kostas Fortunis, Yunan millî futbolcu
1997 - Charles Leclerc, Monakolu Formula 1 pilotu
1997 - Naomi Osaka, Japon profesyonel tenis oyuncusu
Ölümler
976 - II. Hakem, 961-976 yılları arasında Kurtuba Halifesi (d. 915)
1284 - Şemseddin Cüveyni, İlhanlı hükümdarı Abaka Han zamanında yaşamış zamanının vezirlerinden biri
1591 - XIV. Gregorius, 5 Aralık 1590 - 16 Ekim 1591 döneminde Katolik kilisesi Papası (d. 1535)
1660 - John Cooke, İngiliz İç Savaşının ardından kurulan İngiltere Topluluğu'nun ilk başsavcısı (d. 1608)
1680 - Raimondo Montecuccoli, İtalyan general (d. 1609)
1730 - Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, Osmanlı sadrazamı (d. 1660)
1791 - Grigori Potyomkin, Rus generali, devlet adamı ve Çariçe II. Katerina'nın sevgilisi (d. 1739)
1793 - Marie Antoinette, Fransa Kraliçesi (giyotinle idam edildi) (d. 1755)
1909 - Jakub Bart Cisinski, Alman yazar (d. 1856)
1937 - Jean de Brunhoff, Fransız yazar ve illüstratör (d. 1899)
1939 - Mehmet Ali Bey, Damat Ferit Paşa kabinesinin dahiliye nazırı (d. 1874)
1941 - Gabriele Reuter, Alman edebiyatçı (d. 1859)
1946 - Hans Frank, 1920'li ve 1930'lu yıllarda Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi için çalışmış Alman avukat (d. 1900)
1946 - Wilhelm Frick, Nazi Almanyası İçişleri Bakanı (d. 1877)
1946 - Alfred Jodl, Alman Generaloberst
1946 - Ernst Kaltenbrunner, Nazi Almanyası'nda Profesör Doktor, General ve Nazi Partisinin önde gelenlerindendi (d. 1903)
1946 - Wilhelm Keitel, Alman subay (d. 1882)
1946 - Alfred Rosenberg, Alman siyasetçi (d. 1893)
1946 - Fritz Sauckel, II. Dünya Savaşı'nda, Alman savaş suçlusu (d. 1894)
1946 - Arthur Seyß-Inquart, Avusturyalı nasyonal sosyalist siyasetçi (d. 1892)
1946 - Julius Streicher, Nazi Almanyası'nda antisemitist ideolog ve demagog (d. 1885)
1946 - Joachim von Ribbentrop, Nazi Almanyası Dışişleri Bakanı ve diplomat (d. 1893)
1951 - Liyakat Ali Han, Pakistan'ın ilk Başbakanı (suikast) (d. 1895)
1956 - Jules Rimet, Fransız FIFA başkanı (d. 1873)
1956 - Jack Southworth, İngiliz futbolcu (d. 1866)
1959 - George Catlett Marshall, Amerikalı asker ve devlet adamı (d. 1880)
1962 - Gaston Bachelard, Fransız filozof ve yazar (d. 1884)
1978 - Dan Dailey, Amerikalı dansçı ve oyuncu (d. 1915)
1981 - Moşe Dayan, İsrailli general ve siyasetçi (d. 1915)
1988 - Güneri Tecer, Türk sanat müziği sanatçısı (d. 1933)
1989 - Cornel Wilde, Amerikalı oyuncu (d. 1915)
1992 - Shirley Booth, Amerikalı tiyatro, sinema, radyo ve televizyon oyuncusu (d. 1898)
1994 - Raúl Juliá, Porto Rikolu oyuncu (d. 1940)
1996 - Eric Malpass, İngiliz romancı (d. 1910)
1997 - James A. Michener, Amerikalı yazar (d. 1907)
2003 - Avni Arbaş, Türk ressam (d. 1919)
2003 - Stu Hart, Kanadalı profesyonel güreşçi ve eğitmen (d. 1915)
2006 - Füsun Sayek, Türk Tabipler Birliği başkanlığını yapmış göz doktoru (d. 1947)
2007 - Toşe Proeski, Makedon şarkıcı (d. 1981)
2007 - Deborah Kerr, İskoç kökenli İngiliz sinema ve sahne oyuncusu (d. 1921)
2010 - Barbara Billingsley, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1915)
2011 - Dan Wheldon, İngiliz yarış pilotu (d. 1978)
2013 - Ed Lauter, Amerikalı oyuncu (d. 1938)
2015 - Memduh Ün, Türk futbolcu, sinema yönetmeni, oyuncu, senarist ve yapımcı (d. 1920)
2017 - Daphne Caruana Galizia, Maltalı gazeteci ve blogger (d. 1964)
2017 - Sean Hughes, Britanyalı oyuncu, komedyen ve yazar (d. 1965)
2018 - Walter Huddleston, Amerikalı siyasetçi (d. 1926)
2018 - Dimitar Petrov, Bulgar film yönetmen (d. 1924)
2019 - Ed Beck, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1936)
2019 - Ángel Pérez García, İspanyol profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1957)
2020 - László Branikovits, Macar profesyonel futbolcu (d. 1949)
2020 - Johnny Bush, Amerikalı country şarkıcısı, söz yazarı ve müzisyen (d. 1935)
2020 - Anthony Chisholm, Amerikalı aktör (d. 1943)
2020 - Markar Esayan, Ermeni-Çerkes asıllı Türk yazar, gazeteci ve siyasetçi (d. 1969)
2020 - Itzhak Ilan, Gürcistan doğumlu İsrailli istihbarat uzmanı (d. 1956)
2020 - James Redford, Amerikalı belgesel film yapımcısı, yönetmen, senarist ve çevre aktivisti (d. 1962)
2021 - Léo Boivin, Kanadalı profesyonel buz hokeyi oyuncusu ve antrenörü (d. 1932)
2021 - Denise Bryer, İngiliz aktris ve dublaj sanatçısı (d. 1928)
2021 - Felipe Cazals, Meksikalı bir film yönetmeni, senarist ve yapımcıdır (d. 1937)
2021 - Betty Lynn, Amerikalı eski aktris (d. 1926)
2022 - Katherine Duncan-Jones, Şekspir konusunda uzman İngiliz eğitimci, filozof ve yazar (d. 1941)
2022 - Lee Yong-hui, Güney Koreli asker ve siyasetçi (d. 1931)
2022 - Cyrus Mann, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1956)
2022 - Josef Somr, Çek aktör (d. 1934)
2023 - Martti Ahtisaari, Fin siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1937)
Tatiller ve özel günler
1016
16
|
17 Ekim
|
Olaylar
1448 - II. Kosova Savaşı; János Hunyadi komutasında ve çoğunluğu Macarlardan oluşan ordu, II. Murat'ın komutasındaki Osmanlı ordusuyla karşı karşıya geldi.
1514 - Bayburt Kuşatması: Osmanlı İmparatorluğu kaleyi ele geçirdi.
1777 - Amerikalı kuvvetleri İngilizleri Saratoga muharebesinde yendi.
1918 - Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı kuruldu. (daha sonra adı Yugoslavya Krallığı olacak)
1919 - Batı Trakya'daki İskeçe kasabası, Yunanlar tarafından işgal edildi.
1922 - Gökçeada'nın kurtuluşu
1929 - Nadir Han, Afganistan Kralı oldu.
1933 - Albert Einstein, Almanya'dan Amerika'ya kaçtı.
1938 - Atatürk ilk ağır komaya girdi.
1945 - Juan Peron, Arjantin Devlet Başkanı oldu.
1950 - Türkiye'nin de Kore Savaşı'na katılmasıyla 500 kişilik ilk Türk askerî birliği Kore'ye ulaştı ve Pusan'da karaya çıktı.
1951 - Türkiye'nin NATO'ya katılmasıyla ilgili protokol, Londra'da imzalandı.
1957 - Fransız yazar Albert Camus, edebiyat alanında Nobel Ödülü aldı.
1961 - Yaklaşık 200 (bazılarına göre 400) Cezayirli gösterici, Paris polisi tarafından öldürüldü.
1962 - Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, siyasi Af Kanunu'nu imzaladı; 258 Yassıada hükümlüsünün tahliyesi başladı.
1966 - Birlik Partisi kuruldu. Parti Genel Başkanlığına Hasan Tahsin Berkman getirildi. Partinin amblemi Ali'yi simgeleyen bir aslan ve onun çevresinde 12 imamı temsil eden 12 yıldız olarak belirlendi.
1966 - Peru'da 8,1 şiddetinde deprem meydana geldi. 100'e yakın kişi öldü.
1967 - "Hair" müzikali New York'ta sahnelenmeye başlandı.
1970 - Québec Çalışma Bakanı Pierre Laporte, Québec Kurtuluş Cephesi (FLQ) militanlarınca öldürüldü. Laporte, 10 Ekim 1970'te kaçırılmıştı.
1973 - OPEC, bazı Batılı ülkelere, Suriye ile olan savaşında İsrail'e yardım ettikleri gerekçesiyle petrol ambargosu uygulamaya başladı.
1979 - Rahibe Teresa'ya Nobel Barış Ödülü verildi.
1987 - Eski cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Devlet töreninden sonra Devlet Mezarlığı'nda toprağa verildi.
1989 - Başbakan Turgut Özal, Cumhurbaşkanlığına aday olduğunu açıkladı.
1989 - San Francisco'da 7,1 şiddetinde deprem.
2001 - İsrail-Filistin barış anlaşmalarına karşı çıkan Ulusal Birlik Partisi Genel Başkanı Rehavam Ze'evi, uğradığı silahlı saldırıcı sonucu öldü. Saldırıyı Filistin Halk Kurtuluş Cephesi üstlendi.
2003 - Taipei'deki 101 katlı gökdelen, Kuala Lumpur'dakini 50 m geçerek Dünyanın en yüksek binası oldu.
2008 - Türkiye, 2009 - 2010 Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi geçici üyeliğine 151 oyla kabul edildi.
2010 - Necmettin Erbakan, Saadet Partisi Genel Başkanlığı'na seçildi.
2023 - İsrail Hava Kuvvetleri, Gazze'de bulunan El-Ehli Arap Hastanesi'ni vurdu. Saldırılarda şimdiye kadar 500'den fazla sivil hayatını kaybetti.
Doğumlar
1488 - Baccio Bandinelli, İtalyan, Maniyerist heykeltıraş ve ressam (ö. 1560)
1577 - Christofano Allori, Barok Dönem İtalyan ressamı (ö. 1621)
1760 - Henri de Saint Simon, Fransız filozof ve iktisatçı (ö. 1825)
1780 - Richard Mentor Johson, 1837'den 1841'e kadar ABD başkan yardımcılığı yapmıştır (ö. 1850)
1813 - Georg Büchner, Alman oyun yazarı (ö. 1837)
1817 - Seyyid Ahmed Han, Hindistanlı Müslüman pragmatist, İslami reformist, düşünür ve yazar (ö. 1898)
1859 - Childe Hassam, Amerikalı Empresyonist ressam (ö. 1935)
1867 - Josep Puig i Cadafalch, Katalan mimar, sanat tarihçisi ve siyasetçi (ö. 1956)
1871 - Dénes Berinkey, Macar siyasetçi ve hukukçu (ö. 1944)
1883 - Alexander Sutherland Neill, İskoçya doğumlu İskoç eğitimci, yazar ve psikolog (ö. 1973)
1892 - Theodor Eicke, Nazi subayı (ö. 1943)
1895 - Mikhail Bakhtin, Rus filozof ve edebiyat teorisyeni (ö. 1975)
1898 - Simon Vestdijk, Hollandalı yazar ve şair (ö. 1971)
1900 - Jean Arthur, Amerikalı Broadway ve sinema oyuncusu (ö. 1991)
1903 - Nathanael West, Amerikalı yazar (ö. 1940)
1912 - I. Ioannes Paulus, Papa (33 günle Papalık dönemi en kısa olan 10 papadan biri) (ö. 1978)
1913 - Faik Türün, Türk asker ve siyasetçi (12 Mart dönemi komutanlarından) (ö. 2003)
1914 - Jerry Siegel, Amerikalı çizgi roman sanatçısı ve yazar (ö. 1996)
1915 - Arthur Miller, Amerikalı oyun yazarı (Satıcının Ölümü adlı eseriyle ün kazanan) (ö. 2005)
1917 - Marsha Hunt, Amerikalı eski tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1918 - Rita Hayworth, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1987)
1920 - Montgomery Clift, Amerikalı aktör (ö. 1966)
1921 - Mariya Gorohovskaya, Sovyet jimnastikçi (ö. 2001)
1922 - Michel Galabru, Fransız oyuncu (ö. 2016)
1924 - Rolando Panerai, İtalyan opera sanatçısı (ö. 2019)
1926 - Julie Adams, Amerikalı oyuncu (ö. 2019)
1926 - Beverly Garland, Amerikalı oyuncu (ö. 2008)
1930 - İsmail Akbay, Türk mühendis (ö. 2003)
1933 - William Anders, NASA astronotu
1934 - Johnny Haynes, İngiliz eski millî futbolcu (ö. 2005)
1938 - António Calvário, Portekizli şarkıcı ve söz yazarı
1938 - Les Murray, Avustralyalı şair, tarihçi, romancı, egitimci ve eleştirmen (ö. 2019)
1940 - Jim Smith, İngiliz futbolcu (ö. 2019)
1941 - Earl Thomas Conley, Amerikalı country müzisyeni ve şarkıcısı (ö. 2019)
1945 - Roberto Delmastro, Şilili poltikacı ve mühendis (ö. 2014)
1947 - Ömer Azziman; Faslı avukat, akademisyen ve siyasetçi
1948 - Robert Jordan, Amerikalı yazar (ö. 2007)
1948 - Margot Kidder, Kanadalı-Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
1948 - Shin Il-ryong, Güney Koreli aktör ve girişimci (ö. 2022)
1949 - Owen Arthur, Barbadoslu siyasetçi ve ekonomist (ö. 2020)
1950 - Sandra Reemer, Hollandalı şarkıcı (ö. 2017)
1950 - Howard Rollins, Amerikalı oyuncu (ö. 1996)
1951 - Roger Pontare, İsveçli şarkıcı
1953 - Muhittin Korkmaz, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1953 - Özkan Uğur, Türk müzisyen, sinema ve dizi oyuncusu (MFÖ grubunun üyesi) (ö. 2023)
1955 - Yorgo Alogoskufis, Yunan ekonomi profesörü
1956 - Frans Hoek, Hollandalı kaleci
1957 - Eleftheria Arvanitaki, Yunan folk şarkıcısı
1957 - Lawrence Bender, Amerikalı film yapımcısı
1957 - Pino Palladino, Galli bas gitarist
1958 - Alan Jackson, Amerikalı country müzik sanatçısı
1959 - Richard Roeper, Amerikalı köşe yazarı ve film eleştirmeni
1960 - Burhan Çaçan, Türk halk müziği sanatçısı (ö. 2023)
1960 - Rob Marshall, Amerikalı tiyatro ve film yönetmeni, koreograf
1960 - Bernie Nolan, İrlandalı şarkıcı ve aktris (ö. 2013)
1961 - David Means, Amerikalı hikâye ve roman yazarı
1963 - Sergio Goycochea, Arjantinli emekli kaleci
1964 - Gregg Wallace, İngiliz medya kişiliği, sunucu, yazar ve eski manav
1966 - Mark Gatiss, İngiliz oyuncu, komedyen, yazar ve senarist
1967 - René Dif, Danimarkalı şarkıcı, oyuncu ve müzisyen
1967 - Nathalie Tauziat, Fransız profesyonel tenis oyuncusu
1968 - Graeme Le Saux, İngiliz eski millî futbolcu
1969 - Ernie Els, Güney Afrikalı golfçü
1969 - Jesús Ángel García, İspanyol yürüyüşçü
1969 - Wyclef Jean, Amerikalı müzisyen ve söz yazarı
1971 - Deniz Uğur, Türk sinema, tiyatro, dizi oyuncusu ve senaryo yazarı
1971 - Andy Whitfield, Avustralyalı oyuncu (ö. 2011)
1972 - Eminem, Amerikalı rap müzisyeni
1972 - Tarkan, Türk şarkıcı, söz yazarı, besteci, yapımcı ve aranjör
1974 - Matthew Macfadyen, İngiliz oyuncu
1976 - Sebastián Abreu, Uruguaylı millî futbolcu
1976 - Nil Karaibrahimgil, Türk şarkıcı
1977 - Dudu Aouate, İsrailli millî futbolcu
1977 - André Villas-Boas, Portekizli teknik direktör
1978 - Pablo Iglesias Turrión, İspanyol politikacı
1979 - Kostas Tsartsaris, Yunan basketbolcu
1979 - Kimi Räikkönen, Fin Formula 1 pilotu
1980 - Ekaterina Gamova, Rus voleybolcu
1982 - Ahmed Daher, Cibutili futbolcu
1983 - Felicity Jones, İngiliz oyuncu
1984 - Giovanni Marchese, İtalyan futbolcu
1984 - Gottfrid Svartholm, İsveçli bilgisayar uzmanı
1985 - Max Irons, İngiliz oyuncu ve model
1985 - Collins John, Hollandalı futbolcu
1986 - Constant Djakpa, Fildişi Sahilli futbolcu
1987 - Hideto Takahashi, Japon millî futbolcu
1989 - Serhiy Hladır, Ukraynalı millî profesyonel basketbolcu
1990 - Saki Kumagai, Japon millî futbolcu
1991 - Brenda Asnicar, Arjantinli oyuncu ve model
1993 - Kenneth Omeruo, Nijerya millî futbolcu
Ölümler
33 - Yaşlı Agrippina, Roma İmparatorluğu'nun 1. yüzyılında yaşamış en etkili kadınlardan biri (d. MÖ 14)
532 - II. Bonifacius, 17 Eylül 530'dan öldüğü 17 Ekim 532 tarihine kadar papalık yapmış Cermen din adamı
866 - Mustain, 862-866 döneminde hükümdarlık yapan on ikinci Abbasi halifesi (d. 836)
1744 - Guarnerius, İtalyan keman yapımcısı (d. 1698)
1780 - Bernardo Bellotto, İtalyan veduta ressamı ve resim klişe kalıpcısı (d. 1720)
1806 - Jean-Jacques Dessalines, Haiti imparatoru (d. 1758)
1849 - Frédéric Chopin, Polonya asıllı Fransız besteci (d. 1810)
1887 - Gustav Kirchhoff, Alman fizikçi (d. 1824)
1889 - Nikolay Çernişevski, Rus materyalist filozof, eleştirmen ve sosyalist (d. 1828)
1893 - Patrice de Mac-Mahon, Eski Fransız general ve siyasetçi (d. 1808)
1908 - William Harris Ashmead, ABD'li bir entomolog (d. 1855)
1910 - Carlo Michelstaedter, İtalyan yazar (d. 1887)
1937 - J. Bruce Ismay, İngiliz iş insanı (d. 1862)
1938 - Karl Kautsky, Alman sosyalist lider ve II. Enternasyonal'in önde gelen teorisyenlerinden (d. 1854)
1955 - Dimitrios Maximos, Yunan bankacı ve siyasetçi (d. 1873)
1963 - Jacques Hadamard, Fransız matematikçi (d. 1865)
1967 - Puyi, Çin İmparatoru (d. 1906)
1970 - Jan Syrový, Çek asker (d. 1888)
1973 - Ingeborg Bachmann, Avusturyalı yazar (d. 1926)
1978 - Giovanni Gronchi, İtalyan politikacı (d. 1887)
1979 - Richard Söderberg, Amerikalı güç mühendisi ve Enstitü Profesörü (d. 1895)
1981 - Albert Cohen, İsviçreli yazar (d. 1895)
1993 - Criss Oliva, Amerikalı müzisyen ve Savatage grubunun kurucusu ve gitaristi (d. 1963)
2002 - Soner Ağın, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, seslendirme sanatçısı ve yönetmen (d. 1945)
2012 - Sylvie Kristel Hollandalı sinema sanatçısı ve model (d. 1952)
2014 - Arif Doğan, Türk asker (d. 1945)
2014 - Masaru Emoto, Japon millî yazar (d. 1943)
2015 - Howard Kendall, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1946)
2015 - Anne-Marie Lizin, Belçikalı siyasetçi (d. 1949)
2017 - Danielle Darrieux, Fransız şarkıcı ve oyuncu (d. 1917)
2017 - Mychael Knight, Amerikalı moda tasarımcısı (d. 1978)
2018 - Carlos Boloña Behr, Perulu siyasetçi (d. 1950)
2018 - Sebastian Fischer, Alman oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1928)
2018 - Leone Frollo, İtalyan çizer (d. 1931)
2018 - Cornelius Edward Gallagher, Amerika Birleşik Devletleri Demokrat Parti üyesi siyasetçi (d. 1921)
2018 - Ara Güler, Ermeni asıllı Türk gazeteci, foto muhabiri ve yazar (d. 1928)
2019 - Alicia Alonso, Kübalı balerin (d. 1920)
2019 - Hildegard Bachert, Alman-Amerikalı sanat yönetmeni ve müze işletmecisi (d. 1921)
2019 - Elijah Cummings, Amerikalı siyasetçi ve insan hakları aktivisti (d. 1951)
2019 - Bill Macy, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1922)
2020 - Aurora Chamorro, İspanyol yüzücü (d. 1954)
2020 - Bonaria Manca, İtalyan ressam (d. 1925)
2020 - Ryszard Ronczewski, Polonyalı aktör (d. 1930)
2021 - Toshihiro Iijima, Japon yönetmen, yapımcı ve senarist (d. 1932)
2022 - Zbigniew Senkowski, Polonyalı sendikacı ve siyasetçi (d. 1955)
Tatiller ve özel günler
Dünya Yoksullukla Mücadele Günü
Dünya Astsubaylar Günü
Fırtına: Kırlangıç Fırtınası
Kaynakça
1017
17
|
18 Ekim
|
Olaylar
439 - Sonraki Vey imparatoru T'ai-wu Chü-ch'ü'yü yok ettiğinde (18 Ekim 439 tarihinde), Aşina'nın 500 hanesi Cücenlerlere koşup Chin-shanlara (Altay dağları) yerleşti.
1851 - Moby Dick, ABD'de yayımlanmasından bir ay önce The Whale (Balina) adıyla İngiltere'de yayımlandı.
1867 - ABD, Alaska'yı Rusya'dan 7,2 milyon dolar karşılığında alarak topraklarına kattı.
1892 - Chicago ve New York arasında ilk uzun telefon hattı açıldı.
1898 - ABD, Porto Riko'nun sahibi oldu.
1912 - Trablusgarp Savaşı'nı sona erdiren Uşi Antlaşması imzalandı.
1920 - Türkiye Komünist Fırkası, Ankara'da resmen kuruldu.
1920 - Saimbeyli'nin kurtuluşu
1922 - İngiliz yayın kuruluşu BBC (British Broadcasting Company, sonradan British Broadcasting Corporation) kuruldu.
1924 - TBMM'nin yeni binası hizmete açıldı.
1936 - Atatürk, Ankara Hipodromu'nda at yarışlarını izledi.
1943 - Ulvi Cemal Erkin ve Necil Kazım Akses, Berlin'de başarılı bir konser verdi.
1944 - Sovyetler Birliği, Çekoslovakya'yı işgal etti.
1954 - Texas Instruments şirketi ilk transistörlü radyoyu üretti.
1967 - Sovyetler Birliği'nin fırlattığı Venera 4 uzay aracı Venüs gezegenine ulaştı ve Dünya dışında bir gezegenin atmosferini inceleyen ve gezegenler arası yayın yapan ilk araç oldu.
1968 - Dünya Olimpiyat Komitesi, iki zenci atleti (Tommie Smith ve John Carlos) madalya töreni sırasında kara güç selamı verdikleri gerekçesiyle cezalandırdı.
1976 - Başbakan Süleyman Demirel, Fırat nehri üzerindeki Karakaya Barajı ve hidroelektrik santralının temelini attı.
1977 - Filistin'li gerillaların Somali'nin Mogadişu havaalanına kaçırdığı Lufthansa yolcu uçağını basan GSG-9 Alman anti-terör timi, korsanları öldürüp 86 rehineyi kurtardı.
1979 - Balgat katliamının iki sanığı sağ görüşlü militanlar Mustafa Pehlivanoğlu ve İsa Armağan idama mahkûm edildi. 10 Ağustos 1978'de Ankara Balgat'ta solcuların gittiği 4 kahve taranmış, 5 kişi ölmüş, 11 kişi yaralanmıştı.
1982 - 574 sanıklı Ankara Dev-Yol davası başladı: 186 kişi idam istemiyle yargılanıyor.
1988 - Tuzla'da 7 Ekim’de Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO) üyesi olduğu öne sürülen dört kişi öldürüldü. Olaya karışan 16 polise 56'şar yıl hapis cezası istemiyle dava açıldı.
1989 - Doğu Almanya lideri Erich Honecker istifa etti.
1991 - Azerbaycan, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etti. İlk defa 28 Mayıs 1918'de bağımsız olan Dünya Azerileri, bugünü "Cumhuriyet günü" olarak kutluyorlar.
1993 - Yunanistan'da Andreas Papandreou'nun ikinci Başbakanlık dönemi başladı.
1996 - Gazeteci Metin Göktepe'nin gözaltında dövülerek öldürülmesiyle ilgili dava Aydın'da başladı.
1996 - Yargıtay, Yaşar Kemal'e verilen 1 yıl 8 aylık hapis cezasını onadı.
2002 - Fildişi Sahili'nde bir ay süren çatışmaların ardından isyancılarla Hükûmet Birlikleri arasında ateşkes yürürlüğe girdi.
2007 - Eski Pakistan Başbakanı Benazir Butto, 8 yıllık sürgünün ardından döndüğü ülkesinde bombalı bir saldırıya hedef oldu. 126 kişinin öldüğü ve 248 kişinin yaralandığı saldırıdan Butto yara almadan kurtuldu.
2020 - Koronavirüs salgını: Onaylanmış COVID-19 vakalarının sayısı dünya çapında 40 milyonu geçti.
Doğumlar
1127 - Go-Shirakawa, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 77. imparatoru (ö. 1192)
1130 - Zhu Xi, Çin'in Neokonfüçyüsçülük alanındaki en önemli filozof isimlerinden biri (ö. 1200)
1405 - II. Pius, Papa (ö. 1464)
1523 - Anna Jagiellon, 1575'ten 1586'ya Polonya kraliçesi ve Litvanya Büyük Düşesi (ö. 1596)
1634 - Luca Giordano, İtalyan ressam ve gravür sanatçısı (ö. 1705)
1663 - Savoy Prensi Eugen, Avusturyalı general (ö. 1736)
1701 - Charles le Beau, Fransız tarihçi yazar (ö. 1778)
1706 - Baldassare Galuppi, Venedikli İtalyan besteci (ö. 1785)
1777 - Heinrich von Kleist, Alman şair, oyun, öykü ve novella yazarı (ö. 1811)
1822 - Mithat Paşa, Osmanlı Devlet adamı ve sadrazam (ö. 1884)
1831 - III. Friedrich, 1888'de 99 gün süreyle Prusya kralı ve Alman imparatoru (ö. 1888)
1859 - Henri Bergson, Fransız filozof ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1941)
1862 - Mehmet Esat Bülkat, Türk asker ve yazar (ö. 1952)
1870 - D. T. Suzuki, Japon Budist bilgin ve yazarı (ö. 1966)
1872 - Mihail Kuzmin, Rus şair, müzisyen ve yazar (ö. 1936)
1873 - Ivanoe Bonomi, İtalya Başbakanı (ö. 1951)
1880 - Ze'ev Jabotinsky, Rus–Amerikalı Siyonist önder ve gazeteci (ö. 1940)
1882 - Lucien Georges Mazan, Fransız yarış bisikletçisi (ö. 1917)
1895 - Thérèse Bertrand-Fontaine, Fransız doktordu (ö. 1987)
1898 - Lotte Lenya, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Avusturyalı-Amerikalı şarkıcı ve dizöz (ö. 1981)
1902 - Pascual Jordan, Alman fizikçi (ö. 1980)
1905 - Félix Houphouët-Boigny, Fildişi Sahili'nin ilk devlet başkanı (ö. 1993)
1918 - Konstandinos Miçotakis, Yunan siyasetçi (ö. 2017)
1919 - Anita O'Day, Amerikalı şarkıcı (ö. 2006)
1919 - Pierre Trudeau, Kanada'nın 15. Başbakanı (ö. 2000)
1920 - Melina Mercuri, Yunan sinema oyuncusu ve eski Kültür Bakanı (ö. 1994)
1925 - Ramiz Alia, Arnavut siyasetçi (ö. 2011)
1926 - Klaus Kinski, Alman sinema oyuncusu (ö. 1991)
1926 - Chuck Berry, Amerikalı müzisyen (ö. 2017)
1927 - George C. Scott, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1999)
1927 - Alba Solís, Arjantinli şarkıcı ve oyuncu (ö. 2016)
1929 - Violeta Chamorro, Nikaragua doğumlu siyasetçi
1932 - Vytautas Landsbergis, Litvan politikacı
1934 - Inger Stevens, İsveçli-Amerikalı film, televizyon ve tiyatro oyuncusu
1934 - Sylvie Joly, Fransız oyuncu ve komedyen (ö. 2015).
1935 - Peter Boyle, Amerikalı aktör (ö. 2006)
1938 - Dawn Wells, Amerikalı oyuncu, yapımcı, model ve yazar (ö. 2020)
1939 - Flavio Cotti, İsviçreli politikacı (ö. 2020)
1939 - Lee Harvey Oswald, Amerikalı suikastçı (ö. 1963)
1940 - Onur Öymen, Türk diplomat ve siyasetçi
1940 - Oral Sander, Türk akademisyen (ö. 1995)
1942 - Aylin Özmenek, Türk radyo ve TV sunucusu (ö. 2021)
1943 - Christine Charbonneau, Kanadalı şarkıcı ve besteci (ö. 2014)
1945 - Huell Howser, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2013)
1945 - Yıldo, Türk şovmen ve futbolcu
1946 - Howard Shore, Oscar, Grammy ve Altın Küre ödülleri sahibi Kanadalı besteci
1948 - Neşet Ruacan, Türk caz müzisyeni
1948 - Ntozake Shange, Amerikalı oyun yazarı, şair ve romancı (ö. 2018)
1950 - Om Puri, Hint oyuncu (ö. 2017)
1952 - Chuck Lorre, Amerikalı prodüktör, yazar, yönetmen ve besteci
1956 - Martina Navratilova, Çek tenis oyuncusu
1956 - Eugene Yelchin, Rus-Amerikalı sanatçı
1959 - Kirby Chambliss, Amerikalı ticari pilot, akrobasi pilotu
1959 - Mauricio Funes, Eski El Salvador Devlet Başkanı
1959 - Milčo Mančevski, Makedon senarist ve film yapımcısı
1960 - Jean-Claude Van Damme, Belçikalı sinema oyuncusu
1960 - Erin Moran, Amerikalı oyuncu
1961 - Wynton Marsalis, Amerikalı trompetçi, besteci, öğretmen ve müzik eğitimcisi
1964 - Charles Stross, Britanyalı roman ve hikâye yazarı ve yazılımcı
1965 - Zakir Naik, İslam ve Karşılaştırmalı dinler konusunda konuşmalar yapan Hint hatip
1965 - Petra Schersing, Alman atlet
1971 - Teoman Kumbaracıbaşı, Türk sinema oyuncusu
1971 - Ana Beatriz das Chagas, Brezilyalı voleybolcu
1971 - Yoo Sang-Chul, Güney Koreli futbolcu ve teknik direktör
1972 - Emre Karayel, Türk oyuncu
1972 - Kurt Caceres, Amerikalı oyuncu
1973 - James Foley, Amerikalı fotomuhabir ve gazeteci (ö. 2014)
1975 - Josh Sawyer, Amerikalı video oyun tasarımcısı
1978 - Dağhan Külegeç, Türk oyuncu
1979 - Jaroslav Drobný, Çek millî kaleci
1979 - Ne-Yo, Amerikalı R&B şarkıcısı, söz yazarı, yapımcı, oyuncu ve dansçı
1980 - Birsen Bekgöz, Türk atlet
1982 - Simon Gotch, Amerikalı profesyonel güreşçi
1983 - Dante, Brezilyalı futbolcu
1984 - Freida Pinto, Hint oyuncu ve profesyonel model
1984 - Lindsey Vonn, Amerikalı kayakçı
1984 - Milo Yiannopoulos, İngiliz olan sağcı siyasi yorumcu, polemikçi, konuşmacı ve yazar
1985 - Hamza Zarini, İranlı voleybolcu
1986 - Wilma Elles, Alman asıllı Türk oyuncu
1986 - Lukas Yorkas, Kıbrıslı şarkıcı
1987 - Zac Efron, Amerikalı oyuncu
1990 - Brittney Griner, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1991 - Tyler Posey, Amerikalı oyuncu ve müzisyen
1993 - Ivan Cavaleiro, Orta saha mevkiinde görev yapan millî futbolcu
1993 - Zarina Diyas, Kazak tenisçi
Ölümler
31 - Sejanus, Roma İmparatoru Tiberius'un dostu, sırdaşı ve Praefectus praetoriosu (d. MÖ 20)
707 - VII. Ioannes, 1 Mart 705'ten ölümüne kadar papa (d. 650)
1081 - Nikiforos Paleologos, 11. yüzyıl Bizanslı general
1417 - XII. Gregorius, 1406-15 arasında papa (d. 1325)
1480 - Uhwudong, Koreli dansçı, yazar, sanatçı, ressam, şair ve hattat (d. bilinmiyor)
1503 - III. Pius, İtalyan papa (d. 1439)
1511 - Philippe de Commines, Fransız edebiyatının erken dönemlerinde lirik şair (d. 1447)
1541 - Margaret Tudor, İskoçya Kraliçesi (d. 1489)
1744 - Sarah Churchill, İngiliz prenses (d. 1660)
1865 - Henry John Temple, İngiliz devlet adamı (d. 1784)
1871 - Charles Babbage, İngiliz matematikçi ve mucit (d. 1791)
1889 - Antonio Meucci, İtalyan mucit (d. 1808)
1893 - Charles Gounod, Fransız opera bestecisi (d. 1818)
1911 - Alfred Binet, Fransız psikolog (d. 1857)
1918 - Koloman Moser, Avusturyalı ressam ve tasarımcı (d. 1868)
1931 - Thomas Edison, Amerikalı bilim insanı (d. 1847)
1934 - Santiago Ramón y Cajal, İspanyol patolog, histolog, sinirbilimci ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1852)
1935 - Gaston Lachaise, Fransız-Amerikalı figüratif heykelci (d. 1882)
1948 - Walther von Brauchitsch, Alman İmparatorluğu'nun topçu subayı ve Nazi Almanyası'nın mareşali (d. 1881)
1949 - Enis Behiç Koryürek, Türk şair (d. 1891)
1955 - Jose Ortega y Gasset, İspanyol filozof (d. 1883)
1957 - Hüseyin Cahit Yalçın, Türk gazeteci ve yazar (d. 1875)
1964 - Halil Dikmen, Türk ressam (d. 1906)
1966 - Elizabeth Arden, Kanadalı iş insanı (kozmetik imparatorluğu kurmuştur) (d. 1878)
1967 - Richard Loudon McCreery, İngiliz asker (d. 1898)
1973 - Walt Kelly, Amerikalı animatör ve karikatürist (d. 1913)
1973 - Leo Strauss, Alman filozof (d. 1899)
1975 - Al Lettieri, Amerikalı aktör (d. 1928)
1977 - Andreas Baader, Almanya'daki Kızıl Ordu Fraksiyonu'nun ileri gelen yöneticilerinden ve Baader-Meinhof grubunun bilinen iki isminden biri (d. 1943)
1977 - Gudrun Ensslin, Kızıl Ordu Fraksiyonu'nun kurucularından biri (d. 1940)
1978 - Ramón Mercader, İspanyol komünist (Leon Troçki'nin suikastçısı) (d. 1914)
1982 - Pierre Mendès France, Fransa eski başbakanı (d. 1907)
1996 - Kemalettin Tuğcu, Türk öykücü (d. 1902)
2000 - Julie London, Amerikalı sinema oyuncusu ve şarkıcı (d. 1926)
2000 - Gwen Verdon, Amerikalı aktris ve dansçı (d. 1925)
2004 - Pakize Tarzi, Türk tıp doktoru, Türkiye'nin ilk jinekoloğu ve İstanbul Boğazı'nı yüzerek geçen ilk kadın (d. 1910)
2005 - Johnny Haynes, İngiliz eski millî futbolcu (d. 1934)
2007 - Lucky Dube, Güney Afrika'nın reggae sanatçısı
2011 - Behruz Çinici, Türk mimar (d. 1932)
2012 - Sylvia Kristel, Hollandalı aktris ve model (d. 1952)
2012 - Slater Martin, Amerikalı profesyonel basketbolcu (d. 1925)
2013 - Norman Geras, İngiliz Siyaset Bilimi emekli profesörü (d. 1943)
2014 - Joanne Borgella, ABD şarkıcı, vokalist, söz yazarı ve model (d. 1982)
2015 - Cemal el-Gitani, Mısırlı şair, yazar ve gazeteci (d. 1945)
2015 - Ankaralı Namık, Türk müzisyen, söz yazarı, bestekâr ve oyuncu (d. 1976)
2016 - Sergey Lihaçev, Azerbaycan doğumlu Sovyet Rus-Azeri tenisçi (d. 1940)
2017 - Brent Briscoe, Amerikalı oyuncu ve senarist (d. 1961)
2017 - Eamonn Campbell, İrlandalı müzisyen (d. 1946)
2017 - Yeoh Tiong Lay, Malezyalı sanayici ve iş insanı (d. 1929)
2017 - Firuz Kanatlı, Türk iş insanı ve Eti Şirketler Grubu'nun kurucusu (d. 1932)
2018 - Abdul Raziq Achagzai, Afganistan Ulusal Polis Departmanı'nda görevli rütbeli polis memuru ve asker (d. 1979)
2018 - Anthea Bell, İngiliz çevirmen ve yazar (d. 1936)
2018 - Ake Ortmark, İsveçli gazeteci, radyocu ve TV sunucusu (d. 1929)
2018 - Lisbet Palme, İsveçli psikolog ve kamu görevlisi (d. 1931)
2019 - Rui Jordão, Portekizli futbolcu (d. 1952)
2019 - Kalidas Karmakar, Bangladeşli resim ve grafik sanatçısı (d. 1946)
2019 - Nuri Pakdil, Türk yazar ve hukukçu (d. 1934)
2020 - Bekir Coşkun, Türk gazeteci ve yazar (d. 1945)
2020 - Sid Hartman, Amerikalı spor gazetecisi (d. 1920)
2020 - Stanisław Kogut, Polonyalı siyasetçi (d. 1953)
2020 - Naâma, Seçkin Tunuslu şarkıcı (d. 1934)
2020 - Gérard Sulon, Belçikalı profesyonel futbolcu (d. 1938)
2020 - Jill Paton Walsh, İngiliz çocuk kitabı yazarı ve romancı (d. 1937)
2021 - Jack Angel, Amerikalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı (d. 1930)
2021 - Jo-Carroll Dennison, Amerikalı model ve aktris (d. 1923)
2021 - Sami Kohen, Türk yazar ve gazeteci (d. 1928)
2021 - Colin Powell, Amerikalı asker ve siyasetçi (d. 1937)
2021 - Sami Kohen, Türk yazar ve gazeteci (d. 1928)
2022 - Robert Gordon, Amerikalı rock şarkıcısı, müzisyen ve aktör (d. 1947)
2022 - Bülend Özveren, Türk televizyon sunucusu ve spor spikeri (d. 1943)
2022 - Valeri Rubakov, Sovyet-Rus teorik fizikçi (d. 1955)
Tatiller ve özel günler
Azerbaycan Cumhuriyet günü
Fırtına : Kozkavuran Fırtınası
1018
18
|
19 Ekim
|
Olaylar
439 - Kartaca, Vandallar tarafından Batı Roma İmparatorluğu'ndan alınmıştır
1448 - Osmanlı padişahı II. Murat, Kosova Zaferi'ni kazandı.
1781 - Yorktown Muharebesi sonucunda, George Washington ve Fransız komutan Comte de Rochambeau komutasındaki birlikler, Lord Cornwallis'in teslim olmasıyla Britanya Ordusuna karşı kesin bir zafer elde etti.
1872 - Dünyanın en büyük altın külçesi (215 kilogram) Avustralya New South Wales'de bulundu.
1945 - Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi açıldı.
1951 - İngiliz askerleri, Süveyş Kanalı'nı ele geçirdi.
1960 - 6-7 Eylül Olayları ile ilgili dava başladı.
1962 - İlk James Bond filmi Dr. No gösterime girdi.
1972 - Nobel Edebiyat Ödülü, Alman yazar Heinrich Böll'e verildi.
1987 - Londra Borsası çöktü, yaşanan büyük panik sonucunda 50 milyar sterlinlik değer kaybı yaşandı.
1988 - Birleşik Krallık, IRA mensuplarıyla yapılan röportajların yayımlanmasını yasakladı.
1995 - Avrupa Parlamentosu Yeşiller sözcüsü Claudia Roth, Devlet Bakanı Ayvaz Gökdemir aleyhine 3 milyar liralık manevi tazminat davası açtı.
2011 - Ekim 2011 Çukurca saldırısı gerçekleşti. 8 ayrı yerde eşzamanlı olarak PKK tarafından düzenlenen saldırı sonucu 24 asker öldü.
Doğumlar
1276 - Prens Hisaaki, Kamakura şogunluğunun sekizinci şogunu (ö. 1328)
1433 - Marsilio Ficino, İtalyan Yeni Platoncu düşünür (ö. 1499)
1582 - Dmitri İvanoviç, Rus prens ve Ortodoks azizi (ö. 1591)
1605 - Thomas Browne, İngiliz yazar (ö. 1682)
1609 - Gerrard Winstanley, İngiliz Protestan dini reformist, siyaset filozofu ve aktivist (Quakerizm) (ö. 1676)
1721 - Joseph de Guignes, Fransız doğubilimci, sinolog ve Türkolog (ö. 1800)
1795 - Arthur Morin, Fransız fizikçi (ö. 1880)
1862 - Auguste Lumière, Fransız fotoğrafçı (ö. 1954)
1882 - Umberto Boccioni, İtalyan ressam ve heykeltıraş (ö. 1916)
1895 - Lewis Mumford, Amerikalı yazar; felsefe, kültür ve mimarlık tarihçisi ve eleştirmeni (ö. 1990)
1899 - Miguel Ángel Asturias, Guatemalalı yazar, diplomat ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1974)
1909 - Marguerite Perey, Fransız fizikçi (ö. 1975)
1910 - Ferid el-Atraş, Mısırlı besteci, şarkıcı, ut çalgıcısı ve sinema oyuncusu (ö. 1974)
1910 - Subrahmanyan Chandrasekhar, Hint asıllı Amerikalı astrofizikçi (ö. 1995)
1914 - Juanita Moore, Amerikalı oyuncu (ö. 2014)
1916 - Jean Dausset, Fransız immunolog ve Nobel Tıp ve Fizyoloji Ödülü sahibi (ö. 2009)
1917 - Walter Munk, Amerikalı-Avusturyalı denizbilimcisi, jeolog, akademisyen ve bilim insanı (ö. 2019)
1921 - Gunnar Nordahl, İsveçli futbolcu (ö. 1995)
1922 - İbrahim Gülistan, İranlı yönetmen ve yazar (ö. 2023)
1925 - Emilio Eduardo Massera, Arjantinli asker (ö. 2010)
1926 - Arne Bendiksen, Norveçli şarkıcı ve oyuncu (ö. 2009)
1926 - Antonino Di Vita, İtalyan arkeolog
1927 - Pierre Alechinsky, Belçikalı sanatçı
1928 - Mustapha Zitouni, Cezayirli millî futbolcu (ö. 2014)
1931 - John Le Carré, İngiliz yazar (ö. 2020)
1932 - Robert Reed, Amerikalı film ve dizi oyuncusu (ö. 1992)
1940 - Michael Gambon, İrlandalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2023)
1944 - Peter Tosh, Jamaikalı reggae müzisyeni (ö. 1987)
1945 - Angus Deaton, Britanyalı ve Amerikalı iktisat profesörü
1945 - Divine, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve drag queen (ö. 1988)
1945 - Yücel Erten, Türk oyuncu, yönetmen, yazar ve çevirmen
1945 - John Lithgow, Amerikalı oyuncu, müzisyen, şair ve yazar
1951 - Cástor Oswaldo Azuaje Pérez, Venezuelalı Roma Katolik piskoposu (ö. 2021)
1951 - Ruşen Cevadov, Azerbaycanlı asker ve siyasetçi (ö. 1995)
1952 - Verónica Castro, Meksikalı şarkıcı, sinema ve dizi oyuncusu
1954 - Sam Allardyce, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör
1954 - Abdullah Baali, Cezayirli büyükelçi
1958 - Hiromi Hara, Japon eski millî futbolcu
1962 - Tracy Chevalier, Amerikalı yazar
1962 - Bendik Hofseth, Norveçli caz müzisyeni, saksafon ve vokal sanatçısı
1962 - Evander Holyfield, Amerikalı profesyonel boksör
1966 - Jon Favreau, Amerikalı oyuncu, yönetmen, senarist, ses oyuncusu ve komedyen
1966 - Dimitris Lyacos, Yunan şair ve oyun yazarı
1969 - Trey Parker, Amerikalı animatör, senaryo yazarı, film yönetmeni, seslendirme sanatçısı, aktör ve müzisyen
1970 - Chris Kattan, Amerikalı oyuncu, komedyen ve yazar
1970 - Jason Reitman, Kanadalı yönetmen
1973 - Okan Buruk, Türk futbolcu ve teknik direktör
1974 - Orhan Kılıç, Türk oyuncu
1975 - Burak Güven, Türk bas gitarist, şarkı sözü yazarı ve Mor ve Ötesi grubu üyesi
1976 - Nihat Sırdar, Türk radyocu
1977 - Habib Beye, Senegalli eski millî futbolcu
1977 - Jason Reitman, Kanadalı film yönetmeni
1977 - Raúl Tamudo, Eski İspanyol millî futbolcu
1979 - Özgün Uğurlu, Türk şarkıcı ve söz yazarı
1981 - Heikki Kovalainen, Fin Formula 1 pilotu
1982 - Gillian Jacobs, Amerikalı aktris
1982 - Louis Oosthuizen, Güney Afrikalı golfçü
1983 - Rebecca Ferguson, İsveçli aktris
1983 - Gökhan Saki, Türk asıllı Hollandalı kick boksçu
1989 - Miroslav Stoch, Slovak Millî futbolcu
1989 - Janine Tugonon, Filipinli model
1990 - Janet Leon, İsveçli şarkıcı
Ölümler
1216 - Yurtsuz John, Magna Carta'yı imzalayan İngiltere Kralı (d. 1166)
1587 - I. Francesco de Medici, İkinci Toskana Büyük Dükü (d. 1541)
1682 - Thomas Browne, İngiliz yazar (d. 1605)
1723 - Godfrey Kneller, İngiliz portre ressamı (d. 1646)
1745 - Jonathan Swift, İrlandalı yazar (d. 1667)
1813 - Józef Poniatowski, Polonyalı lider, general ve savaş bakanı (d. 1763)
1875 - Charles Wheatstone, İngiliz bilim insanı (d. 1802)
1909 - Cesare Lombroso, İtalyan kriminolog (suçluluğun bilimsel olarak incelenmesinin öncüsü) (d. 1835)
1920 - John Reed, Amerikalı gazeteci, yazar ve şair (d. 1887)
1937 - Ernest Rutherford, İngiliz fizikçi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1871)
1938 - İsmail Müştak Mayakon, Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi (d. 1882)
1943 - Camille Claudel, Fransız heykeltıraş (d. 1864)
1945 - Plutarco Elías Calles, Meksikalı general ve siyasetçi (d. 1877)
1957 - Gordon Childe, Avustralyalı arkeolog (ö. 1892)
1961 - Şemsettin Günaltay, Türk siyasetçi (d. 1883)
1964 - Sergey Biryuzov, Sovyetler Birliği Mareşali (d. 1904)
1970 - Lázaro Cárdenas, Meksikalı general ve 1934 ile 1940 yılları arasında Meksika Cumhurbaşkanı olarak görev yapmış siyasetçi (d. 1895)
1978 - Gig Young, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1913)
1983 - Maurice Bishop, Grenadalı siyasetçi (d. 1944)
1986 - Samora Machel, Mozambikli askeri komutan, devrimci ve siyasetçi (d. 1933)
1987 - Jacqueline du Pré, İngiliz çello sanatçısı (d. 1945)
1988 - Son House, Amerikalı blues ve country müzik efsanesi şarkıcı ve gitarist (d. 1902)
1988 - Necdet Koyutürk, Türk tango bestecisi (d. 1921)
1999 - Nathalie Sarraute, Fransız roman ve deneme yazarı (d. 1900)
2002 - Alvarez Bravo, Meksikalı fotoğrafçı (d. 1902)
2003 - Alija Izetbegović, Boşnak devlet adamı ve bağımsız Bosna-Hersek'in ilk Cumhurbaşkanı (d. 1925)
2009 - Muharrem Candaş, Türk güreşçi (d. 1921)
2010 - Tom Bosley, Amerikalı oyuncu (d. 1927)
2014 - Lynda Bellingham, İngiliz oyuncu ve yazar (d. 1948)
2014 - Serena Shim, Lübnan asıllı Amerikalı gazeteci ve muhabir (d. 1984)
2016 - Yvette Chauviré, Fransız balerin ve aktris (d. 1917)
2017 - Umberto Lenzi, İtalyan film yapımcısı ve yönetmeni (d. 1931)
2018 - Walter Knödel, Avusturyalı matematikçi, akademisyen ve bilgisayar mühendisi (d. 1926)
2018 - Osamu Shimomura, Japon kimyager (d. 1928)
2018 - Diana Sowle, Amerikalı oyuncu (d. 1930)
2019 - Erhard Eppler, Alman eski bakan ve eğitimci (d. 1926)
2019 - Aleksandr Volkov, Sovyet-Rus profesyonel tenis oyuncusu (d. 1967)
2020 - Jana Andresíková, Çek aktris (d. 1941)
2020 - Spencer Davis, Britanyalı çok enstrümanlı müzisyen, şarkıcı ve besteci (d. 1939)
2020 - Gianni Dei, İtalyan aktör ve şarkıcı (d. 1940)
2020 - Enzo Mari, Modern tarzda çalışan İtalyan sanatçı ve mobilya tasarımcısı (d. 1932)
2020 - Wojciech Pszoniak, Polonyalı aktör ve tiyatro sanatçısı (d. 1942)
2021 - Orhan Oğuz, Türk siyasetçi (d. 1923)
Tatiller ve özel günler
Muhtarlar Günü
1019
19
|
20 Ekim
|
Olaylar
1827 - Navarin Baskını. İngiliz, Fransa, Rus birleşik filosu, Yunanistan açıklarında Navarin'de Osmanlı donanmasını tahrip etti.
1921 - Fransızlar'ın Anadolu'dan çekilmesi. TBMM ile Fransa hükûmeti arasında Ankara Anlaşması imzalandı. Fransa adına Henry Franklin-Bouillon'un sürdürdüğü görüşmeler sonrasında, Fransa işgal ettiği Anadolu topraklarından çekildi.
1927 - Mustafa Kemal Atatürk'ün Türk Kurtuluş Savaşı'nı anlattığı 15 - 20 Ekim 1927 tarihlerinde Cumhuriyet Halk Partisi 2. Kongresinde otuz altı buçuk saat süren tarihi konuşması
1935 - Milliyetçi hükûmete karşı Mao Zedung'un başlattığı ve bir yıl süren 6.000 millik Uzun Yürüyüş sona erdi. Mao önderliğindeki Birinci Öncü Ordu Yan'an'a girdi.
1940 - Nüfus sayımı. Türkiye'nin nüfusu: 17.820.950
1941 - II. Dünya Savaşı: Alman işgalindeki Sırbistan'da binlerce sivil öldürüldü: Kragujevac katliamı.
1942 - Ekmek karneleri dağıtılmaya başladı.
1944 - Sovyet Kızıl Ordu Belgrad'a girdi. Aynı gün Gestapo, Alman anti-faşist ve sosyal demokrat Julius Leber'i kurşuna dizdi.
1945 - Mısır, Suriye, Irak ve Lübnan, Filistin topraklarında devlet kurmak isteyen Yahudilere karşı Arap Cemiyeti'ni kurdu.
1951 - Birinci Akdeniz Oyunları sona erdi.
1954 - Dünya Bankası Genel Sekreteri Türkiye'ye geldi. Genel sekreter "Türkiye ekonomik geleceği çok parlak bir ülkedir" dedi.
1954 - Büyük Britanya'da 51 bin liman işçisi greve gitti. Britanya'nın deniz ticareti yarı yarıya durdu.
1968 - Meksiko Olimpiyatları'nda serbest güreşte 78 kiloda Mahmut Atalay ve 97 kiloda Ahmet Ayık altın madalya kazandılar.
1968 - ABD'nin öldürülen Başkanlarından John F. Kennedy'nin eşi Jacqueline Kennedy Yunan armatör Aristotle Onassis ile evlendi.
1978 - İTÜ Elektrik Fakültesi dekanı Ord.Prof. Bedri Karafakioğlu İstanbul'da uğradığı silahlı saldırı sonucunda yaşamını yitirdi.
1980 - Yunanistan, NATO askerî kanadına yeniden girdi.
1984 - Bilkent Üniversitesi kuruldu.
1992 - Bingöl’ün Solhan ilçesi Hazarşah köyü yakınlarında, bir otobüsü durduran PKK militanları 19 yolcuyu kurşuna dizerek öldürdü, 6 kişiyi yaraladı.
1998 - Türkiye ile Suriye arasında Adana Mutabakatı imzalandı.
2002 - Sırbistan ile birlikte Yugoslavya'yı oluşturan Karadağ'da yapılan genel seçimlerde, Devlet Başkanı Milo Cukanoviç'in bağımsızlık yanlısı partisi meclis çoğunluğunu elde etti.
2008 - Ergenekon davası'nın ilk duruşması Silivri Cezaevi içindeki Adliye'de görülmeye başlandı.
Doğumlar
1616 - Thomas Bartholin, Danimarkalı hekim, ilahiyatçı ve matematikçi (ö. 1680)
1632 - Christopher Wren, İngiliz gök bilimci ve mimar (ö. 1723)
1677 - Stanisław Leszczyńsk, Polonya kralı, Litvanya Büyük Dükü, Lorraine Dükü (ö. 1766)
1711 - Laura Bassi, İtalyan akademisyen (ö. 1778)
1740 - Isabelle de Charrière, Hollandalı yazar, tiyatro oyun yazarı ve besteci (ö. 1805)
1784 - Henry John Temple, İngiliz devlet adamı (ö. 1865)
1819 - Seyyid Ali Muhammed, İranlı din adamı ve Babilik inancının kurucusu (ö. 1850)
1854 - Arthur Rimbaud, Fransız şair (ö. 1891)
1859 - John Dewey, Amerikalı düşünür ve eğitimci (pragmatizm ekolünün kurucularından) (ö. 1952)
1874 - Charles Ives, Amerikalı modernist besteci (ö. 1954)
1882 - Bela Lugosi, Macar asıllı Amerikalı oyuncu (ö. 1956)
1887 - Prens Yasuhiko Asaka, Japonya prensi ve Japon İmparatorluk Ordusu generali (ö. 1981)
1891 - James Chadwick, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1974)
1897 - Yi Un, Kore İmparatorluğu'nun veliahtı ve Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri'nin Korgenerali (ö. 1970)
1900 - İsmail el-Ezheri, Sudanlı milliyetçi ve siyasetçi (ö. 1969)
1907 - Arlene Francis, Amerikalı aktris (ö. 2001)
1912 - Ruhi Su, Türk halk müziği sanatçısı (ö. 1985)
1917 - Stéphane Hessel, Fransız diplomat, direnişçi ve yazar (ö. 2013)
1917 - Jean-Pierre Melville, Fransız film yönetmeni (ö. 1973)
1920 - Janet Jagan, Guyanalı yazar ve siyasetçi (ö. 2009)
1925 - Roger Hanin, Fransız oyuncu (ö. 2015)
1927 - Joyce Brothers, Amerikalı psikolog, Tv sunucusu ve oyuncu (ö. 2013)
1928 - Li Peng, Çin Halk Cumhuriyeti'nin dördüncü Başbakanı (ö. 2019)
1932 - William Christopher, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
1937 - Wanda Jackson, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, piyanist ve gitarist
1938 - César Isella, Arjantinli şarkıcı, müzisyen, gazeteci ve söz yazarı (ö. 2021)
1938 - Kathy Kirby, İngiliz şarkıcı (ö. 2011)
1941 - Philipp Vandenberg, Alman yazar
1942 - Christiane Nüsslein-Volhard, Alman biyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi
1946 - Elfriede Jelinek, Avusturyalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1946 - Marko Nikolić, Sırp oyuncu (ö. 2019)
1948 - Piet Hein Donner, Hollandalı siyasetçi ve hukukçu
1948 - Melih Gökçek, Türk bürokrat, siyasetçi ve eski Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı
1949 - Roger Kitter, İngiliz oyuncu ve stand up komedyen (ö. 2015)
1950 - Tom Petty, Amerikalı rock şarkıcısı, besteci, müzisyen, yapımcı ve aktör (ö. 2017)
1950 - William Russ, Amerikalı oyuncu
1951 - Alma Muriel, Meksikalı oyuncu (ö. 2014)
1951 - Claudio Ranieri, İtalyan antrenör ve eski futbolcu
1955 - Aaron Pryor, Amerikalı eski boksör (ö. 2016)
1955 - Sheldon Whitehouse, Amerikalı avukat ve politikacı
1956 - Danny Boyle, İngiliz film yönetmeni ve yapımcısı
1957 - Anouar Brahem, Tunuslu besteci ve udi müzisyen
1958 - Scott Hall, profesyonel güreşçi (ö. 2022)
1958 - Viggo Mortensen, Amerikalı sinema oyuncusu, şair ve fotoğraf sanatçısı
1961 - Kate Mosse, İngiliz yazar
1961 - Ian Rush, Gallî futbolcu
1962 - Ece Yörenç, Türk senarist
1963 - Julie Payette, Kanadalı mühendis, bilim insanı ve eski astronot
1964 – Kamala Harris, Amerikalı politikacı
1966 - Ebu Musab ez-Zerkavi, Ürdünlü asker ve Irak el-Kaidesi lideri (ö. 2006)
1966 - Stefan Raab, Alman oyuncu ve sunucu
1969 - Lambros Papakostas, Yunan yüksek atlayıcısı
1970 - Hüseyin Aygün, Türk siyasetçi
1970 - Sander Boschker, eski Hollandalı millî kaleci
1971 - Snoop Dogg, Amerikalı rap müzisyeni
1971 - Dannii Minogue, Avustralyalı şarkıcı
1972 - Brian Schatz, Amerikalı eğitimci ve politikacı
1974 - Hasan Yalnızoğlu, Türk dansçı, manken, oyuncu ve profesyonel güreşçi
1975 - Sevinç Erbulak, Türk aktris
1975 - Eirik Glambek Bøe, Norveçli besteci ve müzisyen
1976 - Dan Fogler, Amerikalı komedyen ve oyuncu
1976 - Hasan Karacadağ, Türk film yönetmeni, yapımcı ve senarist
1976 - Nicola Legrottaglie, İtalyan futbolcu
1977 - Sam Witwer, Amerikalı oyuncu ve müzisyen
1979 - Deniz Doğan, Türk asıllı Alman futbolcu
1979 - John Krasinski, Amerikalı film yönetmeni, yazar ve oyuncu
1982 - Kristian Bak Nielsen, Danimarkalı futbolcu
1983 - Luis Saritama, Ekvadorlu millî futbolcu
1983 - Michel Vorm, Hollandalı futbolcu
1984 - Mitch Lucker, Amerikalı müzisyen (ö. 2012)
1984 - Florent Sinama-Pongolle, Fransız eski millî futbolcu
1984 - Kaan Yılmaz, Türk oyuncu
1988 - Candice Swanepoel, Güney Afrikalı model
1989 - Jessica Hannah "Jess" Glynne, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
1990 - Ruhi Çenet, Türk internet fenomeni
1992 - Kseniya Semyonova, Rus artistik jimnastikçi
1992 - Ferhat Yazgan, Türk futbolcu
1993 - Ana Paula Borgo, Brezilyalı kadın voleybolcu (ö. 2023)
1994 - José Contreras Verna, Venezuelalı futbolcu
1994 - Semra Rahimli, Azerbaycanlı şarkıcı
Ölümler
460 - Aelia Eudocia, II. Theodosius'ün karısı, Bizans İmparatoriçesi (d. 401)
1187 - III. Urbanus, Katolik Kilisesi'nin 1185 ve 1187 yılları arasındaki papası (d. 1120)
1498 - Koca Davut Paşa, Osmanlı Sadrazamı (d. ?)
1631 - Michael Maestlin, Alman astronom ve matematikçi (d. 1550)
1740 - VI. Karl, Kutsal Roma İmparatoru, Bohemya Kralı (Karel II. olarak) ve Macaristan (Károly III. olarak) kralıydı 1711 yılından, 1740 yılına kadar (d. 1685)
1805 - Park Ji-won, Koreli Neo-Konfüçyüsçü filozof, merkantilist, diplomat, ekonomist ve romancı (d. 1737)
1870 - Michael Balfe, İrlandalı müzisyen, orkestra şefi, opera şarkıcısı ve besteci (d. 1808)
1890 - Richard Francis Burton, İngiliz kâşif (d. 1821)
1900 - Naim Fraşiri, Arnavut tarihçi, gazeteci, şair ve yazar (d. 1846)
1935 - Arthur Henderson, Britanyalı siyasetçi (d. 1863)
1936 - Anne Sullivan, İrlandalı-Amerikalı öğretmen (d. 1866)
1947 - Albert Howard, İngiliz bir botanikçiydi (d. 1873)
1949 - Jacques Copeau, Fransız tiyatro yönetmeni, oyun yazarı, yapımcı ve oyuncu (d. 1879)
1950 - Henry Stimson, Amerikalı devlet adamı (d. 1867)
1952 - Sırrı Day, Türk siyasetçi (d. 1889)
1964 - Herbert C. Hoover, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 31. Başkanı (d. 1874)
1967 - Şigeru Yoşida, Japon siyaset adamı (d. 1878)
1972 - Harlow Shapley, Amerikalı astronom (d. 1885)
1974 - Ernst Arnold Egli, İsviçre kökenli mimar ve şehir plancısı (d. 1893)
1978 - Bedri Karafakioğlu, Türk akademisyen ve İTÜ Rektörü (d. 1915)
1984 - Carl Ferdinand Cori, Çek biyokimyager ve farmakolog (d. 1896)
1984 - Paul Dirac, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1902)
1987 - Andrey Kolmogorov, Sovyet matematikçi (d. 1903)
1989 - Alpay İzer, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1944)
1994 - Burt Lancaster, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1913)
1995 - Christopher Stone, Amerikalı oyuncu (d. 1942)
2004 - Tevfik Gelenbe, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1931)
2006 - Jane Wyatt, Amerikalı aktris (d. 1910)
2008 - Rahibe Emmanuelle, Belçikalı-Fransız rahibe ve hayırsever (d. 1908)
2010 - Arif Damar, Türk şair (d. 1925)
2010 - Faruk Leghari, 14 Kasım 1993'ten 2 Aralık 1997'ye kadar Pakistan Cumhurbaşkanı (d. 1940)
2011 - Mutassim Kaddafi, 2008'den 2011 yılına kadar Libya Ulusal Güvenlik Danışmanı (d. 1974)
2011 - Muammer Kaddafi, Libya lideri (d. 1942)
2012 - John McConnell, Amerikalı aktivist (d. 1915)
2012 - Edward Donnall "Don" Thomas, Amerikalı hekim (d. 1920)
2013 - Lawrence Klein, Amerikalı iktisatçı (d. 1920)
2014 - Christophe de Margerie, Fransız iş insanı (d. 1951)
2014 - René Burri, İsviçreli fotoğrafçı (d. 1920)
2014 - Lilli Carati, İtalyan oyuncu ve manken (d. 1956)
2014 - Óscar de la Renta, Dominik asıllı İspanyol-Amerikalı moda tasarımcısı (d. 1932)
2016 - Altemur Kılıç, Türk gazeteci ve yazar (d. 1924)
2016 - Michael Groo Massee, Amerikalı oyuncu (d. 1952)
2016 - Junko Tabei, Japon kadın dağcı (d. 1939)
2017 - Ugo Fangareggi, İtalyan oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1938)
2017 - Boris Lindqvist, İsveçli rock and roll ve caz şarkıcısı ve müzisyeni (d. 1940)
2017 - Federico Luppi, Arjantinli-İspanyol radyo, televizyon, sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu ve film yönetmeni (d. 1936)
2017 - Judith McGrath, Avustralyalı aktris (d. 1947)
2018 - Jun Ashida, Japon moda tasarımcısı (d. 1930)
2018 - Wim Kok tam adı ile Willem Kok, Hollandalı siyasetçi (d. 1938)
2018 - Elliot Ngok, Hong Konglu-Çinli oyuncu (d. 1942)
2019 - Thomas D'Alesandro III, Amerikalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1929)
2020 - Bruno Martini, Fransız millî futbolcu (d. 1962)
2020 - İrina Konstantinovna Skobtseva, Sovyet-Rus aktris (d. 1927)
2020 - Lea Vergine, İtalyan sanat tarihçisi (d. 1936)
2020 - Randall James Hamilton Zwinge, Kanadalı illüzyonist (d. 1928)
2021 - Mihaly Csikszentmihalyi, Macar asıllı ABD'li psikolog (d. 1934)
2021 - Durul Gence, Türk caz müzisyeni ve orkestra şefi (d. 1940)
2021 - Dragan Pantelić, Yugoslav eski millî futbolcudur (d. 1951)
2021 - Durul Gence, Türk caz müzisyeni ve orkestra şefi (d. 1940)
2022 - Anton Donchev, Bulgar yazar, senarist ve akademisyen (d. 1930)
2022 - Ron Masak, Amerikalı aktör (d. 1936)
2022 - Josephine Melville, İngiliz oyuncu, yapımcı, yönetmen ve yazar (d. 1961)
Tatiller ve özel günler
1020
20
|
21 Ekim
|
Olaylar
1520 - Ferdinand Magellan, Güney Amerika'nın güneyinde, kendi ismiyle anılan boğazı keşfetti.
1600 - Japonya'nın Sengoku Devrini sona erdirip, Tokugawa dönemine geçirecek Sekigahara Meydan Muharebesi başladı.
1805 - Amiral Nelson komutasındaki İngiliz filosu, İspanya'nın güneybatısında Trafalgar'da Napolyon'un Birleşik Fransız-İspanyol Donanmasını yendi. Amiral Nelson da savaşta öldü.
1854 - Kırım Savaşı'nın başlaması üzerine modern hemşireliğin kurucusu Florence Nightingale, 38 başka hemşireyle birlikte Üsküdar'daki Selimiye Kışlası'na gönderildi.
1860 - İlk özel siyasi gazete Tercümanı Ahval çıkmaya başladı. Sahibi Yozgatlı Çapanoğlu Agah Efendiydi.
1878 - Almanya'da Otto von Bismarck antikomünist özellikteki Anti-Sosyalist Yasa'yı yürürlüğe soktu.
1879 - Thomas Edison, karbon filamanlı elektrik ampulünü icat etti.
1935 - Almanya, Milletler Cemiyeti'nden resmen ayrıldı.
1938 - Japonlar, Çin'in Kanton şehrini işgal etti.
1940 - Ernest Hemingway'in Çanlar Kimin İçin Çalıyor kitabı New York'ta basıldı.
1944 - Kızıl Ordu tarafından Alman sivillere karşı Nemmersdorf Katliamı işlendi.
1945 - Fransa'da kadınlar, ilk kez oy kullanma hakkı elde etti.
1945 - Nüfus sayımı yapıldı. Türkiye nüfusunun 18.871.203 olduğu açıklandı. İstanbul il nüfusu ise 1.071.686.
1950 - Çin askerleri Tibet'i işgal etti.
1965 - İkeya seki kuyruklu yıldızı, Güneşin 450,000 kilometre yakınından geçti.
1969 - Doğan Avcıoğlu liderliğinde Devrim gazetesi yayımlanmaya başladı.
1969 - Batı Almanya'da sosyal demokrat Willy Brandt Şansölyeliğe (başbakan) seçildi.
1971 - Pablo Neruda, Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1972 - Profesör Mümtaz Soysal Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'nca, Anayasaya Giriş adlı ders kitabında komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle tutuklandı.
1973 - Necmettin Erbakan Millî Selamet Partisi Genel Başkanı seçildi.
1977 - Avrupa Patent Enstitüsü (EPI) kuruldu.
1981 - Atatürk Barajı'nın temeli, Devlet Başkanı Kenan Evren tarafından atıldı.
1983 - Uzunluk ölçüsü metre, ışık hızı üzerinden yeniden tanımlandı ama uzunluğu yine aynı kaldı. Buna göre 1 metre ışığın havasız ortamda saniyenin 1/299,792,458 'i süresince katettiği mesafedir.
1984 - Afşin-Elbistan Termik Santrali açıldı.
1985 - Alman gazeteci ve yazar Günter Wallraff'ın Türk işçisi kimliğiyle yaşadıklarını anlattığı En Alttakiler (Ganz Unten) adlı yapıtı piyasaya çıktı.
1987 - Türkiye'de montajı yapılan ilk savaş uçağı F-16 Savaşan Şahin resmî törenle uçuruldu.
1990 - Genel nüfus sayımı: Türkiye'nin nüfusu 56.473.035
1997 - Anadolu Ajansı, uydu ile kesintisiz haber yayınını, Başbakan Mesut Yılmaz'ın da katıldığı toplantı ile başlattı.
1998 - TBMM, NATO'nun genişlemesini onayladı. Böylece 16 ittifak üyesi ülkenin de onayı tamamlandı ve genişleme kesinlik kazandı.
1999 - Çeçenistan'ın başkenti Grozni'de kalabalık bir alışveriş merkezine yapılan roket saldırısında 110 kişi öldü, 400 kişi yaralandı.
1999 - Ahmet Taner Kışlalı bombalı bir suikastle öldürüldü.
2005 - Finlandiyalı ünlü rock grubu Nightwish'in 9 yıllık vokalisti Tarja Turunen, grupla olan son konserinin ardından gruptan atıldı.
2007 - 2007 Sivil Anayasasının halk tarafında referandumla oylaması.
2007 - Saat 00:20 sıralarında, Irak'ın kuzeyinden Türkiye'ye sızan PKK mensupları tarafından, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Dağlıca'da konuşlu piyade taburunun emniyet unsuru olan bir bölüğe kalabalık bir grupla üç ayrı bölgeden silahlı saldırıda bulunuldu. Genelkurmay çıkan çatışmada 12 şehit, 16 yaralı verildiğini ve 32 PKK'lının da öldürüldüğünü açıkladı. Bkz. 21 Ekim 2007 Hakkâri PKK çatışması maddesi.
Doğumlar
1328 - Zhu Yuanzhang, Ming Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatoru (ö. 1398)
1449 - George Plantagenet, İngiliz kralları IV. Edward ve III. Richard'ın kardeşi (ö. 1478)
1581 - Domenichino, İtalyan ressam (ö. 1641)
1650 - Jean Bart, Fransız oramiral ve korsan (ö. 1702)
1675 - Higashiyama, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 113. imparatoru (ö. 1710)
1755 - Quatremère de Quincy, Fransız yazar, arkeolog ve sanat tarihçisi (ö. 1849)
1757 - Pierre Augereau, Fransız mareşal (ö. 1816)
1772 - Samuel Taylor Coleridge, İngiliz şair, eleştirmen ve filozof (ö. 1834)
1675 - Higashiyama, Japonya'nın 113. imparatoru (ö. 1710)
1772 - Samuel Taylor Coleridge, İngiliz şair (ö. 1834)
1790 - Alphonse de Lamartine, Fransız yazar, şair ve politikacı (ö. 1869)
1823 - Emilio Arrieta, İspanyol besteci (ö. 1894)
1833 - Alfred Nobel, İsveçli kimya mühendisi (ö. 1896)
1846 - Edmondo De Amicis, İtalyan yazar (ö. 1908)
1868 - Ernest Swinton, İngiliz yazar ve Birleşik Krallık Ordusu subayı (ö. 1951)
1877 - Oswald Avery, Kanadalı hekim ve araştırmacı (ö. 1955)
1887 - Isa Kremer, Rus Yahudi kökenli soprano
1895 - Edna Purviance, Amerikalı oyuncu (ö. 1958)
1898 - Eduard Pütsep, Eston güreşçi (ö. 1960)
1908 - Niyazi Berkes, Türk toplum bilimci (ö. 1988)
1910 - Nikos Engonopulos, Yunan şair ve ressam (ö. 1985)
1911 - Mary Blair, Amerikalı sanatçı (ö. 1978)
1912 - Don Byas, Amerikalı caz müzisyeni ve tenor saksafon sanatçısı (ö. 1972)
1912 - Georg Solti, Macar asıllı orkestra ve opera şefi (ö. 1997)
1914 - Martin Gardner, Amerikalı matematik ve fen yazarı (ö. 2010)
1914 - John Kluge, Amerikalı iş insanı (ö. 2010)
1917 - Dizzy Gillespie, Amerikalı trompetçi (ö. 1993)
1922 - Liliane Bettencourt, Fransız mirasçı, sosyetik, iş insanı ve hayırsever (ö. 2017)
1923 - Samvel Haçikyan, "İran'ın Hitchcock'u" lakaplı Ermeni asıllı İranlı film yönetmeni ve yapımcı (ö. 2001)
1925 - Celia Cruz, Kübalı şarkıcı (ö. 2003)
1926 - Květa Eretová, Çek satranç oyuncusu (ö. 2021)
1928 - Whitey Ford, Amerikalı eski profesyonel beyzbol oyuncusu (ö. 2020)
1928 - Eudóxia Maria Froehlich, Brezilyalı zoolog (ö. 2015)
1929 - Pierre Bellemare, Fransız yazar, romancı, radyocu, televizyon sunucusu, televizyon yapımcısı, yönetmen ve oyuncu (ö. 2018)
1929 - Ursula K. Le Guin, Amerikalı yazar (ö. 2018)
1930 - İvan Silayev, Sovyet Rus siyasetçi
1931 - Shammi Kapoor, Hint oyuncu ve yönetmen (ö. 2011)
1932 - Pál Csernai, Macar futbolcu ve teknik direktör (ö. 2013)
1933 - Paco Gento, Eski İspanyol millî futbolcu
1936 - Suna Kan, Türk keman virtüözü (ö. 2023)
1942 - Christopher A. Sims, Amerikalı iktisatçı ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi
1943 - Tarık Ali, İngiliz yazar
1945 - Nikita Mikhalkov, Rus aktör ve film yapımcısı
1948 - Mehmet Ali Yılmaz, Türk siyasetçi ve iş insanı
1949 - Binyamin Netanyahu, İsrailli siyasetçi ve İsrail'in 9. Başbakanı
1952 - Patti Davis, Amerikalı aktris ve yazar
1956 - Carrie Fisher, Amerikalı aktris, senarist ve yazar (sinema oyuncusu Debbie Reynolds'un kızı) (ö. 2016)
1957 - Wolfgang Ketterle, Alman fizikçi, profesör
1958 - Andre Geim, Rus-İngiliz fizikçi
1959 - Ken Watanabe, Japon sinema ve tiyatro oyuncusu
1964 - Jon Carin, Amerikalı müzisyen, besteci ve müzik yapımcısı
1964 - Levent Yüksel, Türk şarkıcı
1965 - Ion Andoni Goikoetxea, İspanyol millî futbolcu ve teknik direktör
1967 - Paul Ince, İngiliz futbol oyuncusu ve teknik direktörü
1970 - Louis Koo, Çinli oyuncu
1975 - Henrique Hilário, Portekizli eski futbolcu
1980 - Aslı Altaylar, Türk dizi oyuncusu
1980 - Kim Kardashian, Amerikalı aktris, manken ve şarkıcı
1981 - Nemanja Vidić, Sırp eski futbolcu
1982 - Matt Dallas, Amerikalı oyuncu
1983 - Amber Rose, Amerikalı oyuncu ve model
1983 - Andy Marte, Dominikli beyzbolcu (ö. 2017)
1984 - Kieran Richardson, İngiliz millî futbolcu
1989 - Sam Vokes, Galli millî futbolcu
1990 - Bengali-Fodé Koita, Gineli futbolcu
1991 - Artur Aleksanyan, Ermeni grekoromen güreşçi
1992 - Marzia Kjellberg, İtalyan internet ünlüsü, moda tasarımcısı ve girişimci
1995 - Doja Cat, Amerikalı rapçi, şarkıcı, şarkı yazarı ve yapımcı
Ölümler
645 - Yinçü Kağan, Orta Asya bozkırlarının kuzeyinde hüküm süren Sir-Tartuş kağanı
1125 - Praglı Kosmas, Bohemya'da soylu bir ailede doğan rahip, yazar ve tarihçi (d. 1045)
1422 - VI. Charles, 1380-1422 yılları arasında Fransa kralı (d. 1368)
1500 - Go-Tsuchimikado, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 103. imparatoru (d. 1442)
1558 - Julius Sezar Skaliger, Fransız filolog ve astrolog (d. 1484)
1600 - Ōtani Yoshitsugu, Japon samuray (d. 1558/1565)
1765 - Giovanni Paolo Pannini, İtalyan ressam ve mimar (d. 1691)
1805 - Horatio Nelson, İngiliz amiral (d. 1758)
1907 - George Frederick Bodley, Birleşik Krallık kökenli mimar (d. 1827)
1921 - Karl Eugen Dühring, Alman filozof ve iktisatçısı (d. 1833)
1931 - Arthur Schnitzler, Avusturyalı yazar (d. 1862)
1939 - Platon Alekseeviç Oyunskiy, Saha Türkü edebiyatçı, filolog ve siyasetçi (d. 1893)
1942 - Mustafa Durak Sakarya, Türk siyasetçi (d. 1876)
1948 - Ernst von Aster, Alman filozof (d. 1880)
1956 - Hakkı Tarık Us, Türk gazeteci (d. 1889)
1969 - Jack Kerouac, Amerikalı yazar (d. 1922)
1969 - Wacław Sierpiński, Polonyalı matematikçi (d. 1882)
1971 - Naoya Shiga, Japon yazar (d. 1883)
1976 - Mualla Sürer, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1902)
1977 - Ferit Tüzün, Türk besteci (d. 1929)
1978 - Anastas Mikoyan, Ermeni Sovyet politikacı (d. 1895)
1980 - Hans Asperger, Avusturyalı pediatrist, tıp teorisyeni ve tıp profesörü (d. 1906)
1984 - François Truffaut, Fransız film yönetmeni (d. 1932)
1990 - Prabhat Ranjan Sarkar, Hint Guru, ruhani öğretmen (d. 1921)
1996 - Kriton Curi, Rum asıllı Türk akademisyen ve çevreci (d. 1942)
1999 - Ahmet Taner Kışlalı, Türk akademisyen, gazeteci ve yazar (suikast) (d. 1939)
2003 - Elliott Smith, Amerikalı müzisyen ve şarkıcı (d. 1969)
2004 - Hasan Nail Canat, Türk yazar (d. 1943)
2006 - Sandy West, Amerikalı şarkıcı, müzisyen ve besteci (d. 1959)
2011 - Hikmet Bila, Türk gazeteci ve Vatan Gazetesi köşe yazarı (d. 1954)
2012 - George McGovern, Amerikalı tarihçi ve yazar (d. 1922)
2014 - Ben Bradlee, 1968 ile 1991 yılları arasında The Washington Post'un icra editörlüğünü yapan gazeteci (d. 1921)
2014 - Muhammed Rıza Mehdevi Kani, İran eski başbakanı (d. 1931)
2014 - Gough Whitlam, 21. Avustralya Başbakanı olarak görev yapan Avustralyalı politikacı ve avukat (d. 1916)
2016 - Frenchy Martin, Eski Kanadalı profesyonel güreşçi ve güreş menajeri (d. 1947)
2017 - Martin Eric Ain, Amerikalı müzisyen (d. 1967)
2017 - Rosemary Leach, İngiliz tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1935)
2017 - Lech Ordon, Polonyalı oyuncu (d. 1928)
2017 - Gilbert Stork, Amerikalı bilim insanı (d. 1921)
2018 - Harry L. Ettlinger, Amerikalı mühendis ve bilim insanı (d. 1926)
2019 - Gilberto Aceves Navarro, Meksikalı ressam, heykeltıraş ve akademisyen (d. 1931)
2019 - Josip Elic, Amerikalı oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1921)
2019 - Jerry Fogel, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1936)
2020 - Marge Champion, Amerikalı dansçı, koreograf ve aktris (d. 1919)
2020 - Paul Leduc, Meksikalı film yönetmeni (d. 1942)
2020 - Arolde de Oliveira, Brezilyalı siyasetçi, asker ve ekonomist (d. 1937)
2020 - Viola Smith, Amerikalı müzisyen ve baterist (d. 1912)
2023 - Bobby Charlton, İngiliz futbolcu (d. 1937)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Bağbozumu Fırtınası
Geleceğe Dönüş Günü (Back to the Future Day) (21 Ekim 2015)
1021
21
|
22 Ekim
|
Olaylar
1600 - Osmanlı ordusu, Macaristan'ın Kanije Kalesi'ni fethetti.
1784 - Rusya, Alaska'nın Kodiak Adası'nda bir koloni kurdu.
1836 - Sam Houston törenlerle Texas Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı oldu.
1917 - Vakit gazetesi, Ahmet Emin Yalman ve Asım Us tarafından yayımlanmaya başladı.
1919 - Amasya'da, Mustafa Kemal Paşa ile İstanbul Hükûmeti'nin Bahriye Nazırı Salih Hulusi Kezrak arasında Amasya Protokolü imzalandı.
1931 - Amerikan mafya lideri Al Capone vergi kaçakçılığı gerekçesiyle 11 yıl hapis cezası aldı.
1937 - Tunceli bölgesinde 21 Mart gecesi başlayan ayaklanma bastırıldı. Dört yıl için çıkarılan Tunceli'nin İdaresi Hakkında Kanun, çeşitli eklerle 1947'ye kadar sürdü.
1938 - Chester Carlson fotokopiyi icat etti.
1947 - ABD yardımının ilk partisi İskenderun Limanı'na geldi. İlk malzemelerle İstanbul-Ankara karayolunun yapımına başlanacağı açıklandı.
1953 - Laos, Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti.
1957 - ABD Vietnam'da ilk zayiatlarını verdi.
1962 - ABD Başkanı John F. Kennedy, Küba'da Sovyet füzeleri olduğunu açıkladı. Amerikan Donanması Küba'yı ablukaya aldı. Füze krizi Dünyayı nükleer savaş tehlikesiyle karşı karşıya bıraktı.
1964 - Jean-Paul Sartre Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı ama ödülü geri çevirdi.
1967 - Apollo 7 uzay aracı Dünya yörüngesinde 163 kez döndükten sonra güvenli bir şekilde Atlantik Okyanusu'na indi.
1972 - THY'nin Truva uçağı Sofya'ya kaçırıldı. Bir gün sonra yolcuları serbest bırakan 4 hava korsanı Bulgaristan'a iltica etti.
1975 - Türkiye'nin Viyana büyükelçisi Hüseyin Daniş Tunalıgil görev yaptığı Viyana'da Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları'na mensup üç militan tarafından düzenlenen suikast sonucu yaşamını yitirdi.
1976 - Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Hak-İş) kuruldu.
1980 - Yönetmen Ömer Kavur'un filmi Yusuf ile Kenan Milano'da altın madalya aldı.
1983 - Batı Almanya ve Fransa'da 1 milyon 500 bin kişi nükleer karşıtı protesto gösterisi yaptı.
1988 - Barış Manço'nun televizyon programı 7’den 77’ye TRT'de başladı.
1993 - Diyarbakır'ın Lice ilçesinde çıkan çatışmada Diyarbakır Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Bahtiyar Aydın öldü. İlçede sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
1997 - Kültür Bakanlığı, Oscara gidecek film olarak Eşkıyayı seçti.
2005 - Eurovision Şarkı Yarışması'nın 50. yılı şerefine Danimarka'da en iyi 14 şarkının yarıştığı bir yarışma yapıldı. İsveçli ABBA grubunun 1974 yılında yarışan Waterloo şarkısı birinci seçildi.
2009 - Windows 7 resmi olarak piyasaya çıktı.
Doğumlar
1197 - Juntoku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 84. imparatoru (ö. 1242)
1592 - Gustav Horn, İsveçli asilzade, askeri subay ve Genel Vali (ö. 1657)
1688 - Nadir Şah, İran Şahı (ö. 1747)
1783 - Constantine Samuel Rafinesque, 19. yüzyılda Fransa'da kendini yetiştirmiş polimat (ö. 1840)
1811 - Franz Liszt, Macar besteci (ö. 1886)
1844 - Sarah Bernhardt, Fransız tiyatrocu (ö. 1923)
1870 - İvan Bunin, Rus yazar, şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1953)
1873 - Gustaf John Ramstedt, Fin Türkolog, Altayist (ö. 1950)
1881 - Clinton Davisson, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1958)
1885 - Stanisław Kot, Polonyalı tarihçi ve siyasetçi (ö. 1975)
1887 - John Reed, Amerikalı şair, gazeteci, yazar ve komünist aktivist (ö. 1920)
1896 - José Leitão de Barros, Portekizli senarist ve film yapımcısı (ö. 1967)
1898 - Dámaso Alonso, İspanyol şair ve eleştirmen (ö. 1990)
1903 - George Wells Beadle, Amerikalı genetikçi bilim insanı (ö. 1989)
1904 - Constance Bennett, Amerikalı sahne, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 1965)
1904 - Saúl Calandra, Arjantinli futbolcu (ö. 1973)
1905 - Karl Guthe Jansky, Amerikalı fizikçi ve mühendis (ö. 1950)
1913 - Robert Capa, Macar asıllı Amerikalı fotoğrafçı (ö. 1954)
1913 - Bao Dai, Vietnam İmparatoru (ö. 1997)
1916 - İlhan Arakon, Türk görüntü yönetmeni, sanat yönetmeni, senarist ve yapımcı (ö. 2006)
1917 - Joan Fontaine, İngiliz sinema oyuncusu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2013)
1919 - Doris Lessing, İngiliz edebiyatçı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2013)
1920 - Timothy Leary, Amerikalı yazar, ruhbilimci ve bilgisayar yazılımcısı (ö. 1996)
1921 - Georges Brassens, Fransız şarkıcı (ö. 1981)
1923 - Bert Trautmann, Alman futbolcu ve teknik direktör (ö. 2013)
1925 - Slater Martin, Amerikalı profesyonel basketbolcu (ö. 2012)
1925 - Robert Rauschenberg, Amerikalı ressam, heykeltıraş, fotoğrafçı, baskıcı ve performans sanatçısı (ö. 2008)
1929 - Lev Yaşin, Sovyet futbolcu (ö. 1990)
1930 - Estela de Carlotto, Arjantinli insan hakları aktivisti ve sivil toplum yöneticisi
1930 - José Guardiola, İspanyol şarkıcı (ö. 2012)
1937 - Manos Loïzos, Mısır doğumlu Yunan besteci (ö. 1982)
1938 - Derek Jacobi, İngiliz oyuncu ve film yönetmeni
1938 - Christopher Lloyd, Amerikalı sinema oyuncusu
1939 - Joaquim Chissano, Mozambikli siyasetçi
1941 - Ahmet Mete Işıkara, Türk bilim insanı, jeofizik mühendisi ve eğitimci (ö. 2013)
1941 - Charles Keating, İngiliz oyuncu (ö. 2014)
1942 - Annette Funicello, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2013)
1943 - Catherine Coulson, Amerikalı oyuncu (ö. 2015)
1943 - Catherine Deneuve, Fransız sinema oyuncusu
1943 - Seif Sharif Hamad, Tanzanyalı siyasetçi (ö. 2021)
1945 - Leslie West, Amerikalo rock gitaristi, şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2020)
1946 - Godfrey Chitalu, Zambiyalı eski millî futbolcu (ö. 1993)
1947 - Deepak Chopra, Hint asıllı Amerikalı hekim ve alternatif tıp uzmanı
1949 - Arsène Wenger, Fransız eski futbolcu ve teknik direktör
1950 - Donald Ramotar, 2011-2015 yılları arası Guyana'nın eski Cumhurbaşkanı
1952 - Jeff Goldblum, Amerikalı aktör
1962 - Bob Odenkirk, Amerikalı komedyen, oyuncu, komedi yazarı, prodüktör ve yönetmen
1963 - Brian Boitano, Amerikalı olimpiyat şampiyonu buz patencisi
1963 - Norm Fisher, Kanadalı müzisyen
1964 - Dražen Petrović, Hırvat basketbolcu (ö. 1993)
1966 - Valeria Golino, İtalyan sinema oyuncusu
1967 - Rita Guerra, Portekizli şarkıcı
1967 - Ulrike Maier, Avusturyalı kadın milli kayakçı (ö. 1994)
1967 - Carlos Mencía, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1968 - Shaggy, Jamaika asıllı Amerikalı müzisyen ve yapımcı
1969 - Spike Jonze, Amerikalı yönetmen, film yapımcısı, senarist ve oyuncu
1970 - Winston Bogarde, Hollandalı millî futbolcu
1971 - Amanda Coetzer, Güney Afrikalı en başarılı kadın tenis oyuncusu
1973 - Andrés Palop, İspanyol futbolcu
1973 - Ichiro Suzuki, Japon beyzbolcu
1975 - Jesse Tyler Ferguson, Amerikalı aktör
1975 - Míchel Salgado, İspanyol eski futbolcu
1976 - Laidback Luke, Filipinli-Hollandalı DJ ve prodüktör
1979 - Deivid, Brezilyalı futbolcu
1979 - Doni, Brezilyalı eski futbolcu
1980 - Şahan Gökbakar, Türk komedyen
1982 - Mark Renshaw, Avustralyalı emekli profesyonel yol bisikleti yarışçısı
1982 - Alican Yücesoy, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu
1984 - Aleks Marić, Sırp kökenli Avustralyalı profesyonel basketbolcu
1984 - Anca Pop, Rumen-Kanadalı şarkıcı (ö. 2018)
1985 - Hadise, Türk asıllı Belçikalı şarkıcı
1986 - Ștefan Radu, Rumen millî solbek
1986 - Akihiro Sato, Japon futbolcu
1987 - Tiki Gelana, Etiyopyalı uzun mesafe koşucusu
1987 - Donny Montell, Litvan şarkıcı
1988 - Aykut Demir, Türk futbolcu
1991 - Sibel Şişman, Türk oyuncu
1992 - Sofia Vassilieva, Amerikalı oyuncu
1993 - Haralambos Likoyannis, Yunan futbolcu
1995 - Saidy Janko, İsviçre vatandaşı futbolcu
1996 - B.I, iKON grubunun eski lideri, şarkıcı ve söz yazarı
1998 - Roddy Ricch, Amerikalı rapçi
Ölümler
741 - Charles Martel, Charlemagne'nin dedesi (d. 686)
1859 - Ludwig Spohr, Alman besteci, keman virtüözü ve orkestra şefi, müzikolog (d. 1784)
1882 - János Arany, Macar gazeteci, şair (d. 1817)
1906 - Paul Cezanne, Fransız ressam (d. 1839)
1916 - Herbert Kilpin, İngiliz futbolcu ve yönetici (d. 1870)
1917 - Bob Fitzsimmons, İngiliz boksör (d. 1863)
1946 - Henry Bergman, Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1868)
1961 - Joseph M. Schenck, Rus asıllı Amerikalı film stüdyosu yöneticisi (d. 1878)
1973 - Pau Casals, İspanyol çellist, besteci ve yönetmen (d. 1876)
1975 - Arnold Joseph Toynbee, İngiliz tarihçi (d. 1889)
1975 - Daniş Tunalıgil, Türk diplomat ve Türkiye'nin Viyana Büyük Elçisi (d. 1915)
1978 - Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu, Türk siyasetçi (d. 1900)
1979 - Nadia Juliette Boulanger, Fransız besteci, orkestra şefi ve müzik öğretmeni (d. 1887)
1984 - Cigerxwîn, Kürt şair ve yazar (d. 1903)
1986 - Albert Szent-Györgyi, Macar fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1893)
1986 - Yeh Chien-ying, 1970'lerde ve 1980'lerde önemli yönetim görevlerinde bulunan Çinli asker ve devlet adamı (d. 1897)
1987 - Lino Ventura, İtalyan asıllı Fransız aktör (d. 1919)
1988 - Esat Oktay Yıldıran, Türk asker (d. 1949)
1990 - Louis Althusser, Fransız filozof (d. 1918)
1993 - Bahtiyar Aydın, Türk asker (d. 1946)
1995 - Kingsley Amis, İngiliz yazar (d. 1922)
1998 - Eric Ambler, İngiliz romancı (Gün Işığı'nın yazarı) (d. 1909)
2002 - Richard Helms, Haziran 1966'dan Şubat 1973'e kadar CIA müdürü olarak görev yapmıştır (d. 1913)
2002 - Robert Nixon, İngiliz çizer (d. 1939)
2003 - Derya Arbaş, Türk oyuncu (d. 1968)
2011 - Sultan bin Abdülaziz, Suudi Arabistan Krallığı'nın veliaht prensi (d. 1928)
2012 - Russell Means, Amerikalı aktivist, oyuncu ve yazar (d. 1939)
2013 - Kadri Özcan, Türk millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1952)
2015 - Çetin Altan, Türk yazar, gazeteci ve siyasetçi (d. 1927)
2015 - Louis Jung, Fransız merkez siyasetçi (d. 1917)
2015 - Nurhan Karadağ, Türk akademisyen, yönetmen, dramaturg ve oyuncu (d. 1943)
2015 - Yılmaz Köksal, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1939)
2016 - Anthony Bryer, Britanyalı tarihçi ve Bizantolog (d. 1937)
2016 - Steve Dillon, İngiliz çizer ve animatör (d. 1962)
2016 - Valeriya Zaklunna, Ukraynalı siyasetçi ve oyuncu (d. 1942)
2016 - Burcu Taşbaş, Türk kadın basketbolcu (d. 1989)
2017 - Patricia Llewellyn, İngiliz kadın televizyon programı yapımcısı ve yönetici (d. 1962)
2017 - Fernand Picot, Fransız eski bisiklet sporcusu (d.1930)
2017 - Daisy Berkowitz, Amerikalı müzisyen (d. 1968)
2017 - Paul J. Weitz, Amerikalı deniz subayı, havacılık mühendisi, test pilotu ve eski NASA astronotu (d. 1932)
2018 - Gilberto Benetton, İtalyan iş insanı (d. 1941)
2018 - Horacio Cardo, Arjantinli ressam ve çizer (d. 1944)
2019 - Manfred Bruns, Alman hukukçu ve insan hakları aktivisti (d. 1934)
2019 - Til Gardeniers-Berendsen, Hollandalı siyasetçi, genel yayın yönetmeni ve bakan (d. 1925)
2019 - Ole Henrik Laub, Danimarkalı kısa öykü, çocuk kitabı yazarı, romancı ve çizer (d. 1937)
2019 - Rolando Panerai, İtalyan opera sanatçısı (d. 1924)
2019 - Marieke Vervoort, Belçikalı Paralimpik kadın atlet (d. 1979)
2020 - Matt Blair, Amerikan Futbolu oyuncusu (d. 1950)
2020 - Şükür Hamidov, Azeri subay ve Azerbaycan'ın Millî Kahramanı (d. 1975)
2020 - Naini Narshimha Reddy, Hint siyasetçi (d. 1944)
2021 - İrşat Fahritdinov, Rus siyasetçi (d. 1965)
2021 - Kemal Kuruçay, Türk oyuncu (d. 1962)
2021 - Serhiy Morozov, Sovyetler Birliği doğumlu Ukraynalı futbolcu, teknik direktör ve spor yorumcusu (d. 1950)
2021 - Peter Scolari, Amerikalı aktör (d. 1955)
2021 - Vera Venczel, Macar aktris (d. 1946)
2022 - Bernard Atha, İngiliz siyasetçi ve aktör (d. 1928)
2022 - Dietrich Mateschitz, Avusturyalı milyarder iş insanı (d. 1944)
2022 - Lori Saint-Martin, Kanadalı yazar ve çevirmen (d. 1959)
Tatiller ve özel günler
Uluslararası Kekemelik Farkındalık Günü
1022
22
|
23 Ekim
|
Olaylar
1840 - Posta ve Telgraf Nezâreti kuruldu.
1853 - Kırım Savaşı başladı.
1911 - Trablusgarp Savaşı'nda İtalyan yüzbaşı Carlo Piazza, Bingazi'deki Osmanlı siperleri üstünde tarihin ilk askeri keşif uçuşunu gerçekleştirdi. Piazza daha sonra ilk askeri amaçlı hava fotoğrafını da çekti.
1912 - Birinci Balkan Savaşı'nda Osmanlı ve Sırp orduları arasındaki Kumanova Muharebesi başladı.
1915 - New York'ta 25-30.000 kadın oy hakları için 5. Cadde'de yürüyüş yaptı.
1926 - Sovyetler Birliği'nde Leon Troçki ve Grigoriy Zinoviyev, Komünist Partisi Merkez Komitesi üyeliğinden çıkarıldı.
1929 - New York Borsasında hisse senetlerinin değerindeki sürekli düşüş yavaş yavaş paniğe yol açmaya başladı (1929 Dünya Ekonomik Bunalımı'nın ilk işaretleri)
1946 - Birleşmiş Milletler, ilk genel toplantısını New York'ta yaptı.
1956 - Macaristan'da Sovyet egemenliğine karşı ayaklanma başladı. Bütün ülkeye yayılan gösterilerde, isyancılar Sovyet birliklerinin çekilmesini istediler.
1959 - Beyrut'ta yapılan III. Akdeniz Oyunları sona erdi. Türkiye serbest güreş millî takımı 8 sıklette birinci oldu ve genel klasmanda 13 altın, 8 gümüş, 1 bronz madalya aldı.
1960 - Genel nüfus sayımı: Türkiye'nin nüfusu 27.754.820
1965 - Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel Hükûmeti kurma görevini Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel'e verdi.
1972 - Zonguldak'ta iki ayrı kömür ocağında grizu patlamasında 20 işçi öldü, 76 işçi yaralandı.
1973 - ABD başkanı Richard M. Nixon, Watergate skandalı ile ilgili Oval Ofis ses kayıtlarını mahkemeye teslim etmeyi kabul etti.
1981 - Danışma Meclisi ilk toplantısını yaptı.
1983 - Beyrut'ta Amerikalı ve Fransız Barış Gücü Karargahlarına patlayıcı yüklü kamyonlarla intihar saldırısı yapıldı. 241 Amerikan deniz piyadesi ve 58 Fransız paraşütçü öldü.
1993 - Karun Hazinesi, 28 yıl sonra Türkiye'ye getirildi.
2011 - Van'da 7.2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
Doğumlar
1491 - Loyolalı Ignatius, İspanyol din adamı ve Cizvit tarikatının kurucusu (ö. 1556)
1636 - Hedwig Eleonora, 1654-1660 yılları arasında İsveç kralı X. Karl Gustav'ın eşi ve XI. Karl'ın annesi (ö. 1715)
1690 - Ange-Jacques Gabriel, Fransız mimar (ö. 1782)
1698 - Ange-Jacques Gabriel, Fransız mimar (ö. 1782)
1715 - II. Petro, Rusya İmparatoru (ö. 1730)
1766 - Emmanuel de Grouchy, Napolyon Döneminde Fransa generali ve mareşali (ö. 1847)
1797 - Jan Jacob Rochussen, Hollandalı politikacı (ö. 1871)
1801 - Albert Lortzing, Alman besteci, şarkıcı ve aktör (ö. 1851)
1813 - Ludwig Leichhardt, Prusyalı kâşif ve doğabilimci (ö. 1848)
1817 - Pierre Larousse, Fransız gramerci, sözlük bilimci ve ansiklopedici (ö. 1875)
1835 - Adlai Stevenson I, 23. Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı (ö. 1914)
1875 - Gilbert Lewis, Amerikalı kimyager (ö. 1946)
1875 - Anatoli Lunaçarski, Rus Marksist devrimci ve ilk Sovyet Eğitim Komiseri (ö. 1933)
1876 - Franz Schlegelberger, Alman Reich Adalet Bakanlığı Devlet Sekreteri ve Adalet Bakanı olarak Üçüncü Reich döneminde bir süre görev yaptı (ö. 1970)
1890 - Orhan Seyfi Orhon, Türk şair (ö. 1972)
1905 - Felix Bloch, İsviçreli-Amerikalı fizikçi (ö. 1983)
1905 - Gertrude Ederle, Amerikalı yüzücü (ö. 2003)
1906 - Run Run Shaw, Hong Konglu girişimci ve yapımcı (ö. 2014)
1908 - İlya Frank, Sovyet nükleer fizikçi (ö. 1990)
1915 - Bedri Karafakioğlu, Türk akademisyen, bilim insanı ve eski İTÜ rektörü (ö. 1978)
1920 - Gianni Rodari, İtalya'da yetişen en iyi çocuk edebiyatçılarından biri olarak nitelenen yazar ve gazeteci (ö. 1980)
1925 - Johnny Carson, Amerikalı televizyon sunucusu (ö. 2005)
1925 - Manos Hacidakis, Yunan besteci (ö. 1994)
1925 - Fred Shero, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu, koç ve yönetici (ö. 1990)
1927 - Leszek Kołakowski, Polonyalı düşünür ve düşünceler tarihçisi (ö. 2009)
1929 - Adalet Ağaoğlu, Türk Roman ve oyun yazarı ve Orhan Kemal Roman Armağanı ödülü sahibi (ö. 2020)
1934 - Rita Gardner, Amerikalı aktris ve şarkıcı (ö. 2022)
1939 - Stanley Anderson, Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
1940 - Pelé, Brezilyalı futbolcu (ö. 2022)
1941 - İgor Smirnov, Transdinyesterli siyasetçi
1942 - Michael Crichton, Amerikalı yazar, yapımcı ve senarist (ö. 2008)
1945 - Graça Machel, Mozambikli politikacı
1947 - Kazimierz Deyna, Polonyalı futbolcu (ö. 1989)
1947 - Abdülaziz el-Rantisi, Hamas üyesi, Filistinli devlet adamı (ö. 2004)
1951 - Charly Garcia, Arjantinli şarkıcı, söz yazarı, müzisyen ve yapımcı
1951 - Ángel de Andrés López, İspanyol aktör (ö. 2016)
1951 - Fatmir Sejdiu, Eski Kosova cumhurbaşkanı
1953 - Taner Akçam, Türk sosyolog ve tarihçi
1954 - Ang Lee, Tayvanlı yönetmen
1956 - Dianne Reeves, Amerikalı caz şarkıcısı
1956 - Dwight Yoakam, Amerikalı müzisyen, şarkı sözü yazarı ve sinema oyuncusu
1957 - Paul Kagame, Ruandalı siyasetçi
1957 - Adam Nawałka, Polonyalı eski millî futbolcu
1959 - Sam Raimi, Amerikalı film yönetmeni
1959 - Weird Al" Yankovic, Sırp kökenli Amerikalı şarkıcı, müzisyen, satirist, parodist, şarkı yazarı, akordiyonist ve televizyon yayımcısı
1960 - Mirwais Ahmadzaï, İsviçreli müzik yapımcısı ve şarkı yazarı
1960 - Randy Pausch, Amerikalı bilgisayar bilimleri profesörü (ö. 2008)
1961 - Andoni Zubizarreta, Emekli İspanyol futbolcu
1963 - Rashidi Yekini, Nijeryalı millî futbolcu (ö. 2012)
1964 - Robert Trujillo, Amerikalı müzisyen
1966 - Alex Zanardi, İtalyan otomobil yarışçısı ve engelli bisikletçi
1969 - Dolly Buster, Macar yapımcı, yönetmen, yazar ve ressam
1970 - Grant Imahara, Japon asıllı Amerikalı elektronik mühendisi ve Televizyon sunucusu (ö. 2020)
1972 - Jasmin St. Claire, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1974 - Sander Westerveld, Hollandalı millî kaleci
1975 - Manuela Velasco İspanyol TV sunucusu ve aktris
1976 - Ryan Reynolds, Kanadalı dizi ve sinema oyuncusu
1978 - Jimmy Bullard, Alman asıllı İngiliz eski futbolcu
1979 - Simon Davies, Galli eski futbolcu
1981 - Daniela Alvarado, Venezuelalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1982 - Kristjan Kangur, Eston profesyonel basketbolcu
1982 - Aleksandar Luković, Sırp millî futbolcu
1984 - Izabel Goulart, Brezilyalı model
1984 - Keiren Westwood, İrlandalı millî futbolcu
1984 - Meghan McCain, Amerikalı muhafazakar köşe yazarı ve televizyon sunucusu
1985 - Mohammed Abdellaoue, Fas asıllı Norveçli eski millî futbolcu
1985 - Masiela Lusha, şair, yazar, sinema ve dizi oyuncusu
1985 - Miguel, Amerikalı şarkıcı-söz yazarı
1986 - Emilia Clarke, İngiliz oyuncu
1986 - Briana Evigan, Amerikalı oyuncu
1986 - Jessica Stroup, Amerikalı oyuncu ve manken
1987 - Seo In-guk Güney Koreli şarkıcı ve aktör
1989 - Alain Baroja, Venezuelalı futbolcu
1989 - Çağdaş Terzi, Türk rap müzisyeni
1989 - Andriy Yarmolenko, Ukraynalı millî futbolcu
1990 - Paradise Oskar, Fin şarkıcı
1991 - Emil Forsberg, İsveçli futbolcu
1992 - Cassie Laine, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1992 - Álvaro Morata, İspanyol futbolcu
1993 - Fabinho, Namibyalı millî futbolcu
1993 - Mickaël Tırpan, Türk asıllı Belçikalı futbolcu
Ölümler
MÖ 42 - Marcus Junius Brutus, Romalı askerî ve politik lider (d. MÖ 85)
877 - I. İgnatios, 4 Temmuz 858'den 23 Ekim 867'ye ve 23 Kasım 867'den öldüğü 23 Ekim 877'ye kadar Konstantinopolis Patriği (d. 797)
891 - Yazman el-Hadım, Abbasiler döneminde 882 yılından öldüğü 891 yılına kadar Tarsus valisi ve İslam'ın Bizans İmparatorluğu ile sınır toprakları olan Klikya'nın baş askeri lideri
930 - İmparator Daigo, Japonya'nın 60. İmparatoru (d. 885)
949 - Yōzei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 57. imparatoru (d. 869)
1134 - Dânî, Endülüslü bilim insanı (d. 1068)
1590 - Bernardino de Sahagún, İspanyol misyoner, Fransiskan rahip, gezgin, coğrafyacı ve yazar (d. 1499)
1688 - Charles du Fresne, sieur du Cange, Fransız avukat, sözlükçü, filolog, Orta Çağ ve Bizans tarihçisi (d. 1610)
1834 - Feth Ali Şah Kaçar, İran'da egemenlik sürmüş Kaçar Hanedanı'nın 2. Hükümdarı (d. 1772)
1867 - Franz Bopp, Alman dilbilimcisi (d. 1791)
1869 - Edward Smith-Stanley, İngiliz devlet adamı (d. 1799)
1872 - Théophile Gautier, Fransız şair ve yazar (d. 1811)
1893 - I. Aleksandır, özerk Bulgaristan Prensliği'nin ilk prensi (d. 1857)
1906 - Vladimir Stasov, Rus eleştirmen (d. 1824)
1910 - Chulalongkorn, Siyam (bugün Tayland) kralı (d. 1853)
1917 - Eugène Grasset, İsviçreli sanatçı (d. 1845)
1920 - Anton Weichselbaum, Avusturyalı patolog ve bakteriyolog (d. 1845)
1921 - John Boyd Dunlop, İskoçyalı mucit (d. 1840)
1935 - Charles Demuth, Amerikalı ressam (d. 1883)
1943 - André Antoine, Fransız oyuncu, film yönetmeni, yazar, eleştirmen (d. 1858)
1944 - Charles Glover Barkla, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1877)
1957 - Christian Dior, Fransız moda tasarımcısı (d. 1905)
1980 - Gustav Krukenberg, Alman SS komutanı (d. 1888)
1986 - Edward Adelbert Doisy, Amerikalı biyokimyacı (d. 1893)
1999 - Neriman Köksal, Türk oyuncu ve şarkıcı (d. 1928)
2000 - Yokozuna, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1966)
2004 - Bill Nicholson, İngiliz futbolcu, teknik direktör, menajer ve (scout) oyuncu araştırmacısı (d. 1919)
2005 - Ahmet Özacar, Türk futbolcu (d. 1937)
2005 - Nermin Erbakan, Necmettin Erbakan'ın eşi (d. 1943)
2010 - Fran Crippen, Amerikalı uzun mesafe yüzücüsü (d. 1984)
2011 - Herbert A. Hauptman, Amerikalı matematikçi ve kimyager (d. 1917)
2011 - Marco Simoncelli, İtalyan motosiklet yarışçısı (d. 1987)
2013 - Anthony Caro, İngiliz soyut heykeltıraş (d. 1924)
2014 - Ghulam Azam, Bangladeş Cemaat-i İslami lideri (d. 1922)
2014 - Vecihi Timuroğlu, Türk yazar, şair, araştırmacı (d. 1927)
2016 - Pete Burns, İngiliz şarkıcı ve şarkı sözü yazarı (d. 1959)
2016 - Nerses Hovhannisyan, Ermeni film yönetmeni, senarist ve aktör (d. 1938)
2016 - Halife bin Hamed es-Sani, 1972-1995 yılları arasında tahtta kalan Katar Emiri (d. 1932)
2017 - Walter Lassally, Almanya doğumlu Britanyalı-Yunan görüntü yönetmeni (d. 1926)
2018 - Daniel Contet, Fransız profesyonel tenisçi (d. 1943)
2018 - James Karen, Amerikalı Broadway tiyatrosu oyuncusu ve oyuncu (d. 1923)
2019 - Santos Juliá, İspanyol tarihçi ve sosyolog (d. 1940)
2019 - James W. Montgomery, Amerikalı piskopos ve din adamı (d. 1921)
2019 - Alfred Znamierowski, Polonyalı bayrak tasarımcısı, yayıncı, yazar, gazeteci ve çizer (d. 1940)
2020 - Yehuda Barkan, İsrailli aktör, senarist, film yönetmeni ve yapımcı (d. 1945)
2020 - David Barnes, Yeni Zelandalı açık deniz yelken yarışçısı (d. 1958)
2020 - Ebbe Skovdahl, Danimarkalı eski profesyonel futbolcu ve teknik adam (d. 1945)
2020 - Jerry Jeff Walker, Amerikalı country şarkıcısı, söz yazarı ve gitarist (d. 1942)
2021 - Abdülbaki Hermassi, Tunuslu siyasetçi, eski dışişleri bakanı (d. 1937)
2021 - Minoo Mumtaz, Hint aktris ve dansçı (d. 1942)
2021 - Sirkka Turkka, Fin yazar ve romancı (d. 1939)
2021 - Grant Woods, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1954)
2022 - Michael Kopsa, Macar asıllı Kanadalı aktör (d. 1956)
2022 - Dietrich Mateschitz, Avusturyalı milyarder iş insanı (d. 1944)
2022 - Galina Pisarenko, Rus opera sanatçısı, eğitimci ve tiyatro yönetmeni (d. 1934)
Tatiller ve özel günler
Macaristan Ulusal Bayramı
Makedon Devrimci Mücadele Günü
1023
23
|
24 Ekim
|
Olaylar
1260 - Memlük Sultanı Seyfeddin Kutuz, siyasi rakibi Baybars tarafından katledildi.
1857 - İlk futbol kulübü Sheffield FC kuruldu.
1882 - Alman bilim insanı Robert Koch, verem mikrobunu keşfetti.
1911 - Orville Wright, Kuzey Carolina'da hava aracı ile 9 dakika 45 saniye havada kalarak yeni bir Dünya rekoru kırdı. Bu rekor 10 yıl süresince kırılamıyacaktır.
1912 - Birinci Balkan Savaşı'nda Osmanlı ve Sırp Orduları arasındaki Kumanova Muharebesi Sırpların galibiyeti ile sonlandı.
1914 - I. Dünya Savaşı: Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında Kafkasya Cephesi başladı.
1926 - Ünlü illüzyonist Harry Houdini Detroit, Michigan'daki Garrick Tiyatrosu'nda son gösterisine çıktı.
1929 - New York Borsasında hisse senetleri düştü. Bu çöküş sürecini izleyen bunalım, dünya dış ticaretinde ciddi bir daralma yarattı.
1935 - İtalya Etiyopya'yı işgal etti.
1935 - I. Belediyeler Kongresi başladı.
1939 - Naylon çoraplar, ilk kez Wilmington'da satışa sunuldu.
1944 - Tarihte inşa edilmiş en ağır savaş gemisi olan 71.000 tonluk "Musashi", Leyte Körfezi Muharebesi sırasında Amerikan uçak gemilerinden kalkan uçaklar tarafından batırıldı. 2399 kişilik mürettebattın 1076'sı hayatını kaybetti.
1945 - Birleşmiş Milletler Antlaşması yayınlandı ve BM kuruldu.
1945 - II. Dünya Savaşı sırasında, Nazilerin Norveç'i işgal etmesine yardım eden, daha sonra Hitler'in Norveç Başbakanı yaptığı Faşist Parti lideri Vidkun Quisling kurşuna dizildi.
1947 - Walt Disney, Amerikan Aleyhtarı Faaliyetler Komitesi (HUAC)'nde ifade vererek Komünist olduklarına inandığı bazı çalışanlarının isimlerini komiteye verdi.
1949 - Minik Vali olarak tanınan Ordinaryüs Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay, İstanbul Valiliği ve Belediye Başkanlığı görevine başladı.
1956 - Gazeteci Bedii Faik, Cumhurbaşkanına hakaretten 6 ay hapse mahkûm edildi.
1964 - Amerikalı insan hakları savunucusu Martin Luther King'e, Nobel Barış Ödülü verildi.
1965 - Nüfus sayımı yapıldı. Türkiye'nin nüfusu: 31.391.207
1975 - Türkiye'nin Paris Büyükelçisi İsmail Erez ve makam şoförü Talip Yener katledildi. Saldırıyı 'Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları' adlı örgüt üstlendi.
1980 - Polonya hükûmeti, Solidarność (Dayanışma Sendikası) adlı işçi sendikasını yasal olarak kabul etti.
1991 - Kripto davasında gazeteci Uluç Gürkan ile Dışişleri Bakanlığı memuru Hande Mumcu beraat etti.
1992 - Türkiye'nin ilk özel havaalanı olan Hezarfen, İstanbul Büyükçekmece'de hizmete girdi.
1992 - Aachen Tebliği, Ulum el-hikme okulu
1996 - I. Avrasya İslam Şurası Türkiye’de toplandı.
1996 - Osmaniye Türkiye'nin 80. ili oldu.
2000 - Amerikalı rock grubu Linkin Park ilk stüdyo albümleri Hybrid Theory'yi yayınladı. Albüm, 25 milyonluk satış yakaladı.
2003 - Concorde'un son uçuşu New York ile Londra arasında yapıldı.
Doğumlar
15 - Vitellius, Roma İmparatoru (ö. 69)
51 - Domitian, Roma İmparatoru (ö. 96)
1632 - Anton van Leeuwenhoek, Hollandalı bilim insanı (ö. 1723)
1775 - Bahadır Şah II, Son Babür hükümdarı, şair, müzisyen ve hattat (ö. 1862)
1798 - Massimo d'Azeglio, İtalyan devlet adamı, yazar ve ressam (ö. 1866)
1804 - Wilhelm Eduard Weber, Alman fizikçi (ö. 1891)
1855 - James S. Sherman, Amerikalı siyasetçi (ö. 1912)
1886 - Grigol Orconikidze, SSCB Politbüro üyesi komünist lider (ö. 1937)
1891 - Rafael Trujillo, 1930-1961 arası Dominik Cumhuriyeti'ni yöneten diktatör (ö. 1961)
1910 - Cahit Arf, Türk matematikçi ve TÜBİTAK Bilim Kolu Başkanı (ö. 1997)
1913 -Tito Gobbi, İtalyan opera baritonu (ö. 1984)
1915 - Bob Kane, Amerikalı çizgi roman yazarı ve çizeri (ö. 1915)
1921 - R. K. Laxman, Hint yazar ve karikatürist (ö. 2015)
1922 - Mao Anying, Mao Zedong'un Kore Savaşı'nda hayatını kaybeden oğlu (ö. 1950)
1924 - Fuat Sezgin, Türk akademisyen ve İslam bilimcisi (ö. 2018)
1925 - Bob Azzam, Lübnan asıllı Mısır doğumlu Fransız şarkıcı (ö. 2004)
1925 - Luciano Berio, İtalyan avangart besteci, orkestra şefi, kuramcı ve öğretmen (ö. 2003)
1926 - İlhan Ayverdi, Türk dil bilimci (ö. 2009)
1927 - Gilbert Bécaud, Fransız şarkıcı, besteci ve sinema oyuncusu (ö. 2001)
1927 - Jean-Claude Pascal, Fransız şarkıcı ve aktör (ö. 1992)
1929 - George Crumb, 20. yüzyıl klasik müzik bestecisi (ö. 2022)
1930 - Johan Galtung, Norveçli sosyolog
1930 - Sultan Ahmed Şah, Malezya Pahang Eyaleti Sultanı (ö. 2019)
1931 - Sofiya Gubaidulina, Tatar besteci
1932 - Pierre-Gilles de Gennes, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2007)
1932 - Robert Alexander Mundell, Kanadalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 2021)
1933 - Suna Pekuysal, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2008)
1936 - David Nelson, Amerikalı oyuncu (ö. 2011)
1938 - Stephen Resnick, Kuzey Amerikalı ekonomist (ö. 2013)
1939 - F. Murray Abraham, Amerikalı Süryani oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1942 - Maggie Blye, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
1947 - Kevin Kline, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1949 - Keith Rowley, Trinidad ve Tobago'nun mevcut Başbakanı
1953 - Christoph Daum, Alman teknik direktör
1954 - Malcolm Turnbull, Avustralya'nın 29. Başbakanı olarak 2015 ile 2018 yılları arasında görev yapan Avustralyalı siyasetçi
1958 - Hasan Cihat Örter, Türk müzisyen, besteci ve yazar
1959 - Levent Gök, Türk avukat ve siyasetçi
1964 - Grant Gee, Britanyalı film ve video klip yönetmeni
1964 - Serhat, Türk şarkıcı, yapımcı ve sunucu
1965 - Kiriakos Velopulos, Yunan politikacı
1966 - Roman Abramoviç, Rus iş insanı
1966 - Andrea Bonelli, Arjantinli aktris
1966 - Merav Michaeli, İsrailli politikacı ve gazeteci
1966 - Ragıp Savaş, Türk tiyatro ve dizi oyuncusu
1967 - Jacqueline McKenzie, Avustralyalı oyuncu
1970 - Fernanda Venturini, Brezilyalı voleybolcu
1971 - Caprice Bourret, Amerikalı iş insanı, model, oyuncu ve televizyon kişiliği
1973 - Kurt Kuenne, Amerikalı sinemacı ve besteci
1973 - Jackie McNamara, İskoç millî futbolcu
1975 - Juan Pablo Ángel, Kolombiyalı futbolcu
1976 - Carlos Almeida, Angolalı basketbolcu
1977 - Iván Kaviedes, Ekvadorlu millî futbolcu
1979 - Ayşe Özyılmazel, Türk şarkıcı ve köşe yazarı
1980 - Matthew Amoah, Ganalı futbolcu
1980 - Monica, Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı, kayıt yapımcısı ve aktris
1981 - Kemal Aslan, Türk futbolcu
1981 - Tila Nguyen, Vietnam asıllı Amerikalı model, şarkıcı ve sunucu
1982 - Adil Abbas, Bahreynli futbolcu
1983 - Adrienne Bailon, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve televizyon sunucusu
1983 - Özgürcan Çevik, Türk oyuncu
1984 - Antonio Ferreira, Brezilyalı futbolcu
1985 - Wayne Rooney, İngiliz futbolcu
1985 - Oscar Wendt, İsveçli futbolcu
1986 - Aubrey Graham, Kanadalı rapçi, şarkıcı ve oyuncu
1986 - John Ruddy, İngiliz millî futbolcu
1986 - Tila Tequila, Amerikalı şarkıcı ve manken
1987 - Anthony Vanden Borre, Belçikalı millî futbolcu
1987 - Charlie White, Amerikalı buz patenci
1989 - PewDiePie, İsveçli YouTuber
1989 - Eliza Taylor, Avustralyalı oyuncu
1990 - İlkay Gündoğan, Türk asıllı Alman millî futbolcu
1991 - Bojan Dubljevic, Karadağlı profesyonel basketbolcu
1992 - Ding Liren, Çinli satranç büyükustası
1992 - Emel Sığırcı, Türk kadın basketbolcu
1993 - Imoh Ezekiel, Nijeryalı milli futbolcu
1994 - Chrystal Soo Jung, Güney Kore merkezli Koreli-Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1997 - Claudia Fragapane, İngiliz artistik jimnastikçi
Ölümler
996 - Hugues Capet, Fransa Kralı (d. 939)
1260 - Kutuz, Türk kökenli asker ve devlet adamı
1537 - Jane Seymour, VIII. Henry'nin Anne Boleyn'in idam edilmesinden sonra evlendiği 3. karısı (d. 1507)
1601 - Tycho Brahe, Danimarkalı astronom (d. 1546)
1655 - Pierre Gassendi, Fransız düşünür, matematikçi ve Katolik rahip (d. 1592)
1725 - Alessandro Scarlatti, İtalyan besteci (d. 1660)
1799 - Karl Ditters von Dittersdorf, Avusturyalı besteci ve kemancı (d. 1738)
1842 - Bernardo O'Higgins, Şilili asker ve siyasetçi (d. 1778)
1870 - Charles Joseph Minard, Fransız inşaat mühendisi (d. 1781)
1886 - Friedrich Ferdinand von Beust, Alman ve Avusturyalı devlet adamı (d. 1809)
1914 - Colin H. Campbell, Kanadalı politikacı (d. 1914)
1918 - César Ritz, İsviçreli bir otelci (d. 1850)
1938 - Ernst Barlach, Alman dışavurumcu heykeltıraş ve yazar (d. 1870)
1939 - Salih Hulusi Kezrak, Türk asker ve siyasetçi (d. 1864)
1944 - Louis Renault, Renault şirketini kuran Fransız iş insanı (d. 1877)
1945 - Vidkun Quisling, Norveçli politikacı ve Norveç Faşist Partisi genel başkanı (d. 1887)
1948 - Franz Lehár, Avusturyalı besteci (d. 1870)
1958 - George Edward Moore, İngiliz filozof (d. 1873)
1961 - Clem Stephenson, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1890)
1966 - Sofya Yanovskaya, Rus matematikçi ve tarihçi (d. 1896)
1969 - Behçet Kemal Çağlar, Türk şair (d. 1908)
1971 - Jo Siffert, İsviçreli otomobil yarışı pilotu (d. 1936)
1972 - Jackie Robinson, ilk Afrikalı Amerikalı profesyonel beyzbol oyuncusu (d. 1919)
1974 - David Oistrakh, Ukraynalı kemancı (d. 1908)
1975 - İsmail Erez, Türk diplomat ve Türkiye'nin Paris eski Büyük Elçisi (d. 1919)
1976 - Sevinç Tevs, Türk ses sanatçısı (d. 1930)
1989 - Jerzy Kukuczka, Polonyalı dağcı (d. 1948)
1991 - Gene Roddenberry, Amerikalı yazar ve senarist (d. 1921)
1994 - Raúl Juliá, Porto Rikolu sinema oyuncusu (d. 1940)
2001 - Jaromil Jireš, Çekoslovak Yeni Dalga hareketiyle bağlantılı yönetmen (d. 1935)
2002 - Hernán Gaviria, Kolombiyalı eski futbolcu (d. 1969)
2002 - Harry Hay, Amerikalı LGBT hakları eylemcisi (d. 1912)
2005 - Rosa Parks, Amerikalı insan hakları savunucusu (d. 1913)
2006 - William Montgomery Watt, İskoç tarihçi, oryantalist, Anglikan din adamı ve akademisyen (d. 1909)
2011 - John McCarthy, Amerikalı bilgisayar bilimci (d. 1927)
2013 - Antonia Jane Bird, İngiliz dizi ve film yönetmeni (d. 1951)
2014 - Mbulaeni Tongai Mulaudzi, Güney Afrikalı orta mesafe koşucusu (d. 1980)
2014 - Marcia A. Strassman, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1948)
2015 - Maureen O'Hara, İrlanda kökenli Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1920)
2016 - Jorge Luis Batlle Ibáñez, Uruguaylı devlet ve siyaset adamı, avukat ve gazeteci (d. 1927)
2016 - Robert Thomas Velline, Amerikalı pop-rock şarkıcısı (d. 1943)
2017 - İbrahim Aştiyani, İranlı eski millî futbolcu (d. 1942)
2017 - Inga Borg, İsveçli sanatçı ve çocuk kitapları yazarı (d. 1925)
2017 - Robert "Bob" Guillaume, Amerikalı sahne ve televizyon oyuncusu (d. 1927)
2017 - Antoine Dominique "Fats" Domino, Amerikalı siyahi rock and roll, reggae müziği sanatçısı (d. 1928)
2018 - Carmen Alborch, İspanyol siyasetçi (d. 1947)
2018 - Anatoli Gladilin, Sovyet-Rus şair ve yazar (d. 1935)
2018 - Wah Wah Watson, Amerikalı soul-caz-funk-dans müziği sanatçısı (d. 1950)
2018 - Tony Joe White, Amerikalı rock-funk-blues müzisyeni, söz yazarı ve şarkıcı (d. 1943)
2019 - Walter Franco, Brezilyalı şarkıcı, söz yazarı, besteci ve müzisyen (d. 1945)
2020 - Brunei Prensi Azim, Bruneyli prens ve film yapımcısı (d. 1982)
2020 - Joel Molina Ramírez, Meksikalı siyasetçi ve eğitimci (d. 1942)
2020 - Krisztián Veréb, Macar sürat kanocusu (d. 1977)
2021 - Fredrik Andersson Hed, İsveçli profesyonel golfçü ve gazeteci (d. 1972)
2021 - Arved Birnbaum, Alman sinema oyuncusu (d. 1962)
2021 - Mamat Khalid, Malezyalı senarist, film yönetmeni ve aktör (d. 1963)
2021 - Krzysztof Kiersznowski, Polonyalı aktör (d. 1950)
2021 - Sonny Osborne, Amerikalı bluegrass müzisyeni ve banjo çalgıcısı (d. 1937)
2022 - Ashton Carter, Amerikalı fizikçi, siyasetçi ve 24. Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanı (d. 1954)
2022 - Myer Horowitz, Kanadalı bilim insanı (d. 1932)
2022 - Leslie Jordan, Amerikalı aktör, stand-up komedyen ve yazar (d. 1955)
2022 - Tomasz Wójtowicz, Polonyalı eski voleybolcu (d. 1953)
2023 - Richard Roundtree, Amerikalı oyuncu (d. 1942)
Tatiller ve özel günler
Birleşmiş Milletler Günü
Dünya Bilgi Geliştirme Günü
Dünya Polio Günü
1024
24
|
25 Ekim
|
Olaylar
1147 - Dorileon Muharebesi: Selçuklu ordusu, III. Konrad komutasındaki II. Haçlı ordusunu Eskişehir yakınlarında bozguna uğrattı.
1760 - III. George Büyük Britanya Kralı oldu.
1854 - Kırım Savaşı sırasında Ruslar ile Kırım'ın Akyar kentini kuşatan Türk-İngiliz-Fransız ittifak kuvvetleri arasında Balaklava Savaşı yapıldı. (İngiliz şair Alfred Tennyson'un "Hafif Süvari Alayının Hücumu" şiirine ilham veren savaş)
1875 - Peter İlyiç Çaykovski'nin 1 No'lu Piyano Konçertosu ilk defa Boston, Massachusetts'te icra edildi. Solist Hans von Bülow'du.
1917 - Lenin önderliğindeki Bolşevikler, Rusya'da yönetimi tamamen ele geçirdi (Julian Takvimi ile 25 Ekim, Gregoryen Takvimi ile 7 Kasım)
1935 - Haiti'de kasırga: 2000'den fazla kişi öldü.
1936 - Adolf Hitler ve Benito Mussolini, Roma-Berlin güç eksenini oluşturdu.
1937 - Başbakan İsmet İnönü istifa etti. Aynı gün Celâl Bayar'ın kurduğu Hükûmet açıklandı.
1946 - Serbest Güreş Millî Takımı, İsveç'te Avrupa Şampiyonu oldu.
1955 - Evlerde kullanılan mikrodalga fırınların ilk örneği Tappan şirketi tarafından satışa çıkarıldı.
1957 - Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu İstanbul'da açıldı.
1960 - Küba, tüm Amerikan iş yerlerini devletleştirdi.
1962 - ABD Büyükelçisi Adlai E. Stevenson, Küba'daki Sovyet üslerinin fotoğraflarını, kanıt olarak BM Güvenlik Konseyi'ne sundu.
1970 - Nüfus sayımı yapıldı: Türkiye'nin nüfusu 35.605.176
1971 - Çin, Birleşmiş Milletler'e alındı.
1980 - 13 Temmuz 1979'da Mısır'ın Ankara Büyükelçiliğini basan 4 Filistinli gerilla ölüm cezasına çarptırıldı.
1980 - 12 Eylül Darbesi'nin 3. idamı: 14 Eylül 1980'de fraksiyon ayrılığından dolayı sol görüşlü Erdoğan Polat'ı öldüren ve kaçmaya çalışırken Tank Yüzbaşı Bülent Angın'ın da içinde bulunduğu güvenlik güçleriyle çatışan (Yüzbaşı Angın öldürüldü.) sol görüşlü militan Serdar Soyergin, idam edildi.
1981 - Türkiye'nin Roma Büyükelçiliğinde görevli ikinci kâtip Gökberk Ergenekon, ASALA militanlarının saldırısına uğradı; 3 kurşun yarası aldı.
1984 - Hepatit virüsü bulundu.
1984 - Türkiye'de son kez bir ölüm cezası infaz edildi. İzmir'de bir soygun sırasında 3 kişiyi öldürmekten idama mahkûm Hıdır Aslan, Burdur Kapalı Cezaevi'nde asıldı.
1986 - PKK'ya bağlı milis gücü Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu kuruldu.
1998 - Cumhuriyetin 75. yıl dönümü kutlamaları çerçevesinde 80 il ve 700 ilçede, 75. Yıl Cumhuriyet Yürüyüşü yapıldı. Yürüyüşlere milyonlarca vatandaş katıldı.
2001 - Microsoft, Windows XP işletim sistemini piyasaya sürdü.
2003 - Sedir Yangını: Amerika Birleşik Devletleri'nde Güney Kaliforniya'daki yangın.
2003 - Rektörler, öğretim üyeleri, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ve öğrenciler, Ankara'da Cumhuriyete Saygı yürüyüşü yaptı, Anıtkabir'e giderek saygı duruşunda bulundu.
2004 - Küba devlet başkanı Fidel Castro, 8 Kasım'dan geçerli olmak üzere ABD doları ile yapılacak alış veriş işlemlerinin yasaklandığını açıkladı.
2005 - Anadolu'da Vakit gazetesinin Almanya sınırları içinde basılması ve dağıtılması yasaklandı.
2017 - İYİ Parti, Meral Akşener tarafından kuruldu.
Doğumlar
1589 - Jan Stanisław Sapieha, 1621'den itibaren ölümüne kadar Büyük Litvanya Mareşali (ö. 1635)
1755 - François Joseph Lefebvre, Napolyon tarafından tayin edilen Fransa mareşali (ö. 1820)
1767 - Benjamin Constant, İsviçre asıllı Fransız liberal yazar (ö. 1830)
1789 - Carlos María de Alvear, Arjantinli asker, politikacı ve diplomat (ö. 1852)
1806 - Max Stirner, Alman düşünür (ö. 1856)
1807 - Sadık Rıfat Paşa, Osmanlı Hariciye Nazırı (ö. 1857)
1811 - Évariste Galois, Fransız matematikçi (ö. 1832)
1821 - Antonio Ciseri, İsviçreli sanatçı (ö. 1891)
1825 - Johann Strauss, Avusturyalı besteci (ö. 1899)
1838 - Georges Bizet, Fransız besteci ve "Carmen" operasının yaratıcısı (ö. 1875)
1879 - Fritz Haarmann, Alman seri katil (ö. 1925)
1881 - Pablo Picasso, İspanyol ressam ve heykeltıraş (ö. 1973)
1886 - Karl Polanyi, Macar düşünür (ö. 1964)
1888 - Richard E. Byrd, Amerikalı amiral ve kâşif (ö. 1957)
1889 - Abel Gance, Fransız yönetmen (ö. 1981)
1894 - Johan Wilhelm Rangell, 1941-1943 yılları arasında Finlandiya Başbakanı olarak görev yaptı (ö. 1982)
1894 - Aşık Veysel Şatıroğlu, Türk halk ozanı (ö. 1973)
1895 - Levi Eşkol, İsrail'in 4. Başbakanı (ö. 1969)
1897 - Erwin von Lahousen, 13 Mart 1943 ve 20 Temmuz 1944 tarihinde Adolf Hitler'e yapılan suikast girişimlerinde önemli oyuncu (ö. 1955)
1900 - Funmilayo Ransome-Kuti, Nijerya'da kadın hakları için öncülük eden avukat, öğretmen ve politika lideri (ö. 1978)
1904 - Cemal Reşit Rey, Türk besteci, piyanist ve opera şefi (ö. 1985)
1911 - Celil Kiyekbayev, Sovyet Başkurt bilim insanı, Türkolog ve filolog (ö. 1968)
1913 - Klaus Barbie, Alman SS subayı (Lyon Kasabı olarak bilinen Nazi savaş suçlusu) (ö. 1991)
1921 - Mihai, Romanya Kralı (ö. 2017)
1926 - Jimmy Heath, Amerikalı caz saksofoncusu, besteci, aranjör ve müzik grubu kurucusu (ö. 2020)
1926 - Galina Vishnevskaya, Rus soprano (ö. 2012)
1927 - Jorge Batlle, Uruguaylı devlet ve siyaset adamı, avukat ve gazeteci (ö. 2016)
1927 - Barbara Cook, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2017)
1927 - Lawrence Kohlberg, Amerikalı psikolog ve akademisyen (ö. 1987)
1928 - Jeanne Cooper, Amerikalı oyuncu (ö. 2013)
1928 - Peter Naur, Daninmarkalı bilişim uzmanı (ö. 2016)
1928 - Paulo Mendes da Rocha, Brezilyalı mimar (ö. 2021)
1928 - Marion Ross, Amerikalı aktris ve ses sanatçısı
1931 - Annie Girardot, Fransız oyuncu (ö. 2011)
1932 - Vitold Fokin, Kasım 1991'de Ukrayna'nın ilk başbakan yardımcısı seçildi
1936 - Martin Gilbert, İngiliz tarihçi (ö. 2015)
1940 - Bob Knight, Emekli Amerikalı basketbol antrenörü
1941 - Helen Reddy, Avustralyalı müzisyen, aktivist, aktris ve söz yazarı (ö. 2020)
1941 - Anne Tyler, Amerikalı romancı
1943 - Hasan Nail Canat, Türk yazar (ö. 2004)
1946 - Elías Figueroa, Şilili eski millî futbolcu
1948 - Dave Cowens, Amerikalı eski profesyonel basketbolcu ve koçu
1950 - Chris Norman, İngiliz yorumcu
1951 - Anne Alvaro, Fransız oyuncu
1953 - Memduh Büyükkılıç, Türk hekim ve siyasetçi
1953 - Casim Yakub, Kuveytli millî futbolcu
1955 - Glynis Barber, Güney Afrikalı aktris
1955 - Mahmut Hekimoğlu, Türk oyuncu ve yapımcı (ö. 2016)
1955 - Gale Anne Hurd, Amerikalı film ve televizyon yapımcısı
1956 - Matthias Jabs, Alman gitarist ve şarkı yazarı
1957 - Nancy Cartwright, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu, komedyen ve seslendirme sanatçısı
1957 - Robbie McIntosh, İngiliz gitarist
1960 - Hong Sang-soo, Güney Koreli film yönetmeni ve senarist
1961 - Chad Smith, Amerikalı müzisyen ve aktör
1963 - Tracy Nelson, Amerikalı oyuncu
1964 - Nicole Hohloch, Alman şarkıcı
1964 - Kevin Michael Richardson, İngiliz komedyen ve oyuncu
1965 - Valdir Benedito, Brezilyalı millî futbolcu
1968 - Oğuz Yılmaz, Türk şarkıcı (ö. 2021)
1969 - İbrahim Hasanbeyov, Azeri futbolcu (ö. 1999)
1969 - Oleg Salenko, Rusya ve Ukrayna eski millî futbol takımlarında forma giymiş golcü
1970 - Adam Goldberg, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yapımcı
1970 - Damir Mrsic, Bosna-Hersek ulusal takımının basketbolcusu
1970 - Rafa, İspanyol futbolcu
1971 - Elif Şafak, Türk yazar
1973 - Fırat Aydınus, Türk futbol hakemi
1973 - Lamont Bentley, Amerikalı oyuncu (ö. 2005)
1974 - Agustín Julio, Kolombiyalı millî futbolcu ve teknik direktör
1975 - Eirik Glambek Bøe, Norveçli müzisyen, vokalist ve söz yazarı
1975 - Onur Şenay, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1975 - Zadie Smith, İngiliz roman, hikâye ve deneme yazarı
1975 - Antony Starr, Yeni Zelandalı oyuncu
1976 - Ahmed Dokhi, Suudi Arabistanlı futbolcu
1977 - The Alchemist, Amerikalı prodüktör, DJ ve rapçi
1977 - Birgit Prinz, Alman eski futbolcu
1978 - Zachary Knighton, Amerikalı oyuncu
1978 - Robert Mambo Mumba, Kenyalı millî futbolcu ve teknik direktör
1979 - Bat for Lashes, İngiliz şarkıcı, şarkı yazarı ve müzisyen
1979 - Luciano Sabrosa, Brezilyalı-Hint futbolcu
1979 - Milena Leticia Roucka, Kanadalı profesyonel bayan güreşçi
1981 - Josh Henderson, Amerikalı oyuncu model ve şarkıcı
1981 - Shaun Wright-Phillips, İngiliz eski futbolcu
1984 - Federico Higuaín, Arjantinli futbolcu
1984 - Katy Perry, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1984 - Iván Ramis, İspanyol eski futbolcu
1984 - Karolina Šprem, Hırvat tenis oyuncusu
1985 - Ciara, Amerikalı şarkıcı, müzik yapımcısı, dansçı, oyuncu, manken, söz yazarı ve video klip yönetmeni
1985 - Günel, Azerbaycan Türkü şarkıcı
1985 - Daniele Padelli, İtalyan futbolcu
1986 - Roger Espinoza, Honduraslı millî futbolcu
1987 - Darron Gibson, İrlandalı millî futbolcu
1988 - Chandler Parsons, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1990 - Mattia Cattaneo, İtalyan profesyonel yol bisikleti yarışçısı
1990 - Sara Chafak, Fin güzellik kraliçesi
1990 - Milena Rašić, Sırp voleybol oyuncusu
1993 - Ediz Yıldırımer, Türk yüzücü
1994 - Gor Minasyan, Ermeni halterci
1997 - Federico Chiesa, İtalyan millî futbolcu
1998 - Lee Know,Koreli şarkıcı
2001 - Elisabeth, Belçika tahtının varisi
Ölümler
1154 - Stephen, İngiltere Kralı (d. 1096)
1180 - John of Salisbury, İngiliz din adamı, yazar, eğitimci ve diplomat (d. 1120)
1400 - Geoffrey Chaucer, İngiltere'nin ve İngilizce edebiyatın ilk büyük şairi (d. 1340)
1495 - II. João, Portekiz’in onüçüncü kralı (d. 1455)
1647 - Evangelista Torricelli, İtalyan fizik ve matematik bilgini (d. 1608)
1760 - II. George, 1706-1727 arasında Cambridge Markisi ve Dükü, 1727-1760 arasında Büyük Britanya kralı ve Hannover elektörü (d. 1683)
1833 - Abbas Mirza, İran'da hüküm süren Kaçar Hanedanı'nın veliahtı (d. 1789)
1861 - Friedrich Carl von Savigny, Alman hukukçu (d. 1779)
1882 - Emma Stebbins, Amerikalı heykeltıraş (d. 1815)
1910 - Willie Anderson, İskoç asıllı Amerikalı golfçü (d. 1879)
1920 - I. Aleksandros, Yunanistan Kralı (d. 1893)
1924 - Ziya Gökalp, Türk yazar ve siyasetçi (d. 1876)
1935 - Henri Pirenne, Belçikalı tarihçi (d. 1862)
1938 - Alfonsina Storni, Arjantinli yazar (d. 1892)
1945 - Robert Ley, Nazi Almanyası'nda politikacı (d. 1890)
1950 - Yi Kwang-su, Koreli romancı, yazar, şair ve gazeteci (d. 1892)
1953 - Mehmed Baha Pars, Türk besteci (d. 1877)
1953 - Holger Pedersen, Danimarkalı dilbilimci (d. 1867)
1956 - Risto Ryti, Finlandiyalı politikacı (d. 1889)
1957 - Edward John Moreton Drax Plunkett, İrlanda asıllı Britanyalı yazar, tiyatrocu ve öykücüdür (d. 1878)
1957 - Naile Sultan, II. Abdülhamid'in kızı (d. 1884)
1960 - Walther Krause, Alman general (d. 1890)
1963 - Björn Þórðarson, İzlanda Başbakanı (d. 1879)
1973 - Abebe Bikila, Etiyopyalı maratoncu (Olimpiyatlarda iki kez maraton şampiyonu) (d. 1932)
1974 - Fahrettin Altay, Türk asker ve siyasetçi (Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından) (d. 1880)
1976 - Raymond Queneau, Fransız yazar ve şair (d. 1903)
1977 - Félix Gouin, Fransız siyasetçi ve eski başbakan (d. 1884)
1984 - Hıdır Aslan, Türk komünist (d. 1958)
1993 - Vincent Price, Amerikalı aktör (d. 1911)
1994 - Mildred Natwick, Amerikalı aktris (d. 1905)
1999 - Payne Stewart, Amerikalı golfçü (d. 1957)
2000 - Nejat Saydam, Türk sinema yönetmeni, senarist ve oyuncu (d. 1929)
2001 - Süreyya İsfendiyari Bahtiyari, İran Kraliçesi (d. 1932)
2002 - Richard Harris, İrlandalı sinema oyuncusu (d. 1930)
2003 - Behram Kurşunoğlu, Türk fizikçi (d. 1922)
2008 - Müslüm Magomayev, Azeri opera şarkıcısı (d. 1942)
2010 - Lisa Blount, Amerikalı oyuncu ve yapımcı (d. 1957)
2012 - Jacques Barzun, Fransız kökenli Amerikalı fikir ve kültür tarihçisi (d. 1907)
2013 - Arthur Danto, Amerikalı sanat eleştirmeni, profesör ve filozof (d. 1924)
2013 - Bill Sharman, Amerikalı eski profesyonel basketbolcu ve koç (d. 1926)
2013 - Marcia Wallace, Amerikalı karakter oyuncusu, komedyen ve bilgi yarışması sunucusu (d. 1942)
2014 - Jack Bruce, İskoç basçı, şarkıcı-söz yazarı, müzisyen ve besteci (d. 1943)
2014 - Reyhane Cebbari, İran'da Murteza Abdulali Serbendi'yi öldürdüğü iddiasıyla suçlu bulunup idam edilen kadın (d. 1988)
2015 - Fehmi Demir, Türk siyasetçi ve Hak ve Özgürlükler Partisi Genel Başkanı (d. 1957)
2015 - Lisa Jardine, Britanyalı tarihçi, yazar ve akademisyen (d. 1944)
2015 - Flip Saunders, Eski basketbol oyuncusu (d. 1955)
2016 - Margit Bara, Macar sinema oyuncusu (d. 1928)
2016 - Carlos Alberto Torres, Brezilyalı eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1944)
2017 - Jack Bannon, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu (d. 1940)
2017 - Vilnis Edvīns Bresis, Leton siyasetçi (d. 1938)
2017 - Ronald Breslow, Amerikalı kimyager, profesör, eğitimci ve akademisyen (d. 1931)
2018 - Sara Anzanello, İtalyan voleybolcu (d. 1980)
2019 - Salvador Freixedo, İspanyol Roma Katolik papaz, ufolog, parapsikolog ve yazar (d. 1923)
2019 - Rafael Ninyoles i Monllor, İspanyol sosyolog ve dilbilimci (d. 1943)
2020 - Masatoshi Abe, Japon siyasetçi (d.1942)
2020 - Dolores Abril, İspanyl şarkıcı ve aktris (d. 1939)
2020 - Ernesto Contreras, Arjantinli bisikletçi (d. 1937)
2020 - Diane di Prima, Amerikalı şair, devrimci anarşist, yayıncı, editör, oyun yazarı ve eğitimci (d. 1934)
2020 - İzzet İbrahim ed-Duri, Iraklı eski politikacı ve askeri komutan (d. 1942)
2020 - Lee Kun-hee, Samsung'un Yönetim Kurulu Başkanı olan Güney Koreli iş insanı (d. 1942)
2020 - Johnny Leeze, İngiliz tiyatro, sinema ve dizi oyuncu (d. 1941)
2020 - Kazimierz Wardak, Polonyalı atlet (d. 1947)
2021 - Fofi Gennimata, Yunan politikacı (d. 1964)
2021 - Aleksandır Şalamanov, voleybol, alp disiplini kayak ve futbol alanlarında aktif olan Bulgar eski sporcudur (d. 1941)
2022 - Husnija Arapović, Bosnalı profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1944)
2022 - Leonie Forbes, Ağırlıklı tiyatro, radyo ve televizyonda aktif olan Jamaikalı aktris, yayıncı ve yapımcı (d. 1937)
2022 - Halit Kıvanç, Türk sunucu (d. 1925)
2022 - Franco Stradella, İtalyan siyasetçi ve iş adamı (d. 1941)
Tatiller ve özel günler
1025
25
|
26 Ekim
|
Olaylar
740 - Konstantinopolis'te çok sayıda ölüm ve yaralanmaya neden olan deprem oldu.
1461 - Trabzon İmparatorluğu, Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Osmanlı güçlerine teslim oldu.
1825 - New York'un üst bölgesinde açılan Erie kanalı, Hudson nehrini ve Erie gölünü birleştirdi.
1863 - Uluslararası Kızıl Haç organizasyonu Cenova'da kuruldu.
1918 - Atatürk, Halep'in kuzeyindeki işgalcilerin taarruzunu durdurdu.
1922 - Lozan Konferansı'nın hemen öncesinde, Dış İşleri Bakanlığı’ndan ayrılan Yusuf Kemal Tengirşenk’in yerine, İsmet İnönü getirildi.
1923 - Türkiye millî futbol takımı, ilk maçında Romanya ile 2-2 berabere kaldı.
1924 - Kâzım Karabekir Paşa, Birinci Ordu Müfettişliğinden ayrıldı; artık milletvekili olarak çalışacağını bildirdi.
1933 - Cumhuriyetin 10. yılı dolayısıyla Genel Af Kanunu çıkarıldı.
1933 - Türkiye'de kadınlara köy ihtiyar heyetlerine ve muhtarlığa seçme ile seçilme hakkı verildi.
1936 - 16 yaşındaki ressam Turgut Cansever, ilk resim sergisini açtı.
1936 - Hoover Barajının ilk jeneratörü devreye girdi.
1947 - Irak'taki İngiliz askeri işgali sona erdi.
1951 - 77 yaşındaki Winston Churchill, yeniden Birleşik Krallık Başbakanı oldu.
1958 - Pan American Hava Yolları Şirketi, Boeing 707'nin ilk ticari uçuşunu New York'tan Paris'e gerçekleştirdi.
1961 - Cemal Gürsel Cumhurbaşkanı seçildi.
1966 - Kuzey Atlantik Konseyi (NATO) karargahını Brüksel'e taşımayı kararlaştırdı.
1975 - Enver Sedat, ABD'ye resmi ziyarette bulunan ilk Mısır Devlet Başkanı oldu.
1975 - Genel nüfus sayımı yapıldı. Türkiye'nin nüfusu 40.347.719 kişi.
1984 - Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir bakan azledildi. Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Arıkan istifa etmeyince, Başbakanın önerisi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından görevden alındı.
1991 - Türk Silahlı Kuvvetleri, Irak sınırından girerek operasyon başlattı.
1993 - Diyarbakır'da görev yapan öğretmen Neşe Alten, PKK militanlarının saldırısı sonucu hayatını kaybetti.
1994 - İsrail ile Ürdün arasındaki 46 yıllık savaşa son veren tarihi barış anlaşması; iki ülke arasındaki sınırda, 5 bin kişinin katıldığı gösterişli bir törenle imzalandı.
1995 - İslami Cihat lideri Fethi Şikaki, Malta'daki otelinde Mossad ajanları tarafından öldürüldü.
1995 - Demokrasi Partisi (DEP) davası karara bağlandı. Yargıtay Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Doğan ve Selim Sadak'ın on beşer yıl, Mahmut Alınak ve Sırrı Sakık'ın üçer yıl altışar ay hapis cezasını onayladı. Cezaları bozulan Ahmet Türk ve Sedat Yurtdaş tahliye edildi.
2002 - Moskova tiyatrosunda üç gündür süren rehin alma eylemi, Rus özel güçlerinin (Spetsnaz) düzenlediği ve yaklaşık 50 Çeçen isyancı ile 800 rehineden 118'inin ölümüne neden olan bir operasyonla sona erdi.
2022 - İran'nın Şiraz kentindeki Şah Çerağ Türbesi'ne silahlı saldırı düzenlendi. 15 kişi öldü, 40 kişi yaralandı.
Doğumlar
968 - Kazan, Japon İmparator (ö. 1008)
1491 - Zhengde, Çin'in Ming Hanedanı'nın 10. imparatoru (ö. 1521)
1673 - Dimitri Kantemiroğlu, Rumen asıllı tarihçi ve yazar (ö. 1723)
1685 - Domenico Scarlatti, İtalyan besteci (ö. 1757)
1759 - Georges Danton, Fransız avukat ve Fransız devriminin liderlerinden (ö. 1794)
1798 - Giuditta Negri Pasta, İtalyan şarkıcı (ö. 1865)
1800 - Helmuth Karl Bernhard von Moltke, Prusyalı mareşal (ö. 1891)
1842 - Vasili Veresçagin, Rus savaş sanatçı (ö. 1904)
1849 - Ferdinand Georg Frobenius, Alman matematikçi (ö. 1917)
1873 - Thorvald Stauning, Danimarka'nın ilk sosyal demokratik Başbakanı (ö. 1942)
1874 - Abby Aldrich Rockefeller, Amerikalı sosyete ve hayırsever (ö. 1948)
1883 - Napoleon Hill, Amerikalı yazar (ö. 1970)
1893 - Miloš Crnjanski, Sırp şair, yazar ve diplomat (ö. 1977)
1909 - Affonso Eduardo Reidy, Brezilyalı mimar (ö. 1964)
1911 - Mahalia Jackson, Amerikalı şarkıcı (ö. 1972)
1912 - Don Siegel, Amerikalı film yönetmeni (ö. 1991)
1914 - Jackie Coogan, Amerikalı oyuncu (ö. 1984)
1916 - François Mitterrand, Fransa Cumhurbaşkanı (ö. 1996)
1919 - Muhammed Rıza Pehlevi, İran'ın son Şahı (ö. 1980)
1921 - Joe Fulks, Amerikalı basketbolcu (ö. 1976)
1925 - John Mulvaney, Avustralyalı arkeolog (ö. 2016)
1928 - Albert Brewer, Amerikalı siyasetçi (ö. 2017)
1931 - Igor Maslennikov, Sovyet-Rus film yönetmeni ve senarist (ö. 2022)
1934 - Ulrich Plenzdorf, Alman yazar (ö. 2007)
1936 - Shelley Morrison, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2019)
1942 - Bob Hoskins, İngiliz aktör (ö. 2014)
1945 - Pat Conroy, Amerikalı romancı ve yazar (ö. 2016)
1945 - Jaclyn Smith, Amerikalı oyuncu
1947 - Hillary Clinton, Amerikalı siyasetçi ve ABD Başkanı Bill Clinton'ın eşi
1947 - Trevor Joyce, İrlandalı şair
1949 - Kevin Sullivan, Amerikalı eski profesyonel güreşçi, menajer ve çalıştırıcı
1951 - Bootsy Collins, Amerikalı müzisyen
1951 - Julian Schnabel, Amerikalı film yapımcısı
1955 - Ahmet Selçuk İlkan, Türk şair ve bestekâr
1956 - Telman İsmailov, Azerbaycan Yahudisi asıllı Rus ve Türk iş insanı
1959 - Evo Morales, Bolivya eski devlet başkanı
1961 - Uhuru Kenyatta, Kenyalı siyasetçi
1961 - Dylan McDermott, Amerikalı aktör
1962 - Cary Elwes, İngiliz aktör ve yapımcı
1963 - Tom Cavanagh, Kanadalı aktör
1963 - Ted Demme, Amerikalı yönetmen, yapımcı ve aktör (ö. 2002)
1963 - Natalie Merchant, Amerikalı müzisyen ve söz yazarı
1967 - Keith Urban, Avustralyalı gitarist ve pop şarkıcısı
1973 - Seth MacFarlane, Amerikalı yazar, aktör ve yönetmen
1974 - Nihan Özcan, Türk oyuncu
1977 - Aslı Gökyokuş, Türk şarkıcı
1978 - Caner Kurtaran, Türk tiyatro, film ve dizi oyuncusu
1980 - Cristian Chivu, Rumen eski futbolcu
1981 - Guy Sebastian, Avustralyalı şarkıcı ve besteci
1983 - Dmitri Sıçov, Rus eski futbolcu
1983 - Özgür Emre Yıldırım, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1984 - Sasha Cohen, Amerikalı buz patenci
1984 - Adriano Correia, Brezilyalı futbolcu
1984 - Jefferson Farfán, Perulu futbolcu
1985 - Andrea Bargnani, İtalyan profesyonel basketbolcu
1985 - Kafoumba Coulibaly, Fildişi Sahilli futbolcu
1985 - Monta Ellis, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1986 - Schoolboy Q, Amerikalı hip hop sanatçısı
1988 - Markéta Štroblová, Çek porno yıldızı
1988 - Greg Zuerlein, Amerikalı buz patenci
1993 - Dimitris Pelkas, Yunan futbolcu
1994 - Jordan Morris, Amerikalı millî futbolcu
1994 - Bediha Gün, Türk güreşçi
1995 - Yuta Nakamoto, Japon şarkıcı ve model
2023 - İkbal Çamcı, Beşiktaşlı en siyahi futbolcu
Ölümler
899 - Alfred, Doğu Anglosakson kraliyeti Wessex'in 871 ve 899 yılları arasındaki kralı (d. 849)
1440 - Gilles de Rais, Breton şövalye (d. 1405)
1694 - Samuel von Pufendorf, Alman filozof (d. 1632)
1764 - William Hogarth, İngiliz ressam (d. 1697)
1817 - Nikolaus Joseph von Jacquin, Hollanda-Avusturyalı hekim, kimyager ve bitki bilimci (d. 1727)
1852 - Ádám Récsey, 1848 Macar Devrimi sırasında 4 gün başbakanlık görevi yürüten Macar politikacı ve general (d. 1775)
1874 - Peter Cornelius, Alman besteci, oyuncu, müzik konuları yazarı, şair ve çevirici (d. 1824)
1890 - Carlo Collodi, İtalyan gazeteci ve yazar (Pinokyo romanının yazarı) (d. 1826)
1902 - Elizabeth Cady Stanton, Amerikalı yazar ve aktivist (d. 1815)
1909 - Itō Hirobumi, Japon siyasetçi ve asker (d. 1841)
1931 - John Isaac Briquet, İsviçreli botanikçi (d. 1870)
1932 - Margaret Brown, Amerikalı sosyete üyesi, hayırsever ve aktivist (d. 1867)
1941 - Arkadiy Gaydar, Rus asıllı Sovyet yazar (d. 1904)
1944 - Beatrice, Bir Britanya prensesi (d. 1857)
1945 - Paul Pelliot, Fransız doğubilimci (d. 1878)
1946 - Yannis Rallis, Yunan siyasetçi (d. 1878)
1952 - Hattie McDaniel, Amerikalı Akademi Ödülü kazanan ilk siyahi oyuncu (d. 1895)
1957 - Gerty Theresa Cori, Çek biyokimyacı. Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi ilk kadın bilimci (d. 1896)
1957 - Nikos Kazancakis, Yunan yazar (d. 1883)
1963 - Behzat Butak, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1891)
1966 - Alma Cogan, İngiliz pop şarkıcısı (d. 1932)
1967 - Ali Canip Yöntem, Türk şair ve yazar (d. 1887)
1968 - Sergey Natanoviç Bernstein, Rus matematikçi (d. 1880)
1972 - İgor Sikorsky, Rus asıllı Amerikalı havacılığın öncüsü (ilk başarılı helikopteri yapan) (d. 1889)
1973 - Semyon Budyonni, Sovyetler Birliği mareşali (d. 1883)
1979 - Park Chung-hee, Güney Koreli asker ve siyasetçi (d. 1917)
1983 - Feyzullah Çınar, Türk halk ozanı (d. 1937)
1989 - Charles Pedersen, Amerikalı organik kimyacı (d. 1904)
1993 - Siyami Ersek, Türk akademisyen ve cerrah (Türkiye'de açık kalp ameliyatlarını başlatan) (d. 1920)
1993 - Neşe Alten, Türk öğretmen
2001 - Hüseyin Hilmi Işık, Türk yazar (d. 1911)
2005 - Fahrettin Aslan, Türk gazino işletmecisi ve Maksim Gazinosu sahibi (d. 1932)
2005 - George Swindin, İngiliz futbolcu (d. 1914)
2007 - Arthur Kornberg, Amerikalı biyokimyager (d. 1918)
2012 - Natina Reed, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve söz yazarı (d. 1979)
2014 - Dudley Knowles, İngiliz siyaset felsefecidir (d. 1947)
2014 - Senzo Meyiwa, Güney Afrikalı millî futbolcudur (d. 1987)
2016 - Nail Güreli, Türk gazeteci ve yazar (d. 1932)
2016 - Ali Hüseyin Şihab, Iraklı millî futbolcu (d. 1961)
2017 - Ali Eşref Dervişyan, İranlı hikâye yazarı, eğitimci ve akademisyen (d. 1941)
2017 - Nelly Olin, Fransa eski çevre bakanı (d. 1941)
2017 - Stephen Toulouse, Amerikalı bilişim uzmanı (d. 1972)
2018 - Ana González de Recabarren, Şilili kadın aktivist (d. 1925)
2018 - Nikolay Karaçentsov, Sovyet-Rus oyuncu (d. 1944)
2019 - Enriqueta Basilio, Meksikalı Olimpiyat atleti (d. 1948)
2019 - Robert Evans, Amerikalı film yapımcısı ve set amiri (d. 1930)
2019 - Pascale Roberts, Fransız film ve televizyon oyuncusu (d. 1930)
2020 - Osman Durmuş, Türk doktor, eski Sağlık Bakanı (d. 1947)
2020 - Jacques Godin, Kanadalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1930)
2020 - Juan R. Torruella, Amerikalı siyasetçi, hukukçu ve eski Olimpiyat yelkencisi (d. 1933)
2021 - Linda Carlson, Amerikalı aktris (d. 1945)
2021 - Umberto Colombo, İtalyan eski millî futbolcudur (d. 1933)
2021 - Guan Dee Koh Hoi, Malezyalı siyasetçi (d. 1954)
2021 - Ludovica Modugno, İtalyan aktris ve film yönetmeni (d. 1949)
2021 - Roh Tae-wu, Güney Koreli politikacı (d. 1932)
2021 - Mort Sahl, Amerikalı komedyen ve aktör (d. 1927)
2021 - Walter Smith, İskoçyalı eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1948)
2021 - Lil Terselius, İsveçli tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1944)
2022 - Mashallah Abdullayev, Azerbaycan'ın Ulusal Kahramanı (d. 1950)
2022 - Mike Birch, Kanadalı asıllı Fransız yelkenci (d. 1931)
2022 - Imre Forgács, Macar siyasetçi ve hukukçu (d. 1949)
2022 - Lia Origoni, İtalyan şarkıcı (d. 1919)
2022 - Julie Powell, Amerikalı bir yazardır (d. 1973)
2022 - Esmayeel Shroff, Hintli film yönetmeni ve yazar (d. 1960)
Tatiller ve özel günler
1026
26
|
27 Ekim
|
Olaylar
1806 - Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız Ordusu Berlin'e girdi.
1810 - ABD, eski İspanyol kolonisi olan Batı Florida'yı ilhak etti.
1904 - New York metrosu açıldı.
1913 - Mustafa Kemal, Sofya Ataşemiliterliği'ne atandı.
1922 - İtilaf Devletleri, TBMM hükûmeti ve İstanbul hükûmeti temsilcilerini 13 Kasım 1922'de Lozan'da toplanacak barış konferansına davet ettiler.
1922 - İtalya'da Benito Mussolini liderliğindeki Ulusal Faşist Parti mensupları ve yandaşları Roma'ya yürümeye başladı.
1924 - Sovyetler Birliği'nde Özbekistan'ın kuruluşu.
1939 - DuPont, naylonu keşfettiğini duyurdu.
1953 - Birleşik Krallık, Güney Avustralya'da Totem 2 adını verdiği bir nükleer deneme yaptı.
1954 - ABD Hava Kuvvetlerine atanan ilk siyahi general Benjamin O. Davis Jr. oldu.
1957 - Genel seçimler: Demokrat Parti, oyları düşse de, 610 milletvekilliğinin 424'ünü kazanarak iktidarını korudu. CHP 178 milletvekili çıkardı.
1958 - Pakistan'ın ilk Cumhurbaşkanı İskender Mirza, General Muhammed Eyüb Han tarafından düzenlenen kansız bir darbeyle görevden uzaklaştırıldı. Muhammed Eyüb Han, 20 gün önce bizzat Mirza tarafından sıkıyönetimin başına getirilmişti.
1960 - Millî Birlik Komitesi, 147 profesör, doçent ve asistanı görevden aldı. Gerekçe "tembel", "yeteneksiz", "reform düşmanı" olmalarıydı. Üniversitedeki tasfiye tartışma ve tepkilere yol açtı. Öğretim üyeleri, Mart 1962'de görevlerine dönebildiler.
1971 - Kongo Cumhuriyeti'nin adı Zaire olarak değiştirildi.
1978 - Nobel Barış Ödülü'nü, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin paylaştı.
1982 - Çin, nüfusunun 1 milyarı aştığını açıkladı.
1991 - Türkmenistan, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazandı.
1992 - Türk Silahlı Kuvvetleri'nin PKK'ya karşı Hantur Dağı'nda başlattığı harekâtta 100 PKK'lı öldürüldü.
1995 - Litvanya, üyelik için Avrupa Birliği'ne başvurdu.
1998 - Gerhard Schröder, Almanya Başbakanı seçildi.
1999 - Parlamento oturumu sırasında otomatik silahlı kişilerce yapılan saldırıda Ermenistan Başbakanı Vazgen Sarkisyan ve 8 üst düzey yetkili öldü.
2005 - Paris'te iki Müslüman çocuğun ölümüyle birlikte şiddetli protesto hareketleri başladı.
2008 - Türksat 3A Uydusu devreye girdi ve uydu frekansları değişti.
Doğumlar
1728 - James Cook, İngiliz denizci ve kâşif (Avustralya ve Yeni Zelanda'nın kâşifi) (ö. 1779)
1782 - Niccolò Paganini, İtalyan besteci ve kemancı (ö. 1840)
1811 - Isaac Singer, Amerikalı mucit, aktör ve iş insanı (ö. 1875)
1844 - Klas Pontus Arnoldson, İsveçli gazeteci, politikacı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1916)
1858 - Theodore Roosevelt, ABD'nin 26. Başkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1919)
1862 - Andrey Krasnov, Rus botanikçi ve fitocoğrafyacı (ö. 1914)
1889 - Enid Bagnold, İngiliz yazar (ö. 1981)
1894 - John Lennard-Jones, İngiliz matematikçi (ö. 1954)
1910 - Juan Ambou, İspanyol komünist devrimci ve İspanya Komünist Partisi üyesi siyasetçi (d. 2006)
1914 - Ahmet Kireççi, Türk güreşçi ve 1948 Londra Olimpiyat Oyunları şampiyonu (ö. 1978)
1914 - Dylan Marlais Thomas, İngiliz şair (ö. 1953)
1918 - Akaki Uruşadze, Gürcü filolog (ö. ?)
1920 - Anthony Meyer, İngiliz siyasetçi, diplomat (ö. 2004)
1923 - Roy Lichtenstein, Amerikalı pop sanatçısı (ö. 1997)
1923 - Spartak Belyayev, Sovyet-Rus teorik fizikçi (ö. 2017)
1931 - Nevâl es-Saadavi, Mısırlı feminist yazar, aktivist ve psikiyatrist (d. 2021)
1932 - Jean-Pierre Cassel, Fransız sinema oyuncusu (ö. 2007)
1932 - Sylvia Plath, Amerikalı şair, yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 1963)
1939 - John Cleese, İngiliz aktör ve yazar
1940 - John Gotti, Amerikalı gangster (ö. 2002)
1945 - Joos Ulrich Heintz, Arjantinli ve İsviçreli matematikçi
1952 - Roberto Benigni, İtalyan aktör, senarist, yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1957 - Glenn Hoddle, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
1972 - Anke Van dermeersch, Belçikalı politikacı
1972 - Maria Mutola, Mozambikli atlet
1976 - Merche Romero; Portekiz asıllı model, oyuncu ve televizyon sunucusu
1978 - Vanessa Mae, Singapurlu müzisyen
1980 - Ali Aliyev, Kazak futbolcu
1980 - Ünsal Arık, Türk boksör
1981 - Volkan Demirel, Türk sporcu
1982 - Patrick Fugit, Amerikalı oyuncu
1983 - Kıvanç Tatlıtuğ, Türk aktör ve manken
1983 - Marie Moute, Fransız oyuncu
1986 - Furkan Palalı, Türk oyuncu ve manken
1986 - Alba Flores, İspanyol dizi oyuncusu
1988 - Andreas Stavrou, Rum futbolcu
1994
Ahsen Eroğlu, Türk oyuncu
Euna Kim, Güney Koreli şarkıcı
1995 - Levan Şengelia, Gürcü millî futbolcu
Kurt Zouma, Fransız futbolcu
1996 - Kim Woo-seok, Güney Koreli şarkıcı
1997 - Lonzo Ball, Amerikalı profesyonel basketbolcu.
Ölümler
939 - Æthelstan, 924 ile 927 yılları arasında Anglo-Saksonların Kralı ve 927 ile 939 yılları arasında İngilizlerin Kralı (d. 894)
1331 - Ebu'l-Fida, Kürt filozof, komutan, İslam tarihçisi, coğrafyacı ve (1320-1331) döneminde Eyyubiler Hama Emiridir (d. 1273)
1430 - Vytautas, Orta Çağ Litvanyası'nın en ünlü hükümdârlarından biri (d. 1350)
1439 - II. Albert, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun kralı (d. 1397)
1449 - Uluğ Bey, Timur İmparatorluğu'nun 4. Sultanı, matematikçi ve gök bilimci (d. 1394)
1505 - III. İvan, Rus çarı (d. 1440)
1553 - Miguel Servet, İspanyol ilâhiyatçı, hekim, haritacı ve hümanist (d. 1509 / 1511)
1605 - Celaleddin Muhammed Ekber (Ekber Şah), Babür İmparatoru (d. 1542)
1845 - Jean Charles Athanase Peltier, Fransız fizikçi (d. 1875)
1880 - Trasivulos Zaimis, Yunan devlet adamı (d. 1822)
1954 - Franco Alfano, İtalyan müzisyen (d. 1883)
1962 - Enrico Mattei, İtalyan yönetici ve politikacı (d. 1906)
1967 - Kurt Schneider, Alman psikiyatrist (d. 1887)
1968 - Lise Meitner, Amerikalı kimyacı ve fizikçi (nükleer fisyonu keşfeden) (d. 1878)
1980 - John H. van Vleck, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1899)
1990 - Xavier Cugat, İspanyol müzisyen (d. 1900)
1990 - Ugo Tognazzi, İtalyan sinema oyuncusu (d. 1922)
1992 - David Bohm, ABD'li bir fizikçisidir (d. 1917)
2003 - Rod Roddy, Amerikalı televizyon ve radyo sunucusu (d. 1937)
2006 - Semih Balcıoğlu, Türk karikatürist (d. 1928)
2009 - John David Carson, Amerikalı oyuncu (d. 1952)
2009 - Elli Pappa, Yunan yazar, gazeteci ve aktivist (d. 1920)
2010 - Néstor Kirchner, Arjantinli siyasetçi (d. 1950)
2012 - Hans Werner Henze, Alman besteci (d. 1926)
2013 - Lou Reed, Amerikalı rock and roll şarkıcısı ve güftecisi (d. 1942)
2015 - Ayerdhal, Fransız gerilim ve bilimkurgu yazarı (d. 1959)
2015 - Philip French, İngiliz bir sinema eleştirmeni ve radyo yapımcısıdır (d. 1933)
2016 - Brian Hill, eski İngiliz futbolcudur (d. 1941)
2016 - Ruben Hovsepyan, Ermeni yazar, siyasetçi, çevirmen ve editör (d. 1939)
2016 - Nelson Pinedo, Kolombiyalı şarkıcı (d. 1928)
2016 - Takahito, Japonya prensi (d. 1915)
2017 - Peter John Lawrenson, Britanyalı elektrik mühendisleri (d. 1933)
2017 - Deon Stewardson, İngiliz asıllı Güney Afrikalı oyuncu (d. 1951)
2017 - Katalin Szőke, Macar yüzücü (d. 1935)
2018 - Ntozake Shange, Amerikalı oyun yazarı, şair ve romancıdır (d. 1948)
2018 - Vichai Srivaddhanaprabha, Taylandlı milyarder iş insanı ve spor yöneticisidir (d. 1958)
2019 - John Conyers, Amerikalı siyasetçi (d. 1929)
2019 - Anne Phela, İngiliz asıllı Avustralyalı oyuncu, dublaj sanatçısı ve aktivist (d. 1948)
2020 - Hikmet Karagöz, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1946)
2020 - Jan Niemiec, Polonya doğumlu Ukraynalı Roma Katolik episkopos (d. 1958)
2020 - Andrea Tabanelli, Paralimpik İtalyan profesyonel körling oyuncusu (d. 1961)
2021 - Bernd Nickel, Alman eski millî futbolcudur (d. 1949)
2022 - Stan Bingham, Amerikalı siyasetçi, iş adamı ve yayıncı (d. 1945)
2022 - Joe Frank, Amerikalı siyasetçi (d. 1942)
2022 - Vladimir Gligorov, Makedon asıllı Sırp ekonomist ve akademisyen (d. 1945)
2022 - Joyce Molyneux, İngiliz yemek şefi, yazar ve işletmeci (d. 1931)
Tatiller ve özel günler
Türkmenistan Bağımsızlık Günü
1027
27
|
28 Ekim
|
Olaylar
1492 - Kristof Kolomb, Küba'yı keşfetti ve İspanya adına el koydu.
1516 - Sadrazam Hadım Sinan Paşa yönetimindeki Osmanlı Ordusu, Memlukları Gazze yakınlarında yendi.
1538 - Yeni Dünya'nın ilk üniversitesi olan Universidad Santo Tomás de Aquino kuruldu.
1636 - İlk Amerikan üniversitesi Harvard kuruldu.
1848 - İspanya'da ilk demiryolu, Barselona-Mataró arasında hizmete girdi.
1886 - Özgürlük Heykeli, Fransızların hediyesi olarak New York'a dikildi.
1893 - Çaykovski'nin 6 No'lu Pathétique Senfonisinin galası Sankt-Peterburg'da, bestecinin ölümünden sadece dokuz gün önce yapıldı.
1908 - İstanbul'da Ermenice Jamanak gazetesi yayımlanmaya başladı.
1918 - Çekoslovakya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu İmparatorluğundan bağımsızlığını kazandı.
1918 - I. Dünya Savaşı: Osmanlı İmparatorluğu ile Britanya İmparatorluğu arasında yapılan Suriye-Filistin Cephesi, kesin Britanya İmparatorluğu zaferiyle sonuçlandı.
1923 - Mustafa Kemal Paşa, Çankaya Köşkü'nde verdiği akşam yemeğinde, "Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz" dedi.
1927 - Türkiye'de ilk nüfus sayımı yapıldı.
1937 - Başbakan İsmet İnönü, Ankara'da paraşüt kulesinin açılışını yaptı.
1938 - Ankara Radyosu hizmete girdi.
1940 - II. Dünya Savaşı: İtalya, Arnavutluk üzerinden Yunanistan'ı işgal etti.
1941 - Litvanya'da Alman SS birlikleri 9000 den fazla Yahudiyi Kaunas şehrinin meydanında kurşuna dizdi.
1943 - Philadelphia Deneyi: Amerikan donanmasının Pensilvanya eyaletine bağlı Philadelphia şehri limanında bir deney yaptığı iddia edildi.
1948 - İsviçreli kimyacı Paul Hermann Müller DDT'nin böcek öldürücü özelliğini keşfinden ötürü Nobel Kimya Ödülü ile ödüllendirildi.
1960 - Millî Birlik Komitesi'nin 147 öğretim üyesini görevden almasını protesto eden İstanbul Üniversitesi Rektörü Sıddık Sami Onar ve İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü Fikret Narter görevlerinden istifa ettiler.
1961 - Zeki Müren, Behiye Aksoy, Gönül Yazar, Seçil Heper gibi pek çok sanatçıyı senelerce sahnesinde ağırlayan Maksim Gazinosu açıldı.
1962 - Küba Füze Krizi: Sovyetler Birliği lideri Nikita Kruşçev, Küba'daki füze üslerini kaldıracaklarını açıkladı.
1981 - Heavy metal müzik grubu Metallica, San Francisco'da kuruldu.
1982 - Felipe González liderliğindeki sosyalistler, İspanya seçimlerinde büyük bir zafer kazandı.
1984 - Çin Komünist Partisi, ekonomik durumu düzeltmek amacıyla serbest girişime ve rekabete izin verileceğini açıkladı.
1986 - 23. Altın Portakal Film Festivali'nin sonuçları açıklandı. Altın Portakal'ı Atıf Yılmaz'ın yönettiği "Aaah Belinda" kazandı.
1991 - İslami Cihad örgütü Ankara'da iki bombalı saldırı düzenledi; bir Amerikalı subay öldü, Mısırlı bir diplomat yaralandı.
1993 - Hakkâri, Üzümlü Jandarma sınır bölüğü'ne saldıran silahlı militanlardan 57'si öldürüldü. Çatışmada 10 er öldü.
1995 - Bakü'de dünyanın en ölümcül metro kazası yaşandı. 28'i çocuk 300 kişi öldü, 265 kişi yaralandı. Azerbaycan genelinde üç günlük yas ilan edildi.
1998 - Esenboğa Havalimanı, tarihinde ilk kez aynı gün 13 cumhurbaşkanı ağırladı. Yabancı ülke cumhurbaşkanları, Cumhuriyetin 75. yılı törenleri için Ankara'ya geldiler.
2009 - Pakistan'ın Peşaver kentindeki bir pazar yerinde araca yerleştirilen bomba patladı; 105 kişi ölü, 200'den fazla kişi yaralandı.
2010 - Gebze - İzmir Otoyolu Projesi'nin temeli atıldı.
2012 - Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletinde 7,7 şiddetinde deprem meydana geldi.
2020 - Türkiye'nin ikinci sürücüsüz metro hattı olan M7 Kabataş - Mecidiyeköy - Mahmutbey - Esenyurt Meydanı metro hattının ilk etabı olan Mecidiyeköy - Mahmutbey etabı hizmete açıldı.
Doğumlar
1017 - III. Heinrich, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu (ö. 1056)
1466 - Desiderius Erasmus, Hollandalı yazar ve düşünür (ö. 1536)
1510 - Francisco de Borja, İspanyol bir Cizvit (ö. 1572)
1585 - Cornelius Jansenius, Jansencilik olarak bilinen Katolik dinsel akımının kurucusu (d. 1638)
1799 - Achille Tenaille de Vaulabelle, Fransız gazeteci ve politikacı (ö. 1879)
1868 - James Brendan Connolly, Amerikalı atlet (ö. 1957)
1837 - Hitotsubashi Yoshinobu, Japon asker ve siyasetçi (ö. 1913)
1845 - Zygmunt Florenty Wróblewski, Polonyalı kimyager ve fizikçi (ö. 1888)
1870 - László Batthyány-Strattmann, Macar aristokrat ve doktor
1897 - Hans Speidel, II. Dünya Savaşı esnasında Alman generali (ö. 1984)
1902 - Elsa Lanchester, İngiliz aktris (ö. 1986)
1903 - Evelyn Waugh, İngiliz yazar (ö. 1966)
1909 - Francis Bacon, İngiliz ressam (ö. 1992)
1909 - Arturo Frondizi, Arjantinli politikacı (ö. 1980)
1914 - Jonas Salk, Amerikalı hekim ve bakteriyolog (ö. 1995)
1914 - Richard Laurence Millington Synge, Britanyalı biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1994)
1921 - Necdet Koyutürk, Türk tango müzisyeni, besteci ve orkestra şefi (ö. 1988)
1929 - Virginia Potter, liderlik ahlakı, sosyal-politika ve feminizm üzerinde çalışmış filozof
1929 - Joan Plowright, İngiliz aktris
1930 - Bernie Ecclestone Formula 1 başkanı ve CEO’su
1932 - Spiros Kipriyanu, Kıbrıslı politikacı (ö. 2002)
1933 - Manuel Francisco dos Santos (Garrincha), Brezilyalı futbolcu (ö. 1983)
1936 - Charlie Daniels, Amerikalı country şarkıcısı ve söz yazarı (ö. 2020)
1937 - Lenny Wilkens, Amerikalı eski profesyonel basketbolcu ve koç
1939 - Jane Alexander, Amerikalı aktris ve yazar
1940 - Ömer Akbel, Türk büyükelçi (ö. 2015)
1944 - Marián Labuda, Slovak oyuncu (ö. 2018)
1946 - Wim Jansen, Hollandalı eski futbolcu
1948 - Telma Hopkins, Amerikalı seslendirme sanatçısı
1949 - Caitlyn Jenner, Amerikalı televizyon kişiliği, yazar ve emekli dekatloncu
1952 - Anne Potts, Amerikalı oyuncu
1953 - Bernd Drechsel, Alman Olimpiyat güreşçisi (ö.2017)
1955 - Bill Gates, Amerikalı yazılımcı, iş insanı, Microsoft şirketinin kurucusu ve sahibi
1955 - Indra Nooyi, PepsiCo'nun Başkanı ve CEO'su
1956 - Mahmud Ahmedinecad, İran Devlet Başkanı
1956 - Volker Zotz, Avusturyalı yazar
1957 - Ahmet Kaya, Türk halk müziği ve özgün müzik sanatçısı, şarkıcı ve besteci (ö. 2000)
1962 - Daphne Zuniga, Amerikalı oyuncu
1963 - Lauren Holly, Amerikalı-Kanadalı aktris
1963 - Eros Ramazzotti, İtalyan şarkıcı
1965 - Jami Gertz, Amerikalı aktris
1966 - Andy Richter, Amerikalı komedyen ve oyuncu
1967 - Julia Roberts, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1969 - Ben Harper, Amerikalı müzisyen
1969 - Javier Grillo-Marxuach, Puerto Rico doğumlu senarist ve TV yapımcısı
1970 - Yıldız Kaplan, Türk şarkıcı, oyuncu ve manken
1972 - Brad Paisley, Amerikalı şarkı-sözü yazarı ve müzisyen
1973 - Montel Vontavious Porter, Amerikalı profesyonel güreşçi
1974 - Joaquin Phoenix, Amerikalı sinema oyuncusu, yapımcı ve Oscar ödülü sahibi
1974 - Dayanara Torres, Porto Rikolu manken ve oyuncu
1976 - Luka Peroš, Hırvat oyuncu
1979 - Atıf Emir Benderlioğlu, Türk fotoğrafçı, grafiker ve oyuncu
1979 - Olcay Çetinkaya, Türk futbolcu
1979 - Jawed Karim, Bangladeş asıllı Almanya doğumlu Amerikalı bilgisayar bilimcisi ve internet girişimcisi
1979 - Natina Reed, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2012)
1980 - Milan Baroš, Çek futbolcu
1980 - Christy Hemme, Amerikalı aktris, şarkıcı, menajer ve eski profesyonel güreşçi
1980 - Agnes Obel, Danimarkalı şarkıcı-şarkı yazarı ve piyanist
1980 - Alan Smith, İngiliz futbolcu
1981 - Milan Baroš, Çek eski futbolcu
1982 - Hironori Saruta, Japon eski futbolcu
1982 - Matt Smith, İngiliz oyuncu
1983 - Jarrett Jack, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1984 - Obafemi Martins, Nijeryalı futbolcu
1984 - Finn Wittrock, Amerikalı aktör ve senarist
1986 - Bianca Gascoigne, İngiliz model
1986 - Aki Toyosaki, Japon seslendirme sanatçısı ve şarkıcı
1987 - Frank Ocean, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve prodüktör
1988 - Go Eun-ah, Güney Koreli oyuncu
1988 - Devon Murray, İrlandalı oyuncu
1989 - Rahman Bilici, Türk Greko-Romen güreşçi
1989 - Camille Muffat, Fransız serbest stil yüzücü (ö. 2015)
1990 - Anny Robert, Nijeryalı portre fotoğrafçısı ve yönetmen
1991 - Lucy Bronze, İngiliz futbolcu
1994 - Andrew Harrison, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1995 - Glen Kamara, Sierra Leone asıllı Fin millî futbolcudur
1995 - An Ye-seul, Güney Koreli şarkıcı
1996 - Jasmine Jessica Anthony, Amerikalı oyuncu
1997 - Taylor Fritz, Amerikalı profesyonel tenis oyuncusudur
Ölümler
312 - Maxentius, Roma İmparatoru (d. ~278)
457 - Edessalı İbas, 435 ve 457 yılları arasında kesintilerle Edessa şehrinin piskoposu
1138 - III. Bolesław, Polonya dükü (d. 1086)
1225 - Jien, bir Japon şair, tarihçi ve keşiş (d. 1155)
1310 - I. Athanasios, 1289'dan 1293'e ve 1303'ten 1309'a kadar iki dönem Konstantinopolis Patriği olarak görev yapmıştır (d. 1230)
1412 - I. Margaret, Danimarka, Norveç, İsveç Kraliçesi (d. 1353)
1568 - Ashikaga Yoshihide, Ashikaga şogunluğunun 14. şogunu (d. 1538)
1591 - Ogier Ghiselin de Busbecq, Avusturya Monarşisi için görev alan Flemenk diplomat (d. 1522)
1627 - Cihangir, Babür İmparatoru (d. 1569)
1704 - John Locke, İngiliz filozof (d. 1632)
1708 - George, 1702'den 1714'e kadar Büyük Britanya'da hüküm süren Kraliçe Anne'nin kocası (d. 1653)
1740 - Anna İvanovna, Rus çariçesi (d. 1693)
1841 - Johan August Arfwedson, İsveçli bir kimyagerdir (d. 1792)
1880 - Édouard Séguin, Fransız kökenli Amerikalı psikiyatr (ağır engellilerin eğitimi için çağdaş yöntemleri getiren) (d. 1812)
1900 - Max Müller, Alman filolog ve oryantalist (d. 1823)
1916 - Cleveland Abbe, Amerikalı meteoroloji ve astronomi uzmanı (d. 1838)
1916 - Oswald Boelcke, I. Dünya Savaşı sırasında Alman İmparatorluğunun As Pilotu (d. 1891)
1918 - Ulisse Dini, İtalyan matematikçi ve politikacı (d. 1845)
1923 - Joe Roberts, Amerikalı sessiz sinema oyuncusu (d. 1871)
1929 - Bernhard von Bülow, Almanya Şansölyesi (d. 1849)
1938 - Lascelles Abercrombie, İngiliz şair ve edebiyat eleştirmeni (d. 1881)
1939 - Alice Brady, Amerikalı aktris (d. 1892)
1949 - Nafi Atuf Kansu, Türk eğitimci ve siyasetçi (d. 1890)
1957 - Ernst Gräfenberg, Alman hekim, bilim insanı ve RIA (Rahim İçi Araç)'yı geliştiren (d. 1881)
1959 - Camilo Cienfuegos, Kübalı devrimci (d 1932)
1973 - Taha Hüseyin, Mısırlı yazar (d. 1889)
1975 - Georges Carpentier, Fransız boksör (d. 1894)
1977 - Ratip Tahir Burak, Türk karikatürist ve çizgi roman çizeri (d 1904)
1978 - Agâh Sırrı Levend, Türk edebiyat tarihçisi ve yazar (d. 1893)
1881 - Meriwether Lewis Clark Sr., Amerikalı mimar, inşaat mühendisi ve politikacı (d. 1809)
1987 - André Masson, Fransız ressam (d. 1896)
1998 - Ted Hughes, İngiliz yazar, şair ve çocuk edebiyatçısı 1930)
1998 - Thomas Flowers, İngiliz mühendis ve Colossus'un tasarımcısı (d. 1905)
1999 - Antonios Katinaris, Yunan rebetiko ve Laiko müzisyeni (d. 1931)
2005 - Richard Smalley, Amerikalı bilim insanı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1943)
2005 - Tahsin Özgüç, Türk arkeolog ve akademisyen (d. 1916)
2006 - Trevor Berbick, Jamaikalı-Kanadalı boksör (d. 1954)
2008 - Hüsamettin Bozok, Türk yazar ve gazeteci (d. 1916)
2010 - James MacArthur, Amerikalı oyuncu (d. 1937)
2013 - Tadeusz Mazowiecki, Polonyalı gazeteci, siyasetçi ve devlet adamı (d. 1927)
2013 - Tomris Oğuzalp, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1932)
2014 - Michael Sata, Zambiyalı politikacı (d. 1937)
2016 - Nicholas Brathwaite, Grenada eski başbakanı ve diploma (d. 1925)
2017 - Manuel Sanchís Martínez, İspanyol millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1938)
2018 - Konstantīns Konstantinovs, Leton-Rus halterci (d. 1978)
2019 - Annick Alane, Fransız tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1925)
2019 - Al Bianchi, Amerikalı basketbolcu (d. 1932)
2020 - Bobby Ball, İngiliz komedyen, aktör ve şarkıcı (d. 1944)
2020 - Miguel Ángel Castellini, Arjantinli profesyonel boksör (d. 1947)
2020 - Leanza Cornett, Amerikalı eski güzellik kraliçesi, televizyon sunucusu, oyuncu ve şarkıcı (d. 1971)
2020 - Gurgen Egiazaryan, Ermeni siyasetçi ve yazar (d. 1948)
2020 - Billy Joe Shaver, Amerikalı country şarkıcısı, söz yazarı ve gitarist (d. 1939)
2020 - Tracy Smothers, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1962)
2021 - Ali Bağbanbaşı, İranlı uzun mesafe koşucusudur (d. 1924)
2021 - Camille Saviola, İspanyol asıllı Amerikalı şarkıcı ve aktris (d. 1950)
2022 - Jerry Lee Lewis, Amerikalı rock and roll ve country müzik şarkıcı-söz yazarı ve piyanist (d. 1935)
2022 - Andrzej Magowski, Polonyalı profesyonel futbolcu ve teknik adam (d. 1966)
2022 - Heinz Winkler, İtalyan-Alman yemek şefi ve işletmeci (d. 1949)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Balık Fırtınası
Dünya Animasyon Günü
1028
28
|
30 Ekim
|
Olaylar
1757 - Osmanlı Padişahı III. Mustafa'nın tahta çıkışı.
1873 - Teodor Kasap tarafından çıkarılan mizah gazetesi Hayal yayınlanmaya başlandı.
1905 - Aspirin ilk kez satışa sunuldu.
1918 - Çekoslovakya'da Cumhuriyet ilan edildi.
1918 - I. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı İmparatorluğu ile galip devletler arasında Mondros Mütarekesi imzalandı.
1919 - Sedat Simavi tarafından çıkarılan siyasi mizah dergisi Diken yayınlanmaya başladı.
1920 - Kars'ın kurtuluşu: Doğu Cephesi Komutanı Kâzım Karabekir Paşa komutasındaki Ordu büyük bir zafere imza attı.
1920 - Avustralya Komünist Partisi Sidney'de kuruldu.
1923 - Mustafa Kemal Paşa, Başbakanlığa İsmet Paşayı (İnönü) atadı.
1937 - Yeni Ankara Garı törenle açıldı.
1942 - İngiliz ordusu, El Alameyn'de Alman ordusuna karşı saldırıya geçti.
1956 - Birleşik Krallık ve Fransa, İsrail ve Mısır'a Süveyş Kanalı'nı 12 saat içinde terk etmelerini bildirdi.
1960 - Birleşik Krallık'ta ilk başarılı böbrek nakli Michael Woodruff tarafından gerçekleştirildi.
1961 - Sovyetler Birliği, Arktik Okyanusu'nda yer alan Novaya Zemlya takımadasında 58 megaton gücünde bir Hidrojen bombası denemesi yaptı. Bu Dünyada meydana gelmiş insan elinden çıkmış en güçlü patlamaydı. Nikita Kruşçev "Çar Bombası" kod adlı bu denemenin aslında 100 megaton gücünde planlandığını, ancak serpintiden korktukları için gücü kısıtlı tuttuklarını bildirmişti.
1961 - Türkiye ve Almanya resmî işçi alım anlaşmasını imzaladılar.
1970 - Vietnam'da son altı yılın en şiddetli muson yağmurları: 293 kişi öldü, 200 bin kişi evsiz kaldı.
1973 - Boğaziçi Köprüsü, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından açıldı.
1974 - Muhammet Ali, Kinşasa-Zaire'de George Foreman'ı yenerek tekrar dünya ağır sıklet boks şampiyonu oldu.
1978 - Denizli'de Duran Bircan adlı bir kişi, öz annesini ve göz koyduğu yeğenini öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.
1980 - Bülent Ecevit, CHP Genel Başkanlığından istifa etti.
1980 - El Salvador ve Honduras sınır ihtilaflarına son veren bir barış antlaşması imzaladılar. İki ülke 1969'da aralarında yaptıkları bir millî futbol maçından sonra tarihe "Futbol Savaşı" olarak geçen beş günlük bir savaşa tutuşmuşlardı.
1983 - Erzurum ve Kars'ta meydana gelen depremde, 1330 kişi öldü, 534 kişi yaralandı.
1983 - Arjantin'de yedi yıllık askerî rejim sonrasında ilk demokratik seçimler yapıldı.
1984 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Mürted'de uçak fabrikasının (TAI) temelini attı.
1995 - Kanada'nın Québec Eyaletinde özerklik isteyenler, bu konuda yapılan halk oylamasını kıl payıyla kaybettiler (Oy oranı 49.4% 'a 50.6% idi). Kazansalardı Québec'in Kanada'dan bağımsızlığı için görüşmelere başlayacaklardı.
2001 - Michael Jackson, Invincible albümünü piyasaya sürdü.
2020 - Ege Denizi'nde 7,0 Mw büyüklüğünde deprem meydana geldi.
Doğumlar
MÖ 39 - Julia, Roma İmparatorluğu'nun ilk İmparatoru Augustus'un ilk ve tek öz kızı (ö. 14)
1218 - Chūkyō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 85. imparatoru (ö. 1234)
1632 - Christopher Wren, İngiliz tasarımcı, gök bilimci, geometri uzmanı ve çağının en tanınmış mimarlarından (ö. 1723)
1668 - Sophie Charlotte, Braunschweig ve Lüneburg düşesi (ö. 1705)
1735 - John Adams, Amerikalı siyasetçi, ABD'nin 1. Başkan yardımcısı ve 2. Başkanı (ö. 1826)
1741 - Angelika Kauffmann, İsviçreli Neoklasik ressam (ö. 1807)
1762 - André Chénier, Fransız yazar (ö. 1794)
1797 - Henrietta (Nassau-Weilburg), Teschen dükü Arşidük Karl'ın karısı (ö. 1829)
1839 - Alfred Sisley, Britanyalı ressam (ö. 1899)
1858 - Duiliu Zamfirescu, Rumen yazar (ö. 1922)
1861 - Antoine Bourdelle, Fransız heykeltıraş (ö. 1929)
1864 - Theodor Wiegand, Alman arkeolog (ö. 1936)
1871 - Paul Valery, Fransız yazar (ö. 1945)
1878 - Arthur Scherbius, Alman elektrik mühendisi (ö. 1929)
1882 - Günther von Kluge, Nazi Almanyası'nın Generalfeldmarschall'i (ö. 1944)
1885 - Ezra Pound, Amerikalı şair (ö. 1972)
1888 - Alan Goodrich Kirk, ABD donanmasında amiral ve Amerikalı diplomat (ö. 1963)
1893 - Roland Freisler, Alman hukukçu, Nazi Almanyası'nın Adalet Bakanı ve müsteşarı (ö. 1945)
1895 - Gerhard Domagk, Alman patolog ve Nobel Tıp ve Fizyoloji Ödülü sahibi (ö. 1964)
1895 - Dickinson Woodruff Richards, Amerikalı dahiliyeci (ö. 1973)
1900 - Ragnar Granit, Finlandiyalı/İsveçli fizyolog (ö. 1991)
1906 - Giuseppe Farina, İtalyan otomobil yarışçısı (ö. 1966)
1906 - Hermann Fegelein, Nazi Almanyası'nda Waffen-SS Obergruppenführer (ö. 1945)
1908 - Dmitri Ustinov, Sovyetler Birliği Mareşali (ö. 1984)
1909 - Homi J. Bhabha, Hint nükleer fizikçi (ö. 1966)
1910 - Miguel Hernández, İspanyol şair ve drama yazarı (ö. 1942)
1911 - Ruth Hussey, Amerikalı aktris (ö. 2005)
1914 - Leabua Jonathan, Lesotholu siyasetçi (ö. 1987)
1917 - Nikolay Ogarkov, Sovyetler Birliği Mareşali (ö. 1994)
1928 - Daniel Nathans, Amerikalı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi mikrobiyolog (ö. 1999)
1929 - Olga Zubarry, Arjantinli aktris (ö. 2012)
1930 - Néstor Almendros, İspanyol görüntü yönetmeni (ö. 1992)
1930 - Clifford Brown, Amerikalı caz trompetçisi (ö. 1956)
1930 - Don Meineke, Amerikalı eski profesyonel basketbol oyuncusu (ö. 2013)
1931 - Alfonso Humberto Robles Cota, Meksikalı piskopos (ö. 2017)
1932 - Louis Malle, Fransız sinema yönetmeni (ö. 1995)
1935 - Michael Winner, İngiliz film yönetmeni (ö. 2013)
1937 - Claude Lelouch, Fransız film yönetmeni, senarist, görüntü yönetmeni, aktör ve yapımcı
1939 - Tanju Gürsu, Türk oyuncu, senarist, yönetmen ve yapımcı (ö. 2016)
1939 - Harvey Goldstein, İngiliz istatistikçi (ö. 2020)
1939 - Leland H. Hartwell, Amerikalı bilim insanı
1939 - Grace Slick, Amerikalı müzisyen
1941 - Theodor W. Hänsch, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1941 - Otis Williams, Amerikalı bariton şarkıcı
1945 - Henry Winkler, Amerikalı aktör, komedyen, yönetmen ve yapımcı
1946 - Chris Slade, Galli müzisyen
1951 - Mehmet Ağar, Türk bürokrat ve siyasetçi
1951 - Harry Hamlin, Amerikalı oyuncu
1953 - Charles Martin Smith, Amerikalı film oyuncusu, senaristi ve yönetmeni
1954 - Mahmud el-Hatib, Mısırlı millî futbolcu ve teknik direktör
1954 - Mario Testino, Perulu moda fotoğrafçısı
1956 - Juliet Stevenson, İngiliz oyuncu
1957 - Kevin Pollak, Amerikalı oyuncu ve komedyen
1960 - Diego Maradona, Arjantinli futbolcu (ö. 2020)
1961 - Fatih Özal, Türk basketbolcu ve antrenör
1962 - Stefan Kuntz, Alman futbolcu ve teknik direktör
1964 - Jean-Marc Bosman, Belçikalı futbolcu
1964 - Adnan et-Talyani, Birleşik Arap Emirlikli futbolcu
1965 - Gavin Rossdale, Britanyalı müzisyen
1968 - Ursula Poznanski, Avusturyalı yazar
1969 - Stanislav Gross, Çek siyasetçi (ö. 2015)
1969 - Snow, Kanadalı reggae şarkıcısı
1970 - Nia Long, Amerikalı oyuncu
1971 - Fredi Bobic, Sloven ve Hırvat kökenli Alman futbolcu
1972 - Fuat Ergin, Türk müzisyen
1973 - Edge, Kanadalı profesyonel güreş emeklisi
1973 - Raci Şaşmaz, Türk senarist ve yapımcı
1975 - Dimitar İvankov, Bulgar futbolcu
1976 - Stern John, Trinidad ve Tobagolu millî futbolcu ve teknik direktör
1976 - Ümit Özat, Türk futbolcu ve teknik direktör
1978 - Matthew Morrison, Amerikalı müzikal ve televizyon oyuncusu
1978 - Doğa Rutkay, Türk aktris
1981 - Jun Ji-hyun, Güney Koreli oyuncu ve model
1981 - Ivanka Trump, ABD'nin 45. Başkanı Donald Trump'ın kızı
1981 - Tan Taşçı, Türk şarkıcı
1984 - Muhammed Naci, Mısırlı millî futbolcu
1985 - Gülçin Ergül, Türk şarkıcı
1985 - Ragnar Klavan, Estonyalı futbolcu
1986 - Margareta Kozuch, Alman voleybolcu
1987 - Yumi Uchiyama, Japon seslendirme sanatçısı
1988 - Janel Parrish, Amerikalı aktris ve şarkıcı
1989 - Ashley Barnes, Avusturyalı futbolcu
1989 - Nastia Liukin, Amerikalı artistik jimnastikçi
1992 - MC Daleste, Brezilyalı rapçi (ö. 2013)
1996 - Devin Booker, Amerikalı profesyonel basketbolcu
Ölümler
1282 - İbn-i Hallikân, On üçüncü yüzyılda yaşamış olan tarihçi, fakih ve şair (d. 1211)
1611 - IX. Karl, İsveç kralı (d. 1550)
1654 - Go-Kōmyō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 110. imparatoru (d. 1633)
1730 - Nedim, Türk divan şairi (d. 1681)
1757 - III. Osman, Osmanlı'nın 25. Padişahı (d. 1699)
1893 - John Joseph Caldwell Abbott, Kanada Başbakanı (d. 1821)
1910 - Jean Henry Dunant, İsviçreli yazar, iş insanı ve Kızılhaç'ın kurucusu (d. 1828)
1912 - James S. Sherman, Amerikalı siyasetçi (d. 1855)
1923 - Andrew Bonar Law, Britanyalı Muhafazakar partili siyasetçi (d. 1858)
1937 - Aleksandr Şotman, Sovyet devlet adamı (d. 1880)
1945 - Onni Pellinen, Finlandiyalı Greko-Romen güreşçisi (d. 1899)
1961 - Luigi Einaudi, İtalya Cumhuriyeti'nin 2. Cumhurbaşkanı (d. 1874)
1966 - Yorgos Teotokas, Yunan romancı ve avukat (d. 1906)
1968 - Ramón Novarro, Meksikalı aktör (d. 1899)
1968 - Conrad Richter, Amerikalı romancı (d. 1890)
1975 - Gustav Ludwig Hertz, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1887)
1987 - Joseph Campbell, Amerikalı yazar ve mitoloji uzmanı (d. 1904)
1993 - Ömer Asım Aksoy, Türk dil bilimci (d. 1898)
1997 - Samuel Fuller, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1912)
2000 - Steve Allen, Amerikalı televizyoncu, radyocu, müzisyen, besteci, aktör, komedyen ve yazar (d. 1921)
2004 - Peggy Ryan, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1924)
2009 - Claude Lévi-Strauss, Fransız antropolog ve etnolog (d. 1908)
2010 - Harry Mulisch, Hollandalı yazar (d. 1927)
2011 - Ralph Steinman, Kanadalı immünolog, hücre biyoloğu ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1943)
2013 - Michael Palmer, Amerikalı tıp doktoru ve yazar (d. 1942)
2015 - Sinan Şamil Sam, Türk profesyonel ağır sıklet boksörü (d. 1974)
2015 - Üstün Akmen, Türk tiyatro eleştirmeni ve yazar (d. 1943)
2016 - Tammy Grimes, Amerikalı aktris ve şarkıcı (d. 1934)
2017 - János Halász, Eski Milli Macar basketbolcu (d. 1929)
2017 - Kim Joo-hyuk, Güney Koreli oyuncu (d. 1972)
2017 - Judy Martz, Amerikalı bürokrat ve iş insanı (d. 1943)
2017 - Abbas Zendi, İranlı güreşçi (d. 1930)
2018 - David Azulai, İsrailli siyasetçi ve bakan (d. 1954)
2019 - Russell Brookes, Eski profesyonel İngiliz otomobil yarışçısı (d. 1945)
2019 - Georges Courtès, Fransız astronom ve bilim insanı (d. 1925)
2020 - Ricardo Blume, Meksika'da geçen Perulu aktör (d. 1933)
2020 - Robert Fisk, İngiliz gazeteci ve yazar (d. 1946)
2020 - Kim Nam-chun, Güney Koreli profesyonel futbolcu (d. 1989)
2020 - Žarko Knežević, eski Yugoslav profesyonel basketbolcu (d. 1947)
2020 - Jan Myrdal, İsveçli yazar, film yapımcısı, kültür elçisi ve aktivist (d. 1927)
2020 - Amfilohije Radović, Karadağlı ortodoks başpiskopos (d. 1938)
2020 - Nobby Stiles, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1942)
2020 - Mesut Yılmaz, Türk siyasetçi ve eski başbakan (d. 1947)
2022 - Kim Won-ung, Güney Koreli siyasetçi (d. 1944)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
1030
30
|
31 Ekim
|
Olaylar
475 - Romulus Augustus Roma İmparatoru ilan edildi.
644 - Ömer bin Hattab, kendisinden alınan verginin azaltılmasını isteyen, ancak talebi kabul edilmeyen Ebû Lü'lüe tarafından Medine'de sabah namazında hançerle saldırıya uğradı. Saldırgan intihar ederken, Ömer bin Hattab, 3 Kasım'da öldü.
1517 - Martin Luther, Wittenberg'de 95 tezini kilise kapısına asarak Protestanlığı ilan etti.
1831 - Takvim-i Vekayi yayına başladı.
1864 - Nevada, ABD'nin 36. eyaleti oldu.
1876 - Hindistan'da dev kasırga: 200 binden fazla kişi öldü.
1892 - Sir Arthur Conan Doyle, Sherlock Holmes'un maceralarını yayınlamaya başladı.
1918 - Güneydoğu Avrupa'da Banat bölgesinde kısa ömürlü Banat Cumhuriyeti kuruldu.
1919 - Sütçü İmam, Kahramanmaraş'ta Fransız işgalcilere ilk kurşunu attı.
1922 - Mussolini İtalya Başbakanı oldu.
1924 - Mustafa Kemal Paşa, Cumhuriyet'in 1. yıl dönümünde, "Türk milletinin tabiat ve adetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir" dedi.
1951 - Yaya geçidi çizgileri ilk kez Birleşik Krallık'ın Berkshire kentinde kullanılmaya başlandı.
1952 - ABD, ilk hidrojen bombası denemesini Marshall Adalarında yaptı.
1956 - Süveyş Krizi: Birleşik Krallık ve Fransa, Süveyş Kanalı'nın tekrar açılmasını sağlamak için Mısır'ı bombalamaya başladı.
1961 - Sovyetler Birliği Komünist Partisi 25. Kongresi'nde, geçmişteki hataları nedeniyle suçlanan Josef Stalin'in naaşı Moskova Kızıl Meydan'daki Lenin'in mozolesinden çıkarıldı ve Kremlin Duvarı Mezarlığına defnedildi.
1963 - Askerî Yargıtay, Talat Aydemir, Fethi Gürcan, Osman Deniz ve Erol Dinçer'in idamını onayladı.
1963 - 50. kez millî formayı giyen Fenerbahçeli futbolcu Lefter Küçükandonyadis'e şeref madalyası verildi.
1967 - Kıbrıs Türklerinin, Rum çetelerinin saldırılarına maruz kaldığı günlerde, Rauf Denktaş gizlice Ada'ya girdi.
1970 - Türkiye İşçi Partisi Büyük Kongresi Behice Boran'ı Genel Başkan seçti.
1972 - Eskişehir yakınlarında bir yolcu treni ile bir yük treni çarpıştı, 30 kişi öldü, 60 kişi yaralandı.
1984 - Hindistan Başbakanı İndira Gandhi, iki sih güvenlik görevlisinin düzenlediği suikast sonucu öldürülünce çıkan isyanlarda yaklaşık 2000 masum sih öldü.
1989 - Turgut Özal, 263 oyla Türkiye'nin 8. Cumhurbaşkanı seçildi.
1992 - Türk Silahlı Kuvvetleri, Irak'ın kuzeyindeki PKK üssü Haftanin kampını ele geçirdi.
1992 - Vatikan, Dünyanın Güneşin çevresinde döndüğünü söyleyen Galileo'nun haklılığını teslim etti.
1994 - Bir Amerikan yolcu uçağı İndiana'da düştü: 68 kişi öldü.
1996 - Bir Brezilya yolcu uçağı Sao Paulo'da (Brezilya) düştü: 98 kişi öldü.
1997 - Millî Güvenlik Kurulu toplantısında, 18 Kasım 1992 tarihli belge yerine kaim olmak üzere, yeniden düzenlenen Millî Güvenlik Siyaseti Belgesi uygun bulundu.
1998 - Irak, BM silah denetleyicileri ile iş birliği yapmayacağını açıkladı.
1999 - New York'tan Kahire'ye giden Mısır Hava Yollarına ait bir yolcu uçağı Massachusetts açıklarında düştü: 217 kişi öldü.
2000 - Singapur Hava Yollarına ait Boeing 747 tipi bir yolcu uçağı kalkış sırasında düştü: 83 kişi öldü.
2000 - Antonov tipi bir yolcu uçağı kalkıştan hemen sonra kuzey Angola'da infilak etti: 50 kişi öldü.
2000 - Yatağan Termik Santrali çevresinde hava kirliliği sınır değerleri aştı, santralin 3 ünitesi durduruldu, ilçe halkına "sokağa çıkmayın" çağrısı yapıldı.
2010 - Taksim'de bomba patladı. Taksim Meydanı'nda sürekli görev yapan çevik kuvvet ekibine saldırı düzenlendi.
2011 - Sembolik olarak Dünya'nın 7 milyarıncı insanının doğumu.
2012 - Taksim Yayalaştırma Projesi inşaatı başladı.
2015 - Rus Metrojet Havayolları'na ait yolcu uçağı Mısır'dan Rusya'ya giderken havalandıktan 23 dakika sonra 214 yolcu ve 7 mürettebatla Sina Yarımadası'na düştü. 224 kişi acı olayda öldü.
Doğumlar
1424 - III. Władysław, Polonya, Macaristan ve Hırvatistan kralı (ö. 1444)
1451 - Kristof Kolomb, Cenovalı denizci ve kâşif (ö. 1506)
1472 - Wang Yangming, Çinli hattat, filozof ve devlet adamı (ö. 1529)
1599 - Denzil Holles, İngiliz asıllı yazar ve devlet adamı (ö. 1680)
1620 - John Evelyn, İngiliz yazar (ö. 1706)
1632 - Johannes Vermeer, Hollandalı ressam (ö. 1675)
1638 - Meindert Hobbema, Hollandalı ressam (ö. 1709)
1694 - Yeongjo, Joseon Hanedanlığı'nın 21. kralı (d. 1776)
1705 - XIV. Clemens, 19 Mayıs 1769 ile 22 Eylül 1774 arasında papa (d. 1774)
1760 - Hokusai, Japon sanatçı, ressam, oymabaskı ustası, tahta oymacısı ve ukiyo-e ressamı (ö. 1849)
1795 - John Keats, İngiliz şair (ö. 1821)
1815 - Karl Weierstrass, Alman matematikçi (ö. 1897)
1828 - Joseph Wilson Swan, İngiliz fizikçi ve kimyager (ö. 1914)
1835 - Adolf von Baeyer, Alman kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1917)
1841 - Charles B. Stoughton, Amerikalı subay ve alay komutanı (ö. 1898)
1880 - Julia Peterkin, Amerikalı roman yazarı (ö. 1961)
1880 - Mihail Tomski, Fabrika işçisi, sendikacı ve Bolşevik önder (ö. 1936)
1887 - Çan Kay Şek, Çinli önder (ö. 1975)
1892 - Aleksandr Alehin, Rus Dünya satranç şampiyonu (ö. 1946)
1895 - Basil Liddell Hart, İngiliz asker, askeri teorisyen ve askeri tarihçi (ö. 1970)
1896 - Ethel Waters, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 1977)
1916 - Carl Johan Bernadotte, İsveç Kralı VI. Gustaf Adolf ile ilk eşi Connaught Prensesi Margaret'in dördüncü oğlu ve en küçük çocuğu (ö. 2012)
1917 - William Hardy McNeill, Kanadalı yazar ve tarihçi (ö. 2016)
1920 - Fritz Walter, Alman futbolcu (ö. 2002)
1922 - Barbara Bel Geddes, Amerikalı aktris (ö. 2005)
1922 - Norodom Sihanuk, Kamboçya Kralı (ö. 2012)
1925 - John Pople, İngiliz matematikçi ve kimyager (ö. 2004)
1929 - Bud Spencer, İtalyan yazar, oyuncu ve eski yüzücü (ö. 2016)
1930 - Michael Collins, Amerikalı astronot (ö. 2021)
1935 - David Harvey, İngiliz Coğrafya ve Antropoloji profesörü
1936 - Michael Landon, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1991)
1939 - Ron Rifkin, Amerikalı tiyatro oyuncusu, oyuncu ve yönetmen
1939 - Çiğdem Talu, Türk şarkı sözü yazarı (ö. 1983)
1939 - Ali Farka Touré, Malili gitarist
1940 - Craig Rodwell, Amerikalı gey hakları eylemcisi (ö. 1993)
1941 - Sally Kirkland, Amerikalı film oyuncusu
1947 - Carmen Alborch, İspanyol siyasetçi (ö. 2018)
1942 - David Ogden Stiers, Amerikalı komedyen ve oyuncu (ö. 2018)
1943 - Melendy Britt, Amerikalı seslendirme sanatçısı
1945 - Barrie Keeffe, İngiliz oyun yazarı ve senarist (ö. 2019)
1946 - Stephen Rea, İrlandalı oyuncu
1947 - Deidre Hall, Amerikalı oyuncu
1947 - Herman Van Rompuy, Flaman asıllı politikacı
1950 - John Candy, Kanadalı sinema oyuncusu ve komedyen (ö. 1994)
1950 - Zaha Hadid, İngiliz mimar (ö. 2016)
1955 - Susan Orlean, Amerikalı gazeteci
1959 - Neal Stephenson, Amerikalı roman ve makale yazarı
1960 - Luis Fortuño, Porto Riko'nun eski valisi
1960 - Rıza Pehlevi, İran'daki son hanedanlık olan sürgündeki Pehlevi Hanedanı'nın 27 Temmuz 1980'den beri şu anki başkanı
1961 - Peter Jackson, Yeni Zelandalı film yapımcısı, senarist, yönetmen ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi
1961 - Larry Mullen Jr., U2 grubunun İrlandalı kurucusu ve davulcusu
1962 - Ayda Aksel, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1963 - Mikkey Dee, Yunan asıllı İsveçli müzisyen ve söz yazar
1963 - Dunga, Brezilyalı eski futbolcu
1963 - Dermot Mulroney, Amerikalı oyuncu ve yönetmen
1963 - Rob Schneider, Amerikalı sinema oyuncusu
1964 - Darryl Worley, Amerikalı country müzik şarkıcısı
1968 - Vanilla Ice, Amerikalı müzisyen
1964 - Marco van Basten, Hollanda millî takımında da oynayan emekli futbolcu ve teknik direktör
1965 - Ruud Hesp, Hollandalı eski kaleci
1965 - Denis Irwin, İrlandalı futbolcu
1967 - Vanilla Ice, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve oyuncu
1967 - Adam Schlesinger, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, albüm yapımcısı ve gitarist (ö. 2020)
1973 - Arzum Onan, Türk dizi oyuncusu
1974 - Muzzy İzzet, Türk futbolcu
1975 - Johnny Whitworth, Amerikalı oyuncu
1976 - Guti Hernández, İspanyol futbolcu
1976 - Piper Perabo, Amerikalı sinema oyuncusu
1978 - Inka Grings, Alman teknik direktör ve eski futbolcu
1978 - Marek Saganowski, Polonyalı millî futbolcu
1979 - Simão Sabrosa, Portekizli futbolcu
1980 - Samaire Armstrong, Japonya doğumlu Amerikalı aktris ve model
1980 - Alejandro Rubén Capurro, Arjantinli futbolcu
1981 - Frank Iero, Amerikalı müzisyen ve My Chemical Romance grubunun gitaristi
1982 - Justin Chatwin, Kanadalı oyuncu
1984 - Hanna Hilton, Amerikalılar porno yıldızı
1985 - Stefani Morgan, Amerikalı porno yıldızı
1988 - Cole Aldrich, Amerikalı profesyonel eski basketbolcu
1988 - Sébastien Buemi, İsviçreli yarış pilotu
1993 - Letitia Wright, Guyanalı oyuncu
1994 - Sezgi Sena Akay, Türk oyuncu
1995 - Predrag Rajković, Sırp futbolcu
1996 - Musa Muhammed, Nijeryalı futbolcu
1997 - Marcus Rashford, İngiliz futbolcu
2005 - Leonor de Borbón, İspanya kralı VI. Felipe ve Letizia Ortiz'nın büyük çocuğu olarak İspanya tahtının varisi
Ölümler
644 - Ebû Lü'lüe, Halife Ömer'i öldüren İranlı köle (d. yaklaşık 600)
932 - Muktedir, 908-929 ile 929-932 dönemlerinde iki kez halife olmuştur (d. 895)
1005 - Abe no Seimei, Japonya'da Heian döneminde önde gelen onmyōji (d. 921)
1320 - Ricoldus de Monte Crucis, İtalyan Dominikan keşişi (d. 1243)
1448 - VIII. İoannis, 1425 ile 1448 arasında, tek Bizans İmparatoru olarak hüküm sürmüştür (d. 1392)
1617 - Alphonsus Rodríguez, İspanyol bir Cizvit (d. 1532)
1659 - John Bradshaw, İngiliz hakim (d. 1602)
1661 - Köprülü Mehmed Paşa, Osmanlı Sadrazamı (d. 1578)
1732 - Viktor Amadeus II, Savoy Hanedanı'nın başı ve 1675'ten 1730'a kadar Savoy eyaletlerinin hükümdarıydı (d. 1666)
1744 - Leonardo Leo, İtalyan barok besteci (d. 1694)
1793 - Jacques Pierre Brissot, Girondistenlerin Fransız Meclisindeki sözcüsü (d. 1754)
1806 - Kitagawa Utamaro, Japon ukiyo-e ustası (d. 1753)
1879 - Jacob Abbott, Amerikalı çocuk kitapları yazarı (d. 1803)
1879 - Joseph Hooker, Amerikalı general (d. 1814)
1884 - Marie Bashkirtseff, Ukrayna doğumlu ressam ve heykeltıraş (d. 1858)
1916 - Charles Taze Russell, Amerikalı restorasyoncu yazar ve pastör (d. 1852)
1918 - Egon Schiele, Avusturyalı ressam (d. 1890)
1925 - Mikhail Frunze, Sovyet askerlik teorisyeni ve Kızıl Ordu'nun kurucularından (d. 1885)
1926 - Harry Houdini, Macar asıllı Amerikalı illüzyonist (d. 1874)
1932 - Ali Rıza Paşa, Osmanlı İmparatorluğu Sadrazamı (d. 1860)
1939 - Otto Rank, Avusturyalı psikanalist, yazar ve filozof (d. 1884)
1943 - Max Reinhardt, Alman sinema yönetmeni (d. 1873)
1945 - Henry Ainley, İngiliz sinema oyuncusu (d. 1879)
1962 - Louis Massignon, Fransız Katolik bir İslam alimi ve Katolik-Müslüman karşılıklı anlayışının öncülerindendir (d. 1883)
1963 - Mesut Cemil, Türk besteci (d. 1902)
1963 - Henry Daniell, İngiliz oyuncu (d. 1894)
1964 - Theodore Freeman, Amerikalı bir havacılık mühendisi, ABD Hava Kuvvetleri subayı, test pilotu ve NASA astronotuydu (d. 1930)
1965 - Rita Johnson, Amerikalı oyuncu (d. 1913)
1973 - Malik bin Nebi, Cezayirli yazar ve fikir adamı (d. 1905)
1983 - George Halas, Amerikalı Amerikan futbolu oyuncusu, koçu ve takım sahibi (d. 1895)
1983 - Şerif Raşidov, Özbek Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Komünist Parti lideri (d. 1917)
1984 - İndira Gandhi, Hint siyasetçi (d. 1917)
1985 - Nikos Engonopulos, Yunan şair ve ressam (d. 1910)
1986 - Robert S. Mulliken, Amerikalı fizikçi, kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1896)
1993 - Federico Fellini, İtalyan yönetmen (d. 1920)
1993 - Berna Moran, Türk yazar (d. 1921)
1993 - River Phoenix, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1970)
1996 - Marcel Carné, Fransız sinema yönetmeni (d. 1906)
2002 - Mihail Stasinopulos, Yunanistan Cumhuriyeti'nin 1. Cumhurbaşkan (d. 1903)
2003 - Fuat Örer, Türk öykü ve oyun yazarı (d. 1939)
2006 - Pieter Willem Botha, Güney Afrika'nın ilk Devlet Başkanı (d. 1916)
2007 - Erdal İnönü, Türk bilim insanı ve siyasetçi (d. 1926)
2010 - Evlin Bağçeban, Türk müzisyen ve şarkıcı (d. 1928)
2011 - Flórián Albert, Macar futbolcu (d. 1941)
2014 - Ciguli, Türk müzisyen ve akordeon virtüözü (d. 1957)
2016 - Silvio Gazzaniga, İtalyan heykeltıraş (d. 1921)
2016 - Vladimir Zeldin, Rus tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1915)
2017 - Mircea Drăgan, Rumen film yönetmeni (d. 1932)
2017 - Abubakari Yakubu, Ganalı futbolcu (d. 1981)
2019 - Ebrahim Abadi, İranlı tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1934)
2019 - Enrico Braggiotti, Monakolu bankacı ve siyasetçi (d. 1923)
2019 - Tarania Clarke, Jamaikalı millî futbolcu (d. 1999)
2019 - Ann Crumb, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve hayvan hakları savunucusu (d. 1950)
2019 - Geetanjali, Hint oyuncu (d. 1947)
2019 - Florence Giorgetti, Fransız tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1944)
2020 - Sean Connery, İskoç sinema oyuncusu ve Oscar ödülü sahibi (d. 1930)
2020 - Charles Gordon, Amerikalı film yapımcısı (d. 1947)
2020 - Necmeddin Kerim, Iraklı Kürt siyasetçi, doktor ve eski Kerkük valisi (d. 1949)
2020 - Arturo Lona Reyes, Meksikalı piskopos (d. 1925)
2020 - MF Doom, İngiliz-Amerikalı rap müzik sanatçısı (d. 1971)
2020 - Marius Žaliūkas, Litvan millî futbolcu (d. 1983)
2021 - Doğan Akhanlı, Türk yazar (d. 1957)
2021 - Frank Farrar, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1929)
2021 - Dorothy Manley, İngiliz kısa mesafe koşucusu (d. 1927)
2021 - Antonia Terzi, İtalyan aerodinamikçi ve mühendis (d. 1971)
2021 - Catherine Tizard, Yeni Zelandalı siyasetçi (d. 1931)
2021 - António Topa, Portekizli mühendis ve siyasetçi (d. 1954)
2021 - Andrzej Zaorski, Polonyalı aktör, seslendirmen ve kabare sanatçısı (d. 1942)
Tatiller ve özel günler
Cadılar Bayramı
1031
31
|
1 Kasım
|
Olaylar
996 - Kutsal Roma İmparatoru III. Otto, Babenberg Hanedanı'nın egemenliğindeki Bavyera'nın Freising Psikoposluğu'na 8 km² arsa hibe etti. Avusturya, Ostarrîchi (doğu sınırı) denilen bu topraklarda doğmuştur.
1512 - Tavan resimleri Michelangelo tarafından dört yılda yapılan Sistine Şapeli ilk kez halka gösterildi.
1604 - Shakespeare'in Othello adlı eseri ilk kez Londra'da oynandı.
1755 - Lizbon Depremi: Portekiz'in başkenti olan Lizbon'da çok şiddetli bir deprem oldu. O deprem bir tsunami oluşturdu ve yaklaşık 90 bin kişi öldü.
1896 - National Geographic dergisi, ilk defa bir kadının çıplak göğüslerinin göründüğü bir fotoğraf yayımladı.
1897 - İtalyan profesyonel futbol takımı Juventus FC kuruldu.
1911 - Tarihteki ilk hava saldırısı gerçekleşti: (Trablusgarp Savaşı sırasında İtalya Krallığı tarafından Osmanlı İmparatorluğu'na karşı).
1912 - İzmir'in ilk kulübü Karşıyaka Muaresei Bedeniye Kulübü, yani bugünkü adıyla Karşıyaka Spor Kulübü kuruldu.
1918 - Ali Fethi Bey (Okyar), Minber gazetesini yayımlamaya başladı.
1918 - İttihat ve Terakki Fırkası kendini feshederek Teceddüt Fırkası adıyla yeni bir parti kurulmasına karar verdi.
1920 - Yunanistan'da Venizelos Kabinesi düştü.
1922 - 623 yıl süren Osmanoğulları saltanatı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kararıyla sona erdi.
1927 - Gazi Mustafa Kemal 2. kez cumhurbaşkanlığına seçildi.
1928 - Yeni Türk alfabesine ilişkin kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1934 - Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa, "Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikîde değişikliği kavrayabilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen musikî yüz ağartacak değerden çok uzaktır" dedi.
1939 - Suni döllenme yoluyla dünyaya gelen ilk tavşan basına tanıtıldı.
1954 - Cezayir'de Fransız işgaline karşı Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN) kuruldu ve Cezayir Bağımsızlık Savaşı başladı.
1955 - ABD havayolu şirketine ait DC-6 tipi bir yolcu uçağı Colorado yakınlarında infilak etti: 44 kişi öldü.
1956 - Macaristan Varşova Paktı'ndan çekildiğini açıkladı. Başbakan Imre Nagy Macaristan'ın tarafsız bir devlet olarak tanınmasını istedi.
1959 - Kongo'da beyaz karşıtı ayaklanmalar sonrası milliyetçi lider Patrice Lumumba tutuklandı.
1962 - Sovyetler, Mars'a ilk roketi fırlattı.
1967 - Rum polisi, Kıbrıs Türk toplumu liderlerinden Rauf Denktaş'ı Ada'ya gizlice girerken yakaladı ve tutukladı.
1968 - Aydınlık aylık dergi olarak, Doğu Perinçek ve Vahap Erdoğdu önderliğinde yeniden yayımlanmaya başladı.
1970 - Fransa'da bir dans salonunda çıkan yangın 144 gencin ölümüne yol açtı.
1971 - Hindistan'da kasırga; 5 bin kişi öldü, 1500 kişi evsiz kaldı.
1981 - Antigua ve Barbuda, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı.
1982 - Ataol Behramoğlu, Asya-Afrika Yazarlar Birliği'nin Lotus Edebiyat Ödülü'nü kazandı.
1983 - Millî İstihbarat Teşkilatı ile ilgili yeni bir yasal düzenlemeye gidilerek, 2937 sayılı "Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Millî İstihbarat Teşkilâtı Kanunu" çıkarıldı.
1990 - Halkın Emek Partisi (HEP) milletvekilleri Mehmet Ali Eren ve Mahmut Alınak, Kürtçe konuşma ve yazmanın serbest bırakılmasını istediler.
1992 - Mesaj TV kuruldu.
1993 - Cumhuriyet tarihinin ilk Din Şûrası toplandı. Başbakan Tansu Çiller toplantıda başını örterek ayet okudu.
1993 - Maastricht Antlaşması yürürlüğe girdi; Avrupa Birliği resmen kurulmuş oldu.
1996 - NTV Televizyonu kuruldu.
1998 - Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kuruldu.
1999 - Türkiye İşçi Partili 7 gencin katledilmesi sanıklarından Ünal Osmanağaoğlu ve Bünyamin Adanalı yedişer kez idam cezasına çarptırıldı. Aynı davada, Haluk Kırcı da 7 kez idam cezası almıştı.
2001 - Çin'in Ukrayna'dan satın aldığı Varyag gemisi İstanbul Boğazı'ndan geçti.
2007 - Birleşmiş Milletler’in Genel Kurul toplantısında alınan bir kararla, 2008 yılında başlamak üzere, tüm dünyada otizm konusunda farkındalık yaratmak ve sorunlara çözüm bulmak amacıyla, her yıl 2 Nisan tarihi Dünya Otizm Farkındalık Günü olarak kabul edildi.
2008 - TRT Çocuk yayına başladı.
2010 - Numan Kurtulmuş liderliğinde Halkın Sesi Partisi (HAS Parti) kuruldu.
2014 - Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı verdiği direnişe destek olmak amacıyla Avrupa Birliği Türkiye Yurttaş Komisyonu (EUTCC) ve Peace Camping inisiyatifi tarafından yapılan IŞİD'e karşı, "Kobani ve insanlık için küresel seferberlik” çağrısıyla 1 Kasım “Dünya Kobani günü” olarak ilan edildi.
2015 - Türkiye'de 26. dönem milletvekili seçimleri yapıldı. Seçim sonuçları: AK Parti %49,50 (317 milletvekili), CHP %25,32 (134 milletvekili), MHP %11,90 (40 milletvekili), HDP %10,76 (59 milletvekili), diğer partiler ise %2,52 oranlarında oy alarak sayılarında milletvekili çıkartmıştır.
Doğumlar
1339 - IV. Rudolf, 1358'den ölümüne kadar Avusturya dükü (ö. 1365)
1607 - Georg Philipp Harsdörffer, Alman şair ve çevirmen (ö. 1658)
1636 - Nicolas Boileau, Fransız şair ve eleştirmen (ö. 1711)
1704 - Paul Daniel Longolius, Alman ansiklopedist (ö. 1779)
1757 - Antonio Canova, Venedikli heykeltıraş (ö. 1822)
1762 - Spencer Perceval, İngiliz hukukçu ve devlet adamı (ö. 1812)
1778 - IV. Gustav Adolf, İsveç kralı (ö. 1837)
1831 - Harry Atkinson, Yeni Zelandalı siyasetçi (ö. 1892)
1839 - Gazi Ahmed Muhtar Paşa, Osmanlı sadrazamı (ö. 1919)
1878 - Carlos Saavedra Lamas, Arjantinli akademisyen, politikacı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1959)
1880 - Alfred Lothar Wegener, Alman yerbilimci (ö. 1930)
1881 - Ludwik Rajchman, Polonyalı bakteriyolog
1887 - Ayşe Sultan, Osmanlı Sultanı II. Abdülhamit'in kızı (ö. 1960)
1889 - Philip Noel-Baker, İngiliz devlet adamı ve 1959 Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1982)
1911 - Donald Kerst, Amerikalı fizikçi ve akademisyen (ö. 1993)
1911 - Henri Troyat, Fransız yazar ve tarihçi (ö. 2007)
1918 - Ken Miles, İngiliz spor otomobil yarış mühendisi ve sürücüsü (ö. 1996)
1919 - Russell Bannock, Kanadalı savaş pilotu ve yazar (ö. 2020)
1920 - Walter Matthau, Amerikalı oyuncu ve Oscar ödülü sahibi (ö. 2000)
1921 - Harald Quandt, Alman sanayici (ö. 1967)
1922 - George S. Irving, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2016)
1923 - Victoria de los Ángeles, İspanyol opera sanatçısı ve soprano (ö. 2005)
1923 - Sergey Mikaelyan, Sovyet-Rus film yönetmeni ve senarist (ö. 2016)
1924 - Süleyman Demirel, Türk siyasetçi, devlet adamı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin 9. Cumhurbaşkanı (ö. 2015)
1926 - Betsy Palmer, Amerikalı oyuncu (ö. 2015)
1930 - Andrew N. Schofield, İngiliz zemin mekaniği mühendisi ve Cambridge Üniversitesi'nde geoteknik mühendisliği profesörü
1932 - Al Arbour, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu, koç ve yönetici (ö. 2015)
1934 - Umberto Agnelli, İtalyan girişimci ve siyasetçi Fiat'ın kurucusu (ö. 2004)
1935 - Gary Player, Güney Afrikalı golfçü
1935 - Edward Said, Amerikalı edebiyat eleştirmeni (ö. 2003)
1936 - Katsuhisa Hattori, Japon klasik besteci ve hukukçu (ö. 2020)
1939 - Hıncal Uluç, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2022)
1940 - Barry Sadler, Amerikalı asker, yazar ve müzisyen (ö. 1989)
1942 - Larry Flynt, Amerikalı yayımcı (ö. 2021)
1942 - Marcia Wallace, Amerikalı karakter oyuncusu, komedyen ve bilgi yarışması sunucusu (ö. 2013)
1943 - Jacques Attali, Fransız ekonomist, yazar ve siyasetçi
1943 - Salvatore Adamo, İtalyan-Belçikalı şarkıcı
1943 - Alfio Basile, Arjantinli millî futbolcu ve teknik direktör
1943 - Bobby Heenan, Amerikalı emekli profesyonel güreş menajeri ve yorumcu (ö. 2017)
1944 - Meltem Mete, Türk sinema oyuncusu
1944 - Refik el-Hariri, Lübnan Başbakanı
1947 - Jim Steinman, Amerikalı besteci, şarkıcı, söz yazarı, müzik yapımcısı ve oyun yazarı (ö. 2021)
1948 - Bill Woodrow, Britanyalı heykeltıraş
1948 - Hans Aabech, Danimarkalı millî futbolcu (ö. 2018)
1948 - Manola Robles, Şilili gazeteci (ö. 2021)
1949 - Zeynep Aksu, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1949 - David Foster, Kanadalı müzisyen, kayıt yapımcısı, besteci, şarkı yazarı ve aranjör
1949 - Michael Griffin, Amerikalı fizikçi
1950 - Robert B. Laughlin, Amerikalı fizikçi, akademisyen ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1951 - Fabrice Luchini, Fransız oyuncu
1957 - Lyle Lovett, Amerikalı country şarkıcısı-söz yazarı ve aktör
1958 - Charles Kaufman, Amerikalı film yapımcısı, senarist ve yönetmen
1958 - Erkan Can, Türk sinema, dizi oyuncusu ve yapımcı
1959 - Susanna Clarke, Britanyalı roman yazarı
1959 - Valeria Cavalli, İtalyan aktris ve model
1960 - Tim Cook, Amerikalı şirket yöneticisi
1961 - Anne Donovan, Amerikalı eski basketbolcu ve antrenör
1961 - Kenan Kalav, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1962 - Anthony Kiedis, Amerikalı müzisyen
1962 - Helene Udy, Amerikalı oyuncu
1963 - Rick Allen, İngiliz müzisyen
1963 - Billy Gunn, Amerikalı profesyonel güreşçi
1963 - Mark Hughes, Galli eski futbolcu ve teknik direktör
1966 - Jeremy Hunt, İngiliz siyasetçi
1967 - Tina Arena, Avustralyalı şarkıcı, sunucu ve müzik yapımcısı
1971 - Sibel Bilgiç, Türk pop müzik şarkıcısı
1972 - Toni Collette, Avustralyalı aktris ve şarkıcı
1972 - Jenny McCarthy, Amerikalı aktris, model, televizyon sunucusu, radyo yayıncısı, yazar ve aşı karşıtı aktivist
1973 - Aishwarya Rai, Hint sinema oyuncusu
1978 - Danny Koevermans, Hollandalı futbolcu
1979 - Milan Dudić, Sırp eski millî futbolcu
1980 - Bilgin Defterli, Türk kadın millî futbolcu
1981 - Twana Amin, Kürt yazar, çevirmen ve gazeteci
1984 - Miloš Krasić, Sırp eski futbolcu
1986 - Penn Badgley, Amerikalı oyuncu
1986 - Ksenija Balta, Estonyalı heptatlet, uzun atlamacı ve kısa mesafe koşucusu
1987 - Meeri Koutaniemi, Finlandiyalı fotoğrafçı ve gazeteci
1994 - James Ward, İngiliz futbolcu
1996 - Lil Peep, Amerikalı söz yazarı, rapçi ve model (ö. 2017)
1996 - Yoo Jeong-yeon, Güney Koreli şarkıcı
Ölümler
1463 - David, 1459 yılından 1461 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun son imparatoru (d. 1408)
1496 - Filippo Buonaccorsi, İtalyan hümanist ve yazar (d. 1437)
1546 - Giulio Romano veya Giulio Pippi İtalyan ressam ve mimardı (d. 1499)
1597 - Edward Kelley, İngiliz Rönesans okültist (d. 1555)
1629 - Hendrick ter Brugghen, Hollandalı ressam (d. 1588)
1700 - II. Carlos, İspanya Kralı (d. 1661)
1804 - Johann Friedrich Gmelin, Alman doğa bilimci, böcek bilimci ve botanikçi (d. 1748)
1865 - John Lindley, İngiliz bitki bilimci ve orkidolog (d. 1799)
1894 - III. Aleksandr, Rus Çarı (d. 1845)
1903 - Theodor Mommsen, Alman tarihçi ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1817)
1907 - Alfred Jarry, Fransız oyun yazarı, romancı ve şair (d. 1873)
1927 - Florence Mills, Afrikalı-Amerikalı kabare oyuncusu, şarkıcı, komedyen ve dansçı (d. 1896)
1932 - Tadeusz Makowski, Polonyalı ressam (d. 1882)
1936 - Mehmet Esat Işık, Türk askeri hekim (d. 1865)
1939 - Kálmán Darányi, Macaristan başbakanı (d. 1886)
1954 - John Lennard-Jones, İngiliz matematikçi (d. 1894)
1955 - Dale Carnegie, Amerikalı yazar, kişisel gelişimci ve iletişim uzmanı (d. 1888)
1956 - Şabtay Levi, Hayfa'nın ilk Yahudi belediye başkanı (d. 1876)
1958 - Yahya Kemal Beyatlı, Türk yazar, siyasetçi ve diplomat (d. 1884)
1959 - Halide Pişkin, Türk tiyatro oyuncusu (d. 1906)
1968 - Yorgo Papandreu, Yunan siyasetçi (d. 1888)
1972 - Ezra Pound, Amerikalı şair (d. 1885)
1974 - Lajos Zilahy, Macar yazar (d. 1891)
1982 - James Broderick, Amerikalı oyuncu (d. 1927)
1982 - Sait Naci Ergin Türk siyasetçi (d. 1908)
1982 - King Vidor, Amerikalı film yönetmeni (d. 1894)
1993 - Severo Ochoa, İspanyol-Amerikalı doktor ve biyokimyager (d. 1905)
1996 - Junius Richard Jayewardene, Sri Lankalı siyasetçi (d. 1905)
1999 - İlita Daurova, Sovyet pilot (d. 1919)
2000 - George Armstrong, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1944)
2002 - Ekrem Akurgal, Türk arkeolog ve bilim insanı (d. 1911)
2005 - Michael Piller, Amerikalı film yapımcısı ve senarist (d. 1948)
2006 - Adrienne Shelly, Amerikalı oyuncu, senarist ve film yönetmeni (d. 1966)
2007 - Paul Tibbets, Amerikalı asker ve pilot (Hiroşima'ya atom bombası atan Enola Gay adlı B-29 Superfortress tipi uçağın pilotu) (d. 1915)
2008 - Jacques Piccard, İsviçreli mühendis (d. 1922)
2008 - Yma Sumac, Peru asıllı Amerikalı soprano (d. 1922)
2011 - Cahit Aral, Türk siyasetçi ve eski Sanayi ve Ticaret Bakanı (d. 1927)
2014 - Wayne Static, Amerikalı müzisyen (d. 1965)
2015 - Günter Schabowski, Alman siyasetçi (d. 1929)
2015 - Rudolf Scheurer, emekli Alman futbol hakemi
2015 - Fred Thompson, Amerikalı siyasetçi, hukukçu ve oyuncu (d. 1942)
2016 - Tina Anselmi, İtalyan siyasetçi (d. 1927)
2016 - Pocho La Pantera, Arjantinli tören ustası ve aktör (d. 1950)
2016 - Bap Kennedy, Kuzey İrlandalı müzisyen (d. 1962)
2017 - Brad Bufanda, Amerikalı oyuncu (d. 1983)
2017 - Pablo Cedrón, Arjantinli aktör ve senarist (d. 1958)
2017 - Vladimir Makanin, Rus yazar (d. 1937)
2018 - Carlo Giuffrè, İtalyan tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu ve tiyatro yönetmeni (d. 1928)
2018 - Ken Swofford, Amerikalı oyuncu, yazar ve seslendirme sanatçısı (d. 1933)
2019 - Rudy Boesch, Amerikan Donanması askeri personeli ve televizyon sunucusu (d. 1928)
2019 - Ary Kara, Brezilyalı siyasetçi ve spor yöneticisi (d. 1942)
2019 - Rina Lazo, Guatemalalı-Meksikalı kadın ressam (d. 1923)
2019 - Miguel Olaortúa Laspra, Perulu Roma Katolik piskopos (d. 1962)
2019 - Johannes Schaaf, Alman aktör, yapımcı ve tiyatro yönetmeni (d. 1933)
2020 - Carol Arthur, Amerikalı aktris (d. 1935)
2020 - Rachel Caine, Amerikalı kadın romancı (d. 1962)
2020 - Yalçın Granit, Türk eski basketbolcu, antrenör, idareci ve gazeteci (d. 1932)
2020 - Eddie Hassell, Amerikalı aktör (d. 1990)
2020 - Burhan Kuzu, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1955)
2020 - Nikolay Maksyuta, Rus siyasetçi (d. 1947)
2020 - Nicole McKibbin, Amerikalı rock şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1978)
2021 - Brian Adair, İskoç spor yöneticisi (d. 1935)
2021 - Gulraiz Akhtar, Pakistanlı çim hokeyi oyuncusu (d. 1943)
2021 - Giacomo Babini, İtalyan Roma Katolik piskopos (d. 1929)
2021 - Emmett Chapman, Amerikalı caz müzisyeni, söz yazarı, mucit ve luthier (d. 1936)
2021 - Pundlik Hari Danve, Hint siyasetçi (d. 1926)
2021 - Semra Dinçer, Türk oyuncu ve senarist (d. 1965)
2021 - Nelson Freire, Brezilyalı klasik piyanist (d. 1944)
2021 - Jonathan Gledhill, İngiliz Anglikan din adamı (d. 1949)
2021 - Yuri Klepikov, Sovyer-Rus aktör ve senarist (d. 1935)
2021 - Pat Martino, İtalyan Amerikan caz gitaristi ve post bop, fusion, mainstream jazz, soul jazz, hard bop bestecisi (d. 1944)
2021 - Poerio Mascella, eski İtalyan futbolcu (d. 1950)
2021 - Alvin Patterson, Küba doğumlu Jamaikalı müzisyen (d. 1930)
2022 - Takeoff olarak bilinen Kirshnik Khari Ball, Amerikalı bir rapçi, şarkıcı ve söz yazarıdır (d. 1994)
Tatiller ve Özel Günler
Azizler Günü
1101
01
|
2 Kasım
|
Olaylar
1889 - Kuzey Dakota ve Güney Dakota, Amerika Birleşik Devletleri'nin 39. ve 40. Eyaletleri oldular.
1914 - Rusya, Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etti.
1917 - Filistin'de Yahudilere yurt verilmesini öngören Balfour Deklarasyonu, yayınlandı.
1918 - Enver, Talat ve Cemal Paşalar, beraberindekilerle bir Alman gemisine binerek yurttan ayrıldılar.
1920 - İlk radyo naklen yayını ABD'nin Pittsburgh şehrinde gerçekleşti.
1922 - TBMM’nin gizli oturumunda Lozan Konferansı’na katılacak heyetin Hükümetçe belirlenmesi kararı alındı.
1930 - Haile Selassie, Etiyopya İmparatoru olarak taç giydi.
1934 - İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, radyo programlarından alaturka musikiyi kaldırdı.
1936 - İtalyan diktatör Benito Mussolini Roma-Berlin anlaşmasını ilan etti, böylelikle Mihver Devletleri blokunun temelleri atılmış oluyordu.
1940 - Ankara Erkek Teknik Öğretmen Okulu kuruldu.
1944 - Pasta imali yasağı ve hava saldırılarına karşı karartma tedbirleri kaldırıldı. 8 Kasım itibarıyla ışıkların yakılabileceği ilan edildi.
1947 - Kaliforniya'da, havacı ve iş insanı Howard Hughes o zamana kadar yapılmış en büyük sabit kanatlı uçak olan Spruce Goose 'u uçurdu. Bu uçuş, dev uçağın ilk ve son uçuşu oldu.
1948 - ABD Başkanlık seçimini Demokrat Harry Truman kazandı.
1953 - Pakistan Kurucu Meclisi aldığı bir kararla ülkenin adını Pakistan İslam Cumhuriyeti olarak değiştirdi.
1958 - Merzifon Yeni Çeltek Linyit İşletmesi'nde grizu patlaması oldu, 10 işçi öldü.
1960 - İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi (İGEME) kuruldu.
1960 - Penguin Books yayınevi, basmış olduğu Lady Chatterley'in Sevgilisi adlı kitabın müstehcenlik içerdiği savıyla yargılandığı davadan aklandı.
1964 - Suudi Arabistan Kralı Suud bin Abdülaziz el-Suud tahttan indirildi, yerine kardeşi Prens Faysal bin Abdülaziz el-Suud geçti.
1965 - Norman Morrison isimli ABD vatandaşı Vietnam Savaşı'nı protesto etmek için ABD Savunma Bakanlığı binasının önünde kendini ateşe verdi.
1973 - Beyhan Kıral, Türkiye Güzellik Kraliçesi seçildi.
1976 - İstanbul Teknik Üniversitesi'ne ateş açıldı. 1 kişi öldü, 3 kişi yaralandı.
1978 - Aralarında Ferhat Tüysüz ve Veli Can Oduncu’nun da bulunduğu 13 ülkücü Sağmalcılar Cezaevi'nden firar etti.
1981 - İkinci Türkiye İktisat Kongeresi açıldı.
1982 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı, yatılı öğrencilerin yemekten sonra, "Tanrımıza hamd olsun, milletimiz var olsun" demesi kararını aldı.
1988 - Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde derse alınmayan baş örtülü kız öğrenciler ölüm orucuna başladı.
1989 - Kadınlar cinsel tacize dikkat çekmek için "Bedenimiz Bizimdir, Cinsel Tacize Hayır" kampanyası başlattı. Vapurda yapılan basın açıklaması sonrası kadınlara mor iğne dağıtıldığı için kampanya, "Mor İğne" adıyla tanındı.
1991 - SHP Genel Başkanı Erdal İnönü, Tunceli'de "Aranızda Kürtçe konuşmuşsunuz, anadilinizde şarkı dinlemişsiniz, bundan hiçbir şey çıkmaz ve buna kimse engel olamaz. Ama resmi diliniz de Türkçe'dir" dedi.
1991 - Fener Rum Ortodoks Patriği I. Bartholomeos göreve başladı.
2000 - Dünya Satranç Şampiyonası'nda Garry Kasparov yurttaşı Vladimir Kramnik'e yenildi. Garry Kasparov 15 yıldır dünya satranç şampiyonuydu.
Doğumlar
682 - Ömer bin Abdülaziz, Emevî halifelerinin sekizincisi ve Mervân’ın torunu (ö. 720)
971 - Gazneli Mahmut, Gazne Devleti Hükümdarı (ö. 1030)
1154 - Hautville'li Konstanza, Kutsal Roma-Cermen İmparatoru VI. Heinrich'in eşi (ö. 1198)
1470 - V. Edward, İngiltere kralı (ö. 1483)
1667 - James Sobieski, Polonya Prensi (ö. 1737)
1699 - Jean-Baptiste-Siméon Chardin, Fransız ressam (ö. 1779)
1709 - Anne, Kraliyet Prensesi and Orange Prensesi, Kral II. George ve eşi Caroline (Ansbach)’in ikinci çocuğu ve en büyük kızı (ö. 1759)
1738 - Karl Ditters von Dittersdorf, Avusturyalı besteci ve kemancı (ö. 1799)
1755 - Marie Antoinette, Fransa Kraliçesi (ö. 1793)
1766 - Josef Wenzel Radetzky von Radetz, Avusturyalı general (ö. 1858)
1795 - James Knox Polk, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 11. Başkanı (ö. 1849)
1799 - Titian Peale, Amerikalı doğa tarihçisi, entomolog ve fotoğrafçı (ö. 1885)
1815 - George Boole, İngiliz matematikçi ve filozof (ö. 1864)
1837 - Émile Bayard, Fransız sanatçı (ö.1891)
1844 - V. Mehmet, Osmanlı'nın 35. Padişahı (ö. 1918)
1847 - Georges Sorel, Fransız filozof, sosyolog ve sendikalist devrim teorisyeni (ö. 1922)
1861 - Maurice Blondel, Fransız düşünür (ö. 1949)
1865 - Warren G. Harding, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 29. Başkanı (suikast) (ö. 1923)
1877 - III. Ağa Han, Şiiliğin Nizari İsmaili tarikatının imamı (ö. 1957)
1885 - Harlow Shapley, Amerikalı astronom (ö. 1972)
1890 - Moa Martinson, İsveçli yazar (ö. 1964)
1892 - Alice Brady, Amerikalı aktris (ö. 1939)
1894 - Alexander Lippisch, Alman aerodinamikçi (ö. 1976)
1906 - Luchino Visconti, İtalyan film yönetmeni (ö. 1976)
1911 - Odisseus Elitis, Yunan şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1996)
1913 - Burt Lancaster, Amerikalı aktör ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1994)
1914 - Ray Walston, Amerikalı aktör (ö. 2001)
1917 - Ann Rutherford, Kanada asıllı Amerikalı oyuncu (ö. 2012)
1926 - Myer Skoog, Eski Amerikalı NBA basketbolcusu (ö. 2019)
1927 - Steve Ditko, Amerikalı çizgi roman sanatçısı (ö. 2018)
1929 - Muhammed Refik Tarar, Pakistanlı siyasetçi ve 9. Cumhurbaşkanı
1929 - Richard E. Taylor, Kanadalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2018)
1931 - Ulvi Doğan, Türk oyuncu ve yapımcı (ö. 2018)
1938 - Pat Buchanan, Amerikalı gazeteci ve politikacı
1939 - Richard Serra, Amerikalı minimalist heykeltıraş
1939 - Sophia, Eşi İspanya Kralı I. Juan Carlos
1941 - Metin Akpınar, Türk oyuncu
1942 - Shere Hite, Amerikalı seks eğitimcisi ve feminist (ö. 2020)
1942 - Stefanie Powers, Amerikalı artist
1944 - Patrice Chéreau, Fransız film yönetmeni ve senarist (ö. 2013)
1944 - Keith Emerson, İngiliz klavyeci ve besteci (ö. 2016)
1946 - Alan Jones, Avustralyalı eski Formula 1 pilotu
1946 - Giuseppe Sinopoli, İtalyan besteci (ö. 2001)
1949 - Lois McMaster Bujold, Amerikalı bilimkurgu ve fantezi romanı yazarı
1952 - Aziz Yıldırım, Türk iş insanı, inşaat mühendisi ve Fenerbahçe Başkanı
1959 - Peter Mullan, İskoç aktör ve film yapımcısı
1961 - Kathryn Dawn Lang, Kanadalı country ve pop şarkıcısı, gitarist ve sinema oyuncusu
1962 - Ali Güler, Türk tarihçi, yazar ve öğretim üyesi
1962 - Billur Kalkavan, Türk oyuncu ve sunucu (ö. 2022)
1963 - Ron McGoveny, Amerikalı müzisyen ve Metallica grubu üyesi
1963 - Borut Pahor, Sloven siyasetçi
1965 - Shahrukh Khan, Hint oyuncu
1966 - David Schwimmer, Amerikalı aktör
1971 - Erdil Yaşaroğlu, Türk karikatürist
1972 - Darío Silva, Uruguaylı millî futbolcu
1972 - Samantha Womack, İngiliz Pop şarkıcı, oyuncu ve yönetmen
1973 - Marisol Nichols, Amerikalı aktris
1974 - Barbara Chiappini, İtalyan model, televizyon gösteri sanatçısı ve aktris
1974 - Nelly, Amerikalı R&B ve hip hop şarkıcısı
1974 - Prodigy, Amerikalı rapçi (ö. 2017)
1975 - Sinan Sümer, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1980 - Diego Lugano, Uruguaylı futbolcu
1980 - Kennedy Bakırcıoğlu, Süryani asıllı İsveçli futbolcu
1980 - Mustafa Ceceli, Türk şarkıcı, albüm yapımcısı ve aranjör
1980 - Kim So-yeon, Güney Koreli oyuncu
1981 - Rafael Márquez Lugo, Meksikalı millî futbolcu
1981 - Katherine Isabelle, Kanadalı aktris
1981 - Avy Scott, Amerikalı porno yıldızı
1982 - Charles Itandje, Fransa doğumlu Kamerunlu kaleci
1983 - Darren Young, Amerikalı profesyonel güreşçi
1985 - Serkan Şenalp, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1986 - Andy Rautins, Kanadalı profesyonel basketbolcu
1989 - Stevan Jovetić, Karadağlı millî futbolcu
1998 - Elkie Chong, Hong Konglu ancak Güney Kore'de aktif olan şarkıcı ve oyuncu
Ölümler
1083 - Matilda, Fatih William ile evliliği yoluyla İngiltere Kraliçesi ve Normandiya Düşesidir (d. 1031)
1618 - III. Maximilian, Avusturya arşidükü (d. 1558)
1887 - Jenny Lind, İsveçli opera sanatçısı (d. 1820)
1895 - Georges-Charles de Heeckeren d'Anthès, Fransız subay ve politikacı senatör (d. 1812)
1905 - Albert von Kölliker, İsviçreli anatomist ve psikolog (d. 1817)
1930 - Alfred Lothar Wegener, Alman yer bilimci (kıta kayması kuramını ortaya koyan) (d. 1880)
1938 - Celal Nuri İleri, Türk siyasetçi (d. 1881)
1944 - Thomas Midgley Jr., Amerikalı makine mühendisi ve kimyager (d. 1889)
1950 - George Bernard Shaw, İrlandalı eleştirmen, yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü, Oscar ödülü sahibi (d. 1856)
1952 - Mehmet Esat Bülkat, Türk asker ve yazar (d. 1862)
1960 - Dimitri Mitropoulos, Yunan orkestra şefi, piyanist ve besteci (d. 1896)
1961 - James Thurber, Amerikalı mizah yazarı (d. 1894)
1963 - Ngo Dinh Diem, Güney Vietnam'ın Devlet Başkanı (d. 1901)
1963 - Ngô Đình Nhu, Güney Vietnam'ın ilk başkanı olan Ngo Dinh Diem'in küçük kardeşi ve baş politik danışmanı (d. 1910)
1966 - Mississippi John Hurt, Amerikalı blues şarkıcısı ve gitarist (d. 1892)
1966 - Peter Debye, Hollandalı fizikçi (d. 1884)
1970 - Pierre Veyron, 1933 ile 1953 yılları arasında yarışmış efsanevi Grand Prix sürücüsü (d. 1903)
1972 - Aleksandr Bek, Sovyet gazeteci ve yazar (d. 1903)
1975 - Pier Paolo Pasolini, İtalyan sinema yönetmeni (d. 1922)
1991 - Irwin Allen, Amerikalı film yapımcısı (d. 1916)
1991 - Mort Shuman, Amerikalı şarkıcı ve şarkı sözü yazarı (d. 1936)
1992 - Hal Roach, Amerikalı sinema yönetmeni ve yapımcısı (d. 1892)
1994 - Peter Taylor, Amerikalı romancı, kısa öykü ve oyun yazarı (d. 1917)
1996 - Duygu Ankara, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1950)
1996 - Eva Cassidy, Amerikalı şarkıcı (d. 1963)
1997 - Bahri Savcı, Türk siyaset bilimci (d. 1914)
2004 - Theo van Gogh, Hollandalı yönetmen (d. 1957)
2004 - Zayid bin Sultan el-Nehyan, Birleşik Arap Emirlikleri'nin ilk devlet başkanı (d. 1918)
2005 - Altan Aşar, Türk gazeteci ve TRT Haber Dairesi kurucularından
2005 - Ferruccio Valcareggi, İtalyan eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1919)
2007 - İgor Moiseyev, Rus koreograf ve SSCB Devlet Halk Dansları Topluluğu'nun kurucusu (d. 1906)
2007 - The Fablous Moolah, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1923)
2010 - Mehmet Can, Türk siyasetçi (d. 1927)
2013 - Walt Bellamy, Amerikalı basketbolcu (d. 1939)
2013 - Ghislaine Dupont, Fransız gazeteci, radyo Tv sunucusu (d. 1956)
2016 - Korkut Özal, Türk siyasetçi (d. 1929)
2016 - Gönül Ülkü Özcan, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1931)
2016 - Oleg Popov, Sovyet-Rus palyaço ve sirk gösteri sanatçısı (d. 1930)
2016 - Giorgos Vasilou, Yunan tanınmış aktör (d. 1950)
2017 - María Martha Serra Lima, Arjantinli şarkıcı (d. 1944)
2017 - Dina Wadia, Hint siyasi kişilik (d. 1919)
2018 - Robert F. Taft, Amerikalı cizvit, yazar ve tarihçi (d. 1932)
2019 - Gustav Deutsch, Avusturyalı sanatçı, sanat ve film yönetmeni (d. 1952)
2019 - Atilla Engin, Türk davulcu, perküsyon ustası, besteci aranjör, büyük orkestra şefi, jazz/fusion yorumcusu ve jazz konservatuvarı hocası (d. 1946)
2019 - Leo Iorga, Rumen müzisyen ve şarkıcı (d. 1964)
2019 - Marie Laforêt, Fransız asıllı İsviçreli şarkıcı ve oyuncu (d. 1939)
2020 - Dietrich Adam, Alman aktör (d. 1953)
2020 - Nancy Darsch, Amerikalı basketbol antrenörü (d. 1951)
2020 - Ahmed Laraki, Faslı siyasetçi (d. 1931)
2020 - Gigi Proietti, İtalyan aktör, dublaj sanatçısı, komedyen, film yönetmeni, müzisyen, şarkıcı ve televizyon sunucusu (d. 1940)
2020 - John Sessions, İskoç-asıllı Britanyalı oyuncu ve komedyen (d. 1953)
2020 - Max Ward, Kanadalı havacı, iş insanı ve hayırsever (d. 1921)
2020 - Baron Wolman, Amerikalı fotoğraf sanatçısı (d. 1937)
2021 - Flora D. Crittenden, Amerikalı eğitimci ve siyasetçi (d. 1924)
2021 - Sabah Fahri, Suriyeli şarkıcısı (d. 1933)
2021 - Li Zehou, Çinli eğitimci, filozof, tarihçi ve yazar (d. 1930)
2021 - Dennis Moore, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1945)
2021 - Patricija Šulin, Sloven siyasetçi (d. 1965)
2022 - Rıza Akın, Türk oyuncu (d. 1957)
2022 - Ela Bhatt, Hintli hukukçu, aktivist ve hayırsever (d. 1933)
2022 - Nicholas Harding, İngiliz-Avustralyalı ressam (d. 1956)
2022 - Jambey Tashi, Hint siyasetçi (d. 1978)
Tatiller ve özel günler
Lösemili Çocuklar Haftası (2-8 Kasım)
Fırtına: Kuşgeçimi Fırtınası
1102
02
|
3 Kasım
|
Olaylar
1493 - Kristof Kolomb, ikinci seyahatinde Karayip Adaları'nı keşfetti.
1507 - Leonardo da Vinci'ye Lisa Gherardini'nin (Mona Lisa) tablosunu yapma işi verildi. Lisa del Giocondo'nun kocası, karısının 3 dişinin çekilmesi ve yerlerine takma diş takılmasının ardından Da Vinci'ye Mona Lisa tablosunu ısmarladı.
1793 - Fransız oyun yazarı, gazeteci ve feminist Olympe de Gouges giyotinle idam edildi.
1839 - Gülhane Hattı Hümayunu'nun açıklanmasıyla Tanzimat devri başladı.
1856 - İngiliz donanması, Çin'in Kanton şehrini topa tuttu.
1868 - ABD Başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi Ulysses S. Grant kazandı.
1888 - Londra'da Karındeşen Jack, son kurbanını öldürdü. 2002 yılında cinayet romanları yazarı Patricia Cornwell, araştırmaları sonucu Karındeşen Jack'in, Alman asıllı İngiliz empresyonist ressam Walter Sickert (1860-1942) olduğunu iddia etti.
1890 - İstanbul'da Sirkeci Garı'nın açılışı yapıldı.
1896 - ABD Başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi William McKinley kazandı.
1903 - Panama Kolombiya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1906 - SOS tehlike sinyali olarak, Berlin'deki Uluslararası Radyotelegraf Konvansiyonu tarafından kabul edildi.
1908 - ABD Başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi William Howard Taft kazandı.
1911 - Chevrolet otomobil pazarına resmen girdi.
1912 - Tamamı metalden yapılmış ilk uçak, Fransa'da, pilotlar Ponche ve Prinard tarafından uçuruldu.
1914 - Amerikalı Caresse Crosby (Mary Phelps Jacob) tarafından geliştirilen sütyenin patenti alındı.
1914 - Çanakkale Deniz Savaşları'nın ilk taarruzu olarak iki İngiliz ve iki Fransız gemisince Boğaz'ın giriş tahkimatlarının bombalanması.
1918 - Polonya, Rusya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1918 - İngilizler Musul'u işgal etti.
1918 - Avusturya Komünist Partisi kuruldu.
1921 - New York'ta süt taşıyıcıları greve gitti ve binlerce litre süt, New York caddelerine döküldü.
1926 - Atatürk'e karşı planlanan İzmir suikastından suçlu bulunan Rüştü Paşa idam edildi.
1930 - Brezilya’da Ordu iktidarı ele geçirdi ve Getúlio Vargas’ı Geçici Başkan olarak atadı.
1936 - Ankara'da Başbakan İsmet İnönü'nün katılımıyla Çubuk Barajı açıldı. 1929'da inşaatına başlanan yapı Türkiye'nin ilk betonarme barajıdır.
1936 - ABD Başkanlık seçimlerini Demokrat Franklin Delano Roosevelt kazandı.
1942 - II. Dünya Savaşı: Kuzey Afrika'daki II. El Alameyn Savaşı, Erwin Rommel komutasındaki Alman kuvvetlerinin tüm gece boyunca geri çekilmesiyle sona erdi.
1957 - Sovyetler Birliği, ikinci yapay uydu Sputnik 2'yi yörüngesine fırlattı. Bu uyduda, uzaya giden ilk hayvan olan Laika adlı köpek de bulunuyordu.
1959 - İsrail'de seçimleri, David Ben Gurion'un İşçi Partisi Kazandı.
1961 - Burmalı diplomat U Thant, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri seçildi.
1964 - ABD Başkanlık seçimlerini Demokrat Lyndon B. Johnson kazandı.
1971 - Tarihi Tepebaşı Tiyatrosu, yangın sonucu harap oldu.
1978 - Dominika, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını elde etti.
1981 - Eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit uluslararası bir ajansa demeç verdiği gerekçesiyle 4 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1982 - Afganistan'da Salang tüneli yangınında 2000'den fazla kişi öldü.
1983 - Atatürk Barajı ve hidroelektrik santralinin temeli atıldı.
1985 - İki Fransız DGSE ajanı, Yeni Zelanda'da Greenpeace gemisi, Rainbow Warrior'u batırmaktan (bknz: Rainbow Warrior'ın batırılması olayı) suçlu bulundu.
1985 - Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) ve Halkçı Parti'nin (HP) birleşmesiyle; Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) kuruldu.
1986 - Zaman gazetesi yayın hayatına başladı.
1991 - İsrail ve Filistin yetkilileri arasındaki ilk yüz yüze görüşmeler, Madrid'de başladı.
1992 - Illinois'te Demokrat Carol Moseley Braun, ABD Senatosu'na seçilen ilk siyah kadın oldu.
1992 - ABD Başkanlık seçimlerini Demokrat Bill Clinton kazandı.
1994 - Türkiye ile İsrail arasında teröre karşı iş birliği anlaşması imzalandı.
1996 - Susurluk'ta meydana gelen trafik kazasında, eski İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Hüseyin Kocadağ ile beraber 3 kişi öldü, DYP Şanlıurfa milletvekili Sedat Edip Bucak yaralandı.
2002 - Adalet ve Kalkınma Partisi, erken genel seçimlerden birinci parti çıktı.
2020 - Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri gerçekleştirildi.
Doğumlar
39 - Marcus Annaeus Lucanus, Romalı şair (ö. 65)
1443 - Antonio Benivieni, otopsi kullanımına öncülük eden Floransalı doktor
1604 - II. Osman (Genç Osman), Osmanlı'nın 16. Padişahı (ö. 1622)
1618 - Alemgir Şah I, Babür İmparatorluğu'nun 6. İmparatoru (ö. 1707)
1757 - Robert Smith, Donanma ve Dışişleri bakanı (ö. 1842)
1768 - Kara Yorgi, Sırbistan'ı uzun süreler yöneten Karađorđević Hanedanı'nın atası (ö. 1817)
1801 - Vincenzo Bellini, İtalyan besteci (ö. 1835)
1809 - James Richardson, Amerikalı kâşif (ö. 1851)
1816 - Calvin Fairbank, Amerikalı kölelik karşıtı ve Metodist papaz (ö. 1898)
1845 - Edward Douglass White, Louisiana'dan Amerikalı politikacı ve hukukçu (ö. 1921)
1852 - İmparator Meiji, Japon İmparatoru (1867-1912 arasında) (ö. 1912)
1877 - Carlos Ibáñez del Campo, Şilili asker ve siyaset adamı (ö. 1960)
1882 - Yakub Kolas, Belaruslu yazar (ö. 1956)
1894 - İsmail Galip Arcan, Türk oyun yazarı, tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1974)
1894 - Sofoklis Venizelos, Yunan siyasetçi (ö. 1964)
1900 - Adolf Dassler, Adidas firmasının kurucusu (ö. 1978)
1901 - André Malraux, Fransız romancı, sanat tarihçisi ve politikacı (ö. 1976)
1901 - III. Léopold, Belçika'nın 4. Kralı (ö. 1983)
1908 - Giovanni Leone, İtalyan siyasetçi (ö. 2001)
1911 - Vahi Öz, Türk sinema oyuncusu (ö. 1969)
1912 - Alfredo Stroessner, Paraguaylı devlet adamı (ö. 2006)
1921 - Charles Bronson, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2003)
1926 - Valdas Adamkus, Litvanya eski Cumhurbaşkanı
1927 - Peggy McCay, Amerikalı oyuncu ve Emmy ödülü sahibi (ö. 2018)
1927 - Odvar Nordli, Norveçli siyasetçi (ö. 2018)
1928 - Osamu Tezuka, Japon manga sanatçısı ve animatör (ö. 1989)
1929 - Oleg Grabar, Fransız asıllı Amerikalı sanat tarihçisi ve arkeolog (ö. 2011)
1931 - Erol Keskin, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1933 - John Barry, İngiliz film müziği bestecisi (ö. 2011)
1933 - Michael Dukakis, Amerikalı siyasetçi
1933 - Amartya Sen, Hint iktisatçı ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi
1942 - Melih Aşık, Türk gazeteci ve yazar
1942 - Tadatoshi Akiba, Japon matematikçi ve siyasetçi
1945 - Gerd Müller, Alman futbolcu (ö. 2021)
1946 - Wataru Takeshita, Japon siyasetçi (ö. 2021)
1948 - Lulu, İskoç şarkıcı, besteci, model ve televizyon yıldızı
1949 - Anna Wintour, İngiliz-Amerikalı gazeteci ve editör
1952 - Roseanne Barr, Amerikalı aktris, komedyen, yazar ve yapımcı
1952 - Cemâlnur Sargut, Türk araştırmacı yazar ve yayıncı
1953 - Kate Capshaw, Amerikalı oyuncu
1956 - Catharina Brakenhielm, İsveçli sosyal demokrat kadın politikacı
1957 - Dolph Lundgren, İsveçli karateci, yapımcı, yönetmen ve oyuncu
1962 - Gabe Newell, Amerikalı iş insanı ve Valve Corporation'ın kurucularından
1962 - Atilla Oral, Türk tarihçi ve yazar
1963 - Davis Guggenheim, Amerikalı yönetmen ve yapımcı
1963 - Ian Wright, İngiliz eski millî futbolcu
1969 - Robert Miles, İsviçreli-İtalyan besteci, albüm yapımcısı, müzisyen ve DJ (ö. 2017)
1971 - Unai Emery, İspanyol teknik direktör ve eski futbolcu
1971 - Dylan Moran, İrlandalı komedyen, yazar ve film yapımcısı
1971 - Dwight Yorke, Trinidad ve Tobagolu futbolcu
1973 - Sticky Fingaz, Amerikalı rapçi ve oyuncu
1973 - Mick Thomson, Amerikalı müzisyen
1974 - Cedric Demangeot, Fransız şair, çevirmen ve yayıncı (ö. 2021)
1976 - Guillermo Franco, Meksikalı futbolcu
1977 - İrfan Değirmenci, Türk haber spikeri
1977 - Greg Plitt, Amerikalı oyuncu, model ve vücut geliştirme sporcusu (ö. 2015)
1978 - Burak Demir, Türk oyuncu
1978 - Tim McIlrath, Amerikalı punk rock sanatçısı
1979 - Pablo Aimar, Arjantinli futbolcu
1979 - Alp Kırşan, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1981 - Rodrigo Millar, Şili doğumlu futbolcu
1981 - Diego López Rodríguez, İspanyol futbolcu
1981 - Vicente Matías Vuoso, Meksikalı futbolcu
1982 - Evgeni Pluşenko, Rus buz patenci
1982 - Egemen Korkmaz, Türk futbolcu
1985 - Tyler Hansbrough, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1986 - Heo Young Saeng, Güney Koreli şarkıcı
1987 - Ty Lawson, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1987 - Gemma Ward, Avustralyalı manken ve oyuncu
1988 - Veli Kavlak, Türk asıllı Avusturyalı futbolcu
1989 - Paula DeAnda, Amerikalı pop/R&B şarkıcısı ve söz yazarı
1995 - Kendall Jenner, Amerikalı model
Ölümler
361 - II. Constantius, Roma İmparatoru (d. 317)
644 - Ömer bin Hattab, Dört Halife'nin ikincisi (d. 581)
846 - Joannicius, Bizanslı Hristiyan teolog (d. 762)
1254 - III. İoannis, 1221-1254 yılları arasında İznik İmparatoru olmuştur (d. 1192)
1676 - Köprülü Fazıl Ahmed Paşa, Osmanlı Sadrazamı (d. 1635)
1766 - Thomas Abbt, Alman yazar (d. 1738)
1793 - Olympe de Gouges, Fransız feminist yazar (d. 1748)
1858 - Harriet Taylor Mill, İngiliz filozof ve kadın hakları savunucusu (d. 1807)
1914 - Georg Trakl, Avusturyalı lirik şair (d. 1887)
1918 - Aleksandr Lyapunov, Rus matematikçi (d. 1857)
1919 - Terauchi Masatake, Japon asker ve devlet adamı (d. 1852)
1926 - Annie Oakley, Amerikalı keskin nişancı ve gösterici (d. 1860)
1931 - Juan Zorrilla de San Martín, Uruguaylı şair, yazar, hatip (d. 1855)
1940 - Manuel Azaña, İspanyol siyaset ve devlet adamı (d. 1880)
1950 - Kuniaki Koiso, Japon asker ve siyasetçi (d. 1880)
1954 - Henri Matisse, Fransız ressam (d. 1869)
1956 - Jean Metzinger, Fransız ressam (d. 1883)
1957 - Wilhelm Reich, Avusturya asıllı Amerikalı psikiyatrist ve psikanalist (d. 1897)
1957 - Laika, Sovyetler Birliği'nin uzaya gönderdiği köpek (Dünya yörüngesine giren ilk memeli) (d. 1954)
1969 - Zeki Rıza Sporel, Türk futbolcu (d. 1898)
1970 - II. Petar, Yugoslavya'nın son Kralı (d. 1923)
1973 - Marc Allégret, Fransız senarist ve yönetmen (d. 1900)
1982 - Edward Halett Carr, İngiliz tarihçi ve yazar (d. 1892)
1990 - Kenan Erim, Türk arkeolog (d. 1929)
1990 - Nusret Hasan Fişek, Türk siyasetçi ve hekim (d. 1914)
1990 - Mary Martin, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1913)
1996 - Abdullah Çatlı, Türk ülkücü (d. 1956)
1996 - Jean-Bédel Bokassa, Orta Afrika Cumhuriyeti'nin Başkanı (d. 1921)
1997 - Ali Esin, Türk meteorolog ve Türkiye'nin ilk hava durumu yorumcusu ve gazeteci (d. 1926)
1998 - Bob Kane, Amerikalı çizgi roman yazarı ve çizeri (d. 1915)
1999 - Ian Bannen, İskoç oyuncu (d. 1928)
2001 - Ernst Gombrich, İngiltere’de geçiren Viyana doğumlu sanat tarihçisi, eleştirmen ve kuramcı (d. 1909)
2003 - Resul Hamzatov, Avar asıllı Rus şair ve yazar (Avarca yazan en tanınmış yazar) (d. 1923)
2004 - Sergejs Žoltoks, Rus asıllı Leton profesyonel buz hokeyi oyuncusu (d. 1972)
2005 - Aenne Burda, Alman girişimci, moda ve dikiş dergisi Burda'nın yaratıcısı (d. 1909)
2009 - Fethi Çelikbaş, Türk siyasetçi (d. 1912)
2010 - Viktor Çernomırdin, Rus siyasetçi (d. 1938)
2012 - Hüseyin Mükerrem Hiç, Türk iktisat profesörü ve siyasetçi (d. 1929)
2013 - Gerard Cieślik, Polonyalı millî futbolcu (d. 1927)
2014 - Meryem Fahreddin, Mısırlı aktris (d. 1933)
2016 - Mete Akyol, Türk gazeteci ve yazar (d. 1935)
2016 - Kay Starr, Amerikalı kadın caz müziği şarkıcısı (d. 1922)
2016 - Xia Meng, Hong Kong doğumlu Çinli oyuncu (d. 1933)
2017 - Gaetano Bardini, İtalyan erkek opera sanatçısı (d. 1926)
2018 - Mari Hulman George, Amerikalı hayırsever iş insanı (d. 1934)
2018 - Maria Guinot, Portekizli şarkıcı ve söz yazarı (d. 1945)
2018 - Sondra Locke, Amerikalı oyuncu (d. 1944)
2019 - Sorin Frunzăverde, Rumen siyasetçi ve eski bakan (d. 1960)
2019 - Yvette Lundy, II. Dünya Savaşı sırasındaki Fransız Direnişi'nde yer alan Holokost soykırımı mağduru kadın ve yazar (d. 1916)
2020 - Taymi Chappe, Küba doğumlu İspanyol eskrimci (d. 1968)
2020 - Claude Giraud, Fransız aktör (d. 1936)
2021 - Bob Baker, İngiliz senarist ve yazar (d. 1939)
2021 - Joanna Bruzdowicz, Polonyalı besteci ve yazar (d. 1943)
2022 - Ray Guy, Amerikan futbolu oyuncusu (d. 1949)
Tatiller ve özel günler
Organ Bağışı ve Nakli Haftası (3-9 Kasım)
1103
03
|
4 Kasım
|
Olaylar
1515 - Osmanlı İmparatorluğunda Diyarbekir Eyaleti oluşturuldu, Bıyıklı Mehmet Paşa da ilk beylerbeyi olarak atandı.
1737 - İtalya'nın Napoli kentinde, San Carlo Tiyatrosu açıldı.
1757 - 30 Ekim günü tahta çıkan III. Mustafa'nın kılıç kuşanma töreni yapıldı. Kuşanılan kılıç Ömer bin Hattab'a aitti.
1875 - Kadınlar İçin Ayine Dergisi, Selanik'te yayına başladı.
1879 - Amerikalı James J. Ritty, yazar kasayı geliştirdi.
1909 - Bağdat Demiryolları kapsamında yapılan Haydarpaşa Garı törenle açıldı.
1918 - Yunanistan Sosyalist Emek Partisi kuruldu. Parti, 1924 Kasım ayındaki 3. olağanüstü kongresinde adını değiştirerek Yunanistan Komünist Partisi adını aldı.
1922 - Son Osmanlı Hükûmeti (Tevfik Paşa kabinesi) istifa etti.
1922 - Osmanlı Devletinin Resmî Gazetesi Takvim-i Vekayi yayınını durdurdu.
1922 - İngiliz arkeolog Howard Carter ve ekibi, Tutankamon'un mezarını keşfetti.
1933 - Yunanistan Hükûmeti Mustafa Kemal Paşa'nın doğduğu eve bir anı levhası koydu. Levhada "Türk milletinin büyük müceddidi ve Balkan ittihadının müzahiri Gazi Mustafa Kemal bu evde dünyaya gelmiştir." yazılı.
1937 - Mark Twain Cemiyeti, Atatürk'e madalya verdi.
1940 - Birleşik Krallık, Girit'i işgal etti.
1947 - Bulgaristan Halk Cumhuriyeti ilan edildi.
1950 - Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Bölgesel ve Azınlık Diller Avrupa Şartı kabul edildi.
1951 - Din dersi ilkokullarda ders programına alındı.
1952 - ABD Başkanlık seçimlerini Dwight D. Eisenhower kazandı.
1956 - Sovyet güçleri Macaristan'a girdi.
1969 - Cumhuriyet Senatosu, 27 Mayıs 1960'ta siyasi hakları ellerinden alınan Demokrat Parti'lilerin haklarını iade etti.
1970 - Salvador Allende, Şili'de yapılan seçimler sonucunda oyların %36,3'ünü alarak devlet başkanı oldu.
1972 - İsmet İnönü, CHP üyeliğinden istifa etti.
1977 - Birleşmiş Milletler, Güney Afrika Cumhuriyeti'ne silah satışını yasakladı.
1979 - Tahran'daki ABD Elçiliğini işgal eden Humeyni yanlıları, Elçilik görevlilerini rehin aldı.
1979 - Almanya Yeşiller Partisi kuruldu.
1980 - ABD'de Cumhuriyetçi aday Ronald Reagan Başkanlık seçimlerini kazandı.
1981 - MGK, Yüksek Öğretim Kanunu’nu onayladı. YÖK, 6 Kasım 1981'de bu kanuna göre kuruldu.
1982 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, halk oylamasına üç gün kala İstanbul'da halka seslendi: "Benim için, bizim için oy vermeyiniz. Anayasayı düşünerek oyunuzu kullanınız."
1982 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Eskişehir'de halka seslendi: "Gençlerimizi müspet ilim anlayışı içinde yetiştireceğiz. Atatürk ilkelerini bilir, tanır ve uygulamaya yetenekli biçimde yetiştireceğiz."
1993 - Emekli Binbaşı Ahmet Cem Ersever'in cesedi bulundu.
1995 - İzmir'de sel: 65 ölü, yüzden fazla yaralı.
2002 - Türkiye’de AKP ilk defa iktidara geldi.
2007 - TBMM 13 Ekim 2006 tarihli oturumunda 4 Kasım 2007 Pazar günü genel seçim yapılmasına karar verdi.
2008 - ABD'de Demokrat aday Barack Obama Başkanlık seçimlerini kazandı ve ABD'nin ilk siyah Başkanı oldu.
2009 - Rusya'nın Perm şehrindeki bir gece kulübünde, havai fişekli kutlamaların yol açtığı yangında 109 kişi öldü.
2016 - HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Figen Yüksekdağ ve 9 HDP Milletvekili hakkında tutuklama kararı çıkarıldı.
Doğumlar
1575 - Guido Reni, İtalyan ressam (ö. 1642)
1592 - Gerard van Honthorst, Hollandalı Altın Çağı ressamı (ö. 1656)
1618 - Alemgir Şah I, Babür İmparatorluğu'nun 6. Şahı (ö. 1707)
1631 - Mary, Kraliyet prensesi, İngiltere prensesi (ö. 1660)
1650 - III. William, 1689'dan 1694'e kadar eşi II. Mary ile birlikte İngiltere, İrlanda ve İskoçya kralı (ö. 1702)
1787 - Edmund Kean, İngiliz aktör (ö. 1833)
1816 - Stephen Johnson Field, Amerikalı hukukçu (ö. 1899)
1873 - George Edward Moore, İngiliz filozof (ö. 1958)
1874 - Charles Despiau, Fransız heykeltıraş (ö. 1946)
1879 - Will Rogers, Amerikalı vodvil sanatçısı (ö. 1935)
1883 - Nikolaos Plastiras, Yunan general ve politikacı (ö. 1953)
1908 - Joseph Rotblat, İngiliz fizikçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2005)
1909 - Bert Patenaude, Amerikalı futbolcu (ö. 1974)
1914 - Carlos Castillo Armas, Guatemala Başkanı (ö. 1957)
1916 - Walter Cronkite, Amerikalı televizyon gazetecisi (ö. 2009)
1916 - Ruth Handler, Amerikalı oyuncak üreticisi Mattel şirketinin başkanı iş insanı (ö. 2002)
1918 - Art Carney, Amerikalı oyuncu, Film, sahne, televizyon ve radyoda oyunculuk yapmış ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2003)
1923 - José Ramón Fernández, Kübalı asker ve komünist lider (ö. 2019)
1923 - Mücap Ofluoğlu, Türk tiyatro oyuncusu, seslendirme sanatçısı, yönetmen ve yazar (ö. 2012)
1925 - Doris Roberts, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
1931 - Richard Rorty, Amerikalı düşünür (ö. 2007)
1932 - Ali Alatas, Endonezyalı siyasetçi (ö. 2008)
1932 - Thomas Klestil, Avusturyalı diplomat (ö. 2004)
1933 - Charles K. Kao, Çin asıllı Amerikalı, Britanyalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2018)
1936 - C. K. Williams, Amerikalı şair ve Pulitzer Ödülü sahibi
1938 - Erkan Özerman, Türk prodüktör, organizatör ve sanatçı menajeri
1942 - Patricia Bath, Amerikalı göz hastalıkları uzmanı (oftalmolog), mucit, hayırsever ve akademisyen (ö. 2019)
1945 - Ali Özgentürk, Türk sinema yönetmeni
1946 - Laura Bush, ABD'nin 43. eski Başkanı George W. Bush'un eşi ve ABD'nin 2001-2009 yılları arası First Lady'si
1946 - Robert Mapplethorpe, Amerikalı fotoğraf sanatçısı (ö. 1989)
1947 - Alexei Ulanov, Sovyet buz patenci
1948 - Alexis Hunter, Yeni Zelandalı ressam ve fotoğraf sanatçısı (ö. 2014)
1948 - Amadou Toumani Touré, Mali eski devlet başkanı (ö. 2020)
1950 - Markie Post, Amerikalı oyuncu (ö. 2021)
1951 - Traian Băsescu, 2004'ten bu yana Romanya devlet başkanı
1952 - II. Tevadrus, İskenderiye Kıpti Ortodoks Patrikhanesi'nin 118. ve günümüzdeki Papası
1953 - Gülden Karaböcek, Türk fantezi-arabesk müzik şarkıcısı ve bestecisi
1955 - Matti Vanhanen, Finlandiya Başbakanı
1956 - Jordan Rudess, Amerikalı progressive rock-metal grubu Dream Theater'a dahil olan, progressive rock klavyecisi, kompozitör ve piyanist
1957 - Tony Abbott, Avustralya politikacı
1957 - Zerrin Özer, Türk pop şarkıcısı
1957 - Anne Sweeney, Amerikalı iş insanı
1959 - Ken Kirzinger, Kanadalı oyuncu ve dublör
1960 - Kathy Griffin, Amerikalı oyuncu, komedyen, senarist, yapımcı ve sunucu
1960 - Marc Awodey, Amerikalı şair (ö. 2012)
1961 - Ralph Macchio, Amerikalı oyuncu
1964 - Sinan Engin, Türk futbol yorumcusu, menajer, teknik direktör ve eski futbolcu
1964 - Yūko Mizutani, Japon aktris, seslendirme sanatçısı ve şarkıcı (ö. 2016)
1965 - Wayne Static, Amerikalı müzisyen (ö. 2014)
1967 - Fikret Orman, Türk inşaat mühendisi ve Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün 34. Başkanı
1967 - Yılmaz Erdoğan, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu, şair, yazar ve yönetmen
1969 - Puff Daddy, Amerikalı prodüktör, rapçi, plak şirketi yöneticisi ve girişimci
1969 - Matthew McConaughey, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1970 - Malena Ernman, İsveçli mezzo-soprano opera sanatçısı
1972 - Luís Figo, Portekizli futbolcu
1976 - Mario Melchiot, Hollandalı eski millî futbolcu
1978 - İlke Hatipoğlu, Türk müzisyen, besteci ve Redd grubunun klavyecisi
1979 - Audrey Hollander, Amerikalı porno oyuncusu
1982 - Kamila Skolimowska, Polonyalı eski olimpik atlet (ö. 2009)
1984 - Ayila Yussuf, Nijeryalı futbolcu
1984 - Mya Mason, Amerikalı porno yıldızı
1985 - Marcell Jansen, Alman futbolcu
1986 - Alexz Johnson, Kanadalı şarkıcı-şarkı yazarı, albüm yapımcısı, aktris ve hayırsever
1986 - Hanna Jaff, Amerikalı hayırsever ve yazar
1987 - Artur Jędrzejczyk, Polonyalı millî futbolcudur
1987 - Emrah Karaduman, Türk besteci ve aranjör
1989 - Enner Valencia, Ekvadorlu futbolcu
1990 - Jean-Luc Bilodeau, Kanadalı dizi ve sinema oyuncusu
1992 - Hiroki Nakada, Japon futbolcu
1993 - Pınar Deniz, Türk oyuncu
1998 - Achraf Hakimi, Faslı futbolcu
Ölümler
1411 - Halil Sultan, Timur'un büyük oğlu Miranşah'ın oğlu (d. 1384)
1581 - Mathurin Romegas, Malta Şövalyeleri'nin üyesi (d. 1525)
1847 - Felix Mendelssohn Bartholdy, Alman besteci (d. 1809)
1890 - Helene Demuth, Karl Marx'ın kâhyası (d. 1820)
1893 - Pierre Tirard, Fransız siyasetçi (d. 1827)
1918 - Andrew Dickson White, Amerikalı diplomat, yazar ve eğitimci (d. 1832)
1921 - Hara Takashi, Japonya Başbakanı (öldürüldü) (d. 1856)
1924 - Gabriel Fauré, Fransız besteci (d. 1845)
1931 - Buddy Bolden, Afroamerikan caz müzisyeni (d. 1877)
1938 - Ahmet Remzi Akgöztürk, Türk din adamı ve TBMM 1. dönem Kayseri milletvekili (d. 1871)
1940 - Arthur Rostron, Britanyalı denizci (d. 1869)
1957 - Şevki Efendi, Bahai din adamı (d. 1897)
1959 - Friedrich Waismann, Avusturyalı filozof, matematikçi ve dilbilimci (d. 1896)
1968 - Refi' Cevad Ulunay, Türk gazeteci (d. 1890)
1969 - Carlos Marighella, Brezilyalı Marksist aktivist, yazar, gerilla, kentsel gerilla savaşı kuramcısı (d. 1911)
1974 - Bert Patenaude, Amerikalı futbolcu (d. 1909)
1982 - Burhan Felek, Türk gazeteci ve yazar (d. 1889)
1982 - Jacques Tati, Fransız yönetmen ve aktör (d. 1907)
1983 - Doğan Avcıoğlu, Türk gazeteci, yazar ve siyaset adamı (d. 1926)
1984 - Ümit Yaşar Oğuzcan, Türk şair (d. 1926)
1993 - Ahmet Cem Ersever, Türk Jandarma subayı (emekli Binbaşı) (d. 1950)
1995 - Gilles Deleuze, Fransız yazar ve düşünür (d. 1925)
1995 - Paul Eddington, İngiliz oyuncu (d. 1927)
1995 - İzak Rabin, İsrailli siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1922)
2005 - Sheree North, Amerikalı aktris, dansçı ve şarkıcı (d. 1932)
2008 - Michael Crichton, Amerikalı yazar, yapımcı ve senarist (d. 1942)
2011 - Norman Ramsey, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1915)
2015 - Gülten Akın, Türk şair ve yazar (d. 1933)
2015 - René Girard, Fransız edebiyat eleştirmeni, antropolog ve filozof (d. 1923)
2016 - Mansur Purhaydari, İranlı eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1946)
2017 - Isabel Granada, Filipinli şarkıcı ve oyuncu (d. 1976)
2018 - Karl-Heinz Adler, Alman ressam, heykeltıraş ve grafik sanatçısı (d. 1927)
2018 - Donna Axum, Amerikalı eski Güzellik Kraliçesi, hayırsever ve model (d. 1942)
2019 - Jacques Dupont, Eski profesyonel Fransız erkek bisiklet yarışçısı (d. 1928)
2019 - Yılmaz Gökdel, Türk eski millî futbolcu ve teknik adam (d. 1940)
2019 - Virginia Leith, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu (d. 1925)
2020 - Moncef Ouannes, Tunuslu sosyolog (d. 1956)
2020 - Matthew Tees, İskoç profesyonel futbolcu (d. 1939)
2021 - Barbara-Rose Collins, Amerikalı siyasetçi (d. 1939)
2022 - Daniel Batalha Henriques, Portekizli Roma Katolik piskopos (d. 1966)
2022 - Dow Finsterwald, Amerikalı golfçü (d. 1929)
2022 - Doris Grumbach, Amerikalı romancı, anı yazarı, biyograf, edebiyat eleştirmeni, kitapçı, eğitimci ve deneme yazarıdır (d. 1918)
2022 - Nicole Josy, Belçikalı şarkıcı (d. 1946)
2022 - Toralv Maurstad, Norveçli aktör ve tiyatro yönetmeni (d. 1926)
2022 - Balah Şir Mezari, Pakistanlı siyasetçi (d. 1928)
Tatiller ve özel günler
1104
04
|
Kapital
|
Kapital, Ekonomi Politiğin Eleştirisi (), Karl Marx'ın 1867, 1885 ve 1894 yıllarında üç cilt olarak yayınlanan siyaset-ekonomi eleştirisi üzerine bir kitaptır. Yazım hayatının doruk noktası olan kitap, Marx'ın Adam Smith, Jean-Baptiste Say, David Ricardo ve John Stuart Mill gibi klasik politik iktisatçıları izleyerek "modern toplumun ekonomik yasalarını ortaya koymak için" tarihsel materyalizm teorisini uyguladığı kapitalizm analizini içerir. Metnin ikinci ve üçüncü ciltleri Marx'ın ölümünden sonra notlarını derleyen meslektaşı Friedrich Engels tarafından yayımlanmıştır. Das Kapital, sosyal bilimler alanında 1950'den önce yayımlanmış en çok atıf alan kitaptır.
Marx, Kapital'de öncelikle "kapitalist toplumun en temel hücresi" olarak gördüğü "meta"nın çözümlenmesinden başlayarak kapitalist üretim ilişkilerini bütün boyutlarıyla inceler.
Kapital, Türkçeye ilk olarak Osmanlı döneminde Ceride-i Felsefiye dergisinde özetleştirilerek Sermaye adıyla çevrilmiş, cumhuriyet dönemindeki ilk çevirisi de yine aynı adla 1933'te gerçekleştirilmiştir. Tamamen Türkçeye çevrilmesiyse Prof. Dr. Mehmet Selik tarafından Almanca aslından 1965 yılında yapılmış ve Sol Yayınları tarafından Aralık 1965'te basılmıştır.
Haziran 2016'da, arkadaşı Johann Georg Eccarius adına imzaladığı 1867 tarihli ilk cildin ilk baskısı Londra'da 80.000 ila 120.000 £ arasında bir tahminle açık artırmaya çıkarıldı ve 218.500 Sterlin (yaklaşık 250.000euro) ya satıldı. Bu ithaflı nüshaya günümüzde 1,5 milyon Euro değer biçilmektedir.
Kapital, birçok ekonomi, sosyoloji ve felsefe disiplininde temel bir kaynak haline gelmiştir.
Kapital, Cilt 1
Kapital Cilt 1, Karl Marx tarafından 1867 yılında yazılmış, kapitalist üretim biçiminin ekonomik yasalarının, sosyalist üretim biçiminin öncüsü olduğunu ve sınıf mücadelesinin kapitalist toplumsal üretimden köken aldığını ortaya koymak amacıyla siyasi ekonomi olarak kapitalizmin eleştirel bir analizidir. Kapital Cilt 1, 14 Eylül 1867 tarihinde yayımlandı ve Das Kapital'in Marx'ın hayatta iken yayımlanan tek cildi bu oldu. Haziran 2013 yılında Komünist Manifesto ile beraber UNESCO'nun Dünya Mirası Programı'na kayıt edildi.
Birinci Kısım: Meta ve Para
İlk üç kesimde meta, ekonomik değer, değişim değeri ve paranın kökeni hakkında yoğun teorik bir tartışma yapılmaktadır. Marx'ın yazdığı gibi "Tüm bilimlerde başlangıçlar her zaman zordur... dolayısıyla metanın analiz edildiği bölüm bu nedenle en üst düzeyde zorluğu içerecektir. " Modern okur, Marx'ın "1 ceket eşittir 20 yarda ketenbezi" gibi tariflerini anlamakta zorluk çekmektedir. Profesör John Kenneth Galbraith şu bilgiyi dikkatimize sunmaktadır: "O yüzyılda sıradan bir yurttaşın ceket satın alması günümüzde bir insanın otomobil veya hatta ev alması ile karşılaştırılabilecek bir harekettir."
Birinci Bölüm: Meta
Birinci Kesim: Metanın İki Öğesi: "Kullanım-Değeri" ve "Değer"
Giriş
Marx analizine "meta"yı tanımlayarak başlar.Metanın bir insanın her türlü istek veya ihtiyacını karşılayan bizden bağımsız bir şey olduğunu anlatır. Marx metanın kullanım değeri denilen bir özelliği olduğunu söyler. (17. yüzyıl İngiliz yazarlarında "kullanım değeri" yerine "bedel" ve değişim değeri yerine de "değer" kelimelerinin sıklıkla kullanıldığı görülür. John Locke (1691, Faiz İndiriminin Sonuçları Üzerine Bazı Düşünceler,sayfa 28): "Herhangi bir şeyin doğal bedeli, insan hayatının ihtiyaçlarını karşılamak ve rahatlığını sağlamak açısından kendi uygunluğuna karşılık gelir.") Metanın kullanım değerini ne kadar kullanışlı olduğu ile belirlenmektedir. Marx kullanım değerinin sadece "kullanım ve tüketim sırasında" belirlenebileceğini söyler. Metanın kullanım değeri belirlendikten sonra, meta el değiştirdiğinde ortaya çıkan değişim değeri tespit edilmektedir. Bunu, değişimde karşılık olarak kullanılan diğer metaların miktarları ile açıklamaktadır. (Guillaume-François Le Trosne, Fransız ekonomist, 1846'da şunu yazmıştır: "İki eşya arasında değişim değerindeki oranı belirleyen değer iki şeyin üretim sürecinin ölçümüdür.") Tahıl ve demir örneği vermektedir.
Kullanım değeri; Değişim değeri
Aralarındaki ilişkiye bakılmaksızın, her zaman belli bir miktar demir için belli bir miktar mısır değiş tokuşunda bir eşitlik olacaktır. Bu örneği bütün metaların başka metaların belli miktarlarıyla değiş tokuş edilebilmesini sağlayan benzer bir öze sahip olduğunu göstermek için vermektedir. Aynı zamanda insanın bir metanın değişim değerini ona sadece bakarak veya onu inceleyerek belirleyemeyeceğini açıklar. Değişim değeri sadece maddesel değildir. Değişim değerini belirlemek için insanın metanın diğer metalarla değiş tokuşunu görmesi gerekmektedir. Marx metanın bu iki yönünün birbirinden bağımsız olarak tartışılamayacak şekilde hem ayrışmış hem de bütünleşmiş olduğunu ifade etmektedir. Marx bir şeyin kullanım değerinin kalite açısından, değişim değerinin ise miktar açısından değişebileceğini söylemektedir.
Marx bir metanın değişim değerinin onun değerinin tanımı olduğunu açıklayarak devam etmektedir. Değer bütün metaları birbiriyle ilişkilendirmektedir böylece hepsi birbiriyle değiş tokuş edilebilmektedir. Bir metanın değeri "bir toplum içinde sık rastlanan ortalama yetenek derecesi ve emek yoğunluğu ile o toplum için normal olan üretim şartları altında herhangi bir kullanım değerini üretmek için gereken emek süresi" diye tanımlanan toplumsal olarak gerekli emek zamanı ile belirlenmektedir. Dolayısıyla, Marx, metanın değerinin, birçok nedene bağlı olarak meydana gelen emek verimliliğine göre gelişim ya da değişiklik gösterdiği için sabit kalmadığını açıklamaktadır.
Kaynakça
Marksizm
Karl Marx kitapları
Friedrich Engels kitapları
Ekonomi kitapları
Komünist kitaplar
Yasaklanmış kitaplar
1867 kitapları
1885 kitapları
1894 kitapları
Siyaset felsefesi kitapları
Kapitalizmi eleştiren kitaplar
Tamamlanamamış kitaplar
|
5 Kasım
|
Olaylar
1138 - Lý Anh Tông, 37 yıllık bir saltanata başlayarak iki yaşında Vietnam imparatoru olarak tahta çıktı.
1499 - Jehan Lagadeuc tarafından 1464'te Tréguier'de yazılan Catholicon Yayını; bu ilk Bretonca sözlük ve aynı zamanda ilk Fransızca sözlüktür.
1556 - Hindistan'daki Babür İmparatorluğu, II. Panipat Zaferi'ni kazanarak eski gücüne kavuştu. Tahtta hak iddia eden Hemu, Ekber Şah'ın veziri Bayram Han tarafından yenildi ve Babür Hanedanının fetret devri sona erdi.
1605 - Guy Fawkes İngiltere'de Westminster Sarayı'nı havaya uçurmaya kalkıştı. Fawkes ve arkadaşları idam edildi. (Barut komplosu)
1638 - IV. Murat komutasındaki Osmanlı ordusu, Musul'a girdi.
1757 - Prusya Kralı II. Friedrich, Yedi Yıl Savaşları'nda Fransa'yı, Rosbach'da yendi.
1780 - Albay LaBalme komutasındaki Fransız-Amerikan kuvvetleri Miami Şefi 'Little Turtle' tarafından yenildi.
1840 - Afganistan, İngilizlere teslim oldu.
1854 - İngiliz-Fransız Birleşik Donanması Kırım Savaşı’nda Rus donanmasını yenilgiye uğrattı.
1895 - Rochester, New York'tan George B. Selden, benzinle çalışan otomobil için ilk ABD patentini aldı.
1898 - Negrese milliyetçileri, İspanyol yönetimine karşı ayaklandı ve kısa ömürlü Negros Cumhuriyeti'ni kurdu.
1911 - 29 Eylül 1911'de Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan ettikten sonra; İtalya, Trablus ve Sirenayka'yı ilhak etti.
1912 - ABD Başkanlık seçimlerini Woodrow Wilson kazandı.
1914 - Birleşik Krallık ve Fransa, Osmanlı İmparatorluğuna savaş ilan etti.
1914 - Kıbrıs'ın yönetimi, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Birleşik Krallık'a geçti.
1919 - Gaziantep, Fransız kuvvetleri tarafından işgal edildi.
1922 - İsmet Paşa başkanlığındaki TBMM Delegasyonu, Lozan Barış Konferansına katılmak üzere, İsviçre'ye hareket etti.
1924 - Çin'in "Küçük İmparator"u Puyi, krallık sarayından çıkarıldı. Mançu unvanları iptal edildi.
1925 - Benito Mussolini, sol partilerin tümünü kapattı.
1925 - Ankara Hukuk Fakültesi, Atatürk tarafından açıldı.
1930 - İlk televizyon reklamı Londra'da gösterildi.
1934 - Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü (Türkiye) kuruldu.
1936 - Eski adı Mekteb-i Mülkiye olan Siyasal Bilgiler Okulu İstanbul'dan Ankara'ya taşındı.
1939 - Hatay ilinde 5 sandalye için milletvekili ara seçimi yapıldı.
1940 - ABD Başkanlık seçimlerini Franklin D. Roosevelt kazandı.
1942 - II. Dünya Savaşı günlerinde, lokantalara ve birahanelere ekmek verilmesi yasaklandı.
1945 - Kolombiya, Birleşmiş Milletler örgütüne üye oldu.
1956 - Sovyet tankları Macaristan'daki ayaklanmayı bastırdı; Janos Kadar başkanlığında yeni bir Hükümet kuruldu.
1957 - Vatan Partisi Genel Başkanı Dr. Hikmet Kıvılcımlı tutuklandı. Kıvılcımlı, dini siyasete alet ederek komünizm propagandası yapmakla suçlanıyordu.
1964 - Türkiye - Sovyetler Birliği Kültür Anlaşması imzalandı.
1968 - ABD Başkanlık seçimlerini Richard M. Nixon kazandı.
1972 - Bülent Ecevit, bir gün önce CHP üyeliğinden istifa eden İsmet İnönü için, "İnönü'ye esenlik ve uzun ömür dilerim" dedi.
1979 - Ayetullah Humeyni ABD'yi en büyük şeytan ilan etti.
1984 - Güney Afrika Cumhuriyeti'nde ırkçılığa karşı genel grev yapıldı.
1986 - Yanmasının ardından 45 yıl sonra, İstanbul Ortodoks Fener Rum Patrikhanesi'nin yeniden yapılmasına izin verildi.
1991 - Filipinler'de meydana gelen selde yaklaşık 7000 kişi öldü.
1994 - 45 yaşındaki George Foreman, Michael Moorer'ı nakavt ederek en yaşlı ağır sıklet boks şampiyonu oldu.
1996 - ABD Başkanlık seçimlerini Bill Clinton kazandı.
2006 - Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'e, bir kentte 148 Şiinin öldürülmesi suçundan idam cezası verildi.
Doğumlar
1271 - Mahmud Gazan, Moğol Hükümdarı (ö. 1304)
1615 - İbrahim, Osmanlı'nın 18. Padişahı (ö. 1648)
1667 - Christoph Ludwig Agricola, Alman ressam (ö. 1719)
1827 - Nikolay Severtzov, Rus doğa tarihçisi (ö. 1885)
1851 - Charles Dupuy, Fransız siyaset adamı (ö. 1923)
1854 - Paul Sabatier, Fransız kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1941)
1873 - Edwin Flack, Avustralyalı atlet ve tenisçi (ö. 1935)
1892 - John Alcock, İngiliz havacı (Atlas Okyanusu'nu ilk kez geçen) (ö. 1919)
1892 - J. B. S. Haldane, İngiliz genetikçi ve evrimsel biyolog (ö. 1964)
1893 - Raymond Loewy, Fransız asıllı Amerikalı endüstriyel tasarımcı (ö. 1986)
1911 - Roy Rogers, Amerikalı aktör (ö. 1998)
1913 - Vivien Leigh, İngiliz sinema oyuncusu ("Rüzgâr Gibi Geçti" filminin Oscar ödüllü oyuncusu) (ö. 1967)
1920 - Douglass North, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 2015)
1921 - György Cziffra, Macar piyanist (ö. 1994)
1921 - Fevziye Fuad, İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin ilk eşi (ö. 2013)
1922 - Maria Garbowska-Kierczyńska, Polonyalı oyuncu (ö. 2016)
1922 - Yitzchok Scheiner, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu İsrailli haham (ö. 2021)
1923 - Biserka Cvejić, Sırp opera sanatçısı ve akademisyen (ö. 2021)
1926 - John Berger, İngiliz yazar ve sanat eleştirmeni (ö. 2017)
1930 - Wim Bleijenberg, Hollandalı eski millî futbolcu (ö. 2016)
1931 - Gil Hill, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
1931 - Ike Turner, Amerikalı Reggae-Rock müzisyeni şarkıcısı ve söz yazarı (ö. 2007)
1936 - Michael Dertouzos, Yunan-Amerikalı akademisyen (ö. 2001)
1936 - Uwe Seeler, Alman eski millî futbolcu (ö. 2022)
1938 - Joe Dassin, Amerikalı-Fransız şarkıcı (ö. 1980)
1941 - Arthur Garfunkel, Amerikalı şarkıcı, şair ve aktör
1943 - Sam Shepard, Amerikalı oyun yazarı, aktör ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 2017)
1945 - Peter Pace, Amerikalı general ve Genelkurmay Başkanı
1945 - Aleka Papariga, Yunan siyasetçi
1948 - Peter Hammill, İngiliz besteci
1948 - William D. Phillips, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1949 - Armin Shimerman, Amerikalı oyuncu
1950 - Thorbjørn Jagland, Norveçli siyasetçi
1952 - Vandana Shiva, Hint çevreci ve küreselleşme karşıtı yazar
1952 - Bill Walton, Amerikalı eski profesyonel basketbol oyuncusu
1953 - Oleh Blohin, Ukraynalı Futbol teknik direktör
1953 - Brad Fuller, Amerikalı besteci ve ses mühendisi (ö. 2016)
1954 - Vincenzo D'Amico, İtalyan profesyonel futbolcu (ö. 2023)
1954 - Alejandro Sabella, Arjantinli teknik direktör ve eski futbolcu (ö. 2020)
1954 - Jeffrey Sachs, Amerikalı ekonomist
1955 - Kris Jenner, Amerikalı iş insanı
1956 - Lavrendis Maheriças, Yunan rock müzisyeni ve şarkı sözü yazarı (ö. 2019)
1958 - Robert Patrick, Amerikalı film ve TV aktörü
1959 - Bryan Adams, Kanadalı müzisyen
1960 - Tilda Swinton, İngiliz oyuncu
1961 - Alan G. Poindexter, Amerikalı astronot (ö. 2012)
1963 - Hans Gillhaus, Hollandalı eski futbolcu
1963 - Tatum O'Neal, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1963 - Jean-Pierre Papin, Fransız eski futbolcu ve teknik direktör
1964 - Abedi Pele, Ganalı futbolcu
1965 - Famke Janssen, Hollandalı sinema oyuncusu ve model
1968 - Sam Rockwell, Amerikalı oyuncu ve Oscar ödülü sahibi
1969 - Meltem Cumbul, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1971 - Jonny Greenwood, İngiliz müzisyen
1972 - İdil Fırat, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1972 - Sergen Yalçın, Türk eski millî futbolcu ve teknik direktör
1974 - Angela Gossow, Alman müzisyen ve Arch Enemy'nin vokalisti
1974 - Dado Pršo, Hırvat eski millî futbolcu
1977 - Murat Evgin, Türk şarkıcı
1977 - Richard Wright, İngiliz eski futbolcu
1978 - Xavier Tondo, İspanyol bisikletçi (ö. 2011)
1978 - Bubba Watson, Amerikalı golfçü
1979 - Mihalis Haciyannis, Kıbrıs Rumu şarkıcı
1979 - David Suazo, Honduraslı millî futbolcu
1980 - Christoph Metzelder, Alman futbolcu
1980 - Antonella Del Core, İtalyan voleybolcu
1980 - Orkun Usak, Türk eski millî futbolcu
1983 - Alexa Chung, İngiliz sunucu ve model
1983 - Mike Hanke, Alman futbolcu
1984 - Eliud Kipchoge, Kenyalı uzun mesafe koşucusu
1985 - Pınar Saka, Türk kısa mesafe koşucusu
1986 - BoA, Güney Koreli şarkıcı, söz yazarı, prodüktör, dansçı ve oyuncu
1986 - Ian Mahinmi, Fransız profesyonel basketbol oyuncusu
1986 - Kasper Schmeichel, Danimarkalı millî futbolcu
1987 - Kevin Jonas, Amerikalı müzisyen, oyuncu ve Jonas Brothers grubunun gitaristi
1987 - Çağlar Ertuğrul, Türk dizi, sinema ve tiyatro oyuncusu
1987 - O. J. Mayo, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1991 - Lyubov İlyuşeçkina, Rus buz patenci
1991 - Shōdai Naoya, Japon profesyonel sumo güreşçisi
1992 - Marco Verratti, İtalyan futbolcu
1993 - George Long, İngiliz kaleci
Ölümler
1370 - III. Casimir, 1333'ten 1370'e kadar bugünkü Polonya'nın öncülü olan Lehistan Krallığı'nın hükümdarı (d. 1310)
1515 - Mariotto Albertinelli, İtalyan ressam (d. 1474)
1848 - Josua Heilmann, Fransız mucit ve sanayici (d. 1796)
1879 - James Clerk Maxwell, İskoçyalı matematikçi ve fizikçi bilim insanı (d. 1831)
1914 - August Weismann, Alman biyolog (d. 1834)
1930 - Christiaan Eijkman, Hollandalı tıp adamı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1858)
1930 - Luigi Facta, İtalyan siyasetçi (d. 1861)
1934 - Carl Charlier, İsveçli astronom (d. 1862)
1937 - Bolesław Leśmian, Polonyalı şair ve sanatçı (d. 1877)
1937 - Yeğişe Çarents, Ermeni şair ve yazar (d. 1897)
1942 - Kiyoura Keigo, Japonya'nın 13. başbakanı (d. 1850)
1943 - Frank Campeau, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1864)
1944 - Alexis Carrel, Fransız cerrah ve fizyolog (d. 1873)
1955 - Charley Toorop, Hollandalı ressam (d. 1891)
1955 - Maurice Utrillo, Fransız ressam (d. 1883)
1956 - Art Tatum, Amerikalı caz piyanisti (d. 1909)
1958 - Ahmet Muhtar Cilli, Türk siyasetçi (d. 1871)
1960 - Mack Sennett, Kanadalı film yapımcısı ve yönetmen (d. 1880)
1968 - Vasil Makuh, Ukraynalı eylemci (d. 1927)
1972 - Alfred Schmidt, Eston halterci (d. 1898)
1973 - İsmail Dümbüllü, Türk orta oyunu ve tuluat sanatçısı (d. 1897)
1975 - Annette Kellermann, Avustralyalı profesyonel yüzücü, vodvil yıldızı, sinema oyuncusu ve yazar (d. 1887)
1975 - Edward Lawrie Tatum, Amerikalı genetikçi ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1909)
1977 - Aleksey Stahanov, Stahanovizmin öncüsü olan Sovyetler Birliği madencisi (ö. 1906)
1985 - Arnold Çikobava, Gürcü kafkasolog, dilbilimci ve filolog (d. 1898)
1985 - Spencer W. Kimball, Amerikalı iş insanı, dini lider ve İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 12. başkanı (d. 1895)
1988 - Naşide Saffet Esen, Türk model ve 1931 Türkiye güzeli (d. 1912)
1989 - Vladimir Horowitz, Rus piyanist (d. 1903)
1992 - Adile Ayda, Türk diplomat, akademisyen ve yazar (ilk kadın diplomat) (d. 1912)
1997 - Isaiah Berlin, çağdaş İngiliz ahlak ve siyaset filozofu (d. 1909)
1998 - Momoko Kōchi, Japon sinema oyuncusu (d. 1932)
2002 - Marc Bonnefous, Fransız diplomat (d. 1924)
2005 - John Robert Fowles, İngiliz yazar (d. 1926)
2006 - Bülent Ecevit, Türk gazeteci, şair, yazar, siyasetçi ve Türkiye eski Başbakanı (d. 1925)
2007 - Nils Liedholm, İsveçli eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1922)
2010 - Jill Clayburgh, Amerikalı eski oyuncu (d. 1944)
2014 - Manitas de Plata, Fransız flamenko gitaristi ve bestecisi (d. 1921)
2015 - Nora Brockstedt, Norveçli şarkıcı (d. 1923)
2015 - Czesław Kiszczak, Polonya'nın generali, komünist dönemi içişleri bakanı (1981-1990) ve başbakan (1989) (d. 1925)
2017 - Renzo Calegari, İtalyan çizgi roman sanatçısı ve animatör (d. 1933)
2017 - Robert Knight, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (d. 1945)
2017 - Mansur bin Mukrin bin Abdülaziz el-Suud, Suud Hanedanı üyesi iş insanı ve siyasetçi (d. 1974)
2017 - Dionatan Teixeira, Brezilya asıllı, Slovak futbolcu (d. 1992)
2019 - Omero Antonutti, İtalyan oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1935)
2019 - William Wintersole, Amerikalı oyuncu (d. 1931)
2020 - Jim Marurai, Cook Adalı siyasetçi (d. 1947)
2020 - Barbara McAulay, Avustralyalı yüksek atlamacı (d. 1929)
2020 - Reynaert, Belçikalı şarkıcı (d. 1955)
2020 - Géza Szőcs, Romanya doğumlu Macar şair ve siyasetçi (d. 1953)
2020 - Jean-Pierre Vincent, Fransız tiyatro yönetmeni ve aktör (d. 1942)
2021 - Marília Mendonça, Brezilyalı şarkıcı, söz yazarı ve gitarist (d. 1995)
2021 - Ross Tolleson, Amerikalı siyasetçi ve iş adamı (d. 1956)
2022 - Aaron Carter, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve oyuncu (d. 1987)
2022 - Bob Le Sueur, İngiliz insan hakları aktivisti ve hayırsever (d. 1920)
2022 - Karmenu Mifsud Bonnici, Maltalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1933)
2022 - Bill Treacher, İngiliz oyuncudur (d. 1930)
Tatiller ve özel günler
Guy Fawkes Gecesi
1105
05
|
6 Kasım
|
Olaylar
1860 - Abraham Lincoln, ABD başkanı seçildi.
1913 - Hint lider Mahatma Gandhi tutuklandı.
1917 - Finlandiya, Rus İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.
1918 - Çanakkale Boğazı, İngiliz ve Fransızlarca işgal edildi.
1919 - Zyatkiv Anlaşması imzalandı.
1923 - Amerikalı Jacob Schick, ilk elektrikli tıraş makinesinin patentini aldı.
1923 - Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu kuruldu.
1928 - Herbert C. Hoover, ABD Başkanı seçildi.
1931 - İstanbul'da dolmuşlarda sarı-siyah damalı bant uygulaması başlatıldı.
1936 - İzmit'te kâğıt ve karton fabrikası açıldı.
1937 - İtalya, Almanya ile Japonya arasındaki anti-komünist pakta katıldı.
1943 - II. Dünya Savaşı sürerken Rusya, Kiev şehrini Almanlardan geri aldı. Almanlar çekilirken Şehrin birçok tarihi binasını yerle bir etmişti.
1944 - ABD'nin "Hanford Atomik Tesisleri"'nde plütonyum üretimi mümkün oldu. Bu plütonyum daha sonra Japonya'nın Nagasaki şehrine atılacak olan Şişman Adam kod adlı atom bombası'nın yapımında kullanılacaktır.
1955 - Kayseri Şeker Fabrikası'nda üretime başlandı.
1971 - İstanbul Kültür Sarayı'nın adı, Atatürk Kültür Merkezi (AKM) olarak değiştirildi.
1971 - ABD Atom Enerji Komisyonu AEC, Alaska'nın Aleut takımadalarında bulunan Amchitka adasında Cannikin kod adı verilen ABD'nin en büyük yer altı hidrojen bombası denemesini yaptı.
1981 - Millî Güvenlik Konseyi, "Devlet Mezarlığı Hakkında Kanun"u kabul etti.
1981 - Yükseköğretim Kurulu (YÖK) kuruldu.
1982 - AÜ SBF Basın ve Yayın Yüksek Okulu, Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden (SBF) ayrılarak Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi (İlef) adını aldı.
1983 - Genel seçimler yapıldı: ANAP 211 milletvekili ile tek başına iktidar oldu. Halkçı Parti (HP) 117, Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) 71 milletvekili çıkardı. 1983 seçimleri 12 Eylül 1980'den sonra kurulan partilerin katıldığı ilk genel seçim oldu.
1984 - Ronald Reagan ABD Başkanı seçildi.
1985 - Kolombiya'da, Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri'ne bağlı solcu gerillalar Adalet Sarayını ele geçirdi; çatışmalarda 11'i hakim 115 kişi öldü.
1989 - Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı GAP kuruldu.
1991 - TBMM’de yemin töreninde Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) milletvekilleri Hatip Dicle ve Leyla Zana'nın yemin dışında Kürtçe olarak ek sözler söylemeleri tartışma yarattı. SHP Genel Başkanı Erdal İnönü Dicle ve Zana'nın partiden istifa etmelerini istedi.
2001 - Belçika havayolu şirketi Sabena, iflas ettiğini açıkladı.
2001 - Michael Bloomberg, New York Belediye Başkanı seçildi.
2002 - Winona Ryder, New York'ta bir butikten 5.500 dolar değerinde eşya çalmaktan suçlu bulundu.
2008 - ABD'de bir zamanların çocuk yıldızı Skylar Deleon cinayet suçlamasıyla yargılandığı mahkemede idama mahkûm oldu.
2012 - Barack Obama, ABD Başkanlık seçimlerini ikinci kez kazandı.
2015 - CNBC-e yayın hayatına son verdi.
Doğumlar
15 - Genç Agrippina, Roma İmparatoriçesi (ö. 59)
1180 - I. İzzeddin Keykavus, Anadolu Selçuklu Devleti Sultanı (ö. 1220)
1494 - Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı'nın 10. Padişahı (ö. 1566)
1661 - II. Carlos, İspanya Kralı (ö. 1700)
1671 - Colley Cibber, İngiliz tiyatro oyuncusu ve yazarı (ö. 1757)
1788 - Giuseppe Donizetti, İtalyan müzisyen ve ilk Türk bandosunun kurucusu (ö. 1856)
1794 - Aimable Pélissier, Fransız general (ö. 1864)
1814 - Adolphe Sax, Belçikalı mucit ve enstrüman yapımcısı (saksafonun mucidi) (ö. 1894)
1835 - Cesare Lombroso, İtalyan kriminolog (suçluluğun bilimsel olarak incelenmesinin öncüsü) (ö. 1909)
1841 - Armand Fallières, Fransız siyasetçi ve Fransa Cumhurbaşkanı (ö. 1931)
1851 - Charles Henry Dow, Amerikalı gazeteci ve Financial Times gazetesinin kurucusu (günümüzde Dow Jones indeksi olarak bilinen ölçüyü getiren) (ö.1902)
1861 - James Naismith, Kanadalı spor antrenörü ve mucit (basketbol sporunun yaratıcısı, Amerikan Futbolu ve kask'ın mucidi) (ö. 1939)
1880 - Robert Musil, Avusturyalı romancı, hikâyeci ve deneme yazarı (ö. 1942)
1927 - Rubén Amorín, Uruguaylı futbolcu, teknik direktör ve spor yazarı (ö. 2014)
1931 - Mike Nichols, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı, senarist ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (ö. 2014)
1932 - François Englert, Nobel Ödüllü (2013’te Peter Higgs ile paylaştı.) Belçikalı kuramsal fizikçi
1940 - Clara Janés, İspanyol şair, yazar ve çevirmen
1941 - Guy Clark, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (ö. 2016)
1946 - Sally Field, Amerikalı oyuncu ve Oscar ödülü sahibi
1947 - Mesut Yılmaz, Türk siyasetçi (ö. 2020)
1948 - Glenn Frey, Amerikalı rock gitaristi, şarkıcısı, besteci ve aktör (ö. 2016)
1949 - Brad Davis, Amerikalı oyuncu (ö. 1991)
1952 - Michael Cunningham, Amerikalı yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi
1955 - Maria Shriver, Amerikalı gazeteci ve yazar
1959 - Rahmi Emeç, Türk gazeteci ve şair
1967 - Pervin Buldan, Türk siyasetçi
1968 - Jerry Yang, Amerikalı bilişimci
1968 - Kelly Rutherford, Amerikalı oyuncu
1970 - Ethan Hawke, Amerikalı sinema oyuncusu
1970 - Joyce Chepchumba, Kenyalı atlet
1971 - Laura Flessel-Colovic, Fransız eskrimci
1972 - Rebecca Romijn, Amerikalı oyuncu ve eski manken
1979 - Lamar Odom, Amerikalı eski basketbolcu
1980 - Mert Nobre, Brezilya asıllı Türk futbolcu
1984 - Annie Cruz, Filipin asıllı Amerikalı porno yıldızı
1986 - Conchita Wurst, Avusturyalı şarkıcı
1987 - Ana İvanovic, Sırp tenis oyuncusu
1987 - Naoki Miyata, Japon futbolcu
1988 - Emma Stone, Amerikalı oyuncu
1988 - Conchita Wurst, Avusturyalı şarkıcı
1989 - Jozy Altidore, Amerikalı futbolcu
1990 - André Schürrle, Emekli Alman futbolcu
1990 - Kris Wu, Çinli-Kanadalı şarkıcı ve aktör
Ölümler
1003 - XVII. Ioannes, 16 Mayıs 1003'ten 6 Kasım 1003'te ölümüne kadar Papalık yapmıştır (d. 966)
1231 - Tsuchimikado, Japon İmparatoru (d. 1196)
1312 - Stommeln'li Christina, Alman Katolik mistik (d. 1242)
1406 - VII. Innocentius, 17 Ekim 1404 tarihinden 1406'daki ölümüne kadar görevde kalan papa (d. 1336)
1543 - Şehzade Mehmed, I. Süleyman'ın oğlu (d. 1521)
1836 - X. Charles, Fransa Kralı (d. 1757)
1864 - Maurice Leblanc, Fransız öykü ve roman yazarı; Arsen Lüpen karakterinin yaratıcısı (d. 1864)
1863 - Henry Fitz, Amerikalı bilim insanı ve iş insanı (d. 1808)
1866 - Christian Albrecht Bluhme, Danimarka Başbakanı (d. 1794)
1887 - Eugène Pottier, Fransız devrimci, sosyalist ve şair (d. 1816)
1893 - Peter İlyiç Çaykovski, Rus besteci (d. 1840)
1914 - Carl Hans Lody, Alman Donanması'nda casusluk yapmış yedek subay (d. 1877)
1922 - Ali Kemal, Türk yazar, gazeteci ve siyaset adamı (d. 1867)
1931 - Leyla Açba, Abhaz Prensi Mehmed Refik Açba-Ançabadze ile Abhaz-Gürcü Prensesi Mahşeref Emuhvari'nin kızı (d. 1898)
1944 - Mirza Valiyev, Azeri Kızıl Ordu çavuşu ve Sovyetler Birliği Kahramanı
1960 - Erich Raeder, Alman asker (d. 1876)
1964 - Hans von Euler-Chelpin, Alman asıllı İsveçli biyokimyacı (d. 1863)
1965 - Edgar Varese, Fransız besteci (d. 1883)
1975 - Ernst Hanfstaengl, Adolf Hitler için çalışan yabancı basın sekreteri (d. 1887)
1983 - Münif Fehim Özarman, Türk karikatürist (d. 1899)
1991 - Gene Tierney, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1920)
2001 - Anthony Shaffer, İngiliz oyun yazarı, romancı ve senarist (d. 1926)
2009 - İlhan Ayverdi, Türk dil bilimci (d. 1926)
2012 - Clive Dunn, İngiliz şarkıcı, komedyen, oyuncu, sanatçı ve yazar (d. 1920)
2015 - Bobby Campbell, İngiliz futbol adamı (d. 1937)
2015 - Yitzhak Navon, İsrail Devleti'nin 5. Cumhurbaşkanı (d. 1921)
2016 - Biser Kirov, Bulgar pop ve opera şarkıcısı (d. 1942)
2016 - Zoltán Kocsis, Macar piyanist, besteci ve orkestra şefi (d. 1952)
2017 - Karin Dor, Alman oyuncu (d. 1938)
2017 - Richard F. Gordon, Jr., Amerikan Birleşik Devletler Donanması'nda görev almış deniz askeri, kimyager, test pilotu ve NASA astronotu (d. 1929)
2017 - Feliciano Rivilla, İspanyol millî futbolcu (d. 1936)
2018 - Coşkun Büktel, Türk tiyatro oyun yazarı, eleştirmeni, şair ve romancı (d. 1950)
2018 - Jonathan Cantwell, Avustralyalı profesyonel yol bisiklet yarışçısı (d. 1982)
2019 - Lev Anninski, Sovyet-Rus edebiyat eleştirmeni, gazeteci, tarihçi, yayıncı ve yazar (d. 1934)
2019 - Jan Stráský, Çek siyasetçi (d. 1940)
2020 - Luis Amann, Arjantinli siyasetçi (d. 1942)
2020 - June Foulds, İngiliz atlet (d. 1934)
2020 - Timur Selçuk, Türk besteci (d. 1946)
2020 - Fernando Solanas, Arjantinli film yönetmeni, senaryo yazarı ve politikacı (d. 1936)
2020 - King Von, Amerikalı rap müzisyeni (d. 1994)
2021 - Clifford Rose, İngiliz aktör (d. 1929)
2021 - Cissé Mariam Kaïdama Sidibé, Malili bir politikacı ve Mali'nin eski başbakanı (d. 1948)
2021 - Muamer Zukorlić, bir Sırp politikacı ve İslam ilahiyatçısıydı (d. 1970)
2021 - Yuhim Zvyahilski, Ukraynalı bir politikacı (d. 1933)
2022 - Hurricane G, Porto Riko asıllı Amerikalı rap şarkıcısı (d. 1970)
2022 - Tomm Kristiansen, Norveçli gazeteci, dış haberler muhabiri, sunucu, yazar ve kıdemli danışman (d. 1950)
2022 - Edward C. Prescott, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1940)
2022 - Chaim Walkin, İsrailli Ortodoks haham ve eğitimci (d. 1945)
Tatiller ve özel günler
Dünya Savaş ve Silahlı Çatışma Çevre Sömürüsünü Önleme Günü
1106
06
|
7 Kasım
|
Olaylar
656 - Müslümanlar arasındaki ilk iç savaş olan Cemel Savaşı gerçekleşti.
1665 - Yaşayan en uzun ömürlü gazete, The London Gazette ilk kez yayımlandı.
1848 - Zachary Taylor ABD başkanı seçildi.
1892 - İstanbul'da Darülaceze'nin temeli atıldı.
1893 - ABD'nin Colorado eyaletinde kadınlara oy verme hakkı tanındı.
1916 - Woodrow Wilson, ABD Başkanı seçildi.
1917 - Ekim Devrimi; Bolşevikler, Rusya'da iktidarı ele geçirdiler.
1917 - I. Dünya Savaşı: İngiliz kuvvetleri, Osmanlı Devleti idaresindeki Gazze'yi ele geçirdi.
1918 - Grip salgını, Batı Samoa'ya yayıldı. Yıl sonuna dek 7.542 kişinin (nüfusun %20'si) ölümüne neden oldu.
1920 - Türk ordusu, Gümrü'yü ele geçirdi.
1921 - İtalya'da Mussolini, kendisini Ulusal Faşist Parti'si lideri ilan etti.
1929 - New York'ta Modern Sanatlar Müzesi açıldı.
1936 - Macar müzisyen Bela Bartok, Ankara Halkevi'nde konferans verdi.
1942 - Türk İnkılap Enstitüsü kuruldu.
1944 - Franklin Delano Roosevelt ABD Başkanlık seçimlerini dördüncü kez kazandı.
1953 - İstanbul Zeyrek Camii'nde Bizans dönemi'nden kalma mozaikler bulundu.
1962 - Güney Afrika'da Mandela, ülkeyi yasa dışı yollardan terk etmek suçundan 5 yıl hapse mahkûm edildi.
1962 - Uluslararası Evlilik Oluru, En Düşük Evlilik Yaşı ve Evliliklerin Yazımı Sözleşmesi imzalandı. Türkiye bu sözleşmeyi onaylamadı.
1963 - İlk yasal Grev, Bursa'da başladı. Bursa Belediyesi Otobüs İşletmesi'nde çalışan 222 işçi greve çıktı. İşçiler, Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası'na üyeydiler.
1964 - Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, ömür boyu hapse mahkûm eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ı affetti.
1972 - Richard Nixon ABD Başkanı seçildi.
1980 - Toplu suçlarda gözaltı süresi 30 günden 90 güne çıkarıldı.
1980 - Yayıncı İlhan Erdost, Mamak Askeri Cezaevi'nde, dayak sonucu öldü.
1982 - 1982 Anayasası için halk oylaması yapıldı. Anayasa, %91,37 "KABUL" oyuyla kabul edildi. Kenan Evren, Türkiye'nin 7. Cumhurbaşkanı oldu.
1986 - Yönetmen Zeki Ökten'in Pehlivan filmi, Uluslararası Olimpiyat Komitesi Ödülü'nü aldı.
1987 - Tunus Devlet Başkanı Habib Burgiba görevden alındı.
1988 - Cezaevlerinde yaklaşık bin kişinin bir süredir açlık grevi yaptığı açıklandı. Grev, tek tip elbise ve sevk zinciri takılması uygulamalarına karşı yapılıyordu.
1991 - Basketbol yıldızı Magic Johnson, HIV testinin pozitif çıkmasının ardından basketbolu bıraktığını açıkladı.
1996 - Nijerya Hava Yollarına ait Boeing-727 tipi bir yolcu uçağı Lagos'un 40 mil Güney Doğusunda bir laguna'ya düştü: 143 kişi öldü.
1999 - Yasemin Dalkılıç tüpsüz dalmada dünya rekoru kırdı (68 m).
2000 - ABD'de Başkanlık seçimleri yapıldı. Demokrat aday Al Gore, Cumhuriyetçi aday George W. Bush'tan daha fazla oy almasına rağmen, hayli tartışmalı bir belirsizlik döneminden sonra, ABD Yüksek Mahkemesi'nin kararıyla, George W. Bush 12 Aralık 2000'de Başkan ilan edildi.
2001 - Ticari yolcu uçağı Concorde 15 ay aradan sonra uçuşlarına tekrar başladı.
2002 - Cebelitarık'ta yapılan referandumda, halkın yüzde 99'u Birleşik Krallık'ın sömürgesi Cebelitarık'ın egemenliğinin İspanya ile paylaşılmasına ilişkin öneriyi reddetti.
2003 - Dünyanın en büyük yüzen kitap fuarı MV Daulus, İzmir'in Alsancak Limanı'na geldi.
2007 - Jokela Lisesi saldırısı: 18 Yaşındaki Pekka-Eric Auvinen o günün sabahı okula yarı otomatik silahla girdi ve intihar etmeden önce 8 kişiyi öldürüp 1 kişiyi yaraladı.
2017 - Türkiye İşçi Partisi, Erkan Baş önderliğinde kuruldu.
2020 - Koronavirüs salgını: Dünya genelinde doğrulanmış vaka sayısı 50 milyonu aştı.
Doğumlar
60 - Keikō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 12. imparatoru (ö. 130)
630 - II. Konstans (Sakallı Konstantin), Roma Konsülü unvanını taşıyan son Bizans İmparatoru (ö. 668)
994 - İbn Hazm, Huelva, Endülüslü-Arap felsefeci, tarihçi ve ilahiyatçı (ö. 1064)
1186 - Ögeday Han, Moğol İmparatoru ve Cengiz Han'ın oğlu (ö. 1241)
1316 - Semyon, 1340-1353 yılları arasında hüküm süren Moskova Büyük Prensi (ö. 1353)
1599 - Francisco de Zurbarán, İspanyol ressam (ö. 1664)
1826 - Dimitri Bakradze, Gürcü tarihçi, arkeolog ve etnograf (ö. 1890)
1832 - Andrew Dickson White, Amerikalı diplomat, yazar ve eğitimci (ö. 1918)
1838 - Mathias Villiers de l'Isle-Adam, Fransız yazar (ö. 1889)
1867 - Marie Curie, Polonya asıllı Fransız kimyager ve Nobel Fizik Ödülü, Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1934)
1878 - Lise Meitner, Amerikalı nükleer fisyonu keşfeden Nobel Kimya Ödülü sahibi kimyacı ve fizikçi (ö. 1968)
1879 - Lev Troçki, Rus Bolşevik siyasetçi, devrimci ve Marksist teorisyen (1917 Rus devriminin önde gelen isimlerinden) (ö. 1940)
1888 - Nestor Makhno, Ukraynalı anarko-komünist devrimci (ö. 1934)
1891 - Genrih Yagoda, Stalin döneminde görev yapmış Sovyet gizli polis şefi (ö. 1938)
1897 - Herman J. Mankiewicz, Amerikalı senarist ve Oscar ödülü sahibi (ö. 1953)
1903 - Konrad Lorenz, Avusturyalı etoloji uzmanı (ö. 1989)
1913 - Albert Camus, Fransız yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1960)
1918 - Billy Graham, Evanjelist Hristiyan vaiz-kanaat önderi (ö. 2018)
1920 - Ignacio Eizaguirre, İspanyol futbol kalecisi (ö. 2013)
1921 - Jack Fleck, Amerikalı golfçü (ö. 2014)
1922 - Ghulam Azam, Bangladeş Cemaat-i İslami lideri (ö. 2014)
1922 - Al Hirt, Amerikalı trompetçi ve müzik grubu lideri (ö. 1999)
1926 - Joan Sutherland, Avustralyalı koloratur soprano (ö. 2010)
1927 - Hiroshi Yamauchi, Japon iş insanı (ö. 2013)
1929 - Eric Kandel, Amerikalı psikiyatrist, nörolog, fizyolog ve davranış biyoloğu
1929 - Lila Kaye, İngiliz oyuncu (ö. 2012)
1933 - Dušan Šinigoj, Sloven politikacı, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı
1938 - Joe Dassin, Fransız şarkıcı ve söz yazarı (ö. 1980)
1939 - Barbara Liskov, Amerikalı bilgisayar bilimcisi
1940 - Dakin Matthews, Amerikalı aktör, oyun yazarı ve tiyatro yönetmeni
1941 - Madeline Gins, Amerikalı ressam, mimar ve şair (ö. 2014)
1943 - Joni Mitchell, Kanadalı şarkıcı, söz yazarı, müzisyen ve ressam
1943 - Michael Spence, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi
1944 - Luigi Riva, İtalyan eski millî futbolcu
1950 - Lindsay Duncan, İskoç oyuncu
1951 - Lawrence O'Donnell, kilo verme programlarını teşvik eden Amerikalı
1951 - İlker Yasin, Türk spor spikeri
1952 - David Petraeus, Amerikalı asker ve siyasetçi
1954 - Kamal Haasan, Hint oyuncu, senarist, yapımcı ve yönetmen
1954 - Guy Gavriel Kay, Kanadalı fantastik kurgu yazar
1957 - King Kong Bundy, Amerikalı erkek profesyonel güreşçi ve oyuncu (ö. 2019)
1961 - Mark Hateley, İngiliz forvet oyuncusu
1963 - John Barnes, Jamaika asıllı İngiliz millî futbolcu ve teknik direktör
1964 - Dana Plato, Amerikalı oyuncu (ö. 1999)
1967 - David Guetta, Fransız DJ ve prodüktör
1967 - Sharleen Spiteri, İskoç kadın şarkıcı ve müzisyen
1968 - Vedat Özdemiroğlu, Türk mizah yazarı
1969 - Hélène Grimaud, Fransız piyanist, yazar ve etholog
1969 - Dionne Rose-Henley, Jamaikalı atlet (ö. 2018)
1971 - Kâzım Koyuncu, Türk müzisyen, söz yazarı, oyuncu ve aktivist (ö. 2005)
1971 - Robin Finck, Amerikalı gitarist
1972 - Hasim Rahman, Amerikalı Dünya Ağırsiklet Şampiyonu boksör
1973 - Yoon-jin Kim, Güney Koreli aktris
1973 - Martín Palermo, Arjantinli eski futbolcu
1977 - Andres Oper, Estonya millî futbol takımı futbolcusu
1978 - Muhammed Ebuterike, Mısırlı eski millî futbolcu
1978 - Rio Ferdinand, İngiliz futbolcu
1978 - Jan Vennegoor of Hesselink, Hollandalı eski futbolcu
1979 - Ayako Fujitani, Japon yazar ve aktris
1979 - Amy Purdy, Amerikalı oyuncu, model, paralimpik sporcu, modacı ve yazar
1979 - Joey Ryan, Amerikalı profesyonel güreşçi
1980 - Sergio Bernardo Almirón, Arjantinli futbolcu
1980 - Chaine Staelens, Hollandalı voleybolcu
1981 - Gitte Aaen, Danimarkalı hentbolcu
1983 - Adam DeVine, Amerikalı komedyen, yazar, yapımcı, aktör ve dublaj sanatçısı
1984 - Jonathan Bornstein, Amerikalı futbolcu
1984 - Amelia Vega, Dominikli model
1986 - Doukissa Nomikou, Yunan model ve TV sunucusu
1988 - Tinie Tempah, BRIT ödüllü İngiliz şarkıcı
1989 - Yukiko Ebata, Japon voleybolcu
1990 - Daniel Ayala, İspanyol futbolcu
1990 - David De Gea, İspanyol futbolcu
1994 - Mia Dimšić, Hırvat şarkıcı
1996 - Lorde, Yeni Zelandalı müzisyen
Ölümler
1599 - Gasparo Tagliacozzi, İtalyan cerrah, plastik ve rekonstrüktif cerrahi öncülerinden (d. 1545)
1633 - Cornelis Drebbel, Hollandalı mühendis ve mucit (d. 1572)
1766 - Jean-Marc Nattier, Fransız ressam (d. 1685)
1862 - Bahadır Şah II, Babür İmparatorluğu'nun son Hükümdarı, şair, müzisyen ve hattat (d. 1775)
1906 - Todor Burmov, Bulgaristan'ın ilk Başbakanı (d. 1834)
1913 - Alfred Russel Wallace, İngiliz doğa bilimci, coğrafyacı, antropolog ve biyolog (d. 1823)
1944 - Richard Sorge, Sovyet casusu (d. 1895)
1947 - Sándor Garbai, Macar siyasetçi (d. 1879)
1958 - Aka Gündüz, Türk gazeteci yazar (d. 1886)
1959 - Victor McLaglen, İngiliz sinema oyuncusu (d. 1886)
1962 - Eleanor Roosevelt, ABD'nin 32. Başkanı Franklin D. Roosevelt'in eşi ve kuzeni (d. 1884),
1965 - Besim Atalay, Türk dil bilimci, yazar ve politikacı (d. 1882)
1971 - Sami Ayanoğlu, Türk tiyatro, sinema oyuncusu, yönetmen, senarist ve yapımcı (d. 1913)
1974 - Eric Linklater, İskoç yazar (d. 1899)
1980 - İlhan Erdost, Türk yayımcı (d. 1944)
1980 - Steve McQueen, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1930)
1988 - Osman Nebioğlu, Türk eğitimci, yazar ve yayımcı (d. 1912)
1990 - Lawrence Durrell, İngiliz yazar (d. 1912)
1991 - Gaston Monnerville, Fransız siyasetçi (d. 1897)
1992 - Alexander Dubček, Çekoslovak devlet adamı (d. 1921)
2004 - Cahit Uçuk, Türk hikâye ve roman yazarı (Cumhuriyet döneminin ilk kadın yazarlarından) (d. 1909)
2004 - Howard Keel, Amerikalı aktör (d. 1919)
2005 - Sulhi Dölek, Türk yazar ve senarist (d. 1948)
2008 - Phạm Văn Rạng, Güney Vietnamlı eski millî futbolcu (d. 1934)
2011 - Joe Frazier, Amerikalı boksör ve Dünya ağır siklet profesyonel boks şampiyonlarından (d. 1944)
2013 - Amparo Rivelles, İspanyol sinema oyuncusu (d. 1925)
2013 - Manfred Rommel, Alman politikacı (d. 1928)
2014 - Kajetan Kovič, Sloven yazar, ressam, çevirmen ve gazeteci (d. 1931)
2015 - Gunnar Hansen, İzlandalı-Amerikalı oyuncu ve yazar (d. 1947)
2016 - Leonard Cohen, Kanadalı şair ve müzisyen (d. 1934)
2016 - Janet Reno, Amerikalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1938)
2017 - Roy Halladay, Amerikalı profesyonel Major League (MLB) liginde oynayan beyzbolcu (d. 1977)
2017 - Brad Harris, Amerikalı oyuncu, dublör ve yapımcı (d. 1933)
2017 - Hans-Michael Rehberg, Alman oyuncu (d. 1938)
2017 - Hans Schäfer, Alman eski futbolcu (d. 1927)
2018 - Francis Lai, Fransız besteci (d. 1932)
2019 - Remo Bodei, İtalyan filozof (d. 1938)
2019 - Maria Perego, İtalyan animatör ve yapımcı (d. 1923)
2019 - Margarita Salas, İspanyol biyokimyacı ve bilim insanı (d. 1938)
2019 - Nabaneeta Dev Sen, Hint romancı, şair, çocuk kitabı yazarı ve akademisyen (d. 1938)
2020 - Cyril Colbeau-Justin, Fransız film yapımcısı (d. 1970)
2021 - Liudmila Belavenets, Sovyet-Rus kadın satranç oyuncusudur (d. 1940)
2021 - Vadim Morozov, Rus siyasetçi, gazeteci ve iş adamı (d. 1954)
2021 - Enrique Rocha, Meksikalı aktör (d. 1940)
2021 - Dean Stockwell, Amerikalı aktör (d. 1936)
2022 - II. Hrisostomos, Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu (d. 1941)
2022 - Jan Vermaat, Hollandalı heykeltıraş ve sanatçı (d. 1939)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Kasım Fırtınası
1107
07
|
8 Kasım
|
Olaylar
1520 - Danimarka Kralı, II. Christian'ın emriyle Stockholm Katliamı gerçekleşti.
1708 - Valide-i Cedid Camii'nin temeli atıldı.
1793 - Paris'te Louvre Müzesi açıldı.
1829 - Uzun Mehmet, Karadeniz Ereğlisi Kestaneci köyünde ilk maden kömürünü buldu.
1864 - Abraham Lincoln, ABD Başkanı seçildi.
1887 - Gramofonun patenti, Alman kâşif Emile Berliner tarafından alındı.
1889 - Montana, ABD'nin 41. Eyaleti oldu.
1892 - Grover Cleveland, ABD Başkanı seçildi.
1895 - Alman fizikçi Wilhelm Röntgen, X ışınını keşfetti.
1899 - Bronx hayvanat bahçesi açıldı.
1922 - Lüleburgaz'ın düşman işgalinden kurtuluşu
1923 - Almanya'da Adolf Hitler ve yandaşları tarihe "Birahane Darbesi" olarak geçecek olan olayla Bavyera eyaletinin yönetimini ele geçirmek için ayaklandı.
1928 - Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, Millet Mektepleri'nin Genel Başkanlığını ve Başöğretmenliğini kabul etti.
1932 - Nazi Partisi, Almanya seçimlerinde 196 milletvekilliyle yine birinci parti oldu.
1932 - Franklin D. Roosevelt, ABD Başkanı seçildi.
1933 - Afganistan Kralı Nadir Şah öldürüldü, yerine 18 yaşındaki oğlu Zahir Şah geçti.
1935 - Fernand Bouisson, Fransa Başbakanı oldu.
1938 - Atatürk, ikinci kez ağır komaya girdi.
1939 - George Elser, Hitler'e suikast düzenledi fakat suikast başarılı olmadı.
1941 - Arnavutluk Komünist Partisi kuruldu. 1948'de Arnavutluk Emek Partisi adını aldı.
1942 - II. Dünya Savaşı: Britanya İmparatorluğu ve ABD, Kuzey Afrika'da Cezayir ve Fas'ı işgal ettiler.
1960 - John F. Kennedy, ABD Başkanı seçildi.
1965 - Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne bağlı Basın ve Yayın Yüksek Okulu açıldı.
1971 - İngiliz Rock topluluğu Led Zeppelin'in 4. albümleri çıktı. Albümde grubun en çok bilinen şarkısı "Stairway to Heaven" var.
1982 - Türkiye'de Referanduma sunulan Anayasa'nın yüzde 91,3 oyla kabul edildiği açıklandı.
1988 - Çin'de deprem: 1000 kişi öldü.
1988 - ABD Başkanlık seçimlerinde, Cumhuriyetçi aday George H. W. Bush seçildi.
1996 - İçişleri Bakanı Mehmet Ağar istifa etti. Ağar Susurluk kazası bağlantılı "çete" iddialarıyla suçlanmıştı. Yerine, Meral Akşener İçişleri Bakanı oldu.
2000 - Katılım Ortaklığı Belgesi açıklandı. Bu belge Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğinde atması gereken adımları belirliyor.
2009 - El Salvador'da sel 124 kişinin ölümüne yol açtı, 60 kişi kayboldu.
2013 - Filipinler başta olmak üzere Güneydoğu Asya'yı etkisi altına alan Haiyan Tayfunu gerçekleşti; 6.300 kişi öldü.
2020 - Azerbaycan'da Zafer Bayramı ilan edildi.
Doğumlar
30 - Nerva, Roma İmparatoru (ö. 98)
745 - Musa el-Kâzım, 12 İmam'dan yedincisi (ö. 799)
1622 - X. Karl Gustav, İsveç kralı ve Bremen dükü (ö. 1660)
1656 - Edmond Halley, İngiliz bilim insanı (ö. 1742)
1710 - Sarah Fielding, İngiliz yazar ve romancı Henry Fielding'in kızkardeşi (ö. 1768)
1737 - Bruni d'Entrecasteaux, Fransız denizci ve kâşif (ö. 1793)
1768 - Prenses Augusta Sophia, Kral III. George ve Kraliçe Charlotte'un altıncı çocuğu ve ikinci kızı (ö. 1840)
1777 - Désirée Clary, İsviçre Kraliçesi (ö. 1860)
1837 - İlia Çavçavadze, Gürcü edebiyatı ve siyasal yaşamının 19. yüzyılda en önde gelen adı (ö. 1907)
1847 - Jean Casimir-Perier, Fransız siyasetçi ve iş insanı (ö. 1847)
1847 - Bram Stoker, İrlandalı romancı (ö. 1912)
1848 - Gottlob Frege, Alman matematikçi, mantıkçı ve filozof (ö. 1925)
1855 - Nikolaos Triantafyllakos, Yunan siyasetçi (ö. 1939)
1868 - Felix Hausdorff, Alman matematikçi (ö. 1942)
1877 - Muhammed İkbal, Pakistanlı şair, filozof ve politikacı (ö. 1938)
1883 - Charles Demuth, Amerikalı ressam (ö. 1935)
1884 - Hermann Rorschach, İsviçreli psikiyatr ve psikanalizci (ö. 1922)
1885 - Hans Cloos, Alman jeolog (ö. 1951)
1885 - Tomoyuki Yamashita, Japon general (ö. 1946)
1893 - Prajadhipok, Siyam'ı (bugün Tayland) mutlakiyetle yöneten son kral (1925-35) (ö. 1941)
1900 - Margaret Mitchell, Amerikalı yazar (Rüzgâr Gibi Geçti'''nin yaratıcısı) ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 1949)
1901 - Gheorghe Gheorghiu-Dej, Rumen siyasetçi (ö. 1965)
1906 - Muammer Karaca, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1978)
1908 - Martha Gellhorn, Amerikalı romancı, gazeteci ve gezi yazarı (ö. 1998)
1912 - June Havoc, Kanada doğumlu Amerikalı oyuncu, dansçı, tiyatro yönetmeni ve yazar (ö. 2010)
1914 - Norman Lloyd, Amerikalı aktör (ö. 2021)
1916 - Peter Weiss, Alman yazar (ö. 1982)
1918 - Ariadna Çasovnikova, Kazak Sovyet politikacı (ö. 1988)
1918 - Kazuo Sakamaki, Japon Donanmasında subay (ö. 1999)
1920 - Esther Rolle, Amerikalı oyuncu ve aktivist (ö. 1998)
1922 - Christiaan Barnard, Güney Afrikalı kalp cerrahı (Dünyada ilk kalp naklini yapan) (ö. 2001)
1922 - Ademir, Brezilyalı futbolcu (ö. 1996)
1923 - Yisrael Friedman, İsrailli haham ve eğitimci (ö. 2017)
1923 - Jack Kilby, Amerikalı mühendis, mucit ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2005)
1924 - Dmitri Yazov, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri ve Sovyetler Birliği Mareşali (ö. 2020)
1927 - Ken Dodd, İngiliz komedyen, şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu (ö. 2018)
1927 - Patti Page, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2013)
1930 - Suat Mamat, Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 2016)
1932 - Stéphane Audran, Fransız film ve televizyon oyuncusu (ö. 2018)
1935 - Alain Delon, Fransız aktör ve iş insanı (ö. 2022)
1936 - Jane Aamund, Danimarkalı gazeteci ve yazar (ö. 2019)
1937 - Yılmaz Büyükerşen, Türk akademisyen ve siyasetçi
1937 - Virna Lisi, İtalyan aktris (ö. 2014)
1939 - Meg Wynn Owen, Galli kadın oyuncu
1942 - Alessandro Mazzola, İtalyan eski futbolcu
1943 - Martin Peters, İngiliz millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2019)
1946 - Guus Hiddink, Hollandalı futbolcu ve teknik direktör
1947 - Minnie Riperton, Amerikalı şarkıcı-söz yazarı (ö. 1979)
1949 - Bonnie Raitt, Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve gitarist
1951 - Peter Suber, Amerikalı felsefeci
1952 - Alfre Woodard, Amerikalı sinema, dizi ve tiyatro oyuncusu, yapımcı ve siyasal eylemci
1954 - Kazuo Ishiguro, Japon asıllı İngiliz yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1957 - Alan Curbishley, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
1957 - Porl Thompson, İngiliz müzisyen
1959 - Selçuk Yula, Türk futbolcu (ö. 2013)
1961 - Rustem Adamagov, Rus blogcu
1966 - Gordon Ramsay, Britanyalı şef, işletmeci ve televizyon siması
1967 - Courtney Thorne-Smith, Amerikalı oyuncu
1968 - Parker Posey, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1970 - Reyhan Karaca, Türk şarkıcı
1971 - Carlos Atanes, İspanyol film yönetmeni, yazar ve oyun yazarı
1971 - Tech N9ne, Amerikalı rapçi
1972 - Gretchen Mol, Amerikalı oyuncu
1973 - Sven Mikser, Estonyalı sosyal demokrat siyasetçi
1974 - Masashi Kishimoto, Japon mangaka (çizgi roman sanatçısı) ve Çizgi roman Narutonun çizeri
1975 - Tara Reid, Amerikalı oyuncu
1977 - Ersin Korkut, Türk oyuncu
1978 - Tim de Cler, Hollandalı eski millî futbolcu
1978 - Ali Kerimi, İranlı futbolcu
1978 - Maya Saban, Alman şarkıcı
1979 - Nazlı Tolga, Türk gazeteci
1979 - Aaron Hughes, Kuzey İrlandalı millî futbolcu
1979 - Ömer Rıza, KKTC asıllı Türk futbolcu
1980 - Luís Fabiano, Brezilyalı futbolcu
1981 - Mithat Can Özer, Türk şarkı sözü yazarı ve oyuncu
1981 - Joe Cole, İngiliz futbolcu
1982 - Ted DiBiase Jr., Amerikalı aktör ve emekli profesyonel güreşçi
1982 - Sam Sparro, Avustralyalı şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
1983 - Sinan Güler, Türk basketbolcu
1983 - Pavel Pogrebnyak, Rus futbolcu
1984 - Phinda Dlamini, Estavinili milli futbolcu
1985 - Miguel Marcos Madera, İspanyol futbolcu
1986 - Aaron Swartz, Amerikalı bilgisayar programcısı, bilişimci, yazar ve aktivist (ö. 2013)
1987 - Édgar Benítez, Paraguaylı millî futbolcu
1987 - Mohd Faiz Subri, Malezyalı millî futbolcu
1988 - Jessica Lowndes, Kanadalı aktris, model ve şarkıcı
1989 - Morgan Schneiderlin, Fransız futbolcu
1990 - SZA, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1991 - Nikola Kalinić, Sırp basketbolcu
1992 - Christophe Vincent, Fransız futbolcu
1994 - Kanako Murakami, Japon buz patenci
Ölümler
397 - Tourlu Martin, Roma İmparatorluğu'nun döneminde Hristiyan piskoposu (d. 316 veya 336)
1122 - İlgazi Bey, Türk asker ve yönetici (d. 1062)
1226 - VIII. Louis, Fransa Kralı (d. 1187)
1308 - Johan Duns Scotus, 1266-1308 yılları arasında yaşamış olan İskoç asıllı Fransisken Skolastik Fesefeci ve Tanrıbilimci (d. 1266)
1605 - Robert Catesby, 1605'te, İngiliz parlamentosunu havaya uçurmak için bir araya gelen 12 kişilik "Barut Komplosu" ekibin lideri (d. 1572)
1674 - John Milton, İngiliz şair (d. 1608)
1719 - Michel Rolle, Fransız matematikçi (d. 1652)
1830 - I. Francis, 1825 ile 1830 yılları arasındaki İki Sicilya'nın kralı ve İspanya kraliyet ailesinin üyesi (d. 1777)
1890 - César Franck, Fransız klasik batı müziği bestecisi (d. 1822)
1903 - Vasili Dokuçayev, Rus Jeolog ve coğrafyacı (d. 1846)
1917 - Adolph Wagner, Alman ekonomist ve politikacı (d. 1835)
1934 - Carlos Chagas, Brezilyalı bilim insanı ve bakteriyolog (Chagas hastalığını bulan) (d. 1879)
1941 - Gaetano Mosca, İtalyan siyaset bilimci, gazeteci ve bürokrat (d. 1858)
1944 - Walter Nowotny, II. Dünya Savaşı'nda Avusturyalı Luftwaffe avcı Ace Pilotu (d. 1920)
1945 - August von Mackensen, Alman mareşal (d. 1849)
1953 - İvan Bunin, Rus yazar, şair Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1870)
1953 - John van Melle, Güney Afrikalı yazar (d. 1887)
1968 - Wendell Corey, Amerikalı oyuncu ve politikacı (d. 1914)
1970 - Napoleon Hill, Amerikalı yazar (d. 1883)
1973 - Faruk Nafiz Çamlıbel, Türk şair (d. 1898)
1974 - Wolf Messing, Sovyet telepat (d. 1899)
1978 - Norman Rockwell, Amerikalı ressam ve illüstratör (d. 1894)
1979 - Nevzat Üstün, Türk şair ve yazar (d. 1924)
1983 - Mordecai Kaplan, Amerikalı haham, eğitimci ve ilahiyatçı (d. 1881)
1985 - Nicolas Frantz, Lüksemburglu bisiklet yarışçısı (d. 1899)
1986 - Vyaçeslav Molotov, Rus siyasetçi ve Sovyetler Birliği Dış İşleri Bakanı (d. 1890)
1998 - Jean Marais, Fransız oyuncu ve yönetmen (d. 1913)
1998 - Erol Taş, Türk sinema oyuncusu (d. 1928)
2005 - David Westheimer, Amerikalı roman yazarı (d. 1917)
2009 - Vitali Ginzburg, Rus Teorik fizikçi ve Astrofizikçi (d. 1916)
2010 - Emilio Eduardo Massera, Arjantinli asker (d. 1925)
2011 - Heavy D, Jamaika doğumlu Amerikalı rapçi, oyuncu ve yapımcı (d. 1967)
2016 - Zdenek Altner, Çek hukukçu (d. 1947)
2016 - Helga Ruebsamen, Hollandalı yazar (d. 1934)
2018 - Amelya Penahova, Azeri tiyatro ve film sanatçısı (d. 1945)
2019 - Amor Chadli, Tunuslu fizikçi, akademisyen ve siyasetçi (d. 1925)
2019 - Özdemir Nutku, Türk oyuncu, yazar, eleştirmen ve yönetmen (d. 1931)
2020 - Joseph Altairac, Fransız edebiyat eleştirmeni ve deneme yazarı (d. 1957)
2020 - Ali Dündar, Türk öğretmen ve yazar (d. 1924)
2020 - Ahmet Uz, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1945)
2020 - Alex Trebek, Kanadalı-Amerikalı komedyen ve sinema oyuncusu (d. 1940)
2020 - Vanusa, Brezilyalı şarkıcı ve aktris (d. 1947)
2021 - Amalia Aguilar, Meksikalı oyuncu ve dansçı (d. 1924)
2021 - Annette Chalut, Fransız hekim ve direnişçi (d. 1924)
2021 - Margo Guryan, Amerikalı pop caz müziği sanatçısı, söz yazarı, piyanist, aranjör ve besteci (d. 1937)
2021 - Kirsi Kunnas, Fin çocuk kitabı yazarı, şair ve çevirmen (d. 1924)
2022 - Will Ferdy, Belçikalı şarkıcı (d. 1927)
2022 - Claes-Göran Hederström,''' İsveçli şarkıcı (d. 1945)
2022 - Dan McCafferty, İskoç şarkıcı ve söz yazarı (d. 1946)
2022 - Evelyn de Rothschild, İngiliz finansçı ve iş adamı (d. 1931)
Tatiller ve özel günler
Dünya Radyoloji günü
Dünya Şehircilik Günü
Azerbaycan'da Zafer günü
Kaynakça
1108
08
|
9 Kasım
|
Olaylar
1888 - Karındeşen Jack, beşinci kurbanı olan Mary Jane Kelly'yi öldürdü.
1912 - Yunanistan, Selanik'i işgal etti.
1918 - Almanya'da Weimar Cumhuriyeti ilan edildi.
1921 - Benito Mussolini, İtalya'da Ulusal Faşist Parti'yi kurdu.
1924 - Refet Paşa (Refet Bele), Rauf Bey (Rauf Orbay) ve Adnan Bey'in (Adnan Adıvar) aralarında bulunduğu bir grup milletvekili Halk Fırkası'ndan istifa etti.
1930 - Avusturya'da yapılan seçimleri sosyalistler kazandı. Naziler ve komünistler Parlamentoya giremedi.
1936 - Montreux Boğazlar Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
1937 - Japonya, Şanghay'a girdi.
1938 - Kristal Gece: Yahudilere karşı toplu saldırılar başladı. Berlin'de 7 bin Yahudi dükkânı yağmalandı, yüzlerce sinagog ateşe verildi ve çok sayıda Yahudi öldürüldü.
1953 - Kamboçya, Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti.
1968 - ABD'nin Illinois Eyaletinde, 5,4 büyüklüğünde deprem meydana geldi.
1977 - Başbakan Süleyman Demirel eleştirileri yanıtladı. "70 sente muhtaç olduğumuz devirde hacılarımıza 70 milyon dolar bulduk" dedi.
1982 - İki gün önce %91,37 "EVET" oyuyla kabul edilen 1982 Anayasası yürürlüğe girdi. Kenan Evren, Türkiye'nin 7. Cumhurbaşkanı olarak göreve başladı.
1985 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in Necmettin Erbakan'a tepkisi: "Yarın aynı zamanda Atatürk'ün ölümünün yıl dönümü. Erbakan böyle bir günde Ankara'da bulunur mu? Onun başkenti Konya. Elbette oraya gidecek."
1985 - Satrançta Gary Kasparov, Anatoly Karpov'u yendi; Dünya satranç şampiyonu oldu.
1988 - Galatasaray Futbol Takımı, Şampiyon Kulüpler Kupası'nda çeyrek finale çıktı; Galatasaray İstanbul'da Neuchâtel Xamax takımını 5-0 yendi.
1988 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) Milletvekili Fikri Sağlar, 1980-1988 arasında işkenceden 149 kişinin öldüğünü açıkladı.
1989 - Kenan Evren'in Cumhurbaşkanlığı görevi bitti, Turgut Özal Cumhurbaşkanı seçildi.
1989 - Doğu Alman Hükûmetinin, iki Almanya arasında seyahati serbest bırakması üzerine, binlerce kişi Berlin Duvarı'nı aşarak Batıya geçmeye başladı. 13 Ağustos 1961'de inşa edilen Duvar'ın yıkılmasıyla Soğuk Savaş dönemi sona erdi.
1990 - Mary Robinson, İrlanda'nın ilk kadın Devlet Başkanı oldu.
1993 - Hırvat topçu bataryaları, Bosna'nın Mostar kentindeki Osmanlı Mostar Köprüsü'nü tahrip etti. Köprü 16. yüzyılda yapılmıştı.
1994 - Urfa tüneli'ne törenle su verildi. Tünel, Fırat'ın suyunu Harran'a kavuşturacak.
1994 - Aziz Nesin, "Uluslararası Basın Özgürlüğü Ödülü"nü aldı. Ödülü, merkezi New York'ta bulunan Gazetecileri Koruma Komitesi verdi.
1995 - Avrupa Parlamentosu, hapisteki DEP milletvekili Leyla Zana'ya Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü verdi.
2005 - Şemdinli'de patlayan bir bombanın ardından olaylar çıktı.
2011 - Van'da 5.6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
2020 - Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ Savaşı'nı bitiren Ateşkes Antlaşması imzalandı.
Doğumlar
1389 - Isabella, II. Richard’ın ikinci eşi olarak İngiltere Kraliçesi (ö. 1409)
1606 - Hermann Conring, Alman entelektüeli (ö. 1681)
1683 - II. George, 1727-1760 arasında Büyük Britanya kralı ve Hannover elektörü (ö. 1760)
1818 - İvan Sergeyeviç Turgenyev, Rus romancı ve oyun yazarı (ö. 1883)
1819 - Annibale de Gasparis, İtalyan astronom (ö. 1892)
1841 - VII. Edward, Büyük Britanya Kralı (ö. 1910)
1868 - Marie Dressler, Akademi Ödülü sahibi Kanadalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1934)
1877 - Muhammed İkbal, Pakistanlı şair (ö. 1938)
1877 - Enrico De Nicola, İtalya Cumhuriyeti'nin 1. Cumhurbaşkanı. (ö. 1959)
1883 - Edna May Oliver, Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1942)
1885 - Theodor Kaluza, Alman matematikçi ve fizikçi (ö. 1954)
1885 - Hermann Weyl, Alman matematikçi (ö. 1955)
1891 - Louisa E. Rhine, Amerikalı botanik doktoruydu ve parapsikoloji alanındaki çalışmaları ile tanınıyordu (ö. 1983)
1894 - Dietrich von Choltitz, II. Dünya Savaşı sırasında Alman general (ö. 1966)
1894 - Varvara Stepanova, Rus ressam ve desinatör (ö. 1958)
1897 - Ronald George Wreyford Norrish, İngiliz kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1978)
1904 - Viktor Brack, Nazi savaş suçlusu, Ötanazi Programı, T4 operasyonu'nda bulundu (ö. 1948)
1914 - Hedy Lamarr, Avusturyalı oyuncu ve mucit (ö. 2000)
1918 - Spiro Agnew, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 39. Başkan Yardımcısı (Richard Nixon'ın yardımcısıydı) (ö. 1996)
1918 - Thomas Ferebee, Amerikalı pilot (Hiroşima'ya atom bombası'nı atan Enola Gay uçağının pilotu) (ö. 2000)
1919 - Eva Todor, Brezilyalı oyuncu (ö. 2017)
1921 - Viktor Çukarin, Sovyet jimnastikçi (ö. 1984)
1922 - Dorothy Dandridge, Amerikalı sinema oyuncusu ve şarkıcı (ö. 1965)
1922 - Imre Lakatos, Macar filozof (ö. 1974)
1923 - Elizabeth Hawley, Amerikalı kadın gazeteci ve gezi yazarı (ö. 2018)
1925 - Alistair Horne, İngiliz gazeteci ve tarihçi (ö. 2017)
1925 - Lelio Lagorio, İtalyan siyasetçi ve bürokrat (ö. 2017)
1926 - Vicente Aranda, İspanyol film yönetmeni, yapımcısı ve senarist (ö. 2015)
1928 - Anne Sexton, Amerikalı şair ve yazar (ö. 1974)
1929 - Imre Kertész, Macar yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2016)
1931 - Carmencita Reyes, Filipinli siyasetçi ve hukukçu (ö. 2019)
1933 - Hamdi Ahmed, Mısırlı aktör, gazeteci ve siyasetçi (ö. 2016)
1934 - Ingvar Carlsson, İki kez İsveç Başbakanı olarak görev yapan İsveçli siyasetçi
1934 - Ronald Harwood, Güney Afrikalı doğumlu İngiliz yazar ve senarist (ö. 2020)
1934 - Carl Sagan, Amerikalı gök bilimci (ö. 1996)
1936 - Mikhail Tal, Sovyet Dünya satranç şampiyonu (ö. 1992)
1936 - Mary Travers, Amerikalı müzisyen ve şarkıcı (ö. 2009)
1944 - Phil May, İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen (ö. 2020)
1945 - Charlie Robinson, Amerikalı oyuncu ve yönetmen (ö. 2021)
1946 - Marina Warner, İngiliz romancı, kısa öykü yazarı, tarihçi ve mitograf
1948 - Bille August, Danimarkalı senarist ve film yapımcısı
1948 - Luiz Felipe Scolari, Brezilyalı futbol teknik direktörü
1950 - Parekura Horomia, Yeni Zelandalı siyasetçi (ö. 2013)
1951 - Lou Ferrigno, Amerikalı oyuncu ve vücut geliştirici
1952 - Nejat Alp, Türk müzisyen
1955 - Fernando Meirelles, Akademi Ödülü'ne aday olmuş film yönetmeni
1960 - Andreas Brehme, Alman eski millî futbolcu ve teknik direktör
1961 - Jill Dando, İngiliz televizyon sunucusu ve gazeteci (ö. 1999)
1964 - Sonja Kirchberger, Avusturyalı oyuncu
1967 - Daphne Guinness, Büyük Britanyalı ve İrlandalı sanatçı
1968 - Erol Sander, Türk asıllı Alman aktör
1969 - Roxanne Shante, Amerikalı hip hop müzisyeni ve rapçi
1970 - Chris Jericho, Amerikalı güreşçi
1970 - Scarface, Amerikalı hip hop sanatçısı
1971 - Sabri Lamouchi, Fransız millî futbolcu ve teknik direktör
1972 - Eric Dane, Amerikalı oyuncu
1973 - Gabrielle Miller, Kanadalı aktris
1974 - Alessandro Del Piero, İtalyan futbolcu
1974 - Giovanna Mezzogiorno, İtalyan oyuncu
1978 - Birol Namoğlu, Türk müzisyen ve Gripin'in vokalisti
1979 - Caroline Flack, İngiliz oyuncu, televizyon ve radyo sunucusu (ö. 2020)
1980 - Vanessa Minnillo, Amerikalı televizyon kişiliği
1980 - Mandy Lynn, Amerikalı manken
1981 - Gökçe Bahadır, Türk oyuncu
1981 - Jobi McAnuff, Jamaikalı millî futbolcu
1982 - Boaz Myhill, ABD doğumlu, Galler vatandaşı futbolcu
1983 - Maite Perroni, Meksikalı oyuncu, şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
1984 - Delta Goodrem, ARIA Ödülü sahibi Avustralyalı pop şarkıcısı, aktris ve piyanist
1984 - Seven, Güney Koreli şarkıcı
1987 - Şanışer, Türk müzik sanatçısı
1988 - Dakoda Brookes, Amerikalı porno oyuncusu
1988 - Analeigh Tipton, Amerikalı artistik buz patenci, oyuncu ve manken
1990 - Nosa Igiebor, Nijeryalı futbolcu
1993 - Halil Akbunar, Türk futbolcu
1993 - Peter Dunne, İngiliz profesyonel güreşçi
1996 - Momo, Japon şarkıcı, rapçi ve dansçı
Ölümler
959 - VII. Konstantinos, Makedon Hanedanının dördüncü imparatoru (d. 905)
1187 - Gaozong, Çin'in Song Hanedanı'nın 10. imparatoru (d. 1107)
1492 - Molla Câmî, İranlı İslam alimi ve şair (d. 1414)
1778 - Giovanni Battista Piranesi, İtalyan arkeolog, mimar ve bakır gravürcü (d. 1720)
1801 - Carl Stamitz, Alman besteci (d. 1745)
1856 - Étienne Cabet, Fransız felsefeci, ütopik sosyalist ve kuramcı (d. 1788)
1911 - Howard Pyle, Amerikalı yazar ve çizer (d. 1853)
1918 - Guillaume Apollinaire, Fransız şair (d. 1880)
1923 - Max Erwin von Scheubner-Richter, Alman siyasi aktivist (d. 1884)
1932 - Nadejda Alliluyeva, SSCB lideri Josef Stalin'in ikinci eşi (d. 1901)
1937 - Ramsay MacDonald, Britanyalı siyasetçi ve Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1866)
1938 - Vasili Blyuher, Sovyetler Birliği Mareşali (d. 1889)
1939 - Ali Cemal Ben'im, Türk asker ve ressam (d. 1881)
1940 - Neville Chamberlain, İngiliz siyasetçi ve Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1869)
1942 - Edna May Oliver, Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1883)
1952 - Chaim Weizmann, İsrail'in ilk Devlet Başkanı (d. 1874)
1953 - Dylan Marlais Thomas, İngiliz şair (d. 1914)
1953 - İbn Suud, Suudi Arabistan'ın kurucusu ve ilk kralı (d. 1875)
1961 - Ferdinand Bie, Norveçli atlet (d. 1888)
1970 - Charles de Gaulle, Fransız asker, siyasetçi ve Cumhurbaşkanı (d. 1890)
1972 - Namık Zeki Aral, Türk maliyeci (Rahşan Ecevit'in babası) (d. 1888)
1983 - Rüştü Erdelhun, Türk asker ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 10. Genelkurmay Başkanı (d. 1894)
1990 - Kerim Korcan, Türk yazar (d. 1918)
1991 - Yves Montand, İtalyan asıllı Fransız aktör ve şarkıcı (d. 1921)
1995 - Yılmaz Zafer, Türk sinema oyuncusu (d. 1956)
1997 - Helenio Herrera, Arjantin kökenli Fransız futbolcu ve teknik direktör (d. 1910)
1997 - Carl Gustav Hempel, Alman filozof (d. 1905)
2001 - Giovanni Leone, İtalyan siyasetçi (d. 1908)
2003 - Art Carney, Amerikalı oyuncu (d. 1918)
2004 - Emlyn Hughes, İngiliz millî futbolcu (d. 1947)
2004 - Stieg Larsson, İsveçli yazar ve gazeteci (d. 1954)
2006 - Ed Bradley, Amerikalı gazeteci (d. 1941)
2006 - Markus Wolf, Doğu Alman casus ve Stasi'nin Başkanı (d. 1923)
2008 - Miriam Makeba, Güney Afrikalı şarkıcı ve sivil haklar eylemcisi (d. 1932)
2010 - Enver Demirbağ, Türk halk müziği sanatçısı (d. 1935)
2012 - Milan Čič, Slovak siyasetçi (d. 1932)
2013 - Savaş Ay, Türk gazeteci ve muhabir (d. 1954)
2015 - Ernst Fuchs, Avusturyalı ressam, grafiker, heykeltıraş, mimar, sahne tasarımcısı, besteci, şair ve şarkıcı (d. 1930)
2016 - Greg Ballard, Amerikalı eski NBA oyuncusu (d. 1955)
2017 - Mehmet Baturalp, Türk eski millî basketbolcu ve antrenör (d. 1936)
2017 - Shyla Stylez, Kanadalı porno yıldızı (d. 1982)
2017 - Chuck Mosley, Amerikalı şarkıcı (d. 1959)
2018 - Albert Bitran, Fransız ressam ve heykeltıraş (d. 1931)
2019 - Džemma Lija Skulme, Letonyalı sanatçı ve modernist ressam (d. 1925)
2020 - Virginia Bonci, Rumen atlet (d. 1949)
2020 - Tom Heinsohn, profesyonel basketbolcu (d. 1934)
2020 - Israel Horovitz, Amerikalı yazar (d. 1939)
2020 - Marco Santagata, İtalyan akademisyen, yazar ve edebiyat eleştirmeni (d. 1947)
2020 - Amadou Toumani Touré, Mali eski devlet başkanı (d. 1948)
2021 - Jerry Douglas, Amerikalı aktör (d. 1932)
2022 - Gal Costa, Brezilyalı şarkıcı (d. 1945)
2022 - Mattis Hætta, Norveçli şarkıcı (d. 1947)
2022 - Garrick Roberts, İrlandalı müzisyen (d. 1950)
Tatiller ve özel günler
1109
09
|
10 Kasım
|
Olaylar
1444 - Varna Muharebesi: Kral I. Ulászló komutasındaki Haçlı Ordusu ile II. Murat önderliğindeki Osmanlı Ordusu arasında, bugünkü Bulgaristan'ın Varna şehri yakınında yapılan savaş, Osmanlı'nın galibiyetiyle sonuçlanmıştır.
1775 - ABD Deniz Piyadeleri adı verilen askeri hizmet birimi, ABD Deniz Kuvvetleri bünyesinde kuruldu.
1908 - Kız çocuklarının eğitimi için çalışacak olan Cemiyet-i Hayriye-i Nisvaniye, Selanik'te Zekiye Hanım tarafından kuruldu.
1914 - I. Dünya Savaşı: Osmanlı İmparatorluğu ile Britanya İmparatorluğu arasında Hicaz-Yemen Savaşı başladı.
1918 - Darülbedayi'ye ilk kız öğrenciler alındı. Öğrencilerin adları: Bedire, Memduha, Beyza, Refika ve Afife (Jale).
1922 - Osmanlı padişahı VI. Mehmet Vahdettin, son Selamlık törenine katıldı.
1922 - Kırklareli'nin kurtuluşu.
1924 - Halk Fırkası'ndan istifa eden milletvekillerinin kuracağı partinin adının "Cumhuriyet Fırkası" olacağı haberi üzerine Halk Fırkası'nın adı Cumhuriyet Halk Fırkası olarak değiştirildi.
1928 - Michinomiya Hirohito, Japonya'nın 124. İmparatoru olarak taç giydi.
1938 - Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye saati ile 9.05'te Dolmabahçe Sarayı'nda 57 yaşındayken öldü. Türkiye'de ulusal yas ilan edildi.
1940 - Walt Disney, FBI'ın Los Angeles ofisi için muhbirlik yapmaya başladı. Görevi Hollywood'daki Amerikan aleyhtarı olduğunu düşündüğü kişileri ihbar etmekti.
1944 - Müttefikler, Arnavutluk'ta Enver Hoca liderliğindeki Hükûmeti tanıdı.
1951 - ABD'de, ilk kez Atlantik ve Pasifik sahilleri arasında doğrudan telefon bağlantısı hizmeti başladı.
1953 - Atatürk'ün naaşı, Cumhurbaşkanı Celâl Bayar'ın ve halkın katıldığı görkemli törenle Anıtkabir'e nakledildi.
1961 - Stalingrad'ın ismi Volgagrad olarak değiştirildi.
1965 - Çin'de "Kültür Devrimi" başladı.
1969 - Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünün 31’inci yılı münasebetiyle, Türkiye'nin Kalbi Ankara adlı Sovyetler Birliği yapımı belgeselin TRT'deki gösterimi sırasında yayın, "Komünizm propagandası yapılıyor" gerekçesiyle apar topar kesildi.
1970 - Sovyetler Birliği'ne ait Ay aracı Lunokhod 1 fırlatıldı. Araç Dünya dışında bir zeminde uzaktan kumanda ile hareket ettirilen ilk robottu.
1975 - Portekiz, 16. yüzyıldan beri sömürgesi olan Angola'ya özgürlüğünü verdiğini açıkladı.
1980 - Polonya'da, Lech Walesa liderliğinde 31 Ağustos 1980'de kurulan Dayanışma Sendikası, tescil edilerek yasallık kazandı.
1981 - "Devlet Mezarlığı Hakkında Kanun" yürürlüğe girdi. Anıtkabir'de Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü dışında kimsenin kabrinin muhafaza edilemeyeceği ilan edildi.
1988 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Atatürk'ü Anma Töreni'nde konuştu: "Sen Türk olmakla mutluydun. Türklük seninle daha da mutludur."
1989 - Bulgaristan Devlet Başkanı Todor Jivkov, Doğu Avrupa’yı saran demokratikleşme hareketi sonucunda istifa etmek zorunda kaldı.
2020 - 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sonuçlandı Ermenistan kaybetti, Ermenistan işgalindeki Karabağ tekrar Azerbaycan'a bağlandı.
Doğumlar
1433 - I. Charles, Burgonya'nin Valois Hanedanından son dükü (1467-1477) (ö. 1477)
1483 - Martin Luther, Protestan Reformu'nun lideri (ö. 1546)
1620 - Ninon de Lenclos, kozmetikçi (ö. 1705)
1697 - William Hogarth, İngiliz ressam (ö. 1764)
1730 - Oliver Goldsmith, İrlandalı yazar ve şair (ö. 1774)
1759 - Friedrich von Schiller, Alman yazar (ö. 1805)
1801 - Vladimir Dal, Rus bilim adam (ö. 1872)
1835 - Teodor Kasap, Rum kökenli Osmanlı gazeteci, yazar ve çevirmen (ö. 1897)
1834 - José Hernández, Arjantinli şair (ö. 1886)
1868 - Gichin Funakoshi, Japan karate ustası (ö. 1957)
1880 - Jacob Epstein, Britanyalı ve Amerikalı heykeltıraş (ö. 1959)
1887 - Arnold Zweig, Alman yazar (ö. 1968)
1888 - Andrei Tupolev, Rus uçak tasarımcısı (ö. 1972)
1893 - John P. Marquand, Amerikalı yazar (ö. 1960)
1895 - Jack Northrop, Amerikalı uçak üreticisi (ö. 1981)
1906 - Josef Kramer, Nazi Almanyasında SS Subayı ve Bergen-Belsen Toplama Kampı'nın komutanı (ö. 1945)
1909 - Paweł Jasienica, Polonyalı tarihçi, gazeteci, denemeci ve asker (ö. 1970)
1914 - Edmund Conen, Alman futbolcu (ö. 1990)
1916 - Louis le Brocquy, İrlandalı ressam (ö. 2012)
1916 - Billy May, Amerikalı besteci, aranjör ve trompetçi (ö. 2004)
1918 - Ernst Otto Fischer, Alman kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2007)
1919 - Mikhail Timofeevich Kalashnikov, Rus silah tasarımcısı ve mucit (ö. 2013)
1919 - Andrija Konc, Hırvat şarkıcı (ö. 1945)
1919 - Moise Tshombe, Kongolu politikacı (ö. 1969)
1920 - Maurice Clavel, Fransız yazar, filozof ve gazeteci (ö. 1979)
1921 - Ninón Sevilla, Kübalı oyuncu (ö. 2015)
1925 - Richard Burton, İngiliz aktör (ö. 1984)
1927 - Vedat Ali Dalokay, Türk politikacı ve eski Ankara Belediye Başkanı (ö. 1991)
1927 - Sabah, Lübnanlı şarkıcı ve aktris (ö. 2014)
1928 - Ennio Morricone, İtalyan besteci (ö. 2020)
1932 - Paul Bley, Kanadalı caz piyanisti (ö. 2016)
1932 - Roy Scheider, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2008)
1932 - Necmettin Hacıeminoğlu, Türk dil bilimci ve yazar (ö.1996)
1933 - James Haynes, Britanyalı sosyolog ve yazar (ö. 2021)
1938 - Ogün Altıparmak, Türk eski millî futbolcu, spor yazarı ve menajer
1939 - Ali Sirmen, Türk hukukçu, gazeteci, yazar, sinema ve dizi oyuncusu
1939 - Russell Means, Amerikalı aktivist, oyuncu ve yazar (ö. 2012)
1941 - Rudolf Raff, Kanadalı-Amerikalı biyolog ve akademisyen (ö. 2019)
1942 - Hans-Rudolf Merz, İsviçreli politikacı
1942 - Robert F. Engle, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi
1944 - Askar Akayev, Kırgız siyasetçi
1944 - Tim Rice, İngiliz söz yazarı ve yazar
1946 - Fikret Kızılok, Türk besteci ve müzik yorumcusu (ö. 2001)
1947 - Beşir Cemayel, Lübnan Devlet Başkanı (ö. 1982)
1947 - Allee Willis, Amerikalı söz yazarı, set tasarımcısı, yazar, koleksiyoncu ve yönetmen (ö. 2019)
1948 - Aaron Brown, Amerikalı gazeteci
1948 - Nur Serter, Türk akademisyen ve siyasetçi
1949 - Mustafa Denizli, Türk futbolcu ve teknik direktör
1949 - Ann Reinking, Amerikalı aktris, dansçı ve koreograf (ö. 2020)
1950 - Debra Hill, Amerikalı senarist ve film yapımcısı (ö. 2005)
1955 - Roland Emmerich, Alman asıllı yönetmen, senarist ve yapımcı
1956 - Memduh Abdülalim, Mısırlı oyuncu (ö. 2016)
1956 - David Adkins, Amerikalı komedyen
1957 - Zafer Çağlayan, Türk iş insanı ve siyasetçi
1959 - Sahrap Soysal, Türk yemek uzmanı ve yazar
1960 - Neil Gaiman, İngiliz yazar
1962 - Daniel Waters, Amerikalı film senaristi ve yönetmeni
1963 - Hugh Bonneville, İngiliz oyuncu
1963 - Tanju Çolak, Türk eski millî futbolcu ve menajer
1963 - Mike Powell, Amerikalı eski atlet
1965 - Eddie Irvine, Kuzey İrlandalı eski yarışçı
1966 - Vanessa Angel, İngiliz sinema ve dizi oyuncusu
1968 - Tracy Morgan, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1969 - Faustino Asprilla, Kolombiyalı eski futbolcu
1969 - Jens Lehmann, Alman kaleci
1969 - Ellen Pompeo, Amerikalı aktris
1970 - Sergey Ovçinnikov, Rus millî futbolcu ve teknik direktör
1970 - Warren G, rap müzik sanatçısı ve yapımcı
1971 - Walton Goggins, Amerikalı oyuncu
1971 - Big Pun, Amerikalı rapçi (ö. 2000)
1973 - Patrik Berger, Çek eski millî futbolcu
1973 - Marco Rodríguez, Meksikalı futbol hakemi
1975 - Markko Märtin, Estonyalı ralli sürücüsü
1976 - Sergio González, İspanyol millî futbolcu ve teknik direktör
1976 - Steffen Iversen, Norveçli eski futbolcu
1977 - Brittany Murphy, Amerikalı aktris ve seslendirme sanatçısı
1978 - Eve, Grammy ödüllü rapçi, müzisyen ve oyuncu
1979 - Anthony Réveillère, Fransız eski millî futbolcu
1981 - Ryback, Amerikalı profesyonel güreşçi
1982 - Ahmet Kural, Türk oyuncu
1983 - Dinko Felić, Bosnalı asıllı Norveçli futbolcu
1983 - Miranda Lambert, Amerikalı country müzik sanatçısı
1983 - Marius Žaliūkas, Litvan millî futbolcu (ö. 2020)
1984 - Ludovic Obraniak, Fransız asıllı Polonyalı futbolcu
1984 - Kendrick Perkins, Amerikalı eski basketbol oyuncusu
1985 - Aleksandar Kolarov, Sırp millî futbolcu
1985 - İnanç Konukçu, Türk oyuncu
1986 - Josh Peck, Amerikalı aktör
1986 - Samuel Wanjiru, Kenyalı atlet (ö. 2011)
1988 - Massimo Coda, İtalyan futbolcu
1989 - Daniel Agyei, Ganalı millî futbolcu
1989 - Brendon Hartley, Yeni Zelandalı eski Formula 1 pilotu
1990 - Mireia Belmonte Garcia, İspanyol yüzücü
1992 - Anne Dsane Andersen, Danimarkalı kürekçi
1992 - Dimitri Petratos, Avustralyalı millî futbolcu
1992 Micha Hancock, Amerikalı Voleybolcu
1992 - Rafał Wolski, Polonyalı millî futbolcu
1992 - Wilfried Zaha, Fildişi Sahili asıllı İngiliz futbolcu
1994 - Zoey Deutch, Amerikalı oyuncu
1997 - Federico Dimarco, İtalyan millî futbolcudur
1997 - Daniel James, Galli millî futbolcu
1998 - Aleks Samizade, İranlı forvet oyuncusu
Ölümler
461 - Papa I. Leo, Papa olan ilk İtalyan aristokrat - Kilise Doktoru (d. 400)
893 - Theofano, Bizans İmparatoru VI. Leon'un ilk karısı
901 - Parisli Adélaïde, Batı Fransa Krallığı'nın kralı Kekeme Louis'in ikinci eşi (d. 850/853)
1241 - IV. Celestinus, 25 Ekim 1241'den aynı yılın 10 Kasım'ında öldüğü tarihe kadar papa
1284 - Brabantlı Siger, felsefeci (d. 1240)
1290 - Kalâvûn, 1279 ile 1290 döneminde Mısır'da hüküm sürmüş Türk asıllı Bahrî Hanedanı'ndan Memlûk Devleti'nin yedinci hükümdarı (d. 1222)
1444 - III. Władysław, 1434 yılından 1444 yılındaki ölümüne dek 10 yıl boyunca hüküm sürmüş olan Polonya, Macaristan ve Hırvatistan kralı (d. 1424)
1549 - III. Paulus, Papa (d. 1468)
1605 - Safiye Sultan, Osmanlı padişahı III. Murad'ın eşi (d. 1550)
1673 - Michał Korybut Wiśniowiecki, 29 Eylül 1669'dan 1673'e kadar hüküm süren Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü (d. 1640)
1848 - Kavalalı İbrahim Paşa, Mısır ve Sudan Valisi (d. 1789)
1887 - Louis Lingg, Alman anarşist (d. 1864)
1891 - Arthur Rimbaud, Fransız şair (d. 1854)
1911 - Félix Ziem, Fransız ressam ve gezgin (d. 1821)
1916 - Glenn Scobey Warner, Amerikalı genetik bilimci ve tıp doktoru (d. 1877)
1938 - Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı (d. 1881)
1981 - Abel Gance, Fransız yönetmen, oyuncu ve yazar (d. 1889)
1982 - Leonid Brejnev, Sovyetler Birliği lideri (d. 1906)
1983 - Osman Yüksel Serdengeçti, Türk siyasetçi ve gazeteci (d. 1917)
1984 - Emin Kalafat, Türk siyasetçi ve eski Gümrük ve Tekel Bakanı (d. 1902)
1992 - Chuck Connors, Amerikalı oyuncu (d. 1921)
1995 - Ken Saro-Wiwa, Nijeryalı yazar, televizyon yapımcısı, çevreci ve Goldman Çevre Ödülü sahibi (d. 1941)
1998 - Mary Millar, Britanyalı ünlü oyuncu (d. 1936)
2000 - Adamandios Andruçopulos, avukat ve profesör (d. 1919)
2000 - Jacques Chaban-Delmas, Fransız siyasetçi, Başbakan ve Meclis Başkanı (d. 1915)
2001 - Ken Kesey, Amerikalı yazar (d. 1935)
2002 - Michel Boisrond, Fransız yönetmen ve yazar (d. 1921)
2003 - Canaan Banana, Zimbabveli politikacı ve Devlet Başkanı (d. 1936)
2004 - Şeref Görkey, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1914)
2006 - Jack Palance, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1919)
2007 - Laraine Day, Amerikalı oyuncu (d. 1920)
2007 - Norman Mailer, Amerikalı yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1923)
2008 - Miriam Makeba, Güney Afrikalı şarkıcı ve sivil haklar eylemcisi (d. 1932)
2009 - Robert Enke, Alman futbolcu (d. 1977)
2010 - Dino De Laurentiis, İtalyan film yapımcısı (d. 1919)
2013 - Atilla Karaosmanoğlu, Türk akademisyen ve siyasetçi (d. 1932)
2015 - Helmut Schmidt, 1974-1982 yılları arası Batı Almanya Şansölyesi olarak görev yapmış Alman Sosyal Demokrat politikacı (d. 1918)
2015 - Michael Wright, ABD asıllı Türk eski basketbolcu (d. 1980)
2017 - Ray Lovelock, İtalyan oyuncu ve şarkıcı (d. 1950)
2018 - Raffaele Baldassarre, İtalyan siyasetçi (d. 1956)
2018 - Joel Barcellos, Brezilyalı oyuncu (d. 1936)
2018 - Erdoğan Karabelen, Türk eski millî basketbolcu ve atlet (d. 1935)
2018 - Liz J. Patterson, Amerikalı siyasetçi (d. 1939)
2020 - Hanane El-Barassi, Libyalı aktivist (d. 1974)
2020 - Charles Corver, Hollandalı profesyonel futbol hakemi (d. 1936)
2020 - Isidro Pedraza Chávez, Meksikalı siyasetçi (d. 1959)
2020 - Juan Sol, Eski İspanyol millî futbolcu (d. 1947)
2020 - Mila del Sol, Filipinli aktris, girişimci ve hayırsever (d. 1923)
2020 - Tony Waiters, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1937)
2020 - Sven Justus Fredrik Wollter, İsveçli aktör, yazar ve politik aktivist (d. 1934)
2020 - Mahmud Yaveri, İranlı futbolcu ve teknik direktör (d. 1939)
2021 - Miroslav Žbirka, Slovak pop şarkıcısı, söz yazarı ve gitarist (d. 1952)
2022 - Kevin Conroy, Amerikakı aktör ve seslendirme sanatçısı (d. 1955)
2022 - Keith Farmer, Kuzey İrlandalı motosiklet yarışçısı (d. 1987)
Tatiller ve özel günler
10 Kasım Atatürk'ü Anma Günü ve Atatürk Haftası
1110
10
|
11 Kasım
|
Olaylar
1539 - I. Süleyman'ın kızı Mihrimah Sultan, Kubbe Veziri Rüstem Paşa ile evlendi. Düğün 26 Kasım 1539 gününe dek sürdü.
1889 - Washington, 42. eyalet olarak ABD'ye katıldı.
1914 - Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri'ne savaş ilan etti.
1918 - Alman İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri'nin ateşkes imzalamasıyla, I. Dünya Savaşı sona erdi.
1918 - Polonya'nın Bağımsızlık Günü; Polonya toprakları 123 yıl sonra tekrar bir araya geldi.
1923 - Münih'te, "Birahane Darbesi" başarısızlığa uğrayan Adolf Hitler tutuklandı.
1926 - ABD'de ülkeyi boydan boya kateden, şarkılara bile konu olmuş ünlü karayolu U.S. Route 66 açıldı.
1938 - TBMM, İsmet İnönü'yü oy birliğiyle Cumhurbaşkanı seçti.
1940 - İngiliz Donanması'na bağlı uçaklar, Taranto limanındaki İtalyan Donanması'na saldırdı.
1947 - Türkiye, Uluslararası Para Fonu'na (IMF) üye oldu.
1951 - Juan Peron yeniden Arjantin Devlet Başkanı seçildi.
1959 - Akis Dergisi yazarları Kurtul Altuğ ve Doğan Avcıoğlu, İran Şahı Rıza Pehlevi'ye yayın yoluyla hakaret etmekten 3 ay on beşer gün hapse mahkûm oldular.
1965 - Afrika'daki son Birleşik Krallık sömürgesi Rodezya, bağımsızlığını ilan etti.
1966 - NASA, Gemini 12 uzay aracını fırlattı.
1970 - İnsanlığa Karşı Savaş Suçlarının Zamanaşımına Uğramazlığı Avrupa Sözleşmesi yürürlüğe girdi. Türkiye bu sözleşmeyi onaylamadı.
1973 - İsrail ile Mısır ateşkes imzaladı.
1975 - Angola Halk Cumhuriyeti kuruldu. Angola, Portekiz'in sömürgesiydi.
1976 - Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında 10 yıl süreyle elektrik alışverişini düzenleyen anlaşma imzalandı.
1987 - Van Gogh'un "İrisler" tablosu, New York'ta 53,9 milyon dolara satıldı.
1996 - Millî Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, şans oyunu Sayısal Lotoyu başlattı.
2001 - Türkiye Komünist Partisi, Yalçın Küçük ve Metin Çulhaoğlu tarafından kuruldu.
Doğumlar
1050 - IV. Heinrich, Almanya Kralı 1056 yılından sonra ve Kutsal Roma İmparatoru 1084 yılından 1105 yılına kadar (ö. 1106)
1154 - I. Sancho, 6 Aralık 1185 ile 26 Mart 1211 tarihleri arasında hüküm süren Portekiz kralı (ö. 1211)
1220 - Alphonse de Poitiers, Poitiers ve Toulouse kontu (ö. 1271)
1474 - Bartolomé de las Casas, Dominikan rahibi, piskopos ve uluslararası hukuk ve insan hakları normlarının ilk savunucularından biri (ö. 1556)
1493 - Paracelsus, İsviçreli hekim, simyager, botanikçi ve astrolog (ö. 1541)
1512 - Marcin Krome, Polonyalı haritacı, diplomat ve tarihçi (ö. 1589)
1599 - Maria Eleonora, İsveç kraliçesi (ö. 1655)
1653 - Carlo Ruzzini, Venedikli devlet adamı ve diplomat (ö. 1735)
1743 - Carl Peter Thunberg, İsveçli doğa bilimci (ö. 1828)
1748 - IV. Carlos, İspanya Kralı (ö. 1819)
1815 - Anne Lynch Botta, Amerikalı şair, yazar ve öğretmen (ö. 1891)
1818 - Abdüllatif Suphi Paşa, Osmanlı devlet adamı, yazar (ö. 1886)
1821 - Dostoyevski, Rus yazar (ö. 1881)
1855 - Stevan Sremac, Sırp realist ve komedi yazarı (ö. 1906)
1863 - Paul Signac, Fransız neo-empresyonist ressam (ö. 1935)
1864 - Alfred Hermann Fried, Avusturyalı Yahudi pasifist, yayıncı, gazeteci Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1921)
1869 - III. Vittorio Emanuele, 1900-1946 arasında İtalya kralı (ö. 1947)
1875 - Vesto Slipher, Amerikalı astronom (ö. 1969)
1882 - VI. Gustaf Adolf, İsveç Kralı (ö. 1973)
1885 - George S. Patton, Amerikalı asker (ö. 1945)
1888 - Ebul Kelam Azad, Hint Müslüman bilgin ve Hint bağımsızlık hareketinin üst düzey siyasi lideri (ö. 1958)
1897 - Sıddık Sami Onar, Türk hukukçu (ö. 1972)
1898 - René Clair, Fransız yönetmen ve senarist (ö. 1981)
1901 - Magda Goebbels, Joseph Goebbels'in eşi (ö. 1945)
1911 - Roberto Matta, Şilili ressam (ö. 2002)
1914 - Howard Fast, Amerikalı yazar (ö. 2003)
1918 - Stubby Kaye, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 1997)
1922 - Kurt Vonnegut Jr., Amerikalı humanist yazar (ö. 2007)
1925 - John Guillermin, İngiliz film yönetmeni (ö. 2015)
1925 - June Whitfield, İngiliz tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2018)
1925 - Jonathan Winters, Amerikalı yazar (ö. 2013)
1926 - Noah Gordon, Amerikalı yazar
1926 - Maria Teresa de Filippis, İtalyan otomobil yarışçısı (ö. 2016)
1928 - Ernestine Anderson, Amerikalı jazz ve blues şarkıcısı (ö. 2016)
1928 - Carlos Fuentes Macías, Meksikalı yazar (ö. 2012)
1929 - Altan Erbulak Türk karikatürist, oyuncu ve gazeteci (ö. 1988)
1929 - Hans Magnus Enzensberger, Alman yazar, şair, çevirmen ve editör (ö.2022)
1930 - Mildred Dresselhaus, Amerikalı fizik ve elektrik elektronik mühendisliği alanlarında profesör (ö. 2017)
1935 - Oliver Batali Albino, Güney Sudanlı politikacı (ö. 2020)
1935 - Bibi Andersson, İsveçli aktris (ö. 2019)
1937 - Alicia Ostriker, Amerikalı feminist şair
1938 - Nancy Coover Andreasen, Amerikalı nörobilimci
1944 - Kemal Sunal, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2000)
1945 - Daniel Ortega, Nikaragua Devlet Başkanı ve Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi lideri
1948 - Vincent Schiavelli, Amerikalı oyuncu (ö. 2005)
1951 - Kim Peek, Amerikalı savant (ö. 2009)
1951 - Fuzzy Zoeller, Amerikalı golfçü
1955 - Jigme Singye Wangchuck, Bhutanlı hükûmdar
1957 - Hasan Küçükakyüz, Türk asker ve Türk Hava Kuvvetleri Komutanı
1960 - Stanley Tucci, Amerikalı oyuncu, senarist, yapımcı ve yönetmen
1962 - Demi Moore, Amerikalı sinema oyuncusu
1963 - Billy Gunn, Amerikalı profesyonel güreşçi
1964 - Margarete Bagshaw, Amerikalı sanatçı (ö. 2015)
1964 - Calista Flockhart, ABD asıllı oyuncu ve tiyatro sanatçısı
1965 - Max Mutchnick, Amerikalı televizyon yapımcısı
1966 - Benedicta Boccoli, İtalyan oyuncu ve yönetmen
1966 - Vince Colosimo, İtalyan asıllı Avustralyalı oyuncu
1967 - Frank John Hughes, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu
1971 - İpek Tuzcuoğlu, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1972 - Adam Beach, Kanadalı oyuncu
1973 - Şevval Sam, Türk şarkıcı ve oyuncu
1973 - Jason White, Amerikalı müzisyen
1974 - Leonardo DiCaprio, Amerikalı sinema oyuncusu ve Oscar ödülü sahibi
1974 - Static Major, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve şarkı sözü yazarı (ö. 2008)
1977 - Maniche, Portekizli millî futbolcu ve teknik direktör
1977 - Andrea Roche, İrlandalı manken
1978 - Lüdmila Radçenko, Rus aktris ve ressam
1981 - Didem Özkavukçu, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu
1981 - Sarp Apak, Türk oyuncu
1983 - Philipp Lahm, Alman futbolcu
1983 - Arouna Koné, Fildişi Sahilli futbolcu
1984 - Kennedy Mweene, Zambiyalı futbolcu
1984 - Birkir Már Sævarsson, İzlandalı millî futbolcu
1988 - David Depetris, Slovak futbolcu
1988 - Mikako Komatsu, Japon seslendirme sanatçısı ve şarkıcı
1988 - Kyle Naughton, İngiliz futbolcu
1988 - Jordan Yéyé, Fransız futbolcu
1990 - Tom Dumoulin, Hollandalı yol bisikleti yarışçısı
1990 - Georginio Wijnaldum, Hollandalı futbolcu
1993 - Jamaal Lascelles, İngiliz futbolcu
1994 - Eleanor Simmonds, Britanyalı paralimpik yüzücü
Ölümler
683 - I. Yezîd, Emevîlerin ikinci halifesi (d. 646)
865 - Petronas, Bizans generali ve önde gelen aristokratı
1028 - VIII. Konstantinos, 1025-1028 yılları arasında ise tek başına tahtta kalan Bizans imparatoru (d. 960)
1189 - II. Guglielmo, 1166 ile 1189 yılları arası Sicilya Kralı (d. 1153)
1855 - Søren Kierkegaard, Danimarkalı filozof ve teolog (d. 1813)
1887 - Adolph Fischer, Alman anarşist ve işçi birliği aktivisti (d. 1858)
1908 - Paul Horn, Alman filolog (d. 1863)
1918 - Victor Adler, Avusturyalı sosyalist (d. 1852)
1919 - Pavel Çistyakov, Rus ressam ve sanat öğretmeni (d. 1832)
1938 - Mary Mallon, Amerikalı ilk sağlıklı tifo mikrobu konakçısı (d. 1869)
1940 - Muhittin Akyüz, Türk asker, diplomat ve siyasetçi (d. 1870)
1944 - Münir Ertegün, Türk diplomat ve Türkiye'nin Washington, DC Büyükelçisi (d. 1883)
1945 - Jerome Kern, Amerikalı müzikal tiyatro ve popüler müzik bestecisi (d. 1885)
1950 - Alexandros Diomedes, Yunanistan başbakanı (d. 1875)
1961 - Behiç Erkin, Türk asker, siyasetçi ve diplomat (d. 1876)
1973 - Artturi Ilmari Virtanen, Finlandiyalı kimyager (d. 1895)
1975 - Mina Witkojc, Alman yazar (d. 1893)
1976 - Alexander Calder, Amerikalı heykeltıraş ve ressam (d. 1898)
1979 - Dimitri Tiomkin, Ukrayna asıllı besteci ve En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahibi (d. 1894)
1986 - Fahri Erdinç, Türk edebiyatçı ve şair (d. 1917)
1987 - Mustafa Adil Özder, Türk folklor araştırmacısı, yazar ve şair (d. 1907)
1990 - Sadi Irmak, Türk tıp doktoru, siyasetçi ve Başbakan (d. 1904)
1990 - Yannis Ritsos, Yunan şair (d. 1909)
1997 - Özcan Başkan, Türk akademisyen, dil bilimci ve yazar (d. 1929)
2004 - Yaser Arafat, Filistin lideri ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1929)
2005 - Mustafa Akkad, Suriye asıllı Amerikalı yönetmen (d. 1930)
2005 - Peter F. Drucker, Avusturyalı yönetim bilimci, yazar ve sanatçı (d. 1909)
2006 - Anicée Alvina, Fransız oyuncu (d. 1953)
2007 - Delbert Mann, Amerikalı yönetmen (d. 1920)
2007 - Ziya Ramoğlu, Türk karikatürist, ressam ve fotoğrafçı (d. 1932)
2008 - Mustafa Şekip Birgöl, Türk asker ve İstiklal Savaşı'nın yaşayan son gazisi (d. 1903)
2009 - Hikmet Şahin, Türk İş insanı, siyasetçi ve eski Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı (d. 1950)
2010 - Mehmet Gülcegün, Türk siyasetçi (d. 1947)
2011 - İstemi Betil, Türk sinema, tiyatro, TV dizileri oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (d. 1943)
2012 - Kemal Ermetin, Türk yayımcı ve yazar (d. 1956)
2013 - Atilla Karaosmanoğlu, Türk siyasetçi (d. 1932)
2014 - Carol Ann Susi, Amerikalı aktris (d. 1952)
2014 - Vügar Haşimov, Azeri satranç oyuncusu (d. 1986)
2016 - Ilse Aichinger, Avusturyalı yazar (d. 1921)
2016 - Victor Bailey, Amerikalı bas gitarist ve müzisyen (d. 1960)
2016 - Türkî bin Abdülaziz el-Suud, Suudi Arabistanlı Kraliyet ailesi üyesi prens ve iş insanı (d. 1932)
2016 - Robert Vaughn, Amerikalı oyuncu (d. 1932)
2018 - Olga Harmony, Meksikalı oyun yazarı ve eğitimci (d. 1928)
2018 - Wayne Maunder, Amerikalı oyuncu (d. 1937)
2018 - Douglas Rain, Kanadalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1928)
2019 - Bad Azz, Rap şarkıcısı, oyuncu ve müzisyen (d. 1975)
2019 - Winston Lackin, Surinamlı siyasetçi (d. 1954)
2019 - James Le Mesurier, Eski İngiliz istihbaratçı asker ve sivil toplum görevlisi aktivist (d. 1971)
2019 - Mümtaz Soysal, Türk akademisyen ve siyasetçi (d. 1929)
2019 - Edward Zacca, Jamaikalı yüksek hâkim ve siyasetçi (d. 1931)
2020 - Mongameli Bobani, Güney Afrikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1968)
2020 - Carlos Campos, Şilili eski millî futbolcu (d. 1937)
2020 - Justin Cronin, Amerikalı siyasetçi (d. 1980)
2020 - Halife bin Selman el-Halife, Bahreyn kraliyet ailesi üyesi ve siyasetçi (d. 1935)
2020 - Giuliana Chenal-Minuzzo, İtalyan kadın kayakçı (d. 1931)
2020 - Michel Mongeau, Kanadalı aktör ve radyocu (d. 1946)
2021 - F.W. de Klerk, Güney Afrikalı politikacı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1936)
2021 - Glen de Vries, Amerikalı iş adamı (d. 1972)
2021 - Aga Mikolaj, Polonyalı opera sanatçısı (d. 1971)
2022 - John Aniston, Yunan asıllı Amerikalı aktör (d. 1933)
2022 - Ian Campbell, İskoç kökenli Şilili ragbi birliği futbolcusu (d. 1928)
2022 - Gallagher, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1946)
2022 - Siddhaanth Vir Surryavanshi, Hintli bir televizyon oyuncusuydu (d. 1975)
2022 - Sven-Bertil Taube, İsveçli şarkıcı ve aktör (d. 1934)
Tatiller ve özel günler
Polonya Bağımsızlık Günü
Anma Günü
1111
11
|
12 Kasım
|
Olaylar
1799 - İlk kez meteor yağmuru kaydedildi.
1833 - Temple-Trupple Kuyrukluyıldızı'nın sebep olduğu Leonid Meteor Yağmuru Kuzey Amerika'da gerçekleşti.
1877 - Gazi Osman Paşa, Plevne'de teslim olmayacağını bildirdi.
1905 - Norveç'te yapılan halk oylamasında monarşi yandaşları galip çıktı.
1912 - İspanya Başbakanı José Canalejas, suikaste kurban gitti.
1918 - Avusturya'da cumhuriyet ilan edildi.
1927 - Sovyetler Birliği'nde Troçki, Komünist Parti'den çıkarıldı; Stalin başa geçti.
1927 - Holland tüneli trafiğe açıldı. Böylece New Jersey ve New York, Hudson nehri'nin altından birbirine bağlanmış oldu.
1929 - Yeni harflerle basılan ilk Türk posta pulları kullanıma girdi.
1933 - Almanya'da yapılan seçimlerde Nazilerin partisi oyların yüzde 92'sini aldı.
1938 - Almanya'da Hermann Göring, Nazilerin Madagaskar'ı Yahudilerin anavatanı yapmayı planladıklarını açıkladı. Bu fikir ilk kez 19. yüzyılda gazeteci Theodor Herzl tarafından ortaya atılmıştı.
1945 - Yugoslavya'da genel seçimleri, Mareşal Josip Broz Tito'nun önderliğindeki Ulusal Cephe kazandı.
1948 - Tokyo'da kurulan uluslararası savaş suçları mahkemesi, aralarında general Hideki Tōjō'nun da bulunduğu bazı Japon askeri ve sivil yetkilileri II. Dünya Savaşı'ndaki savaş suçları nedeniyle ölüm cezasına çarptırdı.
1967 - Türk Hükûmeti'nin, 31 Ekim'de gizlice girdiği Kıbrıs'ta Rumların tutukladığı Türk toplumu lideri Rauf Denktaş'ın serbest bırakılmasını Kıbrıs Hükûmeti'nden istemesi sonrasında, Denktaş serbest bırakıldı.
1969 - Moskova'ya giden Cevdet Sunay, Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden ilk Türk Cumhurbaşkanı oldu.
1969 - Amerikalı Pulitzer ödüllü araştırmacı gazeteci Seymour Hersh, My Lai Katliamı'nı ortaya çıkardı. Mart ayında ABD askerleri aralarında çocuk ve kadınların da olduğu 500'e yakın silahsız sivili katletmişti.
1970 - Doğu Pakistan (bugünkü Bangladeş) ve Hindistan'nın Batı Bengal civarında Bhola Kasırgası gerçekleşti. 500.000'den fazla insan öldü.
1980 - NASA uzay aracı Voyager I, Satürn gezegenine en yakın konumuna geldi ve gezegenin halkalarının fotoğraflarını çekerek Dünya'ya gönderdi.
1981 - Columbia Uzay Mekiği fırlatıldı, böylece Dünya'dan iki kez fırlatılan ilk uzay aracı olma unvanını kazandı.
1982 - Lech Walesa, 11 ay bir Polonya hapishanesinde kaldıktan sonra tekrar serbest kaldı.
1990 - Japon İmparatoru Akihito taç giydi.
1995 - Sait Halim Paşa Yalısı tamamen yandı.
1996 - Suudi Arabistan Hava Yollarına ait bir Boeing 747 tipi yolcu uçağı ile Kazak İlyuşin İl-76 tipi kargo uçağı, Yeni Delhi yakınlarında havada çarpıştı: 349 kişi öldü.
1997 - AB-212 tipi Türk helikopteri, NATO Akdeniz Daimi Deniz Kuvveti'ne bağlı gemilerin müşterek eğitimleri sırasında Rodos Adası açıklarında düştü: 3 asker öldü.
1998 - PKK lideri Abdullah Öcalan, Roma hava alanında yakalandı.
1999 - Bolu, Düzce ve Kaynaşlı'da, 7,2 büyüklüğünde deprem meydana geldi; 894 kişi öldü, 4.948 kişi yaralandı.
2001 - New York JFK havaalanından kalkan Airbus A300 tipi bir yolcu uçağı, birkaç dakika içinde düştü: 260 kişi öldü.
2003 - TÜBİTAK Bilgi Teknolojileri ve Elektronik Araştırma Enstitüsü (BİLTEN) tarafından teknoloji transferi yöntemiyle üretilerek uzaya gönderilen BİLSAT uydusu görüntü göndermeye başladı.
2004 - Yaser Arafat'ın ölümünün ardından Mahmud Abbas Filistin Kurtuluş Örgütü lideri oldu.
2011 - İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi ve Hükûmeti istifa etti.
2014 - Rosetta uzay aracından ayrılan Philae keşif aracı, 67P adlı kuyruklu yıldıza indi.
Doğumlar
1528 - Qi Jiguang, Ming Hanedanı zamanından general ve ulusal kahraman (ö. 1588)
1651 - Juana Inés de la Cruz, Meksikalı rahibe ve şair (ö. 1695)
1729 - Louis Antoine de Bougainville, Fransız amiral ve kâşif (ö. 1811)
1755 - Gerhard von Scharnhorst, Hanoverli general ve ilk Prusya Genelkurmay Başkanı (ö. 1813)
1815 - Elizabeth Cady Stanton, Amerikalı yazar ve aktivist (ö. 1902)
1817 - Bahaullah, Bahailik dininin kurucusu (ö. 1892)
1833 - Aleksandr Borodin, Rus besteci ve kimyacı (ö. 1887)
1840 - Auguste Rodin, Fransız heykeltıraş (ö. 1917)
1842 - John Strutt Rayleigh, İngiliz fizikçi (ö. 1919)
1866 - Sun Yat-sen, modern Çin'in kurucusu devrimci lider (ö. 1925)
1881 - Maximilian von Weichs, Almanya'nın süvari subayı ve Nazi Almanyası'nın mareşali (ö. 1954)
1889 - Alma Karlin, Sloven yazar (ö. 1950)
1903 - Jack Oakie, Amerikalı oyuncu (ö. 1978)
1904 - Edmund Veesenmayer, Alman politikacı, subay (SS-Brigadeführer) ve savaş suçlusu (ö. 1977)
1905 - Roland Rohn, Alman mimar (ö. 1971)
1908 - Harry Blackmun, Amerikalı avukat ve hukukçu (ö. 1999)
1915 - Roland Barthes, Fransız felsefeci (ö. 1980)
1922 - Tadeusz Borowski, Polonyalı yazar (ö. 1951)
1922 - Kim Hunter, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2002)
1927 - Zhang Sizhi, Çinli hukukçu, akademisyen ve insan hakları aktivisti (ö. 2022)
1929 - Michael Ende, Alman fantastik çocuk kitapları yazarı (ö. 1995)
1929 - Grace Kelly, Amerikalı sinema oyuncusu, Monako prensesi ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1982)
1930 - Bob Crewe, Amerikalı söz yazarı, dansçı, şarkıcı ve plak yapımcısı (ö. 2014)
1933 - Celal Talabani, Iraklı Kürt siyasetçi ve Irak'ın eski Cumhurbaşkanı (ö. 2017)
1934 - Charles Manson, Amerikalı seri katil (ö. 2017)
1934 - Vavá, Brezilyalı millî futbolcu (ö. 2002)
1936 - Mort Shuman, Amerikalı şarkı sözü yazarı ve şarkıcı (ö. 1991)
1938 - Benjamin Mkapa, Tanzanyalı gazeteci, diplomat ve siyasetçi (ö. 2020)
1939 - Lucia Popp, Slovak opera sanatçısı (ö. 1993)
1943 - Errol Brown, Britanya asıllı Jamaikalı müzisyen ve şarkıcı (ö. 2015)
1943 - Wally Shawn, Amerikalı seslendirme sanatçısı, oyuncu, komedyen ve yazar
1943 - Björn Waldegård, İsveçli ralli sürücüsü (ö. 2014)
1945 - Neil Young, Kanadalı rock sanatçısı ve gitarist
1947 - Muazzez Abacı, Türk Klasik Türk müziği şarkıcısı
1947 - Patrice Leconte, Fransız film yönetmeni, oyuncu, çizgi roman yazarı ve senarist
1948 - Hasan Ruhani, İranlı siyasetçi, akademisyen ve İran'ın 7. Cumhurbaşkanı
1955 - Louan Gideon, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2014)
1955 - Les McKeown, İskoç pop şarkıcısı (ö. 2021)
1958 - Megan Mullally, Amerikalı oyuncu
1960 - Maurane, Frankofon Belçikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2018)
1961 - Nadia Comăneci, Rumen jimnastikçi
1961 - Enzo Francescoli, Uruguaylı futbolcu
1963 - Nil Ünal, Türk oyuncu ve şarkıcı
1964 - David Ellefson, Amerikalı müzisyen ve bas gitarist
1964 - Wang Kuang-hui, Tayvanlı profesyonel beyzbolcu ve antrenör (ö. 2021)
1964 - Semih Saygıner, Türk bilardocu
1968 - Glenn Gilberti, Amerikalı güreşçi
1968 - Kathleen Hanna, Amerikalı müzisyen, feminist eylemci ve yazar
1970 - Tonya Harding, eski Amerikalı figür patencisi
1973 - Ibrahim Ba, Senegal asıllı Fransız futbolcu
1973 - Radha Mitchell, Avustralyalı dizi ve sinema oyuncusu
1974 - Alessandro Birindelli, İtalyan futbolcu
1976 - Judith Holofernes, Alman müzisyen ve söz yazarı
1976 - Mirosław Szymkowiak, Polonyalı futbolcu
1977 - Benni McCarthy, Güney Afrikalı eski futbolcu
1978 - Devrim Evin, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1978 - Alexandra Maria Lara, Rumen asıllı Alman sinema oyuncusu
1979 - Matt Cappotelli, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 2018)
1979 - Lucas Glover, Amerikalı golfçü
1980 - Ryan Gosling, Amerikalı oyuncu
1980 - Nur Fettahoğlu, Türk sanatçı
1980 - Benoît Pedretti, Fransız futbolcu
1981 - Sergio Floccari, İtalyan futbolcu
1981 - Anne Hathaway, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1984 - Omarion, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve dansçı
1984 - Sandara Park, Güney Koreli şarkıcı, oyuncu ve televizyon sunucusu
1984 - Zi Yan, Çinli profesyonel tenisçi
1985 - Adlène Guedioura, Cezayir asıllı, Fransız futbolcu
1986 - Ignazio Abate, İtalyan futbolcu
1986 - Nedum Onuoha, Nijerya asıllı eski İngiliz futbolcu
1987 - Jason Day, Avustralyalı golfçü
1988 - Russell Westbrook, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1989 - Hiroshi Kiyotake, Japon millî futbolcu
1992 - Trey Burke, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1994 - Guillaume Cizeron, Fransız buz dansçısı
Ölümler
430 - Ankyralı Nilus, bir manastır başkeşişi ve yazar (d. ?)
607 - III. Bonifacius, papa
1035 - Knud, İngiltere, Norveç ve Danimarka Kralı (d. 995)
1595 - John Hawkins, İngiliz gemi yapımcısı, deniz amiri, gezgin, kumandan, seyir subayı ve köle tüccarı (d. 1532)
1605 - Handan Sultan, Valide sultan ve I. Ahmed'in annesi (d. 1574)
1671 - Thomas Fairfax, İngiliz İç Savaşında parlamento ordusunda komutan ve Oliver Cromwell'in silah arkadaşı (d. 1612)
1836 - Juan Ramón Balcarce, Arjantinli askeri ve politikacı (d. 1773)
1865 - Elizabeth Gaskell, İngiliz romancı (d. 1810)
1880 - Karl Heinzen, Alman devrimci yazar (d. 1809)
1916 - Percival Lowell, Amerikalı iş insanı, yazar ve matematikçi (d. 1855)
1928 - Francis Leavenworth, Amerikalı astronom (d. 1858)
1939 - Norman Bethune, Kanadalı doktor ve hayırsever (d. 1890)
1944 - George David Birkhoff, Amerikalı matematikçi (d. 1884)
1948 - Umberto Giordano, İtalyan besteci (d. 1867)
1955 - Alfréd Hajós, Macar yüzücü ve mimar (d. 1878)
1964 - Rickard Sandler, İsveç Başbakanı (d. 1884)
1969 - Liu Shaoqi, Çinli devrimci, siyasetçi ve kuramcı (d. 1898)
1970 - Vecihe Daryal, Kanun virtüözü (d. 1908)
1981 - William Holden, Amerikalı sinema oyuncusu ve Oscar ödülü sahibi (d. 1918)
1989 - Dolores Ibarruri, BASK kökenli komünist politikacı (d. 1895)
1990 - Eve Arden, Amerikalı oyuncu (d. 1908)
1994 - Wilma Rudolph, Amerikalı eski olimpiyat şampiyonu atlet (d. 1940)
1996 - Macit Flordun, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1939)
2003 - Jonathan Brandis, Amerikalı aktör (d. 1976)
2004 - Serol Teber, Türk psikiyatr (d. 1938)
2006 - Güzin Tural, Türk dili araştırmacısı ve öğretim üyesi (d. 1957)
2008 - Mitch Mitchell, İngiliz davulcu (d. 1947)
2010 - Henryk Górecki, Polonyalı klasik müzik bestecisi (d. 1933)
2010 - Sacit Onan, Türk yönetmen, şair ve seslendirme sanatçısı (d. 1945)
2015 - Márton Fülöp, Macar eski millî futbolcu (d. 1983)
2015 - Cihatçı John, IŞİD'li cellat (d. 1988)
2016 - Mahmud Abdülaziz, Mısırlı sinema ve dizi oyuncusu (d. 1946)
2016 - Lupita Tovar, Meksikalı-Amerikalı sessiz sinema dönemi oyuncu (d. 1910)
2016 - Paul Vergès, Fransız avukat ve politikacı (d. 1925)
2016 - Yu Xu, Çinli kadın akrobasi ve savaş pilotu (d. 1986)
2017 - Jack Ralite, Fransız siyasetçi (d. 1928)
2018 - Yoshito Kajiya, Japon siyasetçi (d. 1938)
2018 - Ananth Kumar, Hint siyasetçi ve bakan (d. 1959)
2018 - Stan Lee, Amerikalı çizgi roman yazarı (d. 1922)
2018 - David Pearson, Amerikalı eski otomobil yarışçısı (d. 1934)
2019 - Mitsuhisa Taguchi, Japon eski millî futbolcu (d. 1955)
2020 - Asif Basra, Hint aktör (d. 1967)
2020 - Nelly Kaplan, Arjantin doğumlu Fransız film yapımcısı, yönetmen, yazar ve senarist (d. 1931)
2020 - Lynn Kellogg, Amerikalı aktris ve şarkıcı (d. 1943)
2020 - Masatoshi Koshiba, Japon fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1926)
2020 - Leonid Potapov, Rus siyasetçi (d. 1935)
2020 - Jerry Rawlings, Ganalı asker ve siyasetçi (d. 1947)
2020 - Gernot Roll, Alman görüntü yönetmeni (d. 1939)
2020 - Krasnodar Rora, Hırvat asıllı Yugoslav millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1945)
2021 - Paul Gludovatz, Avusturyalı teknik direktör (d. 1946)
2022 - David English, İngiliz hayırsever, kriketçi, oyuncu, yazar (d. 1946)
2022 - Mehran Karimi Nasseri, 1988-2006 arası Charles de Gaulle Havalimanı'ndaki Terminal 1'in gidiş salonunda yaşayan İranlı bir mülteci (d. 1945)
2022 - Velta Skurstene, Leton tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1930)
2022 - Steve Webber, Amerikalı eski beyzbol oyuncusu ve antrenör (d. 1947)
Tatiller ve özel günler
Dünya Zatürre (Pnömoni) Günü
Fırtına : Lodos Fırtınası
1112
12
|
13 Kasım
|
Olaylar
1805 - Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız Ordusu, Viyana'ya girdi.
1885 - Sırp-Bulgar Savaşı başladı.
1907 - Paul Cornu, ilk helikopter uçuşunu başardı.
1918 - İstanbul Limanı'nın İtilaf Devletleri'nce işgâli. I. Dünya Savaşı sonunda; Atatürk'ün "Geldikleri gibi giderler" dediği İtilaf Devletleri Donanması, İstanbul Boğazı'na demirledi.
1920 - Milletler Cemiyeti'nin Cenevre'deki açılışına 41 ülkeden 5 bin temsilci katıldı.
1922 - Tekirdağ'ın kurtuluşu.
1925 - Sürrealistlerin ilk sergisi, Paris Galerie Pierre'de gece yarısı saatlerinde ziyarete açıldı.
1942 - Devlet memurlarına, parasız elbise ve ayakkabı verilmesine ilişkin kanun kabul edildi.
1945 - De Gaulle, Fransa Cumhurbaşkanı seçildi.
1956 - ABD Yüksek Mahkemesi, Alabama eyaletinde otobüslerde siyah-beyaz ayrımcılığına yol açan yasanın geçersizliğini ilan etti.
1960 - Sammy Davis, Jr., İsveçli oyuncu May Britt ile evlendi. Irklar arası evlilik ABD'nin 50 eyaletinin 31'inde hala yasaktı.
1960 - Millî Birlik Komitesi'nin 14 üyesi, komiteden atıldı. Bu kişiler yurt dışına gönderildi.
1966 - Adana'da Amerikalı erlerin kadınlara sarkıntılık ettikleri iddiasıyla Amerikalılara ait bina ve otomobiller tahrip edildi.
1966 - Tank ve zırhlı araçlardan kurulu bir İsrail birliği, Ürdün hududunu geçerek 4.000 nüfuslu Samu Köyüne hücum etti ve köy halkını yok etti.
1968 - Din Görevlileri Federasyonu kapatıldı.
1968 - Türkiye İşçi Partisi Kongresi'nde, Mehmet Ali Aybar yeniden Genel Başkan seçildi.
1970 - Saatte 150 mil süratle esen Bhola kasırgası Doğu Pakistan'ın Ganj deltasını (şimdiki Bangladeş) vurdu. Bir gecede yaklaşık 500.000 kişi öldü. 20. yüzyılın en büyük doğa felaketi olarak kabul edilir.
1970 - Suriye'de, Hafız Esad darbe yaptı.
1976 - BM Genel Kurulu, Kıbrıs'taki bütün yabancı askerlerin çekilmesini ve mültecilerin yerlerine dönmesini öngören tasarıyı kabul etti.
1977 - Ajda Pekkan, 7. Dünya Popüler Şarkı Yarışması'nda 2 Altın Madalya kazandı.
1983 - Yüksek Seçim Kurulu, 12 Eylül Darbesi'nden sonra yapılan ilk seçimin kesin sonuçlarını açıkladı: ANAP 211, HP 117, MDP 71 milletvekili çıkardı.
1985 - Kolombiya'daki Nevado del Ruiz yanardağı patladı. 23 bin kişinin ölümüne neden olan afet, 20. yüzyılın en ölümcül ikinci yanardağ felaketi oldu.
1995 - Açık Radyo yayın hayatına başladı.
1995 - Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da bomba yüklü araçlarla gerçekleştirilen saldırıda 7 kişi öldü.
2002 - Irak, silah denetçilerinin ülkeye dört yıl aradan sonra dönmesini öngören BM kararını kabul etti.
2007 - İlk kez bir İsrail Cumhurbaşkanı (Şimon Peres), TBMM'de konuştu.
2009 - Su bulma umuduyla Ay'ın güney kutbunu bombalayan NASA, çarpma sonuçlarını açıkladığı basın toplantısında, Ay'da önemli miktarda su bulunduğunu duyurdu.
2015 - Paris'te akşam saatlerinde konser salonu, stadyum, restoran ve barlara yönelik koordineli şekilde düzenlenen terör saldırılarında 132 kişi öldü.
2022 - 13 Kasım'da İstanbul'a bağlı Beyoğlu ilçesindeki İstiklal Caddesi'nde bir patlama meydana geldi. 6 kişi yaşamını yitirdi, 81 kişi yaralandı.
Doğumlar
354 - Augustinus, Kuzey Afrikalı teolog (ö. 430)
1312 - III. Edward, İngiltere Kralı (ö. 1377)
1486 - Johann Eck, Alman hristiyan Teologu (ö. 1543)
1559 - VII. Albert, 1619'da birkaç ay boyunca Avusturya dükü (ö. 1621)
1572 - I. Kirillos, Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesi'nin 190. Ekümenik Patriği (ö. 1638)
1760 - Jiaqing, Çin'in Qing Hanedanı'nın yedinci imparatoru (ö. 1820)
1785 - Caroline Lamb, İngiliz kadın soylu ve yazar (ö. 1828)
1813 - II. Petar Petrović Njegoš, Bir Karadağ devlet şefi, Karadağ Ortodoks Kilisesi piskoposu, yazar, şair ve filozof (ö. 1851)
1814 - Joseph Hooker, Amerikalı general (ö. 1879)
1833 - Edwin Booth, Amerikalı oyuncu (ö. 1893)
1838 - Joseph F. Smith, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 6. başkanı (ö. 1918)
1848 - I. Albert, 29. Monako prensi (ö. 1922)
1850 - Robert Louis Stevenson, İskoç yazar (ö. 1894)
1856 - Louis Brandeis, Amerikalı avukat (ö. 1941)
1878 - Max Dehn, Alman matematikçi (ö. 1952)
1893 - Edward Adelbert Doisy, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1986)
1894 - Arthur Nebe, Nazi Almanyası'nın SS Generali (ö. 1945)
1896 - Nobusuke Kishi, Japon politikacı ve Japonya'nın 56 ve 57. Başbakanı (II. Dünya Savaşı sonrası savaş suçu hükümlüsü) (ö. 1987)
1899 - İskender Mirza, Pakistan'ın ilk cumhurbaşkanı (ö. 1969)
1906 - Hermoine Baddeley, İngiliz karakter oyuncusu (ö. 1986)
1912 - Sıtkı Koçman, Türk iş insanı, sanayici ve hayırsever (ö. 2005)
1913 - Lon Nol, Kamboçyalı politikacı ve general (ö. 1985)
1914 - Amelia Bence, Arjantinli aktris (ö. 2016)
1923 - Linda Christian, Amerikalı oyuncu (ö. 2011)
1929 - Nazmi Bari, Türk eski millî tenisçi (ö. 2008)
1930 - Adrienne Corri, Britanyalı oyuncu (ö. 2016)
1932 - Fahrettin Aslan, Türk gazino işletmecisi ve Maksim Gazinosu sahibi (ö. 2005)
1934 - Garry Marshall, Amerikalı oyuncu ve yapımcı (ö. 2016)
1935 - Aykut Sporel, Türk radyo programcısı
1935 - Tom Atkins, Amerikalı oyuncu
1936 - Dacia Maraini, İtalyan yazar
1938 - Jean Seberg, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1979)
1939 - Karel Brückner, Çek eski futbolcu ve teknik direktör
1940 - Saul Kripke, Amerikalı filozof ve mantıkçı
1941 - Mel Stottlemyre, Amerikalı eski profesyonel beyzbol oyuncusu ve antrenörü (ö. 2019)
1943 - Roberto Boninsegna, İtalyan millî futbolcu
1943 - Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Kırım Tatar Millî Meclisi Başkanı
1943 - Howard Wilkinson, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
1947 - Joe Mantegna, Amerikalı Tony sahibi oyuncu, film yapımcısı, yazar ve yönetmen
1953 - Frances Conroy, Amerikalı oyuncu
1953 - Andrés Manuel López Obrador, Meksikalı siyasetçi
1954 - Chris Noth, Amerikalı oyuncu
1955 - Whoopi Goldberg, Amerikalı sinema oyuncusu, komedyen ve Oscar ödülü sahibi
1959 - Caroline Goodall, İngiliz oyuncu
1961 - Metin Uca, Türk sunucu, yazar ve seslendirme sanatçısı
1967 - Juhi Chawla, Hint oyuncu
1967 - Jimmy Kimmel, Amerikalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı
1967 - Steve Zahn, Amerikalı oyuncu ve komedyen
1969 - Ayaan Hirsi Ali, Hollandalı-Amerikalı aktivist, yazar ve eski Hollanda milletvekili
1969 - Gerard Butler, İskoçyalı sinema oyuncusu
1970 - Ajlan Büyükburç, Türk müzisyen (ö. 1999)
1970 - Yuliya Graudyn, Rus atlet
1972 - Takuya Kimura, Japon şarkıcı ve oyuncu
1975 - Ivica Dragutinović, Sırp eski defans oyuncusu
1975 - James Kyson Lee, Amerikalı oyuncu
1975 - Quim, Portekizli kaleci
1976 - Albina Akhatova, Rus biatlet
1977 - Kiele Sanchez, Amerikalı oyuncu
1977 - Huang Xiaoming, Çinli oyuncu, şarkıcı ve model
1979 - Metta World Peace, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1980 - Monique Coleman, Amerikalı oyuncu
1982 - Kumi Kōda, Japon şarkıcı ve aktris
1984 - Lucas Barrios, Arjantin asıllı Paraguaylı millî futbolcu
1984 - İsmail Demirci, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1993 - Julia Michaels, Amerikalı şarkıcı-şarkı yazarı
1994 - Ryo Takano, Japon futbolcu
1999 - Lando Norris, İngiliz Formula 1 pilotu
2002 - Emma Raducanu, Britanyalı profesyonel tenis oyuncusu
Ölümler
867 - I. Nicolaus, 24 Nisan 858 tarihinden ölümüne kadar Papalık yapmıştır
1093 - III. Malcolm, 1058'den 1093'e kadar İskoç kralı (d. 1031)
1143 - Fulk, 1131 ile ölümüne kadar Kudüs Kralı
1359 - II. İvan, Moskova ve Vladimir büyük prensi (d. 1326)
1460 - Gemici Henrique, Portekiz Prensi (d. 1394)
1727 - Celleli Sophia Dorothea, İngiltere kralı ve Hannover elektörü I. George'un (1660-1727) kuzeni ve eşi (d. 1660)
1770 - George Grenville, İngiliz politikacı ve Başbakan (d. 1712)
1828 - Andre Joseph Abrial, Fransız siyasetçi (d. 1750)
1849 - William Etty, İngiliz ressam (d. 1787)
1868 - Gioacchino Rossini, İtalyan besteci (d. 1792)
1899 - Ulrike von Levetzow, Alman yazar (d. 1804)
1903 - Camille Pissarro, Fransız ressam (d. 1830)
1943 - Sadri Ertem, Türk hikâye ve roman yazarı ve Kütahya milletvekili (d. 1898)
1949 - Hıfzı Tevfik Gönensay, Türk eğitimci ve edebiyat tarihçisi (d. 1892)
1954 - Paul Ludwig Ewald von Kleist, Almanya'nın süvari subayı ve Nazi Almanyası'nın Generalfeldmarschall'i (d. 1881)
1957 - Nuri Demirağ, Türk iş insanı ve siyasetçi (d. 1886)
1958 - İskender Mirza, Pakistan'ın ilk cumhurbaşkanı (d. 1899)
1963 - Margaret Murray, İngiliz Egyptologist, arkeolog, antropolog, tarihçi ve halkbilimci (d. 1863)
1970 - Ali Ekber Tufan, Türk siyasetçi (d. 1870)
1971 - Celal Esat Arseven, Türk sanat tarihçisi (d. 1876)
1974 - Vittorio de Sica, İtalyan yönetmen (d. 1902)
1974 - Karen Silkwood, Amerikalı sendikacı ve eylemci (d. 1946)
1975 - Olga Berggolts, Sovyet şair (d. 1910)
1979 - Dimitri Psathas, Yunan yazar (d. 1907)
1980 - Mehmet Zahid Kotku, Türk mutasavvıf ve yazar (d. 1897)
1989 - II. Franz Joseph, 1938 yılından ölümüne kadar Lihtenştayn Prensi (d. 1906)
1989 - Rohana Wijeweera, Sri Lankalı siyasetçi (d. 1943)
1994 - Nedim Günsür, Türk ressam (d. 1924)
2001 - Cornelius Warmerdam, Amerikalı atlet (d. 1915)
2002 - Juan Alberto Schiaffino, Uruguay asıllı ve İtalya vatandaşlığı da bulunan eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1925)
2004 - Ol' Dirty Bastard, Amerikalı rapçi ve yapımcı (d. 1968)
2004 - Carlo Rustichelli, İtalyan film müziği bestecisi (d. 1916)
2005 - Eddie Guerrero, Amerikalı güreşçi (d. 1967)
2011 - Kaşif Kozinoğlu, Türk asker ve Millî İstihbarat Teşkilatı Dış Operasyonlar Dairesi Başkanı (d. 1955)
2014 - Alexander Grothendieck, Alman asıllı Fransız matematikçi (d. 1928)
2016 - Laurent Pokou, Fildişi Sahilli eski millî futbolcu (d. 1947)
2016 - Leon Russell, Amerikalı country-rock müzisyeni (d. 1942)
2017 - Thomas J. Hudner Jr., Birleşik Devletler Donanması'nda subay ve deniz havacısı (d. 1924)
2017 - Alina Janowska, Polonyalı oyuncu (d. 1923)
2018 - Lucho Gatica, Şilili şarkıcı, oyuncu ve televizyon sunucusu (d. 1928)
2018 - Marcella Jeandeau, Eski İtalyan kadın Olimpiyat atleti (d. 1928)
2018 - Katherine MacGregor, Amerikalı oyuncu (d. 1925)
2019 - Kieran Modra, Avustralyalı Paralimpik yüzücü, atlet ve bisiklet yarışçısı (d. 1972)
2019 - Raymond Poulidor, eski profesyonel yol bisikleti yarışçısı (d. 1936)
2019 - Niall Tóibín, İrlandalı komedyen ve oyuncu (d. 1929)
2020 - Attila Horváth, Macar disk atıcı (d. 1967)
2020 - Peter Sutcliffe, "Yorkshire Ripper" olarak da bilinen İngiliz seri katil (d. 1946)
2021 - Dragoș Petre Dumitriu, Rumen siyasetçi (d. 1964)
2021 - Philip Margo, Amerikalı şarkıcı, müzisyen, yapımcı ve yazar (d. 1942)
2021 - Petra Mayer, Amerikalı kitap inceleme editörü ve gazeteci (d. 1975)
2021 - Wilbur Smith, Rodezyalı yazar (d. 1933)
2021 - Emi Wada, Japonya'da Akademi Ödüllü tiyatro, film ve bale kostüm tasarımcısıydı (d. 1937)
2022 - Golem Mustafa Khan, Bangladeşli dansçı (d. 1940)
Tatiller ve özel günler
Dünya İyilik Günü
Tekirdağ'ın Kurtuluşu
1113
13
|
14 Kasım
|
Olaylar
1889 - New York World çalışanı Nellie Bly, 40.071 kilometre sürecek olan Dünya seyahatine başladı. Seyahatine esin kaynağı olan Seksen Günde Devr-i Âlem'in yazarı Jules Verne ile de bu seyahati sırasında tanıştı.
1914 - Fuat Uzkınay, ilk Türk filmi sayılan "Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı"nı çekti.
1918 - Çekoslovakya'da cumhuriyet ilan edildi.
1922 - BBC, Birleşik Krallık'ta radyo yayınlarına başladı.
1922 - Tekirdağ'ın Malkara ilçesinin kurtuluşu.
1925 - Sivas'ta bazı kişiler şapka inkılabına karşı duvarlara yazılar astı. İmamzade Mehmet Necati, bu nedenle idama mahkûm oldu.
1940 - Birleşik Krallık'ın Coventry şehri hava saldırısına uğradı; 100 sivil öldü.
1941 - Türkçe Terimler Cep Kılavuzu yüksek okul öğretmenlerine dağıtıldı.
1944 - Ahıska Türkleri'nin Ahıska'dan sürülmesi.
1958 - Hukuk Profesörü Ragıp Sarıca, "Gazetecilerin tevkif edildiği yerde demokrasi yoktur" dedi.
1960 - Yassıada duruşmalarında, eski Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'yla ilgili döviz yolsuzluğu davası başladı. Aynı gün, eski Başbakan Adnan Menderes’in yargılandığı "Bebek Davası"nda delil olarak bebeğin kemikleri Ankara'dan getirildi.
1964 - Amerikalı aktör Kirk Douglas, "iyi niyet elçisi" olarak Türkiye'ye geldi. Başbakan İsmet İnönü, Douglas'ı kabul etti.
1969 - Muammer Kaddafi, Libya'daki bütün yabancı bankaları kamulaştırdı.
1969 - NASA, Ay yüzeyindeki ikinci insanlı görev için Apollo 12 uzay aracını fırlattı.
1971 - Mariner 9, Mars gezegenine ulaştı ve başka bir gezegenin yörüngesinde dönen ilk uzay aracı olma unvanını kazandı.
1972 - İsmet İnönü, 5 Kasım'da CHP’den, bugün de milletvekilliğinden istifa etti.
1975 - İspanya, Batı Sahra'daki egemenlik hakkından vazgeçti.
1976 - Çayırhan Termik Santrali ve Kömür Üretim Tesislerinin temeli atıldı.
1983 - Barış Derneği davası sonuçlandı. 18 kişi 8 yıl, 5 kişi de 5 yıl hapis cezasına mahkûm oldu.
1984 - Türkiye millî futbol takımı, kendi sahasında İngiltere'ye 8-0 yenildi.
1985 - Demokratik Sol Parti (DSP), Bülent Ecevit önderliğinde kuruldu.
1991 - Anadoluhisarı açıklarında koyun yüklü bir yabancı gemi, başka bir yabancı bandıralı gemiyle çarpıştı; 2 gemici kayboldu, 22 bin koyun boğuldu.
1993 - Naim Süleymanoğlu, Dünya Halter Şampiyonası'nda üç altın madalya kazandı.
2002 - 1993'te 2 CIA mensubunu öldürmekten mahkûm olan Pakistanlı Aimal Han Kasi, Virginia'da zehirli iğneyle idam edildi.
2016 - Yeni Zelanda'nın Christchurch şehrinde 7,8 şiddetinde deprem meydana geldi. 2 kişi öldü.
Doğumlar
1663 - Friedrich Wilhelm Zachau, Alman müzisyen ve besteci (ö. 1712)
1719 - Leopold Mozart, Alman besteci ve müzisyen (Wolfgang Amadeus Mozart'ın babası) (ö. 1787)
1765 - Robert Fulton, Amerikalı mucit (ö. 1815)
1771 - Xavier Bichat, Fransız anatomi bilgini ve fizyolog (ö. 1802)
1774 - Gaspare Spontini, İtalyan besteci (ö. 1851)
1797 - Charles Lyell, İskoç jeolog (ö. 1875)
1803 - Jacob Abbott, Amerikalı çocuk kitapları yazarı (ö. 1879)
1812 - Aleardo Aleardi, İtalyan şair (ö. 1878)
1838 - August Šenoa, Hırvat romancı, eleştirmen, editör, şair ve oyun yazarı (ö. 1881)
1840 - Claude Monet, Fransız empresyonist ressam (ö. 1926)
1861 - Frederick Jackson Turner, Amerikalı tarihçi (ö. 1932)
1863 - Leo Hendrik Baekeland, Belçika asıllı Amerikalı kimyacı (ö. 1944)
1875 - Jakob Schaffner, İsviçreli romancı (ö. 1944)
1877 - Norman Brookes, Avustralyalı tenisçi (ö. 1968)
1878 - Julie Manet, Fransız ressam (ö. 1966)
1889 - Jawaharlal Nehru, Hindistan'ın ilk Başbakanı (ö. 1964)
1891 - Frederick Banting, Kanadalı tıp doktoru ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1941)
1900 - Aaron Copland, Amerikalı besteci ve En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahibi (ö.1990)
1906 - Louise Brooks, Amerikalı sinema oyuncusu ve dansçı (ö. 1985)
1907 - Astrid Lindgren, İsveçli çocuk kitapları yazarı (ö. 2002)
1907 - Howard W. Hunter, Amerikalı dini lider (ö. 1995)
1908 - Joseph Raymond McCarthy, Amerikalı senatör (ö. 1957)
1910 - Eric Malpass, İngiliz romancı (ö. 1996)
1917 - Park Chung-hee, Güney Koreli asker ve siyasetçi (ö. 1979)
1919 - Salah Birsel, Türk şair ve deneme yazarı (ö. 1999)
1922 - Butros Butros-Gali, Mısırlı diplomat ve Birleşmiş Milletler'in 6. Genel Sekreteri (ö. 2016)
1922 - Veronica Lake, Amerikalı aktris (ö. 1973)
1924 - Leonid Kogan, Sovyet kemancı (ö. 1982)
1926 - Marc Aryan, Ermeni asıllı Belçikalı şarkıcı (ö. 1985)
1927 - Narciso Yepes, İspanyol klasik gitar sanatçısı (ö. 1997)
1930 - Monique Mercure, Kanadalı oyuncu (ö. 2020)
1930 - Edward Higgins White, test pilotu ve NASA astronotu (ö. 1967)
1932 - Gunter Sachs, Alman fotoğrafçı ve yazar (ö. 2011)
1934 - Dave Mackay, İskoç eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2015)
1934 - Ellis Marsalis Jr., Amerikalı caz piyanisti ve müzik eğitimcisi (ö. 2020)
1935
Hüseyin, Ürdün Kralı (ö. 1999)
Lefteris Papadopulos, Yunan şarkı sözü yazarı, şair ve gazeteci
1937 - Önder Sav, Türk siyasetçi
1941 - Güler Ökten, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1942 - Natalia Gutman, Rus çellist
1943 - Valeri Hlevinski, Sovyet-Rus tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2021)
1944
Karen Armstrong, İngiliz yazar ve tarihçi
Nazlı Ilıcak, Türk gazeteci
1948 - III. Charles, Birleşik Krallık ve Commonwealth bölgesi üyesi 14 ülkenin kralı
1951 - Zhang Yimou, Çinli film yönetmeni
1952 - Maggie Roswell, Amerikalı seslendirme sanatçısı
1953 - Dominique de Villepin, Fransız siyasetçi
1954
Bernard Hinault, eski Fransız yol bisikleti yarışçısı
Condoleezza Rice, Amerikalı siyasetçi ve Dışişleri Bakanı
Eliseo Salazar, Şilili otomobil yarışçısı
Yanni, Yunan besteci
1955 - Jack Sikma, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu
1956
Valerie Jarrett, Amerikalı iş insanı ve eski hükûmet yetkilisi
Peter R. de Vries, Hollandalı araştırmacı gazeteci, politikacı ve program yapımcısı (ö. 2021)
1959 - Paul McGann, İngiliz oyuncu
1962
Stefano Gabbana, İtalyan modacı
Laura San Giacomo, Amerikalı oyuncu
1964 - Patrick Warburton, Amerikalı stand-up komedyeni, aktör, ses sanatçısı ve komedyen
1969 - Butch Walker, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve yapımcı
1970 - Brendan Benson, Amerikalı şarkı sözü yazarı ve müzisyen
1972
Matt Bloom, Amerikalı profesyonel güreşçi
Josh Duhamel, Amerikalı sinema ve televizyon oyuncusu
Edyta Górniak, Polonyalı şarkıcı
1973 - Adina Howard, Amerikalı R&B şarkıcısı
1975
Travis Barker, Amerikalı müzisyen ve yapımcı
Luizão, Brezilyalı futbolcu
1975 - Gary Vaynerchuk, Belaruslu–Amerikalı girişimci ve motivasyon konuşmacısı
1977 - Obie Trice, Amerikalı rapçi
1978 - Michala Banas, Yeni Zelandalı televizyon oyuncusu ve şarkıcı
1979
Olga Kurylenko, Ukraynalı-Fransız oyuncu ve model
Miguel Sabah, Meksikalı futbolcu
1981
Vanessa Bayer, Amerikalı oyuncu ve komedyen
Russell Tovey, İngiliz oyuncu
1982
Marija Şerifoviç, Sırp şarkıcı
Joy Williams, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1983 - Chelsea Wolfe, Amerikalı şarkıcı-şarkı yazarı ve müzisyen
1984 - Marija Šerifović, Sırp şarkıcı
1985 - Thomas Vermaelen, Belçikalı futbolcu
1987 - Yorgos Yeoryiadis, Yunan millî futbolcu
1989
Vlad Chiricheș, Rumen millî futbolcu
Jake Livermore, İngiliz millî futbolcu
1990 - Roman Bürki, İsviçreli millî futbolcu
1991 - Graham Patrick Martin, Amerikalı oyuncu
1992 - Burak Tozkoparan, Türk oyuncu ve müzisyen
1993 - Samuel Umtiti, Kamerun asıllı Fransız millî futbolcu
1994 - Bubacarr Sanneh, Gambiyalı millî futbolcu
1997 - Axel Tuanzebe, Demokratik Kongo asıllı İngiliz futbolcudur
Ölümler
565 - I. Justinianus, Bizans İmparatoru (d. 482-483)
976 - Taizu, Çin'in Song Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatoru (d. 927)
1263 - Aleksandr Nevski, Novgorod'un Büyük Prensi ve Rus savaş kahramanı (d. 1220)
1359 - Gregori Palamas, Selanik Başpiskoposu, teolog ve mistik (d. 1296)
1533 - Piri Mehmet Paşa, Osmanlı sadrazamı (d. 1458)
1716 - Gottfried Wilhelm Leibniz, Alman filozof (d. 1646)
1817 - Policarpa Salavarrieta, Kolombiya'nın bağımsızlığı için mücadele vermiş ajan ve devrimci (d. 1795)
1831 - Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Alman filozof (d. 1770)
1844 - Flora Tristan, Fransız yazar, sosyalist ve kadın hakları savunucusu (d. 1803)
1908 - Guangxu, Qing (Mançu) hanedanının dokuzuncu imparatoru (1875-1908) (d. 1871)
1909 - Joshua Slocum, Amerikalı denizci, gezgin ve yazar (d. 1844)
1928 - Şekerci Cemil Bey, klasik Türk müziği bestecisi (d. 1867)
1946 - Manuel de Falla, İspanyol besteci ve piyanist (d. 1876)
1950 - Orhan Veli Kanık, Türk şair (d. 1914)
1962 - Manuel Gálvez, Arjantinli yazar ve şair (d. 1882)
1966 - Steingrímur Steinþórsson, İzlanda Başbakanı (d. 1893)
1982 - Osman Canberk, Türk çevirmen ve gülmece yazarı (d. 1908)
1985 - Wellington Koo, Çin Cumhurbaşkanı (d. 1888)
1991 - Tony Richardson, İngiliz sinema yönetmeni ve Oscar ödülü sahibi (d. 1928)
1992 - Ernst Happel, Avusturyalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1925)
1997 - Eddie Arcaro, Amerikalı jokey (d. 1916)
2001 - Juan Carlos Lorenzo, Arjantinli futbolcu ve teknik direktör (d. 1922)
2009 - Ensari Bulut, Türk siyasetçi (d. 1956)
2011 - Esin Afşar, Türk ses sanatçısı, yazar, çevirmen, tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1936)
2014 - Diem Brown, Amerikalı sunucu ve gazeteci (d. 1982)
2014 - Murteza Paşayi, İranlı müzisyen, besteci ve pop şarkıcısı (d. 1984)
2015 - Nick Bockwinkel, Amerikalı eski profesyonel güreşçi ve çalıştırıcı (d. 1934)
2016 - Vladimir Belov, Soyvet-Rus eski hentbolcu (d. 1958)
2016 - Gwen Ifill, Amerikalı gazeteci, yazar ve Tv sunucusu (d. 1955)
2016 - Janet Wright, İngiliz-Kanadalı kadın oyuncu (d. 1945)
2017 - İsmet Iraz, Türk taekwondocu (d. 1936)
2017 - Shyama, Pakistan doğumlu Hint oyuncu (d. 1935)
2018 - Rolf Hoppe, Alman tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1930)
2018 - Mario Suárez, Venezuelalı halk müziği şarkıcısı ve müzisyeni (d. 1926)
2019 - María Baxa, İtalyan-Sırp sinema oyuncusu (d. 1943)
2019 - Branko Lustig, Hırvat film yapımcısı (d. 1932)
2020 - Armen Cigarhanyan, Ermeni-Sovyet aktör ve tiyatro yönetmeni (d. 1935)
2020 - Lindy McDaniel, Amerikalı profesyonel beyzbol oyuncusu (d. 1935)
2020 - Ahmet Kekeç, Türk gazeteci, yazar (d. 1961)
2020 - Hasan Muratović, Boşnak akademisyen ve siyasetçi (d. 1940)
2020 - Kay Wiestål, İsveçli futbolcu ve girişimci (d. 1940)
2021 - Etel Adnan, Lübnan asıllı Amerikalı şair, ressam, yazar ve entelektüel (d. 1925)
2021 - Heath Freeman, Amerikalı aktör (d. 1980)
2022 - Pappu, Hintli görüntü yönetmeni (d. 1978)
2022 - Aleksandr Sloboda, Belaruslu siyasetçi (d. 1920
Tatiller ve özel günler
Dünya Diyabet Günü
1114
14
|
15 Kasım
|
Olaylar
1315 - Morgarten Muharebesi'nde İsviçre Konfederasyonu, Habsburg Hanedanının kontrolündeki Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na karşı zafer kazandılar.
1638 - Osmanlı Ordusu Bağdat'ı kuşatmaya başladı.
1687 - II. Süleyman'ın dağıttığı ulufeyi az bulan yeniçeri ve sipahiler ayaklandı.
1808 - Alemdar Vakası olarak adlandırılan yeniçeri ayaklanması başladı.
1889 - Brezilya'da monarşi devrildi ve cumhuriyet kuruldu.
1908 - Belçika, Kongo Bağımsız Devleti'ni ilhak etti.
1920 - Milletler Cemiyeti'nin ilk toplantısı İsviçre'nin Cenevre şehrinde yapıldı.
1937 - Dersim Harekâtı'nın ilk adımı tamamlandı. İsyanın lideri Seyit Rıza ve 6 arkadaşı Elazığ'da idam edildi.
1942 - İki fiyatlı ekmek satışına başlandı. Memurlar 14, halk 27 kuruştan ekmek alacak.
1956 - Orta Doğu Teknik Üniversitesi kuruldu.
1967 - Kıbrıs'ta üç Türk köyüne saldırarak işgal eden Rum tedhişçiler, 28 Türk'ü öldürdü, 200'ün üzerinde Türk kayboldu. Olağanüstü toplanan Bakanlar Kurulu, Genelkurmay Başkanı ve Kuvvet Komutanları ile durumu değerlendirdi.
1969 - Washington, DC'de çeyrek milyon kişi Vietnam Savaşı'na karşı gösteri yaptı.
1971 - Intel şirketi, Dünyanın ilk ticari tek çipli mikroişlemcisi olan 4004'ü satışa sundu.
1973 - Isparta'da Ahmet Mehmet Uluğbay adlı bir kişi, taksi şoförü Cemalettin Çiftçi'yi parasını almak için öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.
1975 - İstanbul Devlet Klasik Türk müziği Korosu kuruldu.
1977 - Türk atleti Veli Ballı, Pakistan'da yapılan Uluslararası Atletizm Yarışmaları'nda "Maraton" dalında birinci oldu.
1979 - Yunan şilebi Evrenia ile Haydarpaşa mendireği açıklarında çarpışan Rumen tankeri İndependentanın infilak etmesi sonucu 51 Rumen denizci öldü.
1983 - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edildi.
1988 - Başbakan Turgut Özal, Türkiye'nin Filistin Devleti'ni tanıdığını açıkladı.
1995 - Türkiye millî futbol takımı, İsveç'le berabere kaldı. Böylece, ilk kez Avrupa Şampiyonası'na katılma hakkı kazanıldı.
2000 - Manisa'da 16 gence işkence iddiasıyla üçüncü kez yargılanan polislere 5 ila 10 yıl arasında ceza verildi. Polisler, ilk iki yargılamada beraat etmişlerdi.
2003 - İstanbul'da Neve Şalom Sinagogu ve Bet İsrael Sinagogu'na, Cumartesi duası sırasında eş zamanlı intihar saldırılarında bulunuldu; 28 kişi öldü.
2007 - Taraf gazetesi, yazar Ahmet Altan'ın Genel Yayın Yönetmenliğinde, "Düşünmek taraf olmaktır" sloganı ile günlük olarak yayınlanmaya başladı.
2012 - Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk millî muharebe tankı Altay'ın tanıtımı yapıldı.
2022 - Dünya nüfusu 8 milyarı geçti.
Doğumlar
1316 - I. Jean, Capet Hanedanı'ndan Fransa kralı X. Louis ve eşi Clementia Macaristanlı'nın kral X. Louis'in ölümünden sonra doğmuş olan oğlu (ö. 1316)
1397 - V. Nicholaus, Papa (ö. 1455)
1708 - William Pitt, İngiliz devlet adamı (ö. 1778)
1738 - William Herschel, Alman asıllı İngiliz astronom (ö. 1822)
1757 - Jacques-René Hébert, Fransız gazeteci ve siyasetçi (ö. 1794)
1776 - José Joaquín Fernández de Lizardi, Meksikalı yazar ve politik gazeteci (ö. 1827)
1778 - Giovanni Battista Belzoni, İtalyan Mısır bilimcisi ve kaşifi (ö. 1823)
1784 - Jérôme Bonaparte, I. Napolyon'un en küçük kardeşi (ö. 1860)
1852 - Tevfik Paşa, Mısır Hidivi (ö. 1892)
1862 - Gerhart Hauptmann, Alman yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1946)
1868 - Emil Racoviță, Rumen biolog, zoolog, mağara bilimci ve Antarktik kaşifi (ö. 1947)
1873 - Sara Josephine Baker, Amerikalı doktor (ö. 1945)
1874 - August Krogh, Danimarkalı zoolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1949)
1874 - Charles Edward Merriam, Amerikalı siyaset bilimci (ö. 1953)
1881 - Franklin Pierce Adams, Amerikalı çevirmen, şair ve radyocu (ö. 1960)
1882 - Felix Frankfurter, Amerikalı avukat, profesör ve hukukçu (ö. 1965)
1886 - René Guénon, Fransız metafizikçi ve yazar (ö. 1951)
1887 - Georgia O'Keeffe, Amerikalı ressam (ö. 1986)
1891 - Erwin Rommel, Alman mareşal (ö. 1944)
1895 - Olga Nikolayevna Romanova, imparatorluk Rusyası'nın son hakimi Çar II. Nikolay'ın ve onun eşi Aleksandra Fyodorovna'nın en büyük kızları (ö. 1918)
1896 - Horia Hulubei, Rumen fizikçi (ö. 1972)
1903 - Ercüment Behzat Lav, Türk şair (ö. 1984)
1905 - Mantovani, İtalyan asıllı besteci (ö. 1980)
1906 - Curtis LeMay, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ndeki general (ö. 1990)
1907 - Claus von Stauffenberg, Alman subay (Hitler'e suikast teşebbüsünde bulunan) (idam) (ö. 1944)
1912 - Cemal Bingöl, Türk ressam ve resim öğretmeni (ö. 1993)
1922 - Francesco Rosi, İtalyan film yönetmeni (ö. 2015)
1929 - Ed Asner, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2021)
1930 - J. G. Ballard, İngiliz yazar (ö. 2009)
1931 - John Kerr, Amerikalı oyuncu (ö. 2013)
1931 - Mwai Kibaki, Kenya Cumhuriyeti'nin üçüncü devlet başkanı
1931 - Pascal Lissouba, Kongolu siyasetçi (ö. 2020)
1932 - Petula Clark, İngiliz oyuncu ve şarkıcı
1932 - Alvin Plantinga, Amerikalı Hristiyan felsefeci
1933 - Gloria Foster, Amerikalı oyuncu (ö. 2001)
1935 - Yıldırım Akbulut, Türk avukat ve Türkiye'nin 20. Başbakanı (ö. 2021)
1936 - Wolf Biermann, Doğu Alman muhalifi sosyalist şair ve şarkıcı
1939 - Yaphet Kotto, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2021)
1939 - Rauni-Leena Luukanen-Kilde, Fin hekim, yazar ve ufolog (ö. 2015)
1940 - Roberto Cavalli, İtalyan moda tasarımcısı
1942 - Yavuz Donat, Türk gazeteci
1942 - Daniel Barenboim, Arjantin asıllı İsrailli orkestra şefi ve piyanist
1943 - Arsenio Lope Huerta, İspanyol hukukçu, siyasetçi, yazar ve ekonomist (ö. 2021)
1944 - Deniz Türkali, Türk oyuncu ve şarkıcı
1944 - Ümit Tokcan, Türk müzisyen
1944 - Sinan Cemgil, Türk devrimci ve THKO örgütünün kurucularından (ö. 1971)
1945 - Bob Gunton, Amerikalı oyuncu
1945 - Anni-Frid Lyngstad, İsveçli şarkıcı
1945 - Ferdi Tayfur, Türk şarkıcı, besteci, yazar ve oyuncu
1946 - Cemil Çiçek, Türk avukat ve siyasetçi
1947 - Bill Richardson, Amerikalı siyasetçi
1947 - İsmail Düvenci, Türk oyuncu
1949 - Suat Geyik, Türk sinema oyuncusu (ö. 2015)
1951 - Beverly D'Angelo, Amerikalı aktris
1951 - Ruhat Mengi, Türk gazeteci ve yazar
1952 - Randy Savage, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 2011)
1954 - Kevin S. Bright, Amerikalı yönetici yapımcı ve yönetmen
1954 - Aleksander Kwaśniewski, Polonyalı siyasetçi ve gazeteci
1954 - Uli Stielike, Alman futbolcu ve antrenör
1956 - Celso Fonseca, Brezilyalı şarkıcı ve gitarist
1956 - Hüseyin Avni Karslıoğlu, Türk diplomat
1956 - Mustafa Sarıgül, Türk iş insanı ve siyasetçi
1961 - Metin Kaçan, Türk yazar ve senarist (ö. 2013)
1964 - Erdi Demir, Türk futbolcu
1965 - Nigel Bond, İngiliz profesyonel snooker oyuncusu
1965 - Bengi Yıldız, Türk siyasetçi
1965 - Tuluyhan Uğurlu, Türk piyano virtüözü ve besteci
1967 - Cynthia Breazeal, Amerikalı bilgisayar mühendisi
1967 - E-40, Amerikalı rapçi
1967 - François Ozon, Fransız sinema yönetmeni
1968 - Ol' Dirty Bastard, Amerikalı rapçi (ö. 2004)
1968 - Uwe Rösler, Alman futbolcu ve teknik direktör
1970 - Patrick Mboma, Kamerunlu eski millî futbolcu
1971 - Uğur Işılak, Türk ses sanatçısı, şair ve besteci
1972 - Jonny Lee Miller, İngiliz oyuncu
1973 - Abdullah Zubromawi, Suudi Arabistanlı futbolcu
1973 - Fernanda Serrano, Portekizli model ve oyuncu
1973 - Nalan Tokyürek, Türk şarkıcı, söz yazarı ve besteci
1974 - Chad Kroeger, Kanadalı müzisyen ve Nickelback grubunun vokalisti
1975 - Boris Živković, Hırvat futbolcu
1975 - Nikola Prkačin, Hırvat basketbolcu
1976 - Virginie Ledoyen, Fransız oyuncu
1976 - Nadide Sultan, Türk şarkıcı
1977 - Peter Phillips, İngiliz Kraliyet ailesi üyesi, Kraliyet Prensesi Anne’in ve Mark Phillips'in tek oğlu
1977 - Stelios Okkaridis, Rum futbolcu
1979 - Brooke Haven, Amerikalı porno yıldızı
1979 - Josemi, İspanyol futbolcu
1982 - Shalin Bhanot , Hint aktör
1983 - Fernando Verdasco, İspanyol tenisçi
1984 - Asia Kate Dillon, Amerikalı aktör
1985 - Lily Aldridge, Amerikalı manken
1985 - Andreas Çiatinis, Kıbrıs Rumu basketbolcu
1986 - Sania Mirza, Hint tenisçi
1987 - Sergio Llull, İspanyol profesyonel basketbolcu
1990 - Yıldıray Koçal, Türk futbolcu
1991 - Maxime Colin, Fransız futbolcu
1991 - Shailene Woodley, Amerikalı oyuncu
1992 - Kevin Wimmer, Avusturyalı millî futbolcu
1993 - Paulo Dybala, Arjantinli futbolcu
1995 - Karl-Anthony Towns, Dominik-Amerikalı profesyonel basketbolcu
Ölümler
MÖ 165 - Matatyahu, Yahudi rahip
1280 - Albertus Magnus, Alman düşünür (d. yaklaşık 1193)
1630 - Johannes Kepler, Alman astronom ve matematikçi (d. 1571)
1670 - Jan Amos Comenius, Çek öğretmen, bilim insanı, eğitimci ve yazar (d. 1592)
1787 - Christoph Willibald Gluck, Alman besteci (d. 1714)
1794 - John Witherspoon, Amerikalı Presbiteryen rahip ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kurucu babalarından (d. 1723)
1808 - Alemdar Mustafa Paşa, Osmanlı Sadrazamı (d. 1755)
1832 - Jean-Baptiste Say, Fransız iktisatçı (d. 1767)
1908 - Cixi, Çin imparatoriçe (d. 1835)
1910 - Wilhelm Raabe, Alman romancı (d. 1831)
1916 - Henryk Sienkiewicz, Polonyalı romancı ("Quo Vadis" in yazarı) ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1846)
1917 - Émile Durkheim, Fransız sosyolog (d. 1858)
1922 - Dimitrios Gunaris, Yunan politakçı (d. 1867)
1937 - Seyit Rıza, Dersim İsyanı lideri (d. 1863)
1949 - Nathuram Godse, Mahatma Gandhi suikastını gerçekleştiren Hindu radikali (d. 1910)
1953 - Wilhelm Stuckart, Alman siyasetçi ve avukat (d. 1902)
1954 - Lionel Barrymore, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1878)
1958 - Tyrone Power, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1914)
1959 - Charles Thomson Rees Wilson, İskoç fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1869)
1967 - Michael J. Adams, Amerikalı havacı uçak mühendisi (d. 1930)
1970 - Konstandinos Çaldaris, Yunan politikacı (d. 1884)
1971 - Rudolf Abel, Sovyet istihbarat subayı (d. 1903)
1976 - Jean Gabin, Fransız sinema oyuncusu (d. 1904)
1978 - Margaret Mead, Amerikalı insanbilimci (d. 1901)
1980 - Sedat Veyis Örnek, Türk halk bilimci, etnolog ve dinler tarihi araştırmacısı (d. 1927)
1981 - Walter Heitler, Alman fizikçi (d. 1904)
1982 - Vinoba Bhave, Hindistan toplumsal reformcusu (d. 1895)
1998 - Ludvík Daněk, Çekoslovak disk atıcısı (d. 1937)
2012 - Théophile Abega, Kamerunlu eski millî futbolcu (d. 1954)
2013 - Glafkos Kliridis, Kıbrıs Cumhuriyeti siyasetçisi (d. 1919)
2013 - Barbara Park, Amerikalı yazar (d. 1947)
2014 - Válery Mézague, Kamerunlu eski millî futbolcu (d. 1983)
2015 - Moira Orfei, İtalyan gösteri sanatçısı ve aktris (d. 1931)
2016 - Lisa Lynn Masters, Amerikalı oyuncu ve manken (d. 1964)
2016 - Paul Rosche, Alman mühendis (d. 1934)
2017 - Luis Bacalov, Arjantinli-İtalyan besteci (d. 1933)
2017 - Keith Barron, İngiliz oyuncu (d. 1934)
2017 - Françoise Héritier, Fransız antropolog (d. 1933)
2017 - Frans Krajcberg, Polonya kökenli Brezilyalı ressam, heykeltıraş, gravür ve fotoğraf sanatçısı (d. 1921)
2017 - Lil Peep, Amerikalı söz yazarı, rapçi ve model (d. 1996)
2018 - Roy Clark, Amerikalı country müzisyeni ve şarkıcısı, tv sunucusu (d. 1933)
2018 - Takayuki Fujikawa, Japon eski futbolcu (d. 1962)
2018 - Adolf Grünbaum, Amerikalı-Alman psikanalizci ve filozof (d. 1923)
2018 - Jores Medvedev, Rus tarım uzmanı (ziraatçı), biyolog, tarihçi ve muhalif kişilik (d. 1925)
2018 - Mike Noble, İngiliz çizgi roman sanatçısı ve çizer (d. 1930)
2018 - Luigi Rossi di Montelera, İtalyan girişimci, iş insanı ve siyasetçi (d. 1946)
2018 - Yves Yersin, İsviçreli yönetmen (d. 1942)
2019 - Harrison Dillard, Amerikalı atletizm sporcusu (d. 1923)
2020 - Ray Clemence, İngiliz kaleci (d. 1948)
2020 - Chandrawati, Hint siyasetçi (d. 1928)
2020 - Soumitra Chatterjee, Hint aktör, oyun yazarı, tiyatro yönetmeni, ressam ve şair (d. 1935)
2020 - Ioannis Tassias, Yunan Ortodoks piskoposu (d. 1958)
2021 - Osman Öcalan, Kürt siyasetçi ve eski PKK komutanı (d. 1958)
2022 - Heimo Linna, Finli çiftçi ve siyasetçi (d. 1925)
Tatiller ve özel günler
Filistin - Bağımsızlık Günü (1988'de ilan edildi).
Japonya - Shichi-Go-San: Üç ve yedi yaşında kız çocukları ile üç ve beş yaşında erkek çocukları için geleneksel festival günü.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin ilanı
Kaynakça
1115
15
|
16 Kasım
|
Olaylar
636 - Kadisiye Muharebesi başladı.
1485 - Moldavyalı III. Stephen ile Kili çevresini savunan Osmanlı kuvvetleri arasında Cătlăbuga Muharebesi gerçekleşti.
1532 - Francisco Pizarro ve adamları, İnka İmparatoru Atahualpa'yı esir aldılar.
1698 - Karlofça Antlaşması görüşmelerine başlandı.
1849 - Rusya'da bir mahkeme Fyodor Dostoyevski'yi, Hükûmet karşıtı eylemlerinden dolayı ölüm cezasına çarptırdı, bu ceza daha sonra kürek cezasına çevrildi.
1881 - Kraliçe takımyıldızı yönünde bulunan bir H II bölgesi ve Kahraman kolu'nun bir parçası NGC 281, Edward Barnard tarafından keşfedildi.
1893 - Sparta Praha Kulübü kuruldu.
1907 - Kızılderili Toprakları ve Oklahoma Toprakları olarak anılan bölgeler birleştirilerek, Oklahoma adı altında 46. eyalet olarak ABD'ye katıldı.
1918 - Msallata şehrinde, Trablusgarp Cumhuriyeti ilan edildi.
1919 - Romanya Ordusu'nun izni ile Miklós Horthy'nin Ordusu Budapeşte'ye girdi.
1926 - Hint şair Tagore İstanbul'a geldi. Tagore, "Yaptığınız inkılaplar yalnız Türkiye için değil, bütün Doğu için de parlak bir gelecek hazırlamaktadır." dedi.
1935 - Birleşik Krallık'ta Muhafazakâr Parti, seçimleri 432 sandalye alarak kazandı.
1937 - İran ve Irak sınırlarına ulaşacak olan Diyarbakır - Cizre demiryolunun temeli atıldı.
1938 - Atatürk'ün naaşı, Dolmabahçe Sarayı'nda katafalka kondu.
1938 - Başbakan Celal Bayar'ın kurduğu yeni Hükûmet, oylamaya katılan 348 üyenin oy birliğiyle güvenoyu aldı.
1938 - LSD, ilk kez olarak İsviçre'nin Basel şehrinde bulunan Sandoz Laboratuvarlarında, İsviçreli kimyager Dr. Albert Hofmann tarafından sentezlendi.
1940 - Tasvir-i Efkâr gazetesi, Ziyad Ebüzziya tarafından tekrar yayımlanmaya başladı.
1942 - Kokoda Patikası Seferi sona erdi.
1945 - Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) kuruldu.
1949 - İsmet İnönü ve Celâl Bayar'a suikast ihbarı yapıldı. Osman Bölükbaşı ve Fuat Arna suikast düzenleyicisi olma iddiasıyla tutuklandılar. İddianın geçersizliği anlaşılınca her ikisi de 21 Kasım günü serbest bırakıldılar.
1950 - TCG Çanakkale (S-333) gemisi, ABD Donanması'ndan Türk Deniz Kuvvetleri'ne katıldı.
1967 - Merkezi ABD'de bulunan Uluslararası Şiir Forumu, Fazıl Hüsnü Dağlarca'yı yaşayan en büyük Türk şairi seçti.
1975 - Eylül depreminde evsiz kalan Liceliler, Resmî Daireleri işgal etti.
1976 - İki Filistinli gerilla Muhammed Reşit ve Mehdi Muhammed, ömür boyu hapse mahkûm edildi. Reşit ve Muhammed 11 Ağustos 1976'da Yeşilköy havaalanında yolculara ateş açmıştı. Eylem sonrası yakalanan gerillalar, eylemi İsrail'in Uganda baskınının intikamı için yaptıklarını söylemişlerdi.
1979 - Başbakan Süleyman Demirel, "Devraldığımız şey kuyruktur, yokluktur, kan denizidir." dedi.
1981 - Kadınlar Voleybol Dünya Kupası'nda Çin kadın millî voleybol takımı, 14 puanla ilk şampiyonluğunu kazandı.
1983 - Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ) kuruldu.
1986 - Mimar Sedat Hakkı Eldem, Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü aldı. Eldem'in İstanbul Zeyrek'teki Sosyal Sigortalar Kurumu Binası bu Ödüle değer görüldü.
1987 - Türkiye'ye gelen Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Sekreteri Nihat Sargın ile Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Nabi Yağcı, gözaltına alındılar.
1988 - Yükseköğrenim kurumlarında başörtüsünü serbest bırakan düzenleme Meclis'te yasalaştı.
1991 - Bilge Karasu, "Gece" romanıyla, Pegasus Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1991 - Doğru Yol Partisi Genel Başkan Yardımcısı Hüsamettin Cindoruk, 286 oyla TBMM Başkanı seçildi.
1999 - Kadınlar Voleybol Dünya Kupası'nda Küba kadın millî voleybol takımı, 22 puanla 4. şampiyonluğunu kazandı.
2004 - House dizisinin ilk bölümünü yayınladı.
2006 - Dünya Kadınlar Voleybol Şampiyonası final maçında Brezilya kadın millî voleybol takımını 3-2 mağlup eden Rusya, 4. şampiyonluğunu kazandı.
2007 - Kadınlar Voleybol Dünya Kupası'nda İtalya kadın millî voleybol takımı, 22 puanla ilk şampiyonluğunu kazandı.
2007 - Donald Tusk, Polonya Başbakanı olarak görevine başladı.
2009 - TRT Müzik yayına başladı.
Doğumlar
MÖ 42 - Tiberius, Roma İmparatoru (ö. 37)
1436 - Leonardo Loredan, 2 Ekim 1501 – 21 Haziran 1521 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 75'inci düka (ö. 1521)
1603 - Augustyn Kordecki, Leh Katolik manastır başrahip (ö. 1673)
1643 - Jean Chardin, Fransız kuyumcu ve gezgin (ö. 1713)
1717 - Jean le Rond d'Alembert, Fransız matematikçi (ö. 1783)
1836 - Kalakaua, Hawaii kralı (ö. 1891)
1839 - Louis-Honoré Fréchette, Kanadalı şair, siyasetçi ve yazar (ö. 1908)
1861 - Luigi Facta, İtalyan siyasetçi (ö. 1930)
1873 - W. C. Handy, Amerikalı caz müzisyeni ve bestecisi (ö. 1958)
1874 - Aleksandr Kolçak, Rus deniz subayı, amiral, kutup araştırmacısı, Rusya İç Savaşı sırasında Bolşevik karşıtı (ö. 1920)
1880 - Aleksandr Blok, Rus şair (ö. 1921)
1881 - Hugo Meisl, Avusturyalı futbolcu ve spor adamı (ö. 1937)
1892 - Guo Moruo, Çinli yazar, şair, siyasetçi, senaryo yazarı, tarihçi, arkeolog ve antik yazı uzmanı (ö. 1978)
1894 - Richard von Coudenhove-Kalergi, Avusturyalı-Japon politikacı ve filozof (ö. 1972)
1895 - Paul Hindemith, Alman besteci (ö. 1963)
1896 - Oswald Mosley, İngiliz siyasetçi (ö. 1980)
1902 - Wilhelm Stuckart, Alman siyasetçi ve avukat (ö. 1953)
1906 - Henri Charrière, Fransız yazar (ö. 1973)
1907 - Burgess Meredith, Amerikalı aktör (ö. 1997)
1908 - Rahibe Emmanuelle, Belçikalı-Fransız rahibe ve hayırsever (ö. 2008)
1913 - Ellen Albertini Dow, Amerikalı aktris (ö. 2015)
1916 - Daws Butler, Amerikalı şarkıcı (ö. 1988)
1922 - José Saramago, Portekizli yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2010)
1928 - Clu Gulager, Amerikalı oyuncu ve yönetmen
1930 - Chinua Achebe, Nijeryalı yazar (ö. 2013)
1930 - Salvatore Riina, İtalyan mafya babası (ö. 2017)
1935 - Muhammed Hüseyin Fadlallah, Lübnanlı Müslüman din adamı (ö. 2010)
1936 - Tijen Par, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1938 - Walter Learning, Kanadalı tiyatro yönetmeni, oyun yazarı, yayıncı ve oyuncu (ö. 2020)
1938 - Robert Nozick, Amerikalı felsefeci (ö. 2002)
1945 - Lynn Hunt, Amerikalı tarihçi
1945 - Ünal Küpeli, Türk yönetmen, yapımcı ve senarist
1946 - Terence McKenna, Amerikalı yazar ve filozof (ö. 2000)
1946 - Jo Jo White, Eski Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (ö. 2018)
1948 - Robert Lange, İngiliz müzisyen ve yapımcı
1950 - John Swartzwelder, Amerikalı yazar
1951 - Paula Vogel, Amerikalı oyun yazarı ve akademisyen
1952 - Shigeru Miyamoto, Japon bilgisayar oyun yapımcısı
1953 - Maurice Gourdault-Montagne, İtalyan diplomat
1955 - Héctor Cúper, Arjantinli teknik direktör ve eski millî futbolcu
1955 - Guillermo Lasso, Ekvadorlu siyasetçi
1956 - Yunus Söylet, Türk akademisyen ve tıp profesörü
1957 - Jacques Gamblin, Fransız aktör
1957 - Tarık Ünlüoğlu, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (ö. 2019)
1958 - Marg Helgenberger, Amerikalı oyuncu
1958 - Sooronbay Ceenbekov, Kırgız siyasetçi
1959 - Corey Pavin, Amerikalı golfçü
1961 - Corinne Hermès, Fransız şarkıcı
1963 - René Steinke, Alman aktör
1964 - Diana Krall, Kanadalı caz piyanisti ve şarkıcısı
1964 - Valeria Bruni Tedeschi, İtalyan asıllı Fransız sinema oyuncusu
1966 - Christian Lorenz, Alman müzisyen
1968 - Serdar Cebe, Türk haber spikeri
1970 - Dennis Kelly, İngiliz tiyatro ve dizi yazarı
1971 - Taner Ertürkler, Türk oyuncu
1971 - Mustapha Hadji, Faslı futbolcu
1974 - Hannah Waddingham, İngiliz aktris ve şarkıcı
1977 - Maggie Gyllenhaal, Amerikalı oyuncu
1978 - Mehtap Sızmaz, Türk atlet
1978 - Gerhard Tremmel, Alman futbolcu
1979 - Çağla Kubat, Türk manken, oyuncu ve sporcu
1979 - Milada Spalová, Çek voleybolcu
1980 - Hasan Üçüncü, Türk futbolcu
1981 - Caitlin Glass, Amerikalı ring anonsçusu sunucu, aktris ve seslendirmen
1982 - Amar'e Stoudemire, Amerikalı basketbolcu
1983 - Ege Çubukçu, Türk rap, R&B sanatçısı, söz yazarı ve prodüktör
1985 - Sanna Marin, Finlandiya'nın 46. başbakanı
1986 - Daniel Angulo, Ekvadorlu futbolcu
1988 - Helly Luv, Kürt asıllı Fin şarkıcı, dansçı ve oyuncu
1993 - Bahrudin Atajić, Boşnak futbolcu
1994 - Brandon Larracuente, Amerikalı oyuncu
1994 - Yoshiki Yamamoto, Japon futbolcu
1995 - Noah Gray-Cabey, Amerikalı oyuncu ve müzisyen
1995 - Aslı Bekiroğlu, Türk oyuncu
1997 - Bruno Guimarães, Brezilyalı millî futbolcu
Ölümler
1264 - Lizong, Çin'in Song Hanedanı'nın 14. imparatoru (d. 1205)
1272 - III. Henry, İngiltere Kralı (d. 1207)
1328 - Prens Hisaaki, Kamakura şogunluğunun sekizinci şogunu (d. 1328)
1625 - Sofonisba Anguissola, İtalyan ressam (d. 1532)
1797 - II. Friedrich Wilhelm, Prusya Hükümdarı (d. 1744)
1831 - Carl von Clausewitz, Prusyalı general ve entelektüel (d. 1780)
1833 - René Louiche Desfontaines, Fransız botanikçi (d. 1750)
1836 - Christiaan Hendrik Persoon, Alman mikolog (d. 1761)
1876 - Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Türk hattat, bestekâr ve devlet adamı (d. 1801)
1922 - Hüseyin Hilmi, Türk sosyalist siyasetçi, Osmanlı Sosyalist Fırkası ile Türkiye Sosyalist Fırkası kurucusu ve Serbest İzmir ve İştirak gazeteleri direktörü (d. 1885)
1927 - Adolf Joffe, komünist devrimci, Bolşevik siyasetçi ve Karaylar diplomatı (ö. 1883)
1934 - Karl von Linde, Alman mucit (d. 1842)
1935 - Celal Sahir Erozan, Türk şair (d. 1883)
1938 - Abbas Mirza Şerifzade, Azeri oyuncu ve yönetmen (d. 1893)
1945 - Sigurður Eggerz, İzlanda Başbakanı (d. 1875)
1947 - Giuseppe Volpi, İtalyan iş insanı ve politikacısı (d. 1877)
1960 - Clark Gable, Amerikalı aktör ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1901)
1964 - Adnan Çalıkoğlu, Türk siyasetçi (d. 1916)
1964 - Suphi Konak, Türk siyasetçi (d. 1922)
1967 - Native Dancer, ABD doğumlu safkan yarış atı (d. 1950)
1971 - Edie Sedgwick, Amerikalı aktris (d. 1943)
1973 - Alan Watts, Amerikalı filozof (d. 1915)
1974 - Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu, Türk sosyolog ve halkbilimci (d. 1901)
1974 - Werner Issel, Alman mimar (d. 1884)
1977 - Muhit Tümerkan, Türk siyasetçi (d. 1906)
1982 - İbrahim Öktem, Türk siyasetçi ve Millî Eğitim Bakanlarından (d. 1904)
1983 - Dora Gabe, Bulgar şair, yazar, çevirmen ve aktivist (d. 1888)
1984 - Leonard Rose, Amerikalı müzisyen (d. 1918)
1990 - Fikret Kolverdi, Türk ressam (d. 1920)
1990 - Ege Bagatur, Türk siyasetçi (d. 1937)
1993 - Lucia Popp, Slovak opera sanatçısı (d. 1939)
1995 - Ralph Kronig, Alman fizikçi (d. 1904)
1997 - Saadettin Erbil, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (Mehmet Ali Erbil'in babası) (d. 1925)
1999 - Daniel Nathans, Amerikalı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi mikrobiyolog (d. 1928)
2000 - Ahmet Kaya, kürt-türk sanatçısı (d. 1957)
2005 - Henry Taube, Kanada asıllı Amerikalı kimyager (d. 1915)
2005 - Donald Watson, İngiliz aktivist (d. 1910)
2006 - Milton Friedman, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1912)
2007 - İhya Balak, Türk bürokrat (d. 1952)
2007 - Nurten İnnap, Türk halk müziği sanatçısı ve oyuncu (d. 1934)
2007 - Grethe Kausland, Norveçli şarkıcı ve oyuncu (d. 1947)
2008 - Erkan Ocaklı, Türk halk müziği sanatçısı (d. 1949)
2009 - Antonio De Nigris Guajardo, Meksikalı futbolcu (d. 1978)
2012 - Kerem Güney, Türk müzisyen (d. 1939)
2015 - Atilla Arcan, Türk aktör ve komedyen (d. 1945)
2015 - David Canary, Amerikalı oyuncu (d. 1938)
2015 - Leyla Umar, Türk gazeteci (d. 1928)
2016 - Mete Dönmezer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1947)
2017 - Robert Hirsch, Fransız oyuncu ve komedyen (d. 1925)
2017 - Ann Wedgeworth, Amerikalı oyuncu (d. 1934)
2018 - George A. Cooper, İngiliz oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1925)
2018 - Pablo Ferro, Küba asıllı Amerikalı grafiker ve tasarımcı (d. 1935)
2018 - William Goldman, Amerikalı senaryo yazarı ve romancı (d. 1931)
2018 - Francisco Serraller, İspanyol tarihçi ve yazar (d. 1948)
2019 - John Campbell Brown, İskoç astronom, akademisyen ve bilim insanı (d. 1947)
2019 - Diane Loeffler, Amerikalı siyasetçi (d. 1953)
2019 - Éric Morena, Fransız şarkıcı (d. 1951)
2020 - Dairon Blanco, Kübalı profesyonel futbolcu (d. 1992)
2020 - Henryk Gulbinowicz, Polonyalı Katolik başpiskopos ve Kardinal (d. 1923)
2020 - Tomislav Merčep, Hırvat siyasetçi ve makhumiyet almış eski savaş suçlusu rütbeli asker (d. 1952)
2020 - Velid Muallim, Suriyeli diplomat ve siyasetçi (d. 1941)
2020 - Bruce Swedien, Grammy ödüllü Amerikalı ses mühendisi ve müzik prodüktörü (d. 1934)
2021 - Md. Akabbar Hossain, Bangladeş Avami Birliği üyesi siyasetçiydi (d. 1956)
2021 - Sezai Karakoç, Türk şair, yazar, düşünür ve siyasetçi (d. 1933)
2021 - Nadrian Seeman, Amerikalı nanoteknolog ve kristalograf (d. 1945)
2021 - Mieczysław Szostek, Polonyalı hekim ve siyasetçi (d. 1933)
2022 - Nicki Aycox, Amerikalı oyuncu ve müzisyen (d. 1975)
2022 - Robert Clary, Fransız-Amerikalı aktör, yazar ve öğretim görevlisi (d. 1926)
2022 - Carol Leigh, Amerikalı sanatçı, yazar, film yapımcısı (d. 1951)
2022 - Aleksandr Martınyuk, Sovyet-Rus profesyonel buz hokeyi oyuncusu (d. 1945)
Tatiller ve özel günler
Dünya Hoşgörü Günü
İzlandaca Günü
1116
16
|
17 Kasım
|
Olaylar
284 - Diocletianus, Ordusunun hakim olduğu bölgelerde İmparatorluğunu ilan etti. Toprakların tümüne hakim olması bir yıla yakın sürdü.
1558 - İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth tahta çıktı.
1869 - Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlayan Süveyş Kanalı, görkemli bir törenle açıldı.
1877 - Rus birlikleri Kars'a saldırdı.
1914 - I. Dünya Savaşı'nda Rus İmparatorluğu tarafından Trabzon Bombardımanı başladı.
1918 - İngilizler, Bakü'yü işgal ettiler.
1922 - Sibirya, Sovyetler Birliği'ne katıldı.
1922 - Son Osmanlı padişahı VI. Mehmet (Vahdettin), İstanbul'u terk etti.
1922 - Şarköy'ün 2,5 yıllık Yunan işgalinden kurtuluşu.
1924 - İlk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu.
1930 - Serbest Cumhuriyet Fırkası kendini feshetti.
1933 - Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ile ticari ve diplomatik ilişkiler kurmaya başladı.
1936 - Alman mimar ve şehir plancısı Bruno Taut, İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinin başına getirildi.
1963 - Yerel seçimleri Adalet Partisi kazandı.
1967 - TBMM ikinci kez yaptığı gizli oturumda, 18 saat 20 dakika Kıbrıs'taki son gelişmeleri görüştü.
1972 - Türkiye'de ilk kadın partisi olan Türkiye Ulusal Kadınlar Partisi kuruldu.
1972 - Juan Peron, 17 yıllık sürgünden sonra Arjantin'e döndü.
1973 - Atina'da üniversite öğrencileri, cunta rejimine karşı ayaklandılar. Askerlerin ateşi sonucu 34 öğrenci öldü, yüzlercesi yaralandı.
1976 - Türkiye İşçi Partisi'nin davetlisi, Şilili sanatçılar sınırdışı edildi.
1977 - Cahit Karakaş, TBMM'nin 13. Başkanı oldu. Görevi 12 Eylül 1980'de sona erdi.
1989 - Çekoslovakya'da Kadife Devrimi başladı. Halk mumlar ve anahtarlıklarla şehir meydanlarında toplandı.
1993 - Güney Afrika siyasi liderleri, ırk ayrımına son veren yeni Anayasayı kabul ettiler.
1995 - Osman Hamdi Bey'in "Yeşil Türbe" tablosu, Birleşik Krallık'ta 37 milyar liraya satıldı.
1999 - İrlanda'yı yenen Türkiye millî futbol takımı, Avrupa Futbol Şampiyonası finallerine katılma hakkı kazandı.
2006 - 1994 yılında keşfedilen 111 atom numaralı yapay elemente, resmen Röntgenyum (Rg) adı verildi.
2016 - Siirt'in Şirvan ilçesindeki Madenköy yakınlarındaki bakır madeninde meydana gelen ve 16 işçinin ölümüyle sonuçlanan kaza olmuştur.
Doğumlar
9 - Vespasian, Roma İmparatoru (ö. 79)
1019 - Sima Guang, Çin'de rütbeli Song Hanedanı bilim insanı ve tarihçi (ö. 1086)
1503 - Agnolo Bronzino, İtalyan ressam (ö. 1572)
1612 - Dorgon, Mançu prensi ve Qing Hanedanı'nın naibi (ö. 1650)
1749 - Nicolas Appert, Fransız mucit (ö. 1841)
1755 - XVIII. Louis, Fransa Kralı (ö. 1824)
1765 - Étienne Jacques Joseph Macdonald, Fransız asker (ö. 1840)
1790 - August Ferdinand Möbius, Alman astronom (ö. 1868)
1831 - Manuel Antônio de Almeida, Brezilyalı yazar (ö. 1861)
1866 - Voltairine de Cleyre, Amerikalı anarşist (ö. 1912)
1867 - Henri Gouraud, Fransız asker (ö. 1946)
1870 - İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Türk yazar, tarihçi, müzeci ve mutasavvıf (ö. 1957)
1887 - Bernard Montgomery, İngiliz asker (ö. 1976)
1896 - Lev Vıgotski, Sovyet psikolog (ö. 1934)
1901 - Lee Strasberg, Amerikalı tiyatro yönetmeni ve oyuncu (ö. 1982)
1902 - Eugene Wigner, Macar asıllı Amerikalı fizikçi ve matematikçi (ö. 1995)
1906 - Soichiro Honda, Japon iş insanı (ö. 1991)
1911 - Christian Fouchet, Fransız siyasetçi ve eski bakan (ö. 1974)
1920 - Camillo Felgen, Lüksemburglu şarkıcı (ö. 2005)
1921 - Albert Bertelsen, Danimarkalı ressam ve grafik sanatçısı (ö. 2019)
1922 - Stanley Cohen, Amerikalı biyokimyacı ve 1986 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi bilim insanı (ö. 2020)
1923 - Aristides Pereira, Yeşil Burunlu siyasetçi (ö. 2011)
1925 - Rock Hudson, Amerikalı oyuncu (ö. 1985)
1927 - Fenella Fielding, İngiliz oyuncu (ö. 2018)
1928 - Rance Howard, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
1934 - Jim Inhofe, Amerikalı siyasetçi
1937 - Peter Cook, İngiliz oyuncu, varyete sanatçısı ve yazar (ö. 1995)
1938 - Gordon Lightfoot, Kanadalı şarkıcı ve söz yazarı
1939 - Aşık Mahsuni, Türk halk ozanı (ö. 2002)
1942 - Martin Scorsese, Amerikalı sinema yönetmeni ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi
1943 - Lauren Hutton, Amerikalı eski model ve oyuncu
1944 - Danny DeVito, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yapımcı
1944 - John-David F. Bartoe, Amerikalı astrofizikçi ve emekli NASA astronotu
1944 - Rem Koolhaas, Hollandalı mimar ve mimarlık teorisyeni
1944 - Tom Seaver, Amerikalı profesyonel beyzbol atıcısı (ö. 2020)
1945 - Elvin Hayes, Amerikalı emekli basketbol oyuncusu
1945 - Roland Joffé, İngiliz-Fransız film yönetmeni
1946 - Petra Burka, Kanadalı buz patenci
1947 - Traude Dierdorf, Avusturyalı siyasetçi (ö. 2021)
1949 - John Boehner, Emekli Amerikalı politikacı
1949 - Nguyễn Tấn Dũng, Vietnamlı siyasetçi
1952 - Cyril Ramaphosa, Güney Afrikalı siyasetçi
1953 - Nada Malanima, İtalyan şarkıcı ve yazar
1954 - Chopper Read, Avustralyalı suçlu ve yazar (ö. 2013)
1955 - Yolanda Denise King, Amerikalı aktivist, şarkıcı ve oyuncu (ö. 2007)
1955 - Edi Fitzroy, Jamaikalı reggae müziği şarkıcısı, müzisyeni ve söz yazarı
1958 - Mary Elizabeth Mastrantonio, Amerikalı aktris ve şarkıcı
1960 - RuPaul, Amerikalı drag queen, aktör, model, şarkıcı ve söz yazarı
1961 - Pat Toomey, Amerikalı iş insanı ve politikacı
1963 - Dylan Walsh, Amerikalı oyuncu
1964 - Susan Rice, Amerikalı siyasetçi
1966 - Jeff Buckley, Amerikalı müzisyen, besteci ve söz yazarı (ö. 1997)
1966 - Sophie Marceau, Fransız oyuncu
1969 - Jean-Michel Saive, Belçikalı masa tenisçisi
1971 - Michael Adams, Britanyalı satranç oyuncusu
1971 - David Ramsey, Amerikalı aktör
1971 - Svetlana Sudak, Belaruslu atlet
1972 - Leonard Roberts, Amerikalı oyuncu
1973 - Bernd Schneider, Alman futbolcu
1973 - Aleksey Urmanov, Rus buz patenci
1974 - Leslie Bibb, Amerikalı oyuncu
1978 - Tom Ellis, Galli oyuncu
1978 - Rachel McAdams, Kanadalı oyuncu
1981 - Sarah Harding, İngiliz model, şarkıcı ve aktris (ö. 2021)
1983 - Viva Bianca, Avustralyalı aktris
1983 - Yannis Burusis, Yunan profesyonel basketbolcu
1983 - Harry Lloyd, İngiliz aktör
1983 - Christopher Paolini, Amerikalı yazar
1984 - Park Han-byul, Güney Koreli oyuncu ve model
1986 - Nani, Yeşil Burun Adaları asıllı Portekizli futbolcu
1986 - Greg Rutherford, İngiliz uzun atlamacı
1987 - Kat DeLuna, Dominik Cumhuriyeti kökenli Amerikalı şarkıcı
Ölümler
375 - I. Valentinianus, Roma İmparatoru (d. 321)
594 - Tours'lu Gregorius, Hristiyan piskoposu, tarihçi ve hagiograf (d. 538)
641 - Jomei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 34. imparatoru (d. 593)
1104 - Nikiforos Melissenos, Bizans generali (d. 1045)
1301 - Helftalı Gertrude (ya da Büyük Gertrude), Alman Sistersiyen Rahibe, mistik ve azize (d. 1256)
1417 - Gazi Evrenos Bey, Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminden kumandan (d. 1288)
1420 - Kara Yusuf, Karakoyunlu Sultanı (d.1355)
1558 - I. Mary, İngiltere ve İrlanda Kraliçesi (d. 1516)
1592 - III. Johan, İsveç kralı (d. 1537)
1624 - Jakob Böhme, Alman Hristiyan mistik (d. 1575)
1780 - Bernardo Bellotto, İtalyan ressam (d. 1720)
1796 - II. Katerina, Rus Çariçesi (d. 1729)
1808 - IV. Mustafa, Osmanlı'nın 29. Padişahı (d. 1779)
1818 - Charlotte, Kral III. George’un eşi (d. 1744)
1893 - I. Aleksandır, Bulgaristan Prensliği'nin ilk prensi (d. 1857)
1917 - Auguste Rodin, Düşünen Adam heykeli ile tanınan Fransız heykeltıraş (d. 1840)
1924 - VII. Gregorios, 6 Aralık 1923 ile 17 Kasım 1924 yılları arası Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesinin, 261. Ekümenik Patriği olarak görev yapmıştır (d. 1850)
1929 - Herman Hollerith, Amerikalı istatistikçi (d. 1860)
1940 - Eric Gill, Britanyalı heykeltıraş ve yazı karakteri tasarımcısı (d. 1882)
1955 - James P. Johnson, Amerikalı besteci (d. 1894)
1959 - Heitor Villa-Lobos, Brezilyalı besteci (d. 1887)
1968 - Mervyn Peake, İngiliz yazar, sanatçı, şair ve illüstratör (d. 1911)
1971 - Gladys Cooper, İngiliz Tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1888)
1973 - Mirra Alfassa, Fransız-Hint mistik (d. 1878)
1982 - Suat Taşer, Türk şair, yazar, tiyatro oyuncusu ve eleştirmen (d. 1919)
1984 - Ercüment Behzat Lav, Türk tiyatro sanatçısı ve şair (d. 1903)
1990 - Robert Hofstadter, Amerikalı fizikçi (d. 1915)
1992 - Audre Lorde, Amerikalı yazar (d. 1934)
1993 - Günay Sağun, Türk ressam (d. 1930)
1998 - Reinette l'Oranaise, Cezayir asıllı Fransız şarkıcı
2000 - Louis Néel, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1904)
2002 - Abba Eban, İsrail eski dışişleri bakanı ve diplomat (d. 1915)
2006 - Ruth Brown, Amerikalı Rhythm and Blues şarkıcısı (d. 1928)
2006 - Ferenc Puskás, Macar futbolcu (d. 1927)
2013 - Doris Lessing, İngiliz yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1919)
2014 - Ilija Pantelić, Yugoslav millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1942)
2017 - Earle Hyman (doğum adı: George Earle Plummer), Amerikalı siyahi oyuncu (d. 1926)
2017 - Salvatore Riina, İtalyan mafya babası (d. 1930)
2017 - Rikard Wolff, İsveçli oyuncu ve şarkıcı (d. 1958)
2018 - Kayo Dottley, Eski Amerikan futbolu oyuncusu (d. 1928)
2018 - Alyque Padamsee, Hint oyuncu (d. 1931)
2018 - Metin Türel, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1937)
2019 - Arsenio Corsellas, İspanyol oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1933)
2019 - Yıldız Kenter, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (d. 1928)
2019 - Adnan el-Paçacı ya da Adnan Müzahim Emin el-Paçacı, Iraklı siyasetçi, eski bakan ve diplomat (d. 1923)
2019 - Gustav Peichl, Avusturyalı mimar ve yazar (d. 1928)
2019 - Tuka Rocha, Brezilyalı otomobil yarışçısı (d. 1982)
2020 - Camille Bonnet, Fransız ragbi birliği oyuncusu (d. 1918)
2020 - Kay Morley, Amerikalı aktris (d. 1920)
2020 - Roman Viktyuk, Ukraynalı-Rus tiyatro yönetmeni, aktör ve oyun yazarı (d. 1936)
2021 - Young Dolph, Amerikalı bir rapçiydi (d. 1985)
2021 - Art LaFleur, Amerikalı oyuncudur (d. 1943)
2021 - R. N. R. Manohar, Hint aktör, senarist ve film yönetmeni (d. 1967)
2021 - Tom Stoddart, İngiliz fotoğraf sanatçısı (d. 1953)
2022 - Ernesto Abaterusso, İtalyan siyasetçi (d. 1956)
2022 - Fred Brooks, Amerikalı yazılım mühendisi ve bilgisayar bilimcisidir (d. 1931)
2022 - Michael Gerson, Amerikalı köşe yazarı, hükûmet görevlisi ve aktivist (d. 1964)
2022 - Aleksandr Gorşkov, Sovyetler Birliği adına yarışmış olimpiyat şampiyonu buz patenci (d. 1946)
Tatiller ve özel günler
Uluslararası Öğrenciler Günü
Dünya Prematüre Günü
1117
17
|
18 Kasım
|
Olaylar
1583 - Galata'daki Saint Benoit Kilisesi'ne yerleşen Cizvitler, St. Benoit mektebini açtılar.
1601 - Tiryaki Hasan Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu, Haçlı Ordusunu yenerek Kanije Zaferi'ni kazandı.
1912 - İstanbul'da kolera salgını başladı.
1913 - Belkıs Şevket Hanım, tek motorlu üstü açık tayyareye binme cesareti gösteren ilk kadın oldu. Belkıs Hanım İstanbul üzerinde uçarken aşağı attığı kartlarda, Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-u Nisvan Derneği üyelerine selam yolluyordu.
1918 - Letonya, Rus İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.
1922 - Uzunköprü düşman işgalinden kurtuldu.
1922 - Türkiye Büyük Millet Meclisi, Abdülmecid Efendi'yi halife olarak seçti.
1927 - Ankara Radyosu yayına başladı.
1928 - Walt Disney'in yarattığı çizgi film Mickey Mouse'un (Miki Maus) ilk gösterimi yapıldı.
1931 - Japonlar, Mançurya'yı işgal ettiler.
1933 - İstanbul Darülfünunu, İstanbul Üniversitesi olarak açıldı.
1936 - Adolf Hitler ve Benito Mussolini, General Franco'nun İspanya'da kurduğu Geçici Hükûmeti tanıdı.
1937 - Dersim İsyanı bastırıldı.
1940 - Bakanlar Kurulu, hava saldırılarına karşı bütün kent ve kasabalarda geceleri karartma yapılması kararı aldı.
1945 - Doğan Kardeş Sanat Müsamereleri'nin ilki Tepebaşı Çocuk Tiyatrosu'nda yapıldı.
1945 - Bulgaristan'da seçimleri Komünist Partisi öncülüğündeki Yurtsever Cephe kazandı.
1953 - Feriha Sanerk, Emniyet Müdürlüğüne yükselen ilk kadın oldu.
1960 - Türk Standardları Enstitüsü kuruldu.
1967 - Türk jetleri Kıbrıs üzerinde alçaktan uçtu. BM Barış Gücü denetimindeki Erenköy bölgesinde Türkler ile Rumlar arasında çıkan çatışma 7 saat sürdü.
1976 - İspanya'da 37 yıllık diktatörlüğün ardından demokrasinin kurulması kararı alındı.
1978 - Jim Jones'un liderlik ettiği Halkın Tapınağı adlı tarikatın 913 üyesi intihar etti.
1983 - BM Güvenlik Konseyi, KKTC'yi tanımadı.
1992 - Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu kabul edildi.
1999 - İstanbul'daki Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Zirvesi'nde, Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı ve Hazar geçişli doğal gaz projelerine ilişkin anlaşmalar, ilgili ülkelerin Devlet Başkanlarınca imzalandı.
2007 - Zasyadko maden felaketi: Ukrayna'nın doğusundaki Donetsk bölgesinde meydana gelen bir maden kazasında, 101 madenci hayatını kaybetti.
Doğumlar
709 - Kōnin, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 49. imparatoru (ö. 782)
1647 - Pierre Bayle, Fransız filozof (ö. 1706)
1773 - Tokugawa Ienari, 11. Tokugawa Şogunu (ö. 1841)
1786 - Carl Maria von Weber, Alman besteci (ö. 1826)
1787 - Louis-Jacques-Mandé Daguerre, Fransız sanatçı ve kimyager (ö. 1851)
1810 - Asa Grey, Amerikalı botanikçi (ö. 1888)
1828 - John Langdon Down, İngiliz doktor (ö. 1896)
1856 - Nikolay Nikolayeviç Romanov, Rus general (ö. 1929)
1860 - Ignacy Jan Paderewski, Polonyalı piyanist ve besteci (ö. 1941)
1882 - Jacques Maritain, Fransız düşünür (ö. 1973)
1886 - Ferenc Münnich, Macar siyasetçi (ö. 1967)
1887 - Hasan Basri Çantay, Türk gazeteci, Kur'an müfessiri, politikacı ve TBBM 1. Dönem Milletvekili (ö. 1964)
1888 - Frances Marion, Amerikalı gazeteci, yazar ve oyun yazarı (ö. 1973)
1889 - Stanislav Kosior, Sovyet devlet adamı (ö. 1939)
1891 - Gio Ponti, İtalyan mimar ve tasarımcı (ö. 1979)
1897 - Patrick Blackett, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1974)
1898 - Joris Ivens, Hollandalı belgesel film yapımcısı ve yönetmeni (ö. 1989)
1901 - Craig Wood, Amerikalı golfçü (ö. 1968)
1906 - Sait Faik Abasıyanık, Türk öykü yazarı (ö. 1954)
1906 - Sir Alec Issigonis, İngiliz otomobil tasarımcısı ve MINI (BMW) kurucusu (ö. 1988)
1906 - Klaus Mann, Alman yazar (ö. 1949)
1906 - George Wald, Amerikalı bilim insanı (ö. 1997)
1908 - Imogene Coca, Amerikalı çizgi roman aktrisi (ö. 2001)
1911 - Attilio Bertolucci, İtalyan şair ve yazar (ö. 2000)
1917 - Pedro Infante, Meksikalı aktör (ö. 1957)
1918 - İlhan Berk, Türk şair (ö. 2008)
1923 - Alan Shepard, Amerikalı astronot (uzaya çıkan ilk Amerikalı) (ö. 1998)
1938 - Norbert Ratsirahonana, Madagaskarlı siyasetçi
1939 - Margaret Atwood, Kanadalı yazar, şair ve eleştirmen
1939 - Amanda Lear, Fransız şarkıcı, söz yazarı, ressam, televizyon sunucusu, oyuncu ve eski manken
1939 - Brenda Vaccaro, Amerikalı komedyen ve oyuncu
1941 - David Hemmings, İngiliz aktör ve film yönetmeni (ö. 2003)
1942 - Linda Evans, Amerikalı oyuncu
1943 - Zühtü Bayar, Türk şair ve yazar (ö. 2011)
1945 - Mahinda Rajapaksa, Sri Lankalı avukat ve siyasetçi
1946 - Chris Rainbow, İskoç rock şarkıcısı (ö. 2015)
1947 - Jameson Parker, Amerikalı oyuncu
1951 - Justin Raimondo, Amerikalı yazar, siyasetçi ve yayın yönetmeni (ö. 2019)
1952 - Delroy Lindo, İngiliz-Amerikalı aktör
1953 - Alan Moore, İngiliz yazar ve karükatürist
1953 - Kevin Nealon, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1955 - Carter Burwell, Amerikalı film müziği bestecisi
1955 - Altan Erkekli, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu
1957 - Ali Nesin, Türk matematikçi
1960 - Elizabeth Perkins, Amerikalı oyuncu
1960 - Yeşim Ustaoğlu, Türk sinemacı, film yönetmeni, senarist ve yapımcı
1960 - Kim Wilde, İngiliz pop müzik şarkıcısı
1961 - Steven Moffat, İskoç senarist ve yapımcı
1963 - Len Bias, Amerikalı basketbolcu
1963 - Marilyne Canto, Fransız oyuncu
1963 - Kirk Hammett, Amerikalı müzisyen ve Metallica'nın gitaristi
1963 - Peter Schmeichel, Danimarkalı eski millî kaleci
1965 - Bülent Serttaş, Türk halk müziği sanatçısı, söz yazarı ve oyuncu
1967 - Caroline Proust, Fransız oyuncu
1968 - Owen Wilson, Amerikalı oyuncu ve senarist
1970 - Mike Epps, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1970 - Megyn Kelly, Amerikalı tv sunucusu
1970 - Peta Wilson, Avustralyalı oyuncu
1971 - Özlem Tekin, Türk rock müzik sanatçısı
1974 - Dilek İmamoğlu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun eşi
1974 - Chloë Sevigny, Akademi Ödülü ve Altın Küre Ödülü adayı Amerikalı oyuncu ve eski manken
1975 - Şule Zeybek, Türk sunucu
1976 - Shagrath, Norveçli müzisyen
1976 - Matt Welsh, Avustralyalı yüzücü
1977 - Martin Černoch, Çek futbolcu
1978 - Ebru Özkan, Türk oyuncu
1980 - Luke Chadwick, İngiliz eski millî futbolcu
1980 - Minori Chihara, Japon seslendirme sanatçısı ve şarkıcı
1983 - Michael Dawson, İngiliz futbolcu
1984 - Johnny Christ, Amerikalı mizisyen ve Avenged Sevenfold grubunun bass gitaristi
1985 - Allyson Felix, Amerikalı kısa mesafe koşucusu
1987 - Jake Abel, Amerikalı aktör
1990 - Bálint Bajner, Macar futbolcu
1992 - Nathan Kress, Amerikalı aktör
1994 - Elena Çangrinu, Yunan oyuncu ve şarkıcı
1994 - Malwina Kopron, Polonyalı çekiç atıcı
Ölümler
1482 - Gedik Ahmed Paşa, Osmanlı Sadrazamı
1664 - Miklós Zrínyi, Hırvat ve Macar soylusu asker, devlet adamı ve şair (d. 1620)
1794 - Jacques François Dugommier, Fransız general (d. 1738)
1830 - Adam Weishaupt, Alman hukuk profesörü, filozof ve Illuminati'nin kurucusu (d. 1748)
1885 - Theo van Lynden van Sandenburg, Hollandalı politikacı (d. 1826)
1886 - Chester A. Arthur, ABD'nin 21. Başkanı (d. 1830)
1919 - Adolf Hurwitz, Alman matematikçi (d. 1859)
1922 - Marcel Proust, Fransız romancı, deneme yazarı ve eleştirmen (d. 1871)
1940 - İvane Cavahişvili, Gürcü tarihçi (d. 1876)
1941 - Walther Nernst, Alman fizikçi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1864)
1941 - Chris Watson, Avustralyalı siyasetçi (d. 1867)
1952 - Paul Eluard, Fransız şair (d. 1895)
1962 - Niels Bohr, Danimarkalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1885)
1965 - Hans Zulliger, İsviçreli öğretmen, çocuk psikanalisti ve yazar (d. 1893)
1973 - Zeki Baştımar, Türk siyasetçi ve Türkiye Komünist Partisi yöneticilerinden (d. 1905)
1976 - Man Ray, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1890)
1977 - Kurt Schuschnigg, Avusturyalı siyasetçi (d. 1897)
1978 - Pablo Dorado, Uruguaylı futbolcu (d. 1908)
1978 - Jim Jones, Amerikalı kült lideri (d. 1931)
1980 - Akil Öztuna, Türk oyuncu (d. 1905)
1983 - İsmail Bilen (Laz İsmail), Türk siyasetçi ve Türkiye Komünist Partisi Genel Sekreteri (d. 1902)
1984 - Eşref Üren, Türk ressam (d. 1897)
1986 - Gia Carangi, ABD'nin ilk süpermodeli (d. 1960)
1987 - Jacques Anquetil, Fransız bisikletçi (d. 1934)
1989 - Turhan Aytul, Türk gazeteci
1991 - Gustav Husak, Slovak komünist ve 1969-89 arasında Çekoslovakya lideri (d. 1913)
1994 - Cab Calloway, Amerikalı caz şarkıcısı ve orkestra şefi (d. 1907)
1999 - Paul Bowles, Amerikalı yazar, besteci ve gezgin (d. 1910)
2000 - Yıldırım Gürses, Türk besteci ve ses sanatçısı (d. 1938)
2002 - James Coburn, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1928)
2003 - Michael Kamen, Amerikalı bestekâr, orkestra şefi, aranjör, müzik yapımcısı, şarkı sözü yazarı ve müzisyen (d. 1948)
2004 - Robert Fox Bacher, Amerikalı nükleer fizikçi (d. 1905)
2004 - Cy Coleman, Amerikalı besteci, söz yazarı ve caz piyanisti (d. 1929)
2007 - Ellen Preis, Avusturyalı eskrimci (d. 1912)
2009 - Ömer Lütfi Mete, Türk gazeteci ve yazar (d. 1950)
2013 - Aytunç Altındal, Türk gazeteci ve yazar (d. 1945)
2013 - Nejat Uygur, Türk oyuncu ve sunucu (d. 1927)
2016 - Sharon Jones, Amerikalı soul-funk müzisyeni ve şarkıcısı (d. 1956)
2017 - Azzedine Alaïa, Tunus doğumlu moda tasarımcısı (d. 1940)
2017 - Friedel Rausch, Alman teknik direktör ve eski futbolcu (d. 1940)
2017 - Naim Süleymanoğlu, Türk halterci (d. 1967)
2017 - Malcolm Young, Avustralyalı ritim gitaristi ve şarkı yazarı (d. 1953)
2018 - Erdin Bircan, Türk iş insanı ve siyasetçi (d. 1959)
2018 - Ed Evanko, Kanadalı oyuncu, şarkıcı (d. 1938)
2018 - Uladzimir Juravel, Beyaz Rus futbolcu ve antrenör (d. 1971)
2019 - Norodom Buppha Devi, Kamboçyalı prenses, siyasetçi, aktivist ve balerin (d. 1943)
2019 - Laure Killing, Fransız oyuncu ve komedyen (d. 1959)
2020 - Draga Olteanu Matei, Rumen aktris (d. 1933)
2020 - Michel Robin, Fransız tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1930)
2020 - Mridula Sinha, Hint yazar ve siyasetçi (d. 1942)
2020 - Firsat Ali, Iraklı Kürt siyasetçi (d. 1978)
2021 - Ali Haydar Kaytan, PKK kurucu kadrosunda yer alan KCK Yürütme Konseyi üyesi (d. 1952)
Tatiller ve özel günler
1118
18
|
19 Kasım
|
Olaylar
1595 - Koca Sinan Paşa, Eflak Seferindeki başarısızlığı nedeniyle azledildi. Yerine Tekeli Lala Mehmed Paşa Sadrazam oldu. Ancak Tekeli Lala Mehmed Paşa'nın 29 Kasım 1595'te ölümü üzerine, 1 Aralık 1595'te beşinci ve son kez tekrar göreve getirilecekti.
1808 - İstanbul'da Kandıralı Mehmed önderliğinde ayaklanma çıktı. Beş bine yakın yeniçeri ve dört yüze yakın sekban öldü.
1816 - Varşova Üniversitesi kuruldu.
1863 - Abraham Lincoln, Gettysburg Muharebesi'nin kazanılmasından sonra Gettysburg Konuşması'nı yaptı.
1881 - Ukrayna'da Odessa'nın güneybatısındaki Großliebenthal köyüne meteor düştü.
1900 - Birleşik Krallık'ta, seçme ve seçilme hakkı isteyen 119 kadın, Avam Kamarası'na zorla girmekten tutuklandı.
1926 - Troçki ve Zinovyev, Sovyetler Birliği politbüro'dan kovuldu.
1938 - Atatürk'ün naaşı, İstanbul'dan Ankara'ya, hazin bir törenle yola çıkarıldı.
1941 - Birleşik Krallık, Kuzey Afrika'da Alman ve İtalyanlara karşı saldırıya geçti.
1942 - Beslenme, giyecek ve yakacak için "Harp Ekonomisi Bürosu" kuruldu.
1942 - II. Dünya Savaşı: Doğu Cephesi'nde Kızıl Ordu birliklerinin Stalingrad'daki Alman kuşatmasına karşı taarruza geçti. (Uranüs Harekâtı)
1943 - III. Tarih kongresi toplandı.
1946 - Afganistan, İzlanda ve İsveç, Birleşmiş Milletler'e üye oldu.
1949 - İstanbul Radyosu, Harbiye'deki yeni binasında tekrar yayınına başladı.
1954 - Sammy Davis, Jr., San Bernardino-Kaliforniya'da geçirdiği bir trafik kazasında sol gözünü kaybetti.
1960 - Af çıktı. Aftan 15 bin tutuklu ve hükümlü yararlandı.
1967 - TBMM, Hükûmete ülke dışına asker gönderme yetkisi verdi. Donanma alarma geçirildi, Ankara'daki 28. Tümen İskenderun'a hareket etti.
1975 - İzmir'de Halil Fevzi Uyguntürk adlı bir kişi, evlenmek istediği genç kızın başka biriyle nişanlanması üzerine kızın çalıştığı tarlaya gidip kızı, kızın annesini ve bir kadını daha öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.
1977 - Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat, İsrail'i ziyaret eden ilk Arap lider oldu.
1977 - Portekiz Havayollarına ait bir Boeing 727, Madeira adalarında düştü: 130 kişi öldü.
1979 - Eski milletvekillerinden Ortadoğu Gazetesi yazarı İlhan Darendelioğlu, İstanbul'da uğradığı silahlı saldırıda öldü.
1984 - BM görevlisi Enver Ergun, Viyana'da Ermeni saldırganlarca öldürüldü.
1985 - ABD Başkanı Ronald Reagan ile Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mikhail Gorbaçov, Cenova'da ilk kez buluştu.
1988 - Pakistan'da Benazir Butto Başbakan seçildi.
1990 - Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) toplandı; 21 Kasım'da "Paris Şartı" imzalandı.
1991 - Süleyman Demirel Başkanlığındaki Doğru Yol Partisi ve Erdal İnönü Başkanlığındaki Sosyal Demokrat Halkçı Parti koalisyonu ile 49. Hükümet kuruldu. Erdal İnönü Başbakan Yardımcısı oldu.
1992 - İstanbul'da polis otosuna açılan ateşte 4 polis memuru öldürüldü. Saldırıyı Dev-Sol üstlendi. Polislerin cenaze töreninde "Kahrolsun İnsan Hakları" sloganı atıldı.
1994 - Halil Mutlu, Dünya Halter Şampiyonası'nda 7 Dünya rekoru kırarak, 3 altın madalya kazandı. Naim Süleymanoğlu 64 kiloda 5 Dünya rekoru kırarak, 3 altın madalya, Fedai Güler de 70 kiloda 2 Dünya rekoru kırarak 2 altın madalya elde etti.
1997 - Des Moines-Iowa'da, Bobbi McCaughey yediz doğurdu. Bu, tüm bebeklerin canlı doğduğu birinci yediz vakası.
1999 - İstanbul'daki AGİT Zirvesi'nin son günü, Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması'nın (AKKA) yeni koşullara uyarlanmış şekli, tarafların liderlerince imzalandı.
2005 - Hadisa katliamı: Bir grup Amerikalı askerin, aralarında çok sayıda çocuk, kadın ve yaşlılar olan bir grup Iraklı sivili öldürmesi.
Doğumlar
1462 - Go-Kashiwabara, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 104. imparatoru (ö. 1526)
1600 - I. Charles, 27 Mart 1625'ten 30 ocak 1649'da idam edilmesine kadar İskoçya Krallığı ve İngiltere ile İrlanda krallıkları kralı (ö. 1649)
1711 - Mihail Lomonosov, Rus bilim insanı (ö. 1765)
1770 - Bertel Thorvaldsen, Danimarkalı-İzlandalı heykeltıraş (ö. 1844)
1805 - Ferdinand de Lesseps, Fransız diplomat ve girişimci (Süveyş Kanalı’nı hayata geçiren) (ö. 1894)
1810 - August Willich, Alman asker (ö. 1878)
1816 - André Oscar Wallenberg, İsveçli bankacı, sanayici ve siyasetçi
1831 - James A. Garfield, ABD'nin 20. Başkanı (ö. 1881)
1833 - Wilhelm Dilthey, Alman filozofu (ö. 1911)
1843 - Richard Avenarius, Alman filozofu (ö. 1896)
1859 - Mihail Ippolitov-Ivanov, Rus besteci, orkestra şefi ve öğretmen (ö. 1935)
1875 - Mihail Kalinin, Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı olmuş Bolşevik devrimci (ö. 1946)
1877 - Giuseppe Volpi, İtalyan iş insanı ve politikacısı (ö. 1947)
1887 - James B. Sumner, Amerikalı kimyager ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1955)
1888 - Jose Raul Capablanca, Kübalı Dünya satranç şampiyonu (ö. 1942)
1894 - Américo Tomás, Portekizli amiral ve siyasetçi (ö. 1987)
1896 - Georgi Jukov, SSCB mareşali (ö. 1974)
1898 - Arthur Von Hippel, Alman asıllı Amerikalı fizikçi (ö. 2003)
1899 - Ebu'l-Kasım Hoyî, İranlı-Iraklı Şii merci (ö. 1992)
1899 - Allen Tate, Amerikalı şair (ö. 1979)
1900 - Anna Seghers, Alman yazar (ö. 1983)
1906 - Franz Schädle, Adolf Hitler'in özel koruma ekibi olan Führerbegleitkommando'nun (FBK) son komutanı (ö. 1945)
1909 - Peter F. Drucker, Avusturyalı yönetim bilimci ve yazar (ö. 2005)
1912 - George Emil Palade, Romanya doğumlu hücre biyoloğu (ö. 2008)
1912 - İsmail Baha Sürelsan, Türk bestekâr ve Klasik Türk müziği sanatçısı (ö. 1998)
1915 - Earl Wilbur Sutherland, Amerikalı farmakolog ve biyokimyacı (ö. 1974)
1917 - İndira Gandhi, Hindistan Başbakanlarından (ö. 1984)
1919 - Vahit Melih Halefoğlu, Türk diplomat ve Dışişleri Bakanı (ö. 2017)
1919 - Gillo Pontecorvo, İtalyan senarist ve film yapımcısı (ö. 2006)
1924 - William Russell, İngiliz oyuncu
1924 - Knut Steen, Norveçli heykeltıraş (ö. 2011)
1925 - Zygmunt Bauman, Polonyalı sosyolog ve filozof (ö. 2017)
1933 - Larry King, Amerikalı TV programcısı (ö. 2000)
1934 - Kurt Hamrin, İsveçli futbolcu
1934 - Nurten İnnap, Türk halk müziği sanatçısı ve oyuncu (ö. 2007)
1934 - Valentin İvanov, Sovyet-Rus eski futbolcu ve teknik direktör (ö. 2011)
1935 - Reşad Halife, Mısırlı biyokimyager ve Kur'ancı yazar (ö. 1990)
1936 - Yuan T. Lee, Tayvanlı-Amerikalı kimyager
1936 - Süleyman Turan, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (ö. 2019)
1938 - Ted Turner, Amerikalı iş insanı
1939 - Emil Constantinescu, Rumen profesör ve siyasetçi
1939 - Richard N. Zare, Amerikalı Kimya Profesörü
1942 - Dan Haggerty, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
1942 - Calvin Klein, Amerikalı moda tasarımcısı
1953 - Zübeyde Seven Turan, Türk yazar, şair ve ressam
1954 - Kathleen Quinlan, Amerikalı oyuncu
1954 - Abdülfettah el-Sisi, Mısırlı asker ve Mısır Cumhurbaşkanı
1955 - Sam Hamm, Amerikalı film senaristi
1956 - Eileen Collins, emekli NASA astronotu
1956 - Ann Curry, Amerikalı gazeteci
1957 - Ofra Haza, İsrailli şarkıcı (ö. 2000)
1958 - Isabella Blow, İngiliz dergi editörü (ö. 2007)
1958 - Algirdas Butkevičius, Litvanya eski Başbakanı olan Litvanyalı politikacı
1958 - Charlie Kaufman, Amerikalı film yapımcısı, senarist, yönetmen ve En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü sahibi
1959 - Allison Janney, Emmy ödülü sahibi Amerikalı oyuncu
1959 - Steve Lightle, Amerikalı çizgi roman sanatçısı (ö. 2021)
1961 - Meg Ryan, Amerikalı sinema oyuncusu
1962 - Faruk Özlü, Türk siyasetçi
1962 - Jodie Foster, Amerikalı sinema oyuncusu, yönetmen ve yapımcı
1964 - Jung Jin-young, Güney Koreli oyuncu
1965 - Laurent Blanc, Fransız futbolcu
1966 - Ingelin Angerborn, İsveçli yazar
1966 - Jason Scott Lee, Amerikalı oyuncu
1969 - Philippe Adams, Belçikalı Formula 1 pilotu
1969 - Erika Alexander, Amerikalı oyuncu
1969 - Ertuğrul Sağlam, Türk teknik direktör
1969 - Richard Virenque, emekli eski Fransız yol bisikleti yarışçısı
1971 - Justin Chancellor, İngiliz müzisyen
1975 - Sushmita Sen, Hint manken ve sinema oyuncusu
1976 - Jack Dorsey, Amerikalı yazılım mimarı ve iş insanı
1978 - Věra Pospíšilová-Cechlová, Çek atlet
1979 - Melike Öcalan, Türk sunucu ve dizi oyuncusu
1980 - Vladimir Radmanović, Sırp basketbolcu
1980 - Rodrigo Barbosa Tabata, Brezilyalı futbolcu
1983 - Adam Driver, Amerikalı oyuncu
1985 - Chris Eagles, İngiliz futbolcu
1986 - Milan Smiljanić, Sırp millî futbolcu
1986 - Açelya Topaloğlu, Türk dizi oyuncusu
1989 - Tyga, Amerikalı rapçi
1993 - Kerim Frei, Türk millî futbolcu
1993 - Suso, İspanyol futbolcu
1994 - Ibrahima M'baye, Senegalli millî futbolcu
1995 - Abella Danger, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1999 - Yevgeniya Medvedeva, Rus artistik buz pateni sporcusu
Ölümler
1092 - Melikşah, Büyük Selçuklu Devleti Hükümdarı (d. 1055)
1293 - Hackeborn’lu Mechtilde, Alman Sisteriyen rahibe, mistik ve azize (d. 1241)
1581 - İvan İvanoviç, Rurik Hanesi'ne mensup Rus çareviçi (d. 1554)
1665 - Nicolas Poussin, Fransız ressam (d. 1594)
1692 - Georg Friedrich, Almanya ve Hollanda kökenli mareşal (d. 1620)
1828 - Franz Schubert, Avusturyalı besteci (d. 1797)
1868 - İvane Andronikaşvili, Rus İmparatorluğu generali (d. 1798)
1883 - William Siemens, Alman mühendis (d. 1823)
1938 - Kaarlo Castrén, Finlandiya Başbakanı (d. 1860)
1949 - James Ensor, Belçikalı ressam (d. 1860)
1962 - Grigol Robakidze, Gürcü yazar, siyaset yazarı ve halk figürü (d. 1880)
1967 - Kazimierz Funk, Polonyalı biyokimyacı (d. 1884)
1968 - Mehmet Cavit Baysun, Türk ordinaryüs tarihçi (d. 1899)
1979 - İlhan Egemen Darendelioğlu, Türk gazeteci (suikast sonucu) (d. 1921)
1981 - Enver Gökçe, Türk şair (d. 1920)
1984 - Enver Ergun, Türk diplomat, BM görevlisi
1988 - Christina Onassis, Amerikalı iş insanı (d. 1950)
1988 - Alan J. Pakula, Amerikalı yönetmen (d. 1928)
1992 - Diane Varsi, Amerikalı film oyuncusu (d. 1938)
1998 - Alan J. Pakula, Amerikalı film yönetmeni, yazar ve yapımcı (d. 1928)
2004 - Helmut Griem, Alman oyuncu (d. 1932)
2004 - John Robert Vane, İngiliz farmakolog (d. 1927)
2007 - Kevin DuBrow, Amerikalı şarkıcı (d. 1955)
2007 - Magda Szabó, Macar yazar
2008 - Gündüz Suphi Aktan, Türk diplomat, yazar ve siyasetçi (d. 1941)
2010 - Feriha Sanerk, Türk ilk kadın Emniyet Müdürü
2011 - John Neville, İngiliz oyuncu (d. 1925)
2011 - Lütfi Ömer Akad, Türk sinema yönetmeni (d. 1916)
2012 - Boris Strugatskiy, Sovyet yazar (d. 1933)
2013 - Diane Disney Miller, Amerikalı hayırsever (d. 1933)
2013 - Frederick Sanger, Britanyalı biyokimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1918)
2014 - Mike Nichols, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı, senarist ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (d. 1931)
2016 - Ida Levin, Amerikalı klasik kemancı (d. 1963)
2017 - Claudio Báez, Meksikalı sinema ve dizi oyuncusu (d. 1948)
2017 - Charles Manson, Amerikalı suçlu (d. 1934)
2017 - Jana Novotná, Çek tenisçi (d. 1968)
2017 - Della Reese, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1931)
2018 - Dominique Blanchard, Fransız sinema oyuncusu (d. 1927)
2018 - Eva Probst, Alman oyuncu (d. 1930)
2019 - Disanayaka Mudiyanselage Jayaratne, Sri Lanka'nın 20. Başbakanı ve kıdemli Sri Lankalı politikacı (d. 1931)
2020 - Sebuh Çulcuyan, Türk asıllı Ermeni Apostolik piskoposu (d. 1959)
2020 - Manvel Grigoryan, Ermeni rütbeli asker ve siyasetçi (d. 1956)
2020 - Reşit Karabacak, Türk güreşci (d. 1954)
Tatiller ve özel günler
Dünya Tuvalet Günü (2001'de Birleşmiş Milletler kararıyla)
Uluslararası Erkekler Günü
1119
19
|
21 Kasım
|
Olaylar
1783 - Paris'te, Jean-François Pilâtre de Rozier ve François Laurent d'Arlandes, sıcak hava balonuyla ilk uçuşu gerçekleştirdiler.
1789 - Kuzey Karolina, ABD'nin 12. eyaleti oldu.
1791 - Albay Napoléon Bonaparte, generalliğe terfi ettirildi.
1877 - Edison, pikapı (ses kayıt cihazı) icat ettiğini duyurdu.
1905 - Albert Einstein'ın, enerji ile kütle arasındaki ilişkiyi meşhur E=mc2 denklemi ile ifade ettiği, "Cismin ataleti içerdiği enerji miktarına bağlı mıdır?" adlı makalesi, "Annalen der Physik" dergisinde yayımlandı.
1919 - Mardin şehrinin kurtuluşu.
1927 - Samsun-Amasya Demiryolu hattı işletmeye açıldı.
1938 - Atatürk'ün naaşı, törenle Etnoğrafya Müzesi'ndeki geçici istirahatgâhına getirildi.
1955 - Türkiye, İran, Irak, Pakistan ve Birleşik Krallık'ın katılımıyla Bağdat Paktı kuruldu.
1967 - Kıbrıs nedeniyle Türkiye-Yunanistan gerginliği sürüyor. Yunanistan, "Silahlı bir çatışmadan kaçınarak sorunlarımızı görüşmeler yoluyla çözmeye hazırız" açıklamasını yaptı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cemal Tural, "Kıbrıs'a çıkarız, kimse kaygılanmasın; ancak zaman söyleyemem" dedi. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson, savaştan kaçınılması önerisinde bulundu.
1969 - İlk ARPANET hattı, Kaliforniya Üniversitesi ile SAE'deki işlemciler arasında kuruldu.
1980 - İdam cezası onaylanan 19 yaşındaki Erdal Eren'in babası, Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren'e mektup yazarak oğlunun affedilmesini istedi.
1980 - Las Vegas - Nevada'da bir otelde çıkan yangında 87 kişi öldü, 650'den fazla yaralı var.
1980 - ABD'de tahminen 83 milyon TV izleyicisi, Dallas dizisinde, JR'ı kimin vurduğunu öğrenmek amacıyla televizyonlarının karşısına geçti.
1982 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, 1982 Türkiye anayasa referandumunda %95 "EVET" oyu veren Fatsa'da halka teşekkür etti.
1985 - ABD Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov Cenevre'de buluştu. Zirveden, stratejik nükleer silahların yüzde 50 azaltılması kararı çıktı.
1990 - Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) antlaşması Paris'te imzalandı.
1996 - Porto Riko'nun başkenti San Juan'daki bir ayakkabı mağazası ve mağazanın bulunduğu iş merkezinde meydana gelen propan patlamasında 33 kişi öldü.
1996 - Zagreb'te binlerce kişi muhalif radyo istasyonu, Radio 101'in kapatılmaması için eylem yaptı.
2002 - Prag'daki NATO zirvesi'nde; Litvanya, Letonya, Estonya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya ve Slovenya'ya, ittifaka katılmaları çağrısı yapıldı.
2002 - Dünya güzellik yarışmasının yapılacağı Nijerya'da bir gazetede İslam peygamberi Muhammed hakkında yayınlanan yazı yüzünden çıkan çatışmalarda 100 kadar kişi öldü, 500 civarında kişi de yaralandı.
2009 - Çin'in Heilongjiang eyaletinin Hegang şehrindeki bir maden ocağında meydana gelen patlamada 104 kişi öldü.
Doğumlar
1694 - François Voltaire, Fransız filozof (ö. 1778)
1710 - Paolo Renier, Venedik Cumhuriyeti Doçesi (ö. 1789)
1740 - Charlotte Baden, Danimarkalı feminist ve yazar (ö. 1824)
1768 - Friedrich Schleiermacher, Alman Protestan teolog, felsefeci ve idealist düşünürü (ö. 1834)
1834 - Hetty Green, Amerikalı iş insanı
1840 - Victoria, Kraliyet prensesi (ö. 1901)
1852 - Francisco Tárrega, İspanyol besteci ve gitarist (ö. 1909)
1854 - XV. Benedictus, Papa (ö. 1922)
1870 - Alexander Berkman, Amerikalı yazar, radikal anarşist ve aktivist (ö. 1936)
1883 - William Frederick Lamb, Amerikalı mimar (ö. 1952)
1898 - René Magritte, Belçikalı ressam (ö. 1967)
1899 - Jobyna Ralston, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1967)
1902 - Isaac Bashevis Singer, Polonya asıllı Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1991)
1914 - Nusret Hasan Fişek, Türk siyasetçi ve hekim (ö. 1990)
1919 - Jacques Sénard, Fransız diplomat (ö. 2020)
1924 - Christopher Tolkien, İngiliz yazar (J. R. R. Tolkien'in en küçük oğlu) (ö. 2020)
1925 - Lila Garrett, Amerikalı radyo sunucusu ve senarist (ö. 2020)
1926 - Şükran Güngör, Türk tiyatrocu ve oyuncu (ö. 2002)
1935 - Fairuz, Lübnanlı şarkıcı
1936 - Ergün Arıkdal, Türk metapsişik araştırmacı ve yazar (ö. 1997)
1941 - İdil Biret, Türk piyanist
1944 - Harold Ramis, Amerikalı aktör, yönetmen ve senarist (ö. 2014)
1945 - Goldie Hawn, Amerikalı oyuncu
1947 - Andrew Davis, Amerikalı yönetmen ve yapımcı
1952 - Alper Görmüş, Türk gazeteci
1961 - Alexander Siddig, İngiliz aktör
1965 - Björk, İzlandalı şarkıcı
1966 - İsmail Aydın, Türk hakim
1969 - Süleyman Soylu, Türk siyasetçi
1970 - Andrej Benedejčič, Sloven büyükelçi
1975 - Erlend Oye, Norveçli müzisyen
1975 - Zeynep Türkeş, Türk şarkıcı ve besteci
1979 - Alihan Kuriş, Türk mimar ve Süleymancılar'ın lideri
1979 - Vincenzo Iaquinta, İtalyan futbolcu
1980 - Angel Long, Britanyalı pornografik oyuncu ve çıplak model
1985 - Carly Rae Jepsen, Kanadalı şarkıcı
1985 - Jesus Navas, İspanyol futbolcu
1989 - Will Buckley, İngiliz futbolcu
1989 - Dárvin Chávez, Meksikalı futbolcu
1991 - Almaz Ayana, 10.000 m kadınlar dünya rekorunun sahibi Etiyopyalı atlet
1994 - Saúl Niguez, İspanyol millî futbolcu
Ölümler
933 - Ebu Cafer et-Tahavî, Hanefi fıkıh ve akaid bilgini (d. 853)
1011 - Reizei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 63. imparatoru (d. 950)
1325 - III. Yuri, 1303'ten ölümüne kadar Moskova Büyük Prensi (d. 1281)
1555 - Georgius Agricola, Alman bilim insanı (d. 1490)
1695 - Henry Purcell, İngiliz erken Barok dönemi bestecisi (d. 1659)
1782 - Jacques de Vaucanson, Fransız mucit, sanatçı ve Katolik rahip (d. 1709)
1811 - Heinrich von Kleist, Alman yazar (d. 1777)
1844 - İvan Krılov, Rus gazeteci, şair, oyun yazarı, çevirmen (d. 1769)
1859 - Yoshida Shōin, Japon samuray, düşünür, eğitimci, askeri bilimler uzmanı ve bölge araştırmacısı (d. 1830)
1870 - Karel Jaromír Erben, Çek tarihçi, hukukçu, arşivci, yazar, çevirmen ve şair (d. 1811)
1881 - Ami Boué, Avusturyalı yerbilimci (d. 1794)
1907 - Paula Modersohn-Becker, Alman ressam (d. 1876)
1916 - I. Franz Joseph, Avusturya-Macaristan İmparatoru (d. 1830)
1938 - Leopold Godowsky, Leh asıllı Amerikalı piyano virtüözü ve besteci (d. 1870)
1946 - Sami Karayel, Türk spor yazarı ve gazeteci
1959 - Max Baer, Amerikalı boksör (d. 1909)
1963 - Robert Franklin Stroud, Amerikalı mahkûm (Alkatraz Kuşçusu) (d. 1890)
1969 - Norman Lindsay, Avustralyalı heykeltıraş, gravürcü, ressam, yazar, sanat eleştirmeni ve çizer (d. 1879)
1970 - C. V. Raman, Hint fizikçi (d. 1888)
1977 - Tevfik İnce, Türk geleneksel tuluat tiyatrosunun son temsilcisi (d. 1907)
1984 - Ben Wilson, Amerikalı basketbolcu (d. 1967)
1993 - Tahsin Öztin, Türk gazeteci (d. 1912)
1995 - Victoria Hazan, Türk şarkıcı, udi ve besteci (d. 1896)
1996 - Abdus Salam, Pakistanlı fizikçi ve (Nobel Fizik Ödülü'nü alan ilk Pakistanlı) (d. 1926)
1999 - Quentin Crisp, Britanyalı yazar, hikâyeci ve aktör (d. 1908)
2001 - Adnan Cemgil, Türk öğretmen, yazar ve çevirmen (d. 1909)
2004 - Tuncay Akdoğan, Türk müzisyen (d. 1959)
2006 - Hassan Gouled Aptidon, Cibutili siyasetçi (d. 1916)
2010 - Kaya Gürel, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1933)
2011 - Gregory Halman, Hollandalı profesyonel beyzbolcu (d. 1987)
2015 - Cavit Şadi Pehlivanoğlu, eski Türk siyasetçi (d. 1927)
2015 - Germán Robles, İspanya-Meksikalı aktör (d. 1929)
2015 - Zoran Ubavič, Sloven eski millî futbolcu (d. 1965)
2016 - Jan Sonnergaard, Danimarkalı yazar (d. 1963)
2017 - Rodney Bewes, İngiliz oyuncu ve senarist (d. 1937)
2017 - David Cassidy, Amerikalı şarkıcı, aktör, söz yazarı ve müzisyen (d. 1950)
2018 - Meena Alexander, Hint şair, çevirmen, eğitimci ve yazar (d. 1951)
2018 - Michele Carey, Amerikalı oyuncu (d. 1943)
2018 - Evaristo Marc Chengula, Tanzanyalı Roma Katolik piskopos (d. 1941)
2018 - Olivia Hooker, Amerikalı eğitimci, yazar, akademisyen ve psikolog (d. 1915)
2019 - Yaşar Büyükanıt, Türk asker ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 25. Genelkurmay Başkanı (d. 1940)
2019 - Andrée Lachapelle, Emektar Kanadalı oyuncu (d. 1931)
2019 - Gahan Wilson, Amerikalı yazar ve karikatürist (d. 1930)
2020 - Dena Dietrich, Amerikalı aktris (d. 1928)
2020 - Edgar García, Kolombiyalı matador (d. 1960)
2020 - Artemije Radosavljević, Sırp Ortodoks piskopos (d. 1935)
2020 - Ricky Yacobi, Endonezyalı eski millî futbolcu (d. 1963)
Tatiller ve özel günler
Dünya Televizyon Günü
Gerontologlar Günü
1121
21
|
22 Kasım
|
Olaylar
1497 - Portekizli denizci Vasco de Gama, Ümit Burnu'na vardı.
1617 - I. Mustafa Padişah oldu. Babadan oğula geçen taht, bu kez kardeşe geçmiştir. Akıl sağlığı bozuk olan I. Mustafa, 3 ay sonra tahttan indirilmiş, 1622'de yeniden tahta çıkmış, 1623'te tekrar indirilmiştir.
1909 - Tıp Fakültesi'ne bağlı Diş Hekimliği bölümü kuruldu.
1922 - Edirne ilinin, Havsa ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu.
1922 - Mısır'da Howard Carter, yardımcısı George Herbert de Carnarvon'la birlikte firavun Tutankhamun'un mezarını açtılar.
1925 - Şapka Devrimi'ne karşı gösteriler sürüyor; Kayseri'de gösteriler yapıldı.
1928 - Ravel'in Bolérosu ilk kez Paris'te sahnelendi.
1936 - Halit Ziya Uşaklıgil'in son anıları "Saray ve Ötesi", Cumhuriyet gazetesinde yayımlanmaya başlandı.
1940 - II. Dünya Savaşı'nın Balkanlara sıçramasıyla birlikte Türkiye Bakanlar Kurulu, İstanbul ve Kocaeli'nin yanı sıra Trakya illerinde sıkıyönetim ilan etti.
1943 - Lübnan, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı.
1948 - Türkiye'nin ikinci iktisat kongresi olan 1948 Türkiye İktisat Kongresi toplandı. Kongrede, devletçilik politikası eleştirildi, özel girişimciliğin teşviki istendi.
1950 - Dünya Barış Konseyi, Türkiye'den Nâzım Hikmet, İspanya'dan Pablo Picasso, Şili'den Pablo Neruda, Amerika'dan Paul Robeson ve Polonya'dan Wanda Jakubowska olmak üzere Uluslararası Barış Ödülü verdi.
1952 - Vatan gazetesinin başyazarı Ahmet Emin Yalman silahlı saldırıya uğradı.
1963 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John F. Kennedy Dallas'ta öldürüldü. Aynı gün, yardımcısı Lyndon B. Johnson Başkan oldu.
1968 - Türkiye'de ilk kalp nakli yapıldı. Doktor Kemal Beyazıt ve ekibinin gerçekleştirdiği ameliyat sonrası hasta 18 saat yaşayabildi.
1975 - Monarşi, İspanya'ya geri döndü; Juan Carlos İspanya Kralı oldu.
1979 - Uluslararası Para Fonu, IMF, Türk lirası'nın yeniden devalüe edilmesini istedi.
1982 - Yazar Tezer Özlü, Almanya'da "Malbug Ödülü"nü kazandı.
1984 - Avrupa Konseyi'nde Türkiye'nin dönem başkanlığı tartışıldı. Sonuca varılamayınca, Dışişleri Bakanı Vahit Halefoğlu toplantıyı terk etti.
1986 - Mike Tyson, 20 yaşında Dünyanın en genç ağır sıklet şampiyonu oldu.
1995 - Tamamı bilgisayar desteği ile oluşturulmuş ilk uzun metrajlı konulu animasyon film olan Oyuncak Hikâyesi gösterime verildi.
2005 - Angela Merkel, Almanya'nın ilk kadın şansölyesi oldu.
Doğumlar
1787 - Rasmus Christian Rask, Danimarkalı dilbilimci ve filolog (ö. 1832)
1808 - Thomas Cook, İngiliz din adamı ve iş insanı (Kendi adıyla bilinen "Thomas Cook" seyahat şirketinin kurucusu) (ö. 1892)
1809 - Bénédict Morel, Fransız hekim (ö. 1873)
1819 - George Eliot, İngiliz yazar (ö. 1880)
1847 - Richard Bowdler Sharpe, İngiliz zoolog ve ornitolog (ö. 1909)
1852 - Paul d'Estournelles, Fransız diplomat ve siyasetçi (ö. 1924)
1856 - Heber J. Grant, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 7. başkanı (ö. 1945)
1861 - III. Ranavalona, Merina Krallığı'nın son hükümdarı olarak 1883 ile 1897 yılları arasında hüküm süren kraliçe (ö. 1917)
1868 - John Nance Garner, 1933-1941 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı olarak görev yapan siyasetçi (ö. 1967)
1869 - André Gide, Fransız yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1951)
1869 - Valdemar Poulsen, Danimarkalı mühendis ve mucit (ö. 1942)
1877 - Endre Ady, Macar şair (ö. 1919)
1877 - Joan Gamper, İsviçreli futbolcu, kulüp başkanı ve kulüp kurucusu (ö. 1930)
1881 - Enver Paşa, Osmanlı asker ve siyasetçi (ö. 1922)
1890 - Charles de Gaulle, Fransız asker, siyasetçi ve Fransa Cumhurbaşkanı (ö. 1970)
1891 - Edward Bernays, Amerikalı sosyolog ve psikolog (ö. 1995)
1893 - Lazar Kaganoviç, Sovyet siyasetçi ve devlet adamı (ö. 1991)
1901 - Joaquín Rodrigo, İspanyol besteci (ö. 1999)
1902 - Philippe Leclerc de Hauteclocque, II. Dünya Savaşı sırasında Fransız general (ö. 1947)
1904 - Louis Néel, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2000)
1909 - Mihail Mil, Sovyet uzay mühendisi (ö. 1970)
1911 - Ralph Guldahl, Amerikalı golfçü (ö. 1987)
1913 - Benjamin Britten, İngiliz piyanist (ö. 1976)
1914 - Albay Peter Townsend, İngiliz subayı, as pilot, saray mensubu ve yazar (ö. 1995)
1917 - Andrew Huxley, İngiliz fizyolog, biyofizikçi ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 2012)
1919 - Anthony Tu Shihua, Çinli piskopos ve papaz
1922 - Fikret Emirov, Azerbaycan'da Sovyet döneminin bestecisi (ö. 1984)
1923 - Arthur Hiller, Kanadalı televizyon ve film yönetmeni (ö. 2016)
1923 - Rosy Varte, Fransız oyuncu (ö. 2012)
1924 - Geraldine Page, Amerikalı aktris ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1987)
1932 - Robert Vaughn, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
1935 - Lüdmila Belousova, Rus buz patenci (ö. 2017)
1937 - Nikolay Kapustin, Rus besteci ve piyanist (ö. 2020)
1940 - Terry Gilliam, Amerikalı film yönetmeni
1940 - Andrzej Zulawski, Polonya doğumlu film yönetmeni (ö. 2016)
1941 - Tom Conti, İtalyan-İrlanda asıllı İskoç oyuncu
1942 - Ruslan Hasbulatov, Çeçen asıllı Rus ekonomist ve devlet adamı (ö. 2023)
1943 - Billie Jean King, Amerikalı eski tenisçi
1947 - Nevio Scala, İtalyan futbol adamı ve eski futbolcu
1948 - Radomir Antić, Sırp eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2020)
1948 - İlhan Kesici, Türk siyasetçi
1950 - Paloma San Basilio, İspanyol Latin pop şarkıcısı
1950 - Volkan Bozkır, Türk hukukçu, diplomat ve siyasetçi
1954 - Paolo Gentiloni, İtalyan politikacı ve eski gazeteci
1955 - Rifat Hisarcıklıoğlu, Türk iş insanı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı
1958 - Jamie Lee Curtis, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1961 - Mariel Hemingway, Amerikalı oyuncu ve yazar
1964 - Robbie Slater, Avustralyalı millî futbolcu
1965 - Mads Mikkelsen, Danimarkalı oyuncu
1967 - Boris Becker, Alman tenisçi
1967 - Mark Ruffalo, Amerikalı aktör, film yönetmeni, yapımcı ve senaryo yazarı
1968 - Sidse Babett Knudsen, Danimarkalı oyuncu
1968 - Bennu Yıldırımlar, Türk oyuncu
1969 - Marjane Satrapi, İran asıllı Fransız çizgi film romancısı
1974 - David Pelletier, Kanadalı buz patencisi
1976 - Torsten Frings, Alman futbolcu
1976 - Ville Valo, Finlandiyalı solist ve gitarist
1977 - Kerem Gönlüm, Türk basketbolcu
1978 - Karen O, Amerikalı şarkıcı ve klavyeci
1978 - Francis Obikwelu, Nijeryalı atlet
1981 - Song Hye-kyo, Güney Koreli oyuncu
1982 - Yakubu Aiyegbeni, Nijeryalı eski millî futbolcu
1983 - Sei Ashina, Japon aktris (ö. 2020)
1983 - Corey Beaulieu, Amerikalı gitarist
1984 - Scarlett Johansson, Amerikalı sinema oyuncusu
1985 - Hande Doğandemir, Türk oyuncu
1985 - Asamoah Gyan, Ganalı millî futbolcu
1985 - Dieumerci Mbokani, Kongolu millî futbolcu
1986 - Oscar Pistorius, Güney Afrikalı paralimpik koşucu
1987 - Marouane Fellaini, Fas asıllı Belçikalı futbolcu
1988 - Atiye, Türk şarkıcı
1988 - Jamie Campbell Bower, İngiliz oyuncu, şarkıcı ve model
1989 - Chris Smalling, İngiliz futbolcu
1989 - Gabriel Torje, Rumen futbolcu
1991 - Tarik Black, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1991 - Erik Sabo, Slovak futbolcu
1993 - Adèle Exarchopoulos, Yunan asıllı Fransız oyuncu
1994 - Dacre Montgomery, Avustralyalı aktör, şair ve söz yazarı
1995 - Katherine McNamara, Amerikalı oyuncu
1996 - Hailey Baldwin, Amerikalı model, oyuncu ve sunucu
2001 - Chenle, Çinli şarkıcı ve aktör
Ölümler
950 - Lothair II, İtalya Kralı (d. 926)
1318 - Mikhail Yaroslaviç, 1285 ile 1318 yılları arasında Tver prensi (d. 1271)
1617 - I. Ahmet, Osmanlı'nın 14. padişahı (d. 1590)
1718 - Blackbeard (Karasakal), İngiliz korsan (d. 1680)
1774 - Robert Clive, İngiliz tümgeneral (d. 1725)
1836 - Karl Daub, Alman filozof (d. 1765)
1875 - Henry Wilson, 18. Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı (d. 1812)
1893 - Aleksandre Kazbegi, Gürcü roman ve oyun yazarı, şair, çevirmen ve tiyatro oyuncusu (d. 1848)
1902 - Walter Reed, Amerikalı bakteriolog (d. 1851)
1913 - Hitotsubaşi Yoşinobu, Japon asker ve siyasetçi (d. 1837)
1916 - Jack London, Amerikalı yazar (intihar) (d. 1876)
1919 - Francisco Pascasio Moreno, Arjantinli jeolog, antropolog ve kaşif (d. 1852)
1926 - Derviş Han, klasik Fars müziği bestecisi ve tar virtüözü (d. 1872)
1934 - Philippe Berthelot, Fransız diplomat (d. 1866)
1941 - Werner Mölders, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası Luftwaffe Ace Pilotu (d. 1913)
1943 - Lorenz Hart, Amerikalı söz yazarı (d. 1895)
1944 - Arthur Stanley Eddington, İngiliz astrofizikçi (d. 1882)
1944 - Joseph Caillaux, Fransız Başbakanı (d. 1863)
1946 - Otto Georg Thierack, Alman Nazi politikacısı ve hukukçusu (d. 1889)
1948 - Ömer Fahreddin Türkkan, Türk asker ve diplomat (Medine Müdafii) (d. 1868)
1962 - René Coty, Fransa'da Dördüncü Cumhuriyet'in son cumhurbaşkanı (d. 1882)
1963 - Aldous Huxley, İngiliz yazar (d. 1894)
1963 - Clive Staples Lewis, İrlandalı yazar ve öğretim görevlisi (d. 1898)
1963 - John F. Kennedy, Amerikalı siyasetçi, ABD'nin 35. Başkanı ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1917)
1972 - Horia Hulubei, Rumen fizikçi (d. 1896)
1976 - Sevgi Soysal, Türk yazar (d. 1936)
1980 - Mae West, Amerikalı sinema oyuncusu ve yazar (d. 1893)
1981 - Hans Adolf Krebs, Alman tıbbi ve biyokimyacı (d. 1900)
1986 - Scatman Crothers, Amerikalı aktör ve müzisyen (d. 1910)
1988 - Luis Barragán, Meksikalı mimar (d. 1902)
1988 - Raymond Dart, Avustralyalı anatomist ve antropolog (d. 1893)
1993 - Anthony Burgess, İngiliz romancı ve eleştirmen (d. 1917)
1994 - Asuman Korad, Türk tiyatro oyuncusu (d. 1934)
1997 - Michael Hutchence, Avustralyalı müzisyen, oyuncu ve INXS'in solisti (intihar) (d. 1960)
2000 - Emil Zátopek, Çek atlet (d. 1922)
2007 - Maurice Béjart, Fransız-İsviçreli dansçı, koreograf ve opera yönetmeni (d. 1927)
2007 - Verity Lambert, İngiliz televizyon ve film yapımcısı (d. 1935)
2008 - MC Breed, Amerikalı rap şarkıcı ve müzisyeni (d. 1971)
2011 - Svetlána Allilúyeva, Sovyet devlet başkanı Josef Stalin'in ve onun ikinci eşi Nadejda Alliluyeva'nın kızı (d. 1926)
2011 - Sena Jurinac, Hırvat asıllı Avusturyalı opera sanatçısı (d. 1921)
2011 - Lynn Margulis, Amerikalı biyolog, taksonomist, bakteriyolog ve kuramcı (d. 1938)
2015 - Kim Young-sam, Güney Koreli politikacı (d. 1927)
2017 - George Avakian, Amerikalı müzik yapımcısı, sanatçı menajeri, yazar, eğitimci ve yönetici (d. 1919)
2017 - Dmitri Hvorostovski, Rus bariton ve uluslararası opera sanatçısı (d. 1962)
2017 - Juan Luis Maurás, Şilili avukat ve siyasetçi (d. 1922)
2018 - Soslan Andiyev, Osetya asıllı Sovyet-Rus ağır siklet güreşçi (d. 1952)
2019 - Jean Douchet, Fransız film yönetmeni, senarist, yazar, tarihçi, film eleştirmeni ve eğitimci (d. 1929)
2019 - Daniel Leclercq, Fransız futbolcu ve teknik direktör (d. 1949)
2019 - Gugu Liberato, Brezilyalı televizyon sunucusu, iş insanı, şarkıcı, oyuncu ve yapımcı (d. 1959)
2020 - Muharrem Fejzo, Arnavut film yönetmeni (d. 1933)
2020 - Elena Hrenova, Moldovalı siyasetçi (d. 1950)
2020 - Mustafa Nadarević, Boşnak-Hırvat tiyatro ve televizyon oyuncusu (d. 1943)
2020 - Yuriy Pleşakov, Ukraynalı profesyonel futbolcu (d. 1988)
Tatiller ve özel günler
Lübnan - Bağımsızlık Günü (Fransa'dan 1943 yılında bağımsızlığını elde etti).
Diş Hekimleri Günü ve Toplum Ağız ve Diş Sağlığı Haftası
1122
22
|
23 Kasım
|
Olaylar
MÖ 534 - Thespis, sahnede bir karakteri canlandırdığı kayıtlı ilk kişi olmuştur.
1174 - Selahaddin Eyyubi Kudüs'e girdi ve topraklarına kattı.
1248 - 711'den beri Müslümanlarca yönetilen İşbiliye (Sevilla); Kastilya ve León Kralı III. Ferdinand tarafından ele geçirildi. İspanya'da Müslüman yönetiminde yalnızca, Ben-i Ahmer (Gırnata) Emirliği kaldı.
1889 - İlk otomatik plâkçalar (jukebox), San Francisco'da bir salonda hizmete girdi.
1936 - Henry Luce tarafından yayımlanan Life dergisinin ilk sayısı çıktı.
1938 - Adolf Hitler 5.000 markın üzerinde malı olan Yahudilere yüzde 20 oranında vergi koydu.
1942 - II. Dünya Savaşı: Stalingrad'daki Alman 6. Ordusu kuşatıldı.
1946 - Fransız Donanması, Vietnam'ın Hải Phòng kentini topa tuttu; 6.000 sivil öldü.
1963 - BBC Televizyonu, Dünyanın en uzun süre yayınlanan bilimkurgu televizyon dizisi olan, Doctor Who'nun ilk bölümünü yayına verdi.
1967 - ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs özel temsilcisi Cyrus Vance, Kıbrıs krizini görüşmek üzere Ankara'ya geldi. Daha sonra Türkiye'ye gelen BM Genel Sekreteri U Thant'ın özel temsilcisi Rolz Bennet ile Vance, temaslarından sonuç alamayınca Atina'ya geçtiler.
1970 - Türkiye'nin Ortak Pazar'a üyeliği için 22 yıllık geçiş dönemi öngören Katma Protokol, Brüksel'de imzalandı.
1971 - Çin temsilcileri, BM ve BM Güvenlik Konseyi toplantılarına ilk defa katıldılar.
1980 - Güney İtalya'da deprem: yaklaşık 4.800 kişi öldü.
1985 - Atina'dan Kahire'ye gitmek üzere havalanan Mısır Havayollarına ait bir yolcu uçağı silahlı kişilerce kaçırılarak Malta'ya indiridi. Mısırlı komandoların kurtarma girişiminde 60 kişi öldü.
1996 - Etiyopya Havayollarına ait bir yolcu uçağı kaçırıldı. Yakıtı biten uçak Hint Okyanusuna düştü: 123 kişi öldü.
2003 - Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze, kitlesel protestoların artması üzerine istifa etti.
2003 - Çin'de yapılan Dünya Liseler arası Futbol Şampiyonası'nda Trabzon Lisesi, ev sahibi ülke temsilcisini 1-0 yenerek ilk kez şampiyon oldu.
2008 - Slovakya'nın başkenti Bratislava'da her yıl düzenlenen Artistik Buz Pateni Uluslararası Ondrej Nepela Memorial Kupası'nda, bayanlarda Tuğba Karademir 2. oldu ve Türkiye'ye bu spor dalında, tarihte uluslararası bir yarışmada büyükler kategorisindeki ilk madalyayı kazandırdı.
2018 - Yeniden Refah Partisi, Fatih Erbakan önderliğinde kuruldu.
2022 - Düzce'de 5,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Deprem çevre şehirlerin yanı sıra çevre ülkelerde de hissedildi.
Doğumlar
912 - I. Otto, Kutsal Roma İmparatoru (ö. 973)
968 - Zhenzong, Çin'in Song Hanedanı'nın üçüncü imparatoru (ö. 1022)
1221 - X. Alfonso, 1252-1284 yılları arasında Kastilya kralı (ö. 1284)
1272 - Mahmud Gazan, Moğol İlhanlılar İmparatorluğu'nun 7. Hükümdarı (ö. 1304)
1690 - Ernst Johann von Biron, Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı dükü (ö. 1772)
1718 - Antoine Darquier de Pellepoix, Fransız gök bilimci (ö. 1802)
1760 - François-Noël Babeuf, Fransız yazar (ö. 1797)
1804 - Franklin Pierce, ABD'nin 14. Başkanı (ö. 1869)
1837 - Johannes Diderik van der Waals, Hollandalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1932)
1859 - Billy The Kid, Amerikalı hırsız ve katil (ö. 1881)
1860 - Hjalmar Branting, İsveç Başbakanlarından ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1925)
1876 - Manuel de Falla, İspanyol besteci (ö. 1946)
1887 - Boris Karloff, İngiliz oyuncu (ö. 1969)
1887 - Henry Moseley, İngiliz fizikçi (ö. 1915)
1888 - Harpo Marx, Amerikalı oyuncu ve komedyen (ö. 1964)
1890 - Johannes Krüger, Alman mimar (ö. 1975)
1896 - Klement Gottwald, Çek devlet adamı ve gazeteci (ö. 1953)
1910 - Ekrem Zeki Ün, Türk besteci, orkestra şefi ve keman eğitimcisi (ö. 1987)
1919 - Peter Frederick Strawson, Britanyalı filozof (ö. 2006)
1927 - Angelo Sodano, İtalyan kardinal (ö. 2022)
1933 - Ali Şeriati, İranlı sosyolog, aktivist ve yazar (ö. 1977)
1935 - Jeremy Stone, Amerikalı nükleer ve silahlanma karşıtı aktivist (ö. 2017)
1938 - Herbert Achternbusch, Alman yazar (ö. 2022)
1942 - Lars-Erik Berenett, İsveçli ünlü aktör (ö. 2017)
1945 - Muhammed Avad Taceddin, Mısırlı hekim, akademisyen ve siyasetçi
1946 - Bora Ayanoğlu, Türk şarkıcı, besteci ve oyuncu
1946 - Necmiye Alpay, Türk dil bilimci, çevirmen ve yazar
1950 - Chuck Schumer, Amerikalı politikacı
1954 - Pete Allen, İngiliz caz klarnet, alto ve saksofon müzisyeni
1955 - Steven Brust, Amerikalı fantezi ve bilimkurgu yazarı
1955 - Ludovico Einaudi, İtalyan piyanist ve besteci
1959 - Jason Alexander, Amerikalı komedyen
1959 - Philippe Bastelica, Fransız büyükelçi
1961 - Keith Ablow, Amerikalı psikiyatrist
1962 - Nicolás Maduro, Venezuela Devlet Başkanı
1964 - Aytuğ Atıcı, Türk akademisyen ve siyasetçi
1964 - Don Cheadle, Amerikalı sinema oyuncusu
1966 - Vincent Cassel, Fransız aktör
1968 - Kirsty Young, İskoç asıllı İngiliz radyo ve TV sunucusu
1969 - Olivier Beretta, Monakolu yarış pilotu
1970 - Oded Fehr, İsrailli film ve dizi oyuncusu
1971 - Halid el-Müvellid, Suudi millî futbolcu
1971 - Chris Hardwick, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1972 - Chris Adler, Amerikalı baterist
1973 - Joeli Vidiri, Fijili ragbi birliği oyuncusu
1976 - Cüneyt Çakır, Türk futbol hakemi
1976 - Murat Salar, Alman-Türk futbolcu ve teknik direktör
1978 - Ali Güneş, Türk eski millî futbolcu
1978 - Tommy Marth, Amerikalı saksafoncu (ö. 2012)
1979 - Kelly Brook, İngiliz manken ve oyuncu
1979 - Nihat Kahveci, Türk futbolcu
1980 - Ishmael Beah, Sierra Leoneli yazar ve insan hakları aktivisti
1980 - Özlem Düvencioğlu, Türk oyuncu
1981 - Nick Carle, Avustralyalı futbolcu
1982 - Asafa Powell, Jamaikalı sprinter
1984 - Lucas Grabeel, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1990 - Alena Leonova, Rus buz patenci
1992 - Go Eun-bi, Güney Koreli şarkıcı ve dansçı (ö. 2014)
1992 - Miley Cyrus, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
Ölümler
955 - Eadred, 946'dan öldüğü 955 yılına kadar İngiltere Kralı (d. 923)
1572 - Agnolo Bronzino, İtalyan ressam (d. 1503)
1616 - Richard Hakluyt, İngiliz yazar (d. 1552)
1682 - Claude Lorrain, Fransız ressam (d. 1604)
1814 - Elbridge Gerry, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 5. başkan yardımcısı (d. 1744)
1856 - Joseph von Hammer-Purgstall, Avusturyalı tarihçi ve diplomat (d. 1774)
1890 - III. Willem, Hollanda Kralı (d. 1817)
1963 - Georg-Hans Reinhardt, Nazi Almanyası'nda komutan (d. 1887)
1948 - Üzeyir Hacıbeyov, Azeri Sovyet besteci (d. 1885)
1971 - Hasan Vasfi Sevig, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1887)
1973 - Sessue Hayakawa, Japon sinema oyuncusu (d. 1889)
1974 - Aman Andom, Etiyopyalı asker ve siyasetçi (d. 1924)
1976 - Andre Malraux, Fransız düşünür ve yazar (d. 1901)
1979 - Merle Oberon, İngiliz sinema oyuncusu (d. 1911)
1990 - Roald Dahl, Galli roman ve kısa öykü yazarı (d. 1916)
1991 - Klaus Kinski, Alman sinema oyuncusu (d. 1926)
1992 - Vasfi Rıza Zobu, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1902)
1993 - Ünal Cimit, Türk seramik sanatçısı (d. 1934)
1995 - Louis Malle, Fransız sinema yönetmeni (d. 1932)
2001 - Aşık Hüdai (asıl adı Sabri Orak), Türk halk ozanı (d. 1940)
2002 - Roberto Matta, Şilili ressam (d. 1911)
2005 - Carl H. Fischer, Amerikalı bitkibilimci (d. 1907)
2006 - Philippe Noiret, Fransız sinema oyuncusu (d. 1930)
2006 - Alexander Litvinenko, Rus casus (d. 1962)
2006 - Anita O'Day, Amerikalı şarkıcı (d. 1919)
2011 - Şükran Ay, Türk sanat müziği sanatçısı (d. 1931)
2012 - Larry Hagman, Amerikalı sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1931)
2013 - Jay Leggett, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1963)
2013 - Tuncay Özinel, Türk komedyen, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1942)
2013 - Costanzo Preve, İtalyan Marksist düşünür ve siyaset kuramcısı (d. 1943)
2014 - Hélène Duc, Fransız oyuncu (d. 1917)
2014 - Pat Quinn, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu, koç ve spor yöneticisi (d. 1943)
2015 - Kamran İnan, Türk diplomat, hukukçu ve siyasetçi (d. 1929)
2015 - Douglass North, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1920)
2015 - Seyfi Tatar, Türk millî boksör (d. 1945)
2016 - Rita Barberá, İspanyol siyasetçi ve eski Valencia valisi (d. 1948)
2016 - Karin Johannisson, Uppsala Üniversitesi Bilim ve Fikirler Tarihi profesörü olan İsveçli fikir tarihçisi (d. 1944)
2016 - Jerry Tucker, Amerikalı oyuncu (d. 1925)
2017 - Stela Popescu, Rumen oyuncu, hayırsever ve televizyon sunucusu (d. 1935)
2018 - Bernard Gauthier, eski Fransız erkek bisiklet sporcusu (d. 1924)
2018 - Bujor Hălmăgeanu, Rumen eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1941)
2018 - Mick McGeough, Kanadalı buz hokeyi hakemi (d. 1956)
2018 - Bob McNair, Amerikalı hayırsever iş insanı (d. 1937)
2018 - Nicolas Roeg, İngiliz film ve görüntü yönetmeni (d. 1928)
2019 - Asunción Balaguer, Emektar İspanyol oyuncu (d. 1925)
2019 - Francesc Gambús, İspanyol siyasetçi (d. 1974)
2019 - Catherine Small Long, Amerikalı asker ve siyasetçi (d. 1924)
2020 - Karl Dall, Alman komedyen, aktör, şarkıcı ve televizyon sunucusu (d. 1941)
2020 - David Dinkins, 1990-1993 yılları arası görev yapmış New York'un eski belediye başkanı (d. 1927)
2020 - Tarun Gogoi, Hint siyasetçi ve hukukçu (d. 1934)
2020 - Yasumi Kobayashi, Korku, bilimkurgu ve gizem türünde eserler veren Japon yazar (d. 1962)
2020 - Nikola Spasov, Bulgar profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1958)
2020 - Viktor Zimin, Rus siyasetçi (d. 1962)
2021 - Hasan Fehmi Güneş, Türk siyasetçi (d. 1934)
Tatiller ve özel günler
1123
23
|
24 Kasım
|
Olaylar
1489 - Jeanne d'Arc, Yüz Yıl Savaşı sürecindeki Charité kuşatmasında başarısız oldu.
1642 - Abel Tasman, Tazmanya'ya ayak basan ilk Avrupalı oldu.
1859 - İngiliz doğa bilimci Charles Darwin, "Türlerin Kökeni" adlı kitabını yayınlayarak evrim kuramını ortaya attı.
1874 - Joseph Farwell Glidden, "157.124" numarasıyla dikenli telin patentini aldı.
1925 - Erzurum'da da şapka inkılabına karşı gösteriler yapıldı. Tutuklananlardan 13'ü idama mahkûm oldu ve Erzurum'da 1 ay sıkıyönetim ilan edildi.
1927 - Ankara'da, Heinrich Krippel tarafından yapılan Zafer Anıtı açıldı.
1928 - Türkiye Büyük Millet Meclisi, Atatürk'e "Millet Mektepleri Başöğretmenliği" unvanını verdi.
1934 - Bakanlar Kurulu Kararı ile Ayasofya Camii’nin müze olması kabul edildi.
1934 - Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Meclisten çıkan kanunla Atatürk soyadını aldı.
1939 - Gestapo, Çekoslovakya'da 120 öğrenciyi öldürdü.
1941 - II. Dünya Savaşı ortamında; pasta ve unlu yiyeceklerin yapımı yasaklandı.
1961 - BM, nükleer silah yasağını ABD'nin protestosuna karşın kabul etti.
1963 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John F. Kennedy'nin katil zanlısı Lee Harvey Oswald, Jack Ruby tarafından öldürüldü.
1974 - Fransız Maurice Taieb ile Amerikalı paleontolog Donald Johanson’un ekibinin Etyopya’nın Hadar bölgesinde yaklaşık dört milyon yıl yaşındaki 105 cm boyundaki Australopithecus afarensis fosili Lucy'i buldu.
1976 - Van ve çevresinde; Çaldıran-Muradiye'de etkili olan 7,2 büyüklüğündeki depremde 3 bin 840 kişi öldü.
1977 - Yunanistan, Büyük İskender'in babası Kral II. Filip'in mezarının bulunduğunu açıkladı.
1981 - Türkiye'de, Atatürk'ün 100. doğum yıl dönümü olan ve Kenan Evren tarafından Atatürk Yılı ilan edilip kutlanan 1981 yılında ilk kez Öğretmenler Günü kutlandı.
1983 - İsrail, Trablusşam'da tutuklu 6 İsrail askerine karşılık, 4800 Filistinliyi serbest bıraktı.
1988 - Sürgünde Bağımsız Filistin Devleti kuruldu.
1989 - Hakkâri'nin Yüksekova İlçesi'nin İkiyaka Köyü'nde, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 28 vatandaş, teröristlerce öldürüldü.
1990 - Kadınlar, Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Cemil Çiçek’in "flört fuhuştur", "feminizm sapıklıktır" sözlerini düdük çalarak protesto etti. İstanbul Galatasaray'daki eylemde, polis 5 kadını dövdü, 11 kadın gözaltına alındı.
1994 - Galatasaray, Barcelona'yı 2-1 yendi; kutlamalarda 3 kişi öldü.
1994 - Efsanevi MacGyver adlı televizyon dizisinin, "Trail to Doomsday" ismindeki filmi Türkiye'de gösterime girdi.
1996 - ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'a Budapeşte'de Hilton Oteli lobisinde yumruklu saldırıda bulunuldu.
2005 - Picasso İstanbul'da sergisi, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi'nde açıldı.
2015 - Rus Hava Kuvvetlerine ait bir Suhoy Su-24 tipi savaş uçağı, Türk hava sahasını ihlal ettiği gerekçesi ile Türk Hava Kuvvetlerine ait iki F-16 tarafından Suriye-Türkiye sınırı'nda vurularak düşürüldü.
Doğumlar
1632 - Baruch Spinoza, Hollandalı filozof (ö. 1677)
1655 - XI. Karl, 1660'tan ölümüne kadar İsveç kralı (ö. 1697)
1713 - Laurence Sterne, İrlandalı yazar (ö. 1768)
1784 - Zachary Taylor, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 12. Başkanı (ö. 1850)
1826 - Carlo Collodi, İtalyan gazeteci ve yazar (ö. 1890)
1857 - Salih Münir Paşa, Türk yönetici ve diplomat (ö. 1939)
1859 - Mehmed Nuri Efendi, Osmanlı İmparatorluğu'nun son Şeyhülislamı (ö. 1927)
1864 - Henri de Toulouse-Lautrec, Fransız empresyonist ressam (ö. 1901)
1872 - Georgiy Vasilyeviç Çiçerin, Sovyet diplomat (ö. 1936)
1873 - Julius Martov, Yahudi asıllı Rus Menşevik lider (ö. 1923)
1877 - Alben W. Barkley, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 35. başkan yardımcısı (ö. 1956)
1879 - Eli Heckscher, İsveçli tarihçi (ö. 1952)
1884 - Yitzhak Ben-Zvi, İsrail Devleti'nin 2. Cumhurbaşkanı (ö. 1963)
1885 - Christian Wirth, üst düzey Alman polis ve SS subayı (ö. 1944)
1887 - Erich von Manstein, Alman general (ö. 1973)
1887 - Charles Lucky Luciano, İtalyan asıllı Amerikalı suçlu (ö. 1962)
1888 - Dale Carnegie, Amerikalı yazar, kişisel gelişimci ve iletişim uzmanı (ö. 1955)
1889 - Zalman Şazar, İsrail'in 3. Cumhurbaşkanı (ö. 1974)
1897 - Lucky Luciano, Sicilyalı Amerikan kökenli kanun kaçağı (ö. 1962)
1898 - Naciye Sultan (Killigil), Osmanlı Padişahı Sultan Abdülmecit'in torunu ve Şehzade Süleyman Efendi'nin kızı (ö. 1957)
1905 - Leon Surmelian, Amerikalı Ermeni yazar (ö. 1995)
1908 - Libertad Lamarque, Meksikali-Arjantinli aktris ve şarkıcı (ö. 2000)
1913 - Geraldine Fitzgerald, İrlandalı aktris ve American Theatre Hall of Fame üyesi (ö. 2005)
1916 - Forrest J. Ackerman, Amerikalı bilimkurgu yazarı, editör, aktör ve kolleksiyoncu (ö. 2008)
1921 - John Lindsay, Amerikalı siyasetçi, avukat ve televizyon spikeri (ö. 2000)
1923 - Octavio Lepage, Venezuelalı siyasetçi (ö. 2017)
1924 - Lorne Munroe, Kanadalı-Amerikalı çellist (ö. 2020)
1925 - Simon van der Meer, Hollandalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2011)
1926 - Toralv Maurstad, Norveçli aktör ve tiyatro yönetmeni (ö. 2022)
1926 - Tsung-Dao Lee, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1931 - Tommy Allsup, Amerikalı rock and roll country, swing müzisyeni ve yapımcı (ö. 2017)
1932 - Claudio Naranjo, Şilili yazar, aktivist ve psikiyatr (ö. 2019)
1935 - Halife bin Selman el-Halife, Bahreyn kraliyet ailesi üyesi ve siyasetçi (ö. 2020)
1938 - Willy Claes, Belçikalı siyasetçi
1938 - Oscar Robertson, emekli profesyonel Amerikalı basketbolcu
1941 - Pete Best, İngiliz müzisyen
1941 - Ricardo Piglia, Arjantinli yazar (ö. 2017)
1943 - Dave Bing, eski Amerikalı profesyonel basketbolcu
1945 - Samih Rifat, Türk mimar, fotoğrafçı, çevirmen ve yazar (ö. 2007)
1946 - Ted Bundy, Amerikalı seri katil (ö. 1989)
1947 - Dwight Schultz, Amerikalı sahne sanatçısı, televizyon ve sinema filmleri oyuncusu ve seslendirme sanatçısı
1948 - Erman Toroğlu, Türk futbolcu, hakem ve spor yazarı
1952 - Thierry Lhermitte, Fransız oyuncu, yönetmen ve senarist
1953 - Gül Onat, Türk tiyatro ve dizi oyuncusu
1954 - Emir Kusturica, Sırp yönetmen
1955 - Ian Botham, İngiliz eski futbolcu, kriket oyuncusu ve yorumcusu
1955 - Scott Hoch, Amerikalı golfçü
1955 - Lena Adelsohn Liljeroth, İsveçli siyasetçi
1955 - Necip Mikati, Lübnanlı politikacı ve iş insanı
1956 - Terry Lewis, Amerikalı müzik yapımcısı
1957 - Denise Crosby, Amerikalı oyuncu, yapımcı, manken ve dublaj sanatçısı
1958 - Roy Aitken, İskoç eski futbolcu ve teknik direktör
1958 - Nick Knight, Britanyalı moda ve belgesel fotoğrafçısı
1961 - Arundhati Roy, Hint yazar ve savaş karşıtı eylemci
1963 - Neale Cooper, İskoç eski futbolcu ve antrenör (ö. 2018)
1964 - Garret Dillahunt, Amerikalı oyuncu
1964 - Brad Sherwood, Amerikalı oyuncu, komedyen ve televizyon sunucusu
1965 - Patrik Fichte, Alman oyuncu
1965 - Shirley Henderson, İskoçyalı oyuncu
1968 - Bülent Korkmaz, Türk futbolcu ve teknik direktör
1969 - David Adeang, Naurulu siyâsetçi
1970 - Julieta Venegas, Meksikalı şarkıcı, müzisyen ve şarkı sözü yazarı
1972 - Hüseyin Karadayı, Türk DJ ve prodüktör
1975 - Murat Prosçiler, Türk sinema, tiyatro oyuncusu ve seslendirme sanatçısı
1977 - Colin Hanks, Amerikalı oyuncu
1977 - Celaleddin Koçak, Türk futbolcu
1978 - Katherine Heigl, Amerikalı oyuncu
1979 - Deniz Hamzaoğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, yönetmen, dramaturg ve eğitmen
1979 - Joseba Llorente, İspanyol eski futbolcu
1980 - Beth Phoenix, Amerikalı profesyonel güreşçi
1982 - Damla Günay, Türk okçu
1983 - Dean Ashton, İngiliz millî futbolcu
1983 - Karine Vanasse, Kanadalı oyuncu
1984 - Bruno Ravina, Mauritiuslu futbolcu
1984 - Maria Höfl-Riesch, Alman alp disiplini kayakçısı
1985 - Irmak Atuk, Türk oyuncu, sunucu ve model
1986 - Julia Aleksandratu, Yunan manken, şarkıcı, aktris ve pornografik film oyuncusu
1986 - Pedro León, İspanyol futbolcu
1990 - Sarah Hyland, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1990 - Tom Odell, İngiliz şarkıcı-söz yazarı
1990 - Mario Gaspar Pérez, İspanyol millî futbolcu
1991 - Sakıb Aytaç, Türk futbolcu
1991 - Héctor Acosta, Meksikalı futbolcu
1993 - İvi Adamu, Kıbrıs Rumu şarkıcı
1993 - Hande Erçel, Türk oyuncu ve model
1994 - Nabil Bentaleb, Cezayirli millî futbolcu
1995 - Eric Masip, İspanyol oyuncu
1996 - Ryoya Ogawa, Japon futbolcu
Ölümler
654 - Kōtoku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 36. imparatoru (d. 596)
1072 - Alp Arslan, Büyük Selçuklu Devleti'nin 2. Sultanı (d. 1029)
1072 - IV. Bagrat, 1027 ile 1072 yılları arası Gürcistan Krallığı (d. 1018)
1227 - Leszek Biały, Polonya prensi (d. 1186)
1572 - John Knox, Presbiteryenlik'in kurucusu olmasıyla tanınan İskoç ilahiyatç (d. 1514)
1741 - Ulrika Eleonora, İsveç kraliçesi (d. 1688)
1870 - Comte de Lautréamont, Fransız şair (d. 1846)
1885 - Nicolás Avellaneda, Arjantinli politikacı ve gazeteci (d. 1837)
1920 - Alexandru Macedonski, Rumen şair, romancı, oyun yazarı ve edebiyat eleştirmeni (d. 1854)
1922 - Sidney Sonnino, İtalya Başbakanı (d. 1847)
1929 - Georges Clemenceau, Fransa Başbakanı (d. 1841)
1934 - Mihaylo Hruşevski, Ukraynalı akademisyen, politikacı ve tarihçi (d. 1866)
1948 - Robert Cecil, İngiliz politikacı ve diplomat (d. 1864)
1948 - Anna Jarvis, Amerika Birleşik Devletleri'nde Anneler Günü'nü başlatan kişi (d. 1864)
1956 - Guido Cantelli, İtalyan orkestra şefi (d. 1920)
1957 - Diego Rivera, Meksikalı ressam (d. 1886)
1961 - Mehmet Tevfik Bıyıklıoğlu, Türk asker (d. 1891)
1961 - Ruth Chatterton, Amerikalı sahne, film ve televizyon oyuncusu, havacı ve romancı (d. 1892)
1963 - Lee Harvey Oswald, Amerikalı suikastçı (ABD Başkanı John F. Kennedy'ye suikast düzenlediği iddia edilerek tutuklanan sanık) (d. 1939)
1965 - Abdullah es-Salim es-Sabah, Salim el-Mübarek es-Sabah'ın büyük evladı (d. 1895)
1968 - István Dobi, Macar politikacı (d. 1898)
1985 - Sinan Alaağaç, Türk futbolcu (d. 1960)
1990 - Bülent Arel, Türk elektronik müziğin öncülerinden ve klasik batı müziği bestecisi (d. 1919)
1991 - Freddie Mercury, İngiliz müzisyen ve Queen topluluğunun solisti (AIDS ile gelen zatürre nedeniyle) (d. 1946)
2000 - Önder Açıkalın, Türk oyuncu (d. 1950)
2001 - Memet Baydur, Türk oyun yazarı (d. 1951)
2002 - John Rawls, Amerikalı filozof (d. 1921)
2005 - Pat Morita, Amerikalı oyuncu (d. 1932)
2009 - Samak Sundaravej, Taylandlı politikacı ve 25. Tayland cumhurbaşkanı (d. 1935)
2016 - Shirley Bunnie Foy, Amerikalı şarkıcı (d. 1936)
2016 - Florence Henderson, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve TV sunucusu (d. 1934)
2017 - Ángel Berni, Paraguaylı eski millî futbolcu (d. 1931)
2018 - Ambareesh, Hint oyuncu ve siyasetçi (d. 1952)
2018 - Ricky Jay, Amerikalı sihirbaz, oyuncu ve yazar (d. 1948)
2018 - Věra Růžičková, Eski kadın Çek jimnastikçi (d. 1928)
2019 - Goo Hara, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu (d. 1991)
2019 - Kailsh Chandra Joshi, Hint siyasetçi (d. 1929)
2020 - Montserrat Carulla, İspanyol aktris (d. 1930)
2020 - Yves Vander Cruysen, Belçikalı tarihçi ve siyasi aktivist (d. 1963)
2020 - Damián Iguacén Borau, Roma Katolik Kilisesi'nin İspanyol Piskoposu (d. 1916)
2020 - Kambozia Partovi, İranlı film yönetmeni ve senarist (d. 1955)
2020 - Frederick Sasakamoose, Kanadalı profesyonel buz hokeyi oyuncusu (d. 1933)
2021 - Lisa Brown, Amerikalı aktris (d. 1954)
2021 - Guillermo Echevarría, Meksikalı yüzücü (d. 1948)
2021 - İvan Stançov, Bulgar siyasetçi ve diplomattır (d. 1929)
2022 - Hans Magnus Enzensberger, Alman yazar, şair, çevirmen ve editör (d. 1929)
2022 - André Malherbe, Belçikalı profesyonel motosiklet yarışçısı (d. 1956)
2022 - Issei Sagawa, 1981 yılında Paris'te Renée Hartevelt adında bir Hollandalı kadını öldüren ve etini yiyen bir Japondu (d. 1949)
Tatiller ve özel günler
Öğretmenler Günü ve Haftası
1124
24
|
25 Kasım
|
Olaylar
1870 - İstanbul'da ilk mizah dergisi "Diyojen"in birinci sayısı yayınlandı.
1922 - Edirne'nin kurtuluşu.
1924 - Kazım Özalp Paşa, TBMM Başkanlığı’na seçildi.
1925 - Şapka Devrimi: Şapka giyilmesi konusundaki kanun, TBMM'de kabul edildi.
1934 - Mustafa Kemal Atatürk, İsmet Paşa'ya "İnönü" soyadını verdi.
1936 - Almanya ve Japonya, Avrupa kültürünü ve Dünya barışını Bolşevik tehditten korumak amacıyla Anti-Komintern Paktını imzaladı.
1940 - Ağaçkakan Woody, Knock Knock isimli çizgi filmle ilk kez seyirci karşısına çıktı.
1943 - Sir Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt ve Çan Kay Şek Kahire'de bir araya geldiler; Japonlar teslim olana kadar savaşa devam kararı alındı.
1948 - Türkiye'de öğrenci velilerinin talebiyle, ilkokullara isteğe bağlı din dersi kondu.
1955 - Bir yıl önce büyük bir yangınla hasar gören Kapalıçarşı yeniden açıldı.
1958 - Ahmet Adnan Saygun'un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM'nin yeni çalışma dönemi dolayısıyla New York'ta seslendirildi. Orkestra ve koroyu şef Leopold Stokowski yönetti.
1967 - ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina'nın önerilerini Ankara'ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Manlio Brosio da arabuluculuk için Ankara'ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı.
1968 - İstanbul'da Dr. Siyami Ersek ve ekibi, trafik kazasında ölen bir memurun kalbini bir işçiye taktı; hasta 39 saat yaşayabildi.
1969 - Beatles müzik grubundan John Lennon, İngiltere'nin Biafra'ya müdahalesi ile Amerika'nın Vietnam politikasına verdiği desteği protesto amacıyla, İngiltere Kraliçesinin verdiği unvanı reddetti.
1973 - Yunanistan'da Yorgo Papadopulos liderliğindeki askerî cunta, ikinci bir askerî darbe ile devrildi.
1975 - Surinam, Hollanda'dan bağımsızlığını kazandı.
1979 - Abdi İpekçi'nin katlinden sanık Mehmet Ali Ağca, Kartal-Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı.
1998 - 55. Hükümet, gensoru ile düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner'in Bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e sundu.
1999 - Yargıtay 9. Ceza Dairesi, PKK lideri Abdullah Öcalan hakkında verilen ölüm cezasını onadı.
2000 - Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de, Richter ölçeğine göre 7 şiddetinde deprem meydana geldi. 26 kişi öldü.
2001 - Türkiye'nin ilk ve tek Yahudi müzesi olan 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi açıldı.
2002 - Uzay mekiği Endeavour uluslararası uzay istasyonuna kenetlenerek bir Amerikalı ve iki Rus astronotu bıraktı.
2009 - Şiddetli yağmurun yol açtığı sel, Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde 122 kişinin ölümüyle sonuçlandı.
Doğumlar
1454 - Caterina Cornaro, 1474-1489 tarihlerinde Kıbrıs Krallığı'nın kraliçesi (ö. 1510)
1562 - Lope de Vega, İspanyol şair ve oyun yazarı (ö. 1635)
1609 - Henrietta Maria, Fransa Prensesi, 13 Haziran 1625 tarihinde I. Charles ile evliliğinden sonra İngiltere, İrlanda ve İskoçya Kraliçesi (ö. 1669)
1638 - Bragançalı Catherine, Portekiz prensesi ve İngiliz kralı II. Charles'ın eşi (ö. 1705)
1722 - Heinrich Johann Nepomuk von Crantz, Avusturyalı bitki bilimci ve hekim (ö. 1799)
1738 - Thomas Abbt, Alman yazar (ö. 1766)
1814 - Julius Robert von Mayer, Alman fizikçi (ö. 1878)
1835 - Andrew Carnegie, İskoç-Amerikalı Yatırımcı (ö. 1919)
1844 - Karl Benz, Alman makine mühendisi ve motor tasarımcısı (ö. 1929)
1857 - Archibal Garrod, İngiliz hekim (ö. 1936)
1876 - Victoria Melita, Kraliçe Victoria’nın torunu ve Rusya İmparatoru II. Aleksandr’ın torunu (ö. 1936)
1881 - XXIII. Ioannes, Papa (ö. 1963)
1889 - Reşat Nuri Güntekin, Türk yazar (ö. 1956)
1895 - Wilhelm Kempff, Alman piyanist, besteci ve müzik öğretmeni (ö. 1991)
1895 - Anastas Mikoyan, Bolşevik önder ve Ermeni Sovyet politikacı (ö. 1987)
1895 - Ludvík Svoboda, Çek general ve siyaset adamı (ö. 1979)
1899 - W.R. Burnett, Amerikalı romancı ve senaryo yazarı (ö. 1982)
1900 - Rudolf Höß, Nazi Almanyası'nda asker ve Auschwitz toplama kampının komutanı (ö. 1947)
1901- Arthur Liebehenschel, II. Dünya Savaşı esnasında Auschwitz'de ve Majdanek ölüm kamplarının binbaşı rütbesiyle komutanı (ö. 1948)
1905 - Samiha Ayverdi, Türk, mütefekkir ve mutasavvıf yazar (ö. 1993)
1913 - Lewis Thomas, Hekim, şair, eğitimci ve politik danışman (ö. 1993)
1915 - Augusto Pinochet, Şilili diktatör general (ö. 2006)
1916 - Cosmo Haskard, İrlanda doğumlu Britanyalı koloni yöneticisi ve asker (ö. 2017)
1917 - Alparslan Türkeş, Türk siyaset adamı (ö. 1997)
1919 - Kemal Sülker, Türk sendikacı, gazeteci ve araştırmacı yazar (ö. 1995)
1920 - Noel Neill, Amerikalı dizi, sinema ve televizyon oyuncusu (ö. 2016)
1923 - Mauno Koivisto, Fin siyasetçi ve Finlandiya'nın dokuzuncu cumhurbaşkanı (ö. 2017)
1923 - Art Wall, Jr., Amerikalı golfçü (ö. 2001)
1926 - Jeffrey Hunter, Amerikalı sinema oyuncusu ve yapımcı (ö. 1969)
1920 - Ricardo Montalbán, Meksika asıllı Amerikalı aktör (ö. 2009)
1933 - Kathryn Crosby, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1934 - Asuman Korad, Türk tiyatro oyuncusu (ö. 1994)
1936 - Trisha Brown, Amerikalı koreograf ve dansçı (ö. 2017)
1936 - Yıldırım Gencer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2005)
1938 - Erol Güngör, Türk sosyal psikoloji profesörü (ö. 1983)
1940 - Percy Sledge, Amerikalı R&B müzisyeni ve şarkıcısı (ö. 2015)
1941 - Philippe Honoré, Fransız çizer ve çizgi roman sanatçısı (ö. 2015)
1944 - Ben Stein, Amerikalı komedyen, yazar, avukat, oyuncu, seslendirme sanatçısı, politik ve ekonomik konularda konuşmacı
1951 - Gökben, Türk şarkıcı
1951 - Johnny Rep, Hollandalı eski futbolcu
1952 - Gabriele Oriali, İtalyan millî futbolcu
1955 - Mustafa Uğurlu, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1958 - Nusret Özcan, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2007)
1959 - Chrissy Amphlett, Avustralyalı şarkıcı (ö. 2013)
1959 - Charles Kennedy, İskoç ekonomist ve politikacı (ö. 2015)
1960 - Amy Grant, Amerikalı gospel, country ve pop şarkıcısı
1960 - John F. Kennedy Jr., Amerikalı avukat, gazeteci ve dergi yayıncısı (ö. 1999)
1964 - Mark Lanegan, Amerikalı müzisyen, vokalist
1965 - Laçin Ceylan, Türk oyuncu
1966 - Billy Burke, Amerikalı sinema ve televizyon oyuncusu
1968 - Jill Hennessy, Kanadalı aktris
1968 - Erick Sermon, Amerikalı rapçi ve prodüktör
1971 - Göksel, Türk şarkıcı, besteci ve şarkı sözü yazarı
1976 - Clint Mathis, Amerikalı millî futbolcu ve teknik direktör
1977 - Memet Ali Alabora, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1977 - Serkan Keskin, Türk oyuncu ve müzisyen
1978 - Ringo Shiina, Japon şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen
1980 - Aaron Mokoena, Güney Afrikalı futbolcu
1980 - Dilşad Şimşek, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1981 - Gizem Girişmen, Türk engelli okçu
1981 - Xabi Alonso, İspanyol futbolcu
1981 - Barbara Pierce Bush, Amerika Birleşik Devletleri'nin 43. Başkanı olan George W. Bush’un ikiz olarak doğan iki kızından birisi
1981 - Jenna Welch Bush, 43'üncü Amerika Birleşik Devletleri Başkanı olan George W. Bush'un ikiz doğan iki kızından birisi
1984 - Gaspard Ulliel, Fransız oyuncu
1986 - Katie Cassidy, Amerikalı oyuncu
1986 - Craig Gardner, İngiliz futbolcu
1988 - Jay Spearing, İngiliz futbolcu
1989 - Tom Dice, Belçikalı sanatçı ve söz yazarı
1997 - Sevgi Uzun, Türk basketbolcu
Ölümler
734 - Bilge Kağan, Türk hükümdar ve II. Göktürk Devleti'nin II. Kağanı (d. 683 (684?))
1120 - William Adelin, Norman-Fransız türleri, İngiltere Kralı I. Henry ile İskoçyalı Matilda'nın oğludur, böylece İngiltere tacının veliahtı (d. 1103)
1326 - Prens Koreyasu, Kamakura şogunluğunun yedinci şogunu (d. 1264)
1560 - Andrea Doria, Cenevizli amiral (d. 1466)
1686 - Nicolas Steno, Danimarkalı bilimci ve Katolik piskospos (d. 1638)
1730 - Patrona Halil, Osmanlı yeniçeri ve Patrona Halil İsyanı'nın öncüsü (d. 1690)
1768 - Franz Georg Hermann, Alman ressam (d. 1692)
1865 - Heinrich Barth, Alman kaşif ve bilim insanı (d. 1821)
1885 - XII. Alfonso, 1874-1885 arasında İspanya kralı (d. 1857)
1895 - Ludwig Rütimeyer, İsviçreli doktor, anatom, jeolog ve paleontolog (d. 1825)
1903 - Sabino de Arana, Bask milliyetçiliğinin teorisyeni (d. 1865)
1915 - Michel Bréal, Fransız filolog (d. 1832)
1922 - Sütçü İmam, Türk Türk Kurtuluş Savaşı kahramanı (d. 1871)
1935 - V. Iyasu, Etiyopya'nın tac giymemiş imparatoru (d. 1895)
1938 - Otto von Lossow, Alman ordusu subayı (d. 1868)
1945 - Lemi Atlı, Türk bestekâr (d. 1869)
1946 - Henry Morgenthau, Amerikalı siyasetçi (d. 1856)
1950 - Mao Anying, Çinli asker (Mao Zedong'un Kore Savaşı sırasında hayatını kaybeden oğlu) (d. 1922)
1950 - Johannes Vilhelm Jensen, Danimarkalı yazar, şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1873)
1951 - István Friedrich, Macaristan başbakanı ve futbolcu (d. 1883)
1964 - Ahmet Naci Tınaz, Türk asker ve siyasetçi (d. 1882)
1967 - Ossip Zadkine, Rus heykeltıraş ve ressam (d. 1890)
1968 - Upton Sinclair, Amerikalı yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1878)
1970 - Yukio Mishima, Japon romancı ve oyun yazarı (d. 1925)
1971 - Ahmet Ferit Tek, Türk diplomat ve siyasetçi (d. 1878)
1972 - Henri Coandă, Bükreş doğumlu mucit (d. 1886)
1973 - Laurence Harvey, Litvanya doğumlu İngiliz oyuncu (d. 1928)
1974 - Nick Drake, Büyük Britanyalı şarkıcı, söz yazarı ve besteci (d. 1948)
1974 - U Thant, Birmanyalı eğitimci, diplomat ve BM Genel Sekreteri (d. 1909)
1974 - Nick Drake, Büyük Britanyalı şarkıcı, söz yazarı ve besteci (d. 1948)
1981 - Jack Albertson, vodvil tiyatrosunda da oynamış Amerikalı aktör, komedyen, dansçı ve şarkıcı (d. 1907)
1985 - Rebii Erkal, Türk futbolcu ve antrenör (d. 1911)
1995 - Nesim Malki, Yahudi asıllı Türk iş insanı ve tefeci (Bursa'da uğradığı silahlı saldırıda) (d. 1952)
1997 - Hastings Banda, Malavili siyasetçi (d. 1898)
1998 - Flip Wilson, Amerikalı komedyen (d. 1933)
2002 - Karel Reisz, Çek asıllı İngiliz film yönetmeni (d. 1926)
2005 - George Best, Kuzey İrlandalı futbolcu (d. 1946)
2006 - Valentín Elizalde, Meksikalı şarkıcı (d. 1979)
2010 - Peter Christopherson, İngiliz müzisyen, klip yönetmeni ve tasarımcı (d. 1955)
2011 - Vasili Alekseyev, Rus-Sovyet süper ağır sıklet (110 kg ve üzeri) halterci (d. 1942)
2012 - Dave Sexton, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1930)
2013 - Bill Foulkes, İngiliz eski millî futbolcu (d. 1932)
2016 - Fidel Castro, Kübalı Marksist-Leninist devrimci ve Küba Devrimi'nin önderi (d. 1926)
2016 - Ron Glass, Amerikalı oyuncu (d. 1945)
2017 - Rance Howard, Amerikalı oyuncu (d. 1928)
2017 - Rosendo Huesca Pacheco, Meksikalı Roma Katolik Piskoposu (d. 1932)
2017 - Julio Oscar Mechoso, Amerikalı oyuncu (d. 1955)
2018 - Giuliana Calandra, İtalyan tiyatro, sinema, dizi oyuncusu, gazeteci ve Tv sunucusu (d. 1936)
2018 - Wright King, Amerikalı oyuncu ve eski asker (d. 1923)
2019 - Frank Biondi, Amerikalı medya yöneticisi ve iş insanı (d. 1945)
2020 - Marc-André Bédard, Kanadalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1935)
2020 - Diego Maradona, Arjantinli futbolcu (d. 1960)
2020 - Ahmad Mukhtar, Pakistanlı siyasetçi, asker ve iş insanı (d. 1946)
2020 - Ahmed Patel, Hint siyasetçi (d. 1949)
2020 - Flor Silvestre, Meksikalı aktris, şarkıcı ve binici (d. 1930)
2020 - Camilla Wicks, Amerikalı keman sanatçısı (d. 1928)
Tatiller ve özel günler
Dünya Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü
1125
25
|
26 Kasım
|
Olaylar
1548 - Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu, Halep'e girdi.
1812 - I. Napolyon komutasındaki Fransız Ordusu, büyük kayba uğrayarak Rusya topraklarını terk etmek zorunda kaldı.
1842 - Notre Dame Üniversitesi (Indiana, ABD) kuruldu.
1865 - Lewis Carroll'un yazdığı Alice Harikalar Diyarında ilk kez basıldı.
1922 - Gelibolu'nun kurtuluşu.
1922 - Howard Carter ve George Herbert de Carnarvon, Mısır Firavunu Tutankhamun'un mezarına 3000 yıl sonra giren ilk insanlar oldular.
1923 - Posta Kanunu kabul edildi.
1926 - Türkiye'nin ilk şeker fabrikası olan Alpullu Şeker Fabrikası faaliyete geçti.
1934 - Lakap ve unvanlar kaldırıldı. Kanunla Ağa, hacı, hafız, hoca, molla, efendi, bey, beyefendi, paşa, hanım, hanımefendi, hazretleri gibi lakap ve unvanlar kaldırılıyor; bütün yurttaşlar, kadın erkek, kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılır deniliyordu.
1935 - Afyon-Isparta demiryolu açıldı.
1942 - Yugoslavya'da Anti-Faşist Halk Kurtuluş Konseyi kuruldu.
1942 - Sovyet Ordusu, Stalingrad'da Alman Ordusuna karşı saldırıya geçti.
1943 - Tosya ve Ladik'te 7,2 büyüklüğündeki depremde 2824 kişi öldü.
1950 - Türkiye, Kore Savaşı'na katıldı.
1954 - Kapalıçarşı'daki yangında 1394 dükkân harap oldu. Çarşı yanındaki 3 han ve birkaç bina büyük hasar gördü.
1962 - Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye'deki füze üslerini kaldırmaya karar verdi.
1968 - Günaydın Gazetesi yayın hayatına başladı.
1974 - İlk kremalı likör olduğu iddia edilen Baileys piyasaya sürüldü.
1983 - Stanislav Petrov adlı Rus yarbay, Sovyetler Birliği'ne ait füze erken uyarı sistemindeki bir hatayı fark ederek olası bir nükleer savaşı engelledi.
1991 - Michael Jackson, 4. profesyonel müzik albümü olan Dangerous'ı piyasaya sürdü. Albümdeki Black or White şarkısına çektiği klip, çığır açtı.
1993 - Almanya, PKK'yı terör örgütü ilan ederek, bütün yan kuruluşlarıyla birlikte kapattı.
1996 - Başbakan Yardımcısı ve Dış İşleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken, Devlet uğruna kurşun atan da yiyen de şereflidir dedi.
2003 - Concorde yolcu uçağı son uçuşunu gerçekleştirdi.
2008 - Ön ödemeli su sayacının abonelere takılması, Ankara 11. İdare Mahkemesi tarafından, yasaklandı.
2008 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde Leşker-i Tayyibe adlı örgüt tarafından terör saldırısı gerçekleşti. Saldırıda 164 kişi öldü, 308 kişi yaralandı.
Doğumlar
1552 - Seonjo, Joseon Krallığı'nın 14. kralı (ö. 1608)
1731 - William Cowper, İngiliz şair ve hümanist (ö. 1800)
1811 - Zeng Guofan, Çinli devlet adamı ve askeri önder (ö. 1872)
1827 - Ellen G. White, Yedinci Gün Adventistleri Kilisesi'nin kurucu ve liderlerinden (ö. 1915)
1828 - René Goblet, Fransız siyasetçi (ö. 1905)
1847 - Maria Fyodorovna, Rusya'nın İmparatoriçesi (ö. 1928)
1857 - Ferdinand de Saussure, İsviçreli dil bilimci (dilin yapısı konusundaki görüşleriyle 20. yüzyıl dilbiliminin temellerini atan) (ö. 1913)
1869 - Galli Maud, Kral VII. Haakon'un eşi ve Norveç Kraliçesi (ö. 1938)
1883 - Lou Tellegen, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1934)
1885 - Heinrich Brüning, Mart 1930 - Mayıs 1932 arasında Şansölye ve Dışişleri Bakanı olan Alman politikacı (ö. 1970)
1894 - Norbert Wiener, Amerikalı matematikçi ve Sibernetik biliminin kurucusu (ö. 1964)
1895 - Bill W., Adsız Alkolikler'in eş-kurucusu (ö. 1971)
1898 - Karl Ziegler, Alman kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1973)
1909 - Eugène Ionesco, Rumen kökenli Fransız oyun yazarı (ö. 1994)
1915 - Inge King, Almanya doğumlu Alman-Avustralyalı heykeltıraş ve sanatçı (ö. 2016)
1917 - Nesuhi Ertegün, Türk müzik yapımcısı ve Atlantic Records plak şirketi kurucusu (ö. 1989)
1918 - Patricio Aylwin, Şilili siyasetçi ve avukat (ö. 2016)
1919 - Ryszard Kaczorowski, Polonyalı eski asker ve devlet adamı (ö. 2010)
1919 - Frederik Pohl, Amerikalı bilimkurgu yazarı ve editör (ö. 2013)
1922 - Charles M. Schulz, Amerikalı çizer ve animatör (Amerikalı çizgi-romanı "Snoopy"nin (Peanuts) yaratıcısı) (ö. 2000)
1924 - George Segal, Pop sanatı akımı ile ilişkili Amerikalı ressam ve heykeltıraş (ö. 2000)
1931 - Adolfo Pérez Esquivel, Arjantinli ressam, heykeltıraş, insan hakları savunucusu ve Nobel Barış Ödülü sahibi
1932 - Ülkü Adatepe Mustafa Kemal Atatürk’ün en küçük manevi kızı
1933 - Arthur E. Bartlett, Amerikalı iş insanı (ö. 2009)
1934 - Cengiz Bektaş, Türk yüksek mimar, mühendis, şair ve yazar (ö. 2020)
1935 - Ayten Erman, Türk oyuncu
1937 - Boris Yegorov, Sovyet hekim ve kozmonot (ö. 1994)
1939 - Abdullah Ahmad Badawi, 2003'ten 2009'a kadar Malezya Cumhuriyeti eski başbakanı
1939 - Mark Margolis, Amerikalı aktör (ö. 2023)
1939 - Tina Turner, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2023)
1942 - Olivia Cole, Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
1943 - Marilynne Robinson, Amerikalı yazar
1948 - Elizabeth Blackburn, Amerikalı moleküler biyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi
1948 - Galina Prozumenşçikova, Sovyet yüzücü (ö. 2015)
1949 - Marí Alkatiri, Doğu Timorlu siyasetçi
1949 - Şlomo Artzi, İsrailli şarkıcı, söz yazarı ve besteci
1949 - Ivan Patzaichin, Rumen sürat kanocusu (ö. 2021)
1951 - Ilona Staller, Macar-İtalyan eski porno yıldızı, politikacı ve şarkıcı
1951 - Sulejman Tihić, Bosnalı siyasetçi (ö. 2014)
1952 - Carrie Rickey, Amerikalı sanat ve sinema eleştirmeni
1953 - Julien Temple, İngiliz film, belgesel ve klip yönetmeni
1954 - Ayşe Nur Bahçekapılı, Türk hukukçu ve siyasetçi
1954 - Velupillai Prabhakaran, Sri Lanka’nın doğusundaki Tamil halkına mensup, Tamil İlam Kurtuluş Kaplanları örgütünün kurucu lideri (ö. 2009)
1962 - Erol Bilecik, Türk iş insanı
1963 - Richard R. Arnold, Amerikan astronot
1965 - Aşkın Asan, Türk siyasetçi
1965 - Mansur Ark, Türk şarkıcı
1965 - Des Walker, İngiliz futbolcu
1966 - Garcelle Beauvais, Haitili-Amerikalı aktris, televizyon kişiliği, yazar ve eski manken
1968 - Haluk Levent, Türk rock şarkıcısı ve hayırsever
1969 - Shawn Kemp, Amerikalı eski basketbol oyuncusu
1971 - Akira Narahashi, Amerikalı aktör
1973 - Peter Facinelli, Amerikalı sinema oyuncusu
1974 - Roman Šebrle, Çek atlet
1975 - DJ Khaled, Filistin asıllı Amerikalı DJ, radyo programcısı ve prodüktör
1977 - Ivan Basso, İtalyan profesyonel yol bisikleti yarışçısı
1978 - Jun Fukuyama, Japon erkek seslendirme sanatçısı ve şarkıcı
1981 - Stephan Andersen, Danimarkalı millî futbolcu
1981 - Natasha Bedingfield, İngiltere doğumlu şarkıcı ve söz yazarı
1981 - Aurora Snow, Amerikalı porno yıldızı
1983 - Chris Hughes, Amerikalı girişimci
1983 - Rachel Starr, Amerikalı porno yıldızı
1984 - Antonio Puerta, İspanyol futbolcu (ö. 2007)
1986 - Bauke Mollema, Hollandalı profesyonel bisikletçi
1986 - Åshild Bruun-Gundersen, Norveçli politikacı
1986 - Büşra Sanay, Türk gazeteci, yazar ve televizyon sunucusu
1987 - Yorgo Cavelas, Yunan millî futbolcu
1987 - Kat DeLuna, Dominik Cumhuriyeti kökenli Amerikalı R&B şarkıcısı ve dansçı
1987 - Missy Stone, Amerikalı porno yıldızı
1990 - Avery Bradley, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1990 - Ece Çeşmioğlu, Türk oyuncu
1990 - Chipmunk, İngiliz rapçi
1990 - Rita Ora, İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu
1990 - Danny Welbeck, İngiliz millî futbolcu
1991 - Manolo Gabbiadini, İtalyan millî futbolcu
1993 - , Güney Koreli futbolcu
1997 - Aaron Wan-Bissaka, İngiliz futbolcu
Ölümler
1504 - I. Isabel, Kastilya ve Aragon Kraliçesi (d. 1451)
1651 - Henry Ireton, İngiliz İç Savaşında parlamento ordusunda komutan ve Oliver Cromwell'in damadı (d. 1611)
1851 - Jean-de-Dieu Soult, Fransız mareşal ve 1840 ile 1847 yılları arasında Fransa başbakanı (d. 1769)
1855 - Adam Mickiewicz, Leh şair (d. 1798)
1857 - Joseph Freiherr von Eichendorff, Alman yazar (d. 1788)
1859 - Jacques Denys Choisy, İsviçreli Protestan din adamı ve botanikçi (d. 1799)
1883 - Sojourner Truth, Afrikalı Amerikalı eylemci (d. 1797)
1911 - Paul Lafargue, Fransız uyruklu düşünür ve eylem adamı (d. 1842)
1912 - III. İoakim, 1878'de İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi tarafından Ekümenik Patrik seçildi (d. 1834)
1917 - Leander Starr Jameson, İngiliz doktor ve siyaset adamı (d. 1853)
1926 - Ernest Belfort Bax, İngiliz sosyalist gazeteci ve filozof (d. 1854)
1926 - John Browning, Amerikalı silah tasarımcısı (d. 1855)
1936 - Mari Felekyan, Ermeni asıllı Türk tiyatro sanatçısı ve Toto Karaca'nın annesi
1936 - Şükrü Naili Gökberk, Türk asker ve Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından (d. 1876)
1937 - Yakov Ganetsky, Sovyet diplomat ve siyaset adamı (d. 1879)
1939 - Melek Kobra, Türk tiyatro, sinema ve operet sanatçısı (d. 1915)
1947 - Saffet Arıkan, Türk asker ve siyaset adamı (Millî Eğitim Bakanlarından ve köy enstitülerinin başlangıcı sayılan okulları kuran) (d. 1888)
1952 - Sven Hedin, İsveçli kâşif, coğrafyacı, topoğraf, jeopolitikçi, fotoğrafçı, gezi yazarı ve illüstratör (d. 1865)
1956 - Tommy Dorsey, Amerikalı caz müzisyeni ve swing orkestrası şefi (d. 1905)
1964 - Hedwig Kohn, Alman fizikçi (d. 1887)
1968 - Arnold Zweig, Alman yazar (d. 1887)
1981 - Max Euwe, Hollandalı Dünya satranç şampiyonu (d. 1901)
1985 - Vivien Thomas, Amerikalı ameliyat teknisyeni (d. 1910)
1986 - Gündüz Ökçün, Türk siyasetçi, hukukçu ve Türkiye Dış İşleri eski bakanı (d. 1936)
1989 - Ahmed Abdallah, Komorlu iş insanı ve siyasetçi (d. 1919)
1990 - Turhan Özek, Türk Klasik Türk müziği sanatçısı (d. 1937)
1996 - Paul Rand, Amerikalı sanat yönetmeni ve grafik tasarımcısı (d. 1914)
2002 - Neşet Günal, Türk ressam (d. 1923)
2004 - Philippe de Broca, Fransız sinema yönetmeni (d. 1933)
2006 - Mario Cesariny, Portekizli şair ve ressam (d. 1923)
2012 - Joseph Murray, Amerikalı plastik cerrah (d. 1919)
2013 - Arik Einstein, İsrailli şarkıcı, besteci, oyuncu ve söz yazarı (d. 1939)
2013 - Jane Kean, Amerikalı oyuncu, yazar ve şarkıcı (d. 1923)
2014 - Tuğçe Albayrak, Türk asıllı Alman vatandaşı (d. 1991)
2014 - Annemarie Düringer, İsviçreli aktris (d. 1925)
2014 - Fikret Kırcan, Türk eski futbolcu ve yönetici (d. 1919)
2014 - Sabah, Lübnanlı şarkıcı ve aktris (d. 1927)
2015 - Amir Aczél, İsrail doğumlu Amerikalı matematik ve matematik-bilim tarihi okutmanı (d. 1950)
2015 - Norbert Gastell, Arjantin doğumlu Alman oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1929)
2016 - Miriam Eşkol, Rumen asıllı İsrailli eski başbayan ve kütüphaneci (d. 1929)
2016 - Fritz Weaver, Amerikalı aktör ve seslendirme sanatçısı (d. 1926)
2017 - Vicente García Bernal, Meksikalı Roma Katolik piskoposu (d. 1929)
2017 - Armando Hart, Kübalı devrimci ve komünist siyasetçi (d. 1930)
2018 - Bernardo Bertolucci, İtalyan film yönetmeni (d. 1941)
2018 - Samuel Hadida, Fas asıllı Fransız film yapımcısı (d. 1953)
2018 - Stephen Hillenburg, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1961)
2018 - Tomás Maldonado, Arjantinli ressam, tasarımcı ve filozof (d. 1922)
2018 - Patricia Quintana, Meksikalı yemek şefi, yazar, akademisyen ve iş insanı (d. 1946)
2018 - Leo Schwarz, Alman Katolik piskopos (d. 1931)
2019 - Vittorio Congia, İtalyan oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1930)
2019 - Yeshi Donden, Hint-Tibetli hekim, keşiş ve insani yardım gönüllüsü (d. 1927)
2019 - Köbi Kuhn, İsviçreli futbolcu (d. 1943)
2020 - Cecilia Fusco, İtalyan opera sanatçısı ve eğitimci (d. 1933)
2020 - Jamir Garcia, Filipinli alternatif metal müziği şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1978)
2020 - Dimitar Largov, Bulgar eski millî futbolcu (d. 1936)
2020 - Sadık el-Mehdi, 1966'dan 1967'ye ve 1986'dan 1989'a kadar Sudan Başbakanı olan siyasi ve dini figür (d. 1935)
2020 - Daria Nicolodi, İtalyan aktris, senarist ve film yapımcısı (d. 1950)
2020 - Hafız Ebu Saada, Mısırlı siyasetçi ve insan hakları aktivisti (d. 1965)
2020 - Kamen Çanev, Bulgar opera tenoru (d. 1964)
2020 - Celestino Vercelli, İtalyan profesyonel bisiklet yarışçısı (d. 1946)
2022 - Uladzimir Makey, Beyaz Rusya Dışişleri bakanı (d. 1958)
Tatiller ve özel günler
1126
26
|
27 Kasım
|
Olaylar
1526 - Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya seferine çıktı.
1909 - Thomas Edison, ilk sesli film gösterisini yaptı.
1919 - Bulgaristan, İtilaf Devletleri ile Neuilly Antlaşması'nı imzaladı.
1922 - Lalapaşa'nın kurtuluşu.
1923 - Şark Demiryolları grevi sona erdi.
1924 - Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Başkanlığına Kâzım Karabekir Paşa seçildi.
1933 - Belgrad'ta Türkiye - Yugoslavya Dostluk, Saldırmazlık, Yargısal Çözüm, Hakemlik ve Uzlaştırma Antlaşması imzalandı.
1936 - Millet Meclisi, Hatay davasını Milletler Cemiyeti'ne götürmeye karar verdi.
1942 - Alman orduları, Toulon Limanı'na girerken; buradaki Fransız Donanması kendini yok etti.
1943 - Amasya, Çorum, Tokat, Ordu ve Kastamonu'da deprem oldu; 4016 kişi öldü, 23.785 ev yıkıldı.
1947 - İstanbul BJK İnönü Stadyumu açıldı.
1948 - İstanbul'da 22 Kasım'da başlayan 1948 Türkiye İktisat Kongresi sona erdi. Kongrede, devletçilik politikası eleştirildi, özel girişimciliğin teşviki istendi.
1950 - Kore'de Kunuri Savaşı başladı.
1961 - İstanbul Polisi, bacağında "Moskova" yazılı kâğıt bulunan kargayı nezarete aldı.
1967 - ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, üçüncü kez Ankara'ya gelerek Dış İşleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştükten sonra Türkiye'nin yeni önerilerini götürdü. Yunan Cuntasından kesin cevabını vermesi istendi.
1967 - Fransa Başbakanı General Charles de Gaulle, İngiltere'nin Ortak Pazara girmesini veto etti.
1970 - Atatürk Kültür Merkezi (o zamanki adıyla İstanbul Kültür Sarayı), Arthur Miller'ın Cadı Kazanı adlı eseri sahnelenirken yandı. Kullanılamaz hale gelen bina tekrar açılacağı 1978 yılına kadar kapalı kalacaktır.
1976 - CHP, Sosyalist Enternasyonal'e üye olacağını açıkladı.
1978 - PKK, Diyarbakır'ın Lice ilçesine bağlı Fis köyünde kuruldu.
1978 - 1981 yılı UNESCO tarafından Atatürk Yılı ilan edildi.
1981 - Ankara'da 901 öğretim üyesi Yükseköğretim Kanunu'na karşı çıktı.
1990 - Birleşik Krallık'ta yapılan seçimler sonucu, John Major Başbakan oldu.
1990 - İki eşcinsel erkeğin evliliğinden ilk doğum gerçekleşti. Alternatif dünya eşcinseller günü olarak da kabul edilir.
1994 - Özelleştirme İdaresi Başkanlığı kuruldu.
1996 - Diyarbakır, Bingöl, Tunceli, Bitlis, Hakkâri, Mardin ve Siirt'in kırsal kesimlerinde sürdürülen operasyonlarda 52 PKK'lı öldürüldü, 5'i sağ yakalandı. Çatışmalarda 7 güvenlik görevlisi öldü.
1998 - Aydınlık Türkiye Partisi kuruldu.
2001 - Hubble Uzay Teleskobu, Güneş Sistemi dışındaki Osiris adlı bir gezegenin hidrojenden oluşmuş bir atmosfere sahip olduğunu keşfetti. Bu Güneş Sistemi dışında keşfedilmiş ilk atmosferdir.
2002 - BM silah denetçileri, dört yıl aradan sonra Irak'ta yeniden denetimlerine başladılar.
2005 - İlk kez kısmi yüz nakli Fransa'nın Amiens kentinde gerçekleştirildi.
2022 - Dünya'nın en büyük aktif yanardağı olan Mauna Loa'da püskürme başladı.
Doğumlar
1127 - Xiaozong, Çin'in Song Hanedanı'nın 11. imparatoru (ö. 1196)
1701 - Anders Celsius, İsveçli astronom ve fizikçi (Celsius termometresini bulan) (ö. 1744)
1754 - Georg Forster, Alman doğa bilimci, etnolog, seyahat yazarı, gazeteci ve devrimci (ö. 1794)
1833 - Mary Adelaide, Britanya kraliyet ailesi üyesi (ö. 1897)
1842 - Fitnat Hanım, Türk Divan şairi (ö. 1909)
1857 - Charles Scott Sherrington, İngiliz bakteriyolog, patolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1952)
1870 - Juho Kusti Paasikivi, Fin politikacı ve eski Finlandiya Cumhurbaşkanı (ö. 1956)
1874 - Charles Austin Beard, Amerikalı tarihçi (ö. 1948)
1874 - Chaim Weizmann, İsrail'in ilk Devlet Başkanı (ö. 1952)
1887 - Masaharu Homma, Japon İmparatorluğu'nun korgenerali (ö. 1946)
1894 - Kōnosuke Matsushita, Panasonic kuran Japon sanayici (ö. 1989)
1903 - Lars Onsager, Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1976)
1907 - İlhan Tarus, Türk savcı, yargıç ve hikâye, oyun, roman yazarı (ö. 1967)
1909 - James Agee, Amerikalı romancı, gazeteci, şair ve eleştirmen (ö. 1955)
1912 - Connie Sawyer, Amerikalı eski oyuncu (ö. 2018)
1913 - Alfredo Bai, İtalyan heykeltıraş (ö. 1980)
1921 - Aleksandr Dubçek, Çekoslovakya'nın reformcu komünist lideri (ö. 1992)
1925 - John Maddox, Britanyalı gazeteci ve bilim insanı (ö. 2009)
1927 - Carlos José Castilho, Brezilya doğumlu eski millî futbolcu (ö. 1987)
1929 - Alan Simpson, İngiliz senarist (ö. 2017)
1932 - Benigno Aquino Jr., Filipinler muhalefet lideri (ö. 1983)
1932 - Ülkü Adatepe, Atatürk’ün manevi kızı (ö. 2012)
1937 - Sevinç Aktansel, Türk oyuncu (ö. 2011)
1939 - Laurent-Désiré Kabila, Kongo DC'nin eski Başkanı (ö. 2001)
1939 - Gül Çiray Akbaş, Türk orta mesafe koşucusu (ö. 2019)
1940 - Bruce Lee, Çin kökenli Amerikalı oyuncu (ö. 1973)
1941 - Aimé Jacquet, Fransız teknik direktör ve eski futbolcu
1941 - Alan Roy Deakin, İngiliz futbolcu (ö. 2018)
1942 - Jimi Hendrix, Amerikalı gitarist (ö. 1970)
1943 - Nicole Brossard, Fransız-Kanadalı formalist şair ve roman yazarı
1945 - James Avery, Amerikalı oyuncu (ö. 2013)
1947 - İsmail Omar Guelle, Cibutili siyasetçi
1951 - Kathryn Bigelow, Amerikalı film yönetmeni ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi
1951 - Ernesto Zedillo, Meksikalı ekonomist ve politikacı
1953 - Steve Bannon, Amerikalı medya yöneticisi, politik stratejist, emekli subay ve eski yatırım bankacısı
1955 - Bill Nye, Amerikalı fen eğitmeni, televizyon programcısı ve makine mühendisi
1956 - William Fichtner, Amerikalı oyuncu
1956 - Nazrin Şah, Malezyalı hükûmdar
1957 - Caroline Kennedy, Amerikalı yazar, avukat ve diplomat
1957 - Ana Lilian de la Macorra, yapımcı ve eski Meksikalı aktris
1957 - Callie Khouri, Suriye ve Lübnan kökenli Amerikalı film ve televizyon senarist, yönetmen ve yapımcı
1959 - Gani Müjde, Türk yazar, karikatürist, senarist, yönetmen ve sunucu
1960 - Yuliya Timoşenko, Ukraynalı siyasetçi
1961 - Steve Oedekerk, Amerikalı komedyen, yönetmen, editör, yapımcı, senarist ve oyuncu
1961 - Marshall Webb, Amerikalı general
1962 - Davey Boy Smith, İngiliz profesyonel güreşçi (ö. 2002)
1963 - Fisher Stevens, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yapımcı
1964 - Can Ulkay, Türk film yönetmeni
1964 - Roberto Mancini, İtalyan futbolcu ve teknik direktör
1968 - Aydın Bulut, Türk sinema yönetmeni, senarist ve yapımcı
1969 - Mariusz Sordyl, Polonyalı voleybol antrenörü ve eski voleybolcu
1971 - Kirk Acevedo, Amerikalı oyuncu
1973 - Twista, Amerikalı rapçi
1975 - Bad Azz, Amerikalı rap şarkıcısı, oyuncu ve müzisyen (ö. 2019)
1975 - Ömür Varol, Türk gazeteci ve sunucu
1979 - Hilary Hahn, Grammy ödüllü Amerikalı keman virtüözü
1981 - Bruno Alves, Portekizli futbolcu
1981 - Ryan Jimmo, Kanadalı dövüş sanatları ustası ve kickboks sporcusu (ö. 2016)
1981 - Matthew Taylor, İngiliz futbolcu
1982 - Aleksandr Kerjakov, Rus eski millî futbolcu
1983 - Professor Green, İngiliz rapçi ve şarkıcı-söz yazarı
1984 - Park Soo-jin, Güney Koreli oyuncu
1984 - Meltem Yılmazkaya, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu
1984 - Sanna Nielsen, İsveçli şarkıcı
1986 - Teemu Tainio, Fin futbolcu
1986 - Xavi Torres, İspanyol futbolcu
1987 - Luigi Datome, İtalyan basketbolcu
1990 - Josh Dubovie, İngiliz şarkıcı
1992 - Park Chan-yeol, Güney Koreli şarkıcı
2007 - Mustafa Duran Önal, Türk şarkıcı ve söz yazarı
Ölümler
MÖ 8 - Quintus Horatius Flaccus, Romalı şair (d. MÖ 65)
450 - Galla Placidia, İmparatoru III. Constantius'un karısı (d. 392)
511 - I. Clovis, Frankların ilk kralı (d. 466)
602 - Mauricius, 582 – 602 döneminde Doğu Roma/Bizans İmparatorluğu imparatoru (d. 539)
1198 - Hautville'li Konstanza, Kutsal Roma-Cermen İmparatoru VI. Heinrich'in eşi (d. 1154)
1754 - Abraham de Moivre, Fransız matematikçi (d. 1667)
1852 - Ada Lovelace, İngiliz matematikçi ve yazar (d. 1815)
1895 - Alexandre Dumas, fils, Fransız romancı (d. 1824)
1916 - Émile Verhaeren, Belçikalı şair (d. 1855)
1923 - Tage Reedtz-Thott, Danimarkalı siyasetçi (d. 1839)
1936 - Basil Zaharoff, Osmanlı İmparatorluğu vatandaşı Rum iş insanı (d. 1849)
1937 - Felix Hamrin, İsveçli siyasetçi (d. 1875)
1940 - Nicolae Iorga, Rumen tarihçi, akademisyen, yazar, şair ve siyasetçi (d. 1871)
1944 - Leonid Mandelstam, Belarus-Sovyet fizikçi (d. 1879)
1950 - James Braid, İskoç golfçü (d. 1870)
1953 - Eugene O'Neill, Amerikalı oyun yazarı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1888)
1955 - Arthur Honegger, İsviçreli besteci (d. 1892)
1958 - Georgi Damyanov, Bulgar komünist politikacı (d. 1892)
1977 - Cemal Yeşil, Türk bürokrat (d. 1900)
1978 - Harvey Milk, Amerikalı politikacı (d. 1930)
1981 - Lotte Lenya, Avusturyalı-Amerikalı şarkıcı ve dizöz (d. 1898)
1985 - Fernand Braudel, Fransız tarihçi (d. 1902)
1988 - John Carradine, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1906)
1988 - Carmen Carbonell, İspanyol oyuncu (d. 1900)
1988 - Yasin Osman Kenadid, Somalili entelektüel, yazar ve dilbilimci (d. 1919)
1989 - Carlos Arias Navarro, İspanyol siyasetçi (d. 1908)
1994 - Rüştü Şardağ, Türk bestekâr, edebiyatçı, gazeteci ve yazar (d. 1916)
1995 - Abdullah Yüce, Türk müziği sanatçısı (d. 1920)
1999 - Alain Peyrefitte, Fransız siyasetçi (d. 1925)
2000 - Malcolm Bradbury, İngiliz yazar ve akademisyen (d. 1932)
2001 - Akın Çakmakçı, Türk bürokrat (d. 1937)
2010 - Irvin Kershner, Amerikalı film yönetmeni (d. 1923)
2011 - Ken Russell, İngiliz film yönetmeni (d. 1927)
2011 - Gary Speed, Galli millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1969)
2013 - Nílton Santos, Brezilyalı eski millî futbolcu (d. 1925)
2013 - Necmi Tanyolaç, Türk spor yazarı ve gazeteci (Türkiye Spor Yazarları Derneği'nin kurucularından) (d. 1928)
2014 - Phillip Hughes, Avustralyalı kriketçi (d. 1988)
2015 - Barbro Hiort af Ornäs, İsveçli sinema, tiyatro ve televizyon oyuncusu (d. 1921)
2016 - Münir Akça, Türk oyuncu (d. 1951)
2016 - Ioannis Grivas, Yunan hukukçu ve siyasetçi (d. 1923)
2017 - Cristina Stamate, Rumen aktris (d. 1946)
2018 - Uğur Kıvılcım, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1942)
2018 - Goran Stefanovski, Makedon oyun yazar (d. 1952)
2019 - Stefan Danailov, Bulgar siyasetçi ve oyuncu (d. 1942)
2019 - Maarit Feldt-Ranta, Fin siyasetçi (d. 1968)
2019 - Godfrey Gao, Tayvan doğumlu Kanadalı model ve oyuncu (d. 1984)
2020 - Selva Casal, Uruguaylı şair ve yazar (d. 1927)
2020 - Muhsin Fahrizade, İranlı subay ve fizik profesörü (suikast) (d. 1957)
2020 - Gene Fraise, Amerikalı siyasetçi (d. 1932)
2020 - Perviz Purhüseyni, İranlı oyuncu (d. 1941)
2020 - Aly Zaker, Bangladeşli aktör, iş insanı, yönetmen ve yazar (d. 1944)
Tatiller ve özel günler
Dünya Alternatif Eşcinseller Günü
Maaveerar Naal
1127
27
|
28 Kasım
|
Olaylar
1821 - Panama, İspanya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1893 - Kadınlar ilk kez bir ulusal seçimde (Yeni Zelanda genel seçimleri) oy kullandı.
1905 - İrlanda siyasi partisi, Sinn Féin kuruldu.
1912 - Arnavutluk, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.
1918 - Kâzım Karabekir Paşa'nın Kars'tan İstanbul'a gelişi.
1920 - Mehmet Âkif Ersoy ve Eşref Edip "Sebilü'r-Reşad" dergisini, Kastamonu'da çıkarmaya başladılar.
1922 - Bursa'nın İznik ilçesinin, Yunan işgalinden kurtuluşu.
1925 - Kabul edilen Şapka Kanunu yürürlüğe girdi. Artık, başta memurlar olmak üzere “herkes şapka takacak."
1934 - Hâkimiyet-i Milliye gazetesi, Ulus adıyla çıkmaya başladı.
1936 - Japonya, İtalya'nın Habeşistan'ı ilhakını tanıdı.
1938 - Atatürk'ün, 5 Eylül'de yazdırdığı vasiyetnamesi açıldı. Atatürk, vasiyetinde; parasının nemasından yakınlarına, manevi evlatlarına aylık, İnönü'nün çocuklarına yükseköğrenim ödeneği bağlanması koşuluyla parasını ve Çankaya'daki mülkünü CHP'ye bıraktı. Nemadan kalacak miktarın her yıl Türk Dil ve Tarih kurumlarınca paylaşılmasını istedi.
1940 - II. Dünya Savaşı ortamında 500 kilogramdan fazla tahıl stoklarına, Ticaret Bakanlığınca el konulması kararlaştırıldı.
1943 - Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt ve Josef Stalin Tahran'da toplandı.
1951 - Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kabul edildi. Kanun, 1 Ocak 1952'de yürürlüğe girdi.
1958 - Türkiye-Fransa ve Türkiye-Belçika arasında mali yardım anlaşmaları imzalandı.
1962 - Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye'deki orta menzilli Jüpiter füzelerini sökme kararı aldı.
1964 - Süleyman Demirel, favori olan rakibi Saadettin Bilgiç'ten 1072 oy fazla alarak Adalet Partisi'ne Genel Başkan seçildi.
1967 - NATO Genel Sekreteri Manlio Brosio, Ankara'da Dış İşleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştü ve Atina'ya geçti. Türk jetleri Kıbrıs üzerinde uyarı uçuşları yaptı.
1968 - Eski CIA istasyon şefi, ABD'nin yeni Türkiye Büyük Elçisi Robert Komer'in Türkiye'ye gelişi İstanbul Yeşilköy'de protesto edildi. Protestoculardan Deniz Gezmiş, Rahmi Aydın, Mustafa Zülkadiroğlu, Toygun Erarslan ve Mustafa Gürkan tutuklandı.
1974 - Ankara'daki Ağaç ve Metal İşleri Olgunlaşma Enstitüsü öğrencileri eğitim ve öğretim adı altında ucuz işçi olarak çalıştırıldıkları gerekçesiyle ölüm orucuna başladılar.
1977 - CHP lideri Bülent Ecevit, Niğde'de "Tek yol devrim" sloganıyla karşılandı. Ecevit topluluğa "Tek yol oy" sözleriyle karşılık verdi.
1977 - Yeni Zelanda'nın Auckland Uluslararası Havalimanı'nı ile Antarktika arasında gidiş-dönüş seferleri yapan McDonnell Douglas DC-10-30 uçağı; Erebus Dağı, Ross Adası, Antarktika'da yere çakıldı. Kazada 257 kişi hayatını kaybetti.
1979 - Vatikan Devlet Başkanı Papa II. Jean Paul, resmi ziyaret için Türkiye'ye geldi.
1986 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, MGK toplantısında, "Nurcuların ve Süleymancıların yurtlarda çocukların taze beyinlerini yıkadıklarını" söyleyip hükûmete irtica uyarısı yaptı.
1997 - Sivas'taki Madımak Oteli'nde, 2 Temmuz 1993'te 35 kişinin yakılması olayıyla ilgili olarak yargılanan 99 sanıktan 33'ü ölüm cezasına çarptırıldı.
1998 - Hakkâri'nin Çukurca ilçesi yakınında bir askeri helikopter, teröristlerin açtığı ateşte pilotun vurulması sonucu düştü. 16 asker öldü.
2002 - Kenya'da İsraillilerin sahibi olduğu bir otele düzenlenen intihar saldırısında 12 kişi öldü.
2002 - Mombasa Hava Limanından kalkan bir İsrail uçağına iki füze atıldı.
2010 - Haydarpaşa Garı'nın çatısında çıkan yangın sonucunda, çatısı ve 4. katı büyük zarar gördü.
2015 - Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi, bir basın açıklaması yaptığı sırada başına isabet eden bir kurşun sebebiyle öldü.
Doğumlar
1118 - I. Manuil, Bizans imparatoru (ö. 1180)
1489 - Margaret Tudor, İskoçya Kraliçesi (ö. 1541)
1632 - Jean-Baptiste Lully, İtalyan asıllı Fransız besteci, kemancı ve balet (ö. 1687)
1757 - William Blake, İngiliz şair, ressam ve mistik vizyoner (ö. 1827)
1772 - Luke Howard, İngiliz kimyager ve meteorolog (ö. 1864)
1793 - Carl Jonas Love Almqvist, İsveçli romantik şair, feminist, realist, besteci, sosyal eleştirmen ve gezgin (ö. 1866)
1820 - Friedrich Engels, Alman politik düşünür (ö. 1895)
1829 - Anton Grigoryeviç Rubinstein, Rus bestekâr ve piyanist (ö. 1894)
1857 - XII. Alfonso, 1874-1885 arasında İspanya kralı (ö. 1885)
1858 - William Stanley, Amerikalı fizikçi ve mucit (ö. 1916)
1866 - Henry Bacon, Amerikalı mimar (ö. 1924)
1881 - Stefan Zweig, Avusturyalı yazar (intihar) (ö. 1942)
1887 - Ernst Röhm, Alman subay, siyaset adamı ve SA'ların kurucusu ve kumandanı (ö. 1934)
1896 - Lilia Skala, Avusturyalı-Amerikalı mimar ve oyuncu (ö. 1994)
1898 - İhap Hulusi Görey, Türk grafik tasarımcısı ve illüstratör (ö. 1986)
1904 - Nancy Mitford, İngiliz roman ve biyografi yazarı ve gazeteci (ö. 1973)
1906 - Henry Picard, Amerikalı golfçü (ö. 1997)
1907 - Alberto Moravia, İtalyan romancı (ö. 1990)
1908 - Claude Levi-Strauss, Fransız antropolog (ö. 2009)
1923 - Gloria Grahame, Amerikalı aktris (ö. 1981)
1925 - József Bozsik, Macar futbolcu (ö. 1978)
1926 - Lawrence Turman, Amerikalı film yapımcısı (ö. 2023)
1927 - Abdülhalim Muazzam Şah, Malezya'nın 14. ve şimdiki Yang di-Pertuan Agong (devlet başkanı), yanı sıra Kedah'ın 27. ve eski sultanı (ö. 2017)
1928 - Bano Qudsia, Pakistanlı kadın yazar (ö. 2017)
1928 - Arthur Melvin Okun, Amerikalı ekonomist (ö. 1980)
1931 - Joan Guinjoan, İspanyol besteci ve piyanist (ö. 2019)
1931 - Tomi Ungerer, Alsaslı Fransız karikatürist, grafik sanatçısı ve yazar (ö. 2019)
1932 - Gato Barbieri, Arjantinli caz müzisyeni, bestecisi ve saksofoncu (ö. 2016)
1933 - Hope Lange, Amerikalı oyuncu (ö. 2003)
1938 - Lale Belkıs, Türk ses sanatçısı ve oyuncu
1941 - Laura Antonelli, İtalyan aktris (ö. 2015)
1944 - Rita Mae Brown, Amerikalı yazar
1945 - John Hargreaves, Avustralyalı aktör (ö. 1996)
1946 - Joe Dante, Amerikalı film yapımcısı ve yönetmeni
1947 - Maria Farantouri, Yunan şarkıcı ve siyasetçi
1948 - Agnieszka Holland, Polonyalı televizyon ve film yönetmeni, senaristi
1948 - Mine Mutlu, Türk oyuncu ve ses sanatçısı (ö. 1990)
1949 - Victor Ostrovsky, Kanadalı yazar
1950 - Ed Harris, Amerikalı oyuncu
1950 - Russell A. Hulse, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1952 - S. Epatha Merkerson, Amerikalı oyuncu
1954 - Necip Hablemitoğlu, Türk tarihçi ve yazar (ö. 2002)
1955 - Alessandro Altobelli, İtalyan futbolcu
1955 - Adem Jashari, Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) kurucusu (ö. 1998)
1959 - Judd Nelson, Amerikalı oyuncu
1959 - Nancy Charest, Kanadalı siyasetçi (ö. 2014)
1960 - John Galliano, Britanyalı-İspanyol moda tasarımcısı
1961 - Alfonso Cuarón, Akademi Ödülü sahibi Meksikalı film yönetmeni
1962 - Jon Stewart, Amerikalı televizyoncu
1964 - Michael Bennet, Amerikalı iş insanı, avukat ve politikacı
1964 - Roy Tarpley, Amerikalı profesyonel basketbolcu (ö. 2015)
1966 - Erdinç Erişmiş, Türk müzisyen, besteci ve yorumcu
1967 - Anna Nicole Smith, Amerikalı oyuncu (ö. 2007)
1969 - Sonia O'Sullivan, İrlandalı eski atlet
1970 - Édouard Philippe, Fransız siyasetçi
1972 - Paulo Figueiredo, Angolalı millî futbolcu
1972 - Jesper Strömblad, İsveçli müzisyen
1974 - apl.de.ap, Filipin asıllı Amerikalı şarkıcı ve yapımcı
1975 - Sigurd Wongraven, Norveçli müzisyen
1977 - Doğa Bekleriz, Türk manken, oyuncu ve sunucu
1977 - Fabio Grosso, İtalyan millî futbolcu
1978 - Mehdi Nafti, Tunuslu eski millî futbolcu
1979 - Chamillionaire, Amerikalı hip hop şarkıcısı ve söz yazarı
1979 - Hakan Hatipoğlu, Türk sutopu sporcusu, dizi oyuncusu ve sunucu
1980 - Stuart Taylor, İngiliz futbolcu
1982 - Leandro Barbosa, Brezilyalı basketbolcu
1982 - Pero Pejić, Hırvat futbolcu
1983 - Summer Rae, Amerikalı profesyonel güreşçi, model, aktris ve emekli Amerikan futbolcusu
1983 - Nelson Haedo Valdez, Paraguaylı millî futbolcu
1984 - Trey Songz, Amerikalı R&B şarkıcısı ve söz yazarı
1984 - Mary Elizabeth Winstead, Amerikalı oyuncu
1984 - Andrew Bogut, Avustralyalı basketbolcu
1985 - Álvaro Pereira, Uruguaylı futbolcu
1986 - Mouhamadou Dabo, Senegal asıllı Fransız futbolcu
1987 - Karen Gillan, İskoç aktris ve eski manken
1990 - Dedryck Boyata, Belçikalı futbolcu
1990 - Edis Görgülü, Türk şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu
1992 - Adam Hicks, Amerikalı oyuncu
1993 - Alysha Boekhoudt, Arubalı manken
1995 - Chase Elliott, Amerikalı araba yarışçısı
1995 - Nursevil Aydınlar, Türk voleybolcu
Ölümler
741 - III. Gregorius, 731 yılından 741 yılına kadar Papalık yapmıştır (d. 690)
1290 - Kastilyalı Eleanor, I. Edward'ın ilk karısı olarak İngiltere Kraliçesi (d. 1241)
1667 - Jean de Thévenot, Fransız Doğu gezgini (d. 1633)
1680 - Gian Lorenzo Bernini, İtalyan Barok tarzında çalışan heykeltıraş (d. 1598)
1680 - Athanasius Kircher, Alman Cizvit papazı ve yazıbilimci (d. 1601)
1694 - Matsuo Bashō, Japonya'nın Edo dönemindeki şair (d. 1644)
1794 - Cesare Beccaria, İtalyan hukukçu, filozof, ekonomist ve edebiyatçı (d. 1738
1820 - Mütercim Âsım, Osmanlı yazar, mütercim ve ilim adamı (d. 1755)
1852 - Emmanuil Ksantos, Yunan tüccar (d. 1772)
1859 - Washington Irving, Amerikalı yazar (d. 1783)
1861 - Manuel Antônio de Almeida, Brezilyalı yazar (d. 1831)
1870 - Frédéric Bazille, Fransız izlenimci ressam (d. 1841)
1893 - Alexander Cunningham, İngiliz arkeolog ve ordu mühendisi (d. 1814)
1894 - Charles Thomas Newton, İngiliz arkeolog (d. 1816)
1914 - Johann Wilhelm Hittorf, Alman fizikçi (d. 1824)
1921 - Abdülbaha, Bahai dininin kurucusu Bahaullah'ın en büyük oğlu (d. 1844)
1930 - VI. Konstantin, 262. Ekümenik Patriği olarak görev yapmıştır (d. 1859)
1937 - Magnús Guðmundsson, İzlandalı politikacı (d. 1879)
1938 - William McDougall, İngiliz psikolog (d. 1871)
1939 - James Naismith, Kanadalı basketbol sporunun yaratıcısı, Amerikan Futbolu ve Kask'ın mucidi (d. 1861)
1945 - Dwight F. Davis, Amerikalı tenis oyuncusu ve politikacı (d. 1879)
1947 - Philippe Leclerc de Hauteclocque, II. Dünya Savaşı sırasında Fransız general (d. 1902)
1954 - Enrico Fermi, İtalyan fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1901)
1960 - Richard Wright, Afrikalı-Amerikalı öykü, roman ve makale yazarı, şair (d. 1908)
1962 - Wilhelmina, 1890'dan 1948'deki feragatına kadar Hollanda Kraliçesi (d. 1880)
1964 - Jimmy McMullan, İskoç eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1895)
1967 - Léon M'ba, bağımsız Gabon'un ilk devlet başkanı (d. 1902)
1968 - Enid Blyton, İngiliz yazar (d. 1897)
1976 - Rosalind Russell, Amerikalı aktris (d. 1907)
1988 - Nuri Boytorun, Türk güreşçi (d. 1908)
1992 - Sidney Nolan, Avustralyalı ressam (d. 1917)
1994 - Jeffrey Dahmer, Amerikalı seri katil (d. 1960)
1994 - Buster Edwards, Büyük Tren Soygunu'nda İngiliz suç çetesi elemanı olmuştu. Ayrıca boksör ve gece kulübü sahibi (d. 1931)
1995 - Aziz Çalışlar, Türk çevirmen, araştırmacı, denemeci ve tiyatro yazarı (d. 1942)
1995 - Rakım Çalapala, Türk gazeteci ve yazar (d. 1906)
2001 - Grigori Çuhray, Sovyet yönetmen ve senaryo yazarı (d. 1921)
2002 - Bülent Tanör, Türk akademisyen ve yazar (d. 1940)
2002 - Melih Cevdet Anday, Türk şair, tiyatro oyunu, roman, deneme ve makale yazarı (d. 1915)
2005 - Hatice Alptekin, Türk yazar (Ters Akıyordu Volga adlı kitabıyla beğeni kazanan) (d. 1923)
2010 - Leslie Nielsen, Kanadalı oyuncu ve komedyen (d. 1926)
2010 - Samuel T. Cohen, Amerikalı fizikçi ve nötron bombasını icat eden (d. 1921)
2013 - Danny Wells, Kanadalı film ve televizyon oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (d. 1941)
2014 - Kirsten Lundsgaardvig, Danimarkalı ressam (d. 1942)
2015 - Gerry Byrne, İngiliz eski millî futbolcu (d. 1938)
2015 - Tahir Elçi, Kürt asıllı Türk hukukçu, aktivist ve Diyarbakır Baro Başkanı (d. 1966)
2015 - Doug Lennox, Kanadalı aktör, yazar ve radyo programcısı (d. 1938)
2016 - Ailton Canela, Eski Brezilyalı futbolcu (d. 1994)
2016 - Mateus Caramelo, Brezilyalı futbolcu (d. 1994)
2016 - Matheus Biteco, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1995)
2016 - Dener, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1991)
2016 - Gil, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1987)
2016 - Josimar, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1986)
2016 - Caio Júnior, Brezilyalı eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1965)
2016 - Kempes, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1982)
2016 - Filipe Machado, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1984)
2016 - Arthur Maia, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1992)
2016 - Marcelo, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1991)
2016 - Ananias Eloi Castro Monteiro, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1989)
2016 - Bruno Rangel, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1981)
2016 - Cléber Santana, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1981)
2016 - Mário Sérgio, Brezilyalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1950)
2016 - Lucas Gomes da Silva, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1990)
2016 - Guilherme Gimenez de Souza, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1995)
2016 - Sérgio Manoel Barbosa Santos, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1989)
2016 - Tiaguinho, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1994)
2016 - Thiego, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1986)
2017 - Şadiye, Mısırlı aktris ve şarkıcı (d. 1931)
2018 - Nicanor de Carvalho, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1947)
2018 - Robert Morris, Amerikalı heykeltıraş, kavramsal sanatçı ve yazar (d. 1931)
2019 - Endel Taniloo, Eston heykeltıraş (d. 1923)
2019 - Pim Verbeek, Hollandalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1956)
2020 - David Prowse, İngiliz oyuncu ve vücut geliştirici (d. 1935)
2021 - Mustafa Cengiz, Türk iş insanı, spor yöneticisi, eski bürokrat ve 37. Galatasaray Başkanı. (d. 1949)
Tatiller ve özel günler
1128
28
|
29 Kasım
|
Olaylar
1114 - Sabahın erken saatlerinde Maraş'ta büyük bir deprem meydana gelmiştir.
1864 - Sand Creek Katliamı gerçekleşti.
1877 - Thomas Edison, fonograf cihazının tanıtımını yaptı.
1899 - FC Barcelona kulübü kuruldu.
1913 - Uluslararası Eskrim Federasyonu (FIE, Fédération Internationale d'Escrime), Paris'te kuruldu.
1922 - Howard Carter, Firavun Tutankhamun'un mezarını halkın ziyaretine açtı.
1929 - Amerikalı Amiral Richard E. Byrd, Güney Kutbu üzerinde uçan ilk insan oldu.
1935 - İstanbul'da Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası açıldı.
1936 - Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde, Devrim Tarihi dersleri başladı.
1937 - Hatay Devleti'nde bağımsız rejim yürürlüğe girdi.
1938 - Dr. Lütfi Kırdar, İstanbul Vali ve Belediye Başkanlığına atandı.
1944 - Arnavutluk Halk Cumhuriyeti kuruldu.
1944 - Mavi Bebek Sendromu adı verilen yenidoğan kalp hastalığını düzeltmek için insan üzerinde ilk cerrahi tedavi, Alfred Blalock ve Vivien Thomas adlı cerrahlar tarafından Baltimore, Maryland'deki Johns Hopkins Hastanesi nde gerçekleştirildi.
1945 - Yugoslavya Federal Cumhuriyeti kuruldu.
1947 - Birleşmiş Milletler, Araplar'ın şiddetli muhalefetine karşın, Filistin'in bölünmesini ve bağımsız bir İsrail Devleti kurulmasını kararlaştırdı.
1963 - ABD Başkanı Lyndon B. Johnson, Başkan John F. Kennedy'ye düzenlenen suikastı araştırmak üzere Warren Komisyonu adı verilen bir heyet görevlendirdi.
1967 - Yunanistan, Kıbrıs'ta Türkiye'nin koşullarını kabul edince bunalım giderildi.
1971 - Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi'nden Mahir Çayan, Ziya Yılmaz ve Ulaş Bardakçı; Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu'ndan Cihan Alptekin ve Ömer Ayna İstanbul Kartal-Maltepe Askeri Cezaevi'nden kaçtılar.
1972 - Şair Can Yücel, "Küba'da Sosyalizm ve İnsanlar" kitabını çevirdiği için verilen 7,5 yıl hapis cezasını çekmek üzere cezaevine girdi.
1974 - Pakistan'da deprem; 4700 kişi öldü.
1987 - Yapılan erken genel seçimlerde, ANAP 292 milletvekiliyle ikinci kez tek başına iktidar oldu. Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) 99 milletvekili, Doğru Yol Partisi 59 milletvekili çıkardı.
1990 - Kadının çalışmasını kocanın iznine bağlayan Medeni Kanun'un 159. maddesi Anayasa Mahkemesi'nce iptal edildi. İptal kararı 2 Temmuz 1992 tarih ve 21272 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı.
1993 - İstanbul Park Otel'in fazla katlarının yıkımına başlandı. Semt sakinleri ve meslek odalarının hukuk mücadelesi 9 yıl sürmüştü.
1996 - Uluslararası Savaş Suçluları Mahkemesi'nde, 1200 Bosnalı'ın öldürülmesine karışan bir Hırvat asker 10 yıl hapis cezasına mahkûm oldu.
2002 - Endonezya'da mahkeme, Doğu Timor'un 1999'da Endonezya'dan ayrılması sırasındaki olaylarda insanlığa karşı suç işlemekle suçlanan; iki eski komutan, bir polis şefi ve bir hükûmet yetkilisini beraat ettirdi.
2012 - Filistin, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda yapılan oylamada 138 evet 9 hayır oyu ile Birleşmiş Milletler gözlemci üyesi oldu.
2016 - Adana'nın Aladağ İlçesi'nde özel bir kız öğrenci yurdunda çıkan yangında 11 öğrenci ve 1 çalışan öldü.
Doğumlar
1427 - Zhengtong, Çin'in Ming Hanedanı'nın altıncı ve sekizinci imparatoru (ö. 1464)
1627 - John Ray, İngiliz doğabilimci ve bitki bilimci (ö. 1705)
1797 - Gaetano Donizetti, İtalyan besteci (ö. 1848)
1802 - Wilhelm Hauff, Alman şair ve yazar (ö. 1827)
1803 - Christian Andreas Doppler, Avusturyalı fizikçi (ö. 1853)
1815 - Ii Naosuke, Japon devlet adamı (ö. 1860)
1825 - Jean Martin Charcot, Fransız nörolog (ö. 1893)
1832 - Louisa May Alcott, Amerikalı yazar (ö. 1888)
1856 - Theobald von Bethmann Hollweg, Alman Şansölyesi (ö. 1921)
1857 - Theodor Escherich, Alman-Avusturyalı pediatrist ve bakteriyolog (ö. 1911)
1861 - Kamil Akdik, Türk hattat (ö. 1941)
1861 - Spiridon Samaras, Yunan besteci (ö. 1917)
1866 - Ernest William Brown, İngiliz gök bilimci (ö. 1938)
1874 - Egas Moniz, Portekizli nörolog, siyasetçi ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1955)
1879 - Jacob Gade, Danimarkalı kemancı (ö. 1963)
1881 - Artur Phleps, Avusturya-Macaristan, Rumen ve Alman ordularında subay (ö. 1944)
1881 - Mustafa Abdülhalik Renda, Türk siyasetçi ve TBMM eski Başkanı (ö. 1957)
1891 - Julius Raab, Avusturyalı politikacı (ö. 1964)
1898 - Clive Staples Lewis, İrlandalı yazar ve öğretim görevlisi (ö. 1963)
1899 - Emma Morano, İtalyan kadın (Ölümüne kadar "Yaşayan En Yaşlı Kişi" unvanı sahibi) (ö. 2017)
1902 - Carlo Levi, İtalyan ressam, yazar, doktor, aktivist ve antifaşist (ö. 1975)
1908 - Afet İnan, Türk tarihçi ve sosyoloji profesörü (Atatürk'ün manevi kızı) (ö. 1985)
1915 - Eugene Polley, Amerikalı bilim insanı ve mucit (ö. 2012)
1915 - Billy Strayhorn, Amerikalı caz bestecisi, piyanist, söz yazarı ve aranjör (ö. 1967)
1917 - Pierre Gaspard-Huit, Fransız yönetmen ve senarist (ö. 2017)
1918 - Madeleine L'Engle, Amerikalı yazar (ö. 2007)
1920 - Yegor Ligaçov, Rus siyasetçi (ö. 2021)
1921 - Christine de Rivoyre, Fransız kadın gazeteci, romancı ve yazar (ö. 2019)
1921 - Jackie Stallone, Amerikalı astrolog, dansçı, profesyonel güreşçi (Sylvester Stallone'nin annesi) (ö. 2020)
1925 - Tevfik Behramov, Azeri futbolcu ve yan hakem (ö. 1993)
1926 - El-Beci Kaid es-Sibsi, Tunuslu avukat, politikacı ve Tunus Devlet Başkanı (ö. 2019)
1928 - Tahir Salahov, Sovyet-Azeri ressam (ö. 2021)
1931 - Shintaro Katsu, Japon oyuncu, senarist, yapımcı ve yönetmen (ö. 1997)
1932 - Ed Bickert, Kanadalı caz gitaristi ve müzisyeni (ö. 2019)
1932 - Jacques Chirac, Fransa eski Cumhurbaşkanı (ö. 2019)
1933 - John Mayall, İngiliz blues şarkıcısı ve gitarist
1933 - James Rosenquist, Amerikalı ressam (ö. 2017)
1934 - Nesrin Sipahi, Türk müzisyen
1935 - Diane Ladd, Amerikalı oyuncu, yönetmen, senarist, yapımcı ve yazar
1935 - Thomas Joseph O’Brien, Amerikalı Roma Katolik piskopos (ö. 2018)
1938 - Carlos Lapetra, İspanyol eski millî futbolcu (ö. 1995)
1939 - Concha Velasco, İspanyol oyuncu
1939 - Vecdi Gönül, Türk bürokrat ve siyasetçi
1942 - Michael Craze, İngiliz aktör (ö. 1998)
1943 - Semra Sar, Türk sinema oyuncusu
1945 - Hana Maciuchová, Çek tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2021)
1947 - Petra Kelly, Alman siyasal eylemci ve Yeşiller Partisi'nin kurucusu (ö. 1992)
1949 - Jerry Lawler, Amerikalı yarı emekli profesyonel güreşçi ve yorumcu
1949 - Dutch Mantel, Amerikalı profesyonel güreş menajeri ve emekli profesyonel güreşçi
1949 - Garry Shandling, Amerikalı komedyen, oyuncu, yazar, yapımcı ve yönetmen (ö. 2016)
1952 - Jeff Fahey, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu
1953 - Huub Stevens, Hollandalı futbol antrenörü ve eski futbolcu
1954 - Joel Coen, Amerikalı film yönetmeni
1955 - Kevin DuBrow, Amerikalı şarkıcı (ö. 2007)
1957 - Janet Napolitano, Amerikalı politikacı, avukat ve üniversite yöneticisi
1958 - John Dramani Mahama, Ganalı siyasetçi
1959 - Rahm Emanuel, ABD demokrat parti siyasetçisi
1960 - Cathy Moriarty, Amerikalı aktris ve şarkıcı
1961 - Tom Sizemore, Amerikalı oyuncu ve yapımcı (ö. 2023)
1964 - Don Cheadle, Amerikalı oyuncu, yazar, yapımcı ve yönetmen
1965 - İlham Süheyl Aygül; insan kaynakları düşünürü, Turkkariyer Yönetim Kurulu Başkanı, yazar, yönetici mentoru, kariyer koçu, head-hunter
1968 - Eiji Ezaki, Japon profesyonel güreşçi (ö. 2016)
1969 - Tomas Brolin, İsveçli eski millî futbolcu
1969 - Pierre van Hooijdonk, Hollandalı futbolcu
1969 - Mariano Rivera, beyzbol topunu sağ elini kullanarak vurucuya atan Panamalı oyuncu
1973 - Ryan Giggs, Galli futbolcu
1976 - Chadwick Boseman, Amerikalı oyuncu (ö. 2020)
1976 - Anna Faris, Amerikalı oyuncu
1976 - Michalis Kakiouzis, Yunan basketbolcu
1977 - Eddie Howe, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
1978 - Esin Doğan, Türk oyuncu
1978 - Selin İşcan, Türk oyuncu
1979 - Game, Amerikalı rap şarkıcısı
1979 - Gökhan Özen, Türk pop müzik şarkıcısı
1980 - Janina Gavankar, Hint-Hollanda asıllı Amerikalı oyuncu ve müzisyen
1980 - Chun Jung-myung, Güney Koreli oyuncu
1981 - Souleymane Youla, Gineli futbolcu
1982 - Gemma Chan, İngiliz oyuncu
1983 - Aylin Tezel, Türk-Alman oyuncu ve balerin
1984 - Ji Hyun-woo, Güney Koreli oyuncu ve müzisyen
1984 - Katlego Mphela, Güney Afrikalı millî futbolcu
1985 - Evangelia Aravani, Yunan model
1985 - Shannon Brown, Amerikalı basketbolcu
1987 - Sandro Wagner, Alman eski futbolcu
1988 - Dana Brooke, Amerikalı profesyonel güreşçi ve vücut geliştirici
1988 - Clémence Saint-Preux, Fransız şarkıcı
1990 - Diego Boneta, Meksikalı bir şarkıcı ve aktördür
1990 - Yacouba Sylla, Fransa doğumlu Malili futbolcu
1993 - Dion Cooper, Hollandalı şarkıcı ve şarkı yazarı
1995 - Laura Marano, Amerikalı oyuncu
Ölümler
521 - Saruglu Yakup, Süryani Episkopos, şair ve teolog (d. 450)
1314 - IV. Philippe, 1285-1314 Fransa Kralı (d. 1268)
1378 - IV. Karl, onbirinci Bohemya kralı Lüksemburg Hanedanı'ndan ve Kutsal Roma İmparatoru (d. 1316)
1516 - Giovanni Bellini, İtalyan ressam (d. 1430)
1530 - Thomas Wolsey, İngiliz Politik figür ve Kardinal (d. 1473)
1544 - Jungjong, Joseon Krallığı'nın 11. kralı (d. 1488)
1643 - Claudio Monteverdi, İtalyan besteci (d. 1567)
1694 - Marcello Malpighi, İtalyan hekim (mikroskobik anatominin kurucusu, modern histoloji ve embriyolojinin öncüsü) (d. 1628)
1780 - Maria Theresia, Kutsal Roma İmparatoriçesi (d. 1717)
1846 - İsmâil Dede Efendi (Hammâmîzâde), Türk müziği bestecisi (d. 1778)
1856 - Frederick William Beechey, İngiliz deniz subayı ve coğrafyacı (d. 1796)
1872 - Mary Somerville, İngiliz bilim insanı ve polimat (d. 1780)
1872 - Horace Greeley, New York Daily Tribune editörü (d. 1811)
1894 - Juan N. Méndez, Meksikalı general ve siyasetçi (d. 1820)
1924 - Giacomo Puccini, İtalyan besteci (d. 1858)
1932 - Abdullah Cevdet, Türk göz hekimi, siyasetçi, düşünür, şair ve Jön Türk hareketinin önderlerinden (d. 1869)
1939 - Philipp Scheidemann, Alman siyaset adamı (d. 1865)
1957 - Necip Celal Antel, Türk kemancı ve besteci (d. 1908)
1957 - Erich Wolfgang Korngold, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu asıllı ve sonra ABD vatandaşlığına geçmiş müzisyen ve besteci (d. 1897)
1964 - Reşit Rahmeti Arat, Türk akademisyen ve dil bilimci (d. 1900)
1967 - Ferenc Münnich, Macar komünist siyasetçi (d. 1886)
1974 - James J. Braddock, Amerikalı Dünya ağırsıklet boks şampiyonu (d. 1905)
1974 - H. L. Hunt, Amerikalı petrol kralı ve Cumhuriyetçi politik aktivist (d. 1889)
1975 - Graham Hill, İngiliz otomobil yarışçısı (d. 1929)
1979 - Zeppo Marx, Amerikalı sinema oyuncusu ve komedyen (d. 1901)
1981 - Natalie Wood, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1938)
1985 - Altay Ömer Egesel, Türk hukukçu (Yassıada duruşmaları'nın başsavcısı) (d. 1913)
1986 - Cary Grant, İngiliz asıllı Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1904)
1988 - Mabel Strickland, Maltalı gazeteci, gazete sahibi ve politikacı (d. 1899)
1991 - Ralph Bellamy, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1904)
1998 - Frank Latimore, Amerikalı aktör (d. 1925)
1999 - Kazuo Sakamaki, Japon Donanmasında subay (d. 1918)
2001 - George Harrison, İngiliz müzisyen ve The Beatles grubunun gitaristi (d. 1943)
2002 - Daniel Gélin, Fransız sinema oyuncusu (d. 1921)
2004 - John Drew Barrymore, Amerikalı aktör (d. 1932)
2008 - Jørn Utzon, Danimarkalı mimar (d. 1918)
2010 - Bella Ahmadulina, Tatar ve İtalyan kökenli şair (d. 1937)
2010 - Mario Monicelli, İtalyan sinema yönetmeni, senarist ve oyuncu (d. 1915)
2010 - Maurice Wilkes, İngiliz bilgisayar bilimcisi (d. 1913)
2011 - Patrice Oneal, Amerikalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı (d. 1969)
2011 - Server Tanilli, Türk yazar ve anayasa hukuku profesörü (d. 1931)
2015 - Hasan Pulur, Türk gazeteci ve köşe yazarı (d. 1932)
2017 - Jerry Fodor, Amerikalı bilişsel bilimci ve felsefeci (d. 1935)
2017 - Gencay Kasapçı, Türk ressam ve heykeltıraş (d. 1933)
2017 - Slobodan Praljak, Bosnalı Hırvat general (d. 1945)
2018 - Harue Akagi, Japon oyuncu (d. 1924)
2018 - Elisa Brune, Belçikalı yazar ve gazeteci (d. 1966)
2018 - Altaf Fatima, Pakistanlı öykü yazarı, romancı ve eğitimci (d. 1927)
2018 - Ruth Haring, Amerikalı satranç oyuncusu (d. 1955)
2018 - Christine Muzio, Fransız eskrimci (d. 1951)
2019 - Yasuhiro Nakasone, Japon siyaset adamı (d. 1918)
2020 - Miša Aleksić, Sırp müzisyen (d. 1953)
2020 - Papa Bouba Diop, Senegalli millî futbolcu (d. 1978)
2020 - Vladimir Fortov, Rus fizikçi (d. 1946)
2020 - Peg Murray, Amerikalı aktrisi (d. 1924)
2020 - Viorel Turcu, Rumen eski millî futbolcu (d. 1960)
2021 - Arlene Dahl, Amerikalı aktris, iş insanı ve köşe yazarı (d. 1925)
2021 - Vladimir Naumov, Sovyet-Rus film yönetmeni, senarist ve aktör (d. 1927)
Tatiller ve özel günler
Dünya Filistin Halkıyla Dayanışma Günü
Ağaçlarda suyun çekilme zamanı
1129
29
|
30 Kasım
|
Olaylar
1853 - Sinop Baskını: Kırım Savaşının önemli çarpışmalarından biri olan baskında Rus Karadeniz donanması, Sinop'ta Osmanlı donanmasına ağır bir darbe indirdi.
1872 - Dünya futbol tarihinin ilk millî maçı Glasgow'da oynandı (İskoçya-0 İngiltere-0)
1909 - Osmanlı tarihiyle ilgili bilimsel çalışmalar yapmak amacıyla Tarihi Osmani Encümeni kuruldu.
1919 - Fransa'daki seçimlerde kadınlara ilk kez oy hakkı tanındı.
1925 - Tekke ve zaviyelerin kapatılmasına ilişkin kanun kabul edildi.
1925 - Selahiyetsiz sarık ve ruhani kıyafet taşıyanların cezalandırılmasına ilişkin kanun çıktı.
1925 - TBMM kürsüsünün arkasındaki duvara Hakimiyet Milletindir yazısı asıldı.
1930 - Paris'teki bir film şirketinin düzenlediği uluslararası ses yarışmasının Türkiye bölümü, Cumhuriyet gazetesince gerçekleştirildi. Yarışmaya katılan 38 kişiden Hudadat Şakir Hanım, 20 Jüri üyesinden 16'sının oyuyla Türkiye Ses Kraliçesi seçildi.
1931 - İktisadi Buhran Vergisi Kanunu kabul edildi.
1939 - Macar Devrimi'nin önderi Bela Kun, Ukrayna'da kurşuna dizildi.
1939 - II. Dünya Savaşı'da Kızıl Ordu (SSCB) birlikleri Finlandiya'ya saldırdı.
1948 - Almanya Komünist Partisi, Berlin'in Sovyetler Birliği'ne ait bölümünde şehir hükûmeti oluşturdu.
1952 - ABD'nin çift projektör kullanılan ilk 3-Boyutlu renkli filmi Bwana Devil ABD'de ilk kez gösterildi.
1954 - ABD ilk hidrojen bombasını Eniwetok Adası'nda patlattı.
1958 - Fransız Ekvatoral Afrikası içinde yer alan, Çad, Orta Kongo (şimdiki Kongo Cumhuriyeti), Gabon, Orta Afrika Cumhuriyeti, Eylül 1958'de yapılan referandumda, Fransız Topluluğu içinde özerk olmak yönünde oy kullanmaları sonucunda federasyon dağıldı. Geçici Orta Afrika Cumhuriyetleri Birliği'ni oluşturan bu ülkeler, Ağustos 1960'ta bağımsız oldular.
1959 - Alfred Hitchcock'un başyapıtı Sapık çekilmeye başlandı.
1961 - Birleşmiş Milletler'in genel sekreterliğine Birmanya'lı (diğer adlarıyla Myanmar veya Burma) eğitimci U Thant seçildi. U Thant, bu görevi 31 Aralık 1971 tarihine kadar sürdürdü.
1966 - Barbados, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
1967 - Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti (Güney Yemen) kuruldu. 22 Mayıs 1990'da Kuzey Yemen'le birleşerek Yemen Cumhuriyeti adını almıştır.
1973 - Çukurova Üniversitesi kuruldu.
1974 - Dicle Üniversitesi kuruldu.
1974 - Etiyopya'da 3.2 milyon yıl önce yaşamış bir insanın iskeleti keşfedildi, buna Lucy (Australopithecus) adı verildi.
1979 - Kurumlaşmış Irk Ayrımcılığı Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Uluslararası Sözleşmesi kabul edildi. Türkiye sözleşmeyi onaylamadı.
1982 - Anadolu Üniversitesi kuruldu.
1982 - Dünya'nın bugüne kadar en çok satan albümü, Michael Jackson imzalı Thriller yayınlandı.
1988 - Tek tip elbise giyilmesine karşı cezaevlerinde yapılan açlık grevleri, beş cezaevinde anlaşmaya varılması üzerine sona erdi.
1990 - Zonguldak'ta 43 bin maden işçisi greve başladı.
1997 - Genel nüfus sayımı ve seçmen yazımı gerçekleştirildi. Türkiye'nin nüfusu 62 milyon 865 bin 574 olarak belirlendi.
1999 - Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi PKK lideri Abdullah Öcalan için verilen idam cezasına ihtiyati tedbir kararı aldı. Mahkeme, Strazburg'daki yargılama sonuçlanana kadar infazın ertelenmesini istedi.
2007 - İstanbul-Isparta seferini yapmakta olan, Atlasjet Havayolları'na ait 4203 sefer sayılı,MD-83 tipi yolcu uçağı, Isparta'nın Çukurören ve Kılıç köyleri arasında kalan Türbetepe mevkiinde düştü. Uçakta bulunan, 50 yolcu ve 7 mürettebattan kurtulan olmadı.
Doğumlar
538 - Gregorius, Tours piskoposu olarak görev yapmış tarihçi ve hagiograf (ö. 594)
1427 - IV. Kazimierz Jagiellon, Polonya Kralı (ö. 1492)
1466 - Andre Dorya, Cenevizli Amiral (ö. 1560)
1508 - Andrea Palladio, İtalyan mimar (ö. 1580)
1667 - Jonathan Swift, İrlandalı yazar (ö. 1745)
1670 - John Toland, İrlandalı akılcı filozof ve hicivci (ö. 1722)
1699 - VI. Christian, 1730 ile 1746 yılları arasında Danimarka ve Norveç kralı (ö. 1746)
1719 - Prensesi Augusta, Kral II. George’un oğlu ve varisi olan Galler Prensi Frederick’nin eşi ve Galler Prensesi (ö. 1772)
1756 - Ernst Chladni, Alman fizikçi ve müzisyen (ö. 1827)
1817 - Theodor Mommsen, Alman tarihçi ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1903)
1825 - William-Adolphe Bouguereau, Fransız ressam (ö. 1905)
1835 - Mark Twain, Amerikalı yazar (ö. 1910)
1858 - Jagadish Chandra Bose, Bengladeşli fizikçi, biyolog, botanist, arkeolog aynı zamanda bilimkurgu yazarı (ö. 1937)
1869 - Gustaf Dalén, Nobel Fizik Ödülü sahibi fizikçi İsveçli mucit (ö. 1937)
1874
Winston Churchill, Birleşik Krallık Başbakanı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1965)
Lucy Maud Montgomery, Kanadalı yazar (ö. 1942)
1880 - Adam Czerniaków, Polonyalı mühendis ve senatör (ö. 1942)
1885 - Albert Kesselring, Alman asker ve Nazi Almanyası'nda Luftwaffe mareşali (ö. 1960)
1889 - Edgar Douglas Adrian, Britanyalı elektrofizyolog (ö. 1977)
1896 - Ruth Gordon, Amerikalı aktris (ö. 1985)
1907 - Jacques Barzun, Fransız kökenli Amerikalı fikir ve kültür tarihçisi (ö. 2012)
1911 - Jorge Negrete, Meksikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 1953)
1915 - Henry Taube, Kanada asıllı Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2005)
1918 - Efrem Zimbalist, Jr., Amerikalı oyuncu (ö. 2014)
1920 - Virginia Mayo, Amerikalı aktris (ö. 2005)
1923 - Cho Namchul, profesyonel go oyuncusu (ö. 2006)
1925 - Maryon Pittman Allen, Amerikalı kadın gazeteci, yazar ve siyasetçi (ö. 2018)
1925 - William H. Gates Sr., Amerikalı emekli avukat ve filantropist
1926 - Teresa Gisbert Carbonell, Bolivyalı mimar ve sanat tarihçisi (ö. 2018)
1926 - Richard Crenna, Amerikalı aktör (ö. 2003)
1927 - Robert Guillaume, Amerikan sahne ve televizyon oyuncu (ö. 2017)
1929 - Doğan Babacan, Türk futbol hakemi (ö. 2018)
1929 - Dick Clark, Amerikalı radyo ve televizyon yapımcısı (ö. 2012)
1935 - Woody Allen, Amerikalı oyuncu, senarist, yazar ve müzisyen
1936 - Abbie Hoffman, Amerikalı sosyal ve politik aktivist (ö. 1989)
1937 - Dragoslav Šekularac, Sırp futbolcu ve futbol antrenörü (ö. 2019)
1937 - Eduard Artemyev, Rus besteci ve senarist (ö. 2022)
1937 - Ridley Scott, İngiliz yönetmen ve yapımcı
1943 - Terrence Malick, Amerikalı Süryani yönetmen, senarist ve film yapımcısı
1944 - George Graham, İskoç eski futbolcu ve teknik direktör
1945 - Roger Glover, Gal kökenli Britanyalı bas gitarcı, klavyeci, şarkı yazarı ve plak yapımcısı
1947 - Sergio Badilla Castillo, Şilili şair ve yazar
1947 - David Mamet, Amerikalı makale, oyun ve senaryo yazarı, yönetmen
1949 - Perran Kutman, Türk sanatçı
1952 - Mandy Patinkin, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1954 - Roger Glover, İngiliz gitarist
1955 - Billy Idol, İngiliz müzisyen
1958 - Stacey Q, Amerikalı pop şarkıcısı ve oyuncu
1960 - Gary Lineker, İngiliz futbolcu
1965 - Aldair, Brezilyalı eski futbolcu
1965 - Fumihito, Eski İmparator Akihito ve Eski İmparatoriçe Michiko'nun küçük oğlu
1965 - Ben Stiller, Amerikalı komedyen ve aktör
1966 - Mika Salo, Fin Formula 1 pilotu
1968 - Laurent Jalabert, emekli Fransız yol bisikleti yarışçısı
1969 - Marc Forster, İsviçreli yönetmen ve senarist
1969 - Amy Ryan, Amerikalı sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu
1972 - Christophe Beck, Kanadalı televizyon ve film score'u bestecisi
1973 - Jason Reso, Kanadalı Amerikan güreşçisi
1973 - John Moyer, Amerikalı gitarist
1975 - Mihrdad Minavend, İranlı futbolcu ve teknik direktör (ö. 2021)
1975 - Adnan Gušo, Bosnalı futbolcu
1975 - Mindy McCready, Amerikalı country müzik şarkıcısı (ö. 2013)
1975 - Omar Milanetto, İtalyan futbolcu
1976 - Murat Cemcir, Türk oyuncu ve komedyen
1977 - Steven Aoki, Amerikalı elektro house müzisyeni
1977 - Olivier Schoenfelder, Fransız buz patenci
1978 - Tomáš Cigánek, Çek futbolcu
1978 - Clay Aiken, Amerikalı şarkıcı
1979 - Andres Nocioni, Arjantinli profesyonel eski basketbolcu
1980 - Cem Adrian, Türk şarkıcı, söz yazarı, yapımcı ve yazar
1982 - Elisha Cuthbert, Kanadalı oyuncu
1983 - Engin Apaydın, Türk rallici
1983 - Guillaume Gouix, Fransız oyuncu
1984 - Nigel de Jong, Hollandalı futbolcu
1984 - Alan Hutton, İskoç eski futbolcu
1984 - Olga Rıpakova, Kazak atlet
1984 - Francisco Sandaza, İspanyol futbolcu
1985 - Kaley Cuoco, Amerikalı oyuncu
1985 - Chrissy Teigen, Amerikalı model, televizyon sunucusu ve senarist
1986 - Jordan Farmar, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1987 - Naomi Knight, Amerikalı profesyonel güreşçi, dansçı, şarkıcı ve model
1988 - Phillip Hughes, Avustralyalı kriketçi (ö. 2014)
1989 - Vladimír Weiss, Slovak futbolcu
1990 - Magnus Carlsen, Norveçli satranç oyuncusu ve dünya şampiyonu
1995 - Denis Myšák, Slovak kanocu
Ölümler
1016 - Edmund, 23 Nisan ile 18 Ekim 1016 tarihleri arasında İngiltere Kralı (d. 989)
1526 - Giovanni dalle Bande Nere, İtalyan condottieri (d.1498)
1603 - William Gilbert, İngiliz hekim ve fizikçi (d. 1544)
1647 - Bonaventura Cavalieri, İtalyan matematikçi ve cizvit din adamı (d. 1598)
1718 - XII. Karl, 5 Nisan 1697 - 30 Kasım 1718 tarihleri arasında İsveç kralı (d. 1697)
1719 - Yamamoto Tsunetomo, Japon samuray (d. 1659)
1900 - Oscar Wilde, İrlandalı oyun yazarı (d. 1854)
1921 - Hermann Schwarz, Alman matematikçi (d. 1843)
1930 - Jones Ana, Amerikalı öğretmen, terzi ve aktivist (d. 1837)
1935 - Fernando Pessoa, Portekizli şair (d. 1888)
1939 - Béla Kun, Macar komünist politikacı (d. 1886)
1945 - Mehmet Ali Ayni, Türk bürokrat (d. 1868)
1953 - Francis Picabia, Fransız ressam, heykeltıraş, grafik sanatçısı ve yazar (d. 1879)
1954 - Wilhelm Furtwängler, Alman orkestra şefi ve besteci (d. 1886)
1980 - Orhan Eyüpoğlu, Türk siyasetçi (d. 1918)
1982 - Günay Akarsu, Türk tiyatro eleştirmeni
1985 - Marc Aryan, Ermeni asıllı Belçikalı şarkıcı (d. 1926)
1988 - Abdulbasit Abdussamed, Mısırlı Hâfız ve Kur'an kâri'si (d. 1927)
1989 - Ahmadou Ahidjo, 1960 ile 1982 yılları arasında görev yapmış ilk Kamerun Devlet Başkanı (d. 1924)
1994 - Guy Debord, Fransız Marksist filozof, yazar ve sinemacı (d. 1931)
1994 - Lionel Stander, Amerikalı radyo, sinema, tv, tiyatro ve dizi oyuncusu (d. 1908)
2003 - Gertrude Ederle, Amerikalı yüzücü (d. 1905)
2007 - Aydın Gün, Türk opera sanatçısı (d. 1917)
2007 - Engin Arık, Türk bilim insanı ve fizikçi (d. 1948)
2009 - Ahmet Uluçay, Türk yazar ve yönetmen (d. 1954)
2009 - Mustafa Çakmak, Türk güreşçi (d. 1909)
2012 - Inder Kumar Gujral, Hindistan Cumhuriyeti'nin 12. Başbakanı (d. 1919)
2013 - Paul Walker, Amerikalı aktör (d. 1973)
2013 - Jean Kent, İngiliz tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1921)
2014 - Go Seigen, Japon Go oyuncusu (d. 1914)
2015 - Fatma Mernissi, Faslı feminist yazar (d. 1940)
2016 - Terence Beesley, İngiliz oyuncu ve yazar (d. 1957)
2016 - Alfie Curtis, İngiliz oyuncu (d. 1930)
2016 - Colin Groves, Avustralyalı biyoloji profesörü ve antropolog (d. 1942)
2016 - Jim Nabors, Amerikalı oyuncu, komedyen ve şarkıcı (d. 1930)
2016 - Vincent Scully, İngiliz asıllı Amerikalı sanat tarihçisi ve profesör (d. 1920)
2016 - Erdal Tosun, Türk tiyatro ve sinemacı (d. 1963)
2018 - George H. W. Bush, ABD'nin 41. Başkanı (d. 1924)
2018 - Palden Gyatso, Tibetli Budist keşiş, aktivist ve yazar (d. 1933)
2019 - Mariss Jansons, Sovyet-Rus orkestra şefi (d. 1943)
2020 - İrina Antonova, Rus sanat tarihçisi ve müzeci (d. 1922)
2020 - Betty Bobbitt, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu Avustralyalı aktris, şarkıcı ve oyun yazarı (d. 1939)
2020 - Hella Brock, Alman müzikolog, eğitimci ve yazar (d. 1919)
2020 - Liliane Juchli, İsviçreli katolik rahibe, hemşire ve yazar (d. 1933)
2020 - Frank Kramer, Hollandalı eski profesyonel futbolcu (d. 1947)
2020 - Kiran Maheshwari, Hint kadın siyasetçi (d. 1961)
2020 - Anne Sylvestre, Fransız şarkıcı ve söz yazarı (d. 1934)
2022 - Jiang Zemin, Çinli siyasetçi ve devlet başkanı. (d. 1926)
Tatiller ve özel günler
Dünya Kentlerde Hayat Günü
Dünya Şoförler Günü
1130
30
|
1 Aralık
|
Olaylar
1402 - Timur, Rodos şövalyelerinin 57 yıldır hüküm sürdüğü İzmir'i kuşattı.
1420 – İngiltere Kralı 5. Henry Paris'e girdi.
1577 - Francis Walsingham şövalye ilan edildi.
1640 - Portekiz, İspanya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1768 - Eski köle ve esir gemisi Fredensborg, Norveç'te, Tromøya'da battı.
1821 - José Núñez de Cáceres, Dominik Cumhuriyeti'nin İspanya'dan bağımsızlığını kazandı ve yeni bölgeyi de İspanyol Haiti Cumhuriyeti olarak adlandırdı.
1822 - 1. Peter, Brezilya İmparatoru unvanı ile taç giydi.
1824 - Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri: Hiçbir aday seçimde toplam seçim oylarının çoğunluğunu alamadığından, Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisine, Amerika Birleşik Devletleri Anayasasının On İkinci Değişikliği uyarınca kazananı belirleme görevi verilmesi uygun görüldü.
1828 - Arjantinli general Juan Lavalle, Decembrist devrimini başlatarak vali Manuel Dorrego'ya karşı bir harekât düzenledi.
1834 - Cape Colony'de köleliğin, 1833 Köleliğin Kaldırılması Yasası uyarınca kaldırılması uygun görüldü.
1862 - Başkan Abraham Lincoln, Eşit Haklar Bildirgesi'nde bu tarihten on hafta önce emredildiği gibi köleliği sona erdirmenin gerekliliğini yeniden teyit etti.
1865 - Amerika Birleşik Devletleri'nin güneyindeki, (tarihsel olarak) ilk siyah üniversitesi olan Shaw Üniversitesi, Kuzey Carolina, Raleigh'de kuruldu.
1900 - Nikaragua yönetimi, kanal haklarını ABD hükûmetine 5 milyon dolara sattı. Kanal anlaşması Mart 1901'de başarısız oldu. Büyük Britanya, değiştirilen anlaşmayı reddetmişti.
1906 - Dünyanın ilk sinema salonu, Paris'te açıldı.
1913 - Ford Motor Company, ilk hareketli montaj hattını başlattı.
1918 - Transilvanya, Bessarabia (27 Mart) ve Bukovina'nın (28 Kasım) birleşmesinin ardından Romanya ile birleşti ve böylece buradaki büyük birlik sonuçlandı.
1918 - İzlanda egemen bir devlet oldu, ancak (o tarihlerde) Danimarka krallığının bir parçası olmaya devam ediyordu.
1918 - Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı (daha sonraları Yugoslavya Krallığı'na dönüştü) ilan edildi.
1919 - Lady Astor; Birleşik Krallık, Avam Kamarası'nda yerini alan ilk kadın parlamento üyesi oldu. (28 Kasım günü bu göreve seçilmişti.)
1924 - Ulusal Hokey Ligi'nin Amerika Birleşik Devletleri merkezli ilk franchise'ı olan Boston Bruins, ligdeki ilk maçlarını evde, hala mevcut olan Boston Arena kapalı hokey tesisinde oynamıştı.
1925 - Locarno Antlaşması, Fransa, Almanya, Birleşik Krallık, İtalya, Polonya, Belçika ve Çekoslovakya arasında İsviçre'nin Locarno şehrindeki konferansın ardından Londra'da imzalandı.
1928 - Yeni Türk harflerinin kullanımı yürürlüğe girdi. Gazeteler, mecmualar, levha, tabela ve ilanlar yeni harflerle basılmaya başladı.
1928 - II. İktisat Şûrası toplandı.
1928 - Vakit gazetesinin, 30 Kasım'da başlattığı "Mutlu Çiftler Müsabakası" ilgiyle karşılandı.
1928 - Osmanlı borçlarının tasfiyesine ilişkin anlaşma, TBMM'de onaylandı.
1931 - İlk sesli Türk filmi, "İstanbul Sokaklarında" gösterildi.
1934 - Sovyet Rusya'da Politbüro üyesi Sergey Kirov öldürüldü. Stalin, olayı Büyük Arınma'yı başlatmak için suni bir gerekçe olarak kullandı.
1935 - Türk kadınının siyasal haklarını kazanması.
1940 - II. Dünya Savaşı dolayısıyla Türkiye'de geceleri karartma uygulaması başladı.
1941 - 2. Dünya Savaşı: Japonya İmparatoru Hirohito, Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı savaş başlatmak için son onayı verdi.
1941 - 2. Dünya Savaşı: New York Belediye Başkanı ve ABD'nin Sivil Savunma Ofisi Direktörü Fiorello La Guardia, Sivil Hava Devriyesi oluşturarak 9. İdari Emir'i imzaladı.
1943 - Roosevelt, Churchill ve Stalin'in katıldığı Tahran Konferansı sona erdi.
1945 - Kore Merkezi Tarih Müzesi'nin inşası tamamlandı.
1950 - Türk Tugayı, Kore'de Kunu-ri Muharebesi'ni kazandı.
1952 - New York Daily News, cinsiyet değiştirme ameliyatının ilk kayda değer olan vakası, Christine Jorgensen'in haberlerini bildirdi.
1954 - Adıyaman ve Sakarya il oldu.
1954 - Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın cezaevine girdi.
1955 - Montgomery, Alabama'da (ABD) Rosa Parks adındaki zenci kadın, otobüste yerini beyaz adama vermediği için tutuklandı. Parks, ayrıca şehrin ırk ayrımcılığına dayanan yasalarını ihlal ettiği için suçlandı. Bu durum şehirde otobüs boykotuna yol açan bir olay idi.
1964 - Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık kurulmasını öngören, 12 Eylül 1963'te imzalanan Ankara Antlaşması yürürlüğe girdi.
1965 - Ereğli'de grizu patlamasında 9 işçi öldü.
1973 - Papua Yeni Gine, Avustralya'dan özerklik elde etti. 16 Eylül 1975'te bağımsızlığını ilan etti.
1980 - Turgut Özal, Başbakanlık Müsteşarlığına atandı.
1980 - Sanat dergisi Gösteri yayımlanmaya başladı.
1981 - Yugoslavya Hava Yollarına ait DC-9 tipi bir yolcu uçağı Korsika'da düştü: 178 kişi öldü.
1983 - 12 Eylül Darbesi'den sonra oluşturulan Danışma Meclisi'nin görevi, 6 Kasım 1983 genel seçimlerinden sonra yeni parlamentonun göreve başlamasıyla sona erdi.
1986 - Yazar Demir Özlü, hakkında açılan davaya katılmaması gerekçesiyle vatandaşlıktan çıkarıldı.
1987 - Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya AIDS Günü'nü ilk kez duyurdu.
1989 - Doğu Almanya Parlamentosu, komünist partiyi iptal etti.
1990 - Manş Tüneli'nin Birleşik Krallık ve Fransa 'dan başlayan bölümleri deniz dibinin 40 metre altında buluştu.
1991 - Nursultan Nazarbayev, oyların %98,7’sini alarak Kazakistan’ın halk tarafından seçilen ilk Cumhurbaşkanı oldu.
1999 - Burj Al Arab (321 metre yükseklikle dünyanın en yüksek oteli) hizmete açıldı.
2000 - Şili'nin eski diktatörü Augusto Pinochet'nin, iktidarı dönemindeki cinayet ve insan kaçırma suçlarından dolayı tutuklanmasına karar verildi.
2002 - Solcu gerillalara karşı savaşan Kolombiya'daki en büyük sağcı paramiliter grup, tek taraflı ateşkes ilan etti.
2004 - Yargıtay Başkanı Eraslan Özkaya, yaş haddinden emekliye ayrıldı.
2007 - TBMM, Türk Ordusu'na Kuzey Irak'a sınır ötesi operasyon izni verdi.
2008 - Lucas Arts tarafından yapılan Star Wars oyunu için Stargate: Empire at War isminde bir mod çıkmıştır.
2011 - Kırgızistan'da Almazbek Atambayev, Cumhurbaşkanı seçildi.
2020 - Almanya'nın Rheinland-Pfalz eyaletinde Trier saldırısı gerçekleşti.
Doğumlar
1081 - VI. Louis, "Şişman" (Fransızca: le Gros) olarak anılır, 1108 yılından ölümüne kadar Fransa kralı (ö. 1137)
1083 - Anna Komnini, Bizanslı prenses, âlim, hekim, hastane yöneticisi ve tarihçi (ö. 1153)
1521 - Takeda Shingen, Geç Sengoku döneminde Japonya'da seçkin ve saygın daimyō (ö. 1573)
1580 - Nicolas-Claude Fabri de Peiresc, Fransız astronom (ö. 1637)
1743 - Martin Heinrich Klaproth, Alman kimyager (ö. 1817)
1761 - Marie Tussaud, Fransız sanatçı (ö. 1850)
1792 - Nikolay İvanoviç Lobaçevski, Rus matematikçi (ö. 1856)
1844 - Danimarkalı Alexandra, Kral VII. Edward'ın eşi olarak Birleşik Krallık ve İngiliz Dominyonları Kraliçesi ve Hindistan İmparatoriçesi (ö. 1925)
1867 - Ignacy Mościcki, Polonya Cumhurbaşkanı (ö. 1946)
1873 - Charles Ruijs de Beerenbrouck, Hollandalı asilzade (ö. 1936)
1874 - Harold Wilson, İngiliz fizikçi (ö. 1964)
1884 - Karl Schmidt-Rottluff, Alman dışavurumcu ressam ve grafiker (ö. 1976)
1903 - Nikolay Voznesenski, Sovyet-Rus ekonomist (ö. 1950)
1913 - Mary Martin, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 1990)
1920 - Pierre Poujade, Fransız politikacı (ö. 2003)
1923 - Maurice de Bevere, Belçikalı çizer (ö. 2001)
1925 - Martin Rodbell, Amerikalı biyokimyacı (ö. 1998)
1926 - Allyn Ann McLerie, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve dansçı (ö. 2018)
1931 - George Maxwell Richards, Trinidad ve Tobago Cumhuriyeti dördüncü Cumhurbaşkanı (ö. 2018)
1934 - Billy Paul, Amerikalı müzisyen ve şarkıcı (ö. 2016)
1937 - Vaira Vike Freiberga, 1999'dan 2007'ye kadar Letonya cumhurbaşkanı
1939 - Lee Trevino, Meksikalı-Amerikalı golfçü
1940 - Richard Pryor, Amerikalı oyuncu ve yazar (ö. 2005)
1942 - John Clauser, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1942 - John Crowley, Amerikalı bilimkurgu ve fantezi yazarı, yapımcı ve belgesel senaristi
1945 - Bette Midler, Amerikalı şarkıcı, komedyen ve oyuncu
1945 - Sevil Üstekin, Türk oyuncu
1949 - Pablo Escobar, Kolombiyalı uyuşturucu baronu (ö. 1993)
1949 - Sebastián Piñera, Şilili milyarder iş insanı ve siyasetçi
1952 - Pegi Young, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, çevreci, eğitimci ve hayırsever (ö. 2019)
1953 - Akif Hamzaçebi, Türk maliyeci, ekonomist, spor yöneticisi ve politikacı
1954 - Tuğrul Türkeş, Türk ekonomist ve siyasetçi
1955 - Verónica Forqué, İspanyol oyuncu
1956 - Chris McMeekin, Britanyalı orta mesafe koşucusu
1957 - Vesta Williams, Amerikalı soul müzik şarkıcısı, söz yazarı ve aktris (ö. 2011)
1958 - Alberto Cova, İtalyan atlet ve uzun mesafe koşucusu
1958 - Altan Gördüm, Türk oyuncu
1959 - Candace Bushnell, Amerikalı yazar
1960 - Carol Alt, Amerikalı model ve oyuncu
1961 - Mehmet Çevik, Türk oyuncu
1961 - Jeremy Northam, İngiliz aktör
1964 - Salvatore Schillaci, İtalyan eski millî futbolcu
1967 - Nestor Carbonell, Amerikalı oyuncu
1968 - Stephan Beckenbauer, Alman futbolcu ve teknik direktör (ö. 2015)
1968 - Justin Chadwick, İngiliz aktör ve yönetmen
1970 - Sarah Silverman, Amerikalı yazar, şarkıcı ve oyuncu
1971 - Emily Mortimer, İngiliz sinema, tiyatro, dizi oyuncusu, senarist ve komedyen
1973 - Abdurrahman Önül, Türk ilahi sanatçısı, yazar ve besteci
1974 - Costinha, Portekizli eski millî futbolcu
1975 - Isaiah "Ikey" Owens, Amerikalı müzisyen ve albüm yapımcısı (ö. 2014)
1977 - Brad Delson, Amerikalı müzisyen
1977 - Sophie Guillemin, Fransız oyuncu
1977 - Özgül Kavruk, Türk oyuncu ve manken
1978 - Mat Kearney, Amerikalı şarkıcı-söz yazarı
1980 - Ceylan Ertem, Türk şarkıcı
1980 - Yanna Terzi, Yunan şarkıcı
1982 - Rizwan Ahmed, İngiliz aktör ve rapçi
1985 - John Coughlin, Amerikalı buz patencisi (ö. 2019)
1985 - Janelle Monáe, Grammy ödülü adayı olmuş Amerikalı urban/alternatif şarkıcısı ve söz yazarı
1985 - Chanel Preston, Amerikalı porno yıldızı
1985 - Emiliano Viviano, İtalyan millî futbolcu
1987 - Simon Dawkins, Jamaikalı futbolcu
1988 - Zoë Kravitz, Amerikalı oyuncu
1988 - Tyler Joseph, Amerikalı yazar, şarkıcı ve müzisyen
1992 - Marco van Ginkel, Hollandalı futbolcu
1995 - James Wilson, İngiliz futbolcu
2001 - Prenses Aiko, Japon prenses
Ölümler
217 - Rabi Yehuda HaNasi, Yahudi tarihinin şahsiyetlerinden (d. 135)
1135 - I. Henry, İngiltere Kralı olarak görev yapmıştır (d. 1100)
1335 - Ebu Said Bahadır, Olcaytu'nun oğlu ve İlhanlı Devleti'nin 9. hükümdarı (d. 1305)
1433 - Go-Komatsu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 100. imparatoru (d. 1377)
1455 - Lorenzo Ghiberti, İtalyan sanatçı (d. 1378)
1521 - X. Leo, 9 Mart 1513 - 1 Aralık 1521 döneminde papalık yapmıştır (d. 1475)
1581 - Edmund Campion, bir İngiliz Cizvit rahip ve şehit (d. 1540)
1825 - I. Aleksandr, Rus imparatoru (d. 1777)
1913 - Juhan Liiv, Eston şair ve kısa öykü yazarı (d. 1864)
1914 - Alfred Thayer Mahan, Amerikalı tarihçi (d. 1840)
1928 - José Eustasio Rivera, Kolombiyalı siyasetçi, yazar ve avukat (d. 1888)
1934 - Sergey Mironoviç Kirov, Bolşevik lider (d. 1886)
1935 - Bernhard Schmidt, Alman optik mühendisi (d. 1879)
1947 - Aleister Crowley, İngiliz yazar (d. 1875)
1947 - Godfrey Harold Hardy, İngiliz matematikçi (d. 1877)
1964 - J. B. S. Haldane, İngiliz genetikçi ve evrimsel biyolog (d. 1892)
1968 - Dario Moreno, Türk müzisyen ve oyuncu (d. 1921)
1971 - Hüseyin Avni Şanda, Türk yazar ve gazeteci (d. 1902)
1972 - Antonio Segni, İtalya Cumhurbaşkanı (d. 1891)
1973 - David Ben-Gurion, İsrail Başbakanı (d. 1886)
1976 - Jane Marken, Fransız oyuncu (d. 1895)
1978 - Cengiz Polatkan, Türk gazeteci
1987 - James Baldwin, Amerikalı yazar (d. 1924)
1989 - Alvin Ailey, Amerikalı dansçı, koreograf ve eylemci (d. 1931)
1991 - George Stigler, Amerikalı iktisatçı ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1911)
1994 - Şecaettin Tanyerli, Türk sanatçı (d. 1921)
1997 - Stéphane Grappelli, Fransız caz kemancısı (d. 1908)
1998 - Mazhar Apa, Türk iş insanı ve ressam (d. 1905)
2004 - Bernhard, Hollanda Kraliçesi (d. 1911)
2006 - Claude Jade, Fransız oyuncu (d. 1948)
2009 - Cahide Birgül, Türk yazar (d. 1956)
2011 - Benyamin Sönmez, Türk çellist (d. 1983)
2011 - Christa Wolf, Alman yazar (d. 1929)
2012 - Jovan Belcher, Amerikalı Amerikan futbolu oyuncusu (d. 1987)
2012 - Marcia Russell, Yeni Zelandalı gazeteci, senarist, sunucu ve belgesel film yapımcısı (d. 1940)
2016 - Don Calfa, Amerikalı oyuncu (d. 1939)
2017 - Adarsh Sein Anand, Hint bürokrat, hukukçu ve avukat (d. 1936)
2017 - Arif Dirlik, Türk tarihçi (d. 1940)
2018 - Ken Berry, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve dansçı (d. 1933)
2018 - Averroes Bucaram, Ekvadorlu siyasetçi (d. 1954)
2018 - Refik Durbaş, Türk şair (d. 1944)
2018 - Ennio Fantastichini, İtalyan oyuncu (d. 1955)
2018 - Ivan Katardžiev, Makedonyalı tarihçi (d. 1926)
2018 - Dave Mantel, Hollandalı oyuncu, film yapımcısı ve manken (d. 1981)
2018 - Maria Pacôme, Fransız oyuncu ve oyun yazarı (d. 1923)
2018 - Stefanie Tücking, Alman radyo ve televizyon sunucusu (d. 1962)
2019 - Mariss Jansons, Leton kökenli Sovyet-Rus orkestra şefi (d. 1943)
2019 - Shelley Morrison, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1936)
2020 - Miguel Algarín, Porto Rikolu tarihçi, şair, eğitimci, oyun yazarı ve çevirmen (d. 1941)
2020 - Hasna Begum, Bangladeşli filozof ve kadın hakları savunucusu (d. 1935)
2020 - Keith Buckley, İngiliz aktör (d. 1941)
2020 - Hugh Keays-Byrne, İngiliz-Avustralyalı aktör ve film yönetmeni (d. 1947)
2020 - Jean Cottard, Fransız eskrimci (d. 1926)
2020 - Mariya İtkina, Sovyet atlet (d. 1932)
2020 - Nina Ivanova, Sovyet-Rus aktris (d. 1934)
2021 - Anna-Liisa Hyvönen, Fin siyasetçi (d. 1926)
2021 - Alvin Lucier, Amerikalı besteci ve eğitimci (d. 1931)
2021 - Miroslav Zikmund, Çek gezi yazarı ve kâşif (d. 1919)
2022 - Kypros Chrysostomides, Kıbrıslı siyasetçi (d. 1942)
2022 - Mylène Demongeot, Fransız aktris ve yazar (d. 1935)
2022 - Sylvia La Torre, Filipinli şarkıcı, oyuncu, radyo sanatçısı ve sunucu (d. 1933)
2022 - Omar Trujillo, Meksikalı millî futbolcu (d. 1977)
Tatiller ve özel günler
Dünya AIDS Günü
Dünya Barış Tutsakları Günü
1201
01
|
2 Aralık
|
Olaylar
1244 - Papa 4. Innocent, Lyon'un Birinci Konseyi için Lyon'a geldi.
1409 - Leipzig Üniversitesi kuruldu.
1697 - Büyük Londra Yangını'nın ardından Sir Christopher Wren'in tasarımına göre yeniden inşa edilen St. Paul Katedrali kutsanarak yeniden açıldı.
1763 - Rhode Island'daki Touro Sinagogu, kullanıma tahsis edildi. (Amerika Birleşik Devletleri'nde faaliyet gösteren, bilinen ilk sinagog.)
1766 - İsveç meclisi, İsveç Basın Özgürlüğü Yasasını onaylar ve bunu bir temel yasa olarak uyguladı. (konuşma özgürlüğü konusunda dünyada bir ilk adım olarak varsayılır.)
1804 - Napolyon Bonapart, Paris'teki Notre Dame Katedrali'nde, Papa'nın da katıldığı törende taç giydi ve Fransa İmparatoru oldu.
1805 - Üçüncü Koalisyon Savaşı - Austerlitz Savaşı: Napolyon yönetimindeki Fransız askeri birlikleri, ortak bir Rus-Avusturya ittifakını kararlı bir şekilde yendi.
1823 - Monroe Doktrini: 'Birlik Durumu' mesajında, ABD Başkanı James Monroe, gelecekteki Avrupa çatışmalarında ABD'nin tarafsızlığını ilan ediyor ve Avrupalı güçleri Amerika'ya müdahale etmemeleri konusunda uyarıyordu.
1848 - Franz Joseph, Avusturya İmparatoru oldu.
1852 - III. Napolyon, Fransa'da İmparator ilan edildi.
1873 - Türkiye'nin ilk borsası sayılan Dersaadet Tahvilat Borsası açıldı.
1901 - King Camp Gillette tarafından jiletin patenti alındı.
1908 - Çin'de çocuk İmparator Puyi, 2 yaşındayken tahta çıktı.
1909 - Leo Hendrik Baekeland, ilk yapay plastik "bakalit"in patentini aldı.
1909 - Fransız Baron Cathers, Osmanlı'daki ilk uçak gösterisini yaptı. Uçak, Şişli Hürriyeti Ebediye Tepesinden , Bulgar Hastanesine indi.
1914 - Avusturya, Belgrad'ı işgal etti.
1918 - Ermenistan, Osmanlı Devletinden bağımsızlığını ilan etti.
1918 - Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Mehmed Talat Paşa tarafından Edirne 'de kuruldu. Türk Ulusal Hareketi yanlısı olan cemiyet, Talat Paşa'nın da üyesi bulunduğu Teşkilât-ı Mahsusa tarafından desteklenmiştir.
1920 - Türkiye ile Ermenistan arasında Gümrü Antlaşması imzalandı. Kars , Ermenistan'dan alındı.
1928 - Celâl Sahir Erozan 'ın hazırladığı "İmla Lügatı" yayımlandı.
1942 - Chicago 'lu bilim adamları, ilk kontrollü zincirleme atomik reaksiyonu gerçekleştirdiler.
1943 - Yüzde 87'si gayrimüslim azınlıklar olan Varlık Vergisi'ni ödeyemeyen mükellefler, borçlarını "bedenen çalışarak ödemeleri" için çalışma kamplarına gönderilmişti. Kamplarda bulunanların serbest bırakılmasına karar verildi.
1949 - Yunanistan'dan gelen bir tiyatro topluluğu, İstanbul'da Cevat Fehmi Başkut'un Paydos adlı oyununu sahneledi.
1956 - Fidel Castro, Granma yatıyla Küba'ya çıktı.
1956 - Ankara'nın 120 km kuzeydoğusunda yer alan Sarıyar Barajı açıldı.
1961 - Küba lideri Fidel Castro, kendisini Küba'yı komünizme taşıyacak bir Marksist-Leninist olarak ilan etti.
1963 - Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon'da açıldı.
1963 - Türkiye'nin ilk koalisyon Hükûmetinin Başkanı İsmet İnönü, 24 yıl sonra ilk kez üstlendiği Başbakanlık görevinden istifa etti.
1965 - Ankara'da hava kirliliği tehlikeli boyutlarda: Bilim çevreleri Ankara'da 20 yıl yaşayan birinin kanser riskinin çok yüksek olduğunu açıkladı.
1971 - Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı.
1974 - Keban ve Gökçekaya Hidroelektrik Santralleriyle, Seyitömer Termik Santrali'nin üç ünitesinin birden aynı anda arızalanması üzerine, tüm Türkiye'de her gün 1,5 saatlik elektrik kısıtlamasına başlandı.
1981 - İstanbul Teknik Üniversitesi'nden 450 öğretim üyesi Yükseköğretim Kanunu'na karşı açıklama yaptı.
1981 - Hülya Koçyiğit, Fransa'da düzenlenen 3 Kıta Film Festivali'nde, "Kurbağalar" filmindeki rolüyle "En iyi kadın oyuncu" ödülünü aldı.
1982 - Dr. Robert K. Jarvik tarafından geliştirilen ilk yapay kalp, Barney Clark adlı hastaya takıldı.
1988 - Benazir Butto, Pakistan Başbakanı olarak yemin etti.
1993 - Kolombiyalı uyuşturucu taciri Pablo Escobar, Medellín'de güvenlik güçlerince öldürüldü.
2002 - Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 3 Kasım 2002’de Siirt’te yapılan milletvekili seçimini iptal etti. Seçim işlemlerindeki eksikliğin seçim sonuçlarında etkili olduğu sonucuna varan YSK, Siirt’teki seçimin yenilenmesine oy birliğiyle karar verdi.
2003 - Yargıtay 11. Ceza Dairesi, kayıp trilyon davasında kapatılan Refah Partisi'nin Genel Başkanı Necmettin Erbakan'a, "özel belgede sahtecilik" suçundan verilen, 2 yıl 4 ay hapis cezasını oy birliğiyle onayladı.
2015 - Rusya, Irak ve Şam İslam Devleti'nin petrol üretimi sonucu üretilen petrolün Türkiye tarafından satın alındığını açıkladı. Açıklamada ayrıca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ailesinin de bu ticaretin içinde olduğunu da bildirildi.
Doğumlar
1612 - Janusz Radziwiłł, Litvanya Büyük Dükü (ö. 1655)
1710 - Carlo Antonio Bertinazzi, İtalyan oyuncu ve yazar (ö. 1783)
1816 - Amedeo Preziosi, Maltalı ressam (ö. 1882)
1817 - Heinrich von Sybel, Alman bilim insanı ve politikacı (ö. 1895)
1825 - II. Pedro, Brezilya İmparatorluğu'nun ikinci ve son hükümdarı (ö. 1891)
1842 - Charles William Alcock, İngiliz sporcu, gazeteci, yazar ve spor yöneticisi (ö. 1907)
1846 - René Waldeck-Rousseau, Fransız politikacı (ö. 1904)
1859 - Georges Seurat, Fransız ressam (ö. 1891)
1876 - Yusuf Akçura, Türk yazar ve siyasetçi (ö. 1935)
1884 - Yahya Kemal Beyatlı, Türk yazar, siyasetçi ve diplomat (ö. 1958)
1885 - George Minot, Amerikalı tıp araştırmacısı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1950)
1891 - Otto Dix, Alman ressam ve gravürcü (ö. 1969)
1894 - Warren William, Amerikalı oyuncu (ö. 1948)
1897 - İvan Bagramyan, Ermeni asıllı SSCB'li asker ve Sovyetler Birliği Mareşali (ö. 1982)
1901 - Raimundo Orsi, Arjantinli-İtalyan eski millî futbolcu (ö. 1986)
1901 - Angel Planells, İspanyol Katalan sürrealist ressam
1915 - Takahito, Japonya prensi (ö. 2016)
1923 - Maria Callas, Yunan soprano (ö. 1977)
1924 - Jonathan Frid, Kanadalı oyuncu (ö. 2012)
1924 - Vilgot Sjöman, İsveçli senarist ve film yapımcısı (ö. 2006)
1925 - Julie Harris, Amerikalı tiyatro ve film oyuncusu (ö. 2013)
1925 - William Lacy Carter, Amerikalı politikacı ve iş insanı (ö. 2017)
1930 - Gary Becker, Amerikalı sosyolog ve ekonomist (ö. 2014)
1931 - Masaaki Hatsumi, Bujinkan Organizasyonu'nun kurucusu ve eski Togakure-ryū Sōke
1934 - Tarciso Bertone, Cenova Katolik Başpiskoposu ve kardinal
1944 - İbrahim Rugova, Kosova Cumhurbaşkanı (ö. 2006)
1944 - Cathy Lee Crosby, Amerikalı oyuncu
1945 - Zihni Göktay, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1946 - Ahmet Telli, Türk öğretmen ve yazar
1946 - Gianni Versace, İtalyan modacı ve iş insanı (ö. 1997)
1948 - T. C. Boyle, Amerikalı yazar
1948 - Antonín Panenka, Eski Çek futbolcu
1949 - Catherine David, Fransız-Amerikalı romancı, deneme yazarı ve edebiyat eleştirmeni (ö. 2023)
1950 - Paul Watson, Kanadalı çevreci eylemci
1954 - Ahmet Uluçay, Türk yazar ve yönetmen (ö. 2009)
1956 - Steven Bauer, Kübalı oyuncu
1960 - Rick Savage, İngiliz bas gitaristi
1965 - Ioan Drăgan, Rumen futbolcu (ö. 2012)
1968 - Lucy Liu, Amerikalı oyuncu
1968 - Nate Mendel, Amerikalı müzisyen
1968 - Rena Sofer, Amerikalı oyuncu
1970 - Yang Hyun-suk, Güney Koreli müzik yöneticisi, rapçi, dansçı ve prodüktör
1971 - Francesco Toldo, İtalyan futbolcu
1972 - Gökçe Özyol, Türk oyuncu
1972 - Sergejs Žoltoks, Rus asıllı Leton profesyonel buz hokeyi oyuncusu (ö. 2004)
1973 - Monica Seles, Macar-Amerikalı tenis oyuncusu
1973 - Jan Ullrich, Emekli Alman yol bisikleti yarışçısı
1974 - Sermiyan Midyat, Türk oyuncu, yönetmen ve senarist
1974 - Reina Leone, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1976 - Erik Everhard, Kanadalı oyuncu ve yönetmen
1978 - Nelly Furtado, Kanadalı şarkıcı ve söz yazarı
1978 - Maëlle Ricker, Kanadalı eski kadın snowboardcu
1978 - Christopher Wolstenholme, İngiliz müzisyen ve şarkıcı
1979 - Yvonne Catterfeld, Alman kadın şarkıcı, söz yazarı, aktris ve Tv sunucusu
1980 - Benjamin Mako Hill, Amerikalı bilişimci ve yazar
1981 - Danijel Pranjić, Hırvat futbolcu
1981 - Britney Spears, Amerikalı şarkıcı, dansçı ve oyuncu
1982 - Christos Karipidis, Yunan futbolcu
1983 - Ana Lucía Domínguez, Kolombiyalı oyuncu
1983 - Daniela Ruah, Portekizli televizyon sunucusu
1984 - Natalya Mammadova, Azeri voleybolcu
1985 - Dorell Wright, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu
1986 - Adam le Fondre, İngiliz futbolcu
1986 - Claudiu Keșerü, Rumen millî futbolcu
1986 - Tal Wilkenfeld, Rock, caz, funk ve jazz-funk türlerinde müzik yapan Avustralyalı basist
1988 - Alfred Enoch, İngiliz oyuncu
1989 - Matteo Darmian, İtalyan futbolcu
1990 - Emmanuel Agyemang-Badu, Ganalı millî futbolcu
1990 - Gastón Ramírez, Uruguaylı millî futbolcu
1991 - Charlie Puth, Amerikalı şarkıcı
1993 - Kübra Demirel Öztürk, Türk mimar
1993 - Kostas Stafilidis, Yunan futbolcu
1994 - Karim Rekik, Hollandalı futbolcu
1995 - Inori Minase, Japon seslendirme sanatçısı ve şarkıcı
1998 - Anna Kalinskaya, Rus profesyonel tenisçidir
1998 - Juice Wrld, Amerikalı rapçi (ö. 2019)
Ölümler
537 - Silverius, 8 Haziran 536 - 19 Mart 537 arasında Papalık yapmıştır (d. ?)
1348 - Hanazono, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 95. imparatoru (d. 1297)
1510 - Şibani Han, Şeybanî Hanlığı'nın Özbek hanı (d. 1451)
1547 - Hernán Cortés, İspanyol denizci ve kaşif (d. 1485)
1594 - Gerardus Mercator, Belçikalı haritacı ve matematikçi (d. 1512)
1694 - Pierre Puget, Fransız ressam, heykeltıraş, mimar ve mühendis (d. 1622)
1814 - Marquis de Sade, Fransız romancı (d. 1740)
1849 - Adelaide, Kral IV. William'ın eşi olarak Birleşik Krallık Kraliçesi ve Hannover Kraliçesi (d. 1792)
1859 - John Brown, Amerikalı kölelik karşıtı isyancı (d. 1800)
1881 - Jenny von Westphalen, Karl Marx'ın eşi (d. 1814)
1888 - Namık Kemal, Türk şair, siyaset ve fikir insanı (d. 1840)
1918 - Edmond Rostand, Fransız oyun yazarı (d. 1868)
1923 - Tomás Bretón, İspanyol besteci, kemancı ve piyano virtüözü (d. 1850)
1926 - Gérard Cooreman, Belçikalı siyasetçi (d. 1852)
1941 - Edward Rydz-Śmigły, Polonya Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı, siyasetçi, ressam ve şair (d. 1886)
1944 - Filippo Tommaso Marinetti, İtalyan şair (d. 1876)
1969 - Kliment Voroşilov, Sovyet asker ve siyasetçi (d. 1881)
1980 - Roza Eskenazi, Türk-Yunan şarkıcı (d. 1890’lar)
1980 - Romain Gary, Fransız yazar ve siyasetçi (d. 1914)
1981 - Wallace Harrison, Amerikalı mimar (d. 1895)
1982 - Marty Feldman, İngiliz komedyen, oyuncu ve yazar (d. 1933)
1982 - Giovanni Ferrari, Eski İtalyan futbolcu (d. 1907)
1985 - Philip Larkin, İngiliz şair ve yazar (d. 1922)
1987 - Luis Leloir, Arjantinli doktor ve biyokimyacı (d. 1906)
1990 - Robert Cummings, Amerikalı oyuncu (d. 1908)
1990 - Aaron Copland, Amerikalı klasik müziğinin öncüsü ve besteci (d. 1900)
1993 - Pablo Escobar, Kolombiyalı uyuşturucu imparatoru (d. 1949)
1994 - Orhan Şaik Gökyay, Türk edebiyat tarihi ve dil araştırmacısı ve şair (d. 1902)
1995 - Kemal Sülker, Türk sendikacı, gazeteci ve araştırmacı yazar (d. 1919)
2002 - Ivan Illich, Avusturyalı filozof ve toplum eleştirmeni (d. 1926)
2002 - Mehmet Emin Toprak, Türk oyuncu (d. 1974)
2004 - Mona Van Duyn, Amerikalı şair (d. 1921)
2008 - Henry Molaison, Amerikalı hasta (d. 1926)
2009 - Eric Woolfson, İskoç müzisyen, şarkı ve söz yazarı, prodüktör ve piyanisti (d. 1945)
2011 - Howard Tate, Amerikalı Soul müzik şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1939)
2013 - Pedro Rocha, Uruguaylı futbolcu ve teknik direktör (d. 1942)
2013 - Christopher Evan "Chris" Welch, Amerikalı oyuncu (d. 1965)
2015 - Ferenc Juhasz, Macar şair (d. 1928)
2015 - Luz Marina Zuluaga, Kolombiyalı model (d. 1938)
2016 - Coral Atkins, İngiliz oyuncu (d. 1936)
2016 - Gisela May, Alman oyuncu ve müzisyen (d. 1924)
2017 - Necdet Levent, Türk besteci (d. 1923)
2017 - Mekkavi Said, Mısırlı kadın kısa hikâye yazarı ve romancı (d. 1956)
2017 - Hannes Schiel, Avusturyalı aktör (d. 1914)
2018 - Perry Robinson, Amerikalı caz klarnetçisi ve besteci (d. 1938)
2018 - Paul Sherwen, İngiliz profesyonel bisiklet yarışçısı ve spor gazetecisi (d. 1956)
2019 - George Atkinson III, Amerikan futbolu oyuncusu (d. 1992)
2019 - Francesco Janich, İtalyan millî futbolcu (d. 1937)
2019 - Johann Baptist Metz, Alman Katolik ilahiyatçı (d. 1928)
2020 - Mohamed Abarhoun, Faslı futbolcu (d. 1989)
2020 - Warren Berlinger, Amerikalı aktör (d. 1937)
2020 - Hugh Keays-Byrne, İngiliz-Avustralyalı aktör ve film yönetmeni (d. 1947)
2020 - Zaferullah Han Cemali, Pakistanlı siyasetçi ve spor yöneticisi (d. 1944)
2020 - Pierre Clermont ya da bilinen adıyla: Pat Patterson, Kanadalı profesyonel güreşçi (d. 1941)
2020 - Boris Plotnikov, Sovyet-Rus aktör (d. 1949)
2020 - Valéry Giscard d'Estaing, Fransa'da Beşinci Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı olan merkez-sağ siyasetçi (1974-1981) (d. 1926)
2020 - Pamela Tiffin Wonso, Amerikalı aktris ve model (d. 1942)
2021 - Aldo Giordano, Katolik Kilisesi'ne bağlı İtalyan papalık elçisi (d. 1954)
2021 - Darlene Hard, Amerikalı profesyonel tenisçi (d. 1936)
2021 - Richard Lerner, Amerikalı kimya araştırmacısı (d. 1938)
2021 - Antony Sher, Güney Afrika doğumlu İngiliz aktör, senarist, oyun yazarı ve tiyatro yönetmeni (d. 1949)
2022 - İmran Aslam, Pakistanlı gazeteci, senarist ve televizyoncu (d. 1952)
2022 - Mahmud Beyati, İranlı eski millî futbolcu ve teknik direktördür (d. 1928)
2022 - Carolyn Grace, İngiliz asıllı Avustralyalı pilot ve uçak restoratörü (d. 1952)
2022 - Necma Hamid, Pakistanlı siyasetçi (d. 1944)
2022 - Yoshio Kikugawa, Japon eski millî futbolcudur (d. 1944)
2022 - Dominique Lapierre, Fransız yazar ve tarihçi (d. 1931)
2022 - Al Strobel, Amerikalı aktör (d. 1939)
Tatiller ve özel günler
Dünya Köleliğin Kaldırılması Günü
Fırtına: Ülker Dönümü Fırtınası
1202
02
|
3 Aralık
|
Olaylar
915 - Papa 10. John, İtalya'da 1. Berengar'ı Kutsal Roma İmparatoru sıfatı ile taçlandırdı.
1775 - USS Alfred, Grand Union Flag'ı uçuran ilk gemi oldu; söz konusu bayrak, John Paul Jones tarafından çekildi.
1799 - İkinci Koalisyon Savaşı: Wiesloch Savaşı: Avusturyalı Teğmen Mareşal Anton Sztáray, Wiesloch'ta Fransızları yendi.
1800 - İkinci Koalisyon Savaşı - Hohenlinden Savaşı: Fransız General Moreau, Münih yakınlarındaki Avusturya Arşidükü John'u kararlı bir şekilde yendi. Birinci Konsolos Napoleon Bonaparte'ın Marengo'daki önceki zaferiyle birleştiğinde, bu Avusturyalıları bir ateşkes imzalamaya ve savaşı sona erdirmeye zorlayacaktır.
1800 - Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimi: Seçim Kurulu ekibi, Thomas Jefferson ve Aaron Burr arasında bir bağlantı ile sonuçlanacak olan başkan ve başkan yardımcılığı için oy kullanıyordu.
1818 - Illinois, Amerika Birleşik Devletleri'nin 21. eyaleti oldu.
1834 - Zollverein (Alman Gümrük Birliği) Almanya'da ilk düzenli nüfus sayımını başlattı.
1854 - Florence Nightingale Hastanesine adını veren hemşire, Üsküdar'daki Selimiye Kışlası'nda, Kırım Savaşı sırasında yaralanan İngiliz askerlerinin tedavi ve bakımını yapmıştır.
1854 - Eureka Stockade Savaşı: Victoria, Ballarat'ta 20'den fazla altın madencisi, maden ruhsatları ile ilgili çıkan bir isyanda, eyalet askerleri tarafından öldürüldü.
1898 - Duquesne Country ve Athletic Club, profesyonel Amerikan futbolu için ilk all-star maçı olarak kabul edilen, eski futbolculardan oluşan bir all-star koleksiyonunu 16-0 yendi.
1901 - Eski ABD Başkanı Theodore Roosevelt 'Birliğin Durumu' mesajında, Temsilciler Meclisi'ne 20.000 kelimelik bir konuşma yapıyor ve Kongre'den, tröstlerin gücünü "mantıklı limitler içinde" sınırlamasını istiyor.
1904 - Himalia, California'daki Lick Gözlemevinde Charles Dillon Perrine tarafından keşfedildi.
1910 - Modern neon ışıklandırma ilk kez, Georges Claude tarafından Paris Motor Show'da gösterildi.
1912 - Bulgaristan, Yunanistan, Karadağ ve Sırbistan (Balkan Birliği), Osmanlı Devleti ile 1. Balkan Savaşı'nı geçici olarak durduran bir ateşkes imzaladı. (Bu mütareke 3 Şubat 1913'te sona erecekti ve düşmanlıklar yeniden başlayacaktı.)
1918 - I. Dünya Savaşı'ndan sonra Londra 'da yapılan Müttefik Kongresi sona erdi; Almanya'nın savaş tazminatı ödemesine karar verildi.
1920 - Ankara Hükûmeti ile Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti arasında, Gümrü Barış Antlaşması imzalandı.
1923 - Teşkilatı Esasiye Encümeni yeni anayasayı görüşmeye başladı.
1929 - Başkan Herbert Hoover, ilk 'Birliğin Durumu' mesajını ABD Kongresine iletti. Bir konuşmadan ziyade yazılı bir mesaj şeklinde sunuldu.
1928 - Ekmek otuz para ucuzladı.
1934 - Dini kisvelerle ilgili yasaklar öngören, "Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun" kabul edildi.
1942 - Zonguldak'ta bir maden ocağındaki kazada 63 işçi öldü.
1944 - Yunanistan'da, komünistler ve kralcılar arasında Yunan İç Savaşı başladı.
1944 - Yunan İç Savaşı: Atina'da ELAS ile İngiliz Ordusu tarafından desteklenen rejim güçleri arasında çatışma çıktı.
1956 - Birleşik Krallık ve Fransa, Süveyş'ten çekileceklerini açıkladılar.
1959 - Dr.Fazıl Küçük Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı oldu.
1959 - Singapur'un şimdiki bayrağı, dönemin İngiliz İmparatorluğu içinde, ülkenin kendi kendisinin yönetmesinden altı ay sonra kabul edildi.
1960 - Camelot Müzikali, Broadway'deki Majestic Sahnesi'nde görücüye çıkıyor. Bu, sonraları Kennedy yönetimiyle ilişkilendirilecek.
1967 - Cape Town'daki (Güney Afrika Cumhuriyeti) Groote Schuur Hastanesinde, Christiaan Barnard başkanlığındaki bir nakil ekibi, bir insan üzerinde ilk kalp naklini gerçekleştirdi.(o tarihte 53 yaşında olan Louis Washkansky'ye) Nakil yapılan hasta, 18 gün yaşayabildi.
1971 - Pakistan-Hindistan savaşı başladı.
1971 - Prof. Dr.Mümtaz Soysal 6 yıl 8 ay hapse mahkûm edildi.
1973 - Pioneer programı: Pioneer 10, Jüpiter'in ilk yakın plan görüntülerini yeryüzüne geri gönderir.
1978 - Türkiye'de yılda 14 milyon ton tezeğin yakıt olarak kullanıldığı açıklandı.
1979 - Fedai Dergisi sahibi, yazar Kemal Fedai Coşkuner İzmir'de öldürüldü.
1979 - Cincinnati'de, bir Who konseri öncesi (Riverfront Coliseum'un dışındaki salonda iken) 11 taraftarlık bir kalabalık, koltuk kapmak için (ölüm ile sonuçlanacak biçimde) itişiyor.
1979 - Ayetullah Ruhullah Humeyni, İran'ın ilk dini lideri oldu.
1981 - Bülent Ecevit, dört aylık hapis cezasını çekmek üzere Ankara Merkez Kapalı Ceza evine konuldu.
1982 - Missouri, Times Beach'ten, güvenli dioksin seviyesinin 300 katı kadarını içerdiği tespit edilecek bir toprak örneği alındı.
1984 - Bhopal felaketi: Hindistan'ın Bhopal bölgesindeki Union Carbide pestisit tesisinden bir metil izosiyanat sızıntısı oldu. Bu sızıntı, tarihin en kötü endüstriyel felaketlerinden biri olarak 3.800'den fazla insanı doğrudan öldürdü ve 150.000 ila 600.000 kişinin sakatlanmasına veya yaralanmasında yol açmıştı.
1989 - Malta'da bir araya gelen ABD Başkanı George H. W. Bush ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mikhail Gorbaçov, Soğuk savaşın bittiğini resmen ilan ettiler.
1990 - TRT'nin Telegün adlı yayını başladı.
1992 - Sema Grup'ta çalışan bir mühendis, kişisel bir bilgisayar (PC) kullanarak dünyanın ilk metin mesajını Vodafone ağı üzerinden iş arkadaşının telefonuna gönderdi.
1994 - Tayvan ilk yerel seçimlerini yaptı; James Soong, Tayvan'ın ilk ve tek doğrudan seçilen Valisi olarak seçildi, Chen Shui-bian, Taipei'nin doğrudan seçilen ilk Belediye Başkanı oldu, Wu Den-yih, Kaohsiung'un doğrudan seçilen ilk belediye başkanı oldu.
1995 - Kamerun Havayolları'nın 3701 sefer sayılı uçuşunda, Kamerun'un Douala kentindeki Douala Uluslararası Havalimanı'na yaklaşan uçak düştü ve 71 kişi öldü.
1997 - Ottawa, Ontario, Kanada'da, 121 ülkeden gelen temsilciler, anti-personel kara mayınlarının üretimini ve dağıtımını yasaklayan Ottawa Antlaşması'nı imzaladılar. Ancak ABD, Çin ve Rusya Federasyonu, anlaşmayı imzalamadı.
1999 - NASA, uzay gemisinin Mars atmosferine girmeden birkaç dakika önce Mars Polar Lander ile olan radyo bağlantısını kaybetti.
1999 - Bakanlar Kurulu, Bolu'ya bağlı Düzce ilçesinin il, Kaynaşlı ve Derince beldelerinin de Düzce'ye bağlı ilçe yapılmasına karar verdi.
2002 - BM silah denetçileri ilk kez, Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in saraylarından birine önceden haber vermeksizin girdiler.
2002 - Dünya Gıda Programı Afrika'da 38 milyon kişinin açlıkla karşı karşıya olduğunu açıkladı.
2003 - Türk-İş'in 19. Genel Kurulunda Genel Başkanlığa Salih Kılıç seçildi.
2005 - XCOR Aerospace, California, Kern County'de US Mail'in ilk insanlı roket uçağının teslim işlemini yaptı.
2007 - Kış fırtınaları, Chehalis Nehri'nin Washington, Lewis County'deki birçok şehri su basmasına ve Interstate 5'in 32 kilometrelik bir bölümünü birkaç gün boyunca kapatmasına neden olmuştu. Sel baskınlarından en az sekiz ölüm ve milyarlarca dolarlık zarar bildirildi.
2009 - Somali'nin Mogadişu kentinde bir otele düzenlenen intihar saldırısında, Federal Geçiş Hükûmeti'nin üç bakanı da dahil olmak üzere 25 kişi öldü.
2012 - Bopha tayfunu, Filipinler'de karaya ulaştıktan sonra en az 475 kişiyi öldürdü.
2014 - Japon uzay ajansı JAXA, uzay kaşifi Hayabusa 2'yi, kaya örnekleri toplamak için (bir asteroide altı yıllık bir gidiş-dönüş görevi amacı ile Tanegashima Uzay Merkezi'nden) fırlattı.
Doğumlar
1368 - VI. Charles, 1380-1422 yılları arasında Fransa kralı (ö. 1422)
1447 - II. Bayezid, Osmanlı'nın 8. Padişahı (ö. 1512)
1729 - Antonio Soler, İspanyol Katalan Hieronymite keşişi, muzisiyen ve besteci (ö. 1783)
1755 - Gilbert Stuart, Amerikalı ressam (ö. 1828)
1800 - France Prešeren, Sloven şair (ö. 1849)
1826 - George B. McClellan, Amerikan İç Savaşı sırasında Birlik Orduları'na komutanlık yapmış asker (ö. 1885)
1830 - Frederic Leighton, İngiliz ressam (ö. 1896)
1833 - Carlos Finlay, Kübalı bilim insanı (sarıhumma araştırmalarının öncüsü olarak kabul edilen) (ö. 1915)
1838 - Cleveland Abbe, Amerikalı meteoroloji ve astronomi uzmanı (ö. 1916)
1857 - Joseph Conrad, Polonya asıllı İngiliz yazar (ö. 1924)
1883 - Anton Webern, Avusturyalı besteci (ö. 1945)
1884 - Racendra Prasad, Hindistan'ın ilk Cumhurbaşkanı (ö. 1963)
1886 - Manne Siegbahn, 1924 yılında "Nobel Fizik Ödülü" kazanan İsveçli fizikçi (ö. 1978)
1887 - Naruhiko Higashikuni, Japonya prensi ve Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri generali (ö. 1990)
1889 - Stoyan Zagorçinov, Bulgar yazar (ö. 1969)
1895 - Anna Freud, Avusturyalı psikanalist (ö. 1982)
1895 - Sheng Shicai, Çinli siyasetçi ve savaş ağası (ö. 1970)
1899 - Ikeda Hayato, Japonya Başbakanı (ö. 1965)
1900 - Richard Kuhn, Avusturya asıllı Alman biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1967)
1902 - Mitsuo Fuchida, Japon pilot (ö. 1976)
1910 - Hakkı Yeten, Türk futbolcu, teknik direktör ve Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün 18. Başkanı (ö. 1989)
1911 - Nino Rota, İtalyan film müziği bestecisi ve En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahibi (ö. 1979)
1914 - Şeref Görkey, Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 2004)
1922 - Len Lesser, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirmen (ö. 2011)
1922 - Maria Garbowska-Kierczyńska, Polonyalı oyuncu (ö. 2016)
1922 - Sven Nykvist, İsveçli görüntü yönetmeni (ö. 2006)
1923 - Stjepan Bobek, Yugoslavyalı futbolcu ve teknik direktör (ö. 2010)
1924 - John Backus, Amerikalı matematikçi (ö. 2007)
1924 - Wiel Coerver, Hollandalı futbolcu ve teknik direktör (ö. 2011)
1925 - Ferlin Husky, Amerikalı country müzisyeni (ö. 2011)
1927 - Andy Williams, Amerikalı pop müzik sanatçısı (ö. 2012)
1927 - Garibaldo Nizzola, İtalyan güreşçi (ö. 2012)
1930 - Jean-Luc Godard, Fransız film yönetmeni (ö. 2022)
1933 - Paul Crutzen, Hollandalı atmosferik kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2021)
1934 - Viktor Gorbatko, Sovyet-Rus kozmonot (ö. 2017)
1934 - Abimael Guzmán, Peru’daki Aydınlık Yol devrimci hareketinin lideri (ö. 2021)
1937 - Bobby Allison, Amerikan otomobil yarışçısı
1942 - Engin Güner, Türk siyasetçi
1942 - Pedro Rocha, Uruguaylı eski profesyonel futbolcu ve teknik direktör (ö. 2013)
1948 - Ozzy Osbourne, İngiliz şarkıcı
1949 - Heather Menzies, Amerikalı oyuncu, manken ve aktvist (ö. 2017)
1950 - Ülkü Ülker, Türk sinema oyuncusu ve şarkıcı (ö. 2016)
1955 - Ahmet Özal, Türk iş insanı ve siyasetçi
1956 - Ewa Kopacz, Polonyalı siyasetçi ve Polonya eski Başbakan
1959 - Temel Kotil, Türk makine mühendisi ve akademisyen
1960 - Daryl Hannah, Amerikalı oyuncu
1960 - Julianne Moore, Amerikalı oyuncu ve çocuk kitabı yazarı
1961 - Daryl Hannah, Amerikalı oyuncu
1965 - Andrew Stanton, Amerikalı film yönetmeni, senarist, yapımcı ve seslendirme sanatçısı
1965 - Katarina Witt, Alman buz patencisi
1968 - Aylin Nazlıaka, Türk iş insanı ve siyasetçi
1968 - Brendan Fraser, Amerikalı oyuncu
1968 - Montell Jordan, Amerikalı soul sanatçısı
1969 - Bill Steer, İngiliz gitarist
1970 - Christian Karembeu, Fransız eski millî futbolcu
1971 - Henk Timmer, Hollandalı futbolcu
1973 - Holly Marie Combs, Amerikalı oyuncu
1975 - Cristina Llanos, İspanyol şarkıcı, besteci ve gitarist
1977 - Adam Małysz, Polonyali kayakla atlamacı
1978 - Trina, Amerikalı rapçi
1980 - Anna Chlumsky, Amerikalı oyuncu
1980 - Jenna Dewan, Amerikalı oyuncu
1981 - Yoannis Amanatidis, Yunan millî futbolcu
1981 - David Villa, İspanyol futbolcu
1982 - Michael Essien, Ganalı futbolcu
1984 - Avraam Papadopulos, Yunan futbolcu
1985 - László Cseh, Macar yüzücü
1985 - Amanda Seyfried, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1987 - Michael Angarano, Amerikalı oyuncu
1987 - Alicia Sacramone, Amerikalı artistik jimnastikçi
1989 - Selçuk Alibaz, Türk-Alman futbolcu
1989 - Alex McCarthy, İngiliz futbolcu
1990 - Christian Benteke, Belçikalı futbolcu
1992 - Justyna Święty-Ersetic, Polonyalı kısa mesafe koşucusu
1994 - Lil Baby, Amerikalı rapçi
Ölümler
312 - Diocletianus, Roma imparatoru (d. 245)
1533 - III. Vasili, Moskova Büyük Knezi (d. 1479)
1552- Franciscus Xaverius, Asya'da Hristiyan misyonerliğini başlatanlardan ve Cizvitler'in kurucularından (d. 1506)
1610 - Honda Tadakatsu, Japon samuray ve daimyō (d. 1548)
1789 - Claude Joseph Vernet, Fransız ressam (d. 1714)
1807 - Clara Reeve, İngiliz romancı (d. 1729)
1823 - Giovanni Battista Belzoni, İtalyan kâşif (d. 1778)
1839 - VI. Frederik, Danimarka ve Norveç kralı (d. 1768)
1888 - Carl Zeiss, optik malzemeler üreten Alman iş insanı (d. 1816)
1894 - Robert Louis Stevenson, İskoç yazar (d. 1850)
1897 - Friedrich August Theodor Winnecke, Alman astronom (d. 1835)
1902 - Prudente de Morais, Breziyalı siyasetçi (d. 1841)
1919 - Pierre Auguste Renoir, Fransız empresyonist ressam (d. 1841)
1926 - Siegfried Jacobsohn, Alman gazeteci ve tiyatro eleştirmeni (d. 1881)
1936 - Mahmut Nedim Soydan, Türk siyasetçi (d. 1889)
1937 - Attila József, Macar şair (d. 1905)
1937 - Prosper Poullet, Belçikalı politikacı (d. 1868)
1949 - Maria Ouspenskaya, Rus aktris ve oyunculuk öğretmeni (d. 1876)
1956 - Aleksandr Rodçenko, Rus sanatçı, heykeltıraş, fotoğrafçı ve grafik tasarımcısı (d. 1891)
1964 - Hasan Basri Çantay, Türk öğretmen, gazeteci ve politikacı (TBMM 1. Dönem Milletvekili) (d. 1887)
1973 - Adolfo Ruiz Cortines, Meksikalı siyasetçi (ö. 1889)
1979 - Kemal Fedai Coşkuner, Türk yazar ve Fedai Dergisi sahibi (d. 1927)
1980 - Oswald Mosley, 1930'larda Alman Britanya Faşistler Birliği (BUF) lideri İngiliz siyasetçi (d. 1896)
1984 - Muharrem Ertaş, Türk saz ve söz ustası (d. 1913)
1988 - Rasim Kaygusuz, Türk öğretmen ve Cin Ali kitaplarının yazarı (d. 1926)
1994 - Burhan Arpad, Türk gazeteci ve yazar (d. 1910)
1996 - Babrak Karmal, Afganistan Başbakanı (d. 1929)
1999 - Scatman John, Amerikalı sanatçı (d. 1942)
1999 - Madeline Kahn, Amerikalı oyuncu, komedyen ve şarkıcı (d. 1942)
2000 - Gwendolyn Brooks, Amerikalı şair, yazar ve öğretmen (d. 1917)
2000 - Hoyt Curtin, Amerikalı besteci ve söz yazarı (d. 1922)
2002 - Glenn Quinn, İrlanda doğumlu Amerikalı oyuncu (d. 1970)
2003 - David Hemmings, İngiliz oyuncu, yönetmen ve ressam (d. 1941)
2014 - Jacques Barrot, Fransız siyasetçi (d. 1937)
2015 - Scott Weiland, Amerikalı rock müzisyeni ve şarkıcısı (d. 1967)
2017 - Adam Darius, Amerikalı dansçı, pandomim oyuncusu, yazar ve koreograf (d. 1930)
2017 - Elmar Faber, Alman yazar ve kitap yayıncısı (d. 1934)
2017 - Kjell Opseth, Norveçli siyasetçi (d. 1936)
2018 - Markus Beyer, Alman profesyonel boksör (d. 1971)
2018 - Philip Bosco, Amerikalı oyuncu (d. 1930)
2020 - Adil İsmailov, Azeri avukat ve hukukçu (d. 1957)
2020 - Jutta Lampe, Alman oyuncu (d. 1937)
2020 - Alison Lurie, Amerikalı romancı ve akademisyen (d. 1926)
2020 - Mario Maraschi, Forvete dönük orta saha mevkiinde görev yapan eski İtalyan profesyonel futbolcu ve teknik sorumlu (d. 1939)
2021 - Güldal Akşit, Türk avukat, siyasetçi ve Adalet ve Kalkınma Partisi (Ak Parti) kurucu üyesi (d. 1960)
2021 - Jean Briane, Fransız siyasetçidir (d. 1930)
2021 - Lamine Diack, Senegalli iş insanı, spor yöneticisi ve eski atlet (d. 1933)
2021 - Horst Eckel, eski Alman millî futbolcu (d. 1932)
2021 - Wout Holverda, Eski Hollandalı profesyonel futbolcu (d. 1958)
2022 - Jamie Freeman, İngiliz şarkıcı, söz yazarı, müzisyen ve albüm yapımcısı (d. 1965)
2022 - Svenne Hedlund, İsveçli pop şarkıcısı (d. 1945)
Tatiller ve özel günler
Dünya Engelliler Günü
1203
03
|
4 Aralık
|
Olaylar
1154 - Nicholas Breakspear, IV. Hadrianus ismiyle Papa oldu ve bu göreve gelen ilk İngiliz olarak tarihe geçti.
1791 - The Observer'ın (Dünyanın ilk pazar günü gazetesi) ilk sayısı yayımlandı.
1829 - Şiddetli yerel muhalefet karşısında, İngiliz Genel Valisi Lord William Bentinck, Bengal'de suttee'ye yataklık eden herkesin cinayetten suçlu olduğunu ilan eden bir yönetmelik yayınladı.
1859 - Mekteb-i Mülkiye kuruldu.
1861 - Amerika Konfedere Devletleri'nin çeşitli eyaletlerinden 109 Seçmen oybirliğiyle Jefferson Davis'i Başkan ve Alexander H. Stephens'ı Başkan Yardımcısı olarak seçtiler.
1865 - Kuzey Carolina, ABD Anayasasının 13. Değişikliğini onayladı, ardından kısa süre sonra ardından Georgia geldi ve ABD'deki köleler iki hafta içinde yasal anlamda özgürdü.
1872 - Atlantik'te sürüklenen mürettebatsız Amerikalı Brigantine Mary Celeste, Kanadalı Dei Gratia tarafından keşfedildi. Gemi dokuz gündür terk edilmiş durumda idi ama sadece hafifçe hasar görmüştü. Ustası Benjamin Briggs ve gemide olduğu bilinen diğer dokuz kişi, hiçbir zaman bundan sorumlu tutulmadı.
1875 - Ünlü New York politikacısı Patron Tweed hapishaneden kaçtı; daha sonra İspanya'da iken geri alınmıştı.
1881 - Los Angeles Times'ın ilk sayısı yayımlandı.
1893 - Birinci Matabele Savaşı: İngiliz Güney Afrika Şti.'nden 34 askerinden oluşan bir devriye, Matabeleland'deki Shangani Nehri üzerinde 3.000'den fazla Matabele savaşçısı tarafından pusuya düşürüldü ve ortadan kaldırıldı.
1897 - Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında barış anlaşması imzalandı.
1906 - İlk siyah üniversiteler arası, Yunanca belgeli dernek olan Alpha Phi Alpha New York, Ithaca'daki Cornell Üniversitesi'nde kuruldu.
1909 - Kanada futbolunda Birinci Gri Kupa maçı oynandı. Toronto Üniversitesi'nden Varsity Blues, Toronto Parkdale Canoe Club'ı 26-6 skor ile yendi.
1909 - Dünyanın yaşayan en eski profesyonel hokey kulübü olan Montreal Canadiens Buz Hokeyi Kulübü, ülkenin ulusal hokey birliğinin patentli üyesi olarak kuruldu.
1917 - Bağımsızlık Bildirgesi'nin taslağını hazırladıktan sonra, P. E. Svinhufvud başkanlığındaki Finlandiya Senatosu, Finlandiya Parlamentosu'na Finlandiya Cumhuriyeti'nin hükûmet biçimine ilişkin bir teklif sundu ve Parlamento'ya Finlandiya'nın bağımsızlığını ilan eden bir bildiri yayınladı.
1918 - ABD Başkanı Woodrow Wilson, I. Dünya Savaşı barış görüşmeleri için Versay'a geldi. Başkanlığı sırasında Avrupa'ya gelen ilk ABD Başkanı oldu.
1920 - Ankara'da maaşlarını alamayan öğretmenler ilk kez grev yaptı.
1929 - Türk parasının değerini yükseltmek için alınacak önlemlerle her yerde yerli malı kullanılmasını hedefleyen bir kararname yayımlandı.
1939 - HMS Nelson, İskoçya kıyılarında (U-31 tarafından döşenen) bir mayına çarptı ve daha sonra Ağustos 1940'a kadar onarım için elden geçti.
1943 - İnönü, Churchill ve Roosevelt arasında Kahire Konferansı yapıldı.
1943 - 2. Dünya Savaşı: ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt, ABD'de savaş zamanındaki aşırı istihdamı nedeniyle, İş İlerleme İdaresi'ni kapattı.
1945 - Tan Olayı gerçekleşti. İstanbul'da komünizm karşıtı gösteride, ABC ve Berrak kitabevleri, Tan gazetesi, Görüşler dergisiyle Yeni Dünya ve La Turquie Kemaliste gazeteleri tahrip edildi ve yağmalandı. Olaydan sonra Tan gazetesi yayın hayatına son verdi.
1945 - ABD Senatosu, 65'e karşı 7 oyla BM'e katılma kararı aldı. (BM, 24 Ekim 1945'te kuruldu).
1955 - Türkiye'de ilk elektrikli tren, İstanbul'da Sirkeci Garı - Halkalı Tren İstasyonu arasında çalışmaya başladı.
1956 - Million Dollar Quartet (Elvis Presley, Jerry Lee Lewis, Carl Perkins ve Johnny Cash) Sun Studio'da, ilk ve son kez bir araya geldi.
1961 - Birleşik Krallık'ta doğum kontrol hapları serbest olarak satışa çıkarıldı.
1964 - Serbest Konuşma Hareketi: Polis, Kaliforniya Üniversitesi (Berkeley)'de 800'den fazla öğrenciyi, UC Regents'ın UC mülkü üzerindeki protestoları yasaklama kararını protesto etmek için yönetim binasında oturma eylemi yaptıktan sonra tutukladı.
1965 - Frank Borman ve Jim Lovell'dan oluşan ekip üyeleri ile Gemini 7 fırlatıldı. Söz konusu uzay gemisi, Gemini 6A mürettebatı tarafından gerçekleştirilen ilk insanlı uzay randevusu için pasif hedefti.
1967 - Vietnam Savaşı: ABD ve Güney Vietnam kuvvetleri, Mekong Deltası'nda Viet Kong birlikleriyle çatışıyor.
1979 - Adana'da Yapı Meslek Lisesinin bazı öğrencileri, okulun pencerelerinden devriye gezen askerlere silahlarla ateş açtı, dinamit attı.
1980 - Ünlü Rock grubu Led Zeppelin dağıldıklarını açıkladı.
1981 - ABD Başkanı Ronald Reagan, CIA'nın ülkedeki casusluk faaliyetlerine izin vererek örgütün yetkilerini genişletti.
1981 - Danışma Meclisi Başkanı Sadi Irmak; "Askerler kışlaya dönmenin hasreti içinde" dedi.
2000 - Yatağan Termik Santrali'nde üretim durduruldu. Santral filtresiz çalıştırıldığı için Yatağan halkını zehirliyordu.
2002 - BM Güvenlik Konseyi, Irak'ın "gıda karşılığı petrol" programını altı ay uzatma kararı aldı.
Doğumlar
34 - Aulus Persius Flaccus, Etrüsk kökenli Romalı şair ve hicivci (ö. 62)
1555 - Heinrich Meibom, Alman tarihçi ve şair (ö. 1625)
1585 - John Cotton, İngiliz püriten (ö. 1652)
1714 - Israel Acrelius, İsveçli Lüterci misyoner ve rahip (ö. 1800)
1795 - Thomas Carlyle, İskoç asıllı, deneme ve hiciv yazarı, tarihçi ve eğitmen (ö. 1881)
1798 - Jules Armand Dufaure, Fransız siyasetçi (ö. 1881)
1800 - Emil Aarestrup, Danimarkalı şair (ö. 1856)
1817 - Nikoloz Baratashvili, Gürcü şair (ö. 1845)
1835 - Samuel Butler, İngiliz yazar (ö. 1902)
1840 - Crazy Horse (Çılgın At), Oglala Siyu Kızılderili şefi (ö. 1877)
1865 - Edith Cavell, Anglikan Kilisesi tarafından azize olarak ilan edilen İngiliz hemşire (ö. 1915)
1875 - Rainer Maria Rilke, Alman şair (ö. 1926)
1881 - Erwin von Witzleben, Nazi Almanyası'nın mareşali (ö. 1944)
1890 - Fuad Köprülü, Türk tarihçi ve Dış İşleri Bakanlarından (ö. 1966)
1892 - Francisco Franco, İspanyol general, İspanya'nın faşist diktatörü (ö. 1975)
1908 - Alfred Hershey, Amerikalı biyolog (ö. 1997)
1910 - Alex North, Amerikalı besteci (film müzikleri ile tanınmış) (ö. 1991)
1913 - Claude Renoir, Fransız görüntü yönetmeni (ressam Pierre Auguste Renoir'ın torunu) (ö. 1993)
1913 - Mark Robson, Kanada doğumlu yönetmen, yapımcı ve editör (ö. 1978)
1919 - Inder Kumar Gujral, Hindistan Cumhuriyeti'nin 12. Başbakanı (ö. 2012)
1920 - Nadir Afonso, Portekizli mimar ve ressam (ö. 2013)
1920 - Abdullah Yüce, Türk müziği sanatçısı (ö. 1995)
1921 - Carlos Franqui, Kübalı yazar, şair, gazeteci, devrimci ve siyasetçi (ö. 2010)
1921 - Deanna Durbin, Kanadalı aktris (ö. 2013)
1923 - Demmus Hentze, Faroeli siyasetçi ve finansçı (ö. 2016)
1925 - Albert Bandura, Kanadalı psikolog (ö. 2021)
1927 - Aptullah Kuran, Türk akademisyen, yazar ve Boğaziçi Üniversitesi kurucusu (ö. 2002)
1929 - Necati Zincirkıran, Türk gazeteci ve yazar
1929 - Şakir Eczacıbaşı, Türk iş insanı ve fotoğrafçı (ö. 2010)
1930 - Ronnie Corbett, İskoçyalı oyuncu ve komedyen (ö. 2016)
1931 - Ken Bates, İngiliz iş insanı ve futbol yatırımcısı
1932 - François Deguelt, Fransız şarkıcı (ö. 2014)
1932 - Roh Tae-wu, Güney Koreli politikacı (ö. 2021)
1936 - Jean-Bernard Mérimée, Fransız diplomat
1937 - Donnelly Rhodes, Kanadalı aktör (ö. 2018)
1939 - Stephen W. Bosworth, Amerikalı akademisyen ve diplomat (ö. 2016)
1943 - Karina, İspanyol şarkıcı
1944 - Yelena Volçetskaya, emekli olmuş Beyaz Rus artistik jimnastikçi
1949 - Jeff Bridges, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1951 - Patricia Wettig, Emmy ve Altın Küre Ödülü sahibi Amerikalı oyuncu ve oyun yazarı
1953 - Jean-Marie Pfaff, Belçikalı futbolcu
1955 - Philip Hammond, İngiliz siyasetçi
1957 - Eric Raymond, Open Source Initiative adlı kuruluşun sözcüsü ve avukatı
1962 - Alexander Litvinenko, Rus casus (ö. 2006)
1964 - Sertab Erener, Türk şarkıcı, söz yazarı ve besteci
1964 - Marisa Tomei, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu
1965 - Álex de la Iglesia, İspanyol film yönetmeni, senarist ve yapımcı
1965 - Ulf Kirsten, Alman eski futbolcu ve teknik direktör
1966 - Fred Armisen, Amerikalı aktör, komedyen, yazar, yapımcı ve müzisyen
1967 - Guillermo Amor, İspanyol millî futbolcu ve teknik direktör
1969 - Jay-Z, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1972 - Yūko Miyamura, Japon oyuncu, ses yönetmeni ve şarkıcı
1972 - Nikki Tyler, Amerikalı porno yıldızı
1973 - Tyra Banks, Amerikalı manken
1973 - Kate Rusby, İngiliz müzisiyen
1977 - Çağlar Çorumlu, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu
1977 - Ertan Saban, Türk kökenli Makedon oyuncu
1977 - Lyubov Sokolova Kılıç, Rus voleybolcu
1979 - Jay DeMerit, Amerikalı millî futbolcu
1980 - Eric Thompson, Kanadalı profesyonel güreşçi
1982 - Waldo Ponce, Şilili millî futbolcu
1982 - Nick Vujicic, Avustralyalı-Amerikalı Hristiyan evanjelisti ve motivasyon konuşmacısı
1983 - Chinx, Amerikalı rapçi (ö. 2015)
1984 - Martell Webster, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1985 - Javi Lara, İspanyol futbolcu
1986 - Martell Webster, Amerikalı profesyonel eski basketbolcu
1987 - Dree Hewingway, Amerikalı oyuncu
1990 - Lukman Haruna, Nijeryalı futbolcu
1992 - Kim Seok-Jin, Güney Koreli şarkıcı ve söz yazarı
1996 - Diogo Jota, Portekizli millî futbolcu
1996 - Sebastián Vegas, Şilili futbolcu
1999 - Kim Do-yeon, Güney Koreli şarkıcıı ve model
Ölümler
MÖ 530 - II. Kiros, Pers komutan ve kral (d. MÖ 600)
749 - Şam'lı Yuhanna, Kilise babası ve Kilise Doktoru (d. 675/76)
771 - I. Carloman, Frank Kralı (d. 751)
1131 - Ömer Hayyam, İranlı matematikçi, astronom, şair ve filozof (d. 1048)
1214 - I. Uilliam, 1165'ten 1214'e kadar İskoçya kralı (d. 1143)
1334 - XXII. İoannes, 1316 yılından 1334 yılına kadar Papalık yapmıştır (d. 1249)
1609 - Alexander Hume, İskoç şair (d. 1560)
1679 - Thomas Hobbes, İngiliz felsefeci (d. 1588)
1680 - Thomas Bartholin, Danimarkalı hekim, ilahiyatçı ve matematikçi (d. 1616)
1696 - Meishō, Japonya hükümdarı (d. 1624)
1795 - Thomas Carlyle, İskoç asıllı, deneme ve hiciv yazarı, tarihçi ve eğitmen (ö. 1881)
1798 - Luigi Galvani, İtalyan fizikçi (d. 1737)
1845 - Gregor MacGregor, İskoç asker ve maceracı (d. 1786)
1893 - John Tyndall, İngiliz fizikçi (d. 1820)
1932 - Samih Yalnızgil, Türk şair, dil bilimci ve siyasetçi (Türk Dil Kurumu’nun ilk başkanı) (d. 1875)
1935 - Charles Robert Richet, Fransız fizyoloji bilgini (d. 1850)
1945 - Thomas H. Morgan, Amerikalı zooloji ve genetik bilgini (d. 1866)
1948 - Rakım Elkutlu, Türk bestekâr (d. 1869)
1952 - Karen Horney, Amerikalı psikanalist (d. 1885)
1957 - Naciye Sultan (Killigil), Osmanlı Padişahı Sultan Abdülmecit'in torunu ve Şehzade Süleyman Efendi'nin kızı (d. 1898)
1958 - Ahmet Özenbaşlı, Kırım Tatar Milli Fırka hareketi önderlerinden, siyaset ve fikir adamı (d. 1893)
1967 - Salih Murat Uzdilek, Türk fizikçi (d. 1891)
1969 - Fred Hampton, Amerikalı aktivist, Marksist-Leninist ve devrimci sosyalist (d. 1948)
1973 - Takazumi Oka, Japon asker (d. 1890)
1975 - Hannah Arendt, Alman filozof (d. 1906)
1976 - Tommy Bolin, Amerikalı rock müzisyeni ve şarkıcısı (d. 1951)
1976 - Benjamin Britten, İngiliz piyanist (d. 1913)
1980 - Francisco de Sá Carneiro, Portekizli siyasetçi ve avukat (d. 1934)
1980 - Stanisława Walasiewicz, Polonyalı atlet (d. 1911)
1984 - John Rock, Amerikalı kadın doğum uzmanı ve jinekolog (d. 1890)
1987 - Rouben Mamoulian, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1897)
1992 - Perihan Tedü, Türk tiyatro oyuncusu (d. 1927)
1993 - Frank Zappa, Amerikalı müzisyen (d. 1940)
2004 - Mahmut Atalay, Dünya ve Olimpiyat şampiyonu Türk güreşçi (d. 1934)
2007 - Pimp C, Amerikalı rapçi ve prodüktör (d. 1973)
2009 - Eddie Fatu, Amerikalı güreşçi (d. 1973)
2011 - Sonia Pierre, Dominik Cumhuriyeti'ndeki insan hakları savunucusu (d. 1963)
2011 - Sócrates, Brezilyalı futbolcu (d. 1954)
2015 - Robert Loggia, Amerikalı oyuncu (d. 1930)
2016 - Gotlib, Fransız çizer ve animatör (d. 1934)
2016 - Margaret Whitton, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1949)
2017 - Shashi Kapoor, Hint oyuncu ve film yapımcısı (d. 1938)
2017 - Christine Keeler, eski İngiliz model ve manken (d. 1942)
2017 - Manuel Marín, İspanyol sosyalist siyasetçi (d. 1949)
2017 - Ali Abdullah Salih, Yemenli asker, siyasetçi ve Yemen Cumhuriyeti'nin Devlet Başkanı (d. 1942)
2017 - Carles Santos, İspanyol sanatçı ve müzisyen (d. 1940)
2018 - Kadircan Batirov, Kırgız iş insanı, siyasetçi ve gazeteci (d. 1956)
2018 - Selma Engel-Wijnberg, Hollandalı aktivist ve yazar (d. 1922)
2018 - Nikoloz Rurua, Gürcü siyasetçi ve bakan (d. 1968)
2019 - Azucena Hernández, İspanyol aktris (d. 1960)
2019 - Sheila Mercier, İngiliz oyuncu (d. 1919)
2019 - Rosa Morena, İspanyol kadın flamenko, pop müziği sanatçısı, dansçı, oyuncu ve model (d. 1940)
2019 - Bob Willis, İngiliz kriketçi (d. 1949)
2020 - Larry Dixon, Amerikalı siyasetçi (d. 1942)
2020 - Madeleine Mathiot, Amerikalı dilbilimci ve akademisyen (d. 1927)
2020 - Anatoli Samoylenko, Ukraynalı matematikçi ve akademisyen (d. 1938)
2020 - Kinuko Tanida, Japon voleybolcu ve Olimpik şampiyon (d. 1939)
2021 - Boris Misnik, Sovyet-Rus siyasetçi (d. 1938)
2022 - June Blair, Amerikalı model ve aktris (d. 1932)
2022 - Magomedali Magomedov, Sovyet, Rusya ve Dağıstan devlet ve siyaset adamı (d. 1930)
2022 - Bob McGrath, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1932)
2022 - Karl Merkatz, Avusturyalı aktör ve yazar (d. 1930)
2022 - Jacqueline Rigaud, Fransız Direniş savaşçısı ve insan hakları aktivisti (d. 1925)
2022 - Patrick Tambay, Fransız eski Formula 1 pilotudur (d. 1949)
Tatiller ve özel günler
Dünya Madenciler Günü
1204
04
|
5 Aralık
|
Olaylar
1360 - İlk frank, İngilizlerce esir alınan Fransa Kralı II. Jean'ın fidyesini ödemek üzere Compiègne'de basıldı. Ağırlığı 3.88 gramdı ve bir yüzünde haç diğer yüzünde ise ata binmiş II. Jean tasviri vardı.
1492 - Kristof Kolomb, Hispanyola adasını keşfetti.
1904 - Japonlar, Port Arthur’da Rus donanmasını yok etti.
1920 - TBMM'de "Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu" kuruldu; Mustafa Kemal Grup Başkanlığına seçildi.
1927 - Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Vaşington Büyükelçisi, Ahmet Muhtar Mollaoğlu güven mektubunu sundu.
1927 - Cumhuriyet döneminin ilk kâğıt paraları tedavüle çıkarıldı. 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 liralık olmak üzere 7 ayrı değerde çıkarılan banknotlar eski Türkçe ve Fransızca bastırıldı.
1932 - Almanya doğumlu İsviçreli fizikçi, Albert Einstein Amerikan vizesi aldı.
1933 - Birleşik Devletler'de 14 yıldır devam eden içki yasağı kalktı.
1933 - Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı.
1934 - Türkiye'de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan kanun kabul edildi.
1941 - Birleşik Krallık; Finlandiya, Macaristan ve Romanya'ya savaş ilan etti.
1942 - Erbaa ve Niksar'da meydana gelen depremde 500 kişi öldü.
1945 - Bermuda Şeytan Üçgeni'nde bir uçak kayboldu.
1950 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, Kore'deki askerlerin %10'unun öldüğünü açıkladı. Radyo Gazetesi'ne göre, 150 asker öldü, 150 kayıp, 200 ile 300 yaralı var.
1951 - Uluslararası Göç Örgütü (IOM) kuruldu. İlk kuruluş adı "Geçici Hükümetlerarası Göçmen Komitesi" idi.
1953 - Bektaşi Şeyhi Sırrı Baba, Bakanlar Kurulu kararıyla sınır dışı edildi.
1957 - Sukarno, tüm Hollandalıları Endonezya'dan sınır dışı etti.
1970 - İstanbul Çapa Yüksek Öğretmen Okulu'nda 2 öğrenci vuruldu.
1978 - Sovyetler Birliği, Afganistan ile 20 yıllık dostluk anlaşması imzaladı.
1981 - Türkiye millî basketbol takımı, Sofya'da Yunanistan'ı 93-80 yenerek Balkan Şampiyonu oldu.
1986 - Pınar Kür'ün "Bitmeyen Aşk" adlı romanı "müstehcenlik" gerekçesiyle toplatıldı.
1987 - Türkiye İşçi Partisi (TİP) genel Sekreteri Nihat Sargın ve Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) tutuklandı.
1987 - Cibali Tütün Fabrikası yandı.
1989 - TGV Atlantique, 482,4 km/h sürate erişerek demir yolu hız rekorunu kırdı.
1995 - MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş, "Cumhuriyetimizin ilk dönemlerinde olduğu gibi ezan Türkçe okunsun" diyen eski Devlet Güvenlik Mahkemesi başsavcısı Nusret Demiral'ın istifasını istedi.
2002 - Oslo'da yapılan barış görüşmelerinde Sri Lanka'da 19 yıl süren savaştan sonra Tamil gerillaları ile Hükûmet arasında federal iktidar paylaşımı konusunda gelişme sağlandı.
2003 - İntihar bombacıları güney Rusya'da bir trene saldırdılar: en az 46 kişi öldü.
2003 - Türk Telekomünikasyon AŞ hızlı internet uygulaması ADSL'yi, kullanıma açtı.
2016 - Türkiye'ye ait Göktürk-1 uydusu, Fransız Guyanası'ndan fırlatıldı.
Doğumlar
1443 - II. Julius, 1503-1513 yılları arasında görev almış olan Papa (ö. 1513)
1479 - Ayşe Hafsa Sultan, ilk Valide Sultan (ö. 1534)
1537 - Ashikaga Yoshiaki, Ashikaga şogunluğunun 15. ve son şogunu (ö. 1597)
1782 - Martin Van Buren, ABD'nin 8. Başkanı (ö. 1862)
1803 - Fyodor İvanoviç, Rus şair ve diplomat (ö. 1873)
1830 - Christina Rossetti, İngiliz şair (ö. 1894)
1839 - George Armstrong Custer, Amerikalı asker ve süvari komutanı (ö. 1876)
1859 - John Jellicoe, Kraliyet Donanması subayı (ö. 1935)
1861 - Konstantin Korovin, Rus Empresyonist ressam (ö. 1939)
1863 - Paul Painlevé, Fransız siyasetçi ve matematikçi (ö. 1933)
1867 - Józef Piłsudski, İkinci Polonya Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı (1918-1922) (ö. 1935)
1868 - Arnold Sommerfeld, Alman fizikçi (ö. 1951)
1870 - Vítězslav Novák, Çek besteci ve pedagog (ö. 1949)
1879 - Clyde Vernon Cessna, Amerikalı uçak üreticisi (ö. 1954)
1890 - Fritz Lang, Avusturyalı yönetmen (Metropolis filminin yaratıcısı) (ö. 1976)
1894 - Charles Robberts Swart, Güney Afrikalı hukukçu ve siyasetçi (ö. 1982)
1896 - Carl Ferdinand Cori, Çek biyokimyager ve farmakolog (ö. 1984)
1897 - Gershom Scholem, Almanya doğumlu İsrailli filozof ve tarihçi (ö. 1982)
1898 - Grace Moore, Amerikalı opera soprano ve müzikal tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1947)
1901 - Walt Disney, Amerikalı film yapımcısı (ö. 1966)
1901 - Werner Heisenberg, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1976)
1902 - Vasfi Rıza Zobu, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 1992)
1903 - Cecil Frank Powell, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1969)
1903 - Johannes Heesters, Hollandalı oyuncu, şarkıcı ve komedyen (ö. 2011)
1905 - Otto Preminger, Avusturya asıllı Amerikalı film yönetmeni (ö. 1986)
1907 - Lin Biao, Çinli asker ve siyaset adamı (ö. 1971)
1911 - Władysław Szpilman, Polonyalı piyanist (ö. 2000)
1912 - Sonny Boy Williamson II, Amerikalı şarkıcı ve besteci (ö. 1965)
1920 - Muhsin Batur, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1999)
1925 - Anastasio Somoza Debayle, Nikaragua Devlet Başkanı (ö. 1980)
1927 - Bhumibol Adulyadej, Tayland Kralı (ö. 2016)
1927 - Erich Probst, Avusturyalı futbolcu (ö. 1988)
1932 - Sheldon Lee Glashow, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1935 - Bozkurt Kuruç, Türk tiyatro sanatçısı
1938 - Heidi Schmid, Alman eskrimci
1939 - Mehmet Akan, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2006)
1944 - Lucas Sideras, Yunan müzisyen
1945 - Moşe Katsav, İsrail'in 8. Cumhurbaşkanı
1946 - José Carreras, Katalan tenor
1946 - Andy Kim, Lübnan asıllı Arap-Kanadalı pop şarkıcı ve besteci
1947 - Bruce Golding, 2007-2011 yılları arası Jamaika Başbakanı olan Jamaikalı politikacı
1954 - Gülşen Bubikoğlu, Türk sinema oyuncusu
1955 - Koray Aydın, Türk siyasetçi
1956 - Klaus Allofs, Alman eski futbolcu
1962 - Nivek Ogre, Kanadalı müzisyen, performans sanatçısı ve aktör
1962 - Fred Rutten, Hollandalı teknik direktör ve eski futbolcu
1963 - Carrie Hamilton, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve yazar (ö. 2002)
1966 - Demet Sağıroğlu, Türk müzisyen
1966 - Patricia Kaas, Fransız şarkıcı ve oyuncu
1968 - Margaret Cho, Kore asıllı Amerikalı komedyen, yapımcı, dublaj sanatçısı ve oyuncu
1970 - Saba Tümer, Türk sunucu
1975 - Paula Patton, Amerikalı oyuncu
1975 - Ronnie O'Sullivan, İngiliz profesyonel snooker oyuncusu
1976 - Amy Acker, Amerikan sinema ve dizi oyuncusu
1978 - Neil Druckmann, İsrailli-Amerikalı video oyunu yazarı, yaratıcı yönetmeni ve programcısı
1978 - Irina Tebenikhina, Rus voleybolcu
1978 - Marcelo Zalayeta, Uruguaylı futbolcu
1979 - Gareth McAuley, Kuzey İrlanda vatandaşı futbolcu
1979 - Matteo Ferrari, İtalyan futbolcu
1979 - Yvonne Englich, Alman kadın güreşçi (ö. 2018)
1980 - Ibrahim Maalouf, Lübnan asıllı trompet virtüözü ve besteci
1982 - Keri Hilson, Amerikalı R&B sanatçısı ve söz yazarı
1985 - Frankie Muniz, Emmy ve Altın Küre ödülleri adaylıkları bulunan Amerikalı oyuncu
1989 - Kwon Yuri, Güney Koreli şarkıcı ve aktris
1991 - Jacopo Sala, İtalyan futbolcu
1992 - Noelia Freire, İspanyol model
1993 - Ross Barkley, İngiliz millî futbolcu
1993 - Jessica May, Brezilyalı oyuncu
1994 - Ondrej Duda, Slovak futbolcu
1995 - Anthony Martial, Fransız millî futbolcu
Ölümler
1560 - II. François, 10 Temmuz 1558 - 5 Aralık 1560 döneminde Fransa kralı (d. 1544)
1791 - Wolfgang Amadeus Mozart, Avusturyalı besteci (d. 1756)
1870 - Alexandre Dumas père, Fransız yazar (d. 1802)
1891 - II. Pedro, Brezilya İmparatorluğu'nun ikinci ve son hükümdarı (d. 1825)
1893 - Matsudaira Katamori, Japon daimyō (d. 1836)
1911 - Valentin Serov, Rus ressam (d. 1865)
1921 - Said Halim Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. 1864)
1925 - Wladyslaw Reymont, Polonyalı yazar (d. 1867)
1926 - Claude Monet, Fransız ressam (d. 1840)
1930 - Musa Kazım Göksu, Türk siyasetçi (d. 1897)
1934 - Ali Cenani, Türk siyasetçi (Osmanlı Meclis-i Mebûsanı'nda ve TBMM'de milletvekilliği yapan) (d. 1872)
1945 - Suphi Nuri İleri, Türk gazeteci, iktisatçı ve profesör (d. 1887)
1955 - Glenn L. Martin, Amerikalı havacılık öncüsü (d. 1886)
1965 - Joseph Erlanger, Amerikalı fizyolog (d. 1874)
1967 - Fazıl Ahmet Aykaç, Türk şair, öğretmen ve Milletvekili (d. 1884)
1971 - Andrey Andreyev, Sovyet siyasetçi ve bakan (d. 1895)
1977 - Aleksandr Vasilevski, Rus asker Sovyetler Birliği Mareşali (d. 1895)
1983 - Robert Aldrich, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1918)
1986 - Nezahat Tanyeri, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1917)
1988 - Ağasadık Geraybeyli, Azeri sinemacı (d. 1897)
2002 - Ne Win, Burmalı diktatör (d. 1910)
2007 - Tankut Öktem, Türk heykeltıraş (d. 1940)
2007 - Karlheinz Stockhausen, Alman klasik müzik ve opera bestecisi (d. 1928)
2008 - II. Aleksi, Rusya Ortodoks Kilisesi Lideri (d. 1929)
2008 - Nina Foch, Hollanda doğumlu Amerikalı aktris, eğitimci ve film yönetmeni (d. 1924)
2008 - Beverly Garland, Amerikalı oyuncu (d. 1926)
2012 - Dave Brubeck, Amerikalı caz piyanisti ve bestecisi (d. 1920)
2012 - Oscar Niemeyer, Brezilyalı mimar (d. 1907)
2013 - Çetin Akcan, Türk tiyatro yönetmeni, oyuncu ve söz yazarı (d. 1949)
2013 - Fikret Tartan, Türk tiyatro yönetmeni ve oyuncu (d. 1937)
2013 - Nelson Mandela, Güney Afrikalı siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1918)
2014 - Fabiola, Belçika'nın eski kraliçesi (d. 1928)
2014 - Talât Sait Halman, Türk şair, yazar, çevirmen, akademisyen, diplomat ve siyasetçi (Türkiye'nin ilk Kültür Bakanı) (d. 1931)
2016 - Adolf Burger, Slovak Yahudisi, tipograf ve anı yazarı (d. 1917)
2016 - Petros Fyssoun, Yunan tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1933)
2016 - Jayalalithaa, Hint-Tamil kadın politikacı ve oyuncu (d. 1948)
2016 - Chonosuke Takagi, Japon judocu (d. 1948)
2017 - August Ames, Kanadalı porno yıldızı (d. 1994)
2017 - I. Mihai, II. Dünya Savaşı sırasında Romanya Kralı (d. 1921)
2018 - Alex Boraine, Güney Afrikalı politikacı (d. 1931)
2018 - Thor Hansen, Norveçli profesyonel poker oyuncusu (d. 1947)
2019 - Jon Comer, Amerikalı profesyonel ampute kaykay sporcusu (d. 1976)
2020 - Peter Alliss, İngiliz eski profesyonel golfçü, televizyon sunucusu, yorumcu, yazar ve golf sahası tasarımcısı (d. 1931)
2020 - Sherbaz Khan Mazari, Pakistanlı siyasetçi (d. 1930)
2020 - Ildikó Pécsi, Macar aktris ve siyasetçi (d. 1940)
2020 - Viktor Ponedelnik, Sovyet eski millî futbolcu (d. 1937)
2020 - Theodore Ziolkowski, Alman dili ve edebiyatı ile karşılaştırmalı edebiyat uzmanı (d. 1932)
2021 - Osman Arpacıoğlu, Türk futbolcu ve spor yazarı (d. 1947)
2021 - Bob Dole, eski Amerikalı siyasetçi ve avukat (d. 1923)
2021 - Aurelio Galfetti, İsviçreli mimar (d. 1936)
2021 - Stevan Jelovac, Sırp profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1989)
2021 - Jacques Tits, Belçika doğumlu Fransız matematikçi (d. 1930)
2022 - Kirstie Alley, Amerikalı oyuncu ve Emmy Ödülü sahibi (d. 1951)
2022 - Georges Caudron, Fransız aktör, sanat yönetmeni ve dublaj sanatçısı (d. 1952)
2022 - Mária Kráľovičová, Slovak aktris (d. 1927)
Tatiller ve özel günler
1205
05
|
6 Aralık
|
Olaylar
963 - VIII. Leo, Papa seçildi.
1240 - Moğol Hanı Batu, 28 Kasım'dan beri kuşatma altında tuttuğu Kiev şehrini fethetti. İleride kentin nüfusu 50 binlerden 2 binlere düşecekti.
1768 - Encyclopedia Britannica'nın ilk baskısı yapıldı.
1790 - Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, New York'tan Philadelphia'ya taşındı.
1862 - ABD Başkanı Abraham Lincoln, Minnesota'daki Sioux isyanına katılarak tutuklanan 303 Kızılderiliden, 39'unun asılmasına karar verdi; idamlar 26 Aralık'ta infaz edildi.
1865 - ABD anayasasına köleliği yasaklayan madde eklendi.
1877 - Washington Post gazetesinin ilk sayısı yayımlandı.
1877 - Thomas Edison, ilk ses kaydını gerçekleştirdi.
1917 - Finlandiya, Rusya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1917 - Halifax'da (Kanada) bir cephane deposu patladı: 1900'den fazla kişi öldü, şehrin bir kısmı harabeye döndü.
1921 - Serbest İrlanda Devleti, İngiliz-İrlanda Antlaşması gereğince, İngiliz Milletler Topluluğu'na bağlı bir dominyon olarak kuruldu.
1922 - İnsülin, ilk kez Kanada’da bir hastanede hastalar üzerinde denendi.
1922 - Mustafa Kemal, Ankara'da görüştüğü Hâkimiyet-i Milliye ve Yenigün gazetelerinin muhabirlerine, Halk Fırkası'nı kuracağını açıkladı.
1922 - İrlanda, İngiliz-İrlanda Antlaşması'dan bir yıl sonra, Birleşik Krallık'tan tam bağımsızlığa kavuştu.
1937 - Türkiye, 1927’de imzalanan Türkiye-Suriye iyi komşuluk sözleşmesini feshetti.
1938 - Fransa ve Almanya dostluk anlaşması imzaladı.
1940 - Yunanistan, Arnavutluk'ta Permedi kentini işgal etti.
1959 - ABD Başkanı General Eisenhower, resmi bir ziyaret için Türkiye'ye geldi.
1971 - Hindistan, Pakistan'dan bağımsızlığını ilan eden Bangladeş Demokratik Cumhuriyeti'ni tanıdığını açıkladı. Pakistan Hindistan'la bütün diplomatik ilişkilerini kesti.
1981 - Kılık kıyafet yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Okullarda başörtüsü ve sakal yasaklandı.
1983 - MGK yönetimi sona erdi. Konsey, çıkardığı son yasayla "Kendi dönemlerini kötüleyen ya da küçük düşüren her türlü yazılı ve sözlü beyanı" yasakladı.
1989 - BBC Televizyon kanalının dünyanın en uzun süredir devam eden bilimkurgu dizisi olan Doctor Who'yu yayından kaldırdı. Bu Doctor Who Klasik Serisinin sonu oldu. 12 Mayıs 1996 tarihinde televizyon filmi yayına girdi. Günümüz serisi ise 26 Mart 2005 tarihinde gösterime girdi.
1997 - Antonov tipi bir Rus kargo uçağı, Irkutsk-Sibirya'da evlerin arasına düştü: 67 kişi öldü.
1998 - Venezuella'da, Hugo Chávez Frías Başkan seçildi.
2008 - 2008 Yunanistan ayaklanmaları: Atina'da Aleksandros Grigoropulos adlı 15 yaşındaki genç, polis kurşunu ile vuruldu; bu olaya tepki olarak ülkede ayaklanmalar başladı.
Doğumlar
1421 - VI. Henry, 1422-1461 döneminde birinci kez ve 1470-1471 döneminde ikinci kez olmak üzere İngiltere kralı (ö. 1471)
1478 - Baldassare Castiglione, Casatico Kontu, İtalyan saray mensubu, diplomat, asker ve önde gelen Rönesans yazarı (ö. 1529)
1727 - Johann Gottfried Zinn, Alman anatomist ve bitki bilimci (ö. 1759)
1742 - Nicolas Leblanc, Fransız fizikçi, cerrah ve kimyacı (ö. 1806)
1778 - Joseph Louis Gay-Lussac, Fransız fizikçi ve kimyacı (ö. 1850)
1792 - II. William, Hollanda Kralı, Lüksemburg Büyük Dükü ve Limburg Dükü (ö. 1849)
1805 - Jean Eugène Robert-Houdin, Fransız sihirbaz (ö. 1861)
1823 - Max Müller, Alman filolog ve oryantalist (ö. 1900)
1841 - Frédéric Bazille, Fransız izlenimci ressam (ö. 1870)
1849 - August von Mackensen, Alman mareşal (ö. 1945)
1863 - Charles Martin Hall, Amerikalı kimyacı (ö. 1914)
1877 - Paul Bonatz, Alman mimar (ö. 1956)
1880 - Fedor von Bock, Alman asker ve Nazi Almanyası'nda Generalfeldmarschall (ö. 1945)
1887 - Joseph Lamb, Amerikalı Ragtime bestecisi (ö. 1960)
1890 - Dion Fortune, İngiliz okültist ve yazar (ö. 1946)
1898 - Gunnar Myrdal, İsveçli ekonomist ve politikacı (ö. 1987)
1900 - Agnes Moorehead, Amerikalı oyuncu (ö. 1974)
1914 - Francine Faure, Fransız piyanist ve matematikçi (ö. 1979)
1916 - Yekaterina Budanova, Sovyet pilotu (ö. 1943)
1916 - Kristján Eldjárn, 1968-1980 yılları arasında İzlanda'nın üçüncü cumhurbaşkanı (ö. 1982)
1917 - Kemal Canbolat, Lübnanlı siyasetçi (ö. 1977)
1917 - Şadi Çalık, Türk heykeltıraş (d. 1979)
1920 - Dave Brubeck, Amerikalı caz piyanisti ve bestecisi (ö. 2012)
1929 - Nikolaus Harnoncourt, Avusturyalı orkestra şefi (ö. 2016)
1929 - Alain Tanner, İsviçreli senarist ve film yapımcısı
1931 - Zeki Müren, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı, oyuncu ve şair (ö. 1996)
1933 - Henryk Górecki, Polonyalı klasik müzik bestecisi (ö. 2010)
1941 - Bruce Nauman, çağdaş Amerikalı sanatçı
1942 - Peter Handke, Avusturyalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1947 - Chelsea Brown, Amerikalı-Avustralyalı oyuncu ve komedyen (ö. 2017)
1948 - JoBeth Williams, Amerikalı oyuncu ve film yönetmeni
1950 - Guy Drut, Fransız atlet ve siyasetçi
1950 - Joe Hisaişi, Japon müzisyen
1956 - Randy Rhoads, Amerikalı müzisyen (ö. 1982)
1956 - Güngör Şahinkaya, Türk futbolcu
1959 - Satoru Iwata, Japon oyun programcısı (ö. 2015)
1961 - Emin Şenyer, Türk karagöz sanatçısı
1962 - Nuri Okutan, Türk bürokrat ve siyasetçi
1963 - Ulrich Thomsen, Danimarkalı aktör
1967 - Judd Apatow, Amerikalı yapımcı, senarist ve yönetmen
1969 - Torri Higginson, Kanadalı aktris
1969 - Hakan Yılmaz, Türk dizi ve film oyuncusu
1971 - Richard Krajicek, Çek asıllı Hollandalı tenisçi
1975 - Noel Clarke, İngiliz oyuncu, senaryocu ve yönetmen
1976 - Paola Paggi, İtalyan voleybolcu
1978 - Hatice, Türk şarkıcı
1981 - Federico Balzaretti, İtalyan millî futbolcu
1982 - Alberto Contador, İspanyol yol bisikleti yarışçısı
1984 - Sofia, İsveç kraliyet ailesi üyesi
1987 - Onur Kıvrak, Türk futbolcu
1987 - José Mari, İspanyol futbolcu
1988 - Sandra Nurmsalu, Estonyalı şarkıcı ve kemancı
1988 - Sabrina Ouazani, Fransız oyuncu
1988 - Nils Petersen, Alman futbolcu
1989 - Deshauna Barber, Amerikalı model
1990 - Adaílton, Brezilyalı futbolcu
1991 - Yasemin Adar, Türk güreşçi
1992 - Britt Assombalonga, Demokratik Kongolu millî futbolcu
1994 - Yannis Andetokunbo, Yunan basketbolcu
1995 - Reynmen, Yusuf Aktaş, Türk vlogger, internet ünlüsü ve şarkıcı
1996 - Davide Calabria, İtalyan futbolcudur
1997 - Sabrina Ionescu, Amerikalı basketbolcu
Ölümler
343 - Aya Nikola, Aziz Nikolas ya da Noel Baba olarak da bilinen ve Antalya'nın Demre ilçesinde yaşamış piskopos
762 - Muhammed bin Abdullah el-Mehdî, Abbasiler'e karşı Medine'de başlatılan isyanın lideridir (d. 718)
1185 - I. Afonso, Portekiz Krallığı (d. 1109)
1352 - VI. Clemens, 7 Mayıs 1342 tarihinden 1352'deki ölümüne kadar görevde kalmış papa (d. 1291)
1855 - William John Swainson, İngiliz ornitolog, malakolog, konkolog, entomolog ve ressam (d. 1789)
1867 - Giovanni Pacini, İtalyan müzisyen ve opera bestecisi (d. 1796)
1868 - August Schleicher, Alman dilbilimci (d. 1821)
1882 - Louis Blanc, Fransız sosyalist politikacı, gazeteci ve tarihçi (d. 1811)
1882 - Alfred Escher, İsviçreli politikacı ve iş insanı (d. 1819)
1889 - Jefferson Davis, Amerikalı general ve siyasetçi (d. 1808)
1892 - Ernst Werner von Siemens, Alman mucit ve sanayici (d. 1816)
1936 - Leyla Saz Hanım, Türk besteci ve yazar (d. 1850)
1945 - Alfred Saalwächter, Alman U-Boot komutanı (d. 1883)
1956 - Bhimrao Ramji Ambedkar, Hint politikacı, filozof, antropolog, ekonomist ve tarihçi (d. 1891)
1961 - Frantz Fanon, Fransız düşünür (d. 1925)
1967 - Cavid Erginsoy, Türk fizikçi ve bilim insanı (d. 1924)
1972 - Adnan Veli Kanık, Türk yazar ve gazeteci (d. 1916)
1974 - Nikolay Kuznetsov, Sovyetler Birliği Filo Amirali (d. 1904)
1976 - João Goulart, Brezilyalı politikacı ve Devlet Başkanı (d. 1918)
1984 - Viktor Şklovskiy, Rus yazar ve eleştirmen (d. 1893)
1988 - Roy Orbison, Amerikalı şarkıcı, gitarist ve şarkı sözü yazarı (d. 1936)
1990 - Tunku Abdülrahman, Malezya Başbakanı (d. 1903)
1991 - Richard Stone, İngiliz ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1913)
1993 - Don Ameche, Amerikalı müzikal filmlerde sıkça yer almış ünlü oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1908)
1998 - César Baldaccini, Fransız heykeltıraş (d. 1921)
2002 - Philip Berrigan, Amerikalı barış eylemcisi (d. 1923)
2014 - Ralph H. Baer, Alman-Amerikalı mucit, oyun geliştiricisi ve mühendisi (d. 1922)
2016 - Peter Vaughan, İngiliz oyuncu ve yapımcı (d. 1923)
2017 - Conrad Brooks, Amerikalı oyuncu (d. 1931)
2017 - Johnny Hallyday, Fransız rock müzik bestecisi, söz yazarı ve oyuncu (d. 1943)
2018 - José de Anchieta Júnior, Brezilyalı siyasetçi (d. 1965)
2018 - Larry Hennig, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1936)
2018 - Joseph Joffo, Fransız yazar (d. 1931)
2018 - Pete Shelley, İngiliz punk rock şarkıcısı, söz yazarı ve gitarist (d. 1955)
2019 - Yevda Abramov, Azerbaycanlı politikacı (d. 1948)
2019 - Janusz Dzięcioł, Polonyalı bir politikacı (d. 1953)
2019 - Ron Leibman, Amerikalı oyuncu (d. 1937)
2019 - Stoyanka Mutafova, Emektar Bulgar oyuncu (d. 1922)
2020 - T. B. Ekanayake, Sri Lankalı siyasetçi (d. 1954)
2020 - Tabaré Vázquez, Uruguaylı siyasetçi (d. 1940)
2020 - Senta Wengraf, Avusturyalı sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1924)
2020 - Ali-Asker Zarei, İranlı asker ve muhafazakâr siyasetçi (d. 1956)
2021 - Teoman Duralı, Türk felsefe profesörü, biyolog, akademisyen ve düşünür (d. 1947)
2021 - Emma Gapçenko, Sovyet-Rus okçu (d. 1938)
2021 - Kåre Willoch, bir Norveçli politikacı (d. 1928)
2022 - Miha Baloh, Sloven aktör (d. 1928)
2022 - Antonio d'amico, İtalyan model ve moda tasarımcısı (d. 1959)
2022 - Ichirō Mizuki, Japon anison ve J-pop sanatçısı, bestecisi ve aktör (d. 1948)
2022 - Adolfas Šleževičius, Eski Litvanya Başbakanı (d. 1948)
2022 - Omar Varela, İtalya Fausta Tiyatro Topluluğu kurucusu Uruguaylı aktör, oyun yazarı, tiyatro yönetmeni ve eğitimci (d. 1957)
2022 - Bart de Vries, Hollandalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1964)
Tatiller ve özel günler
Aziz Nikola Günü
Türk Sanat Müziği Günü
1206
06
|
7 Aralık
|
Olaylar
1787 - Delaware, Amerika Birleşik Devletleri Anayasasını onaylayan ilk eyalet oldu.
1836 - Martin Van Buren, Amerika Birleşik Devletleri'nin 8. Başkanı seçildi.
1905 - Moskova Ayaklanması başladı. Moskova’ya giren Çarlık Ordularıyla ayaklanmacılar arasında kıyasıya çarpışmalar yaşandı.
1917 - I. Dünya Savaşı: ABD, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na savaş ilan etti.
1920 - Türkiye Halk İştirakiyyun Fırkası kuruldu.
1921 - Kilis'in Fransız işgalinden kurtuluşu.
1922 - Siyasal mizah dergisi, Akbaba yayın hayatına başladı.
1923 - Birleşik Krallık 'ta yapılan seçimlerde; Muhafazakâr Parti 257, İşçi Partisi 191, Liberal Parti 158 milletvekilliği aldı.
1932 - Muhsin Ertuğrul'un "Bir Millet Uyanıyor" filmi gösterime girdi.
1934 - Türk Kadınlar Birliği, İstanbul'da bir mitingle kadınların milletvekili seçme ve seçilme hakkını kutladı.
1941 - II. Dünya Savaşı: Kanada; Finlandiya, Macaristan, Romanya ve Japonya'ya savaş ilan etti.
1941 - Pearl Harbor Saldırısı: Japon uçakları Amerikan deniz üssü Pearl Harbor'u bombaladı. 5 savaş gemisi, 14 gemi, 200 uçak yok edildi, 2400 kişi öldü.
1972 - Apollo 17, Ay görevine doğru yola çıktı.
1973 - İslam Konferansı Örgütü'ne üye 7 ülke tarafından geri kalmış İslam ülkelerini kalkındırmak amacı ile İslam Kalkınma Bankası kuruldu.
1975 - Endonezya, Doğu Timor'u işgal etti.
1983 - İber Hava Yollarına ait bir Boeing 727 ile bir DC-9 yoğun siste Madrid Havaalanının pistinde çarpıştı: 93 kişi öldü.
1987 - Kaliforniya'nın Paso Robles şehrinde, bir yolcu uçağı düştü: 43 kişi öldü.
1988 - Ermenistan'da (SSCB) 7,2 şiddetinde deprem meydana geldi. 20.000'den fazla kişi öldü.
2002 - Bangladeş'te dört tiyatroya yapılan bombalı saldırılarda 18 kişi öldü, 200 kişi yaralandı.
2002 - Londra'da 51'incisi yapılan Dünya Güzellik Yarışması'nda Türkiye Güzeli Azra Akın Dünya Güzeli seçildi.
2004 - Hamid Karzai, Afganistan Devlet Başkanlığı görevine başladı.
2009 - Reşadiye saldırısı: Tokat'ın Reşadiye ilçesi, Sazak köyünde 7 Jandarmanın şehit edildiği pusu gerçekleşti.
Doğumlar
903 - Abdurrahman es-Sufî, Farisi gök bilimci (ö. 986)
967 - Ebu Said-i Ebu’l-Hayr, Horasanlı mutasavvıf ve şair (ö. 1049)
1595 - Injo, Joseon Krallığı'nın 16. kralı (ö. 1649)
1598 - Gian Lorenzo Bernini, İtalyan heykeltıraş (ö. 1680)
1764 - Claude Victor-Perrin, Fransız mareşal (ö. 1841)
1823 - Leopold Kronecker, Alman matematikçi ve mantık bilimci (ö. 1891)
1863 - Pietro Mascagni, İtalyan besteci (ö. 1945)
1873 - Willa Cather, Amerikalı romancı (ö. 1947)
1875 - Hüseyin Cahit Yalçın, Türk gazeteci ve yazar (ö. 1957)
1893 - Fay Bainter, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1968)
1893 - Hermann Balck, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nın Wehrmacht generali (ö. 1982)
1905 - Gerard Kuiper, Hollandalı astronom, gezegen bilimci ve yazar (ö. 1973)
1909 - Nikola Vaptsarov, Bulgar şair (ö. 1942)
1915 - Leigh Brackett, Amerikalı yazar (ö. 1978)
1915 - Eli Wallach, Amerikalı oyuncu ve Emmy ödülü sahibi (ö. 2014)
1916 - Yekaterina Budanova, Sovyet pilot (ö. 1943)
1919 - Ceyhun Atuf Kansu, Türk yazar, şair ve doktor (ö. 1978)
1920 - Tatamkhulu Afrika, Güney Afrikalı yazar, şair ve aktivist (ö. 2002)
1920 - Walter Nowotny, II. Dünya Savaşı'nda Avusturyalı Luftwaffe avcı Ace Pilotu (ö. 1944)
1924 - Mário Soares, Portekizli siyasetçi ve Portekiz Cumhurbaşkanı (ö. 2017)
1928 - Noam Chomsky, Amerikalı dil bilimci, siyaset bilimci ve yazar
1932 - Ellen Burstyn, Amerikalı oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1932 - Oktay Ekşi, Türk gazeteci
1933 - Şevket Kazan, Türk siyasetçi ve avukat (ö. 2020)
1935 - Armando Manzanero, Meksikalı bolero şarkıcısı, söz yazarı, besteci ve piyanist (ö. 2020)
1937 - Thad Cochran, Amerikalı siyasetçi (ö. 2019)
1938 - Oben Güney, Türk tiyatro sanatçısı (ö. 1993)
1940 - İsmail Kahraman, Türk hukukçu ve siyasetçi
1942 - Yavuz Özışık, Türk piyanist ve müzisyen (ö. 2017)
1945 - Güzin Özyağcılar, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1949 - Tom Waits, Amerikalı şarkıcı, besteci ve oyuncu
1952 - Susan Collins, Amerikalı iş insanı ve politikacı
1956 - Larry Bird, Amerikalı basketbolcu
1957 - Tijjani Muhammad-Bande, Nijeryalı diplomat ve siyaset bilimci
1958 - Rick Rude, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 1999)
1960 - Abdellatif Kechiche, Tunuslu-Fransız aktör, film yönetmeni ve senarist
1962 - İmad Muğniye, İslami Cihat Örgütü ile Hizbullah'ın en üst düzey kurucu üyelerinden biri (ö. 2008)
1962 - Kürşat Alnıaçık, Türk tiyatrocu ve oyuncu
1964 - Peter Laviolette, Amerikalı buz hokeyi oyuncusu ve koç
1965 - Colin Hendry, İskoç millî futbolcu ve teknik direktör
1965 - Jeffrey Wright, Amerikalı oyuncu
1966 - C. Thomas Howell, Amerikalı oyuncu
1968 - Esra Dermancıoğlu, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1970 - Bay J (Jerfi Benveniste), İtalyan asıllı Türk radyocu ve DJ
1971 - Vladimir Akopian, Ermeni satranç büyükustası
1971 - Chasey Lain, Amerikalı porno oyuncusu
1972 - Tammy Lynn Sytch, Amerikalı profesyonel güreşçi
1973 - İbrahim Kutluay, Türk basketbolcu
1973 - Damien Rice, İrlandalı şarkıcı
1977 - Dominic Howard, İngiliz müzisyen ve grup Muse'ın bateristi
1978 - Shiri Appleby, Amerikalı aktris
1979 - Sara Bareilles, Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve piyanist
1980 - John George Terry, İngiliz futbolcu
1981 - Tuba Ünsal, Türk oyuncu ve manken
1984 - Robert Kubica, Polonyalı Formula 1 pilotu
1985 - Jon Moxley, Amerikalı profesyonel güreşçi ve aktör
1987 - Aaron Carter, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1988 - Emily Browning, Avustralyalı sinema oyuncusu, şarkıcı ve model
1989 - Vladan Giljen, Karadağlı futbolcu
1989 - Nicholas Hoult, İngiliz oyuncu
1990 - Urszula Radwańska, Polonyalı tenisçi
1993 - Jasmine Villegas, Amerikalı şarkıcı
1994 - Yuzuru Hanyu, Japon buz patenci
Ölümler
MÖ 43 - Cicero, Romalı politikacı ve yazar (d. MÖ 106)
283 - Eutychianus, 4 Ocak 275 tarihinden ölüm tarihi olan 7 Aralık 283 tarihine kadar papa
983 - II. Otto, Kutsal Roma İmparatorluğu (d. 955)
1803 - Küçük Hüseyin Paşa, Osmanlı devlet adamı ve Kaptan-ı Derya (d. 1757)
1815 - Michel Ney, Fransız mareşal ve askeri komutan (d. 1769)
1886 - Johann Philipp Becker, Alman devrimci (d. 1809)
1894 - Ferdinand de Lesseps, Fransız diplomat ve girişimci (Süveyş Kanalı’nı hayata geçiren) (d. 1805)
1895 - Dürrinev Kadınefendi, Sultan Abdülaziz'in birinci eşi ve başkadınefendi (d. 1835)
1906 - Élie Ducommun, İsviçreli yazar (d. 1833)
1930 - Noe Ramişvili, Gürcü siyaset adamı (d. 1881)
1936 - Ziya Nuri Birgi, Türk akademisyen, siyasetçi ve doktor (d. 1872)
1947 - Nicholas Murray Butler, Amerikalı eğitimci, siyaset adamı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1862)
1955 - Fatin Gökmen, Türk astronom (d. 1877)
1956 - Reşat Nuri Güntekin, Türk romancı, öykücü ve oyun yazarı (d. 1889)
1960 - Clara Haskil, Rumen piyanist (d. 1895)
1974 - Mehmed Muhiddin Sevilen (Hayali Küçük Ali), Türk Karagöz oynatıcısı (d.1886)
1974 - Pierre Renouvin, Fransız diplomat ve tarihçi (d. 1893)
1975 - Thornton Wilder, Amerikalı oyun yazarı ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1897)
1979 - Cavit Orhan Tütengil, Türk bilim insanı ve yazar (öldürüldü) (d. 1921)
1985 - Robert Graves, İngiliz akademisyen, şair ve romancı (d. 1895)
1990 - Joan Bennett, Amerikalı aktris (d. 1910)
1992 - Cengiz Tuncer, Türk siyasetçi (d. 1942)
1992 - Şahin Kaygun, Türk fotoğraf ve grafik sanatçısı (d. 1951)
1992 - Félix Houphouët-Boigny, Fildişi Sahili'nin ilk devlet başkanı (d. 1905)
1993 - Abidin Dino, Türk ressam (d. 1913)
1993 - Cevad Marufi, İranlı besteci ve piyanisttir. (d. 1912)
1998 - Martin Rodbell, Amerikalı biyokimyacı (d. 1925)
2006 - Suat Sayın, Türk bestekâr, güftekâr ve ses sanatçısı (d. 1932)
2007 - Erhan Bener, Türk yazar (d. 1929)
2011 - Harry Morgan, Amerikalı oyuncu (d. 1915)
2013 - Édouard Molinaro, Fransız film yönetmeni ve senarist (d. 1928)
2016 - Cüneyd Cemşid, Pakistanlı müzisyen, şarkıcı ve moda tasarımcısı (d. 1964)
2016 - Paul Elvstrøm, Danimarkalı yelkenci (d. 1928)
2016 - İsmet Sezgin, Türk siyasetçi (d. 1928)
2017 - Süleyman Dilbirliği, Türk asker (d. 1926)
2017 - Philippe Maystadt, Belçikalı siyasetçi (d. 1948)
2017 - Steve Reevis, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu (d. 1962)
2018 - Belisario Betancur, Kolombiyalı siyasetçi, yazar ve hukukçu (d. 1923)
2018 - Ljupka Cundeva, Makedonyalı kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1934)
2018 - Shmuel Flatto-Sharon, İsrailli iş insanı, sunucu ve siyasetçi (d. 1930)
2018 - Håkan Jeppsson, İsveçli iş insanı ve spor yöneticisi (d. 1961)
2019 - Ron Saunders, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1932)
2019 - Zaza Uruşadze, Gürcü film yönetmeni, senarist ve yapımcı (d. 1965)
2020 - Fred Akers, Amerikan futbolu oyuncusu ve antrenörü (d. 1938)
2020 - Tihomir Arsić, Sırp aktör (d. 1957)
2020 - Divya Bhatnagar, Hint aktris (d. 1986)
2020 - Jean-François Charbonnier, eski Fransız profesyonel futbolcu (d. 1959)
2020 - Natalie Desselle-Reid, Amerikalı aktris (d. 1967)
2020 - Phyllis Eisenstein, Amerikalı roman yazarı (d. 1946)
2020 - İrfan Gürpınar, Türk siyasetçi (d. 1943)
2020 - Katarzyna Łaniewska, Polonyalı aktris, siyasetçi ve aktivist (d. 1933)
2020 - Sean Malone, Amerikalı müzisyen (d. 1970)
2020 - Lidia Menapace, İtalyan direnişçi ve siyasetçi (d. 1924)
2020 - Janusz Sanocki, Polonyalı siyasetçi (d. 1954)
2020 - Ildegarda Taffra, İtalyan kayakçı (d. 1934)
2020 - Chuck Yeager, Amerikalı pilot (d. 1923)
2021 - Mustafa Ben Halim, Libyalı siyasetçi (d. 1921)
2021 - Nanda Prusty, Hint eğitimci (d. 1919)
2022 - Kerim Bevi, İranlı millî futbolcudur (d. 1964)
2022 - Jaroslav Bogdálek, Çek Alp disiplini kayakçısı (d. 1929)
2022 - Jacques Ciron, Fransız aktör ve seslendirme sanatçısı (d. 1928)
2022 - Jan Nowicki, Polonyalı aktör ve dublaj sanatçısı (d. 1939)
2022 - Helen Slayton-Hughes, Amerikalı oyuncudur (d. 1930)
Tatiller ve özel günler
Mevlana Haftası (7-17 Aralık)
Dünya Sivil Havacılık Günü
Fırtına: Zemheri Fırtınası
1207
07
|
8 Aralık
|
Olaylar
1808 - Napolyon Bonaparte komutasındaki Fransız Ordusu, Madrid'e girdi.
1863 - Santiago (Şili)'de bulunan Iglesia de la Compañía Kilisesi çıkan bir yangın sonucu tamamen yandı, 2000'den fazla kişi öldü. Yangın sonrasında bu alana bir anıt dikildi.
1868 - İlk ışıklı trafik lambaları, Londra'da kullanılmaya başlandı.
1869 - Birinci Vatikan Konsili açıldı.
1886 - ABD'de Samuel Gompers Başkanlığında, Amerikan Emek Federasyonu kuruldu.
1936 - Nikaragua'da, Anastasio Somoza Cumhurbaşkanı seçildi.
1941 - Pearl Harbor Saldırısından bir gün sonra Amerika Birleşik Devletleri Kongresi Japonya'ya savaş ilan etti ve II. Dünya Savaşı'na resmen girmiş oldu.
1942 - Vatan gazetesi, Hitler ve Mihver Devletleri aleyhtarı yazılar nedeniyle kapatıldı.
1948 - Birleşmiş Milletler, Güney Kore'nin tanınmasını onayladı.
1953 - Türkiye futbolda İspanya'yı eledi ve Dünya Futbol Şampiyonası'na katılmaya hak kazandı.
1953 - DSİ (Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü) kuruldu.
1955 - Samsun Anadolu Lisesi kuruldu.
1962 - Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında "Karşılıklı Sağlık Yardımı Anlaşması" imzalandı. Türkiye'nin de katıldığı anlaşmaya göre, kendi ülkesinde tedavisi mümkün olmayan hastaların bakımı, bu imkânlara sahip ülkelerde yapılacak.
1966 - Dünyanın ilk "işçi şirketi" olduğu söylenen Türksan kuruldu. Şirketin kuruluş amacının yurt dışında çalışan Türk işçilerin tasarruflarını değerlendirmek olduğu açıklandı.
1968 - Tokyo Uluslararası Maratonu'nda, İsmail Akçay dördüncü oldu.
1972 - Doğan Koloğlu, 7,5 yıl hapse mahkûm oldu.
1973 - Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, yazar Çetin Altan'ın cezasını affetti. Ancak Altan'ın 2 yıllık cezası af kapsamı dışında kaldı.
1980 - John Lennon, New York'ta kaldığı otelin önünde vurularak öldürüldü.
1980 - 11 Şubat 1980'de sol görüşlü avukat Erdal Aslan'ı öldüren sağ görüşlü militan Cevdet Karakaş, ölüm cezasına çarptırıldı.
1987 - Ömer Kavur'un yönettiği Anayurt Oteli, 9. Nantes 3 Kısa Film Şenliği'nde büyük ödülü aldı.
1987 - İsrail işgali altındaki topraklarda yaşayan Filistinliler, intifada hareketini başlattı.
1987 - ABD Başkanı Ronald Reagan ve SSCB lideri Mihail Gorbaçov, orta menzilli nükleer füzelerin karşılıklı imhası için antlaşma imzaladı.
1991 - Boris Yeltsin ile Ukrayna ve Belarus Cumhuriyetlerinin Devlet Başkanları, Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) kuruluşunu ilan ettiler.
1992 - TBMM, Somali'ye asker gönderilmesini kararlaştırdı.
1995 - Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu, kısaltması KESK olan memur sendikaları konfederasyonu kuruldu.
1996 - PKK, rehin tuttuğu 6 askeri, Kuzey Irak'taki Zap kampında Refah Partisi Van Milletvekili Fethullah Erbaş, İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Akın Birdal ve Mazlum-Der İzmir Şube Başkanı Halit Çelik'e teslim etti.
2003 - Erdoğan Teziç, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından YÖK Başkanlığına atandı.
2004 - Ohio eyaletindeki Damageplan konserinde Dimebag Darrell (Darrell Lance Abbott), Nathan Gale adlı bir çılgın tarafından sahnede vuruldu.
2007 - Küresel Isınmaya Hayır Mitingi yapıldı.
Doğumlar
MÖ 65 - Quintus Horatius Flaccus, Romalı şair (ö. MÖ 8)
1021 - Wang Anshi, Yeni Politikalar olarak bilinen büyük ve tartışmalı sosyo-ekonomik reformları başlatan Çinli ekonomist, devlet adamı ve şair (ö. 1086)
1542 - Mary Stuart, İskoçya Kraliçesi (ö. 1587)
1699 - Maria Josepha, III. August ile evlenerek Polonya kraliçesi oldu (ö. 1757)
1708 - I. Franz, Kutsal Roma İmparatoru ve Toskana Grandükü (ö. 1765)
1723 - Paul Henri Thiry d'Holbach, Fransız filozof ve yazar (ö. 1789)
1730 - Johann Hedwig, Alman botanikçi (ö. 1799)
1730 - Jan Ingenhousz, Hollandalı fizikçi (ö. 1799)
1756 - Maximilian Franz von Österreich, Alman din adamı ve siyasetçi (ö. 1801)
1765 - Elias (Eli) Whitney, Amerikalı mucit ve sanayici (ö. 1825)
1790 - Richard Carlile, İngiliz gazeteci (ö. 1843)
1818 - III. Charles, 28. Monako prensi ve Valentinois dükü (ö. 1889)
1832 - Bjørnstjerne Bjørnson, Norveçli yazar, şair, politikacı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1910)
1839 - Ali Suavi (Sarıklı İhtilalci), Türk gazeteci ve yazar (ö. 1878)
1861 - Georges Méliès, Fransız film yapımcısı ve yönetmen (ö. 1938)
1864 - Camille Claudel, Fransız heykeltıraş (ö. 1943)
1865 - Jean Sibelius, Fin besteci (ö. 1957)
1894 - E. C. Segar, Amerikalı karikatürist (Temel Reis (Popeye)'in yaratıcısı (ö. 1938)
1911 - Lee J. Cobb, Amerikalı oyuncu (ö. 1976)
1925 - Sammy Davis Jr., Amerikalı oyuncu, dansçı ve komedyen (ö. 1990)
1925 - Arnaldo Forlani, İtalyan siyasetçi (ö. 2023)
1926 - Joachim Fest, Alman yazar (ö. 2006)
1930 - Maximilian Schell, Avusturyalı oyuncu, yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2014)
1936 - David Carradine, Amerikalı oyuncu (ö. 2009)
1939 - Mary Catherine Bateson, Amerikalı kültürel antropolog, eğitimci ve yazar (ö. 2021)
1941 - Randall Harold Cunningham, Amerikalı siyasetçi
1943 - Jim Morrison, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, besteci ve şair (ö. 1971)
1943 - Hakkı Koşar, Türk karateci
1946 - Salif Keïta, Malili futbolcu
1953 - Kim Basinger, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1954 - Louis de Berniéres, İngiliz yazar
1957 - Phil Collen, İngiliz müzisyen
1960 - Aaron Allston, Amerikalı yazar ve oyun programcısı (ö. 2014)
1962 - Marty Friedman, Amerikalı müzisyen
1966 - Sinead O'Connor, İrlandalı müzisyen (ö. 2023)
1971 - Abdullah Ercan, Türk futbolcu
1973 - Corey Taylor, Amerikalı müzisyen
1976 - Dominic Monaghan, İngiliz aktör
1977 - Francesca Inaudi, İtalyan oyuncu
1978 - Ian Somerhalder, Amerikalı oyuncu
1978 - Soner Sarıkabadayı, Türk pop müzik şarkıcısı
1979 - Christian Wilhelmsson, İsveçli millî futbolcu
1981 - Azra Akın, Türk manken, model ve oyuncu
1982 - Hamit Altıntop, Türk futbolcu
1982 - Halil Altıntop, Türk futbolcu
1982 - Nicki Minaj, Amerikalı rap şarkıcısı ve söz yazarı
1985 - Dwight Howard, Amerikalı basketbolcu
1986 - Eric Arndt, Amerikalı profesyonel güreşçi
1987 - Lauren Phillips, Amerikalı pornografik oyuncu, model ve eski profesyonel dansçı
1990 - Naoki Kuriyama, Japon futbolcu
1993 - AnnaSophia Robb, Amerikalı oyuncu
1994 - Conseslus Kipruto, Kenyalı atlet
1994 - Cara Mund, Miss Amerika Güzellik Yarışması 2018 Güzeli seçilen kadın model
1994 - Raheem Sterling, Jamaika asıllı İngiliz millî futbolcu
1995 - Miguel Ángel Mayé, Ekvator Gineli millî futbolcu
1996 - Scott McTominay, İskoç futbolcu
Ölümler
1709 - Thomas Corneille, Fransız şair (d. 1625)
1830 - Benjamin Constant, İsviçre asıllı Fransız liberal yazar (d. 1767)
1831 - James Hoban, İrlandalı mimar (Beyaz Saray en önemli eserlerinden biridir) (d. 1762)
1859 - Thomas de Quincey, İngiliz deneme yazarı (d. 1785)
1864 - George Boole, İngiliz matematikçi ve filozof (d. 1762)
1894 - Pafnuty Lvovich Chebyshev, Rus matematikçi (d. 1821)
1903 - Herbert Spencer, İngiliz felsefeci (d. 1820)
1907 - II. Oscar, İsveç ve Norveç kralı (d. 1829)
1913 - Camille Jenatzy, Belçikalı mühendis (d. 1868)
1914 - Maximilian von Spee, Alman asker (d. 1861)
1919 - J. Alden Weir, Amerikalı izlenimci ressam (d. 1852)
1937 - Ahmet Baytursun, Kazak eğitimci, dilbilimci, yazar, şair ve siyasetçi (d. 1872)
1963 - Sarit Thanarat, Taylandlı politikacı (d. 1908)
1978 - Golda Meir, İsrail'in 4. Başbakanı (d. 1898)
1980 - John Lennon, İngiliz rock şarkıcısı, The Beatles grubunun kurucusu ve En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahibi (d. 1940)
1981 - Ferruccio Parri, İtalya'nın 43. Başbakanı (d. 1890
1983 - Slim Pickens, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1919)
1984 - Semih Sancar, Türk asker ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 16. Genelkurmay Başkanı (d. 1911)
1989 - Berke Vardar, Türk dil bilimci (d. 1934)
1990 - Tadeusz Kantor, Polonyalı ressam, asamblaj ressamı ve tiyatro yönetmeni (d. 1925)
1994 - Antonio Carlos Jobim, Brezilyalı besteci, Bossa Nova akımının öncüsü, yorumcu, piyanist ve gitarist (d. 1927)
1996 - Howard Rollins, Amerikalı oyuncu (d. 1950)
1997 - Bob Bell, Amerikalı oyuncu ve gösteri sanatçısı (d. 1922)
2001 - Mirza Delibašić, Bosnalı basketbolcu (d. 1954)
2001 - Betty Holberton, Amerikalı bilgisayar bilimci ve insan bilgisayar (d. 1917)
2003 - Rubén González, Kübalı piyanist (Buena Vista Social Club grubunun elemanı) (d. 1919)
2004 - Darrell Lance Abbott, Amerikalı gitarist ve Pantera grubunun kurucusu (d. 1966)
2013 - John Cornforth, Avustralyalı kimyager (d. 1917)
2015 - Alan Hodgkinson, İngiliz millî futbolcu (d. 1936)
2016 - John Glenn, Amerikalı havacı, mühendis, astronot ve siyasetçi (d. 1921)
2018 - Lüdmila Alekseyeva, Rus yazar, tarihçi ve insan hakları aktivisti (d. 1927)
2018 - Evelyn Berezin, Amerikalı bilgisayar mühendisi (d. 1925)
2018 - Jolanta Szczypińska, Polonyalı siyasetçi (d. 1957)
2019 - René Auberjonois, Amerikalı erkek tiaytro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı (d. 1940)
2019 - Juice WRLD, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve şarkı yazarı (d. 1998)
2019 - Caroll Spinney, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1933)
2020 - Harold Budd, Amerikalı avangart besteci ve şair (d. 1936)
2020 - Raffaele Pinto, İtalyan ralli yarışçısı (d. 1945)
2020 - Alejandro Sabella, Arjantinli teknik direktör ve eski futbolcu (d. 1954)
2020 - Yevgeni Şapoşnikov, Sovyet-Rus yüksek rütbeli asker ve siyasetçi (d. 1942)
2022 - Yoshishige Yoshida, Japon film yönetmeni (d. 1933)
Tatiller ve özel günler
1208
08
|
9 Aralık
|
Olaylar
1835 - Teksas Devrimi: Teksas Ordusu, San Antonio'yu ele geçirdi.
1851 - Montréal'da, YMCA'nin Kuzey Amerika'daki ilk şubesi açıldı.
1892 - İngiltere futbol kulübü olan Newcastle United FC kuruldu.
1893 - İstanbul'da günlerce süren soğuk hava yüzünden Haliç dondu.
1905 - Fransa'da din ve devlet işlerini birbirinden ayıran yasa kabul edildi.
1905 - İlk iki günü barışçıl geçen Moskova Ayaklanması'nda silahlı sokak çatışmaları başladı.
1917 - I. Dünya Savaşı: Kudüs, General Edmund Allenby tarafından ele geçirildi.
1938 - Ankara Garı, hizmete açıldı.
1941 - II. Dünya Savaşı: Çin Cumhuriyeti, Küba, Guatemala ve Filipinler Topluluğu; Japonya ve Nazi Almanyası'na savaş ilan etti.
1946 - Nürnberg Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi'nin ikinci aşaması "Doktorlar'ın Duruşmaları"yla başladı. Bu duruşmalarda insanlar üzerinde deneyler yapan Nazi doktorlar yargılandılar.
1949 - Birleşmiş Milletler, Kudüs'te yönetimi aldı.
1950 - Soğuk Savaş: Harry Gold, II. Dünya Savaşı sırasında, atom bombasının sırlarını Sovyetler Birliği'ne verdiği için 30 yıl hapisle cezalandırıldı.
1953 - General Electric, tüm Komünist personellerini işten atacağını ilan etti.
1961 - Tanganika Cumhuriyeti, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı. Ülke, 26 Nisan 1964 tarihinde Zanzibar ve Pemba Halk Cumhuriyeti ile birleşerek günümüzde de varlığını sürdüren Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti'ni oluşturmuştur.
1965 - Nikolay Podgorni, Sovyetler Birliği Devlet Başkanı oldu.
1966 - Barbados, Birleşmiş Milletler'e üye oldu.
1971 - Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşmiş Milletler'e üye oldu.
1987 - İsrail-Filistin çatışmaları: Gazze Şeridi ve Batı Şeria'da Birinci İntifada başladı.
1990 - Solidarność (Bağımsız Özerk İşçi Sendikası "Dayanışma") hareketinin lideri, Lech Wałęsa Polonya'da başkanlık seçimlerini kazandı.
1992 - Birleşik Krallık Prensi Charles ve Prenses Diana ayrıldıklarını açıkladılar.
1995 - Nâzım Hikmet'in "Rüzgâra Karşı Yürüyen Adam" heykeli, Kültür Bakanı Fikri Sağlar’ın da katıldığı törenle Ankara Atatürk Kültür Merkezi bahçesine yerleştirildi.
2002 - Endonezya Hükümetiyle, Aceh'teki ayrılıkçılar arasında 26 yıllık savaşı sona erdiren antlaşma imzalandı.
2002 - Amerika Birleşik Devletleri'nin ve Dünyanın ikinci büyük havacılık şirketi United Airlines, konkordato başvurusunda bulundu.
2004 - Kanada Anayasa Mahkemesi, eş cinsel evliliklerin Anayasaya uygun olduğu kararını verdi.
Doğumlar
1447 - Chenghua, Çin İmparatoru (ö. 1487)
1594 - II. Gustaf Adolf, 1611’den 1632’ye kadar İsveç Krallığı'nı yöneten hükümdar (d. 1632)
1608 - John Milton, İngiliz şair (ö. 1674)
1705 - Faustina Pignatelli, İtalyan matematikçi ve bilim insanı (ö. 1769)
1751 - Parmalı Maria Luisa, İspanya kraliçesi (ö. 1819)
1842 - Pyotr Alekseyeviç Kropotkin, Rus yazar ve anarşizm kuramcısı (ö. 1921)
1868 - Fritz Haber, Alman kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1934)
1883 - Aleksandros Papagos, Yunan asker ve siyasetçi (ö. 1955)
1895 - Dolores Ibárruri, İspanyol komünist lider ("La Pasionaria" lakabıyla tanınan ve İspanya İç Savaşı'nda "Geçemeyecekler!" (İspanyolca: ¡No pasarán!) sloganının yaratıcısı) (ö. 1989)
1901 - Ödön von Horváth, Almanca yazan, Macaristan vatandaşı tiyatro ve roman yazarı (ö. 1938)
1901 - Jean Mermoz, Fransız pilot (ö. 1936)
1902 - Margaret Hamilton, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1985)
1905 - Dalton Trumbo, Amerikalı romancı ve senaryo yazarı (ö. 1976)
1911 - Broderick Crawford, Amerikalı aktör ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1986)
1914 - Max Manus, Norveçli direnişçi (II. Dünya Savaşı sırasında) (ö. 1996)
1915 - Elisabeth Schwarzkopf, Alman opera şarkıcısı (ö. 2006)
1916 - Adnan Veli Kanık, Türk mizah yazarı ve gazeteci (ö. 1972)
1916 - Kirk Douglas, Amerikalı oyuncu (ö. 2020)
1922 - Semavi Eyice, Türk Bizantolog ve sanat tarihçisi (ö. 2018)
1925 - Atıf Yılmaz, Türk film yönetmeni (ö. 2006)
1926 - David Nathan, İngiliz gazeteci (ö. 2001)
1926 - Henry Way Kendall, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1999)
1929 - John Cassavetes, Amerikalı film yönetmeni ve oyuncu (ö. 1989)
1930 - Buck Henry, Amerikalı oyuncu, senarist ve film yönetmeni (ö. 2020)
1934 - Judi Dench, İngiliz oyuncu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1941 - Beau Bridges, Amerikalı oyuncu
1941 - Mehmet Ali Birand, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2013)
1944 - Roger Short, İngiliz diplomat (ö. 2003)
1948 - Turgay Kıran, Türk iş insanı ve eski Galatasaray yöneticisi
1952 - Abu Bakar, Endonezyalı siyasetçi ve asker
1953 - John Malkovich, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yapımcı
1955 - Janusz Kupcewicz, Leh futbolcu
1956 - Jean-Pierre Thiollet, Fransız yazar
1961 - Beril Dedeoğlu, Türk akademisyen, yazar ve siyasetçi (ö. 2019)
1962 - Felicity Huffman, Amerikalı oyuncu
1963 - Masako, Japon İmparatoriçesi
1964 - Paul Landers, Alman müzisyen
1969 - Ayşe Arman, Türk gazeteci
1969 - Bixente Lizarazu, Fransız futbolcu
1970 - Kara DioGuardi, Amerikalı söz yazarı, yapımcı ve şarkıcı
1972 - Reiko Aylesworth, Amerikalı oyuncu
1972 - Annalise Braakensiek, Avustralyalı manken ve oyuncu (ö. 2019)
1972 - Tré Cool, Amerikalı baterist
1972 - Frank Edwin Wright III (diğer adı Tre Cool), Alman baterist
1974 - Pippa Bacca, İtalyan sanatçı ve aktivist (ö. 2008)
1977 - Imogean Heap, Britanyalı şarkıcı ve söz yazarı
1980 - Simon Helberg, Amerikalı oyuncu ve komedyen
1980 - Ryder Hesjedal, emekli Kanadalı dağ bisikleti ve yol bisikleti yarışçısı
1983 - Neslihan Demir Darnel, Türk voleybolcu
1983 - Dariusz Dudka, Polonyalı eski futbolcu
1985 - Paulo Tavares, Portekizli futbolcu
1987 - Hikaru Nakamura, Amerikalı profesyonel satranç oyuncusu
1988 - Kwadwo Asamoah, Ganalı futbolcu
1990 - Bora Cengiz, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1991 - Choi Minho, Güney Koreli şarkıcı, rapçi ve oyuncu
1996 - ViVi, Güney Koreli şarkıcı
2001 - Ayşe Begüm Onbaşı, Türk aerobik jimnastikçi
Ölümler
638 - I. Sergios, Konstantinopolis (İstanbul) Patriği (d. ?)
1107 - Ebu'l Vefa el-Bağdadi, Vefâ’îyye tarikâtının kurcusu (d. 1026)
1437 - Sigismund, Kutsal Roma İmparatoru oldu (d. 1368)
1565 - IV. Pius, 25 Aralık 1559 - 9 Aralık 1565 döneminde Papalık yapmıştır (d. 1499)
1641 - Anthony van Dyck, Flaman ressam (d. 1599)
1669 - IX. Clemens, 20 Haziran 1667 - 9 Aralık 1669 arasında Papa (d. 1600)
1674 - Edward Hyde, İngiliz devlet adamı ve tarihçi (d. 1609)
1718 - Vincenzo Coronelli, Matematik ve coğrafya öğrenimi gören Fransisken rahip (d. 1650)
1761 - Tarabai, Maratha Konfederasyonu'nun ilk ve tek kraliçesi (d. 1675)
1854 - Almeida Garrett, Portekizli şair, oyun yazarı, romancı ve siyaset adamı (d. 1799)
1916 - Natsume Soseki, Japon romancı (d. 1867)
1919 - Władysław Kulczyński, Polonyalı biyolog, araknolog, taksonomist, dağcı ve öğretmen (d. 1854)
1920 - Mollie McConnell, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1865)
1941 - Eduard von Böhm-Ermolli, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu mareşali (d. 1856)
1945 - Yun Chi-ho, Koreli eğitimci, bağımsız aktivist ve siyasetçi (d. 1864)
1946 - Emir Şekib Arslan, Lübnanlı yazar, politikacı ve fikir adamı (d. 1869)
1954 - Abdülkadir Udeh, Mısırlı hukukçu ve Müslüman Kardeşler teşkilâtının önde gelen liderlerinden (d. 1907)
1957 - Ali İhsan Sabis, Türk asker ve siyasetçi (d. 1882)
1967 - Hasan Cemil Çambel, Türk asker, siyasetçi ve Türk Tarih Kurumu eski Başkanı (d. 1879)
1968 - Harry Stenqvist, İsveçli bisikletçi (d. 1893)
1968 - Enoch L. Johnson, Amerikalı politik patron, şerif ve iş insanı(d. 1883)
1970 - Artyom Mikoyan, Sovyet Ermeni uçak tasarımcısı (d. 1905)
1971 - Ralph Bunche, Amerikalı siyaset bilimci ve diplomat (Filistin'deki barış çalışmalarıyla Nobel Barış ödülü alan BM görevlisi (d. 1903)
1988 - Radife Erten, Türk bestekâr ve koro şefi (d. 1924)
1991 - Berenice Abbott, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1898)
1996 - Mary Leakey, İngiliz arkeolog (d. 1913)
1997 - Zehra Yıldız, Türk soprano (d. 1956)
2004 - Fevzi Akkaya, Türk mühendis ve STFA Grubu kurucularından (d. 1907)
2005 - György Sándor, Macar piyanist (d. 1912)
2013 - Eleanor Parker, Amerikalı aktris (d. 1922)
2016 - Coral Atkins, İngiliz oyuncu (d. 1936)
2017 - Leonid Bronevoy, Nika Ödülü sahibi Sovyet-Rus oyuncu (d. 1928)
2018 - Yigal Bashan, İsrailli şarkıcı, aktör, söz yazarı ve besteci (d. 1950)
2018 - Riccardo Giacconi, İtalyan asıllı Amerikalı fizikçi (ö. 1931)
2019 - Marie Fredriksson, İsveçli pop-rock müzisyeni ve şarkıcısı (d. 1958)
2019 - May Stevens, Amerikalı feminist sanatçı, politik eylemci, eğitimci ve yazar (d. 1924)
2019 - Imre Varga, Macar heykeltıraş, ressam, tasarımcı ve grafik sanatçısı (d. 1923)
2020 - V. J. Chitra, Hint aktris, dansçı, model ve televizyon sunucusu (d. 1992)
2020 - Gordon Forbes, Güney Afrikalı profesyonel tenis oyuncusu ve yazar (d. 1934)
2020 - Vyaçeslav Kebiç, Belaruslu siyasetçi (d. 1936)
2020 - Paolo Rossi, İtalyan futbolcu (d. 1956)
2020 - Muhammed Yezdi, İranlı din adamı (d. 1931)
Tatiller ve özel günler
Dünya Yolsuzlukla Mücadele Günü
Fırtına: Karakış Fırtınası
1209
09
|
10 Aralık
|
Olaylar
1817 - Mississippi, Amerika Birleşik Devletleri'nin 20. Eyaleti olarak birliğe katıldı.
1863 - Londra metrosu açıldı.
1877 - Osmanlı Rus Savaşı: Rus ordusu 5 aydır süren kuşatma sonrası Plevne'yi aldı.
1898 - İspanyol-Amerikan Savaşı sonrası Küba, İspanya’dan bağımsızlığını kazandı.
1901 - İlk Nobel ödülleri verildi.
1902 - Mısır'da Nil nehri üzerinde inşa edilen Aswan Barajı hizmete girdi.
1906 - Theodore Roosevelt, Rus-Japon Savaşının sona ermesinde oynadığı ara buluculuk rolünden dolayı, Nobel Barış Ödülü'nü alan ilk Amerikalı oldu.
1923 - İrlandalı şair William Butler Yeats, Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1927 - Fransız filozof Henri Bergson, Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1929 - Alman yazar Thomas Mann, Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1937 - "Abdülaziz'in bayındır kıldığı kent" anlamına gelen Ma'muretülaziz ya da kısaca Elaziz şehrinin adı, Elazığ olarak değiştirildi.
1941 - Malaya açıklarında Prince of Wales ve Repulse olmak üzere Kraliyet Donanmasına ait iki zırhlı, Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'ne bağlı torpido bombardıman uçakları tarafından batırıldı.
1948 - Birleşmiş Milletler Meclisi, İnsan Hakları Bildirgesini kabul etti. Türkiye, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne kabul oyu verdi. Bugün hâlen İnsan Hakları Günü olarak kutlanmaktadır.
1956 - Macaristan'da çatışmalar başladı ve sıkıyönetim ilan edildi.
1963 - Zanzibar Sultanlığı, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı. 26 Nisan 1964'te Tanzanya ile birleşmiştir.
1964 - Martin Luther King, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
1970 - Rus yazar Aleksandr Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1971 - Aralarında Türkiye İşçi Partisi Genel Sekreteri Tarık Ziya Ekinci'nin de bulunduğu, 26 sanıklı Devrimci Doğu Kültür Ocakları davasına Diyarbakır'da başlandı.
1975 - Rus bilim insanı Andrey Saharov, Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
1977 - Uluslararası Af Örgütü, Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
1977 - İstanbul Toptaşı Cezaevi'nden 9 siyasi tutuklu kaçtı.
1978 - Enver Sedat ve Menahem Begin, Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
1979 - Rahibe Teresa, Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
1979 - Daha önce görevden alınan Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Gürer Aykal'ın yerine, İsmet Kurt'un atanması üzerine, Devlet Opera ve Balesi çalışanları Carmina Burana'nın sahnelenmesine katılmama kararı aldı. Kurt, iki gün sonra istifa etti.
1983 - Arjantin'de askeri rejim sona erdi; Arjantin'in 8 yıldan sonra ilk sivil Başkanı, Raul Alfonsin oldu.
1983 - Polonyalı Dayanışma Sendikası lideri Lech Walesa, Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
1984 - Güney Afrikalı Piskopos Desmond Tutu, Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
1987 - İnsan Hakları Derneği, "Genel Af ve Ölüm Cezalarının Kaldırılması" talepli 130 bin imzalı dilekçeyi, Meclis Genel Sekreterliği'ne sundu.
1987 - Sedat Simavi Basın Ödülü, Uğur Mumcu'ya verildi.
1988 - Türkiye'de ilk karaciğer nakli ameliyatı yapıldı. Ameliyatı, Ankara Hacettepe Üniversitesi’nden Prof.Dr. Mehmet Haberal gerçekleştirdi.
1988 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in veto ettiği öğrenci affı yasası, Meclis'te tekrar kabul edildi. Yasa, üniversitelerde baş örtüsüne izin veriyordu.
1988 - Mısırlı Necip Mahfuz, Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1993 - Güvenlik kuvvetleri Özgür Gündem gazetesinin İstanbul Kadırga’daki merkezini bastı ve tüm çalışanları gözaltına aldı.
1994 - Yaser Arafat, Şimon Perez ve Yitzhak Rabin, Nobel Barış Ödülü’nü aldılar.
2002 - Stanford Üniversitesi, insan embriyosu klonlayacağını açıkladı.
2002 - Eski Amerikan Başkanı Jimmy Carter, 1970'lerde Orta Doğu'da sürdürdüğü diplomatik arabuluculuklarından dolayı, Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
2002 - Kuzey Kore'den gelen Scud füzeleri taşıyan bir gemi, Umman denizinde İspanyol Donanması tarafından durduruldu.
2002 - Bangladeş, gözaltına aldığı iki Avrupalı gazeteciyi serbest bıraktı.
2003 - İranlı Shirin Ebadi, Nobel Barış Ödülü’nü alan ilk müslüman kadın oldu.
2005 - 10 Aralık Hareketi, ilk toplantısını İstanbul Dedeman Oteli'nde gerçekleştirdi.
2016 - İstanbul Vodafone Arena yakınlarında saldırılar gerçekleşti. İki patlamada 43 kişi öldü, 155 kişi de yaralandı.
2018 - Samsung Galaxy A8s Çıktı
Doğumlar
1783 - María Bibiana Benítez, Porto Rikolu yazar (ö. 1873)
1804 - Carl Gustav Jacob Jacobi, Alman matematikçi (ö. 1851)
1815 - Ada Lovelace, İngiliz matematikçi ve yazar (d. 1852)
1821 - Nikolay Nekrasov, Rus şair ve gazeteci (ö. 1878)
1822 - César Franck, Fransız besteci (ö. 1890)
1824 - George MacDonald, İskoç yazar, şair ve Hristiyan üniversalist vaiz (ö. 1905)
1830 - Emily Dickinson, Amerikalı şair (ö. 1886)
1851 - Melvil Dewey, Amerikalı kütüphaneci (ö. 1931)
1870 - Adolf Loos, Avusturyalı mimar (ö. 1933)
1870 - Pierre Félix Louis, Fransız şair ve yazar (ö. 1925)
1882 - Otto Neurath, Avusturyalı bilim filozofu, sosyolog ve siyasi ekonomist (ö. 1945)
1883 - Giovanni Messe, İtalyan asker ve siyasetçi (ö. 1968)
1883 - Andrey Vişinski, Sovyet devlet adamı, diplomat ve hukukçu (ö. 1954)
1890 - László Bárdossy, Macar diplomat ve siyasetçi (d. 1941)
1891 - Nelly Sachs, Alman yazar, şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1970)
1901 - Franz Fischer, Alman asker ve SS subayı (ö. 1989)
1903 - Una Merkel, Amerikalı tiyatro, film, radyo ve televizyon oyuncusu (ö. 1986)
1923 - Jorge Semprun, İspanyol yazar (ö. 2011)
1923 - Simone Chrisostome, Fransız asker ve Fransız Direnişi üyesi (ö. 2021)
1927 - Antoni Gausí, İspanyol eski profesyonel futbolcu
1938 - Faruk el Şara, Suriyeli diplomat ve siyasetçi
1941 - Burçin Oraloğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1941 - Günter Willumeit, Alman komedyen (ö. 2013)
1941 - Peter Sarstedt, İngiliz pop-folk şarkıcısı (ö. 2017)
1944 - Oya İnci, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1948 - Dušan Bajević, Bosnalı futbolcu ve teknik direktör
1948 - Ebu Abbas, Filistin Kurtuluş Cephesi lideri (ö. 2004)
1953 - Atilla Atasoy, Türk pop müzik sanatçısı
1957 - Hasan Kaçan, Türk karikatürist, oyuncu ve film yapımcısı
1957 - Michael Clarke Duncan, Amerikalı oyuncu ve yapımcı (ö. 2012)
1960 - Kenneth Branagh, İngiliz yönetmen, oyuncu, senarist ve En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü sahibi
1961 - Nia Peeples, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1961 - İsmet Yılmaz, Türk siyasetçi ve hukukçu
1964 - Edith González, Meksikalı telenovela ve film aktris (ö. 2019)
1964 - Abdurrahim Karslı, Türk akademisyen ve siyasetçi
1964 - José Antonio Pujante, İspanyol siyasetçi ve felsefe profesörü (ö. 2019)
1965 - J Mascis, Amerikalı müzisyen
1969 - Ergün Demir, Türk oyuncu, yönetmen ve senarist
1970 - Kevin Sharp, Amerikalı country müzisyeni ve şarkıcısı (ö. 2014)
1972 - Brian Molko, Lüksemburglu müzisyen
1974 - Meg White, Amerikalı baterist
1978 - Anna Jesień, Polonyalı atlet
1978 - Željko Vasić, Hırvat şarkıcı
1980 - Sarah Chang, Amerikalı keman virtüözü
1982 - Sultan Kösen, Türk çiftçi ve Guinness Rekorlar Kitabı'na göre yeryüzünün yaşayan en uzun insanı
1983 - Xavier Samuel, Avustralyalı oyuncu
1985 - Raven-Symoné, Amerikalı oyuncu ve pop şarkıcısı
1987 - Gonzalo Higuaín, Arjantinli millî futbolcu
1988 - Wilfried Bony, Fildişi Sahilili millî futbolcu
1988 - Neven Subotić, Sırp futbolcu
1995 - Satnam Singh Bhamara, Hint profesyonel güreşçi ve eski profesyonel basketbolcu
1996 - Kang Daniel, Güney Koreli şarkıcı, söz yazarı ve girişimci
Ölümler
925 - I. Sanço, Orta Çağ Pamplona kralı (905 – 925) (d. 860)
1041 - IV. Mihail, 11 Nisan 1034 ile 10 Aralık 1041 döneminde Bizans İmparatorluğu İmparatoru olmuştur (d. 1010)
1081 - III. Nikiforos, 1078 ile 1081 arasında Bizans İmparatoru (d. 1002)
1113 - Rıdvan, Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Alp Arslan'ın torunu ve Suriye Selçuklu Devleti hükümdarı Tutuş'un oğlu (d. ?)
1198 - İbn Rüşt, Endülüslü Arap felsefeci ve hekim (d. 1126)
1475 - Paolo Uccello, İtalyan Rönesansı başlangıcında Floransa ekolünde bulunan ressam (d. 1397)
1851 - Karl Drais, Alman mucit (d. 1785)
1865 - I. Léopold, Saksonya Dükü ve Belçika'nın ilk kralı (d. 1790)
1867 - Sakamoto Ryōma, Japon samuray (d. 1836)
1896 - Alfred Nobel, İsveçli kimyager ve mühendis (d. 1833)
1911 - Joseph Dalton Hooker, İngiliz botanikçi ve kâşiflerinden biri (d. 1817)
1926 - Nikola Pašić, Sırp siyasetçi (d. 1845)
1936 - Luigi Pirandello, İtalyan yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1867)
1966 - Vladimir Bodiansky, Rus inşaat mühendisi (d. 1894)
1967 - Otis Redding, Amerikalı müzisyen (d. 1941)
1968 - Karl Barth, Çağdaş İsviçreli protestan teolog (d. 1886)
1972 - Gyula Moravcsik, Macar bizantolog (d. 1892)
1974 - Edward William Charles Noel, İngiliz istihbarat subayı (d. 1886)
1978 - Ed Wood, Amerikalı senarist, yönetmen, yapımcı ve oyuncu (d. 1924)
1988 - Richard S. Castellano, Amerikalı oyuncu (d. 1933)
1993 - Ertuğrul Bilda, Türk oyuncu (d. 1915)
1994 - Sâdi Yâver Ataman, Türk folklor ve halk müziği uzmanı ve derlemeci (d. 1906)
1994 - Keith Joseph, İngiliz avukat ve siyasetçi (d. 1918)
1999 - Franjo Tuđman, Hırvatistan'ın ilk Devlet Başkanı (d. 1922)
2004 - Eren Uluergüven, Türk tiyatro sanatçısı ve reji asistanı (d. 1983)
2005 - Eugene McCarthy, Amerikalı politikacı (d. 1916)
2005 - Richard Pryor, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1940)
2006 - Augusto Pinochet, Şili diktatörü (d. 1915)
2007 - Sabahattin Zaim, Türk iktisatçı ve akademisyen (d. 1926)
2007 - Vitali Hakko, Türk iş insanı (d. 1913)
2010 - John Fenn, Amerikalı analitik kimya profesörü (d. 1917)
2012 - Antonio Cubillo, İspanyol avukat, politikacı, aktivist ve militan (d. 1930)
2015 - Arnold Peralta, Honduraslı eski millî futbolcu (d. 1989)
2015 - Dolph Schayes, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1928)
2016 - Eric Hilton, Amerikalı otel zinciri sahibi iş insanı ve hayırsever (d. 1933)
2016 - Alberto Seixas Santos, Portekizli film yönetmeni (d. 1936)
2017 - Viktor Potapov, Ruz denizci ve yelken sporcusu (d. 1947)
2017 - Eva Todor, Brezilyalı oyuncu (d. 1919)
2018 - Xavier Tilliette, Fransız cizvit filozof, tarihçi ve ilahiyatçı (d. 1921)
2019 - Albert Bertelsen, Danimarkalı ressam ve grafik sanatçısı (d. 1921)
2019 - Barrie Keeffe, İngiliz oyun yazarı ve senarist (d. 1945)
2019 - Yuri Lujkov, Rus siyasetçi (d. 1936)
2019 - Jim Smith, İngiliz futbolcu, futbol antrenörü ve teknik direktör (d. 1940)
2020 - Tom Lister, Jr., Amerikalı oyuncu ve profesyonel güreşçi (d. 1958)
2020 - Myriam Sienra, Paraguaylı aktris ve gazeteci (d. 1939)
2020 - Carol Sutton, Amerikalı oyuncu (d. 1944)
2020 - Barbara Windsor, İngiliz tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1937)
2020 - Rahnaward Zaryab, Afgan romancı, kısa öykü yazarı ve gazeteci (d. 1944)
Tatiller ve özel günler
Dünya İnsan Hakları Günü
1210
10
|
12 Aralık
|
Olaylar
627 - Ninova Muharebesi: Bizans İmparatoru Herakleios'un ordusu, Sasani İmparatoru II. Hüsrev'in güçlerini yendi.
1870 - Güney Karolinalı Joseph H. Rainey, Amerika Birleşik Devletleri kongresine seçilen ilk siyahi oldu.
1900 - Norveçli Johann Waaler, "Kağıt tutacağı"nın (ataş) patentini aldı.
1901 - İtalyan mucit Guglielmo Marconi, telsiz-telgraf sistemini geliştirdi ve Birleşik Krallık'tan Atlantik aşırı ilk mesajını gönderdi.
1911 - Hindistan'ın Başkenti, Kalküta yerine Delhi oldu.
1913 - 1911 yılında Louvre Müzesi'nden çalınıp kaybolan Mona Lisa tablosu, Floransa'da bulundu.
1923 - TBMM, 15 Mayıs 1919 ile 1 Kasım 1923 arasında üstün hizmet gösterenlere İstiklal Madalyası verilmesini kararlaştırdı.
1925 - İran'da Rıza Han Pehlevi, Kaçar Hanedanı’na son verdi.
1929 - Başbakan İsmet Paşa, "Başlıca hedefimiz millî paramızı kıymetlendirerek altına bağlamaktır" dedi.
1940 - Salvador gemisi Silivri önlerinde battı. Bulgaristan'dan Filistin'e gittiği açıklanan gemideki 352 musevi yolcunun 230'u boğularak öldü.
1941 - II. Dünya Savaşı: Birleşik Krallık Bulgaristan'a; Macaristan ve Romanya ABD'ye; Hindistan da Japonya'ya savaş ilan etti.
1948 - Süleyman Demirel, Nazmiye Şener ile evlendi.
1949 - TBMM, Türkiye'nin Avrupa Konseyine katılmasını onayladı.
1956 - Japonya, Birleşmiş Milletler'e üye oldu.
1957 - Türkiye, BM’yi uyardı: "Yunanistan tezi kabul edilirse Kıbrıs'ta iç savaş çıkabilir."
1962 - Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar beraat etti. Aybar millî menfaatlere aykırı hareket ettiği iddiasıyla yargılanıyordu.
1963 - Kenya, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
1968 - Silahlı Kuvvetler içinde oluşturulduğu ileri sürülen Millî Devrim Ordusu adlı gizli bir örgütle ilişkileri olduğu iddiasıyla, 5 Tabii Senatörün (Sezai Okan, Şükran Özkaya, Mucip Ataklı, Ekrem Acuner ve Suphi Karaman) dokunulmazlıkları kaldırıldı.
1978 - İstanbul'da işçi Abdülaziz Kılıç, paralarını gasbetmek amacıyla işçi Nusret Ateş'i başına keserle vurarak öldürdü, üç işçiyi yaraladı. 12 Eylül döneminde idam edildi.
1979 - Rodezya'nın adı Zimbabve olarak değişti.
1979 - Güney Kore'de askeri darbe meydana geldi.
1980 - Millî Güvenlik Konseyi, Piyade Er Zekeriya Önge'yi öldürme suçundan yargılanarak idam cezasına çarptırılan 19 yaşındaki Erdal Eren'in idamını onayladı.
1990 - Arnavutluk'da yeni partilerin kurulmasına izin verildi.
1990 - Erdal İnönü ile Süleyman Demirel buluştu, ortak bildiri imzalayarak erken seçim istediler.
1991 - Endonezya'daki depremde 1500 kişi öldü.
1994 - Fikri Sağlar, Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) Genel Sekreterliğinden istifa etti. Sağlar, terörle mücadele yasa tasarısının yasalaşmaması nedeniyle istifa ettiğini açıkladı.
1996 - Saddam Hüseyin'in oğlu Uday Hüseyin, bir suikast girişiminde ciddi şekilde yaralandı.
1997 - Recep Tayyip Erdoğan davet üzerine gittiği Siirt'te, miting sırasında Ziya Gökalp'in 1912 yılında Balkan Savaşı için yazdığı Asker Duası şiirinin değiştirilmiş bir versiyonu ile; orduyu öven dizeyi söylemeden yerine "Minareler süngü/ Kubbeler miğfer/ Camiler kışlamız/ Müminler asker," mısralarını eklediği için Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde yargılanmaya başlandı. Yargılama sonucu Türk Ceza Kanunu’nun 312/2 maddesinden “Halkı din ve ırk farkı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etmek” suçunu işlediği gerekçesiyle dört ay hapis cezasına çarptırıldı bu cezasını 24 Temmuz 1999 günü tamamladı.
2000 - ABD Anayasa Mahkemesi, Florida'da oyların yeniden sayımı işlemini durdurdu ve seçimleri Cumhuriyetçi aday George W. Bush'un kazandığını açıkladı.
2000 - Etiyopya ile Eritre arasında 2 yıl süren savaşa son veren barış anlaşması Cezayir'de imzalandı.
2002 - AB'nin genişlemeyi ele aldığı Kopenhag zirvesinde, AB Dönem Başkanı Danimarka Başbakanı Anders Rasmussen, Kopenhag kriterlerini yerine getirdiğine karar verilirse 2004 Aralık ayında Türkiye ile müzakerelere başlama kararının değerlendirileceğini bildirdi.
2004 - Fatih Akın'ın filmi Duvara Karşı, Avrupa Film Akademisi'nce verilen 2004 Avrupa En İyi Film Ödülünü kazandı.
2019 - Gelecek Partisi, Ahmet Davutoğlu tarafından kuruldu.
Doğumlar
1526 - Álvaro de Bazán, İspanyol donanma komutanı (ö. 1588)
1799 - Karl Briullov, Rus ressam (ö. 1852)
1803 - Gerald Griffin, İrlandalı yazar (ö. 1840)
1805 - William Lloyd Garrison, Amerikalı sosyal reformcu (ö. 1879)
1821 - Gustave Flaubert, Fransız romancı (ö. 1880)
1863 - Edvard Munch, Norveçli ekspresyonist ressam (Çığlık isimli tablosuyla tanınan) (ö. 1944)
1866 - Alfred Werner, İsviçreli kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1919)
1893 - Edward G. Robinson, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1973)
1903 - Yasujirō Ozu, Japon film yönetmeni (ö. 1963)
1915 - Frank Sinatra, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1998)
1916 - Cemil Meriç Türk yazar ve düşünür (ö. 1987)
1918 - Orhon Murat Arıburnu, Türk şair, yönetmen, oyuncu, senarist ve yapımcı (ö. 1989)
1923 - Bob Dorough, Amerikalı bebop havalı caz piyanisti, şarkıcı-söz yazarı, besteci, aranjör ve albüm yapımcısı (ö. 2018)
1924 - Ed Koch, Amerikalı siyasetçi (ö. 2013)
1927 - Robert Noyce, Intel'in kurucularından biri (ö. 1990)
1928 - Cengiz Aytmatov, Kırgız yazar (ö. 2008)
1929 - John Osborne, İngiliz oyun yazarı, senarist ve politik aktivist (ö. 1994)
1932 - Bob Pettit, Amerikalı eski profesyonel basketbolcu
1934 - Miguel de la Madrid, 1982-1988 yılları arasında Meksika devlet başkanı (ö. 2012)
1936 - Iolanda Balaș, Rumen atlet, yüksek atlamacı (ö. 2016)
1936 - Vladimir Tretyakov, Rus matematikçi ve akademisyen (ö. 2021)
1938 - Hüseyin Hatemi, Türk akademisyen, yazar ve hukukçu
1938 - Hüsrev Hatemi, Türk tıp profesörü, yazar ve şair
1939 - Veysel Donbaz, Türk asurolog ve sümerolog, ayrıca karikatürist
1940 - Maire Dionne Warwick, Amerikalı 5 Grammy ödülü sahibi şarkıcı ve oyuncu
1942 - Fatma Girik, Türk oyuncu, senarist, yapımcı ve siyasetçi (ö. 2022)
1946 - Stanislas Lefebvre de Laboulaye, Fransız diplomat
1947 - Hülya Koçyiğit, Türk oyuncu
1948 - Colin Todd, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
1949 - Bill Nighy, İngiliz oyuncu
1949 - Marc Ravalomanana, Madagaskarlı siyasetçi
1950 - Rajinikanth, Hint oyuncu, yapımcı, senarist, medya kişiliği ve kültürel ikon
1952 - Neslihan Yargıcı, Türk moda tasarımcısı
1957 - Yeliz Eker, Türk ses sanatçısı
1960 - Luis Amuchástegui, Arjantinli futbolcu
1960 - Vitaliano Trevisan; İtalyan yazar, senarist ve aktör (ö. 2022)
1962 - Tracy Austin, Amerikalı emekli tenisçi
1963 - Antonio Marcegaglia, İtalyan iş insanı
1965 - Milonja Đukić, Sırp futbolcu
1966 - Maurizio Gaudino, Alman futbolcu
1968 - Rory Kennedy, Amerikalı belgesel yönetmeni ve yapımcısı
1974 - Bernard Lagat, Kenya asıllı Amerikalı orta ve uzun mesafe koşucusu
1975 - Mayim Bialik, Amerikalı oyuncu
1975 - Craig Moore, Avustralyalı eski futbolcu
1978 - Yelena Pavlova, Kazak voleybolcu
1979 - Engin Bayrak, Yugoslav kökenli Türk besteci, yazar ve müzisyen
1980 - Dorin Goian, Rumen eski futbolcu
1980 - Berkant Göktan, Türk futbolcu
1981 - Stephen Warnock, İngiliz eski futbolcu
1983 - Gulzhan Issanova, Kazak sporcu
1984 - Daniel Agger, Danimarkalı futbolcu
1986 - Përparim Hetemaj, Finlandiyalı millî futbolcu
1988 - Ham Eun-jeong, Güney Koreli şarkıcı, dansçı, aktris, rapçi, model ve T-ara grubunun üyesi
1990 - Polat Kemboi Arıkan, Kenya asıllı Türk uzun mesafe koşucusu
1991 - Jaime Lorente López, İspanyol aktör
1993 - Max Rendschmidt, Alman kanocu
1994 - Otto Warmbier, Turist olarak gittiği Kuzey Kore'de tutuklanan ve salıverildikten hemen sonra ölen Amerikan vatandaşı (ö. 2017)
1997 - Ravi Kumar Dahiya, Hindistan adına güreşen serbest güreşçi
2002 - Freitas, Uruguaylı şarkıcı
Ölümler
627 - Rhahzadh, Ermeni asıllı Pers generali (d. ?)
1112 - Tancred, Birinci Haçlı Seferi'nin Norman lideri, sonra Celile Prensi ve Antakya Prensliği naipliği yapmıştır (d. 1075)
1447 - II. Mircea, 1442 yılında Eflak prensliğinin voyvodası (d. 1428)
1586 - Stephen Báthory, Erdel (Transilvanya) prensi (1571-76) ve Polonya kralı (1575-86) (d. 1533)
1681 - Hermann Conring, Alman entelektüeli (d. 1606)
1685 - John Pell, İngiliz matematikçi (d. 1611)
1843 - I. Willem, Hollanda Kralı (d. 1772)
1851 - Joel Roberts Poinsett, Amerikalı siyasetçi, psikiyatr ve bitki bilimci (d. 1779)
1913 - II. Menelik, Etiyopya imparatoru (d. 1844)
1921 - Henrietta Swan Leavitt, Amerikalı astronom (d. 1868)
1933 - Camille Jullian, Fransız tarihçi (d. 1859)
1935 - Necip Asım Yazıksız, Türk siyasetçi (d. 1861)
1939 - Douglas Fairbanks, Amerikalı oyuncu, senarist ve yönetmen (d. 1883)
1942 - Haydar Rifat Yorulmaz, Türk avukat, yazar ve çevirmen (d. 1877)
1944 - Kemani Serkis Efendi, Ermeni asıllı Türk bestekâr (d. 1885)
1945 - Selim Nüzhet Gerçek, Türk gazeteci (d. 1891)
1963 - Yasujirō Ozu, Japon film yönetmeni (d. 1903)
1963 - Theodor Heuss, Batı Almanya'nın ilk Cumhurbaşkanı (d. 1884)
1968 - Tallulah Bankhead, Amerikalı oyuncu (d. 1902)
1985 - Anne Baxter, Amerikalı oyuncu (d. 1923)
1988 - Zeki Faik İzer, Türk ressam (d. 1905)
1993 - József Antall, Macar siyasetçi (d. 1932)
1995 - Çetin Karamanbey, Türk sinemacı ve gazeteci (d. 1922)
1999 - Joseph Heller, Amerikalı hiciv ve kısa hikâye yazarı (d. 1923)
2002 - Dee Brown, Amerikalı yazar, tarihçi ve kütüphaneci (d. 1908)
2003 - Haydar Aliyev, Azeri devlet adamı ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı (d. 1923)
2006 - Paul Arizin, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1928)
2006 - Peter Boyle, Amerikalı oyuncu (d. 1935)
2007 - Ike Turner, Amerikalı Reggae - Rock müzisyeni şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1931)
2008 - Van Johnson, Amerikalı oyuncu (d. 1916)
2008 - Tasos Papadopulos, Kıbrıs Cumhuriyeti Devlet Başkanı ve siyasetçi (d. 1934)
2010 - Abdurrahman Kızılay, Türkmen müzisyen (d. 1938)
2013 - Audrey Totter, Amerikalı oyuncu (d. 1917)
2015 - Suphi Vural Doğu, Türk keman virtüözü (d. 1938)
2016 - Claus Ryskjær, Danimarkalı aktör ve seslendirme sanatçısı (d. 1945)
2017 - Ed Lee, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1952)
2017 - Pat DiNizio, Amerikalı rock müziyeni, şarkıcı ve oyuncu (d. 1955)
2018 - Carlos Cecconato, Arjantinli eski millî futbolcu (d. 1930)
2018 - İrac Daneyferd, İranlı futbolcu (d. 1951)
2018 - Ferenc Kósa, Macar film yönetmeni ve senarist (d. 1937)
2019 - Daniel Louis Aiello Jr., Amerikalı oyuncu (d. 1933)
2019 - PHASE 2, Amerikalı duvar graffiti sanatçısı (d. 1955)
2020 - John le Carré (Asıl adı; David John Moore Cornwell), İngiliz casusluk romanları yazarı (d. 1931)
2020 - Valentin Gaft, Sovyet-Rus tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1935)
2020 - Ann Reinking, Amerikalı aktris, dansçı ve koreograf (d. 1949)
2020 - Jack Steinberger, Amerikalı fizikçi ve Nobel fizik ödülü sahibi (d. 1921)
2020 - Fikre Selassie Wogderess, Etiyopyalı siyasetçi (d. 1945)
2020 - Ruhullah Zem, İranlı aktivist ve gazeteci (d. 1978)
Tatiller ve özel günler
Yerli Malı Haftası (12-18 Aralık)
Kenya - "Bağımsızlık Günü", (1963'te Birleşik Krallık'tan)
Mağazacılar Günü
1212
12
|
13 Aralık
|
Olaylar
1522 - Osmanlı padişahı I. Süleyman, Rodos'un teslimini istedi.
1642 - Hollandalı denizci Abel Tasman, Yeni Zelanda'yı keşfetti.
1754 - Osmanlı Padişahı, III. Osman'ın saltanatı başladı.
1789 - Fransa'da, Ulusal Muhafız Birliği (National Guard) kuruldu.
1805 - Sırp İsyanları ve Kara Yorgi'nin önderliği altında Sırpların, Belgrad'ı ele geçirmesi.
1877 - 2. Meclis-i Mebusan, çalışmalarına başladı.
1903 - İtalyan asıllı Amerikalı dondurma satıcısı Italo Marcioni, ilk dondurma külahının patentini aldı.
1914 - Mesudiye Zırhlısı, Çanakkale'de İngiliz denizaltısı HMS B11 tarafından batırıldı.
1937 - Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri, Çin Cumhuriyeti'nin Başkenti Nankin'i ele geçirdi.
1937 - İlk seloteyp satışa sunuldu.
1939 - Kriegsmarine cep zırhlısı Admiral Graf Spee ile Kraliyet Donanması kruvazörleri HMS Exeter, HMS Ajax ve HMS Achilles arasında Río de la Plata Muharebesi başladı.
1941 - II. Dünya Savaşı: Macaristan Krallığı ve Romanya Krallığı, Amerika Birleşik Devletleri'ne savaş ilan etti.
1942 - Çorum'da deprem: 25 kişi öldü, 589 ev yıkıldı.
1949 - İsrail, Kudüs'ü başkent ilan etti. Arap İsrail Savaşı'ndan sonra, Eski Kent ve Doğu Kudüs Ürdün'de, Batı Kudüs de İsrail'de kaldı. Kent, BM kararlarına göre uluslararası kent ilan edilmişti.
1957 - İran'da deprem: 2 bin kişi öldü.
1959 - Başpiskopos Makarios bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanlığına seçildi.
1960 - Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle'ün Cezayir ziyareti olaylı geçti. Fransız milliyetçilerinin çıkardığı olaylarda 123 kişi öldü.
1960 - Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı, Yeni Gün ve Öncü gazetelerini 3 gün süreyle kapattı.
1967 - Yunanistan Kralı II. Konstantin'in, Cuntaya karşı darbe girişimi başarısız oldu. Albaylar Cuntası iktidarı devam etti. Kral ülkesini terk etmek zorunda kaldı.
1969 - Sovyetler Birliği'nde, Kamaz otomobil fabrikasının temeli atıldı.
1974 - Malta'da Cumhuriyet ilan edildi.
1978 - Hollanda'da bir mahalle, kendisini "Bağımsız Devlet" ilan etti.
1980 - Piyade Er Zekeriya Önge'yi öldürme suçundan yargılanıp ölüm cezasına çarptırılan 19 yaşındaki Erdal Eren'in infazı yapıldı.
1981 - Polonya'da General Wojciech Witold Jaruzelski, sıkıyönetim ilan etti. 14 bin sendikalı işçi tutuklandı.
1983 - 45. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (13 Aralık 1983 - 21 Aralık 1987), göreve başladı.
1986 - Dünya ve Olimpiyat Şampiyonu Halterci Naim Süleymanoğlu, Türkiye’ye iltica etti.
1995 - Avrupa Parlamentosu, Türkiye ile imzalanan Gümrük Birliği anlaşmasını onayladı.
1996 - Kofi Annan, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri seçildi.
1998 - İtalya'da düzenlenen 5. Avrupa Kros Şampiyonası'nda Türk Genç Bayan milli takımı şampiyon oldu.
2002 - Avrupa Birliği Genişlemesi: AB, 10 yeni devletin (Güney Kıbrıs, Çekya, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya) 1 Mayıs 2004'ten itibaren üye olacağını açıkladı.
2003 - ABD askeri güçleri devrik Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'i, Irak'ta saklandığı yerde yakaladı.
2004 - Şili'nin eski diktatörü Augusto Pinochet'nin, 1970 ve 1980'li yıllardaki Akbaba Operasyonu sırasında suç işlediği gerekçesiyle evinde gözetim altında tutulmasına ve hakkında yeni dava açılmasına karar verildi.
2005 - TMSF'nin satışa çıkardığı Telsim, 4 milyar 550 milyon dolarla dünyanın en büyük mobil telekomünikasyon operatörlerinden olan Birleşik Krallık'tan Vodafone'un şirketi, Vodafone Telekomünikasyon A.Ş'ye ihale edildi.
2011 - Belçika Liège'de düzenlenen intihar saldırısında 6 kişi öldü, 125 kişi yaralandı.
Doğumlar
1521 - V. Sixtus, Papa (ö. 1590)
1533 - XIV. Eric, İsveç Kralı (ö. 1577)
1553 - Henry IV, Fransa Kralı (ö. 1610)
1640 - Robert Plot, İngiliz natüralist (ö. 1696)
1662 - Francesco Bianchini, İtalyan filozof ve bilim insanı (ö. 1729)
1678 - Yongzheng, Çin İmparatoru (ö. 1735)
1724 - Franz Maria Aepinus, Alman bilim insanı (ö. 1802)
1780 - Johann Wolfgang Döbereiner, Alman kimyacı (ö. 1849)
1784 - Louis, Avusturya Arşidükü (ö. 1864)
1797 - Heinrich Heine, Alman romantik şair ve yazar (ö. 1856)
1816 - Ernst Werner von Siemens, Alman mühendis, mucit ve sanayici (ö. 1892)
1818 - Mary Todd Lincoln, Amerika Birleşik Devletleri'nin 16. başkanı olan Abraham Lincoln'ün karısı (ö. 1882)
1836 - Franz von Lenbach, Alman ressam (ö. 1904)
1887 - Ramón Grau, Kübalı tıp doktoru ve Küba Devlet Başkanı (ö. 1969)
1887 - George Pólya, Macar matematikçi (ö. 1985)
1902 - Panayotis Kanellopoulos, Yunan yazar ve siyasetçi (ö. 1986)
1902 - Talcott Parsons, Amerikalı sosyolog (ö. 1979)
1908 - Elizabeth Alexander, İngiliz jeolog, akademisyen ve fizikçi (ö. 1958)
1911 - Trygve Haavelmo, Norveçli istatistikci, iktisatçı ve ekonometrici (ö. 1999)
1915 - Curd Jürgens, Alman-Avusturyalı oyuncu (ö. 1982)
1915 - Balthazar Johannes Vorster, Güney Afrikalı siyasetçi (ö. 1983)
1917 - Antonino Fernández Rodríguez, İspanyol iş insanı (ö. 2016)
1919 - Hans-Joachim Marseille, Alman Luftwaffe pilotu (ö. 1942)
1920 - George P. Shultz, Amerikalı iktisatçı, iş insanı ve devlet adamı (ö. 2021)
1921 - Turgut Demirağ, Türk yapımcı ve film yönetmeni (ö. 1987)
1923 - Philip Anderson, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2020)
1925 - Dick Van Dyke, Amerikalı aktör, şarkıcı, dansçı ve komedyen
1929 - Christopher Plummer, Kanadalı film, tiyatro, dizi oyuncusu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2021)
1934 - Richard D. Zanuck, Akademi ödüllü Amerikalı film yapımcısı (ö. 2012)
1935 - Türkan Saylan, Türk tıp doktoru, akademisyen ve yazar (ö. 2009)
1936 - IV. Ağa Han, Şiîliğin Nizârî İsmâil’îyye mezhebinin 49. İmamı
1943 - İvan Kliun, Rus ressam (d. 1873)
1953 - Ben Bernanke, Amerikalı ekonomist, finansçı, politikacı ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi
1957 - Steve Buscemi, Amerikalı oyuncu ve yönetmen
1964 - Hideto Matsumoto, Japon müzisyen ve gitarist
1967 - Jamie Foxx, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1969 - Tony Curran, İskoç oyuncu
1972 - Damien Comolli, Fransız futbol antrenörü
1973 - Emre Aşık, Türk futbolcu
1975 - Bahar Mert, Türk voleybolcu
1975 - Erdem Akakçe, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1978 - Okan Yalabık, Türk sinema, dizi ve TV oyuncusu
1980 - Tülin Şahin, Türk top model
1981 - Amy Lee, Amerikalı vokalist, besteci ve rock grubu Evanescence'ın kurucusu
1982 - Elisa Di Francisca, İtalyan eskrimci
1984 - Santi Gonzalez, İspanyol millî futbolcu
1984 - Hanna-Maria Seppälä, Fin yüzücü
1989 - Taylor Swift, Amerikalı country ve pop şarkıcısı
Ölümler
1051 - El-Birûni, Türk kökenli olduğu da ileri sürülen Farslı matematikçi (d. 973)
1124 - II. Callistus, 1 Şubat 1119'dan öldüğü 1124 yılına kadar Katolik Kilisesi'nin başı ve Papalık Devleti'nin hükümdarı (d. 1065)
1204 - Musa bin Meymūn, Sefaradi Yahudisi filozof, hahambaşı, Talmud bilgini ve çoğaltıcısı (d. 1135)
1250 - II. Friedrich, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1194)
1466 - Donatello, Floransalı heykeltıraş (d. 1386)
1521 - I. Manuel, 1495'ten 1521'e kadar Portekiz Kralı (d. 1469)
1557 - Niccolò Tartaglia, İtalyan matematikçi (d. 1500)
1565 - Conrad Gesner, İsviçreli doğa bilimci (d. 1516)
1721 - Alexander Selkirk, İskoç denizci (ıssız bir adada 4 yıl geçiren ve Robinson Crusoe romanına ilham kaynağı olan) (d. 1676)
1754 - I. Mahmut, Osmanlı'nın 24. Padişahı (d. 1696)
1784 - Samuel Johnson, İngiliz yazar ve leksikograf (d. 1709)
1863 - Friedrich Hebbel, Alman oyun yazarı (d. 1813)
1881 - August Šenoa, Hırvat romancı, eleştirmen, editör, şair ve oyun yazarı (d. 1838)
1889 - Abraham Behor Kamondo, Fransız bankacı, koleksiyoncu ve hayırsever (d. 1829)
1908 - Augustus Le Plongeon, Britanyalı amatör arkeolog, eski eserler uzmanı ve fotoğrafçı (d. 1825)
1926 - Rudolf Eisler, Alman felsefeci (d. 1873)
1927 - Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey, Türk matematikçi (d. 1856)
1930 - Fritz Pregl, Slovenyalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1869)
1931 - Gustave Le Bon, Fransız sosyolog ve antropolog (d. 1841)
1935 - Victor Grignard, Fransız kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1871)
1943 - İvan Kliun, Rus ressam, heykeltıraş ve sanat teorisyeni (d. 1873)
1944 - Vasiliy Kandinskiy, Rus ressam (d. 1866)
1945 - Irma Grese, II. Dünya Savaşı sırasında Ravensbrück toplama kampı, Auschwitz Toplama Kampı ve Bergen-Belsen toplama kamplarında yaklaşık 30.000 kadın çalışanın sorumlusu (d. 1923)
1945 - Josef Kramer, Nazi Almanyasında SS Subayı ve Bergen-Belsen Toplama Kampı'nın komutanı (d. 1906)
1945 - Cezmi Or, Türk atlet (d. 1921)
1955 - Egas Moniz, Portekizli nörolog, siyasetçi ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1874)
1959 - Ali Rıza Artunkal, Türk asker ve politikacı (d. 1881)
1961 - Grandma Moses, Amerikalı ressam (d. 1860)
1966 - Ahilya Moshos, Rum asıllı Türk avukat ve siyasetçi
1974 - Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Türk romancı, gazeteci ve siyasetçi (d. 1889)
1974 - John Godolphin Bennett, İngiliz asker (d. 1897)
1977 - Oğuz Atay, Türk öykücü ve romancı (d. 1934)
1979 - Behçet Necatigil, Türk şair ve yazar (d. 1916)
1980 - Erdal Eren, Türk TDKP üyesi (d. 1961)
1994 - Antoine Pinay, Fransa başbakanı (d. 1891)
2001 - Chuck Schuldiner, Amerikalı gitarist ve solist (d. 1967)
2002 - Zal Yanovski, Kanadalı gitarist (d. 1944)
2003 - Fadva Tukan, Filistinli şair
2009 - Paul A. Samuelson, Amerikalı iktisatçı ve Nobel İktisat ödülü sahibi (d. 1915)
2010 - Richard Holbrooke, Amerikalı diplomat, dergi yayımcısı ve yazar (d. 1941)
2013 - Zafer Önen, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1921)
2015 - Benedict Anderson, İngiliz-İrlanda kökenli Amerikalı politikbilimci (d. 1936)
2016 - Thomas C. Schelling, Amerikalı ekonomist (d. 1921)
2016 - Zübeyde Servet, Mısırlı oyuncu (d. 1940)
2016 - Alan Thicke, Kanadalı oyuncu, şarkı sözü yazarı ve televizyon sunucusu (d. 1947)
2017 - Mustafa Akgül, Türk akademisyen, mühendis, matematikçi, bilgisayar bilimci ve aktivist (d. 1948)
2017 - Yurizan Beltran, Amerikalı porno yıldızı (d. 1986)
2017 - Warrel Dane, Amerikalı heavy metal şarkıcısı, söz yazarı, müzisyen ve aktör (d. 1961)
2017 - Ali Kızıltuğ, Türk halk ozanı (d. 1943)
2018 - Matti Kassila, Fin film yönetmeni (d. 1924)
2018 - Nancy Wilson, Amerikalı caz şarkıcısı (d. 1937)
2019 - Gerd Baltus, Alman tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1932)
2019 - Ushiomaru Motoyasu, Japon sumo güreşçisi (d. 1978)
2020 - Catie Lazarus, Amerikalı yazar, komedyen ve talk show sunucusu (d. 1976)
2020 - Otto Barić, Hırvat eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1933)
2020 - Mandvulo Ambrose Dlamini, Svazilandlı iş insanı ve siyasetçi (d. 1968)
2020 - Nur Hossain Kasemi, Bangladeşli İslam alimi, siyasetçi, eğitimci, din adamı ve ruhani figür (d. 1945)
2020 - Jaroslav Mostecký, Çek bilimkurgu yazarı (d. 1963)
Tatiller ve özel günler
1213
13
|
14 Aralık
|
Olaylar
557 - Konstantinopolis'te büyük bir deprem meydana geldi.
1819 - Alabama, ABD'nin 22. eyaleti oldu.
1900 - Bilim insanı Max Planck, kuantum teorisini Berlin Fizik Birliği'ne sundu.
1911 - Norveçli Roald Amundsen, Güney Kutbu'na ulaştı.
1927 - Çin'de Çan Kay-Şek Kuvvetleri, Kanton'daki komünist ayaklanmayı bastırdı.
1936 - İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi kuruldu.
1939 - Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti üyeliğinden çıkarıldı.
1954 - Kıbrıs sorunu Birleşmiş Milletler'de görüşüldü. Türk delegesi Selim Sarper, "Kıbrıs, Türk sahillerinden 40 mil ötededir. Yunanistan'a 600 mil mesafede olan bu ada Yunanistan'ın olamaz" dedi.
1955 - Arnavutluk, Avusturya, Bulgaristan, Kamboçya, Seylan (şimdiki Sri Lanka), Finlandiya, Macaristan, İrlanda, İtalya, Ürdün, Laos, Libya, Nepal, Portekiz, Romanya ve İspanya Birleşmiş Milletler'ne dahil edildiler.
1960 - Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) kuruldu. 9 Ortak Pazar üyesi ile Avrupa Serbest Ticaret Birliği EFTA'ya üye 7 ülke, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada tarafından kuruldu. Türkiye de anlaşmayı imzaladı.
1960 - İstanbul Boğazı'nda Yunan World Harmony ve Yugoslav Peter Verovitz tankerleri çarpıştı. İskeledeki Tarsus yolcu gemisinin de yanmasına neden olan kazada 20 kişi öldü, tonlarca petrol denize döküldü.
1962 - NASA'nın Mariner-2 adlı uzay aracı, Venüs gezegeninin yakınından geçti. Mariner-2 dünyaya Venüs hakkında bilgi yolladı.
1977 - CHP'li Aytekin Kotil, İstanbul Belediye Başkanı oldu.
1977 - Tunç Okan'ın yönettiği “Otobüs” filmi gösterime girdi.
1981 - İsrail, Suriye kontrolündeki Golan Tepeleri'ni ilhak etti.
1983 - İstanbul Vaniköy'deki 100 yıllık Hasan Birinci Yalısı, çıkan yangında tamamen yandı.
1989 - Şili'de ilk demokratik seçimler yapıldı.
1990 - Polonyalı futbolcu Roman Kosecki, 2 milyon dolara Galatasaray'a transfer oldu; bu rakam Türkiye'de o güne kadar ödenen en yüksek transfer ücretiydi.
1994 - Demokrasi Partisi (DEP) avukatlarından Av. Faik Candan öldürülmüş olarak bulundu.
1994 - Aksiyon dergisi yayın hayatına başladı.
1995 - Savaşın tarafları Alia İzzetbegoviç (Bosna), Slobodan Milošević (Sırbistan), ve Franjo Tuđman (Hırvatistan) arasında Dayton Antlaşması, Dayton-Ohio'da (ABD) imzalandı. Eski Yugoslavya'da son üç yıldır süren savaş sona erdi.
1996 - Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu’nun (KESK) Ankara'da düzenlediği "Demokratik devlet, halk için bütçe" mitingine 100.000 kişi katıldı.
1999 - Fransa'dan Türkiye'ye iadesi kararlaştırılan organize suç örgütü lideri Alaattin Çakıcı Türkiye'ye getirildi.
2000 - 18 cezaevinde, 865 tutuklu ve hükümlünün başlattığı ve 20 Kasım'da ölüm orucuna dönüştürülen açlık grevini sona erdirmek üzere harekete geçen ara bulucu heyet grevin sona ermesi için girişimlerde bulundu. Heyetin tutuklu temsilcileriyle yürüttüğü görüşmeler sonuç alınamadan sona erdi.
2002 - Irak'taki BM silah denetçileri şefi Hans Blix, Irak'tan geçmişte ve şu anda kimyasal, biyolojik ve balistik füze programlarıyla ilgili çalışan bilim adamlarının listesini istedi.
2002 - DYP 7. Olağan Büyük Kongresi'nde, Elazığ milletvekili Mehmet Ağar, Genel Başkan seçildi.
2012 - Sandy Hook İlkokulu saldırısı: 20 Yaşındaki Adam Lanza evinde annesini vurduktan sonra Sandy Hook İlkokuluna gidip 20 çocuk ile 6 yetişkini vurduktan sonra intihar etti.
Doğumlar
1009 - Go-Suzaku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 69. imparatoru (ö. 1045)
1503 - Nostradamus, Fransız astrolog ve fizikçi (ö. 1566)
1546 - Tycho Brahe, Danimarkalı astrolog (ö. 1601)
1631 - Anne Conway, İngiliz filozof (ö. 1679)
1640 - Aphra Behn, İngiliz oyun yazarı, şair ve çevirmen (ö. 1689)
1853 - Errico Malatesta, İtalyan anarşist yazar (ö. 1932)
1864 - Frank Campeau, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1943)
1870 - Karl Renner, Avusturya Devlet Başkanı (ö. 1950)
1883 - Morihei Ueshiba, Japon dövüş sanatı üstadı ve Aikidonun kurucusu (ö. 1969)
1887 - Xul Solar, Arjantinli ressam ve heykeltıraş (ö. 1963)
1895 - VI. George, Birleşik Krallık Hükümdarı (ö. 1952)
1895 - Paul Eluard, Fransız şair (ö. 1952)
1897 - Kurt Schuschnigg, Avusturyalı siyasetçi (ö. 1977)
1901 - Paulos, Yunanistan kralı (1947-1964) (ö. 1964)
1908 - Morey Amsterdam, Amerikalı oyuncu ve komedyen (ö. 1996)
1909 - Edward Lawrie Tatum, Amerikalı genetikçi ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1975)
1911 - Spike Jones, Amerikalı şarkıcı (ö. 1965)
1911 - Hans von Ohain, jet motorunun mucitlerinden biri (ö. 1998)
1914 - Karl Carstens, 1979-1984 yılları arasında görev yapmış Batı Almanya cumhurbaşkanı (ö. 1992)
1914 - Sol Spiegelman, Amerikalı moleküler biyolog (ö. 1983)
1915 - Raşid Behbudov, Azeri oyuncu ve şarkıcı (ö. 1988)
1915 - Dan Dailey, Amerikalı dansçı ve oyuncu (ö. 1978)
1920 - Clark Terry, Amerikalı Swing, bebop döneminden gelen efsanevi trompetçisi (ö. 2015)
1922 - Nikolay Basov, Sovyet fizikçi ve eğitmen (ö. 2001)
1924 - Gohar Gasparyan, Ermeni-Mısırlı opera şarkıcısı (ö. 2007)
1924 - Raj Kapoor, Hint oyuncu ve yönetmen (ö. 1988)
1932 - Abbe Lane, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1932 - Étienne Tshisekedi, Demokratik Kongolu siyasetçi (ö. 2017)
1934 - Shyam Benegal, Hint film yönetmeni
1935 - Lee Remick, Amerikalı aktris (ö. 1991)
1936 - José Cleonâncio da Fonseca, Brezilyalı siyasetçi ve iş insanı (ö. 2021)
1941 - Antoni Morell Mora, İspanyol asıllı Andorralı diplomat, hukukçu, bürokrat ve yazar (ö. 2020)
1946 - Jane Birkin, İngiliz şarkıcı, oyuncu ve yönetmen (ö. 2023)
1946 - Oral Çalışlar, Türk gazeteci ve köşe yazarı
1946 - Patty Duke, Amerikalı oyuncu ve yazar (ö. 2016)
1947 - Dilma Rousseff, Bulgar asıllı Brezilyalı ekonomist, siyasetçi ve Brezilya'nın ilk kadın Devlet Başkanı
1948 - Lester Bangs, Amerikalı müzik eleştirmeni, yazar ve müzisyen (ö. 1982)
1948 - Selda Bağcan, Türk müzisyen
1949 - Bill Buckner, Amerikalı profesyonel beyzbol oyuncusu (ö. 2019)
1949 - Cliff Williams, Avustralyalı hard rock grubu AC/DC'nin İngiliz basçısı
1951 - Nükhet Ruacan, Türk caz sanatçısı (ö. 2007)
1954 - Steve MacLean, Kanadalı astronot
1960 - Chris Waddle, İngiliz millî futbolcu ve teknik direktör
1966 - Helle Thorning-Schmidt, Danimarkalı kadın politikacı
1966 - Tim Skold, İsveçli müzisyen
1969 - Natascha McElhone, İngiliz oyuncu
1969 - Arthur Numan, Hollandalı millî futbolcu ve teknik direktör
1970 - Anna Maria Jopek, Polonyalı şarkıcı
1973 - Thuy Trang, Vietnam kökenli Amerikalı oyuncu
1976 - Santiago Ezquerro, İspanyol futbolcu
1978 - Zdeněk Pospěch, Çek millî futbolcu
1978 - Patty Schnyder, İsviçreli tenis oyuncusu
1979 - Jean-Alain Boumsong, Fransız milli defans oyuncusu
1979 - Michael Owen, İngiliz futbolcu
1980 - Didier Zokora, Fildişi Sahilli futbolcu
1982 - Steve Sidwell, İngiliz futbolcu
1983 - Stéphanie Frappart, Fransız futbol hakemi
1984 - Jackson Rathbone, Amerikalı oyuncu
1985 - Gaye Aksu, Türk şarkıcı
1985 - Jakub Błaszczykowski, Polonyalı futbolcu
1988 - Nicolas Batum, Fransız profesyonel basketbolcu
1988 - Vanessa Hudgens, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1989 - Lee Jinki, Güney Koreli şarkıcı, sunucu ve oyuncu
1991 - Stefflon Don, İngiliz rapçi
1991 - Offset, Amerikalı rapçi ve söz yazarı
1992 - Ryo Miyaichi, Japon futbolcu
1993 - Antonio Giovinazzi, İtalyan Formula 1 pilotu
1994 - Jason Lowndes, Avustralyalı bisikletçi
Ölümler
872 - II. Hadrianus, 14 Aralık 867 tarihinden 14 Aralık 872 tarihine kadar Papa (d. 792)
1293 - Halil, Türk sultanı (d. ?)
1476 - III. Vlad Kazıklı Voyvoda, Eflak Beyliği Prensi (d. 1431)
1542 - V. James, 9 Eylül 1513'ten ölümüne kadar İskoçya kralı (d. 1512)
1591 - Haçlı Yuhanna, İspanyol Karmelit rahibi, mistik (d. 1542)
1788 - III. Carlos, İspanya Kralı (d. 1716)
1788 - Carl Philipp Emanuel Bach, Alman besteci (d. 1714)
1799 - George Washington, ABD'nin kurucusu ve ilk başkanı (d. 1732)
1873 - Louis Agassiz, Amerikalı zoolog, glasiyolog ve jeolog (d. 1807)
1883 - Henri Martin, Fransız tarihçi ve siyasetçi (d. 1810)
1963 - Dinah Washington, Amerikalı blues ve caz şarkıcısı (d. 1924)
1978 - Edmundo Suárez, İspanyol futbolcu ve teknik direktör (d. 1916)
1980 - Semih Sezerli, Türk sinema oyuncusu (d. 1930)
1984 - Vicente Aleixandre, İspanyol yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1898)
1989 - Andrey Saharov, Rus fizikçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1921)
1990 - Friedrich Dürrenmatt, İsviçreli yazar, oyun yazarı ve ressam (d. 1921)
1993 - Myrna Loy, Amerikalı oyuncu (d. 1905)
1995 - Gülay Uğurata, Türk piyanist ve müzisyen (d. 1940)
1997 - Stubby Kaye, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1918)
2001 - W. G. Sebald, Alman yazar ve edebiyatçı (d. 1944)
2003 - İrfan Özbakır, Türk bestekâr ve udi (d. 1926)
2005 - Rodney William Whitaker (Trevanian müstear adlı), Amerikalı yazar (d. 1931)
2006 - Ahmet Ertegün, Türk söz yazarı ve iş insanı, Atlantic Records kurucusu (d. 1923)
2013 - Peter O'Toole, "Arabistanlı Lawrence" filmiyle üne kavuşan İrlandalı aktör (d. 1932)
2013 - Teoman Koman, Türk asker (d. 1936)
2015 - Sian Blake, İngiliz oyuncu (d. 1972)
2016 - Bernard Fox, Galli oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1927)
2016 - Päivi Paunu, Fin şarkıcı (d. 1946)
2016 - Ahmed Ratib, Mısırlı aktör (d. 1949)
2017 - Bob Givens, Amerikalı animatör, karakter tasarımcısı ve çizgi film yapımcısı (d. 1918)
2017 - Tamio Ōki, Japon aktör, seslendirme sanatçısı ve öykü anlatıcısı (d. 1928)
2017 - Neeraj Vora, Hint film yapımcısı, yönetmen, senarist ve oyuncu (d. 1963)
2018 - Jean-Pierre Van Rossem, Belçikalı ekonomist, suç bilimi uzmanı, yazar ve siyasetçi (d. 1945)
2019 - Anna Karina, Danimarkalı oyuncu, senarist, şarkıcı ve yönetmen (d. 1940)
2019 - Bernard Lavalette, Fransız tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1926)
2019 - Panamarenko, Belçikalı heykeltıraş ve tasarımcı (d. 1940)
2020 - Gérard Houllier, Fransız eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1947)
2020 - Piotr Machalica, Polonyalı aktör (d. 1955)
2020 - Paulo César dos Santos, Brezilyalı şarkıcı ve perküsyonist (d. 1952)
2020 - Hanna Stankówna, Polonyalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1938)
2020 - Erkut Taçkın, Türk müzisyen (d. 1942)
2020 - Huang Zongying, Çinli aktris ve yazar (d. 1925)
2021 - Riccardo Ehrman, İtalyan gazeteci (d. 1929)
Tatiller ve özel günler
Dünya Maymunlar Günü
1214
14
|
15 Aralık
|
Olaylar
1256 - İran'da bulunan haşhaşîlerin Alamut Kalesi, Hülagû Han Ordusu tarafından yok edildi.
1574 - III. Murad, 12. Osmanlı padişahı olarak tahta çıktı.
1840 - Napolyon Bonapart'ın naaşı (külleri), Saint Helena Adası'ndan Paris'e getirilerek Les Invalides'e gömüldü.
1890 - Amerikan yerli kabilelerinden Hunkpapa Lakotaları'nın şefi Oturan Boğa (Tatanka Iyotake), ABD'nin harekete geçirdiği yerli polis tarafından öldürüldü.
1893 - Wilhelm Ludwig Thomsen, Danimarka Kraliyet İlimler Akademisinde sunduğu bildiriyle Orhun alfabesini çözdüğünü ve Orhun Kitabeleri'ni okuduğunu bilim dünyasına açıkladı.
1923 - Türkiye-Macaristan dostluk antlaşması İstanbul’da imzalandı.
1925 - Rıza Pehlevi, krallık yeminini etti ve Kaçar Hanedanı'nı sonlandırarak, Pehlevi Hanedanı'nı kurdu.
1934 - Bingöl'de, 4.9 büyüklüğündeki depremde 12 kişi öldü.
1939 - Rüzgâr Gibi Geçti filmi, Atlanta'da (ABD) gösterime girdi.
1941 - 769 Rumen Yahudisi yolcusuyla Filistin'e giden Struma gemisi, İstanbul'a geldi. Geminin yolcu indirmesi yasaklandı.
1948 - TBMM'de Sivas Kongresi'ne seçilen Temsil Heyeti üyeleriyle, TBMM'nin birinci döneminde bulunan üyelere, vatan-ı hizmet tertibinden aylık bağlanması hakkında kanun kabul edildi.
1948 - Fransa, ilk nükleer reaktörün kuruluş çalışmalarına başladı.
1949 - Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)'nun İstanbul Bürosu açıldı.
1953 - Eleştirmen Fethi Naci, bu adını ilk kez Kaynak dergisinde Orhan Kemal'in bir öyküsünü eleştiren Kurtuluş Yolu adlı bir yazıda kullandı.
1954 - Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) kuruldu.
1957 - Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Yunanistan'ın Kıbrıs tezini reddetti.
1958 - Adalet Bakanı Esat Budakoğlu, 4 yıl içinde basın suçundan 238 gazetecinin mahkûm olduğunu açıkladı.
1960 - Erzurum'da radyo istasyonu açıldı.
1960 - I. Baudouin, Kraliçe Fabiola adını alan Fabiola de Mora y Aragón ile evlendi. Evlilik töreni Brüksel'deki Saint-Michel-et-Gudule katedralinde yapıldı ve Belçika'da ilk kez olmak üzere televizyonda yayınlandı.
1970 - Sovyet uzay sondası Venera 7, Venüs gezegenine ulaştı ve etrafında 23 dakika dolanarak Dünya'ya bilgi gönderdi.
1970 - Polonya'da işçiler ayaklandı.
1972 - Yaşar Kemal, pasaport verilmediği için uluslararası bir toplantıya gidemedi. Tepkiler üzerine, yazara 15 gün sonra pasaport verildi.
1986 - Olimpiyat şampiyonu halterci Naim Süleymanoğlu, Türk vatandaşı oldu.
1987 - Cumhuriyet tarihinde dolar, resmen ilk kez dört haneli rakama ulaştı. Merkez Bankası Amerikan Dolarının satış kurunu 1.300 liraya yükseltti.
1989 - Romanya'da, Devlet Başkanı Nicolay Çavuşesku'nun devrilmesine kadar gidecek olan halk ayaklanması başladı.
1990 - Kırgızistan bağımsızlığını ilan etti.
1995 - Avrupa Adalet Divanı, Jean-Marc Bosman'ın başvurusu üzerine futbolcuların sözleşmeleri ile ilgili Bosman kuralları olarak anılan kararını açıkladı.
1996 - Türkiye tarihinin o güne kadarki en büyük ikramiyesi bir Sayısal Loto talihlisine çıktı: 211 milyar lira.
1997 - Türkiye ile Rusya arasında Mavi Akım projesini içeren anlaşma imzalandı.
2000 - Bitlis'in Tatvan ilçesi yakınında 6. Zırhlı Tugay Komutanlığına ait askeri helikopter düştü. Kazada 2 asker öldü, 5 asker yaralandı.
2000 - Afyonkarahisar ve çevresinde büyüklüğü 5,8 olan depremde 6 kişi öldü, 42 kişi yaralandı.
2000 - Çernobil reaktör kazasının ardından, Nükleer Santralin çalışması durduruldu.
2017 - Türkiye'nin ilk sürücüsüz metro hattı olan İstanbul'daki M5 (Üsküdar - Çekmeköy) Metro Hattının ilk etabı olan Üsküdar - Yamanevler etabı hizmete açıldı.
Doğumlar
37 - Neron, Roma imparatoru (ö. 68)
130 - Lucius Verus, Roma imparatoru (ö. 169)
1242 - Prens Munetaka, Kamakura şogunluğunun altıncı şogunu (ö. 1274)
1533 - XIV. Eric, İsveç kralı (ö. 1577)
1789 - Carlos Soublette, Venezuela Devlet Başkanı (ö. 1870)
1824 - Juliusz Kossak, Leh tarihi ressam ve çizim ustası (ö. 1899)
1832 - Alexandre Gustave Eiffel, Fransız inşaat mühendisi ve mimar (Eiffel Kulesi'nin yaratıcısı) (ö. 1923)
1852 - Henri Becquerel, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1908)
1859 - Ludwik Lejzer Zamenhof, Polonyalı göz doktoru, filolog ve dünyada en çok kullanılan yapay dil olan Esperanto'nun yaratıcısı (ö. 1917)
1861 - Pehr Evind Svinhufvud, Finlandiya Devlet Başkanı (ö. 1944)
1882 - Fernando Tambroni, İtalyan politikacı ve İtalya başbakanı (ö. 1963)
1907 - Oscar Niemeyer, Brezilyalı mimar (ö. 2012)
1909 - Settar Behlulzade, Azeri ressam (ö. 1974)
1912 - Raşid Necmettinov, Sovyet satranç oyuncusu (ö. 1974)
1913 - Roger Gaudry, Kanadalı bilim insanı (ö. 2001)
1915 - Isabel Crook, Kanadalı-İngiliz antropolog ve akademisyen (ö. 2023)
1916 - Maurice Wilkins, Yeni Zelandalı fizikçi ve moleküler biyolog (DNA'nın yapısını bulan bilim adamlarından ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi) (ö. 2004)
1916 - Orhon Murat Arıburnu, Türk şair, sinema ve tiyatro yönetmeni, yapımcı ve oyuncu (ö. 1989)
1920 - Ahmet Tarık Tekçe, Türk sinema oyuncusu (ö. 1964)
1924 - Ruhi Sarıalp, Türk atlet (ö. 2001)
1934 - Abdullahi Yusuf Ahmed, Somalili siyasetçi ve 6. Devlet Başkanı (ö. 2012)
1942 - Uğur Kıvılcım, Türk oyuncu (ö. 2018)
1943 - Lucien den Arend, Hollandalı heykeltıraş
1949 - Don Johnson, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve müzisyen
1958 - Ronald Gamarra, Perulu avukat
1971 - Necati Şaşmaz, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1976 - Tuğba Altıntop, Türk model, oyuncu ve şarkıcı
1977 - Mehmet Aurelio, Brezilya asıllı Türk futbolcu
1979 - Adam Brody, Amerikalı oyuncu
1980 - Alexandra Stevenson, Amerikalı tenisçi
1981 - Najoua Belyzel, Fransız şarkıcı
1982 - Matias Emilio Delgado, Arjantinli futbolcu
1984 - Lukáš Bajer, Çek futbolcu
1984 - Véronique Mang, Fransız atlet
1985 - Aynur Aydın, Türk şarkıcı
1985 - Emre Kaya, Türk şarkıcı, söz yazarı ve besteci
1986 - Kim Junsu, Güney Koreli şarkıcı, söz yazarı ve sahne aktörü
1986 - Keylor Navas, Kosta Rikalı kaleci
1988 - Steven Nzonzi, Kongo asıllı Fransız millî futbolcu
1989 - Nichole Bloom, Amerikalı oyuncu
1992 - Jesse Lingard, İngiliz millî futbolcu
1992 - Alex Telles, Brezilyalı futbolcu
1995 - Jahlil Okafor, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1996 - Jenifer Brening, Alman şarkıcı
1996 - Oleksandr Zinchenko, Ukraynalı futbolcu
1997 - Mizgin Morkoyun, Türk bocce oyuncusu
1997 - Stefania LaVie Owen, Yeni Zelandalı-Amerikalı aktris
Ölümler
1025 - II. Basileios, 960'tan 15 Aralık 1025'e kadar Bizans imparatoru (d. 958)
1574 - II. Selim, Osmanlı İmparatorluğu'nun 11. padişahı ve 90. İslâm halîfesi (d. 1524)
1675 - Johannes Vermeer (ya da Jan Vermeer), Hollandalı ressam (d. 1632)
1857 - George Cayley, İngiliz mühendis, mucit ve havacı (d. 1773)
1890 - Oturan Boğa (Yerli dilinde: Tatanka Iyotake), ABD ordularına karşı savaşan son Yerli kabile şefi (d. 1831)
1909 - Francisco Tarréga, İspanyol gitarist ve besteci (d. 1852)
1925 - Süleyman Sırrı Aral, Türk siyasetçi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk iki ve 4. Hükûmetlerinde Nafia Vekili (Bayındırlık Bakanı) (d. 1874)
1938 - George R. Lawrence, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1868)
1941 - Leon Sperling, Polonyalı sporcu (d. 1900)
1942 - Faik Bey Konitza, Arnavut yazar, devlet adamı (d. 1875)
1943 - Fats Waller, Amerikalı caz piyanisti, orgcu, besteci, şarkıcı ve komedi şovmeni (d. 1904)
1944 - Glenn Miller, Amerikalı caz müzisyeni (d. 1904)
1947 - Arthur Machen, Galli yazar (d. 1863)
1958 - Wolfgang Pauli, Avusturyalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1900)
1961 - Yusuf Memmedaliyev, Sovyet-Azeri kimyacı (d. 1905)
1962 - Charles Laughton, İngiliz oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1899)
1965 - Sinan Tekelioğlu, Türk asker ve Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından (d. 1889)
1966 - Walt Disney, Amerikalı çizgi film animatörü ve film yapımcısı (d. 1901)
1974 - Anatole Litvak, Yahudi asıllı Ukraynalı film yönetmeni ve yapımcısı (d. 1902)
1984 - Jan Peerce, Amerikalı tenor (d. 1904)
1985 - Seewoosagur Ramgoolam, Mauritiuslu siyasetçi (d. 1900)
1988 - Hüseyin Kutman, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (d. 1930)
1989 - Ali Şen, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1918),
1991 - Vasili Zaytsev, Sovyet keskin nişancı (d. 1915)
1992 - Adnan Öztrak, Türk bürokrat (TRT'nin kurucularından ve ilk Genel Müdürü (d. 1915)
2004 - Şükran Kurdakul, Türk şair ve yazar (d. 1927)
2006 - Clay Regazzoni, İsviçreli otomobil yarışı pilotu (d. 1939)
2007 - Feridun Akozan, Türk mimar, akademisyen ve yazar (d. 1914)
2010 - Blake Edwards, Amerikalı yönetmen (d. 1922)
2010 - Nijat Özön, Türk dil bilimci, sinema tarihçisi ve çevirmen (d. 1927)
2011 - Sönmez Atasoy, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1944)
2011 - Christopher Hitchens, İngiliz yazar, gazeteci, köşe yazarı ve aktivist (d. 1949)
2012 - Olga Zubarry, Arjantinli aktris (d. 1929)
2013 - Joan Fontaine, İngiliz sinema oyuncusu (d. 1917)
2015 - Licio Gelli, İtalyan finansçı, mason ve suç örgütü lideri (d. 1919)
2016 - Beki İkela Erikli, Yahudi asıllı Türk yazar ve biyo enerji uzmanı (d. 1968)
2016 - Craig Sager, Amerikalı spor yayıncısı (d. 1951)
2016 - Muhammed Zevvari, Tunuslu uçak mühendisi (d. 1967)
2017 - A. B. M. Mohiuddin Chowdhury, Bangladeşli siyasetçi (d. 1944)
2017 - Darlanne Fluegel, Amerikalı oyuncu ve manken (d. 1953)
2017 - Michiru Shimada, Japon senarist (d. 1959)
2017 - Ali Tekintüre, Türk müzisyen, söz yazarı ve şair (d. 1953)
2018 - Philippe Moureaux, Belçikalı siyasetçi ve eğitimci (d. 1939)
2018 - Guy Rétoré, Fransız tiyatro ve film yönetmeni (d. 1924)
2018 - Girma Wolde-Giorgis, Etiyopyalı siyasetçi (d. 1924)
2019 - Nicky Henson, İngiliz oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1945)
2020 - Caroline Cellier, Fransız oyuncu (d. 1945)
2020 - Jorge García, Eski İspanyol profesyonel futbolcu (d. 1957)
2020 - Zoltan Sabo, Eski Macar futbolcu (d. 1972)
Tatiller ve özel günler
15 Aralık UNESCO Uluslararası Türk Dili Günü olarak ilan edilmiştir.
Kaynakça
1215
15
|
16 Aralık
|
Olaylar
1631 - Vezüv yanardağı faaliyete geçti; yaklaşık 4000 kişi öldü.
1707 - Japonya'da Fuji Dağı'nın kayıtlara geçmiş son patlaması gerçekleşti.
1727 - Osmanlı Devletinde ilk kitap (Vankulu Lugati) basıldı.
1773 - Boston Çay Partisi: Amerikan Kolonistler çay vergilerini protesto etmek için Boston limanındaki üç İngiliz gemisine girip 300'den fazla çay sandığını denize döktüler.
1876 - II. Abdülhamit'in Cuma selamlığına arabayla gitmesinden sonra, Padişahların törene saltanat arabalarıyla katılmaları gelenek haline geldi.
1899 - İtalya futbol kulübü olan AC Milan kuruldu.
1902 - Türkistan'da 6,4 şiddetinde deprem; yaklaşık 4500 kişi yaşamını yitirdi.
1918 - Giresun'da, Işık adlı millî gazete çıkmaya başladı.
1920 - Çin'in kuzeybatısındaki Guangzhou eyaletinde 8,6 büyüklüğünde deprem; 200 bin kişi öldü.
1925 - Cemiyet-i Akvam, daha önce saptanan "Brüksel hattını", Türk-Irak sürekli sınırı olarak kabul etti. Bu karara göre, Musul Irak'a verildi.
1932 - Samsun-Sivas demiryolu hattı işletmeye açıldı.
1944 - Ardenler Taarruzu başladı.
1946 - İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi, Türkiye Sosyalist Partisi, İstanbul İşçi Sendikalar Birliği ve İstanbul İşçi Kulübü’nü kapattı. Ayrıca, Yığın, Noror, Gün, Ses, Sendika, Dost dergi ve gazeteleri yasaklandı. Yarın gazetesi ve Büyük Doğu dergisinin yayımı 4 ay süreyle durduruldu.
1949 - Ahmet Sukarno, Endonezya'nın ilk Cumhurbaşkanı oldu.
1949 - Çin Devrimi'nin önderi Mao Zedong’un, iki ay sürecek olan Sovyetler Birliği ziyareti başladı.
1965 - NASA, Pioneer-6 sondasını Delta roketiyle uzaya gönderdi. Sonda ile en son temas 8 Aralık 2000'de oldu.
1967 - Stanford Üniversitesinde bir grup bilim insanı, eşi tekrar yapılabilen DNA'yı ayrıştırmayı başardı.
1969 - İstanbul Boğaz Köprüsü, 303 milyar liraya ihale edildi.
1972 - Sol Yayınları sahibi Muzaffer Erdost'un 7,5 yıllık mahkûmiyeti Yargıtay'da onaylandı. Muzaffer Erdost, Vladimir İlyiç Lenin'in “Ne Yapmalı” adlı kitabını yayımlamaktan yargılanmıştı.
1974 - Televizyon haberlerinde gösterilen Kuzey Amerika haritasının, Vladimir İlyiç Lenin'e benzediği ihbar edilince savcılık soruşturma başlattı.
1977 - Dünya Kadınlar Günü: Birleşmiş Milletler Örgütü, 8 Mart'ın Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanmasını kararlaştırdı.
1982 - Barış Derneği Başkanı Mahmut Dikerdem tahliye oldu.
1985 - Mafya hesaplaşması: Paul Castellano ve Thomas Bilotti, Gambino ailesinin lideri John Gotti'nin emriyle New York'ta bir restoranın önünde vurularak öldürüldü.
1986 - Kocaeli Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
1986 - Türkiye'ye iltica eden Bulgaristan Türkü halterci Naim Süleymanoğlu Taksim'de karşılandı.
1990 - Jean-Bertrand Aristide, Haiti'nin ilk demokratik seçimlerini kazandı ve seçimle işbaşına gelen ilk Başkan oldu.
1990 - Osman Hamdi Bey'in "Kaplumbağa Terbiyecisi" adlı tablosu rekor fiyatla satıldı: 1 milyar 750 milyon lira.
1991 - Kazakistan, Sovyetler Birliği'nden ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.
1991 - Halkın Emek Partisi (HEP) Genel Başkanlığına Feridun Yazar seçildi.
1996 - Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı yeniden açıldı.
1998 - Amerika Birleşik Devletleri, Irak'a "Çöl Tilkisi" harekâtını başlattı. Harekâtın nedeninin Irak'ın Birleşmiş Milletler'in ülkede yaptığı kitle imha silahlarını kontrolünü engellemesi olduğu ileri sürüldü.
2002 - NATO ile AB arasında, "NATO-AB Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası Ortak Bildirisi" ile stratejik iş birliği anlaşmasına varıldı. Uzlaşma, AB'nin, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP) çerçevesinde oluşturacağı askeri birimlerin, NATO'nun lojistik, stratejik ve istihbarat alanlarındaki yeteneklerini kullanabilmesine olanak tanıyor.
Doğumlar
1364 - III. Manuil, 20 Mart 1390 tarihinden ölümüne kadar kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru (ö. 1417)
1485 - Aragonlu Catherine, İngiltere kraliçesi (ö. 1536)
1742 - Gebhard Leberecht von Blücher, Prusyalı Generalfeldmarschall (ö. 1819)
1775 - Jane Austen, İngiliz yazar (ö. 1817)
1775 - François-Adrien Boieldieu, Fransız besteci (ö. 1834)
1790 - I. Léopold, Belçika kralı (ö. 1865)
1809 - Pieter Philip van Bosse, Hollandalı liberal politikacı (ö. 1879)
1834 - Leon Walras, Fransız iktisatçı (ö. 1910)
1836 - Ernst von Bergmann, Baltık Alman cerrah (ö. 1907)
1863 - George Santayana, İspanyol asıllı Amerikalı filozof, şair ve yazar (ö. 1952)
1866 - Vasiliy Kandinskiy, Rus ressam (ö. 1944)
1872 - Anton Ivanovich Denikin, Rus general (ö. 1947)
1882 - Zoltán Kodály, Macar besteci (ö. 1967)
1883 - Károly Kós, Macar mimar, yazar, çizer ve politikacı (ö. 1977)
1888 - I. Aleksandar, Yugoslavya Kralı (ö. 1934)
1899 - Noël Coward, İngiliz oyun yazarı, besteci ve aktör (ö. 1973)
1901 - Margaret Mead, Amerikalı insanbilimci (ö. 1978)
1903 - Hardie Albright, Amerikalı oyuncu (ö. 1975)
1904 - Banat Batırova, Başkurt milletvekili, Başkurdistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Sosyalist Emek Kahramanı unvanını kazanan ilk kadın (ö. 1970)
1905 - Daniel Carasso, Fransız iş insanı (ö. 2009)
1917 - Sir Arthur C. Clarke, İngiliz bilimkurgu yazarı ve mucit (2001: Bir Uzay Destanı ile ünlenen) (ö. 2008)
1926 - Arthur Robinson, Trinidad ve Tobagolu siyasetçi (ö. 2014)
1927 - Randall Garrett, Amerikalı bilimkurgu ve fantezi yazarı (ö. 1987)
1928 - Philip Kindred Dick, Amerikalı bilimkurgu roman ve kısa hikâye yazarı (ö. 1982)
1929 - William Courtney, İngiliz oyuncu (ö. 2011)
1933 - Billy Kinard, Amerikalı Amerikan futbolu oyuncusu ve antrenörü (ö. 2018)
1935 - Nikos Sampson, Kıbrıs Rumu siyasetçi ve EOKA-B Örgütünün lideri (ö. 2001)
1938 - Liv Ullmann, Norveçli oyuncu
1943 - Steven Bochco, Amerikalı yapımcı ve yazar (ö. 2018)
1943 - Patti Deutsch, Amerikalı oyuncu ve komedyen (ö. 2017)
1946 - Benny Andersson, İsveçli müzisyen ve besteci
1946 - Zerrin Arbaş, Türk bale ve sinema sanatçısı
1946 - Ümit Meriç, Türk toplum bilimci ve düşünür
1946 - Trevor David Pinnock, İngiliz klavsenist ve orkestra şefi
1947 - Ben Cross, İngiliz oyuncu (ö. 2020)
1947 - Martyn Poliakoff, İngiliz kimyager
1949 - Leons Briedis, Leton şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat eleştirmeni ve yayıncı (ö. 2020)
1951 - Aykut Barka, Türk jeolog (ö. 2002)
1951 - Ahmet Eşref Fakıbaba, Türk hekim ve siyasetçi
1951 - Bill Johnson, Amerikalı aktör
1952 - Francesco Graziani, İtalyan millî futbolcu ve teknik direktör
1952 - Jovanka Nikolić, Sırp yazar ve şair (ö. 2017)
1954 - Carlo Brandt, İsviçreli oyuncu ve komedyen
1955 - Xander Berkeley, Amerikalı oyuncu
1959 - Aleksandr Lebedev, Rus iş insanı
1960 - Canuto Kallan, Danimarkalı ressam
1961 - Shane Black, Amerikalı film yapımcısı ve oyuncu
1961 - Bill Hicks, Amerikalı Stand-Up komedyeni (ö. 1994)
1962 - Maruschka Detmers, Hollandalı aktris
1963 - Benjamin Bratt, Amerikalı oyuncu
1963 - James Mangold, Amerikalı film yönetmeni ve senarist
1964 - Celal Kadri Kınoğlu, Türk tiyatro ve televizyon oyuncusu
1966 - Dennis Wise, İngiliz eski millî futbolcu
1967 - Miranda Otto, Avustralyalı oyuncu
1969 - Adam Riess, Amerikalı astrofizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1971 - Paul van Dyk, Alman Dj ve prodüktör
1971 - Seyhan Kurt, Türk şair, yazar ve sosyolog
1972 - Belma Canciğer, Türk oyuncu
1972 - Željko Kalac, Hırvat asıllı Avustralyalı futbolcu
1973 - Scott Storch, Amerikalı müzik yapımcısı
1975 - Kaba Diawara, Gineli futbolcu
1977 - Sylvain Distin, Fransız futbolcu
1979 - Mihai Trăistariu, Rumen şarkıcı
1982 - Justin Mentell, Amerikalı oyuncu ve model (ö. 2010)
1984 - Theo James, İngiliz oyuncu
1988 - Mats Hummels, Alman futbolcu
1988 - Anna Popplewell, İngiliz sinema, tiyatro ve televizyon oyuncusu
1994 - Hasan Hüseyin Acar, Türk futbolcu
1994 - Genki Yamada, Japon futbolcu
1994 - José Rodríguez Martínez, İspanyol futbolcu
1996 - Wilfred Ndidi, Nijeryalı milli futbolcu
1997 - Zara Larsson, İsveçli şarkıcı
Ölümler
705 - Wu Zetian, Çin tarihinin tek kadın İmparatoru (d. 624)
882 - VIII. İoannes, 14 Aralık 872 tarihinden öldüğü 882 yılına kadar Papa
1263 - IV. Haakon, Norveç Kralı (1223-1263) (d. 1204)
1474 - Ali Kuşçu, Türk gök bilimci, matematikçi ve dil bilimci (d. 1403)
1594 - Allison Balfour, cadı olduğu öne sürülen ve bu yüzden ölüm cezasına çarptırılarak öldürülen İskoç
1598 - Yi Sun-sin, Koreli Amiral (d. 1545)
1672 - II. Jan Kazimierz Waza, Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü (d. 1609)
1687 - William Petty, İngiliz iktisatçı, bilim insanı ve filozof (d. 1623)
1774 - François Quesnay, Fransız hekim ve iktisatçı (d. 1694)
1783 - Johann Adolph Hasse, Alman besteci (d. 1699)
1859 - Wilhelm Grimm, Alman masal yazarı (d. 1785)
1897 - Alphonse Daudet, Fransız yazar (d. 1840)
1921 - Camille Saint-Saëns, Fransız besteci (d. 1835)
1922 - Gabriel Narutowicz, Polonya Devlet Başkanı (d. 1865)
1922 - Eliezer Ben-Yehuda, Yahudi gazete editörü (d. 1855)
1945 - Giovanni Agnelli, İtalyan iş insanı (d. 1866)
1956 - Ercüment Ekrem Talu, Türk mizah yazarı ve gazeteci (d. 1886)
1965 - W. Somerset Maugham, İngiliz romancı ve oyun yazarı (d. 1874)
1967 - Edward Courtney Boyle, Kraliyet Donanması subayı (d. 1887)
1974 - Kostas Varnalis, Yunan şair (d. 1884)
1978 - Ernst Maisel, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nın Wehrmacht'ında bir generaldi (d. 1896)
1980 - Colonel Sanders, Amerikalı hayırsever, girişimci ve iş insanı (d. 1890)
1980 - Hellmuth Walter, Alman mühendis (d. 1900)
1982 - Colin Chapman, İngiliz tasarımcı (d. 1928)
1989 - Silvana Mangano, İtalyan oyuncu (d. 1930)
1989 - Lee Van Cleef, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1925)
1993 - Kakuei Tanaka, Japon siyasetçi (d. 1918)
2002 - Rakım Ziyaoğlu, Türk gazeteci ve yazar (d. 1906)
2006 - Don Jardine, Kanadalı profesyonel güreşçi (d. 1940)
2006 - Stanford Shaw, Amerikalı tarihçi (d. 1930)
2009 - Yegor Timuroviç Gaydar, Rus siyasetçi ve iş insanı (d. 1956)
2009 - Ali Taygun, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu ve yönetmen (d. 1943)
2017 - Angela Kokkola, Yunan siyasetçi (d. 1932)
2017 - Sharon Laws, İngiliz kadın profesyonel bisikletçi ve çevreci (d. 1974)
2017 - Keely Smith, Amerikalı Grammy ödüllü kadın pop ve caz müziği şarkıcısı (d. 1928)
2017 - Z'EV, Amerikalı şair, perküsyonist ve müzik sanatçısı (d. 1951)
2018 - Anca Pop, Rumen-Kanadalı şarkıcı (d. 1984)
2019 - Sevim Tekeli, Türk bilim tarihi profesörü (d. 1924)
2020 - Waldemaro Bartolozzi, İtalyan profesyonel erkek bisikletçi (d. 1927)
2020 - Flavio Cotti, İsviçreli politikacı (d. 1939)
2020 - Jean Graetz, Amerikalı insan hakları aktivisti (d. 1929)
2020 - Leticia Lee, Hong Kong'da açık sözlü şekilde Pekin yanlısı figür (d. 1964)
2020 - Adela de Torrebiarte, Guatemalalı siyasetçi (d. 1949)
2021 - Lucía Hiriart, Eski Şili first ladysi (d. 1922)
2022 - Robert Adamson, Avustralyalı şair ve yayıncı (d. 1943)
2022 - Daniela Giordano, İtalyan aktris ve model (d. 1947)
2022 - Hans Peter Hallwachs, Alman oyuncu (d. 1938)
2022 - Siniša Mihajlović, Yugoslav futbol antrenörü ve eski futbolcudur (d. 1969)
2022 - José María Sison, Filipinli siyasetçi, asker, yazar ve aktivist (d. 1939)
Tatiller ve özel günler
Zafer Günü (Bangladeş ve Hindistan)
1216
16
|
17 Aralık
|
Olaylar
1399 - Avrupa'ya Moğol istilası başladı.
1586 - Japonya'nın 107. İmparatoru Go-Yōzei, tahta çıktı.
1637 - Japonya'da, Shimabara isyanları başladı.
1777 - Fransa, ABD'yi ilk tanıyan devlet oldu.
1790 - Meksika'da, Azteklere ait "Aztek takvimi" bulundu.
1865 - Franz Schubert'in, Bitmemiş Senfonisi ilk kez seslendirildi.
1903 - Wright Kardeşler, benzin motorlu uçakları Wright Flyer ile Kitty Hawk'ta (Kuzey Karolina) ilk uçuşu gerçekleştirdi: uçuş mesafesi 37 m, uçuş süresi 12 saniye.
1905 - 1905 Moskova Ayaklanması bastırıldı. Çarlık Orduları 10 gün süren isyan boyunca binlerce kişiyi katletti.
1908 - İttihat ve Terakki Cemiyeti, II. Meşrutiyet'in ilanından sonra İttihat ve Terakki Fırkası adını aldı.
1908 - II. Meşrutiyet'in ilanından sonraki seçilen yeni Osmanlı Meclis-i Mebusanı ilk toplantısını yaptı.
1917 - Tunceli'nin Pülümür ilçesi, Rus işgalinden kurtuldu.
1918 - Fransız askerleri, denizden Mersin'e çıkarma yapmaya başladı. Mersin, Tarsus, Adana, Ceyhan, Misis ve Toprakkale işgal edildi.
1919 - Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası kuruldu.
1925 - Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında tarafsızlık antlaşması imzalandı.
1926 - Uşak Şeker Fabrikası açıldı.
1928 - Afganistan'da Kral Emanullah Han'a karşı ayaklanma başladı.
1934 - Kasım 1934 tarihli Kanun'la Kemal öz adlı Cumhurbaşkanına verilen "Atatürk" soyadının veya bunun başına ve sonuna söz konarak yapılan adların hiçbir kimse tarafından öz ve soyadı olarak alınamayacağına dair Kanun, TBMM'de kabul edildi.
1935 - Douglas DC-3 tipi uçağın ilk uçuşu.
1936 - Ankara'da 19 Mayıs Stadyumu, Başbakan İsmet İnönü'nün söylevi ile açıldı.
1941 - Almanlar Sivastopol'u kuşattılar.
1941 - İsmet İnönü Hûkümeti, yeni yıldan itibaren ekmeğin karneyle dağıtılacağını açıkladı.
1961 - Niteroi'de (Brezilya) bir sirkte çıkan yangında 323 kişi öldü.
1965 - BM, Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahale edemeyeceğine ilişkin karar aldı. Türkiye bu kararı reddetti.
1965 - Türkiye Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF) kuruldu.
1967 - Avustralya Başbakanı Harold Holt, Portsea (Victoria) yakınlarında yüzerken kayboldu.
1969 - ABD Hava Kuvvetleri, yaptıkları UFO araştırmaları sonucunda dünyadışı bir uzay gemisine ilişkin kanıta rastlamadıklarını açıkladı.
1969 - SALT-I görüşmeleri başladı.
1971 - 3. Haliç Köprüsü'nün temeli atıldı.
1973 - Amerikan Psikiyatri Birliği, DSM'den eşcinselliği listesinden çıkararak yönelimin bir hastalık olmadığını belirtti.
1979 - Nâzım Hikmet’in eseri olan ve koreografisi Arif Melikov tarafından yapılan Ferhat ile Şirin balesi, TRT'nin Sanat Dünyası adlı programından çıkarıldı.
1980 - İstanbul Şehir Tiyatroları'nda çalışmaları sakıncalı görülen 38 sanatçının işine son verildi. İşine son verilen sanatçılar arasında Başar Sabuncu, Ali Taygun, Mustafa Alabora, Erdal Özyağcılar, Orhan Alkaya, Beklan Algan da bulunuyordu.
1980 - Türkiye'nin Sidney Başkonsolosu Şarık Arıyak ve koruma polisi Enver Sever silahlı saldırı sonucu öldü. Saldırıyı ASALA örgütü üstlendi.
1981 - Kızıl Tugaylar örgütü, İtalya'daki en yüksek rütbeli NATO askeri olan General James Dozier'i kaçırdı.
1981 - Polonya'da polis gösteri yapan işçilerin üzerine ateş açtı: 7 işçi öldü.
1982 - Çin'deki gezisini tamamladıktan sonra Endonezya'ya geçen Cumhurbaşkanı Kenan Evren, burada Devlet Başkanı Suharto tarafından 21 pare top atışı ve büyük bir askerî törenle karşılandı.
1983 - Madrid'de bir gece kulübünde çıkan yangında 82 kişi öldü.
1983 - Erdal İnönü, yeniden SODEP genel başkanlığına seçildi.
1984 - YÖK, öğretim üyeleri ve öğrenciler hakkında "bilgi fişi" tutulmasını istedi.
1989 - Ankara'da ilk ve orta dereceli okullar hava kirliliği nedeniyle tatil edildi.
1989 - Brezilya'da 25 yıl sonra ilk seçimler yapıldı.
1989 - Amerikan animasyon televizyon durum komedisi Simpsonlar, yarım saatlik altın saatler şovu olarak FOX'ta yayınlanmaya başlandı.
1991 - Türkiye'de ilk futbol cinayeti, Galatasaray (futbol takımı)GS-BJK maçı sonrası gerçekleşti.
1994 - Yeni Yüzyıl gazetesi yayın hayatına başladı.
1995 - Ganalı Kofi Annan, BM Genel Sekreteri oldu.
1996 - Sedat Bucak'ın otomobilinde bulunan silahların Emniyet Müdürlüğü'ne ait olduğu belirlendi.
1997 - Fazilet Partisi, İsmail Alptekin Başkanlığında kuruldu.
1997 - Ukrayna'dan kalkan bir yolcu uçağı, Katerini (Yunanistan) yakınlarında dağa çarparak düştü: 70 kişi öldü.
1998 - Safranbolu, kültürel varlık olarak Dünya Miras Listesi'ne alındı.
2002 - Londra'da toplanan Iraklı rejim muhalifleri, Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından 2 yılı aşmayacak bir sürede demokratik ve federal bir Irak'ın kurulması, serbest seçimlerin yapılması ve anayasanın hazırlanması üzerinde anlaşmaya vardılar.
2002 - Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Parlamentosu, Bosna-Hersek'te 43 ay süren savaşa son veren Dayton Barış Anlaşması'nı yedi yıl sonra onayladı.
2002 - ABD Başkanı George W. Bush, balistik füzelere karşı savunma amacıyla geliştirilen ve füze kalkanı olarak bilinen savunma sisteminin konuşlandırılması talimatını verdi.
2004 - Irak'ın Musul kenti yakınlarında uğradıkları silahlı saldırı sonucu, 5 Türk güvenlik görevlisi öldü.
2004 - AB, Türkiye ile 3 Ekim 2005'te müzakerelere başlama kararı aldı.
2010 - Google, insan vücudunun tamamının haritasını çıkaran yeni bir ağ tarayıcısı geliştirdi. İsmini Google Body olarak belirledi.
2013 - Türkiye'de 4 Bakan, çeşitli düzeyde bürokrat ve iş adamlarının şüphelileri olduğu yolsuzluk, rüşvet ve kaçakçılık operasyonları başladı.
2016 - Türkiye'nin Kayseri ilinde patlama oldu. (2016 Kayseri saldırısı)
2020 - Türkiye Değişim Partisi, Mustafa Sarıgül tarafından kuruldu.
Doğumlar
1267 - Go-Uda, Japonya'nın 91. İmparatoru (ö. 1324)
1493 - Paracelsus, İsviçreli hekim, simyager, botanikçi ve astrolog (ö. 1541)
1619 - Prens Rupert, Alman asıllı devlet adamı, asker, amiral, bilim insanı, sporcu, koloni valisi ve amatör sanatçı (ö. 1682)
1706 - Émilie du Châtelet, Fransız matematikçi, fizikçi ve yazar (ö. 1749)
1734 - I. Maria, 1777-1816 yılları arasında Portekiz'in 1815-1816 yılları arasında Brezilya'nın Kraliçeliğini yapmış hükümdar (ö. 1816)
1749 - Domenico Cimerosa, İtalyan asıllı besteci (ö. 1801)
1770 - Ludwig Van Beethoven, Alman besteci (ö. 1827)
1778 - Sir Humphry Davy, İngiliz kimyacı ve fizikçi (ö. 1829)
1797 - Joseph Henry, Amerikalı fizikçi (ö. 1878)
1842 - Sophus Lie, Norveçli matematikçi (ö. 1899)
1864 - Felix Körling, İsveçli bestecisi (ö. 1937)
1874 - William Lyon Mackenzie King, Kanadalı siyasetçi (ö. 1950)
1887 - Josef Lada, Çek ressam, karikatürist ve yazar (ö. 1957)
1893 - Erwin Piscator, Alman tiyatro yönetmeni, yazar ve yapımcı (ö. 1966)
1894 - Wim Schermerhorn, Hollandalı politikacı (ö. 1977)
1896 - Anastasiya Platonovna Zuyeva, Sovyet oyuncu (ö. 1986)
1897 - Hasan Âli Yücel, Türk öğretmen, eski Millî Eğitim Bakanı ve Köy Enstitüleri'nin kurucusu (ö. 1961)
1905 - Simo Häyhä, Fin askeri (ö. 2002)
1908 - Willard Libby, Amerikalı fiziksel kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1980)
1912 - Edward Short, İngiliz siyasetçi (ö. 2012)
1920 - Kenneth E. Iverson, Kanadalı bilgisayar bilimcisi (ö. 2004)
1930 - Armin Müller-Stahl, Akademi Ödüllü Alman sinema oyuncusu
1930 - Safa Önal, Türk senarist, yönetmen ve yazar (ö. 2023)
1934 - Irving Petlin, Amerikalı sanatçı ve ressam (ö. 2018)
1936 - Franciscus (Jorge Mario Bergoglio), Papa
1936 - Tuncer Necmioğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, senarist ve tiyatro eleştirmeni (ö. 2006)
1937 - Art Neville, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve orgcu (ö. 2019)
1937 - John Kennedy Toole, Amerikalı yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 1969)
1941 - Fritz Moen, Norveçli mahkum (ö. 2005)
1942 - Muhammed Buhari, Nijerya devlet başkanı olan ve Nijerya Ordusundan emekli tümgeneral
1944 - İlhan Erdost, Türk yayımcı (ö. 1980)
1944 - Bernard Hill, İngiliz aktör
1946 - Eugene Levy, Kanadalı oyuncu, televizyon yönetmeni, yapımcısı ve yazar
1946 - Rıza Silahlıpoda, Türk müzisyen
1947 - Wes Studi, Amerikan Yerlisi dizi ve sinema oyuncusu
1948 - Kemal Kılıçdaroğlu, Türk siyasetçi
1949 - Sotiris Kaiafas, Kıbrıslı millî futbolcu
1951 - Ken Hitchcock, Kanadalı buz hokeyi koçu
1951 - Tatyana Kazankina, Rus sportçu
1956 - Itır Esen, Türk sinema sanatçısı
1956 - Peter Farrelly, Amerikalı film yönetmeni, senarist, yapımcı ve yazar
1958 - Mine Koşan, Türk ses sanatçısı
1958 - Roberto Tozzi, İtalyan atlet
1961 - Ersun Yanal, Türk futbolcu ve teknik direktör
1965 - Ali Çatalbaş, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı
1968 - Claudio Suárez, Meksikalı millî futbolcu
1969 - Laurie Holden, Amerikalı oyuncu
1971 - Claire Forlani, İtalyan asıllı İngiliz aktris
1973 - Martha Érika Alonso, Meksikalı siyasetçi ve bürokrat (ö. 2018)
1973 - Rian Johnson, Amerikalı yazar ve yönetmen
1973 - Paula Radcliffe, İngiliz atlet
1973 - Hasan Vural, Alman asıllı Türk millî futbolcu
1974 - Sarah Paulson, Amerikalı oyuncu
1974 - Giovanni Ribisi Amerikalı aktör
1975 - Oktay Derelioğlu, Türk futbolcu
1975 - Eugene, Amerikalı profesyonel güreşçi
1975 - Milla Jovovich, Ukraynalı model ve artist
1976 - Edward Aguilera, İspanyol şarkıcı
1976 - Patrick Müller, İsviçreli eski millî futbolcu
1977 - Katheryn Winnick, Kanadalı film ve televizyon oyuncusu
1978 - Manny Pacquiao, Filipinli profesyonel eski boksör
1979 - Aleksandar Radenković, Alman oyuncu
1981 - Tolgahan Sayışman, Türk model ve oyuncu
1981 - Tim Wiese, Alman kaleci
1982 - Stephane Lasme, Gabonlu profesyonel basketbolcu
1982 - Onur Özsu, Türk şarkıcı ve müzisyen
1983 - Paolino Bertaccini, Belçikalı futbolcu
1984 - Mikky Ekko, Amerikalı şarkıcı, şarkı yazarı ve müzik yapımcısı
1986 - Emma Bell, Amerikalı oyuncu
1987 - Marina Arzamasava, Beyaz Rus atlet
1987 - Chelsea Manning, WikiLeaks web sitesine gizli belgeler verdiği şüphesiyle Mayıs 2010'da Irak'ta tutuklanan Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri askeri
1988 - Grethe Grünberg, Estonyalı buz patenci
1991 - Jin Izumisawa, Japon futbolcu
1992 - Andrew Nabbout, Avustralyalı futbolcu
1993 - Ali Berke Sağır, Türk voleybolcu
1996 - Yelizaveta Tuktamışeva, Rus buz patenci
1998 - Martin Ødegaard, Norveçli millî futbolcu
Ölümler
535 - Ankan, Japonya'nın 27. İmparatoru
1187 - VIII. Gregorius, 1187 yılında 21 Ekim ile 17 Aralık doneminde 2 aydan kısa bir süreyle Papası (d. 1100)
1273 - Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, mutasavvıf ve şair (d. 1207)
1645 - Nur Cihan, Babür İmparatoru Cihangir'in eşi (d. 1577)
1763 - Frederick Christian, Saksonya Elektörlüğü Prensi (d. 1722)
1830 - Simón Bolívar, Güney Amerika bağımsızlık savaşı önderi (d. 1783)
1833 - Kaspar Hauser, Almanya'da esrarengiz bir şekilde ortaya çıkışı ve hayatıyla çeşitli efsanelere konu olan genç (d. 1812)
1847 - Marie Louise, 1814'ten ölümüne kadar Parma düşesi olarak taç giyen Avusturyalı arşidüşes (d. 1791)
1898 - Hermann Wilhelm Vogel, Alman fotokimyacı ve fotoğrafçı (d. 1834)
1907 - William Thomson (Lord Kelvin), İngiliz fizikçi (d. 1824)
1909 - II. Léopold (Belçika Kralı), Belçika Kralı (d. 1835)
1905 - Aleksey Uhtomski, Rus devrimci ve Sosyalist Devrimci Parti önderlerinden (d. 1875)
1907 - William Thomson, İskoçyalı fizikçi (d. 1824)
1909 - II. Leopold, 1865'ten 1909'a kadar Belçika Kralı (d. 1835)
1917 - Elizabeth Garrett Anderson, İngiliz hekim ve kadın hakları savunucusu (d. 1836)
1933 - Thupten Gyatso, Tibet'in dini önderi 13. Dalay Lama (d. 1876)
1935 - Juan Vicente Gómez, Venezuela diktatörü (1908-1935 arasında) (d. 1864)
1947 - Johannes Nicolaus Brønsted, Danimarkalı fiziksel kimyacı (d. 1879)
1962 - Thomas Mitchell, Amerikalı aktör ve yazar (d. 1892)
1964 - Victor Franz Hess, Avusturyalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1883)
1965 - María Teresa Vera, Kübalı şarkıcı, gitarist ve besteci (d. 1895)
1966 - Bronislovas Paukštys, Litvanyalı Katolik rahip (d. 1897)
1969 - Hadi Hün, Türk tiyatrocu (d. 1907)
1972 - Muzaffer Alankuş, Türk asker ve siyasetçi (d. 1898)
1980 - Oskar Kummetz, Nazi Almanyası'nda asker (d. 1891)
1981 - Cemal Tural, Türk asker ve eski Genelkurmay Başkanı (d. 1905)
1987 - Marguerite Yourcenar, Belçikalı yazar (d. 1903)
1995 - İsa Yusuf Alptekin, Uygur siyasetçi ve Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin Genel Sekreteri (d. 1901)
2009 - Jennifer Jones, Amerikalı Oscar ödüllü oyuncu (d. 1919)
2011 - Kim Jong-il, Kuzey Kore'nin eski ulusal lideri (d. 1941)
2011 - Eva Ekvall, Venezuelalı manken ve yazar (d. 1983)
2011 - Cesaria Evora, Yeşil Burunlu şarkıcı (d. 1941)
2014 - Bilal Ercan, Türk halk müziği ve bağlama sanatçısı (d. 1962)
2016 - Henry Heimlich, Amerikalı göğüs cerrahı ve tıp araştırmacısı (d. 1920)
2016 - Gordon Hunt, Amerikalı seslerdirme sanatçısı, yönetmen ve oyuncu (d. 1929)
2017 - Kjell Grede, İsveçli film yönetmeni ve senarist (d. 1936)
2018 - Penny Marshall, Amerikalı komedyen, seslendirme sanatçısı, yapımcı, yönetmen ve oyuncu (d. 1943)
2018 - Anca Pop, Rumen-Kanadalı şarkıcı-söz yazarı (d. 1984)
2018 - Francis Roache, Amerikalı üst düzey kanun adamı ve siyasetçi (d. 1936)
2020 - Jeremy Bulloch, İngiliz aktör (d. 1945)
2020 - Pierre Buyoya, Burundili asker ve siyasetçi (d. 1949)
2020 - Maciej Grubski, Polonyalı siyasetçi (d. 1968)
Tatiller ve özel günler
1217
17
|
18 Aralık
|
Olaylar
MÖ 218 - Hannibal, Trebia Muharebesi'nde Roma Cumhuriyeti'ne karşı zafer kazandı.
1271 - Kubilay Han, İmparatorluğunun adını "Yuan" (元 yuán), olarak değiştirdi. Çin'de Yuan Hanedanı'nın hükümranlığı resmen başlamış oldu.
1777 - ABD'de, Şükran Günü ilk kez resmî olarak kutlandı.
1787 - New Jersey, ABD Anayasasını kabul eden üçüncü eyalet oldu.
1865 - ABD'de kölelik kaldırıldı.
1892 - Pyotr İlyiç Çaykovski'nin The Nutcracker (Fındıkkıran) adlı balesi, Sankt-Peterburg'da ilk kez sahnelendi.
1894 - Avustralya'da kadınlar seçme ve seçilme hakkını elde ettiler.
1917 - Rusya ile Türkiye arasında Erzincan Antlaşması yapıldı.
1946 - Uluslararası Para Fonu, (IMF) faaliyete geçti. 27 Aralık 1945'te kurulan IMF, 32 üye ülkenin para birimlerinin altın ve Amerikan doları karşılığını ifade eden bir anlaşma ilan etti.
1954 - Kıbrıs'ta Türkiye, Birleşik Krallık ve ABD karşıtı gösteri yapan topluluğa İngiliz askerleri ateş açtı; 2 kişi vuruldu, 42 kişi tutuklandı. Gösteriyi Yunanistan'la birleşmek isteyen Kıbrıslılar düzenlemişti.
1956 - Japonya, Birleşmiş Milletlere kabul edildi.
1957 - Kwai Köprüsü (The Bridge on the River Kwai) filmi, New York'ta gösterime girdi.
1965 - Japonya ve Güney Kore arasında resmi ilişkiler başladı.
1966 - Satürn'ün uydusu Epimetheus, Richard L. Walker tarafından keşfedildi, fakat sonraki 12 yıl boyunca kaybedildi.
1969 - Yavuz zırhlısı, sökülmek üzere Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna (MKE) satıldı.
1969 - Birleşik Krallık Parlamentosu, cinayet suçlarında idam cezasını kaldırıldı.
1969 - Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) ile İlkokul Öğretmenleri Sendikası (İlk-Sen)'nın ortak boykotu 3 gün sonra sona erdi. 120 bin öğretmenin katıldığı boykot sonrası, TÖS Başkanı Fakir Baykurt'a işten el çektirildi ve 2000 öğretmen hakkında kovuşturma başlatıldı.
1970 - 41'ler Demokratik Parti'yi kurduklarını açıkladılar. Kurucular arasında Ferruh Bozbeyli, Saadettin Bilgiç, Talat Asal, Neriman Ağaoğlu, Nilüfer Gürsoy, Mutlu Menderes ve Yüksel Menderes de yer aldı.
1972 - Uğur Alacakaptan 6 yıl 3 ay, Uğur Mumcu 5 yıl 10 ay hapse mahkûm oldu.
1973 - Sovyetler Birliği, Soyuz 13'ü uzaya yolladı.
1975 - İlk Türk denizaltısının yapımına Gölcük Tersanesi'nde başlandı.
1976 - İstanbul Barosu Başkanlığına, Orhan Apaydın seçildi.
1980 - Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), İstanbul davası başladı. Davada 1477 sanık var.
1984 - Abdi İpekçi cinayetini planlamak suçundan aranan Mehmet Şener, İsviçre'de tutuklandı. Aynı gün Ülkücü Gençlik Dernekleri İkinci Başkanı Abdullah Çatlı ve Oral Çelik hakkında da soruşturma açıldı.
1987 - Dört kişilik bir ailenin mutfak harcaması, dört yılda dört kat artarak 128 bin liraya yükseldi. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), "Mutfak harcamalarındaki bu artışa karşın, asgari ücretin net 49 bin lira olması düşündürücüdür" dedi.
1996 - Peru'da Tupac Amaru gerillaları, Başkent Lima'daki Japon Büyükelçiliği'ni bastılar. Gerillalar binadaki 500 kişiyi rehin aldı.
1997 - Dünya İnternet Konsorsiyumu (World Wide Web Consortium - W3C), HTML 4.0'ı duyurdu.
1997 - Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilen yasaya göre; özel radyo ve televizyon kuruluşları seferberlik ve savaş halinde Genelkurmay Başkanlığı'nca denetlenecek.
2002 - Necip Hablemitoğlu evinin önünde silahlı saldırıya uğrayıp öldürüldü.
2012 - Türkiye'ye ait keşif uydusu Göktürk-2, Çin'deki Jiguan Fırlatma Üssü'nden uzaya fırlatıldı.
2022 - Arjantin Milli Futbol Takımı 3. kez FIFA Dünya Kupası'nı kazandı.
Doğumlar
1392 - VIII. İoannis Paleologos, Bizans imparatoru (ö. 1448)
1610 - Charles du Fresne, sieur du Cange, Fransız avukat, sözlükçü, filolog, Orta Çağ ve Bizans tarihçisi (ö. 1688)
1626 - Christina, 1632'den 1654'teki feragatına kadar İsveç Kraliçesi (ö. 1689)
1661 - Christopher Polhem, İsveçli bilim insanı, mucit ve sanayici (ö. 1751)
1709 - Yelizaveta, Rus İmparatoriçesi (ö. 1762)
1725 - Johann Salomo Semler, Alman protestan teolog (ö. 1791)
1778 - Joseph Grimaldi, İngiliz palyaço ve komedyen (ö. 1837)
1820 - Bertall, Fransız karikatürist, çizer ve yazar (ö. 1882)
1828 - Viktor Rydberg, İsveçli yazar (ö. 1895)
1835 - Lyman Abbott, Amerikalı Protestan rahip ve gazeteci (ö. 1922)
1856 - J.J. Thomson, İngiliz fizikçi (ö. 1940)
1860 - Edward MacDowell, Amerikalı bestecisi ve piyanisti (ö. 1908)
1863 - Franz Ferdinand, Avusturya arşidükü (ö. 1914)
1879 - Josef Stalin, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri (ö. 1953)
1879 - Paul Klee, Alman kökenli İsviçreli ressam (ö. 1940)
1880 - Hüseyin Saadettin Arel, Türk besteci (ö. 1955)
1888 - Gladys Cooper, İngiliz Tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1971)
1897 - Fletcher Henderson, Amerikalı piyanist, grup lideri, aranjör ve besteci (ö. 1952)
1904 - George Stevens, Amerikalı sinema yönetmeni (ö. 1975)
1908 - Celia Johnson, Tiyatro, televizyon ve film alanlarında çalışmış İngiliz aktris (ö. 1982)
1911 - Jules Dassin, Amerikalı sinema yönetmeni (ö. 2008)
1913 - Alfred Bester, Amerikalı bilimkurgu yazarı, senarist ve editör (ö. 1987)
1913 - Willy Brandt, Alman politikacı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1992)
1916 - Betty Grable, Amerikalı aktris (ö. 1973)
1921 - Yuri Nikulin, Rus sinema oyuncusu ve palyaço (ö. 1997)
1932 - Roger Smith, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve senarist (ö. 2017)
1933 - Lonnie Brooks, Amerikalı rock-blues müzisyeni ve gitaristi (ö. 2017)
1933 - Diane Disney Miller, Amerikalı hayırsever (ö. 2013)
1933 - Orhan Duru, Türk yazar (ö. 2009)
1935 - Rosemary Leach, İngiliz tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2017)
1938 - Mehmet Güleryüz, Türk ressam
1939 - Michael Moorcock, İngiliz yazar
1939 - Harold E. Varmus, Amerikalı Nobel Ödülü sahibi bilim insanı
1943 - Keith Richards, İngiliz gitarist, söz yazarı ve Rolling Stones kurucu üyesi
1946 - Steve Biko, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde ırk ayrımına karşı mücadele eden halk önderi (ö. 1977)
1946 - Steven Spielberg, Amerikalı film yönetmeni ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi
1947 - Leonid Yuzefoviç, Rus yazar, senarist ve tarihçi
1948 - Edmund Kemper, Amerikalı seri katil, tecavüzcü ve yamyam
1950 - Gillian Armstrong, Avustralyalı senarist ve film yapımcısı
1954 - Ray Liotta, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2022)
1959 - Daddy G, Massive Attack grubunun solisti
1963 - Pierre Nkurunziza, Burundili öğretim görevlisi, asker ve siyasetçi (ö. 2020)
1963 - Brad Pitt, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1964 - Stone Cold Steve Austin, Amerikalı oyuncu, yapımcı ve emekli profesyonel güreşçi
1965 - John Moshoeu, Güney Afrikalı eski millî futbolcu (ö. 2015)
1966 - Gianluca Pagliuca, eski millî İtalyan kaleci
1968 - Magaly Carvajal, Kübalı voleybolcu
1968 - Casper Van Dien, Amerikalı oyuncu
1968 - Rachel Griffiths, Avustralyalı oyuncu
1968 - Alejandro Sanz, İspanyol pop müzik sanatçısı
1969 - Santiago Cañizares, İspanyol futbolcu
1970 - DMX, Amerikalı hip hop müzik sanatçısı
1970 - Rob Van Dam, Amerikalı profesyonel güreşçi ve oyuncu
1970 - Yannis Plutarhos, Yunan şarkıcı ve söz yazarı
1971 - Arantxa Sanchez Vicario, İspanyol tenisçi
1972 - Anjela Balahonova, Ukraynalı eski sırıkla atlayıcı
1972 - Aleksandr Hodakovski, Donbass Savaşı'nda yer alan isyancı grupların komutanı
1974 - Hale Caneroğlu, Türk oyuncu ve şarkıcı
1974 - Nilli Kerim, Mısırlı manken, oyuncu ve balerin
1975 - Sia Furler, Avustralyalı şarkıcı
1975 - Trish Stratus, Kanadalı oyuncu ve profesyonel güreşçi
1977 - Claudia Gesell, Alman atlet
1978 - Josh Dallas, Amerikalı aktör
1978 - Katie Holmes, Amerikalı oyuncu
1980 - Christina Aguilera, Amerikalı şarkıcı
1982 - Kateřina Baďurová, Çek atlet
1985 - Anna F., Avusturyalı şarkıcı ve oyuncu
1987 - Miki Ando, Japon buz patenci
1988 - Lizzie Deignan, İngiliz profesyonel pist ve yol bisikleti yarışçısı
1988 - Brianne Theisen-Eaton, Kanadalı heptatlet
1989 - Arina Uşakova, Rus buz patenci
1992 - Bridgit Mendler, Amerikan oyuncu, müzisyen, şarkıcı ve söz yazarı
1994 - Natália Kelly, Amerikalı-Avusturyalı şarkıcı
1994 - Vilde Ingstad, Norveçli hentbolcu
1995 - Kenichiro Fumita, Japon güreşçi
1998 - Paola Egonu, İtalyan voleybolcu
2001 - Billie Eilish, Amerikalı şarkıcı
Ölümler
1111 - İmam Gazali, İslam düşünürü (d. 1058)
1290 - III. Magnus, 1275'ten 1290'daki ölümüne kadar İsveç kralı (d. 1240)
1420 - Şeyh Bedreddin, Osmanlı mutasavvıf, filozof ve kazasker (Şeyh Bedreddin İsyanı diye bilinen ayaklanmanın lideri) (d. 1359)
1591 - Marigje Arriens, cadı olduğu gerekçesiyle idam edilen Hollandalı kadın (d. 1520)
1737 - Antonio Stradivari, İtalyan keman yapımcısı (d. 1644)
1803 - Johann Gottfried Herder, Alman filozof, dinbilimci, şair ve edebiyatçı (d. 1744)
1829 - Jean-Baptiste Lamarck, Fransız doğa bilimci (evrim konusunda yaptığı çalışmalarla bilinen) (d. 1744)
1832 - Philip Freneau, Amerikalı şair, milliyetçi, polemikçi, gemi kaptanı ve gazete editörü (d. 1752)
1848 - Bernhard Bolzano, İtalyan asıllı Çek filozof ve matematikçi (d. 1781)
1877 - Philipp Veit, Alman romantik ressam (d. 1793)
1915 - Édouard Vaillant, Fransız devrimci, yayıncı, siyasetçi ve 1871 Paris Komünü üyesi (d. 1840)
1919 - John Alcock, İngiliz havacı (Atlas Okyanusu'nu ilk kez geçen) (d. 1892)
1925 - Hamo Thornycroft, Britanyalı heykeltıraş (d. 1850)
1928 - Léon Duguit, Fransız kamu hukuku uzmanı (d. 1859)
1932 - Eduard Bernstein, Alman siyasetçi (d. 1850)
1967 - İsmail Hikmet Ertaylan, Türk edebiyat tarihi araştırmacısı ve yazar (d. 1889)
1971 - Bobby Jones, Amerikalı golfçü (d. 1902)
1975 - Theodosius Dobzhansky, Ukraynalı genetikçi ve evrim biyoloğu (d. 1900)
1980 - Aleksey Nikolayeviç Kosigin, SSCB Devlet Başkanı (d. 1904)
1982 - Hans-Ulrich Rudel, II. Dünya Savaşı'nın Alman bombardıman uçak pilotu (d. 1916)
1988 - Niyazi Berkes, Türk toplum bilimci ve yazar (d. 1908)
1990 - Anne Revere, Amerikalı aktris (d. 1903)
1990 - Paul Tortelier, Fransız çellist ve besteci (d. 1914)
1991 - George Abecassis, İngiliz Formula 1 pilotu (d. 1913)
1995 - Nathan Rosen, İsrailli fizikçi (d. 1909)
1995 - Konrad Zuse, Alman inşaat mühendisi, mucit ve namlı iş insanı (d. 1910)
1997 - Chris Farley, Amerikalı oyuncu, komedyen, senarist ve yapımcı (d. 1964)
1998 - Lev Dyomin, Sovyet kozmonot (d. 1926)
1999 - Robert Bresson, Fransız yönetmen (d. 1901)
2001 - Gilbert Bécaud, Fransız şarkıcı, besteci ve oyuncu (d. 1927)
2002 - Necip Hablemitoğlu, Türk akademisyen (d. 1954)
2003 - Selahattin Altınbaş, Türk bestekâr ve ud sanatçısı (d. 1938)
2006 - Joseph Barbera, Amerikalı çizgi film yapımcısı ve animatör (d. 1911)
2008 - Majel Barrett, Amerikalı oyuncu ve yapımcı (d. 1932)
2010 - Norberto Díaz, Arjantinli aktör (d. 1952)
2011 - Vaclav Havel, Çek oyun yazarı ve Cumhurbaşkanı (d. 1936)
2012 - Leman Çıdamlı, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1932)
2013 - Ronnie Biggs, İngiliz suç örgütü üyesi dolandırıcı (d. 1929)
2014 - Virna Lisi, İtalyan aktris (d. 1937)
2014 - Ante Žanetić, Hırvat kökenli Yugoslav eski millî futbolcu (d. 1936)
2015 - Léon Mébiame, Gabonlu siyasetçi (d. 1934)
2016 - Zsa Zsa Gábor, Macar asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1917)
2016 - Sata Isobe, Japon voleybolcu (d. 1944)
2016 - Gustavo Quintero, Kolombiyalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1939)
2017 - Kim Jonghyun, Güney Koreli şarkıcı (d. 1990)
2017 - Johan C. Løken, Norveç siyasetçi (d. 1944)
2017 - Ana Enriqueta Terán, Venezuelalı şair ve yazar (d. 1918)
2018 - David C. H. Austin, İngiliz botanikçi ve araştırmacı (d. 1926)
2018 - Alex Badeh, Nijeryalı siyasetçi (d. 1957)
2018 - Steve Daskawisz, Amerikalı oyuncu ve dublör (d. 1944)
2018 - Kazimierz Kutz, Polonyalı film yönetmeni ve senarist (d. 1929)
2018 - María Jesús Rosa Reina, İspanyol boksör (d. 1974)
2018 - Shinobu Sekine, Japon judocu (d. 1943)
2018 - Raimo Vartia, Finlandiyalı basketbol oyuncusu (d. 1937)
2019 - Claudine Auger, Fransız oyuncu (d. 1941)
2019 - Alain Barrière, Fransız şarkıcı (d. 1935)
2019 - Tunç Başaran, Türk yönetmen (d. 1938)
2019 - Geulah Cohen, İsrailli siyasetçi ve aktivist (d. 1925)
2020 - Han Grijzenhout, Eski Hollandalı profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1932)
2020 - Michael Jeffery, Avustralyalı eski asker ve siyasetçi (d. 1937)
2020 - Peter Lamont, İngiliz set tasarımcısı, sanat yönetmeni ve yapım asistanı (d. 1929)
2020 - John Obiero Nyagarama, Kenyalı siyasetçi (d. 1946)
2020 - Nureddin Zerhuni, Cezayirli siyasetçi (d. 1937)
2022 - Lando Buzzanca, İtalyan komedi oyuncusu (d. 1935)
Tatiller ve özel günler
Dünya Göçmenler Günü
Dünya Sağlık İdarecileri Günü
1218
18
|
19 Aralık
|
Olaylar
1154 - 25 Ekim'de İngiltere tahtına oturan II. Henry, Westminster Abbey Kilisesi'nde taç giydi.
1805 - Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız Ordusu, Varşova'ya girdi.
1909 - Almanya'nın Borussia Dortmund futbol kulübü kuruldu.
1915 - Son Anzak ve İngiliz birlikleri, Anafartalar Cephesi ile Arıburnu Cephesi'nin tahliyesini tamamladı.
1918 - Hatay İlinin Dörtyol İlçesinde, Fransız güçlerine karşı ilk kurşun, Karakese Beldesinde Ömer Hocanın oğlu Mehmet (Kara Mehmet) tarafından sıkıldı.
1919 - Mustafa Kemal ve Heyeti Temsiliye, Sivas'tan Ankara'ya hareket etti.
1920 - Millî Mücadele'yi destekleyen Antalya'da Anadolu gazetesi yayınlanmaya başladı.
1948 - İzmir Şehir Tiyatrosu ve Sergi Sarayı yandı.
1950 - Dwight D. Eisenhower, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO) Kuvvetleri Komutanlığına atandı.
1965 - De Gaulle, Fransa Cumhurbaşkanlığına yeniden seçildi.
1966 - Koç Grubu tarafından üretilen ilk Türk otomobili Anadol satışa sunuldu. Peşin fiyatı 26 bin 800 lira idi.
1968 - Piyanist İdil Biret, Paris'te Dünyanın ünlü beş virtüözüyle konser verdi.
1969 - Amerikan 6. Filosu, İzmir'e geldi. Filonun gelişi protesto edildi ve Amerikalı denizciler tartaklandı.
1975 - 2. Türk Basın Kurultayı yapıldı.
1978 - Kahramanmaraş Olayları başladı. 26 Aralık'a kadar süren olaylarda 111 kişi öldü, 176 kişi yaralandı.
1983 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Harbiye Orduevi'nde ileride 6 cilt olarak yayımlayacağı Anıları'nı yazmaya başladı.
1984 - Çin ve Birleşik Krallık, Hong Kong'un 1 Temmuz 1997'de Çin Halk Cumhuriyeti'ne devredilmesi konusunda anlaştı.
1986 - Sovyetler Birliği, rejim muhalifi Andrei Sakharov'u ülke içi sürgünden serbest bıraktığını ve karısını da (Yelena Bonner) affettiğini açıkladı.
1987 - Uluslararası Cumhuriyet Halter Turnuvası'nda Naim Süleymanoğlu, ilk kez millî mayoyu giydi. 60 kiloda koparma (150 kg), silkme (188,5 kg) ve toplamda (337,5 kg) kendisine ait Dünya rekorlarını yeniledi.
1992 - Somali'de "Umut Operasyonu" başlatıldı. Türk Birliği bu harekâta katıldı.
1993 - Kanal D yayın hayatına başladı.
1994 - Olay TV kuruldu.
2000 - Ölüm orucu ve açlık grevlerinin devam ettiği 20 cezaevine müdahale edildi. Hayata Dönüş adı verilen operasyonun ilk gününde, Çanakkale ve Ümraniye cezaevleri hariç 18 cezaevinde eylem sona erdirildi.
2001 - Kabil'e en az 3 bin kişiden oluşacak uluslararası güç konuşlandırılması için BM Güvenlik Konseyi onay verdi.
2003 - Libya lideri Muammer Kaddafi, ülkesinin nükleer ve kimyasal silah üretme hedefinden vazgeçtiğini duyurdu.
2016 - Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov, Ankara'da katıldığı bir sergide uğradığı suikast sonucunda öldürüldü.
2016 - Almanya'nın başkenti Berlin'de Noel pazarında terör saldırısı gerçekleşti. 12 kişi öldü, 56 kişi yaralandı.
Doğumlar
1683 - V. Felipe, İspanya Kralı (ö. 1746)
1819 - James Spriggs Payne, Liberyalı siyasetçi (ö. 1882)
1852 - Albert Abraham Michelson, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1931)
1861 - Italo Svevo, İtalyan yazar (ö. 1928)
1868 - Eleanor H. Porter, Amerikalı yazar (ö. 1920)
1875 - Mileva Marić, Sırp fizikçi (ö. 1948)
1903 - George Davis Snell, Amerikalı bilim insanı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1996)
1906 - Leonid Brejnev, Sovyet siyasetçi (ö. 1982)
1909 - Mustafa Çakmak, Türk güreşçi (ö. 2009)
1910 - Jean Genet, Fransız yazar (ö. 1986)
1915 - Edith Piaf, Fransız şarkıcı (ö. 1963)
1920 - Little Jimmy Dickens, Amerikalı country şarkıcısı (ö. 2015)
1924 - Cicely Tyson, Amerikalı oyuncu ve manken (ö. 2021)
1925 - Tankred Dorst, Alman oyun yazarı, öykücü ve çevirmen (ö. 2017)
1926 - Fikret Otyam, Türk ressam ve gazeteci (ö. 2015)
1929 - Hugh Jack, Avustralyalı Olimpiyat atleti (ö. 2018)
1933 - Galina Volçek, Sovyet-Rus oyuncu, tiyatro, film yönetmeni, siyasetçi ve eğitimci (ö. 2019)
1934 - Pratibha Patil, Hindistan'ın 12. ve ilk kadın devlet başkanı
1940 - Philip Ochs, Amerikalı protest müzik sanatçısı (ö. 1976)
1941 - Li Myong-bak, Güney Koreli politikacı
1941 - Maurice White, Amerikalı soul, rock, reggae ve funk müziği sanatçısı (ö. 2016)
1942 - Gene Okerlund, Amerikalı Profesyonel Güreş sunucusu (ö. 2019)
1942 - Milan Milutinović, Sırp siyasetçi ve eski Sırbistan Cumhurbaşkanı (ö. 2023)
1944 - Verda Erman, Türk piyanist (ö. 2014)
1944 - Alvin Lee, İngiliz gitarist ve rock müzisyeni (ö. 2013)
1944 - William Christie, Amerikalı asılı Fransız müzik yorumcusu
1946 - Rosemary Conley, egzersiz ve sağlık üzerine İngiliz iş insanı, yazar ve yayıncı
1947 - Jimmy Bain, İskoç-İngiliz rock müzisyeni (ö. 2016)
1949 - Christian Dalger, Fransız eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2023)
1951 - Muhammed Rıza Arif, İranlı politikacı ve akademisyen
1952 - Walter Murphy, Amerikalı besteci, aranjör, piyanist, müzisyen, şarkı sözü yazarı ve müzik yapımcısı
1955 - Rob Portman, Amerikalı avukat ve politikacı
1956 - Suzan Aksoy, Türk oyuncu
1957 - Kevin McHale, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1957 - Hasan Atilla Uğur, Türk asker
1958 - Xavier Beulin, Fransız sanayici ve iş insanı (ö. 2017)
1961 - Eric Cornell, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1963 - Jennifer Beals, Amerikalı oyuncu
1963 - Til Schweiger, Alman oyuncu, yapımcı ve yönetmen
1964 - Béatrice Dalle, Fransız oyuncu
1964 - Arvydas Sabonis, Litvan eski basketbolcu
1969 - Richard Hammond, İngiliz televizyon sunucusu
1969 - Aziza Mustafa Zadeh, Azeri piyanist, besteci ve şarkıcı
1972 - Alyssa Milano, Amerikalı oyuncu
1973 - Müge Anlı, Türk televizyon sunucusu ve gazeteci
1975 - Cosmin Contra, Rumen futbolcu
1975 - Brandon Sanderson, Amerikalı fantezi ve bilimkurgu yazarı
1975 - Jeremy Soule, film, televizyon ve video oyunları için soundtrack'ler besteleyen Amerikalı besteci
1977 - Jorge Garbajosa, eski İspanyol profesyonel basketbolcu
1980 - Jake Gyllenhaal, Amerikalı oyuncu
1982 - Tero Pitkämäki, Finlandiyalı atlet
1982 - Mo Williams, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1985 - Gary Cahill, İngiliz futbolcu
1985 - Dan Logan, İngiliz müzisyen
1985 - Lady Sovereign, İngiliz rap ve grime sanatçısı
1986 - Ryan Babel, Surinam asıllı Hollandalı futbolcu
1986 - Lazaros Christodoulopoulos, Yunan millî futbolcu
1986 - Miguel Lopes, Portekizli futbolcu
1987 - Karim Benzema, Cezayir asıllı Fransız millî futbolcu
1987 - Ronan Farrow, Amerikalı gazeteci
1987 - Jacop Kane, Brotherhood of NOD'un kurucusu
1988 - Alexis Sánchez, Şilili futbolcu
1989 - Yamato Machida, Japon futbolcu
1991 - Sumire Uesaka, Japon seslendirme sanatçısı ve şarkıcı
1992 - Iker Muniain, İspanyol millî futbolcu
1993 - Julio Morales, Meksikalı futbolcu
1994 - M'Baye Niang, Fransız asıllı Senegalli millî futbolcu
Ölümler
401 - Anastasius I, 27 Kasım 399 tarihinden 19 Aralık 401'de ölümüne kadar papa
1370 - V. Urbanus, 28 Eylül 1362 - 19 Aralık 1370 döneminde Papalık yapmıştır. 6. Avignon papası (d. 1310)
1741 - Vitus Bering, Danimarkalı denizci (d. 1681)
1796 - Petro Rumyantsev, Rus general (Çariçe II. Katerina'nın emrinde 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşına kumandanlık eden) (d. 1725)
1848 - Emily Bronte, İngiliz romancı (d. 1818)
1851 - Joseph Mallord William Turner, İngiliz ressam (d. 1775)
1915 - Alois Alzheimer, Alman sinir hastalıkları uzmanı (d. 1864)
1922 - Friedrich Delitzsch, Alman Asuriyolog (d. 1850)
1936 - Theodor Wiegand, Alman arkeolog (d. 1864)
1940 - Tomás Carrasquilla, Kolombiyalı yazar (d. 1858)
1940 - Kyösti Kallio, Finlandiya Cumhurbaşkanı (d. 1873)
1944 - II. Abbas Hilmi Paşa, Osmanlı dönemindeki son Mısır Hidivi (d. 1874)
1946 - Paul Langevin, Fransız fizikçi (d. 1872)
1948 - Joseph Friedrich Nicolaus Bornmüller, Alman botanikçi (d. 1862)
1953 - Robert A. Millikan, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1868)
1966 - İhsan İpekçi, Türk yazar ve film yapımcısı (d. 1901)
1968 - Norman Thomas, Amerikalı siyasetçi, yazar ve Presbiteryen papaz (d. 1884)
1972 - Ahmet Emin Yalman, Türk gazeteci ve Vatan gazetesi'nin sahibi (d. 1888)
1975 - William A. Wellman, Amerikalı film yönetmeni ve En İyi Hikâye Akademi Ödülü sahibi (d. 1896)
1980 - Mustafa Parlar, Türk akademisyen ve siyasetçi (d. 1925)
1989 - Stella Gibbons, İngiliz kadın yazar ve romancı (d. 1902)
1989 - M. Sunullah Arısoy, Türk şair ve yazar (d. 1925)
1996 - Marcello Mastroianni, İtalyan sinema oyuncusu (d. 1924)
1997 - Masaru Ibuka, Japon iş insanı (d. 1908)
2002 - Memet Fuat, Türk eleştirmen ve yazar (d. 1926)
2003 - Hope Lange, Amerikalı oyuncu (d. 1933)
2004 - Herbert Brown, İngiltere doğumlu Amerikalı kimyager (d. 1912)
2004 - Renata Tebaldi, İtalyan soprano (d. 1922)
2007 - Bernard Kessedjian, Fransız diplomat (d. 1943)
2009 - Ali Tatar, Türk Deniz Öğretmen Yarbay (d. 1967)
2009 - Zeki Ökten, Türk yönetmen (d. 1941)
2009 - Kim Peek, Amerikalı savant (d. 1951)
2013 - Ned Vizzini, Amerikalı yazar (d. 1981)
2015 - Jimmy Hill, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1928)
2016 - Andrey Karlov, Rus diplomat (d. 1954)
2016 - Şehmus Özer, Türk futbolcu (d. 1980)
2017 - Lito Cruz, Arjantinli tiyatro yönetmeni, oyun yazarı ve oyuncu (d. 1941)
2017 - Yevhen Kotelnykov, Ukrayna asıllı Sovyet futbolcu ve antrenör (d. 1939)
2017 - Hiep Thi Le, Vietnamlı-Amerikalı oyuncu (d. 1971)
2018 - Hugh Jack, Avustralyalı Olimpiyat atleti (d. 1929)
2018 - Geetha Salam, Hint oyuncu (d. 1946)
2018 - Andrzej Skupiński, Polonyalı aktör, yazar, eğitimci ve çevirmen (d. 1952)
2019 - Francisco Brennand, Brezilyalı heykeltıraş ve seramik sanatçısı (d. 1927)
2019 - Jules Deelder, Hollandalı yazar, şair ve müzisyen (d. 1944)
2019 - Yeoryos Metallinos, Yunan akademisyen, eğitimci, tarihçi, din adamı ve yazar (d. 1940)
2019 - Peter Masterson, Amerikalı oyuncu, oyun yazarı, film yapımcısı ve yönetmeni (d. 1934)
2020 - Rosalind Knight, İngiliz tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1933)
2020 - Marjan Lazovski, Makedonyalı profesyonel basketbol antrenörü (d. 1962)
2020 - Maria Piątkowska, Polonyalı uzun atlama sporcusu, kısa mesafe ve engelli koşucusu (d. 1931)
2020 - Bram van der Vlugt, Hollandalı oyuncu (d. 1934)
2021 - Robert H. Grubbs, Amerikalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1942)
Tatiller ve özel günler
1219
19
|
20 Aralık
|
Olaylar
1522 - Rodos'un Fethi: Kanuni Sultan Süleyman, Rodos Şövalyeleri'nin teslimiyetini kabul etti ve adayı boşaltmalarına izin verdi. Şövalyeler daha sonra Malta'ya yerleşti.
1924 - Almanya'da tutuklu bulunan NSDAP lideri Adolf Hitler, şartlı olarak salıverildi.
1924 - Kırkkilise'nin adı Kırklareli olarak değiştirildi.
1938 - İlk elektronik televizyon sisteminin patenti alındı.
1939 - Türkiye'nin Paris'teki Uluslararası Şarap Kurulu'na katılmasına ilişkin yasa çıktı.
1942 - Erbaa-Niksar'da 7.0 büyüklüğünde deprem.
1945 - İstanbul Basın Birliği Başkanlığına, Sedat Simavi getirildi.
1945 - Kürtaj yaptıkları iddiasıyla yargılanan bir ebe, 6 yıl hapse mahkûm oldu.
1947 - Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün yatlarının ödeneği bütçeden çıkarıldı.
1951 - Arco'da (Idaho, ABD) EBR1 nükleer reaktörü, ilk elektrik üretimini gerçekleştirdi.
1955 - 1954 seçimlerinden sonra DP'den ayrılan bazı milletvekilleri Hürriyet Partisi'ni kurdu.
1961 - Yön dergisi, Doğan Avcıoğlu yönetiminde haftalık olarak yayınlanmaya başladı.
1963 - Berlin Duvarı, ilk defa Batı Berlinlilere, Doğu'da kalan akrabalarını bir günlüğüne ziyaret edebilmeleri için açıldı.
1964 - İstanbul Ali Sami Yen Stadyumu'nun açılışı, faciaya sahne oldu. Türkiye-Bulgaristan millî maçının başlamasından önce, izdiham sonucu açık tribünlerden birinin demir parmaklıkları parçalandı: 83 kişi yaralandı.
1969 - Yıldız Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi kapatıldı. Öğrenci Battal Mehmetoğlu'nu öldürmekten sanık biri polis 7 kişi tutuklandı.
1970 - Kapıcılar, Sosyal Sigorta kapsamına alınmak için yürüyüş yaptılar.
1970 - Polonya'da işçilerin üzerine ateş açıldı. İşçiler yiyecek fiyatlarının artmasını protesto ediyorlardı. Olayın ardından Komünist Parti lideri Władysław Gomułka istifa etti, yerine Edward Gierek geçti.
1971 - Pakistan'da Yahya Han istifa etti, yerine Zülfikar Ali Butto Devlet Başkanı oldu.
1971 - Stanley Kubrick'in, Otomatik Portakal filmi gösterime girdi.
1972 - Gazeteci Turhan Dilligil, 21 ay 5 gün hapse mahkûm oldu.
1973 - İspanya Başbakanı Amiral Luis Carrero Blanco otomobilinde öldürüldü. Suikastı, kısa adı ETA olan Bask Yurdu ve Özgürlüğü örgütü üstlendi.
1984 - Kuzey Kıbrıs'ta Polis Örgütü kuruldu.
1985 - Türkiye'de ilk kez bir kadın, bir batında 8 çocuk doğurdu; 5'i erkek, 3'ü kız olan sekizlerden 7'si bir gün, 1'i dört gün yaşayabildi.
1987 - Dona Paz adlı Filipinli yolcu gemisi, Mindoro Adası açıklarında Vector tankeri ile çarpıştı; iki patlama meydana geldi ve 3 binden fazla kişi öldü.
1989 - Panama’nın askeri diktatörü Manuel Noriega, Amerikan Birliklerince iktidardan düşürüldü.
1995 - NATO kuvvetleri, Bosna'da görev yapmaya başladı.
1995 - Bir Amerikan yolcu uçağı, Cali'nin (Kolombiya) 50 km kuzeyinde dağa çarptı: 160 kişi öldü.
1996 - NeXT, Apple Computer ile birleşti ve böylece Mac OS X'in doğumuna giden yol açıldı.
1999 - NASA, Güneşin enerji radyasyonunu araştırma amacıyla ACRIMSat uydusunu uzaya gönderdi.
2002 - Amerika Birleşik Devletleri, Rusya, AB ve BM'den oluşan Ortadoğu Dörtler grubu, İsrail ve Filistin arasında acil ateşkes ilan edilmesi çağrısında bulundu.
2016 - Tultepec, Meksika'daki San Pablito pazarında gerçekleşen havai fişek patlamasında 42 kişi öldü.
Doğumlar
1494 - Oronce Finé, Fransız matematikçi ve kartograf (ö. 1555)
1537 - III. Johan, 1568'den 1592'deki ölümüne kadar İsveç kralı (ö. 1592)
1717 - Vergennes Kontu Charles Gravier, Fransız devlet adamı ve diplomat (ö. 1878)
1840 - Kazimierz Alchimowicz, Polonyalı romantik ressam (ö. 1916)
1841 - Ferdinand Buisson, Fransız politikacı (ö. 1932)
1873 - Mehmet Âkif Ersoy, Türk şair, yazar ve düşünür (ö. 1936)
1890 - Jaroslav Heyrovský, Çek kimyager (ö. 1967)
1894 - Robert Menzies, Avustralyalı avukat ve siyasetçi (ö. 1978)
1898 - Konstandinos Dovas, Yunan asker ve siyasetçi (ö. 1973)
1898 - Irene Dunne, Amerikalı oyuncu (ö. 1990)
1899 - Şerif İçli, Türk bestekâr ve ud sanatçısı (ö. 1956)
1902 - George, Kral V. George ve Kraliçe Mary'nin dördüncü oğlu (ö. 1942)
1904 - Yevgeniya Ginzburg, Rus yazar (ö. 1977)
1910 - Helene Mayer, Alman eskrimci (ö. 1953)
1915 - Aziz Nesin, Türk yazar ve şair (ö. 1995)
1917 - David Bohm, Amerikalı fizikçi (ö. 1992)
1917 - Audrey Totter, Amerikalı oyuncu (ö. 2013)
1921 - George Roy Hill, Amerikalı yönetmen (ö. 2002)
1924 - Charlie Callas, Amerikalı komedyen ve oyuncu (ö. 2011)
1926 - Geoffrey Howe, İngiliz siyasetçi (ö. 2015)
1927 - Kim Young-sam, Güney Koreli politikacı ve demokratik aktivist (ö. 2015)
1932 - John Hillerman, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
1934 - Valentin Krasnogorov, Rus yazar
1939 - Kathryn Joosten, Amerikalı oyuncu (ö. 2012)
1942 - Bob Hayes, Amerikalı atlet (ö. 2002)
1942 - Jean-Claude Trichet, 2003-2011 yılları arasında Avrupa Merkez Bankası Başkanı
1946 - Uri Geller, İsrailli şovmen
1947 - Gigliola Cinquetti, İtalyan şarkıcı, sunucu ve gazeteci
1948 - Onno Tunç, Ermeni asıllı Türk müzisyen ve besteci (ö. 1996)
1948 - Abdulrazak Gurnah, Tanzanyalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1948 - Alan Parsons, İngiliz ses mühendisi, müzisyen ve plak yapımcısı
1948 - Mitsuko Uchida, Japon piyanist
1949 - Soumaïla Cissé, Malili siyasetçi (ö. 2020)
1952 - Jenny Agutter, İngiliz sinema ve TV oyuncusu
1954 - Sandra Cisneros, Amerikalı yazar
1955 - Martin Schulz, Alman siyasetçi
1955 - Binali Yıldırım, Türk siyasetçi, eski Türkiye Ulaştırma Bakanı, Ak Parti 3. Genel Başkanı ve Türkiye Başbakanı
1956 - Muhammed Veled Abdülaziz, Moritanyalı asker ve siyasetçi
1956 - Blanche Baker, Amerikalı aktris ve film yapımcısı
1956 - Anita Ward, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen
1957 - Anna Vissi, Yunan şarkıcı
1959 - Kazimierz Marcinkiewicz, Polonyalı politikacı
1960 - Kim Ki-duk, Güney Koreli yönetmen, senarist ve yapımcı
1965 - Alpaslan Dikmen, Türk foto-muhabir, Galatasaray'ın taraftar grubu UltrAslan'ın kurucusu (ö. 2008)
1966 - Ahmet Yenilmez, Türk tiyatrocu, aktör, şair ve yazar
1968 - Joe Cornish, İngiliz komedyen ve film yapımcısı
1968 - Fatih Mehmet Maçoğlu, Türk laborant ve siyasetçi
1968 - Karl Wendlinger, Avusturyalı eski Formula 1 pilotu
1969 - Alain de Botton, İngiliz yazar
1972 - Anders Odden, Norveçli müzisyen
1972 - Anja Rücker, Alman atlet
1975 - Bartosz Bosacki, Polonyalı futbolcu
1977 - Kerem Kabadayı, Türk yazar, baterist ve Mor ve Ötesi adlı Türk rock grubunun kurucu üyesi
1978 - Geremi Njitap, Kamerunlu futbolcu
1980 - Israel Castro, Meksikalı futbolcu
1980 - Ashley Cole, İngiliz futbolcu
1980 - Martin Demichelis, Arjantinli futbolcu
1983 - Gia Allemand, Amerikalı televizyon yıldızı ve model (ö. 2013)
1983 - Jonah Hill, Amerikalı oyuncu
1990 - JoJo, Amerikalı pop ve R&B şarkıcısı, sözyazarı ve oyuncu
1991 - Fabian Schär, İsviçreli futbolcu
1991 - Jorginho, İtalyan millî futbolcu
1992 - Kseniya Makarova, Rus buz patenci
1997 - Suzuka Nakamoto, Japon şarkıcı ve model
1998 - Kylian Mbappé, Fransız futbolcu
Ölümler
217 - Zephyrinus, yaklaşık 199-217 arasında papa (d. ?)
1355 - Stefan Dušan, 1331 ile 1355 yılları arasında Sırbistan Krallığı Hükümdarı (d. 1308)
1552 - Katharina von Bora, Reform hareketinin önderi Martin Luther'in eşi (d. 1499)
1590 - Ambroise Paré, Fransız hekim ("Modern cerrahinin babası" olarak anılan) (d. 1510)
1722 - Kangxi, Çin'in Qing Hanedanı'nın dördüncü imparatoru (d. 1654)
1783 - Antonio Soler, İspanyol Katalan Hieronymite keşişi, müzisiyen ve besteci (d. 1729)
1849 - William Miller, Amerikalı Baptist vaiz (d. 1782)
1862 - Robert Knox, İskoç cerrah, anatomist ve zoolog (d. 1791)
1877 - Heinrich Ruhmkorff, Alman bilim insanı ve buluşçu (d. 1803)
1917 - Lucien Petit-Breton, Fransız yarış bisikletçisi (d. 1882)
1921 - Julius Richard Petri, Alman bakteriyolog, askeri hekim ve cerrah (d. 1852)
1929 - Émile Loubet, Fransa Cumhurbaşkanı (d. 1838)
1936 - Elsa Einstein, Albert Einstein ikinci eşi ve kuzeni (d. 1876)
1937 - Erich Ludendorff, Alman general (d. 1865)
1939 - Hans Langsdorff, Alman deniz subayı (d. 1894)
1944 - Merna Kennedy, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1908)
1956 - Paul Bonatz, Alman mimar (d. 1877)
1966 - Albert Göring, Alman iş insanı (d. 1895)
1968 - John Steinbeck, Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü, Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1902)
1968 - Max Brod, Yahudi kökenli Alman yazar
1973 - Luis Carrero Blanco, İspanyol siyasetçi (d. 1904)
1973 - Bobby Darin, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu (d. 1936)
1974 - Rajani Palme Dutt, İngiliz gazeteci (d. 1896)
1982 - Arthur Rubinstein, Polonya doğumlu Amerikalı piyano virtüözü (d. 1887)
1984 - Stanley Milgram, Amerikalı sosyal psikolog (d. 1933)
1984 - Dmitri Ustinov, Kızıl Ordu komutanı ve Sovyetler Birliği Mareşali (d. 1908)
1989 - Laika Karabey, Türk besteci ve tanburi (d. 1909)
1993 - Hulusi Kentmen, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1912)
1993 - Nazife Güran, Türk besteci (d. 1921)
1994 - Dean Rusk, Amerikalı siyasetçi ve Dışişleri eski Bakanı (d. 1909)
1996 - Carl Sagan, Amerikalı gök bilimci ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1934)
1998 - Alan Lloyd Hodgkin, İngiliz fizyolog ve biyofizikçi (d. 1914)
2001 - Léopold Sédar Senghor, Senegalli şair ve siyasetçi (d. 1906)
2007 - Savaş Dinçel, Türk oyuncu, karikatürist ve film yönetmeni (d. 1942)
2008 - Robert Mulligan, Amerikalı senarist ve film yapımcısı (d. 1925)
2009 - Brittany Murphy, Amerikalı aktris ve seslendirme sanatçısı (d. 1977)
2012 - Kâmil Sönmez, Türk halk müziği sanatçısı, sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1947)
2016 - Michèle Morgan, Fransız film oyuncusu (d. 1920)
2017 - Annie Goetzinger, Fransız çizer ve çizgi romancı (d. 1951)
2018 - Klaus Hagerup, Norveçli yazar, şair, çevirmen, senarist, aktör ve yönetmen (d. 1946)
2018 - Donald Moffat, İngiliz-Amerikalı oyuncu (d. 1930)
2018 - Henning Palmer, Danimarkalı oyuncu (d. 1932)
2019 - Matti Ahde, Fin siyasetçi (d. 1945)
2019 - Eduard Krieger, Avusturyalı eski millî futbolcu (d. 1946)
2020 - Samsuddin Ahmed, Bangladeşli siyasetçi (d. 1945)
2020 - Doug Anthony, Avustralyalı siyasetçi (d. 1929)
2020 - Nicette Bruno, Brezilyalı oyuncu (d. 1933)
2020 - Inés Moreno, Arjantinli sinema ve dizi oyuncusu (d. 1932)
2020 - Nasser Bin Sabah Al-Ahmad Al-Sabah, Kuveyt Kraliyet ailesi mensubu siyasetçi (d. 1948)
2020 - Fanny Waterman, İngiliz piyanist ve eğitimci (d. 1920)
2020 - Dietrich Weise, Eski Alman profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1934)
2021 - Sezai Aydın, Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (d. 1952)
Tatiller ve özel günler
Dünya İnsan Dayanışma Günü
1220
20
|
21 Aralık
|
Coğrafi olarak Kuzey Yarım Küre için kış solstisi (gün dönümü), Güney Yarım Küre için ise yaz solstisidir (gün dönümü).
Olaylar
1516 - Gazze Muharebesi gerçekleşti.
1603 - Osmanlı Padişahı III. Mehmet öldü, yerine oğlu I. Ahmet tahta çıktı.
1898 - Pierre Curie ve Marie Curie, radyoaktif radyum elementini keşfettiler.
1918 - Osmanlı Padişahı Vahdettin, Meclis-i Mebûsan'ı feshetti.
1925 - Sovyet sinema yönetmeni Sergey Ayzenştayn'ın, Potemkin Zırhlısı adlı filmi gösterime girdi.
1937 - İlk uzun, sesli ve renkli çizgi film olan ve Walt Disney'in yapımcılığındaki, Pamuk Prenses ve Yedi Cücelerin galası yapıldı.
1953 - Türk-Fransız Ticaret Antlaşması imzalandı; antlaşma hükümlerine göre Fransa, Türkiye'ye 100 milyon lira tutarında kredi açacak.
1958 - De Gaulle, Fransa'da 5. Cumhuriyetin Başkanı seçildi.
1959 - Farah Diba, muhteşem bir törenle, İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi ile evlendi.
1959 - İlk İlhan İskender Tiyatro Armağanı'nı, Nedret Güvenç ve Ulvi Uraz aldı.
1959 - Kim dergisi bir ay süreyle kapatıldı. Kim'in sahibi ve Yazı İşleri Müdürü Şahap Balcıoğlu'na 16 ay hapis cezası verildi.
1961 - Londra'dan Tel Aviv'e giden İngiliz Havayolları British Airways'a ait yolcu uçağı, Esenboğa Havaalanı'ndan ayrılışından bir dakika sonra düşerek parçalandı: 26 ölü, 8 yaralı.
1963 - Kanlı Noel: Kıbrıslı Türklere karşı silahlı saldırılar başlatıldı.
1964 - İngiliz Parlamentosu, cinayet suçu için verilen ölüm cezasını kaldırdı.
1968 - Apollo 8, Ay yörüngesindeki görevleri için fırlatıldı.
1969 - Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar istifa etti, yerine Şaban Yıldız seçildi.
1971 - TL'nin değeri yeniden belirlendi: 1 dolar = 14 lira.
1971 - Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliğine, Avusturyalı diplomat Kurt Waldheim seçildi.
1972 - Doğu Berlin'de iki Almanya arasında Temel Anlaşma imzalandı.
1973 - İstanbul'da Hacı Bekir'in Kadıköy, Karaköy, Beyoğlu ve Eminönü işyerlerinde grev başladı.
1978 - Kahramanmaraş'ta sağcılar, iki sol görüşlü öğretmeni öldürdü.
1985 - Konya Genelevi'nde çalışan kadınlar, kendilerini teşhir etmeleri yasaklanınca greve gittiler.
1986 - Şanghay'da toplanan 50 bin öğrenci demokrasi istedi.
1987 - Cumhuriyet döneminin 46. Hükümeti olan, İkinci Turgut Özal Hükûmeti kuruldu.
1988 - Lockerbie Faciası: Pan American World Airways'a ait Boeing 747 tipi yolcu uçağı, Londra-New York seferini yaparken, İskoçya'nın Lockerbie kasabası üzerinde infilak etti: 21 ülkeden 270 kişi öldü (yerde bulunan 11 kişi dahil).
1989 - Amerika Birleşik Devletleri, Panama'yı işgal etti.
1990 - Lice Kaymakamlığına baskıları şikayet etmek için giden köylülere ateş açıldı, 1 kadın ve 1 çocuk öldü.
1991 - Rusya, Belarus, Ukrayna, Kazakistan, Moldova, Azerbaycan, Ermenistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Kırgızistan liderleri, bir araya gelerek, Sovyetler Birliği'ne son verdiler ve Bağımsız Devletler Topluluğu'nu (BDT) (Commonwealth of Independent States) kurduklarını açıkladılar.
1995 - Beytüllahim şehrinin kontrolü, İsrail'den Filistin'e geçti.
1999 - Hakkında iki gıyabi tutuklama kararı bulunan, Şişli eski Belediye Başkanı Gülay Aslıtürk, Londra'da yakalandı.
2005 - Birleşik Krallık'ta hemcinsler arasında medeni birliktelik yasallaştı. Elton John ve hayat arkadaşı David Furnish bu yasadan ilk yararlanan çift oldu.
2012 - Maya takviminde 13. baktunun başlangıcı. (5200 yıl)
2020 - Jüpiter ve Satürn arasında büyük kavuşum yaşandı. Bu, 1623'ten beri iki gezegen arasındaki en yakın kavuşumdu.
Doğumlar
1401 - Masaccio, İtalyan ressam (ö. 1428)
1596 - Petro Mohila, etkili bir Ruthenya Ortodoks ilahiyatçısı ve reformcusu (ö. 1647)
1603 - Roger Williams, Protestan Püriten ilahiyatçı (ö. 1683)
1758 - Jean Baptiste Eblé, Fransız general ve mühendis (ö. 1812)
1773 - Robert Brown, İskoç botanikçi (ö. 1858)
1778 - Anders Sandøe Ørsted, Danimarkalı avukat, siyasetçi ve hukukçu (ö. 1860)
1788 - Adamo Tadolini, İtalyan heykeltıraş (ö. 1868)
1795 - Leopold von Ranke, Alman tarihçi (ö. 1886)
1799 - George Finlay, İskoç tarihçi (ö. 1875)
1804 - Benjamin Disraeli, Britanyalı politikacı ve Birleşik Krallık Başbakanı (ö. 1881)
1805 - Thomas Graham, İskoç kimyacı (ö. 1869)
1815 - Thomas Couture, Fransız ressam ve resim öğretmeni (ö. 1879)
1840 - Namık Kemal, Türk şair (ö. 1888)
1874 - Juan Bautista Sacasa, Nikaragualı tıp doktoru ve siyasetçi (1932-36 arasında Nikaragua Başkanı) (ö. 1946)
1889 - Sewall Wright, Amerikalı genetikçi (ö. 1988)
1890 - Hermann Joseph Muller, Amerikalı genetik bilgini (ö. 1967)
1892 - Walter Hagen, Amerikalı golfçü (ö. 1969)
1896 - Konstantin Rokosovski, Sovyet asker ve devlet adamı (ö. 1968)
1917 - Heinrich Böll, Alman yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1985)
1918 - Kurt Waldheim, Avusturyalı politikacı ve devlet adamı (ö. 2007)
1920 - Alicia Alonso, Kübalı balerin (ö. 2019)
1921 - P. N. Bhagwati, Hint bürokrat ve hakim (ö. 2017)
1926 - Arnošt Lustig, Çek yazar (ö. 2011)
1928 - Ed Nelson, Amerikalı oyuncu (ö. 2014)
1935 - John G. Avildsen, Amerikalı film yönetmeni (ö. 2017)
1935 - Lorenzo Bandini, İtalyan Formula 1 yarışçısı (ö. 1967)
1935 - Phil Donahue, Amerikalı yazar ve film yapımcısı
1935 - Stela Popescu, Rumen oyuncu, hayırsever ve televizyon sunucusu (ö. 2017)
1937 - Jane Fonda, Amerikalı oyuncu
1938 - Rómulo Méndez, Guatemalalı futbol hakemi (ö. 2022)
1939 - Carlos do Carmo, Portekizli şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2021)
1939 - Malcolm Hebden, İngiliz oyuncu
1940 - Frank Zappa, Amerikalı müzisyen (ö. 1993)
1942 - Hu Jintao, Çinli politikacı
1943 - İstemi Betil, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2011)
1947 - Paco de Lucia, İspanyol müzisyen (ö. 2014)
1948 - Samuel L. Jackson, Amerikalı oyuncu
1951 - Steve Perryman, İngiliz millî futbolcu ve teknik direktör
1952 - Dennis Boutsikaris, Amerikalı oyuncu
1953 - Betty Wright, Amerikalı soul ve R&B şarkıcısı, söz yazarı (ö. 2020)
1954 - Christine Evert, Amerikalı tenisçi
1955 - Ali İpin, Türk tiyatro oyuncusu
1955 - Jane Kaczmarek, Amerikalı oyuncu
1957 - Cem Gürdap, Türk sinema oyuncusu (ö. 2007)
1957 - Ray Romano, Amerikalı oyuncu, stand-up komedyen ve senarist ve seslendirme sanatçısı
1959 - Florence Griffith-Joyner, Amerikalı atlet (ö. 1998)
1959 - Corinne Touzet, Fransız oyuncu ve film yapımcısı
1960 - Maiko Kemper, Hollandalı oyuncu
1965 - Andy Dick, Amerikalı televizyon ve radyo sunucusu
1965 - Anke Engelke, Alman komedyen, oyuncu ve sunucu
1965 - Cem Özdemir, Türk ve Çerkes asıllı Alman siyasetçi
1966 - Kiefer Sutherland, Amerikalı oyuncu
1967 - Miheil Saakaşvili, Gürcü-Ukraynalı siyasetçi ve hukukçu
1969 - Julie Delpy, Fransız oyuncu ve müzisyen
1972 - Gülçin Hatıhan, Türk oyuncu
1973 - Matías Almeyda, Arjantinli eski futbolcu
1973 - Karahan Çantay, Türk model ve oyuncu
1975 - Charles Michel, Belçikalı siyasetçi
1976 - Mark Dickel, Yeni Zelandalı basketbolcu
1976 - Sedat Kapanoğlu, Türk bilişimci ve Ekşi Sözlük'ün kurucusu
1977 - Emmanuel Macron, Fransız bankacı, bürokrat ve siyasetçi
1978 - Shaun Morgan, Güney Afrikalı müzisyen
1979 - Steve Montador, Kanadalı profesyonel buz hokeyi oyuncusu (ö. 2015)
1981 - Cristian Zaccardo, İtalyan futbolcu
1981 - İnci Özkasnak, Türk ekonomist, TV sunucusu
1983 - Steven Yeun, Koreli-Amerikaı aktör
1985 - Tom Sturridge, İngiliz oyuncu
1991 - Riccardo Saponara, İtalyan futbolcu
1992 - Junior Tallo, Fildişili futbolcu
1994 - Ahmed Halil, Tunuslu milli futbolcu
1996 - Kaitlyn Dever, Amerikalı oyuncu
1996 - Ben Chilwell, İngiliz futbolcu
Ölümler
72 - Havari Tomas, İsa'nın on iki havarisinden biri
975 - Muiz, 19 Mart 953 - 21 Aralık 975 arasında Fatımi Devleti'nin 4. halifesi ve 14. İsmailiyye imamı (d. 931)
1375 - Giovanni Boccaccio, İtalyan yazar ve şair (d. 1313)
1549 - Marguerite de Navarre, Fransız Rönesans yazarı ve Fransa Kralı I. François'nın kardeşi (d. 1492)
1597 - Peter Canisius, Cizvit tarikatı'nın ilk üyelerinden biri (d. 1520)
1603 - III. Mehmet, Osmanlı'nın 13. Padişahı (d. 1566)
1824 - James Parkinson, İngiliz hekim, jeolog, paleontolog ve politik eylemci (d. 1755)
1863 - Giuseppe Gioacchino Belli, Romalı şair (d. 1791)
1882 - Francesco Hayez, İtalyan ressam (d. 1791)
1920 - Muhammed Abdullah Hasan, Somalili dini ve siyasi lider (d. 1856)
1933 - Knud Rasmussen, Kuzey kutbuna ilk ulaşan Danimarkalı kâşif ve etnolog (d. 1879)
1935 - Kurt Tucholsky, Alman gazeteci ve yazar (d. 1890)
1937 - Frank B. Kellogg, Amerikalı avukat, siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1856)
1940 - F. Scott Fitzgerald, İrlanda asıllı Amerikalı yazar (d. 1896)
1943 - Mahmut Esat Bozkurt, Türk akademisyen ve devlet adamı (d. 1892)
1945 - George S. Patton, Amerikalı asker ve II. Dünya Savaşı'nda ABD Ordusu generali (d. 1885)
1950 - Hattie Wyatt Caraway, Amerikalı politikacı (d. 1878)
1964 - Carl Van Vechten, Amerikalı yazar ve fotoğrafçı (d. 1880)
1968 - Vittorio Pozzo, İtalyan eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1886)
1970 - Elyesa Bazna (Çiçero), Arnavut asıllı Türk casus (d. 1904)
1988 - Nikolaas Tinbergen, Hollanda asıllı etolog ve ornitolog (d. 1907)
1991 - Abdullah Baştürk, Türk sendikacı ve DİSK Genel Başkanı (d. 1929)
1992 - Stella Adler, Amerikalı oyuncu (d. 1901)
1998 - Ernst-Günther Schenck, Alman doktor ve SS-Obersturmbannführer (d. 1904)
2006 - Saparmurat Türkmenbaşı, Türkmenistan Devlet Başkanı (d. 1940)
2009 - Edwin G. Krebs, Amerikalı biyokimyacı (d. 1918)
2010 - Enzo Bearzot, İtalya'yı şampiyonluğa taşıyan teknik direktör (d. 1927)
2013 - İsmet Abdülmecid, Arap Birliği eski genel sekreteri, eski Mısır dışişleri bakanı ve diplomat (d. 1923)
2014 - Billie Whitelaw, İngiliz aktris (d. 1932)
2015 - Emanuel Yarbrough, Amerikalı sumo-pankreas güreşçisi, oyuncu ve dövüş sporcusu (d. 1964)
2016 - Deddie Davies, Galli oyuncu (d. 1938)
2016 - Şehmus Özer, Türk futbolcu (d. 1980)
2017 - Bruce McCandless II, Amerikalı astronot (d. 1937)
2017 - Chu Ishikawa, Japon müzsiyen (d. 1966)
2018 - Edda Göring, Alman aktris (d. 1938)
2019 - Ramachandra Babu, Hint görüntü yönetmeni (d. 1947)
2019 - Martin Peters, İngiliz millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1943)
2019 - Muhammed Şahrur, Suriyeli düşünür ve yazar (d. 1938)
2020 - Ikenwoli Godfrey Emiko, Nijeryalı iş insanı, hayırsever ve geleneksel hükümdar (d. 1955)
2020 - K. T. Oslin, Amerikalı country şarkıcısı, aktris, yapımcı ve söz yazarı (d. 1942)
2020 - Motilal Vora, Hint siyasetçi (d. 1928)
2022 - Pakize Suda, Türk oyuncu ve yazar (d. 1952)
Tatiller ve özel günler
En uzun gece (Şeb-i yelda)
Kış gündönümü (Kuzey yarımkürede)
Dünya Kooperatifçilik Günü
Fırtına: Gündönümü Fırtınası
1221
21
|
22 Aralık
|
Olaylar
1453 - İstanbul Üniversitesi (Darülfünun) kuruldu. Darülfünun, 1933'te üniversiteye dönüştürüldü.
1574 - Padişah III. Murat tahta çıktı.
1829 - Yolcu taşıyan ilk Demiryolu hattı olan Baltimore-Ohio Demiryolu açıldı.
1849 - Dostoyevski son anda idamdan döndü.
1885 - Japonya'da modernleşmenin başladığı Meiji döneminde, kabine sistemine geçilmesiyle Itō Hirobumi, ilk Japonya Başbakanı olarak atandı.
1894 - Yüzbaşı Alfred Dreyfus'un haksız yere casusluk suçuyla yargılandığı Dreyfus davası, Fransa'da başladı.
1895 - Halka açık ilk sinema gösterimi, Paris'te Rennes Sokağı'nda yapıldı. 28 Aralık'tan itibaren de Capucines Bulvarı'ndaki Grand Cafe'nin bodrum katında düzenli gösterimler başladı. Sinemaya adını verenler, kaydında ve gösteriminde kullanılan makineyi icat edip ilk filmleri çekenler, Lyonlu Lumière kardeşlerdi.
1914 - Harbiye Nazırı ve Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Reisi Enver Paşa'nın, Rus işgali altındaki toprakları kurtarmak ve Rusya içlerine ilerlemek amacıyla planladığı Sarıkamış Harekatı başladı.
1930 - Yerli Malı Haftası münasebetiyle İstanbul'da Vitrin Müsabakası yapıldı. Jüri, Beyoğlu'ndaki Oliyon mağazasını en iyi vitrin düzenlemesine sahip dükkân olarak seçti.
1932 - Hindistan'daki İngiliz yönetimi, 28 bin mahkûmu serbest bıraktı. Mahkûmlar arasında Mahatma Gandhi de vardı.
1933 - Almanya'da Reichstag (parlamento binası) yangınını çıkaran Van der Lubbe, idama mahkûm oldu.
1938 - Alman kimyacı Otto Hahn tarafından ilk atom çekirdeği patlatıldı.
1944 - Vietnam Halk Ordusu kuruldu.
1956 - İlk kez bir goril doğal ortamı dışında, bir hayvanat bahçesinde doğum yaptı. Esaret altında doğan gorile 'Colo' adı verildi.
1962 - Hâkimler ve Savcılar Kurulu kuruldu.
1963 - Lakonia adlı yolcu gemisi, Madeira Adaları'nın (Portekiz) 270 km kuzeyinde yandı: 128 kişi öldü.
1964 - Casus uçak Lockheed SR-71 Blackbird (kara kuş) ilk uçuşunu yaptı.
1965 - Birleşik Krallık'ta tüm kara yollarında azami hız sınırı saatte 70 mil (112 km) olarak saptandı. Daha önce bu ülkede bir hız sınırı yoktu.
1974 - Erzurum'da çığ altında kalan 6 kayakçı öldü.
1979 - Paris'teki Türk Turizm ve Tanıtma Bürosu Müdürü Yılmaz Çolpan, uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü. Suikastı ASALA üstlendi.
1979 - Adana ve Gaziantep'te bazı komünistler tarafından Josef Stalin'in doğum günü kutlandı, engel olmak isteyen askerlere açılan ateş sonucu birkaç er yaralandı.
1983 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, İstanbul Üniversitesinde konuştu: "Bu memleketin başına ne gelmişse bilgisizlikten, bağnazlıktan kaynaklanmıştır. Bilgisizlikle, bağnazlıkla ve bunların sonucu olan gericilikle savaşı kesintisiz sürdürmek zorundayız."
1984 - New York metrosunda, Bernhard Hugo Goetz adlı bir beyazın, kendisini gasp edeceklerini iddia ettiği 4 zenciyi öldürdüğü New York metrosu silahlı saldırısı gerçekleşti.
1989 - Romanya Devlet Başkanı Nicolae Ceauşescu, halk ayaklanması sonucu yönetimden alındı.
1989 - Brandenburg Kapısı yeniden açıldı.
1990 - Lech Walesa, Polonya'nın ilk seçilmiş Başkanı sıfatıyla, parlamentoda yemin ederek görevine başladı.
1992 - Futbolcu Tanju Çolak, 9 yıl hapse mahkûm edildi. Çolak, yurda kaçak Mercedes sokmaktan yargılanmaktaydı.
1994 - Yeni Demokrasi Hareketi aynı adla partileşti; Genel Başkanlığa Cem Boyner seçildi.
1999 - Hükûmet Egebank, Yaşarbank, Yurtbank, Sümerbank ve Esbank'a el koydu.
2000 - Madonna, film yönetmeni Guy Ritchie ile İskoçya'da evlendi.
2000 - Türkiye'de Rahşan Affı çıkarıldı.
2002 - Afganistan'da Hamid Karzai'nin Başkanlığında kurulan "Geçici Yönetim" görevine başladı.
2016 - Irak ve Şam İslam Devleti tarafından Sefter Taş ve Fethi Şahin adlı iki Türkün yakılma videosu dünyaya servis edildi.
Doğumlar
245 - Diocletianus, Roma imparatorluğunu Doğu Roma ve Batı Roma olarak paylaştıran Roma imparatoru (ö. 312)
1095 - II. Rugerro, Sicilya Kralı (ö. 1154)
1178 - Antoku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 81. imparatoru (ö. 1185)
1183 - Çağatay Han, Moğol prensi ve Cengiz Han'ın ikinci oğlu (ö. 1242)
1459 - Cem Sultan, Osmanlı şehzade (Fatih Sultan Mehmet'in oğullarından) (ö. 1495)
1597 - III. Frederick, 1616-1659 yılları arasında hüküm süren Holstein-Gottorp dükü (ö. 1659)
1639 - Jean Racine, Fransız şair (ö. 1699)
1856 - Frank B. Kellogg, Amerikalı avukat, siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1937)
1858 - Giacomo Puccini, İtalyan opera bestecisi (ö. 1924)
1869 - Dimitri Egorov, Rus matematikçi (ö. 1931)
1872 - Camille Guérin, Fransız veteriner hekim, bakteriyolog ve immünolog (ö. 1961)
1887 - Srinivasa Aiyangar Ramanujan, Hint matematikçi (ö. 1920)
1888 - Joseph Arthur Rank, İngiliz sanayici ve film yapımcısı (ö. 1972)
1898 - Vladimir Fock, Sovyet fizikçi (ö. 1974)
1899 - Ekrem Hakkı Ayverdi, Türk yazar ve mühendis (ö. 1984)
1900 - Marc Allégret, Fransız senarist ve yönetmen (ö. 1973)
1903 - Haldan Keffer Hartline, Amerikalı fizyolog (ö. 1983)
1905 - Thomas Flowers, İngiliz mühendis ve Colossus bilgisayarı'nın tasarımcısı (ö. 1998)
1907 - Peggy Ashcroft, İngiliz aktris (ö. 1991)
1908 - Giacomo Manzù, İtalyan heykeltıraş (ö. 1991)
1915 - Barbara Billingsley, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2010)
1924 - Sevim Tekeli, Türk bilim tarihi profesörü
1925 - Lefter Küçükandonyadis, Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 2012)
1926 - Alcides Ghiggia, Uruguaylı eski millî futbolcu (ö. 2015)
1928 - Fredrik Barth, Norveçli sosyal antropolog (ö. 2016)
1930 - Arturo Rojas de la Cámara, İspanyol çizgi roman sanatçısı ve karikatürist (ö. 2019)
1932 - Phil Woosnam, Galli eski futbolcu ve teknik direktör (ö. 2013)
1934 - David Pearson, Amerikalı eski otomobil yarışçısı (ö. 2018)
1935 - Paulo Rocha, Portekizli senarist ve film yapımcısı (ö. 2012)
1936 - James Burke, İngiliz yayıncı, bilim tarihçisi ve yazar
1937 - Eduard Uspenski, Rus çocuk kitabı yazarı (ö. 2018)
1943 - Paul Wolfowitz, Amerikalı eski Dünya Bankası başkanı ve diplomat
1945 - Diane Sawyer, Amerikalı gazeteci
1948 - Lynne Thigpen, Amerikalı oyuncu (ö. 2003)
1949 - Maurice Gibb, İngiliz müzisyen ve Bee Gees grubu üyesi (ö. 2003)
1949 - Robin Gibb, Birleşik Krallık doğumlu şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2012)
1955 - Serdar Özgüldür, Türk hukukçu
1955 - Thomas C. Südhof, Alman-Amerikalı biyokimyacı
1958 - Marijam Agischewa, Alman oyuncu
1959 - Bernd Schuster, Alman futbolcu ve teknik direktör
1962 - Ralph Fiennes, İngiliz oyuncu
1963 - Giuseppe Bergomi, İtalyan eski futbolcu
1965 - David S. Goyer, Amerikalı film yönetmeni, senaryo ve çizgi roman yazarı
1966 - Yasemin Çongar, Türk gazeteci ve yazar
1967 - Richey James Edwards, İngiliz müzisyen
1967 - Dan Petrescu, Rumen futbolcu ve teknik direktör
1968 - Emre Aracı, Türk müzikolog, orkestra şefi ve besteci
1968 - Luis Hernández, Meksikalı eski futbolcu
1968 - Dina Meyer, Amerikalı aktris
1969 - Myriam Bédard, Kanadalı biatlet
1970 - Ted Cruz, Amerikalı politikacı
1970 - Adam Guziński, Polonyalı yönetmen ve senarist
1970 - Ömür Gedik, Türk gazete yazarı, sanatçı ve aktivist
1972 - Vanessa Chantal Paradis, Fransız oyuncu, müzisyen ve manken
1978 - Danny Ahn, Güney Koreli sanatçı
1978 - Joy Ali, Fijili hafif siklet boksör (ö. 2015)
1978 - Emmanuel Olisadebe, eski Nijerya doğumlu Polonyalı millî futbolcu
1979 - Eleonora Lo Bianco, İtalyan voleybolcu
1979 - Timur Acar, Türk oyuncu
1982 - Britta Heidemann, Alman eskrimci
1983 - Andrew William Hankinson, Amerikalı profesyonel güreşçi
1983 - José Fonte, Portekizli millî futbolcu
1984 - Basshunter, İsveçli şarkıcı, yapımcı ve DJ
1986 - Fatih Öztürk, Türk futbolcu
1987 - Éder, Portekizli millî futbolcu
1989 - Jordin Sparks, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve model
1992 - Moonbyul, Güney Koreli rapçi, şarkıcı, söz yazarı, dansçı ve aktris
1993 - Raphaël Guerreiro, Portekizli millî futbolcu
1993 - Hedvig Rasmussen, Danimarkalı kürekçi
1993 - Meghan Traino, Amerikalı pop şarkıcısı, söz yazarı ve müzisyen
1994 - İlayda Çevik, Türk oyuncu
1995 - Hande Mehan, Türk müzisyen ve söz yazarı
1996 - Aleyna Solaker, Türk oyuncu
Ölümler
69 - Vitellius, Roma İmparatoru (d. 15)
1666 - Guercino, İtalyan ressam (d. 1591)
1693 - Elisabeth Hevelius, ilk kadın astronomlardan biri (d. 1647)
1828 - William Hyde Wollaston, bir İngiliz kimyager ve fizikçidir (d. 1766)
1867 - Jean-Victor Poncelet, Fransız mühendis ve matematikçi (d. 1788)
1870 - Gustavo Adolfo Bécquer, İspanyol post-romantik, şiir ve kısa öyküler yazarı (d. 1836)
1880 - George Eliot, İngiliz yazar (d. 1819)
1915 - Arthur Hughes, İngiliz ressam ve resimleyici (d. 1832)
1925 - Amelie Beese, Alman kadın havacı (d. 1886)
1936 - Nikolay Ostrovski, Sovyet yazar (d. 1904)
1940 - Nathanael West, Amerikalı yazar (d. 1903)
1942 - Franz Boas, Alman kökenli Amerikan vatandaşı dilbilimci ve etnolog (d. 1858)
1943 - Beatrix Potter, İngiliz yazar, İllüstratör, doğa bilimci ve çevrecidir (d. 1866)
1951 - Karl Koller, Nazi Almanyası'nın Luftwaffe Genelkurmay Başkanı (d. 1898)
1959 - Ziya Şakir, Türk yazar (d. 1883)
1961 - Mükrimin Halil Yinanç, Türk tarihçi ve akademisyen (d. 1900)
1979 - Darryl F. Zanuck, Akademi ödüllü Amerikalı film yapımcısı (d. 1902)
1981 - Hikmet Dizdaroğlu, Türk yazar (d. 1917)
1985 - Lawrence Hauben, Amerikalı senarist ve En İyi Uyarlama Senaryo Akademi Ödülü sahibi (d. 1931)
1989 - Samuel Beckett, İrlandalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1906)
2002 - Hugh Desmond Hoyte, Guyanalı siyasetçi (d. 1929)
2002 - Joe Strummer, Britanyalı müzisyen, besteci ve söz yazarı (d. 1952)
2004 - Nezihe Viranyalı, Türkiye'nin ilk kadın pilotlarından (d. 1925)
2006 - Yelena Muhina, Sovyet Rus jimnastikçi (d. 1960)
2009 - Albert Scanlon, İngiliz futbolcudur (d. 1935)
2014 - Christine Cavanaugh, Amerikalı seslendirme sanatçısı ve oyuncu (d. 1963)
2014 - Joe Cocker, İngiliz rock ve blues sanatçısı (d. 1944)
2014 - Vera Gebuhr, Danimarkalı tiyatro sinema ve dizi oyuncusu (d. 1916)
2015 - Freda Meissner-Blau, Avusturyalı siyâsetçi (d. 1927)
2017 - Jason Lowndes, Avustralyalı bisiklet sporcusu (d. 1994)
2017 - Gonzalo Morales Sáurez, Kosta Rikalı ressam (d. 1945)
2017 - Miruts Yifter, Etiyopyalı uzun mesafe koşucusu eski atlet (d. 1944)
2018 - Paddy Ashdown, İngilliz siyasetçi ve diplomat (d. 1941)
2018 - Roberto Suazo Córdova, Honduraslı siyasetçi ve eski devlet başkanı (d. 1927)
2018 - Aa Jimmy, Endonezyalı oyuncu ve komedyen (d. 1983)
2018 - Talal bin Abdülaziz el-Suud, Suudi Arabistan kraliyet ailesi üyesi (d. 1931)
2019 - Thor Bjarne Bore, Norveçli gazeteci, editör, iş insanı ve siyasetçi (d. 1938)
2019 - Tony Britton, İngiliz oyuncu (d. 1924)
2019 - Ram Dass, Amerikalı yazar (d. 1931)
2019 - Fritz Künzli, İsviçreli millî futbolcu (d. 1946)
2020 - Wojciech Borowik, Polonyalı siyasetçi ve aktivist (d. 1956)
2020 - Claude Brasseur, Fransız oyuncu (d. 1936)
2020 - Norma Cappagli, Arjantinli model ve güzellik kraliçesi (d. 1939)
2020 - Edmund M. Clarke, Amerikalı bilgisayar bilimcisi (d. 1945)
2020 - Rubén Tierrablanca González, Türkiye'de hizmet eden Meksikalı Fransisken piskoposu (d. 1952)
2020 - Özkan Sümer, Türk eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1940)
2021 - Thomas Kinsella, İrlandalı şair, tercüman, editör ve yayımcıdır (d. 1928)
2021 - Frédéric Manns, Fransız ilahiyatçı ve yazar (d. 1942)
2022 - Alikram Humbatov, Azeri siyasetçi (d. 1948)
2022 - Maria Nowak, Polonyalı ekonomist (d. 1935)
Tatiller ve özel günler
Dünya Orgazm Günü
Paramedikler günü (Türkiye)
1222
22
|
23 Aralık
|
Olaylar
1872 - Vefa Lisesi'nde eğitime başlandı.
1876 - I. Meşrutiyet, II. Abdülhamit'in hattı hümayunuyla ilan edildi. 13 Şubat 1878'de sona erse de, ülkede parlamento düşüncesini doğurdu.
1888 - Ağır depresyon geçiren ressam Vincent Van Gogh kulağını kesti.
1916 - I. Dünya Savaşı: Megdaba Muharebesi'nde, Birleşik Kuvvetler Sina yarımadasında bir Türk garnizonunu ele geçirdiler.
1928 - Şair Nâzım Hikmet, 3 yıl 3 ay hapse mahkûm oldu.
1930 - Menemen'deki ayaklanmada, yedek subay öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay, Cumhuriyet karşıtlarınca öldürüldü. Aynı olayda Bekçi Hasan ve Bekçi Şevki de öldürüldü.
1930 - Türkiye ile Yunanistan arasında, nüfus mübadelesi gerçekleştirildi.
1947 - Bell Laboratuvarları, ilk kez transistör'ü dünyaya tanıttı.
1948 - Japonya'nın savaş dönemi Başbakanı Hideki Tojo ve o dönemin liderlerinden 6 kişi Tokyo'da asıldı.
1953 - Sovyetler Birliği'nin eski Gizli Polis Şefi Lavrenti Beria kurşuna dizildi. Beria ajanlıkla suçlanıyordu.
1954 - İnsandan insana ilk böbrek nakli, Boston'daki Peter Bent Brigham hastanesinde gerçekleştirildi. Dr. Joseph Murray ve Dr. J. Hartwell Harrison ikiz kardeşlerin birinden diğerine böbreğini nakletmişlerdi.
1963 - Kanlı Noel olayları: Olaylar sonucu, küçük köylerdeki Türkler daha büyük köylere göçe başladı.
1967 - Fransız düşünür François-Noël Babeuf'ün Devrim Yazıları adlı eserinin Türkçeye çevrilmesi kovuşturmaya uğramış ve kitap toplatılmıştı. Bu durumu protesto etmekten yargılanan aydınlar beraat etti. Yargılanan aydınlar Yaşar Kemal, Melih Cevdet Anday, Demir Özlü, Şükran Kurdakul, Edip Cansever, Arif Damar, Memet Fuat, Orhan Arsal, Hüsamettin Bozok, Sabri Altınel idi.
1972 - Nikaragua'nın Başkenti Managua'da 6.5 büyüklüğünde deprem.
1973 - Fas'ta yolcu uçağı düştü: 106 kişi öldü.
1979 - Türk Hava Yolları'nın Trabzon adlı uçağı Samsun-Ankara seferini yaparken yoğun sis nedeniyle düştü; 39 kişi öldü.
1980 - Mısır'ın Ankara Büyükelçiliğini basan 4 Filistinli idama mahkûm edildi.
1986 - 6 yıldır süren Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu davası sona erdi. DİSK kapatıldı. 1477 sanıktan 264'ü için 15 yıla kadar varan hapis cezaları verildi.
1986 - Geliştirilmiş kompozit malzemelerden yapılmış Voyager adlı uçak, Dünya etrafındaki turunu, durmaksızın ve yakıt ikmali yapmaksızın tamamladı.
1989 - Romanya'nın devrik Başkanı Nicolae Ceauşescu ve karısı Elena, Ülkeden kaçmaya çalışırlarken yakalandılar.
1990 - Yugoslavya'nın üç Cumhuriyetinden biri olan Slovenya'da referandum yapıldı; halk bağımsızlık kararı aldı.
1995 - Hindistan'ın Dabwali kentinde, yıl sonu partisi sırasında çıkan yangında 170'i çocuk 540 kişi öldü.
1996 - Bergama halkı siyanürlü altın üretimini protesto amacıyla çıplak yürüyüş yaptı.
2002 - İran'ın Ardestan kenti yakınında Trabzon aktarmalı Ukrayna uçağı düştü. Uçaktaki Ukraynalı ve Rus 46 bilim insanı öldü.
2004 - Güney okyanusundaki Macquarie Adasında 8.1 büyüklüğünde deprem.
Doğumlar
968 - Zhenzong, Çin'in Song Hanedanı'nın üçüncü imparatorudur (ö. 1022)
1573 - Giovanni Battista Crespi, İtalyan ressam, heykeltıraş ve mimar (ö. 1632)
1597 - Martin Opitz von Boberfeld, Alman şair (ö. 1639)
1605 - Tianqi, Çin'in Ming Hanedanı'nın 15. imparatoru (ö. 1627)
1646 - Jean Hardouin, Fransız bilim insanı (ö. 1729)
1732 - Richard Arkwright, İngiliz sanayici (ö. 1792)
1745 - John Jay, Amerikalı devlet adamı, yurtsever ve diplomat (ö. 1829)
1750 - I. Friedrich Augustus, Saksonya Kralı (ö. 1827)
1777 - I. Aleksandr, Rus Çarı (ö. 1825)
1790 - Jean-François Champollion, Fransız filolog, doğu bilimci ve Mısır bilimci (ö. 1832)
1793 - Dost Muhammed Han, Afganistan hükümdarı (1826-1863) ve Barakzay Hanedanı'nın kurucusu (ö. 1863)
1805 - Joseph Smith, Jr., ABD'li İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesinin kurucu ve ilk peygamberi (ö. 1844)
1810 - Karl Richard Lepsius, Alman mısırbilimci ve filolog (ö. 1884)
1862 - Henri Pirenne, Belçikalı tarihçi (ö. 1935)
1867 - Sarah Breedlove Walker, ABD'nin ilk siyah kadın milyoneri, iş insanı ve hayırsever (ö. 1919)
1907 - James Roosevelt, Başkan Franklin D. Roosevelt ve Eleanor Roosevelt'ın en büyük oğulları (ö. 1991)
1908 - Yousuf Karsh, Ermeni asıllı Kanadalı fotoğrafçı (ö. 2002)
1910 - Kurt Meyer, II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nda Waffen-SS Generali (ö. 1961)
1911 - Niels Kaj Jerne, Danimarkalı immünolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1994)
1916 - Dino Risi, İtalyan sinema yönetmeni (ö. 2008)
1918 - Helmut Schmidt, Almanya Başbakanı (ö. 2015)
1920 - Sadettin Bilgiç, Türk siyasetçi (ö. 2012)
1925 - Pierre Bérégovoy, Fransız siyasetçi ve eski Başbakan (intihar) (ö. 1993)
1926 - Robert Bly, Amerikalı şair, yazar ve aktivist (ö. 2021)
1929 - Chet Baker, Amerikalı caz müzisyeni (ö. 1988)
1933 - Akihito, Japonya İmparatoru
1936 - Frederic Forrest, Amerikalı aktör (ö. 2023)
1937 - Doğan Hızlan, Türk gazeteci ve yazar
1938 - Bob Kahn, Amerikalı elektrik mühendisi
1940 - Memnun Hüseyin, Pakistanlı iş insanı ve siyasetçi (ö. 2021)
1942 - Kennan Adeang, Naurulu siyasetçi (ö. 2011)
1942 - Quentin Bryce, Avustralya'nın 25. Genel Valisi
1943 - Gianni Ambrosio, İtalyan piskopos
1943 - Harry Shearer, Amerikalı oyuncu, komedyen, yazar, seslendirme sanatçısı, müzisyen ve radyo sunucusu
1943 - Silvia, Kral XVI. Carl Gustaf'ın eşi olarak İsveç kraliçesi
1944 - Wesley Clark, Amerikalı asker ve siyasetçi
1945 - Adli Mahmud Mansur, Mısır Yüksek Anayasa Mahkemesi eski başkanı
1946 - Susan Lucci, Amerikalı oyuncu
1948 - Davis Davis, İngiliz politikacı
1950 - Vicente Del Bosque, İspanyol futbol teknik direktörü
1952 - William Kristol, Amerikalı siyasetçi
1955 - Şivan Perwer, Kürt müzisyen, şair ve yazar
1956 - Michele Alboreto, İtalyan yarış pilotu (ö. 2001)
1956 - Dave Murray, İngiliz müzisyen ve Heavy Metal grubu Iron Maiden'ın elektro gitaristi
1958 - Joan Severance, Amerikalı oyuncu
1959 - Demet Akbağ, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1961 - İhsan Eliaçık, Türk yazar ve müfessir
1962 - Bertrand Gachot, Fransız-Belçikalı eski yarışçı
1962 - Stefan Hell, Alman fizikçi
1962 - Kang Je-gyu, Güney Koreli bir film yönetmenidir
1963 - Donna Tartt, Amerikalı kurgu yazarı ve Pulitzer Ödülü sahibi
1964 - Eddie Vedder, Amerikalı müzisyen, grunge türü rock müzik grubu Pearl Jam'in solisti, güftecisi ve gitaristi
1966 - Lisa Marie Abato, Amerikalı pornografik film oyuncusu ve pornografi karşıtı aktivist
1967 - Carla Bruni, İtalyan asıllı Fransız müzisyen ve fotomodel
1968 - Manuel Rivera-Ortiz, Amerikalı fotoğrafçı
1970 - Catriona Le May Doan, Kanadalı sürat patencisi
1971 - Corey Haim, Kanadalı oyuncu (ö. 2010)
1971 - Tara Palmer-Tomkinson, İngiliz TV ünlüsü, sunucu ve model (ö. 2017)
1974 - Agustín Delgado, Ekvadorlu futbolcu
1975 - Colleen Martin, Amerikalı şarkıcı
1976 - Joanna Hayes, Amerikalı engelli koşu atleti
1976 - Jamie Noble, Amerikalı yarı emekli profesyonel güreşçi
1976 - Amjad Sabri, Pakistanlı müzisyen (ö. 2016)
1977 - Jari Mäenpää, Finlandyalı müzisyen
1978 - Estella Warren, Kanadalı Eski senkronize yüzücü, model ve aktris
1979 - Kenny Miller, İskoç eski futbolcu
1986 - Balázs Dzsudzsák, Macar millî futbolcu
1992 - Jeffrey Schlupp, Ganalı millî futbolcu
1996 - Bartosz Kapustka, Polonyalı futbolcu
2002 - Finn Wolfhard, Kanadalı sinema ve dizi oyuncusu
Ölümler
423 - Mingyuan, Siyenpi liderliğindeki Kuzey Wei (Tabgaç) hanedanının bir imparatoruydu (d. 392)
484 - Hunerik, Kuzey Afrika'daki Vandallar ve Alanların kralı
918 - I. Konrad, 911'den 918'e kadar Doğu Frank Krallığı'nı yöneten kral (d. 881)
940 - Râdî, 934–940 döneminde halifelik yapmış yirminci Abbasi halifesi ve halifelerin otuzsekizincisi (d. 907)
1230 - Navarralı Berengaria, İngiltere kraliçesi (d. 1165)
1384 - Thomas Preljubović, 1366'dan 23 Aralık 1384 tarihinde ölümüne kadar Yanya'da Epir Despotluğu hükümdarı
1652 - John Cotton, İngiliz - Amerikalı Protestan-Anglikan din adamı (d. 1585)
1805 - Francis Masson, İskoç botanikçi ve bahçıvandı (d. 1741)
1805 - Pehr Osbeck, İsveçli bir kaşif, doğa bilimci (d. 1723)
1834 - Thomas Robert Malthus, İngiliz iktisatçı (d. 1766)
1864 - Henrik Johan Holmberg, Fin doğa bilimci, jeolog ve etnograf (d. 1818)
1906 - Dame Gruev, Bulgar devrimci (d. 1871)
1907 - Pierre Janssen, Fransız astronom (d. 1824)
1930 - Mustafa Fehmi Kubilay, Türk öğretmen ve asker (d. 1906)
1931 - Mehmet Rauf, Türk romancı (d. 1875)
1939 - Anthony Fokker, Hollandalı uçak üreticisi (d. 1890)
1948 - Kenji Doihara, Japon asker (d. 1883)
1948 - Kōki Hirota, Japon diplomat ve siyasetçi (d. 1878)
1948 - Seishirō Itagaki, Japon asker ve siyasetçi (d. 1885)
1948 - Iwane Matusi, Japon asker. Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri'nin korgenerali (d. 1878)
1948 - Akira Mutō, Japon asker. Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri'nin korgenerali (d. 1892)
1948 - Heitarō Kimura, Japon asker. Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri'nin orgenerali (d. 1888)
1948 - Hideki Tojo, Japon asker, düşünür ve devlet adamı (d. 1884)
1948 - Hong Saik, Japon asker (d. 1889)
1952 - Eli Heckscher, İsveçli tarihçi (d. 1879)
1953 - Lavrenti Beriya Sovyet Gizli Polis Şefi (kurşuna dizilerek) (d. 1899)
1954 - René Iché, Fransız heykeltıraş (d. 1897)
1961 - Kurt Meyer, II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nda Waffen-SS Generali (d. 1910)
1972 - Andrei Tupolev, Sovyet uçak tasarımcısı (d. 1888)
1973 - Charles Atlas, İtalyan asıllı Amerikalı vücut geliştirmeci (d. 1892)
1979 - Peggy Guggenheim, Amerikalı sanat koleksiyoncusu (d. 1898)
1979 - Dirk Stikker, Hollandalı bankacı, sanayici, siyasetçi ve diplomat (d. 1897)
1994 - Sebastian Shaw, İngiliz aktör, yönetmen, oyun ve roman yazarı, şair (d. 1905)
2005 - Lajos Baróti, Macar futbolcu ve teknik direktör (d. 1914)
2007 - Oscar Peterson, Kanadalı caz müzisyeni (d. 1925)
2009 - Cüneyt Gökçer, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1920)
2011 - Aydın Menderes, Türk siyasetçi (Adnan Menderes'in oğlu) (d. 1946)
2013 - Mihail Kalaşnikov, Rus korgeneral ve hafif silah tasarımcısı (d. 1919)
2014 - K. Balachander, Hint sinema yönetmeni ve yazar (d. 1930)
2015 - Michael Earl, Amerikalı kuklacı, seslendirme sanatçısı ve senarist (d. 1959)
2015 - Bülend Ulusu, Türk asker ve siyasetçi (d. 1923)
2015 - Alfred G. Gilman, ABD vatandaşı farmakolojist (ilaç bilimci) (d. 1941)
2015 - Don Howe, İngiliz eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1935)
2015 - Bülend Ulusu, Türk asker ve siyasetçi (d. 1923)
2016 - Heinrich Schiff, Avusturyalı orkestra şefi ve çellist (d. 1951)
2016 - Piers Sellers, Büyük Britanya kökenli Anglo-Amerikan meteorolog ve NASA astronotu (d. 1955)
2017 - Maurice Hayes, İrlandalı siyasetçi (d. 1927)
2017 - Mark Whittow, Britanyalı tarihçi, arkeolog ve akademisyen (d. 1957)
2018 - Alfred Bader, Avusturya asıllı Kanadalı iş insanı, kimyager, hayırsever ve sanat kolleksiyoncusu (d. 1924)
2019 - John Cain, Avustralyalı siyasetçi (d. 1931)
2019 - Mr. Niebla, Meksikalı profesyonel güreşçi (d. 1973)
2019 - Wanda Pimentel, Brezilyalı ressam ve heykeltıraş (d. 1943)
2020 - Irani Barbosa, Brezilyalı siyasetçi (d. 1950)
2020 - James E. Gunn, Amerikalı bilimkurgu yazarı, eleştirmen ve İngilizce profesörü (d. 1923)
2020 - Mannan Hira, Bangladeşli oyun yazarı, film yapımcısı ve yönetmeni (d. 1956)
2020 - Orhan Kural, Türk Maden Yüksek Mühendisi, akademisyen, gezgin ve aktivist (d. 1950)
2020 - Pero Kvrgić, Hırvat aktör (d. 1927)
2020 - Mićo Mićić, Bosnalı-Sırp siyasetçi (d. 1956)
2020 - Kay Purcell, İngiliz aktris ve aktivist (d. 1963)
2020 - Leslie West, Amerikalı rock gitaristi, şarkıcı ve söz yazarı (d. 1945)
2021 - Joan Didion, Amerikalı gazeteci ve yazar (d. 1934)
2021 - Omar Saavedra Santis, Şilili gazeteci ve yazar (d. 1944)
2021 - Faruk Tınaz, Türk müzisyen (d. 1956)
2021 - Alâeddin Yavaşca, Türk tıp doktoru ve Klasik Türk müziği sanatçısı (d. 1926)
2022 - George Cohen, eski İngiliz milli futbolcu (d. 1939)
Tatiller ve özel günler
1223
23
|
24 Aralık
|
Olaylar
1144 - Musul Atabeyi İmadeddin Zengi, Urfa'yı fethederek Urfa Kontluğu'na son verdi.
1865 - Müttefik ordusunun bazı eski üyeleri Pulaski'de (Tennessee, ABD) özel bir sosyal kulüp kurdular: Ku Klux Klan.
1871 - Giuseppe Verdi'nin Aida adlı operası, Süveyş kanalı'nın açılış kutlamalarında, Kahire'de ilk kez çalındı.
1923 - Arnavutluk'ta Cumhuriyet ilan edildi.
1931 - Türkiye'nin ilk sivil havacılık kulübü Aero Kulüp, İstanbul'da kuruldu.
1941 - İkinci Dünya Savaşında Hong-Kong, Japonların eline geçti.
1943 - ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt, General Dwight D. Eisenhower'i Müttefik Kuvvetler Komutanlığına atadı.
1945 - Sodder ailesinin evinde yangın çıktı ve 5 çocuk kayboldu.
1947 - Gerilla lideri Markos Vafiadis önderliğindeki yaklaşık 20 bin komünist, Yunanistan'ın kuzeyinde Serbest Yunan Hükümeti ilan etti.
1951 - Libya, Fransa ve Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
1963 - Kıbrıs'ta Kanlı Noel: Lefkoşa'daki Kumsal bölgesinde Tabib Binbaşı Nihat İlhan'ın eşi Mürüvet İlhan ve çocukları Murat, Kutsi ile Hakan, Rum milliyetçileri tarafından banyo küvetinde öldürüldü.
1963 - TRT Kanunu kabul edildi.
1964 - Seylan (Sri Lanka) ve Hindistan Madras'ta kasırga: 7 bin kişi öldü.
1966 - Sovyet araştırma istasyonu Luna 13 ay yüzeyine yumuşak iniş yaptı.
1968 - "Ortak Pazar'a Hayır" haftası başladı.
1974 - Beatles topluluğu dağıldı.
1976 - Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, zam talebini kabul etmeyince, Türkiye'de Renault otomobil üretimi durduruldu.
1979 - Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER), Kahramanmaraş katliamının yıl dönümünde Türkiye çapında direniş ve protesto eylemleri düzenledi. Eylemler sırasında 4 kişi öldü, 4000 kişi gözaltına alındı. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı TÖB-DER Genel Merkezi'ni kapattı.
1979 - Zeki Ökten'in yönettiği Sürü filmi, Belçika Kraliyet Film Arşivi Uluslararası Seçkin Filmler Yarışması'nda Büyük Ödülü kazandı.
1979 - Sovyetler Birliği, Afganistan'ı işgale başladı. (Bknz. Sovyet-Afgan Savaşı)
1981 - İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi Savcısı, 52 DİSK yöneticisi sendikacı hakkında idam cezası istedi.
1994 - Cumhuriyet Halk Partisi ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti birleşme kararı aldı.
1995 - Erken genel seçim yapıldı. Refah Partisi seçimden birinci parti olarak çıktı, ikinciliği milletvekili sayısı bakımından DYP, oy oranı açısından ANAP aldı.
1997 - Çakal Carlos lakaplı uluslararası terörist Ilich Ramirez Sanchez, bir Fransız mahkemesince, 1975'te iki Fransız müfettiş ve bir Lübnanlının öldürülmesiyle ilgili olarak ömür boyu hapse mahkûm edildi.
1998 - Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Sivas Katliamı Davası'nda 33 kişi hakkındaki idam kararlarını, usul eksiklikleri nedeniyle bozdu. 16 Haziran 2000'de Ankara 1 Numaralı DGM, Yargıtay'ın yerel mahkeme kararını iki kez bozduğu davanın üçüncü yargılamasında 33 sanık hakkında idam cezası verdi. 10 Mayıs 2001'de Yargıtay, 31 kişinin idam cezasını onadı. 2 kişi hakkındaki karar bozuldu.
2003 - Ankara'daki Modern Çarşı'da çıkan yangında 1 kişi öldü. Çarşı kullanılamaz duruma geldi.
Doğumlar
1166 - Yurtsuz John, İngiltere Kralı (Magna Carta'yı imzalayan) (ö. 1216)
1761 - III. Selim, Osmanlı'nın 28. padişahı (ö. 1808)
1791 - Eugène Scribe, Fransız oyun yazarı ve libretto yazarı (ö. 1861)
1798 - Adam Mickiewicz, Polonyalı şair (ö. 1855)
1818 - James Prescott Joule, İngiliz fizikçi (ö. 1889)
1822 - Matthew Arnold, İngiliz şair ve kültür eleştirmeni (ö. 1888)
1824 - Peter Cornelius, Alman besteci, oyuncu, müzik konuları yazarı, şair ve çevirici (ö. 1874)
1837 - Elisabeth, Avusturya İmparatoriçesi (ö. 1898)
1837 - Viktor Janka von Bulcs, Macar botanikçi (ö. 1890)
1845 - Fernand Cormon, Fransız ressam (ö. 1924)
1845 - I. George, Yunanistan Kralı (ö. 1913)
1867 - Tevfik Fikret, Türk şair (ö. 1915)
1868 - Emanuel Lasker, Alman Dünya satranç şampiyonu ve matematikçi (ö. 1941)
1875 - Otto Ender, Avusturyalı siyasetçi (ö. 1960)
1876 - Thomas Madsen-Mygdal, Danimarka Başbakanı (ö. 1943)
1879 - Alexandrine, İzlanda Kraliçesi (ö. 1952)
1881 - Juan Ramón Jiménez, İspanyol şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1958)
1886 - Michael Curtiz, Macar asıllı Amerikalı Oscar Ödülü sahibi yönetmen ("Casablanca" filminin yaratıcısı) (ö. 1962)
1886 - Bogoljub Jevtić, Yugoslavya Krallığı'nda başbakanlık görevi görev yapan Sırp politikacı ve diplomat (ö. 1960)
1889 - Mario Bonnard, İtalyan oyuncu, senarist, yapımcı ve film yönetmeni (ö. 1965)
1889 - Violet Piercy, İngiliz uzun mesafe koşucusu (ö. 1972)
1897 - Koto Okubo, Dünyanın En Yaşlı Kadını unvanına sahiptir (ö. 2013)
1901 - Aleksandr Fadeyev, Sovyet yazar (ö. 1956)
1903 - Aliye Berger, Türk gravür ve grafik sanatçısı ve ressam (ö. 1974)
1903 - Joseph Cornell, Amerikalı heykeltıraş (ö. 1972)
1905 - Howard Hughes, Amerikalı havacı ve iş insanı (ö. 1976)
1914 - Feridun Akozan, Türk mimar, akademisyen ve yazar (ö. 2007)
1914 - Zoya Bulgakova, Sovyet Rus tiyatro oyuncusu (ö. 2017)
1914 - Peter-Paul Goes, Alman aktör (ö. 1962)
1914 - Franco Lucchini, İtalyan 2. Dünya Savaşı as pilotu (ö. 1943)
1915 - Tahir Alangu, Türk edebiyat tarihçisi ve halk bilimi araştırmacısı (ö. 1973)
1915 - Teyfuk Abdul, Sovyetler Birliği Kahramanı madalyalı Kırım Tatarı askeri (ö. 1945)
1916 - Carlo Rustichelli, İtalyan film müziği bestecisi (ö. 2004)
1917 - Münir Ülgür, Türk akademisyen (ö. 2007)
1922 - Ava Gardner, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1990)
1922 - Jonas Mekas, Litvanyalı-Amerikalı film yapımcısı, şair ve sanatçı (ö. 2019)
1924 - Josef Allerberger, Alman keskin nişancı (ö. 2010)
1926 - Maria Janion, Polonyalı akademisyen, eleştirmen, edebiyat kuramcısı ve ünlü feminist (ö. 2020)
1926 - Witold Pyrkosz, Polonyalı aktör (ö. 2017)
1927 - Mary Higgins Clark, Amerikalı Hikâye yazarı ve romancı (ö. 2020)
1928 - Manfred Rommel, Alman politikacı (ö. 2013)
1929 - Red Sullivan, Kanadalı profesyonel buz hokeyi oyuncusu ve antrenör (ö. 2019)
1931 - Alves Barbosa, Portekizli eski bisiklet sporcusu (ö. 2018)
1931 - Lech Trzeciakowski, Polonyalı tarihçi (ö. 2017)
1934 - Stjepan Mesić, Hırvat siyasetçi
1934 - René Garrec, Fransız merkez sağ siyasetçi
1935 - Shusha Guppy, İranlı yazar, editör, şarkıcı (ö. 2008)
1938 - Philippe Nahon, Fransız aktör (ö. 2020)
1938 - John Barnwell, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
1938 - Ion Barbu, Rumen eski millî futbolcu (ö. 2011)
1939 - Dean Corll, Amerikalı seri katil (ö. 1973)
1940 - Anthony Fauci, Amerikalı hekim ve immünolog
1940 - Jan Stráský, Çekoslovakya Başbakanı
1940 - Bill Crothers, Kanadalı atlet
1940 - Janet Carroll, Amerikalı oyuncu
1941 - Miguel Ángel Tábet, Venezuelalı ilahiyatçı (ö. 2020)
1942 - J. B. Dauda, Sierra Leoneli siyasetçi ve ekonomist (ö. 2017)
1943 - Tarja Halonen, Finlandiya'nın 11. ve ilk kadın Cumhurbaşkanı
1945 - Lemmy Kilmister, İngiliz müzisyen, Motörhead adlı heavy metal grubunun kurucusu (ö. 2015)
1946 - Andrew Yao, Çinli bilgisayar bilimcisi
1946 - Roselyne Bachelot, Fransız bakan
1946 - Erwin Pröll, Avusturyalı siyasetçi
1946 - Uri Coronel, Hollandalı iş insanı ve spor yöneticisi (ö. 2016)
1948 - Edwige Fenech, İtalyan sinema oyuncusu ve yapımcı
1951 - Aliye Uzunatağan, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1951 - Jacques Gérault, Fransız bürokrat
1952 - Sarai Tzuriel, İsrailli şarkıcı ve aktris
1952 - Alauddin Ali, Bangladeşli film müziği bestecisi ve sanat yönetmeni (ö. 2020)
1953 - François Loos, Fransız siyasetçi
1954 - Božidar Alić, Hırvat aktör (ö. 2020)
1954 - Ulrike Kriener, Alman oyuncu
1955 - Philippe Étienne, Fransız diplomat
1956 - Irene Khan, Bangladeşli avukat ve Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri
1956 - Ömer Cibali, Tunuslu millî futbolcu
1957 - Hamid Karzai, Afganistan Başbakanı
1958 - Wang Luoyong, Çinli-Amerikalı aktör
1959 - Anil Kapoor, Hint oyuncu
1960 - Lütfi Mestan, Türk asıllı Bulgar siyasetçi
1961 - İlham Aliyev, Azerbaycan Devlet Başkanı
1961 - Wade Williams, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu
1961 - Mary Barra, General Motors Company'nin (GM) yönetim kurulu başkanı ve genel müdürü
1962 - Kate Spade, Amerikalı moda tasarımcısı ve iş insanı (ö. 2018)
1962 - Renaud Garcia-Fons, Fransız folk ve caz müzik yapan çağdaş kontrbasçı
1962 - Bill Siegel, Amerikalı belgesel film yapımcısı ve yönetmeni (ö. 2018)
1963 - Yurtsan Atakan, Türk gazeteci ve bilişim yazarı (ö. 2012)
1963 - Caroline Aherne, İngiliz ünlü komedyen ve oyuncu (ö. 2016)
1965 - Cengiz Bozkurt, Türk oyuncu
1965 - Rosario Bléfari, Arjantinli rock şarkıcısı, söz yazarı, oyuncu ve yazar (ö. 2020)
1966 - Carolin Fink, Alman-Avusturyalı oyuncu
1968 - Nev, Türk şarkıcı
1968 - Reha Yeprem, Türk tiyatrocu, manken ve oyuncu
1968 - Choi Jin-sil, Güney Koreli aktris (ö. 2008)
1968 - Winfried Frey, Alman oyuncu, sunucu ve yazar
1969 - Ed Miliband, Birleşik Krallık politikacısı
1969 - Taro Goto, Japon eski futbolcu
1969 - Ryuji Kato, Japon eski futbolcu
1969 - Mark Millar, İskoç çizgi roman yazarı
1969 - Gintaras Staučė, Litvanyalı eski futbolcu
1970 - Amaury Nolasco, Porto Rikolu oyuncu
1970 - Marco Minnemann, Alman baterist, besteci
1970 - Takehiro Iwagiri, Japon eski futbolcu
1970 - Tha Chill, Amerikalı rapçi ve prodüktör
1971 - Ricky Martin, Porto Rikolu şarkıcı
1971 - Yorgo Alkeos, Yunan şarkıcı
1971 - Miguel Lutonda, Angolalı profesyonel basketbol oyuncusu
1971 - Ömer Kılıç, Türk emekli futbolcu
1972 - Álvaro Mesén, Kosta Rikalı millî futbolcu
1973 - Stephenie Meyer, Amerikalı yazar
1973 - Eddie Pope, Amerikalı millî futbolcu
1973 - Minehide Kimura, Japon eski futbolcu
1974 - Marcelo Salas, Şilili futbolcu
1974 - Ryan Seacrest, Amerikalı radyo programcısı, sunucu ve yapımcı
1974 - Cristina Umaña, Kolombiyalı oyuncu
1974 - Fary Faye, Senegalli millî futbolcu
1974 - Ivan Ranđelović, eski Sırp futbolcu
1975 - Mariya Zaharova, Rus diplomat
1976 - Lynn Chen, Amerikalı oyuncu ve müzisyen
1976 - Carlos Henrique Raimundo Rodrigues, Brezilyalı eski futbolcu
1976 - Lee Nurse, İngiliz kriketçi (ö. 2020)
1976 - Serkan Altunorak, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1977 - Américo, Şilili şarkıcı
1977 - Berke Özgümüş, Türk müzisyen ve Redd'in davulcusu
1977 - Glen Salmon, Güney Afrikalı millî futbolcu
1978 - Yıldıray Baştürk, Türk futbolcu
1978 - Souleymane Diawara, Senegalli millî futbolcu
1979 - Pang Qing, Çinli buz patenci
1979 - Chris Hero, Amerikali profesyonel güreşçi
1979 - Tülin Özen, Türk tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu
1979 - Oğuzhan Bahadır, Türk futbolcu
1980 - Stephen Appiah, Ganalı futbolcu
1980 - Maarja-Liis Ilus, Eston şarkıcı
1980 - Andrew Barron, Yeni Zelandalı millî futbolcu
1980 - Kenan Ece, Türk oyuncu
1980 - Eren Balkan, Türk sinema, tiyatro oyuncusu ve çevirmen
1980 - Nneka, Nijeryalı hip hop/soul şarkıcısı, söz yazarı ve oyuncu
1981 - Dima Bilan, Rus şarkıcı
1981 - Justice Christopher, Nijeryalı millî futbolcu
1981 - Xatar, Kürt kökenli Alman rapçi
1981 - Shane Tuck, Avustralya futbolu oyuncusu
1981 - Alexander Wolfe, İngiliz şarkıcı-şarkı yazarı ve müzisyen
1982 - Mickaël Roche, Tahitili kaleci
1983 - Cao Lei, Çinli halterci
1984 - Burak Özçivit, Türk dizi ve film oyuncusu
1984 - Wallace Spearmon, Amerikalı Kısa mesafe koşucusu
1984 - Rogério Miranda Silva, Brezilyalı futbolcu
1985 - Léo Silva, Brezilyalı futbolcu
1986 - Theodor Gebre Selassie, Çek futbolcu
1986 - Riyo Mori, Japon model
1986 - Lee Yong, Güney Koreli millî futbolcu
1986 - Gavintra Photijak, Taylandlı manken ve oyuncu
1986 - Kaan Yıldırım, Türk oyuncu
1988 - Emre Özkan, Türk futbolcu
1988 - Kohei Doi, Japon futbolcu
1988 - Stefanos Athanasiadis, Yunan millî futbolcu
1988 - Dušan Cvetinović, Sırp futbolcu
1988 - Simon Zenke, Nijeryalı futbolcu
1988 - Nura, Arap kökenli Alman rapçi ve söz yazarı
1989 - Diafra Sakho, Senegalli millî futbolcu
1991 - Louis Tomlinson, İngiliz şarkıcı ve One Direction üyesi
1991 - Hafsa Şeyda Burucu, Türk karateci
1992 - Serge Aurier, Fildişi Sahilli millî futbolcu
1992 - Michel Babatunde, Nijeryalı millî futbolcu
1992 - Mohammed Fatau, Ganalı futbolcu
1992 - P. J. Hairston, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1992 - Salim Cissé, Gineli futbolcu
1993 - Yuya Kubo, Japon futbolcu
1993 - Michel Babatunde, Nijeryalı millî futbolcu
1993 - Prince-Désir Gouano, Fransız futbolcu
1994 - Ryosuke Kawano, Japon futbolcu
1995 - Fabrice Ondoa, Kamerunlu millî futbolcu
1996 - Sümeyye İloğlu, Türk millî tekvandocu
1997 - Stefan Airapetjan, Eston şarkıcı
1998 - Declan McKenna, İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen
Ölümler
1521 - Bıyıklı Mehmed Paşa, Türk asker ve devlet adamı
1524 - Vasco da Gama, Portekizli kâşif ve seyyah (d. 1468)
1541 - Andreas Karlstadt, Alman Hristiyan Teolog (d. 1486)
1638 - Tayyar Mehmed Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. ?)
1813 - Go-Sakuramachi, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 117. hükümdarı (d. 1740)
1824 - Pushmataha, Kızılderili şefi (d. 1764)
1840 - François Fulgis Chevallier, Fransız botanikçi (d. 1796)
1850 - Frédéric Bastiat, Fransız ekonomist ve teorisyen (d. 1801)
1863 - William Makepeace Thackeray, İngiliz yazar (d. 1811)
1872 - William John Macquorn Rankine, İskoç mühendis, fizikçi ve matematikçi (d. 1820)
1876 - Narcyza Żmichowska, Polonyalı romancı ve şair (d. 1819)
1889 - Charles Mackay, İskoç şair, yazar, gazeteci ve şarkı yazarı (d. 1814)
1909 - Nicolaas Pierson, Hollanda ekonomisti ve Liberal devlet adamı (d. 1839)
1913 - Jacob Brønnum Scavenius Estrup, Danimarkalı politikacı (d. 1825)
1935 - Alban Berg, Avusturyalı besteci (d. 1885)
1938 - Bruno Taut, Alman mimar (d. 1880)
1940 - Cezmi Erçin, Türk siyasetçi (d. 1894)
1942 - François Darlan, Fransız amirali ve siyasetçi (d. 1881)
1945 - Mehmet Rıza Dinçay, Türk siyasetçi (d. 1874)
1947 - Helen Bradford Thompson Woolley, Amerikalı psikolog (d. 1874)
1950 - Lev Berg, Rus coğrafyacı, biyolog ve ihtiyolog (d. 1876)
1951 - Gustav Haloun, Çek sinolog (d. 1898)
1959 - Edmund Goulding, İngiliz film yönetmeni, oyun yazarı ve tiyatro yönetmeni (d. 1891)
1959 - Ali Seyfi Tülümen, Türk bürokrat (d. 1909)
1962 - Reşide Bayar, Türkiye Cumhuriyeti'nin 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın eşi (d. 1886)
1963 - Burhanettin Uluç, Türk askerî veteriner hekimi ve siyasetçi (d. 1902)
1967 - Hüseyin Özbay, Türk siyaset adamı (d. 1913)
1973 - Necati Çiller, Türk gazeteci ve bürokrat (d. 1898)
1975 - Bernard Herrmann, Amerikalı besteci ve En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahibi (d. 1911)
1977 - Edmund Veesenmayer, Alman politikacı, subay (SS-Brigadeführer) ve savaş suçlusu (d. 1904)
1979 - Sona Hacıyeva, Azeri oyuncu (d. 1907)
1979 - Şadi Çalık, Türk heykeltıraş (d. 1917)
1979 - Rudi Dutschke, Alman sosyolog (1960'lı yılların öğrenci hareketlerinde Almanya'nın en tanınmış lideri) (d. 1940)
1979 - Francine Faure, Fransız piyanist ve matematikçi (d. 1914)
1980 - Karl Dönitz, Alman Donanma Komutanı, Büyük Amiral ve II. Dünya Savaşı sonlarında Almanya'nın Cumhurbaşkanı (d. 1891)
1981 - Özer Baykay, Türk öğretim üyesi, ekonomist, siyasetçi ve yazar (d. 1946)
1982 - Louis Aragon, Fransız yazar (d. 1897)
1984 - Edoardo Detti, İtalyan mimar ve şehir planlamacısı (d. 1913)
1984 - Peter Lawford, İngiliz oyuncu (d. 1923)
1984 - Sami Zan, Türk Anatomi profesörü ve akademisyen (d. 1921)
1984 - Mazhar Özkol, Türk siyasetçi (d. 1912)
1987 - Joop den Uyl, Hollandalı siyasetçi ve Başbakan (d. 1919)
1987 - Thérèse Bertrand-Fontaine, Fransız doktor (d. 1895)
1992 - Peyo, Belçikalı karikatürist, (d. 1928)
1994 - Rossano Brazzi, İtalyan oyuncu ve şarkıcı (d. 1916)
1994 - John Osborne, İngiliz oyun yazarı, senarist ve politik aktivist (d. 1929)
1995 - Carlos Lapetra, İspanyol eski millî futbolcu (d. 1938)
1996 - Étienne Dailly, Fransız senatör ve hukukçu (d. 1918)
1997 - Toshirō Mifune, Japon oyuncu (d. 1920)
1997 - Mario Ferrari Aggradi, İtalyan siyasetçi ve eski bakan (d. 1916)
1998 - Matt Gillies, İskoç futbolcu ve teknik direktör (d. 1921)
1999 - João Figueiredo, Brezilya'nın 30. Devlet Başkanı (d. 1918)
1999 - Maurice Couve de Murville, Fransız siyasetçi ve eski başbakan (d. 1907)
2003 - Herman Keiser, Amerikalı golfçü (d. 1914)
2004 - Anthony Meyer, İngiliz siyasetçi ve diplomat (d. 1920)
2005 - George Gerbner, Macar asıllı Amerikalı iletişim bilim profesörü (d. 1919)
2008 - Harold Pinter, İngiliz yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1930)
2008 - Samuel P. Huntington, Amerikalı siyaset bilimci (d. 1927)
2009 - Rafael Caldera, Venezuelalı siyasetçi (d. 1916)
2010 - Frances Ginsberg, Amerikalı opera şarkıcısı (d. 1955)
2010 - Ljubomir Ćipranić, Sırp aktör (d. 1936)
2010 - Ferruh Başağa, Türk ressam (d. 1914)
2011 - Johannes Heesters, Hollandalı oyuncu, şarkıcı ve komedyen (d. 1903)
2012 - Jack Klugman, Amerikalı oyuncu ve Emmy ödülü sahibi (d. 1922)
2012 - Charles Durning, Amerikalı sinema, sahne ve televizyon oyuncusu (d. 1923)
2012 - Capital Steez, Amerikalı hip hop sanatçısı (d. 1993)
2014 - Jacques Garelli, Fransız filozof ve şair (d. 1931)
2014 - Rubén Amorín, Uruguaylı futbolcu, teknik direktör ve spor yazarı (d. 1927)
2015 - Ömer Akbel, Türk büyükelçi (d. 1940)
2016 - Richard Adams, İngiliz yazar (d. 1920)
2016 - Rick Parfitt, İngiliz rock müzisyeni ve gitaristi (d. 1948)
2017 - Heather Menzies, Amerikalı oyuncu, manken ve aktvist (d. 1949)
2018 - Jozef Adamec, Slovak eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1942)
2018 - Martha Érika Alonso, Meksikalı siyasetçi ve bürokrat (d. 1973)
2018 - Rafael Moreno Valle Rosas, Meksikalı eski siyasetçi ve bürokrat (d. 1968)
2018 - Dionne Rose-Henley, Jamaikalı kadın Olimpiyat atleti (d. 1969)
2019 - Nur Ali Tabende, İranlı insan hakları aktivisti (d. 1927)
2019 - Allee Willis, Amerikalı söz yazarı, set tasarımcısı, yazar, koleksiyoncu ve yönetmen (d. 1947)
2020 - Benedicto Bravo, Meksikalı profesyonel futbolcu (d. 1962)
2020 - Ivry Gitlis, İsrailli kemancı, pedagog, yazar ve oyuncu (d. 1922)
2020 - Aleksandar Ivoš, Sırp asıllı Yugoslav millî futbolcu (d. 1931)
2020 - Milorad Janković, Eski Yugoslav millî futbolcu (d. 1940)
2020 - B. J. Marsh, Amerikalı siyasetçi ve iş insanı (d. 1940)
2020 - Vincent Mhlanga, Svazilandlı siyasetçi (d. ?)
2020 - David Sneddon, eski İskoç profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1936)
2022 - Franco Frattini, İtalyan siyasetçi (d. 1957)
Tatiller ve özel günler
Noel (Doğuş Bayramı) arifesi
1224
24
|
26 Aralık
|
Olaylar
1865 - Amerikalı James H. Nason, süzme kahve makinasının patentini aldı.
1898 - Marie Curie ve Pierre Curie, radyumu keşfettiklerini ilan ettiler. Curie'ler, 1903'te bu buluşlarıyla Nobel Fizik Ödülünü aldılar.
1908 - Jack Johnson, Sidney Avustralya'da Tommy Burns'ü yenerek Dünyanın ilk siyah ağır siklet boks şampiyonu oldu.
1923 - Kısmî genel af kanunu kabul edildi.
1925 - Uluslararası saat ve takvimin kullanımı, TBMM'de kabul edildi.
1925 - Türkiye, bir kanunla Gregoryen takvime geçti.
1932 - Samsun-Sivas demiryolu hattı açıldı.
1933 - FM radyo'nun patenti alındı.
1934 - Menemen'de yapılan Kubilay anıtı törenle açıldı.
1938 - Cumhuriyet Halk Partisi olağanüstü kurultayı toplandı. Kurultayda Mustafa Kemal Atatürk "Ebedi Şef", İsmet İnönü ise "Millî Şef" ilan edildi.
1957 - Dokuz subayın, isyan muharrikliği (kışkırtıcılığı) yapmak ve fesat çıkarmaktan tutuklandıkları açıklandı. 26 Mayıs 1958'de başlayan yargılamalar sonucunda, Dokuz Subay Olayı sanıklarından Kurmay Binbaşı Samet Kuşçu, 2 yıl hapis ve ordudan tart cezasına çarptırıldı, öteki sanıklar beraat etti.
1968 - İstanbul Üniversitesi'nde öğrenciler, Rektörlük Binasını işgal ettiler. Üniversite süresiz kapatıldı.
1972 - Yazar Fakir Baykurt ve 7 arkadaşı, sekizer yıl onar ay hapse mahkûm oldu. Fakir Baykurt ve arkadaşları gizli örgüt kurmak iddiasıyla yargılanıyorlardı.
1975 - Sovyetler Birliği, Dünyanın ilk süpersonik taşıma uçağı olan Tupolev Tu-144'ü hizmete soktu.
1982 - Time dergisi yılın adamı listesi'ne ilk kez insan olmayan bir nesne girdi: Kişisel bilgisayar.
1983 - Hisarbank, İstanbul Bankası ve Ortadoğu İktisat Bankası, Ziraat Bankası'na devredildi. Devredilen bankalarda çalışan 1329 kişi tazminatları ödenerek işten çıkarıldı.
1986 - Dünyanın nüfusu 5 milyara ulaştı.
1988 - Kültür ve Sanat Büyük Ödülü, sinema alanındaki çalışmaları ve katkıları nedeniyle sinema yönetmeni Lütfü Akad'a verildi.
1991 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti milletvekili Mahmut Alınak, "Geçenlerde iki kardeşimiz öldü, biri asker, biri PKK'lı" deyince Meclis'te olay çıktı. Alınak zorla kürsüden indirildi.
1991 - Rusya bağımsızlığını ilan etti.
1992 - Ankara-Haydarpaşa hattındaki ilk elektrikli tren hizmete girdi.
1994 - 37 aydının Madımak Oteli'nde yakılmasıyla ilgili Sivas davası sonuçlandı. Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi, 22 sanığa verilen idam cezasını on beşer yıl ağır hapis cezasına çevirdi. Mahkeme, Aziz Nesin'in halkı tahrik ettiğini ve olayların çıkmasına yol açtığını öne sürdü.
1995 - Uzun yıllar devam edecek olan Manisa davasına konu olan Manisalı gençler göz altına alındı.
1996 - TBMM, Susurluk Komisyonu'na bilgi veren Millî İstihbarat Teşkilatı (Millî İstihbarat Teşkilatı) Kontr-terör Daire Başkanı Mehmet Eymür, Millî İstihbarat Teşkilatı'nın Abdullah Çatlı'yı 1980 sonrası yurt dışı operasyonlarda kullandığını açıkladı.
2003 - İran'ın Kirman Eyaleti'nde 6.6 büyüklüğünde deprem oldu. Çoğunluğu Bam'da olmak üzere 20.000 kişi öldü.
2004 - Hint Okyanusu tabanında meydana gelen 9,1 büyüklüğündeki depremin yarattığı tsunami, Güneydoğu Asya'da okyanusa kıyısı bulunan 13 ülkede 200.000 den fazla kişinin ölümüne veya kaybolmasına yol açtı. Yalnızca Endonezya'da 128.000 kişi öldü.
2005 - TÜBİTAK'ın geliştirdiği Pardus GNU Linux'un ilk sürümü yayınlandı.
2006 - Nijerya'nın Lagos kentinde bir petrol boru hattında meydana gelen patlamada 500'den fazla kişi öldü.
2006 - Tayvan'ın güney ucundaki Hengchun'un 23 km açığında 7,2 şiddetinde deprem meydana geldi.
Doğumlar
1756 - Bernard Germain de Lacépède, Fransız doğa tarihçisi (ö. 1825)
1769 - Ernst Moritz Arndt, Alman şair ve siyasetçi (ö. 1830)
1780 - Mary Somerville, İngiliz bilim insanı ve polimat (ö. 1872)
1785 - Étienne Constantin de Gerlache, Hollanda Birleşik Krallığı'nda avukat ve politikacı (ö. 1871)
1791 - Charles Babbage, İngiliz matematikçi (ö. 1871)
1798 - Amariah Brigham, Amerikalı psikiyatrist (ö. 1849)
1847 - Stephen Sauvestre, Fransız mimar (ö. 1919)
1861 - Emil Wiechert, Alman jeofizikçi (ö. 1928)
1864 - Yun Chi-ho, Koreli eğitimci, bağımsız aktivist ve siyasetçi (ö. 1945)
1866 - John Devey, İngiliz eski futbolcu (ö. 1940)
1873 - Norman Angell, İngiliz ekonomist ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1967)
1879 - Armen Tigranyan, Ermeni besteci ve orkestra şefi (ö. 1950)
1880 - Elton Mayo, Avustralyalı psikolog, sosyolog ve organizasyon kuramcısı (ö. 1949)
1883 - Maurice Utrillo, Fransız oyuncu (ö. 1955)
1890 - Rainer von Fieandt, Finlandiya Başbakanı (ö. 1972)
1890 - Konstandinos Yeorgakopulos, Yunan Başbakanı (ö. 1973)
1891 - Henry Miller, Amerikalı yazar (ö. 1980)
1894 - Falih Rıfkı Atay, Türk yazar ve gazeteci (ö. 1971)
1893 - Mao Zedung, Çinli devrimci, siyasetçi ve Çin Komünist Partisi kurucusu (ö. 1976)
1897 - Pyotr Gluhov, Sovyet yazar (ö. 1979)
1903 - Stefan Ryniewicz, Polonyalı diplomat ve müsteşar (ö. 1988)
1904 - Alejo Carpentier, Kübalı yazar (ö. 1980)
1909 - Oldřich Nejedlý, Çek eski millî futbolcu (ö. 1990)
1914 - Richard Widmark, Amerikalı oyuncu (ö. 2008)
1918 - Ali Şen, Türk oyuncu (ö. 1989)
1918 - George Yorgo Rallis, Yunan siyasetçi (ö. 2006)
1919 - İlita Daurova, Sovyet pilot (ö. 1999)
1921 - Steve Allen, Amerikalı televizyoncu, radyocu, müzisyen, besteci, aktör, komedyen ve yazar (ö. 2000)
1922 - Norman Orentreich, Amerikalı cilt uzmanı (dermatolog) ve kozmetikçi (ö. 2019)
1923 - Necdet Levent, Türk besteci (ö. 2017)
1924 - János Aczél, Macar-Kanadalı matematikçi (ö. 2020)
1924 - Baki Tamer, Türk karakter, tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (ö. 2004)
1925 - Natalia Revuelta Clews, Kübalı sosyaelit (ö. 2015)
1926 - Earle Brown, Amerikalı besteci (ö. 2002)
1926 - Ali Cevan, İranlı fizikçi
1927 - Heyecan Başaran, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2016)
1929 - Kathleen Crowley, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
1929 - Taarak Mehta, Hint oyun ve köşe yazarı, mizahçı (ö. 2017)
1930 - Jean Ferrat, Fransız şarkıcı ve şarkı sözü yazarı (ö. 2010)
1930 - Donald Moffat, İngiliz-Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
1930 - Krishna Bose, Hint kadın siyasetçi, eğitimci ve yazar (ö. 2020)
1933 - Caroll Spinney, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2019)
1934 - Richard Swinburne, İngiliz felsefeci
1934 - Mari Hulman George, Amerikalı hayırsever iş insanı (ö. 2018)
1935 - Gnassingbé Eyadéma, Togo devlet başkanı (ö. 2005)
1936 - Kayhan Yıldızoğlu, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1937 - John Horton Conway, İngiliz matematikçi (ö. 2020)
1937 - Abdülbaki Hermassi, Tunuslu siyasetçi
1938 - Bahram Beizai, İranlı oyun yazarı ve yönetmen
1939 - Phil Spector, Amerikalı albüm yapımcısı ve şarkı yazarı
1939 - Eduard Kukan, Slovak diplomat ve siyasetçi
1940 - Edward C. Prescott, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 2022)
1940 - Teruki Miyamoto, Japon eski millî futbolcu (ö. 2000)
1941 - Şener Şen, Türk oyuncu
1941 - Daniel Schmid, İsviçreli yönetmen (ö. 2006)
1942 - Rıza Naci, İranlı Azeri oyuncu
1943 - Ekmeleddin İhsanoğlu, Türk bilim tarihi profesörü, akademisyen, diplomat, siyasetçi, yazar
1943 - Carlo Benetton, İtalyan bilyoner iş insanı (ö. 2018)
1944 - Galsan Çinag, Tıva asıllı Moğol yazar
1944 - Ekber Kargercem, İranlı millî futbolcu
1946 - Yusuke Omi, Japon eski millî futbolcu
1946 - Joseph Sifakis, Fransız-Yunan bilgisayar bilimcisi
1947 - Kunio Okawara, Japon mekanik tasarımcı
1947 - George Konrote, Fijili siyasetçi
1947 - Dominique Baratelli, Fransız eski kaleci
1947 - Peter Sattmann, Alman oyuncu ve müzisyen
1947 - Anne Gazeau-Secret, Fransız büyükelçi
1948 - Ali Kırca, Türk haber sunucusu ve yazar
1949 - José Ramos-Horta, Doğu Timor'un 2. Cumhurbaşkanı ve siyasetçi
1950 - Raca Pervez Eşref, Pakistan'ın 17. Başbakanı
1951 - John Scofield, Amerikalı caz gitaristi ve besteci
1952 - Aleksandr Ankvab, Abhazya eski Cumhurbaşkanı
1952 - Riki Sorsa, Fin şarkıcı (ö. 2016)
1952 - Bob Flanagan, Amerikalı performans sanatçısı, komedyen, yazar, şair ve müzisyen (ö. 1996)
1953 - Toomas Hendrik Ilves, Eston siyasetçi ve diplomat
1953 - Leonel Fernández, Dominik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
1953 - Necmettin Pamir, Türk beyin cerrahı
1954 - Tony Rosato, Kanadalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı (ö. 2017)
1955 - Zlatko Lagumdžija, Bosnalı siyasetçi
1956 - David Sedaris, Amerikalı mizahçı, yazar ve komedyen
1956 - Vezir Orucov, Azerbaycan Ulusal Kahramanı (ö. 1993)
1956 - Beppe Severgnini, İtalyan yazar ve gazeteci
1958 - Adrian Newey, İngiliz yarış mühendisi, aerodinamist, tasarımcı ve teknik yönetici
1958 - Boris İsaçenko, Beyaz Rus eski okçu
1959 - Chuck Mosley, Amerikalı şarkıcı (ö. 2017)
1959 - Gültekin Tetik, Türk yönetmen, görüntü yönetmeni, yapımcı ve profesyonel fotografçı
1960 - Cem Uzan, Türk siyasetçi ve iş insanı
1960 - Aziz Buderbala, Faslı millî futbolcu
1961 - John Lynch, Kuzey İrlandalı oyuncu
1962 - James Kottak, Amerikalı davulcu
1962 - Jean-Marc Ferreri, Fransız millî futbolcu
1962 - Carina Jaarnek, İsveçli şarkıcı (ö. 2016)
1963 - Lars Ulrich, Danimarka asıllı Amerikalı müzisyen ve Metallica'nın davulcusu
1963 - Valeriu Chiveri, Moldovalı diplomat
1965 - Mazinho Oliveira, Brezilyalı millî futbolcu
1965 - Eldar Hasanov, Azerbaycan Ulusal Kahramanı (ö. 1994)
1968 - Tricia Leigh Fisher, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1968 - Selim Özer, Türk eski millî futbolcu
1969 - Thomas Linke, Alman millî futbolcu
1971 - Jared Leto, Amerikalı oyuncu ve müzisyen
1971 - Cécile Bois, Fransız oyuncu
1974 - Julia Koschitz, Avusturyalı aktris
1975 - Marcelo Ríos, Şilili tenisçi
1975 - Ed Stafford, İngiliz kaşif, yazar ve asker
1975 - Selma Geçer, Türk halk müziği ses sanatçısı
1977 - Fatih Akyel, Türk futbolcu
1977 - Ebru Saçar, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı, dansçı
1978 - Kirsi Heikkinen, Finlandiyalı futbol hakemi
1978 - Noom Diawara, Malili-Fransız oyuncu
1978 - Efe Baltacıgil, Türk çellist
1979 - Fabián Carini, Uruguaylı millî futbolcu
1979 - Adem Dursun, Türk futbolcu
1980 - Jo Jung-suk, Güney Koreli oyuncu
1980 - Li Hongli, Çinli halterci
1981 - Shu-Aib Walters, Güney Afrikalı futbolcu
1982 - Shun Oguri, Japon erkek seslendirme sanatçısı ve oyuncu
1982 - David Logan, Polonyalı millî basketbolcu
1982 - Roxanne Pallett, İngiliz oyuncu ve şarkıcı
1983 - Alexander Wang, Amerikalı moda tasarımcısı
1983 - Hideo Okamoto, Japon eski futbolcu
1983 - Jean-Emmanuel Effa Owona, Kamerunlu futbolcu
1984 - Alex Schwazer, İtalyan yürüme sporcusu
1984 - Ahmed Barusso, Ganalı futbolcu
1985 - Kunimitsu Sekiguchi, Japon millî futbolcu
1985 - Beth Behrs, Amerikalı aktris ve yazar
1985 - Christoph Schechinger, Alman oyuncu
1986 - İlya Tkaçenko, Rus buz patenci
1986 - Kit Harington, İngiliz televizyon ve sinema oyuncusu
1986 - Mükerrem Selen Soyder, Türk model ve 2007 Türkiye güzeli
1986 - Hugo Lloris, Fransız kaleci
1986 - Yuta Mikado, Japon futbolcu
1986 - Selen Soyder, Türk model ve oyuncu
1986 - Joe Alexander, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1986 - Darío Bottinelli, Arjantinli futbolcu
1986 - Charles Templon, Fransız sinema, dizi ve tiyatro oyuncusu
1987 - Emin Şermiti, Tunuslu futbolcu
1987 - Wallace Reis, Brezilyalı futbolcu
1988 - Shiho Ogawa, Japon millî futbolcu
1988 - Etien Velikonja, Sloven millî futbolcu
1989 - Yohan Blake, Jamaikalı kısa mesafe koşucusu
1989 - Keita Tanaka, Japon futbolcu
1989 - Koray Şanlı, Türk futbolcu
1989 - Hélder Tavares, Yeşil Burunlu millî futbolcu
1990 - Aaron Ramsey, İngiliz futbolcu
1990 - Denis Çerışev, Rus millî futbolcu
1990 - Andy Biersack, Amerikalı şarkıcı ve piyanist
1990 - Takamitsu Tomiyama, Japon futbolcu
1990 - Gakuji Ota, Japon futbolcu
1990 - Jon Bellion, Amerikalı şarkıcı-şarkı yazarı, yapımcı ve rapçi
1990 - Cory Jefferson, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1991 - Eden Sher, Amerikalı aktris
1991 - Kristal Silva, Meksikalı model
1992 - Arkadiusz Kułynycz, Polonyalı güreşçi
1995 - Gazini Ganados, Filipinli manken
1996 - Nicole Azzopardi, Maltalı şarkıcı ve söz yazarı
Ölümler
268 - Dionysius, Roma Piskoposu (d. ?)
1530 - Bâbür Şah, Bâbürlüler Devleti'nin kurucusu ve Sultanı (d. 1483)
1584 - Yi I, Koreli Neo-Konfüçyüsçü filozof ve yazar (d. 1536)
1698 - Wolfgang Julius von Hohenlohe, Alman mareşal (d. 1622)
1771 - Claude Adrien Helvétius, Fransız filozof (d. 1715)
1812 - Joel Barlow, Amerikalı şair, diplomat ve siyasetçi (d. 1754)
1869 - Jean Louis Marie Poiseuille, Fransız fizyolog (d. 1799)
1890 - Heinrich Schliemann, Alman arkeolog (d. 1822)
1909 - Frederic Remington, Amerikalı ressam, illüstratör, heykeltıraş ve yazar (d. 1861)
1916 - Willie Smith, İskoç golfçü (d. 1876)
1919 - Stephen Sauvestre, Fransız mimar (d. 1847)
1923 - Dietrich Eckart, Alman politikacı (d. 1868)
1931 - Melvil Dewey, Amerikalı kütüphaneci (d. 1851)
1933 - Anatoli Lunaçarski, Rus Marksist devrimci ve ilk Sovyet Eğitim Komiseri (d. 1875)
1933 - Henry Watson Fowler, İngiliz öğretmen, sözlükbilimci ve yorumcu (d. 1858)
1941 - Frances Hardcastle, Amerikalı matematikçi (d. 1866)
1943 - Erich Bey, Nazi Almanyası'nın muhrip filosu komutanı (d. 1898)
1945 - Roger Keyes, İngiliz askerî personel ve siyasetçi (d. 1872)
1955 - Franz Immig, Alman futbolcu (d. 1918)
1955 - Zihni Orhon, Türk asker ve siyasetçi (d. 1883)
1965 - Şakir Uma, Türk siyasetçi (d. 1886)
1966 - Herbert Otto Gille, Nazi Almanyası'nın generali (d. 1897)
1972 - Harry S. Truman, ABD'nin 33. Başkanı (d. 1884)
1973 - Harold B. Lee, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 11. başkanı (d. 1899)
1974 - Ferid el-Atraş, Mısırlı besteci, şarkıcı, ut çalgıcısı ve sinema oyuncusu (d. 1910)
1974 - Ekrem Anıt, Türk siyasetçi (d. 1905)
1975 - Stanisław Kot, Polonyalı tarihçi ve siyasetçi (d. 1885)
1977 - Howard Hawks, Amerikalı sinema yönetmeni ve yazar (d. 1896)
1979 - Helmut Hasse, Alman matematikçi (d. 1898)
1980 - Richard Chase, Amerikalı seri katil (d. 1950)
1981 - Suat Hayri Ürgüplü, Türk siyasetçi ve Türkiye'nin 11. Başbakanı (d. 1903)
1981 - Henry Eyring, Amerikalı teorik kimyager (d. 1901)
1992 - John G. Kemeny, Amerikalı matematikçi, bilgisayar bilimcisi ve eğitmen (d. 1926)
1992 - Saadettin Yalım, Türk siyasetçi (d. 1908)
1995 - Hüsamettin Böke, Türk millî futbolcu ve futbol hakemi (d. 1910)
1997 - Cahit Arf, Türk matematikçi (d. 1910)
1997 - Cornelius Castoriadis, Yunan filozof (d. 1922)
1999 - Curtis Mayfield, Amerikalı soul, R&B ve funk şarkıcısı, besteci ve prodüktör (d. 1942)
2000 - Jason Robards, Amerikalı oyuncu (d. 1922)
2001 - Nigel Hawthorne, İngiliz aktör (d. 1929)
2002 - Herb Ritts, Amerikalı moda fotoğrafçısı (d. 1952)
2004 - Mehmet Ersoy, Türk siyasetçi (d. 1933)
2005 - Vincent Schiavelli, Amerikalı oyuncu (d. 1948)
2005 - Erich Topp, Alman U-bot komutanı (d. 1914)
2006 - Gerald Ford, ABD'nin 38. Başkanı (d. 1913)
2009 - Giuseppe Chiappella, İtalyan futbolcu (d. 1924)
2009 - Norval White, Amerikalı mimar, tarihçi ve profesör (d. 1926)
2010 - Salvador Jorge Blanco, Dominik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (d. 1926)
2010 - Teena Marie, Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve yapımcı (d. 1956)
2011 - Şahin Özyüksel, Türk heykeltıraş ve akademisyen (d. 1943)
2011 - Kennan Adeang, Naurulu siyasetçi (d. 1942)
2012 - Garibaldo Nizzola, İtalyan güreşçi (d. 1927)
2012 - Étienne Burin des Roziers, Fransız diplomat (d. 1913)
2014 - Leo Tindemans, Belçika Başbakanı (d. 1922)
2014 - Roberto Delmastro, Şilili poltikacı ve mühendis (d. 1945)
2016 - Aşot Anastasyan, Ermeni Dünya şampiyonu satranç oyuncusu (d. 1964)
2016 - Ricky Harris, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1962)
2016 - Joachim Calmeyer, Norveçli aktör (d. 1931)
2016 - George S. Irving, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1922)
2017 - Shahnon Ahmad, Malezyalı yazar, siyasetçi (d. 1933)
2017 - Asa Lanova, İsviçreli kadın bale dansçısı ve yazar (d. 1933)
2017 - Cemal Külahlı, Türk siyasetçi (d. 1930)
2018 - Roy Glauber, Amerikalı kuramsal fizikçi (d. 1925)
2018 - Nancy Roman, Amerikalı kadın astronom ve bilim insanı (d. 1925)
2018 - Sono Osato, Amerikalı dansçı ve aktris (d. 1919)
2018 - Penny Cook, Avustralyalı oyuncu ve yönetmen (d. 1957)
2018 - Elisavet Zahariadu, Yunan araştırmacı (d. 1931)
2019 - Jerry Herman, Amerikalı besteci, söz yazarı ve müzisyen (d. 1931)
2019 - Galina Volçek, Sovyet-Rus oyuncu, tiyatro, film yönetmeni, siyasetçi ve eğitimci (d. 1933)
2019 - Sleepy LaBeef, Amerikalı gospel-rock müziği şarkıcısı, söz yazarı, besteci, müzisyen ve oyuncu (d. 1935)
2020 - Milka Babović, Hırvat kısa mesafe ve engelli koşucusu, gazeteci (d. 1928)
2020 - Luke Harper, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1979)
2020 - Bronisława Kowalska, Polonyalı siyasetçi (d. 1955)
2020 - Jonathan Huber, Amerikalı profesyonel güreşçi ve oyuncu (d. 1979)
2020 - Tito Rojas, Porto Rikolu salsa, rock and roll şarkıcısı ve müzisyeni (d. 1955)
2021 - Desmond Tutu, Güney Afrikalı rahip ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1931)
Tatiller ve özel günler
Kwanzaa: Afrika kökenli Amerikalıların bayramı.
1226
26
|
27 Aralık
|
Olaylar
537 - Ayasofya'nın yeniden inşası, Bizans İmparatoru I. Justinianus'un kişisel gözetiminde tamamlandı. II. Theodosius tarafından yaptırılan ikinci Ayasofya, 532 yılındaki Nika Ayaklanması sırasında yanmıştı.
1831 - İngiliz doğa bilimci Charles Darwin'in içinde olduğu "Beagle" adlı keşif gemisi yola koyuldu.
1845 - Eter ilk kez ABD'nin Georgia eyaletinin Jefferson şehrinde, doğum hekimliğinde anestetik olarak kullanıldı.
1901 - Japon kimyager Takamike ve Amerikalı fizikçi Abel, adrenalin hormonunu buldu.
1907 - Paris'te İkinci Jön Türk Kongresi yapıldı. Sonuç bildirgesinde Sultan Abdülhamit yönetimi eleştirildi.
1919 - Samsun'da ateşlediği kurtuluş mücadelesinin ardından Erzurum ve Sivas kongrelerini toplayan Mustafa Kemal Paşa, Heyet-i Temsiliye üyeleriyle Sivas'tan Ankara'ya geldi.
1921 - Mersin'in Tarsus ilçesi Fransız işgalinden kurtuldu.
1928 - İstanbul Belediyesi, eski harflerle yazılı tabelalarını değiştirmeyen dükkân sahiplerini cezalandırdı.
1934 - Türk opera tarihinin iki önemli eserinin (Taş Bebek ve Bay Önder) prömiyeri Ankara Halkevi'nde yapıldı.
1936 - Şair Nâzım Hikmet gözaltına alındı.
1939 - Erzincan Depremi: Türkiye'nin Erzincan ilinde Richter ölçeğine göre 8 büyüklüğünde bir deprem oldu; 32.962 kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 100 bin kişi yaralandı.
1944 - Çapakçur bölgesinin adı Bingöl olarak değiştirildi.
1945 - 28 devletin üzerinde anlaştığı ilkeler doğrultusunda Dünya Bankası kuruldu.
1949 - 300 yıl süren Hollanda egemenliğinden sonra Kraliçe Juliana, Endonezya'nın bağımsızlığını tanıdı.
1949 - Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri arasında Kültür Antlaşması imzalandı.
1965 - Birleşik Krallık'ın Kuzey Denizindeki petrol çıkarma platformu devrildi: 4 kişi öldü, 9 kişi kayboldu.
1967 - Kıbrıs Türk toplumu, Ada'da "Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi"ni kurdu. Başkanlığa Fazıl Küçük getirildi.
1968 - Aya ilk insanlı uçuşu gerçekleştiren Apollo 8 dünyaya döndü.
1975 - Hindistan Bihar'da, maden ocağında patlama: 372 kişi öldü.
1977 - Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanlığına Abdullah Baştürk seçildi.
1977 - Sultanahmet'teki İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi yakıldı, Ankara'da Hacettepe Üniversitesi bir yıl süreyle kapatıldı.
1978 - İspanya, 40 yıl süren diktatörlük rejiminin ardından demokrasiye geçti.
1979 - Özel eğitimli bir Sovyet birliğinin Kabil Havaalanı'nı ele geçirmesinin ardından, Kabil'deki Afgan Hükûmeti devrildi. Afganistan Devlet Başkanı Hafızullah Amin görevinden uzaklaştırıldı ve öldürüldü. 10 yıldan fazla sürecek iç savaş başladı. Afganistan'ın başına Babrak Karmal getirildi.
1979 - Kenan Evren liderliğindeki Türk Silahlı Kuvvetleri Komuta Kademesi, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'e uyarı mektubu verdi.
1980 - İstanbul'da DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk ve Genel Sekreter Fehmi Işıklar'la beraber 68 sendikalı tutuklandı.
1981 - Hacettepe Üniversitesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. Bedrettin Cömert'in katil sanığı Rıfat Yıldırım, Berlin'de yakalandı.
1985 - İsrail Hava Yolları El Al'ın Roma Fiumicino – Leonardo da Vinci Havalimanı ve Viyana Uluslararası Havalimanındaki bürolarına, Ebu Nidal örgütü tarafından saldırı düzenlendi. Roma Havaalanı'ndaki saldırıda; 16 kişi öldü, 99 kişi yaralandı, 5 örgüt üyesinden 3'ü ölü olarak ele geçirildi. Viyana Havaalanındaki saldırıda ise 3 kişi öldü, 39 kişi yaralandı, 3 örgüt üyesinden 1'i ölü olarak ele geçirildi.
1987 - Ankara Kültür Merkezi, Atatürk'ün Ankara'ya gelişinin 68. yıldönümünde, Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından açıldı.
1999 - Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, başörtüsünün yükseköğretim kurumlarında serbest sayılan kıyafet kapsamında düşünülemeyeceğine karar verdi.
2002 - Çeçenistan'ın Moskova yanlısı Hükûmet Karargahı'na bombalı kamyonla intihar saldırısı düzenlendi: 72 kişi öldü.
2004 - Muhalefet lideri Viktor Yuşçenko, Ukrayna seçimlerini kazandı.
2007 - Türkiye'de ülke çapındaki pilot okullarda SBS denemeleri yapıldı.
2008 - İsrail, Gazze kenti civarına hava saldırısı düzenledi: 230 kişi öldü, 400'den fazla kişi yaralandı.
Doğumlar
1459 - I. John Albert, Polonya kralı (ö. 1501)
1571 - Johannes Kepler, Alman astronom (ö. 1630)
1734 - Nicolaas Laurens Burman, Hollandalı botanikçi (ö. 1793)
1773 - George Cayley, İngiliz mühendis, mucit ve havacı (ö. 1857)
1776 - Nikolay Kamenski, Rus general (ö. 1811)
1793 - Alexander Gordon Laing, İskoç kâşif (ö. 1826)
1794 - Christian Albrecht Bluhme, Danimarka Başbakanı (ö. 1866)
1797 - Mirza Esedullah Han Galib, Babür Dönemi şairi (ö. 1869)
1821 - Jane Wilde, İrlandalı şair, çevirmen (ö. 1896)
1822 - Louis Pasteur, Fransız kimyacı ve bakteriyolog (ö. 1895)
1856 - André Gedalge, Fransız besteci ve öğretmen (ö. 1926)
1860 - David Hendricks Bergey, Amerikalı bakteriyolog (ö. 1937)
1861 - Auguste Vaillant, Fransız anarşist (ö. 1894)
1867 - Léon Delacroix, Belçikalı devlet adamı (ö. 1929)
1867 - Samed Ağa Ağamalıoğlu, Sovyet devlet adamı ve sosyalist devrimci (ö. 1930)
1869 - Alwin Mittasch, Alman kimyager, bilim tarihçisi (ö. 1953)
1875 - Sisowath Monivong, Kamboçya Kralı (ö. 1941)
1876 - Ōtani Kōzui, Japon Budist rahip ve tarihçi (ö. 1948)
1890 - Tibor Szamuely, Macar komünist politikacı (ö. 1919)
1891 - Aleksander Ładoś, Polonyalı diplomat, konsolosluk memuru, gazeteci ve politikacı (ö. 1963)
1891 - George J. Mead, Amerikalı uçak mühendisi (ö. 1949)
1896 - Carl Zuckmayer, Alman oyun yazarı (ö. 1977)
1898 - Inejiro Asanuma, Japon politikacı (ö. 1960)
1899 - Giorgi Leonidze, Gürcü şair ve yazar (ö. 1966)
1901 - Marlene Dietrich, Alman sinema oyuncusu (ö. 1992)
1902 - Kemalettin Tuğcu, Türk öykücü (ö. 1996)
1907 - Asaf Halet Çelebi, Türk şair (ö. 1958)
1910 - Charles Olson, Amerikan şairidir (ö. 1970)
1915 - Gyula Zsengellér, Macar futbolcu (ö. 1999)
1919 - Cahide Sonku, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (Türk sinemasının ilk kadın film yönetmeni ve ilk kadın yıldızı) (ö. 1981)
1922 - Derek Piggott, İngiliz havacı ve pilot (ö. 2019)
1923 - Andrey Babayev, Azeri besteci (ö. 1964)
1924 - Jean Bartik, Amerikalı bilgisayar mühendisi (ö. 2011)
1925 - Michel Piccoli, Fransız sinema oyuncusu (ö. 2020)
1925 - Moşe Arens, İsrailli siyasetçi (ö. 2019)
1929 - Elizabeth Edgar, Yeni Zelandalı botanikçi (ö. 2019)
1931 - Scotty Moore, Amerikalı gitarist (ö. 2016)
1934 - Larisa Latınina, Sovyet jimnastikçi
1934 - Akşit Göktürk, Türk edebiyat eleştirmeni, çevirmen, yazar ve dil bilimci (ö. 1988)
1935 - Muhammed Abid el-Cabirî, Faslı İslam düşünürü (ö. 2010)
1943 - Cokie Roberts, Amerikalı gazeteci, siyaset yorumcusu, sunucu ve yazar (ö. 2019)
1943 - Peter Sinfield, İngiliz şair ve söz yazarı
1944 - Yalçın Gülhan, Türk oyuncu (ö. 2019)
1947 - Osman Pamukoğlu, Türk asker, yazar ve siyasetçi
1948 - Gerard Depardieu, Fransız sinema oyuncusu
1950 - Haris Alexiou, Yunan şarkıcı
1950 - Roberto Bettega, İtalyan eski millî futbolcu
1951 - Ernesto Zedillo, Meksikalı ekonomist ve politikacı
1952 - David Knopfler, Britanyalı-İskoç müzisyen ve şarkıcı
1956 - Karen Hughes, Amerikalı siyasetçi
1960 - Mark Humphrey, Kanadalı oyuncu
1961 - Guido Westerwelle, Alman hukukçu, diplomat ve siyasetçi (ö. 2016)
1963 - Gaspar Noé, Arjantinli yönetmen
1964 - Theresa Randle, Amerikalı oyuncu
1965 - Salman Khan, Hint oyuncu, sunucusu ve model
1966 - Bill Goldberg, Amerikalı futbolcu
1966 - Eva LaRue, Amerikalı oyuncu
1969 - Chyna, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 2016)
1969 - Jean-Christophe Boullion, Fransız araba yarışı sürücüsü
1971 - Guthrie Govan, İngiliz müzisyen
1971 - Mustafa Kamal, Pakistanlı siyasetçi
1974 - Masi Oka, Amerikalı oyuncu ve dijital efekt uzmanı
1974 - Fumiko Orikasa, Japon kadın seslendirme sanatçısı ve şarkıcı
1975 - Heather O'Rourke, Amerikalı oyuncu (ö. 1988)
1976 - Curro Torres, Alman asıllı İspanyol defans oyuncusu
1978 - Pelin Batu, Türk sinema oyuncusu ve tarihçi
1979 - Ann Van Elsen, Belçikalı manken
1979 - David Dunn, İngiliz futbolcu
1980 - Antonio Cesaro, İsviçreli profesyonel güreşçi
1980 - Dahntay Jones, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu
1981 - Emilie de Ravin, Avustralyalı oyuncu
1984 - Nagihan Karadere, Türk atlet
1984 - Pleasure P, Amerikalı R&B şarkıcısı
1986 - Shelly-Ann Fraser, Jamaikalı sprinter
1988 - Hera Hilmar, İzlandalı oyuncu
1988 - Ok Taecyeon, Güney Koreli aktör, rapçi, şarkıcı ve girişimci
1988 - Hayley Williams, Amerikalı müzisyen ve söz yazarı
1990 - Milos Raonic, Kanadalı tenisçi
1991 - Abdul Rahim Sebah, Ganalı futbolcu
1993 - Pierre-Yves Polomat, Fransız futbolcu
1995 - Timothée Chalamet, Amerikalı-Fransız oyuncu
1995 - Elif Gökalp, Türk sunucu
2005 - Kristina Pimenova, Rus çocuk model ve aktris
Ölümler
683 - Gaozong, Çin'in Tang Hanedanı'nın üçüncü imparatoru (d. 628)
1641 - Francis van Aarssens, Birleşik Hollanda Cumhuriyetli diplomat ve devlet adamıydı (d. 1572)
1771 - Henri Pitot, Fransız hidrolik mühendisidir (d. 1695)
1805 - Isabelle de Charrière, Hollandalı yazar, tiyatro oyun yazarı ve besteci (d. 1740)
1834 - Charles Lamb, İngiliz deneme yazarı (d. 1775)
1849 - Jacques-Laurent Agasse, İsviçreli ressam (d. 1767)
1891 - Alexander Chodzko, Polonyalı şair, araştırmacı, diplomat (d. 1804)
1894 - II. Francis, İki Sicilya'nın son kralı (d. 1836)
1914 - Charles Martin Hall, Amerikalı kimyacı (d. 1863)
1915 - Remy de Gourmont, Fransız şair (d. 1858)
1923 - Gustave Eiffel, Fransız mühendis ve mimar (d. 1832)
1924 - Léon Bakst, Rus sanatçı (d. 1856)
1925 - Anna Kuliscioff, Yahudi-Rus devrimci, feminist, anarşist, İtalya'da tıp eğitimi yapan ilk kadınlardan (d. 1857)
1936 - Mehmet Âkif Ersoy, Türk şair (d. 1873)
1938 - Émile Vandervelde, Belçikalı Sosyaldemokrat, Siyasetçi, İkinci Sosyalist Enternasyonal' ı Başkanı (d. 1866)
1941 - Mustafa Çokay, Türkistan Alaş Orda hükûmetinin üyesi, gazeteci ve yazar (d. 1890)
1953 - Şükrü Saracoğlu, Türk siyasetçi ve başbakan (Fenerbahçe'nin eski başkanı) (d. 1886)
1958 - Mustafa Merlika-Kruja, Arnavutluk Başbakanı (d. 1887)
1966 - Guillermo Stábile, Arjantinli futbolcu (d. 1905)
1968 - Nugent Slaughter, Amerikalı müzisyen (d. 1888)
1972 - Lester Pearson, 1963-1968 arasında başbakanlık yapan Kanadalı siyasetçi ve diplomat (d. 1897)
1974 - Vladimir Fock, Sovyet fizikçi (ö. 1898)
1978 - Huari Bumedyen, Cezayir Devlet Başkanı (d. 1932)
1978 - Bob Luman, Amerikalı country ve rockabilly şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1937)
1979 - Hafızullah Emin, Afganistan'daki sosyalist rejimin ikinci devlet başkanı (d. 1929)
1988 - Reha Yurdakul, Türk sinema oyuncusu (d. 1926)
1988 - Hal Ashby, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1929)
2002 - George Roy Hill, Amerikalı yönetmen ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (d. 1921)
2003 - Alan Bates, İngiliz oyuncu (d. 1934)
2007 - Benazir Butto, Pakistanlı politik lider (d. 1953)
2008 - Robert Graham, Meksika doğumlu Amerikalı heykeltıraş (d. 1938)
2011 - Meral Menderes, Türk ilk kadın opera sanatçısı ve soprano (d. 1933)
2012 - Norman Schwarzkopf, Amerikalı komutan (d. 1934)
2012 - Noriko Sengoku, Japon film ve televizyon oyuncusu (d. 1922)
2014 - Tomaž Šalamun, Sloven şair (d. 1941)
2014 - Karel Poma, Belçikalı bürokrat (d. 1920)
2015 - Hüseyin Başaran, Türk spor spikeri (d. 1958)
2015 - Aidan Higgins, İrlandalı yazar (d. 1927)
2015 - Alfredo Pacheco, El Salvadorlu millî futbolcu (d. 1982)
2016 - Carrie Fisher, Amerikalı aktris, senarist ve yazar (d. 1956)
2016 - Claude Gensac, Fransız sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1927)
2016 - Ratnasiri Wickremanayake, Sri Lanka'nın eski başbakanı (d. 1933)
2017 - Ben Barres, Amerikalı bilim insanı ve nörobiyolog (d. 1954)
2017 - Fernando Birri, Arjantinli film yapımcısı, yönetmeni, senarist ve eleştirmen (d. 1925)
2017 - Thomas Hunter, Amerikalı oyuncu ve senarist (d. 1932)
2018 - Juan Bautista Agüero, Paraguaylı eski millî futbolcu (d. 1935)
2018 - Miúcha, Brezilyalı şarkıcı ve besteci (d. 1937)
2018 - Richard Arvin Overton, Dünyada en uzun yaşayan insanlar arasında yer alan Amerikalı eski asker (d. 1906)
2018 - Tadeusz Pieronek, Polonyalı yardımcı piskopos, akademisyen ve hukuk profesörü (d. 1934)
2019 - Takehiko Endo, Japon siyasetçi ve eski bakan (d. 1938)
2019 - Don Imus, Amerikalı radyo seslendirme sanatçısı, yazar, oyuncu ve komedyen (d. 1940)
2020 - Mustafa Kandıralı, Türk klarnetçi (d. 1930)
2020 - Mohamed El Ouafa, Faslı diplomat ve siyasetçi (d. 1948)
2021 - Defao, Demokratik Kongolu şarkıcı ve söz yazarı (d. 1958)
2021 - Keri Hulme, Yeni Zelandalı romancı, şair ve kısa öykü yazarı (d. 1947)
2022 - Jo Mersa Marley, Jamaikalı reggae müzisyeni ve şarkıcısı (d. 1991)
2022 - Harry Sheppard, Amerikalı caz vibrafoncusu ve müzisyeni (d. 1928)
Tatiller ve özel günler
1227
27
|
28 Aralık
|
Olaylar
1612 - Galileo Galilei, Neptün'ü keşfeden ilk astronom oldu. Fakat yanlışlıkla onu bir yıldız olarak tanımladı.
1785 - NGC 2022 bulutsusu, Frederick William Herschel tarafından keşfedildi.
1836 - İspanya, Meksika'nın bağımsızlığını tanıdı.
1846 - Iowa, Amerika Birleşik Devletleri'nin 29. eyaleti oldu.
1869 - Ohio'lu (ABD) diş doktoru William F. Semple, sakızın patentini aldı.
1878 - Dundee (Birleşik Krallık) yakınlarındaki bir demiryolu köprüsü (Tay Bridge) çöktü: 75 kişi buzlu sularda boğuldu.
1895 - Alman bilim insanı Wilhelm Röntgen, X ışınlarını keşfettiğini duyurdu.
1895 - Lumière kardeşler, Paris'te Boulevard des Capucinesdeki Grand Cafede izleyiciden ücret alınan ilk gösterimlerini yaparak dünyanın ilk gerçek sinema gösterisini gerçekleştirmiş oldular.
1897 - Edmond Rostand'ın yazdığı "Cyrano de Bergerac" adlı oyun Paris'te gösterime girdi.
1908 - Sicilya Messina'da 7,5 büyüklüğünde deprem: 80 bin kişi öldü.
1973 - Aleksandr Soljenitsin, Sovyet hapishanelerini anlattığı "Gulag Takımadaları" adlı eserini yayımladı.
1973 - İsmet İnönü, Devlet töreniyle Anıtkabir'e defnedildi.
1980 - Gaziantep'te bir eve düzenlenen baskın sırasında çıkan çatışmada Üsteğmen Şahin Akkaya, sol görüşlü militan Veysel Güney tarafından başından vurularak öldürüldü.
1981 - Amerikalı ilk tüp bebek Elizabeth Jordan Carr, Norfolk-Virginia'da dünyaya geldi.
1989 - Yeni Güney Galler-Avustralya'da, 5,6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi: 13 kişi öldü.
1997 - Ankara metrosu açıldı.
1999 - Saparmurat Niyazov, kendisini Türkmenistan'ın yaşam boyu lideri ilan etti.
2000 - Adrian Năstase, Romanya Başbakanı oldu.
2011 - Uludere olayı; Şırnak'ın Uludere ilçesi yakınlarındaki Irak topraklarında, Türk Hava Kuvvetlerinin F-16 savaş uçaklarıyla yaptığı bombardıman sonucunda, Kürt kökenli vatandaşların oluşturduğu bir kaçakçı kafilesinden, 34 kişi hayatını kaybetti.
Doğumlar
1804 - Alexander Keith Johnston, İskoç coğrafyacı (ö. 1871)
1847 - Viktor von Tschusi zu Schmidhoffen, Avusturyalı ornitolog (ö. 1924)
1855 - Juan Zorrilla de San Martín, Uruguaylı şair, yazar ve hatip (ö. 1931)
1856 - Woodrow Wilson, Amerikalı siyasetçi, ABD'nin 28. Başkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1924)
1865 - Félix Vallotton, İsviçreli-Fransız ressam ve matbaacı (ö. 1925)
1870 - Mehmed Džemaludin Čaušević, Bosnalı din adamı (ö. 1938)
1871 - Frederick William Pethick-Lawrence, Britanyalı politikacı (ö. 1961)
1882 - Arthur Stanley Eddington, İngiliz astrofizikçi (ö. 1944)
1882 - Lili Elbe, Danimarkalı transseksüel kadın (ö. 1931)
1884 - Joseph Pholien, Belçikalı Katolik siyasetçi (ö. 1968)
1885 - Vladimir Tatlin, Sovyet mimar, heykelci ve kuramcı (ö. 1953)
1887 - Walter Ruttmann, Alman yönetmen (ö. 1941)
1887 - Rudolf Beran, Çek siyasetçi (ö. 1954)
1888 - F. W. Murnau, Alman sinema yönetmeni (ö. 1931)
1897 - İvan Konev, Sovyetler Birliği Mareşali (ö. 1973)
1903 - Earl Hines, Amerikalı piyanist (ö. 1983)
1903 - John von Neumann, Macar-Amerikalı matematikçi ve bilgisayar bilimcisi (ö. 1957)
1908 - Lew Ayres, Amerikalı aktör (ö. 1996)
1914 - Pops Staples, Amerikalı siyahi gospel ve blues müzisyeni (ö. 2000)
1921 - Johnny Otis, Yunan asıllı Amerikalı blues müzisyeni ve şarkıcısı (ö. 2012)
1922 - Stan Lee, Amerikalı çizgi roman yazarı (ö. 2018)
1924 - İsmet Ay, Türk tiyatro oyuncusu (ö. 2004)
1924 - Milton Obote, Uganda Devlet Başkanı (ö. 2005)
1924 - Girma Wolde-Giorgis, Etiyopyalı siyasetçi (ö. 2018)
1925 - Hildegard Knef, Alman aktris, şarkıcı ve yazar (ö. 2002)
1926 - Gökşin Sipahioğlu, Türk gazeteci ve foto muhabiri (ö. 2011)
1928 - Moe Koffman, Kanadalı bestekar, aranjör, caz saksofoncusu ve flütçüsü (ö. 2001)
1931 - Guy Debord, Fransız Marksist filozof, yazar ve sinemacı (ö. 1994)
1931 - Martin Milner, Amerikalı oyuncu (ö. 2015)
1932 - Nichelle Nichols, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve dublaj sanatçısı (ö. 2022)
1932 - Manuel Puig, Arjantinli yazar (ö. 1990)
1934 - Maggie Smith, İngiliz oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1937 - Ratan Tata, Hint şirket yöneticisi
1944 - Sandra Faber, Amerikalı astrofizikçi
1944 - Kary Mullis, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2019)
1946 - Hubert Green, Amerikalı golfçü (ö. 2018)
1947 - Mustafa Akıncı, Kıbrıs Türkü siyasetçi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin 4. Cumhurbaşkanı
1953 - Richard Clayderman, Fransız piyanist
1954 - Denzel Washington, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1955 - Liu Xiaobo, Çinli insan hakları savunucusu ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2017)
1956 - Nigel Kennedy, İngiliz kemancı ve viyolacı
1965 - Dany Brillant, Tunuslu Yahudi asıllı Fransız şarkıcı
1966 - Vyaçeslav Gayzer, Rus siyasetçi
1969 - Linus Benedict Torvalds, Finlandiya asıllı Amerikalı bilgisayar mühendisi ve Linux geliştiricisi
1971 - Anita Doth, Hollandalı kadın şarkıcı
1972 - Sergi Barjuán, İspanyol futbolcu ve teknik direktör
1972 - Patrick Rafter, Avustralyalı grand slam şampiyonu tenisçi
1973 - Seth Meyers, Amerikalı komedyen, siyasi yorumcu ve televizyon sunucusu
1974 - Markus Weinzierl, Eski Alman futbolcu ve teknik direktör
1977 - Keremcem, Türk şarkıcı ve sinema oyuncusu
1977 - Mine Çayıroğlu, Türk oyuncu ve şarkıcı
1978 - John Legend, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve aktör
1978 - Özgü Namal, Türk oyuncu
1979 - James Blake, Amerikalı profesyonel tenis oyuncusu
1979 - Noomi Rapace, İsveçli oyuncu
1980 - Vanessa Ferlito, Amerikalı aktris
1980 - Lomana LuaLua, Demokratik Kongolu eski futbolcu
1981 - Khalid Boulahrouz, Fas Berberisi asıllı Hollandalı eski defans futbolcusu
1981 - Sienna Miller, İngiliz kadın oyuncu, model ve moda tasarımcısı
1981 - Narsha, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu
1982 - Cedric Benson, Amerikan futbolu oyuncusu
1984 - Martin Kaymer, Alman golfçü
1986 - Tom Huddlestone, İngiliz millî futbolcu
1987 - Thomas Dekker, Amerikalı oyuncu
1989 - Kamilė Nacickaitė, Litvanyalı basketbolcu
1994 - Abdulkadir Parmak, Türk milli futbolcu
1994 - Odd Christian Eiking, Norveçli bisikletçi
1999 - Merih Öztürk, Türk Model ve oyuncu
Ölümler
1367 - Ashikaga Yoshiakira, Ashikaga şogunluğunun ikinci şogunu (d. 1330)
1491 - Bertoldo di Giovanni, İtalyan heykeltıraş (d. 1420)
1538 - Andrea Gritti, 1523-1538 arasında Venedik Cumhuriyeti "Doçe" seçilmiş devlet başkanı (d. 1455)
1622 - François de Sales, Fransız Piskopos ve Mistik (d. 1567)
1694 - II. Mary, II. James'in kızı, III. William'ın karısı ve 1689 ve 1694 yılları arası İngiltere Krallığı Kraliçesi (d. 1662)
1706 - Pierre Bayle, Fransız filozof (d. 1647)
1708 - Joseph Pitton de Tournefort, Fransız doğabilimci (d. 1656)
1734 - Rob Roy MacGregor, İskoç halk kahramanı (d. 1671)
1736 - Antonio Caldara, İtalyan asıllı Barok müzik döneminde klasik Batı müziği bestecisi (d. 1670)
1795 - Eugenio Espejo, Güney Amerikalı doktor ve yazar (d. 1747)
1849 - Quatremère de Quincy, Fransız yazar, arkeolog ve sanat tarihçisi (d. 1755)
1869 - Aleksandre Orbeliani, Gürcü romantik şairi, oyun yazarı, gazetecisi ve tarihçisi (d. 1802)
1870 - Aleksey Lvov, Rus besteci (d. 1799)
1912 - Ahmet Mithat Efendi, Türk yazar, gazeteci ve yayıncı (d. 1844)
1924 - Léon Bakst, Rus sanatçı (d. 1866)
1925 - Sergey Yesenin, Rus şair (d. 1895)
1937 - Maurice Ravel, Fransız besteci (d. 1875)
1938 - Florence Lawrence, Kanadalı-Amerikalı aktris (d. 1886)
1942 - Ahmet İhsan Tokgöz, Türk bürokrat, siyasetçi, yazar, çevirmen ve spor yöneticisi (d. 1868)
1945 - Theodore Dreiser, Alman kökenli Amerikalı yazar (d. 1871)
1947 - III. Vittorio Emanuele, 1900-1946 arasında İtalya kralı (d. 1869)
1950 - Max Beckmann, Alman ressam, çizer, baskıcı, heykeltıraş ve yazar (d. 1884)
1952 - Alexandrine, İzlanda Kraliçesi (d. 1879)
1952 - Kerim Erim, Türk ordinaryüs matematikçi (d. 1894)
1959 - Ante Pavelić, Hırvat faşist siyasetçi (d. 1889)
1963 - Paul Hindemith, Alman besteci (d. 1895)
1967 - Katharine McCormick, Amerikalı aktivist, filantropist, kadın hakları (d. 1875)
1984 - Sam Peckinpah, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1925)
1985 - Dian Fossey, Amerikalı etolojist (d. 1932)
1989 - Hermann Oberth, Avusturya-Macaristan doğumlu Alman fizikçi (d. 1894)
1990 - Warren Skaaren, Amerikalı film yapımcısı ve senaryo yazarı (d. 1946)
1993 - William L. Shirer, Amerikalı gazeteci, savaş muhabiri ve tarihçi (d. 1904)
2004 - Susan Sontag, Amerikalı yazar ve aktivist (d. 1933)
2009 - The Rev, Amerikalı müzisyen ve rock sanatçısı (d. 1981)
2011 - Hasan Mutlucan, Türk Halk Müziği sanatçısı (d. 1926)
2012 - Václav Drobný, Çek eski millî futbolcu (d. 1980)
2013 - İlya Tsımbalar, Ukrayna asıllı eski Rus futbolcusu ve teknik direktör (d. 1969)
2014 - Frankie Randall, Amerikalı sahne sanatçısı, besteci ve şarkıcı (d. 1938)
2014 - Leelah Alcorn, Amerikalı trans genç kız (d. 1997)
2015 - Eloy Inos, Kuzey Marianalı siyasetçi (d. 1949)
2015 - Lemmy Kilmister, İngiliz müzisyen ve söz yazarı (d. 1945)
2016 - Pierre Barouh, Fransız oyuncu, şarkıcı ve besteci (d. 1934)
2016 - Debbie Reynolds, Amerikalı oyuncu, dansçı ve şarkıcı, iş insanı ve koleksiyoncu (d. 1932)
2016 - Ellen Watters, Kanadalı kadın bisiklet yarışçısı (d. 1988)
2017 - Rubens Augusto de Souza Espínola, Brezilyalı Katolik episkoposu (d. 1928)
2017 - Sue Grafton, Amerikalı yazar ve romancı (d. 1940)
2017 - Rose Marie, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1923)
2018 - Toshiko Fujita, Japon oyuncu, seslendirme sanatçısı ve şarkıcı (d. 1950)
2018 - Peter Hill-Wood, Britanyalı iş insanı (d. 1936)
2018 - Amos Oz, İsrailli romancı ve gazeteci (d. 1939)
2018 - Shehu Shagari, Nijeryalı eski Devlet adamı ve siyasetçi (d. 1925)
2019 - Nilcéa Freire, Brezilyalı akademisyen ve siyasetçi (d. 1953)
2019 - Thanos Mikroutsikos, Yunan besteci ve siyasetçi (d. 1947)
2020 - Josefina Echánove, Meksikalı aktris, model ve gazeteci (d. 1927)
2020 - Fou Ts'ong, Çin doğumlu İngiliz piyanist (d. 1934)
2020 - George Hudson, Eski İngiliz profesyonel futbolcu (d. 1937)
2020 - Armando Manzanero, Meksikalı bolero şarkıcısı, söz yazarı, besteci ve piyanist (d. 1935)
2021 - Hugo Maradona, Arjantinli eski futbolcu (d. 1969)
2021 - Nikolay Şirşov, Özbek profesyonel futbolcu (d. 1974)
2021 - Tibi, Portekizli millî futbolcudur (d. 1951)
2022 - Arata Isozaki, Japon mimar, şehir planlamacısı ve akademisyen (d. 1931)
2022 - Rodolfo Micheli, Arjantinli eski profesyonel futbolcu (d. 1930)
2022 - Linda de Suza, Lusofon ile Frankofon aksanında parçalar seslendiren Portekizli şarkıcı, aktris (d. 1948)
Tatiller ve özel günler
1228
28
|
29 Aralık
|
Olaylar
1845 - Teksas, ABD'nin 28. eyaleti oldu.
1890 - Yaralı Diz Katliamı adı verilen olayda, ABD askerleri 62'si kadın ve çocuk, en az 153 Kızılderili öldürdüler.
1921 - İsmet Paşa'nın komutası altına girmeyi kabul etmeyen Çerkez Ethem, Kütahya'da Millî Kuvvetlere karşı saldırıya geçti.
1941 - NBC, Türkçe radyo yayınına başladı.
1976 - Bursa TOFAŞ Otomobil Fabrikası'nda, Murat 131'in imalatına başlandı.
1978 - İran'da muhalefet lideri Şahpur Bahtiyar Başbakan oldu.
1982 - 12 Eylül'ün 22. idamı: 1975 yılında evlenmek istediği genç kızın başka biriyle nişanlanması üzerine kızın çalıştığı tarlaya gidip kızı, kızın annesini ve bir kadını daha öldüren Halil Fevzi Uyguntürk, idam edildi.
1982 - 12 Eylül'ün 23. idamı: Amcasını öldüren katilin 1974'te çıkarılan af kanunuyla hapisten çıkması sonucu 1975 yılında katili, katilin karısını ve oğlunu öldüren Kâzım Ergün, idam edildi.
1982 - 12 Eylül'ün 24. idamı: 1975 yılında evi terk eden karısını ve karısının sığındığı kayınbiraderini öldüren Muzaffer Öner, idam edildi.
1984 - Hindistan'da 31 Ekim'de öldürülen Başbakan İndira Gandhi'nin yerine, oğlu Rajiv Gandhi geçti.
1985 - Lübnan'da on yıllık iç savaşa son veren barış antlaşması, Müslüman ve Hristiyan dini liderleri tarafından Suriye'nin başkenti Şam'da imzalandı.
1989 - Yazar Vaclav Havel, Çekoslovakya Devlet Başkanı seçildi. 40 yıl aradan sonra ilk komünist olmayan aday.
1990 - 1961 yılında işletmeden kaldırılan tramvay, İstiklal Caddesi'nde çalışmaya başladı.
1992 - Kültür ve Sanat Büyük Ödülü, yazar Yaşar Kemal'e verildi.
1994 - Türk Hava Yolları'nın "Mersin" adlı uçağı, Van seferini yaparken düştü; 59 kişi öldü, 22 kişi yaralı.
1995 - Türkiye ile Yunanistan arasında Kardak Krizi çıktı.
1996 - Guatemala'da 36 yıldır süren sivil çatışmalara, gerilla güçleri ile Hükûmet liderleri arasında imzalanan antlaşmayla son verildi.
1998 - Khmer Rouge liderleri, Kamboçya'da 1970'te bir milyon kişinin hayatına mal olan soykırım için özür diledi.
Doğumlar
1692 - Franz Georg Hermann, Alman ressam (ö. 1768)
1709 - Yelizaveta, 1741 yılından 1762 yılında kadar Rusya İmparatoriçesi (ö. 1762)
1721 - Pompadour, Fransız markiz (ö. 1764)
1735 - Thomas Banks, İngiliz heykeltıraş (ö. 1805)
1788 - Christian Jürgensen Thomsen, Danimarkalı antik çağ tarihçisi (ö. 1865)
1800 - Charles Goodyear, Amerikalı mucit (ö. 1860)
1808 - Andrew Johnson, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 17. Başkanı (ö. 1875)
1809 - William Ewart Gladstone, İngiliz politikacı ve Birleşik Krallık Başbakanı (ö. 1898)
1809 - Albert Pike, Amerikalı şair, general ve 33. Derece Büyük Mason Üstadı (ö. 1891)
1828 - Júlia Szendrey, Macar yazar, şair ve çevirmen (ö. 1868)
1850 - Tomás Bretón, İspanyol besteci, kemancı ve piyano virtüözü (ö. 1923)
1855 - William Thompson Sedgwick, Amerikalı akademisyen (ö. 1921)
1859 - Venustiano Carranza, Meksikalı siyasetçi (ö. 1920)
1861 - Necip Asım Yazıksız, Türk dil bilimci ve tarihçi (ö. 1935)
1861 - Kurt Hensel, Alman matematikçi (ö. 1941)
1876 - Pau Casals, İspanyol çellist, besteci ve yönetmen (ö. 1973)
1895 - Jerzy Hryniewski, Polonya Başbakanı (ö. 1978)
1896 - David Alfaro Siqueiros, Meksikalı ressam ve muralist (ö. 1974)
1903 - Candido Portinari, Brezilyalı neo-realist ressam (ö. 1962)
1910 - Ronald Coase, Büyük Britanya asıllı Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 2013)
1910 - Gunnar Thoroddsen, İzlanda Başbakanı (ö. 1983)
1911 - Klaus Fuchs, Alman teorik fizikçi ve atom casusu (ö. 1988)
1913 - Pierre Werner, Lüksemburg Başbakanı (ö. 2002)
1914 - Domènec Balmanya, İspanyol futbolcu (ö. 2002)
1915 - Jo Van Fleet, Amerikalı sahne, film ve televizyon oyuncusu (ö. 1996)
1918 - Leo J. Dulacki, Amerikalı asker (ö. 2019)
1920 - Josefa İloilo, Fiji Devlet Başkanı (ö. 2011)
1923 - Dina Merrill, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
1924 - Freddy Buache, İsviçreli gazeteci, film eleştirmeni ve tarihçi (ö. 2019)
1927 - Giorgio Capitani, İtalyan film yönetmeni ve senarist (ö. 2017)
1927 - Yehoşua Glazer, İsrailli millî futbolcu (ö. 2018)
1928 - Bernard Cribbins, İngiliz oyuncu, kafa sesi sanatçısı ve müzikal komedyen
1928 - Piers Dixon, İngiliz politikacı (ö. 2017)
1929 - Yaşar Güvenir, Türk piyanist, ses sanatçısı, besteci ve söz yazarı (ö. 1998)
1936 - Mary Tyler Moore, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
1938 - Jon Voight, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1939 - Ed Bruce, Amerikalı country müzik şarkıcısı, söz yazarı ve aktör (ö. 2021)
1942 - Rajesh Khanna, Hint aktör ve film yapımcısı (ö. 2012)
1947 - Ted Danson, Amerikalı aktör
1947 - Cozy Powell, İngiliz baterist (ö. 1997)
1948 - Peter Robinson, Kuzey İrlanda'nın eski Birinci Bakanı
1950 - Edip Akbayram, Türk müzisyen
1953 - Thomas Bach, Alman eski millî eskrimci
1957 - Brad Grey, Amerikalı film ve televizyon yapımcısı (ö. 2017)
1957 - Oliver Hirschbiegel, Alman yönetmen
1959 - Patricia Clarkson, Amerikalı sinema oyuncusu
1959 - Murat Yetkin, Türk gazeteci ve köşe yazarı
1962 - Carles Puigdemont, İspanyol politikacı
1964 - Michael Cudlitz, Amerikalı aktör
1965 - Dexter Holland, Amerikalı müzisiyen
1967 - Lilly Wachowski, Amerikalı yönetmen
1969 - Jennifer Ehle, İngiliz-Amerikalı oyuncu
1970 - Enrico Chiesa, İtalyan millî futbolcu ve teknik direktör
1972 - Leonor Varela, Şilili oyuncu
1972 - Jude Law, İngiliz oyuncu
1972 - Jaromír Blažek, Çekoslovak eski futbolcu
1974 - Mekhi Phifer, Amerikalı oyuncu
1976 - Katherine Moennig, Amerikalı sinema oyuncusu
1976 - Danny R. McBride, Amerikalı oyuncu, yazar ve film yapımcısı
1978 - Kieron Dyer, İngiliz millî futbolcu
1978 - Danny Higginbotham, İngiliz asıllı Cebelitarıklı millî futbolcu
1978 - Angelo Taylor, Amerikalı atlet
1979 - Diego Luna, Meksikalı oyuncu, şarkıcı, yönetmen ve yapımcı
1981 - Shizuka Arakawa, Japon buz patenci
1981 - Anna Woltz, Hollandalı yazar
1981 - Berkay Şahin, Türk şarkıcı
1982 - Alison Brie, Amerikalı oyuncu
1987 - Iain De Caestecker, İskoç oyuncu
1988 - Agnes Szavay, Macar tenisçi
1989 - Kei Nishikori, Japon profesyonel tenisçi
1990 - Tadas Simaitis, Litvan futbolcu
1994 - Keiya Sento, Japon futbolcu
1995 - Ross Lynch, Amerikalı şarkıcı
1996 - Minatozaki Sana, Güney Korede aktif Japon şarkıcı ve TV sunucusu
2000 - Eliot Vassamillet, Belçikalı şarkıcı
Ölümler
1703 - II. Mustafa, Osmanlı'nın 22. Padişahı (d. 1664)
1724 - Pavlo Polubotok, Kazak hetmanı (d. 1660)
1772 - Ernst Johann von Biron, Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı dükü (d. 1690)
1825 - Jacques-Louis David, Fransız ressam (d. 1748)
1829 - Henrietta (Nassau-Weilburg), Teschen dükü Arşidük Karl'ın karısı (d. 1797)
1891 - Leopold Kronecker, Alman matematikçi ve mantıkçı (d. 1823)
1919 - William Osler, Kanadalı hekim (d. 1849)
1924 - Carl Spitteler, İsviçreli şair, yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1845)
1926 - Rainer Maria Rilke, Avusturyalı şair (d. 1875)
1929 - Wilhelm Maybach, Alman motor tasarımcısı ve sanayici (d. 1846)
1935 - II. Fotios, 264. Ekümenik Patriği (d. 1874)
1941 - Hüseyin Şadi Karagözoğlu, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1890)
1941 - Tullio Levi-Civita, İtalyan matematikçi (d. 1873)
1953 - Fahri Bük, Türk siyasetçi (d. 1897)
1956 - Baba Salim Öğütçen, Türk halk şairi (d. 1887)
1963 - Aleksander Ładoś, Polonyalı diplomat, konsolosluk memuru, gazeteci ve politikacı (d. 1891)
1972 - Joseph Cornell, Amerikalı heykeltıraş (d. 1903)
1986 - Harold Macmillan, İngiliz siyasetçi ve eski Birleşik Krallık Başbakanlarından (d. 1894)
1986 - Andrey Tarkovski, Rus film yönetmeni, yazar ve aktör (d. 1932)
1987 - Emin Barın, Türk hattat ve cilt sanatçısı (d. 1913)
1988 - Sıtkı Yırcalı, Türk siyasetçi (d. 1908)
1989 - Süreyya Ağaoğlu, Türk avukat ve yazar (Türkiye'nin ilk kadın avukatı) (d. 1903)
2007 - Phil O'Donnell, İngiliz futbolcu (d. 1972)
2018 - Yehoşua Glazer, İsrailli millî futbolcu (d. 1927)
2020 - Hatem Ali, Suriyeli aktör ve yönetmen (d. 1962)
2020 - Claude Bolling, Fransız caz piyanisti, besteci, aranjör ve aktör (d. 1930)
2020 - Pierre Cardin, İtalyan asıllı Fransız modacı (d. 1922)
2020 - Richard Choruma, Zimbabveli eski millî futbolcu (d. 1978)
2020 - Josefina Echánove, Meksikalı aktris, model ve gazeteci (d. 1927)
2020 - Miguel Ángel Gutiérrez Machado, Meksikalı politikacı (d. 1960)
2020 - Alexi Laiho, Finlandiyalı müzisiyen (d. 1979)
2020 - Luke Letlow, Amerikalı siyasetçi (d. 1979)
2020 - Corrado Olmi, İtalyan aktör ve komedyen (d. 1926)
2020 - Serafim Papakostas, Yunan Rum Ortodoks başpiskopos (d. 1959)
2020 - Luigi Snozzi, İsviçreli mimar (d. 1932)
2022 - Ruggero Deodato, İtalyan film yönetmeni, senarist ve aktör (d. 1939)
2022 - Eduard Artemyev, Rus besteci ve senarist (d. 1937)
2022 - Pelé, Brezilyalı futbolcu (d. 1940)
2022 - Ian Tyson, Kanadalı şarkıcı, müzisyen, yapımcı ve söz yazarı (d. 1933)
2022 - Vivienne Westwood, İngiliz eğitimci, moda tasarımcısı, aktivist ve iş kadını (d. 1941)
Tatiller ve özel günler
1229
29
|
30 Aralık
|
Olaylar
1517 - Osmanlı Orduları, Kudüs'e girdi.
1898 - Gülhane Askerî Tıp Mektebi açıldı.
1903 - Chicago'da (ABD), bir tiyatroda çıkan yangında 600 kişi öldü.
1911 - Çin'in seçimle işbaşına gelen ilk Başkanı Sun Yat-sen görevine başladı.
1916 - Rusya'da Çarlık ailesini etkisi altına alan Sibiryalı Grigori Yefimoviç Rasputin, soylular tarafından öldürüldü.
1918 - Almanya Komünist Partisi kuruldu.
1922 - Vladimir İlyiç Lenin, Sovyetler Birliği'nin kurulduğunu açıkladı.
1924 - Amerikalı astronom Edwin Hubble, evrende Samanyolu'ndan başka galaksiler de olduğunu açıkladı.
1946 - Demokrat Parti'yi komünistlikle suçlayan Yozgat Valisi Sadri Aka mahkûm oldu.
1947 - Romanya'da Sovyet yanlısı Hükûmet, Kral Mihai'i tahtan indirdi.
1950 - Türkiye, 25 Temmuz'da Kore'ye asker gönderme kararı almıştı. Türk Barışseverler Cemiyeti Kore'ye asker gönderilmesini protesto edince dava açıldı. Cemiyet başkanı Behice Boran ve arkadaşları on beşer ay hapis cezasına çarptırıldı.
1951 - İstanbul Maltepe'deki Süreyya Paşa İşçi Sanatoryumu açıldı.
1953 - İlk NTSC sistemli televizyon cihazları piyasaya verildi. RCA firmasının ürettiği bu cihazların tanesi 1175 dolardan satıldı.
1958 - Fidel Castro liderliğindeki isyancılar Küba'nın Başkentini ele geçirmek üzereler. Castro, Batista'nın askerî rejimini yıkmayı hedefliyor.
1960 - Uluslararası Para Fonu (IMF) ve İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı Türkiye'ye kredi vermeyi kabul etti.
1972 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Richard Nixon, "Hanoi'nin bombalanmasını durdurun" emrini verdi.
1977 - Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, 104 milyon liraya ihale edildi.
1981 - Galatasaray Eğitim Vakfı kuruldu.
1990 - Türkiye İnsan Hakları Kurumu Vakfı kuruldu.
1993 - İsrail ve Vatikan karşılıklı olarak birbirlerini tanıma kararı aldılar.
1994 - Taksim'de The Marmara Oteli'nin girişindeki Cafe Marmara'da bomba patladı; Sinema eleştirmeni Cüneyt Cebenoyan'ın ablası arkeolog Yasemin Cebenoyan öldü; yazar ve sinema eleştirmeni Onat Kutlar ağır yaralandı, ancak O da 11 Ocak 1995'te yaşamını yitirdi.
1997 - Cezayir'de silahlı kişiler dört köyde katliam yaptı, 412 kişiyi öldürdüler.
Doğumlar
39 - Titus Flavius Vespasianus, Roma imparatoru (ö. 81)
1371 - I. Vasili, 1389-1425 arasında Moskova Büyük Prensi (ö. 1425)
1490 - Ebussuud Efendi, Osmanlı din ve devlet adamı (ö. 1574)
1673 - III. Ahmet, Osmanlı'nın 23. Padişahı (ö. 1736)
1782 - Johann Benckiser, Alman iş insanı (ö. 1851)
1811 - James Redhouse, İngiliz dil bilgini, mütercim ve sözlük yazarı (ö. 1892)
1812 - Karl Schapper, Alman sosyalist ve sendika lideri (ö. 1870)
1819 - Theodor Fontane, Alman yazar ve eczacı (ö. 1898)
1842 - Osman Hamdi Bey, Osmanlı arkeolog, müzeci, ressam ve Kadıköy'ün ilk Belediye Başkanı (ö. 1910)
1851 - Asa Griggs Candler, Amerikalı meşrubat üreticisi (Coca-Cola'yı geliştiren) (ö. 1929)
1865 - Rudyard Kipling, İngiliz yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1936)
1874 - Reinhold Glière, Polonya kökenli, Rus ve sonra Sovyet, besteci (ö. 1956)
1879 - Ramana Maharshi, Hindu mistik (ö. 1950)
1880 - Semyon Aralov, Sovyet asker, devlet adamı ve devrimci (ö. 1969)
1884 - Hideki Tojo, Japon asker, düşünür ve devlet adamı (ö. 1948)
1884 - Arthur Edmund Carewe, Amerikalı-Ermeni sahne ve sinema oyuncusu (ö. 1937)
1886 - Urho Castrén, Finlandiya Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı (ö. 1965)
1889 - Adolfo Ruiz Cortines, 47. Meksika Devlet Başkanı (ö. 1973)
1891 - Antoine Pinay, Fransa başbakanı (ö. 1994)
1895 - Hamza Humo, Bosnalı şair, tiyatro yazarı ve kısa roman yazarı (ö. 1970)
1906 - Carol Reed, İngiliz film yönetmeni ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (ö. 1976)
1910 - Paul Bowles, Amerikalı yazar (ö. 1999)
1910 - Sylvester Stadler, Alman generali (ö. 1995)
1914 - Mahir Canova, Türk tiyatro yönetmeni (ö. 1993)
1921 - Reşid Karami, Lübnan Başbakanı (ö. 1987)
1927 - Turgut Özatay, Türk sinema oyuncusu (ö. 2002)
1927 - Robert Hossein, Fransız oyuncu, yönetmen ve yazar (d. 2020)
1927 - Hamid Karvi, Tunus eski başbakanı (ö. 2020)
1928 - Janez Zemljarič, Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti Başbakanı
1929 - Rosalinde Hurley, İngiliz doktor, mikrobiyolog ve patolog (ö. 2004)
1930 - Elmira Minita Gordon, Belizeli kadın siyasetçi (ö. 2021)
1930 - Tu Youyou, Çinli ilaç kimyacısı ve eğitimci
1931 - John T. Houghton, 2007 yılında CBE Gore ile Nobel Barış Ödülü'nü paylaşan Galli atmosfer fizikçisi (ö. 2020)
1934 - Joseph Bologna, Amerikalı oyuncu, komedyen, seslendirme sanatçısı ve televizyon yazarı (ö. 2017)
1935 - Omar Bongo, Gabonlu siyasetçi (ö. 2009)
1935 - Sandy Koufax, Emekli Amerikalı beyzbol oyuncusu
1937 - Gordon Banks, İngiliz eski futbolcu (ö. 2019)
1940 - Jim Burrows, Amerikalı yönetmen
1944 - Antonio Justo Alcibar, eski Arjantinli futbolcu
1945 - Paola Pigni, İtalyan orta ve uzun mesafe koşucusu (ö. 2021)
1946 - Patti Smith, Amerikalı müzisyen ve şair
1946 - Berti Vogts, Alman eski millî futbolcu ve teknik direktör
1950 - Bjarne Stroustrup, Danimarkalı bilgisayar bilimcisi
1953 - Daniel T. Barry, Amerikalı mühendis, bilim insanı ve eski NASA astronotu
1953 - Graham Vick, İngiliz opera yönetmeni (ö. 2021)
1953 - Meredith Vieira, Amerikalı yayın gazetecisi ve televizyon kişiliği
1956 - Patricia Kalember, Amerikalı televizyon, sinema ve dizi oyuncusu
1957 - Matt Lauer, eski Amerikalı haber sunucusu
1957 - Nikos Portokaloglou, Yunan şarkıcı ve besteci
1958 - Steven Smith, Amerikalı Astronot
1959 - Tracey Ullman, İngiliz-Amerikalı aktris, komedyen, şarkıcı, yazar, yapımcı ve yönetmen
1961 - Bill English, Yeni Zelandalı siyasetçi
1961 - Sean Hannity, Amerikalı talk-show sunucusu ve muhafazakâr siyasi yorumcu
1961 - Ben Johnson, Kanadalı eski atlet
1961 - Seda Sayan, Türk şarkıcı, dizi oyuncusu ve televizyon sunucusu
1963 - Mike Pompeo, Amerikan politikacı ve ABD'nin 70. Dışişleri Bakanı
1966 - Bennett Miller, Amerikalı yönetmen
1968 - Bryan Burk, Amerikalı televizyon yapımcısı
1969 - Kersti Kaljulaid, Estonya'nın beşinci cumhurbaşkanı
1971 - Ricardo López Felipe, İspanyol millî futbolcu
1972 - Daniel Amokachi, Nijeryalı millî futbolcu
1973 - Jason Behr, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu
1973 - Ato Boldon, Trinidad ve Tobagolu eski atlet
1973 - Nacho Vidal, İspanyol oyuncu
1975 - Scott Chipperfield, Avustralyalı eski futbolcu
1975 - Tiger Woods, Amerikalı golfçü
1977 - Laila Ali, Amerikalı oyuncu, iş insanı ve profesyonel boksör
1977 - Volkan Kürşat Bekiroğlu, Türk futbolcu
1977 - Saša Ilić, Sırp eski futbolcu
1977 - Kenyon Martin, Amerikalı basketbolcu
1977 - Kemal Muslubaş, Türk yelkenci ve antrenör
1977 - Lucy Punch, İngiliz oyuncu
1978 - Tyrese Gibson, Amerikalı aktör ve şarkıcı
1978 - Zbigniew Robert Promiński, Polonyalı baterist
1979 - Yelawolf, Amerikalı rapçi
1980 - Eliza Dushku, Arnavut asıllı Amerikalı oyuncu
1980 - Didier Ilunga Mbenga, Kongo asıllı Belçikalı profesyonel basketbolcu
1981 - Cédric Carrasso, Fransız eski millî futbolcu
1981 - Ali El-Habsi, Ummanlı eski futbolcu
1982 - Kristin Kreuk, Kanadalı oyuncu
1983 - Kevin Systrom, Amerikalı girişimci ve bilgisayar programcısı
1984 - Randall Azofeifa, Kosta Rikalı millî futbolcu
1984 - Andra Day, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu
1984 - LeBron James, Amerikalı basketbolcu
1986 - Domenico Criscito, İtalyan defans oyuncusu
1986 - Ellie Goulding, İngiliz şarkıcı
1986 - Caity Lotz, Amerikalı oyuncu, dansçı, şarkıcı ve model
1986 - Meggan Mallone, Amerikalı porno yıldızı
1989 - Yoon Bo-ra, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu
1989 - Ryan Sheckler, Amerikalı profesyonel kaykaycı
1994 - Tyler Boyd, Yeni Zelanda asıllı Amerikalı futbolcu
1995 - Kim Taehyung, Güney Koreli şarkıcı, dansçı ve söz yazarı
2001 - Buket Öztürk, Türk bocce oyuncusu
Ölümler
1573 - Giovanni Battista Giraldi, İtalyan romancı ve şair (d. 1504)
1591 - IX. Innocentius, Papa (d. 1519)
1643 - Giovanni Baglione, İtalyan Geç Maniyerist ve Erken Barok ressam ve sanat tarihçisi (d. 1566)
1691 - Robert Boyle, İrlandalı bilim insanı (d. 1627)
1769 - Faustina Pignatelli, İtalyan matematikçi ve bilim insanı (d. 1705)
1788 - Francesco Zuccarelli, İtalyan Rokoko ressamı (d. 1702)
1793 - Noël Martin Joseph de Necker, Belçikalı doktor ve botanikçi (d. 1730)
1896 - José Rizal, Filipinli gazeteci, yazar ve şair (d. 1861)
1916 - Grigori Rasputin, Rus mistik (d. 1869)
1927 - İsmail Hakkı Bey, Türk besteci ve müzik eğitimcisi (d. 1865)
1933 - Ion Gheorghe Duca, Rumen devlet adamı (d. 1879)
1941 - El Lissitzky, Rus ressam (d. 1890)
1944 - Romain Rolland, Fransız romancı daramaturg, denemeci ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1866)
1946 - Salvatore Valeri, İtalyan ressam (d. 1856)
1947 - Alfred North Whitehead, İngiliz matematikçi ve filozof (d. 1861)
1951 - Adolf Henryk Silberschein, Polonyalı-Yahudi avukat (d. 1882)
1960 - Haşmet Akal, Türk ressam (d. 1918)
1968 - Trygve Lie, Norveçli siyaset adamı ve diplomat (d. 1896)
1970 - Sonny Liston, Amerikalı boksör (d. 1932)
1971 - Jo Cals, Hollandalı siyasetçi (d. 1914)
1974 - Ali Muhittin Hacı Bekir, Türk spor adamı ve eski Fenerbahçe Spor Kulübü Başkanı (d. 1891)
1979 - Richard Rodgers, Amerikalı besteci, şarkı sözü ve oyun yazarı (d. 1902)
1982 - Boris Bajanov, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Politbürosu sekreteri ve 1923-1925 yılları arasında Josef Stalin'in sekreteri (d. 1900)
1982 - Alberto Vargas, Perulu Pin-up kızı ressam (d. 1896)
1986 - İlhan Koman, Türk heykeltıraş (d. 1921)
1992 - Ling-Ling, Başkan Nixon'ın 1972'deki ziyareti sırasında Çin'in ABD'ye hediye ettiği dev panda (d. 1969)
1993 - İhsan Sabri Çağlayangil, Türk siyasetçi ve Dış İşleri Bakanlarından (d. 1908)
1995 - Doris Grau, Amerikalı senaryo danışmanı, oyuncu ve ses sanatçısı (d. 1924)
1996 - Lew Ayres, Amerikalı oyuncu (d. 1908)
1999 - Sarah Knauss, Dünyanın en yaşlı kadını unvanlı Amerikalı kadın (d. 1880)
1999 - Fritz Leonhardt, Alman inşaat mühendisi (d. 1909)
2000 - Julius J. Epstein, Amerikalı yazar (d. 1909)
2002 - Mary Wesley, İngiliz yazar (d. 1912)
2004 - Rıza Maksut İşman, Türk atlet (d. 1915)
2004 - Artie Shaw, Amerikalı caz klarnetçisi ve besteci (d. 1910)
2006 - Saddam Hüseyin, Irak Devlet Başkanı (d. 1937)
2009 - Abdurrahman Vahit, Endonezya Cumhurbaşkanı (d.1940)
2010 - Bobby Farrell, Aruba doğumlu Hollandalı müzisyen ve şarkıcı (d. 1949)
2012 - Rita Levi-Montalcini, İtalyan nörolog (d. 1909)
2012 - Carl Woese, Amerikalı mikrobiyolog (d. 1928)
2013 - Ayhan Sökmen, Türk hekim ve besteci (d. 1929)
2013 - Fatma Güzide Gülpınar Taranoğlu, Türk yazar ve şair (d. 1922)
2014 - Luise Rainer, iki kez Oscar kazanmış Alman oyuncu (d. 1910)
2015 - Yorgo Andreadis, Yunan yazar (d. 1936)
2016 - Kyriakos Amiridis, Yunan diplomat ve Yunanistan'ın Brezilya büyükelçisi (d. 1957)
2016 - Ed-Diba, Mısırlı eski millî futbolcu (d. 1927)
2016 - Huston Smith, Amerikalı profesör (d. 1919)
2017 - Khalid Shameem Wynne, Pakistanlı kıdemli General rütbeli üst düzey asker (d. 1953)
2018 - Mrinal Sen, Hint film yapımcısı (d. 1923)
2018 - Héctor Timerman, 2010-2015 yıllarında Arjantin dışişleri bakanı (d. 1953)
2019 - Marion Gibbons, İskoç yazar ve romancı (d. 1936)
2019 - Antônio Dumas, eski Brezilyalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1955)
2019 - Jan Fedder, Alman oyuncu (d. 1955)
2019 - Nils Petter Sundgren, İsveçli film eleştirmeni ve televizyon sunucusu (d. 1929)
2020 - Josep Corominas i Busqueta, İspanyol Katalan hekim ve siyasetçi (d. 1939)
2020 - Dawn Wells, Amerikalı oyuncu, yapımcı, model ve yazar (d. 1938)
2022 - Barbara Walters, Amerikalı gazeteci, yazar ve televizyon kişiliği (d. 1929)
Tatiller ve özel günler
1230
30
|
31 Aralık
|
Olaylar
1759 - İrlandalı girişimci Arthur Guinness, Dublin'de St. James Gate'deki boş bir bira fabrikasını 9000 yıllığına kiralayarak burayı dünyanın en büyük bira fabrikasına dönüştürme yolunda ilk adımı attı.
1808 - Fransız kimyacı Joseph Louis Gay-Lussac, sonradan kendi adıyla bilinecek olan gaz kanununu denklem haline getirdi.
1879 - Thomas Edison, elektrik ampulunu kamuya tanıttı.
1890 - New York'taki Ellis Adası, kapılarını ABD'ye gelmek isteyen tüm göçmenlere açtı.
1892 - Deutsche Bank'ın da katılımcısı olduğu grubun yaptığı demiryolu Ankara'ya ulaştı.
1921 - Mustafa Kemal, Çerkez Ethem güçlerinin dağıtılması için Batı Cephesi Komutanlığı'na talimat verdi.
1939 - İstanbul-Berlin arası düzenli uçak seferleri başladı.
1946 - ABD Başkanı Harry Truman, II. Dünya Savaşının bittiğini resmen açıkladı.
1960 - Demirköprü Barajı ve hidroelektrik santrali hizmete girdi.
1977 - Türkiye'de ilk kez gensoruyla hükûmet düşürüldü: 218 güvenoyuna karşılık, 228 güvensizlik oyuyla İkinci Milliyetçi Cephe (MC) iktidarı devrildi.
1979 - İspanya'da Katalonya Özerk Bölgesi kuruldu.
1985 - Pakistan'da 8,5 yıldan beri yürürlükte bulunan sıkıyönetim kaldırıldı.
1986 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in yeni yıl mesajı: "Bazı aşırı tutucu çevrelerin iddia ettikleri gibi yılbaşı gecesi yalnız Hristiyan âleminin kutladığı bir gece değildir. Hristiyanların Christmas olarak kutladıkları 25 Aralık günü ile yılbaşı olarak kutlanan 31 Aralık'ı 1 Ocak'a bağlayan geceyi birbirine karıştırmamalıyız."
1989 - Dünya Azerbaycanlılarının Dayanışma Günü
1990 - Microsoft tarafından Windows 3.0 piyasaya sürüldü.
1994 - Avusturya, Finlandiya ve İsveç, Avrupa Birliği'ne üye oldu. Birliğin üye sayısı 15 oldu.
1998 - Danıştay, Sincan'da düzenlenen Kudüs Gecesinin ardından İçişleri Bakanlığınca görevden alınan ve yargılama sonucunda 4 yıl 7 ay ağır hapis cezasına çarptırılan eski Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız'ın Belediye Başkanlığını düşürdü.
1999 - Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, ani bir kararla istifa etti ve görevini Başbakan Vladimir Putin'e devredeceğini söyledi.
2012 - Maya halkının hazırlamış olduğu Maya takviminin son günü.
2019 - Çin, Dünya Sağlık Örgütü'ne yeni bir Koronavirüs türü keşfettiklerini duyurdu.
2019 - Bağdat'taki Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliğine saldırı gerçekleşti.
Doğumlar
695 - Muhammed bin Kasım, Suriyeli general (ö. 715)
1096 - Âmir, Fâtımî halifesi (ö. 1130)
1378 - III. Callixtus, İspanyol din adamı ve Papa (ö. 1458)
1491 - Jacques Cartier, Fransız denizci ve kâşif (ö. 1557)
1514 - Andreas Vesalius, Flemenk anatomist (ö. 1564)
1668 - Herman Boerhaave, Hollandalı hümanist ve hekim (ö. 1738)
1720 - Charles Edward Stuart, İngiltere, İskoçya, Fransa ve İrlanda tahtlarının ikinci jakobit talibi (ö. 1788)
1738 - Charles Cornwallis, (I. Marki Cornwallis), İngiliz general (ö. 1805)
1741 - Parmalı Isabella Maria, gelecekte Kutsal Roma İmparatoru'nun eşi (ö. 1763)
1763 - Pierre-Charles Villeneuve, Fransız amiral (ö. 1806)
1805 - Marie d'Agoult, Alman yazar (ö. 1876)
1808 - Henry Fitz, Amerikalı bilim insanı ve iş insanı (ö. 1863)
1814 - Jules Simon, Fransız siyasetçi (ö. 1896)
1815 - George Meade, Amerikalı iç savaş generali (ö. 1872)
1820 - Helene Demuth, Karl Marx'ın kâhyası (ö. 1890)
1830 - İsmail Paşa, Osmanlı Mısır hidivi (ö. 1895)
1830 - Alexander Smith, İskoç şair (ö. 1867)
1838 - Émile Loubet, Fransa Cumhurbaşkanı (ö. 1929)
1851 - Henry Carter Adams, Amerikalı ekonomist (ö. 1921)
1864 - Robert Grant Aitken, Amerikalı gök bilimci (ö. 1951)
1868 - Charles Wallace Richmond, Amerikalı ornitolog (ö. 1932)
1869 - Henri Matisse, Fransız ressam (ö. 1954)
1880 - George Marshall, Amerikalı asker, devlet adamı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1954)
1880 - Zenón Díaz, Arjantinli eski millî futbolcu (ö. 1948)
1881 - Max Pechstein, Alman ressam ve grafiker (ö. 1955)
1890 - Walther Krause, Alman general (ö. 1960)
1896 - Israel Rokah, Tel Aviv Belediye başkanı (ö. 1959)
1898 - István Dobi, Macar politikacı (ö. 1968)
1901 - Karl-August Fagerholm, Finlandiya Başbakanı (ö. 1984)
1902 - Paul Anxionnaz, Fransız siyasetçi (ö. 1997)
1905 - Guy Mollet, Fransa Başbakanı (ö. 1975)
1905 - Yusuf Memmedaliyev, Sovyet-Azeri kimyacı (ö. 1961)
1908 - Simon Wiesenthal, Avusturyalı Yahudi Nazi avcısı (ö. 2005)
1917 - Suzy Delair, Fransız aktris ve şarkıcı (ö. 2020)
1921 - Maurice Yaméogo, Burkina Fasolu siyasetçi (ö. 1993)
1921 - Gilbert Stork, Amerikalı bilim insanı (ö. 2017)
1929 - Mies Bouwman, Hollandalı kadın televizyon sunucusu (ö. 2018)
1929 - Doug Anthony, Avustralyalı siyasetçi (ö. 2020)
1931 - Bob Shaw, Kuzey İrlandalı bilimkurgu yazarı (ö. 1996)
1931 - Michel Bernard, Fransız atlet (ö. 2019)
1932 - Muhterem Nur, Türk sinema ve ses sanatçısı (ö. 2020)
1932 - Mildred Scheel, Almanya'nın eski first ladysi ve doktor (ö. 1985)
1933 - Mohamed Sayah, Tunuslu siyasetçi (ö. 2018)
1935 - Selman bin Abdülaziz el-Suud, Suudi Arabistan'ın 7. Kralı
1936 - Siw Malmkvist, İsveçli şarkıcı
1937 - Anthony Hopkins, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1937 - Avram Hershko, İsrailli hekim, biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
1938 - Berkant Akgürgen, Türk besteci, müzisyen ve oyuncu (Samanyolu şarkısının sahibi) (ö. 2012)
1938 - Marien Ngouabi, Kongolu asker ve siyasetçi (ö. 1977)
1938 - Markku Lehmuskallio, Finlandiyalı film, görüntü yönetmeni ve senarist
1938 - Robert DeProspero, Amerikalı istihbaratçı ve ajan (ö. 2019)
1939 - Sarraf Kasım, Azerbaycanlı şair ve ozan (ö. 2018)
1939 - V. Balakrishnan, Hint siyasetçi (ö. 2020)
1940 - Birsen Menekşeli, Türk sinema oyuncusu
1940 - Feramerz Zelli, İranlı millî futbolcu
1941 - Sarah Miles, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu
1941 - Sir Alex Ferguson, İskoç futbolcu ve teknik direktör
1941 - Johnny Leeze, İngiliz tiyatro, sinema ve dizi oyuncu (ö. 2020)
1941 - Somen Mitra, Hint siyasetçi (ö. 2020)
1943 - Ben Kingsley, İngiliz oyuncu ("Gandhi" rolüyle Oscar ödülü'nü alan)
1943 - Yawovi Agboyibo, Togo Başbakanı (ö. 2020)
1944 - Iêda Maria Vargas, Brezilyalı aktris, model ve eski güzellik kraliçesi
1944 - Yıldız Kültür, Türk oyuncu
1945 - Leonard Adleman, Amerikalı bilgisayar bilimcisi
1945 - Ted Monette, Amerikan ordusu albayı (ö. 2020)
1946 - Hikmet Karagöz, Türk sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2020)
1946 - Lyudmila Pahomova, Sovyet olimpiyat şampiyonu buz patenci (ö. 1986)
1946 - Roy Porter, İngiliz tarihçi (ö. 2002)
1947 - Tim Matheson, Amerikalı oyuncu
1948 - Donna Summer, Amerikalı sanatçı (ö. 2012)
1948 - Sandy Jardine, İskoç millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2014)
1950 - Nasır Çeşm Azer, İranlı piyanist, besteci ve aranjör (ö. 2018)
1951 - Tom Hamilton, Amerikalı müzisyen
1951 - Andranik İskenderiyan, İranlı millî futbolcu
1951 - Eldar Kuliev, Sovyet film yönetmeni ve senarist (ö. 2017)
1952 - Elizabeth Norment, Amerikalı oyuncu (ö. 2014)
1953 - James Remar, Amerikalı oyuncu
1953 - Jane Badler, Amerikalı oyuncu
1953 - Yahya Veled Hademin, Moritanyalı siyasetçi
1953 - Alan Rabinowitz, Amerikalı zoolog ve bilim insanı (ö. 2018)
1954 - Muhsin Yazıcıoğlu, Türk siyasetçi (ö. 2009)
1954 - Alex Salmond, İskoç politikacı
1954 - Hermann Tilke, Alman mühendis, yarış pilotu ve pist tasarımcısı
1955 - Göran Söllscher, İsveçli gitarist
1956 - Muhammed Veled Gazvani, Moritanyalı emekli general ve siyasetçi
1956 - Harald Beckmann, Alman görüntü yönetmeni
1957 - Behruz Sultani, İranlı millî futbolcu
1958 - Bebe Neuwirth, Amerikalı oyuncu, dansçı ve şarkıcı
1958 - Peter Hultqvist, İsveçli politikacı
1959 - Val Kilmer, Amerikalı oyuncu
1959 - Baron Waqa, Nauru Cumhurbaşkanı
1960 - Steve Bruce, İngiliz teknik direktör ve eski futbolcu
1965 - Gong Li, Çinli oyuncu
1965 - Nicholas Sparks, Amerikalı yazar ve senarist
1966 - Hiromi Goto, Kanadalı roman yazarı
1966 - Srđan Koljević, Sırp senarist ve film yönetmeni (ö. 2023)
1968 - Junot Díaz, Dominik asıllı Amerikalı yazar
1969 - Tara Radcliffe, Amerikalı kadın oyuncu ve model
1970 - Fazilatunnesa Bappy, Bangladeşli hukukçu ve siyasetçi (ö. 2020)
1971 - Ömer Özkan, Türk plastik cerrah
1972 - Gregory Coupet, Fransız eski futbolcu
1972 - Açelya Akkoyun, Türk tiyatro ve dizi film oyuncusu
1974 - Joe Abercrombie, İngiliz fantezi edebiyatı yazarı
1975 - Sendoa Agirre, İspanyol futbolcu
1976 - Ceza (Bilgin Özçalkan), Türk rap sanatçısı
1977 - PSY, Güney Koreli şarkıcı ve söz yazarı
1977 - Donald Trump Jr., Amerikalı iş insanı
1981 - Deniz Çakır, Türk oyuncu
1982 - Craig Gordon, İskoç futbolcu
1983 - Jaqueline Maria Pereira De Carvalho, Brezilyalı voleybolcu
1984 - Édgar Lugo, Meksikalı futbolcu
1985 - Jan Smit, Hollandalı şarkıcı ve TV sunucusu
1990 - Patrick Chan, Kanadalı artistik buz pateni sporcusu
1990 - Yosuke Yuzawa, Japon futbolcu
1993 - Gizem Güven, Türk dizi oyuncusu
1994 - Ed-Dukali es-Sayd, Katarlı futbolcu
Ölümler
192 - Commodus, Roma imparatoru (d. 161)
335 - I. Sylvester, 31 Ocak 314 ile 31 Aralık 335 tarihleri arasında papa
1384 - John Wycliffe, İngiliz skolastik filozofu, ilahiyatçı, Kutsal Kitap tercümanı ve reformcu (d. 1328)
1650 - Dorgon, Mançu prensi ve Qing Hanedanı'nın naibi (d. 1612)
1655 - Janusz Radziwiłł, Litvanya Büyük Dükü (d. 1612)
1669 - Bogusław Radziwiłł, Leh prens (d. 1620)
1705 - Bragançalı Catherine, Portekiz prensesi ve İngiliz kralı II. Charles'ın eşi (d. 1638)
1719 - John Flamsteed, İngiliz gök bilimci (d. 1646)
1739 - II. Mengli Giray, Kırım Hanı (d. 1678)
1778 - Alvise Giovanni Mocenigo, Venedik Dükü (d. 1701)
1812 - Jean Baptiste Eblé, Fransız general ve mühendis (d. 1758)
1864 - George M. Dallas, Amerikalı siyasetçi ve diplomat (d. 1792)
1865 - Fredrika Bremer, İsveçli yazar ve feminist (d. 1801)
1866 - Ateş Mehmet Paşa, Osmanlı denizcisi (d. ?)
1872 - Aleksis Kivi, Fin yazar (d. 1834)
1874 - Julius von Leypold, Alman ressam (d. 1806)
1877 - Gustave Courbet, Fransız ressam (d. 1819)
1880 - Arnold Ruge, Alman filozof ve politik yazar (d. 1802)
1882 - Léon Gambetta, Fransız siyasetçi (d. 1838)
1889 - Ion Creangă, Rumen yazar, hikâyeci ve öğretmen (d. 1837)
1907 - Jules de Trooz, Belçikalı Katolik Partisi siyasetçi (d. 1857)
1916 - Alice Ball, Amerikalı kimyager (d. 1892)
1916 - Kazimierz Alchimowicz, Polonyalı romantik ressam (d. 1840)
1919 - Elin Danielson-Gambogi, Fin ressam (d. 1861)
1923 - Édouard Jean-Marie Stephan, Fransız astronom (d. 1837)
1931 - İbrahim Tevfik Efendi, Sultan Abdülmecid'in oğlu (d. 1874)
1932 - Stanisław Narutowicz, Leh avukat ve politikacı (d. 1862)
1934 - Cafer Cabbarlı, Azeri oyuncu, şair ve yazar (d. 1899)
1936 - Miguel de Unamuno, İspanyol düşünür ve yazar (d. 1864)
1941 - Abdurrahman Kâmil Yetkin, Türk müftü, müderris ve vaiz (d. 1850)
1949 - Rıza Tevfik Bölükbaşı, Türk şair, filozof ve devlet adamı (Sevr Antlaşması'nı imzalayan delegelerden) (d. 1869)
1950 - Karl Renner, Avusturya eski Devlet Başkanı (d. 1870)
1961 - Tevfik İleri, Türk siyasetçi, eski DP'li bakanlardan ve Yassıada mahkûmlarından (d. 1911)
1964 - Ólafur Thors, İzlanda Başbakanı (d. 1892)
1980 - Marshall McLuhan, Kanadalı iletişim kuramcısı ve akademisyen (d. 1911)
1980 - Raoul Walsh, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1887)
1982 - Otto Hofman, Nazi Almanyası'nda memur (d. 1896)
1983 - Sevim Burak, Türk yazar (d. 1931)
1988 - Seyyid Ahmet Arvâsî, Türk toplum bilimci, pedagog ve yazar (d. 1932)
1990 - Giovanni Michelucci, İtalyan mimar, şehir planlamacısı ve gravürcü (d. 1891)
1993 - Zviad Gamsahurdia, Gürcü muhalif, devlet adamı ve yazar (d. 1939)
1995 - Haluk Tezonar, Türk heykeltıraş ve ressam (d. 1942)
2001 - Eileen Heckart, Amerikalı aktris (d. 1919)
2003 - Arthur Von Hippel, Alman asıllı Amerikalı fizikçi (d. 1898)
2004 - Gérard Debreu, Fransız asıllı ABD vatandaşlığına geçmiş olan matematikçi ve iktisatçi (d. 1921)
2006 - Seymour Martin Lipset, Amerikalı toplum bilimci (d. 1922)
2006 - Yener Süsoy, Türk gazeteci ve yazar (d. 1947)
2013 - James Avery, Amerikalı oyuncu (d. 1945)
2013 - John Fortune, İngiliz oyuncu, hicivci ve yazar (d. 1939)
2014 - Edward Herrmann, Amerikalı aktör, yönetmen ve yazar (d. 1943)
2014 - Nejat Konuk, Kıbrıs Türkü siyasetçi (d. 1928)
2015 - Natalie Cole, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu (d. 1950)
2015 - Steve Gohouri, Fildişi Sahilli futbolcu (d. 1981)
2015 - Beth Howland, Amerikalı oyuncu (d. 1941)
2015 - Hasan Karakaya, Türk gazeteci (d. 1957)
2015 - Ekrem Pakdemirli, Türk siyasetçi (d. 1939)
2015 - Wayne Rogers, Amerikalı oyuncu (d. 1933)
2016 - William Christopher, Amerikalı oyuncu (d. 1932)
2018 - Kader Khan, Afgan asıllı Hint oyuncu, senarist ve yapımcı (d. 1937)
2018 - Ray Sawyer, Amerikalı rock şarkıcısı ve müzisyeni (d. 1937)
2018 - István Seregély, Macar Katolik piskopos (d. 1931)
2018 - Gülriz Sururi, Türk tiyatro oyuncusu ve yazar (d. 1929)
2019 - Serikbolsın Abdildin, Kazak politikacı (d. 1937)
2019 - Djimrangar Dadnadji, başbakanlık da yapmış Çadlı siyasetçi (d. 1954)
2019 - Ratko Janev, Makedon ve Sırp atom fizikçisi (d. 1939)
2019 - Şehla Riyahi, İranlı oyuncu ve film yönetmeni (d. 1927)
2020 - Constantin Bosânceanu, Profesyonel Rumen futbolcu (d. 1966)
2020 - Tommy Docherty, İskoç futbolcu ve teknik direktör (d. 1928)
2020 - Jolanta Fedak, Polonyalı siyasetçi (d. 1960)
2020 - Robert Hossein, Azerbaycan asıllı Fransız oyuncu, yönetmen ve yazar (d. 1927)
2020 - Muladi, Endonezyalı akademisyen, yargıç ve siyasetçi (d. 1943)
2020 - Joan Micklin Silver, Amerikalı film yönetmeni ve senarist (d. 1935)
2021 - Gaber Asfour, Mısırlı siyasetçi ve akademisyen (d. 1944)
2021 - Vadim Hamuttskih, Rus voleybolcu (d. 1969)
2021 - Jeanine Ann Roose, Amerikalı aktris ve psikolog (d. 1937)
2021 - Betty White, Amerikalı oyuncu, komedyen, şarkıcı, ve yazar (d. 1922)
2022 - XVI. Benedictus, Katolik Kilisesinin 265. Papası (d. 1927)
2022 - Anita Pointer, Amerikalı şarkıcı (d. 1948)
2022 - Salvador Sánchez-Terán, İspanyol siyasetçi (d. 1934)
Tatiller ve özel günler
Yılbaşı arifesi
Dünya Azerbaycanlılarının Dayanışma Günü
1231
31
|
Miladi takvim
|
Miladi takvim ya da Gregoryen takvimi, Roma İmparatoru Jül Sezar tarafından kabul edilen Jülyen takviminin yerine, Papa XIII. Gregorius tarafından yaptırılan bir takvimdir. İsa'nın doğduğu yılı milat olarak alan bu takvim, Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi olan 365 gün, 6 saatlik zamanı "1 yıl" olarak kabul eder. Günümüzde dünyada en yaygın olarak kullanılan takvimdir.
Tarihçe
Takvim, 4 Ekim 1582 tarihinde kabul edilmiştir. Değişik tarihlerde önce Avrupa'da, daha sonra diğer ülkelerde yayılmıştır.
Gregoryen takvimi oluşturulurken Jülyen takvimine on gün ilave edilmiştir. Jülyen takvimine göre 5 Ekim Cuma günü, yeni takvimin 15 Ekim Cuma günü olarak kabul edilmiştir. 1752 yılında kabul eden ülkeler ise takvime on bir gün ilave etmek durumunda kalmışlardır.
Türkiye Cumhuriyeti'nde miladı takvimin kabulü
Osmanlı İmparatorluğu döneminde önce hicri takvim, daha sonra da 1 Mart'ı yılbaşı olarak kabul eden Rûmî takvim kullanılmıştı. 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanından sonra, 26 Aralık 1925'te kabul edilen "Takvimde Tarih Mebdeinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun" ve ortalama Güneş gününü getiren "Günün 24 Saate Taksimi Hakkında Kanun" adlı iki ayrı yasa ile birlikte 1 Ocak 1926 tarihinden başlayarak Türkiye Cumhuriyeti'nde Gregoryen takvimini benimsendi.
Yılbaşını 1 Ocak olarak alan bu takvimin yanı sıra, günü 12 saat gündüz ve 12 saat gece dilimlerine ayıran saat sistemi yerine, 24 saatlik zaman dilimi kabul edildi.
Güvenilirliği
Gregoryen takvimi, günümüze kadar kullanılan takvimler içinde en az hatalı olanıdır. Bir ekinoks yılı 365,242375365 gündür (365 gün 5 saat 49 dakika 12 saniye). Gregoryen Takvimi'nde ortalama yıl 365,2425 gündür ve gerçek ekinoks yılı uzunluğuna oldukça yakındır.
Senede ortalama 0.000,125 günlük bu ufak hata, yıllık olarak 10,8 saniyeye tekabül eder. Takvim hesaplamasında bir günlük hatanın ortaya çıkması için yaklaşık 8.000 yıl geçmesi gerekir. Bununla birlikte 8.000 yıl içerisinde bir ekinoks yılının uzunluğu da sabit kalmayıp hangi uzunlukta olacağı tam olarak bilinemez. Bu nedenlerle Gregoryen Takvimi, yeterli hassasiyette ve güvenirlikte bir takvimdir.
Yılbaşı
Daha önce 25 Mart olan yılın ilk günü, daha sonradan 1 Ocak olarak kabul edildi. Şubat ayının 28 gün olması durumu da devam ettirildi.
Artık yıl
Artık yıllar, Şubat ayının 28 yerine 29 gün çektiği yıllardır. Bu uygulama; Dünya'nın Güneş çevresindeki bir turunun 365 gün değil, yaklaşık olarak 365 gün 6 saat sürmesi nedeniyle, her sene sonunda artan 6 saatlik süreleri bir tam güne çevirmek için oluşturulmuştur.
Gregoryen takvimde sonu -00 ile bitmeyen ve 4'e kalansız bölünebilen tüm yıllar, artık yıldır. Sonu -00 ile biten yıllar, yani yüzüncü yıllar ise, eğer 400'e bölünebiliyorlarsa artık yıl olabilirler. Örneğin, 1900 yılı artık yıl değilken 2000 yılı artık yıldır.
Artık yıllar her dört senede bir tekrar ettiği için, en son artık yıl olan 2020'den itibaren 2024, 2028, 2032... şeklinde 2100 yılına kadar devam edecektir. 2100 yılı 400'e kalansız bölünmediği için artık yıl olmayacaktır.
Jülyen - Gregoryen çevrimi
2010 yılından beri, Jülyen takvimini Gregoryen takvime çevirmek için on dört gün ilave etmek gerekmektedir. Bu durum bazı Ortodoks kiliselerinin Noel kutlama tarihlerini 7 Ocak yerine 8 Ocak olarak değiştirmiştir.
Kaynakça
Ayrıca bakınız
Jülyen Takvimi
Gregoryen takvim
|
Maxwell denklemleri
|
Maxwell denklemleri Lorentz kuvveti yasası ile birlikte klasik elektrodinamik, klasik optik ve elektrik devrelerine kaynak oluşturan bir dizi kısmi türevli (diferansiyel) denklemlerden oluşur. Bu alanlar modern elektrik ve haberleşme teknolojilerinin temelini oluşturmaktadır. Maxwell denklemleri elektrik ve manyetik alanların birbirileri, yükler ve akımlar tarafından nasıl değiştirildiği ve üretildiğini açıklamaktadır. Bu denklemler sonra İskoç fizikçi ve matematikçi olan ve 1861-1862 yıllarında bu denklemlerin ilk biçimini yayımlayan James Clerk Maxwell’ in ismi ile adlandırılmıştır.
Maxwell denklemleri iki ana değişkene sahiptir. Maxwell denklemlerinin mikroskobik biçimi atomik ölçekte malzemelerdeki karmaşık yükleri ve akımları kapsayan toplam yük ve toplam akımı kullanır. Bu denklem evrensel uygulanabilirliğe sahip olsa da hesaplama açısından olanaksız olabilmektedir. Maxwell denklemlerin mikroskobik kümesi atomik ölçekteki ayrıntıları dikkate almak zorunda kalmadan büyük ölçekteki davranışları açıklamada iki yeni yardımcı alan tanımlar, fakat ilgili maddenin elektromanyetik özelliklerini tanımlamada kullanılan parametrelere de ihtiyaç duymaktadır.
Maxwell denklemleri terimi genellikle bu denklemlerin diğer türleri için de kullanılır. Örneğin, uzay-zaman denklemleri yüksek enerji ve kütleçekimi fiziğinde yaygın olarak kullanılır. Uzay ve zaman olarak ayrı ayrı tanımlanmaktansa uzay-zaman olarak tanımlanan bu denklemler özel ve genel görecelikle açıkça uyumludur. Nicem (Kuantum) mekaniğinde, elektrik ve manyetik potansiyellere bağlı olan Maxwell denklemlerinin türleri tercih edilir.
20. yüzyılın ortalarından beri, Maxwell eşitliklerinin kesin evren kuralı olmadığı, fakat nicel elektrodinamiğin doğru ve temel kuramına daha uygun klasik bir yaklaşım olduğu anlaşılmıştır. Birçok durumda, Maxwell denklemlerinden oluşan nicel sapmalar ölçülemeyecek kadar küçüktür. Işığın parçacık doğasının önemli olduğu ya da çok güçlü elektrik alanlarında istisnalar oluşabilir.
Elektrik ve manyetik alanlara göre denklemler
Bu denklemler içindeki elektromanyetizmayı anlatmak için, bu makalede yöney (vektör) hesabı dili kullanılmıştır. Aksi belirtilmedikçe, koyu renkle belirtilmiş semboller yöney miktarını ve yatık belirtilmiş semboller sayısal miktarını belirtmektedir. Denklemlerde, her biri genellikle zamana bağlı olan, bir yöney alanı olan elektriksel alan E, ve bir yöney alan olan manyetik alanı B olarak tanıtılmıştır. Bu alanların kaynakları yük yoğunluğu ρ ve akım yoğunluğu J olarak adlandırılan bölgesel yoğunluklar olarak belirtilen elektrik yükleri ve akımlarıdır. Diğer bir doğa kanunu olan Lorentz’in kuvvet kanunu, elektrik ve manyetik alanların yüklü parçacıklar ve akımlar üzerinde nasıl etki ettiğini açıklamaktadır. Bu kanunun diğer bir türü Maxwell’in asıl eşitliğinde bulunmaktadır.
Elektrik-manyetik alan denklemlerinde dört adet denklem bulunmaktadır. Bunlardan iki tanesi, eğer Gauss yasasında olan elektrik yüklerinden kaynaklanan elektrik alanları ve Gauss’un manyetizma yasasının manyetik tekkutuplularına bağlı olmadan alan çizgilerine yakın oluşan manyetik alan var ise, kaynağa göre uzay içinde bu alanların nasıl değiştiğini açıklamaktadır. Diğer iki tanesi de Faraday yasasındaki zamanla değişken manyetik alanların etrafında “dolaşan” elektrik alanları sırasında Maxwell doğrulaması ile olan Ampere yasasındaki elektrik akımı ve zamanla değişen elektrik alanları etrafında “dolaşan” manyetik alanın oluşturmuş olduğu kişisel kaynakların çevresinde alanların nasıl “dolandığını” açıklamaktadır.
Maxwell eşitliğinin kesinliği içerdiği büyüklüklerin ne kadar kesin tanımlandığına bağlıdır. Kurallar birim sistemine göre değişir, çünkü ışık hızı gibi boyutsuz çarpanlar tarafından emilerek çeşitli tanımları ve boyutları değişebilmektedir.
Ölçü Birimlerindeki standart denklemler
Bu bölümdeki denklemler ölçü birimli geleneksel (konvansiyonel) kullanımlarda verilmiştir. Yaygın kullanılan diğer birimler CGS sistemine dayalı Gaussian birimleri, Lorentz-Heaviside birimleri (çoğunlukla parçacık fiziğinde kullanılan), ve Planck (kuramsal fizikte kullanılan) birimleridir.
Bakınız Gaussian birimli denklemler
</ref> Lorentz–Heaviside units (genelde parçacık fiziği), ve Planck birimleri (kullanıldı teorik fizik). bakınız below Gaussian birimleri ile ilgili denklemler için.
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|-
! scope="col" style="width: 15em;" | isim
! scope="col" | İntegral (tümlev) denklemleri
! scope="col" | Türev denklemleri
|-
! scope="row" | Gauss yasası
|
|
|-
! scope="row" | Manyetizma için Gauss yasası
|
|
|-
! scope="row" | Maxwell–Faraday denklemleri
|
|
|-
! scope="row" | Ampère yasası (Maxwell denklemi ile)
|
|
|-
|}
Bu denklemlerde görünen bazı evrensel sabit sayılar bulunmaktadır; boş uzayın elektrik geçirgenliği , boş uzayın manyetik geçirgenliği .
Alanların bölgesel (lokal) bir tanımı olan türev denklemlerinde, nabla sembolü ile belirtilen üç boyutlu yöntürevi (gradyan) işlemcisinin olanı yayılım (divergence) işlemcisini, olanı burkulum (curl) işlemcisidir. Buradaki kaynaklar yük ve akımın bölgesel yoğunlukları olarak alınırlar.
Boş bir bölgede, alan tanımı olan tümlev denklemlerinde, limit yüzeyli herhangi bir sabit hacim , limit bükeyli herhangi bir sabit açık yüzey dır. Buradaki “sabitin” anlamı zamanla değişmeyen hacim ya da yüzey demektir. Maxwell denklemi zamana bağlı hacim ve yüzeylerle denklemleştirilebilmesine rağmen, bu aslında o kadar da önemli değildir: bu denklemler zamandan bağımsız yüzeylerle tamamlanıp doğrulanmaktadır. Kaynaklar, tümlevle bulunan bu hacim ve yüzeylerin içindeki toplam yük miktarına ve akımına bağlıdır. Herhangi bir sabit hacim üzerindeki toplam yük yoğunluğunun
ρ hacim tümlevi, içerdiği toplam elektrik yüküdür.
Ve herhangi bir açık sabit yüzeyden geçen elektrik akım yoğunluğunun J yüzey tümlevi net elektrik akımıdır.
dS yüzey alanı S türevsel yöney elementinin, yüzey Σ ye dik olarak belirtilmektedir. (yöney alanı S yerine A olarak da belirtilir, fakat bu manyetik potansiyeldeki ayırıcı yöney alanı ile çelişir.)
“Toplam yük ya da akım” serbest ve bağıl yük, ya da serbest ve bağıl akım olarak da belirtilir. Bunlar aşağıda bulunan mikroskobik denklemlerde de kullanılır.
Türev ve tümlev denklemleri arasındaki ilişki
Denklemlerin türev ve tümlev denklemleri matematiksel eşitlikler olup, Gauss manyetizma kanunu ve Gauss kanunundaki yayılım kuramı (divergence teorem) ve Faraday yasası ile Ampere yasasındaki Kelvin-Stokes kuramından oluşmuştur. Hem türev hem tümlev denklemleri kullanışlıdır. Tümlev denklemleri sıkça akım ve yüklerin simetrik dağılımlarından oluşan alanların kolayca ve doğrudan hesaplanması için kullanılır. Buna karşılık, türev denklemleri, sonlu elemanlar çözümlemesindeki (analizindeki) gibi daha karmaşık (az simetrik) durumlardaki alanların hesaplanmasında daha doğal bir başlangıç noktasıdır.
Akı ve Yayılım
“Kaynaktan doğan alanlar”, sırasıyla elektrik akısı ve manyetik akı olarak tanımlanan, kapalı yüzeyine doğru alanın yüzey tümlevi olarak anlamlandırılabilir.
Kendi yayılımları gibi:
Bu yüzey tümlevleri ve yayılımları yayılım kuramı ile bağlantılıdır.
Dolaşım ve burkulum
“Alanlardaki dolaşımlar” kapalı ∂Σ eğrisi etrafındaki alanın çizgisel tümlevlerinden yorumlanabilmektedir.
dℓ burada yol/eğriye teğet yol uzunluğunun türevsel vektör elementidir.
Aynı zamanda eğimleri,
Bu çizgi tümlevleri ve eğimler Stokes teoremi ile bağlantılı ve klasik sıvı dinamiklerindeki miktarlarla benzerdir.
Zaman evrimi
Dinamik ya da alanların zaman evrimi zamana bağlı alanların kısmi türevlerine göredir.
Bu türevler elektromanyetik dalgaların türündeki alan yayılımı tahmini çok zordur. Faraday yasasının aşağıdaki dönüşümü, yüzey zaman bağımsız olarak alındığında yapılabilmektedir.
İntegral işaretinin altındaki türevsel katsayının çözülmesine daha çok sonuç almak için bakınız.
Gauss yasası
Gauss yasası statik elektrik alanı ve statik elektrik alanını pozitif yükten negatif yüke doğru itilmesine neden olan elektrik yükleri arasındaki ilişkiyi tanımlamaktadır. Alan çizgisi tanımında, elektrik alan çizgileri sadece pozitif elektrik yüklerinde başlayıp, sadece negatif elektrik yüklerinde biterler. Kapalı bir alandan geçen alan çizgisi sayısını “hesaplamak”, boşluk (vakum geçirimlilikle) di-elektriksizliğinin tarafından bölünen yüzeyin çevrelediği toplam yükü (maddenin kutuplaşmasından dolayı bağıl olan yükü içeren) sağlamaktadır. Daha teknik olarak, herhangi bir farazi kapalı “Gaussian yüzeyi ”ne doğru oluşan elektrik akısı ile ilişkilidir.
Manyetizma için Gauss yasası
Manyetizma için olan Gauss yasası elektrik yükleriyle kıyas edilebilen manyetik yükün (manyetik tek kutuplu da denilir) bulunmadığı ifade etmektedir. Bunun yerine, maddeye göre manyetik alan çift kutup denilen yapılardan oluşmuştur. Manyetik çift kutuplar en iyi akım döngüleri olarak tanımlanmaktadır, fakat net bir manyetik yüke sahip olmayan ayrılmaz bir şekilde birbirine bağlı olan pozitif ve negatif manyetik yüklere benzerler. Alan çizgilerine göre, bu eşitlik manyetik alan çizgilerinin ne başlayıp ne de bittiğini fakat döngü oluşturduğunu ya da sonsuzluğu ve geriye doğru genişlediğini belirtmektedir. Diğer bir deyişle, belirli bir hacim içine girmiş herhangi bir manyetik alan çizgisi o hacminin herhangi bir yerinden çıkmak zorundadır. Herhangi bir Gaussian yüzeyi boyunca toplam manyetik akının sıfır olduğu ya da manyetik alanın sarmal bobin gibi hareket eden yöneyli alanların eşdeğer teknik açıklamalarıdır.
Faraday yasası
Faraday yasası zamanla değişen manyetik alanların yapay elektrik alanlarını nasıl oluşturduğunu tanımlamaktadır. Bu dinamik indüksiyon elektrik alanı, durgun elektrik alanlarıyla birleştirilmediyse, manyetik alan gibi kapalı alan çizgilerine sahip olurlar. Elektromanyetik indüksiyonun bu yönü birçok elektrikli jeneratörünün çalışma prensibi olmaktadır, örneğin dönen bir mıknatıs çubuk dönme sırasında yakınındaki telde elektrik alanı oluşturabilen değişken bir manyetik alan oluşturur. (Not: Bu konuyla alakalı, Faraday yasasın olarak adlandırılan iki adet denklem vardır. Maxwell denkleminde kullanılan şekli her zaman geçerli olmasına rağmen Michael Faraday tarafından oluşturulan denklemden daha kısıtlı olmuştur.
Maxwell düzeltmeli Ampere yasası
Maxwell düzeltmeli Ampere yasası, manyetik alanın iki yoldan üretilebileceğini belirtmektedir: elektrik akımı yoluyla (bu gerçek “Ampere yasası ”dır) ve elektrik alanını değiştirme yoluyla (bu “Maxwell düzeltmesi” kısmıdır)
Ampere yasasındaki Maxwell düzeltmesi bilhassa çok önemlidir. Bu düzeltme sadece manyetik alandaki değişimin elektrik alanının oluşmasına neden olmasını değil, elektrik alanındaki değişimin manyetik alanın oluşmasına neden olduğunu göstermektedir. Bu yüzden, bu denklemler kendini idame ettiren “elektromanyetik dalgalara” boşluk boyunca yolculuk etmelerine izin vermektedir.
Akım ve yükler üzerinde yapılan çalışmalarından tahmin edilebilen elektromanyetik dalgalar için hesaplanan hız ışık hızıyla tam olarak eşleşmektedir; aslında ışık elektromanyetik yayılımın bir formudur (X-ray, radyo dalgaları gibi). Maxwell 1861 yılında elektromanyetik dalga ve ışığın arasında bir bağ olduğunu anlamış, böylelikle elektromanyetizma ve optik teorileri bir hale gelmiştir.
Boşluk Denklemleri, Elektromanyetik Dalgalar ve ışık hızı
Boşluk gibi olan yüksüz (ρ = 0) ve akımsız (J = 0) alanlarda, Maxwell denklemleri aşağıda şekilde indirgenin:
Kıvrım denkleminde kıvrımı (∇×) alarak, kıvrım özdeşliğini ∇×(∇×X) = ∇(∇•X) − ∇²X alarak dalga denklemini elde ederiz:
Boşluktaki ışık hızı aşağıdaki denklem ile ifade edilir:
Göreceli elektriksel geçirgenlik εr ve geçirimlilik μr özellikleri olan maddelerde, ışığın faz hızı
İfade edilir ve genellikle c değerinden küçüktür.
Buna ek olarak, E ve B birbirine ve dalga yayılımı yönüne karşılıklı dik ve aynı fazdadır. Sinüzoidal düzlem dalgası bu denklemlerin özel bir çözümüdür. Maxwell denklemleri bu dalgaların fiziksel olarak boşlukta nasıl yayıldığını açıklamaktadır. Değişken manyetik alanlar Faraday yasası aracılığıyla değişken elektrik alanlarını oluşturmaktadır. Sırayla, bu elektrik alanları Maxwell düzeltmeli Ampere yasası ile değişken manyetik alanları oluşturmaktadır. Bu sonsuz döngü elektromanyetik ışınım olarak bilinen bu dalgalara c hızıyla boşluk boyunca hareket etmesine izin verir.
"Mikroskobik" ve "Makroskobik" karşılaştırması
Maxwell denklemlerinin mikroskobik değişkenleri atomsal seviyede yük ve akım içeren toplam yük ve toplam akım olarak sunulan elektrik E alanları ve manyetik B alanları olarak belirtilir. Bu kimi zaman Maxwell denkleminin genel formu ya da boşluktaki Maxwell denklemleri olarak adlandırılır. Mikroskobik değişkenleri ufak farklılıklar Maxwell denklemlerinde genellikle eşit sonuçlar çıkarttırır.
"Maxwell mikroskobik denklemleri", aynı zamanda maddedeki Maxwell denklemi olarak da adlandırılır. Her iki denklem de benzer olup birbirlerini tanıtırlar.
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|-
! scope="col" style="width: 15em;" | Name
! scope="col" | Integral (tümlev) denklemleri
! scope="col" | Türev denklemleri
|-
! scope="row" | Gauss yasası
|
|
|-
! scope="row" | Manyetizma için Gauss yasası
|
|
|-
! scope="row" | Maxwell–Faraday denklemleri
|
|
|-
! scope="row" | Ampère yasası (Maxwell denklemleri ile)
|
|
|-
|}
"Mikroskobik" denklemlerin aksine, "makroskobik" denklemleri bağlı yük dışarı faktör Qb ve akım Ib yüksüz akımları elde etmek için Qf ve akım If kullanılır. Bu çarpanları aşağıdaki gibi toplam elektrik yükü ve akım bölerek yapılabilir:
Mikroskobik denklemlerden farklı olarak, Makroskobik denklemler bağıl yükler Qb ve akımlarının Ib serbest yük Qf ve akımlarına If bağlı eşitliklerini elde etmek için çarpanlarına ayrılırlar. Çarpanlarına ayırma işlemi toplam elektrik yük ve akımının saçılımıyla aşağıdaki gibi ifade edilir .
Çarpanlara ayırma işleminin yapılabilmesi için gerekli tamamlayıcı alanlar, yer değiştirme alanı D ve manyetik alan H ‘nin saptanması gerekir. Olgusal yapı denklemleri tamamlayıcı alanlar olan elektrik alanları E ve manyetik alanlar B ile doğru orantılıdır.
Maxwell denklemindeki Mikroskobik ve Makroskobik değişkenlerin arasındaki farkı anlamak için yukarıdaki açıklamalara bakınız.
Bağ Yükü ve Akımı
Elektrik alanı bir elektrik materyale uygulandığında, bu materyalin molekülleri mikroskobik elektrik dipolleri (çift kutup) oluşturarak karşılık verir – moleküllerin atomik çekirdekleri elektrik alanının yönünde ufak bir hareketlenme gösterirken, elektronlar aynı hareketlenmeyi elektrik alanının tersi yönünde yaparlar. İçerilen bütün yükler ayrı moleküllerine bağlanmış olsa da, bu hareketlilik durumu “Makroskopik bağ yükü” üretir. Örneğin, eğer her bir molekül aynı tepkiyi verirse, figürde görüldüğü gibi, yükün bu ufak hareketlenmeleri birleşerek, materyalin bir kenarında bir kat pozitif bağ yükü üretirken, diğer kenarında da bir kat negatif bağ yükü üretir. Bağ yükünün en uygun tanımlaması materyalin polarizasyonu (P), bir birim hacmine düşen çift kutup momenti, olarak yapılabilir. Eğer P eşit dağılımlı (birlik) ise, yükün Makroskopik ayrılımı sadece P’nin girdiği ve ayrıldığı yüzeylerde üretilir. Düzensiz P dağılımlı ise, hacimde yük üretilir.
Benzer bir şekilde, bütün materyallerin oluşturduğu manyetik alan ile bileşenleri atom olan açısal momentum arasında ilişki vardır. Açısal hız mikroskobik döngü olan bağlantıyı öne sürer. Bu malzemenin dışında, mikroskobik döngü materyalin yüzeyindeki Makroskopik döngü farklı değildir. Özgün manyetik alan uzun mesafeler arası yol almasına rağmen, . Bu akıntı adlandırılıyor mıknatıslanma.
Bu karışık, granüllü yük ve akıntı sayesinde P M açısından Makroskopik ölçüde adlandırılır. P ve M ortalaması alınmış yüklerden ve büyük ölçüde sadece granüllü özgün atomlardan değil hatta etkili küçük çeşitli yükler çeşitli şekilde yerleştirilmiştir. Örneğin :Ortalaması hacme uygun alınmış manyetik alan ölçeğini anlamak için önemsiz olan ayrıntı Maxwell denklemleri bu ayrıntıları önemsenmemiştir.
Yardımcı alanları, polarizasyon ve mıknatıslanma
P polarizasyon alanı ve M manyetik alan mikroskobik yük ve akıntı açısından tanımlanır. Makroskopik yük yoğunluğu ρb ve yük yoğunluğu Jb polarizasyon ve mıknatıslanma tarafından tanımlanır.
Eğer özgür olarak nitelenirse, toplam yük ve yük yoğunluğu şu şekilde tanımlanır.
D ve H olarak tanımlanan ilişki kullanılır. Bu Makroskopik Maxwell denklemi mikroskobik denklemler olarak tekrar üretilir.
Esas İlişki
Maxwell Makroskopik denklemleri kullanabilmek için, belirtilmeli yer değişimi olan D ve elektrik alanı E hatta manyetik alan H ve B. Eşit bir şekilde, ayrım yapılmalı uygulanan manyetik ve elektrik alanda bu ayrım bağlıdır polarizasyonla P ve mıknatıslanma M . Bu ayrıma esas ilişki denir. Asıl gerçek maddede, bu ilişki oldukça basit ve bu deneyi tanımlamada görevi vardır. Polarizasyon ve mıknatıslanma olmadan, bu ilişki de ve sabittir. Çünkü bağlı yük olmadığı için, toplam yük ve özgür yük eşittir
Genellikle, doğrusal madde ile bu ilişki,
ε geçirgen olduğu yerde vardır. Hatta bu doğrusal yük çeşitli sorunlara sahiptir.
Homojen maddeler için ε ve μ madde boyunca sabitken, homojen olmayan maddeler bulunduğu maddenin yerine bağlıdır.
Eş yönlü maddeler için, ε ve μ sayısalken, eş yönsüz maddeler gergidir. Maddeler genellikle ayırıcıdır bu yüzden ε ve μ EM dalga olaylarının sıklığına bağlıdır.
Genel olarak lineer olmayan malzemeler durumunda, (örneğin, doğrusal olmayan optiklere bakınız), D ve P mutlak e ile orantılı değildir. Aynı şekilde B zorunlu genel olarak, H ya da M orantılı değildir, D ve H hem E ye hem de B ye bağlıdır, yer ve zaman muhtemelen diğer fiziksel miktarları gösterir. Uygulama ayrıca serbest akım ve yük yoğunluklarının davranışlarının nasıl olduğunu E ve B muhtemel çiftinin diğer fizik miktarlarının basınç, kütle, sayı yoğunluğu ve yüklerinin hızları gibi orijinal denklemleri gösterir. Maxwell denklemlerindeki değişiklik Ohms yasasındaki formu kapsar.
Gaussian Birimlerindeki Denklemler
Gauss tane birimleri popüler bir sistem olup, bu birimler santimetre gram ikinci sisteminin bir parçasıdır.
Geleneksel Cgs birimleri kullanarak değişik zaman elektrik alan olan ECGS = c-1 ESI gösterir. Bu değişen elektrik ve manyetik alanın aynı birime sahip olduğunu gösterir (SI kongresinde bu durum böyle değil: vakum EM dalgalar örn | ESI | = c | B | farklı denklemlerin boyutlu analizini yapma). Bu şekilde tanımlanan bir yük birimi kullanan vakum ε0 = 1 / (4πc), bu nedenle μ0 = 4π / C arasında geçirgenliğe izin verir. Bu değişik düzenler kullanılarak, elde edilen Maxwell denklemleri:
</ref>
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|+ Gaussian birimlerindeki denklemler
|-
! scope="col" style="width: 13em;" | isim
! Mikroskopik denklemler
! Makroskopik denklemler
|-
| Gauss yasası
|
|
|-
| manyetizma için Gauss yasası
|
| mikroskopik ile aynı
|-
| Maxwell–Faraday denklemi
|
| mikroskopik ile aynı
|-
| Ampère yasası (Maxwell uzantısı ile)
|
|
|}
Alternatif Denklemler
Genel bir bakış için, Mathematical descriptions of the electromagnetic field. Açıklamalarına bakın.
special relativity denklemleri için, classical electromagnetism and special relativity ve covariant formulation of classical electromagnetism bakın.
general relativity denklemleri için Maxwell's equations in curved spacetime bakınız.
quantum field theory, denklemleri için, quantum electrodynamics bkz.
Mikroskobik Maxwell denklemlerinin özeti değişik noktalardaki fizik gibi matematik denklemlerini acık ve kesin bir biçimde açıklamasını gösterir. Genellikle, aynı zamanda Maxwell denklemleri denir. Doğrudan bir uzay-zaman denklemleri olan Maxwell denklemleri (vektör hesabı denklemlerinde gizli simetrisini okuyan aslında görelilik teorisi için büyük bir ilham kaynağı oldu) relativistik değişmez olduğu gösterildi. Buna ek olarak, potansiyellerini kullanarak denklemlerle bağlantısal yazım başlangıç denklemlerini çözmek için uygun bir yol olarak kullanılır ama alanlarında bulunan tüm gözlemlenebilir fiziği ile tanıtılır. Nicem mekaniğinin merkezinde oynadığı olası oyun ve nicem mekaniğinin olası sonuçları zamanla kaybolur.
Her denklem detayları için ana makalelere bakın. SI birimleri boyunca kullanılır.
{|class="wikitable" style="text-align: center;"
|-
!scope="column" width="160px"|denklemlemesi
!|denklem
!| Homojen denklemler
!| homojen olmayan denklemler
|-
! scope="row" rowspan="3" |Vektör uzantısı
!Fields
3D Euclidean space + time
||
||
|-
!Potentials (any gauge)
3D Euclidean space + time
||
||
|-
!Potentials (Lorenz gauge)
3D Euclidean space + time
||
||
|-
! scope="row" rowspan="6" |gergi matematiği
!alanlar
Minkowski yüzeyi
||
||
|-
!Potentials (any gauge)
Minkowski yüzeyi
||
||
|-
!Potentials (Lorenz gauge)
Minkowski yüzeyi
||
||
|-
!Alanlar
herhangi bir uzay zamanı
||
||
|-
!Potensiyeller (any gauge)
any space-time
||
||
|-
!Potensiyeller (Lorenz gauge)
any space-time
||
||
|-
! scope="row" rowspan="3" |Differensiyel formlar
!Alanlar
any space-time
||
||
|-
!Potensiyeller (any gauge)
any space-time
||
||
|-
!Potensiyeller (Lorenz gauge)
any space-time
||
||
|}
-Öklid uzayında + zamanında vektör denkleminde, elektrik potansiyeli, vektör potansiyeli ve D'Alembert operator üdür.
Gergi hesabı denkleminde, elektromanyetik gergi bir anti simetrik bildirdiğinden rütbe 2 gergi olduğunu, dört potansiyel geçerli bir vektör yoğunluğu, köşeli ayraç olan, bir bildirdiğinden vektör [] endeksleri anti simetrik olduğunu temsil eder. koordinatları göre türevidir. Minkowski üzerinde uzay koordinatlar bir atalet çerçeveye göre seçilir; , böylece yükseltmek ve alt endeksleri olan kullanılan metrik gergi dır. Genel uzay-zamanları, sistem , kovaryant türev , Ricci gergi yükseltilmesi ve endeksleri düşürücü Lorentz metrik tarafından olarak tanımlanır.
Herhangi bir farklı uzay form denkleminde, iki form, potansiyel elektromanyetik gergi olduğunu gösterir. 1 formu, J, 3 formu d dış türev ve , yıldız Hodge yıldız uzay-zamanın Lorentz metrik tarafından tanımlanan formlar (iki formlar üzerinde hodge . Sadece bağlıdır olan akım (pseudo) bir yerel bir ölçek yani için metrik kadar) konfor mal değişmez olduğunu gösterir. Operatör 1-formları d'Alembert-Laplace-Beltrami operatörüdür.
Diğer denklemler geometrik cebir denklemlerle bağlantısal yazılımlarını ve Maxwell denklemlerinin bir matris temsilini içerir. Tarihsel olarak, kuaterniyonik denklemdir ilimleri [8] [9] kullanıldı.
Çözümler
Maxwell eşitliklerinde elektrik ve manyetik alanlarla ilgili ve giderleri ve akımları elektrikli olanlar için kısmi diferansiyel denklemler vardır. Genellikle, giderler ve akımlar kendilerini elektrik ve manyetik alanları üzerinden Lorentz kuvvet denklemine ve yapısal denklemlerine bağlıdır. Tüm bunlar birleştiğinde bir takım çözülmesi zor kısmi diferansiyel denklemleri çıkar. Aslında bu denklemlerin çözümleri klasik elektromanyetizma ve tüm sahada tüm farklı olguları kapsar. Herhangi bir diferansiyel denklemi gibi, sınır şartları ve başlangıç koşulları eşsiz bir çözüm için gerekli olanlardır. Örneğin, uzay zamanında hiçbir akım ve gider olmadığında bile Maxwell denklemleri ile çözümler mümkündür ama birçok çözüm bariz çözüm değildir E = B = 0. Diğer çözüm E=sabit, B=sabit, yine başka bir çözüm elektromanyetik uzay zamanı dalgalarına sahiptir. Bazı durumlarda, Maxwell denklemleri sonsuz boşluklar boyunca çözülür ve sınırlı denklemler sonsuzda kavuşmaz limit olarak verilmektedir. Diğer durumlarda, Maxwell denklemleri o bölgeye uygun sınır koşulları ile alanı sadece sınırlı bir bölge ile çözülüyor. Örneğin, sınır evrenin veya periodik sınır koşullarının dış dünyadan kalan küçük bir bölgeyi izole duvarları ile tarif ve temsil eden yapay bir emici sınır olurdu.
Jefimenko’nun denklemleri manyetik ve elektrik alanlarında yaratılan gider ve akım rahatsızlıklarının oluşturduğu Maxwell denklemlerine çözüm göstermiştir. Bu mevcut tek alanlar yükleri yoluyla oluşturulan olanlardır ve engelli çözelti olarak adlandırılan çözelti elde etmek için özel başlangıç şartlarını kabul edilmiştir. Yükleri ve akıntılar oluşturdukları alanların kendileri tarafından oluşturulduğu zaman Jefimenko’nun denklemleri pek işe yaramaz.
Diferansiyel denklemler için sayısal yöntemler tam bir çözüm imkânsız olduğunda Maxwell denklemlerinden yararlanılabilir. Bu yöntemler genellikle bir bilgisayar gerektirmez ve sonlu elemanlar yöntemi ve sonlu fark zaman alanı yöntemini içerir.
Maxwell denklemleri altı bilinmeyenli olarak belirtilmiştir. Üç bileşen E ve B oluşur ve iki denklem için Gauss yasasınu, üç vektör bileşeni için Faraday ve ampere yasasından yararlanılmıştır. (giderleri ve akımları bilinmemektedir.) bu Maxwell denklemlerindeki sınırı belli fazlalıklarla ilgilidir. Sayısal algoritma iki Gauss yasalarında göz ardı etmek mümkün olmasına rağmen, kötü tahmin hesaplamaları bu yasaların ihlallerine neden olur. Bu ihlalleri karakterize kukla değişkenleri tanıtarak, dört denklem yine de sonucu belirtememiş. Oluşan denklemler hesabına göre dört yasaları almak daha doğru algoritmalara yol açabilir.
Elektromanyetik Bir Çözüm İçin Formüller
Maxwell denklemleri olayların çeşitli açıklayan ve tahmin de olağanüstü başarılı iken, onlar için evrenin yasaları kesin değil sadece yaklaşıktır. Örnekler son derece güçlü alanları ve son derece kısa mesafeleri içerir. Ayrıca Maxwell denklemlerinin olanaksız olduğu tahmin edilmesine rağmen dünyada çeşitli görüngü oluşmuştur. Örnek olarak klasik olmayan ışık ve elektromanyetik alanın nicem engeli verilebilir. Son olarak, Maxwell denklemleri tam olarak sıfır olursa herhangi bir olağanüstü olaylar bireysel foton içeren durumlarda: örneğin fotoelektrik etti, Planc’s yasası, Duane-hunt yasası, tek foton ışık detektörü vb. açıklamak hem imkânsız ve zordur çünkü Maxwell denklemleri foton içermez. Tüm durumlarda en doğru tahminler için, Maxwell denklemleri ve nicem elektrodinamik yerini edilmiştir.
Değişimler
Elektromanyetik alanların bir klasik teorisi olarak bilinen Maxwell denklemlerinin popüler varyasyonları nispeten sınırlıdır çünkü standart denklemler oldukça iyi durumda durmaktadır.
Manyetik Tek Kutuplar
Maxwell denklemleri evrende elektrik yükünün olduğunu ama manyetik yükünün bulunmadığını varsayar. Gerçekte manyetik yük gözlenememiş ve var olmamıştır. Eğer bunlar var olmuş olsaydı Gauss ve Faraday kânununların değişmesi gerekebilirdi ve çıkan dört denklem elektrik ve manyetik alanların değişimi altında tamamen simetrik olacaktı (Ancak evren oluşurken kısa bir dönem için manyetik tek kutupların ortaya çıktığı düşünülmektedir).
Popüler Kültür
Maxwell denklemleri fizikçiler arasında popüler olan konulardan biridir. Bazı insanlar klasik fizik ve din arasında bir köprü kurar. Elektromanyetik denklemler ışık ile ilgilidir. Hristiyan inancında İncil'in yaratılış kısmında (Genesis 01:03) "Ve tanrı söyledi 'ışık olsun' ve ışık oluştu (And God said, “Let there be light,” and there was light.) sözü geçtiği için bu denklemlerin Tanrı ile ilgili olduğu düşünülmektedir.
Resimde benzer bir t-shirt görüyoruz ve bu t-shirt Amerikan Sitcomun ‘After the Fire’ bölümünde ‘Alex’ tarafından giyilmiştir.
Kaynakça
Elektromanyetizma
Denklem
Elektrodinamik
Kısmi diferansiyel denklemler
|
Stanley Kubrick
|
Stanley Kubrick ( ; 26 Temmuz 1928 - 7 Mart 1999), Amerikalı film yönetmeni, senarist, yapımcı, fotoğrafçı ve sinematograf. Estetik kusursuzluğu elde edebilmek için denediği farklı teknik yöntemlerle dünya çapında sinemayı etkilemiş ve tüm zamanların en iyi yönetmenlerinden biri olarak kabul edilmiştir.
Eserlerinin çoğunda özgün senaryo yazmayı tercih etmemiş, edebiyat yazarlarının eserlerini sinemaya uyarlamıştır. Kubrick sinemasında, mükemmeliyetçi atmosfer dışında yoğun sembolizm ve gerçekçilik görülür. Korku, savaş, polisiye, kara mizah ve bilim kurgu olmak üzere farklı türde eserler vermiştir. Kubrick, beş kez aday gösterildiği Oscar Ödülleri'nden sadece birini, 2001: Bir Uzay Macerası filmi ile En İyi Özel Efekt dalında kazanmıştır. Martin Scorsese, James Cameron ve Woody Allen gibi isimler, Kubrick'i önemli bir ilham kaynağı olarak gördüklerini belirtmişlerdir.
Yönetmenin önemli filmleri arasında Zafer Yolları (1957), Spartaküs (1960), Lolita (1962), Dr. Garipaşk (1964), 2001: Bir Uzay Macerası (1968), Otomatik Portakal (1971), Barry Lyndon (1975), Cinnet (1980), Full Metal Jacket (1987) ve Gözleri Tamamen Kapalı (1999) yer almaktadır. IMDb'in Top 250 listesinde tam 7 filmi bulunmaktadır.
Amerikan vatandaşı olan Kubrick, Lolita filminin çekimleri için geçici olarak taşındığı Birleşik Krallık'a, filmin çekimlerinin tamamlanmasının ardından kalıcı olarak yerleşmiş ve hayatını kaybettiği 1999 yılına dek Hertfordshire, Birleşik Krallık'taki evinde yaşamaya devam etmiştir.
Kariyeri
Kariyerine New York'un Look dergisine amatör fotoğraflar çekerek başlayan Kubrick, kısa zamanda Look dergisinin fotoğrafçılarından biri oldu. İzlediği filmlerden çok daha iyisini yapabileceğine inanarak yönetmenlik yapmaya başladı. İlk filmleri Fear and Desire, Killer's Kiss ve The Killing ile kendisini ispatladı. Paths of Glory ve Spartaküs ise, onun iyi yönetmenler arasındaki yerini almasını sağladı.
1960'lı yıllarda Lolita filmini çekmek üzere Birleşik Krallık'a giden Kubrick, yaşamının geri kalanını bu ülkede, Hertfordshire'da satın aldığı Childwickbury Köşkü'nde geçirdi. Dr. Garipaşk, satirik komedinin sinemadaki önemli örneklerinden biri olarak kabul edilir. Ancak Stanley Kubrick'i 20. yüzyılın en önemli yönetmenlerinden biri yapan, 1968 MGM Cinerama prodüksiyonu olan 2001: Bir Uzay Macerası ve 1971 yapımı Otomatik Portakaldır.
William Makepeace Thackeray'in bir romanının sinemaya uyarlanması olan Barry Lyndon, Jack Nicholson'ın oynadığı The Shining, yaklaşık 7 yıl çalıştığı savaş filmi Full Metal Jacket ve son anda yapmaktan caydığı Yapay Zeka, Kubrick efsanesini sürdüren filmler oldular.
Arthur Schnitzlerin Traumnovelle romanından uyarlanan ve Tom Cruise ile Nicole Kidman'ın oynadıkları, Gözleri Tamamen Kapalıyı bitirdikten birkaç gün sonra ölen Kubrick; Childwickbury Manor, Hertfordshire, Birleşik Krallık'ta toprağa verilmiştir.
Filmleri
Uzun metrajlı
Kısa belgeseller
:en:Day of the Fight (1951)
:en:Flying Padre (1951)
:en:The Seafarers (1953)
Hakkında yazılan eserler
Kubrick'in Şifreleri, Halit Karaata, Sıfırdan Yayınları, 2015.
Stanley Kubrick bibliyografisi
“Estetiğin ve Sembollerin Gizemli Yönetmeni Stanley Kubrick”, Melissa Mey, Destek yayınları - 2023
Kaynakça
Dış bağlantılar
The Authorized Stanley Kubrick Web Site by Warner Bros.
Stanley Kubrick: The Master Filmmaker
The Kubrick Site
1928 doğumlular
Bronx doğumlular
1999 yılında ölenler
Avusturya Yahudisi asıllı Amerikalılar
Amerikalı agnostikler
Amerikalı film yönetmenleri
Polonya Yahudisi asıllı Amerikalılar
Rusya Yahudisi asıllı Amerikalılar
En İyi Yönetmen National Board of Review Ödülü sahipleri
Amerikalı film yapımcıları
BAFTA En İyi Yönetmen Ödülü sahipleri
BAFTA Ödülü sahipleri
Amerikalı senaristler
National Board of Review Ödülü sahipleri
New York Film Eleştirmenleri Birliği Ödülü sahipleri
New York Film Eleştirmenleri Birliği En İyi Yönetmen Ödülü sahipleri
En İyi Görsel Efekt Akademi Ödülü sahipleri
BAFTA Los Angeles Britanya Ödülleri sahipleri
BAFTA Akademi Bağlılık Ödülü sahipleri
Boston Film Eleştirmenleri Derneği En İyi Yönetmen Ödülü sahipleri
Boston Film Eleştirmenleri Derneği Ödülü sahipleri
Yaşam Boyu Başarı Altın Aslan Ödülü sahipleri
|
Necip Fazıl Kısakürek
|
Ahmet Necip Kısakürek (26 Mayıs 1904, İstanbul - 25 Mayıs 1983, İstanbul), Türk şair, romancı, oyun yazarı ve İslamcı ideolog.
Necip Fazıl, 24 yaşındayken yayımladığı ikinci şiir kitabı Kaldırımlar ile tanınmış ve Kaldırımlar Şairi lakabıyla anılmıştır. 1934 yılına kadar sadece şair olarak tanınmış ve o devirde Türk basınının merkezi olan Bâb-ı Âli'nin önde gelen isimleri arasında yer almıştır. 1934 yılında Abdülhakîm Arvâsî ile tanıştıktan sonra büyük bir değişim yaşayan Kısakürek, 1943-1978 arasında 512 sayı yayımlanan Büyük Doğu dergisi yoluyla İslamcı görüşlerini kamuoyuna duyuran ve Büyük Doğu Hareketi'ne önderlik eden bir şairdir. Dergi, Türkiye'de Büyük Doğu Hareketi'nin ve antikomünizmin yayılmasında öncü bir rol oynamıştır.
Necip Fazıl'ın siyasi fikirleri hayatı boyunca değişim göstermiştir. Gençliğinde bir dönem Cumhuriyet Halk Partisi taraftarı yazılar yazmış, burslu olarak yurt dışına okumaya gönderilmesine karşın kumar ve alkol bağımlılığı nedeniyle başarısız olup yurda geri dönmüştür. Demokrat Parti döneminde örtülü ödenekten pay aldığı ve buna karşılık olarak tek parti yönetimine karşı kaynaksız ve asılsız birçok suçlamada bulunduğu iddia edilmektedir. Demokrat Parti'nin kendisine sırt çevirmesi ve bir kumar baskınında yakalanmasıyla Demokrat Parti ile yollarını ayırmıştır. 1970 yılında eski başbakanlardan Necmettin Erbakan'ın kurduğu Millî Nizam Partisi'nin (MNP) kuruluş beyannamesini kaleme almıştır. Daha sonra Milli Selamet Partisi (MSP) adına alacak olan parti Bülent Ecevit liderliğindeki CHP ile 1974'te koalisyon hükûmeti kurunca desteğini kesmiştir. 1977 yılından 12 Eylül 1980 askeri darbesine kadar Alparslan Türkeş'in lideri olduğu Milliyetçi Hareket Partisi hakkında Büyük Doğu dergisinde parti lehine yazılar yazmış, parti mitinglerinde, kongrelerinde konuşmacı olarak katılmış ve bu partide yer edinmeye çalışmıştır.
Hayatı
Ailesi ve çocukluk yılları
1904 yılında İstanbul’da Maraşlı bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Babası o sırada hukuk öğrencisi olan ve daha sonraki yıllarda Bursa'da âzâ mülazımlığı, Gebze savcılığı ve Kadıköy hâkimliği görevlerinde bulunan hukukçu Abdülbaki Fazıl Bey, annesi Girit ensarlarından bir ailenin kızı olan Mediha Hanım’dır. Ailenin tek çocuğu idi. Ailesi ona “Ahmet Necip” adını verdi. Necip adını, babasının büyükbabası Necip Efendi’den aldı.
Çocukluğu dönemin ünlü hâkimlerinden olan büyükbabası Mehmet Hilmi Bey’in Çemberlitaş’taki konağında geçti. 15 yaşına kadar önemli hastalıklar geçirdi. 4-5 yaşlarında iken dedesinden okumayı öğrendi ve büyükannesi Zafer Hanım’ın da etkisi ile tutkulu bir okuyucu haline geldi.
İlköğrenimini pek çok farklı okulda aldı. Kısa bir süre Gedikpaşa’daki Fransız Frerler Mektebi'nde okudu. 1912 yılında Amerikan Koleji’ne kaydedildi ancak yaramazlıkları nedeniyle bu okuldan atıldı. Eğitimine önce Büyükdere’deki Emin Efendi Mahalle Mektebi'nde, ardından yatılı bir okul olan ve Raif Ogan’ın yönettiği "Rehber-i İttihat Mektebi''nde devam etti. Sonraki yıllarda yakın dostu olacak olan Peyami Safa’yı bu okulda tanıdı. Rehber-i İttihat Mektebi’nde de fazla kalmayıp Büyük Reşit Paşa Numûne Mektebi'ne ve daha sonra seferberlik sebebiyle gidilen Gebze'nin Aydınlı Köyü’nün ilk mektebine yazıldı. Kız kardeşi Sema’nın beş yaşında ölümünden sonra annesi vereme yakalanınca ailesi Heybeliada'ya taşındı ve böylece Necip Fazıl ilk öğrenimini, Heybeliada Numûne Mektebi'nde tamamladı.
Bahriye Mektebi
1916 yılında, Mekteb-i Fünûn-u Bahriye-i Şâhâne’ye (bugünkü adı ile Deniz Harp Okulu) imtihanla girdi. Üç yıl öğrenim gördüğü bu okulda Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Hamdi Akseki, Hamdullah Suphi Tanrıöver gibi tanınmış isimler görev yapmakta idi. Türk şiir ve düşünce hayatının Necip Fazıl’a göre zıt kutbunda yer alacak olan Nâzım Hikmet Ran aynı okulda iki sınıf üstte öğrenci idi.
Necip Fazıl, Bahriye Mektebi’ndeki (Deniz Harp Okulu) öğrencilik döneminde şiirle ilgilenmeye başladı, tek nüsha biçiminde ve elle yazılmış olan “Nihal” isminde haftalık bir dergi çıkararak ilk yayıncılık faaliyetine başladı. Okulda iyi derece İngilizce öğrenerek Lord Byron, Oscar Wilde, William Shakespeare gibi Batılı yazarların eserlerini orijinal dilinde okuma olanağını buldu. Ahmet Necip olan adının “Necip Fazıl” olması bu okulda gerçekleşti.
Bahriye Mektebi’nde üç yıllık öğrenimini tamamladıktan sonra ilave edilen dördüncü sınıfı bitirmedi ve okuldan ayrıldı.
İstanbul’un işgali sırasında annesi ile birlikte Erzurum’daki dayısının yanına giden Necip Fazıl, bu arada henüz genç yaşta olan babasını kaybetti.
Darülfünun yılları
İstanbul Darülfünûnu Hukuk Fakültesi'nde yükseköğrenimine başladı ve ardından Edebiyat Medresesi Felsefe Şubesi'ne girdi. Bu okulda Ahmet Haşim, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Faruk Nafiz, Ahmet Kutsi gibi dönemin ünlü edebiyatçıları ile tanıştı. Yakup Kadri ve arkadaşlarının çıkardığı Yeni Mecmua dergisinde ilk şiirleri yayımlandı.
Lise ve darülfünun öğrencileri arasından eğitim hayatını devam ettirmek üzere Avrupa ülkelerine gönderilecek ilk grubu belirlemek için 1924 yılında Maarif Vekâleti'nin açtığı sınavda gösterdiği başarı sonucu, üniversitedeki eğitimini resmen tamamlamış sayıldı ve Paris'e gönderildi.
Paris yılları
Sorbonne Koleji Felsefe Bölümü'ne girdi (1924). Bu okulda sezgici ve mistik filozof Henri Bergson ile tanıştı. Paris’te bohem bir yaşam sürdü, kumar oynamaya başladı. Öyle ki bu dönemde alkol ve kumara bağlılığından dolayı kaldığı evin kirasını bile ödeyemediği olmuştu. Bir yılın sonunda başarısızlığından dolayı bursu kesildi ve yurda dönmek zorunda kaldı.
1934 yılına kadar yaşamı
Paris’teki bohem hayatına bir süre İstanbul’da da devam etti. 1925'te ilk şiir kitabı "Örümcek Ağı"nı bastırdı. O yıllarda yeni bir meslek olan bankacılık alanında çalıştı. Bir Hollanda bankası olan “Bahr-i Sefit Bankası”nda başladığı bankacılığa Osmanlı Bankası’nda devam etti. Kısa sürede Ceyhan, İstanbul, Giresun şubelerinde çalıştı. 1928 yılında ikinci şiir kitabı olan “Kaldırımlar” yayımlandı. Kitap büyük bir ilgi ve hayranlık topladı.
1929 yazının sonlarına doğru gittiği Ankara'da, Türkiye İş Bankası’na “Umum Muhasebe Şefi” olarak girdi. Bu kurumda 9 yıl çalışmış ve müfettişliğe kadar yükselmiştir. Ankara’daki yaşamı sırasında siyasal elit ve aydınlar ile yakın ilişki kurdu, Falih Rıfkı ve Yakup Kadri ile sürekli birlikte idi.
1931-1933 arasında askerlik yaptı. Askerlik hayatının 6 ayı boyunca Taşkışla'nın 5. Alayının Zâbit kıtasında neferlik, öbür 6 ayı boyunca Harbiye’de İhtiyat Zâbit Mektebi’nde öğrencilik ve bir altı ay da aynı yerde subaylık yaptı.
Askerliğini yaptıktan sonra Ankara’ya döndü. Üçüncü şiir kitabı "Ben ve Ötesi"nin yayınlanmasından sonra ününün zirvesine ulaştı. Dergilerdeki hikâye yazılarını “Birkaç Hikâye Birkaç Tahlil” adlı kitapta topladı.
Bu arada kumar düşkünlüğünden kurtulamamıştı. Arkadaşı gazeteci ve radyo spikeri Eşref Şefik Atabey hastalandığında, ilaç alması için verdiği parayı kumarda kaybedip eve sabah eli boş döndüğü de olmuştur.
1934-1943 yılları arasındaki yaşamı
1934 tarihi, Necip Fazıl biyografisinde bir dönüm noktası oldu. O yıl, bir Nakşî şeyhi olan Abdülhakîm Arvâsî ile tanıştı. Abdulhakîm Arvâsî ile Eyüpsultan Camii'nden Pierre Loti tesislerine uzanan yol üzerinde yer alan Kaşgari Murtaza Efendi Cami’ndeki sohbetleri sayesinde ciddi bir fikir ve zihniyet dönüşümü yaşadı. Abdulhakîm Arvâsî ile tanışmasını kendisine milat kabul eden Necip Fazıl’ın şiirlerinde bu tanışmadan sonra tasavvufi düşüncenin izleri görülmeye başladı.
Arvâsî ile tanışmasından sonra yaşadığı derin fikir değişiminin ardından hayatının yeni dönemindeki ilk önemli eseri olan “Tohum” adlı tiyatro oyununu yazdı (1935). İslamcılık ve Türklük vurgusunun ön planda olduğu eser, Muhsin Ertuğrul tarafından İstanbul Şehir Tiyatroları’nda sahnelendi. Oyun, sanat çevrelerinden büyük ilgi gördüğü hâlde halkın ilgisini çekmedi.
1936’da bir kültür-sanat dergisi olan “Ağaç Mecmuası”nı çıkarmaya başladı. İlk sayısı 14 Mart 1936’da Ankara’da çıkarılan dergi, ilk altı sayıdan sonra İstanbul’da çıkarılmaya başladı. Dergi, spiritüalist özelliklere sahipti ve Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı gibi önemli edebiyatçılardan dergiye katkı sağlanmaktaydı. Büyük ölçüde Türkiye İş Bankası tarafından finanse edilen derginin yayın hayatı 16 sayı sürdü.
1937 yılında tamamladığı “Bir Adam Yaratmak” adlı piyesi ilk defa 1937-38 tiyatro sezonunda, İstanbul Şehir Tiyatroları'nda Muhsin Ertuğrul tarafından sahneye kondu ve büyük ilgi topladı. Eser, insanın ve aklın güçsüzlüğünü ortaya koymakta ve pozitivizmi, kuru akılcılığı reddetmektedir.
1938 yılı başlarında yeni bir millî marş yazılması için “Ulus” gazetesinin açtığı yarışma ile ilgili olarak kendisine yapılan teklifi benimsedi ancak yarışmanın iptali şartını öne sürmüştü. Bu şartı hemen kabul edildi ve böylece “Büyük Doğu Marşı” şiirini yazdı. Şiire verdiği “Büyük Doğu” adı, daha sonra çıkaracağı derginin adı oldu.
1938 sonbaharında bankacılıktan ayrılan Necip Fazıl, “Haber” gazetesine girerek gazeteciliğe başladı. Maarif Vekili Hasan Âli Yücel tarafından atandığı Ankara Devlet Yüksek Konservatuvarı’nda öğretim üyeliğini kısa süre sonra bıraktı ve kendisine İstanbul'da bir görev verilmesini istedi. Güzel Sanatlar Akademisi'nin Yüksek Mimari kısmına atanan Necip Fazıl, Robert Kolej'de edebiyat öğretmenliği yaptı.
1934'te yaşadığı dönüşüm dönemini anlatan “Çile” adlı şiirini 1939'da yayımladı. 1940 yılında Türk Dil Kurumu hesabına "Namık Kemal" isimli bir eser kaleme aldı. Namık Kemal’in 100. doğum yıl dönümü dolayısıyla yayımlanan kitapta Namık Kemal’i şairliği, romancılığı, oyun yazarlığı, fikir adamlığı konularında eleştirdi.
1941 yılında Fatma Neslihan Balaban ile evlendi. Bu evlilikten Mehmet (1943), Ömer (1944), Ayşe (1948), Osman (1950) ve Zeynep (1954) isimli beş çocuğu oldu.
1942 kışında yeniden askerlik yapmak üzere 45 gün için Erzurum’a gönderildi. Askerde iken siyasi bir yazı kaleme alması nedeniyle mahkûm oldu ve ilk kez hapis cezası aldı; Sultanahmet Cezaevi’nde hapis yattı.
1943-1949 arasındaki yaşamı
Necip Fazıl Kısakürek, 1943 yılından itibaren siyasal tavrını ve Türk modernleşmesine eleştirisini ortaya koyan faaliyetlerine başlamıştır. Muhalefet anlayışını ifade eden araç, 17 Eylül 1943 günü ilk sayısını çıkardığı “Büyük Doğu” dergisidir. Büyük Doğu, o dönemde çıkarılan tek İslamcı dergidir. Başlangıçta dönemin ünlü isimlerinin yazılarının da yer aldığı dergide daha sonra değişik takma adlarla Necip Fazıl’ın yazdığı yazılar egemen olmuştur. Necip Fazıl’ın takma isimlerinden bazıları şunlardır: B.A.B, İstanbul Çocuğu, BÜYÜK DOĞU, Fa, Tenkitçi, N.F.K., ?, Ne-Mu, Ahmet Abdülbaki, Abdinin Kölesi, HA.A.KA, Adıdeğmez, Bankacı, Be-De, Prof. Ş. Ü., Dilci, İstanbullu, Muhbir, Dedektif X Bir….
Dergi, ilk olarak 1943 yılının Aralık ayında “dinî neşriyat yapmak ve rejimi beğenmemek” gerekçesi ile birkaç aylığına kapatılırken Necip Fazıl, Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimari bölümündeki işinden kovuldu. Dergi, Şubat’ta tekrar yayımlandı ancak "rejime itaatsizliği teşvik" suçlamasıyla Mayıs 1944'te Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. Gerekçe, “Allah’a itaat etmeyene itaat edilmez” hadisinin tek parti yönetimini işaret ettiğine inanılmasıydı. Necip Fazıl, ikinci defa ikinci askerliğe sevk edilerek Eğirdir'e sürüldü.
2 Kasım 1945’te Büyük Doğu’yu yeniden çıkarmaya başladı. Dergide artık daha çok dinî yazılara yer veriliyordu ve yazıların çoğu, “Adıdeğmez” mahlasını kullanan kendisinin kaleminden çıkmaktaydı. Dergisinin üst üste birkaç kez kapatılmasından sonra radikalleşen Necip Fazıl, 4 Aralık 1945 günü gerçekleşen Tan baskını sırasında Vakit Yurdu denilen binanın penceresinden olayları izledi ve kendisine sevgi gösterisi yaparak binanın önünden geçen gençleri alkışladı.
Büyük Doğu, 13 Aralık 1946 tarihli sayıdaki yazısı nedeniyle tekrar kapatıldı. Necip Fazıl, dergide tefrika edilmeye başlamış olan "Sır" isimli piyesinden dolayı "milleti kanlı ihtilale teşvik" suçlamasıyla mahkemeye çıkarıldı.
1947 baharında Büyük Doğu’yu yeniden çıkarmaya başladı. 6 Haziran’da Rıza Tevfik’e ait “Abdülhamîd'in Ruhaniyetinden İstimdat" başlıklı bir şiirin yayımlanması sebebiyle dergi mahkeme kararıyla tekrar kapatılırken Necip Fazıl tutuklandı. Derginin sahibi görünen eşi Neslihan Hanım ile birlikte "Padişahlık Propagandası Yapmak - Türklüğe ve Türk Milletine Hakaret"ten yargılanan şair, 1 ay 3 gün tutuklu kaldıktan sonra beraat etti. Bu tarihten sonra dergide sadece İslamcılığı öven yazılar değil; Yahudilik, Masonluk, komünizm düşmanlığı içeren yazılar yayımladı.
1947 yılı içinde "Sabır Taşı" piyesi "C.H.P. Sanat Mükâfatı"na layık görülse de jürinin verdiği karar parti'nin genel idare kurulu tarafından iptal edildi. Aynı yıl, Büyük Doğu’nun çıkmadığı bir dönemde “Borazan” adlı mizah dergisini üç sayı çıkaran Necip Fazıl, hakkındaki beraat kararı 1948 yılında Temyiz Mahkemesi tarafından bozulunca geçimini sağlamak için evindeki tüm eşyaları satmak zorunda kaldı.
Büyük Doğu Cemiyeti
Sanatçı, 28 Haziran 1949'da Büyük Doğu Cemiyeti’ni kurdu. Başkanı olduğu dernekte başkan yardımcısı Cevat Rıfat Atilhan ve genel sekreter Abdurrahim Rahmi Zapsu idi. 1950’de derneğin ilk şubesi Kayseri’de açıldı. Necip Fazıl, Kayseri’deki açılıştan İstanbul’a döndükten sonra bir yazısı nedeniyle tutuklandı; “Türklüğe hakaret davası”nda verilmiş beraat kararı nisan ayında temyiz mahkemesi tarafından bozdurulunca eşi Neslihan Hanım ile birlikte hapse girdi. 1950 Genel Seçimleri'nden sonra seçimden zaferle çıkan Demokrat Parti’nin çıkardığı af yasasıyla hapishaneden tahliye edilen ilk kişi olarak 15 Temmuz’da serbest kaldı. 18 Ağustos 1950’de Büyük Doğu’yu yeniden çıkarmaya başladı. Necip Fazıl, dergide Adnan Menderes’e açık mektuplar yayınlayarak partiyi İslam ekseninde geliştirmesini önermekteydi. O yıl Büyük Doğu Cemiyeti’nin Tavşanlı, Kütahya, Afyon, Soma, Malatya, Diyarbakır şubelerini açtı.
22 Mart 1951 tarihinde “Kumarhane Baskını” olarak anılan olay gerçekleşti. Beyoğlu’nda bir kumarhaneye düzenlenen baskında yakalanan Necip Fazıl, bu olay nedeniyle 18 saat karakolda tutuldu. O dönemki açıklamalarında röportaj yapmak üzere kumarhanede olduğunu ifade eden, daha sonraki yıllarda ise Büyük Doğu’yu koruma için bir adam tutmak üzere orada olduğunu açıklayan Necip Fazıl’a göre bu olay Demokrat Parti’nin bir komplosudur.
30 Mart 1951’de dergisinin 54. sayısını çıkardı. Ancak dergi henüz bayilere dağıtılmadan hakkında toplatılma kararı çıktı. Bu sayıda yer alan imzasız bir yazısı nedeniyle tutuklanan Necip Fazıl, 19 gün tutuklu kaldı. 9 ay 12 günlük mahkûmiyet kararı çıkınca mahkûmiyetini dört ay erteletti, ardından hastaneden 3 aylık bir tecil raporu aldı.
Necip Fazıl, başkanı olduğu Büyük Doğu Cemiyeti’ni ani bir kararla 26 Mayıs 1951’de feshetti. Örtülü ödenekten aldığı paraya karşılık cemiyeti kapattığı iddia edilir. Kurmayı düşündüğü Büyük Doğu Partisi’nin ana nizamnamesini 15 Haziran 1951’de Büyük Doğu dergisinde yayımladı. Öngördüğü düzende CHP'nin Altı Ok'una karşılık Büyük Doğu'nun Dokuz Umdesi, Millî Şef'e karşılık İslâmi bir yüce olan “Başyüce” vardı. Programa göre faiz, dans, heykel, zina, fuhuş, kumar, içki, her türlü keyif verici maddenin yasak olduğu, suçluların kısas yöntemi ile cezalandırılacağı bir ülke yaratılacaktı. Necip Fazıl, Haziran 1951'de dergiye ara verdi. Son sayıda “Müslüman Türklerin günlük gazetesi çıkacak” haberini verdi. Günlük Büyük Doğu Gazetesi 16 Kasım 1951'de yayına başladı.
Necip Fazıl'ın 1951'deki mahkûmiyet kararı ile ilgili hastaneden aldığı tecil raporunun süresinin dolduğu sırada 22 Mayıs 1952’de "Malatya Hadisesi" meydana geldi. O gün Vatan gazetesinin sahibi ve başyazarı Ahmet Emin Yalman Malatya'da bir suikast teşebbüsü ile yaralanmıştı. Necip Fazıl, Hüseyin Üzmez'i azmettirmekle suçlandı. Şair, "Taammüden katle teşvik ve azmettirmek, katle teşebbüs fiilini medih ve istihsal eylemek" suçlaması ile tutuklanıp Malatya'ya sevk edildi. 1951'deki mahkûmiyeti sebebiyle 9 ay 12 günlük hapis cezasını çekerken “Maskenizi Yırtıyorum" başlıklı bir broşür yayımlayarak 1943'ten beri başına gelenlerin ve Malatya Hadisesi ile ilgili yaşananların geniş bir muhasebesini yaptı (11 Aralık 1952). Malatya Hadisesi davası hâlen devam etmekte olduğundan 1951 mahkûmiyeti ile ilgili cezası dolduktan sonra bir süre daha tutuklu kaldı. Malatya Davası'ndan suçsuz bulununca 16 Aralık 1953'te serbest kaldı.
1957'de çeşitli davalardan gecikmiş cezaları nedeniyle 8 ay 4 gün daha hapis yattı.
1958'de, Türkiye Jokey Kulübü'nün ısmarlaması ve çocukluk yıllarından gelen atlara olan ilgisi sebebi ile “At'a Senfoni” adlı bir eser kaleme aldı.
1960 darbesinden sonra 6 Haziran’da evinden alınan Necip Fazıl, 4,5 ay Balmumcu Garnizonu'nda tutuldu. Basın Affı nedeniyle tahliye edilse de Atatürk’e hakaret suçu içerdiği iddia edilen bir yazısı nedeniyle mahkûmiyet kararı o Balmumcu’da iken kesinleştiği için, tahliye edildiği gün tekrar tutuklandı ve Toptaşı Cezaevi’ne sevkedildi. 1 yıl 65 günlük cezayı doldurduktan sonra 18 Aralık 1961’de serbest kaldı.
1960’tan sonraki yaşamı
Serbest kaldıktan sonra, önce Yeni İstiklal, sonra Son Posta adlı gazetede yazarlığa başladı. 1963-1964’te Türkiye’nin çeşitli yerlerinde konferanslar verdi.
1965’te "b.d. Fikir Kulübü"nü kurdu. Konferanslar serisini ve günlük yazılarını sürdürdü; bazı eserlerini gazetelerde tefrika etti.
1973 yılında Hacca gitti. O yıl oğlu Mehmet’e "Büyük Doğu Yayınevi"ni kurdurdu. "Esselâm" isimli manzum eserinden başlayarak daha evvel çeşitli yayınevlerince basılmış eserlerinin düzenli yayınına başladı. 23 Kasım 1975’te Millî Türk Talebe Birliği tarafından, Mücadelesinin 40. Yılı münasebetiyle bir "Jübile" tertiplendi. 1976'da, dergi-kitap şeklinde, 1980 yılına kadar 13 sayı sürecek "Rapor" adlı dergiyi, 1978'de de "Son Devre: Büyük Doğu" dergisini çıkardı.
26 Mayıs 1980’de Türk Edebiyat Vakfı tarafından "Şairler Sultanı" ve 1982 yılında yayımlanan "Batı Tefekkürü ve İslâm Tasavvufu" isimli eseri münasebetiyle de "Yılın Fikir ve Sanat Adamı" seçildi.
Eserleri ile ünlenmeye devam eden usta edebiyatçı Bir Adam Yaratmak adlı piyesindeki olay örgüsü ve diyalogların derinliği bakımından büyük ilgi görür ve Türk Shakespeare olarak anılmaya başlar.
“İman ve İslâm Atlası” adlı eserini yazmak için 1981 yılında Erenköy’deki evinde odasına kapandı. Yeni bir parti kurmak üzere bulunan Turgut Özal’ı sık sık odasına kabul etti, tavsiyelerde bulundu.
Atatürk aleyhinde işlenen suçlar hakkındaki kanuna aykırı fiilinden dolayı 8 Temmuz 1981 tarihinde Atatürk'ün manevi şahsına hakaret suçundan hüküm giydi. Karar, Yargıtay 9. Ceza Dairesi tarafından onaylandı. Davaya konu olan "Vatan Haini Değil, Büyük Vatan Dostu Sultan Vahidüddin" adlı kitabın herhangi bir suç unsuru teşkil etmediği mahkemenin atadığı bilirkişi tarafından rapor edilmişse de Necip Fazıl "Atatürk'e hakaret etmeye meyilli olmak" gerekçesiyle mahkûm edildi.
25 Mayıs 1983’te evinde hayatını kaybetti. Cenazesi, Eyüp Sultan Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Çalışmaları
12 yaşında şiire başlayan Necip Fazıl'ın ilk şiir kitabı 17 yaşında iken yayımlandı ve şiirleri Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı'nın ders kitaplarında okutuldu. Genç yaşta yazdığı tiyatro eserleri, dönemin tiyatrolarında aylarca kapalı gişe sahnelendi.
Paris dönüşü yayımladığı Örümcek Ağı ve Kaldırımlar adlı şiir kitapları onu çok genç yaşta ünlü yaptı. Henüz otuz yaşına basmadan çıkardığı yeni şiir kitabı "Ben ve Ötesi" (1932) ile takdir toplamayı sürdürdü. Birçok kişi tarafından da çok sevilen şair, "Üstat Necip Fazıl Kısakürek" olarak anılmaya başlandı.
Necip Fazıl, 1934 yılında Nakşî şeyhi Abdülhakîm Arvâsî ile tanıştıktan sonra İslami kimliği ile öne çıkmaya başladı. Bu dönemde, hemen tümünde üstün bir ahlak felsefesinin savunulduğu tiyatro eserlerini birbiri ardına kaleme aldı. Tohum, Para, Bir Adam Yaratmak, Nam-ı Diğer Parmaksız Salih gibi piyesleri büyük ilgi gördü. Cinnet Mustatili adlı eserinde hapishane anıları yer alır.
Sık sık kapatılan veya toplatılan Büyük Doğu'''nun çıkmadığı sürelerde günlük fıkra ve yazılarını Ortadoğu, Son Havadis, Milliyet, Millî Gazete, Her Gün ve Tercüman gazetelerinde yayımladı.
Vasiyeti
Vasiyetinin bir kısmı:
Fikir ve duyguda vasiyete lüzum görmüyorum. Bu bahiste bütün eserlerim, her kelime, cümle, mısra ve topyekûn ifade tarzım vasiyettir. Eğer bu kamusluk bütünü tek ve minicik bir daire içinde toplamak gerekirse söylenecek söz "Allah ve Resulü'nden, başka her şey hiç ve batıl." demekten ibarettir.
Beni, ayrıca hususi vasiyetimde gösterdiğim gibi, İslamî usullerin en incelerine riayetle gömünüz! Burada, umumi vasiyette de belirtilmesi gereken bir noktaya dokunmalıyım.
Cenazeme çiçek ve bando mızıka gönderecek makam ve şahıslara uzaklığımız ve kimsenin böyle bir zahmete girişmeyeceği malum... Fakat bu hususta bir muziplik zuhur edecek olursa, ne yapılmak gerektiği de beni sevenlerce malum... Çiçekler çamura ve bando yüz geri koğuşuna.
Çile şiirindeki şu satırlar vasiyetini teyit eder niteliktedir:Son günüm olmasın çelengim top arabamBeni alıp götürsün tam dört inanmış adam Siyasi fikirleri
1934 yılında dahil olduğu Nakşibendilik tarikatından sonra ülkedeki siyasi gelişmelerle ilgili değerlendirmelerde bulunmaya başladı. 1943 yılından sonra çıkardığı Büyük Doğu dergisinde yazdıklarıyla 1945 yılındaki Tan Gazetesi Baskınını, 1952 yılında Malatya'da gerçekleşen Ahmet Emin Yalman suikast girişimi öncesi Yalman'ı hedef alan yazılar yazmış; Komünist Rusya'ya karşı ABD lehine yazılar yazmıştır. Bu dönemde fikirleri Millî Türk Talebe Birliği'ndeki gençler tarafından sahiplenilmiştir.
Soğuk Savaş döneminde Türkiye'de antikomünizm akımın öncülerinden olmuştur. Ayrıca dünya bakışı çerçevesinde yakın tarihi de yorumlamış ve bu yönde resmî tarihin alternatifi olarak, Vahdettin: Vatan Haini Değil Büyük Vatan Dostu gibi kitaplarla tarih yazımına da girişmiştir.
Eleştiriler
Necip Fazıl'ın düşünce örgüsü din, tasavvuf ve mistisizm ekseninde gelişmiş ve fikrî mücadelesini bu çerçevede sürdürmüştür. Fikir ve inançlarını yaymak için kullandığı çok sayıda edebî araç yanında yayın hayatına da girerek kendi medyasını oluşturma çabasına girmiş ve bunun için Demokrat Parti iktidarının imkânlarını kullanmak istemiştir. Demokrat Parti iktidarının başvekili Adnan Menderes'e yazdığı yardım mektubu ve Demokrat Parti'den aldığı 147.000 liralık örtülü ödenek desteği Yassıada yargılamalarına da konu olmuştur. Tarihçi Ayşe Hür hayatı boyunca devam eden bağımlılığına işaret ederek Necip Fazıl'ın örtülü ödenekten para talep etmesini "kumar bağımlılığı" ile ilişkilendirir.
Fikir değişimleri
Necip Fazıl Kısakürek'in hayatı, kendi anlatımına göre, 1934 yılında Nakşibendi şeyhi Abdülhakîm Arvâsî ile tanışmasıyla değişmiş ve genel olarak ülkücü ve İslamcı bir çizgide sürmüşse de, farklı yönetim dönemlerinde yazdığı yazı, kitap ve mektuplar, fikir farklılıkları göstermektedir. Gerek kendisinin, gerek arkadaşlarının yazdıklarına ve anı kitaplarına göre değişimlerinin en keskininin 1940 yılında olduğu ileri sürülür. 1940 yılında CHP'den milletvekili olmayı istemiş ancak kabul edilmemiştir. Kısakürek'in 1940 yılından itibaren değişimini yazar Mîna Urgan "Bir Dinozorun Anıları" kitabında detaylarıyla yazmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk'ün cumhurbaşkanlığı döneminde ve ölümünden sonra Kemalist görüşte sayısız yazısı olan Necip Fazıl, İsmet İnönü döneminin özellikle 1943 yılı sonrasında İnönü ve cumhuriyet rejimine karşıt görüşler savunmuştur. İnönü ve CHP'yi din düşmanlığıyla suçlamaya başlamış, Cumhuriyet rejimini ise Batı hayranlığıyla eş tutmuş, daha önce eleştirdiği rejim karşıtlarıyla aynı dili kullanmaya başlamıştır.
1950 genel seçimleri öncesinde yoğun biçimde Demokrat Parti karşıtı görüşlerini paylaşırken, Demokrat Parti iktidara geldikten bir süre sonra Demokrat Parti yanlısı olmuştur. Örneğin henüz 12 Aralık 1950 tarihli Büyük Doğu dergisindeki yazısında, Atatürk'ün cumhurbaşkanlığında geçen cumhuriyetin ilk 15 yılı hakkındaki eleştirilerini iyice sertleştirmiştir.
Necip Fazıl Kısakürek, 50'li yıllarda Adnan Menderes’e defalarca mektup yazarak para istemiş, "Benim yaptığımı yapanlara hükümetler ve rejimler servetlerini ve nimetlerini yağdırır" demiştir. Demokrat Parti'ye verdiği hizmetler karşılığında maddi destek istediği mektuplardan birinde, acınacak halde olduğunu ve intihar edebileceğini de yazmıştır. Yassıada duruşmalarında açıklandığına göre 1950-1960 yılları arasında Kısakürek'e örtülü ödenekten 147.000 TL ödenmiştir. Bu dönemde yazdığı "Benim Gözümden Menderes" kitabında Menderes'e köle olmaktan şeref duyduğunu bile yazmıştır.
Örneğin Menemen Olayı için, 1 ve 5 Ocak 1931 tarihli Hâkimiyet-i Milliye gazetelerinde hükûmet lehine, hattâ çok daha sertlik yanlısı yazılar yazarken, 1969 tarihli "Son Devrin Din Mazlumları" kitabında tam tersi görüşlerini kaleme almıştır.
Tarihsel revizyonizm yaparken en radikal görüşleri ileri sürmüştür. 31 Mart Vakası'nın masonlar ve İttihatçıların ortak planı olduğunu, ayaklanmayı bastıran Hareket Ordusu'nun "şuursuzlar sürüsü" olduğunu, Şeyh Said'in devlete isyanının isyan değil dindar bir Müslüman'ın dinsizlerle mücadelesi olduğunu, sadece şapka giymediği için idam edilenlere son kez "Şapka giyiyor musunuz, giymiyor musunuz?" diye sorulup kabul etmeyince asıldıklarını, Kurtuluş Savaşı'nda Kuvâ-yi Milliye karşıtı İskilipli Âtıf Hoca'nın vatan haini olmayıp Şapka Kanunu'na karşı çıktığı için idam edildiğini, Dersim İsyanı'nın bir Müslüman katliamı olduğunu, II. Abdülhamid'in akıl hastası denilerek tımarhaneye kapatıldığını, Said Nursî'nin büyük bir alim olduğunu ve işkence gördüğünü iddia etmiştir. VI. Mehmed Vahdettin'in Kurtuluş Savaşı'na karşı olmayıp mücadeleyi başlatması için Mustafa Kemal'e 40 bin altın verdiğini de iddia etmiştir.
Hatırası
Ailesi tarafından 2015 yılında Necip Fazıl Kısakürek Kültür ve Araştırma Vakfı kurulmuştur.
Eserleri
Bayram Bekleyen Vatan Dostu Sultan Vahidüddin 1925: Örümcek Ağı 1928: Kaldırımlar 1932: Ben ve Ötesi 1933: Birkaç Hikâye Birkaç Tahlil 1935: Tohum 1937: Beklenen 1938: Bir Adam Yaratmak 1938: Künye 1940: Çerçeve 1940: Namık Kemâl 1940: Sabır Taşı 1942: Para 1944: Vatan Şairi Nâmık Kemâl 1946: Müdafaa 1948: Halkadan Pırıltılar (Veliler Ordusundan) 1949: Nam 1950: Çöle İnen Nur (İzinsiz Baskı) 1951: 101 Hadis (Büyük Doğu'nun 1951'de verdiği ek) 1953: Maskenizi Yırtıyorum 1955: Cinnet Mustatili (Yılanlı Kuyudan) 1955: Sonsuzluk Kervanı 1956: Mektubat'tan Seçmeler 1958: At'a Senfoni 1959: Büyük Doğu'ya DOĞRU (İdeolocya Örgüsü) 1960: Altun Halka (Silsile) 1961: O ki O Yüzden Varız (Çöle İnen Nur) 1962: Çile 1962: Her Cephesiyle Komünizm 1962: Türkiye'de Komünizm ve Köy Enstitüleri 1964: Ahşap Konak (Büyük Doğu'nun 1964'te verdiği ek) 1964: Hazret 1964: İman ve Aksiyon 1964: Reis Bey 1964: Siyah Pelerinli Adam (Büyük Doğu'nun 1964'te verdiği ek) 1965: Bir Pırıltı Binbir Işık 1965: Büyük Kapı (O ve Ben) 1965: Ruh Burkuntularından Hikâyeler 1965: Ulu Hakan II. Abdülhamid Han 1966: Büyük Kapı'ya ek (Başbuğ Velilerden) 1966: İki Hitabe: Ayasofya/Mehmetçik 1966: Tarih Boyunca Büyük Mazlumlar I 1966: Tarih Boyunca Büyük Mazlumlar II 1967: El Mevahibü'l Ledüniyye 1968: 1001 Çerçeve 1 1968: 1001 Çerçeve 2 1968: 1001 Çerçeve 3 1968: 1001 Çerçeve 4 1968: 1001 Çerçeve 5 1968: İdeolocya Örgüsü 1968: Peygamber Halkası 1968: Tanrı Kulundan Dinlediklerim I 1968: Tanrı Kulundan Dinlediklerim II 1968: Türkiye'nin Manzarası 1968: Vahidüddin 1969: Son Devrin Din Mazlumları 1969: Müdafaalarım 1969: Piyeslerim(Ulu Hakan/Yunus Emre/S. P. Adam) 1969: Şiirlerim 1969: Sosyalizm Komünizm ve İnsanlık 1970: Benim Gözümde Menderes 1970: Hikâyelerim 1970: Kanlı Sarık 1970: Nur Harmanı 1970: Yeniçeri 1971: Reşahat 1972: Senaryo Romanları 1973: Esselâm 1973: Hac 1973: Hazret 1973: Moskof 1974: Çile (Nihaî Tertib) 1974: Başbuğ Velilerden 33 (Altun Silsile) 1974: O ve Ben 1974: Rabıta 1975: Bâbıâli 1975: Hitabeler 1976: İhtilal 1976: Mukaddes Emanet 1976: Rapor 1 1976: Rapor 2 1976: Sahte Kahramanlar 1976: Veliler Ordusundan 333 (Halkadan Pırıltılar) 1977: Rapor 3 1977: Yolumuz, Halimiz, Çaremiz 1978: Doğru Yolun Sapık Kolları 1978: İbrahim Ethem 1979: Rapor 4 1979: Rapor 5 1979: Rapor 6 1980: Aynadaki Yalan 1980: Rapor 10 1980: Rapor 11 1980: Rapor 12 1980: Rapor 13 1980: Rapor 7 1980: Rapor 8 1980: Rapor 9 1981: İman ve İslâm Atlası 1982: Batı Tefekkürü ve İslâm Tasavvufu 1983: Tasavvuf Bahçeleri 1984: Kafa Kâğıdı 1985: Dünya Bir İnkılâp Bekliyor 1985: Hesaplaşma 1986: Mümin 1988: Öfke Ve Hiciv 1990: Başmakalelerim 1 1990: Çerçeve 2 1990: Konuşmalar 1991: Çerçeve 3 1992: Hücum Ve Polemik 1995: Başmakalelerim 2 1995: Başmakalelerim 3 1996: Çerçeve 4 1997: Edebiyat Mahkemeleri 1998: Çerçeve 5 1999: Hâdiselerin Muhasebesi 1 2000: Püf Noktası''
Hakkında yazılanlar
Kendi Sesinin Yankısı/Necip Fazıl Kısakürek, M. Orhan Okay, Etkileşim Yayınları
Necip Fazıl Kısakürek, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
Üstâd Necip Fazıl'a Dair, Kadir Mısıroğlu, Sebil Yayınevi
NƏCİB FAZİL QISAKÜRƏYİN YARADICILIQ YOLU
Eşqane Babayeva
Ayrıca bakınız
MEB 100 Türk Edebiyatçısı
Kaynakça
Dış bağlantılar
Necip Fazıl Kısakürek resmî sitesi
1904 doğumlular
1983 yılında ölenler
Deniz Harp Okulunda öğrenim görenler
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler
Kadıköy'de ölenler
Eyüpsultan Mezarlığı'na defnedilenler
Fatih doğumlular
İstanbul doğumlu şairler
Türk antikomünistler
Türk İslamcılar
20. yüzyıl Türk oyun yazarları
20. yüzyıl Türk şairleri
Türk Sünniler
Kültür Haftası kişileri
20. yüzyıl Türk gazetecileri
Türk tutuklular ve hükümlüler
Girit Türkleri
Türkiye tarafından tutuklanan kişiler
Millî Gazete kişileri
Tercüman (gazete) kişileri
Milliyet (gazete) kişileri
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.