KumbiWako/all_data · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 0 196k
qabeessa hin turre. Ittuu jabaataa deemuun qormaata biyyittii isa
guddaa ta'uu danda'eera. Gaaffiiwwan haqaa hawaasummaas kana
waliin baay'ee kan wal qabate dha. Biyya keenyatti gama haqa
hawaasummaan keessumaayyuu sabaaf sablammoota gidduutti itti
fayyadamummaa diinagdee wal-qixa ta'e ilaalchisuun gaaffiiwwan
uumanni kaasu hojimaata kira sassabdummaa fi firaan wal-fayyaduu
irraa haqa qabeessummaan dhabamuu isaarraa dallansuuwwan
dhalatani dha.

Biyya mootummaan dadhabaajirutti, hanni gurmaa'inaan raawwatamuu
fi saamichi humna cimaa shanaffaa yookiin morkataa mootummaa
ta'uun hidda jabeeffata. Kun akka uumamuufis dhaabbileen sab
quunnamtii yookiin miidiyaa damee mootummaa afuraffaa jedhaman
rafuun isaanii fi ulullee sagalee hin qabne ta'uun isaanii ka'umsaa fi
mallattoo mootummaa dadhabaati jechuun ni danda'ama.
Seerotni, heeronnii fi imaammatootni biyya tokkoos, hanna babal'isuufis
haa ta'u dhaabuuf gahee ol-aanaa qabu. Seerrii, heerrii fi imaammatni
kan tumsa taasisuuf yoo ta'e, lammileen yommuu hattootaa fi
saamtotaan miidhaan irra ga'u, abbaa isaan miidhe sana falmachuuf,
hattoota dura dhaabachuuf ni ka'u; mormaniis ni mo'atu.
Warri kaanis isaan ilaaluun gara fuulleetti dhufu. Hattoonnis sodaachuu
Jalqabu. Humni badii kun akka latuu fi booda irras akka babal'atuuf kan
isa gargaaru inni guddaan ilaalcha dhuunfaa keenyaa fi aadaa waloo
keenya. Hatanii guddachuu aadaa hin baalaaleffane keessatti, saamanii
duroomuu hawaasa hin jibbine keessatti, hannaa fi saamicha irratti
qabsaa'uun rakkisaa dha. Namni gaala hatee gugguufee deemuurra,
gaala hate sana yaabbatee dibbee rukuchiifatee sirbaa deemuu aadaa fi
biyya dandeessisuu uumnee jirra. "Kan yeroo muudame hin nyaanne,
yeroo bu'u gaaba" mammaaksi balaafamaan jedhu hunda keenya kan
hoochisu ta'eera. Muudamaan angoo isaatti fayyadamuun hanna
raawwate, akka nama adamoo deemee milkii gaariin deebi'etti fardaan
qarmaamuuf homtuu isa hin hafne.
Aadaa sodaachisaa hattuun ija mukee, kiisii yookiin giphii keenyaa fi
laphee keenya itti gogsu keessa jiraachuu erga jalqabnee turre. Haannaa
fi saamicha gurmaa'inaan raawwatamu ilaalchisuun aadaa, qooqnii fi
illalchi keenya jijjiiramuu qaba. Kun ta'uu baannaan guddinni keenya
akka quucareetti, haqi keenya akka fashalaa' etti, diinagdeen keenya
akka dadhQbetti jiraachuun keenya itti fufa. Biyya hannii fi saamichi
gurmaa'inaa keessatti babal'ate keessatti, furtuu guddinaa kan ta'e
dorgommiin haqa irratti hundaa'e ni dadhaba, warri kaanis humnii fi
carraan dorgomanii mo'uun isaanii haphatee bada.
Hannaa fi saamicha gurmaa'inaan raawwatamu yommuu jedhamu
saamicha kallattiin maallaqa irratti taasifamuun ala bifoota garaa garaa
qaba. Yakkamaa gad-dhiisanii nama qulqulluu hidhuun hanni haqa
irratti raawwatamu jira. Karaa seeraan alaan namootni akka muudaman,
akka fayydaman, akka guddina argatan, akka buufatan taasisuun
dhugaa fi amantaa saamuun jira. Hanni gurmaa'inaan raawwatamu
gaafa babal'atu, inni hojjetu hiyyoomee inni taa'u sooroma. Barataa
dadhabaar- darbee, barataa inni cimaa kufa; addunyaa seeraa keessatti
immoo Yakka kan hojjete hiikamee, qulqulluun hidhama. Gabaa
keessatti mi'i barbaachisaa gatii gad-aanaan dhiibamee akka
gurguramu taasifamee, inni qulqullina hin qabne gatii ol-ka'aan akka
gurguramu taasifama.
Hannii fi saamichi gurmaa'inaan raawwatamu qabeenya keenya
barbadeessuu irra darbee, maqaa nu balleessa. Kabaja keenya
xinneessa, Babal'achuun sirna kanaa lammileen amantaa isaan
mootummaa irratti qaban akka gadi bu'aa ta'u taasisa. Namootaaf
namoota gidduu, dhaabaa fi dhaaba gidduu, hawaasaa fi hawaasa giddu
wal-amantummaa jiru ni balleessa. Hunda caalaa, lammilleen
qophummaaf saaxilamu.
Hariiroo hawaasichaa fi haala jireenya isaa irratti amantaa waan dhabanii
fi raafamllun madaallii diinagdee baay'ee waan dabaluuf abdii kutatu.

Fedhii isaan hojjetanii jijjiiramuuf qaban ni laamsha'a. Qophummaa fi
raafamni madaallii diinagdee amala uumamaa guddina diinagdee waliin
wal-qabatanii dhufan ta'uun isaanii kan eegame ta'ee, sirni saamicha
qurmaa'aa irratti bu'uureffate garuu miirri qophummaa akka dabalu
taasisuun miira abbaa biyyummaa lammilee ajjeesuun biyya rakkoo
quddaaf saaxila.
Ka'umsi sirna farra dhugaa fi guddinaa ta'e kanaa hedduu waan ta'aniif,
humna inni qabu laaffisuun diiguun furtuu hiyyummaa mo'achuu akka
ta'e hubachuun barbaachisaa dha. Sadarkaa barumsaa fi beekumsa
hawaasaa guddisuunis murteessaa dha. Hawaasni barate hawaasa hin
baranne caala balaa hanni irraan ga'u sirriitti beeka. Hattota irratti ni
qabsaa'a. Dhaabbilee mootummaa fi hawaasummaa jabeessuu jechuun
dallaa amansiisaan qe'ee ofii eeggachuu jechuu dha. Iftoominaa fi itti
gaafatamummaa mirkaneessuun akka seeraa fi poolisiitti hanna ittisa.
Lameenuu kan biqilan garuu dachee safuu irratti yoo facaasamani dha.
Wal-dhaansoo hannaa fi saamicha gurmaa'inaan raawwatamu faana
taasisamu keessatti mootummaa fi namootni siyaasaa gahee ol-aanaa
fudhachuun kan irraa eegamu haa ta'u yyuu malee, seektarri dhuunfaas
qahee guddaa qabaachuu qaba. Abbootiin qabeenyaa aangawaa
mootummaa hannaan himachuu cinaatti ciimmaa ijasaanii keessa jiru
ilaaluuf yaaluun dirqama isaanii ta'a.
Waldaawwan siviilii, abbootiin amantaa, jaarsoliin biyyaa, namootni
beekamoon farra guddinaa wanta ta'e kana waraanuuf jabinaan
hojjechuu fi bu'aa hojii isaanii kanas uummatatti agarsiisuun isaani irraa
eegama. Addunyaa biraatti akka barametti, dhaabbileen miidiyaa of
Jabeessanii argamuun, saamicha ol-aanaa saaxiluun, sochii jabaa
qochuun humna falmataa mootummaan morkatu ta'uu isaanii
agarsiisuu qabu. Safu-dhabdummaa irraa gara safu-qabeessaatti of
jijjiiruu qabu.
Dhibeen safu-dhabdummaa kun adeemsa ijaarsa aadaa dimookiraaasii
fi guddina biyyaa keessatti dhiibbaa hamaa kan qabuu fi akka kaansarii
cimaatti kan lakkaa'amu waan ta'eef, jala isaatii buqqisanii balleessuuf
ka'uun ejjannoo addaa falaasama ida'amuu godhamee fudhatamuu
qaba. Kun dhugoomuu kan danda'u, uumamaan kan badhaafamne
murtii haqaa, murtee madaalawaa aadaa fi duudhaa keenya waliin wal
simate, gara laafummaa fi bilisummaa jaalachuu keenya barumsaa fi
gochaan gabbisuu fi qaruun gadi-deebitummaa fi murtee jallisuu irraa

qabeessa hin turre. Ittuu jabaataa deemuun qormaata biyyittii isa

guddaa ta'uu danda'eera. Gaaffiiwwan haqaa hawaasummaas kana

waliin baay'ee kan wal qabate dha. Biyya keenyatti gama haqa

hawaasummaan keessumaayyuu sabaaf sablammoota gidduutti itti

fayyadamummaa diinagdee wal-qixa ta'e ilaalchisuun gaaffiiwwan

uumanni kaasu hojimaata kira sassabdummaa fi firaan wal-fayyaduu

irraa haqa qabeessummaan dhabamuu isaarraa dallansuuwwan

dhalatani dha.

Biyya mootummaan dadhabaajirutti, hanni gurmaa'inaan raawwatamuu

fi saamichi humna cimaa shanaffaa yookiin morkataa mootummaa

ta'uun hidda jabeeffata. Kun akka uumamuufis dhaabbileen sab

quunnamtii yookiin miidiyaa damee mootummaa afuraffaa jedhaman

rafuun isaanii fi ulullee sagalee hin qabne ta'uun isaanii ka'umsaa fi

mallattoo mootummaa dadhabaati jechuun ni danda'ama.

Seerotni, heeronnii fi imaammatootni biyya tokkoos, hanna babal'isuufis

haa ta'u dhaabuuf gahee ol-aanaa qabu. Seerrii, heerrii fi imaammatni

kan tumsa taasisuuf yoo ta'e, lammileen yommuu hattootaa fi

saamtotaan miidhaan irra ga'u, abbaa isaan miidhe sana falmachuuf,

hattoota dura dhaabachuuf ni ka'u; mormaniis ni mo'atu.

Warri kaanis isaan ilaaluun gara fuulleetti dhufu. Hattoonnis sodaachuu

Jalqabu. Humni badii kun akka latuu fi booda irras akka babal'atuuf kan

isa gargaaru inni guddaan ilaalcha dhuunfaa keenyaa fi aadaa waloo

keenya. Hatanii guddachuu aadaa hin baalaaleffane keessatti, saamanii

duroomuu hawaasa hin jibbine keessatti, hannaa fi saamicha irratti

qabsaa'uun rakkisaa dha. Namni gaala hatee gugguufee deemuurra,

gaala hate sana yaabbatee dibbee rukuchiifatee sirbaa deemuu aadaa fi

biyya dandeessisuu uumnee jirra. "Kan yeroo muudame hin nyaanne,

yeroo bu'u gaaba" mammaaksi balaafamaan jedhu hunda keenya kan

hoochisu ta'eera. Muudamaan angoo isaatti fayyadamuun hanna

raawwate, akka nama adamoo deemee milkii gaariin deebi'etti fardaan

qarmaamuuf homtuu isa hin hafne.

Aadaa sodaachisaa hattuun ija mukee, kiisii yookiin giphii keenyaa fi

laphee keenya itti gogsu keessa jiraachuu erga jalqabnee turre. Haannaa

fi saamicha gurmaa'inaan raawwatamu ilaalchisuun aadaa, qooqnii fi

illalchi keenya jijjiiramuu qaba. Kun ta'uu baannaan guddinni keenya

akka quucareetti, haqi keenya akka fashalaa' etti, diinagdeen keenya

akka dadhQbetti jiraachuun keenya itti fufa. Biyya hannii fi saamichi

gurmaa'inaa keessatti babal'ate keessatti, furtuu guddinaa kan ta'e

dorgommiin haqa irratti hundaa'e ni dadhaba, warri kaanis humnii fi

carraan dorgomanii mo'uun isaanii haphatee bada.

Hannaa fi saamicha gurmaa'inaan raawwatamu yommuu jedhamu

saamicha kallattiin maallaqa irratti taasifamuun ala bifoota garaa garaa

qaba. Yakkamaa gad-dhiisanii nama qulqulluu hidhuun hanni haqa

irratti raawwatamu jira. Karaa seeraan alaan namootni akka muudaman,

akka fayydaman, akka guddina argatan, akka buufatan taasisuun

dhugaa fi amantaa saamuun jira. Hanni gurmaa'inaan raawwatamu

gaafa babal'atu, inni hojjetu hiyyoomee inni taa'u sooroma. Barataa

dadhabaar- darbee, barataa inni cimaa kufa; addunyaa seeraa keessatti

immoo Yakka kan hojjete hiikamee, qulqulluun hidhama. Gabaa

keessatti mi'i barbaachisaa gatii gad-aanaan dhiibamee akka

gurguramu taasifamee, inni qulqullina hin qabne gatii ol-ka'aan akka

gurguramu taasifama.

Hannii fi saamichi gurmaa'inaan raawwatamu qabeenya keenya

barbadeessuu irra darbee, maqaa nu balleessa. Kabaja keenya

xinneessa, Babal'achuun sirna kanaa lammileen amantaa isaan

mootummaa irratti qaban akka gadi bu'aa ta'u taasisa. Namootaaf

namoota gidduu, dhaabaa fi dhaaba gidduu, hawaasaa fi hawaasa giddu

wal-amantummaa jiru ni balleessa. Hunda caalaa, lammilleen

qophummaaf saaxilamu.

Hariiroo hawaasichaa fi haala jireenya isaa irratti amantaa waan dhabanii

fi raafamllun madaallii diinagdee baay'ee waan dabaluuf abdii kutatu.

Fedhii isaan hojjetanii jijjiiramuuf qaban ni laamsha'a. Qophummaa fi

raafamni madaallii diinagdee amala uumamaa guddina diinagdee waliin

wal-qabatanii dhufan ta'uun isaanii kan eegame ta'ee, sirni saamicha

qurmaa'aa irratti bu'uureffate garuu miirri qophummaa akka dabalu

taasisuun miira abbaa biyyummaa lammilee ajjeesuun biyya rakkoo

quddaaf saaxila.

Ka'umsi sirna farra dhugaa fi guddinaa ta'e kanaa hedduu waan ta'aniif,

humna inni qabu laaffisuun diiguun furtuu hiyyummaa mo'achuu akka

ta'e hubachuun barbaachisaa dha. Sadarkaa barumsaa fi beekumsa

hawaasaa guddisuunis murteessaa dha. Hawaasni barate hawaasa hin

baranne caala balaa hanni irraan ga'u sirriitti beeka. Hattota irratti ni

qabsaa'a. Dhaabbilee mootummaa fi hawaasummaa jabeessuu jechuun

dallaa amansiisaan qe'ee ofii eeggachuu jechuu dha. Iftoominaa fi itti

gaafatamummaa mirkaneessuun akka seeraa fi poolisiitti hanna ittisa.

Lameenuu kan biqilan garuu dachee safuu irratti yoo facaasamani dha.

Wal-dhaansoo hannaa fi saamicha gurmaa'inaan raawwatamu faana

taasisamu keessatti mootummaa fi namootni siyaasaa gahee ol-aanaa

fudhachuun kan irraa eegamu haa ta'u yyuu malee, seektarri dhuunfaas

qahee guddaa qabaachuu qaba. Abbootiin qabeenyaa aangawaa

mootummaa hannaan himachuu cinaatti ciimmaa ijasaanii keessa jiru

ilaaluuf yaaluun dirqama isaanii ta'a.

Waldaawwan siviilii, abbootiin amantaa, jaarsoliin biyyaa, namootni

beekamoon farra guddinaa wanta ta'e kana waraanuuf jabinaan

hojjechuu fi bu'aa hojii isaanii kanas uummatatti agarsiisuun isaani irraa

eegama. Addunyaa biraatti akka barametti, dhaabbileen miidiyaa of

Jabeessanii argamuun, saamicha ol-aanaa saaxiluun, sochii jabaa

qochuun humna falmataa mootummaan morkatu ta'uu isaanii

agarsiisuu qabu. Safu-dhabdummaa irraa gara safu-qabeessaatti of

jijjiiruu qabu.

Dhibeen safu-dhabdummaa kun adeemsa ijaarsa aadaa dimookiraaasii

fi guddina biyyaa keessatti dhiibbaa hamaa kan qabuu fi akka kaansarii

cimaatti kan lakkaa'amu waan ta'eef, jala isaatii buqqisanii balleessuuf

ka'uun ejjannoo addaa falaasama ida'amuu godhamee fudhatamuu

qaba. Kun dhugoomuu kan danda'u, uumamaan kan badhaafamne

murtii haqaa, murtee madaalawaa aadaa fi duudhaa keenya waliin wal

simate, gara laafummaa fi bilisummaa jaalachuu keenya barumsaa fi

gochaan gabbisuu fi qaruun gadi-deebitummaa fi murtee jallisuu irraa