SimulaMet/NorMedQA · Datasets at Hugging Face

question stringlengths 18 1.15k	answer stringlengths 1 1.2k	wrong_answers stringlengths 3 1.34k	source_file stringclasses 16 values	question_number stringclasses 247 values
Ei 32 år gammal kvinne er tidlegare stort sett frisk, men har brukt ein del NSAID den siste månaden på grunn av ein kneskade. For ei veke sidan utvikla ho eit utslett på ryggen. Ho har sjølv mistenkt at det kunne vere ein biverknad av NSAID, og slutta derfor heilt med medikamentet. Utslettet er no i betring, men ved kontroll hos fastlegen blir det påvist nedsett nyrefunksjon med kreatinin 358 μmol/l (ref 45-90) og urinstiks viser protein 1+ (ingen andre utslag). Kva er den mest sannsynlege årsaka til nedsett nyrefunksjon her?	Interstitiell nefritt	Raskt progredierande glomerulonefritt; IgA-nefritt; Konstriksjon av afferent arteriole som følgje av NSAID-bruk	16.pdf	90
Ei 85 år gammal kvinne er heimebuande med ektefelle og greier seg utan hjelp frå heimesjukepleia. Ho har ein kjend, langsamt progredierande nyresjukdom. Dei siste åra har GFR vore stabil, mellom 15-20 mL/min/1,73m², og blir kontrollert regelmessig kvar 3. månad hos nefrolog. I tillegg går ho regelmessig til fastlegen for ein del andre småplager. Ved dagens konsultasjon hos fastlegen er ho litt slapp, men seier ho har god matlyst og stabil vekt, ingen hudkløe. Blodtrykket er 140/85 mmHg, pulsen 80 min-1, og ho har ingen ødem. Blodprøvar viser: Analyse Svar Referanseområde Kreatinin 246 µmol/L 45-90 eGFR 16 mL/min/1,73m² >90 Karbamid 25 mmol/L 3,1-7,9 Kalium 5,2 mmol/L 3,6-4,6 Hemoglobin 11,7 g/dL 11,7-15,3 Ho lurer på kva som avgjer når ho må starte med dialyse. Kva er riktig av fastlegen å informere henne om?	Det er førebels ikkje aktuelt med dialyse på grunn av få symptom	Det er ikkje aktuelt med dialyse for henne på grunn av høg alder; Ein startar dialyse når eGFR er under 15; Ein startar dialyse når kalium er over 6 mmol/L	16.pdf	91
Ein 50 år gammal mann er innlagd på sjukehus på grunn av akutt divertikulitt. Tidlegare sjukdomar inkluderer iskemisk hjartesjukdom, men ingen nyresjukdom. Faste medisinar er blant anna furosemid (loopdiuretikum) og ein låg dose acetylsalisylsyre. Ved undersøkinga er han klinisk stabil, men dehydrert (hypovolem). Blodtrykket er 115/85 mmHg, pulsen 95 min-1, og diuresen 15 mL/time. Blodprøvar viser kreatinin 165 µmol/L (ref 60-105) og kalium 4,5 mmol/L (refe 3,5-5,0). Kva behandling bør behandlande lege gje mot nyresvikten?	Stoppe furosemid og gje væskebehandling intravenøst	Stoppe furosemid og gje høgdose kortikosteroid; Byte til høgdose furosemid intravenøst og gje væskebehandling intravenøst; Halde fram med furosemid, stoppe acetylsalisylsyre og gje væskebehandling intravenøst	16.pdf	92
Ein 89 år gammal, heimebuande og sprek mann har time hos LIS1 i kommunen for å fornye førarkortet. Han har hatt velkontrollert hypertensjon i over 30 år og gjennomgjekk eit lite hjarteinfarkt for 20 år sidan. Han står fast på små dosar av ein betablokkar og ein kalsiumkanalblokkar. Bortsett frå ein tendens til svimmelheit når han reiser seg litt raskt opp, har han tolt medikamenta godt. I tillegg til synstest blir det gjort ei generell undersøking. Blodtrykk er 142/73 mmHg, puls 58 min-1 (regelmessig), elles er det normale funn. Det blir teke orienterande laboratorieprøvar, inkludert: Prøve Aktuell verdi Referanseområde Kreatinin 162 µmol/L 60 - 105 Estimert GFR (eGFR) 32 mL/min/1,73 m2 >90 HbA1c 43 mmol/mol 20-42 Urinstiks Blod: 0. Protein: 0 Blod: 0. Protein: 0 Urin-albumin/kreatinin ratio 3 mg/mmol <3 Andre blodprøvar er innanfor normalområdet. To og fem år tidlegare var kreatinin 156 - 158 µmol/L og eGFR 33 - 35 mL/min/1,73 m2. Pasienten har kronisk nyresjukdom stadium 3b. Kva for eit tiltak bør legen helst setje i verk i den samanhengen?	Behandlinga blir halden uendra og det blir avtalt kontroll hos LIS1 om 4-6 månader	Intensivere blodtrykksbehandlinga ved å leggje til ein ACE-hemmar; Kalsiumkanalblokkaren blir seponert for å førebyggje falltendens; Pasienten blir tilvist til poliklinisk utgreiing og oppfølging hos nefrolog	16.pdf	93
Du har legevakt og undersøkjer ein 45 år gammal mann som fekk akutte, sterke ryggsmerter med utstråling til baksida av låra og leggene i går. Han er no sengeliggjande. Ved undersøkinga registrerer du urin i undertøyet, men når du spør, har han ikkje merka urinlekkasje. Du mistenkjer akutt prolaps med cauda equina syndrom. Kva for eit funn er forventa ved klinisk undersøking?	Stor (distendert) urinblære	Lita (kontrahert) urinblære; Inverterte plantarrefleksar; Utsløkte patellarefleksar	16.pdf	94
Ei 65 år gammal kvinne oppsøkjer deg på legekontoret fordi ho nettopp har hatt eit forbigåande synstap på venstre auge. Synstapet kom plutseleg, utan førevarsel, og varte i underkant av fem minutt. Ho skildrar at det var som om "ei rullgardin gjekk ned". Du mistenkjer ein blodpropp til venstre auge. Kva vil så vere mest riktig å gjere?	Kontakte nevrolog for akutt innlegging/vurdering	Bestille CT og CT-angiografi av hovudet til neste dag; Starte med acetylsalicylsyre og tilvise til MR av hovudet; Tilvise til ultralyd av halskar, be om undersøking innan ei veke	16.pdf	95
Ei kvinne på 55 år som jobbar med montering av elektriske komponentar, kontaktar fastlegen på grunn av nummenheit og prikking i høgre 2. og 3. finger, og episodar med smerter i dette området og i høgre skulder og nakke. Krafta i armen er god, og handa har ikkje endra utsjånad. Ho blir verre når ho arbeider, og ho har problem med å gjere jobben sin. Ho kan også vakne om natta av plagene. Ved klinisk undersøking finn du sensibilitetsutfall på 3. finger og på bakre underarm. Kva er mest sannsynlege diagnose?	Cervikal radikulopati	Amyotrofisk lateralsklerose (ALS); Polynevropati; Karpaltunnelsyndrom	16.pdf	96
Ein 28 år gamal sjukepleiar kjem til akuttmottaket. Ho har over nokre dagar fått særleg nedsett syn på venstre auge og noko smerter ved augerørsler. Augelege har ikkje påvist augepatologi, og papillen ser normal ut. I anamnesen kjem det fram at ho hadde ein periode med nummenheit i høgre bein for eit halvt år sidan, men at det gjekk bort av seg sjølv. Kva diagnose er mest rimeleg å mistenkje?	Multippel sklerose	Migrene med aura; Isolert optikusnevritt; Amaurosis fugax	16.pdf	97
Du jobbar som fastlege. Ein 70 år gammal mann fekk påvist lungekreft med spreiing for 1 år sidan. Det var ikkje aktuelt med kirurgi, men pasienten har fått strålebehandling og cytostatika. Han har likevel ikkje respondert på behandlinga, og ein har no kome fram til at ein avsluttar – og går over til palliativ behandling. Pasienten føler seg i relativt bra form, bortsett frå noko dyspepsi. Han har lite smerter og bruker ikkje smertestillande, men ønskjer å ha noko smertestillande medisin tilgjengeleg i tilfelle smertene aukar på. Kva for eit smertestillande medikament vil det vere best å starte opp med?	Paracetamol	Morfin; Kodein; NSAID	16.pdf	98
Som fastlege i ein liten kommune får du på kontoret ei 62 år gammal kvinne som dei siste 2–3 månadene har merka friskt blod blanda i avføringa. Elles tidlegare frisk. For eit halvt år sidan var ho i Syden og gjekk då gjennom ein gastroenteritt. Ved klinisk undersøking finn du ikkje openberr årsak til blødinga. Kva er mest riktige tiltak?	Tilvise til koloskopi/rektoskopi	Tilvise til gastroskopi; Be pasienten ta Hemofec x 3; Måle hemoglobin (Hb) på kontoret	16.pdf	99
Ei 52 år gammal kvinne er under behandling for brystkreft, og får cellegift og målretta behandling. Ho fekk førre cellegiftkur for 9 dagar sidan. Ho ringjer akuttmottaket på sjukehuset fordi ho har fått feber og kjenner seg dårleg. Kva er beste tiltak?	Leggje henne inn på næraste sjukehus for utgreiing av nøytropen feber	Ta blodprøvar og røntgen thorax for å utgreie ein eventuell infeksjon og be henne dra til fastlegen dagen etter; Skrive ut resept på peroral antibiotika og be henne ta kontakt om 4 dagar dersom det ikkje hjelper; Skrive sjukemelding og forklare at ho nok er sliten av all behandlinga	16.pdf	100
Du er fastlege for ein 74 år gammal mann med inoperabel lungekreft. Den siste veka har han vorte tiltakande trøytt, slapp, kvalm og treg i magen. Han har normale vitalteikn, og mageundersøkinga er normal. På kontoret måler du hemoglobin 11,8 g/dL (ref 13,4-17,0) og CRP 7 mg/L (ref <5). Kva kan best forklare plagene hans?	Hyperkalsemi	Divertikulitt; Hypotyreose; Anemi	16.pdf	101
Ein 48 år gammal, aktiv, høgrehendt mann som jobbar som tømrar, kjem inn med smerter i høgre olboge. Fire dagar tidlegare skulle han løfte ein pall med trevirke då han fekk akutt innsetjande smerter i høgre fossa cubiti. Ved undersøkinga har han ein palpabel masse anteriort på nedre del av overarmen, og positivt "hook"-teikn. Smertene har gått ned, men det er ømt og nedsett kraft ved supinasjon. Han har normal distal nevrovaskulær status. Det er inga feilstilling. Kva er mest sannsynlege diagnose?	Ruptur av distale bicepssenefeste	Proksimal bicepsseneruptur; Fraktur i distale humerus; Fraktur i caput radii	16.pdf	102
52 år gammal mann klagar over smerter på innsida av høgre kne. Av og til hovnar kneet opp, og det er spesielt vondt om morgonen og når han går i ulendt terreng. Han går utan å halte, og han er framleis i jobb som salssjef i eit lokalt meieri. Han har fått teke eit MR som viser degenerative forandringar i mediale leddkammer, inkludert komplekse degenerative meniskrupturar. Han har slutta å trene fordi han er redd det kan skade kneet ytterelegare. Ved klinisk undersøking har han fullt leddutslag, ingen instabilitet ved testing av sideleddband eller korsband, og palpasjonsømheit langs mediale leddspalte. Du meiner at eit vanleg røntgenbilete vil gje meir informasjon, og bestiller dette. Røntgenbiletet viser medial gonartrose med tap av leddspalte og ein osteofytt (merkt med pil). Kva er beste tiltak?	Knestyrkjande trening og NSAID	Kortisoninjeksjon; Artroskopisk kirurgi for å reinske ut kneleddet og fjerne laust meniskvev; Total kneprotese	16.pdf	N/A
Ei 53 år gammal kvinne kjem til fastlegen med smerter lateralt i hofta som forstyrrar nattesøvnen. Plagene aukar mykje etter 20-30 minutts gange. Frå tidlegare har ho hypotyreose, hypertensjon og BMI på 29 kg/m2. Ho har vore ein del sjukmeldt frå jobben som pleieassistent på sjukeheimen. Korleis skal pasienten undersøkjast?	Undersøkje hofteledda og hofteleddsmuskulaturen og gange og ryggfunksjon. Palpere trochanterregionen.	Be henne fylle ut spørjeskjema for depresjon, ta blodprøvar og diskutere resultata av desse med henne; Gjere ryggundersøking og nevrologisk undersøking av underekstremitetane. Bestille MR av ryggen.; Undersøkje hofteledda hennar og gjere nevrologisk undersøking av underekstremitetane. Bestille røntgen av bekken med hofter.	16.pdf	N/A
78 år gammal mann fall då han køyrde nedover ein bakke på ski, han fekk ei brå vriding av kneet og oppsøkjer legevakta Kva viser bileta?	Kneleddsartrose	Fraktur av laterale tibiacondyl; Fraktur av mediale tibiacondyl; Normale funn	16.pdf	N/A
Ei mor kjem til deg som fastlege med den 3 år gamle sonen sin. Ho vart sjølv operert for atrie- septumdefekt (ASD) som lite barn, og no har ho byrja å gruble over om sonen kan ha det same. Du vil gjerne finne noko meir som kan stø ei tilvising til barnekardiolog. Kva for ei av følgjande undersøkingar har størst sjanse for å styrkje mistanken om at barnet har ASD?	Auskultasjon av hjarte	Oksygenmetting (i både armar og bein); Blodtrykk (i både armar og bein); Blodprøvar	16.pdf	N/A
Ein 11 år gammal gut kjem med ambulanse til legevakta, følgt av gymlæraren, etter å ha besvimt på skulen mens han sprang 60-meteren like før lunsj. Guten hugsar ingenting sjølv, men læraren fortel at han ramla om omtrent halvvegs og vart liggjande urørleg. Han kom til seg sjølv innan cirka eitt minutt, før nokon rakk å gjere noko. Det var ingen krampar eller urinavgang. Guten er elles frisk og deltek i organisert fotball. Han var forkjølt for ei veke sidan, men elles har alt vore som vanleg den siste tida, også i dag. Det er heilt normale funn ved undersøkinga, og mottakspersonalet har teke EKG som også blir oppfatta som normalt. Kva for ein diagnose skal styre vidare behandling og oppfølging?	Kardial årsak	Vasovagal synkope (refleks-synkope); Ortostatisk hypotensjon; Hypoglykemi	16.pdf	N/A
Du jobbar som fastlege og ein 14 år gamal gut oppsøkjer deg saman med far sin. Dei siste dagane har han hatt problem med synet på det høgre auget. Han har alltid vore blant dei høgaste gutane i sin klasse, og måler no 183 cm. Han er svært tynn og har store føter og hypermobile ledd. Du undersøkjer han og mistenkjer at han har ein linseluksasjon som forklaring på nedsett syn. Dette blir stadfesta av augelegen som du sender han til same dag. Du mistenkjer også at han kan ha ein underliggjande genetisk tilstand som forklarer det kliniske biletet. Kva for ein tilstand er det mest sannsynleg at han har?	Marfans syndrom	Sotos syndrom; Klinefelters syndrom; 48,XYYY	16.pdf	108
Du er fastlege og får ein 29 år gammal mann på kontoret. Han fortel at han kjenner seg trist og nedfor; han har problem med å følgje opp studia fordi det ikkje gjev han noko særleg og blir opplevd som meiningslaust. Han fortel at han vanlegvis søv rundt sju timar, men at han no treng minst ni timar og kjenner seg likevel ikkje utkvilt. Er søvnproblema hans samsvarande med ein depresjon?	Ja, endring i søvnmønster vil kunne variere frå person til person	Nei, ved depresjon vaknar ein mange gonger; Nei, ved depresjon søv ein mindre enn vanleg; Ja, ved depresjon søv ein meir enn vanleg	16.pdf	109
Ei 33 år gammal kvinne blir lagd inn på psykiatrisk akuttavdeling. Ho har vore deprimert dei siste tre månadene og gått ned over 15 kg i vekt. Dei siste fire vekene har ho gradvis utvikla ein kataton tilstand, komplisert av alvorleg næringsvegring. Ved undersøkinga gjev ho lite kontakt. Ho skiftar mellom kataton stupor og uro. Ho er alvorleg dehydrert. Du startar derfor med ein gong rehydrering og ernæring med intravenøs infusjon av glukose-løysning. Er det nokon medikament som absolutt må startast samtidig?	Parenteralt vitamin B1 (tiamin)	Benzodiazepin; Parenteralt vitamin B6 (pyridoksin); Antipsykotika	16.pdf	110
Ein mann på 24 år blir lagd inn på akuttmottak etter at han vart funnen svært agitert, forvirra, openbert psykotisk, og aggressiv. Han har eit kjent langvarig rusmiddelmisbruk med ulike stoff. Han får fast Metadon i LAR-systemet. Ved undersøkinga er han agitert, uroleg, trugande og forvirra. Han har hurtig, regelmessig puls og store pupillar. Han samarbeider ikkje til vidare undersøking. Du mistenkjer at han har misbrukt rusmiddel i tillegg til fast Metadon. Det er behov for omgåande, «antiagitasjonsbehandling» for å kunne gjennomføre vidare undersøkingar og hindre utagering og vald. Kva for ei medikamentgruppe vil vere det riktigaste å gje aller først i denne situasjonen?	Benzodiazepin	Atypiske («andregenerasjons») antipsykotika; Stemningsstabiliserande antiepileptika; Tradisjonelle («førstegenerasjons») antipsykotika	16.pdf	111
Ein 24-årig mann er innlagd psykiatrisk akuttavdeling med sin første maniske episode. Under forløpet har han vore uroleg og aggressiv. Han har vorte behandla med aukande dosar risperidon («andregenerasjons» antipsykotikum). Innleiingsvis verka det som om preparatet hadde effekt. Dei siste fire dagane har likevel uroen auka på - han klarer ikkje å vere i ro og verkar plaga. Parallelt verkar han også i aukande grad aggressiv og trugande. Under samtalen finn du han ikkje sikkert psykotisk. Men han er ikkje i stand til å vere roleg: sjølv om han delvis sit i ro under samtalen, må han bevege beina. Han treng endra medikasjon med ein gong. Kva for eit preparat er korrekt å velje?	Tillegg av eit benzodiazepin, til dømes diazepam (Vival®) Benzodiazepin vil ha rask effekt. Dette er utvilsamt det rette svaret.	Tillegg av eit stemningsstabiliserande antiepileptikum, til dømes valproat (Orfiril®). Stemningsstabiliserande antiepileptika kan på sikt ha noko effekt på tilstanden. Effekten er likevel svak. Det tek relativt lang tid før slik effekt inntrer; Tillegg av eit «førstegenerasjons» preparat, til dømes haloperidol (Haldol®) Pasienten har openbert biverknader på biverknader, i form av akatisi. Antipsykotika forverrar dette.; Tillegg av eit anna «andregenerasjons» preparat, til dømes olanzapin (Zyprexa®) Pasienten har openbert biverknader på biverknader, i form av akatisi. Antipsykotika forverrar dette.	16.pdf	112
Du jobbar som LIS1 på fastlegekontor og tek mot ei kvinne på 30 år som klagar over smerter i rygg og overarmar. Ho er nøye utgreidd av deg, revmatolog og fysikalsk medisinar, utan at det er funne organiske årsaker til muskelsmertene hennar. Ho har hatt fleire kortvarige kjærasteforhold dei siste åra, har stadig skifta arbeid, og kjem lett på kant med andre. Ho blir opplevd svært ustabil i sjølvkjensla; på den eine sida fortener ho ikkje å leve, på den andre sida blir ho ikkje verdsett høgt nok av andre. Ho motset seg sterkt tilvising til psykolog, og du opplever deg ofte svært irritert på henne. Kva for karakteristika hos denne pasienten er mest samsvarande med at ho har ei personlegdomsforstyrring?	Problem med både sjølvkjensle/identitet og det å forholde seg til andre (relasjonsproblem) Klart riktigaste svar. Dette kan også omtalast som at ho har problem med sjølvkjensle og relasjonar.	Problem med det å forholde seg til andre (relasjonsproblem); Mykje plager med muskelsmerter; Problem med sjølvkjensle/identitet	16.pdf	113
Du er fastlege for ein ung kvinneleg student på 20 år som fortel at ho i nokre månader har hatt store konsentrasjonsproblem. Du har fleire konsultasjonar med henne over nokre veker, men ho verkar forvirra og det er vanskeleg å få tak på kva problema hennar består i. Du blir aukande bekymra, ho har gått ned i vekt og fortel etter kvart at ho meiner maten er forgifta på studentheimen. Det kjem fram at ho dei siste tre månadene har høyrt kommenterande, negative stemmer som seier at ho skal skade seg sjølv. Du vurderer henne som psykotisk, og har mistanke om at ho er i ferd med å utvikle schizofreni. Kva må til for å stille ein formell schizofrenidiagnose hos denne pasienten?	Det må avklarast om symptoma kan ha ei organisk årsak eller vere knytt til ei affektiv liding før diagnosen schizofreni kan stillast Affektiv liding og organisk liding må utelukkast før schizofrenidiagnose blir stilt. Ingen omfattande depressive eller maniske symptom til stades, med mindre det er heilt sikkert at symptom på schizofreni inntrefte først. Psykosesymptom må ha vore til stades det meste av tida i minst 1 månad i hht ICD-10.	Diagnosen schizofreni kan først stillast når det har gått seks månader etter symptomdebut; Diagnosen schizofreni krev observasjon og vurdering av to ulike legar (éin av desse utanfor psykiatrisk institusjon); Sosial og kognitiv funksjon må vere klart nedsett og rusutløyst psykose må utelukkast før diagnosen schizofreni kan stillast	16.pdf	114
Du er fastlege for ein 33 år gammal mann som vart utskriven frå ei psykiatrisk avdeling for fire veker sidan etter ein akutt psykose. Han vart sett på eit atypisk («andregenerasjons») antipsykotisk legemiddel (olanzapin) og har fått beskjed om at han skal halde fram med dette medikamentet i eitt års tid. Dei psykotiske symptoma hans er avbleikte. Bortsett frå at han er meir døsig og trøytt, har han merka få biverknader. I tillegg til dei psykiske symptoma hans, Kva er det viktigaste som må følgjast opp hos denne pasienten?	Biverknader som vektauke og metabolske effektar, han må følgjast opp med jamleg måling av vekt og kardiometabolske risikofaktorar som blodlipid og HbA1c	Biverknader som ekstrapyramidale symptom, han må følgjast opp jamleg med orienterande nevrologisk undersøking for å unngå utvikling av muskelrigiditet; Biverknader som leukopeni og anemi, han må følgjast opp med jamleg måling av leukocyttar og hemoglobin; Biverknader som auka prolaktin, det må målast jamleg sjølv om det ikkje ligg føre andre symptom på prolaktinemi	16.pdf	115
Ein 32 år gammal mann kjem med ambulanse til legevakta. Han var på ein konsert med mange menneske, det var tett luft og han opplevde plutseleg intens hjartebank, sveitte, ei sterk kvelingsfornemming og ei kjensle av å vere «utanfor seg sjølv». Han er tidlegare frisk. Ved undersøking finn du ein uroleg, engsteleg mann med lett hyperventilasjon, puls på 90 min-1, blodtrykk på 125/80 mmHg. Afebril, upåfallande hudfarge. Auskultasjon av hjarte, lunger og abdomen utan merknad, EKG er normalt. CRP <5 mg/L (ref <5). Du konkluderer med at han har hatt eit angstanfall, men han er svært redd for nytt anfall og for at han skal døy. Kva er riktigast råd ut over å gje god psykoedukasjon om angst og informere om dei normale funna?	Be han kontakte fastlege neste vyrkedag for ein time for nærmare utgreiing og oppfølging.	For å vere sikker leggje han akutt inn på medisinsk avdeling for nærmare avklaring; Fordi han er så redd, legg du han inn på akuttpsykiatrisk avdeling.; Gje han benzodiazepin og be han kontakte fastlege neste vyrkedag for ein time for nærmare utgreiing.	16.pdf	116
På legevakt møter du ein 73 år gammal mann som blir følgd av familien då dei har oppdaga at han har hengt eit tau med løkke i garasjetaket, familien er redd han skal ta livet sitt. Mannen er roleg, stadfestar å ha vore deprimert ei tid no, ete dårleg og sett mørkt på ting. Han seier likevel tydeleg at han ikkje skal ta livet sitt. Han verkar klar og orientert. Han har vore pensjonist 6 år og enkemann 2 år. På dagtid pleier han løyse kryssord, halde huset i stand, ser mykje på TV. Du ser at han har gått betydeleg ned i vekt sidan du såg han i samband med konas sjukdom og dødsfall. Kva er riktigaste handtering av saka no på legevakt?	Kontakte spesialisthelsetenesta og avtale vidare handtering same dag	Tvangsinnlegging på akuttavdeling pga suicidalitet; Roe familie med og be pasienten bestille seg time hos fastlege; Start SSRI og bendodiazepin og be han oppsøkje fastlege ila nokre dagar	16.pdf	117
Ein 43 år gammal mann med schiozofreni har vedvarande vrangførestillingar trass i medisinering med klozapin. Han framviser ikkje innsikt i sjukdomen sin og blir medisinert utan eige samtykke (psykisk helsevernlova §4-4). Han har no fått påvist ein kreftsjukdom som har god prognose om han får behandling. Han nektar likevel behandling då han meiner styresmaktene er ute etter å drepe han og at kreftdiagnsoe og tilrådd behandling ikkje er reelt. Kva for ein lovheimel er aktuell for å gjennomføre kreftbehandlinga?	Pasient- og brukarrettslova	Straffelova §17 (Nauadrettsføresegna); Psykisk helsevernlova §4-4; Helsepersonellova §7	16.pdf	118
Ei 38 år gammal tidlegare frisk kvinne har hatt ein kraftig herpesinfeksjon siste månad. Ho er no dei siste 2 døgna totalt endra. Ho vandrar naken ute, har fleire gonger sprunge etter eldre så vel som yngre menn og klengt seg inntil dei og insistert på at dei skal ha sex. Ho blir sint og slår når nokon forsøker geleide henne inn eller kle på henne. Det har vore mange basketak for familien dei siste to dagane. Ho samhandlar ikkje rasjonelt, grisar med maten dei har forsøkt å gje henne. Kva er mest sannsynlege diagnose?	Encephalitt Encephalitt kan ha mange ulike mønster, men plutseleg innsetjande bisarr og gjerne seksualisert åtferd kan vere eit bilete. Viktig å fange opp og behandle riktig.	Mani Ikkje typisk forløp og heller ikkje typisk med så bisarr klinikk.; Schizofreni På ingen måte typisk debut verken når det gjeld alder eller tid / forløp.; Delir Åtferda er meir samsvarande med ein organisk psykose som ved encephalitt. Ved delir ville forvirring vore meir framståande, men ikkje den bisarre seksualiserte åtferda.	16.pdf	119
Ei 19 år gammal jente blir følgd til legevakt fordi ho har besvimt / fall saman under ein konsert ho skulle syngje på. Ho hyperventilerer og er "forskremt". Ho var innom legekontoret for 5 veker sidan for å få resept på p-pillar og du fann då at ho er heilt frisk både psykisk og fysisk. Ho har vore lite til legen. Familien er rysta og meiner ho må leggjast inn på hjartemedisinsk avdeling. Ho har blodtrykk på 110/60, regelmessig puls på 85, huda er tørr og normalt varm. Ho er klar og orientert og framstår utan teikn på epileptiske utfall, realitetbrist. Kva er riktigast handtering av denne situasjonen?	Roe med at dette er heilt ufarleg og fortelje litt om mekanismane bak anfallet Psykoedukasjon om eit angstanfall og fysiologien bak det er tilstrekkeleg, men også nødvendig for å tryggje henne	Sende henne heim med kvetiapin som angstdempande medisin Kvetiapin skal ikkje brukast generelt som angstdempande og det er heller ikkje indikasjon på behov for medisin - dette er eitt isolert angstanfall; Tilvise henne til psykiatrisk poliklinikk Det er heilt unødvendig med spesialisthelseteneste til dette; Leggje henne inn på hjartemedisinsk avdeling. Ingen klinisk indikasjon på det.	16.pdf	120
Ein eldre herre på 72 år kjem til akuttmottaket. Han har ei 2 dagars sjukehistorie med eit raudt, hovent og smertefullt kne. Han nektar for traume, og har ingen tidlegare leddproblem. Han har kjent diabetes mellitus type 2, pernisiøs anemi og angina pectoris. Mor hans hadde revmatoid artritt. Blodprøvar viser: Analyse Svar Referanseområde Leukocyttar 17 x109/L 4,1-9,8 Trombocyttar 380 x109/L 164–370 Senkingsreaksjon 17 mm/time ≤ 17 CRP 30 mg/L <5 Du utfører leddpunksjon av kneet. Synovialvæska er blakka. Ein ser ingen krystall ved polarisasjonsmikroskopi. Leukocytteljing: 80 x109/L (ref 0,00-0,20). Kva for nokre av følgjande faktorar frå anamnesen gjev auka risiko for denne tilstanden?	Diabetes mellitus type 2 Pasienten har ein akutt monoartritt, med auka inflammasjonsparametrar og eit såpass høgt leukocytttal i synovialvæska, vil ein mistenkje septisk artritt. Diabetikarar kan ha auka infeksjonstendens, diabetiske fotsår med meir, som vil auke risiko for septisk artritt.	Angina pectoris Ein eldre pasient med angina og som står på betablokkar kan ha auka svimmelheit, risiko for blodtrykksfall, og auka falltendens, men her nektar pasienten for traume, og ein mistenkjer først og fremst ein infeksjon som årsak til artritt. Acetylsalisylsyre kan bidra til hyperurikemi, og urinsyregiktanfall kunne vore ein differensialdiagnose, men det vart ikkje sett krystall ved mikroskopering av synovialvæska.; Revmatoid artritt hos mor Han har ein akutt monoartritt med høgt leukocyttal i synovial-væska, men ingen krystall. Han har ikkje hatt liknande tidlegare, og har ingen plager frå andre ledd. Slik sett vil vi først og fremst mistenkje septisk artritt, der mors historie ikkje har noko å seie.; Pernisiøs anemi Pernisiøs anemi kan gje nerveskade som igjen kan gje dårleg balanse og nedsett gangfunksjon, eventuelt fall, men pasienten nektar for traume. Det er heller ikkje uvanleg at ein kan ha fleire autoimmune sjukdomar så ein vil vere noko meir merksam når det gjeld utvikling av ein eventuell revmatisk sjukdom, men her og no vil ein først og fremst mistenkje infeksjon.	16.pdf	121
Ein 50 år gammal mann kjem til fastlegen med hevelse og smerter i heile 4. tå på høgre fot (sjå bilete) av 2 vekers varigheit. Han har tidlegare hatt smerter og hevelse i handledd og eit kne. Han er i full jobb på kontor. Kva er mest sannsynlege diagnose?	Daktylitt (pølsetå) av 4. tå Riktig. Ein generelt fortjukka tå hos ein pasient med ei sjukehistorie som gjev mistanke om tidlegare artritt (handledd og kne), er mest sannsynleg del av psoriasisartritt (der daktylitt/pølsetå er typisk).	Infeksjon i 4. tå Feil. Bakterielle infeksjonar i ein tå er sjeldne, og det er ei ganske lang sjukehistorie (2 veker). Det er ikkje opplyst at det er svært sterke smerter og det er inga synleg misfarging av tåa. B Skade av 4. tå Feil. Det blir ikkje nemnt nokon skade i sjukehistoria, og traume er dermed ei lite truleg årsak til den aktuelle hevelsen. C Urinsyregikt med avleiringar i 4. tå Feil. Det er ingen synlige tofi (lokaliserte utfellingar av urinsyresalt i form av små knutar) i denne tåa eller andre stader i foten. Pasienten har ikkje hatt akutt innsetjande smerter eller noko betydeleg hevelse (som er typisk for urinsyregikt). Tilstanden har vart i 2 veker (som ville vore lenge dersom det var anfall med urinsyregikt) og ein ser ikkje erytem (som ville vore typisk for eit urinsyregiktanfall).	16.pdf	122
Ei 65 år gammal kvinne kjem til fastlegen. Ho har hatt smerter i fingerledda dei siste to åra, med aukande smerter i PIP- (proksimale inter-phalangeale) og DIP (distale inter-phalangeale)-ledd. Ho er i full jobb, men er plaga ved bruk av hendene. Kva bør fastlegen gjere?	Palpere ledda, vurdere dette som artrose, eventuelt kartleggje med røntgenbilete av hender. Ta blodprøvar inklusive CRP, SR, anti-CCP og RF. Ikkje tilvise til revmatolog Riktig. På biletet ser ein tydelege Heberdenske knutar (osteofyttar i DIP ledd) i 2. og sannsynlegvis også i 3. finger. Dette er diagnostisk for handartrose. Det er også betydeleg hevelse i PIP ledda (som ein ved palpasjon vil kjenne er beinharde påleiringar, altså osteofyttar), det vil seie Bouchardske knutar. Om ein er usikker, kan ein bestille røntgen for å stø opp om diagnosen. Ein gjev inga kurativ behandling, men forklarer tilstanden, og gjev lindrande behandling (analgetika/NSAID) dersom pasienten har behov for det og tolererer det medikamentelt.	Vurdere dette som artritt i fingerledd. Ta blodprøvar inklusive CRP, SR, anti-CCP og RF. Starte med ein låg dose prednisolon Feil. Biletet viser fingerleddsartrose og ingen sikre haldepunkt for artritt, det er dermed ikkje indikasjon for prednisolon. Uansett skal ein ikkje starte med prednisolon utan ein sikker artrittdiagnose. B Vurdere at dette kan vere leddgikt eller handartrose. Ta blodprøvar inklusive CRP, SR, anti-CCP og RF. Vente på svar, og så tilvise til revmatolog uavhengig av svara Feil. Det er riktig at begge diagnosane kan vurderast. Likevel bør ein ut ifrå det typiske kliniske biletet med sannsynleg Heberdenske (osteofyttar i DIP ledd) og Bouchardske (osteofyttar i PIP ledd) knutar sterkt mistenkje handartrose, og derfor ikkje tilvise til revmatolog. Røntgen vil avklare diagnosen om ein er klinisk usikker. C Vurdere tilstanden som revmatoid artritt (leddgikt). Ta blodprøvar inklusive CRP, SR, anti-CCP og RF. Tilvise til revmatolog med ein gong Feil. Det ser ikkje ut som revmatoid artritt, sidan det er typiske «knutar» i distale inter-phalangeale (DIP) ledda (lett synleg på biletet at det er slike forandringar i DIP2), noko som er klassisk for handartrose. I tillegg er det ikkje hevelse i metacarpo-phalangeal (MCP)-rekkja, noko ein ville forventa ved revmatoid artitt, og at det er ei lang sjukehistorie.	16.pdf	123
Du er fastlege for ein mann på 34 år. Han har dei siste vekene byrja å få vondt i fleire fingerledd og har kjent seg litt trøytt. Han er i full jobb som elektrikar. Han treivst godt i jobben, men er litt bekymra på grunn av leddsmertene. Han klagar over smerter i MCP (meta-carpo-phalangeal ledd)-2 og MCP-3 på venstre side, og MCP-3 og PIP (proksimale inter-phalangeal ledd)-3 på høgre side. Ved klinisk undersøking er han øm i desse ledda, men du er usikker på om det er hevelsar. Han har lett redusert kraft, men ingen problem med å knyte hendene. Du tek blodprøvar: Analyse Svar Referanseområde Senkingsreaksjon 10 mm/time <7 (mann 15-45 år) CRP 10 mg/L <5 Anti-CCP (ACPA) 250 kU/L <3 Revmatoid faktor (IgM) 5 kU/L <10 Andre blodprøvar er normale. Kva er riktigast handtering av denne pasienten no?	Tilvise til revmatologisk vurdering	Tilvise til røntgen av hender med spørsmål om artritt; Gje han prednisolon og be han ta kontakt igjen dersom han får hevelse i eitt eller fleire ledd; Gje han NSAID og be han ta kontakt igjen dersom han får hevelse i eitt eller fleire ledd	16.pdf	124
Ei 24 år gammal, tidlegare frisk kvinne kjem til legekontoret grunna akutt hevelse og smerter i høgre kne. Ho har hatt smerter i nedre del av magen dei siste 3 dagane. Ved undersøkinga har ho lett feber på 37,9°C. Høgre kne er varmt, ømt og hovent. Du ser fleire små pustlar på kneet. Blodprøvar viser hemoglobin 11,8 g/dL (ref 11,7-15,3), leukocyttar 16 x 109/L (ref 4,1-9,8), CRP 120 (ref <5). Synovialvæska tappa frå kneet er lett blakka. Kva er den mest sannsynlege diagnosen?	Septisk artritt	Reaktiv artritt; Revmatoid artritt; Artritt relatert til inflammatorisk tarmsjukdom (IBD)	16.pdf	125
Du er LIS1 i ålmennpraksis og blir oppsøkt av ei 38 år gammal kvinne som nyleg vart enke. Ho har to barn på 8 og 11 år. Kvinna græt og seier ho har nok med å klare kvardagen. Ho er snart ferdig med to veker velferdspermisjon etter dødsfallet og ber om sjukmelding. Kva er di(ne) rolle(r) som lege i denne situasjonen?	Her er du både pasienten sin behandlar, sakkyndig og forvaltar av samfunnsressursar	Som lege er du først og fremst pasienten sin behandlar og advokat; Her er du pasienten sin behandlar, men du kan seinare ta andre roller på konkret førespurnad frå NAV; Ved spørsmål om sjukmelding er du først og fremst forvaltar av samfunnsressursar	16.pdf	126
Du har det siste halvåret følgt opp ei 35 år gammal trebarnsmor som «møtte veggen» i arbeidet sitt i heimesjukepleia. Etter tre månader med full sjukmelding, har ho gradvis trappa opp i jobb, og klarer no halvparten av forventa daglege besøk (50 % sjukmeldt) når ho får bruke 6 timar på runden. Ho kjem til avtalt samtale og fortel at ho har fått ein sjanse til å dra til Kreta i 14 dagar saman med ei veninne. De er samde om at dette vil gjere henne godt og drøftar vidare sjukmelding for denne perioden. Kva vil vere riktig med tanke på sjukmelding i den perioden ho reiser til Kreta?	Ho ville klart å utføre halvparten av forventa jobb, så det vil vere riktig å forlenge 50 % sjukmelding	Ettersom ho skal reise utanlands, vil ho ikkje ha rett til sjukmelding; Dette er å rekne som ferie, og då vil det vere riktig å friskmelde henne i samsvar med ferielova; Ettersom det er forventa at reisa vil gje god effekt på sjukdomen, vil det vere riktig å sjukmelde 100 %	16.pdf	127
Du er ny fastlege for ei kvinne på 35 år, som over lengre tid har hatt ein del psykiske problem med ulike kontaktar i helsetenestene. Ho bruker kodeinhaldige medikament for ryggsmerter. Den kliniske undersøkinga er i hovudsak normal med moderat palpasjonsømheit over lumbal muskulatur, men ingen nevrologiske utfall. Det er ingen patologiske funn ved biletdiagnostikk av lumbalcolumna. Pasienten sier at hun ikke får sove på grunn av ryggsmertene, og hun ber om sterke smertestillende. Du tror at hun er i ferd med å utvikle et for høyt forbruk av smertestillende og ønsker å bruke en personsentrert tilnærming til kvinnen. Kva passer best som personsentrert tilnærming?	Spørje om kva som er viktig for henne i livet, og kva utfordringar smerta gjev henne	Tvilise henne til Frisklivsentral for trening og meistringskurs for smertene; Gjere ei ny vurdering av nevrologiske utfall og full funksjonsvurdering; Leggje ein plan for bruk av smertestillande medisinar saman med pasienten	16.pdf	128
Du er LIS1 og er på fjelltur i Jotunheimen. Du møter ein 78 år gammal mann som har vore følgt med stabile CT-funn over fleire år for sitt thorakale aortaaneurisme. Han ramlar om på turen og når du kjem til, skildrar han kraftløyse i høgre arm og fot. Han er sliten og meiner sjølv han berre har overanstrengt seg på tur. Han har også moderate smerter mellom skuldrene, som han sjølv tilskriv ein tung tursekk. Han haltar og krafta i høgre fot og arm er tydeleg redusert. Kva er første tiltak?	Ringjer etter helikopter og legg han inn med spørsmål om hjerneslag	Gjev han ASA 300 mg som du har med i sekken grunna mistenke om hjerneslag; Observerer situasjonen for å sjå om han blir mindre sliten og symptoma minkar; Undersøkjer sirkulasjonen og måler pulsar i alle ekstremitetar då dette kan vere dissekerande aortaaneurisme	16.pdf	129
Ein 22 år gammal pasient vart behandla for spontan pneumothorax for andre gong på same side. Du følgjer pasienten opp og han spør om det ligg føre ein operasjonsindikasjon i hans tilfelle. Kva slags informasjon om operasjonsindikasjonen skal her bli gitt?	Det ligg føre ein operasjonindikasjon fordi han hadde ein spontan pneumothorax to gonger på same side	Det ligg føre ein operasjonindikasjon først dersom han får penumothorax for tredje gong på same side eller éin gong på motsett side; Dei fleste pasientar med spontan pneumothorax gjennomgår kirurgi; Det ligg som regel føre indikasjon for kirurgi ved spontan penumothorax alt etter første tilfelle	16.pdf	N/A
Du er vakthavande kirurg på eit sjukehus og leiar av traumeteamet som tek imot ein 22 år gammal mann som er skoten i venstre hemithorax. Han er vaken, men engsteleg. Han har anstrengt respirasjon med frekvens på 30 min-1 og SaO2 86 % trass oksygen på maske med reservoar. Blodtrykket er 100/60 mmHg, pulsen 105 min-1. I mamillenivå, i fremre aksillærlinje på venstre side finn du eit surklande sår på cirka 10x10 cm. Kva er første tiltak?	Legg inn thoraxdren på venstre side og dekkjer det surklande såret med bandasje	Ber om CT thorax for å kartleggje omfanget av skadar på costae; Får teke røntgen thorax for å avklare indikasjon for thoraxdren; Ber om ekkokardiografi for å sjå etter skade på hjartet	16.pdf	N/A
Ein 60 år gammaal mann med kjend hypertension (i 10 år) og diabetes type 2 (i 5 år), har fått påkjenningsrelaterte plager. Arbeids-EKG viste iskemiske forandringar ved 100W. Koronarangiografi viste stenosar som markert på biletet. Pasienten bruker metformin og GLP1-hemmar, og metoprolol og RAS (renin-angiotensin-system)-blokkade. Kva for ei behandling bør ein tilrå?	CABG (koronar bypass-operasjon)	PCI (perkutan koronarintervensjon); Kontroll av kolesterolnivået for å vurdere tillegg av statin; Tillegg av statin og ny kontroll innan 1 månad	16.pdf	N/A
Ein 46 år gammal mann er tilvist kirurgisk poliklinikk på grunn av aukande storleik på høgre testikkel. Ultralyd viser funn samsvarande med testiscancer. Han blir derfor tilvist til CT thorax og abdomen med intravenøs kontrast med opptak i venøs fase. Bileta i abdomen viser ein metastase. Kva for ei pil peiker på ein metastase?	Pil 3	Pil 4; Pil 1; Pil 2	16.pdf	N/A
Ein 46 år gammal mann er tilvist kirurgisk poliklinikk på grunn av aukande storleik på høgre testikkel. Ultralyd viser funn samsvarande med testiscancer. Han blir derfor tilvist til CT thorax og abdomen med intravenøs kontrast med opptak i venøs fase. Bileta i abdomen viser ein metastase. Kva for ei pil peiker på ein metastase?	Pil 3	Pil 4; Pil 1; Pil 2	16.pdf	133
Ein 28 år gammal mann klagar over hevelse i scrotum på begge sider. Han har merka dette i lengre tid. Ved undersøking er det ein hevelse, men ingen smerter. Han er elles frisk utan feber. Mannen blir tilvist til ultralyd av scrotum. Kva viser bileta?	Hydrocele	Cancer testis; Epididymitt; Varicocele	16.pdf	134
Du har legevakt og får inn Oda på 4 år. Ho har hatt 2 øyrebetennelsar det siste året, elles er ho frisk. Ho har no vore forkjølt i 4–5 dagar. Det siste døgnet har ho hatt feber og vondt i venstre øyre. Ved otoskopi ser du ei raud og bukande trommehinne på venstre side. På høgre side er det normale funn, med bleik trommehinne og luftfylt mellomøyre. Du mistenkjer akutt mellomøyrebetennelse på venstre side. Kva av følgjande påstandar om eventuell behandling av Odas øyrebetennelse er mest korrekt?	Dei fleste øyrebetennelsar går over av seg sjølv, og du vel å sjå dette an utan antibiotika eit par dagar	Oda er eit «øyrebarn» og ein bør derfor ha låg terskel for å gje antibiotika; For å unngå komplikasjonar som mastoiditt bør ein generelt ha låg terskel for å behandle barn med øyrebetennelse med antibiotika; Oda er under 5 år og ein bør derfor ha låg terskel for å gje antibiotika	16.pdf	135
Ved akutt svimmelheit vil ei av dei diagnostiske utfordringane vere å skilje mellom perifer og sentral årsak. To aktuelle differensialdiagnosar hos pasientar med akutt svimmelheit er vestibularisnevritt og veslehjerneinfarkt. Kva for eit klinisk funn passar med diagnosen vestibularisnevritt?	Positiv hovudimpulstest	Nyoppstått høyrselstap; Vertikal blikkdeviasjon (på engelsk: “skew”); Spontannystagmus som endrar retning ved sideblikk	16.pdf	136
Ei eldre kvinne som bur avsides, ringjer deg fordi ho har fått "ein skugge" for høgre auge. Ho merka skuggen nedover i synsfeltet då ho var ute og gjekk i går kveld. I løpet av morgontimane har skuggen auka på og no er synsfeltet grått på høgre auge. Kan ho køyre bil til legekontoret?	Ho har køyreforbod og må få nokon til å køyre seg	Ho kan køyre bil så lenge ho oppfyller synskrava på eitt auge; Ho kan køyre bil om ho ser fingrane sine på høgre auget; Det er viktig at ho kjem, så om ho ikkje har nokon til å køyre seg, får ho køyre sjølv	16.pdf	137
Ein 45 år gammal mann kjem til kontoret ditt og seier at han har merka at det er noko gale med synet. Han kjenner seg litt ustø, men er elles i fin form. Ved undersøking finn du normale yttergrenser ved Donders synsfeltstest og ekskaverte papiller ved oftalmoskopi. Kva er den overvegande sannsynlige diagnosen, og kva er beste tiltak?	Du mistenkjer glaukom og sender ei tilvising til næraste augelege og ber om ein time innan kort tid	Du mistenkjer presbyopi og ber han gå til optiker for å få lesebriller; Du mistenkjer ein tumor i occipitallappen og sender pasienten til MR cerebrum; Du mistenkjer ein prosess i chiasma opticum og sender pasienten med ein gong til MR cerebrum	16.pdf	138
Ein mann på 25 år fortel at han den siste veka har sett dobbelt heile tida. Han har ikkje hatt liknande symptom tidlegare. Du sjekkar visus, som er 0,8 på begge auge. Kva undersøking bør deretter gjerast for å vurdere årsaka til diplopien?	Dekke til eitt auge av gongen og spørje om dobbeltsynet blir borte	Raud refleks for å sjå etter fordunklingar; Alternerande covertest for å sjå etter innstillingsrøyrsler; Hirschbergs lysreflekstest, det vil sei sjå etter symmetriske corneareflekser frå oftalmoskopet, for å avklare om det er skjeling	16.pdf	N/A
Ei 60 år gammal kvinne kjem til fastlegekontoret grunna vanskar med å brodere dei siste åra fordi ho ser uskarpt. Visus på Snellens tavle er 1,0 og det er normale funn ved Amslers rutenett, Donders synsfelttest, rød refleks, oftalmoskopi og måling av augetrykk på begge auga. Kva er den overvegande sannsynlege diagnosen?	Presbyopi	Katarakt; Glaukom; Latent strabisme	16.pdf	N/A
Jakob er en 15 år gammel gutt som bor sammen med faren sin. Det siste året har han gradvis isolert seg mer fra jevnaldrende. Han fungerer dårligere skolefaglig. Enkelte dager får han raserianfall, spesielt rettet mot faren som han mener er «ute etter han». Ellers er han stort sett blid og omgjengelig hjemme selv om faren opplever at sønnen ofte virker fjern og forstyrret av noe, «som om det er flere enn oss to i rommet». Du er Jakobs fastlege. Jakob og hans far kommer til deg på kontoret. Hva er de 2 første områdene du ønsker å få mer informasjon om når du møter Jakob?	Utsagnet om at faren er «ute etter ham»; Hva som utløser raserianfallene	Skolefaglige prestasjoner nå; Skolefaglige prestasjoner på barneskolen; Fritidsinteresser; Utviklingshistorie spedbarn; Utviklingshistorie barndom; Voldsrisiko; Hva som gleder ham når han er blid; Vennerelasjonene hans	5.pdf	MR Spørsmål 1
Hvilke 2 forhold er spesielt viktig å ta hensyn til når realitetstestingen hos et barnet/ungdom skal vurderes?	Barnets/ungdommens utviklingsnivå og alder.	Barnets/ungdommens deltakelse på digitale plattformer; Familiens sosioøkonomisk bakgrunn; Religiøs tro og forestillinger; Kulturbakgrunn; Foreldrenes utdanningsnivå; Om barnets/ungdommen har opplevd stress og traumer	5.pdf	MR Spørsmål 2
Nevn minst fem fenomener du ville innhentet opplysninger om for å avgjøre om Jakob har en schizofreni. (5 - 10 linjer)	Vrangforestillinger, hallusinasjoner, styringsopplevelser (påførte tanker, handlinger, følelser), tankepåvirkning (-ekko,-tyveri,-kringkasting), affektforhold (inadekvat eller avflatet affekt), anhedoni (interesseløs, initiativløs, tomhet), sosial tilbaketrekning.	N/A	5.pdf	Essay Spørsmål 3
Hvorfor utvikler noen ungdommer en schizofreni? Nevn fire risikofaktorer som er viktige å avklare i det kliniske intervjuet.	Arvelige faktorer (viktigste enkeltfaktor), rusmisbruk (spesielt cannabis), barnemishandling (tidlig traumatisering), mobbing, migrasjon, urban oppvekst, økende alder hos far, autoimmune sykdommer, svangerskapsrelaterte faktorer (infeksjoner, fødselskomplikasjoner, underernæring / feilernæring, krigstraumer.	N/A	5.pdf	Essay Spørsmål 4
Konsekvensene av den kognitive svikten knyttet til schizofreni hos ungdom er store. Hvorfor? (5-10 linjer)	Kognitiv svikt gir redusert evne til læring og sosial funksjon, noe som er spesielt viktig i ungdomsårene i forhold til funksjon i voksenlivet. Den kognitive svikten gir redusert oppmerksomhetsevne, konsentrasjon og evne til abstrakt tenkning. Arbeidsminnet blir redusert og en blir mindre mentalt fleksibel. Dette gir en mer rigid atferd og påvirker også reaksjonene på emosjonelle stimuli.	N/A	5.pdf	Essay Spørsmål 5
Ta stilling til påstandene nedenfor (Svaralternativer RIKTIG/GALT) Siden ungdom med debuterende schizofreni er i en spesifikk utviklingsfase, skiller symptomene seg alltid tydelig fra det klinisk bilde som hos voksne	GALT	RIKTIG	5.pdf	PD Spørsmål 6
Symptomene ved schizofreni hos ungdom kan være mer uspesifikke enn hos voksne	RIKTIG	GALT	5.pdf	PD Spørsmål 6
Symptomene ved PTSD hos ungdom kan være mer uspesifikke enn hos voksne	GALT	RIKTIG	5.pdf	PD Spørsmål 6
Hallusinasjoner ved schizofreni vil som regel være knyttet til spesifikke vanskelige hendelser tidligere under oppveksten	GALT	RIKTIG	5.pdf	PD Spørsmål 6
Hallusinasjoner ved PTSD er knyttet til et aktuelt traume	RIKTIG	GALT	5.pdf	PD Spørsmål 6
Hallusinasjoner ved schizofreni opptrer som tåkeaktige gjenopplevelse av hendelser	GALT	RIKTIG	5.pdf	PD Spørsmål 6
Hallusinasjoner ved PTSD opptrer som tåkeaktige gjenopplevelse av hendelser	GALT	RIKTIG	5.pdf	PD Spørsmål 6
Ved schizofreni er som regel alle sanser involvert i den hallusinatoriske opplevelsen samtidig	GALT	RIKTIG	5.pdf	PD Spørsmål 6
Ved PTSD er som regel alle sanser involvert i den hallusinatoriske opplevelsen samtidig	RIKTIG	GALT	5.pdf	PD Spørsmål 6
Hvilke 2 lidelser opptrer ofte samtidig med en schizofreni hos ungdom? (Velg to av lidelsene nedenfor)?	Autismespekter forstyrrelse; Rusmisbruk	Atferdsforstyrrelse; Kronisk tretthetssyndrom (ME, myalgiske encefalopati); PTSD; Spiseforstyrrelse	5.pdf	MR Spørsmål 7
Ved oppstart er behandlingen i prinsippet lik for alle psykotiske tilstander. Hvilke tre elementer er avgjørende i akuttfasen hos ungdom? Begrunn kort for hvert element hvorfor det er viktig.	1) Stressreduksjon (Hvile, sykemelding fra skolen, skjerming i forhold til stimuli. Gi ro, mulighet for bedre kontroll/mestring, og symptomlette). 2) Søvn (Mange har store søvnproblemer. Søvn kan gi betydelig symptomreduksjon.) 3) Antipsykotisk medisinering (2. generasjons antipsykotika, gjerne med somnolens som «bivirkning». Symptomreduksjon. Informer grundig om effekter og bivirkninger da autoseponering på grunn av bivirkninger er vanlig i denne aldersgruppen).	N/A	5.pdf	Essay Spørsmål 8
Essay Spørsmål 8: Ved oppstart er behandlingen i prinsippet lik for alle psykotiske tilstander. Hvilke tre elementer er avgjørende i akuttfasen hos ungdom? Begrunn kort for hvert element hvorfor det er viktig.	1) Stressreduksjon (Hvile, sykemelding fra skolen, skjerming i forhold til stimuli. Gi ro, mulighet for bedre kontroll/mestring, og symptomlette). 2) Søvn (Mange har store søvnproblemer. Søvn kan gi betydelig symptomreduksjon.) 3) Antipsykotisk medisinering (2. generasjons antipsykotika, gjerne med somnolens som «bivirkning». Symptomreduksjon. Informer grundig om effekter og bivirkninger da autoseponering på grunn av bivirkninger er vanlig i denne aldersgruppen).	N/A	5.pdf	8
Essay Spørsmål 9: Sykdomsprognosen på sikt er varierende ved psykotiske tilstander, men avhengig av visse faktorer. Hvilke?	1) Alder for innsetting av symptomer (de yngre har dårligere prognose), 2) Symptomvarighet (kortest mulig) 3) Utforming (akutt start og et klinisk bilde preget av positive symptomer har bedre prognose), 4) Grad av kognitiv svekkelse og premorbid fungering. Prognosen viser seg også å være avhengig av 5) Troen på bedring og et følelsesmessig klima preget av optimisme, støtte og håp.	N/A	5.pdf	9
Ingunn Larsen er en tidligere frisk 45 år gammel kvinne. Hun har en travel jobb i et legemiddelfirma, og reiser mye i forbindelse med arbeidet. Det har blitt en del fettrik restaurantmat og litt for lite trening de siste årene, så hun veier noen kilo for mye. De siste ukene har hun merket en diffus smerte i øvre høyre del av magen, opp under costalbuen. Smerten har kommet og gått, men blitt spesielt ille etter måltider. Fettrike måltider har vært verst. Etter hvert får hun tiltagende vondt og anfall av smerte der hun blir så kvalm at hun må kaste opp. Hun kontakter lege, og ved ultralydundersøkelse av abdomen blir det påvist flere steiner i galleblæren. Hva er de viktigste bestanddelene i galle? Nevn minst fem.	N/A	N/A	10.pdf	1
Hvordan produseres galle i leveren?	N/A	N/A	10.pdf	2
Hvilken rolle spiller gallesalter i nedbrytning og absorpsjon av fett?	N/A	N/A	10.pdf	3
Hva stimulerer galleproduksjon og uttømming av galle til tarmen?	N/A	N/A	10.pdf	4
Hvilken betydning har resirkulering av gallesalter, og hvordan foregår det?	N/A	N/A	10.pdf	5
Hvilke faktorer kan øke risikoen for å utvikle gallesten? Nevn minst tre.	N/A	N/A	10.pdf	6
Forklar hvordan alkohol tas opp og fordeles i kroppen, og hvor og hvordan alkohol blir metabolisert.	N/A	N/A	10.pdf	1
Hvorfor får kvinner (i gjennomsnitt) høyere blodalkoholkonsentrasjon enn menn ved tilnærmet samme alkoholinntak?	N/A	N/A	10.pdf	2
Hvilke uønskede effekter og senskader kan alkohol påføre lever, og dermed organismen? Stort alkoholforbruk øker også risikoen for pankreatitt, inkludert skade av beta-cellene i Langerhanske øyer i pankreas.	N/A	N/A	10.pdf	3
Beskriv kort den normale reguleringen av insulinsekresjon fra beta-cellene.	N/A	N/A	10.pdf	4
I pasientutgaven av Felleskatalogen kan man lese: "Antabus er et legemiddel til behandling av alkoholmisbruk. Antabus forstyrrer kroppens omsetning av alkohol ved å blokkere forbrenningen slik at det oppstår ubehag hvis du inntar alkohol." Hvilket trinn i omsetningen av alkohol er det som blir blokkert, og hvorfor fører det til ubehag?	N/A	N/A	10.pdf	5
Enkelte personer kan ha høyt alkoholkonsum gjennom hele helgen. På mandag våkner de med hodepine, irritabilitet og andre ubehag ("tømmermenn"), og velger å innta paracetamol for å lindre noen av disse symptomene. Diskuter eventuelle følger dette kan få. Vil det samme oppstå når paracetamol gis under høy promille?	N/A	N/A	10.pdf	6
Odontologistudenter og ernæringsstudenter besvarer dette spørsmålet (medisinstudenter besvarer ikke): Hvilke muskler bidrar til kjevelukning?	N/A	N/A	10.pdf	1 A
Medisinstudenter besvarer dette spørsmålet (odontologistudenter og ernæringsstudenter besvarer ikke): Ascites er vanlig ved sykdommer i lever som fører til øket portvenetrykk. Undersøkelse av ascites gjøres delvis klinisk, delvis ved hjelp av non-invasive metoder som UL abdomen eller CT abdomen. Hvordan vil du undersøke på ascites klinisk?	N/A	N/A	10.pdf	1 B
Hva er en transfettsyre?	N/A	N/A	10.pdf	2
Nevn fire fettløselige vitaminer og minst én biologisk effekt for hvert av dem.	N/A	N/A	10.pdf	3
Hvilke kilder til vitamin A finnes i kosten?	N/A	N/A	10.pdf	4
Hvordan blir vitamin A omdannet og tatt opp fra tarmlumen til blod?	N/A	N/A	10.pdf	5
Nevn fire organer som grenser til bursa omentalis.	N/A	N/A	10.pdf	6
Hvilke aminosyrer sendes ut fra muskel ved faste, og hva brukes de til?	N/A	N/A	10.pdf	7
Hvilke strukturer inngår i en levertriade?	N/A	N/A	10.pdf	8
Nevn lagene i veggen av jejunum, i rekkefølge regnet fra lumen.	N/A	N/A	10.pdf	9
Nevn fem sykdommer som personer med alvorlig fedme er disponert for å få.	N/A	N/A	10.pdf	10
Hvor mange tenner er det i det permanente tannsettet og hvordan grupperes de?	N/A	N/A	10.pdf	11
Nevn minst tre jernbindende proteiner og deres funksjon.	N/A	N/A	10.pdf	12
Nevn minst tre sekretoriske produkter fra pankreas som er viktige for fordøyelsen av lipider.	N/A	N/A	10.pdf	13
Hva er kroppsmasseindeks (BMI), og hvorfor har BMI begrenset verdi ved vurdering av fedme?	N/A	N/A	10.pdf	14
Nedenfor ser du et makroskopisk bilde av et ileocøkal-resektat. A. Hvilke generelle patologiske forandringer foreligger i tarmveggen i distale ileum? B. Hvilken sykdom er denne forandringen typisk for?	N/A	N/A	10.pdf	15
Hvilket trinn i omsetningen av alkohol er det som blir blokkert, og hvorfor fører det til ubehag? Nedbrytningen av alkohol til acetaldehyd foregår normalt, men nedbrytningen av acetyaldehyd til edikksyre er blokkert (Antabus hemmer enzymet acetyaldehyd dehydrogenase). Acetaldehyd, er toksisk og skader en rekke forskjellige vev i kroppen. Det vil nå akkumuleres og konsentrasjonen kan stige med en faktor på 10 eller mer.	Nedbrytningen av acetyaldehyd til edikksyre er blokkert (Antabus hemmer enzymet acetyaldehyd dehydrogenase).	N/A	10.pdf	5
Diskuter eventuelle følger dette kan få. Vil det samme oppstå når paracetamol gis under høy promille? Alkohol øker mengden CYP2E1 i lever ved enzyminduksjon. Paracetamol metaboliseres hovedsakelig gjennom via fase 2 reaksjon (Konjugering med sulfat eller glukuronsyre), mens en liten mengde (<5%) metaboliseres via fase 1 reaksjon (CYP1A2 og CYP2E1) til reaktive metabolitter. Økt mengde CYP2E1 gir fler reaktive metabolitter og mer leverskade. Ved høy promille konkurrerer alkohol med paracetamol om CYP2E1, som fører til liten grad av metabolisme av paracetamol gjennom dette enzymet (enzym hemming) og ingen økt fare for leverskade.	Ved høy promille konkurrerer alkohol med paracetamol om CYP2E1, som fører til liten grad av metabolisme av paracetamol gjennom dette enzymet (enzym hemming) og ingen økt fare for leverskade.	N/A	10.pdf	6

Ei 32 år gammal kvinne er tidlegare stort sett frisk, men har brukt ein del NSAID den siste månaden på grunn av ein kneskade. For ei veke sidan utvikla ho eit utslett på ryggen. Ho har sjølv mistenkt at det kunne vere ein biverknad av NSAID, og slutta derfor heilt med medikamentet. Utslettet er no i betring, men ved kontroll hos fastlegen blir det påvist nedsett nyrefunksjon med kreatinin 358 μmol/l (ref 45-90) og urinstiks viser protein 1+ (ingen andre utslag). Kva er den mest sannsynlege årsaka til nedsett nyrefunksjon her?

Interstitiell nefritt

Raskt progredierande glomerulonefritt; IgA-nefritt; Konstriksjon av afferent arteriole som følgje av NSAID-bruk

16.pdf

90

Ei 85 år gammal kvinne er heimebuande med ektefelle og greier seg utan hjelp frå heimesjukepleia. Ho har ein kjend, langsamt progredierande nyresjukdom. Dei siste åra har GFR vore stabil, mellom 15-20 mL/min/1,73m², og blir kontrollert regelmessig kvar 3. månad hos nefrolog. I tillegg går ho regelmessig til fastlegen for ein del andre småplager. Ved dagens konsultasjon hos fastlegen er ho litt slapp, men seier ho har god matlyst og stabil vekt, ingen hudkløe. Blodtrykket er 140/85 mmHg, pulsen 80 min-1, og ho har ingen ødem. Blodprøvar viser: Analyse Svar Referanseområde Kreatinin 246 µmol/L 45-90 eGFR 16 mL/min/1,73m² >90 Karbamid 25 mmol/L 3,1-7,9 Kalium 5,2 mmol/L 3,6-4,6 Hemoglobin 11,7 g/dL 11,7-15,3 Ho lurer på kva som avgjer når ho må starte med dialyse. Kva er riktig av fastlegen å informere henne om?

Det er førebels ikkje aktuelt med dialyse på grunn av få symptom

Det er ikkje aktuelt med dialyse for henne på grunn av høg alder; Ein startar dialyse når eGFR er under 15; Ein startar dialyse når kalium er over 6 mmol/L

16.pdf

91

Ein 50 år gammal mann er innlagd på sjukehus på grunn av akutt divertikulitt. Tidlegare sjukdomar inkluderer iskemisk hjartesjukdom, men ingen nyresjukdom. Faste medisinar er blant anna furosemid (loopdiuretikum) og ein låg dose acetylsalisylsyre. Ved undersøkinga er han klinisk stabil, men dehydrert (hypovolem). Blodtrykket er 115/85 mmHg, pulsen 95 min-1, og diuresen 15 mL/time. Blodprøvar viser kreatinin 165 µmol/L (ref 60-105) og kalium 4,5 mmol/L (refe 3,5-5,0). Kva behandling bør behandlande lege gje mot nyresvikten?

Stoppe furosemid og gje væskebehandling intravenøst

Stoppe furosemid og gje høgdose kortikosteroid; Byte til høgdose furosemid intravenøst og gje væskebehandling intravenøst; Halde fram med furosemid, stoppe acetylsalisylsyre og gje væskebehandling intravenøst

16.pdf

92

Ein 89 år gammal, heimebuande og sprek mann har time hos LIS1 i kommunen for å fornye førarkortet. Han har hatt velkontrollert hypertensjon i over 30 år og gjennomgjekk eit lite hjarteinfarkt for 20 år sidan. Han står fast på små dosar av ein betablokkar og ein kalsiumkanalblokkar. Bortsett frå ein tendens til svimmelheit når han reiser seg litt raskt opp, har han tolt medikamenta godt. I tillegg til synstest blir det gjort ei generell undersøking. Blodtrykk er 142/73 mmHg, puls 58 min-1 (regelmessig), elles er det normale funn. Det blir teke orienterande laboratorieprøvar, inkludert: Prøve Aktuell verdi Referanseområde Kreatinin 162 µmol/L 60 - 105 Estimert GFR (eGFR) 32 mL/min/1,73 m2 >90 HbA1c 43 mmol/mol 20-42 Urinstiks Blod: 0. Protein: 0 Blod: 0. Protein: 0 Urin-albumin/kreatinin ratio 3 mg/mmol <3 Andre blodprøvar er innanfor normalområdet. To og fem år tidlegare var kreatinin 156 - 158 µmol/L og eGFR 33 - 35 mL/min/1,73 m2. Pasienten har kronisk nyresjukdom stadium 3b. Kva for eit tiltak bør legen helst setje i verk i den samanhengen?

Behandlinga blir halden uendra og det blir avtalt kontroll hos LIS1 om 4-6 månader

Intensivere blodtrykksbehandlinga ved å leggje til ein ACE-hemmar; Kalsiumkanalblokkaren blir seponert for å førebyggje falltendens; Pasienten blir tilvist til poliklinisk utgreiing og oppfølging hos nefrolog

16.pdf

93

Du har legevakt og undersøkjer ein 45 år gammal mann som fekk akutte, sterke ryggsmerter med utstråling til baksida av låra og leggene i går. Han er no sengeliggjande. Ved undersøkinga registrerer du urin i undertøyet, men når du spør, har han ikkje merka urinlekkasje. Du mistenkjer akutt prolaps med cauda equina syndrom. Kva for eit funn er forventa ved klinisk undersøking?

Stor (distendert) urinblære

Lita (kontrahert) urinblære; Inverterte plantarrefleksar; Utsløkte patellarefleksar

16.pdf

94

Ei 65 år gammal kvinne oppsøkjer deg på legekontoret fordi ho nettopp har hatt eit forbigåande synstap på venstre auge. Synstapet kom plutseleg, utan førevarsel, og varte i underkant av fem minutt. Ho skildrar at det var som om "ei rullgardin gjekk ned". Du mistenkjer ein blodpropp til venstre auge. Kva vil så vere mest riktig å gjere?

Kontakte nevrolog for akutt innlegging/vurdering

Bestille CT og CT-angiografi av hovudet til neste dag; Starte med acetylsalicylsyre og tilvise til MR av hovudet; Tilvise til ultralyd av halskar, be om undersøking innan ei veke

16.pdf

95

Ei kvinne på 55 år som jobbar med montering av elektriske komponentar, kontaktar fastlegen på grunn av nummenheit og prikking i høgre 2. og 3. finger, og episodar med smerter i dette området og i høgre skulder og nakke. Krafta i armen er god, og handa har ikkje endra utsjånad. Ho blir verre når ho arbeider, og ho har problem med å gjere jobben sin. Ho kan også vakne om natta av plagene. Ved klinisk undersøking finn du sensibilitetsutfall på 3. finger og på bakre underarm. Kva er mest sannsynlege diagnose?

Cervikal radikulopati

Amyotrofisk lateralsklerose (ALS); Polynevropati; Karpaltunnelsyndrom

16.pdf

96

Ein 28 år gamal sjukepleiar kjem til akuttmottaket. Ho har over nokre dagar fått særleg nedsett syn på venstre auge og noko smerter ved augerørsler. Augelege har ikkje påvist augepatologi, og papillen ser normal ut. I anamnesen kjem det fram at ho hadde ein periode med nummenheit i høgre bein for eit halvt år sidan, men at det gjekk bort av seg sjølv. Kva diagnose er mest rimeleg å mistenkje?

Multippel sklerose

Migrene med aura; Isolert optikusnevritt; Amaurosis fugax

16.pdf

97

Du jobbar som fastlege. Ein 70 år gammal mann fekk påvist lungekreft med spreiing for 1 år sidan. Det var ikkje aktuelt med kirurgi, men pasienten har fått strålebehandling og cytostatika. Han har likevel ikkje respondert på behandlinga, og ein har no kome fram til at ein avsluttar – og går over til palliativ behandling. Pasienten føler seg i relativt bra form, bortsett frå noko dyspepsi. Han har lite smerter og bruker ikkje smertestillande, men ønskjer å ha noko smertestillande medisin tilgjengeleg i tilfelle smertene aukar på. Kva for eit smertestillande medikament vil det vere best å starte opp med?

Paracetamol

Morfin; Kodein; NSAID

16.pdf

98

Som fastlege i ein liten kommune får du på kontoret ei 62 år gammal kvinne som dei siste 2–3 månadene har merka friskt blod blanda i avføringa. Elles tidlegare frisk. For eit halvt år sidan var ho i Syden og gjekk då gjennom ein gastroenteritt. Ved klinisk undersøking finn du ikkje openberr årsak til blødinga. Kva er mest riktige tiltak?

Tilvise til koloskopi/rektoskopi

Tilvise til gastroskopi; Be pasienten ta Hemofec x 3; Måle hemoglobin (Hb) på kontoret

16.pdf

99

Ei 52 år gammal kvinne er under behandling for brystkreft, og får cellegift og målretta behandling. Ho fekk førre cellegiftkur for 9 dagar sidan. Ho ringjer akuttmottaket på sjukehuset fordi ho har fått feber og kjenner seg dårleg. Kva er beste tiltak?

Leggje henne inn på næraste sjukehus for utgreiing av nøytropen feber

Ta blodprøvar og røntgen thorax for å utgreie ein eventuell infeksjon og be henne dra til fastlegen dagen etter; Skrive ut resept på peroral antibiotika og be henne ta kontakt om 4 dagar dersom det ikkje hjelper; Skrive sjukemelding og forklare at ho nok er sliten av all behandlinga

16.pdf

100

Du er fastlege for ein 74 år gammal mann med inoperabel lungekreft. Den siste veka har han vorte tiltakande trøytt, slapp, kvalm og treg i magen. Han har normale vitalteikn, og mageundersøkinga er normal. På kontoret måler du hemoglobin 11,8 g/dL (ref 13,4-17,0) og CRP 7 mg/L (ref <5). Kva kan best forklare plagene hans?

Hyperkalsemi

Divertikulitt; Hypotyreose; Anemi

16.pdf

101

Ein 48 år gammal, aktiv, høgrehendt mann som jobbar som tømrar, kjem inn med smerter i høgre olboge. Fire dagar tidlegare skulle han løfte ein pall med trevirke då han fekk akutt innsetjande smerter i høgre fossa cubiti. Ved undersøkinga har han ein palpabel masse anteriort på nedre del av overarmen, og positivt "hook"-teikn. Smertene har gått ned, men det er ømt og nedsett kraft ved supinasjon. Han har normal distal nevrovaskulær status. Det er inga feilstilling. Kva er mest sannsynlege diagnose?

Ruptur av distale bicepssenefeste

Proksimal bicepsseneruptur; Fraktur i distale humerus; Fraktur i caput radii

16.pdf

102

52 år gammal mann klagar over smerter på innsida av høgre kne. Av og til hovnar kneet opp, og det er spesielt vondt om morgonen og når han går i ulendt terreng. Han går utan å halte, og han er framleis i jobb som salssjef i eit lokalt meieri. Han har fått teke eit MR som viser degenerative forandringar i mediale leddkammer, inkludert komplekse degenerative meniskrupturar. Han har slutta å trene fordi han er redd det kan skade kneet ytterelegare. Ved klinisk undersøking har han fullt leddutslag, ingen instabilitet ved testing av sideleddband eller korsband, og palpasjonsømheit langs mediale leddspalte. Du meiner at eit vanleg røntgenbilete vil gje meir informasjon, og bestiller dette. Røntgenbiletet viser medial gonartrose med tap av leddspalte og ein osteofytt (merkt med pil). Kva er beste tiltak?

Knestyrkjande trening og NSAID

Kortisoninjeksjon; Artroskopisk kirurgi for å reinske ut kneleddet og fjerne laust meniskvev; Total kneprotese

16.pdf

N/A

Ei 53 år gammal kvinne kjem til fastlegen med smerter lateralt i hofta som forstyrrar nattesøvnen. Plagene aukar mykje etter 20-30 minutts gange. Frå tidlegare har ho hypotyreose, hypertensjon og BMI på 29 kg/m2. Ho har vore ein del sjukmeldt frå jobben som pleieassistent på sjukeheimen. Korleis skal pasienten undersøkjast?

Undersøkje hofteledda og hofteleddsmuskulaturen og gange og ryggfunksjon. Palpere trochanterregionen.

Be henne fylle ut spørjeskjema for depresjon, ta blodprøvar og diskutere resultata av desse med henne; Gjere ryggundersøking og nevrologisk undersøking av underekstremitetane. Bestille MR av ryggen.; Undersøkje hofteledda hennar og gjere nevrologisk undersøking av underekstremitetane. Bestille røntgen av bekken med hofter.

16.pdf

N/A

78 år gammal mann fall då han køyrde nedover ein bakke på ski, han fekk ei brå vriding av kneet og oppsøkjer legevakta Kva viser bileta?

Kneleddsartrose

Fraktur av laterale tibiacondyl; Fraktur av mediale tibiacondyl; Normale funn

16.pdf

N/A

Ei mor kjem til deg som fastlege med den 3 år gamle sonen sin. Ho vart sjølv operert for atrie- septumdefekt (ASD) som lite barn, og no har ho byrja å gruble over om sonen kan ha det same. Du vil gjerne finne noko meir som kan stø ei tilvising til barnekardiolog. Kva for ei av følgjande undersøkingar har størst sjanse for å styrkje mistanken om at barnet har ASD?

Auskultasjon av hjarte

Oksygenmetting (i både armar og bein); Blodtrykk (i både armar og bein); Blodprøvar

16.pdf

N/A

Ein 11 år gammal gut kjem med ambulanse til legevakta, følgt av gymlæraren, etter å ha besvimt på skulen mens han sprang 60-meteren like før lunsj. Guten hugsar ingenting sjølv, men læraren fortel at han ramla om omtrent halvvegs og vart liggjande urørleg. Han kom til seg sjølv innan cirka eitt minutt, før nokon rakk å gjere noko. Det var ingen krampar eller urinavgang. Guten er elles frisk og deltek i organisert fotball. Han var forkjølt for ei veke sidan, men elles har alt vore som vanleg den siste tida, også i dag. Det er heilt normale funn ved undersøkinga, og mottakspersonalet har teke EKG som også blir oppfatta som normalt. Kva for ein diagnose skal styre vidare behandling og oppfølging?

Kardial årsak

Vasovagal synkope (refleks-synkope); Ortostatisk hypotensjon; Hypoglykemi

16.pdf

N/A

Du jobbar som fastlege og ein 14 år gamal gut oppsøkjer deg saman med far sin. Dei siste dagane har han hatt problem med synet på det høgre auget. Han har alltid vore blant dei høgaste gutane i sin klasse, og måler no 183 cm. Han er svært tynn og har store føter og hypermobile ledd. Du undersøkjer han og mistenkjer at han har ein linseluksasjon som forklaring på nedsett syn. Dette blir stadfesta av augelegen som du sender han til same dag. Du mistenkjer også at han kan ha ein underliggjande genetisk tilstand som forklarer det kliniske biletet. Kva for ein tilstand er det mest sannsynleg at han har?

Marfans syndrom

Sotos syndrom; Klinefelters syndrom; 48,XYYY

16.pdf

108

Du er fastlege og får ein 29 år gammal mann på kontoret. Han fortel at han kjenner seg trist og nedfor; han har problem med å følgje opp studia fordi det ikkje gjev han noko særleg og blir opplevd som meiningslaust. Han fortel at han vanlegvis søv rundt sju timar, men at han no treng minst ni timar og kjenner seg likevel ikkje utkvilt. Er søvnproblema hans samsvarande med ein depresjon?

Ja, endring i søvnmønster vil kunne variere frå person til person

Nei, ved depresjon vaknar ein mange gonger; Nei, ved depresjon søv ein mindre enn vanleg; Ja, ved depresjon søv ein meir enn vanleg

16.pdf

109

Ei 33 år gammal kvinne blir lagd inn på psykiatrisk akuttavdeling. Ho har vore deprimert dei siste tre månadene og gått ned over 15 kg i vekt. Dei siste fire vekene har ho gradvis utvikla ein kataton tilstand, komplisert av alvorleg næringsvegring. Ved undersøkinga gjev ho lite kontakt. Ho skiftar mellom kataton stupor og uro. Ho er alvorleg dehydrert. Du startar derfor med ein gong rehydrering og ernæring med intravenøs infusjon av glukose-løysning. Er det nokon medikament som absolutt må startast samtidig?

Parenteralt vitamin B1 (tiamin)

Benzodiazepin; Parenteralt vitamin B6 (pyridoksin); Antipsykotika

16.pdf

110

Ein mann på 24 år blir lagd inn på akuttmottak etter at han vart funnen svært agitert, forvirra, openbert psykotisk, og aggressiv. Han har eit kjent langvarig rusmiddelmisbruk med ulike stoff. Han får fast Metadon i LAR-systemet. Ved undersøkinga er han agitert, uroleg, trugande og forvirra. Han har hurtig, regelmessig puls og store pupillar. Han samarbeider ikkje til vidare undersøking. Du mistenkjer at han har misbrukt rusmiddel i tillegg til fast Metadon. Det er behov for omgåande, «antiagitasjonsbehandling» for å kunne gjennomføre vidare undersøkingar og hindre utagering og vald. Kva for ei medikamentgruppe vil vere det riktigaste å gje aller først i denne situasjonen?

Benzodiazepin

Atypiske («andregenerasjons») antipsykotika; Stemningsstabiliserande antiepileptika; Tradisjonelle («førstegenerasjons») antipsykotika

16.pdf

111

Ein 24-årig mann er innlagd psykiatrisk akuttavdeling med sin første maniske episode. Under forløpet har han vore uroleg og aggressiv. Han har vorte behandla med aukande dosar risperidon («andregenerasjons» antipsykotikum). Innleiingsvis verka det som om preparatet hadde effekt. Dei siste fire dagane har likevel uroen auka på - han klarer ikkje å vere i ro og verkar plaga. Parallelt verkar han også i aukande grad aggressiv og trugande. Under samtalen finn du han ikkje sikkert psykotisk. Men han er ikkje i stand til å vere roleg: sjølv om han delvis sit i ro under samtalen, må han bevege beina. Han treng endra medikasjon med ein gong. Kva for eit preparat er korrekt å velje?

Tillegg av eit benzodiazepin, til dømes diazepam (Vival®) Benzodiazepin vil ha rask effekt. Dette er utvilsamt det rette svaret.

Tillegg av eit stemningsstabiliserande antiepileptikum, til dømes valproat (Orfiril®). Stemningsstabiliserande antiepileptika kan på sikt ha noko effekt på tilstanden. Effekten er likevel svak. Det tek relativt lang tid før slik effekt inntrer; Tillegg av eit «førstegenerasjons» preparat, til dømes haloperidol (Haldol®) Pasienten har openbert biverknader på biverknader, i form av akatisi. Antipsykotika forverrar dette.; Tillegg av eit anna «andregenerasjons» preparat, til dømes olanzapin (Zyprexa®) Pasienten har openbert biverknader på biverknader, i form av akatisi. Antipsykotika forverrar dette.

16.pdf

112

Du jobbar som LIS1 på fastlegekontor og tek mot ei kvinne på 30 år som klagar over smerter i rygg og overarmar. Ho er nøye utgreidd av deg, revmatolog og fysikalsk medisinar, utan at det er funne organiske årsaker til muskelsmertene hennar. Ho har hatt fleire kortvarige kjærasteforhold dei siste åra, har stadig skifta arbeid, og kjem lett på kant med andre. Ho blir opplevd svært ustabil i sjølvkjensla; på den eine sida fortener ho ikkje å leve, på den andre sida blir ho ikkje verdsett høgt nok av andre. Ho motset seg sterkt tilvising til psykolog, og du opplever deg ofte svært irritert på henne. Kva for karakteristika hos denne pasienten er mest samsvarande med at ho har ei personlegdomsforstyrring?

Problem med både sjølvkjensle/identitet og det å forholde seg til andre (relasjonsproblem) Klart riktigaste svar. Dette kan også omtalast som at ho har problem med sjølvkjensle og relasjonar.

Problem med det å forholde seg til andre (relasjonsproblem); Mykje plager med muskelsmerter; Problem med sjølvkjensle/identitet

16.pdf

113

Du er fastlege for ein ung kvinneleg student på 20 år som fortel at ho i nokre månader har hatt store konsentrasjonsproblem. Du har fleire konsultasjonar med henne over nokre veker, men ho verkar forvirra og det er vanskeleg å få tak på kva problema hennar består i. Du blir aukande bekymra, ho har gått ned i vekt og fortel etter kvart at ho meiner maten er forgifta på studentheimen. Det kjem fram at ho dei siste tre månadene har høyrt kommenterande, negative stemmer som seier at ho skal skade seg sjølv. Du vurderer henne som psykotisk, og har mistanke om at ho er i ferd med å utvikle schizofreni. Kva må til for å stille ein formell schizofrenidiagnose hos denne pasienten?

Det må avklarast om symptoma kan ha ei organisk årsak eller vere knytt til ei affektiv liding før diagnosen schizofreni kan stillast Affektiv liding og organisk liding må utelukkast før schizofrenidiagnose blir stilt. Ingen omfattande depressive eller maniske symptom til stades, med mindre det er heilt sikkert at symptom på schizofreni inntrefte først. Psykosesymptom må ha vore til stades det meste av tida i minst 1 månad i hht ICD-10.

Diagnosen schizofreni kan først stillast når det har gått seks månader etter symptomdebut; Diagnosen schizofreni krev observasjon og vurdering av to ulike legar (éin av desse utanfor psykiatrisk institusjon); Sosial og kognitiv funksjon må vere klart nedsett og rusutløyst psykose må utelukkast før diagnosen schizofreni kan stillast

16.pdf

114

Du er fastlege for ein 33 år gammal mann som vart utskriven frå ei psykiatrisk avdeling for fire veker sidan etter ein akutt psykose. Han vart sett på eit atypisk («andregenerasjons») antipsykotisk legemiddel (olanzapin) og har fått beskjed om at han skal halde fram med dette medikamentet i eitt års tid. Dei psykotiske symptoma hans er avbleikte. Bortsett frå at han er meir døsig og trøytt, har han merka få biverknader. I tillegg til dei psykiske symptoma hans, Kva er det viktigaste som må følgjast opp hos denne pasienten?

Biverknader som vektauke og metabolske effektar, han må følgjast opp med jamleg måling av vekt og kardiometabolske risikofaktorar som blodlipid og HbA1c

Biverknader som ekstrapyramidale symptom, han må følgjast opp jamleg med orienterande nevrologisk undersøking for å unngå utvikling av muskelrigiditet; Biverknader som leukopeni og anemi, han må følgjast opp med jamleg måling av leukocyttar og hemoglobin; Biverknader som auka prolaktin, det må målast jamleg sjølv om det ikkje ligg føre andre symptom på prolaktinemi

16.pdf

115

Ein 32 år gammal mann kjem med ambulanse til legevakta. Han var på ein konsert med mange menneske, det var tett luft og han opplevde plutseleg intens hjartebank, sveitte, ei sterk kvelingsfornemming og ei kjensle av å vere «utanfor seg sjølv». Han er tidlegare frisk. Ved undersøking finn du ein uroleg, engsteleg mann med lett hyperventilasjon, puls på 90 min-1, blodtrykk på 125/80 mmHg. Afebril, upåfallande hudfarge. Auskultasjon av hjarte, lunger og abdomen utan merknad, EKG er normalt. CRP <5 mg/L (ref <5). Du konkluderer med at han har hatt eit angstanfall, men han er svært redd for nytt anfall og for at han skal døy. Kva er riktigast råd ut over å gje god psykoedukasjon om angst og informere om dei normale funna?

Be han kontakte fastlege neste vyrkedag for ein time for nærmare utgreiing og oppfølging.

For å vere sikker leggje han akutt inn på medisinsk avdeling for nærmare avklaring; Fordi han er så redd, legg du han inn på akuttpsykiatrisk avdeling.; Gje han benzodiazepin og be han kontakte fastlege neste vyrkedag for ein time for nærmare utgreiing.

16.pdf

116

På legevakt møter du ein 73 år gammal mann som blir følgd av familien då dei har oppdaga at han har hengt eit tau med løkke i garasjetaket, familien er redd han skal ta livet sitt. Mannen er roleg, stadfestar å ha vore deprimert ei tid no, ete dårleg og sett mørkt på ting. Han seier likevel tydeleg at han ikkje skal ta livet sitt. Han verkar klar og orientert. Han har vore pensjonist 6 år og enkemann 2 år. På dagtid pleier han løyse kryssord, halde huset i stand, ser mykje på TV. Du ser at han har gått betydeleg ned i vekt sidan du såg han i samband med konas sjukdom og dødsfall. Kva er riktigaste handtering av saka no på legevakt?

Kontakte spesialisthelsetenesta og avtale vidare handtering same dag

Tvangsinnlegging på akuttavdeling pga suicidalitet; Roe familie med og be pasienten bestille seg time hos fastlege; Start SSRI og bendodiazepin og be han oppsøkje fastlege ila nokre dagar

16.pdf

117

Ein 43 år gammal mann med schiozofreni har vedvarande vrangførestillingar trass i medisinering med klozapin. Han framviser ikkje innsikt i sjukdomen sin og blir medisinert utan eige samtykke (psykisk helsevernlova §4-4). Han har no fått påvist ein kreftsjukdom som har god prognose om han får behandling. Han nektar likevel behandling då han meiner styresmaktene er ute etter å drepe han og at kreftdiagnsoe og tilrådd behandling ikkje er reelt. Kva for ein lovheimel er aktuell for å gjennomføre kreftbehandlinga?

Pasient- og brukarrettslova

Straffelova §17 (Nauadrettsføresegna); Psykisk helsevernlova §4-4; Helsepersonellova §7

16.pdf

118

Ei 38 år gammal tidlegare frisk kvinne har hatt ein kraftig herpesinfeksjon siste månad. Ho er no dei siste 2 døgna totalt endra. Ho vandrar naken ute, har fleire gonger sprunge etter eldre så vel som yngre menn og klengt seg inntil dei og insistert på at dei skal ha sex. Ho blir sint og slår når nokon forsøker geleide henne inn eller kle på henne. Det har vore mange basketak for familien dei siste to dagane. Ho samhandlar ikkje rasjonelt, grisar med maten dei har forsøkt å gje henne. Kva er mest sannsynlege diagnose?

Encephalitt Encephalitt kan ha mange ulike mønster, men plutseleg innsetjande bisarr og gjerne seksualisert åtferd kan vere eit bilete. Viktig å fange opp og behandle riktig.

Mani Ikkje typisk forløp og heller ikkje typisk med så bisarr klinikk.; Schizofreni På ingen måte typisk debut verken når det gjeld alder eller tid / forløp.; Delir Åtferda er meir samsvarande med ein organisk psykose som ved encephalitt. Ved delir ville forvirring vore meir framståande, men ikkje den bisarre seksualiserte åtferda.

16.pdf

119

Ei 19 år gammal jente blir følgd til legevakt fordi ho har besvimt / fall saman under ein konsert ho skulle syngje på. Ho hyperventilerer og er "forskremt". Ho var innom legekontoret for 5 veker sidan for å få resept på p-pillar og du fann då at ho er heilt frisk både psykisk og fysisk. Ho har vore lite til legen. Familien er rysta og meiner ho må leggjast inn på hjartemedisinsk avdeling. Ho har blodtrykk på 110/60, regelmessig puls på 85, huda er tørr og normalt varm. Ho er klar og orientert og framstår utan teikn på epileptiske utfall, realitetbrist. Kva er riktigast handtering av denne situasjonen?

Roe med at dette er heilt ufarleg og fortelje litt om mekanismane bak anfallet Psykoedukasjon om eit angstanfall og fysiologien bak det er tilstrekkeleg, men også nødvendig for å tryggje henne

Sende henne heim med kvetiapin som angstdempande medisin Kvetiapin skal ikkje brukast generelt som angstdempande og det er heller ikkje indikasjon på behov for medisin - dette er eitt isolert angstanfall; Tilvise henne til psykiatrisk poliklinikk Det er heilt unødvendig med spesialisthelseteneste til dette; Leggje henne inn på hjartemedisinsk avdeling. Ingen klinisk indikasjon på det.

16.pdf

120

Ein eldre herre på 72 år kjem til akuttmottaket. Han har ei 2 dagars sjukehistorie med eit raudt, hovent og smertefullt kne. Han nektar for traume, og har ingen tidlegare leddproblem. Han har kjent diabetes mellitus type 2, pernisiøs anemi og angina pectoris. Mor hans hadde revmatoid artritt. Blodprøvar viser: Analyse Svar Referanseområde Leukocyttar 17 x109/L 4,1-9,8 Trombocyttar 380 x109/L 164–370 Senkingsreaksjon 17 mm/time ≤ 17 CRP 30 mg/L <5 Du utfører leddpunksjon av kneet. Synovialvæska er blakka. Ein ser ingen krystall ved polarisasjonsmikroskopi. Leukocytteljing: 80 x109/L (ref 0,00-0,20). Kva for nokre av følgjande faktorar frå anamnesen gjev auka risiko for denne tilstanden?

Diabetes mellitus type 2 Pasienten har ein akutt monoartritt, med auka inflammasjonsparametrar og eit såpass høgt leukocytttal i synovialvæska, vil ein mistenkje septisk artritt. Diabetikarar kan ha auka infeksjonstendens, diabetiske fotsår med meir, som vil auke risiko for septisk artritt.

Angina pectoris Ein eldre pasient med angina og som står på betablokkar kan ha auka svimmelheit, risiko for blodtrykksfall, og auka falltendens, men her nektar pasienten for traume, og ein mistenkjer først og fremst ein infeksjon som årsak til artritt. Acetylsalisylsyre kan bidra til hyperurikemi, og urinsyregiktanfall kunne vore ein differensialdiagnose, men det vart ikkje sett krystall ved mikroskopering av synovialvæska.; Revmatoid artritt hos mor Han har ein akutt monoartritt med høgt leukocyttal i synovial-væska, men ingen krystall. Han har ikkje hatt liknande tidlegare, og har ingen plager frå andre ledd. Slik sett vil vi først og fremst mistenkje septisk artritt, der mors historie ikkje har noko å seie.; Pernisiøs anemi Pernisiøs anemi kan gje nerveskade som igjen kan gje dårleg balanse og nedsett gangfunksjon, eventuelt fall, men pasienten nektar for traume. Det er heller ikkje uvanleg at ein kan ha fleire autoimmune sjukdomar så ein vil vere noko meir merksam når det gjeld utvikling av ein eventuell revmatisk sjukdom, men her og no vil ein først og fremst mistenkje infeksjon.

16.pdf

121

Ein 50 år gammal mann kjem til fastlegen med hevelse og smerter i heile 4. tå på høgre fot (sjå bilete) av 2 vekers varigheit. Han har tidlegare hatt smerter og hevelse i handledd og eit kne. Han er i full jobb på kontor. Kva er mest sannsynlege diagnose?

Daktylitt (pølsetå) av 4. tå Riktig. Ein generelt fortjukka tå hos ein pasient med ei sjukehistorie som gjev mistanke om tidlegare artritt (handledd og kne), er mest sannsynleg del av psoriasisartritt (der daktylitt/pølsetå er typisk).

Infeksjon i 4. tå Feil. Bakterielle infeksjonar i ein tå er sjeldne, og det er ei ganske lang sjukehistorie (2 veker). Det er ikkje opplyst at det er svært sterke smerter og det er inga synleg misfarging av tåa. B Skade av 4. tå Feil. Det blir ikkje nemnt nokon skade i sjukehistoria, og traume er dermed ei lite truleg årsak til den aktuelle hevelsen. C Urinsyregikt med avleiringar i 4. tå Feil. Det er ingen synlige tofi (lokaliserte utfellingar av urinsyresalt i form av små knutar) i denne tåa eller andre stader i foten. Pasienten har ikkje hatt akutt innsetjande smerter eller noko betydeleg hevelse (som er typisk for urinsyregikt). Tilstanden har vart i 2 veker (som ville vore lenge dersom det var anfall med urinsyregikt) og ein ser ikkje erytem (som ville vore typisk for eit urinsyregiktanfall).

16.pdf

122

Ei 65 år gammal kvinne kjem til fastlegen. Ho har hatt smerter i fingerledda dei siste to åra, med aukande smerter i PIP- (proksimale inter-phalangeale) og DIP (distale inter-phalangeale)-ledd. Ho er i full jobb, men er plaga ved bruk av hendene. Kva bør fastlegen gjere?

Palpere ledda, vurdere dette som artrose, eventuelt kartleggje med røntgenbilete av hender. Ta blodprøvar inklusive CRP, SR, anti-CCP og RF. Ikkje tilvise til revmatolog Riktig. På biletet ser ein tydelege Heberdenske knutar (osteofyttar i DIP ledd) i 2. og sannsynlegvis også i 3. finger. Dette er diagnostisk for handartrose. Det er også betydeleg hevelse i PIP ledda (som ein ved palpasjon vil kjenne er beinharde påleiringar, altså osteofyttar), det vil seie Bouchardske knutar. Om ein er usikker, kan ein bestille røntgen for å stø opp om diagnosen. Ein gjev inga kurativ behandling, men forklarer tilstanden, og gjev lindrande behandling (analgetika/NSAID) dersom pasienten har behov for det og tolererer det medikamentelt.

Vurdere dette som artritt i fingerledd. Ta blodprøvar inklusive CRP, SR, anti-CCP og RF. Starte med ein låg dose prednisolon Feil. Biletet viser fingerleddsartrose og ingen sikre haldepunkt for artritt, det er dermed ikkje indikasjon for prednisolon. Uansett skal ein ikkje starte med prednisolon utan ein sikker artrittdiagnose. B Vurdere at dette kan vere leddgikt eller handartrose. Ta blodprøvar inklusive CRP, SR, anti-CCP og RF. Vente på svar, og så tilvise til revmatolog uavhengig av svara Feil. Det er riktig at begge diagnosane kan vurderast. Likevel bør ein ut ifrå det typiske kliniske biletet med sannsynleg Heberdenske (osteofyttar i DIP ledd) og Bouchardske (osteofyttar i PIP ledd) knutar sterkt mistenkje handartrose, og derfor ikkje tilvise til revmatolog. Røntgen vil avklare diagnosen om ein er klinisk usikker. C Vurdere tilstanden som revmatoid artritt (leddgikt). Ta blodprøvar inklusive CRP, SR, anti-CCP og RF. Tilvise til revmatolog med ein gong Feil. Det ser ikkje ut som revmatoid artritt, sidan det er typiske «knutar» i distale inter-phalangeale (DIP) ledda (lett synleg på biletet at det er slike forandringar i DIP2), noko som er klassisk for handartrose. I tillegg er det ikkje hevelse i metacarpo-phalangeal (MCP)-rekkja, noko ein ville forventa ved revmatoid artitt, og at det er ei lang sjukehistorie.

16.pdf

123

Du er fastlege for ein mann på 34 år. Han har dei siste vekene byrja å få vondt i fleire fingerledd og har kjent seg litt trøytt. Han er i full jobb som elektrikar. Han treivst godt i jobben, men er litt bekymra på grunn av leddsmertene. Han klagar over smerter i MCP (meta-carpo-phalangeal ledd)-2 og MCP-3 på venstre side, og MCP-3 og PIP (proksimale inter-phalangeal ledd)-3 på høgre side. Ved klinisk undersøking er han øm i desse ledda, men du er usikker på om det er hevelsar. Han har lett redusert kraft, men ingen problem med å knyte hendene. Du tek blodprøvar: Analyse Svar Referanseområde Senkingsreaksjon 10 mm/time <7 (mann 15-45 år) CRP 10 mg/L <5 Anti-CCP (ACPA) 250 kU/L <3 Revmatoid faktor (IgM) 5 kU/L <10 Andre blodprøvar er normale. Kva er riktigast handtering av denne pasienten no?

Tilvise til revmatologisk vurdering

Tilvise til røntgen av hender med spørsmål om artritt; Gje han prednisolon og be han ta kontakt igjen dersom han får hevelse i eitt eller fleire ledd; Gje han NSAID og be han ta kontakt igjen dersom han får hevelse i eitt eller fleire ledd

16.pdf

124

Ei 24 år gammal, tidlegare frisk kvinne kjem til legekontoret grunna akutt hevelse og smerter i høgre kne. Ho har hatt smerter i nedre del av magen dei siste 3 dagane. Ved undersøkinga har ho lett feber på 37,9°C. Høgre kne er varmt, ømt og hovent. Du ser fleire små pustlar på kneet. Blodprøvar viser hemoglobin 11,8 g/dL (ref 11,7-15,3), leukocyttar 16 x 109/L (ref 4,1-9,8), CRP 120 (ref <5). Synovialvæska tappa frå kneet er lett blakka. Kva er den mest sannsynlege diagnosen?

Septisk artritt

Reaktiv artritt; Revmatoid artritt; Artritt relatert til inflammatorisk tarmsjukdom (IBD)

16.pdf

125

Du er LIS1 i ålmennpraksis og blir oppsøkt av ei 38 år gammal kvinne som nyleg vart enke. Ho har to barn på 8 og 11 år. Kvinna græt og seier ho har nok med å klare kvardagen. Ho er snart ferdig med to veker velferdspermisjon etter dødsfallet og ber om sjukmelding. Kva er di(ne) rolle(r) som lege i denne situasjonen?

Her er du både pasienten sin behandlar, sakkyndig og forvaltar av samfunnsressursar

Som lege er du først og fremst pasienten sin behandlar og advokat; Her er du pasienten sin behandlar, men du kan seinare ta andre roller på konkret førespurnad frå NAV; Ved spørsmål om sjukmelding er du først og fremst forvaltar av samfunnsressursar

16.pdf

126

Du har det siste halvåret følgt opp ei 35 år gammal trebarnsmor som «møtte veggen» i arbeidet sitt i heimesjukepleia. Etter tre månader med full sjukmelding, har ho gradvis trappa opp i jobb, og klarer no halvparten av forventa daglege besøk (50 % sjukmeldt) når ho får bruke 6 timar på runden. Ho kjem til avtalt samtale og fortel at ho har fått ein sjanse til å dra til Kreta i 14 dagar saman med ei veninne. De er samde om at dette vil gjere henne godt og drøftar vidare sjukmelding for denne perioden. Kva vil vere riktig med tanke på sjukmelding i den perioden ho reiser til Kreta?

Ho ville klart å utføre halvparten av forventa jobb, så det vil vere riktig å forlenge 50 % sjukmelding

Ettersom ho skal reise utanlands, vil ho ikkje ha rett til sjukmelding; Dette er å rekne som ferie, og då vil det vere riktig å friskmelde henne i samsvar med ferielova; Ettersom det er forventa at reisa vil gje god effekt på sjukdomen, vil det vere riktig å sjukmelde 100 %

16.pdf

127

Du er ny fastlege for ei kvinne på 35 år, som over lengre tid har hatt ein del psykiske problem med ulike kontaktar i helsetenestene. Ho bruker kodeinhaldige medikament for ryggsmerter. Den kliniske undersøkinga er i hovudsak normal med moderat palpasjonsømheit over lumbal muskulatur, men ingen nevrologiske utfall. Det er ingen patologiske funn ved biletdiagnostikk av lumbalcolumna. Pasienten sier at hun ikke får sove på grunn av ryggsmertene, og hun ber om sterke smertestillende. Du tror at hun er i ferd med å utvikle et for høyt forbruk av smertestillende og ønsker å bruke en personsentrert tilnærming til kvinnen. Kva passer best som personsentrert tilnærming?

Spørje om kva som er viktig for henne i livet, og kva utfordringar smerta gjev henne

Tvilise henne til Frisklivsentral for trening og meistringskurs for smertene; Gjere ei ny vurdering av nevrologiske utfall og full funksjonsvurdering; Leggje ein plan for bruk av smertestillande medisinar saman med pasienten

16.pdf

128

Du er LIS1 og er på fjelltur i Jotunheimen. Du møter ein 78 år gammal mann som har vore følgt med stabile CT-funn over fleire år for sitt thorakale aortaaneurisme. Han ramlar om på turen og når du kjem til, skildrar han kraftløyse i høgre arm og fot. Han er sliten og meiner sjølv han berre har overanstrengt seg på tur. Han har også moderate smerter mellom skuldrene, som han sjølv tilskriv ein tung tursekk. Han haltar og krafta i høgre fot og arm er tydeleg redusert. Kva er første tiltak?

Ringjer etter helikopter og legg han inn med spørsmål om hjerneslag

Gjev han ASA 300 mg som du har med i sekken grunna mistenke om hjerneslag; Observerer situasjonen for å sjå om han blir mindre sliten og symptoma minkar; Undersøkjer sirkulasjonen og måler pulsar i alle ekstremitetar då dette kan vere dissekerande aortaaneurisme

16.pdf

129

Ein 22 år gammal pasient vart behandla for spontan pneumothorax for andre gong på same side. Du følgjer pasienten opp og han spør om det ligg føre ein operasjonsindikasjon i hans tilfelle. Kva slags informasjon om operasjonsindikasjonen skal her bli gitt?

Det ligg føre ein operasjonindikasjon fordi han hadde ein spontan pneumothorax to gonger på same side

Det ligg føre ein operasjonindikasjon først dersom han får penumothorax for tredje gong på same side eller éin gong på motsett side; Dei fleste pasientar med spontan pneumothorax gjennomgår kirurgi; Det ligg som regel føre indikasjon for kirurgi ved spontan penumothorax alt etter første tilfelle

16.pdf

N/A

Du er vakthavande kirurg på eit sjukehus og leiar av traumeteamet som tek imot ein 22 år gammal mann som er skoten i venstre hemithorax. Han er vaken, men engsteleg. Han har anstrengt respirasjon med frekvens på 30 min-1 og SaO2 86 % trass oksygen på maske med reservoar. Blodtrykket er 100/60 mmHg, pulsen 105 min-1. I mamillenivå, i fremre aksillærlinje på venstre side finn du eit surklande sår på cirka 10x10 cm. Kva er første tiltak?

Legg inn thoraxdren på venstre side og dekkjer det surklande såret med bandasje

Ber om CT thorax for å kartleggje omfanget av skadar på costae; Får teke røntgen thorax for å avklare indikasjon for thoraxdren; Ber om ekkokardiografi for å sjå etter skade på hjartet

16.pdf

N/A

Ein 60 år gammaal mann med kjend hypertension (i 10 år) og diabetes type 2 (i 5 år), har fått påkjenningsrelaterte plager. Arbeids-EKG viste iskemiske forandringar ved 100W. Koronarangiografi viste stenosar som markert på biletet. Pasienten bruker metformin og GLP1-hemmar, og metoprolol og RAS (renin-angiotensin-system)-blokkade. Kva for ei behandling bør ein tilrå?

CABG (koronar bypass-operasjon)

PCI (perkutan koronarintervensjon); Kontroll av kolesterolnivået for å vurdere tillegg av statin; Tillegg av statin og ny kontroll innan 1 månad

16.pdf

N/A

Ein 46 år gammal mann er tilvist kirurgisk poliklinikk på grunn av aukande storleik på høgre testikkel. Ultralyd viser funn samsvarande med testiscancer. Han blir derfor tilvist til CT thorax og abdomen med intravenøs kontrast med opptak i venøs fase. Bileta i abdomen viser ein metastase. Kva for ei pil peiker på ein metastase?

Pil 3

Pil 4; Pil 1; Pil 2

16.pdf

N/A

Ein 46 år gammal mann er tilvist kirurgisk poliklinikk på grunn av aukande storleik på høgre testikkel. Ultralyd viser funn samsvarande med testiscancer. Han blir derfor tilvist til CT thorax og abdomen med intravenøs kontrast med opptak i venøs fase. Bileta i abdomen viser ein metastase. Kva for ei pil peiker på ein metastase?

Pil 3

Pil 4; Pil 1; Pil 2

16.pdf

133

Ein 28 år gammal mann klagar over hevelse i scrotum på begge sider. Han har merka dette i lengre tid. Ved undersøking er det ein hevelse, men ingen smerter. Han er elles frisk utan feber. Mannen blir tilvist til ultralyd av scrotum. Kva viser bileta?

Hydrocele

Cancer testis; Epididymitt; Varicocele

16.pdf

134

Du har legevakt og får inn Oda på 4 år. Ho har hatt 2 øyrebetennelsar det siste året, elles er ho frisk. Ho har no vore forkjølt i 4–5 dagar. Det siste døgnet har ho hatt feber og vondt i venstre øyre. Ved otoskopi ser du ei raud og bukande trommehinne på venstre side. På høgre side er det normale funn, med bleik trommehinne og luftfylt mellomøyre. Du mistenkjer akutt mellomøyrebetennelse på venstre side. Kva av følgjande påstandar om eventuell behandling av Odas øyrebetennelse er mest korrekt?

Dei fleste øyrebetennelsar går over av seg sjølv, og du vel å sjå dette an utan antibiotika eit par dagar

Oda er eit «øyrebarn» og ein bør derfor ha låg terskel for å gje antibiotika; For å unngå komplikasjonar som mastoiditt bør ein generelt ha låg terskel for å behandle barn med øyrebetennelse med antibiotika; Oda er under 5 år og ein bør derfor ha låg terskel for å gje antibiotika

16.pdf

135

Ved akutt svimmelheit vil ei av dei diagnostiske utfordringane vere å skilje mellom perifer og sentral årsak. To aktuelle differensialdiagnosar hos pasientar med akutt svimmelheit er vestibularisnevritt og veslehjerneinfarkt. Kva for eit klinisk funn passar med diagnosen vestibularisnevritt?

Positiv hovudimpulstest

Nyoppstått høyrselstap; Vertikal blikkdeviasjon (på engelsk: “skew”); Spontannystagmus som endrar retning ved sideblikk

16.pdf

136

Ei eldre kvinne som bur avsides, ringjer deg fordi ho har fått "ein skugge" for høgre auge. Ho merka skuggen nedover i synsfeltet då ho var ute og gjekk i går kveld. I løpet av morgontimane har skuggen auka på og no er synsfeltet grått på høgre auge. Kan ho køyre bil til legekontoret?

Ho har køyreforbod og må få nokon til å køyre seg

Ho kan køyre bil så lenge ho oppfyller synskrava på eitt auge; Ho kan køyre bil om ho ser fingrane sine på høgre auget; Det er viktig at ho kjem, så om ho ikkje har nokon til å køyre seg, får ho køyre sjølv

16.pdf

137

Ein 45 år gammal mann kjem til kontoret ditt og seier at han har merka at det er noko gale med synet. Han kjenner seg litt ustø, men er elles i fin form. Ved undersøking finn du normale yttergrenser ved Donders synsfeltstest og ekskaverte papiller ved oftalmoskopi. Kva er den overvegande sannsynlige diagnosen, og kva er beste tiltak?

Du mistenkjer glaukom og sender ei tilvising til næraste augelege og ber om ein time innan kort tid

Du mistenkjer presbyopi og ber han gå til optiker for å få lesebriller; Du mistenkjer ein tumor i occipitallappen og sender pasienten til MR cerebrum; Du mistenkjer ein prosess i chiasma opticum og sender pasienten med ein gong til MR cerebrum

16.pdf

138

Ein mann på 25 år fortel at han den siste veka har sett dobbelt heile tida. Han har ikkje hatt liknande symptom tidlegare. Du sjekkar visus, som er 0,8 på begge auge. Kva undersøking bør deretter gjerast for å vurdere årsaka til diplopien?

Dekke til eitt auge av gongen og spørje om dobbeltsynet blir borte

Raud refleks for å sjå etter fordunklingar; Alternerande covertest for å sjå etter innstillingsrøyrsler; Hirschbergs lysreflekstest, det vil sei sjå etter symmetriske corneareflekser frå oftalmoskopet, for å avklare om det er skjeling

16.pdf

N/A

Ei 60 år gammal kvinne kjem til fastlegekontoret grunna vanskar med å brodere dei siste åra fordi ho ser uskarpt. Visus på Snellens tavle er 1,0 og det er normale funn ved Amslers rutenett, Donders synsfelttest, rød refleks, oftalmoskopi og måling av augetrykk på begge auga. Kva er den overvegande sannsynlege diagnosen?

Presbyopi

Katarakt; Glaukom; Latent strabisme

16.pdf

N/A

Jakob er en 15 år gammel gutt som bor sammen med faren sin. Det siste året har han gradvis isolert seg mer fra jevnaldrende. Han fungerer dårligere skolefaglig. Enkelte dager får han raserianfall, spesielt rettet mot faren som han mener er «ute etter han». Ellers er han stort sett blid og omgjengelig hjemme selv om faren opplever at sønnen ofte virker fjern og forstyrret av noe, «som om det er flere enn oss to i rommet». Du er Jakobs fastlege. Jakob og hans far kommer til deg på kontoret. Hva er de 2 første områdene du ønsker å få mer informasjon om når du møter Jakob?

Utsagnet om at faren er «ute etter ham»; Hva som utløser raserianfallene

Skolefaglige prestasjoner nå; Skolefaglige prestasjoner på barneskolen; Fritidsinteresser; Utviklingshistorie spedbarn; Utviklingshistorie barndom; Voldsrisiko; Hva som gleder ham når han er blid; Vennerelasjonene hans

5.pdf

MR Spørsmål 1

Hvilke 2 forhold er spesielt viktig å ta hensyn til når realitetstestingen hos et barnet/ungdom skal vurderes?

Barnets/ungdommens utviklingsnivå og alder.

Barnets/ungdommens deltakelse på digitale plattformer; Familiens sosioøkonomisk bakgrunn; Religiøs tro og forestillinger; Kulturbakgrunn; Foreldrenes utdanningsnivå; Om barnets/ungdommen har opplevd stress og traumer

5.pdf

MR Spørsmål 2

Nevn minst fem fenomener du ville innhentet opplysninger om for å avgjøre om Jakob har en schizofreni. (5 - 10 linjer)

Vrangforestillinger, hallusinasjoner, styringsopplevelser (påførte tanker, handlinger, følelser), tankepåvirkning (-ekko,-tyveri,-kringkasting), affektforhold (inadekvat eller avflatet affekt), anhedoni (interesseløs, initiativløs, tomhet), sosial tilbaketrekning.

N/A

5.pdf

Essay Spørsmål 3

Hvorfor utvikler noen ungdommer en schizofreni? Nevn fire risikofaktorer som er viktige å avklare i det kliniske intervjuet.

Arvelige faktorer (viktigste enkeltfaktor), rusmisbruk (spesielt cannabis), barnemishandling (tidlig traumatisering), mobbing, migrasjon, urban oppvekst, økende alder hos far, autoimmune sykdommer, svangerskapsrelaterte faktorer (infeksjoner, fødselskomplikasjoner, underernæring / feilernæring, krigstraumer.

N/A

5.pdf

Essay Spørsmål 4

Konsekvensene av den kognitive svikten knyttet til schizofreni hos ungdom er store. Hvorfor? (5-10 linjer)

Kognitiv svikt gir redusert evne til læring og sosial funksjon, noe som er spesielt viktig i ungdomsårene i forhold til funksjon i voksenlivet. Den kognitive svikten gir redusert oppmerksomhetsevne, konsentrasjon og evne til abstrakt tenkning. Arbeidsminnet blir redusert og en blir mindre mentalt fleksibel. Dette gir en mer rigid atferd og påvirker også reaksjonene på emosjonelle stimuli.

N/A

5.pdf

Essay Spørsmål 5

Ta stilling til påstandene nedenfor (Svaralternativer RIKTIG/GALT) Siden ungdom med debuterende schizofreni er i en spesifikk utviklingsfase, skiller symptomene seg alltid tydelig fra det klinisk bilde som hos voksne

GALT

RIKTIG

5.pdf

PD Spørsmål 6

Symptomene ved schizofreni hos ungdom kan være mer uspesifikke enn hos voksne

RIKTIG

GALT

5.pdf

PD Spørsmål 6

Symptomene ved PTSD hos ungdom kan være mer uspesifikke enn hos voksne

GALT

RIKTIG

5.pdf

PD Spørsmål 6

Hallusinasjoner ved schizofreni vil som regel være knyttet til spesifikke vanskelige hendelser tidligere under oppveksten

GALT

RIKTIG

5.pdf

PD Spørsmål 6

Hallusinasjoner ved PTSD er knyttet til et aktuelt traume

RIKTIG

GALT

5.pdf

PD Spørsmål 6

Hallusinasjoner ved schizofreni opptrer som tåkeaktige gjenopplevelse av hendelser

GALT

RIKTIG

5.pdf

PD Spørsmål 6

Hallusinasjoner ved PTSD opptrer som tåkeaktige gjenopplevelse av hendelser

GALT

RIKTIG

5.pdf

PD Spørsmål 6

Ved schizofreni er som regel alle sanser involvert i den hallusinatoriske opplevelsen samtidig

GALT

RIKTIG

5.pdf

PD Spørsmål 6

Ved PTSD er som regel alle sanser involvert i den hallusinatoriske opplevelsen samtidig

RIKTIG

GALT

5.pdf

PD Spørsmål 6

Hvilke 2 lidelser opptrer ofte samtidig med en schizofreni hos ungdom? (Velg to av lidelsene nedenfor)?

Autismespekter forstyrrelse; Rusmisbruk

Atferdsforstyrrelse; Kronisk tretthetssyndrom (ME, myalgiske encefalopati); PTSD; Spiseforstyrrelse

5.pdf

MR Spørsmål 7

Ved oppstart er behandlingen i prinsippet lik for alle psykotiske tilstander. Hvilke tre elementer er avgjørende i akuttfasen hos ungdom? Begrunn kort for hvert element hvorfor det er viktig.

1) Stressreduksjon (Hvile, sykemelding fra skolen, skjerming i forhold til stimuli. Gi ro, mulighet for bedre kontroll/mestring, og symptomlette). 2) Søvn (Mange har store søvnproblemer. Søvn kan gi betydelig symptomreduksjon.) 3) Antipsykotisk medisinering (2. generasjons antipsykotika, gjerne med somnolens som «bivirkning». Symptomreduksjon. Informer grundig om effekter og bivirkninger da autoseponering på grunn av bivirkninger er vanlig i denne aldersgruppen).

N/A

5.pdf

Essay Spørsmål 8

Essay Spørsmål 8: Ved oppstart er behandlingen i prinsippet lik for alle psykotiske tilstander. Hvilke tre elementer er avgjørende i akuttfasen hos ungdom? Begrunn kort for hvert element hvorfor det er viktig.

1) Stressreduksjon (Hvile, sykemelding fra skolen, skjerming i forhold til stimuli. Gi ro, mulighet for bedre kontroll/mestring, og symptomlette). 2) Søvn (Mange har store søvnproblemer. Søvn kan gi betydelig symptomreduksjon.) 3) Antipsykotisk medisinering (2. generasjons antipsykotika, gjerne med somnolens som «bivirkning». Symptomreduksjon. Informer grundig om effekter og bivirkninger da autoseponering på grunn av bivirkninger er vanlig i denne aldersgruppen).

N/A

5.pdf

8

Essay Spørsmål 9: Sykdomsprognosen på sikt er varierende ved psykotiske tilstander, men avhengig av visse faktorer. Hvilke?

1) Alder for innsetting av symptomer (de yngre har dårligere prognose), 2) Symptomvarighet (kortest mulig) 3) Utforming (akutt start og et klinisk bilde preget av positive symptomer har bedre prognose), 4) Grad av kognitiv svekkelse og premorbid fungering. Prognosen viser seg også å være avhengig av 5) Troen på bedring og et følelsesmessig klima preget av optimisme, støtte og håp.

N/A

5.pdf

9

Ingunn Larsen er en tidligere frisk 45 år gammel kvinne. Hun har en travel jobb i et legemiddelfirma, og reiser mye i forbindelse med arbeidet. Det har blitt en del fettrik restaurantmat og litt for lite trening de siste årene, så hun veier noen kilo for mye. De siste ukene har hun merket en diffus smerte i øvre høyre del av magen, opp under costalbuen. Smerten har kommet og gått, men blitt spesielt ille etter måltider. Fettrike måltider har vært verst. Etter hvert får hun tiltagende vondt og anfall av smerte der hun blir så kvalm at hun må kaste opp. Hun kontakter lege, og ved ultralydundersøkelse av abdomen blir det påvist flere steiner i galleblæren. Hva er de viktigste bestanddelene i galle? Nevn minst fem.

N/A

10.pdf

1

Hvordan produseres galle i leveren?

N/A

10.pdf

2

Hvilken rolle spiller gallesalter i nedbrytning og absorpsjon av fett?

N/A

10.pdf

3

Hva stimulerer galleproduksjon og uttømming av galle til tarmen?

N/A

10.pdf

4

Hvilken betydning har resirkulering av gallesalter, og hvordan foregår det?

N/A

10.pdf

5

Hvilke faktorer kan øke risikoen for å utvikle gallesten? Nevn minst tre.

N/A

10.pdf

6

Forklar hvordan alkohol tas opp og fordeles i kroppen, og hvor og hvordan alkohol blir metabolisert.

N/A

10.pdf

1

Hvorfor får kvinner (i gjennomsnitt) høyere blodalkoholkonsentrasjon enn menn ved tilnærmet samme alkoholinntak?

N/A

10.pdf

2

Hvilke uønskede effekter og senskader kan alkohol påføre lever, og dermed organismen? Stort alkoholforbruk øker også risikoen for pankreatitt, inkludert skade av beta-cellene i Langerhanske øyer i pankreas.

N/A

10.pdf

3

Beskriv kort den normale reguleringen av insulinsekresjon fra beta-cellene.

N/A

10.pdf

4

I pasientutgaven av Felleskatalogen kan man lese: "Antabus er et legemiddel til behandling av alkoholmisbruk. Antabus forstyrrer kroppens omsetning av alkohol ved å blokkere forbrenningen slik at det oppstår ubehag hvis du inntar alkohol." Hvilket trinn i omsetningen av alkohol er det som blir blokkert, og hvorfor fører det til ubehag?

N/A

10.pdf

5

Enkelte personer kan ha høyt alkoholkonsum gjennom hele helgen. På mandag våkner de med hodepine, irritabilitet og andre ubehag ("tømmermenn"), og velger å innta paracetamol for å lindre noen av disse symptomene. Diskuter eventuelle følger dette kan få. Vil det samme oppstå når paracetamol gis under høy promille?

N/A

10.pdf

6

Odontologistudenter og ernæringsstudenter besvarer dette spørsmålet (medisinstudenter besvarer ikke): Hvilke muskler bidrar til kjevelukning?

N/A

10.pdf

1 A

Medisinstudenter besvarer dette spørsmålet (odontologistudenter og ernæringsstudenter besvarer ikke): Ascites er vanlig ved sykdommer i lever som fører til øket portvenetrykk. Undersøkelse av ascites gjøres delvis klinisk, delvis ved hjelp av non-invasive metoder som UL abdomen eller CT abdomen. Hvordan vil du undersøke på ascites klinisk?

N/A

10.pdf

1 B

Hva er en transfettsyre?

N/A

10.pdf

2

Nevn fire fettløselige vitaminer og minst én biologisk effekt for hvert av dem.

N/A

10.pdf

3

Hvilke kilder til vitamin A finnes i kosten?

N/A

10.pdf

4

Hvordan blir vitamin A omdannet og tatt opp fra tarmlumen til blod?

N/A

10.pdf

5

Nevn fire organer som grenser til bursa omentalis.

N/A

10.pdf

6

Hvilke aminosyrer sendes ut fra muskel ved faste, og hva brukes de til?

N/A

10.pdf

7

Hvilke strukturer inngår i en levertriade?

N/A

10.pdf

8

Nevn lagene i veggen av jejunum, i rekkefølge regnet fra lumen.

N/A

10.pdf

9

Nevn fem sykdommer som personer med alvorlig fedme er disponert for å få.

N/A

10.pdf

10

Hvor mange tenner er det i det permanente tannsettet og hvordan grupperes de?

N/A

10.pdf

11

Nevn minst tre jernbindende proteiner og deres funksjon.

N/A

10.pdf

12

Nevn minst tre sekretoriske produkter fra pankreas som er viktige for fordøyelsen av lipider.

N/A

10.pdf

13

Hva er kroppsmasseindeks (BMI), og hvorfor har BMI begrenset verdi ved vurdering av fedme?

N/A

10.pdf

14

Nedenfor ser du et makroskopisk bilde av et ileocøkal-resektat. A. Hvilke generelle patologiske forandringer foreligger i tarmveggen i distale ileum? B. Hvilken sykdom er denne forandringen typisk for?

N/A

10.pdf

15

Hvilket trinn i omsetningen av alkohol er det som blir blokkert, og hvorfor fører det til ubehag? Nedbrytningen av alkohol til acetaldehyd foregår normalt, men nedbrytningen av acetyaldehyd til edikksyre er blokkert (Antabus hemmer enzymet acetyaldehyd dehydrogenase). Acetaldehyd, er toksisk og skader en rekke forskjellige vev i kroppen. Det vil nå akkumuleres og konsentrasjonen kan stige med en faktor på 10 eller mer.

Nedbrytningen av acetyaldehyd til edikksyre er blokkert (Antabus hemmer enzymet acetyaldehyd dehydrogenase).

N/A

10.pdf

5

Diskuter eventuelle følger dette kan få. Vil det samme oppstå når paracetamol gis under høy promille? Alkohol øker mengden CYP2E1 i lever ved enzyminduksjon. Paracetamol metaboliseres hovedsakelig gjennom via fase 2 reaksjon (Konjugering med sulfat eller glukuronsyre), mens en liten mengde (<5%) metaboliseres via fase 1 reaksjon (CYP1A2 og CYP2E1) til reaktive metabolitter. Økt mengde CYP2E1 gir fler reaktive metabolitter og mer leverskade. Ved høy promille konkurrerer alkohol med paracetamol om CYP2E1, som fører til liten grad av metabolisme av paracetamol gjennom dette enzymet (enzym hemming) og ingen økt fare for leverskade.

Ved høy promille konkurrerer alkohol med paracetamol om CYP2E1, som fører til liten grad av metabolisme av paracetamol gjennom dette enzymet (enzym hemming) og ingen økt fare for leverskade.

N/A

10.pdf

6