baebee/opentune · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 0 7.5k
Tinatantiya ng World Health Organization na isa sa tatlong pagkamatay ng bagong panganak na sanggol ay dahil sa pulmonya.
Humigit - kumulang kalahati ng mga pagkamatay na ito ay maaaring maiwasan ayon sa teorya , dahil ang mga ito ay sanhi ng bakterya kung saan mayroong magagamit na mabisang bakuna.
Pulmonya ang karaniwang sakit sa buong kasaysayan ng tao.
Ang mga sintomas ay inilarawan ni Hippocrates ( c.
460 BC - 370 BC ) : Ang " peripneumonia ( pamamaga ng baga ) , at pleuritic affections ( pamamaga ng pleura ng baga ) , kung gayon ay dapat obserbahan : Kung magiging malubha ang lagnat , at kung magkakaroon ng mga pananakit sa magkabilang bahagi , o pareho , at kung hihinga , magkakaroon ng pag - ubo , at ang plema na ilalabas ay kulay mais o nangingitim - ngitim ang kulay , o kakaunti , mabula , at mapula , o mayroong anumang ibang katangian na iba sa karaniwan.
Kapag ang pulmonya ay nasa sukdulan , ang kaso ay lampas sa lunas kung hindi siya pinurga , at ito ay masama kung mayroon siya ay may dyspnoea ( kahirapa sa paghinga ) , at ang ihi ay kakaunti at masangsang , at kung ang pawis ay lumalabas sa paligid ng leeg at ulo , ang mga nasabing pawis ay masama , na nagpapatuloy mula sa pigil na paghinga , may tunog na paghinga , at pinsala ng sakit na kumokontrol dito.
" Gayunpaman , tinukoy ni Hippocrates ang pulmonya bilang sakit na " pinangalanan ng mga sinauna.
" Iniulat din niya ang mga resulta ng pagtanggal sa mga nana sa pamamagitan ng pag - oopera.
Naobserbahan ni Maimonides ( 1135 - 1204 AD ) : " Ang mga pangunahing sintomas na nangyayari sa pulmonya at ang hindi nawawala ay ang mga sumusunod : labis na mataas na lagnat , masakit pamamaga ng pleura na pananakit sa tagiliran , maikling mabilis na mga paghinga , pabagu - bagong pulso at pag - ubo.
" Ang klinikal na paglalarawan na ito ay medyo pareho sa mga makikita sa mga makabagong aklat - aralin , at ipinakita nito ang lawak ng medikal na kaalaman sa pamamagitan ng Middle Ages hanggang sa ika - 19na siglo.
Si Edwin Klebs ang unang nakaobserba ng bakterya sa mga daanan ng hangin ng mga taong namatay dahil sa pulmonya noong 1875.
Ang inisyal na ginawa para matukoy ang dalawang karaniwang nagdudulot na bakterya na Streptococcus pneumoniae at Klebsiella pneumoniae ay isinagawa ni Carl Friedlander at Albert Frankel noong 1882 at 1884 , nang magkahiwalay.
Ipinakilala ng inisyal na ginawa ni Friedlander ang Gram stain , isang mahalagang pagsusuri sa laboratoryo na ginagamit pa rin ngayon para matukoy at mauri ang mga bakterya.
Ang dokumento ni Christian Gram na naglalarawan sa pamamaraan noong 1884 ay nakatulong para malaman ang kaibhan ng dalawang bakterya , at ipinakita na ang pulmonya ay maaaring maging dulot ng mahigit sa isang mikroorganismo.
Si Sir William Osler , kilala bilang " ang ama ng modernong medisina , " ay tinanggap ang pagkamatay at pagkabalda na sanhi ng pulmonya , na inilalarawan bilang ang " kapitan ng kamatayan ng tao " noong 1918 , dahil nalampasan nito ang tuberkulosis bilang isa sa mga nangungunang dahilan ng pagkamatay sa panahon na ito.
Ang katagang ito ay orihinal na nilikha ni John Bunyan bilang pagtukoy sa " pagkonsumo sa katawan " ( sanhi ng tuberkulosis ).
Inilarawan din ni Osler ang pulmonya bilang " ang kaibigan ng matanda " dahil ang kamatayan ay kadalasang mabilis at hindi masakit subali ' t sa katunayan mayroon namang mas mabagal na mga masakit na paraan para mamatay.
Maraming mga pagsulong noong 1900s ang nagpabuti sa kinalabasan para sa mga may pulmonya.
Sa pagdating ng penicillin at iba pang mga antibiyotiko , makabagong mga pamamaraan sa pag - oopera , at intensibong pangangalaga sa ika - 20 siglo , ang pagkamatay dahil sa pulmonya ay umaabot sa 30 % , na biglang bumaba sa maunlad na mga bansa.
Ang pagbabakuna sa mga sanggol laban sa Haemophilus influenzae type B ay nagsimula noong 1988 at humantong sa kapansin - pansing pagbaba kaagad ng mga kaso pagkatapos ng pagbabakuna.
Ang pagbabakuna sa mga nasa hustong gulang laban saStreptococcus pneumoniae ay nagsimula noong 1977 , at sa mga bata noong 2000 , na nagresulta ng parehong pagbaba.
Dahil sa mataas na pasan ng sakit sa mga mahirap na bansa at napakababang kamalayan sa sakit sa mga maunlad na bansa , ang pandaigdigang komunidad ng kalusugan ay idineklara ang ika - 12 ng Nobyembre na Pandaigdigang Araw ng Pulmonya , isang araw gumawa ng aksiyon ang mga nagmamalasakit na mamamayan at tagagawa ng patakaran laban sa sakit.
Ang pandaigidigang pangkabuhayang gastos ng komunidad na natamo dahil sa pulmonya ay tinatayang nasa $ 17 bilyon.
Ang pulmonya o pamamaga ng baga ( Ingles : pneumonia ) , binabaybay ding pulmunia o pulmuniya , baga o karamdaman ng baga at ng sistemang respiratoryo.
Ang baga ay naglalaman ng maraming maliliit na mga bulbo , mga bumbilya , o mga sako na tinatawag na mga alveolus ( isahan ) o alveoli ( maramihan ).
Nakakatulong ito sa pag - alis ng oksiheno mula sa hangin.
Sa kaso ng pulmonya , ang mga sako ay nagiging maga.
Napupuno sila ng mga pluwido , at hindi makasipsip ng sapat na oksiheno , hindi katulad ng dati.
Maaaring dulot ang pulmonya ng bakterya , birus , punggus , o parasito.
Maaari rin itong sanhi ng kimikal o pisikal na pinsalang nagawa sa mga baga.
Maaari ring magresulta sa pulmonya ang ibang mga karamdaman , katulad ng pag - abuso sa alak o alkohol o kanser sa baga.
U

L *F B > b " 2 2 G G ' p H e

5 a b P
} c & B ( E v , ( a ) . & R o r ! " k# # $ q% % d& ' ' ( ( ) ) P* + x+ :, , 7- - . . 9/ .0 r0 0 1 Z2 2 m3 3 4 S5 5 6 y6
7 x7 7 n8 8 8 59 p9 9 : : R; < t< < < T G> > !? ? 8 A ?B C oC D cD 2E E PF F QG G _H H dI I J (K K 2L L ^M 6N N CO P P /Q Q R GS S T NT U U vV W ZW W %X X `Y Y eZ [ [ R\ 1] 5^ _ _ _ _ _ ` ` ` ` ` a b b c c $c $c d e e f dg h h i >j j Tk k [l m m kn n so o p kq 2r s Ns Gt Mu u w tx wy y z z n{ ,\| {\| 0} }
~ s~ F Q h { d v 6 } A U O I 9 9 Q Q D { { + 3 3 F F 3 k e V g / G O R U \ _ b e h k o r u x { ~ O g d # f f q q f R < [ & & Q 6 { ) Y , V T E
& Z V c c q q 7 R ! G Q x ) ? _ v f n G 9 i ? J G d 4 4

k < < 6 ( ( 4 4 a + n / J J h 8 R ' H 3 % &
n )

B V J N / r :
q F # X! j" " <#
$ X% % K& '' ' C( ( K* + , - U. . / 70 0 1 E2 2 4 C4 4 z5 5 6 7 O8 8 9 h: ); < < M > > A aA A jB B fC C D D E ZF F G G H \I I DJ J 4K K SL OM fN O P xP #Q Q R ~S T T V W Y &Z [ [ 2\ O] ] o^ ^ _ ` b b c ~d 2e e f 4g g %h h i #j fk m m $n n n o p sq q r zs s t u v w x y y z z W{ \| \| \| } C~ ~ T d r K M ( v \| g F , x : e w & & 9 c 3 c ) n ] " 3 \| 0 } J E / 3 2 l ; , } E ] & g G z F [ U M r ( C z R . o E v
N % U ( m
L ! Y 1 d 7 h
< v

I & _ 6 t Q ' o M + g S ! -" " h# $ $ 9% % w& ' ' Q( ( ) 0* * * * * * 2+ 2+ F+ F+ + + + + s, m- - . . / q/ / 00 u2 4 4 74 74 4 &5 5 6 n6
7 7 28 8 T9 : : : : ; < > ? / A eB 7C C D D *F Ang mga taong may pulmonya ay karaniwang nahihirapan sa paghinga.
Maaari rin silang umuubo , o may nararamdamang hapdi sa lugar ng dibdib.
Ang paglulunas ng pulmonya ay naaayon sa kung ano ang sanhi ng karamdaman.
Kapag dulot ng bakterya , magagamit ang antibiyotiko upang gamutin ito.
Ang salitang Ingles na pneumonitis ay tumutukoy sa pamamaga ( inplamasyon ) ng baga ; ang pulmonya ay tumutukoy sa pamamaga ng baga , kadalasang dahil sa impeksiyon subalit minsang hindi nakakaimpeksiyon , na may karagdagang tampok ng konsolidasyon pulmonaryo ( konsolidasyong pambaga ).
Ang pulmonya ay maaaring uri - uriin sa maraming mga pamamaraan.
Pinaka pangkaraniwang ikinaklasipika ito ayon sa kung saan o kung paano ito nakuha ( pulmonyang nakuha sa pamayanan , pulmonya dahil sa aspirasyon , pulmonyang kaugnay ng pangangalagang pangkalusugan , pulmonyang nakuha mula sa ospital , at pulmonyang may kaugnayan sa bentilador ) , ngunit maaari ring iklasipika ayon sa nasasakop na pook ng baga na apektado ( pulmonyang panglobo , pulmonyang bronkiyal at malubhang pulmonyang interstisyal ) , o dahil sa nagsasanhing organismo.
Ang pulmonya sa mga bata ay maaaring makapagdagdag ng klasipikasyon ayon sa mga tanda at mga sintomas bilang hindi malubha ( hindi grabe ) , malubha ( grabe ) , o napakalubha ( napakagrabe ).
Bibliyograpiya.
Lagusan ng itlog
Ang mga lagusan ng itlog o lagusang - itlog ( Ingles : fallopian tube , oviduct ) ay ang dalawang makitid na tukil o tubo na nagmumula sa bahay - itlog ng isang mamalyang babae patungo sa bahay - bata ( sinapupunan ).
Nalalatagan ang daanang ito ng mga tila mga buhok o balahibong kayarian.
Tinatawag din itong fallopia.
Panlaban ng katawan
Ang panlaban ng katawan o pangontra ng katawan laban sa sakit ( Ingles : antibody o " panlaban laban sa katawan " ) , tinatawag ding imyunoglobulina ( may sagisag na Ig ) , ay isang protina sa dugong nabubuo at lumalabas bilang reaksiyon ng katawan laban sa sakit o upang malabanan ang lason na sanhi ng ibang klase ng sustansiya ; katulad halimbawa na ng ilang mga protina at mga polisakarida ( mga polysaccharide ).
Isa ito sa ilang bilang ng mga sustansiyang nililikha ng katawan upang mapaglabanan ang ilang kilos , galaw , o aksiyon ng mapaminsalang mga mikrobyo.
Selula
Sa biyolohiya , ang selula ( na sa Ingles ay tinatawag na cell ) ay ang pinakapayak na kayarian ng mga buhay na organismo.
Ito ang pinakamaliit na unit ng buhay na inuuri bilang isang buhay na bagay at karaniwang tiantawag na mga blokeng pangtayo ng buhay.
Ang mga organismo ay maaaring uriin bilang uniselular na binubuo lamang ng isang selula gaya ng bacteria at multiselular na binubuo ng maraming mga selula gaya ng mga halaman at hayop.
Ang tao ay naglalaman ng mga 100 trilyong selula.
Ang isang tipikal na selula ay may sukat 10 mm at ang tipikal na masa ( mass ) ay 1 nanogramo.
Ang pinakasukdulang mga selula sa tao ay :.
Ang selula ay natuklasan ni Robert Hooke noong 1665.
Noong 1835 , bago ang teoriyang pinal na selula ay nabuo , natuklasan ni Jan Evangelista Purkyne ang mga maliit na granula ( granules ) habang tumitingin sa mga tisyu ng halaman sa ilalim ng mikroskopyo.
Ang teoriya ng selula na unang binuo nina Matthias Jakob Schleiden at Theodor Schwann noong 1839 ay nagsasaad ng mga sumusunod :.
Ang salitang selula ay nagmula sa salitang Latin na cellula na nangangahulugang " isang maliit na kwarto ".
Ang salitang naglalarawan para sa pinakamaliit na buhay na istrakturang bioholikal ay inimbento ni Robert Hooke sa isang aklat na kanyang inilimbag noong 1665 nang kanyang ikumpara ang mga selula ng tapon ( cork ) na kanyang nakita sa mikroskopya sa mga maliliit na kwartong tinitirhan ng mga monghe.
Mayroong dalawang uri ng mga selula : ang eukaryotiko at prokaryotiko.
Ang mga selulang prokaryotiko ay karaniwang independiyente samantalang ang mga selulang eukaryotiko ay karaniwang matatagpuan sa mga organismong multiselular.
Ang selulang prokaryote ay mas simple kaya ito ay mas maliit kesa sa selulang eukaryote.
May dalwang uri ng prokayorte : bacteria at archae.
Ang parehong ito ay nagsasalo ng parehong istraktura.
Ang materyal na nuclear ng isang selulang prokaryotiko ay binubuo ng isang kromosoma na direktang nakadikit sa cytoplasma.
Dito , ang mga hindi matukoy na rehiyong nuclear sa cytoplasma ay tinatawag na nucleoid.
Ang isang selulang prokaryotiko ay may tatlong rehiyong arkitektural :.
Ang mga halaman , hayop , fungi , malusak na mga amag , protozoa at algae ay mga eukaryotiko.
Ang mga selulang ito ay 15 beses na mas malawak kesa sa isang tipikal na prokaryote at maaaring mga 1000 beses na mas malaki sa bolyum.
Ang pinakamalaking pagkakaiba sa pagitan ng mga prokaryote at eukaryote ay ang mga selulang eukaryote ay naglalaman ng tinatakdaan - membrano na mga kompartmento ( paghahati ) kung saan ang mga spesipikong metabolikong mga gawain ay nangyayari.
Ang pinakamahalaga sa mga ito ang nucleus ng selula na isang nahihiwalay ng membranong kompartmento na naglalaman ng DNA ng isang selulang eukaryotiko.
Ang nucleus na ito ang nagbibigay ng pangalan sa eukaryote na nangangahulugang " totoong nucleus ".
Ang ibang mga pagkakaiba ang sumusunod :.
Ang lahat ng mga selula kahit ito ay prokaryotiko o eukaryotiko ay may membrano ( membrane ) na pumapalibot sa selula at humihiwalay sa loob nito mula sa kapaligiran , nangangasiwa sa kung ano ang mga bagay na labas pasok ( na selektibong matatagos ) at nagpapanatili ng elektrikong potensiyal ng selula.
Sa loob ng membrano , ang isang maalat ng cytoplasma ang kumukuha ng halos lahat na bolyum ng selula.
Ang lahat ng mga selula ay nag - aangkin ng DNA na isang hereditaryong ( pagmamana ) materyal ng mga gene gayundin ng RNA na naglalaman ng mga impormasyong kinakailangan upang lumikha ng iba 't ibang uri ng mga protina gaya ng mga ensaym na pangunahing makinarya ng selula.
Mayroon ding iba 't ibang uri ng mga biomolekula sa selula.
Ang cytoplasma ng isang selula ay napapalibutan ng membrano ng selula o membranong plasma.
Ang membranong plasma sa mga halaman at prokaryote ay karaniwang natatakpan ng isang pader ng selula.

Tinatantiya ng World Health Organization na isa sa tatlong pagkamatay ng bagong panganak na sanggol ay dahil sa pulmonya.

Humigit - kumulang kalahati ng mga pagkamatay na ito ay maaaring maiwasan ayon sa teorya , dahil ang mga ito ay sanhi ng bakterya kung saan mayroong magagamit na mabisang bakuna.

Pulmonya ang karaniwang sakit sa buong kasaysayan ng tao.

Ang mga sintomas ay inilarawan ni Hippocrates ( c.

460 BC - 370 BC ) : Ang " peripneumonia ( pamamaga ng baga ) , at pleuritic affections ( pamamaga ng pleura ng baga ) , kung gayon ay dapat obserbahan : Kung magiging malubha ang lagnat , at kung magkakaroon ng mga pananakit sa magkabilang bahagi , o pareho , at kung hihinga , magkakaroon ng pag - ubo , at ang plema na ilalabas ay kulay mais o nangingitim - ngitim ang kulay , o kakaunti , mabula , at mapula , o mayroong anumang ibang katangian na iba sa karaniwan.

Kapag ang pulmonya ay nasa sukdulan , ang kaso ay lampas sa lunas kung hindi siya pinurga , at ito ay masama kung mayroon siya ay may dyspnoea ( kahirapa sa paghinga ) , at ang ihi ay kakaunti at masangsang , at kung ang pawis ay lumalabas sa paligid ng leeg at ulo , ang mga nasabing pawis ay masama , na nagpapatuloy mula sa pigil na paghinga , may tunog na paghinga , at pinsala ng sakit na kumokontrol dito.

" Gayunpaman , tinukoy ni Hippocrates ang pulmonya bilang sakit na " pinangalanan ng mga sinauna.

" Iniulat din niya ang mga resulta ng pagtanggal sa mga nana sa pamamagitan ng pag - oopera.

Naobserbahan ni Maimonides ( 1135 - 1204 AD ) : " Ang mga pangunahing sintomas na nangyayari sa pulmonya at ang hindi nawawala ay ang mga sumusunod : labis na mataas na lagnat , masakit pamamaga ng pleura na pananakit sa tagiliran , maikling mabilis na mga paghinga , pabagu - bagong pulso at pag - ubo.

" Ang klinikal na paglalarawan na ito ay medyo pareho sa mga makikita sa mga makabagong aklat - aralin , at ipinakita nito ang lawak ng medikal na kaalaman sa pamamagitan ng Middle Ages hanggang sa ika - 19na siglo.

Si Edwin Klebs ang unang nakaobserba ng bakterya sa mga daanan ng hangin ng mga taong namatay dahil sa pulmonya noong 1875.

Ang inisyal na ginawa para matukoy ang dalawang karaniwang nagdudulot na bakterya na Streptococcus pneumoniae at Klebsiella pneumoniae ay isinagawa ni Carl Friedlander at Albert Frankel noong 1882 at 1884 , nang magkahiwalay.

Ipinakilala ng inisyal na ginawa ni Friedlander ang Gram stain , isang mahalagang pagsusuri sa laboratoryo na ginagamit pa rin ngayon para matukoy at mauri ang mga bakterya.

Ang dokumento ni Christian Gram na naglalarawan sa pamamaraan noong 1884 ay nakatulong para malaman ang kaibhan ng dalawang bakterya , at ipinakita na ang pulmonya ay maaaring maging dulot ng mahigit sa isang mikroorganismo.

Si Sir William Osler , kilala bilang " ang ama ng modernong medisina , " ay tinanggap ang pagkamatay at pagkabalda na sanhi ng pulmonya , na inilalarawan bilang ang " kapitan ng kamatayan ng tao " noong 1918 , dahil nalampasan nito ang tuberkulosis bilang isa sa mga nangungunang dahilan ng pagkamatay sa panahon na ito.

Ang katagang ito ay orihinal na nilikha ni John Bunyan bilang pagtukoy sa " pagkonsumo sa katawan " ( sanhi ng tuberkulosis ).

Inilarawan din ni Osler ang pulmonya bilang " ang kaibigan ng matanda " dahil ang kamatayan ay kadalasang mabilis at hindi masakit subali ' t sa katunayan mayroon namang mas mabagal na mga masakit na paraan para mamatay.

Maraming mga pagsulong noong 1900s ang nagpabuti sa kinalabasan para sa mga may pulmonya.

Sa pagdating ng penicillin at iba pang mga antibiyotiko , makabagong mga pamamaraan sa pag - oopera , at intensibong pangangalaga sa ika - 20 siglo , ang pagkamatay dahil sa pulmonya ay umaabot sa 30 % , na biglang bumaba sa maunlad na mga bansa.

Ang pagbabakuna sa mga sanggol laban sa Haemophilus influenzae type B ay nagsimula noong 1988 at humantong sa kapansin - pansing pagbaba kaagad ng mga kaso pagkatapos ng pagbabakuna.

Ang pagbabakuna sa mga nasa hustong gulang laban saStreptococcus pneumoniae ay nagsimula noong 1977 , at sa mga bata noong 2000 , na nagresulta ng parehong pagbaba.

Dahil sa mataas na pasan ng sakit sa mga mahirap na bansa at napakababang kamalayan sa sakit sa mga maunlad na bansa , ang pandaigdigang komunidad ng kalusugan ay idineklara ang ika - 12 ng Nobyembre na Pandaigdigang Araw ng Pulmonya , isang araw gumawa ng aksiyon ang mga nagmamalasakit na mamamayan at tagagawa ng patakaran laban sa sakit.

Ang pandaigidigang pangkabuhayang gastos ng komunidad na natamo dahil sa pulmonya ay tinatayang nasa $ 17 bilyon.

Ang pulmonya o pamamaga ng baga ( Ingles : pneumonia ) , binabaybay ding pulmunia o pulmuniya , baga o karamdaman ng baga at ng sistemang respiratoryo.

Ang baga ay naglalaman ng maraming maliliit na mga bulbo , mga bumbilya , o mga sako na tinatawag na mga alveolus ( isahan ) o alveoli ( maramihan ).

Nakakatulong ito sa pag - alis ng oksiheno mula sa hangin.

Sa kaso ng pulmonya , ang mga sako ay nagiging maga.

Napupuno sila ng mga pluwido , at hindi makasipsip ng sapat na oksiheno , hindi katulad ng dati.

Maaaring dulot ang pulmonya ng bakterya , birus , punggus , o parasito.

Maaari rin itong sanhi ng kimikal o pisikal na pinsalang nagawa sa mga baga.

Maaari ring magresulta sa pulmonya ang ibang mga karamdaman , katulad ng pag - abuso sa alak o alkohol o kanser sa baga.

U

L *F B > b " 2 2 G G ' p H e

5 a b P

} c & B ( E v , ( a ) . & R o r ! " k# # $ q% % d& ' ' ( ( ) ) P* + x+ :, , 7- - . . 9/ .0 r0 0 1 Z2 2 m3 3 4 S5 5 6 y6

7 x7 7 n8 8 8 59 p9 9 : : R; < t< < < T G> > !? ? 8 A ?B C oC D cD 2E E PF F QG G _H H dI I J (K K 2L L ^M 6N N CO P P /Q Q R GS S T NT U U vV W ZW W %X X `Y Y eZ [ [ R\ 1] 5^ _ _ _ _ _ ` ` ` ` ` a b b c c $c $c d e e f dg h h i >j j Tk k [l m m kn n so o p kq 2r s Ns Gt Mu u w tx wy y z z n{ ,| {| 0} }

~ s~ F Q h { d v 6 } A U O I 9 9 Q Q D { { + 3 3 F F 3 k e V g / G O R U \ _ b e h k o r u x { ~ O g d # f f q q f R < [ & & Q 6 { ) Y , V T E

& Z V c c q q 7 R ! G Q x ) ? _ v f n G 9 i ? J G d 4 4

k < < 6 ( ( 4 4 a + n / J J h 8 R ' H 3 % &

n )

B V J N / r :

q F # X! j" " <#

$ X% % K& '' ' C( ( K* + , - U. . / 70 0 1 E2 2 4 C4 4 z5 5 6 7 O8 8 9 h: ); < < M > > A aA A jB B fC C D D E ZF F G G H \I I DJ J 4K K SL OM fN O P xP #Q Q R ~S T T V W Y &Z [ [ 2\ O] ] o^ ^ _ ` b b c ~d 2e e f 4g g %h h i #j fk m m $n n n o p sq q r zs s t u v w x y y z z W{ | | | } C~ ~ T d r K M ( v | g F , x : e w & & 9 c 3 c ) n ] " 3 | 0 } J E / 3 2 l ; , } E ] & g G z F [ U M r ( C z R . o E v

N % U ( m

L ! Y 1 d 7 h

< v

I & _ 6 t Q ' o M + g S ! -" " h# $ $ 9% % w& ' ' Q( ( ) 0* * * * * * 2+ 2+ F+ F+ + + + + s, m- - . . / q/ / 00 u2 4 4 74 74 4 &5 5 6 n6

7 7 28 8 T9 : : : : ; < > ? / A eB 7C C D D *F Ang mga taong may pulmonya ay karaniwang nahihirapan sa paghinga.

Maaari rin silang umuubo , o may nararamdamang hapdi sa lugar ng dibdib.

Ang paglulunas ng pulmonya ay naaayon sa kung ano ang sanhi ng karamdaman.

Kapag dulot ng bakterya , magagamit ang antibiyotiko upang gamutin ito.

Ang salitang Ingles na pneumonitis ay tumutukoy sa pamamaga ( inplamasyon ) ng baga ; ang pulmonya ay tumutukoy sa pamamaga ng baga , kadalasang dahil sa impeksiyon subalit minsang hindi nakakaimpeksiyon , na may karagdagang tampok ng konsolidasyon pulmonaryo ( konsolidasyong pambaga ).

Ang pulmonya ay maaaring uri - uriin sa maraming mga pamamaraan.

Pinaka pangkaraniwang ikinaklasipika ito ayon sa kung saan o kung paano ito nakuha ( pulmonyang nakuha sa pamayanan , pulmonya dahil sa aspirasyon , pulmonyang kaugnay ng pangangalagang pangkalusugan , pulmonyang nakuha mula sa ospital , at pulmonyang may kaugnayan sa bentilador ) , ngunit maaari ring iklasipika ayon sa nasasakop na pook ng baga na apektado ( pulmonyang panglobo , pulmonyang bronkiyal at malubhang pulmonyang interstisyal ) , o dahil sa nagsasanhing organismo.

Ang pulmonya sa mga bata ay maaaring makapagdagdag ng klasipikasyon ayon sa mga tanda at mga sintomas bilang hindi malubha ( hindi grabe ) , malubha ( grabe ) , o napakalubha ( napakagrabe ).

Bibliyograpiya.

Lagusan ng itlog

Ang mga lagusan ng itlog o lagusang - itlog ( Ingles : fallopian tube , oviduct ) ay ang dalawang makitid na tukil o tubo na nagmumula sa bahay - itlog ng isang mamalyang babae patungo sa bahay - bata ( sinapupunan ).

Nalalatagan ang daanang ito ng mga tila mga buhok o balahibong kayarian.

Tinatawag din itong fallopia.

Panlaban ng katawan

Ang panlaban ng katawan o pangontra ng katawan laban sa sakit ( Ingles : antibody o " panlaban laban sa katawan " ) , tinatawag ding imyunoglobulina ( may sagisag na Ig ) , ay isang protina sa dugong nabubuo at lumalabas bilang reaksiyon ng katawan laban sa sakit o upang malabanan ang lason na sanhi ng ibang klase ng sustansiya ; katulad halimbawa na ng ilang mga protina at mga polisakarida ( mga polysaccharide ).

Isa ito sa ilang bilang ng mga sustansiyang nililikha ng katawan upang mapaglabanan ang ilang kilos , galaw , o aksiyon ng mapaminsalang mga mikrobyo.

Selula

Sa biyolohiya , ang selula ( na sa Ingles ay tinatawag na cell ) ay ang pinakapayak na kayarian ng mga buhay na organismo.

Ito ang pinakamaliit na unit ng buhay na inuuri bilang isang buhay na bagay at karaniwang tiantawag na mga blokeng pangtayo ng buhay.

Ang mga organismo ay maaaring uriin bilang uniselular na binubuo lamang ng isang selula gaya ng bacteria at multiselular na binubuo ng maraming mga selula gaya ng mga halaman at hayop.

Ang tao ay naglalaman ng mga 100 trilyong selula.

Ang isang tipikal na selula ay may sukat 10 mm at ang tipikal na masa ( mass ) ay 1 nanogramo.

Ang pinakasukdulang mga selula sa tao ay :.

Ang selula ay natuklasan ni Robert Hooke noong 1665.

Noong 1835 , bago ang teoriyang pinal na selula ay nabuo , natuklasan ni Jan Evangelista Purkyne ang mga maliit na granula ( granules ) habang tumitingin sa mga tisyu ng halaman sa ilalim ng mikroskopyo.

Ang teoriya ng selula na unang binuo nina Matthias Jakob Schleiden at Theodor Schwann noong 1839 ay nagsasaad ng mga sumusunod :.

Ang salitang selula ay nagmula sa salitang Latin na cellula na nangangahulugang " isang maliit na kwarto ".

Ang salitang naglalarawan para sa pinakamaliit na buhay na istrakturang bioholikal ay inimbento ni Robert Hooke sa isang aklat na kanyang inilimbag noong 1665 nang kanyang ikumpara ang mga selula ng tapon ( cork ) na kanyang nakita sa mikroskopya sa mga maliliit na kwartong tinitirhan ng mga monghe.

Mayroong dalawang uri ng mga selula : ang eukaryotiko at prokaryotiko.

Ang mga selulang prokaryotiko ay karaniwang independiyente samantalang ang mga selulang eukaryotiko ay karaniwang matatagpuan sa mga organismong multiselular.

Ang selulang prokaryote ay mas simple kaya ito ay mas maliit kesa sa selulang eukaryote.

May dalwang uri ng prokayorte : bacteria at archae.

Ang parehong ito ay nagsasalo ng parehong istraktura.

Ang materyal na nuclear ng isang selulang prokaryotiko ay binubuo ng isang kromosoma na direktang nakadikit sa cytoplasma.

Dito , ang mga hindi matukoy na rehiyong nuclear sa cytoplasma ay tinatawag na nucleoid.

Ang isang selulang prokaryotiko ay may tatlong rehiyong arkitektural :.

Ang mga halaman , hayop , fungi , malusak na mga amag , protozoa at algae ay mga eukaryotiko.

Ang mga selulang ito ay 15 beses na mas malawak kesa sa isang tipikal na prokaryote at maaaring mga 1000 beses na mas malaki sa bolyum.

Ang pinakamalaking pagkakaiba sa pagitan ng mga prokaryote at eukaryote ay ang mga selulang eukaryote ay naglalaman ng tinatakdaan - membrano na mga kompartmento ( paghahati ) kung saan ang mga spesipikong metabolikong mga gawain ay nangyayari.

Ang pinakamahalaga sa mga ito ang nucleus ng selula na isang nahihiwalay ng membranong kompartmento na naglalaman ng DNA ng isang selulang eukaryotiko.

Ang nucleus na ito ang nagbibigay ng pangalan sa eukaryote na nangangahulugang " totoong nucleus ".

Ang ibang mga pagkakaiba ang sumusunod :.

Ang lahat ng mga selula kahit ito ay prokaryotiko o eukaryotiko ay may membrano ( membrane ) na pumapalibot sa selula at humihiwalay sa loob nito mula sa kapaligiran , nangangasiwa sa kung ano ang mga bagay na labas pasok ( na selektibong matatagos ) at nagpapanatili ng elektrikong potensiyal ng selula.

Sa loob ng membrano , ang isang maalat ng cytoplasma ang kumukuha ng halos lahat na bolyum ng selula.

Ang lahat ng mga selula ay nag - aangkin ng DNA na isang hereditaryong ( pagmamana ) materyal ng mga gene gayundin ng RNA na naglalaman ng mga impormasyong kinakailangan upang lumikha ng iba 't ibang uri ng mga protina gaya ng mga ensaym na pangunahing makinarya ng selula.

Mayroon ding iba 't ibang uri ng mga biomolekula sa selula.

Ang cytoplasma ng isang selula ay napapalibutan ng membrano ng selula o membranong plasma.

Ang membranong plasma sa mga halaman at prokaryote ay karaniwang natatakpan ng isang pader ng selula.