Datasets:
UMCU
/
dutch_guidelines

Dataset card Data Studio Files Community
text
stringlengths
80
6.25k
text_len
int64
32
3.12k
src
stringclasses
7 values
is echter nog niet onomstotelijk bewezen<PERSOON> (<DATUM> Stuttgart - <DATUM> Heidelberg) was een Duitse geneeskundige Hij geldt als grondlegger van de psychosomatische geneeskunde en van de medische antropologie Hij stamt uit de familie "Weizsäcker" uit Württemberg Hij is de zoon van de Württembergse politicus <PERSOON> en een broer van <PERSOON> en hierdoor ook een oom van de Duitse bondspresident <PERSOON> en van de natuurkundige <PERSOON> Als neuroloog-internist werkte <PERSOON> een "antropologisch-medische" theorie uit, een discipline die gesteund is op de dialectiek van het neurologisch-experimenteel onderzoek en zijn medische praktijk Hierbij reserveerde hij een belangrijke plaats voor psychosomatiek, door hem genoemd ”somatose” Deze theoretische constructie is verder uitgebouwd door zijn bijdrage in een voortdurende dialoog met de filosofie, zijn engagement in de geneeskunde van het werk en het oprichten van een sociaal verzekeringssysteem in Duitsland, na de Eerste Wereldoorlog <PERSOON> werd in ### benoemd, in opvolging van Otfrid Foerster, als hoogleraar neurologie en directeur van het Neurologisch Instituut van de Universiteit van Breslau in Silezië In het neuropathologisch laboratorium in dat instituut werden de hersenen van kinderen, die vermoord waren in de "Kinderfachabteilung" ("kindervakafdeling", een nazi-eufemisme voor een afdeling waar kinderen met bijv een handicap onvrijwillig "euthanasie" toegepast kregen) van het psychiatrisch hospitaal van Loben (Lubliniec), onderzocht door <PERSOON>" is de naam die hij geeft aan zijn algemene klinische werk Het gaat over een weten over het lijden, eerder dan een wetenschap over de ziekte Pathos verwijst daarbij minder naar een pijnlijke passiviteit dan naar “datgene dat ervaren wordt” Zoals <PERSOON>, een vraag in de zin van “Wat is er met jou aan het gebeuren?” Het accent ligt op de actieve dimensie van dat wat er bij ons gebeurt Het gaat over een ervaring zowel uitgevoerd als ondergaan Het “pathische zijn” is uiteindelijk in staat zijn om pijn of plezier te ervaren In filosofische termen hernomen gaat het over een kracht om geraakt te kunnen worden, van toestand te kunnen veranderen Waarom zo denken, als het niet is om over de ziekte te spreken als een gebeurtenis, eerder dan als een deficit, een gebeuren die onze toestand verandert Indien de ziekte een vorm van leven is, tezelfdertijd actief als passief, veronderstelt ze een geheel denken van het levende hernomen als pathisch, voor en voorbij elke vorm van nosografie Leven komt neer op te lijden hebben, met alle geïmpliceerde singuliere modulaties willen, kunnen, moeten,… Begrippen van Weizsäcker zijn overgenomen door denkers als <PERSOON> of Bin Kimura Klinisch onderzoek Een klinisch onderzoek, klinische studie of klinische trial (<PERSOON-##> "clinical trial") is het testen van behandelingen of andere medische 'interventies' op menselijke proefpersonen Zulke onderzoeken zijn bijvoorbeeld nodig om de werkzaamheid en veiligheid van (potentiële) nieuwe geneesmiddelen aan te tonen.
559
www
werk Het gaat over een weten over het lijden, eerder dan een wetenschap over de ziekte Pathos verwijst daarbij minder naar een pijnlijke passiviteit dan naar “datgene dat ervaren wordt” Zoals <PERSOON>, een vraag in de zin van “Wat is er met jou aan het gebeuren?” Het accent ligt op de actieve dimensie van dat wat er bij ons gebeurt Het gaat over een ervaring zowel uitgevoerd als ondergaan Het “pathische zijn” is uiteindelijk in staat zijn om pijn of plezier te ervaren In filosofische termen hernomen gaat het over een kracht om geraakt te kunnen worden, van toestand te kunnen veranderen Waarom zo denken, als het niet is om over de ziekte te spreken als een gebeurtenis, eerder dan als een deficit, een gebeuren die onze toestand verandert Indien de ziekte een vorm van leven is, tezelfdertijd actief als passief, veronderstelt ze een geheel denken van het levende hernomen als pathisch, voor en voorbij elke vorm van nosografie Leven komt neer op te lijden hebben, met alle geïmpliceerde singuliere modulaties willen, kunnen, moeten,… Begrippen van Weizsäcker zijn overgenomen door denkers als <PERSOON> of Bin Kimura Klinisch onderzoek Een klinisch onderzoek, klinische studie of klinische trial (<PERSOON> "clinical trial") is het testen van behandelingen of andere medische 'interventies' op menselijke proefpersonen Zulke onderzoeken zijn bijvoorbeeld nodig om de werkzaamheid en veiligheid van (potentiële) nieuwe geneesmiddelen aan te tonen Een "trial" wordt vaak opgezet als gerandomiseerd onderzoek met controlegroep een deel van de patiënten/vrijwilligers krijgt de beoogde behandeling en een deel een placebo Wanneer mogelijk (en bij geneesmiddelen vrijwel altijd) wordt het onderzoek ook dubbelblind uitgevoerd noch de patiënten, noch de artsen die de toediening verzorgen, weten wie het echte middel krijgt toegediend en wie een placebo Onderzoeken kunnen worden uitgebreid of stopgezet wanneer daar reden toe is Soms blijkt een behandeling zo succesvol dat het onethisch zou zijn de behandeling nog langer te onthouden aan de controlegroep Maar het kan ook blijken dat de bijwerkingen zo ernstig zijn en zo vaak voorkomen dat de (mogelijke) werkzaamheid daar niet tegen opweegt Klinische onderzoeken vormen een van de pijlers onder de zogeheten "evidence-based medicine" Voor onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen geldt dat er meestal al vele jaren van preklinisch onderzoek zijn voorafgegaan aan het eerste klinische onderzoek Daarbij is onder meer de werking van het geneesmiddel "in vitro" vastgesteld, en is er zowel "in vitro" als bij dieren al gekeken naar de toxicologie van het middel In het traject om een geneesmiddel op de markt te brengen, worden vijf fasen van klinische onderzoeken onderscheiden Klinische onderzoeken werden geregeld door de richtlijn ###/##/EG, intussen vervangen door verordening ###/### Er is echter een ruime overgangsperiode van drie jaar voorzien <PERSOON> (psycholoog) <PERSOON> (<PERSOON>) <PERSOON> (###) is een Nederlands klinisch psycholoog.
555
www
gerandomiseerd onderzoek met controlegroep een deel van de patiënten/vrijwilligers krijgt de beoogde behandeling en een deel een placebo Wanneer mogelijk (en bij geneesmiddelen vrijwel altijd) wordt het onderzoek ook dubbelblind uitgevoerd noch de patiënten, noch de artsen die de toediening verzorgen, weten wie het echte middel krijgt toegediend en wie een placebo Onderzoeken kunnen worden uitgebreid of stopgezet wanneer daar reden toe is Soms blijkt een behandeling zo succesvol dat het onethisch zou zijn de behandeling nog langer te onthouden aan de controlegroep Maar het kan ook blijken dat de bijwerkingen zo ernstig zijn en zo vaak voorkomen dat de (mogelijke) werkzaamheid daar niet tegen opweegt Klinische onderzoeken vormen een van de pijlers onder de zogeheten "evidence-based medicine" Voor onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen geldt dat er meestal al vele jaren van preklinisch onderzoek zijn voorafgegaan aan het eerste klinische onderzoek Daarbij is onder meer de werking van het geneesmiddel "in vitro" vastgesteld, en is er zowel "in vitro" als bij dieren al gekeken naar de toxicologie van het middel In het traject om een geneesmiddel op de markt te brengen, worden vijf fasen van klinische onderzoeken onderscheiden Klinische onderzoeken werden geregeld door de richtlijn ###/##/EG, intussen vervangen door verordening ###/### Er is echter een ruime overgangsperiode van drie jaar voorzien <PERSOON> (psycholoog) <PERSOON> (<PERSOON>) <PERSOON> (###) is een Nederlands klinisch psycholoog <PERSOON> studeerde tot ### journalistiek aan de School voor Journalistiek in <LOCATIE> In <LOCATIE> studeerde hij psychologie, sociologie en filosofie In ### studeerde hij af aan de <PERSOON>, waar hij in ### een doctoraat behaalde met een proefschrift over indicatiestelling voor psychotherapie In ### behaalde hij nog een master in de psychofarmacologie aan de New Mexico State University in Las Cruces Na zijn studie klinische psychologie vond <PERSOON> werk aan de <PERSOON>, eerst als docent en daarna als universitair hoofddocent Vanaf ### werd hij ook hoogleraar de Vrije Universiteit Brussel Naast zijn universitaire bezigheden is hij werkzaam in een eigen privé-psychologenpraktijk en schrijft hij over actuele wetenschappelijke en maatschappelijke onderwerpen voor "NRC Handelsblad", "de Volkskrant" en "<PERSOON>" Verder is hij actief voor diverse discussiefora en geeft hij adviezen in het populairwetenschappelijk tijdschrift "<PERSOON> was betrokken bij de groei van de eerstelijnspsychologie in <LOCATIE> Hij is eveneens gespecialiseerd in de descriptieve en structurele diagnostiek van de borderline-persoonlijkheidsstoornis In de jaren ###-## deed hij onderzoek naar persoonlijkheidsstoornissen Hij leidde ook het normerings- en valideringsonderzoek van de MMPI-#, de <PERSOON>-RF en de Bar-On eq-i-test voor emotionele intelligentie In de pers verkondigt <PERSOON> regelmatig eigenzinnige opvattingen Zo kantte hij zich tegen de natuurwetenschappelijke benadering van de psychologie en pleitte hij voor meer ruimte voor de filosofie Ook leverde hij kritiek op de toegenomen interesse van psychologen voor hersenonderzoek ten koste van theorieontwikkeling over psychische patronen.
569
www
psychologie, sociologie en filosofie In ### studeerde hij af aan de <PERSOON>, waar hij in ### een doctoraat behaalde met een proefschrift over indicatiestelling voor psychotherapie In ### behaalde hij nog een master in de psychofarmacologie aan de New Mexico State University in Las Cruces Na zijn studie klinische psychologie vond <PERSOON> werk aan de <PERSOON>, eerst als docent en daarna als universitair hoofddocent Vanaf ### werd hij ook hoogleraar de Vrije Universiteit Brussel Naast zijn universitaire bezigheden is hij werkzaam in een eigen privé-psychologenpraktijk en schrijft hij over actuele wetenschappelijke en maatschappelijke onderwerpen voor "NRC Handelsblad", "de Volkskrant" en "<PERSOON>" Verder is hij actief voor diverse discussiefora en geeft hij adviezen in het populairwetenschappelijk tijdschrift "<PERSOON> was betrokken bij de groei van de eerstelijnspsychologie in <LOCATIE> Hij is eveneens gespecialiseerd in de descriptieve en structurele diagnostiek van de borderline-persoonlijkheidsstoornis In de jaren ###-## deed hij onderzoek naar persoonlijkheidsstoornissen Hij leidde ook het normerings- en valideringsonderzoek van de MMPI-#, de <PERSOON>-RF en de Bar-On eq-i-test voor emotionele intelligentie In de pers verkondigt <PERSOON> regelmatig eigenzinnige opvattingen Zo kantte hij zich tegen de natuurwetenschappelijke benadering van de psychologie en pleitte hij voor meer ruimte voor de filosofie Ook leverde hij kritiek op de toegenomen interesse van psychologen voor hersenonderzoek ten koste van theorieontwikkeling over psychische patronen Het wegvallen van vertrouwde structuren zoals de kerk of andere ideologische kaders en het minder uiten van emoties zouden hierbij een rol spelen <PERSOON> is de klassieke psychoanalyse achterhaald, maar hij is wel voorstander van kortdurende therapievormen die eruit zijn voortgekomen Daarbij zet hij zich af tegen andere eigentijdse benaderingen zoals de cognitieve gedragstherapie, de oplossingsgerichte therapie, EMDR en de acceptance and commitment therapy, die in zijn ogen te weinig met emoties werken In een interview met Nieuwsuur bepleitte hij een voorstander te zijn voor Freefights Freefights zijn gevechten tussen # groepen bestaande uit meestal hooligans die tegen elkaar gaan vechten <PERSOON> noemt het een goede uitlaatklep voor deze mannen en een oplossing waarbij niets wordt vernield en geen onschuldige mensen betrokken raken <PERSOON> zoals deze hooligans hebben volgens <PERSOON> deze uitlaatklep nodig Celstrekking Onder celstrekking verstaat men de groei van cellen ten gevolge van het vergroten van de vacuolen door de opname van water met de daarin opgeloste mineralen Deze vorm van celgroei komt voor bij planten en wordt beïnvloed door het plantenhormoon auxine, dat in de wortel de celstrekking remt, maar in de stengel de celstrekking juist stimuleert De protonpompen (membraaneiwitten die H-ionen over het membraan transporteren) die in plantencellen voorkomen, spelen een grote rol in de groeirespons van cellen op auxine Wanneer auxine de weefsels binnenkomt, zullen de protonenpompen meer H-ionen de cel in transporteren Hierdoor verzuurt de omgeving rond de cel de plek waar de celwand zich bevindt bevat minder waterstofionen.
540
www
een rol spelen <PERSOON> is de klassieke psychoanalyse achterhaald, maar hij is wel voorstander van kortdurende therapievormen die eruit zijn voortgekomen Daarbij zet hij zich af tegen andere eigentijdse benaderingen zoals de cognitieve gedragstherapie, de oplossingsgerichte therapie, EMDR en de acceptance and commitment therapy, die in zijn ogen te weinig met emoties werken In een interview met Nieuwsuur bepleitte hij een voorstander te zijn voor Freefights Freefights zijn gevechten tussen # groepen bestaande uit meestal hooligans die tegen elkaar gaan vechten <PERSOON> noemt het een goede uitlaatklep voor deze mannen en een oplossing waarbij niets wordt vernield en geen onschuldige mensen betrokken raken <PERSOON> zoals deze hooligans hebben volgens <PERSOON> deze uitlaatklep nodig Celstrekking Onder celstrekking verstaat men de groei van cellen ten gevolge van het vergroten van de vacuolen door de opname van water met de daarin opgeloste mineralen Deze vorm van celgroei komt voor bij planten en wordt beïnvloed door het plantenhormoon auxine, dat in de wortel de celstrekking remt, maar in de stengel de celstrekking juist stimuleert De protonpompen (membraaneiwitten die H-ionen over het membraan transporteren) die in plantencellen voorkomen, spelen een grote rol in de groeirespons van cellen op auxine Wanneer auxine de weefsels binnenkomt, zullen de protonenpompen meer H-ionen de cel in transporteren Hierdoor verzuurt de omgeving rond de cel de plek waar de celwand zich bevindt bevat minder waterstofionen De celwand wordt dan losser en door turgordruk neemt de cel toe in grootte Andere vormen van groei zijn celdeling en celdifferentiatie, waarbij weinig gespecialiseerde cellen (zoals stamcellen) veranderen in meer gespecialiseerde cellen Dit komt voor tijdens de ontwikkeling van meercellig organismen Bij planten vindt dit vooral plaats na de celdelingen in een meristeem, wat dan gevolgd wordt door celstrekking <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> – <PERSOON>, <DATUM> , was een Nederlands arts <PERSOON> behaalde in februari ### op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd zijn artsendiploma aan de <PERSOON> en werd in juli van dat jaar arts in <PERSOON> In die tijd deed een arts nog alles alleen, van operaties tot bevallingen; het ziekenhuis in <PERSOON>, werd door hem ingericht In november van dat jaar trouwde hij met <PERSOON> Samen kregen ze twee zonen en een dochter In ### werd hij benoemd tot gemeentegeneesheer in <PERSOON-##>, als opvolger van dokter Filipsen In deze functie was hij ook belast met vaccinatie, lijkschouw en armenpraktijk Hij reed rond met een auto waarbij op de treeplank een fiets stond, zodat hij ook op moeilijk bereikbare plaatsen kon komen Naast zijn functie als arts, bekleedde hij enkele bestuursfuncties Onder meer was hij van ### tot december ### lid van het hoofdbestuur van de Maatschappij-Ziekenfonds Omstreken van <LOCATIE> Verder had hij bestuursfuncties bij de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst afdeling <LOCATIE>.
534
www
Andere vormen van groei zijn celdeling en celdifferentiatie, waarbij weinig gespecialiseerde cellen (zoals stamcellen) veranderen in meer gespecialiseerde cellen Dit komt voor tijdens de ontwikkeling van meercellig organismen Bij planten vindt dit vooral plaats na de celdelingen in een meristeem, wat dan gevolgd wordt door celstrekking <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> – <PERSOON>, <DATUM> , was een Nederlands arts <PERSOON> behaalde in februari ### op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd zijn artsendiploma aan de <PERSOON> en werd in juli van dat jaar arts in <PERSOON> In die tijd deed een arts nog alles alleen, van operaties tot bevallingen; het ziekenhuis in <PERSOON>, werd door hem ingericht In november van dat jaar trouwde hij met <PERSOON> Samen kregen ze twee zonen en een dochter In ### werd hij benoemd tot gemeentegeneesheer in <PERSOON>, als opvolger van dokter Filipsen In deze functie was hij ook belast met vaccinatie, lijkschouw en armenpraktijk Hij reed rond met een auto waarbij op de treeplank een fiets stond, zodat hij ook op moeilijk bereikbare plaatsen kon komen Naast zijn functie als arts, bekleedde hij enkele bestuursfuncties Onder meer was hij van ### tot december ### lid van het hoofdbestuur van de Maatschappij-Ziekenfonds Omstreken van <LOCATIE> Verder had hij bestuursfuncties bij de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst afdeling <LOCATIE> In ### werd in <PERSOON> een nieuwbouwstraat naar hem vernoemd, de <PERSOON> <LOCATIE>Opvallend detail is dat de dokter begraven ligt op de <PERSOON>, die naast in het verlengde van de naar hem vernoemde laan ligt Reumachirurgie De reumachirurgie houdt zich bezig met de chirurgische behandeling van patiënten met reumatische aandoeningen Het doel is om de ziekte-activiteit te beperken, de pijn te verzachten en een algehele verbetering van de functies te bereiken Reumachirurgie richt zich met name op de behandeling van door reuma aangedane gewrichten (artritis) Er zijn raakvlakken met de orthopedie <PERSOON-##>, <DATUM> is een Belgisch psychotherapeut en seksuoloog (KU Leuven, ###) en specialiseerde zich in de cognitieve gedragstherapie (KU Leuven, ###) en hypnotherapie (Vlaamse Wetenschappelijke Hypnose Vereniging) Later integreerde hij deze benaderingen met Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT) Als auteur heeft hij met zijn vier eerste boeken psychotherapeutische referentiekaders uit de academische isolatie gehaald door ze voor een breder publiek te vertalen naar de herkenbare dagelijkse praktijk <PERSOON-##> volgden boeken over relaties en seksualiteit Ten slotte schreef hij enkele boeken over het verruimen van de levenskwaliteit Ophiocordyceps sinensis Ophiocordyceps sinensis is een schimmel die als een parasitoïde, entomopathogene schimmel leeft in de larven van de hopwortelboorder Deze schimmel maakt een vruchtlichaam aan dat gebruikt wordt in de kruidengeneeskunde in de bergachtige gebieden van Nepal en Tibet De schimmel ontkiemt in levende larven, doodt ze en mummificeert ze vervolgens Een boonvormig vruchtlichaam komt vervolgens uit de stoffelijke resten tevoorschijn.
560
www
Opvallend detail is dat de dokter begraven ligt op de <PERSOON>, die naast in het verlengde van de naar hem vernoemde laan ligt Reumachirurgie De reumachirurgie houdt zich bezig met de chirurgische behandeling van patiënten met reumatische aandoeningen Het doel is om de ziekte-activiteit te beperken, de pijn te verzachten en een algehele verbetering van de functies te bereiken Reumachirurgie richt zich met name op de behandeling van door reuma aangedane gewrichten (artritis) Er zijn raakvlakken met de orthopedie <PERSOON>, <DATUM> is een Belgisch psychotherapeut en seksuoloog (KU Leuven, ###) en specialiseerde zich in de cognitieve gedragstherapie (KU Leuven, ###) en hypnotherapie (Vlaamse Wetenschappelijke Hypnose Vereniging) Later integreerde hij deze benaderingen met Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT) Als auteur heeft hij met zijn vier eerste boeken psychotherapeutische referentiekaders uit de academische isolatie gehaald door ze voor een breder publiek te vertalen naar de herkenbare dagelijkse praktijk <PERSOON> volgden boeken over relaties en seksualiteit Ten slotte schreef hij enkele boeken over het verruimen van de levenskwaliteit Ophiocordyceps sinensis Ophiocordyceps sinensis is een schimmel die als een parasitoïde, entomopathogene schimmel leeft in de larven van de hopwortelboorder Deze schimmel maakt een vruchtlichaam aan dat gebruikt wordt in de kruidengeneeskunde in de bergachtige gebieden van Nepal en Tibet De schimmel ontkiemt in levende larven, doodt ze en mummificeert ze vervolgens Een boonvormig vruchtlichaam komt vervolgens uit de stoffelijke resten tevoorschijn དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ, Wylie dbyar rtswa dgun 'bu, letterlijk "winterworm, zomergras") of Dōng chóng xià cǎo (Chinees 冬虫夏草) Van alle entomopathogene schimmels wordt "Ophiocordyceps sinensis" het langst gebruikt in de kruidengeneeskunde, waarschijnlijk al meer dan #<LEEFTIJD> jaar De helende gaven toegeschreven aan deze schimmel zijn veelvoudig er wordt verondersteld dat deze schimmel verscheidene long- en nierziekten kan helen, alsook erectiestoornissen De schimmel wordt nog niet op grote schaal verbouwd Wel zijn een aantal gistvormende stammen van "Ophiocordyceps sinensis" door Chinese wetenschappers geïsoleerd Roofbouw en overexploitatie hebben ertoe geleid dat "O sinensis" is ingedeeld als bedreigde soort in China Verder onderzoek moet nog uitgevoerd worden naar de morfologie en groeigewoontes van deze schimmel om deze zo goed mogelijk te beschermen en te kunnen gebruiken voor geneeskundige toepassingen De gastheren waarin "O sinensis" groeit worden ietwat vaag omschreven als "ghost moths" (""geestmotten"") in de Engelse wetenschappelijke literatuur, wat zowel op een enkele soort als het geslacht "Thitarodes" kan slaan deze omschrijving kan duiden op elk van de verschillende "Thitarodes" wiens leefgebied het Tibetaanse Plateau (Tibet, Qinghai, West-Sichuan, Zuidwest-Gansu en Noordwest-Yunnan) en de <PERSOON>) beslaan "O sinsensis" staat bekend als geneeskrachtige schimmel in de Westerse wereld en het wordt al zeer lang gebruikt in traditionele Chinese en Tibetaanse geneeswijzen Kruidengeneeskundigen hebben grote belangstelling voor de met de hand geoogste, intacte schimmellichamen Het is tevens een statussymbool Het wordt gebruikt als een middel om de geslachtsdrift te bevorderen, een afrodisiacum.
578
www
dbyar rtswa dgun 'bu, letterlijk "winterworm, zomergras") of Dōng chóng xià cǎo (Chinees 冬虫夏草) Van alle entomopathogene schimmels wordt "Ophiocordyceps sinensis" het langst gebruikt in de kruidengeneeskunde, waarschijnlijk al meer dan #<LEEFTIJD> jaar De helende gaven toegeschreven aan deze schimmel zijn veelvoudig er wordt verondersteld dat deze schimmel verscheidene long- en nierziekten kan helen, alsook erectiestoornissen De schimmel wordt nog niet op grote schaal verbouwd Wel zijn een aantal gistvormende stammen van "Ophiocordyceps sinensis" door Chinese wetenschappers geïsoleerd Roofbouw en overexploitatie hebben ertoe geleid dat "O sinensis" is ingedeeld als bedreigde soort in China Verder onderzoek moet nog uitgevoerd worden naar de morfologie en groeigewoontes van deze schimmel om deze zo goed mogelijk te beschermen en te kunnen gebruiken voor geneeskundige toepassingen De gastheren waarin "O sinensis" groeit worden ietwat vaag omschreven als "ghost moths" (""geestmotten"") in de Engelse wetenschappelijke literatuur, wat zowel op een enkele soort als het geslacht "Thitarodes" kan slaan deze omschrijving kan duiden op elk van de verschillende "Thitarodes" wiens leefgebied het Tibetaanse Plateau (Tibet, Qinghai, West-Sichuan, Zuidwest-Gansu en Noordwest-Yunnan) en de <PERSOON>) beslaan "O sinsensis" staat bekend als geneeskrachtige schimmel in de Westerse wereld en het wordt al zeer lang gebruikt in traditionele Chinese en Tibetaanse geneeswijzen Kruidengeneeskundigen hebben grote belangstelling voor de met de hand geoogste, intacte schimmellichamen Het is tevens een statussymbool Het wordt gebruikt als een middel om de geslachtsdrift te bevorderen, een afrodisiacum Net als andere "Cordyceps"-soorten bestaat "O sinsensis" uit twee gedeeltes een endosclerotium en een stroma De stroma is het bovenste schimmelgedeelte en is donkerbruin of zwart, maar kan ook een gelige kleur hebben als zij wat verser is Dit gedeelte is langer dan de rups zelf waarop "O sinsensis" parasiteert, meestal zo'n # tot ## centimeter Het ontspruit enkelvoudig vanuit het hoofd van de rups, en is knotsvormig, bijna lansvormig of spinrokkenvormig, en afzonderlijk van de steel De steel zelf is slank, haarloos, en overlangs met groeven of richels bezet Het vruchtbare gedeelte van de stroma is het hoofd Het hoofd is korrelvormig vanwege de huidmondjes van de ingelegde peritheciën De peritheciën zijn in rijen gerangschikt en eivormig De sporenzakjes zijn cilindervormig of licht taps toelopend aan beide uiteinden, en kunnen recht of gebogen zijn, met een hoofdvormig uiteinde en een toppunt dat eruitziet als een halve bol De sporenzakjes hebben twee of vier sporen De ascosporen zijn glasachtig, draadvormig, en bestaan uit meerdere kamertjes De ascosporen hebben een lengte van # tot ## μm (micrometer) en komen bijna tot een lange, dunne punt samen aan beide zijden De eigenschappen van de peritheciën, sporenzakjes en ascosporen in de vruchtlichamen zijn de belangrijkste eigenschappen waaraan "O sinsensis" geïdentificeerd kan worden.
540
www
andere "Cordyceps"-soorten bestaat "O sinsensis" uit twee gedeeltes een endosclerotium en een stroma De stroma is het bovenste schimmelgedeelte en is donkerbruin of zwart, maar kan ook een gelige kleur hebben als zij wat verser is Dit gedeelte is langer dan de rups zelf waarop "O sinsensis" parasiteert, meestal zo'n # tot ## centimeter Het ontspruit enkelvoudig vanuit het hoofd van de rups, en is knotsvormig, bijna lansvormig of spinrokkenvormig, en afzonderlijk van de steel De steel zelf is slank, haarloos, en overlangs met groeven of richels bezet Het vruchtbare gedeelte van de stroma is het hoofd Het hoofd is korrelvormig vanwege de huidmondjes van de ingelegde peritheciën De peritheciën zijn in rijen gerangschikt en eivormig De sporenzakjes zijn cilindervormig of licht taps toelopend aan beide uiteinden, en kunnen recht of gebogen zijn, met een hoofdvormig uiteinde en een toppunt dat eruitziet als een halve bol De sporenzakjes hebben twee of vier sporen De ascosporen zijn glasachtig, draadvormig, en bestaan uit meerdere kamertjes De ascosporen hebben een lengte van # tot ## μm (micrometer) en komen bijna tot een lange, dunne punt samen aan beide zijden De eigenschappen van de peritheciën, sporenzakjes en ascosporen in de vruchtlichamen zijn de belangrijkste eigenschappen waaraan "O sinsensis" geïdentificeerd kan worden Over het algemeen beschikken "Cordyceps"-soorten over felgekleurde, vlezige stromata, maar "O sinensis" heeft donkergepigmenteerde en moeilijk buigzame stromata, wat een typische eigenschap is van de meeste "Ophiocordyceps"-soorten De soort werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven door <PERSOON> in ### onder de naam "Sphaeria sinensis"; <PERSOON> hevelde de soort over naar het geslacht "Cordyceps" in ### De schimmel stond bekend als "Cordyceps sinensis" tot ###, toen moleculaire analyse gebruikt werd om de indeling van de Cordycipitaceae en de Clavicipitaceae aan te passen, wat leidde tot de invoering van een nieuwe familienaam, de Ophiocordycipitaceae en de overheveling van een aantal "Cordyceps"-soorten naar het "Ophiocordyceps"-geslacht Gebruikmakend van een moleculair fylogenetisch onderzoek, onderverdeelden Chinese wetenschappers (Sung et al, ###) het megageslacht "Cordyceps" in in vier geslachten, namelijk de "Cordyceps" (## soorten), "Ophiocordyceps" (### soorten), "Metacordyceps" (# soorten) en "Elaphocordyceps" (## soorten), terwijl de overgebleven ### soorten in het megageslacht "Cordyceps" werden gelaten Als gevolg hiervan werd "C sinensis" overgeheveld naar de "Ophiocordyceps", en zodoende hernoemd naar "O sinensis" De schimmel staat in Tibet bekend als དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ (Wylie dbyar rtswa dgun 'bu, ZYPY yarza g̈unbu, Lhasa dialect IPA [jɑ̀ːt͡sɑ kỹ̀pu], "zomergras winterinsect") Dit is de oorsprong van de Nepali benaming voor de soort यार्चागुन्बू ("yarshagumba", "yarchagumba", of "yarsagumba") In Nepali staat de soort ook wel bekend als "keera jhar", "keeda jadi", "keeda ghas" of "ghaas fafoond" De transliteratie van de naam voor de soort in Bhutan is "Yartsa Guenboob" In het Chinees heet de soort Dōng chóng xià cǎo (冬蟲夏草), wat "winterworm, zomergras" betekent, oftewel "een worm in de winter, [wordt] een plant in de zomer".
695
www
werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven door <PERSOON> in ### onder de naam "Sphaeria sinensis"; <PERSOON> hevelde de soort over naar het geslacht "Cordyceps" in ### De schimmel stond bekend als "Cordyceps sinensis" tot ###, toen moleculaire analyse gebruikt werd om de indeling van de Cordycipitaceae en de Clavicipitaceae aan te passen, wat leidde tot de invoering van een nieuwe familienaam, de Ophiocordycipitaceae en de overheveling van een aantal "Cordyceps"-soorten naar het "Ophiocordyceps"-geslacht Gebruikmakend van een moleculair fylogenetisch onderzoek, onderverdeelden Chinese wetenschappers (Sung et al, ###) het megageslacht "Cordyceps" in in vier geslachten, namelijk de "Cordyceps" (## soorten), "Ophiocordyceps" (### soorten), "Metacordyceps" (# soorten) en "Elaphocordyceps" (## soorten), terwijl de overgebleven ### soorten in het megageslacht "Cordyceps" werden gelaten Als gevolg hiervan werd "C sinensis" overgeheveld naar de "Ophiocordyceps", en zodoende hernoemd naar "O sinensis" De schimmel staat in Tibet bekend als དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ (Wylie dbyar rtswa dgun 'bu, ZYPY yarza g̈unbu, Lhasa dialect IPA [jɑ̀ːt͡sɑ kỹ̀pu], "zomergras winterinsect") Dit is de oorsprong van de Nepali benaming voor de soort यार्चागुन्बू ("yarshagumba", "yarchagumba", of "yarsagumba") In Nepali staat de soort ook wel bekend als "keera jhar", "keeda jadi", "keeda ghas" of "ghaas fafoond" De transliteratie van de naam voor de soort in Bhutan is "Yartsa Guenboob" In het Chinees heet de soort Dōng chóng xià cǎo (冬蟲夏草), wat "winterworm, zomergras" betekent, oftewel "een worm in de winter, [wordt] een plant in de zomer" De naam "Yartsa gunbu" wordt in informeel Tibetaans vaak afgekort tot gewoonweg "bu" of "yartsa" De naam wordt vaak afgekort tot "chong cao" (蟲草, 'insectenplant') in de traditionele Chinese geneeskunde Deze naam wordt ook gebruikt voor andere "Cordyceps"-soorten, zoals "C militaris" In Japans wordt de soort "tōchūkasō" (冬虫夏草) genoemd, wat afkomstig is van de Japanse uitspraak van de oorspronkelijke Chinese karakters Vreemd genoeg wordt "Ophiocordyceps sinensis" soms "aweto" genoemd in uit China afkomstige Engelstalige teksten, wat de Māori-naam is voor "Ophiocordyceps robertsii", een soort afkomstig uit Nieuw-<LOCATIE> De Engelstalige benaming ""vegetable caterpillar"" ("groenterups") is een verkeerde benaming, want de parasiet in de rupsen is een schimmel en niet een plant ""Caterpillar fungus"" ("rupsschimmel") is dan ook de gewenste term voor deze soort De rupsen die vatbaar zijn voor infectie door "O sinensis" leven over het algemeen ## centimeter onder de grond in bergachtige gras- en struiklanden op het Tibetaans Plateau en in de Himalaya op een hoogte van ### tot ### meter De schimmel is aangetroffen in de noordelijke bergen in Nepal, Bhutan en de noordelijke staten van <PERSOON>, en in noordelijk Yunnan, oostelijk Qinghai, oostelijk Tibet, westelijk Sichuan, en zuidwestelijk Gansu De schimmel eet de gastheer van binnenuit op terwijl deze overwintert in de bergachtige weiden De larven zijn meestal kwetsbaarder in de nazomer, nadat ze hun huid hebben afgeworpen Het schimmelvruchtlichaam verspreidt sporen die de rups besmetten.
730
www
informeel Tibetaans vaak afgekort tot gewoonweg "bu" of "yartsa" De naam wordt vaak afgekort tot "chong cao" (蟲草, 'insectenplant') in de traditionele Chinese geneeskunde Deze naam wordt ook gebruikt voor andere "Cordyceps"-soorten, zoals "C militaris" In Japans wordt de soort "tōchūkasō" (冬虫夏草) genoemd, wat afkomstig is van de Japanse uitspraak van de oorspronkelijke Chinese karakters Vreemd genoeg wordt "Ophiocordyceps sinensis" soms "aweto" genoemd in uit China afkomstige Engelstalige teksten, wat de Māori-naam is voor "Ophiocordyceps robertsii", een soort afkomstig uit Nieuw-<LOCATIE> De Engelstalige benaming ""vegetable caterpillar"" ("groenterups") is een verkeerde benaming, want de parasiet in de rupsen is een schimmel en niet een plant ""Caterpillar fungus"" ("rupsschimmel") is dan ook de gewenste term voor deze soort De rupsen die vatbaar zijn voor infectie door "O sinensis" leven over het algemeen ## centimeter onder de grond in bergachtige gras- en struiklanden op het Tibetaans Plateau en in de Himalaya op een hoogte van ### tot ### meter De schimmel is aangetroffen in de noordelijke bergen in Nepal, Bhutan en de noordelijke staten van <PERSOON>, en in noordelijk Yunnan, oostelijk Qinghai, oostelijk Tibet, westelijk Sichuan, en zuidwestelijk Gansu De schimmel eet de gastheer van binnenuit op terwijl deze overwintert in de bergachtige weiden De larven zijn meestal kwetsbaarder in de nazomer, nadat ze hun huid hebben afgeworpen Het schimmelvruchtlichaam verspreidt sporen die de rups besmetten De schimmel ontkiemt dan in de levende larve, doodt deze, en mummificeert daarna de larve Daarna komt een stengelvormig vruchtlichaam tevoorschijn uit het hoofd, en de schimmel komt uiteindelijk tevoorschijn uit de grond in het begin van de lente ## taxa van verschillende genera (## "Thitarodes", # "Bipectilus", # "Endoclita", # "Gazoryctra", # "Pharmacis" en ## andere nog bij een juist geslacht in te delen soorten) zijn tot dusver erkend als potentiële gastheren voor "O sinensis" "Ophiocordyceps sinensis" kent zowel teleomorfe als anamorfe fases De "Thitarodes"-rups, waar "O sinensis" op parasiteert, heeft soms tot wel vijf jaar nodig om zich te ontpoppen en is gedurende deze tijd kwetsbaar voor infectie door de schimmel "O sinensis" valt ze aan terwijl de rupsen zich voeden met plantenwortels Het is tot op heden niet duidelijk hoe de schimmel zich toegang verschaft tot het lichaam van de rups Mogelijk wordt de rups tijdens het voeden door een schimmelspore via de mond geïnfecteerd, of door een zwamvlok via een van de ademporiën Het donkerbruin tot zwart gekleurde vruchtlichaam van de schimmel ontspruit daarna uit het geïnfecteerde lichaam van de gedode gastheerrups, en komt in de lente of de vroege zomer uit de grond zetten Het langwerpe, kolomvormige vruchtlichaam bereikt een hoogte van # tot ## centimeter boven de grond en zet vervolgens sporen af Chemische stoffen op de huid van de rupsen reageren met de schimmelsporen aan het einde van de herfst, waardoor de schimmelsporen de zwamvlokken uitscheiden, die vervolgens de rupsen infecteren.
613
www
stengelvormig vruchtlichaam tevoorschijn uit het hoofd, en de schimmel komt uiteindelijk tevoorschijn uit de grond in het begin van de lente ## taxa van verschillende genera (## "Thitarodes", # "Bipectilus", # "Endoclita", # "Gazoryctra", # "Pharmacis" en ## andere nog bij een juist geslacht in te delen soorten) zijn tot dusver erkend als potentiële gastheren voor "O sinensis" "Ophiocordyceps sinensis" kent zowel teleomorfe als anamorfe fases De "Thitarodes"-rups, waar "O sinensis" op parasiteert, heeft soms tot wel vijf jaar nodig om zich te ontpoppen en is gedurende deze tijd kwetsbaar voor infectie door de schimmel "O sinensis" valt ze aan terwijl de rupsen zich voeden met plantenwortels Het is tot op heden niet duidelijk hoe de schimmel zich toegang verschaft tot het lichaam van de rups Mogelijk wordt de rups tijdens het voeden door een schimmelspore via de mond geïnfecteerd, of door een zwamvlok via een van de ademporiën Het donkerbruin tot zwart gekleurde vruchtlichaam van de schimmel ontspruit daarna uit het geïnfecteerde lichaam van de gedode gastheerrups, en komt in de lente of de vroege zomer uit de grond zetten Het langwerpe, kolomvormige vruchtlichaam bereikt een hoogte van # tot ## centimeter boven de grond en zet vervolgens sporen af Chemische stoffen op de huid van de rupsen reageren met de schimmelsporen aan het einde van de herfst, waardoor de schimmelsporen de zwamvlokken uitscheiden, die vervolgens de rupsen infecteren Het lichaam van de overleden gastheer wordt gaandeweg stijf, doordat de schimmel sclerotia aanmaakt Deze sclerotia zijn bouwsels die uit vele vastgeklitte schimmeldraden bestaan De sclerotia verkeren enige tijd in een soort rustfase, waarna ze ontkiemen en sporen aanmaken De schimmel brengt de winter door in de rups en doorboort aan het einde van de winter het hoofd van de rups De schimmel vormt een sporenvormend geslachtsgedeelte (het zogeheten peritheciaal stroma), dat vastzit aan de onder de grond gelegen sclerotia, en vanuit het hoofd van de rups naar boven toe groeit, waarna het uit de grond tevoorschijn komt "O sinensis" groeit langzaam en -voor een schimmel- onder relatief koude omstandigheden (lager dan ## °C) Deze groeisnelheden en de temperatuurvereisten zijn belangrijke eigenschappen waarmee "O sinsensis" van andere, gelijksoortige schimmels kan worden onderscheiden De schimmel wordt in de Chinese, Tibetaanse en Zuid-Aziatische volksgeneeskunde veel gebruikt Het wordt door beoefenaars van deze volksgeneeskundige tradities vele heilzame en nuttige werkingen toegedicht er wordt beweerd dat de schimmel baat biedt bij een eindeloze reeks ziektes, waaronder kanker, long- en nierproblemen, ademhalingsziektes, hartritmestoornissen, en leverziekte Ook wordt er verondersteld dat de schimmel veroudering kan tegen gaan, een te lage bloedglucosespiegel (hypoglykemie) kan verhelpen, en baat kan bieden bij vermoeidheid en zwakheid door langdurige ziekte Verder wordt de schimmel gebruikt als afrodisiacum Geen van deze veronderstelde heilzame eigenschappen van de schimmel is tot nu toe door wetenschappelijk onderzoek bevestigd "O sinensis" werd als geneeskrachtig middel voor het eerst in Nepal en Tibet gebruikt.
564
www
aanmaakt Deze sclerotia zijn bouwsels die uit vele vastgeklitte schimmeldraden bestaan De sclerotia verkeren enige tijd in een soort rustfase, waarna ze ontkiemen en sporen aanmaken De schimmel brengt de winter door in de rups en doorboort aan het einde van de winter het hoofd van de rups De schimmel vormt een sporenvormend geslachtsgedeelte (het zogeheten peritheciaal stroma), dat vastzit aan de onder de grond gelegen sclerotia, en vanuit het hoofd van de rups naar boven toe groeit, waarna het uit de grond tevoorschijn komt "O sinensis" groeit langzaam en -voor een schimmel- onder relatief koude omstandigheden (lager dan ## °C) Deze groeisnelheden en de temperatuurvereisten zijn belangrijke eigenschappen waarmee "O sinsensis" van andere, gelijksoortige schimmels kan worden onderscheiden De schimmel wordt in de Chinese, Tibetaanse en Zuid-Aziatische volksgeneeskunde veel gebruikt Het wordt door beoefenaars van deze volksgeneeskundige tradities vele heilzame en nuttige werkingen toegedicht er wordt beweerd dat de schimmel baat biedt bij een eindeloze reeks ziektes, waaronder kanker, long- en nierproblemen, ademhalingsziektes, hartritmestoornissen, en leverziekte Ook wordt er verondersteld dat de schimmel veroudering kan tegen gaan, een te lage bloedglucosespiegel (hypoglykemie) kan verhelpen, en baat kan bieden bij vermoeidheid en zwakheid door langdurige ziekte Verder wordt de schimmel gebruikt als afrodisiacum Geen van deze veronderstelde heilzame eigenschappen van de schimmel is tot nu toe door wetenschappelijk onderzoek bevestigd "O sinensis" werd als geneeskrachtig middel voor het eerst in Nepal en Tibet gebruikt Deze tekst werd in de ##e eeuw door de Tibetaanse dokter Zurkhar Nyamnyi Dorje (Wylie "Zur mkhar mnyam nyid rdo rje", ###-###) geschreven De schimmel wordt een aantal keer in historische Chinese teksten genoemd De eerste keer dat "Ophiocordyceps sinensis" in een tekst over de traditionele Chinese geneeskunde vermeld wordt, is in "Ben Cao Bei Yao", een in ### door <PERSOON> Ang geschreven handboek over materia medica De Chinese schrijver <PERSOON> Yiluo noemt in de ##e eeuw de schimmel in zijn boek "Ben cao cong xin" ("Nieuwe compilate van materia medica") Het verzamelen en verkopen van "O sinensis" is de belangrijkste <INSTELLING> van inkomsten op het Tibetaanse platteland De verkoop was in ### goed voor zo'n ##% van de jaarlijkse inkomsten van de lokale bevolking In dit jaar bestond het bruto nationaal product van de lokale economie voor #,#% uit handel in "O sinensis" De prijzen voor de schimmel nemen al jaren toe Een kilo rupsschimmels kostte in ### omgerekend $# ### tot $## ### dollar, afhankelijk van de kwaliteit en grootte van de rupsen De geschatte grootte van de jaarlijkse oogst was in ### zo'n ## ### tot ### ### kilo De geschatte waarde van een kilo rupsschimmels was in ### zo'n ## ### tot ## ### roepie in Nepal, en ### ### roepie in <PERSOON> Dit was in ### toegenomen tot een waarde van ### ### tot ### ### roepie per kilo in Nepal.
624
www
##e eeuw door de Tibetaanse dokter Zurkhar Nyamnyi Dorje (Wylie "Zur mkhar mnyam nyid rdo rje", ###-###) geschreven De schimmel wordt een aantal keer in historische Chinese teksten genoemd De eerste keer dat "Ophiocordyceps sinensis" in een tekst over de traditionele Chinese geneeskunde vermeld wordt, is in "Ben Cao Bei Yao", een in ### door <PERSOON> Ang geschreven handboek over materia medica De Chinese schrijver <PERSOON> Yiluo noemt in de ##e eeuw de schimmel in zijn boek "Ben cao cong xin" ("Nieuwe compilate van materia medica") Het verzamelen en verkopen van "O sinensis" is de belangrijkste <INSTELLING> van inkomsten op het Tibetaanse platteland De verkoop was in ### goed voor zo'n ##% van de jaarlijkse inkomsten van de lokale bevolking In dit jaar bestond het bruto nationaal product van de lokale economie voor #,#% uit handel in "O sinensis" De prijzen voor de schimmel nemen al jaren toe Een kilo rupsschimmels kostte in ### omgerekend $# ### tot $## ### dollar, afhankelijk van de kwaliteit en grootte van de rupsen De geschatte grootte van de jaarlijkse oogst was in ### zo'n ## ### tot ### ### kilo De geschatte waarde van een kilo rupsschimmels was in ### zo'n ## ### tot ## ### roepie in Nepal, en ### ### roepie in <PERSOON> Dit was in ### toegenomen tot een waarde van ### ### tot ### ### roepie per kilo in Nepal Dit bedrag is hoger dan het gemiddelde dagloon van een Indiase arbeider Een halve kilo rupsschimmels van zeer hoge kwaliteit kostte in ### zo'n $## ### De waarde van met "O sinensis" geïnfecteerde rupsen is volgens onderzoeker <PERSOON> tussen ### en ### op het Tibetaanse Plateau met zo'n ###% gestegen Dit komt neer op een jaarlijkse prijstoename van meer dan ##% (inflatie meegerekend) De waarde van grote rupsen is veel sneller gestegen dan de waarde van kleine rupsen De hoge waarde en de zeldzaamheid van de rupsschimmel leidt geregeld tot geschillen tussen dorpsbewoners in de gebieden waar "O sinensis" voorkomt Geregeld breken conflicten uit over wie welke weide mag gebruiken voor het oogsten van de rupsschimmels ## dorpelingen werden in november ### door een Nepalese rechtbank veroordeeld voor het vermoorden van een groep boeren tijdens een geschil over de kostbare rupsschimmel De zeven boeren werden in juni ### tijdens een zoektocht naar rupsschimmels in Manang vermoord Tijdens de Nepalese Burgeroorlog probeerden zowel de Nepalese Maoïsten als de overheid de lucratieve schimmelhandel in handen te krijgen tijdens het oogstseizoen in juni en juli Het oogsten van "O sinensis" is pas in ### in Nepal gelegaliseerd Tegenwoordig is de vraag naar rupsschimmels uit Nepal het grootst in China, Thailand, Vietnam, Zuid-Korea en <PERSOON> - ###) was een <PERSOON> apotheker, botanicus en botanisch illustrator Zorn werd apotheker in zijn woonplaats na zijn opleiding tot farmaceut.
646
www
Indiase arbeider Een halve kilo rupsschimmels van zeer hoge kwaliteit kostte in ### zo'n $## ### De waarde van met "O sinensis" geïnfecteerde rupsen is volgens onderzoeker <PERSOON> tussen ### en ### op het Tibetaanse Plateau met zo'n ###% gestegen Dit komt neer op een jaarlijkse prijstoename van meer dan ##% (inflatie meegerekend) De waarde van grote rupsen is veel sneller gestegen dan de waarde van kleine rupsen De hoge waarde en de zeldzaamheid van de rupsschimmel leidt geregeld tot geschillen tussen dorpsbewoners in de gebieden waar "O sinensis" voorkomt Geregeld breken conflicten uit over wie welke weide mag gebruiken voor het oogsten van de rupsschimmels ## dorpelingen werden in november ### door een Nepalese rechtbank veroordeeld voor het vermoorden van een groep boeren tijdens een geschil over de kostbare rupsschimmel De zeven boeren werden in juni ### tijdens een zoektocht naar rupsschimmels in Manang vermoord Tijdens de Nepalese Burgeroorlog probeerden zowel de Nepalese Maoïsten als de overheid de lucratieve schimmelhandel in handen te krijgen tijdens het oogstseizoen in juni en juli Het oogsten van "O sinensis" is pas in ### in Nepal gelegaliseerd Tegenwoordig is de vraag naar rupsschimmels uit Nepal het grootst in China, Thailand, Vietnam, Zuid-Korea en <PERSOON> - ###) was een <PERSOON> apotheker, botanicus en botanisch illustrator Zorn werd apotheker in zijn woonplaats na zijn opleiding tot farmaceut <PERSOON> werd dit in ### uitgegeven als het eveneens zesdelige ""Afbeeldingen der Artseny-Gewassen met Derzelver Nederduitsche en Latynsche Beschryvingen"" in <LOCATIE> door J C <PERSOON> & <PERSOON> De illustraties bestonden uit ### met de hand ingekleurde etsen, en de Nederlandse beschrijvingen kwamen uit ""Natuurlijke Historie"" van <PERSOON> Een zeldzame aanvulling uit ### gemaakt door Adolphus Ypey bevat nog eens ### illustraties Later werden hier nog ## illustraties en ## pagina's tekst aan toegevoegd Hij had een voorliefde voor flora afkomstig uit de Nieuwe Wereld en gaf hier een boek over uit getiteld ""Dreyhundert auserlesene amerikanische Gewachse"" Dit boek bevat ### ingekleurde illustraties, waarvan het merendeel is gemodelleerd naar illustraties uit ""Selectarum Stirpium Americanarum Historia"" van Nikolaus <PERSOON> De in de tuinen van het Schloss Schönbrunn werkzame Jacquin werd door keizer <PERSOON> I <PERSOON-##> erop uitgestuurd naar Amerika om daar exotische planten te verzamelen voor de paleistuinen Honderden planten uit de Caraïben werden door Jacquin naar het paleis gebracht, en hij publiceerde zijn prachtig geïllustreerde boek hierover in ### Het boek was echter nogal prijzig, en de meer schappelijk geprijsde editie van Zorn bevat met de hand ingekleurde illustraties die kleiner zijn dan de oorspronkelijke etsen Hij is vereeuwigd in het geslacht "Zornia" Men gebruikt de auteursafkorting "Zorn" wanneer men een botanische naam citeert <PERSOON-##>, ca ## v Chr - ## n Chr ) was lijfarts van de Romeinse keizer Claudius I.
599
www
""Afbeeldingen der Artseny-Gewassen met Derzelver Nederduitsche en Latynsche Beschryvingen"" in <LOCATIE> door J C <PERSOON> & <PERSOON> De illustraties bestonden uit ### met de hand ingekleurde etsen, en de Nederlandse beschrijvingen kwamen uit ""Natuurlijke Historie"" van <PERSOON> Een zeldzame aanvulling uit ### gemaakt door Adolphus Ypey bevat nog eens ### illustraties Later werden hier nog ## illustraties en ## pagina's tekst aan toegevoegd Hij had een voorliefde voor flora afkomstig uit de Nieuwe Wereld en gaf hier een boek over uit getiteld ""Dreyhundert auserlesene amerikanische Gewachse"" Dit boek bevat ### ingekleurde illustraties, waarvan het merendeel is gemodelleerd naar illustraties uit ""Selectarum Stirpium Americanarum Historia"" van <PERSOON> De in de tuinen van het Schloss Schönbrunn werkzame Jacquin werd door keizer <PERSOON> I <PERSOON> erop uitgestuurd naar Amerika om daar exotische planten te verzamelen voor de paleistuinen Honderden planten uit de Caraïben werden door Jacquin naar het paleis gebracht, en hij publiceerde zijn prachtig geïllustreerde boek hierover in ### Het boek was echter nogal prijzig, en de meer schappelijk geprijsde editie van Zorn bevat met de hand ingekleurde illustraties die kleiner zijn dan de oorspronkelijke etsen Hij is vereeuwigd in het geslacht "Zornia" Men gebruikt de auteursafkorting "Zorn" wanneer men een botanische naam citeert <PERSOON>, ca ## v Chr - ## n Chr ) was lijfarts van de Romeinse keizer <PERSOON> werd geboren op het eiland <PERSOON>, waar hij opgeleid werd als arts, voor hij naar <PERSOON-##> vertrok Daar groeide zijn reputatie als arts en werd hij erg rijk Hij leefde goed en bezat een landhuis op de Coelius Later bracht Xenophon een tijd door in het leger van Claudius en kreeg deze lucht van zijn reputatie als arts Zo werd hij uiteindelijk lijfarts van Claudius Xenophon is altijd een verdachte gebleven in de vermeende vergiftiging van Claudius op ## of <DATUM> (over de exacte datum is geen uitsluitsel), omdat hij een van de weinige mensen was die een groot deel van de dag met de keizer door had gebracht Bovendien was hij aanwezig op het banket waarop Claudius het gif binnengekregen zou hebben en zou hij de onwel geworden keizer mee naar zijn kamer hebben genomen Sommigen beweren dat het gif dat Claudius had ingenomen niet onmiddellijk fataal was geweest en spreken het vermoeden uit dat Xenophon de keizer een vergiftigde veer of vergiftigde pap zou hebben toegediend, officieel om Claudius te dwingen zijn maaginhoud uit te braken, maar in werkelijkheid om de moordpoging te voltrekken Of Xenophon werkelijk betrokken was bij de moord op de noodlijdende Claudius in zijn slaapkamer, blijft een <INSTELLING> van discussie Xenophon stierf in hetzelfde jaar als Claudius Hoe hij is overleden, is onbekend; of zijn dood gerelateerd is aan het incident, is niet gedocumenteerd <PERSOON-##> is een Belgisch voormalig politicus voor Open <PERSOON-##> is dierenarts.
570
www
opgeleid werd als arts, voor hij naar <PERSOON> vertrok Daar groeide zijn reputatie als arts en werd hij erg rijk Hij leefde goed en bezat een landhuis op de Coelius Later bracht Xenophon een tijd door in het leger van Claudius en kreeg deze lucht van zijn reputatie als arts Zo werd hij uiteindelijk lijfarts van Claudius Xenophon is altijd een verdachte gebleven in de vermeende vergiftiging van Claudius op ## of <DATUM> (over de exacte datum is geen uitsluitsel), omdat hij een van de weinige mensen was die een groot deel van de dag met de keizer door had gebracht Bovendien was hij aanwezig op het banket waarop Claudius het gif binnengekregen zou hebben en zou hij de onwel geworden keizer mee naar zijn kamer hebben genomen Sommigen beweren dat het gif dat Claudius had ingenomen niet onmiddellijk fataal was geweest en spreken het vermoeden uit dat Xenophon de keizer een vergiftigde veer of vergiftigde pap zou hebben toegediend, officieel om Claudius te dwingen zijn maaginhoud uit te braken, maar in werkelijkheid om de moordpoging te voltrekken Of Xenophon werkelijk betrokken was bij de moord op de noodlijdende Claudius in zijn slaapkamer, blijft een <INSTELLING> van discussie Xenophon stierf in hetzelfde jaar als Claudius Hoe hij is overleden, is onbekend; of zijn dood gerelateerd is aan het incident, is niet gedocumenteerd <PERSOON> is een Belgisch voormalig politicus voor Open <PERSOON> is dierenarts <PERSOON> besliste hij oorspronkelijk niet meer op te komen Enerzijds omwille van interne strubbelingen bij de Merksemse VLD-afdeling, waarbij onder meer <PERSOON> en <PERSOON> overstapten naar N-VA, en <PERSOON> moeite had geschikte kandidaten had om de lokale VLD-lijst samen te stellen Anderzijds kon hij zich naar eigen zeggen niet vinden in de "obsessieve en dogmatische" vernieuwingsoperatie van Antwerps boegbeeld <PERSOON> Na bemiddeling trok hij uiteindelijk toch terug de lijst bij de Belgische lokale verkiezingen ### Wegens een tegenvallende verkiezingsuitslag belandde Open VLD in ### in de oppositie, met <PERSOON> als enige verkozene voor zijn partij <PERSOON> zetelde tot november ### nog als districtsraadslid Hij diende die maand zijn ontslag in omdat hij naar een andere gemeente verhuisde De overweging dat hij zich als rechts-liberaal niet meer thuisvoelde in de partij speelde mee een rol in de beslissing <PERSOON-##> is gewoon hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven Hij is tevens directeur van het <INSTELLING> voor Biomedische Ethiek en Recht Sinds ###,is hij lid van het bureau van the European Association of Centres of Medical Ethic (EACME) Eerst als secretaris generaal (###-###), daarna als penningmeester (###-###) en daarna als president (###-###) Hij is tevens ethisch adviseur van <PERSOON-##> Hij is lid van verscheidene commissies voor medische ethiek Hij doceert en publiceert over zorgethiek en medische ethiek, in het bijzonder over ethische problemen in de zorg voor ouderen en in de zorg rondom het levenseinde.
568
www
hij oorspronkelijk niet meer op te komen Enerzijds omwille van interne strubbelingen bij de Merksemse VLD-afdeling, waarbij onder meer <PERSOON> en <PERSOON> overstapten naar N-VA, en <PERSOON> moeite had geschikte kandidaten had om de lokale VLD-lijst samen te stellen Anderzijds kon hij zich naar eigen zeggen niet vinden in de "obsessieve en dogmatische" vernieuwingsoperatie van Antwerps boegbeeld <PERSOON> Na bemiddeling trok hij uiteindelijk toch terug de lijst bij de Belgische lokale verkiezingen ### Wegens een tegenvallende verkiezingsuitslag belandde Open VLD in ### in de oppositie, met <PERSOON> als enige verkozene voor zijn partij <PERSOON> zetelde tot november ### nog als districtsraadslid Hij diende die maand zijn ontslag in omdat hij naar een andere gemeente verhuisde De overweging dat hij zich als rechts-liberaal niet meer thuisvoelde in de partij speelde mee een rol in de beslissing <PERSOON> is gewoon hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven Hij is tevens directeur van het <INSTELLING> voor Biomedische Ethiek en Recht Sinds ###,is hij lid van het bureau van the European Association of Centres of Medical Ethic (EACME) Eerst als secretaris generaal (###-###), daarna als penningmeester (###-###) en daarna als president (###-###) Hij is tevens ethisch adviseur van <PERSOON> Hij is lid van verscheidene commissies voor medische ethiek Hij doceert en publiceert over zorgethiek en medische ethiek, in het bijzonder over ethische problemen in de zorg voor ouderen en in de zorg rondom het levenseinde Daarnaast is hij auteur van verschillende boeken waarvan "Cirkels van zorg" en "Zorg aan zet" de meest gekende zijn Deze worden veelal gebruikt om kwalitatief ethisch handelen in de zorg te verduidelijken Gastmans was tegen een uitbreiding van de Belgische euthanasiewet in de richting van dementerenden en vindt dat ziekenhuizen het recht hebben om behoedzaam met euthanasievragen om te gaan en euthanasie geen afdwingbaar recht mag zijn <PERSOON>, <DATUM> – Antwerpen, <DATUM> was een Belgische arts die op <DATUM> met mede-AMADA geneeskundige <PERSOON> de eerste vestiging van Geneeskunde voor het Volk oprichtte in Hoboken Ze kozen Hoboken omdat hier de scheepswerven van Cockerill Yards waren gelegen Leyers studeerde in ### af als arts aan de Katholieke Universiteit Leuven In de nasleep van de Parijse studentenrevolte van ###, die overwaaide naar België, was hij in zijn studientijd reeds sociaal geëngageerd De oprichting van Geneeskunde voor het volk was een uiting van dit engagement en vanaf de start was het de bedoeling het huisartsenwerk een politieke dimensie te geven Leyers ijverde voor de afschaffing van de Orde van geneesheren In ### legden een aantal huisartsen uit de omgeving van Hoboken een klacht neer bij de Orde omdat Geneeskunde voor het Volk gratis geneeskunde verstrekte door te werken tegen terugbetalingstarieven Leyers (en Merckx) werden hierop in januari ### voor acht dagen geschorst door de Orde Ze legden deze schorsing echter naast zich neer en bleven doorwerken.
574
www
hij auteur van verschillende boeken waarvan "Cirkels van zorg" en "Zorg aan zet" de meest gekende zijn Deze worden veelal gebruikt om kwalitatief ethisch handelen in de zorg te verduidelijken Gastmans was tegen een uitbreiding van de Belgische euthanasiewet in de richting van dementerenden en vindt dat ziekenhuizen het recht hebben om behoedzaam met euthanasievragen om te gaan en euthanasie geen afdwingbaar recht mag zijn <PERSOON>, <DATUM> – Antwerpen, <DATUM> was een Belgische arts die op <DATUM> met mede-AMADA geneeskundige <PERSOON> de eerste vestiging van Geneeskunde voor het Volk oprichtte in Hoboken Ze kozen Hoboken omdat hier de scheepswerven van Cockerill Yards waren gelegen Leyers studeerde in ### af als arts aan de Katholieke Universiteit Leuven In de nasleep van de Parijse studentenrevolte van ###, die overwaaide naar België, was hij in zijn studientijd reeds sociaal geëngageerd De oprichting van Geneeskunde voor het volk was een uiting van dit engagement en vanaf de start was het de bedoeling het huisartsenwerk een politieke dimensie te geven Leyers ijverde voor de afschaffing van de Orde van geneesheren In ### legden een aantal huisartsen uit de omgeving van Hoboken een klacht neer bij de Orde omdat Geneeskunde voor het Volk gratis geneeskunde verstrekte door te werken tegen terugbetalingstarieven Leyers (en Merckx) werden hierop in januari ### voor acht dagen geschorst door de Orde Ze legden deze schorsing echter naast zich neer en bleven doorwerken Leyers stopte na verloop deel te nemen aan acties van AMADA In ### verliet Leyers Geneeskunde voor het volk en richtte een privé-praktijk op Volgens François Vercammen van de RAL stuurde AMADA na Leyers' vertrek brieven naar de patiënten waarin het vertrek ideologisch werd ingekleed Vercammen noemde dit “een van de ergste voorbeelden van stalinistische smeerliteratuur” <PERSOON> werd uiteindelijk politiek actief binnen de liberale partij PVV Hij stierf op <DATUM> in Antwerpen bij een verkeersongeval In ### erkende <PERSOON> in zijn boek "<PERSOON>" dat er in de jaren '## op een onacceptabele manier was gereageerd op het vertrek van Leyers, en benadrukte hij dat de bijdrage van Leyers in de vroege jaren van Geneeskunde voor het Volk onschatbaar was <PERSOON>, <DATUM> – Auschwitz, <DATUM> was een Nederlands arts <PERSOON> werd geboren binnen het gezin van diamantsnijder <PERSOON>, ###) en <PERSOON>, ###) Zijn broer <PERSOON> – Oranienburg>, ###) trad voor korte tijd in de voetsporen van zijn vader <PERSOON-##> was verloofd (###), ondertrouwd (###) en getrouwd met <PERSOON-##>, <DATUM> – Auschwitz, <DATUM> Zij kregen drie kinderen Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de familie Premsela als Joodse familie op de verboden lijst gezet Het echtpaar dook onder, maar door verraad werden <PERSOON-##> en <PERSOON-##> in april ### gearresteerd.
587
www
stopte na verloop deel te nemen aan acties van AMADA In ### verliet Leyers Geneeskunde voor het volk en richtte een privé-praktijk op Volgens François Vercammen van de RAL stuurde AMADA na Leyers' vertrek brieven naar de patiënten waarin het vertrek ideologisch werd ingekleed Vercammen noemde dit “een van de ergste voorbeelden van stalinistische smeerliteratuur” <PERSOON> werd uiteindelijk politiek actief binnen de liberale partij PVV Hij stierf op <DATUM> in Antwerpen bij een verkeersongeval In ### erkende <PERSOON> in zijn boek "<PERSOON>" dat er in de jaren '## op een onacceptabele manier was gereageerd op het vertrek van Leyers, en benadrukte hij dat de bijdrage van Leyers in de vroege jaren van Geneeskunde voor het Volk onschatbaar was <PERSOON>, <DATUM> – Auschwitz, <DATUM> was een Nederlands arts <PERSOON> werd geboren binnen het gezin van diamantsnijder <PERSOON>, ###) en <PERSOON>, ###) Zijn broer <PERSOON> – Oranienburg>, ###) trad voor korte tijd in de voetsporen van zijn vader <PERSOON> was verloofd (###), ondertrouwd (###) en getrouwd met <PERSOON-##>, <DATUM> – Auschwitz, <DATUM> Zij kregen drie kinderen Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de familie Premsela als Joodse familie op de verboden lijst gezet Het echtpaar dook onder, maar door verraad werden <PERSOON-##> en <PERSOON-##> in april ### gearresteerd Dochter <PERSOON-##> werd even later ook samen met haar man opgepakt in Zaanstad, gedeporteerd naar en omgebracht in <PERSOON-##> begon rond ### zijn huisartsenpraktijk in <LOCATIE> In ### verhuisde hij (terug) naar <LOCATIE> Nadat hij daar enige jaren zijn praktijk had, ging hij werken in het <PERSOON-##> ### Hij was namelijk geïnteresseerd in de seksuele ontwikkelingen van de crisisjaren In genoemd huis konden vrouwen en werklozen raad vragen omtrent geboortebeperking en huwelijksproblemen Er werden geen abortussen verricht, men gaf alleen advies Het consultatiebureau werd populairder dan verwacht Men verwachtte het eerste jaar ### "patiënten" maar men kreeg er ### In ### haalde het bureau de tweede kamer toen minister <PERSOON-##> werd gevraagd of het allemaal wel in de katholieke ogen door de beugel kon Dat kon, want in ### was het bureau nog werkzaam Saillant detail daarbij was wel, dat indien het <PERSOON-##> gesloten moest worden Marchant tegen zijn voormalige partijgenote <PERSOON-##> in moest gaan Premsela was ook te horen op de Nederlandse radio met lezingen over seksualiteit Op <DATUM> gaf Premsela een toespraak over het onderwerp "Het moderne standpunt van de kerk inzake de kinderbeperking" voor Vrijdenkersvereniging De Dageraad In ### volgde wederom een aanval Dit keer was het het blad Volk en Vaderland (weekblad van de Nationaal-Socialistische Beweging), dat Premsela in een hoek zette als ongewenst persoon in de functie van.
614
www
Dochter <PERSOON> werd even later ook samen met haar man opgepakt in Zaanstad, gedeporteerd naar en omgebracht in <PERSOON> begon rond ### zijn huisartsenpraktijk in <LOCATIE> In ### verhuisde hij (terug) naar <LOCATIE> Nadat hij daar enige jaren zijn praktijk had, ging hij werken in het <PERSOON> ### Hij was namelijk geïnteresseerd in de seksuele ontwikkelingen van de crisisjaren In genoemd huis konden vrouwen en werklozen raad vragen omtrent geboortebeperking en huwelijksproblemen Er werden geen abortussen verricht, men gaf alleen advies Het consultatiebureau werd populairder dan verwacht Men verwachtte het eerste jaar ### "patiënten" maar men kreeg er ### In ### haalde het bureau de tweede kamer toen minister <PERSOON> werd gevraagd of het allemaal wel in de katholieke ogen door de beugel kon Dat kon, want in ### was het bureau nog werkzaam Saillant detail daarbij was wel, dat indien het <PERSOON> gesloten moest worden Marchant tegen zijn voormalige partijgenote <PERSOON> in moest gaan Premsela was ook te horen op de Nederlandse radio met lezingen over seksualiteit Op <DATUM> gaf Premsela een toespraak over het onderwerp "Het moderne standpunt van de kerk inzake de kinderbeperking" voor Vrijdenkersvereniging De Dageraad In ### volgde wederom een aanval Dit keer was het het blad Volk en Vaderland (weekblad van de Nationaal-Socialistische Beweging), dat Premsela in een hoek zette als ongewenst persoon in de functie van Premsela Fonds) voor het bevorderen van Seksuologie Als gevolg van de bezetting door Nazi-Duitsland mocht Premsela als Joodse arts alleen nog Joden behandelen Deze behoorden niet tot de doelgroep voor geboortebeperking Hij was op slag werkloos Hij is aan het werk te zien in een documentaire van Carrie de <PERSOON> over <PERSOON> zoon <PERSOON> zijn de belangrijkste veroorzakers van houtrot in de bebouwde omgeving Overigens kan houtrot door bacteriën een grote rol spelen bij houten funderingspalen, wanneer er sprake is van zuurstofarme condities en bij grote waterbewegingen van het grondwater In tegenstelling tot bacteriën kunnen houtrotschimmels lignine verteren Houtrotschimmels kunnen droge situaties overleven, maar tasten alleen hout aan bij een hoog vochtgehalte Tegenwoordig wordt droogrot daarom bruinrot genoemd De reden voor de onjuiste benaming droogrot was dat deze schimmels het vocht absorberen in de buurt van het materiaaloppervlak, waardoor het materiaal na een tijd droog is Dit leidde tot de foute conclusie dat deze vorm van rot geen of nauwelijks vocht nodig had Houtrot door aanwezige houtrotschimmels treedt op bij een relatieve vochtigheid bij het houtoppervlak hoger dan ##% en/of een vochtgehalte in het materiaal van ##% in massaprocenten Syndroom van <PERSOON-##> Het syndroom van <PERSOON-##> of het retractiesyndroom is een stoornis van de oogbeweging in een of beide ogen Doorgaans komt het in een oog voor, en vaker in het linker- dan in het rechteroog Deze afwijking komt vaker bij vrouwen dan bij mannen voor.
552
www
Premsela Fonds) voor het bevorderen van Seksuologie Als gevolg van de bezetting door Nazi-Duitsland mocht Premsela als Joodse arts alleen nog Joden behandelen Deze behoorden niet tot de doelgroep voor geboortebeperking Hij was op slag werkloos Hij is aan het werk te zien in een documentaire van Carrie de <PERSOON> over <PERSOON> zoon <PERSOON> zijn de belangrijkste veroorzakers van houtrot in de bebouwde omgeving Overigens kan houtrot door bacteriën een grote rol spelen bij houten funderingspalen, wanneer er sprake is van zuurstofarme condities en bij grote waterbewegingen van het grondwater In tegenstelling tot bacteriën kunnen houtrotschimmels lignine verteren Houtrotschimmels kunnen droge situaties overleven, maar tasten alleen hout aan bij een hoog vochtgehalte Tegenwoordig wordt droogrot daarom bruinrot genoemd De reden voor de onjuiste benaming droogrot was dat deze schimmels het vocht absorberen in de buurt van het materiaaloppervlak, waardoor het materiaal na een tijd droog is Dit leidde tot de foute conclusie dat deze vorm van rot geen of nauwelijks vocht nodig had Houtrot door aanwezige houtrotschimmels treedt op bij een relatieve vochtigheid bij het houtoppervlak hoger dan ##% en/of een vochtgehalte in het materiaal van ##% in massaprocenten Syndroom van <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> of het retractiesyndroom is een stoornis van de oogbeweging in een of beide ogen Doorgaans komt het in een oog voor, en vaker in het linker- dan in het rechteroog Deze afwijking komt vaker bij vrouwen dan bij mannen voor Om dit te compenseren zal de patiënt het hoofd daarom vaak zo draaien, dat beide ogen weer samen goed zicht hebben Deze afwijking, die vanaf de geboorte aanwezig is, is blijvend en zal in de loop der tijd niet erger worden noch verminderen De oorzaak ligt in de aansturing van de oogspieren, waardoor een behandeling niet mogelijk is Het syndroom is vernoemd naar <PERSOON> (###-###), oogarts te New York, en de Duitse oogartsen <PERSOON> (###-###) en <PERSOON> Er worden drie "typen" van het syndroom van <PERSOON> onderscheiden Het oog met de afwijking kan niet goed naar buiten draaien (esotropie), waarbij de ooglidspleet zich verwijdt Het naar binnen draaien, naar de neus, lukt doorgaans wel (bijna helemaal) goed, waarbij de ooglidspleet wordt vernauwd Het oog met de afwijking kan niet goed naar binnen draaien (exotropie), waarbij de ooglidspleet zich verwijdt Het oog naar buiten draaien richting het oor lukt doorgaans wel (bijna helemaal) goed, waarbij de ooglidspleet wordt vernauwd Het oog met de afwijking kan zowel niet naar binnen als naar buiten draaien, waarbij de ooglidspleet verwijdingen en vernauwingen laat zien Zurkhar Nyamnyi Dorje Zurkhar Nyamnyi Dorje (Wylie "Zur mkhar mnyam nyid rdo rje", ###-###) was een ##e-eeuws Tibetaans dokter, schrijver, en botanicus Hij is de auteur van een invloedrijk geschrift over Tibetaanse volksgeneeskunde en de geneeskrachtige werking van verscheidene planten en schimmels, getiteld "<PERSOON> ngag bye ba ring bsrel" ("Aanwijzingen voor een Verscheidenheid aan Medicijnen").
575
www
Om dit te compenseren zal de patiënt het hoofd daarom vaak zo draaien, dat beide ogen weer samen goed zicht hebben Deze afwijking, die vanaf de geboorte aanwezig is, is blijvend en zal in de loop der tijd niet erger worden noch verminderen De oorzaak ligt in de aansturing van de oogspieren, waardoor een behandeling niet mogelijk is Het syndroom is vernoemd naar <PERSOON> (###-###), oogarts te New York, en de Duitse oogartsen <PERSOON> (###-###) en <PERSOON> Er worden drie "typen" van het syndroom van <PERSOON> onderscheiden Het oog met de afwijking kan niet goed naar buiten draaien (esotropie), waarbij de ooglidspleet zich verwijdt Het naar binnen draaien, naar de neus, lukt doorgaans wel (bijna helemaal) goed, waarbij de ooglidspleet wordt vernauwd Het oog met de afwijking kan niet goed naar binnen draaien (exotropie), waarbij de ooglidspleet zich verwijdt Het oog naar buiten draaien richting het oor lukt doorgaans wel (bijna helemaal) goed, waarbij de ooglidspleet wordt vernauwd Het oog met de afwijking kan zowel niet naar binnen als naar buiten draaien, waarbij de ooglidspleet verwijdingen en vernauwingen laat zien Zurkhar Nyamnyi Dorje Zurkhar Nyamnyi Dorje (Wylie "Zur mkhar mnyam nyid rdo rje", ###-###) was een ##e-eeuws Tibetaans dokter, schrijver, en botanicus Hij is de auteur van een invloedrijk geschrift over Tibetaanse volksgeneeskunde en de geneeskrachtige werking van verscheidene planten en schimmels, getiteld "<PERSOON> ngag bye ba ring bsrel" ("Aanwijzingen voor een Verscheidenheid aan Medicijnen") དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ, Wylie dbyar rtswa dgun 'bu) beschrijft Hij werd in ### geboren Zijn vader was Rigzin Phuntsok en zijn moeder was de dochter van Kunkyen Tashi Namgyal Hij kreeg les in de boeddhistische filosofie en volksgeneeskunde Toen hij <LEEFTIJD> jaar oud was, schreef hij "<PERSOON> ngag bye ba ring bsrel" Operatietafel De operatietafel is de tafel waar de patiënt op ligt tijdens een operatie Deze tafel is onmisbaar in de operatiekamer De operatietafel heeft een centrale poot Tijdens een operatie is de juiste werkhoogte voor een chirurg van belang Mede om deze reden is de operatietafel verstelbaar in hoogte en om logistieke redenen verrijdbaar Daarnaast moet de tafel in staat zijn een bepaald gewicht te dragen Een operatietafel is ongeveer zestig centimeter breed en minstens twee meter lang Het blad van de operatietafel dient doorlaatbaar te zijn voor röntgenstraling en een directe verstelling in een noodpositie (positie van Trendelenburg) te bezitten Een appendagerail is bij iedere operatietafel aanwezig en in Europa ISO-genormeerd De metalen onderdelen van een operatietafel zijn gemaakt van roestvast staal, dat bestand is tegen roesten en de inwerking van chemisch agressieve middelen Belangrijk, om voor de hand liggende redenen, is verder dat een operatietafel goed te reinigen is Vaak is de operatietafel bekleed met een zachte, vervormbare bekleding <PERSOON> de tafel hangt een onderzoeks- of operatielamp Deze lamp bestaat uit meerdere lichtpunten, om er zo voor te zorgen dat er zo weinig mogelijk schaduw op het operatiegebied valt.
597
www
'bu) beschrijft Hij werd in ### geboren Zijn vader was Rigzin Phuntsok en zijn moeder was de dochter van Kunkyen Tashi Namgyal Hij kreeg les in de boeddhistische filosofie en volksgeneeskunde Toen hij <LEEFTIJD> jaar oud was, schreef hij "<PERSOON> ngag bye ba ring bsrel" Operatietafel De operatietafel is de tafel waar de patiënt op ligt tijdens een operatie Deze tafel is onmisbaar in de operatiekamer De operatietafel heeft een centrale poot Tijdens een operatie is de juiste werkhoogte voor een chirurg van belang Mede om deze reden is de operatietafel verstelbaar in hoogte en om logistieke redenen verrijdbaar Daarnaast moet de tafel in staat zijn een bepaald gewicht te dragen Een operatietafel is ongeveer zestig centimeter breed en minstens twee meter lang Het blad van de operatietafel dient doorlaatbaar te zijn voor röntgenstraling en een directe verstelling in een noodpositie (positie van Trendelenburg) te bezitten Een appendagerail is bij iedere operatietafel aanwezig en in Europa ISO-genormeerd De metalen onderdelen van een operatietafel zijn gemaakt van roestvast staal, dat bestand is tegen roesten en de inwerking van chemisch agressieve middelen Belangrijk, om voor de hand liggende redenen, is verder dat een operatietafel goed te reinigen is Vaak is de operatietafel bekleed met een zachte, vervormbare bekleding <PERSOON> de tafel hangt een onderzoeks- of operatielamp Deze lamp bestaat uit meerdere lichtpunten, om er zo voor te zorgen dat er zo weinig mogelijk schaduw op het operatiegebied valt <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> – aldaar, <DATUM> was een Nederlands medicus <PERSOON> werd geboren binnen het gezin van medicus <PERSOON> en <PERSOON> Hij is de jongere broer van <PERSOON> (###-###) Hijzelf huwde in ### met zijn nicht <PERSOON> (nazaat van Mayer Kohnstamm en <PERSOON>) Het stel kreeg een zoon <PERSOON> (geboren ###) Hij is op <DATUM> begraven op <LOCATIE> Na zijn dood werd zijn uitgebreide bibliotheek, inclusief die van zijn vader, geveild via <PERSOON-##> Hij was in de leer geweest bij <PERSOON-##> en deed onderzoek in het Wilhelminagasthuis Hij ging vervolgens werken bij de Gezondheidsdienst in <LOCATIE> Hij was echter het bekendst vanwege zijn werk als arts in het Binnengasthuis Als arts was hij gespecialiseerd in besmettelijke ziekten, waarover hij ook publiceerde Van zijn hand verscheen in ### "Bijdrage tot verklaring der zwavelwaterstofvorming in het Amsterdamse grachtwater" en in ### "De verspreiding van besmettelijke ziekten door de school en het gezin en de daartegen te nemen maatregelen" Van hem is voorts een briefwisseling uitgegeven met <PERSOON-##> en met <PERSOON-##> In ### hield hij lezingen over de verspreiding en beteugeling van de pest en cholera in Nederlands-Indië In ### zat hij in het bestuur van de Schoolcommissie <LOCATIE> Hij was rond ### enige tijd voorzitter van het Nederlands Vrijdenkersfonds.
569
www
<PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> – aldaar, <DATUM> was een Nederlands medicus <PERSOON> werd geboren binnen het gezin van medicus <PERSOON> en <PERSOON> Hij is de jongere broer van <PERSOON> (###-###) Hijzelf huwde in ### met zijn nicht <PERSOON> (nazaat van Mayer Kohnstamm en <PERSOON>) Het stel kreeg een zoon <PERSOON> (geboren ###) Hij is op <DATUM> begraven op <LOCATIE> Na zijn dood werd zijn uitgebreide bibliotheek, inclusief die van zijn vader, geveild via <PERSOON> Hij was in de leer geweest bij <PERSOON> en deed onderzoek in het Wilhelminagasthuis Hij ging vervolgens werken bij de Gezondheidsdienst in <LOCATIE> Hij was echter het bekendst vanwege zijn werk als arts in het Binnengasthuis Als arts was hij gespecialiseerd in besmettelijke ziekten, waarover hij ook publiceerde Van zijn hand verscheen in ### "Bijdrage tot verklaring der zwavelwaterstofvorming in het Amsterdamse grachtwater" en in ### "De verspreiding van besmettelijke ziekten door de school en het gezin en de daartegen te nemen maatregelen" Van hem is voorts een briefwisseling uitgegeven met <PERSOON-##> en met <PERSOON-##> In ### hield hij lezingen over de verspreiding en beteugeling van de pest en cholera in Nederlands-Indië In ### zat hij in het bestuur van de Schoolcommissie <LOCATIE> Hij was rond ### enige tijd voorzitter van het Nederlands Vrijdenkersfonds <PERSOON-##>, <DATUM> <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands medicus <PERSOON-##> werd geboren binnen het gezin van koopman <PERSOON-##> en <PERSOON> De familie kende al een traditie binnen de medische wetenschap De vader van <PERSOON> is de medicus <PERSOON>, wiens vader <PERSOON-##> ook al arts was <PERSOON-##> huwde met <PERSOON-##> Uit dat huwelijk kwam onder andere voort de advocaat <PERSOON-##> (###-###) <PERSOON-##> was internist in Den Haag alwaar hij gespecialiseerd was maag- en darmklachten De appel viel hier niet ver van de boom Zijn moeder spande zich rond ### in voor voldoende kindervoeding, zwager <PERSOON> onderzocht besmettelijke ziekten Moxetumomab Pasudotox Moxetumomab Pasudotox is een experimenteel (fase #)-medicijn voor de behandeling van haarcelleukemie en acute lymfatische leukemie Het is een monoclonaal antilichaam dat zich richt op CD##, een molecuul aan het oppervlak van afwijkende B-cellen Moxetumomab Pasudotox bindt zich aan CD##, gaat de cel binnen en laat een toxine los, dat de cel doodt <PERSOON-##> (<LOCATIE>, <DATUM> is een Nederlandse arts-epidemioloog en trombose-expert Hij is verbonden aan het <INSTELLING> en de Universiteit Leiden <PERSOON-##> wordt als onderzoeker naar stollingsfactoren van bloed (onder meer "Factor V Leiden") veel geciteerd Hij ontving in ### de Spinozapremie, een prestigieuze Nederlandse onderzoeksprijs.
610
www
Salomonson <PERSOON>, <DATUM> <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands medicus <PERSOON> werd geboren binnen het gezin van koopman <PERSOON> en <PERSOON> De familie kende al een traditie binnen de medische wetenschap De vader van <PERSOON> is de medicus <PERSOON>, wiens vader <PERSOON> ook al arts was <PERSOON> huwde met <PERSOON> Uit dat huwelijk kwam onder andere voort de advocaat <PERSOON> (###-###) <PERSOON> was internist in Den Haag alwaar hij gespecialiseerd was maag- en darmklachten De appel viel hier niet ver van de boom Zijn moeder spande zich rond ### in voor voldoende kindervoeding, zwager <PERSOON-##> onderzocht besmettelijke ziekten Moxetumomab Pasudotox Moxetumomab Pasudotox is een experimenteel (fase #)-medicijn voor de behandeling van haarcelleukemie en acute lymfatische leukemie Het is een monoclonaal antilichaam dat zich richt op CD##, een molecuul aan het oppervlak van afwijkende B-cellen Moxetumomab Pasudotox bindt zich aan CD##, gaat de cel binnen en laat een toxine los, dat de cel doodt <PERSOON-##> (<LOCATIE>, <DATUM> is een Nederlandse arts-epidemioloog en trombose-expert Hij is verbonden aan het <INSTELLING> en de Universiteit Leiden <PERSOON-##> wordt als onderzoeker naar stollingsfactoren van bloed (onder meer "Factor V Leiden") veel geciteerd Hij ontving in ### de Spinozapremie, een prestigieuze Nederlandse onderzoeksprijs In ### promoveerde hij in Leiden op een proefschrift over hemofilie In het begin van zijn carrière onderzocht hij voornamelijk risicofactoren voor trombose Later kreeg zijn onderzoek een bredere opzet, waarbij <PERSOON-##> onder meer hart, hersenen, genetische mutaties en omgevingsfactoren betrok Daarmee kwamen nieuwe risicofactoren voor trombose naar voren Voor trombose zijn er diverse risicofactoren Een daarvan is een afwijkend gen dat zorgt voor de aanmaak van een bepaalde stollingsfactor Onderzoek van <PERSOON-##> en collega’s maakte duidelijk dat dit een specifieke afwijking was, die "Factor V Leiden" werd gedoopt Vrouwen met dit gen hebben een zeven keer zo grote kans op trombose als normaal <PERSOON-##> publiceert zeer veel en hoort op zijn vakgebied tot de wereldtop In dat kader paste de Spinozapremie die <PERSOON-##> in ### ontving, alsmede zijn verkiezing tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en de Duitse Academie Leopoldina, en het eredoctoraat dat hij van de universiteit van Parijs ontving Ceftriaxon Ceftriaxon, merknaam Rocephin, is een breedspectrumantibioticum en behoort tot de groep van de cefalosporines Ceftriaxon is werkzaam tegen zowel grampositieve als gramnegatieve aerobe en sommige anaerobe bacteriën Hierdoor is het antibioticum werkzaam tegen veel verschillende Infecties Ceftriaxon is een reservemiddel en wordt alleen gebruikt wanneer andere antibiotica niet werken of dat de infectie zo ernstig is dat er een snelle behandeling nodig is Voordat er gestart wordt met ceftriaxon worden er vaak kweken afgenomen, bijvoorbeeld bloedkweken, urinekweek of een sputumkweek Hierdoor kan de bacterie bepaald worden die de infectie veroorzaakt.
578
www
proefschrift over hemofilie In het begin van zijn carrière onderzocht hij voornamelijk risicofactoren voor trombose Later kreeg zijn onderzoek een bredere opzet, waarbij <PERSOON> onder meer hart, hersenen, genetische mutaties en omgevingsfactoren betrok Daarmee kwamen nieuwe risicofactoren voor trombose naar voren Voor trombose zijn er diverse risicofactoren Een daarvan is een afwijkend gen dat zorgt voor de aanmaak van een bepaalde stollingsfactor Onderzoek van <PERSOON> en collega’s maakte duidelijk dat dit een specifieke afwijking was, die "Factor V Leiden" werd gedoopt Vrouwen met dit gen hebben een zeven keer zo grote kans op trombose als normaal <PERSOON> publiceert zeer veel en hoort op zijn vakgebied tot de wereldtop In dat kader paste de Spinozapremie die <PERSOON> in ### ontving, alsmede zijn verkiezing tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en de Duitse Academie Leopoldina, en het eredoctoraat dat hij van de universiteit van Parijs ontving Ceftriaxon Ceftriaxon, merknaam Rocephin, is een breedspectrumantibioticum en behoort tot de groep van de cefalosporines Ceftriaxon is werkzaam tegen zowel grampositieve als gramnegatieve aerobe en sommige anaerobe bacteriën Hierdoor is het antibioticum werkzaam tegen veel verschillende Infecties Ceftriaxon is een reservemiddel en wordt alleen gebruikt wanneer andere antibiotica niet werken of dat de infectie zo ernstig is dat er een snelle behandeling nodig is Voordat er gestart wordt met ceftriaxon worden er vaak kweken afgenomen, bijvoorbeeld bloedkweken, urinekweek of een sputumkweek Hierdoor kan de bacterie bepaald worden die de infectie veroorzaakt De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO Een van de indicaties voor het gebruik van ceftriaxon is een bloedvergiftiging (sepsis) waarvan de bacteriële verwekker niet bekend is Een bloedvergiftiging ontstaat meestal omdat er ergens in het lichaam een infectie is die zich heeft uitgebreid naar het bloed Infecties waarvoor ceftriaxon soms gegeven wordt zijn longontsteking (pneumonie), infecties in de buik (zoals buikvliesontsteking (peritonitis), infecties van de galwegen en diverticulitis), botontsteking, gewrichtsontsteking, ontsteking van de bovenste urinewegen (waaronder nierbekkenontsteking (pyelonefritis)), gonorroe, ontsteking van de huid (bijvoorbeeld fasciitis necroticans), bacteriële hersenvliesontsteking (meningitis), ziekte van Lyme (stadium II en III) en ter voorkoming van ontstekingen na een operatie (profylaxe) Veel voorkomende bijwerkingen zijn klachten van het maag-darmstelsel zoals misselijkheid, braken, diarree en ontsteking van de mond, tong en keel Ook huidafwijkingen zoals uitslag, jeuk en netelroos en afwijkingen in het bloed (eosinofilie, trombocytopenie, leukopenie en granulocytopenie) kunnen voorkomen Sint Augustinusstichting De Sint Augustinusstichting is een instelling voor verstandelijk gehandicapten gelegen aan de <PERSOON>te Gennep Nadat> de nabijgelegen instelling <PERSOON> verstandelijk gehandicapte vrouwen en meisjes opnam, pleitte men voor een soortgelijke instelling voor jongens en mannen Hiertoe werden de leegstaande gebouwen van het voormalige sanatorium "Zonlichtheide", met bijbehorend # ha grond, gekocht Dit sanatorium werd gesticht in ### en beheerd door de Paters Augustijnen, welke daar in ### een kloosterkerk bouwden Het was een buitenstichting van het in de stad gelegen Sanatorium <INSTELLING>.
563
www
De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO Een van de indicaties voor het gebruik van ceftriaxon is een bloedvergiftiging (sepsis) waarvan de bacteriële verwekker niet bekend is Een bloedvergiftiging ontstaat meestal omdat er ergens in het lichaam een infectie is die zich heeft uitgebreid naar het bloed Infecties waarvoor ceftriaxon soms gegeven wordt zijn longontsteking (pneumonie), infecties in de buik (zoals buikvliesontsteking (peritonitis), infecties van de galwegen en diverticulitis), botontsteking, gewrichtsontsteking, ontsteking van de bovenste urinewegen (waaronder nierbekkenontsteking (pyelonefritis)), gonorroe, ontsteking van de huid (bijvoorbeeld fasciitis necroticans), bacteriële hersenvliesontsteking (meningitis), ziekte van Lyme (stadium II en III) en ter voorkoming van ontstekingen na een operatie (profylaxe) Veel voorkomende bijwerkingen zijn klachten van het maag-darmstelsel zoals misselijkheid, braken, diarree en ontsteking van de mond, tong en keel Ook huidafwijkingen zoals uitslag, jeuk en netelroos en afwijkingen in het bloed (eosinofilie, trombocytopenie, leukopenie en granulocytopenie) kunnen voorkomen Sint Augustinusstichting De Sint Augustinusstichting is een instelling voor verstandelijk gehandicapten gelegen aan de <PERSOON>te Gennep Nadat> de nabijgelegen instelling <PERSOON> verstandelijk gehandicapte vrouwen en meisjes opnam, pleitte men voor een soortgelijke instelling voor jongens en mannen Hiertoe werden de leegstaande gebouwen van het voormalige sanatorium "Zonlichtheide", met bijbehorend # ha grond, gekocht Dit sanatorium werd gesticht in ### en beheerd door de Paters Augustijnen, welke daar in ### een kloosterkerk bouwden Het was een buitenstichting van het in de stad gelegen Sanatorium <INSTELLING> Toevallig was dit de naamdag van de Heilige <PERSOON>, waardoor de stichting zijn naam verkreeg Door de specifieke inrichting van het sanatorium konden wooneenheden van ## personen worden gerealiseerd, wat voor die tijd betrekkelijk kleinschalig was In ### fuseerde de Sint Augustinusstichting met <PERSOON> tot Saamvliet en na meerdere fusies valt ze sinds ### onder Stichting Dichterbij Vanaf de jaren '## van de ##e eeuw werden de grote instellingen afgebouwd en vervangen door kleinschaliger wooneenheden In ### werd een groot deel van de terreinen van de Sint Augustinusstichting gesloten en afgestoten Dacryocystitis Dacryocystitis is een infectie van de traanzak, die meestal veroorzaakt wordt door een blokkering van de traanbuis De aandoening wordt gekenmerkt door hevig tranen (epiphora) en plotseling opkomende pijn, roodheid en zwelling ter hoogte van de binnenste ooghoek van het onderste ooglid Het wordt vaak veroorzaakt door "Staphylococcus aureus" en "Streptococcus pneumoniae" De aandoening wordt over het algemeen behandeld met antibiotica en warme kompressen Als de aandoening blijft aanhouden wordt er een chirurgische ingreep toegepast, een zogeheten dacryocystorinostomie De naam van de aandoening is afgeleid van de Griekse woorden "dákryon" (traan), "cysta" (zak) en het achtervoegsel "-itis" (ontsteking) Dacryocystitis kan verschillende oorzaken hebben Gewoonlijk stromen tranen vanuit de traanklier over de oogbol, door de traanpunten naar de traankanalen, en dan verder naar de traanzak en de traanbuis Het komt bij dacryocystitis vaak voor dat traanvocht vast komt te zitten omdat de traanbuis geblokkeerd is geraakt Dit vastzittende traanvocht raakt snel geïnfecteerd.
590
www
Heilige <PERSOON>, waardoor de stichting zijn naam verkreeg Door de specifieke inrichting van het sanatorium konden wooneenheden van ## personen worden gerealiseerd, wat voor die tijd betrekkelijk kleinschalig was In ### fuseerde de Sint Augustinusstichting met <PERSOON> tot Saamvliet en na meerdere fusies valt ze sinds ### onder Stichting Dichterbij Vanaf de jaren '## van de ##e eeuw werden de grote instellingen afgebouwd en vervangen door kleinschaliger wooneenheden In ### werd een groot deel van de terreinen van de Sint Augustinusstichting gesloten en afgestoten Dacryocystitis Dacryocystitis is een infectie van de traanzak, die meestal veroorzaakt wordt door een blokkering van de traanbuis De aandoening wordt gekenmerkt door hevig tranen (epiphora) en plotseling opkomende pijn, roodheid en zwelling ter hoogte van de binnenste ooghoek van het onderste ooglid Het wordt vaak veroorzaakt door "Staphylococcus aureus" en "Streptococcus pneumoniae" De aandoening wordt over het algemeen behandeld met antibiotica en warme kompressen Als de aandoening blijft aanhouden wordt er een chirurgische ingreep toegepast, een zogeheten dacryocystorinostomie De naam van de aandoening is afgeleid van de Griekse woorden "dákryon" (traan), "cysta" (zak) en het achtervoegsel "-itis" (ontsteking) Dacryocystitis kan verschillende oorzaken hebben Gewoonlijk stromen tranen vanuit de traanklier over de oogbol, door de traanpunten naar de traankanalen, en dan verder naar de traanzak en de traanbuis Het komt bij dacryocystitis vaak voor dat traanvocht vast komt te zitten omdat de traanbuis geblokkeerd is geraakt Dit vastzittende traanvocht raakt snel geïnfecteerd Soms wordt dacryocystitis veroorzaakt door calculi in de traanklier Er hebben zich dan minerale verhardingen gevormd in de traanklier die zorgen voor steeds terugkerende aanvallen van dacryocystitis Deze vorm komt vooral voor bij vrouwen Geslacht, erfelijke aandoeningen en leefstijl spelen geen rol van betekenis bij een eventuele verhoogde kans op het oplopen van de aandoening Enkel de leeftijd kan van invloed zijn dacryocystitis komt veel voor bij baby's en ouderen De traanbuisjes van baby's zijn pas na een jaar volledig ontwikkeld, waardoor de kans op blokkeringen in deze traanbuisjes groot is Bij ouderen treedt de aandoening over het algemeen vanuit het niets op, hoewel de ontsteking ook samen kan hangen met een eerder opgelopen ontsteking of verwonding Patiënten met dacryocystitis hebben ter hoogte van de traanzak en in de buurt van de binnenste ooghoek last van pijn, zwelling en roodheid De aandoening wordt verder gekenmerkt door tranen, korstvorming, en koorts Als men met de vingers druk uitoefent op de traanzak, dan kan er pus uit het traanpunt komen Dit pus kan in het oog terechtkomen Dacryocystitis wordt meestal door een huisarts vastgesteld aan de hand van een lichamelijk onderzoek De behandeling bestaat bij volwassenen uit het toedienen van orale antibiotica Ook het opleggen van warme kompressen op de ontsteking kan bijdragen aan het verlichten van de aandoening Bij baby's kan een lichte massage van het gebied rond de traanzak soelaas bieden.
529
www
veroorzaakt door calculi in de traanklier Er hebben zich dan minerale verhardingen gevormd in de traanklier die zorgen voor steeds terugkerende aanvallen van dacryocystitis Deze vorm komt vooral voor bij vrouwen Geslacht, erfelijke aandoeningen en leefstijl spelen geen rol van betekenis bij een eventuele verhoogde kans op het oplopen van de aandoening Enkel de leeftijd kan van invloed zijn dacryocystitis komt veel voor bij baby's en ouderen De traanbuisjes van baby's zijn pas na een jaar volledig ontwikkeld, waardoor de kans op blokkeringen in deze traanbuisjes groot is Bij ouderen treedt de aandoening over het algemeen vanuit het niets op, hoewel de ontsteking ook samen kan hangen met een eerder opgelopen ontsteking of verwonding Patiënten met dacryocystitis hebben ter hoogte van de traanzak en in de buurt van de binnenste ooghoek last van pijn, zwelling en roodheid De aandoening wordt verder gekenmerkt door tranen, korstvorming, en koorts Als men met de vingers druk uitoefent op de traanzak, dan kan er pus uit het traanpunt komen Dit pus kan in het oog terechtkomen Dacryocystitis wordt meestal door een huisarts vastgesteld aan de hand van een lichamelijk onderzoek De behandeling bestaat bij volwassenen uit het toedienen van orale antibiotica Ook het opleggen van warme kompressen op de ontsteking kan bijdragen aan het verlichten van de aandoening Bij baby's kan een lichte massage van het gebied rond de traanzak soelaas bieden Dacryocystorinostomie Dacryocystorinostomie (afgekort DCR) is een chirurgische ingreep waarbij er een passage tussen de traanzak en de neusholte wordt gemaakt Deze ingreep zorgt ervoor dat traanvocht weer op normale wijze van de traanzak naar het neusslijmvlies wordt afgevoerd De ingreep wordt ingezet als de traanbuis niet meer naar behoren functioneert en als andere, minder ingrijpende behandelingen geen baat hebben geboden Aan de zijkant van de neus, tussen het oog en de neus, wordt een kleine insnijding gemaakt en een klein beetje bot wordt verwijderd om een verbinding tussen de traanzak en de neusholte te maken De chirurg kan ervoor kiezen om een stent, een soort kunststof buisje, te plaatsen om te voorkomen dat het gat zich weer sluit Bij deze vorm van de ingreep wordt gebruikgemaakt van een endoscoop In tegenstelling tot de traditionele methode wordt er geen insnijding gemaakt, maar wordt de verbinding tussen de traanzak en de neusholte via het neusgat gemaakt met behulp van een endoscoop en speciale medische instrumenten Deze manier van ingrijpen heeft als voordeel dat er geen opzichtig litteken ontstaat in het aangezicht Een aantal medewerkende omstandigheden kunnen reden zijn voor het niet uitvoeren van een dacryocystorinostomie De behandeling kan niet uitgevoerd worden als de patiënt lijdt aan ozaena ontstaan uit een atrofische rinitis, een aanhoudende infectie van het slijmvlies van de neus, waarbij het slijmvlies dunner wordt en verhardt Bij plotseling opgekomen dacryocystitis wordt er gewacht met het uitvoeren van dacryocystorinostomie en eerst antibiotica en warme kompressen toegediend.
497
www
passage tussen de traanzak en de neusholte wordt gemaakt Deze ingreep zorgt ervoor dat traanvocht weer op normale wijze van de traanzak naar het neusslijmvlies wordt afgevoerd De ingreep wordt ingezet als de traanbuis niet meer naar behoren functioneert en als andere, minder ingrijpende behandelingen geen baat hebben geboden Aan de zijkant van de neus, tussen het oog en de neus, wordt een kleine insnijding gemaakt en een klein beetje bot wordt verwijderd om een verbinding tussen de traanzak en de neusholte te maken De chirurg kan ervoor kiezen om een stent, een soort kunststof buisje, te plaatsen om te voorkomen dat het gat zich weer sluit Bij deze vorm van de ingreep wordt gebruikgemaakt van een endoscoop In tegenstelling tot de traditionele methode wordt er geen insnijding gemaakt, maar wordt de verbinding tussen de traanzak en de neusholte via het neusgat gemaakt met behulp van een endoscoop en speciale medische instrumenten Deze manier van ingrijpen heeft als voordeel dat er geen opzichtig litteken ontstaat in het aangezicht Een aantal medewerkende omstandigheden kunnen reden zijn voor het niet uitvoeren van een dacryocystorinostomie De behandeling kan niet uitgevoerd worden als de patiënt lijdt aan ozaena ontstaan uit een atrofische rinitis, een aanhoudende infectie van het slijmvlies van de neus, waarbij het slijmvlies dunner wordt en verhardt Bij plotseling opgekomen dacryocystitis wordt er gewacht met het uitvoeren van dacryocystorinostomie en eerst antibiotica en warme kompressen toegediend Bij oudere patiënten, boven een leeftijd van <LEEFTIJD> jaar, heeft het de voorkeur om een dacryocystectomie uit te voeren in plaats van een dacryocystorinostomie, omdat ouderdom van nature leidt tot een verminderde hoeveelheid neusslijmvlies Die ingreep houdt in dat de traanzak door middel van een chirurgische ingreep geheel verwijderd wordt Traanzak De traanzak is het meest bovenliggende verwijde uiteinde van de traanbuis Het ligt ingebed in een diepe uitholling die gevormd wordt door het traanbeen en het bovenste uitstekende gedeelte van het bovenkaakbeen Het verbindt de traankanalen, die traanvocht afwateren van het oppervlak van het oog, en de traanbuis, die dit traanvocht vervolgens afvoert naar de neusholte Een traanzak is ovaalvormig en ## tot ## millimeter lang Het bovenste einde is gesloten en rond, terwijl het onderste eind doorloopt in de traanbuis De binnenwand van de traanzak is, net als de traanbuis, bedekt met een zeldzaam soort dekweefsel dat meerlagig cilindrisch epitheel wordt genoemd In dit dekweefsel bevinden zich slijm afscheidende slijmbekercellen die omringd worden door bindweefsel Ligamentum palpebrale mediale Het ligamentum palpebrale mediale is een ligament dat vastzit aan de oogleden Het is ongeveer # millimeter lang en # millimeter breed Van voren zit het vast aan het bovenste uitstekende gedeelte van het bovenkaakbeen, en van achteren zit het vast aan het traanbeen Zijdelings zit het vast aan de tarsi van de bovenste en onderste oogleden.
491
www
jaar, heeft het de voorkeur om een dacryocystectomie uit te voeren in plaats van een dacryocystorinostomie, omdat ouderdom van nature leidt tot een verminderde hoeveelheid neusslijmvlies Die ingreep houdt in dat de traanzak door middel van een chirurgische ingreep geheel verwijderd wordt Traanzak De traanzak is het meest bovenliggende verwijde uiteinde van de traanbuis Het ligt ingebed in een diepe uitholling die gevormd wordt door het traanbeen en het bovenste uitstekende gedeelte van het bovenkaakbeen Het verbindt de traankanalen, die traanvocht afwateren van het oppervlak van het oog, en de traanbuis, die dit traanvocht vervolgens afvoert naar de neusholte Een traanzak is ovaalvormig en ## tot ## millimeter lang Het bovenste einde is gesloten en rond, terwijl het onderste eind doorloopt in de traanbuis De binnenwand van de traanzak is, net als de traanbuis, bedekt met een zeldzaam soort dekweefsel dat meerlagig cilindrisch epitheel wordt genoemd In dit dekweefsel bevinden zich slijm afscheidende slijmbekercellen die omringd worden door bindweefsel Ligamentum palpebrale mediale Het ligamentum palpebrale mediale is een ligament dat vastzit aan de oogleden Het is ongeveer # millimeter lang en # millimeter breed Van voren zit het vast aan het bovenste uitstekende gedeelte van het bovenkaakbeen, en van achteren zit het vast aan het traanbeen Zijdelings zit het vast aan de tarsi van de bovenste en onderste oogleden Vanuit het achterliggende gedeelte van het ligament ontspruit een plat, wit vlies (aponeurose), dat zich over de traanzak uitspreidt Dit vlies zit vast aan de achterste richel van het traanbeen Cri-du-chatsyndroom Het cri-du-chatsyndroom, ook wel #p-deletiesyndroom, #p-syndroom, of syndroom van <PERSOON> genoemd, is een zeldzame aangeboren afwijking die veroorzaakt wordt door een missend gedeelte (deletie) van chromosoom # De naam van het syndroom is afkomstig van de <PERSOON> uitdrukking voor "kattengejank", die verwijst naar het kenmerkende katachtige gehuil van kinderen met de aandoening Het syndroom werd voor het eerst beschreven in ### door de <PERSOON> kinderarts en wetenschapper <PERSOON> Er wordt geschat dat ongeveer # op de ## ### levendgeborenen aan deze aandoening lijdt De aandoening komt voor onder alle bevolkingsgroepen, en komt iets vaker voor onder vrouwen de verhouding is ongeveer <DATUM> De naam van het syndroom verwijst naar het kenmerkende gehuil van baby's die aan de aandoening lijden Dit gehuil lijkt op hoog kattengejank, wat veroorzaakt wordt door afwijkingen aan het strottenhoofd en het zenuwstelsel Ongeveer # op de # kinderen met de aandoening stopt met op deze manier huilen als ze twee jaar oud zijn Andere kenmerken die bij het cri-du-chatsyndroom kunnen voorkomen, zijn Andere kenmerken zijn spierhypotonie, een rond gezicht met bolle wangen, epicanthale plooien, afwijkende handlijnen, schuinstaande ogen, scheelzien, een platte neusbrug, naar beneden staande mondhoeken, laagstaande oren, en korte vingers Ook hebben mensen met deze aandoening vaak aangeboren hartafwijkingen, zoals ventrikelseptumdefect (VSD), atriumseptumdefect (ASD), tetralogie van Fallot of een openblijvende ductus arteriosus.
549
www
zit vast aan de achterste richel van het traanbeen Cri-du-chatsyndroom Het cri-du-chatsyndroom, ook wel #p-deletiesyndroom, #p-syndroom, of syndroom van <PERSOON> genoemd, is een zeldzame aangeboren afwijking die veroorzaakt wordt door een missend gedeelte (deletie) van chromosoom # De naam van het syndroom is afkomstig van de <PERSOON> uitdrukking voor "kattengejank", die verwijst naar het kenmerkende katachtige gehuil van kinderen met de aandoening Het syndroom werd voor het eerst beschreven in ### door de <PERSOON> kinderarts en wetenschapper <PERSOON> Er wordt geschat dat ongeveer # op de ## ### levendgeborenen aan deze aandoening lijdt De aandoening komt voor onder alle bevolkingsgroepen, en komt iets vaker voor onder vrouwen de verhouding is ongeveer <DATUM> De naam van het syndroom verwijst naar het kenmerkende gehuil van baby's die aan de aandoening lijden Dit gehuil lijkt op hoog kattengejank, wat veroorzaakt wordt door afwijkingen aan het strottenhoofd en het zenuwstelsel Ongeveer # op de # kinderen met de aandoening stopt met op deze manier huilen als ze twee jaar oud zijn Andere kenmerken die bij het cri-du-chatsyndroom kunnen voorkomen, zijn Andere kenmerken zijn spierhypotonie, een rond gezicht met bolle wangen, epicanthale plooien, afwijkende handlijnen, schuinstaande ogen, scheelzien, een platte neusbrug, naar beneden staande mondhoeken, laagstaande oren, en korte vingers Ook hebben mensen met deze aandoening vaak aangeboren hartafwijkingen, zoals ventrikelseptumdefect (VSD), atriumseptumdefect (ASD), tetralogie van Fallot of een openblijvende ductus arteriosus <PERSOON> met deze aandoening hebben over het algemeen zware mentale problemen Gedragsproblemen zoals hyperactiviteit, agressiviteit, woedeaanvallen, en repetitieve bewegingen komen veel voor Spraakproblemen zijn ook een kenmerkende eigenschap ze vinden het dan ook moeilijk om met anderen te communiceren Vaak komen kinderen met deze aandoening in eerste instantie niet verder dan een paar woorden tot een paar korte zinnen Het wordt dan ook door zorgverleners aangeraden aan ouders om hun kind naar een logopedist te sturen Deze logopedist kan het kind helpen om zich beter te leren uiten en om verstaanbaarder te praten Ondanks de beschikbare zorg blijven mensen met de aandoening ook op volwassen leeftijd zware verstandelijke beperkingen houden Over het algemeen doorlopen mensen met de aandoening op redelijk normale wijze de puberteit De ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken is vrijwel normaal en gelijktijdig vergeleken met die van gezonde kinderen Meisjes met de aandoening beginnen op het normale tijdstip te menstrueren Ook de ontwikkeling van het vrouwelijk voortplantingssysteem is over het algemeen normaal, hoewel er wel een enkele keer afwijkingen in de baarmoeder voorkomen Mannen met de aandoening hebben vaak kleine teelballen, maar men gaat ervan uit dat de zaadproductie wel gewoon normaal verloopt In de puberteit en op volwassen leeftijd kan er sprake zijn van diepliggende ogen, een onderontwikkelde neusbrug, zijdelingse verkromming van de rug (scoliose), een ernstige beetanomalie (het niet juist op elkaar sluiten van de kaken), een prominent voorhoofd, en ruwe gelaatstrekken.
541
www
zoals hyperactiviteit, agressiviteit, woedeaanvallen, en repetitieve bewegingen komen veel voor Spraakproblemen zijn ook een kenmerkende eigenschap ze vinden het dan ook moeilijk om met anderen te communiceren Vaak komen kinderen met deze aandoening in eerste instantie niet verder dan een paar woorden tot een paar korte zinnen Het wordt dan ook door zorgverleners aangeraden aan ouders om hun kind naar een logopedist te sturen Deze logopedist kan het kind helpen om zich beter te leren uiten en om verstaanbaarder te praten Ondanks de beschikbare zorg blijven mensen met de aandoening ook op volwassen leeftijd zware verstandelijke beperkingen houden Over het algemeen doorlopen mensen met de aandoening op redelijk normale wijze de puberteit De ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken is vrijwel normaal en gelijktijdig vergeleken met die van gezonde kinderen Meisjes met de aandoening beginnen op het normale tijdstip te menstrueren Ook de ontwikkeling van het vrouwelijk voortplantingssysteem is over het algemeen normaal, hoewel er wel een enkele keer afwijkingen in de baarmoeder voorkomen Mannen met de aandoening hebben vaak kleine teelballen, maar men gaat ervan uit dat de zaadproductie wel gewoon normaal verloopt In de puberteit en op volwassen leeftijd kan er sprake zijn van diepliggende ogen, een onderontwikkelde neusbrug, zijdelingse verkromming van de rug (scoliose), een ernstige beetanomalie (het niet juist op elkaar sluiten van de kaken), een prominent voorhoofd, en ruwe gelaatstrekken Het kan bij jongens voorkomen dat de plasbuis aan de onderkant van de eikel of zelfs halverwege of aan de basis van de penis uitmondt (hypospadie) Soms zijn er afwijkingen aan de vingers, de tenen, of de voeten Zo kan de pink gebogen zijn Ook kunnen de wijsvinger en de middelvinger of de tweede en derde tenen aan elkaar vastgegroeid zijn (syndactylie) Verder komen klompvoeten en platvoeten weleens voor bij deze aandoening Soms zijn de nieren samengegroeid of ze liggen op de verkeerde plek De nieren kunnen ook onderontwikkeld zijn (nierhypoplasie), of er kan sprake zijn van een waterzaknier Cri-du-chatsyndroom wordt veroorzaakt door het gedeeltelijk ontbreken (deletie) van de p-arm van chromosoom # Dit wordt "#p-monosomie" of "gedeeltelijke monosomie" genoemd Ongeveer ##% van de gevallen ontstaat door een willekeurige "de novo"-deletie, een mutatie die niet is overgeërfd van een van beide ouders Kinderen met de aandoening worden gediagnosticeerd aan de hand van het kenmerkende, katachtige huilen en de bijbehorende fysieke problemen Deze eigenschappen zijn duidelijk waar te nemen bij baby's die aan de aandoening lijden Meestal wordt een kind met de aandoening al bij de geboorte door een dokter of verpleegkundige gediagnosticeerd Eventueel kunnen genetische counseling en genetische screening aangeboden worden aan families met een familielid dat aan dit syndroom lijdt Voor de geboorte kan er al aangetoond worden of het ongeboren kind aan cri-du-chatsyndroom lijdt een specifiek gedeelte van de p-arm van het vijfde chromosoom ontbreekt in dit geval Het ontbreken van dit specifieke gedeelte veroorzaakt het cri-du-chatsyndroom.
524
www
de basis van de penis uitmondt (hypospadie) Soms zijn er afwijkingen aan de vingers, de tenen, of de voeten Zo kan de pink gebogen zijn Ook kunnen de wijsvinger en de middelvinger of de tweede en derde tenen aan elkaar vastgegroeid zijn (syndactylie) Verder komen klompvoeten en platvoeten weleens voor bij deze aandoening Soms zijn de nieren samengegroeid of ze liggen op de verkeerde plek De nieren kunnen ook onderontwikkeld zijn (nierhypoplasie), of er kan sprake zijn van een waterzaknier Cri-du-chatsyndroom wordt veroorzaakt door het gedeeltelijk ontbreken (deletie) van de p-arm van chromosoom # Dit wordt "#p-monosomie" of "gedeeltelijke monosomie" genoemd Ongeveer ##% van de gevallen ontstaat door een willekeurige "de novo"-deletie, een mutatie die niet is overgeërfd van een van beide ouders Kinderen met de aandoening worden gediagnosticeerd aan de hand van het kenmerkende, katachtige huilen en de bijbehorende fysieke problemen Deze eigenschappen zijn duidelijk waar te nemen bij baby's die aan de aandoening lijden Meestal wordt een kind met de aandoening al bij de geboorte door een dokter of verpleegkundige gediagnosticeerd Eventueel kunnen genetische counseling en genetische screening aangeboden worden aan families met een familielid dat aan dit syndroom lijdt Voor de geboorte kan er al aangetoond worden of het ongeboren kind aan cri-du-chatsyndroom lijdt een specifiek gedeelte van de p-arm van het vijfde chromosoom ontbreekt in dit geval Het ontbreken van dit specifieke gedeelte veroorzaakt het cri-du-chatsyndroom Er wordt dan met behulp van Giemsa-kleuring een karyotype gemaakt, waaraan afgelezen kan worden of er sprake is van cri-du-chatsyndroom bij het ongeboren kind Op latere leeftijd kan het nodig zijn dat het kind spraaktherapie, bewegingstherapie of ergotherapie krijgt De spraakgebreken van een kind met deze aandoening vereisen vaak een logopedist, die het kind leert om zich goed uit te kunnen drukken Ook hebben kinderen met deze aandoening vaak hartafwijkingen, die door middel van chirurgische ingrepen kunnen worden verholpen Ooglidspleet De ooglidspleet of rima palpebrarum is de ovaalvormige ruimte tussen de binnenste en buitenste ooghoek van de geopende oogleden van het oog Het is de medische benaming voor het zichtbare gedeelte van het oog, tussen de twee oogleden Bij volwassenen heeft de ooglidspleet een verticale hoogte van zo'n ## millimeter, en een horizontale breedte van zo'n ## millimeter De horizontale breedte van de ooglidspleet kan korter zijn dan normaal bij mensen die aan foetaal alcoholsyndroom of het syndroom van <PERSOON> lijden De chromosomale afwijkingen trisomie # en trisomie ## (syndroom van Down) kunnen ervoor zorgen dat de ooglidspleet naar de neus toe schuin naar beneden helt Bij het syndroom van Marfan helt de ooglidspleet naar de slapen toe naar beneden De verticale hoogte van de ooglidspleet is groter bij de ziekte van Graves In andere woorden, de afstand tussen de twee oogleden is dan groter, waardoor er meer van de oogbol zichtbaar is Dit wordt het teken van Dalrymple genoemd Teken van Dalrymple.
535
www
gemaakt, waaraan afgelezen kan worden of er sprake is van cri-du-chatsyndroom bij het ongeboren kind Op latere leeftijd kan het nodig zijn dat het kind spraaktherapie, bewegingstherapie of ergotherapie krijgt De spraakgebreken van een kind met deze aandoening vereisen vaak een logopedist, die het kind leert om zich goed uit te kunnen drukken Ook hebben kinderen met deze aandoening vaak hartafwijkingen, die door middel van chirurgische ingrepen kunnen worden verholpen Ooglidspleet De ooglidspleet of rima palpebrarum is de ovaalvormige ruimte tussen de binnenste en buitenste ooghoek van de geopende oogleden van het oog Het is de medische benaming voor het zichtbare gedeelte van het oog, tussen de twee oogleden Bij volwassenen heeft de ooglidspleet een verticale hoogte van zo'n ## millimeter, en een horizontale breedte van zo'n ## millimeter De horizontale breedte van de ooglidspleet kan korter zijn dan normaal bij mensen die aan foetaal alcoholsyndroom of het syndroom van <PERSOON> lijden De chromosomale afwijkingen trisomie # en trisomie ## (syndroom van Down) kunnen ervoor zorgen dat de ooglidspleet naar de neus toe schuin naar beneden helt Bij het syndroom van Marfan helt de ooglidspleet naar de slapen toe naar beneden De verticale hoogte van de ooglidspleet is groter bij de ziekte van Graves In andere woorden, de afstand tussen de twee oogleden is dan groter, waardoor er meer van de oogbol zichtbaar is Dit wordt het teken van Dalrymple genoemd Teken van Dalrymple Het is de benaming voor abnormaal ver opengesperde oogleden Bij het teken van Dalrymple is de verticale hoogte van de ooglidspleet, het zichtbare gedeelte van het oog, groter dan normaal Doordat het bovenste ooglid abnormaal ver ingetrokken is, is het oogwit zichtbaar aan de bovenkant van het hoornvlies als men recht naar voren kijkt Het is een belangrijke aanwijzing dat iemand aan hyperthyreoïdie lijdt Voorbeelden van hyperthyreoïdische aandoeningen waarbij het teken van Dalrymple optreedt, zijn de ziekte van Graves en exoftalmische schildkliervergroting Het teken is vernoemd naar de Britse oogarts <PERSOON> (###–###) Andere oogheelkundige tekens die wijzen op de ziekte van Graves zijn het teken van Stellwag (abnormaal weinig knipperen), het teken van Rosenbach (trillende oogleden), en het teken van Jellinek (hyperpigmentatie van de oogleden) Teken van Stellwag Het teken van Stellwag is een begrip uit de oogheelkunde Het is de benaming voor onregelmatig of abnormaal weinig knipperen, wat samenhangt met exophthalmus en de ziekte van Graves Samen met het teken van Dalrymple, waarbij de ooglidspleet (het zichtbare gedeelte van het oog) door intrekking van de oogleden abnormaal groot is, is het een belangrijke aanwijzing dat iemand aan de ziekte van Graves lijdt Het teken is vernoemd naar de Oostenrijkse oogarts<PERSOON> (###-###) Teken van Rosenbach Het teken van Rosenbach is het ongebruikelijk veel trillen van de oogleden door ziektes die veroorzaakt worden door een teveel aan thyroxine (T), een prohormoon dat geproduceerd en afgescheiden wordt door de schildklier.
542
www
voor abnormaal ver opengesperde oogleden Bij het teken van Dalrymple is de verticale hoogte van de ooglidspleet, het zichtbare gedeelte van het oog, groter dan normaal Doordat het bovenste ooglid abnormaal ver ingetrokken is, is het oogwit zichtbaar aan de bovenkant van het hoornvlies als men recht naar voren kijkt Het is een belangrijke aanwijzing dat iemand aan hyperthyreoïdie lijdt Voorbeelden van hyperthyreoïdische aandoeningen waarbij het teken van Dalrymple optreedt, zijn de ziekte van Graves en exoftalmische schildkliervergroting Het teken is vernoemd naar de Britse oogarts <PERSOON> (###–###) Andere oogheelkundige tekens die wijzen op de ziekte van Graves zijn het teken van Stellwag (abnormaal weinig knipperen), het teken van Rosenbach (trillende oogleden), en het teken van Jellinek (hyperpigmentatie van de oogleden) Teken van Stellwag Het teken van Stellwag is een begrip uit de oogheelkunde Het is de benaming voor onregelmatig of abnormaal weinig knipperen, wat samenhangt met exophthalmus en de ziekte van Graves Samen met het teken van Dalrymple, waarbij de ooglidspleet (het zichtbare gedeelte van het oog) door intrekking van de oogleden abnormaal groot is, is het een belangrijke aanwijzing dat iemand aan de ziekte van Graves lijdt Het teken is vernoemd naar de Oostenrijkse oogarts<PERSOON> (###-###) Teken van Rosenbach Het teken van Rosenbach is het ongebruikelijk veel trillen van de oogleden door ziektes die veroorzaakt worden door een teveel aan thyroxine (T), een prohormoon dat geproduceerd en afgescheiden wordt door de schildklier Het teken van Rosenbach wordt vaak aangetroffen in combinatie met het teken van Dalrymple (abnormaal ver opengesperde oogleden), het teken van Stellwag (abnormaal weinig of onregelmatig knipperen) en het teken van Jellinek (hyperpigmentatie van de oogleden) Teken van Jellinek Het teken van Jellinek is een begrip uit de oogheelkunde Het verwijst naar hyperpigmentatie van de oogleden Het kan een belangrijke aanwijzing dat iemand aan hyperthyreoïdie lijdt, maar het kan ook veroorzaakt worden door zonnebrand Normaal gesproken is het teken van Jellinek goedaardig, maar het kan ook een teken zijn van hyperthyreoïdie in een vergevorderd stadium Samen met het teken van Dalrymple, het teken van Rosenbach, en het teken van Stellwag kan het een aanwijzing zijn dat iemand aan de ziekte van Graves lijdt Traanapparaat Het traanapparaat is een fysiologisch systeem dat bestaat uit de delen in het menselijk lichaam die zich bezighouden met het produceren en afvoeren van tranen Het bevindt zich in de oogkassen Het bestaat uit Traankanalen De traankanalen of canaliculi lacrimales zijn de kleine kanaaltjes in het menselijk lichaam, die zich in beide oogleden bevinden Elk mens heeft er in totaal vier, twee in elk oog De traankanalen maken deel uit van het traanapparaat De beginpunten van de traankanalen worden gevormd door kleine openingen, die traanpunten worden genoemd Deze traanpunten bevinden zich in de binnenste ooghoek, op de toppen van de traanpapillen.
523
www
wordt vaak aangetroffen in combinatie met het teken van Dalrymple (abnormaal ver opengesperde oogleden), het teken van Stellwag (abnormaal weinig of onregelmatig knipperen) en het teken van Jellinek (hyperpigmentatie van de oogleden) Teken van Jellinek Het teken van Jellinek is een begrip uit de oogheelkunde Het verwijst naar hyperpigmentatie van de oogleden Het kan een belangrijke aanwijzing dat iemand aan hyperthyreoïdie lijdt, maar het kan ook veroorzaakt worden door zonnebrand Normaal gesproken is het teken van Jellinek goedaardig, maar het kan ook een teken zijn van hyperthyreoïdie in een vergevorderd stadium Samen met het teken van Dalrymple, het teken van Rosenbach, en het teken van Stellwag kan het een aanwijzing zijn dat iemand aan de ziekte van Graves lijdt Traanapparaat Het traanapparaat is een fysiologisch systeem dat bestaat uit de delen in het menselijk lichaam die zich bezighouden met het produceren en afvoeren van tranen Het bevindt zich in de oogkassen Het bestaat uit Traankanalen De traankanalen of canaliculi lacrimales zijn de kleine kanaaltjes in het menselijk lichaam, die zich in beide oogleden bevinden Elk mens heeft er in totaal vier, twee in elk oog De traankanalen maken deel uit van het traanapparaat De beginpunten van de traankanalen worden gevormd door kleine openingen, die traanpunten worden genoemd Deze traanpunten bevinden zich in de binnenste ooghoek, op de toppen van de traanpapillen Als men met het oog knippert, dan duwen de oogleden traanvocht over het oog heen, en dan door de traanpunten in de traankanalen De traankanalen komen uit op de traanzak, die vervolgens uitkomt op de traanbuis De traankanalen vormen zo de eerste stap in de weg die traanvocht aflegt van het oog naar de neus Elk oog heeft twee traankanalen De traankanalen zijn verwijd ("ampullae") op de punten waar ze zich afbuigen De slijmvlieswanden van de traankanalen zijn bedekt met meerlagig afgeplat niet-verhoornd plaveiselcelepitheel Achter deze wanden ligt een laag dwarsgestreept spierweefsel, die onderdeel is van het traangedeelte ("pars lacrimalis") van de oogkringspier De traankanalen kunnen ontstoken raken Dit wordt canaliculitis genoemd Imitatiebont Imitatiebont – ook wel namaakbont, nepbont of kunstbont genoemd – is materiaal dat uiterlijk lijkt op het bont van dieren Het wordt vooral veel gebruikt bij confectiekleding, zoals kragen van jassen Ook in voorwerpen als kussens wordt het gebruikt Meest toegepaste materialen voor de productie zijn kunststoffen als acrylvezel, polyamide en/of polyester Niet altijd wordt met imitatiebont een dieren-patroon geëvenaard Er kunnen ook wel fantasieprints en -kleuren mee worden geuit Dan wordt met “bont” het harige en zachte van de stof bedoeld Bendamustine Bendamustine is een alkylerend middel Het is een stikstofmosterd die als cytostaticum wordt ingezet bij chemotherapie tegen kanker, in het bijzonder bij chronische lymfatische leukemie en lymfoom Het werkingsmechanisme is gebaseerd op het verstoren van de deling van cellen door alkylering van het DNA Vooral de snel delende en afwijkende kankercellen zijn hiervoor gevoelig.
519
www
in de traankanalen De traankanalen komen uit op de traanzak, die vervolgens uitkomt op de traanbuis De traankanalen vormen zo de eerste stap in de weg die traanvocht aflegt van het oog naar de neus Elk oog heeft twee traankanalen De traankanalen zijn verwijd ("ampullae") op de punten waar ze zich afbuigen De slijmvlieswanden van de traankanalen zijn bedekt met meerlagig afgeplat niet-verhoornd plaveiselcelepitheel Achter deze wanden ligt een laag dwarsgestreept spierweefsel, die onderdeel is van het traangedeelte ("pars lacrimalis") van de oogkringspier De traankanalen kunnen ontstoken raken Dit wordt canaliculitis genoemd Imitatiebont Imitatiebont – ook wel namaakbont, nepbont of kunstbont genoemd – is materiaal dat uiterlijk lijkt op het bont van dieren Het wordt vooral veel gebruikt bij confectiekleding, zoals kragen van jassen Ook in voorwerpen als kussens wordt het gebruikt Meest toegepaste materialen voor de productie zijn kunststoffen als acrylvezel, polyamide en/of polyester Niet altijd wordt met imitatiebont een dieren-patroon geëvenaard Er kunnen ook wel fantasieprints en -kleuren mee worden geuit Dan wordt met “bont” het harige en zachte van de stof bedoeld Bendamustine Bendamustine is een alkylerend middel Het is een stikstofmosterd die als cytostaticum wordt ingezet bij chemotherapie tegen kanker, in het bijzonder bij chronische lymfatische leukemie en lymfoom Het werkingsmechanisme is gebaseerd op het verstoren van de deling van cellen door alkylering van het DNA Vooral de snel delende en afwijkende kankercellen zijn hiervoor gevoelig Botdichtheid Botdichtheid, ook wel botmineraaldichtheid genoemd, is de hoeveelheid botmineraal in botweefsel Botdichtheid van een gegeven stuk bot wordt uitgedrukt in de massa van het botmineraal, gedeeld door de inhoud van het stuk bot In andere woorden botdichtheid geeft aan hoe broos het bot is Daarmee hangt botdichtheid dus samen met het het natuurkundige begrip dichtheid Botdichtheid wordt over het algemeen uitgedrukt in gram per milliliter In de geneeskunde wordt de botdichtheid indirect afgelezen aan de hand van de optische dichtheid, waarbij met behulp van beeldvormend medisch onderzoek gekeken wordt hoeveel straling het oppervlak van het bot per vierkante centimeter doorlaat Botdichtheidsonderzoek, ook wel densitometrie genoemd, is nodig om vast te stellen of er sprake is van osteoporose of een verhoogde kans op botbreuken Dit soort onderzoek wordt meestal uitgevoerd op de radiologische of nucleaire afdeling van een ziekenhuis De metingen zijn pijnloos en er wordt niet gesneden Er wordt slechts gebruikgemaakt van een relatief lage hoeveelheid straling De blootstelling aan schadelijke straling is dan ook verwaarloosbaar te noemen De meting wordt normaal gesproken uitgevoerd ter hoogte van de lendenwervels en de heup, maar eventueel kan er ook een meting plaatsvinden op de onderarmen als de metingen op de lendenwervels en de heup geen goede beelden opleveren Statistisch gezien is er een verband tussen een lage botdichtheid –wat op broze botten wijst– en een hogere kans op botbreuken.
498
www
genoemd, is de hoeveelheid botmineraal in botweefsel Botdichtheid van een gegeven stuk bot wordt uitgedrukt in de massa van het botmineraal, gedeeld door de inhoud van het stuk bot In andere woorden botdichtheid geeft aan hoe broos het bot is Daarmee hangt botdichtheid dus samen met het het natuurkundige begrip dichtheid Botdichtheid wordt over het algemeen uitgedrukt in gram per milliliter In de geneeskunde wordt de botdichtheid indirect afgelezen aan de hand van de optische dichtheid, waarbij met behulp van beeldvormend medisch onderzoek gekeken wordt hoeveel straling het oppervlak van het bot per vierkante centimeter doorlaat Botdichtheidsonderzoek, ook wel densitometrie genoemd, is nodig om vast te stellen of er sprake is van osteoporose of een verhoogde kans op botbreuken Dit soort onderzoek wordt meestal uitgevoerd op de radiologische of nucleaire afdeling van een ziekenhuis De metingen zijn pijnloos en er wordt niet gesneden Er wordt slechts gebruikgemaakt van een relatief lage hoeveelheid straling De blootstelling aan schadelijke straling is dan ook verwaarloosbaar te noemen De meting wordt normaal gesproken uitgevoerd ter hoogte van de lendenwervels en de heup, maar eventueel kan er ook een meting plaatsvinden op de onderarmen als de metingen op de lendenwervels en de heup geen goede beelden opleveren Statistisch gezien is er een verband tussen een lage botdichtheid –wat op broze botten wijst– en een hogere kans op botbreuken Deze botbreuken kunnen hoge medische kosten, een verminderd vermogen om zelfstandig te wonen, of zelfs het overlijden tot gevolg hebben Het meten van botdichtheid is dan ook noodzakelijk bij oudere mensen, om vast te stellen of mensen aan osteoporose lijden, en dus mogelijk baat kunnen hebben bij behandelingen die als doel hebben de botdichtheid te verhogen Botdichtheidsonderzoek is niet nodig voor mensen die niet tot risicogroepen voor broze botten behoren Onnodig onderzoek kan zelfs leiden tot overbehandeling in plaats van dat er een echt probleem wordt vastgesteld De volgende groepen zijn risicogroepen voor lage botdichtheid, en kunnen wel baat hebben bij onderzoek De resultaten van een botdichtheidsonderzoek worden gewoonlijk op twee manieren uitgedrukt de T-score en de Z-score Deze scores geven aan in hoeverre de botdichtheid afwijkt van het gemiddelde Een score lager dan nul betekent dat de botdichtheid lager is dan het gemiddelde De T-score is het meest bruikbaar als men probeert vast te stellen of er sprake is van osteoporose De T-score geeft de botdichtheid van een patiënt weer ten opzichte van een referentiewaarde Deze referentiewaarde is gelijk aan de gemiddelde botdichtheid van een gezonde <LEEFTIJD>-jarige Anders gezegd wordt met de T-score het verschil weergegeven tussen de botdichtheidswaarde van de patiënt en een ideale waarde Dit verschil wordt uitgedrukt in standaardafwijkingen van de verwachtingswaarde Een T-score van # geeft dus een standaardafwijking van de verwachtingswaarde van # weer.
483
www
gevolg hebben Het meten van botdichtheid is dan ook noodzakelijk bij oudere mensen, om vast te stellen of mensen aan osteoporose lijden, en dus mogelijk baat kunnen hebben bij behandelingen die als doel hebben de botdichtheid te verhogen Botdichtheidsonderzoek is niet nodig voor mensen die niet tot risicogroepen voor broze botten behoren Onnodig onderzoek kan zelfs leiden tot overbehandeling in plaats van dat er een echt probleem wordt vastgesteld De volgende groepen zijn risicogroepen voor lage botdichtheid, en kunnen wel baat hebben bij onderzoek De resultaten van een botdichtheidsonderzoek worden gewoonlijk op twee manieren uitgedrukt de T-score en de Z-score Deze scores geven aan in hoeverre de botdichtheid afwijkt van het gemiddelde Een score lager dan nul betekent dat de botdichtheid lager is dan het gemiddelde De T-score is het meest bruikbaar als men probeert vast te stellen of er sprake is van osteoporose De T-score geeft de botdichtheid van een patiënt weer ten opzichte van een referentiewaarde Deze referentiewaarde is gelijk aan de gemiddelde botdichtheid van een gezonde <LEEFTIJD>-jarige Anders gezegd wordt met de T-score het verschil weergegeven tussen de botdichtheidswaarde van de patiënt en een ideale waarde Dit verschil wordt uitgedrukt in standaardafwijkingen van de verwachtingswaarde Een T-score van # geeft dus een standaardafwijking van de verwachtingswaarde van # weer De T-scores worden als volgt uitgelegd De Z-score geeft het verschil tussen de botdichtheid van de patiënt en die van een gezonde leeftijdsgenoot weer Deze score geeft de standaardafwijkingen van de verwachtingswaarde voor een persoon van hetzelfde geslacht en dezelfde leeftijd en etniciteit weer De waarde wordt normaal gesproken alleen gebruikt voor mannen jonger dan <LEEFTIJD> jaar, vrouwen die nog niet in de menopauze zijn, en kinderen De Z-score wordt meestal toegepast als er sprake is van ernstige osteoporose De score is het meest bruikbaar als het minder dan twee standaardafwijkingen van de verwachtingswaarde is Het is dan vooral in gebruik om te kijken of er sprake is van andere ziektes die osteoporose veroorzaken of verergeren, zoals hyperparathyreoïdie of alcoholisme Dacryocystocele Een dacryocystocele, soms ook wel dacryocele genoemd, is een goedaardig, blauwgrijzig gezwel middenonder de binnenste ooghoek Het ontstaat doordat de traanbuis vernauwd of volledig geblokkeerd is geraakt Dit gezwel ontstaat vooral bij baby's in de baarmoeder Het komt voor bij ongeveer # op de ### levendgeborenen Voor de geboorte kan er al een diagnose gesteld worden met behulp van echografie (echo) Aan de hand hiervan kan de eventuele aanwezigheid van het kenmerkende dacryocystocele-bultje middenonder de oogbol vastgesteld worden Dit bultje is op een echogram goed te onderscheiden, aangezien het weinig ultrasone geluidsgolven weerkaatst Het is hierbij belangrijk dat er uitgesloten wordt dat er geen sprake is van een encefalocele, een soort neuralebuisdefect en een veel ernstigere aandoening dan een dacryocystocele Ook na de bevalling is het stellen van de diagnose van deze aandoening erg gemakkelijk.
509
www
Deze score geeft de standaardafwijkingen van de verwachtingswaarde voor een persoon van hetzelfde geslacht en dezelfde leeftijd en etniciteit weer De waarde wordt normaal gesproken alleen gebruikt voor mannen jonger dan <LEEFTIJD> jaar, vrouwen die nog niet in de menopauze zijn, en kinderen De Z-score wordt meestal toegepast als er sprake is van ernstige osteoporose De score is het meest bruikbaar als het minder dan twee standaardafwijkingen van de verwachtingswaarde is Het is dan vooral in gebruik om te kijken of er sprake is van andere ziektes die osteoporose veroorzaken of verergeren, zoals hyperparathyreoïdie of alcoholisme Dacryocystocele Een dacryocystocele, soms ook wel dacryocele genoemd, is een goedaardig, blauwgrijzig gezwel middenonder de binnenste ooghoek Het ontstaat doordat de traanbuis vernauwd of volledig geblokkeerd is geraakt Dit gezwel ontstaat vooral bij baby's in de baarmoeder Het komt voor bij ongeveer # op de ### levendgeborenen Voor de geboorte kan er al een diagnose gesteld worden met behulp van echografie (echo) Aan de hand hiervan kan de eventuele aanwezigheid van het kenmerkende dacryocystocele-bultje middenonder de oogbol vastgesteld worden Dit bultje is op een echogram goed te onderscheiden, aangezien het weinig ultrasone geluidsgolven weerkaatst Het is hierbij belangrijk dat er uitgesloten wordt dat er geen sprake is van een encefalocele, een soort neuralebuisdefect en een veel ernstigere aandoening dan een dacryocystocele Ook na de bevalling is het stellen van de diagnose van deze aandoening erg gemakkelijk Na de geboorte kunnen dacryocystoceles uit zichzelf verdwijnen Ook kan men met de vingers druk uitoefenen richting het neusje, om zo te proberen de dacryocystocele te laten verdwijnen Als dit uiteindelijk ook de dacryocystocele niet verhelpt, kan het nodig zijn om door middel van een chirurgische ingreep de blokkering in de traanbuis te verwijderen Een dacryocystocele is over het algemeen gevuld met steriel slijm, maar kan ontstoken raken Dit wordt dan dacryocystitis genoemd Dacryoadenitis Dacryoadenitis of traanklierontsteking is een ontsteking van de traanklieren, die zich boven de buitenste ooghoeken bevinden De aandoening wordt gedefinieerd als een door een ontsteking ontstane zwelling, en kent zowel een acute als een chronische variant De acute variant komt plots op en gaat ook relatief snel weer voorbij De chronische variant kan lang aanhouden en voor veel ongemak zorgen De ontsteking kan zowel door een virale als een bacteriële infectie veroorzaakt worden Verder kan er bij chronische dacryoadenitis een ernstige aandoening aan ten grondslag liggen, zoals sarcoïdose Dacryoadenitis wordt door een huisarts of een oogheelkundige behandeld Over het algemeen is de aandoening niet ernstig, maar het kan wel tot veel ongemak leiden Vaak is er niet meer dan rust en warme kompressen voor nodig om volledig te herstellen van dacryoadenitis De bestudering van de eigenschappen die kenmerkend zijn voor levende wezens, wordt fysiologie genoemd De fysiologie van de traanklier, het traanapparaat en het oog zijn van belang bij een goed inzicht in het ziekteverloop van dacryoadenitis.
506
www
kan men met de vingers druk uitoefenen richting het neusje, om zo te proberen de dacryocystocele te laten verdwijnen Als dit uiteindelijk ook de dacryocystocele niet verhelpt, kan het nodig zijn om door middel van een chirurgische ingreep de blokkering in de traanbuis te verwijderen Een dacryocystocele is over het algemeen gevuld met steriel slijm, maar kan ontstoken raken Dit wordt dan dacryocystitis genoemd Dacryoadenitis Dacryoadenitis of traanklierontsteking is een ontsteking van de traanklieren, die zich boven de buitenste ooghoeken bevinden De aandoening wordt gedefinieerd als een door een ontsteking ontstane zwelling, en kent zowel een acute als een chronische variant De acute variant komt plots op en gaat ook relatief snel weer voorbij De chronische variant kan lang aanhouden en voor veel ongemak zorgen De ontsteking kan zowel door een virale als een bacteriële infectie veroorzaakt worden Verder kan er bij chronische dacryoadenitis een ernstige aandoening aan ten grondslag liggen, zoals sarcoïdose Dacryoadenitis wordt door een huisarts of een oogheelkundige behandeld Over het algemeen is de aandoening niet ernstig, maar het kan wel tot veel ongemak leiden Vaak is er niet meer dan rust en warme kompressen voor nodig om volledig te herstellen van dacryoadenitis De bestudering van de eigenschappen die kenmerkend zijn voor levende wezens, wordt fysiologie genoemd De fysiologie van de traanklier, het traanapparaat en het oog zijn van belang bij een goed inzicht in het ziekteverloop van dacryoadenitis De klier behoort tot het exocriene systeem en is verantwoordelijk voor het uitscheiden van de waterige laag van de traanfilm op de oogbol Deze laag zorgt voor de afvoer van vuil en stof dat in het oog terecht is gekomen Als de traanklier door ontsteking minder goed werkt, zal dat gelijk duidelijk zijn aan allerlei uiterlijk waarneembare symptomen, zoals zwelling, roodheid, en overmatig tranen Ook speelt de traanklier dus zo'n belangrijke rol voor het oog dat dacryoadenitis kan leiden tot tijdelijk slechter zicht, vanwege overmatig tranen, en zwelling en de daarbij behorende druk op het oog De bestudering van ontstaan en verloop van een aandoening wordt in de geneeskundige wereld aangeduid met de benaming pathologie, ook wel ziekteleer genoemd De tak van de wetenschap die zich bevindt op het spreekwoordelijke kruispunt van de pathologie en de fysiologie, wordt pathofysiologie genoemd De volledige pathofysiologie van dacryoadenitis is nog niet volledig bestudeerd Wel is bekend dat acute dacryoadenitis meestal veroorzaakt wordt door een virale of bacteriële infectie De meest voorkomende veroorzakers zijn het bofvirus, het Epstein-barrvirus, stafylokokken, en "Neisseria gonorrhoeae" (gonorroe) Er wordt van uitgegaan dat dit soort ziekteverwekkers vanaf het bindvlies van het oog door de kanaaltjes van de traanklier zich naar boven voortbewegen, en -eenmaal in de traanklier zelf aangekomen- een ontsteking veroorzaken Chronische dacryoadenitis daarentegen wordt meestal veroorzaakt door ontstekingsaandoeningen die niet door een infectie worden veroorzaakt, zoals sarcoïdose (ziekte van Besnier-Boeck), de oogziekte van Graves (een onderdeel van het ziektebeeld van de ziekte van Graves), en idiopathische orbitale ontsteking (IOI).
529
www
is verantwoordelijk voor het uitscheiden van de waterige laag van de traanfilm op de oogbol Deze laag zorgt voor de afvoer van vuil en stof dat in het oog terecht is gekomen Als de traanklier door ontsteking minder goed werkt, zal dat gelijk duidelijk zijn aan allerlei uiterlijk waarneembare symptomen, zoals zwelling, roodheid, en overmatig tranen Ook speelt de traanklier dus zo'n belangrijke rol voor het oog dat dacryoadenitis kan leiden tot tijdelijk slechter zicht, vanwege overmatig tranen, en zwelling en de daarbij behorende druk op het oog De bestudering van ontstaan en verloop van een aandoening wordt in de geneeskundige wereld aangeduid met de benaming pathologie, ook wel ziekteleer genoemd De tak van de wetenschap die zich bevindt op het spreekwoordelijke kruispunt van de pathologie en de fysiologie, wordt pathofysiologie genoemd De volledige pathofysiologie van dacryoadenitis is nog niet volledig bestudeerd Wel is bekend dat acute dacryoadenitis meestal veroorzaakt wordt door een virale of bacteriële infectie De meest voorkomende veroorzakers zijn het bofvirus, het Epstein-barrvirus, stafylokokken, en "Neisseria gonorrhoeae" (gonorroe) Er wordt van uitgegaan dat dit soort ziekteverwekkers vanaf het bindvlies van het oog door de kanaaltjes van de traanklier zich naar boven voortbewegen, en -eenmaal in de traanklier zelf aangekomen- een ontsteking veroorzaken Chronische dacryoadenitis daarentegen wordt meestal veroorzaakt door ontstekingsaandoeningen die niet door een infectie worden veroorzaakt, zoals sarcoïdose (ziekte van Besnier-Boeck), de oogziekte van Graves (een onderdeel van het ziektebeeld van de ziekte van Graves), en idiopathische orbitale ontsteking (IOI) Er is niet heel veel bekend over de epidemiologie van dacryoadenitis De aandoening is namelijk vrij zeldzaam Ongeveer één op de ## ### oogheelkundige patiënten lijdt aan deze aandoening Hierdoor zijn er ook weinig gegevens over het voorkomen van de aandoening beschikbaar Men neemt aan dat etniciteit, geslacht, en leeftijd zijn niet van invloed op de kans om dacryoadenitis te krijgen Wel is het bekend dat de chronische variant van dacryoadenitis vaker voorkomt dan de acute variant van de aandoening Slechts een beperkt aantal maatregelen kunnen getroffen worden om het oplopen van dacryoadenitis zoveel mogelijk te voorkomen Deze hebben betrekking op dacryoadenitis die veroorzaak wordt door respectievelijk het bofvirus en de gonorroebacterie Men kan een inenting krijgen tegen de bof, en gonorroe kan voorkomen worden door het dragen van condooms tijdens seks De diagnose dacryoadenitis kan vastgesteld worden door middel van een lichamelijk onderzoek Eventueel is een CT-scan benodigd om achter de oorzaak van de ontsteking te komen Soms kan er besloten worden om een biopsie uit te voeren, om uit te sluiten dat er niet sprake is van een kwaadaardige tumor in de traanklier Dacryoadenitis wordt gekenmerkt door de volgende symptomen De traanklier bestaat uit twee kwabben, die de orbitale kwab en de palpebrale kwab worden genoemd De palpebrale kwab is de kleinere van de twee, en ligt het dichtst bij het oog, langs de binnenkant van het ooglid.
524
www
Er is niet heel veel bekend over de epidemiologie van dacryoadenitis De aandoening is namelijk vrij zeldzaam Ongeveer één op de ## ### oogheelkundige patiënten lijdt aan deze aandoening Hierdoor zijn er ook weinig gegevens over het voorkomen van de aandoening beschikbaar Men neemt aan dat etniciteit, geslacht, en leeftijd zijn niet van invloed op de kans om dacryoadenitis te krijgen Wel is het bekend dat de chronische variant van dacryoadenitis vaker voorkomt dan de acute variant van de aandoening Slechts een beperkt aantal maatregelen kunnen getroffen worden om het oplopen van dacryoadenitis zoveel mogelijk te voorkomen Deze hebben betrekking op dacryoadenitis die veroorzaak wordt door respectievelijk het bofvirus en de gonorroebacterie Men kan een inenting krijgen tegen de bof, en gonorroe kan voorkomen worden door het dragen van condooms tijdens seks De diagnose dacryoadenitis kan vastgesteld worden door middel van een lichamelijk onderzoek Eventueel is een CT-scan benodigd om achter de oorzaak van de ontsteking te komen Soms kan er besloten worden om een biopsie uit te voeren, om uit te sluiten dat er niet sprake is van een kwaadaardige tumor in de traanklier Dacryoadenitis wordt gekenmerkt door de volgende symptomen De traanklier bestaat uit twee kwabben, die de orbitale kwab en de palpebrale kwab worden genoemd De palpebrale kwab is de kleinere van de twee, en ligt het dichtst bij het oog, langs de binnenkant van het ooglid Als er sprake is van acute dacryoadenitis, dan steekt de palpebrale kwab uit en is opgezwollen Acute dacryoadenitis komt vrijwel alleen maar in een van de twee ogen voor Dit wordt in de geneeskundige wereld unilaterale dacryoadenitis genoemd De acute vorm wordt verder gekenmerkt door roodheid, druk op het bovenste gedeelte van de oogkassen, en hevige pijn De aandoening komt plotseling op Vaak duurt het niet langer dan enkele uren of dagen voordat de aandoening op zijn hevigst is Chronische dacryoadenitis daarentegen kan ook in beide tegelijkertijd voorkomen Dit wordt dan weer bilaterale dacryoadenitis genoemd Chronische dacryoadenitis wordt verder gedefinieerd als een vrijwel pijnloze zwelling van de traanklier die langer dan een maand aanhoudt Symptomen bij acute dacryoadenitis bestaan uit een gezwollen bindvlies (chemose), rode ogen vanwege verwijding van de adertjes op het bindvlies, slijm- en pusachtige uitscheiding, rode oogleden (erytheem), opgezette lymfeklieren rond de onderkaakspeekselklier, uitpuilende ogen (exophthalmus), zwelling van een gedeelte van het bovenste ooglid, moeite met het bewegen van de ogen, en een verplaatste positie van de onderkant en het middelste gedeelte van de oogbol Als de ontsteking is veroorzaakt door een eenvoudige virale infectie, dan is er vaak niet meer dan rust en warme kompressen voor nodig om volledig van de ziekte te herstellen Echter, als de aandoening veroorzaakt wordt door iets anders, dan hangt de behandeling samen met de oorzaak Vaak lijkt die behandeling dan op de behandeling van enig ander lichaamsdeel waar men last van zou kunnen hebben door een en dezelfde bacteriële infectie of chronische ziekte.
523
www
kwab uit en is opgezwollen Acute dacryoadenitis komt vrijwel alleen maar in een van de twee ogen voor Dit wordt in de geneeskundige wereld unilaterale dacryoadenitis genoemd De acute vorm wordt verder gekenmerkt door roodheid, druk op het bovenste gedeelte van de oogkassen, en hevige pijn De aandoening komt plotseling op Vaak duurt het niet langer dan enkele uren of dagen voordat de aandoening op zijn hevigst is Chronische dacryoadenitis daarentegen kan ook in beide tegelijkertijd voorkomen Dit wordt dan weer bilaterale dacryoadenitis genoemd Chronische dacryoadenitis wordt verder gedefinieerd als een vrijwel pijnloze zwelling van de traanklier die langer dan een maand aanhoudt Symptomen bij acute dacryoadenitis bestaan uit een gezwollen bindvlies (chemose), rode ogen vanwege verwijding van de adertjes op het bindvlies, slijm- en pusachtige uitscheiding, rode oogleden (erytheem), opgezette lymfeklieren rond de onderkaakspeekselklier, uitpuilende ogen (exophthalmus), zwelling van een gedeelte van het bovenste ooglid, moeite met het bewegen van de ogen, en een verplaatste positie van de onderkant en het middelste gedeelte van de oogbol Als de ontsteking is veroorzaakt door een eenvoudige virale infectie, dan is er vaak niet meer dan rust en warme kompressen voor nodig om volledig van de ziekte te herstellen Echter, als de aandoening veroorzaakt wordt door iets anders, dan hangt de behandeling samen met de oorzaak Vaak lijkt die behandeling dan op de behandeling van enig ander lichaamsdeel waar men last van zou kunnen hebben door een en dezelfde bacteriële infectie of chronische ziekte De prognose voor patiënten waarbij de aandoening wordt veroorzaakt door een chronische ziekte, zoals sarcoïdose, is gelijk aan de prognose van deze onderliggende chronische ziekte Dit kan betekenen dat dacryoadenitis in dit soort gevallen lang tot zeer lang kan aanhouden Bloedvolume Het bloedvolume geeft de hoeveelheid bloed in een lichaam weer Zowel rode bloedcellen als bloedplasma worden meegerekend Het bloedvolume van een gemiddelde gezonde volwassene is ongeveer vijf liter Vrouwen hebben over het algemeen minder bloed dan mannen Het bloedvolume wordt geregeld door de nieren Het bloedvolume kan uitgerekend worden aan de hand van twee waarden De formule voor het bloedvolume is Het bloedvolume kan ook per kilogram gegeven worden Op deze manier kan het bloedvolume van dieren en mensen van verschillend gewicht vergeleken worden Het vergelijken van de bloedvolumes per kilogram van een patiënt ten opzichte van de ideale standaardwaarde voor een mens van hetzelfde gewicht, geslacht, etniciteit en leeftijd is een goede manier om verschillende aandoeningen, zoals nierfalen, in de gaten te houden De formule voor het uitrekenen van bloedvolume in milliliter per kilogram bij de gezonde mens is de volgende formula_# Deze vergelijking is de <PERSOON>-Bernstein-Brodskyvergelijking Het bloedvolume per kilogram van verschillende dieren <PERSOON>Het Eva Eva van Hoogeveenhof> is een hofje aan de <LOCATIE>, in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden, in de provincie Zuid-<PERSOON> De bouw van het hofje werd gefinancierd uit de nalatenschap van <PERSOON>.
522
www
De prognose voor patiënten waarbij de aandoening wordt veroorzaakt door een chronische ziekte, zoals sarcoïdose, is gelijk aan de prognose van deze onderliggende chronische ziekte Dit kan betekenen dat dacryoadenitis in dit soort gevallen lang tot zeer lang kan aanhouden Bloedvolume Het bloedvolume geeft de hoeveelheid bloed in een lichaam weer Zowel rode bloedcellen als bloedplasma worden meegerekend Het bloedvolume van een gemiddelde gezonde volwassene is ongeveer vijf liter Vrouwen hebben over het algemeen minder bloed dan mannen Het bloedvolume wordt geregeld door de nieren Het bloedvolume kan uitgerekend worden aan de hand van twee waarden De formule voor het bloedvolume is Het bloedvolume kan ook per kilogram gegeven worden Op deze manier kan het bloedvolume van dieren en mensen van verschillend gewicht vergeleken worden Het vergelijken van de bloedvolumes per kilogram van een patiënt ten opzichte van de ideale standaardwaarde voor een mens van hetzelfde gewicht, geslacht, etniciteit en leeftijd is een goede manier om verschillende aandoeningen, zoals nierfalen, in de gaten te houden De formule voor het uitrekenen van bloedvolume in milliliter per kilogram bij de gezonde mens is de volgende formula_# Deze vergelijking is de <PERSOON>-Bernstein-Brodskyvergelijking Het bloedvolume per kilogram van verschillende dieren <PERSOON>Het Eva Eva van Hoogeveenhof> is een hofje aan de <LOCATIE>, in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden, in de provincie Zuid-<PERSOON> De bouw van het hofje werd gefinancierd uit de nalatenschap van <PERSOON> Zij was ongehuwd en in ### liet zij testamentair vastleggen dat met haar geld gekocht zou worden "een ledigh erff of te huysinge, daarop getimmerd ende gemaeckt sal werden een hoffken van twaalf of dertien huyskens ofte cameren, daer in elcx sall woonen een eerlijcke vroupersoon, tenminste ## jaren out, geen man hebbende" In ###, na haar dood, kochten de executeurs-testamentair (haar broer en een neef) een aantal bouwpercelen, gelegen achter het Rapenburg, op de plek waar <PERSOON> had gestaan Stadsarchitect <PERSOON> van 's-Gravesande maakte een eerste ontwerp voor de huisjes, en een geveltekening De bouw werd voltooid in ### De poort aan de <LOCATIE>werd in ### gerealiseerd Het Latijnse opschrift boven de poort luidt (vertaald) "<PERSOON>, dochter van <PERSOON>), <PERSOON>, een zeer kuise en lofwaardige Maagd, heeft deze <PERSOON> ter ere van God voor kuise Maagden en eerbare Weduwen, in haar testament beschikt Toeschouwer, loof de overledene en volg haar na" Bij dit opschrift is ook een schaap afgebeeld, zoals voorkomt in haar familiewapen (br) Het hof bestaat uit ## huisjes, gelegen om een centrale binnentuin In ### werd een poorthuis gebouwd met een regentenkamer op de eerste verdieping en een ingang aan de <LOCATIE>(<LOCATIE>) Ook dit huis wordt momenteel als woning verhuurd en dient dus niet meer als vergaderruimte voor de regenten.
543
www
ongehuwd en in ### liet zij testamentair vastleggen dat met haar geld gekocht zou worden "een ledigh erff of te huysinge, daarop getimmerd ende gemaeckt sal werden een hoffken van twaalf of dertien huyskens ofte cameren, daer in elcx sall woonen een eerlijcke vroupersoon, tenminste ## jaren out, geen man hebbende" In ###, na haar dood, kochten de executeurs-testamentair (haar broer en een neef) een aantal bouwpercelen, gelegen achter het Rapenburg, op de plek waar <PERSOON> had gestaan Stadsarchitect <PERSOON> van 's-Gravesande maakte een eerste ontwerp voor de huisjes, en een geveltekening De bouw werd voltooid in ### De poort aan de <LOCATIE>werd in ### gerealiseerd Het Latijnse opschrift boven de poort luidt (vertaald<PERSOON>, dochter van <PERSOON>), <PERSOON>, een zeer kuise en lofwaardige Maagd, heeft deze <PERSOON> ter ere van God voor kuise Maagden en eerbare Weduwen, in haar testament beschikt Toeschouwer, loof de overledene en volg haar na" Bij dit opschrift is ook een schaap afgebeeld, zoals voorkomt in haar familiewapen (br) Het hof bestaat uit ## huisjes, gelegen om een centrale binnentuin In ### werd een poorthuis gebouwd met een regentenkamer op de eerste verdieping en een ingang aan de <LOCATIE>(<LOCATIE>) Ook dit huis wordt momenteel als woning verhuurd en dient dus niet meer als vergaderruimte voor de regenten Ook de paden worden verlevendigd door in # kleuren gelegde bakstenen Tegenwoordig staan naast de bloemtafeltjes onder de ramen gelijkvormige tuintafels en -stoelen Tot in de twintigste eeuw waren de regenten gerelateerd aan de familie Van <PERSOON> Na bijna drie eeuwen "erfopvolging" besloten de laatste regenten uit de familie <PERSOON> in ### gedrieën afstand te doen van hun verantwoordelijkheden als regent Hierna lag de zorg voor het hofje voor korte tijd in handen van de burgemeester van Leiden, <PERSOON> Bakhuyzen Momenteel bestaat het college uit vier regenten, wonend in Leiden en omgeving De regenten hebben steeds als taak gezien de huisjes in goede staat te behouden De eerste renovatie vond plaats in ### In dat jaar ook werden er acht linden in de tuin geplant en werd de pomp geplaatst De pomp is versierd met een natuurstenen schaap, zoals voorkomt in het familiewapen van de familie Van <PERSOON> In ### vond een kleine renovatie plaats Stevige herstelwerkzaamheden moesten worden uitgevoerd na de ontploffing van het kruitschip in ###, dat op zo'n ###m afstand aan het Steenschuur lag De grootste renovatie van het hofje vond plaats tussen ### en ### (br) De huisjes worden bewoond door eenpersoons-huishoudens Gezien de historische achtergrond van het hof worden de huisjes bij voorkeur verhuurd aan alleenstaande dames van middelbare leeftijd Het archief van het hofje bevindt zich bij het Regionaal Archief Leiden <PERSOON-##>, ### – ###) was een Belgisch hoogleraar farmacologie aan de Katholieke Universiteit Leuven (KUL).
582
www
gelijkvormige tuintafels en -stoelen Tot in de twintigste eeuw waren de regenten gerelateerd aan de familie Van <PERSOON> Na bijna drie eeuwen "erfopvolging" besloten de laatste regenten uit de familie <PERSOON> in ### gedrieën afstand te doen van hun verantwoordelijkheden als regent Hierna lag de zorg voor het hofje voor korte tijd in handen van de burgemeester van Leiden, <PERSOON> Bakhuyzen Momenteel bestaat het college uit vier regenten, wonend in Leiden en omgeving De regenten hebben steeds als taak gezien de huisjes in goede staat te behouden De eerste renovatie vond plaats in ### In dat jaar ook werden er acht linden in de tuin geplant en werd de pomp geplaatst De pomp is versierd met een natuurstenen schaap, zoals voorkomt in het familiewapen van de familie Van <PERSOON> In ### vond een kleine renovatie plaats Stevige herstelwerkzaamheden moesten worden uitgevoerd na de ontploffing van het kruitschip in ###, dat op zo'n ###m afstand aan het Steenschuur lag De grootste renovatie van het hofje vond plaats tussen ### en ### (br) De huisjes worden bewoond door eenpersoons-huishoudens Gezien de historische achtergrond van het hof worden de huisjes bij voorkeur verhuurd aan alleenstaande dames van middelbare leeftijd Het archief van het hofje bevindt zich bij het Regionaal Archief Leiden <PERSOON>, ### – ###) was een Belgisch hoogleraar farmacologie aan de Katholieke Universiteit Leuven (KUL) Twee jaar voor hij afstudeerde aan de toen nog Franstalige universiteit <PERSOON>, in ###, publiceerde hij zijn eerste wetenschappelijke artikels met professor Manille <PERSOON> Van ### tot ### verbleef hij als fellow aan de Universiteit van Pennsylvania <PERSOON> werd hij assistent aan de Universiteit van Oxford en werkte hij aan de <INSTELLING> In ### werd hij benoemd als hoogleraar farmacodynamiek en therapie in Leuven Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Simonart wegens verzetsactiviteiten opgesloten in het Fort van Breendonk en het concentratiekamp van Buchenwald Na de oorlog werd hij voorzitter van het Memoriaal van het Fort van Breendonk In ### werd hij lid van de Académie royale de médecine de Belgique Simonart ging in ### met emeritaat Hij richtte vervolgens een stichting op die zijn naam draagt en die tot doel heeft het farmacologisch onderzoek aan de KUL en de Université catholique de Louvain te bevorderen In ### werd Simonart in de adel verheven, en kreeg hij de titel ridder In ### werd hij baron Het gevangenisplunje van Simonart werd in ### overhandigd aan de stichting Buchenwald tijdens een bezoek van koning <PERSOON> en koningin <PERSOON> is een verzamelnaam voor ontstekingen van de hartspier en de bij het hart behorende weefsels Het wordt over het algemeen door onderzoekers en medisch behandelaars ingedeeld in de volgende varianten Een specifieke vorm van carditis is lymecarditis Deze vorm van carditis wordt teweeggebracht door bacteriën die de ziekte van Lyme veroorzaken.
562
www
nog Franstalige universiteit <PERSOON>, in ###, publiceerde hij zijn eerste wetenschappelijke artikels met professor Manille <PERSOON> Van ### tot ### verbleef hij als fellow aan de Universiteit van Pennsylvania <PERSOON> werd hij assistent aan de Universiteit van Oxford en werkte hij aan de <INSTELLING> In ### werd hij benoemd als hoogleraar farmacodynamiek en therapie in Leuven Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Simonart wegens verzetsactiviteiten opgesloten in het Fort van Breendonk en het concentratiekamp van Buchenwald Na de oorlog werd hij voorzitter van het Memoriaal van het Fort van Breendonk In ### werd hij lid van de Académie royale de médecine de Belgique Simonart ging in ### met emeritaat Hij richtte vervolgens een stichting op die zijn naam draagt en die tot doel heeft het farmacologisch onderzoek aan de KUL en de Université catholique de Louvain te bevorderen In ### werd Simonart in de adel verheven, en kreeg hij de titel ridder In ### werd hij baron Het gevangenisplunje van Simonart werd in ### overhandigd aan de stichting Buchenwald tijdens een bezoek van koning <PERSOON> en koningin <PERSOON> is een verzamelnaam voor ontstekingen van de hartspier en de bij het hart behorende weefsels Het wordt over het algemeen door onderzoekers en medisch behandelaars ingedeeld in de volgende varianten Een specifieke vorm van carditis is lymecarditis Deze vorm van carditis wordt teweeggebracht door bacteriën die de ziekte van Lyme veroorzaken Deze ontsteking kan het normaal verlopen van elektrische signalen van de bovenste hartkamer naar de onderste hartkamer verstoren, en zo het hartritme ontregelen Deze aandoening kan snel verergeren <PERSOON> die aan deze lymecarditis lijden, kunnen last hebben van een licht gevoel in het hoofd, kortademigheid, pijn in de borst en hartkloppingen <PERSOON>), <DATUM> - Wight, <DATUM> was een Brits poolonderzoeker, majoor en chirurg <PERSOON> studeerde voor dokter Hij werd chirurg in het St Bartholomew's Hospital in Londen In ### ontmoette hij poolreiziger <PERSOON> wilde <PERSOON> er graag bij voor de Nimrod-expeditie Hij was een van de vier personen, die het zuidelijkste punt ooit bereikten tot dan toe, op ### km van de Zuidpool Niet lang daarna zou <PERSOON> ook deelnemen aan de Expeditie van de British Ornithologist's Union naar Nederlands Nieuw-Guinea Tijdens de Eerste Wereldoorlog was <PERSOON> lid van het Royal Army Medical Corps Hij werd door <PERSOON-##> gevraagd om in <PERSOON-##> in de buurt van Ieper te dienen In ### ontving hij de Military Cross Bij het einde van de Eerste Wereldoorlog had hij de rang van majoor Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende hij opnieuw in het Royal Army Medical Corps Hij bereikte in de Tweede Wereldoorlog de rang van luitenant-kolonel Na zijn pensioen verhuisde de familie <PERSOON> naar Yarmouth, waar <PERSOON> in ### overleed op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd Leukose.
561
www
signalen van de bovenste hartkamer naar de onderste hartkamer verstoren, en zo het hartritme ontregelen Deze aandoening kan snel verergeren <PERSOON> die aan deze lymecarditis lijden, kunnen last hebben van een licht gevoel in het hoofd, kortademigheid, pijn in de borst en hartkloppingen <PERSOON>), <DATUM> - Wight, <DATUM> was een Brits poolonderzoeker, majoor en chirurg <PERSOON> studeerde voor dokter Hij werd chirurg in het St Bartholomew's Hospital in Londen In ### ontmoette hij poolreiziger <PERSOON> wilde <PERSOON> er graag bij voor de Nimrod-expeditie Hij was een van de vier personen, die het zuidelijkste punt ooit bereikten tot dan toe, op ### km van de Zuidpool Niet lang daarna zou <PERSOON> ook deelnemen aan de Expeditie van de British Ornithologist's Union naar Nederlands Nieuw-Guinea Tijdens de Eerste Wereldoorlog was <PERSOON> lid van het Royal Army Medical Corps Hij werd door <PERSOON> gevraagd om in <PERSOON> in de buurt van Ieper te dienen In ### ontving hij de Military Cross Bij het einde van de Eerste Wereldoorlog had hij de rang van majoor Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende hij opnieuw in het Royal Army Medical Corps Hij bereikte in de Tweede Wereldoorlog de rang van luitenant-kolonel Na zijn pensioen verhuisde de familie <PERSOON> naar Yarmouth, waar <PERSOON> in ### overleed op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd Leukose De infectie kan optreden door bijtwonden, speeksel, ontlasting en neusvocht van een besmette kat Een drachtige kat met het virus kan dit doorgeven aan haar ongeboren kittens in de baarmoeder Ook bestaat de mogelijkheid dat ze dit doorgeeft via haar melk In de meeste gevallen zullen gezonde katten het virus overwinnen Indien niet zal het zich in het beenmerg nestelen en kan het bloedarmoede, een verminderde weerstand en lymfekliertumoren veroorzaken Zieke katten zijn ongeneeslijk en sterven meestal binnen de drie jaar Niet-geïnfecteerde katten kunnen ingespoten worden met een jaarlijks vaccin, maar dit is geen ###% garantie Xanthoom Een xanthoom is een plaatselijke, cholesterolrijke huidafwijking die overal op het menselijk lichaam kan ontstaan als gevolg van verschillende ziektebeelden Xanthomen zijn gele, geelbruine of oranje afzettingen van lipoproteïnen Ze zien eruit als bulten, bultjes of uitgestrekte, aaneengesloten groepen De vaakst voorkomende klinische variant van xanthomen zijn de xanthelasmata Dit zijn kleine, gelige vetbultjes in de binnenste ooghoeken op de oogleden De overige klinische varianten van deze aandoening kunnen voorkomen op het gehele lichaam De klinische varianten van xanthomen zijn <PERSOON>, <DATUM> - Noordelijke IJszee, februari ###) was een Schots dokter en poolonderzoeker Mackay studeerde geneeskunde in Edinburgh In ### werd hij door poolreiziger <PERSOON> uitgenodigd om deel te nemen aan de Nimrod-expeditie op Antarctica In ### was hij een van de eerste personen ooit op de top van de Mount Erebus.
538
www
kat Een drachtige kat met het virus kan dit doorgeven aan haar ongeboren kittens in de baarmoeder Ook bestaat de mogelijkheid dat ze dit doorgeeft via haar melk In de meeste gevallen zullen gezonde katten het virus overwinnen Indien niet zal het zich in het beenmerg nestelen en kan het bloedarmoede, een verminderde weerstand en lymfekliertumoren veroorzaken Zieke katten zijn ongeneeslijk en sterven meestal binnen de drie jaar Niet-geïnfecteerde katten kunnen ingespoten worden met een jaarlijks vaccin, maar dit is geen ###% garantie Xanthoom Een xanthoom is een plaatselijke, cholesterolrijke huidafwijking die overal op het menselijk lichaam kan ontstaan als gevolg van verschillende ziektebeelden Xanthomen zijn gele, geelbruine of oranje afzettingen van lipoproteïnen Ze zien eruit als bulten, bultjes of uitgestrekte, aaneengesloten groepen De vaakst voorkomende klinische variant van xanthomen zijn de xanthelasmata Dit zijn kleine, gelige vetbultjes in de binnenste ooghoeken op de oogleden De overige klinische varianten van deze aandoening kunnen voorkomen op het gehele lichaam De klinische varianten van xanthomen zijn <PERSOON>, <DATUM> - Noordelijke IJszee, februari ###) was een Schots dokter en poolonderzoeker Mackay studeerde geneeskunde in Edinburgh In ### werd hij door poolreiziger <PERSOON> uitgenodigd om deel te nemen aan de Nimrod-expeditie op Antarctica In ### was hij een van de eerste personen ooit op de top van de Mount Erebus Op de terugweg werd <PERSOON> ernstig ziek Hij werd verzorgd door Mackay Mackay was ook de scheepsdokter van de Karluk-expeditie in ### De Karluk deed expeditie in de buurt van de Koningin Elizabetheilanden Het schip botste tegen pakijs en zonk in de buurt van het eiland Wrangel Mackay verdronk in de Noordelijke IJszee Chemose Chemose is een zwelling (oedeem) van het bindvlies, een slijmvlies dat de sclera van de oogbol en de binnenste zijde van de oogleden bedekt De aandoening is een kenmerk van oogirritatie De aandoening kan verschillende oorzaken hebben, zoals allergieën of virale infecties Het ontstaat doordat vocht (exsudaat) uit de haarvaten in het bindvlies ontsnapt Dit vocht lekt uit het vaatstelsel omdat de adertjes ongewoon doorlaatbaar zijn geworden Het bindvlies zwelt hierdoor op en ziet er geleiachtig uit Vaak zwelt het gebied rond de oogbol zodanig op dat het moeilijk of zelfs onmogelijk wordt om de oogleden geheel te sluiten Het wordt vrijwel altijd veroorzaakt door allergieën of virale infecties Die zorgen ervoor dat men te veel in de ogen gaat wrijven, wat dan vervolgens chemose veroorzaakt De eerste hulp die gegeven moet worden aan iemand die last heeft van chemose omdat hij of zij te veel in de ogen heeft lopen wrijven, is het toedienen van koud water Echter, bij chemose die veroorzaakt wordt door een chronische aandoening biedt dit geen soelaas Andere aandoeningen die zelden de oorzaak van chemose kunnen zijn Medscape Medscape is een website en online hulpmiddel voor dokters en medisch personeel.
518
www
Mackay was ook de scheepsdokter van de Karluk-expeditie in ### De Karluk deed expeditie in de buurt van de Koningin Elizabetheilanden Het schip botste tegen pakijs en zonk in de buurt van het eiland Wrangel Mackay verdronk in de Noordelijke IJszee Chemose Chemose is een zwelling (oedeem) van het bindvlies, een slijmvlies dat de sclera van de oogbol en de binnenste zijde van de oogleden bedekt De aandoening is een kenmerk van oogirritatie De aandoening kan verschillende oorzaken hebben, zoals allergieën of virale infecties Het ontstaat doordat vocht (exsudaat) uit de haarvaten in het bindvlies ontsnapt Dit vocht lekt uit het vaatstelsel omdat de adertjes ongewoon doorlaatbaar zijn geworden Het bindvlies zwelt hierdoor op en ziet er geleiachtig uit Vaak zwelt het gebied rond de oogbol zodanig op dat het moeilijk of zelfs onmogelijk wordt om de oogleden geheel te sluiten Het wordt vrijwel altijd veroorzaakt door allergieën of virale infecties Die zorgen ervoor dat men te veel in de ogen gaat wrijven, wat dan vervolgens chemose veroorzaakt De eerste hulp die gegeven moet worden aan iemand die last heeft van chemose omdat hij of zij te veel in de ogen heeft lopen wrijven, is het toedienen van koud water Echter, bij chemose die veroorzaakt wordt door een chronische aandoening biedt dit geen soelaas Andere aandoeningen die zelden de oorzaak van chemose kunnen zijn Medscape Medscape is een website en online hulpmiddel voor dokters en medisch personeel Op de website zijn medisch nieuws, samenvattingen van belangrijke geneeskundige symposia, en peer-reviewed wetenschappelijke artikelen te vinden, alsook een aangepaste versie van de MEDLINE-database van de National Library of Medicine, een Amerikaanse medisch instituut Verder bevat de website een medicijnendatabase, waarin uitleg wordt gegeven over allerlei geneesmiddelen, en een overzicht van interacties tussen verschillende geneesmiddelen Het is verplicht een account aan te maken om toegang te krijgen tot de informatie die de website verstrekt Hierbij moeten persoonlijke gegevens opgegeven worden Aan het gebruik van de website zijn weliswaar geen kosten verbonden maar alle verzamelde gegevens kunnen voor reclamedoeleinden ingezet en verkocht worden De website werd in ### opgericht in New York door <PERSOON> In ### werd <PERSOON> aangesteld als hoofdredacteur van de website, na eerst <LEEFTIJD> jaar gewerkt te hebben als redacteur voor het medisch-wetenschappelijk tijdschrift "Journal of the American Medical Association" Hij richtte na zijn aanstelling een wetenschappelijk tijdschrift voor Medscape op, getiteld de "Medscape Journal of Medicine" In datzelfde jaar kreeg de website een beursnotering op de NASDAQ, de grootste aandelenbeurs van de Verenigde Staten In ### ging de website samen met het bedrijf MedicaLogic, Inc Anderhalf jaar daarna ging dit bedrijf failliet, en Medscape werd verkocht aan het medische bedrijf WebMD In ### werd Lundberg ontslagen door Medscape, en in het jaar daarna werd de door hem opgerichte "Medscape Journal of Medicine" opgeheven.
519
www
Op de website zijn medisch nieuws, samenvattingen van belangrijke geneeskundige symposia, en peer-reviewed wetenschappelijke artikelen te vinden, alsook een aangepaste versie van de MEDLINE-database van de National Library of Medicine, een Amerikaanse medisch instituut Verder bevat de website een medicijnendatabase, waarin uitleg wordt gegeven over allerlei geneesmiddelen, en een overzicht van interacties tussen verschillende geneesmiddelen Het is verplicht een account aan te maken om toegang te krijgen tot de informatie die de website verstrekt Hierbij moeten persoonlijke gegevens opgegeven worden Aan het gebruik van de website zijn weliswaar geen kosten verbonden maar alle verzamelde gegevens kunnen voor reclamedoeleinden ingezet en verkocht worden De website werd in ### opgericht in New York door <PERSOON> In ### werd <PERSOON> aangesteld als hoofdredacteur van de website, na eerst <LEEFTIJD> jaar gewerkt te hebben als redacteur voor het medisch-wetenschappelijk tijdschrift "Journal of the American Medical Association" Hij richtte na zijn aanstelling een wetenschappelijk tijdschrift voor Medscape op, getiteld de "Medscape Journal of Medicine" In datzelfde jaar kreeg de website een beursnotering op de NASDAQ, de grootste aandelenbeurs van de Verenigde Staten In ### ging de website samen met het bedrijf MedicaLogic, Inc Anderhalf jaar daarna ging dit bedrijf failliet, en Medscape werd verkocht aan het medische bedrijf WebMD In ### werd Lundberg ontslagen door Medscape, en in het jaar daarna werd de door hem opgerichte "Medscape Journal of Medicine" opgeheven Hier werd vervolgens uitgebreid in de media verslag van gedaan <PERSOON>, <DATUM> - ) is een Belgisch-Joodse arts Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog poogden zijn ouders vruchteloos te vluchten naar <PERSOON>-Brittannië, waarna ze terugkeerden naar Antwerpen In ### beslisten zijn moeder en grootmoeder met hem onder te duiken Ze verbleven in het voorjaar ### onder andere bij Eugène Cougnet Zijn vader probeerde na te reizen, maar werd op <DATUM> gearresteerd ### in <LOCATIE> en met het XII-e treinkonvooi gedeporteerd naar het concentratiekamp van Auschwitz, waar hij overleed op <DATUM> Omdat de Iarchy's het onderduikadres bij Cougnet te gevaarlijk vonden situatie, omdat hij tientallen mensen tegelijk verborg, beslisten ze op <DATUM> naar een ander onderduikadres te verhuizen De volgende dag vielen de Duitsers binnen bij Cougnet en namen iedereen gevangen Iarchy en zijn moeder werden vervolgens opgevangen door <PERSOON> en daarna in een huis in Durbuy, waar ze bleven tot de bevrijding in september ### Jeans moeder Laja kocht in Durbuy een spinnewiel en maakte kousen en truien om het gezin te onderhouden <PERSOON> schonk in ### dit spinnewiel (en een collectie foto's) aan het United States Holocaust Memorial Museum De familie verhuisde na de bevrijding terug naar Antwerpen, waar Iarchy chirurg zou worden Op <DATUM> Iarchy en zijn echtgenote op privéaudiëntie ontvangen door paus <PERSOON> Met meteorisme (ook wel "tympanites") wordt een medische conditie aangeduid waarbij een bovenmatige hoeveelheid gas zich ophoopt in het spijsverteringsstelsel ("tractus digestivus").
572
www
<PERSOON>, <DATUM> - ) is een Belgisch-Joodse arts Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog poogden zijn ouders vruchteloos te vluchten naar <PERSOON>-Brittannië, waarna ze terugkeerden naar Antwerpen In ### beslisten zijn moeder en grootmoeder met hem onder te duiken Ze verbleven in het voorjaar ### onder andere bij Eugène Cougnet Zijn vader probeerde na te reizen, maar werd op <DATUM> gearresteerd ### in <LOCATIE> en met het XII-e treinkonvooi gedeporteerd naar het concentratiekamp van Auschwitz, waar hij overleed op <DATUM> Omdat de Iarchy's het onderduikadres bij Cougnet te gevaarlijk vonden situatie, omdat hij tientallen mensen tegelijk verborg, beslisten ze op <DATUM> naar een ander onderduikadres te verhuizen De volgende dag vielen de Duitsers binnen bij Cougnet en namen iedereen gevangen Iarchy en zijn moeder werden vervolgens opgevangen door <PERSOON> en daarna in een huis in Durbuy, waar ze bleven tot de bevrijding in september ### Jeans moeder Laja kocht in Durbuy een spinnewiel en maakte kousen en truien om het gezin te onderhouden <PERSOON> schonk in ### dit spinnewiel (en een collectie foto's) aan het United States Holocaust Memorial Museum De familie verhuisde na de bevrijding terug naar Antwerpen, waar Iarchy chirurg zou worden Op <DATUM> Iarchy en zijn echtgenote op privéaudiëntie ontvangen door paus <PERSOON> Met meteorisme (ook wel "tympanites") wordt een medische conditie aangeduid waarbij een bovenmatige hoeveelheid gas zich ophoopt in het spijsverteringsstelsel ("tractus digestivus") De medische term wordt van toepassing geacht wanneer de symptomen gepaard gaan met pijn of krampen Daar deze gasophopingen zich vaak voordoen als gevolg van een functiestoring van de dikke darm en de daartoe betrekking hebbende organen, wordt het meteorisme vaak gelijkbeschouwd met flatulentie, en wordt er dan ook gekeken en geluisterd naar akoestische signalen uit de buik zoals geborrel Een gebruikelijke aanpak van meteorisme zijn dieetaanpassingen Naar verluidt leed <PERSOON> aan meteorisme Hij probeerde de aandoening tegen te gaan behulp van het geneesmiddel Mutaflor, waarvan het hoofdingrediënt bestond uit levende bacteriën, geoogst uit de fecaliën van een Bulgaarse boer met een uiterst levenskrachtige dispositie <PERSOON> (feministe) <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> – Den Haag, <DATUM> was een Nederlands feministe en de eerste vrouwelijke apotheker in <LOCATIE> en Nederlands-Indië Ze was een oudere zus van <PERSOON> was het vijfde kind van elf kinderen in een Joods gezin Zij was een dochter van <PERSOON> (###-###), heel- en vroedmeester en <PERSOON-##> (###-###) Ze bezocht de naai- en breischool van 't Nut Van ### tot diens huwelijk in ### had ze in <LOCATIE> de zorg voor de huishouding van broer <PERSOON-##>, die daar een apotheek dreef Op grond van Thorbeckes Wet op het Artsexamen (###) konden aanvankelijk alleen mannen apotheker worden Na een wetswijziging in ### werden ook vrouwen toegelaten tot het examen van leerling-apotheker, hulpapotheker en apotheker.
606
www
De medische term wordt van toepassing geacht wanneer de symptomen gepaard gaan met pijn of krampen Daar deze gasophopingen zich vaak voordoen als gevolg van een functiestoring van de dikke darm en de daartoe betrekking hebbende organen, wordt het meteorisme vaak gelijkbeschouwd met flatulentie, en wordt er dan ook gekeken en geluisterd naar akoestische signalen uit de buik zoals geborrel Een gebruikelijke aanpak van meteorisme zijn dieetaanpassingen Naar verluidt leed <PERSOON> aan meteorisme Hij probeerde de aandoening tegen te gaan behulp van het geneesmiddel Mutaflor, waarvan het hoofdingrediënt bestond uit levende bacteriën, geoogst uit de fecaliën van een Bulgaarse boer met een uiterst levenskrachtige dispositie <PERSOON> (feministe) <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> – Den Haag, <DATUM> was een Nederlands feministe en de eerste vrouwelijke apotheker in <LOCATIE> en Nederlands-Indië Ze was een oudere zus van <PERSOON> was het vijfde kind van elf kinderen in een Joods gezin Zij was een dochter van <PERSOON> (###-###), heel- en vroedmeester en <PERSOON> (###-###) Ze bezocht de naai- en breischool van 't Nut Van ### tot diens huwelijk in ### had ze in <LOCATIE> de zorg voor de huishouding van broer <PERSOON>, die daar een apotheek dreef Op grond van Thorbeckes Wet op het Artsexamen (###) konden aanvankelijk alleen mannen apotheker worden Na een wetswijziging in ### werden ook vrouwen toegelaten tot het examen van leerling-apotheker, hulpapotheker en apotheker Nadat ze in ### haar diploma van leerling-apotheker haalde, keerde ze als medewerker naar haar broers apotheek terug In navolging van haar jongere zussen <PERSOON> en <PERSOON> ging <PERSOON> in ### als <LEEFTIJD>-jarige naar de RHBS in <LOCATIE>, waar ze scheikundelessen volgde In ### werd ze de tweede studente aan de Groningse universiteit Twee jaar later deed ze in <LOCATIE>, waar haar ouders inmiddels woonden, examen voor hulpapotheker Nadat ze was geslaagd voor het apothekersexamen (###), was ze enige tijd tweede apotheker in het Algemeen Ziekenhuis in <LOCATIE> (###-###) Ze kwam vervolgens in dienst bij een apotheker in Batavia Rond ### opende ze in de wijk Menteng een eigen apotheek, waar ze uit emancipatorische overwegingen werkte met vrouwelijke assistenten Deze vrouwen werden door haar zus <PERSOON> in <LOCATIE> geselecteerd na een advertentie in het "Pharmaceutisch Weekblad" Ze was zo'n twintig jaar de enige apothekeres in Nederlands-Indië In ### keerde ze definitief terug naar <LOCATIE> Net als haar zuster <PERSOON>, was <PERSOON> actief in de vrouwenbeweging, zowel in Nederlands-Indië als in <LOCATIE> Er wordt beweerd dat waar <PERSOON> de leidende figuur binnen de vrouwenkiesrechtbeweging in <LOCATIE> was, <PERSOON-##> deze eer in Indië genoot Zij stond aan de wieg van een Indische afdeling van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht in ###, samen met onder anderen schrijfster <PERSOON-##> De afdeling was geen officiële vereniging, omdat in Indië tot ### geen recht op vereniging bestond.
633
www
haar diploma van leerling-apotheker haalde, keerde ze als medewerker naar haar broers apotheek terug In navolging van haar jongere zussen <PERSOON> en <PERSOON> ging <PERSOON> in ### als <LEEFTIJD>-jarige naar de RHBS in <LOCATIE>, waar ze scheikundelessen volgde In ### werd ze de tweede studente aan de Groningse universiteit Twee jaar later deed ze in <LOCATIE>, waar haar ouders inmiddels woonden, examen voor hulpapotheker Nadat ze was geslaagd voor het apothekersexamen (###), was ze enige tijd tweede apotheker in het Algemeen Ziekenhuis in <LOCATIE> (###-###) Ze kwam vervolgens in dienst bij een apotheker in Batavia Rond ### opende ze in de wijk Menteng een eigen apotheek, waar ze uit emancipatorische overwegingen werkte met vrouwelijke assistenten Deze vrouwen werden door haar zus <PERSOON> in <LOCATIE> geselecteerd na een advertentie in het "Pharmaceutisch Weekblad" Ze was zo'n twintig jaar de enige apothekeres in Nederlands-Indië In ### keerde ze definitief terug naar <LOCATIE> Net als haar zuster <PERSOON>, was <PERSOON> actief in de vrouwenbeweging, zowel in Nederlands-Indië als in <LOCATIE> Er wordt beweerd dat waar <PERSOON> de leidende figuur binnen de vrouwenkiesrechtbeweging in <LOCATIE> was, <PERSOON> deze eer in Indië genoot Zij stond aan de wieg van een Indische afdeling van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht in ###, samen met onder anderen schrijfster<PERSOON> De afdeling was geen officiële vereniging, omdat in Indië tot ### geen recht op vereniging bestond Door middel van deze organisaties probeerde ze het onderwijs voor Indische meisjes te verbeteren en gedaan te krijgen dat vrouwen werden toegelaten tot de Opleiding voor Inlandsche Artsen Ook werd er middels SOVIA een verpleegstersopleiding opgericht Terug in <LOCATIE>, Den Haag, werd <PERSOON> bestuurslid van de Haagse afdeling van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht (###-###) en was ze actief in de vrouwenvredesbeweging Ze was aanwezig bij het Internationaal Congres van Vrouwen in Den Haag in ### Ze was actief in de Nederlandse Vrouwenraad en de Vredesbeweging <PERSOON> overleed op <DATUM> in Den Haag, op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd Ze had testamentair bepaald dat haar nalatenschap grotendeels diende te worden besteed aan een op te richten fonds om academische studies, aanvankelijk voor zowel Indische als Nederlandse meisjes, te betalen Het fonds draagt haar naam, Het <PERSOON> Studiefonds, en bestaat nog steeds Tegenwoordig is het een studiefonds voor vrouwen die studeren aan een Nederlandse universiteit en wordt het fonds beheerd door de Vereniging van vrouwen met hogere opleiding (VVAO) <PERSOON> De <PERSOON> is een Belgische jaarlijkse prijs voor de meest verdienstelijke atleet met een beperking De prijs is vernoemd naar <PERSOON>, in ### mede-oprichter en eerste voorzitter van de Belgische Sportfederatie van Gehandicapten Daarnaast wordt door het Belgian Paralympic Committee ook de ENGIE Talent of the Year award uitgereikt aan een jonge talentvolle sporter In de jury zetelen een aantal oud-atleten en huidige en ex-bestuurders van de Paralympische Beweging Sadistische persoonlijkheidsstoornis.
599
www
en gedaan te krijgen dat vrouwen werden toegelaten tot de Opleiding voor Inlandsche Artsen Ook werd er middels SOVIA een verpleegstersopleiding opgericht Terug in <LOCATIE>, Den Haag, werd <PERSOON> bestuurslid van de Haagse afdeling van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht (###-###) en was ze actief in de vrouwenvredesbeweging Ze was aanwezig bij het Internationaal Congres van Vrouwen in Den Haag in ### Ze was actief in de Nederlandse Vrouwenraad en de Vredesbeweging <PERSOON> overleed op <DATUM> in Den Haag, op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd Ze had testamentair bepaald dat haar nalatenschap grotendeels diende te worden besteed aan een op te richten fonds om academische studies, aanvankelijk voor zowel Indische als Nederlandse meisjes, te betalen Het fonds draagt haar naam, Het <PERSOON> Studiefonds, en bestaat nog steeds Tegenwoordig is het een studiefonds voor vrouwen die studeren aan een Nederlandse universiteit en wordt het fonds beheerd door de Vereniging van vrouwen met hogere opleiding (VVAO) <PERSOON> De <PERSOON> is een Belgische jaarlijkse prijs voor de meest verdienstelijke atleet met een beperking De prijs is vernoemd naar <PERSOON>, in ### mede-oprichter en eerste voorzitter van de Belgische Sportfederatie van Gehandicapten Daarnaast wordt door het Belgian Paralympic Committee ook de ENGIE Talent of the Year award uitgereikt aan een jonge talentvolle sporter In de jury zetelen een aantal oud-atleten en huidige en ex-bestuurders van de Paralympische Beweging Sadistische persoonlijkheidsstoornis De stoornis was opgenomen in de DSM-III-R en was ingedeeld bij het niet gespecificeerde cluster In de herziene DSM-# is de stoornis niet opgenomen en kan daarom alleen nog worden geclassificeerd als een persoonlijkheidsstoornis niet anderszins omschreven Sadisme gaat om het verkrijgen van plezier van het zien van anderen die ongemak of pijn ondergaan of het beleven van plezier aan het plegen van sadistische handelingen Sadistische persoonlijkheden hebben de neiging om herhaaldelijk agressief en wreed gedrag te vertonen, al dan niet in combinatie met emotionele wreedheid, doelbewuste manipulatie van anderen en een preoccupatie met geweld De DSM-III-criteria voor de diagnose SPS zijn hieronder weergegeven A Een diepgaand patroon van wreed, agressief en vernederend gedrag dat begint in de vroege volwassenheid, en gekenmerkt door het herhaaldelijk optreden van minimaal # van de volgende kenmerken # De gedragspatronen onder A zijn niet gericht op één persoon en is geen onderdeel van seksueel sadisme # Het gedrag is niet te wijten aan drugs, medicatie of een medische aandoening, bijvoorbeeld een hersenletsel # De stoornis veroorzaakt ernstige problemen in het beroepsmatig of sociaal functioneren De sadistische persoonlijkheidsstoornis werd vaak gevonden bij niet-psychopathische individuen waarbij er meestal sprake was van alcoholmisbruik en een antisociale gedragsstoornis in de vroege kinderjaren of adolescentie De aandoening is vrij ongebruikelijk en het is onbekend of de stoornis vaker voorkomt bij mannen of bij vrouwen of in bepaalde families.
519
www
ingedeeld bij het niet gespecificeerde cluster In de herziene DSM-# is de stoornis niet opgenomen en kan daarom alleen nog worden geclassificeerd als een persoonlijkheidsstoornis niet anderszins omschreven Sadisme gaat om het verkrijgen van plezier van het zien van anderen die ongemak of pijn ondergaan of het beleven van plezier aan het plegen van sadistische handelingen Sadistische persoonlijkheden hebben de neiging om herhaaldelijk agressief en wreed gedrag te vertonen, al dan niet in combinatie met emotionele wreedheid, doelbewuste manipulatie van anderen en een preoccupatie met geweld De DSM-III-criteria voor de diagnose SPS zijn hieronder weergegeven A Een diepgaand patroon van wreed, agressief en vernederend gedrag dat begint in de vroege volwassenheid, en gekenmerkt door het herhaaldelijk optreden van minimaal # van de volgende kenmerken # De gedragspatronen onder A zijn niet gericht op één persoon en is geen onderdeel van seksueel sadisme # Het gedrag is niet te wijten aan drugs, medicatie of een medische aandoening, bijvoorbeeld een hersenletsel # De stoornis veroorzaakt ernstige problemen in het beroepsmatig of sociaal functioneren De sadistische persoonlijkheidsstoornis werd vaak gevonden bij niet-psychopathische individuen waarbij er meestal sprake was van alcoholmisbruik en een antisociale gedragsstoornis in de vroege kinderjaren of adolescentie De aandoening is vrij ongebruikelijk en het is onbekend of de stoornis vaker voorkomt bij mannen of bij vrouwen of in bepaalde families Mogelijk spelen ook biologische factoren een rol De sadistische persoonlijkheidsstoornis kan het beste behandeld worden door een klinisch psycholoog of een psychiater Medicatie kan werkzaam zijn wanneer er ook sprake is van depressiviteit of angst Zelfonderzoek en psycho-educatie kunnen de behandeling bevorderen In ### werd de sadistische persoonlijkheidsstoornis in de DSM-III-R opgenomen om verder onderzoek en klinische studie te vergemakkelijken, maar de "DSM-IV Werkgroep Persoonlijkheidsstoornissen" verwierp het idee van <PERSOON> om dit te doen en zo verdween de diagnose bij de introductie van de DSM-IV Bronchodilatatoren Bronchodilatatoren zijn een geneesmiddelengroep die de bronchiën doen verwijden (bronchodilatatie) als deze (om een of andere reden) vernauwd (bronchoconstrictie) waren Bronchodilatatoren of luchtwegverwijders verwijden de luchtwegen waardoor de ademhaling gemakkelijker wordt Deze geneesmiddelen worden aan mensen met COPD en astma voorgeschreven Er zijn verschillende soorten luchtwegverwijders, met verschillende werkingsmechanismen en verschillende duur van het effect Luchtwegverwijders kunnen worden ingedeeld naar werkingsduur en werkingsmechanisme Kortwerkende luchtwegverwijders zijn bedoeld voor meermaal daagse toediening en dienen vooral voor zo nodig gebruik De langwerkende luchtwegverwijders, met name de geneesmiddelen voor eenmaaldaagse toediening zijn geschikt voor onderhoudstherapie Zowel de bèta-sympathicomimetica en parasympathicolytica verminderen de tonus van de gladde spieren in de longen, waardoor luchtwegverwijding ontstaat <PERSOON>, <DATUM> - Ottawa, <DATUM> was een Canadees dokter en poolonderzoeker <PERSOON> studeerde geneeskunde in Toronto In ### voltooide hij deze studie In ### kreeg hij de kans om in Engeland te gaan werken als scheepsarts.
514
www
een psychiater Medicatie kan werkzaam zijn wanneer er ook sprake is van depressiviteit of angst Zelfonderzoek en psycho-educatie kunnen de behandeling bevorderen In ### werd de sadistische persoonlijkheidsstoornis in de DSM-III-R opgenomen om verder onderzoek en klinische studie te vergemakkelijken, maar de "DSM-IV Werkgroep Persoonlijkheidsstoornissen" verwierp het idee van <PERSOON> om dit te doen en zo verdween de diagnose bij de introductie van de DSM-IV Bronchodilatatoren Bronchodilatatoren zijn een geneesmiddelengroep die de bronchiën doen verwijden (bronchodilatatie) als deze (om een of andere reden) vernauwd (bronchoconstrictie) waren Bronchodilatatoren of luchtwegverwijders verwijden de luchtwegen waardoor de ademhaling gemakkelijker wordt Deze geneesmiddelen worden aan mensen met COPD en astma voorgeschreven Er zijn verschillende soorten luchtwegverwijders, met verschillende werkingsmechanismen en verschillende duur van het effect Luchtwegverwijders kunnen worden ingedeeld naar werkingsduur en werkingsmechanisme Kortwerkende luchtwegverwijders zijn bedoeld voor meermaal daagse toediening en dienen vooral voor zo nodig gebruik De langwerkende luchtwegverwijders, met name de geneesmiddelen voor eenmaaldaagse toediening zijn geschikt voor onderhoudstherapie Zowel de bèta-sympathicomimetica en parasympathicolytica verminderen de tonus van de gladde spieren in de longen, waardoor luchtwegverwijding ontstaat <PERSOON>, <DATUM> - Ottawa, <DATUM> was een Canadees dokter en poolonderzoeker <PERSOON> studeerde geneeskunde in Toronto In ### voltooide hij deze studie In ### kreeg hij de kans om in Engeland te gaan werken als scheepsarts In ### werd hij door poolreiziger <PERSOON> uitgenodigd om deel te nemen aan de Nimrod-expeditie op Antarctica Na deze expeditie keerde <PERSOON> terug naar Canada, waar hij als arts werkte tot ### <PERSOON> overleed in ### op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd Pyrofyt Pyrofyten zijn planten die relatief goed bestand zijn tegen brand en zo succesvol kunnen concurreren met andere planten Er wordt onderscheid gemaakt tussen passieve en actieve pyrofyten Passieve pyrofyten hebben een of meer voorzieningen om goed bestand te zijn tegen branden Van sommige planten zijn de bovengrondse plantendelen voorzien van een dikke bast of vochtige plantvezels Voorbeelden zijn de kurkeik ("Quercus suber"), de witte affodil ("Asphodelus albus"), diverse heidesoorten (Ericaceae) en coniferen als de grove den ("Pinus sylvestris") en de mammoetboom ("Sequoiadendron giganteum") Sommige dennen hebben kegelvruchten die na een brand openbarsten, zodat de zaden kunnen ontspruiten in een omgeving met weinig concurrentie Voorbeelden zijn de aleppoden ("Pinus halepensis"), de zwarte den ("Pinus nigra") en de draaiden ("Pinus contorta") Andere passieve pyrofyten hebben een diep liggende of taaie wortelstructuur, zoals veel grassoorten (Gramineae) Hierdoor zijn deze planten in staat om na een brand snel opnieuw te ontspruiten Actieve pyrofyten zijn vuurbestendige planten die branden verder aan kunnen wakkeren of verspreiden Sommige bomen en struiken produceren tijdens een brand licht ontvlambare oliën, zoals bijvoorbeeld sommige Eucalyptussoorten Japans bloedgras ("Imperata cylindrica") is een licht ontvlambare grassoort in Papoea-Nieuw-Guinea die regelmatig branden veroorzaakt Longus capitis.
554
www
Antarctica Na deze expeditie keerde <PERSOON> terug naar Canada, waar hij als arts werkte tot ### <PERSOON> overleed in ### op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd Pyrofyt Pyrofyten zijn planten die relatief goed bestand zijn tegen brand en zo succesvol kunnen concurreren met andere planten Er wordt onderscheid gemaakt tussen passieve en actieve pyrofyten Passieve pyrofyten hebben een of meer voorzieningen om goed bestand te zijn tegen branden Van sommige planten zijn de bovengrondse plantendelen voorzien van een dikke bast of vochtige plantvezels Voorbeelden zijn de kurkeik ("Quercus suber"), de witte affodil ("Asphodelus albus"), diverse heidesoorten (Ericaceae) en coniferen als de grove den ("Pinus sylvestris") en de mammoetboom ("Sequoiadendron giganteum") Sommige dennen hebben kegelvruchten die na een brand openbarsten, zodat de zaden kunnen ontspruiten in een omgeving met weinig concurrentie Voorbeelden zijn de aleppoden ("Pinus halepensis"), de zwarte den ("Pinus nigra") en de draaiden ("Pinus contorta") Andere passieve pyrofyten hebben een diep liggende of taaie wortelstructuur, zoals veel grassoorten (Gramineae) Hierdoor zijn deze planten in staat om na een brand snel opnieuw te ontspruiten Actieve pyrofyten zijn vuurbestendige planten die branden verder aan kunnen wakkeren of verspreiden Sommige bomen en struiken produceren tijdens een brand licht ontvlambare oliën, zoals bijvoorbeeld sommige Eucalyptussoorten Japans bloedgras ("Imperata cylindrica") is een licht ontvlambare grassoort in Papoea-Nieuw-Guinea die regelmatig branden veroorzaakt Longus capitis De spier loopt van de voorste bolling van de dwarsuitsteeksels van de derde tot en met de zesde halswervel, waar hij stijgt en samenvoegt met de spiergroep aan de andere kant van de nek om vervolgens aan te sluiten op het ondervlak van het "os occipitale" (achterhoofdsbeen) De "musculus longus capitis" heeft de volgende functies <PERSOON>, <DATUM> is een Amerikaanse evangelisch-christelijk auteur, spreker, radiopresentator en zangeres Ze is de oprichter van de organisatie "<PERSOON> and Friends", die zich vanuit een christelijk perspectief met name op mindervaliden richt <PERSOON> is de jongste uit een gezin met vier dochters In haar tienerjaren bewoog ze veel; ze deed aan paardrijden, wandelen, tennis en zwemmen Op <DATUM> nam ze een duik in de Chesapeake Bay, waarbij ze echter niet doorhad dat ze in een ondiep gedeelte sprong Als gevolg hiervan liep ze een fractuur op tussen de vierde en vijfde halswervel, en daarmee tetraplegie; ze raakte verlamd vanaf haar nek Volgens haar autobiografie ondervond ze tijdens haar twee jaar durende revalidatie gevoelens als woede, depressie, zelfmoordneigingen en geloofstwijfel Niettemin leerde ze om te schilderen met een kwast tussen haar tanden, en ze verkocht deze werken Ze heeft zo’n vijftig boeken geschreven, een aantal muziekalbums opgenomen, speelde de hoofdrol in een film over haar eigen leven, en geeft op verschillende wijzen steun aan mensen met een handicap Tada schreef over haar ervaringen in de autobiografie "<PERSOON>.
550
www
samenvoegt met de spiergroep aan de andere kant van de nek om vervolgens aan te sluiten op het ondervlak van het "os occipitale" (achterhoofdsbeen) De "musculus longus capitis" heeft de volgende functies <PERSOON>, <DATUM> is een Amerikaanse evangelisch-christelijk auteur, spreker, radiopresentator en zangeres Ze is de oprichter van de organisatie "<PERSOON> and Friends", die zich vanuit een christelijk perspectief met name op mindervaliden richt <PERSOON> is de jongste uit een gezin met vier dochters In haar tienerjaren bewoog ze veel; ze deed aan paardrijden, wandelen, tennis en zwemmen Op <DATUM> nam ze een duik in de Chesapeake Bay, waarbij ze echter niet doorhad dat ze in een ondiep gedeelte sprong Als gevolg hiervan liep ze een fractuur op tussen de vierde en vijfde halswervel, en daarmee tetraplegie; ze raakte verlamd vanaf haar nek Volgens haar autobiografie ondervond ze tijdens haar twee jaar durende revalidatie gevoelens als woede, depressie, zelfmoordneigingen en geloofstwijfel Niettemin leerde ze om te schilderen met een kwast tussen haar tanden, en ze verkocht deze werken Ze heeft zo’n vijftig boeken geschreven, een aantal muziekalbums opgenomen, speelde de hoofdrol in een film over haar eigen leven, en geeft op verschillende wijzen steun aan mensen met een handicap Tada schreef over haar ervaringen in de autobiografie "<PERSOON> verhaal van een invalide vrouw en haar levensstrijd") In ### werd het boek verfilmd, waarbij ze zelf de hoofdrol speelde In ### huwde ze <PERSOON> Zij wonen in Calabasas (Californië) In ### maakte ze bekend dat ze de diagnose borstkanker had gekregen Ze onderging een succesvolle chirurgische ingreep hiervoor In november ### maakte ze bekend dat ze voor de tweede keer vecht tegen kanker Maart ### werd ze opgenomen in het ziekenhuis vanwege complicaties als gevolg van de behandeling Tada richtte in ### <PERSOON> and Friends (JAF) op, een organisatie die uitgaande van het christelijk geloof ondersteuning wil bieden aan gehandicapten over de hele wereld In ### werd in Californië het <PERSOON> and Friends International Disability Center opgericht Deze organisatie verzorgt onder meer het dagelijkse, vijf minuten durende radioprogramma "<PERSOON> and Friends", dat via meer dan duizend kanalen wordt uitgezonden In ### kreeg het de prijs voor "Radioprogramma van het Jaar" van National Religious Broadcasters <INSTELLING> heeft ook 'Wounded Warrior' opgezet, een project dat familiebijeenkomsten organiseert Een ander project is 'Wheels for the World', dat tweedehands rolstoelen uit gevangenissen inzamelt en opknapt, waarna ze naar ontwikkelingslanden gaan, waar fysiotherapeuten ze koppelen aan een kind of volwassene met een specifieke behoefte In ### werd Tada benoemd als lid van het de Disability Advisory Committee van het Amerikaanse ministerie van <PERSOON> spreekt op conferenties In <LOCATIE> kreeg ze bekendheid via de Evangelische Omroep (EO) Zo sprak ze onder meer op de EO-Jongerendag van ###.
564
www
In ### huwde ze <PERSOON> Zij wonen in Calabasas (Californië) In ### maakte ze bekend dat ze de diagnose borstkanker had gekregen Ze onderging een succesvolle chirurgische ingreep hiervoor In november ### maakte ze bekend dat ze voor de tweede keer vecht tegen kanker Maart ### werd ze opgenomen in het ziekenhuis vanwege complicaties als gevolg van de behandeling Tada richtte in ### <PERSOON> and Friends (JAF) op, een organisatie die uitgaande van het christelijk geloof ondersteuning wil bieden aan gehandicapten over de hele wereld In ### werd in Californië het <PERSOON> and Friends International Disability Center opgericht Deze organisatie verzorgt onder meer het dagelijkse, vijf minuten durende radioprogramma "<PERSOON> and Friends", dat via meer dan duizend kanalen wordt uitgezonden In ### kreeg het de prijs voor "Radioprogramma van het Jaar" van National Religious Broadcasters <INSTELLING> heeft ook 'Wounded Warrior' opgezet, een project dat familiebijeenkomsten organiseert Een ander project is 'Wheels for the World', dat tweedehands rolstoelen uit gevangenissen inzamelt en opknapt, waarna ze naar ontwikkelingslanden gaan, waar fysiotherapeuten ze koppelen aan een kind of volwassene met een specifieke behoefte In ### werd Tada benoemd als lid van het de Disability Advisory Committee van het Amerikaanse ministerie van <PERSOON> spreekt op conferenties In <LOCATIE> kreeg ze bekendheid via de Evangelische Omroep (EO) Zo sprak ze onder meer op de EO-Jongerendag van ### Ze verscheen ook vier keer in "<PERSOON> heeft van de American Academy of Achievement de "Golden Plate Award" ontvangen Van het Courage Rehabilitation Center kreeg ze de "<PERSOON> Courage Award", van de <PERSOON> of Excellence", van de National Rehabilitation Hospital de Victory Award, van de International Bible Society de Golden Word Award Ze werd opgenomen <PERSOON> of Honor" van de <PERSOON> In ###, kreeg ze van de National Religious Broadcasters' Association de "<PERSOON>" In ### kreeg ze de Gold Medallion Award voor haar boek "When God Weeps" ("Als God huilt") Ze ontving in ### de titel "Churchwoman of the Year" van de Religious Heritage Foundation en was de eerste vrouw die door de National Association of Evangelicals als hun "Layperson of the Year" werd betiteld In ### werd Tada opgenomen in de "Society of World Changers" van de <PERSOON-##> Ze heeft ook de volgende titels gekregen Eareckson Tada is auteur van ## boeken over invaliditeit en christendom Enkele daarvan zijn kinderboeken, zoals "Tell Me <PERSOON> Promises" (bekroond in ###) en "Tell Me <PERSOON> Truth" (bekroond in ###) Het levensverhaal van <PERSOON-##> werd door de Tsjechische componist <PERSOON-##> gebruikt in zijn opera "Večerní shromáždění ketho" Tada trok in ### aandacht van de media toen ze de titelsong van de christelijke film "Alone Yet Not Alone" zong De schrijvers van het lied kregen aanvankelijk een nominatie voor een Academy Award.
615
www
van de American Academy of Achievement de "Golden Plate Award" ontvangen Van het Courage Rehabilitation Center kreeg ze de "<PERSOON> Courage Award", van de <PERSOON> of Excellence", van de National Rehabilitation Hospital de Victory Award, van de International Bible Society de Golden Word Award Ze werd opgenomen <PERSOON> of Honor" van de <PERSOON> In ###, kreeg ze van de National Religious Broadcasters' Association de "<PERSOON>" In ### kreeg ze de Gold Medallion Award voor haar boek "When God Weeps" ("Als God huilt") Ze ontving in ### de titel "Churchwoman of the Year" van de Religious Heritage Foundation en was de eerste vrouw die door de National Association of Evangelicals als hun "Layperson of the Year" werd betiteld In ### werd Tada opgenomen in de "Society of World Changers" van de <PERSOON> Ze heeft ook de volgende titels gekregen Eareckson Tada is auteur van ## boeken over invaliditeit en christendom Enkele daarvan zijn kinderboeken, zoals "Tell Me <PERSOON> Promises" (bekroond in ###) en "Tell Me <PERSOON> Truth" (bekroond in ###) Het levensverhaal van <PERSOON> werd door de Tsjechische componist <PERSOON> gebruikt in zijn opera "Večerní shromáždění ketho" Tada trok in ### aandacht van de media toen ze de titelsong van de christelijke film "Alone Yet Not Alone" zong De schrijvers van het lied kregen aanvankelijk een nominatie voor een Academy Award Hierop volgde enige controverse, waardoor het lied een hit werd op YouTube Boeken van <PERSOON>), met eventuele Nederlandse vertalingen <PERSOON> "<PERSOON-##>" Hannik (<LOCATIE>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was kinderarts en verantwoordelijk voor het Rijksvaccinatieprogramma <PERSOON-##> "<PERSOON-##>" Hannik studeerde geneeskunde in <LOCATIE> Na haar opleiding werkte ze in het <PERSOON-##> waar ze ervaring opdeed met difterie, kinkhoest, roodvonk en tuberculose Ze specialiseerde zich tot kinderarts in Leiden Hannik organiseerde in ### bij de Geneeskundige Hoofdinspectie (GHI) in Den Haag het Nederlandse rijksvaccinatiecampagne tegen poliomyelitis, verkort polio Sinds ### werd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (<INSTELLING>) al een gratis vaccin ter beschikking gesteld tegen difterie, kinkhoest, roodvonk en tuberculose <PERSOON-##> wanneer in ### de poliovaccinatiecampagne - gericht op alle kinderen tot vijftien jaar - van start gaat, is er sprake van een nationaal vaccinatieprogramma Deze rijksvaccinatiecampagne onder leiding van inspecteur in algemene dienst <PERSOON-##> Hannik duurde tot ### In ### werd Hannik aangesteld bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid (<INSTELLING>) als hoofd productie en kwaliteitscontrole van vaccins Bij het <INSTELLING> ging Hannik onderzoek doen naar de bijwerkingen van vaccins Met name onderzoek naar het kinkhoestvaccin, een van de componenten van het DKTP-vaccin dat aan alle zuigelingen werd aangeboden in het Rijksvaccinatieprogramma, had haar aandacht <PERSOON-##> was een grote autoriteit in binnen- en buitenland op het gebied van bijwerkingen van vaccins.
628
www
lied een hit werd op YouTube Boeken van <PERSOON>), met eventuele Nederlandse vertalingen <PERSOON> "<PERSOON>" Hannik (<LOCATIE>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was kinderarts en verantwoordelijk voor het Rijksvaccinatieprogramma <PERSOON> "<PERSOON>" Hannik studeerde geneeskunde in <LOCATIE> Na haar opleiding werkte ze in het <PERSOON> waar ze ervaring opdeed met difterie, kinkhoest, roodvonk en tuberculose Ze specialiseerde zich tot kinderarts in Leiden Hannik organiseerde in ### bij de Geneeskundige Hoofdinspectie (GHI) in Den Haag het Nederlandse rijksvaccinatiecampagne tegen poliomyelitis, verkort polio Sinds ### werd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (<INSTELLING>) al een gratis vaccin ter beschikking gesteld tegen difterie, kinkhoest, roodvonk en tuberculose <PERSOON> wanneer in ### de poliovaccinatiecampagne - gericht op alle kinderen tot vijftien jaar - van start gaat, is er sprake van een nationaal vaccinatieprogramma Deze rijksvaccinatiecampagne onder leiding van inspecteur in algemene dienst <PERSOON> Hannik duurde tot ### In ### werd Hannik aangesteld bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid (<INSTELLING>) als hoofd productie en kwaliteitscontrole van vaccins Bij het <INSTELLING> ging Hannik onderzoek doen naar de bijwerkingen van vaccins Met name onderzoek naar het kinkhoestvaccin, een van de componenten van het DKTP-vaccin dat aan alle zuigelingen werd aangeboden in het Rijksvaccinatieprogramma, had haar aandacht <PERSOON> was een grote autoriteit in binnen- en buitenland op het gebied van bijwerkingen van vaccins In ### werd Hannik benoemd tot officier in de Orde van <PERSOON>-Nassau Sjamanisme in Japan Al sinds het begin der tijden zijn er primitieve beschavingen die aan sjamanisme doen, iets dat ook voor Japan geldt Sjamanen zijn ruw gezegd magiërs die communiceren met goden (de "kami" in Japan), een taak die (zeker in Japan) voornamelijk voor vrouwen bestemd is Het komt soms wel voor dat er mannelijke sjamanen zijn maar meestal hebben zij eerder een organisatorische rol in plaats van dat van een medium Vooral tijdens de Yayoiperiode genoten deze vrouwen een hoog, bijna goddelijk, sociaal aanzien Als tussenpersoon tussen mens en "kami" stelden ze de bevolking gerust met allerlei advies en voorspellingen In latere tijden van sociale onrust, perioden van verandering, werd er ook teruggegrepen naar het sjamanisme Zelfs nu zijn er regio's in Japan waar sjamanisme beoefend wordt, hoewel het doorheen de tijd sterk veranderde en beïnvloed is geweest door het boeddhisme en shintoïsme Deze twee zijn op hun beurt dan weer beïnvloed door het sjamanisme Naast shintoïsme en boeddhisme is sjamanisme een religieus fenomeen in Japan, maar men is het pas vanaf de Meiji-periode beginnen onderzoeken Er bestaan verschillende theorieën over de herkomst en symboliek van het Japans sjamanisme en over hoe het overeenkomt maar zich ook onderscheidt van sjamanisme in andere delen van de wereld Een paar bekende onderzoekers zijn o a Ichirô Hori, Nakayama <PERSOON> Een definitie van sjamanisme volgens Ichirô Hori (###).
572
www
in Japan Al sinds het begin der tijden zijn er primitieve beschavingen die aan sjamanisme doen, iets dat ook voor Japan geldt Sjamanen zijn ruw gezegd magiërs die communiceren met goden (de "kami" in Japan), een taak die (zeker in Japan) voornamelijk voor vrouwen bestemd is Het komt soms wel voor dat er mannelijke sjamanen zijn maar meestal hebben zij eerder een organisatorische rol in plaats van dat van een medium Vooral tijdens de Yayoiperiode genoten deze vrouwen een hoog, bijna goddelijk, sociaal aanzien Als tussenpersoon tussen mens en "kami" stelden ze de bevolking gerust met allerlei advies en voorspellingen In latere tijden van sociale onrust, perioden van verandering, werd er ook teruggegrepen naar het sjamanisme Zelfs nu zijn er regio's in Japan waar sjamanisme beoefend wordt, hoewel het doorheen de tijd sterk veranderde en beïnvloed is geweest door het boeddhisme en shintoïsme Deze twee zijn op hun beurt dan weer beïnvloed door het sjamanisme Naast shintoïsme en boeddhisme is sjamanisme een religieus fenomeen in Japan, maar men is het pas vanaf de Meiji-periode beginnen onderzoeken Er bestaan verschillende theorieën over de herkomst en symboliek van het Japans sjamanisme en over hoe het overeenkomt maar zich ook onderscheidt van sjamanisme in andere delen van de wereld Een paar bekende onderzoekers zijn o a <PERSOON> Een definitie van sjamanisme volgens Ichirô Hori (###) Het oude land van Wa (Japan) werd volgens de Kroniek van de Drie <PERSOON> onder een gezag gebracht door koningin Himiko (c ###–### n Chr ) Deze vrouw had de kracht om mensen te beheksen en maakte gebruik van extase om bijvoorbeeld diensten voor de geesten te doen Omdat ze zich enkel opsloot in haar vertrekken (waar enkel vrouwen mochten komen), zijn er maar weinig mensen die Himiko ooit gezien hebben en was het haar jongere broer die hielp in staatszaken Naast Himiko's broer was er maar één iemand, een boodschapper tussen Himiko en de buitenwereld die haar tevens voorzag van eten, die in rechtstreeks contact kon komen Volgens Ichirô Hori wijzen deze beschreven gedragingen op het feit dat Himiko een sjamaan was Anderen denken zelfs dat ze de zonnegodin Amaterasu Ô mikami representeerde Enig bewijs van haar bestaan bestaat weliswaar niet Himiko was niet de enige sjamaan die het land doorheen de geschiedenis bestuurd zou hebben De heerser van de Riukiu-eilanden (nu bekend als Okinawa),een lid van de Shô familie, had aan zijn zijde een vrouw staan die vooral zorgde voor religieuze zaken Zij werd "Kikoe Ôkimi" genoemd en alle andere sjamanen stonden onder haar toezicht Meestal was zij de jongere zus van de koning of anders een tante of nicht Later werd aan het keizerlijk hof ook vaak hulp van sjamanen gevraagd Het waren de vrouwen, hoofdgemalin of dochters van de keizer die dan in extase gingen Tijdens zijn regeerperiode werd de tiende keizer van de Yamato-staat, <PERSOON> Sujin 崇神天皇 (### v Chr.
561
www
onder een gezag gebracht door koningin Himiko (c ###–### n Chr ) Deze vrouw had de kracht om mensen te beheksen en maakte gebruik van extase om bijvoorbeeld diensten voor de geesten te doen Omdat ze zich enkel opsloot in haar vertrekken (waar enkel vrouwen mochten komen), zijn er maar weinig mensen die Himiko ooit gezien hebben en was het haar jongere broer die hielp in staatszaken Naast Himiko's broer was er maar één iemand, een boodschapper tussen Himiko en de buitenwereld die haar tevens voorzag van eten, die in rechtstreeks contact kon komen Volgens Ichirô Hori wijzen deze beschreven gedragingen op het feit dat Himiko een sjamaan was Anderen denken zelfs dat ze de zonnegodin Amaterasu Ô mikami representeerde Enig bewijs van haar bestaan bestaat weliswaar niet Himiko was niet de enige sjamaan die het land doorheen de geschiedenis bestuurd zou hebben De heerser van de Riukiu-eilanden (nu bekend als Okinawa),een lid van de Shô familie, had aan zijn zijde een vrouw staan die vooral zorgde voor religieuze zaken Zij werd "Kikoe Ôkimi" genoemd en alle andere sjamanen stonden onder haar toezicht Meestal was zij de jongere zus van de koning of anders een tante of nicht Later werd aan het keizerlijk hof ook vaak hulp van sjamanen gevraagd Het waren de vrouwen, hoofdgemalin of dochters van de keizer die dan in extase gingen Tijdens zijn regeerperiode werd de tiende keizer van de Yamato-staat, <PERSOON> Sujin 崇神天皇 (### v Chr Chr ), bijgestaan door verschillende sjamanen uit de familie waaronder zijn tante, "Yamato Totohi Momosome Hime" Zij kon de toekomst voorspellen en zou zo het land een paar keer geholpen hebben Zo wist zij, door het ontleden van voorspellende gedichten gezongen door een mysterieus meisje, dat er een opstand zou komen Toen een epidemie uitbrak werd zij door de geest van "Ômono Nushi" bezeten die haar op die manier de oplossing voor de epidemie gaf In de twee Japanse kronieken, de Kojiki (###) en Nihonshoki (###) staat er weinig over sjamanen of magiërs Wel worden de "<PERSOON>" priesteressen (巫女) en orakels aan het keizerlijk hof vernoemd In de Japanse mythologie kunnen we ook elementen terugvinden die doen denken aan sjamanisme In de "Kojiki" en "Nihonshoki" wordt het verhaal beschreven van de zonnegodin Amaterasu die zichzelf in een grot opsloot nadat haar broer Susanoo (須佐之男) haar rijstvelden vernield had De andere "kami" probeerden haar te overtuigen om er toch uit te komen, tevergeefs Uiteindelijk is dit Aze no Uzume gelukt door uitbundig te dansen en op de grond te stampen De andere "kami" moesten hiermee zodanig lachen dat het Amaterasu nieuwsgierig maakte Dit uitbundige dansen en stampen doen sjamanen ook om in trance te raken, en Aze no Uzume wordt zelf ook gezien als een sjamaan Haar dans zou de eerste "Kagura" zijn Sjamanisme is zelf een volksgeloof met een nogal animistisch <INSTELLING> Dit archaïsche <INSTELLING> heeft wel wat veranderingen doorstaan.
585
www
), bijgestaan door verschillende sjamanen uit de familie waaronder zijn tante, "Yamato Totohi Momosome Hime" Zij kon de toekomst voorspellen en zou zo het land een paar keer geholpen hebben Zo wist zij, door het ontleden van voorspellende gedichten gezongen door een mysterieus meisje, dat er een opstand zou komen Toen een epidemie uitbrak werd zij door de geest van "Ômono Nushi" bezeten die haar op die manier de oplossing voor de epidemie gaf In de twee Japanse kronieken, de Kojiki (###) en Nihonshoki (###) staat er weinig over sjamanen of magiërs Wel worden de "<PERSOON>" priesteressen (巫女) en orakels aan het keizerlijk hof vernoemd In de Japanse mythologie kunnen we ook elementen terugvinden die doen denken aan sjamanisme In de "Kojiki" en "Nihonshoki" wordt het verhaal beschreven van de zonnegodin Amaterasu die zichzelf in een grot opsloot nadat haar broer Susanoo (須佐之男) haar rijstvelden vernield had De andere "kami" probeerden haar te overtuigen om er toch uit te komen, tevergeefs Uiteindelijk is dit Aze no Uzume gelukt door uitbundig te dansen en op de grond te stampen De andere "kami" moesten hiermee zodanig lachen dat het Amaterasu nieuwsgierig maakte Dit uitbundige dansen en stampen doen sjamanen ook om in trance te raken, en Aze no Uzume wordt zelf ook gezien als een sjamaan Haar dans zou de eerste "Kagura" zijn Sjamanisme is zelf een volksgeloof met een nogal animistisch <INSTELLING> Dit archaïsche <INSTELLING> heeft wel wat veranderingen doorstaan Het betreft dan vooral de miko (巫女) priesteressen die aan een shintô schrijn de "kami" dienen De schrijn sjamanen evolueerden steeds meer tot gewone dansers en lieten de sjamanistische kenmerken en taken een beetje achter zich Vanaf de zesde eeuw had ook het boeddhisme een invloed op het sjamanisme Met de komst van het boeddhisme werd het sjamanisme veel volkser, maar het omgekeerde blijkt evenzeer het geval te zijn geweest Zo zou Kūkai (de stichter van de Shingon school) in zijn jongere jaren zelf een aanhanger en beoefenaar van het volksgeloof met zijn magische elementen geweest zijn Een van de vijf grote boeddhakoningen van wijsheid, Gundari, zou ook sjamanistische kenmerken hebben Hij wordt afgebeeld met een grote slang rond zijn lichaam en vlammen die uit zijn rug komen Deze vlammen zouden volgens Eliade (###) kunnen verwijzen naar magische krachten De hulp van sjamanen werd vaak gevraagd Een eerste, veelgevraagde dienst die ze verleenden was het oproepen van een ziel uit het hiernamaals (bijvoorbeeld in het geval van een zieke die nog met geliefden wou communiceren) Deze techniek wordt "shinikuchi", de mond van een dode, genoemd Als men een levende persoon wou oproepen noemt men dit "ikikuchi", wat de mond van een levende betekent Een tweede, ook populaire vraag was om de toekomst te voorspellen Men vroeg of er geluk of ongeluk op het pad zou kunnen liggen Dit heet "kamikuchi", de mond van de god Verder verdreven ze ook ziektes.
570
www
dan vooral de miko (巫女) priesteressen die aan een shintô schrijn de "kami" dienen De schrijn sjamanen evolueerden steeds meer tot gewone dansers en lieten de sjamanistische kenmerken en taken een beetje achter zich Vanaf de zesde eeuw had ook het boeddhisme een invloed op het sjamanisme Met de komst van het boeddhisme werd het sjamanisme veel volkser, maar het omgekeerde blijkt evenzeer het geval te zijn geweest Zo zou Kūkai (de stichter van de Shingon school) in zijn jongere jaren zelf een aanhanger en beoefenaar van het volksgeloof met zijn magische elementen geweest zijn Een van de vijf grote boeddhakoningen van wijsheid, Gundari, zou ook sjamanistische kenmerken hebben Hij wordt afgebeeld met een grote slang rond zijn lichaam en vlammen die uit zijn rug komen Deze vlammen zouden volgens Eliade (###) kunnen verwijzen naar magische krachten De hulp van sjamanen werd vaak gevraagd Een eerste, veelgevraagde dienst die ze verleenden was het oproepen van een ziel uit het hiernamaals (bijvoorbeeld in het geval van een zieke die nog met geliefden wou communiceren) Deze techniek wordt "shinikuchi", de mond van een dode, genoemd Als men een levende persoon wou oproepen noemt men dit "ikikuchi", wat de mond van een levende betekent Een tweede, ook populaire vraag was om de toekomst te voorspellen Men vroeg of er geluk of ongeluk op het pad zou kunnen liggen Dit heet "kamikuchi", de mond van de god Verder verdreven ze ook ziektes Ook konden ze door in trance te gaan de "kami" om raad vragen Daarbij konden ze ook verloren voorwerpen terugvinden De taak van een sjamaan werd van generatie op generatie doorgegeven Soms gebeurde het wel dat iemand zonder afstamming bij een sjamaan in de leer ging of dat iemand door zijn stamhoofden werd aangewezen Die persoon moet dan wel potentieel hebben Volgende kenmerken kunnen als tekenen worden gezien bij iemand met een roeping in het sjamanisme neurose, hallucinaties, abnormale gedragingen en hysterie Dit wordt ook wel "de sjamanistische ziekte" genoemd Om sjamaan te worden moest het meisje (dat van jonge leeftijd was, meestal vanaf het uitbreken van de menstruatieperiode) een intensieve opleiding ondergaan Ze kreeg les van een erkende sjamaan die een familielid (bv een tante) of ouder lid van de stam kon zijn Tijdens deze training moest ze de technieken om in trance te gaan leren beheersen Dit deed ze o a door het ritueel wassen met koud water, regelmatige zuivering, vasten en het observeren van de gangbare taboes Ze leerde hoe ze als medium door de "kami" en de geesten van overledenen kon communiceren en bezeten kon worden Zang en dans werden hiervoor gebruikt en ze kreeg dan ook les in de melodieën en intonaties die in de liederen, gebeden en magische formules gebruikt werden Het zingen en dansen werd ondersteund door drums en ratelaars.
517
www
ze door in trance te gaan de "kami" om raad vragen Daarbij konden ze ook verloren voorwerpen terugvinden De taak van een sjamaan werd van generatie op generatie doorgegeven Soms gebeurde het wel dat iemand zonder afstamming bij een sjamaan in de leer ging of dat iemand door zijn stamhoofden werd aangewezen Die persoon moet dan wel potentieel hebben Volgende kenmerken kunnen als tekenen worden gezien bij iemand met een roeping in het sjamanisme neurose, hallucinaties, abnormale gedragingen en hysterie Dit wordt ook wel "de sjamanistische ziekte" genoemd Om sjamaan te worden moest het meisje (dat van jonge leeftijd was, meestal vanaf het uitbreken van de menstruatieperiode) een intensieve opleiding ondergaan Ze kreeg les van een erkende sjamaan die een familielid (bv een tante) of ouder lid van de stam kon zijn Tijdens deze training moest ze de technieken om in trance te gaan leren beheersen Dit deed ze o a door het ritueel wassen met koud water, regelmatige zuivering, vasten en het observeren van de gangbare taboes Ze leerde hoe ze als medium door de "kami" en de geesten van overledenen kon communiceren en bezeten kon worden Zang en dans werden hiervoor gebruikt en ze kreeg dan ook les in de melodieën en intonaties die in de liederen, gebeden en magische formules gebruikt werden Het zingen en dansen werd ondersteund door drums en ratelaars Anderzijds moest ze ook kennis hebben van de tradities van haar stam en stamboom Ze moest natuurlijk ook weten wat de verschillende namen van de "kami" en hun functies waren Ten slotte leerde ze ook een geheime taal die alleen door de ingewijden gekend was en kon ze zo de geheimen van waarzeggerij ontdekken en magische formules leren Na de opleiding die drie tot zeven jaar kon duren, kreeg het meisje haar initiatieceremonie Dit gebeurde samen met haar mentor, andere ouderen en medesjamanen Het was iets heel mystiek Het meisje droeg een wit doodskleed, een symbool voor het einde van haar oude leven De ouderen zongen, en na een tijdje begon het meisje te trillen Dan vroeg de mentor aan het meisje welke "kami" van haar bezit had genomen en als het meisje geantwoord had gooide de mentor een rijstcake naar haar waardoor ze flauwviel Daarna hielden de ouderen het meisje warm in bed tot ze wakker werd Dan mocht het meisje mooi gekleurde trouwkledij dragen en voerde de bijbehorende traditie van de huwelijks toast uit Dit wil zeggen dat het meisje, dat nog maagd was, de bruid ("Tamayori Hime" 玉依姫) was van de kami die zij diende Tijdens haar trance had de "kami" aan het meisje verzocht om naar zijn schrijn te gaan In sommige streken moest zij dan een pot met rijst ("meshibitsu") en een pan meebrengen Een oud, tijdelijk gebruik is dan dat de sjamaan geslachtsgemeenschap had met een shintô priester die de "kami" representeerde.
521
www
en stamboom Ze moest natuurlijk ook weten wat de verschillende namen van de "kami" en hun functies waren Ten slotte leerde ze ook een geheime taal die alleen door de ingewijden gekend was en kon ze zo de geheimen van waarzeggerij ontdekken en magische formules leren Na de opleiding die drie tot zeven jaar kon duren, kreeg het meisje haar initiatieceremonie Dit gebeurde samen met haar mentor, andere ouderen en medesjamanen Het was iets heel mystiek Het meisje droeg een wit doodskleed, een symbool voor het einde van haar oude leven De ouderen zongen, en na een tijdje begon het meisje te trillen Dan vroeg de mentor aan het meisje welke "kami" van haar bezit had genomen en als het meisje geantwoord had gooide de mentor een rijstcake naar haar waardoor ze flauwviel Daarna hielden de ouderen het meisje warm in bed tot ze wakker werd Dan mocht het meisje mooi gekleurde trouwkledij dragen en voerde de bijbehorende traditie van de huwelijks toast uit Dit wil zeggen dat het meisje, dat nog maagd was, de bruid ("Tamayori Hime" 玉依姫) was van de kami die zij diende Tijdens haar trance had de "kami" aan het meisje verzocht om naar zijn schrijn te gaan In sommige streken moest zij dan een pot met rijst ("meshibitsu") en een pan meebrengen Een oud, tijdelijk gebruik is dan dat de sjamaan geslachtsgemeenschap had met een shintô priester die de "kami" representeerde Sommige meisjes of vrouwen werden op een nacht door een rondtrekkende geest ("marebito" 稀人) bezocht Om haar nieuwe rol bekend te maken aan de rest van het dorp plaatste ze een witte gevederde pijl op het dak van haar huis Er zijn twee soorten sjamanen die voortkomen uit "mikogami" (kinderen van de "kami") De eerste zijn de sjamanen die een schrijn dienen in tempels (Jinja) Zij voeren rituelen uit tijdens festivals (" matsuri") en doen heilige dansen voor hun "kami" Hierbij gebruiken ze kokend water dat zuiverende krachten zou hebben De tweede soort zijn "kuchiyose miko" Dit waren rondtrekkende vrouwen die van dorp tot dorp in groepen van vijf of zes personen reisden Ze traden op als medium en waarzegger en werden ook regelmatig uitgenodigd bij een rouwende familie die terug in contact wilden komen met de ziel van de dierbare overledene (dit is een erg belangrijk onderdeel bij een begrafenis, vooral wanneer men een onnatuurlijke dood is gestorven of in het kraambed gestorven is) In de streek van Tôhoku (in het Noordoosten van Honshû) waren ze bijna allemaal blind Ze hadden trouwens ook geen hysterische aanvallen Nu zijn er geen "kuchiyose miko" meer Het sjamanisme verschilt ook per streek In Okinawa vormden zij een soort van organisatie met als hoofd de "Kikoe Ôkimi" Daaronder had je de "noro" Zij leverden de leer over van tante op nicht De "noro" correspondeerden direct met de schrijnen en tempels en werden hierin geassisteerd door "tsukasa's" of "niigami".
555
www
op een nacht door een rondtrekkende geest ("marebito" 稀人) bezocht Om haar nieuwe rol bekend te maken aan de rest van het dorp plaatste ze een witte gevederde pijl op het dak van haar huis Er zijn twee soorten sjamanen die voortkomen uit "mikogami" (kinderen van de "kami") De eerste zijn de sjamanen die een schrijn dienen in tempels (Jinja) Zij voeren rituelen uit tijdens festivals (" matsuri") en doen heilige dansen voor hun "kami" Hierbij gebruiken ze kokend water dat zuiverende krachten zou hebben De tweede soort zijn "kuchiyose miko" Dit waren rondtrekkende vrouwen die van dorp tot dorp in groepen van vijf of zes personen reisden Ze traden op als medium en waarzegger en werden ook regelmatig uitgenodigd bij een rouwende familie die terug in contact wilden komen met de ziel van de dierbare overledene (dit is een erg belangrijk onderdeel bij een begrafenis, vooral wanneer men een onnatuurlijke dood is gestorven of in het kraambed gestorven is) In de streek van Tôhoku (in het Noordoosten van Honshû) waren ze bijna allemaal blind Ze hadden trouwens ook geen hysterische aanvallen Nu zijn er geen "kuchiyose miko" meer Het sjamanisme verschilt ook per streek In Okinawa vormden zij een soort van organisatie met als hoofd de "Kikoe Ôkimi" Daaronder had je de "noro" Zij leverden de leer over van tante op nicht De "noro" correspondeerden direct met de schrijnen en tempels en werden hierin geassisteerd door "tsukasa's" of "niigami" In deze streek werden al heel lang magische krachten aan vrouwen toegeschreven Het was bijvoorbeeld gebruikelijk dat wanneer een man op reis moest, hij de zakdoek van zijn zussen meenam ter bescherming Die zakdoek diende dan als beschermgeest of amulet In Hokkaido heb je dan weer een eerder Siberisch sjamaans type genaamd "Tsusu" Dit is de enige sjamaan in deze streek Er is wel nog een klasse van vrouwen die Imu worden genoemd en gelijkenissen vertoont met de "Tsusu" Deze klasse is erg dubbelzinnig en dat vaak het omgekeerde van wat er gevraagd wordt Er zijn geen sjamanen die een schrijn dienen Ze zijn zich pas als medium gaan profileren sinds er contact was met de bevolking van de Yamato-staat ("wajin mensen van Wa, Japan") maar doen dat liever niet Ook het Aino volk heeft zijn sjamanen, en ook zij dienen als medium, waarzegger, genezer en vroedvrouw Ze geloven sterk in de werking van planten die een levenskracht zouden bezitten In tegenstelling tot andere sjamanen vertonen zij niet de symptomen van "de sjamanenziekte" Nu mogen Aino vrouwen enkel tot de "kami" bidden als ze toestemming hebben van hun man Als ze die niet hebben wordt het als iets ongehoord beschouwd Je vindt sjamanisme ook in andere delen van de wereld Bijvoorbeeld in Zuid-Amerikaansestammen, Siberië en Mongolië De Japanse vorm ligt echter het dichtste bij die van Korea dat de plaats bij uitstek voor het sjamanisme is Meldonium.
544
www
In deze streek werden al heel lang magische krachten aan vrouwen toegeschreven Het was bijvoorbeeld gebruikelijk dat wanneer een man op reis moest, hij de zakdoek van zijn zussen meenam ter bescherming Die zakdoek diende dan als beschermgeest of amulet In Hokkaido heb je dan weer een eerder Siberisch sjamaans type genaamd "Tsusu" Dit is de enige sjamaan in deze streek Er is wel nog een klasse van vrouwen die Imu worden genoemd en gelijkenissen vertoont met de "Tsusu" Deze klasse is erg dubbelzinnig en dat vaak het omgekeerde van wat er gevraagd wordt Er zijn geen sjamanen die een schrijn dienen Ze zijn zich pas als medium gaan profileren sinds er contact was met de bevolking van de Yamato-staat ("wajin mensen van Wa, Japan") maar doen dat liever niet Ook het Aino volk heeft zijn sjamanen, en ook zij dienen als medium, waarzegger, genezer en vroedvrouw Ze geloven sterk in de werking van planten die een levenskracht zouden bezitten In tegenstelling tot andere sjamanen vertonen zij niet de symptomen van "de sjamanenziekte" Nu mogen Aino vrouwen enkel tot de "kami" bidden als ze toestemming hebben van hun man Als ze die niet hebben wordt het als iets ongehoord beschouwd Je vindt sjamanisme ook in andere delen van de wereld Bijvoorbeeld in Zuid-Amerikaansestammen, Siberië en Mongolië De Japanse vorm ligt echter het dichtste bij die van Korea dat de plaats bij uitstek voor het sjamanisme is Meldonium Het wordt gebruikt in enkele <PERSOON>-Europese landen van de Europese Unie en vooral in de landen die onderdeel uitmaakten van de Sovjet-Unie Meldonium wordt geproduceerd in Letland en dus binnen de Europese Unie, maar is niet te koop in de Verenigde Staten Meldonium beschermt het hart tegen ischemie en heeft een nog onbegrepen positieve werking op de stemming Het middel vergroot het uithoudingsvermogen, waardoor het per <DATUM> door WADA op de dopinglijst is geplaatst Het middel is werkzaam door de vorming van carnitine te remmen, waarmee de stof structuurverwant is Als gevolg daarvan stijgt de spiegel van de voorloper van carnitine, die een beschermende werking op het hart uitoefent Tevens bevordert het de glycolyse en remt het de afbraak van vetzuren Het geneesmiddel voorkomt de oxidatie van vetzuren, waarbij er giftige producten in de hartspier kunnen worden gevormd Dat gebeurt door remming van het γ-butyrobetaine hydroxylase, dat de vorming van L-carnitine uit γ-butyrobetaine (GBB) faciliteert Uit proeven bleek dat de halfwaardetijd bij normaal gebruik ongeveer vijf tot vijftien uur is, maar tot enkele maanden na inname zijn er sporen van in de urine terug te vinden De biologische beschikbaarheid is ##% Zwangerschap en lactatie zijn gecontraindiceerd Het middel is een uitvinding van de Let Ivars Kalviņš Volgens hem werd het in ### gegeven aan alle Sovjet-soldaten in Afghanistan Het werd ze toegediend om hun weerstand te verbeteren en ter voorkoming van ischemie.
520
www
Het wordt gebruikt in enkele <PERSOON>-Europese landen van de Europese Unie en vooral in de landen die onderdeel uitmaakten van de Sovjet-Unie Meldonium wordt geproduceerd in Letland en dus binnen de Europese Unie, maar is niet te koop in de Verenigde Staten Meldonium beschermt het hart tegen ischemie en heeft een nog onbegrepen positieve werking op de stemming Het middel vergroot het uithoudingsvermogen, waardoor het per <DATUM> door WADA op de dopinglijst is geplaatst Het middel is werkzaam door de vorming van carnitine te remmen, waarmee de stof structuurverwant is Als gevolg daarvan stijgt de spiegel van de voorloper van carnitine, die een beschermende werking op het hart uitoefent Tevens bevordert het de glycolyse en remt het de afbraak van vetzuren Het geneesmiddel voorkomt de oxidatie van vetzuren, waarbij er giftige producten in de hartspier kunnen worden gevormd Dat gebeurt door remming van het γ-butyrobetaine hydroxylase, dat de vorming van L-carnitine uit γ-butyrobetaine (GBB) faciliteert Uit proeven bleek dat de halfwaardetijd bij normaal gebruik ongeveer vijf tot vijftien uur is, maar tot enkele maanden na inname zijn er sporen van in de urine terug te vinden De biologische beschikbaarheid is ##% Zwangerschap en lactatie zijn gecontraindiceerd Het middel is een uitvinding van de Let Ivars Kalviņš Volgens hem werd het in ### gegeven aan alle Sovjet-soldaten in Afghanistan Het werd ze toegediend om hun weerstand te verbeteren en ter voorkoming van ischemie Het beschermt de atleet volgens hem tegen hartdood Eerder onderzoek gaf aan dat het geneesmiddel veelvuldig opdook in de urine van sporters Met een frequentie van #,#% in de urinemonsters overtrof het de nummer twee op de lijst van stoffen in de urine van gecontroleerde sporters met meer dan ###% Het middel werd op <DATUM> ingaande <DATUM> door de WADA op de dopinglijst geplaatst Per <DATUM> waren sinds het verbod ### atleten betrapt op het gebruik van meldonium, onder wie de Russische schaatser <PERSOON> en de tennisster <PERSOON> werden provisioneel geschorst <PERSOON> nam alle Russische atleten die betrapt waren in bescherming De Russische officials hadden volgens hem hun huiswerk beter moeten doen Op <DATUM> kwam de WADA gedeeltelijk terug op eerder genomen besluiten Ondanks de korte halfwaardetijd is de stof tot zeker enkele maanden na gebruik in het lichaam opspoorbaar Atleten die betrapt waren voor <DATUM> en waarbij minder dan # microgram Meldonium per ml bloed was aangetroffen en redelijkerwijs niet hadden kunnen weten dat ze na <DATUM> nog restanten in hun bloed konden hebben, kwamen in aanmerking voor kwijtschelding van een schorsing Het uiteindelijke besluit daartoe werd overgelaten aan de lokale anti-dopingagentschappen Een uitzondering was er voor hen die hadden toegegeven het middel te hebben gebruikt in de eerste twee maanden van het jaar ###.
515
www
tegen hartdood Eerder onderzoek gaf aan dat het geneesmiddel veelvuldig opdook in de urine van sporters Met een frequentie van #,#% in de urinemonsters overtrof het de nummer twee op de lijst van stoffen in de urine van gecontroleerde sporters met meer dan ###% Het middel werd op <DATUM> ingaande <DATUM> door de WADA op de dopinglijst geplaatst Per <DATUM> waren sinds het verbod ### atleten betrapt op het gebruik van meldonium, onder wie de Russische schaatser <PERSOON> en de tennisster <PERSOON> werden provisioneel geschorst <PERSOON> nam alle Russische atleten die betrapt waren in bescherming De Russische officials hadden volgens hem hun huiswerk beter moeten doen Op <DATUM> kwam de WADA gedeeltelijk terug op eerder genomen besluiten Ondanks de korte halfwaardetijd is de stof tot zeker enkele maanden na gebruik in het lichaam opspoorbaar Atleten die betrapt waren voor <DATUM> en waarbij minder dan # microgram Meldonium per ml bloed was aangetroffen en redelijkerwijs niet hadden kunnen weten dat ze na <DATUM> nog restanten in hun bloed konden hebben, kwamen in aanmerking voor kwijtschelding van een schorsing Het uiteindelijke besluit daartoe werd overgelaten aan de lokale anti-dopingagentschappen Een uitzondering was er voor hen die hadden toegegeven het middel te hebben gebruikt in de eerste twee maanden van het jaar ### Meldonium maakt tot #,#% uit van alle export van Letland , lid van de Europese Unie Elosulfase alfa Elosulfase alfa (handelsnaam Vimizim) is een weesgeneesmiddel voor de behandeling van het syndroom van Morquio dat wordt veroorzaakt door een tekort aan het enzym N-acetylgalactosamine-#-sulfatase Elosulfase alfa is een synthetische versie van dit enzym Elosulfase alfa is ontwikkeld door BioMarin Pharmaceutical Inc en toegelaten voor gebruik in de Verenigde Staten door de Food and Drug Administration in ### Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) heeft het middel in juni ### toegelaten op de Europese markt Het middel kan anafylaxie veroorzaken en is daarom in Amerika voorzien van een 'boxed warning', de scherpste waarschuwing die de FDA kan eisen bij een geneesmiddel dat is toegelaten Het middel kwam in maart ### in opspraak na een brief van het Zorginstituut <LOCATIE> (ZiN) aan minister <PERSOON> waarin gesteld wordt dat de werkzaamheid van elosulfase alfa onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing heeft <PERSOON> voor een behandeling met elosulfase alfa bedragen ongeveer een half miljoen euro per patiënt per jaar Het gemeten effect - loopafstand steeg van ###m met ###m, waar dat bij gemiddeld ziekteverloop ieder jaar afneemt met # meter - is beperkt Veel patiënten moesten voortijdig stoppen met behandeling vanwege serieuze bijwerkingen In juni ### werd BioMarin door een Belgische kortgedingrechter verplicht om Vimizim gratis te blijven leveren aan een jong meisje dat leed aan het syndroom van Morquio BioMarin was daar eerder dat jaar mee gestopt nadat onderhandelingen met de Belgische overheid over de terugbetaling van het middel herhaaldelijk mislukten.
550
www
Unie Elosulfase alfa Elosulfase alfa (handelsnaam Vimizim) is een weesgeneesmiddel voor de behandeling van het syndroom van Morquio dat wordt veroorzaakt door een tekort aan het enzym N-acetylgalactosamine-#-sulfatase Elosulfase alfa is een synthetische versie van dit enzym Elosulfase alfa is ontwikkeld door BioMarin Pharmaceutical Inc en toegelaten voor gebruik in de Verenigde Staten door de Food and Drug Administration in ### Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) heeft het middel in juni ### toegelaten op de Europese markt Het middel kan anafylaxie veroorzaken en is daarom in Amerika voorzien van een 'boxed warning', de scherpste waarschuwing die de FDA kan eisen bij een geneesmiddel dat is toegelaten Het middel kwam in maart ### in opspraak na een brief van het Zorginstituut <LOCATIE> (ZiN) aan minister <PERSOON> waarin gesteld wordt dat de werkzaamheid van elosulfase alfa onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing heeft <PERSOON> voor een behandeling met elosulfase alfa bedragen ongeveer een half miljoen euro per patiënt per jaar Het gemeten effect - loopafstand steeg van ###m met ###m, waar dat bij gemiddeld ziekteverloop ieder jaar afneemt met # meter - is beperkt Veel patiënten moesten voortijdig stoppen met behandeling vanwege serieuze bijwerkingen In juni ### werd BioMarin door een Belgische kortgedingrechter verplicht om Vimizim gratis te blijven leveren aan een jong meisje dat leed aan het syndroom van Morquio BioMarin was daar eerder dat jaar mee gestopt nadat onderhandelingen met de Belgische overheid over de terugbetaling van het middel herhaaldelijk mislukten BioMarin werd door de rechter verplicht het middel gratis te blijven verstrekken aan het meisje tot er een uitspraak ten gronde zou gedaan worden, of tot het middel beschikbaar zou zijn op de Belgische markt aan een redelijke prijs Angiostrongyliasis Angiostrongyliasis is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door rondwormen uit het geslacht "Angiostrongylus" Deze wormen infecteren normaal gesproken ratten en slakken, maar de mens kan incidenteel geïnfecteerd raken door het eten van besmet voedsel Angiostrongyliasis komt voor in Midden- en Zuid-Amerika met "Angiostrongylus costaricensis" als verwekker en in Zuidoost-Azië, Oceanië, Afrika en het Caribisch gebied met "Angiostrongylus cantonensis" als verwekker "Angiostrongylus" heeft normaal gesproken katoenratten ("A costaricensis"), ratten ("A cantonensis") en slakken als gastheer Volwassen wormen leven in de darmen van een rat, waarna de eieren met de ontlasting worden uitgescheiden Larven infecteren vervolgens slakken en ontwikkelen zich verder in de slakken Deze larven komen vervolgens via voedsel weer in het maag-darmkanaal van ratten De mens kan incidenteel besmet raken door het eten van voedsel dat besmet is met larven, zoals ongekookte slakken, groente verontreinigd met slakken of hun secreten, of geïnfecteerde schaaldieren "Angiostrongylus costaricensis" veroorzaakt intestinale angiostrongyliasis, een eosinofiele enteritis met symptomen die sterk lijken op die van appendicitis "Angiostrongylus cantonensis" veroorzaakt een eosinofiele meningitis <PERSOON>-koorts <PERSOON>-koorts is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het <PERSOON>-virus Deze ziekte wordt overgebracht door muggen <PERSOON>-koorts komt voor in Oceanië en oostelijk Indonesië.
565
www
rechter verplicht het middel gratis te blijven verstrekken aan het meisje tot er een uitspraak ten gronde zou gedaan worden, of tot het middel beschikbaar zou zijn op de Belgische markt aan een redelijke prijs Angiostrongyliasis Angiostrongyliasis is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door rondwormen uit het geslacht "Angiostrongylus" Deze wormen infecteren normaal gesproken ratten en slakken, maar de mens kan incidenteel geïnfecteerd raken door het eten van besmet voedsel Angiostrongyliasis komt voor in Midden- en Zuid-Amerika met "Angiostrongylus costaricensis" als verwekker en in Zuidoost-Azië, Oceanië, Afrika en het Caribisch gebied met "Angiostrongylus cantonensis" als verwekker "Angiostrongylus" heeft normaal gesproken katoenratten ("A costaricensis"), ratten ("A cantonensis") en slakken als gastheer Volwassen wormen leven in de darmen van een rat, waarna de eieren met de ontlasting worden uitgescheiden Larven infecteren vervolgens slakken en ontwikkelen zich verder in de slakken Deze larven komen vervolgens via voedsel weer in het maag-darmkanaal van ratten De mens kan incidenteel besmet raken door het eten van voedsel dat besmet is met larven, zoals ongekookte slakken, groente verontreinigd met slakken of hun secreten, of geïnfecteerde schaaldieren "Angiostrongylus costaricensis" veroorzaakt intestinale angiostrongyliasis, een eosinofiele enteritis met symptomen die sterk lijken op die van appendicitis "Angiostrongylus cantonensis" veroorzaakt een eosinofiele meningitis <PERSOON>-koorts <PERSOON>-koorts is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het <PERSOON>-virus Deze ziekte wordt overgebracht door muggen <PERSOON>-koorts komt voor in Oceanië en oostelijk Indonesië Het <PERSOON>-virus is een alfavirus Het is een enkelstrengs RNA-virus uit de Togaviridae <PERSOON>-koorts is de meest voorkomende arbovirusinfectie van Australië met jaarlijks ongeveer vijfduizend ziektegevallen In Australië komt de ziekte met name voor in de staten Noordelijk Territorium en Queensland <PERSOON>-koorts komt ook voor in de kuststreken en laaglanden van Nieuw-Guinea, de Molukken en op de westelijke Oceanische eilanden De natuurlijke gastheren zijn kangoeroes Ook de voskoesoe, paarden en mogelijk vleerhonden, katten, honden en vogels spelen een rol Als vector fungeren meerdere muggensoorten uit de geslachten "Aedes" en "Culex", waaronder zowel dag- als nachtstekers In noordelijk Australië betreft het voornamelijk "A vigilax", in zuidelijk Australië "A camptorhynchus" en in de centrale delen met name "C annulirostris" Overdracht is het gehele jaar mogelijk en met name in het regenseizoen tussen december en maart en na hevige regenval en overstromingen De kans op besmetting is het grootst in zoutwatermoerassen en plattelandsgebieden Het klinisch beeld van <PERSOON>-koorts bestaat met name uit koorts, moeheid, verlies van eetlust, pijnlijke gewrichten en symmetrische artritis van de polsen, handen, knieën, enkels en voeten De helft van de patiënten krijgt maculopapuleus exantheem op de romp en de armen en benen Zeldzamere symptomen zijn vergroting van de milt en glomerulonefritis De behandeling is symptomatisch met onder meer pijnstillers en het nastreven van een goede vochtinname De gewrichtsklachten en moeheid kunnen na doorgemaakte <PERSOON>-koorts lang aanhouden <PERSOON>-koorts is een meldingsplichtige ziekte in Australië Melioidose.
566
www
Het is een enkelstrengs RNA-virus uit de Togaviridae <PERSOON>-koorts is de meest voorkomende arbovirusinfectie van Australië met jaarlijks ongeveer vijfduizend ziektegevallen In Australië komt de ziekte met name voor in de staten Noordelijk Territorium en Queensland <PERSOON>-koorts komt ook voor in de kuststreken en laaglanden van Nieuw-Guinea, de Molukken en op de westelijke Oceanische eilanden De natuurlijke gastheren zijn kangoeroes Ook de voskoesoe, paarden en mogelijk vleerhonden, katten, honden en vogels spelen een rol Als vector fungeren meerdere muggensoorten uit de geslachten "Aedes" en "Culex", waaronder zowel dag- als nachtstekers In noordelijk Australië betreft het voornamelijk "A vigilax", in zuidelijk Australië "A camptorhynchus" en in de centrale delen met name "C annulirostris" Overdracht is het gehele jaar mogelijk en met name in het regenseizoen tussen december en maart en na hevige regenval en overstromingen De kans op besmetting is het grootst in zoutwatermoerassen en plattelandsgebieden Het klinisch beeld van <PERSOON>-koorts bestaat met name uit koorts, moeheid, verlies van eetlust, pijnlijke gewrichten en symmetrische artritis van de polsen, handen, knieën, enkels en voeten De helft van de patiënten krijgt maculopapuleus exantheem op de romp en de armen en benen Zeldzamere symptomen zijn vergroting van de milt en glomerulonefritis De behandeling is symptomatisch met onder meer pijnstillers en het nastreven van een goede vochtinname De gewrichtsklachten en moeheid kunnen na doorgemaakte <PERSOON>-koorts lang aanhouden <PERSOON>-koorts is een meldingsplichtige ziekte in Australië Melioidose Deze aandoening komt met name voor in Zuidoost-Azië en noordelijk Australië en sporadisch op andere continenten Besmetting vindt plaats via grond of water "Burkholderia pseudomallei" bevindt zich in de bodem, in water en in vegetatie Deze bacterie kan via wonden of andere beschadigingen in de huid komen of via inademing van besmette aarde of waterdruppels in de luchtwegen of door inslikken van besmette aarde of waterdruppels in het maag-darmkanaal Risicogroepen zijn mensen die werkzaam zijn in de landbouw, in mijnen of bij bouwwerkzaamheden In Australië komt melioidose voor in noordelijk Queensland, Northern Territory, Western Australia en de eilanden van Straat Torres De kans op besmetting is het grootst in het regenseizoen in december en januari Daarnaast komt de ziekte vooral voor in Zuidoost-Azië Sporadisch wordt melioidose waargenomen in<PERSOON> eilanden, Afrika en Midden- en Zuid-Amerika Melioidose kan als acute of als chronische infectie verlopen Het merendeel van de infecties blijft subklinisch met geen of nauwelijks klachten Een deel bestaat uit een huidinfectie met regionale opgezette lymfeklieren, koorts en algemene malaise Ook abces- of ulcusvorming kan optreden Melioidose kan ook een luchtweginfectie geven, variërend van een milde bronchitis tot een necrotiserende longontsteking Sepsis en overlijden kan bij progressie van melioidose optreden De behandeling van melioidose bestaat uit een combinatie van antibiotica.
510
www
aandoening komt met name voor in Zuidoost-Azië en noordelijk Australië en sporadisch op andere continenten Besmetting vindt plaats via grond of water "Burkholderia pseudomallei" bevindt zich in de bodem, in water en in vegetatie Deze bacterie kan via wonden of andere beschadigingen in de huid komen of via inademing van besmette aarde of waterdruppels in de luchtwegen of door inslikken van besmette aarde of waterdruppels in het maag-darmkanaal Risicogroepen zijn mensen die werkzaam zijn in de landbouw, in mijnen of bij bouwwerkzaamheden In Australië komt melioidose voor in noordelijk Queensland, Northern Territory, Western Australia en de eilanden van Straat Torres De kans op besmetting is het grootst in het regenseizoen in december en januari Daarnaast komt de ziekte vooral voor in Zuidoost-Azië Sporadisch wordt melioidose waargenomen in<PERSOON> eilanden, Afrika en Midden- en Zuid-Amerika Melioidose kan als acute of als chronische infectie verlopen Het merendeel van de infecties blijft subklinisch met geen of nauwelijks klachten Een deel bestaat uit een huidinfectie met regionale opgezette lymfeklieren, koorts en algemene malaise Ook abces- of ulcusvorming kan optreden Melioidose kan ook een luchtweginfectie geven, variërend van een milde bronchitis tot een necrotiserende longontsteking Sepsis en overlijden kan bij progressie van melioidose optreden De behandeling van melioidose bestaat uit een combinatie van antibiotica Pijngrens De pijngrens of pijndrempel is het punt van waaraf een toenemende prikkel als pijn wordt ervaren Dit punt is zeer subjectief, en hangt af van iemands pijntolerantie Het is mogelijk dat een identieke prikkel bij de ene persoon niet als pijnlijk wordt ervaren, en bij de andere persoon wel Ook kan de pijngrens binnen één persoon veranderen in de tijd Bij geluid als pijnprikkel is de pijngrens de geluidsdruk waarboven geluid pijnlijk wordt De pijngrens is de minimale geluidsdruk waarboven geluid buiten het oor niet slechts ongemak veroorzaakt, maar werkelijk pijn De pijngrens wordt meestal gelegd bij ### dB Dit komt overeen met een geluidsdruk van ## pascal Het exact bepalen van de pijngrens is echter niet mogelijk, ten eerste omdat het testen de proefpersonen schade kan berokkenen en ten tweede omdat elke proefpersoon zijn eigen persoonlijke pijngrens heeft; sommigen hebben pas last van pijn bij ### dB Bij mensen met hyperacusis is de pijngrens verlaagd Dit wordt wel 'recruitment' genoemd Ook een verkoudheid verlaagt de pijngrens; de stationaire luchtdruk kan dan moeilijker weg waardoor het trommelvlies onder voorspanning kan staan De pijngrens is slechts beperkt afhankelijk van de frequentie van het geluid Regelmatige blootstelling aan geluid boven de pijngrens zal gehoorschade of tinnitus veroorzaken Langdurige blootstelling aan geluid tegen de pijngrens aan kan echter ook gehoorschade veroorzaken Bij warmte of kou wordt deze door de pijnreceptoren pas gevoeld als de huid zelf deze temperatuur heeft bereikt, dus niet rechtstreeks door het warme of koude voorwerp, het warme water of de hete lucht.
506
www
pijntolerantie Het is mogelijk dat een identieke prikkel bij de ene persoon niet als pijnlijk wordt ervaren, en bij de andere persoon wel Ook kan de pijngrens binnen één persoon veranderen in de tijd Bij geluid als pijnprikkel is de pijngrens de geluidsdruk waarboven geluid pijnlijk wordt De pijngrens is de minimale geluidsdruk waarboven geluid buiten het oor niet slechts ongemak veroorzaakt, maar werkelijk pijn De pijngrens wordt meestal gelegd bij ### dB Dit komt overeen met een geluidsdruk van ## pascal Het exact bepalen van de pijngrens is echter niet mogelijk, ten eerste omdat het testen de proefpersonen schade kan berokkenen en ten tweede omdat elke proefpersoon zijn eigen persoonlijke pijngrens heeft; sommigen hebben pas last van pijn bij ### dB Bij mensen met hyperacusis is de pijngrens verlaagd Dit wordt wel 'recruitment' genoemd Ook een verkoudheid verlaagt de pijngrens; de stationaire luchtdruk kan dan moeilijker weg waardoor het trommelvlies onder voorspanning kan staan De pijngrens is slechts beperkt afhankelijk van de frequentie van het geluid Regelmatige blootstelling aan geluid boven de pijngrens zal gehoorschade of tinnitus veroorzaken Langdurige blootstelling aan geluid tegen de pijngrens aan kan echter ook gehoorschade veroorzaken Bij warmte of kou wordt deze door de pijnreceptoren pas gevoeld als de huid zelf deze temperatuur heeft bereikt, dus niet rechtstreeks door het warme of koude voorwerp, het warme water of de hete lucht Zo zal iemand in een hete sauna gaan zweten Door de verdamping van het water in het zweet wordt er warmte aan het lichaam onttrokken en koelt de huid af Een ander effect bij blootstelling aan warmte is dat de bloedvaatjes in de huid zich verwijden De hogere bloeddoorstroming die hiervan het gevolg is zorgt ervoor dat de warmte wordt afgevoerd naar een andere plek in het lichaam Door de wijd openstaande bloedvaatjes in de huid wordt deze rood Voor veel andere prikkels, zoals elektrische of tactiele prikkels, is het niet goed mogelijk om een algemene benadering van de pijngrens te bepalen omdat er erg veel variabelen zijn Er is in het verleden wel geprobeerd objectieve metingen te verrichten Er zijn medio twintigste eeuw verschillende apparaten voor pijnmeting ontwikkeld, maar dat heeft niet tot accurate dosis-effectrelaties geleid, en inmiddels zijn dergelijke instrumenten in onbruik geraakt Het begrip pijntolerantie heeft betrekking op de hoeveelheid of de intensiteit van pijn die een individu kan verdragen, zonder fysiek of emotioneel te bezwijken De pijnintensiteit waarbij de grens van pijntolerantie wordt bereikt, de "pijntolerantiedrempel", ligt hoger dan de pijngrens Evenals de pijngrens kan de pijntolerantiegrens verschillen per persoon en per tijdstip Binnen de bdsm is het fenomeen van de algolagnie bekend pijn wordt als prettig en seksueel opwindend ervaren Hypernatriëmie Hypernatriëmie is een te hoge concentratie natrium in het bloed Dit kan verschillende symptomen geven, zoals sufheid en spierzwakte en in ernstige gevallen zelfs insulten of zelfs coma.
505
www
de verdamping van het water in het zweet wordt er warmte aan het lichaam onttrokken en koelt de huid af Een ander effect bij blootstelling aan warmte is dat de bloedvaatjes in de huid zich verwijden De hogere bloeddoorstroming die hiervan het gevolg is zorgt ervoor dat de warmte wordt afgevoerd naar een andere plek in het lichaam Door de wijd openstaande bloedvaatjes in de huid wordt deze rood Voor veel andere prikkels, zoals elektrische of tactiele prikkels, is het niet goed mogelijk om een algemene benadering van de pijngrens te bepalen omdat er erg veel variabelen zijn Er is in het verleden wel geprobeerd objectieve metingen te verrichten Er zijn medio twintigste eeuw verschillende apparaten voor pijnmeting ontwikkeld, maar dat heeft niet tot accurate dosis-effectrelaties geleid, en inmiddels zijn dergelijke instrumenten in onbruik geraakt Het begrip pijntolerantie heeft betrekking op de hoeveelheid of de intensiteit van pijn die een individu kan verdragen, zonder fysiek of emotioneel te bezwijken De pijnintensiteit waarbij de grens van pijntolerantie wordt bereikt, de "pijntolerantiedrempel", ligt hoger dan de pijngrens Evenals de pijngrens kan de pijntolerantiegrens verschillen per persoon en per tijdstip Binnen de bdsm is het fenomeen van de algolagnie bekend pijn wordt als prettig en seksueel opwindend ervaren Hypernatriëmie Hypernatriëmie is een te hoge concentratie natrium in het bloed Dit kan verschillende symptomen geven, zoals sufheid en spierzwakte en in ernstige gevallen zelfs insulten of zelfs coma Wanneer de natriumconcentratie te laag is, minder dan ### mmol/L, spreekt men van een hyponatriëmie Natrium bevindt zich voornamelijk buiten de cel en bepaalt de hoeveelheid extracellulaire vloeistof Een verhoogde concentratie natrium staat gelijk aan verminderde hoeveelheid extracellulaire vloeistof Dit tekort aan extracellulaire vloeistof wordt aangevuld met vloeistof uit de cel (intracellulaire vloeistof) door middel van osmose Hierdoor krimpen de cellen Dit is vooral merkbaar in de hersenen wat de voornaamste symptomen van de hypernatriëmie veroorzaakt Wanneer er een tekort aan water in het lichaam ontstaat, wordt het dorstgevoel geactiveerd om deze krimp van de cellen te voorkomen De meest voorkomende oorzaak van een hypernatriëmie is een tekort aan water in het lichaam Dit kan komen door een verminderde inname van water of door een toegenomen verlies van water Minder vaak voorkomend is een toegenomen inname of toediening van natrium Een verminderde water inname komt vaak door een verminderd dorstgevoel Dit komt veel voor bij ouderen Ook komt een verminderde waterinname voor bij patiënten die niet kunnen aangeven dat zij dorst hebben, zoals baby's, ernstig zieken (bijvoorbeeld op een Intensive Care), patiënten na een cerebrovasculair accident, patiënten met dementie of geestelijk gehandicapten Een toegenomen waterverlies kan via verschillende wegen Een verlies van water via de nieren kan komen door een verhoogd glucose (hyperglykemie) of een verhoogd ureum komen Of door een aandoening waarbij de nieren de urine niet goed concentreren genaamd diabetes insipidus.
506
www
### mmol/L, spreekt men van een hyponatriëmie Natrium bevindt zich voornamelijk buiten de cel en bepaalt de hoeveelheid extracellulaire vloeistof Een verhoogde concentratie natrium staat gelijk aan verminderde hoeveelheid extracellulaire vloeistof Dit tekort aan extracellulaire vloeistof wordt aangevuld met vloeistof uit de cel (intracellulaire vloeistof) door middel van osmose Hierdoor krimpen de cellen Dit is vooral merkbaar in de hersenen wat de voornaamste symptomen van de hypernatriëmie veroorzaakt Wanneer er een tekort aan water in het lichaam ontstaat, wordt het dorstgevoel geactiveerd om deze krimp van de cellen te voorkomen De meest voorkomende oorzaak van een hypernatriëmie is een tekort aan water in het lichaam Dit kan komen door een verminderde inname van water of door een toegenomen verlies van water Minder vaak voorkomend is een toegenomen inname of toediening van natrium Een verminderde water inname komt vaak door een verminderd dorstgevoel Dit komt veel voor bij ouderen Ook komt een verminderde waterinname voor bij patiënten die niet kunnen aangeven dat zij dorst hebben, zoals baby's, ernstig zieken (bijvoorbeeld op een Intensive Care), patiënten na een cerebrovasculair accident, patiënten met dementie of geestelijk gehandicapten Een toegenomen waterverlies kan via verschillende wegen Een verlies van water via de nieren kan komen door een verhoogd glucose (hyperglykemie) of een verhoogd ureum komen Of door een aandoening waarbij de nieren de urine niet goed concentreren genaamd diabetes insipidus Via het maag-darmstelsel bij bijvoorbeeld (osmotische) diarree of via de longen bij een luchtweginfectie Een hypernatriëmie op basis van een toegenomen in name van natrium is zeldzaam Wanneer er een toename is van inname van natrium zal de dorstprikkel geactiveerd worden, en door de inname van water wordt de hypernatriëmie gecompenseerd Patiënten die afhankelijk zijn van toediening van vocht en natrium via een infuus lopen meer risico op een hypernatriëmie, bijvoorbeeld patiënten op een intensive care Symptomen van hypernatriëmie zijn vaak niet specifiek en er is vaak moeilijk vast te stellen of de symptomen passen bij de hypernatriëmie of bij de oorzaak van de hypernatriëmie Symptomen die kunnen optreden zijn Om de ernst en oorzaak van de hypernatriëmie te bepalen wordt er eerst een anamnese afgenomen Naar aanleiding van de anamnese kunnen er verschillende onderzoeken worden gedaan De belangrijkste onderzoeken zijn lichamelijk onderzoek, bloeddruk, bloedonderzoek en urineonderzoek Het gevaar van een hypernatriëmie is de krimp van de cellen Wanneer hersencellen krimpen kunnen de bloedvaten die rondom de hersenen zitten scheuren en zo een bloeding veroorzaken Dit kan voorkomen worden door het behandelen van deze hypernatriëmie, maar ook de behandeling van de hypernatriëmie kan gevaren met zich meebrengen Wanneer te snel vocht wordt toegediend kan het zijn dat de gekrompen hersencellen te snel of te sterk gaan opzwellen Dit wordt hersenoedeem genoemd Dat kan hersenschade opleveren en zelfs de dood tot gevolg hebben Voor dat de hypernatriëmie gecorrigeerd wordt moet de oorzaak eerst gevonden worden.
515
www
Een hypernatriëmie op basis van een toegenomen in name van natrium is zeldzaam Wanneer er een toename is van inname van natrium zal de dorstprikkel geactiveerd worden, en door de inname van water wordt de hypernatriëmie gecompenseerd Patiënten die afhankelijk zijn van toediening van vocht en natrium via een infuus lopen meer risico op een hypernatriëmie, bijvoorbeeld patiënten op een intensive care Symptomen van hypernatriëmie zijn vaak niet specifiek en er is vaak moeilijk vast te stellen of de symptomen passen bij de hypernatriëmie of bij de oorzaak van de hypernatriëmie Symptomen die kunnen optreden zijn Om de ernst en oorzaak van de hypernatriëmie te bepalen wordt er eerst een anamnese afgenomen Naar aanleiding van de anamnese kunnen er verschillende onderzoeken worden gedaan De belangrijkste onderzoeken zijn lichamelijk onderzoek, bloeddruk, bloedonderzoek en urineonderzoek Het gevaar van een hypernatriëmie is de krimp van de cellen Wanneer hersencellen krimpen kunnen de bloedvaten die rondom de hersenen zitten scheuren en zo een bloeding veroorzaken Dit kan voorkomen worden door het behandelen van deze hypernatriëmie, maar ook de behandeling van de hypernatriëmie kan gevaren met zich meebrengen Wanneer te snel vocht wordt toegediend kan het zijn dat de gekrompen hersencellen te snel of te sterk gaan opzwellen Dit wordt hersenoedeem genoemd Dat kan hersenschade opleveren en zelfs de dood tot gevolg hebben Voor dat de hypernatriëmie gecorrigeerd wordt moet de oorzaak eerst gevonden worden Terminalia (plant) Terminalia is een geslacht van grote bomen uit de familie van Combretaceae Het bevat ongeveer honderd soorten welke voorkomen in tropische regionen over de hele wereld Veel van deze soorten staan bekend als een <INSTELLING> van metabolieten, zoals triterpeen, flavonoïde en tannine Ideonella sakaiensis Ideonella sakaiensis is een staafvormige bacterie De bacterie werd ontdekt tijdens een onderzoek aan de Universiteit van Kyoto waarbij aan ### monsters van vuilstortplaatsen kleine stukjes polyethyleentereftalaat werden toegevoegd De bacterie hecht zich aan de kunststof door middel van een soort slijmdraden en besproeit ze vervolgens met een enzym dat de petmoleculen opsplitst Een tweede enzym zou de pet vervolgens verder afbreken tot tereftaalzuur en ethyleenglycol vermoeden de wetenschappers De bacterie zou door middel van evolutie deze eigenschappen hebben verworven De bacterie werd vernoemd naar de stad waar ze werd aangetroffen, Sakai <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> – Batavia, <DATUM> was een Nederlandse arts en politicus Zijn naam komt ook voor als "<PERSOON>", "<PERSOON>" en "<PERSOON>" <PERSOON> werd geboren als een van de negen kinderen van <PERSOON> en <PERSOON> Hij huwde in ### met <PERSOON>, de dochter van <PERSOON> en <PERSOON> Hij was vrijmetselaar <PERSOON-##> studeerde geneeskunde aan de <INSTELLING> en promoveerde hierin in ### Hierna was hij werkzaam als arts in Den Haag.
522
www
familie van Combretaceae Het bevat ongeveer honderd soorten welke voorkomen in tropische regionen over de hele wereld Veel van deze soorten staan bekend als een <INSTELLING> van metabolieten, zoals triterpeen, flavonoïde en tannine Ideonella sakaiensis Ideonella sakaiensis is een staafvormige bacterie De bacterie werd ontdekt tijdens een onderzoek aan de Universiteit van Kyoto waarbij aan ### monsters van vuilstortplaatsen kleine stukjes polyethyleentereftalaat werden toegevoegd De bacterie hecht zich aan de kunststof door middel van een soort slijmdraden en besproeit ze vervolgens met een enzym dat de petmoleculen opsplitst Een tweede enzym zou de pet vervolgens verder afbreken tot tereftaalzuur en ethyleenglycol vermoeden de wetenschappers De bacterie zou door middel van evolutie deze eigenschappen hebben verworven De bacterie werd vernoemd naar de stad waar ze werd aangetroffen, Sakai <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> – Batavia, <DATUM> was een Nederlandse arts en politicus Zijn naam komt ook voor als "<PERSOON>", "<PERSOON>" en "<PERSOON>" <PERSOON> werd geboren als een van de negen kinderen van <PERSOON> en <PERSOON> Hij huwde in ### met <PERSOON>, de dochter van <PERSOON> en <PERSOON> Hij was vrijmetselaar <PERSOON-##> studeerde geneeskunde aan de <INSTELLING> en promoveerde hierin in ### Hierna was hij werkzaam als arts in Den Haag Vanaf ### was <PERSOON-##> actief in het Utrechtse bestuur Hij was ook tot de opheffing in ### gedeputeerde namens <LOCATIE> in de Staten-Generaal van de Nederlanden Vervolgens was hij lid van het Utrechts departementaal bestuur Namens <LOCATIE> was hij van ### tot ### ook lid van het Comité tot <PERSOON-##>-Indische <LOCATIE> en Bezittingen dat de noodlijdende Vereenigde Oostindische Compagnie bestuurde <PERSOON-##> (Bentheim, ### - <INSTELLING>, <DATUM> , was een vroedvrouw Zij schreef een verloskundig dagboek <PERSOON-##> was de dochter van <PERSOON-##>, hofkleermaker, en Gertrud Nibberich Ze trouwde op <DATUM> in Bentheim met meesterchirurgijn <PERSOON-##> (overleden ###) en hertrouwde op <DATUM> in <INSTELLING> met <PERSOON-##> (overleden ###), burgemeester <PERSOON-##> Uit het eerste huwelijk werden vier dochters en twee zoons geboren In een praktijkjournaal van ruim vijfhonderd folio’s deed <PERSOON-##> van <DATUM> tot <DATUM> in telegramstijl verslag van duizenden verlossingen, eventuele complicaties en de afloop voor moeder en kind Haar aantekeningen vormen een uniek document dat van groot belang is voor de kennis van het vroedvrouwschap in vroeger tijden In ### werd een stichting naar haar vernoemd de <PERSOON-##> Stichting, die zich ten doel stelt de kennis van de verloskunde te bevorderen Alphaproteobacteria Alphaproteobacteria is een klasse van bacteriën, behorende tot de Proteobacteria De meesten zijn grampositief maar bij sommige parasitaire bacteriën ontbreekt Peptidoglycaan en zijn ze bijgevolg gramvariabel Hieronder volgen enkele belangrijke orden, families en geslachten van de Alphaproteobacteria Acetobacteraceae.
607
www
de opheffing in ### gedeputeerde namens <LOCATIE> in de Staten-Generaal van de Nederlanden Vervolgens was hij lid van het Utrechts departementaal bestuur Namens <LOCATIE> was hij van ### tot ### ook lid van het Comité tot <PERSOON>-Indische <LOCATIE> en Bezittingen dat de noodlijdende Vereenigde Oostindische Compagnie bestuurde <PERSOON> (Bentheim, ### - <INSTELLING>, <DATUM> , was een vroedvrouw Zij schreef een verloskundig dagboek <PERSOON> was de dochter van <PERSOON>, hofkleermaker, en Gertrud Nibberich Ze trouwde op <DATUM> in Bentheim met meesterchirurgijn <PERSOON> (overleden ###) en hertrouwde op <DATUM> in <INSTELLING> met <PERSOON> (overleden ###), burgemeester <PERSOON> Uit het eerste huwelijk werden vier dochters en twee zoons geboren In een praktijkjournaal van ruim vijfhonderd folio’s deed <PERSOON> van <DATUM> tot <DATUM> in telegramstijl verslag van duizenden verlossingen, eventuele complicaties en de afloop voor moeder en kind Haar aantekeningen vormen een uniek document dat van groot belang is voor de kennis van het vroedvrouwschap in vroeger tijden In ### werd een stichting naar haar vernoemd de <PERSOON> Stichting, die zich ten doel stelt de kennis van de verloskunde te bevorderen Alphaproteobacteria Alphaproteobacteria is een klasse van bacteriën, behorende tot de Proteobacteria De meesten zijn grampositief maar bij sommige parasitaire bacteriën ontbreekt Peptidoglycaan en zijn ze bijgevolg gramvariabel Hieronder volgen enkele belangrijke orden, families en geslachten van de Alphaproteobacteria Acetobacteraceae Genetisch onderzoek plaatst deze bacteriën bij de "Proteobacteria" en zij behoren tot de orde van de "Rhodospirillales" De familie bevat gramnegatieve bacteriën en het typegeslacht van de familie is de "Acetobacter" Volgende geslachten behoren tot de "Acetobacteraceae" Rhodospirillales De Rhodospirillales vormen een orde van bacteriën, behorende tot de klasse van Alphaproteobacteria De orde kan ingedeeld worden in twee families Tot de familie van de "Acetobacteraceae" behoren onder anderen de azijnzuurbacteriën Azijnzuurbacteriën De azijnzuurbacteriën zijn een familie bacteriën die behoren tot de Acetobacteraceae Genetisch onderzoek plaatst deze bacteriën bij de "Proteobacteria" en zij behoren tot de orde van de "Rhodospirillales" Azijnzuurbacteriën zijn gramnegatief en heterotroof en werken enkel aeroob Zij zijn alomtegenwoordigd in de natuur in de lucht Zij kunnen worden geïsoleerd uit de nectar van bloemen en van beschadigde vruchten De verspreiding van deze bacteriën gebeurt voornamelijk via fruitvliegen Zij zijn actief aanwezig in omgevingen waar ethanol wordt gevormd door fermentatie van suikers Azijnzuurbacteriën zetten suikers en ethanol om in azijnzuur, wat een negatief smaakeffect kan hebben (verzuring) bij het bierbrouwen De azijnzuurbacteriën worden onderverdeeld in # geslachten Acetobacter Acetobacter is een van de vijf geslachten van azijnzuurbacteriën Genetisch onderzoek plaatst deze bacteriën bij de "Proteobacteria" en zij behoren tot de orde van de "Rhodospirillales" Gluconobacter Gluconobacter is een van de vijf geslachten van azijnzuurbacteriën Genetisch onderzoek plaatst deze bacteriën bij de "Proteobacteria" en zij behoren tot de orde van de "Rhodospirillales" <PERSOON>.
579
www
onderzoek plaatst deze bacteriën bij de "Proteobacteria" en zij behoren tot de orde van de "Rhodospirillales" De familie bevat gramnegatieve bacteriën en het typegeslacht van de familie is de "Acetobacter" Volgende geslachten behoren tot de "Acetobacteraceae" Rhodospirillales De Rhodospirillales vormen een orde van bacteriën, behorende tot de klasse van Alphaproteobacteria De orde kan ingedeeld worden in twee families Tot de familie van de "Acetobacteraceae" behoren onder anderen de azijnzuurbacteriën Azijnzuurbacteriën De azijnzuurbacteriën zijn een familie bacteriën die behoren tot de Acetobacteraceae Genetisch onderzoek plaatst deze bacteriën bij de "Proteobacteria" en zij behoren tot de orde van de "Rhodospirillales" Azijnzuurbacteriën zijn gramnegatief en heterotroof en werken enkel aeroob Zij zijn alomtegenwoordigd in de natuur in de lucht Zij kunnen worden geïsoleerd uit de nectar van bloemen en van beschadigde vruchten De verspreiding van deze bacteriën gebeurt voornamelijk via fruitvliegen Zij zijn actief aanwezig in omgevingen waar ethanol wordt gevormd door fermentatie van suikers Azijnzuurbacteriën zetten suikers en ethanol om in azijnzuur, wat een negatief smaakeffect kan hebben (verzuring) bij het bierbrouwen De azijnzuurbacteriën worden onderverdeeld in # geslachten Acetobacter Acetobacter is een van de vijf geslachten van azijnzuurbacteriën Genetisch onderzoek plaatst deze bacteriën bij de "Proteobacteria" en zij behoren tot de orde van de "Rhodospirillales" Gluconobacter Gluconobacter is een van de vijf geslachten van azijnzuurbacteriën Genetisch onderzoek plaatst deze bacteriën bij de "Proteobacteria" en zij behoren tot de orde van de "Rhodospirillales" <PERSOON> werd in ### geboren in Ribe (Jutland), als zoon van de huisschilder <PERSOON> en <PERSOON> Het gezin was groot en arm en het was de bedoeling dat hij in de voetsporen van zijn vader zou treden <PERSOON> werd in ### privéleraar op het landgoed van Holsteinborg, met de bedoeling om leraar te worden Tijdens zijn verblijf in Holsteinborg wekte de botanicus <PERSOON>, op dat moment schoolmeester in Ørslev, de belangstelling van <PERSOON> voor de plantkunde en gaf hem emotionele en financiële steun Van ### tot ### volgde hij een driejarige cursus aan de universiteit van Kopenhagen en financierde zijn studies door het schrijven van boeken De volgende twee jaar onderwees hij natuurwetenschappen en vanaf ### werkte hij als privé-assistent bij de zoöloog Japetus Steenstrup (###–###) In ### kreeg hij een gouden medaille voor zijn essay over fungi getiteld "De danske gjødningssvampe (fungi fimicoli danici)" In ### publiceerde hij samen met <PERSOON> om <PERSOON>", <PERSOON> vertaling van het boek "De reis van de Beagle" van <PERSOON> In datzelfde jaar publiceerde hij verschillende studies over schimmels <PERSOON> studeerde vervolgens "gisting" aan het fysiologisch laboratorium van de Universiteit van Kopenhagen Op <DATUM> kreeg hij een baan in het laboratorium van brouwerij Carlsberg waar <PERSOON> zijn microscopische studies van bier startte Van ### tot ### was <PERSOON> directeur van de fysiologische afdeling van brouwerij Carlsberg.
587
www
<PERSOON> werd in ### geboren in Ribe (Jutland), als zoon van de huisschilder <PERSOON> en <PERSOON> Het gezin was groot en arm en het was de bedoeling dat hij in de voetsporen van zijn vader zou treden <PERSOON> werd in ### privéleraar op het landgoed van Holsteinborg, met de bedoeling om leraar te worden Tijdens zijn verblijf in Holsteinborg wekte de botanicus <PERSOON>, op dat moment schoolmeester in Ørslev, de belangstelling van <PERSOON> voor de plantkunde en gaf hem emotionele en financiële steun Van ### tot ### volgde hij een driejarige cursus aan de universiteit van Kopenhagen en financierde zijn studies door het schrijven van boeken De volgende twee jaar onderwees hij natuurwetenschappen en vanaf ### werkte hij als privé-assistent bij de zoöloog Japetus Steenstrup (###–###) In ### kreeg hij een gouden medaille voor zijn essay over fungi getiteld "De danske gjødningssvampe (fungi fimicoli danici)" In ### publiceerde hij samen met <PERSOON> om <PERSOON>", <PERSOON> vertaling van het boek "De reis van de Beagle" van <PERSOON> In datzelfde jaar publiceerde hij verschillende studies over schimmels <PERSOON> studeerde vervolgens "gisting" aan het fysiologisch laboratorium van de Universiteit van Kopenhagen Op <DATUM> kreeg hij een baan in het laboratorium van brouwerij Carlsberg waar <PERSOON> zijn microscopische studies van bier startte Van ### tot ### was <PERSOON> directeur van de fysiologische afdeling van brouwerij Carlsberg Hij isoleerde een pure gistcel en na deze te combineren met een suikeroplossing, produceerde deze meer gist Hij beschreef een van de gisten die gebruikt werd in lagerbieren als "Saccharomyces carlsbergensis", een naam die nog in veel wetenschappelijke publicaties gebruikt wordt Deze gist was echter voorheen al gekend onder de naam "Saccharomyces pastorianus" Tussen ### en ### publiceerde <PERSOON> dertien papers onder de algemene titel ""Undersøgelser dan Alkohol Gjaersvampenes Fysiologi og Morfologie"", die vele essentiële bijdragen aan de kennis van de "Saccharomycetes" verstrekten Saccharomyces pastorianus Saccharomyces pastorianus (biergist) is een gist, gebruikt voor de productie van ondergistende bieren (lagers) De gist zorgt voor het fermenteren van koolhydraten De gist werd in ### door de <PERSOON-##>, professor in de botanie aan de Universiteit van Erlangen, vernoemd naar <PERSOON-##> De cellen van "Saccharomyces pastorianus" zijn rond tot eirond en hebben een diameter van #–## µm De gist is ook gekend onder het synoniem Saccharomyces carlsbergensis, dat regelmatig in wetenschappelijke literatuur gebruikt wordt Deze naam wordt toegeschreven aan de Deense microbioloog <PERSOON-##> maar is echter niet correct, vermits de gist reeds in ### beschreven werd als "Saccharomyces pastorianus" door <PERSOON-##> werkte voor de Deense brouwerij Carlsberg in ### maar de gist werd pas door hem officieel beschreven als een aparte soort in ### Deze gist is het resultaat van een hybridisatie tussen twee zuivere Saccharomyces-soorten, een factor die heeft geleid tot moeilijkheden bij een goede taxonomie van deze soort Het metabolisme van "Saccharomyces pastorianus" is aeroob of anaeroob.
634
www
met een suikeroplossing, produceerde deze meer gist Hij beschreef een van de gisten die gebruikt werd in lagerbieren als "Saccharomyces carlsbergensis", een naam die nog in veel wetenschappelijke publicaties gebruikt wordt Deze gist was echter voorheen al gekend onder de naam "Saccharomyces pastorianus" Tussen ### en ### publiceerde <PERSOON> dertien papers onder de algemene titel ""Undersøgelser dan Alkohol Gjaersvampenes Fysiologi og Morfologie"", die vele essentiële bijdragen aan de kennis van de "Saccharomycetes" verstrekten Saccharomyces pastorianus Saccharomyces pastorianus (biergist) is een gist, gebruikt voor de productie van ondergistende bieren (lagers) De gist zorgt voor het fermenteren van koolhydraten De gist werd in ### door de <PERSOON>, professor in de botanie aan de Universiteit van Erlangen, vernoemd naar <PERSOON> De cellen van "Saccharomyces pastorianus" zijn rond tot eirond en hebben een diameter van #–## µm De gist is ook gekend onder het synoniem Saccharomyces carlsbergensis, dat regelmatig in wetenschappelijke literatuur gebruikt wordt Deze naam wordt toegeschreven aan de Deense microbioloog <PERSOON> maar is echter niet correct, vermits de gist reeds in ### beschreven werd als "Saccharomyces pastorianus" door <PERSOON> werkte voor de Deense brouwerij Carlsberg in ### maar de gist werd pas door hem officieel beschreven als een aparte soort in ### Deze gist is het resultaat van een hybridisatie tussen twee zuivere Saccharomyces-soorten, een factor die heeft geleid tot moeilijkheden bij een goede taxonomie van deze soort Het metabolisme van "Saccharomyces pastorianus" is aeroob of anaeroob De reacties die bij alcoholproductie plaatsvinden leveren ten opzichte van oxidatie van glucose (met zuurstof) zeer weinig energie op (# moleculen ATP per molecuul glucose anaerobe en tot ## moleculen ATP aeroob) Gist gebruikt onder anaerobe condities dus veel meer glucose dan als er wel zuurstof beschikbaar is, en produceert dan wel alcohol "Saccharomyces pastorianus" is sinds ### bekend als een soort hybride tussen "Saccharomyces cerevisiae" en een andere "Saccharomyces"-gist maar de precieze aard van zijn ouders en de juiste taxonomie blijft het onderwerp van debat Verschillende kandidaten voor de niet-cerevisiae ouder zijn voorgesteld, zoals "CBS ###" (voorheen "S monacensis") en "CBS ###" (afwisselend bekend als "S bayanus bayanus" of "S uvarum"), een stam waarvan de taxonomie ook nog fel wordt bediscussieerd Meestal wordt "CBS ###" ("Saccharomyces bayanus") toegeschreven als de tweede ouder, maar de oorsprong van de tweede ouderlijke soort is nog steeds discutabel omdat er nog niet voldoende over het genoom van de kandidaten van het niet-cerevisiae gedeelte van "S pastorianus" bewezen is Pediococcus Pediococcus is een geslacht van melkzuurbacteriën (Lactobacillales) die anaeroob en meestal aerotolerant zijn Ze zijn grampositief en zetten suikers in melkzuur om De bacteriën zijn homofermentatief en behoren tot de familie van Lactobacillaceae "Pediococcus" zijn, samen met andere melkzuurbacteriën zoals "Leuconostoc" en "Lactobacillus", verantwoordelijk voor de fermentatie van kool, waardoor zuurkool gemaakt wordt Hierbij worden de suikers in verse kool gefermenteerd tot melkzuur, die zuurkool een zure smaak en goede houdbaarheid geeft.
609
www
die bij alcoholproductie plaatsvinden leveren ten opzichte van oxidatie van glucose (met zuurstof) zeer weinig energie op (# moleculen ATP per molecuul glucose anaerobe en tot ## moleculen ATP aeroob) Gist gebruikt onder anaerobe condities dus veel meer glucose dan als er wel zuurstof beschikbaar is, en produceert dan wel alcohol "Saccharomyces pastorianus" is sinds ### bekend als een soort hybride tussen "Saccharomyces cerevisiae" en een andere "Saccharomyces"-gist maar de precieze aard van zijn ouders en de juiste taxonomie blijft het onderwerp van debat Verschillende kandidaten voor de niet-cerevisiae ouder zijn voorgesteld, zoals "CBS ###" (voorheen "S monacensis") en "CBS ###" (afwisselend bekend als "S bayanus bayanus" of "S uvarum"), een stam waarvan de taxonomie ook nog fel wordt bediscussieerd Meestal wordt "CBS ###" ("Saccharomyces bayanus") toegeschreven als de tweede ouder, maar de oorsprong van de tweede ouderlijke soort is nog steeds discutabel omdat er nog niet voldoende over het genoom van de kandidaten van het niet-cerevisiae gedeelte van "S pastorianus" bewezen is Pediococcus Pediococcus is een geslacht van melkzuurbacteriën (Lactobacillales) die anaeroob en meestal aerotolerant zijn Ze zijn grampositief en zetten suikers in melkzuur om De bacteriën zijn homofermentatief en behoren tot de familie van Lactobacillaceae "Pediococcus" zijn, samen met andere melkzuurbacteriën zoals "Leuconostoc" en "Lactobacillus", verantwoordelijk voor de fermentatie van kool, waardoor zuurkool gemaakt wordt Hierbij worden de suikers in verse kool gefermenteerd tot melkzuur, die zuurkool een zure smaak en goede houdbaarheid geeft Bepaalde Pediococcus-isolaten produceren diacetyl die een boterachtig aroma geven aan sommige wijnen (zoals Chardonnay) en een paar bierstijlen "Pediococcus" worden gebruikt als probiotica, en worden vaak toegevoegd als gunstige microben in de creatie van kaas en yoghurt Lactobacillaceae Lactobacillaceae zijn een familie bacteriën die behoren tot de orde van Lactobacillales (melkzuurbacteriën) De bacteriën zijn gramnegatief en staafvormig of sferisch, die gewoonlijk onbeweeglijk zijn en weinig of geen zuurstof nodig hebben Ze vormen geen sporen en hebben koolhydraten nodig voor de groei en fermentatie, waarbij ze voornamelijk melkzuur vormen Volgende geslachten behoren tot de Lactobacillaceae Acetobacter pasteurianus Acetobacter pasteurianus is een soort van azijnzuurbacteriën behorende tot het geslacht "Acetobacter" De bacterie is gramnegatief De soort werd vernoemd naar de <PERSOON> bioloog <PERSOON> aceti Acetobacter aceti is een soort van azijnzuurbacteriën behorende tot het geslacht "Acetobacter" "Acetobacter aceti" is de typesoort van het geslacht De bacterie is gramnegatief en beweegt zich voort door middel van een flagellum <PERSOON> bewees in ### dat deze bacterie de oorzaak was van de omzetting van ethanol naar azijnzuur Het is een goedaardig micro-organisme dat alom aanwezig is in het milieu, in alcoholbevattende ecologische niches, bloemen, vruchten, bijen, alsook in water en bodems De bacterie leeft waar fermentatie van suikers optreedt en groeit het best bij temperaturen tussen ## en ##°C en een pH-waarde die varieert tussen #,# en #,# De bacterie wordt al sinds lange tijd gebruikt in de fermentatie-industrie om azijnzuur te produceren uit alcohol.
596
www
geven aan sommige wijnen (zoals Chardonnay) en een paar bierstijlen "Pediococcus" worden gebruikt als probiotica, en worden vaak toegevoegd als gunstige microben in de creatie van kaas en yoghurt Lactobacillaceae Lactobacillaceae zijn een familie bacteriën die behoren tot de orde van Lactobacillales (melkzuurbacteriën) De bacteriën zijn gramnegatief en staafvormig of sferisch, die gewoonlijk onbeweeglijk zijn en weinig of geen zuurstof nodig hebben Ze vormen geen sporen en hebben koolhydraten nodig voor de groei en fermentatie, waarbij ze voornamelijk melkzuur vormen Volgende geslachten behoren tot de Lactobacillaceae Acetobacter pasteurianus Acetobacter pasteurianus is een soort van azijnzuurbacteriën behorende tot het geslacht "Acetobacter" De bacterie is gramnegatief De soort werd vernoemd naar de <PERSOON> bioloog <PERSOON> aceti Acetobacter aceti is een soort van azijnzuurbacteriën behorende tot het geslacht "Acetobacter" "Acetobacter aceti" is de typesoort van het geslacht De bacterie is gramnegatief en beweegt zich voort door middel van een flagellum <PERSOON> bewees in ### dat deze bacterie de oorzaak was van de omzetting van ethanol naar azijnzuur Het is een goedaardig micro-organisme dat alom aanwezig is in het milieu, in alcoholbevattende ecologische niches, bloemen, vruchten, bijen, alsook in water en bodems De bacterie leeft waar fermentatie van suikers optreedt en groeit het best bij temperaturen tussen ## en ##°C en een pH-waarde die varieert tussen #,# en #,# De bacterie wordt al sinds lange tijd gebruikt in de fermentatie-industrie om azijnzuur te produceren uit alcohol Acetobacter cerevisiae Acetobacter cerevisiae is een soort van azijnzuurbacteriën behorende tot het geslacht "Acetobacter" De bacterie is ellipsvormig tot staafvormig en gramnegatief, en komt enkelvoudig, in paren en zo nu en dan in korte ketens voor De cellen zijn onbeweeglijk en er is geen sporenvorming Na een onderzoek van ## soorten van de "Acetobacter"-familie in het laboratorium van microbiologie van de <PERSOON> werden in ### door middel van DNA-DNA-hybridisatie twee nieuwe soorten ontdekt, namelijk "Acetobacter cerevisiae" (LMG ###) en "Acetobacter malorum" (LMG ###) De bacterie werd geïsoleerd uit brouwerijen in<PERSOON> en is nauw verwant met de "Acetobacter pasteurianus" Acetobacter lambici Acetobacter lambici is een soort van azijnzuurbacteriën behorende tot het geslacht "Acetobacter" De bacterie is gramnegatief, staafvormig, katalase-positief en oxidase-negatief In ### slaagden onderzoekers van de <PERSOON> en de Vrije Universiteit Brussel de bacterie (LMG ###) te isoleren uit fermenterend lambiekbier De bacterie is nauw verwant met de "Acetobacter okinawensis" (#<DATUM> "##S rRNA" genetische overeenkomst met het type van deze soort), "Acetobacter syzygii" (##,#%), "Acetobacter fabarum" (##,#%) en "Acetobacter lovaniensis" (##,#%) DNA-DNA-hybridisatie met de types van deze soorten onthulde een matige DNA-DNA-hybridisatie met waarden van ##-##% Acetobacter malorum Acetobacter malorum is een soort van azijnzuurbacteriën behorende tot het geslacht "Acetobacter" De bacterie is ellipsvormig en gramnegatief en komen enkelvoudig of in paren voor De cellen zijn onbeweeglijk en er is geen sporenvorming.
612
www
een soort van azijnzuurbacteriën behorende tot het geslacht "Acetobacter" De bacterie is ellipsvormig tot staafvormig en gramnegatief, en komt enkelvoudig, in paren en zo nu en dan in korte ketens voor De cellen zijn onbeweeglijk en er is geen sporenvorming Na een onderzoek van ## soorten van de "Acetobacter"-familie in het laboratorium van microbiologie van de <PERSOON> werden in ### door middel van DNA-DNA-hybridisatie twee nieuwe soorten ontdekt, namelijk "Acetobacter cerevisiae" (LMG ###) en "Acetobacter malorum" (LMG ###) De bacterie werd geïsoleerd uit brouwerijen in<PERSOON> en is nauw verwant met de "Acetobacter pasteurianus" Acetobacter lambici Acetobacter lambici is een soort van azijnzuurbacteriën behorende tot het geslacht "Acetobacter" De bacterie is gramnegatief, staafvormig, katalase-positief en oxidase-negatief In ### slaagden onderzoekers van de <PERSOON> en de Vrije Universiteit Brussel de bacterie (LMG ###) te isoleren uit fermenterend lambiekbier De bacterie is nauw verwant met de "Acetobacter okinawensis" (#<DATUM> "##S rRNA" genetische overeenkomst met het type van deze soort), "Acetobacter syzygii" (##,#%), "Acetobacter fabarum" (##,#%) en "Acetobacter lovaniensis" (##,#%) DNA-DNA-hybridisatie met de types van deze soorten onthulde een matige DNA-DNA-hybridisatie met waarden van ##-##% Acetobacter malorum Acetobacter malorum is een soort van azijnzuurbacteriën behorende tot het geslacht "Acetobacter" De bacterie is ellipsvormig en gramnegatief en komen enkelvoudig of in paren voor De cellen zijn onbeweeglijk en er is geen sporenvorming De bacterie werd geïsoleerd uit een rottende appel en is nauw verwant met de "Acetobacter pasteurianus" Essure Essure is een permanente sterilisatiemethode bij vrouwen Het heeft de CE-markering in Europa sinds ### en wordt in de handel gebracht door een dochteronderneming van Bayer In de Verenigde Staten werd de methode goedgekeurd door de FDA op <DATUM> Het werd ontwikkeld als een alternatief voor het afbinden van de eileiders, de standaardprocedure voor chirurgische sterilisatie Het afbinden is een vrij grote ingreep die anesthesie vereist en door een chirurg wordt uitgevoerd Essure daarentegen kan gebeuren onder lokale verdoving door een gynaecoloog Een rapport uit ### stelde dat "Essure" veilig, minder ingrijpend en goedkoper is dan het klassieke laparoscopisch, bilateraal afbinden van de eileiders Sinds ### ligt de behandeling echter onder vuur omdat een groot aantal vrouwen klaagt over een aantal neveneffecten zoals pijn en vaginale bloedingen, kort na de ingreep, of ook van blijvende duur <PERSOON> heeft een website opgericht waarop vrouwen hun ervaringen kunnen delen Ook is er een documentaire beschikbaar op <PERSOON>, welke de gevolgen van het gebruik van Essure aankaart Er wordt een klein veertje geplaatst in allebei de eileiders waardoor er littekenweefsel ontstaat zodat het sperma van de man niet meer tot bij het eitje geraakt Het implantaat bestaat uit polyestervezels die op hun plaats gehouden worden door een binnenste roestvrij stalen veertje en een buitenste veertje van een nikkel-titanium legering Ze worden aangebracht tijdens een kijkoperatie zonder narcose via de vagina en de baarmoederhals.
602
www
Essure Essure is een permanente sterilisatiemethode bij vrouwen Het heeft de CE-markering in Europa sinds ### en wordt in de handel gebracht door een dochteronderneming van Bayer In de Verenigde Staten werd de methode goedgekeurd door de FDA op <DATUM> Het werd ontwikkeld als een alternatief voor het afbinden van de eileiders, de standaardprocedure voor chirurgische sterilisatie Het afbinden is een vrij grote ingreep die anesthesie vereist en door een chirurg wordt uitgevoerd Essure daarentegen kan gebeuren onder lokale verdoving door een gynaecoloog Een rapport uit ### stelde dat "Essure" veilig, minder ingrijpend en goedkoper is dan het klassieke laparoscopisch, bilateraal afbinden van de eileiders Sinds ### ligt de behandeling echter onder vuur omdat een groot aantal vrouwen klaagt over een aantal neveneffecten zoals pijn en vaginale bloedingen, kort na de ingreep, of ook van blijvende duur <PERSOON> heeft een website opgericht waarop vrouwen hun ervaringen kunnen delen Ook is er een documentaire beschikbaar op <PERSOON>, welke de gevolgen van het gebruik van Essure aankaart Er wordt een klein veertje geplaatst in allebei de eileiders waardoor er littekenweefsel ontstaat zodat het sperma van de man niet meer tot bij het eitje geraakt Het implantaat bestaat uit polyestervezels die op hun plaats gehouden worden door een binnenste roestvrij stalen veertje en een buitenste veertje van een nikkel-titanium legering Ze worden aangebracht tijdens een kijkoperatie zonder narcose via de vagina en de baarmoederhals Elke maand komt er nog een eitje vrij dat door het lichaam afgebroken wordt De maandelijkse cyclus blijft dus onveranderd en er vindt eveneens een bloeding plaats De sterilisatie is in principe definitief en onomkeerbaar omdat de structuur van de eileider beschadigd wordt Op <DATUM> bracht Bayer naar buiten dat de firma stopt met de verkoop van Essure buiten de Verenigde Staten Binnen de Verenigde Staten kreeg het product in ### al een box warning van de FDA Dit is de hoogst mogelijke risico waarschuwing Nepenthes pervillei Nepenthes pervillei is een vleesetende bekerplant uit de familie "Nepenthaceae" De soort is endemisch op twee eilanden van de Seychellen Mahé en Silhouette Hier groeit hij in moerasachtige gebieden en op granieten rotsgrond De soort staat op de Rode Lijst van de IUCN geklasseerd als 'kwetsbaar' "Nepenthes pervillei" onderscheidt zich van andere "Nepenthes"-soorten met een aantal unieke kenmerken Hij heeft gelijkgevormde boven- en onderbekers, geen kronkel in de rank van de bovenbekers, zwarte ovale zaden en geen kroonbladeren op de mannelijke bloemen De Britse botanicus <PERSOON> publiceerde in ### zijn monografie "Nepenthaceae" Hierin splitste hij het geslacht "Nepenthes" in twee ondergeslachten "Nepenthes pervillei" plaatste hij op basis van de afwijkende morfologie van de zaden in het monotypische "Anurosperma"; de overige soorten rekende hij tot "Eunepenthes" <PERSOON> (Knollendam, <DATUM> - <PERSOON>, <DATUM> was een Nederlands neuroloog en hoogleraar <PERSOON> werd geboren in Knollendam.
536
www
nog een eitje vrij dat door het lichaam afgebroken wordt De maandelijkse cyclus blijft dus onveranderd en er vindt eveneens een bloeding plaats De sterilisatie is in principe definitief en onomkeerbaar omdat de structuur van de eileider beschadigd wordt Op <DATUM> bracht Bayer naar buiten dat de firma stopt met de verkoop van Essure buiten de Verenigde Staten Binnen de Verenigde Staten kreeg het product in ### al een box warning van de FDA Dit is de hoogst mogelijke risico waarschuwing Nepenthes pervillei Nepenthes pervillei is een vleesetende bekerplant uit de familie "Nepenthaceae" De soort is endemisch op twee eilanden van de Seychellen Mahé en Silhouette Hier groeit hij in moerasachtige gebieden en op granieten rotsgrond De soort staat op de Rode Lijst van de IUCN geklasseerd als 'kwetsbaar' "Nepenthes pervillei" onderscheidt zich van andere "Nepenthes"-soorten met een aantal unieke kenmerken Hij heeft gelijkgevormde boven- en onderbekers, geen kronkel in de rank van de bovenbekers, zwarte ovale zaden en geen kroonbladeren op de mannelijke bloemen De Britse botanicus <PERSOON> publiceerde in ### zijn monografie "Nepenthaceae" Hierin splitste hij het geslacht "Nepenthes" in twee ondergeslachten "Nepenthes pervillei" plaatste hij op basis van de afwijkende morfologie van de zaden in het monotypische "Anurosperma"; de overige soorten rekende hij tot "Eunepenthes" <PERSOON> (Knollendam, <DATUM> - <PERSOON>, <DATUM> was een Nederlands neuroloog en hoogleraar <PERSOON> werd geboren in <LOCATIE>Tijdens zijn studie verrichtte hij onderzoek voor het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek Hij verrichtte wetenschappelijk onderzoek naar de embryonale ontwikkelingen van de baansystemen en kernen die zich in het verlengde merg bevinden Voor dit onderzoek werd hij onderscheiden door de Rijksuniversiteit <LOCATIE> Aan de hand van deze resultaten stelde hij zijn theorie van de "stimulogene fibrillaties" op Deze theorie veronderstelt dat de uitlopers afkomstig van jonge zenuwcellen uitgroeien naar de richting van waaruit herhaaldelijke prikkels werden ontvangen Hij combineerde zijn eigen theorie met de theorie van de "neurobiotaxis" opgesteld door <PERSOON> In deze nieuwe theorie stelt <PERSOON> dat een reflexboog als onderdeel van een reflexkring beschouwd kan worden Wanneer een sensibele prikkel een motorische reactie opwekt zal deze reactie de zenuwreceptor prikkelen Deze theorie is een van de grondslagen van de cybernetica Uiteindelijk voltooide hij zijn opleiding geneeskunde in ### Hij trad in het huwelijk op <DATUM> <PERSOON> met <PERSOON>, zus van <PERSOON>, echtgenote van jhr <PERSOON> Six Na zijn opleiding ging <PERSOON> aan de slag als neuropatholoog Gedurende deze periode publiceerde hij onder andere over pathologische afwijkingen binnen het zenuwstelsel In ### promoveerde hij onder <PERSOON-##> op het proefschrift "Over de ontogenese van het ruggemergsreflexapparaat met de centrale verhoudingen van de nervus sympathicus".
518
www
Tijdens zijn studie verrichtte hij onderzoek voor het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek Hij verrichtte wetenschappelijk onderzoek naar de embryonale ontwikkelingen van de baansystemen en kernen die zich in het verlengde merg bevinden Voor dit onderzoek werd hij onderscheiden door de Rijksuniversiteit <LOCATIE> Aan de hand van deze resultaten stelde hij zijn theorie van de "stimulogene fibrillaties" op Deze theorie veronderstelt dat de uitlopers afkomstig van jonge zenuwcellen uitgroeien naar de richting van waaruit herhaaldelijke prikkels werden ontvangen Hij combineerde zijn eigen theorie met de theorie van de "neurobiotaxis" opgesteld door <PERSOON> In deze nieuwe theorie stelt <PERSOON> dat een reflexboog als onderdeel van een reflexkring beschouwd kan worden Wanneer een sensibele prikkel een motorische reactie opwekt zal deze reactie de zenuwreceptor prikkelen Deze theorie is een van de grondslagen van de cybernetica Uiteindelijk voltooide hij zijn opleiding geneeskunde in ### Hij trad in het huwelijk op <DATUM> <PERSOON> met <PERSOON>, zus van <PERSOON>, echtgenote van jhr <PERSOON> Six Na zijn opleiding ging <PERSOON> aan de slag als neuropatholoog Gedurende deze periode publiceerde hij onder andere over pathologische afwijkingen binnen het zenuwstelsel In ### promoveerde hij onder <PERSOON> op het proefschrift "Over de ontogenese van het ruggemergsreflexapparaat met de centrale verhoudingen van de nervus sympathicus" Tot en met ### publiceerde hij voornamelijk over de hersenschors In deze publicaties werd de hersenschors voornamelijk op kwantitatieve wijze geanalyseerd Toen de Tweede Wereldoorlog aanbrak trachtte hij het onderwijs draaiende te houden en probeerde hij misstanden aan de kaak te stellen In ### werd hij op eigen verzoek ontslagen en in ### werd hij door de Duitsers gearresteerd als represaille voor een moordaanslag Tijdens de oorlogsjaren heeft hij enige tijd in <PERSOON> <LOCATIE> doorgebracht Toen de oorlog in ### ten einde kwam werd hij wederom aangesteld als hoogleraar histologie en microscopische anatomie Datzelfde jaar werd hij lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) Na de oorlog speelde hij een belangrijke rol bij het op gang brengen van het Leidse universitaire leven Tijdens het studiejaar ###/### vervulde hij de functie van rector magnificus In ### volgde hierop zijn benoeming als directeur van het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek Tevens werd hij benoemd tot buitengewoon hoogleraar neurobiologie aan de <PERSOON> In ### werd zijn boek "Histonomy of the cerebral cortex" uitgebracht dat door menigeen gezien wordt als de belangrijkste bijdragen <PERSOON-##> aan de wetenschap Uiteindelijk ging hij in ### met emeritaat en legde hiermee ook zijn buitengewoon hoogleraarschap en zijn positie als directeur van het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek neer <PERSOON> kwam op <DATUM> te overlijden na een lang ziektebed.
507
www
Toen de Tweede Wereldoorlog aanbrak trachtte hij het onderwijs draaiende te houden en probeerde hij misstanden aan de kaak te stellen In ### werd hij op eigen verzoek ontslagen en in ### werd hij door de Duitsers gearresteerd als represaille voor een moordaanslag Tijdens de oorlogsjaren heeft hij enige tijd in <PERSOON> <LOCATIE> doorgebracht Toen de oorlog in ### ten einde kwam werd hij wederom aangesteld als hoogleraar histologie en microscopische anatomie Datzelfde jaar werd hij lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) Na de oorlog speelde hij een belangrijke rol bij het op gang brengen van het Leidse universitaire leven Tijdens het studiejaar ###/### vervulde hij de functie van rector magnificus In ### volgde hierop zijn benoeming als directeur van het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek Tevens werd hij benoemd tot buitengewoon hoogleraar neurobiologie aan de <PERSOON> In ### werd zijn boek "Histonomy of the cerebral cortex" uitgebracht dat door menigeen gezien wordt als de belangrijkste bijdragen <PERSOON> aan de wetenschap Uiteindelijk ging hij in ### met emeritaat en legde hiermee ook zijn buitengewoon hoogleraarschap en zijn positie als directeur van het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek neer <PERSOON> kwam op <DATUM> te overlijden na een lang ziektebed Ze vond plaats van <DATUM> tot <DATUM> op de <PERSOON> (###) is een Nederlands arts, en voormalig columnist en presentator Gisolf was in de jaren zestig huisarts in <LOCATIE> en schreef daarnaast voor de <PERSOON> een column Ook was hij presentator bij de NOS met de quiz <PERSOON> Ja, <PERSOON> Nee en later met het medische programma Artsenij Hierdoor werd hij bekend als de "televisiedokter" van <LOCATIE> en stopte hij met zijn huisartsenpraktijk Later verzorgde hij ook televisieprogramma's in Duitsland Ook na zijn pensionering werkte hij nog af en toe mee aan documentaires voor de Duitse televisie Daarnaast genoot hij ook enige bekendheid als jazzmuzikant Hij speelde fluit, klarinet en saxofoon bij een aantal omroeporkesten en trad op bij het North Sea Jazzfestival Gisolf was van ### tot ### getrouwd met <PERSOON> en heeft uit dat huwelijk twee kinderen Hij woont nu met zijn Duitse echtgenote in Duitsland <PERSOON>, <DATUM> - Denver, <DATUM> was Amerikaans arts die onderzoek deed naar de natuurlijke hygiëne, voeding en de oorzaken van ziekte Tilden was de zoon van arts <PERSOON-##> en volgde zijn voorbeeld door geneeskunde te studeren aan de Eclectic Medical Institute of Cincinnati Hij behaalde zijn diploma in ### en had acht jaar een praktijk in Nokomis In ### verhuisde hij naar St <PERSOON-##> en doceerde er aan het American Medical College Hoewel hij verbonden bleef aan het college verhuisde hij in ### naar Litchfield, in ### naar Wichita en in ### naar Denver.
557
www
schreef daarnaast voor de <PERSOON> een column Ook was hij presentator bij de NOS met de quiz <PERSOON> Ja, <PERSOON> Nee en later met het medische programma Artsenij Hierdoor werd hij bekend als de "televisiedokter" van <LOCATIE> en stopte hij met zijn huisartsenpraktijk Later verzorgde hij ook televisieprogramma's in Duitsland Ook na zijn pensionering werkte hij nog af en toe mee aan documentaires voor de Duitse televisie Daarnaast genoot hij ook enige bekendheid als jazzmuzikant Hij speelde fluit, klarinet en saxofoon bij een aantal omroeporkesten en trad op bij het North Sea Jazzfestival Gisolf was van ### tot ### getrouwd met <PERSOON> en heeft uit dat huwelijk twee kinderen Hij woont nu met zijn Duitse echtgenote in Duitsland <PERSOON>, <DATUM> - Denver, <DATUM> was Amerikaans arts die onderzoek deed naar de natuurlijke hygiëne, voeding en de oorzaken van ziekte Tilden was de zoon van arts <PERSOON> en volgde zijn voorbeeld door geneeskunde te studeren aan de Eclectic Medical Institute of Cincinnati Hij behaalde zijn diploma in ### en had acht jaar een praktijk in Nokomis In ### verhuisde hij naar St <PERSOON> en doceerde er aan het American Medical College Hoewel hij verbonden bleef aan het college verhuisde hij in ### naar Litchfield, in ### naar Wichita en in ### naar Denver Tilden huwde in ### en kreeg twee dochters Tilden is vooral gekend als een scepticus van medicatie om te genezen Hij wijzigde zijn inzicht op ziekte en was ervan overtuigd dat ziekte het gevolg was van een ongezonde levensstijl en voeding Vanaf ### publiceerde hij maandelijks een tijdschrift over zijn bevindingen met als doel zijn kennis en inzichten te verspreiden Het magazine verscheen onder de namen "<PERSOON> of Health" (###-###) en "Health Review and Critique" (###-###) <PERSOON> studeerde af aan de <PERSOON> en startte een praktijk te Breslau Later specialiseerde hij zich in interne geneeskunde te Bielefeld Hij verdiepte zich onder andere in de behandeling van tuberculose en ontwikkelde een dieet (<PERSOON-##> dieet) en beweerde dat het positieve effecten had op de behandeling van tbc Later, in ###, beweerde hij dat het ook een behandeling kon zijn voor migraine en kanker In ### verliet hij het toenmalige Duitsland en verhuisde naar Wenen om vervolgens in ### naar Parijs te verhuizen In ### verhuisde hij eerst naar Londen om zich hetzelfde jaar in New York City te vestigen Hij kreeg aldaar de toestemming om geneeskunde te beoefenen en werd in ### Amerikaan staatsburger Zijn behandeling werd niet bevestigd en zijn resultaten werden hierdoor niet gepubliceerd Uiteindelijk schreef hij zelf een boek "<PERSOON-##> of ## Cases" In ### wilde zijn medische verzekering niet meer garant staan voor hem en in ### werd zijn medische vergunning ingetrokken gedurende <LEEFTIJD> jaar.
579
www
Tilden is vooral gekend als een scepticus van medicatie om te genezen Hij wijzigde zijn inzicht op ziekte en was ervan overtuigd dat ziekte het gevolg was van een ongezonde levensstijl en voeding Vanaf ### publiceerde hij maandelijks een tijdschrift over zijn bevindingen met als doel zijn kennis en inzichten te verspreiden Het magazine verscheen onder de namen "<PERSOON> of Health" (###-###) en "Health Review and Critique" (###-###) <PERSOON> studeerde af aan de <PERSOON> en startte een praktijk te Breslau Later specialiseerde hij zich in interne geneeskunde te Bielefeld Hij verdiepte zich onder andere in de behandeling van tuberculose en ontwikkelde een dieet (<PERSOON> dieet) en beweerde dat het positieve effecten had op de behandeling van tbc Later, in ###, beweerde hij dat het ook een behandeling kon zijn voor migraine en kanker In ### verliet hij het toenmalige Duitsland en verhuisde naar Wenen om vervolgens in ### naar Parijs te verhuizen In ### verhuisde hij eerst naar Londen om zich hetzelfde jaar in New York City te vestigen Hij kreeg aldaar de toestemming om geneeskunde te beoefenen en werd in ### Amerikaan staatsburger Zijn behandeling werd niet bevestigd en zijn resultaten werden hierdoor niet gepubliceerd Uiteindelijk schreef hij zelf een boek "<PERSOON> of ## Cases" In ### wilde zijn medische verzekering niet meer garant staan voor hem en in ### werd zijn medische vergunning ingetrokken gedurende <LEEFTIJD> jaar <PERSOON> (<PERSOON>(Den Haag>, <DATUM> is vice-rector en hoogleraar aan het Imperial College London Ze was eerder vice-rector magnificus van de Universiteit Leiden en als hoogleraar geneeskunde verbonden aan het <PERSOON> werd geboren als kind van twee relatief hoog opgeleide ouders, die haar stimuleerden op school Haar moeder moest echter in ###, toen ze trouwde, haar werk bij de zedenpolitie opgeven Volgens eigen zeggen is <PERSOON> deels succesvol door het zogeheten "white privilege", het voordeel dat blanke mensen hebben boven gekleurde mensen <PERSOON> studeerde geneeskunde aan de <INSTELLING>, promoveerde in Leiden en deed ook een Masters opleiding in Publieke gezondheidzorg aan de Yale University Haar carrière begon in ### bij TNO als onderzoeker in de perinatale epidemiologie Haar laatste functie van haar <LEEFTIJD> jaar bij TNO was leidinggevende van de divisie Jeugdgezondheid In ### werd zij hoogleraar in Leiden met als onderwerp Integrale preventieve gezondheidszorg voor kinderen Zij vervulde gelijktijdig bij het <INSTELLING> in <LOCATIE> een hoogleraarschap tussen ### en ### In september werd zij tevens vice-rector magnificus aan de Universiteit Leiden met als onderwerpen onderwijs, promovendibeleid en diversiteit Onder haar leiding is de Universiteit Leiden een van de koplopers geworden in de ontwikkeling van online-onderwijs, de <PERSOON-##> doet vooral onderzoek naar de rol van "gendered research", voornamelijk <PERSOON-##> In Londen wil ze haar onderzoek meer gaan richten op hetzelfde onderzoek, maar dan wereldwijd.
588
www
<PERSOON>(Den Haag>, <DATUM> is vice-rector en hoogleraar aan het Imperial College London Ze was eerder vice-rector magnificus van de Universiteit Leiden en als hoogleraar geneeskunde verbonden aan het <PERSOON> werd geboren als kind van twee relatief hoog opgeleide ouders, die haar stimuleerden op school Haar moeder moest echter in ###, toen ze trouwde, haar werk bij de zedenpolitie opgeven Volgens eigen zeggen is <PERSOON> deels succesvol door het zogeheten "white privilege", het voordeel dat blanke mensen hebben boven gekleurde mensen <PERSOON> studeerde geneeskunde aan de <INSTELLING>, promoveerde in Leiden en deed ook een Masters opleiding in Publieke gezondheidzorg aan de Yale University Haar carrière begon in ### bij TNO als onderzoeker in de perinatale epidemiologie Haar laatste functie van haar <LEEFTIJD> jaar bij TNO was leidinggevende van de divisie Jeugdgezondheid In ### werd zij hoogleraar in Leiden met als onderwerp Integrale preventieve gezondheidszorg voor kinderen Zij vervulde gelijktijdig bij het <INSTELLING> in <LOCATIE> een hoogleraarschap tussen ### en ### In september werd zij tevens vice-rector magnificus aan de Universiteit Leiden met als onderwerpen onderwijs, promovendibeleid en diversiteit Onder haar leiding is de Universiteit Leiden een van de koplopers geworden in de ontwikkeling van online-onderwijs, de <PERSOON> doet vooral onderzoek naar de rol van "gendered research", voornamelijk <PERSOON> In Londen wil ze haar onderzoek meer gaan richten op hetzelfde onderzoek, maar dan wereldwijd Zo moeten in zuidelijke landen vrouwen al op jonge leeftijd ver lopen om water te halen Als het klimaat verandert en water schaarser wordt moeten vrouwen verder lopen, hetgeen meer tijd kost en dus ten koste gaat van andere zaken zoals het volgen van een opleiding Een ander voorbeeld is het koken Vooral vrouwen en meisjes ademen ongezonde lucht in als binnenshuis wordt gekookt op houtskool of hout Bij pogingen om de ongelijke positie van vrouwen te verkleinen zou daarom ook naar andere, gezondere kookpraktijken kunnen worden gekeken <PERSOON> treedt in de publiciteit in de populaire media Zo uitte zij haar mening over het stereotiepe beeld dat bestaat over "de wetenschapper", namelijk dat de meeste mensen meteen denken aan een man <LOCATIE> heeft van ## onderzochte landen het sterkste expliciete stereotype ##% van de Nederlanders in het onderzoek brachten impliciet wetenschap meer in verband met mannen dan met vrouwen Dit verbaasde <PERSOON> niets, maar zij is er zeer bezorgd over "Het is de Nederlandse cultuur ingebakken om mannen te zien als kostwinners, en vrouwen als verzorgsters" Dit sterke Nederlandse stereotiepe denken komt ook door de mannelijk dominantie in de wetenschap In hetzelfde kader was <PERSOON> co-auteur van een advies over hoe de positie van vrouwen in de wetenschap te verbeteren, getiteld "Women, research and universities excellence without gender bias" <PERSOON> heeft diverse nevenfuncties.
535
www
al op jonge leeftijd ver lopen om water te halen Als het klimaat verandert en water schaarser wordt moeten vrouwen verder lopen, hetgeen meer tijd kost en dus ten koste gaat van andere zaken zoals het volgen van een opleiding Een ander voorbeeld is het koken Vooral vrouwen en meisjes ademen ongezonde lucht in als binnenshuis wordt gekookt op houtskool of hout Bij pogingen om de ongelijke positie van vrouwen te verkleinen zou daarom ook naar andere, gezondere kookpraktijken kunnen worden gekeken <PERSOON> treedt in de publiciteit in de populaire media Zo uitte zij haar mening over het stereotiepe beeld dat bestaat over "de wetenschapper", namelijk dat de meeste mensen meteen denken aan een man <LOCATIE> heeft van ## onderzochte landen het sterkste expliciete stereotype ##% van de Nederlanders in het onderzoek brachten impliciet wetenschap meer in verband met mannen dan met vrouwen Dit verbaasde <PERSOON> niets, maar zij is er zeer bezorgd over "Het is de Nederlandse cultuur ingebakken om mannen te zien als kostwinners, en vrouwen als verzorgsters" Dit sterke Nederlandse stereotiepe denken komt ook door de mannelijk dominantie in de wetenschap In hetzelfde kader was <PERSOON> co-auteur van een advies over hoe de positie van vrouwen in de wetenschap te verbeteren, getiteld "Women, research and universities excellence without gender bias" <PERSOON> heeft diverse nevenfuncties Zij is ook voorzitter van de wetenschapscommissie van de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen Reservoir (epidemiologie) Een reservoir of een besmettingsbron is in de epidemiologie <INSTELLING> van waaruit ziektekiemen of pathogenen zich kunnen verspreiden De ziektekiemen of pathogenen worden vanuit het reservoir door een vector op verschillende individuen of een hele populatie overgebracht Als pathogenen direct van een geïnfecteerd of ziek individu op andere individuen binnen de populatie overgedragen kunnen worden, dan kan een epidemie ontstaan Individuen of populaties die als reservoir van ziektekiemen fungeren kunnen soms symptoomloze dragers van de ziektekiemen zijn De rosse woelmuis is een reservoir voor het Puumalavirus, een ziektekiem die bij mensen een milde virale hemorragische koorts kan veroorzaken De virusziekte komt in heel Europa voor en is genoemd naar het dorpje Puumala in het zuidoosten van Finland waar de ziekteverwekker voor het eerst werd ontdekt Het Puumalavirus is een hantavirus dat via de urine, uitwerpselen en het speeksel van besmette rosse woelmuizen in het milieu terecht kan komen <PERSOON> kunnen met het Puumalavirus besmet raken door het inademen van stofdeeltjes waarop zich virusdeeltjes bevinden De jaren met veel Puulamavirusbesmettingen vallen samen met de pieken in de #- tot <LEEFTIJD>-jarige populatiedichtheidscyclus waarin zich rosse woelmuizenplagen voordoen De rosse woelmuizenpopulatie is in dit geval het enige reservoir voor de ziektekiemen en de vectoren voor de verspreiding kunnen de dode plantenresten in de strooisellaag en het stof in de lucht zijn waarop de virusdeeltjes zich bevinden De besmette stofdeeltjes kunnen door mensen en andere dieren ingeademd worden Het Puumalavirus wordt niet van mens op mens overgedragen.
522
www
de epidemiologie <INSTELLING> van waaruit ziektekiemen of pathogenen zich kunnen verspreiden De ziektekiemen of pathogenen worden vanuit het reservoir door een vector op verschillende individuen of een hele populatie overgebracht Als pathogenen direct van een geïnfecteerd of ziek individu op andere individuen binnen de populatie overgedragen kunnen worden, dan kan een epidemie ontstaan Individuen of populaties die als reservoir van ziektekiemen fungeren kunnen soms symptoomloze dragers van de ziektekiemen zijn De rosse woelmuis is een reservoir voor het Puumalavirus, een ziektekiem die bij mensen een milde virale hemorragische koorts kan veroorzaken De virusziekte komt in heel Europa voor en is genoemd naar het dorpje Puumala in het zuidoosten van Finland waar de ziekteverwekker voor het eerst werd ontdekt Het Puumalavirus is een hantavirus dat via de urine, uitwerpselen en het speeksel van besmette rosse woelmuizen in het milieu terecht kan komen <PERSOON> kunnen met het Puumalavirus besmet raken door het inademen van stofdeeltjes waarop zich virusdeeltjes bevinden De jaren met veel Puulamavirusbesmettingen vallen samen met de pieken in de #- tot <LEEFTIJD>-jarige populatiedichtheidscyclus waarin zich rosse woelmuizenplagen voordoen De rosse woelmuizenpopulatie is in dit geval het enige reservoir voor de ziektekiemen en de vectoren voor de verspreiding kunnen de dode plantenresten in de strooisellaag en het stof in de lucht zijn waarop de virusdeeltjes zich bevinden De besmette stofdeeltjes kunnen door mensen en andere dieren ingeademd worden Het Puumalavirus wordt niet van mens op mens overgedragen In beide gevallen zijn de steekmuggen de vectoren voor de verspreiding en dienen ze voor korte tijd als reservoir om de verspreiding van de ziektekiemen mogelijk te maken De ziektekiemen kunnen niet rechtstreeks van steekmug op steekmug overgebracht worden Malariaparasieten zijn eukaryoten met een ingewikkelde levenscyclus De rode bloedcellen van geïnfecteerde mensen en dieren vormen het reservoir van waaruit de parasieten zich verspreiden De parasieten kunnen niet rechtstreeks van mens op mens overgedragen worden De maaginhoud van besmette malariamuggen zijn voor malariaparasieten een onmisbaar reservoir van sporozoieten en de enige vector voor de overdracht van malaria tussen mensen of dieren De malariaparasiet blokkeert tijdens zijn ontwikkelingsstadium in de mug het spijsverteringskanaal van de geïnfecteerde mug zodat de zieke vrouwtjesmug door voedselgebrek extreem bloeddorstig wordt Daardoor zal de zieke mug zoveel mogelijk mensen steken en met malariasporozoieten infecteren De geïnfecteerde mensen kunnen de parasieten gedurende een lange tijd bij zich dragen De muggen zijn kleine reservoirs voor korte termijn die bedoeld voor de verspreiding De mens is voor de malariaparasiet een groot reservoir voor de lange termijn dat tevens voor de ontwikkeling van andere stadia in zijn levenscyclus dient Het zikavirus is een retrovirus dat in grote delen van Afrika en Zuidoost Azië voorkomt en zich sinds kort op grote schaal in Zuid-Amerika verspreidt Het zikavirus wordt door steekmuggen van mens op mens of van dier op mens en van dier op dier overgebracht.
489
www