Datasets:
UMCU
/
dutch_guidelines

Dataset card Data Studio Files Community
text
stringlengths
80
6.25k
text_len
int64
32
3.12k
src
stringclasses
7 values
de stem weer terug is Als iemand de baard in de keel krijgt, of heeft, is dat ook zichtbaar De adamsappel groeit mee en wordt zichtbaar tijdens het slikken <PERSOON> in Den Haag is een hofje uit de ##de eeuw <PERSOON> was burgemeester van Den Haag Zijn kleindochter <PERSOON> (###-###) overleed ongehuwd, maar had in ### een stichting van liefdadigheid opgericht, waaraan zij haar hele vermogen naliet Dit gebeurde nadat zij schijndood was aangetroffen en daarna in de reeds gesloten grafkist weer tot leven was gekomen Dit kwam doordat een dienstmeisje (<PERSOON>) niet wilde geloven dat <PERSOON> echt dood was Als dank is zij tot eerste portierster benoemd Van dit vermogen kregen de bewoonsters elke maand een kleine uitkering en werd het onderhoud van de gebouwen betaald De stichting heet <PERSOON>, bestemd voor de huisvesting van minvermogende alleenstaande vrouwen van protestants-christelijke huize van <LEEFTIJD> jaar of ouder Zelf woonde zij er tot haar overlijden op <DATUM> <PERSOON> bepaalde dat nazaten van haar broers en zusters als het College van Regenten in het bestuur moesten zitten, steeds een regent en twee regentessen, en bijgestaan door twee toeziend regenten, waarvan een notaris van de stichting is Op haar verzoek geeft de stichting ieder jaar rond haar verjaardag een diner voor de bewoners Het portret van <PERSOON> hangt boven de schouw in de regentenkamer <PERSOON> <LOCATIE>in Den Haag is een poort die toegang geeft tot <PERSOON> Erboven is, net als op de pomp in de tuin, een afbeelding van een zwaan met halsband (hier in de vorm van een kroontje), hetgeen aangeeft dat de familie <PERSOON> in de ##de eeuw het recht had zwanen te houden Er zijn ## huisjes, w o rechts naast de poort het regentenhuis en links het beheerdershuis Het uiterlijk van de huisjes is ##de-eeuws, hetgeen vooral te zien is aan de oorspronkelijke ramen, maar binnen zijn wel enige aanpassingen verricht Beneden was een kamer met bedstee en een turfhok Er was geen stromend water, dus de bewoonsters gebruikten de pomp in de tuin Ook de twee privaten waren buiten In ### kwamen er sanitaire voorzieningen De huisjes werden aangesloten op het gemeentelijk riool, en de privaten werden weggehaald <PERSOON> is gemeentelijk monument, met uitzondering van twee verhuurde woningen die rijksmonument zijn en als gift in ### aan de Stichting werden toegevoegd Een van deze woningen, "<PERSOON-##>", wordt verhuurd als Bed & Breakfast, waarvan veel buitenlandse bezoekers in de zomermaanden gebruik maken Deze verhuur genereert de aanvulling op de benodigde gelden voor het onderhoud <PERSOON-##> In ###-### en ###-### is er veel gerestaureerd en gerenoveerd Van de bedstee werd een keuken gemaakt, en het turfhok werd een opslagplaats Oorspronkelijk was de zolder ongebruikt, maar daar werd een slaapkamer met doucheruimte aangelegd.
565
www
<PERSOON> <LOCATIE>in Den Haag is een poort die toegang geeft tot <PERSOON> Erboven is, net als op de pomp in de tuin, een afbeelding van een zwaan met halsband (hier in de vorm van een kroontje), hetgeen aangeeft dat de familie <PERSOON> in de ##de eeuw het recht had zwanen te houden Er zijn ## huisjes, w o rechts naast de poort het regentenhuis en links het beheerdershuis Het uiterlijk van de huisjes is ##de-eeuws, hetgeen vooral te zien is aan de oorspronkelijke ramen, maar binnen zijn wel enige aanpassingen verricht Beneden was een kamer met bedstee en een turfhok Er was geen stromend water, dus de bewoonsters gebruikten de pomp in de tuin Ook de twee privaten waren buiten In ### kwamen er sanitaire voorzieningen De huisjes werden aangesloten op het gemeentelijk riool, en de privaten werden weggehaald <PERSOON> is gemeentelijk monument, met uitzondering van twee verhuurde woningen die rijksmonument zijn en als gift in ### aan de Stichting werden toegevoegd Een van deze woningen, "<PERSOON>", wordt verhuurd als Bed & Breakfast, waarvan veel buitenlandse bezoekers in de zomermaanden gebruik maken Deze verhuur genereert de aanvulling op de benodigde gelden voor het onderhoud <PERSOON> In ###-### en ###-### is er veel gerestaureerd en gerenoveerd Van de bedstee werd een keuken gemaakt, en het turfhok werd een opslagplaats Oorspronkelijk was de zolder ongebruikt, maar daar werd een slaapkamer met doucheruimte aangelegd Met het dagelijks beheer <PERSOON> en de tuinen is een echtpaar belast De vrouw wordt de 'binnenmoeder' genoemd, en zorgt ook voor tijdelijk-zieke bewoonsters Er zijn twee tuinen De eerste tuin is tussen de huisjes, de tweede tuin, <PERSOON>, ligt achter de huisjes en is toegankelijk door een poort die tegenover de hoofdingang is De huisjes staan rondom de met buxusperken en rozen beplante tuin Rondom is een deel is als moes- en kruidentuin aangelegd In het midden staat nog de oude pomp, die in ### werd gerestaureerd Ieder huis kreeg een eigen aangebouwd privaat Tijdens de restauratie <PERSOON> in de ##'er jaren is de tuin door tuinarchitecte <PERSOON> (###-###) heringericht naar ##de-eeuws ontwerp Dit ontwerp is tijdens de tweede restauratie verder uitgebreid Bij de oprichting <PERSOON> werd achter de huisjes een bloemen- en moestuin aangelegd voor <PERSOON> en haar familie In de aurantium staan onder andere twintig soorten citrusvruchtbomen Verder zijn er lei-peren, vijgen, moerbeien enz De tuin wordt 's woensdags onderhouden door enkele vrijwilligers Een paar keer per jaar worden de tuinen opengesteld voor het publiek De ingang van de tuin is aan de <LOCATIE> en is alleen geopend tijdens de tuindagen Er wordt dan entreegeld gevraagd ten gunste van het onderhoud, en er worden producten verkocht gemaakt van de opbrengst van de moestuin en vruchtenbomen.
558
www
het dagelijks beheer <PERSOON> en de tuinen is een echtpaar belast De vrouw wordt de 'binnenmoeder' genoemd, en zorgt ook voor tijdelijk-zieke bewoonsters Er zijn twee tuinen De eerste tuin is tussen de huisjes, de tweede tuin<PERSOON>, ligt achter de huisjes en is toegankelijk door een poort die tegenover de hoofdingang is De huisjes staan rondom de met buxusperken en rozen beplante tuin Rondom is een deel is als moes- en kruidentuin aangelegd In het midden staat nog de oude pomp, die in ### werd gerestaureerd Ieder huis kreeg een eigen aangebouwd privaat Tijdens de restauratie <PERSOON> in de ##'er jaren is de tuin door tuinarchitecte <PERSOON> (###-###) heringericht naar ##de-eeuws ontwerp Dit ontwerp is tijdens de tweede restauratie verder uitgebreid Bij de oprichting <PERSOON> werd achter de huisjes een bloemen- en moestuin aangelegd voor <PERSOON> en haar familie In de aurantium staan onder andere twintig soorten citrusvruchtbomen Verder zijn er lei-peren, vijgen, moerbeien enz De tuin wordt 's woensdags onderhouden door enkele vrijwilligers Een paar keer per jaar worden de tuinen opengesteld voor het publiek De ingang van de tuin is aan de <LOCATIE> en is alleen geopend tijdens de tuindagen Er wordt dan entreegeld gevraagd ten gunste van het onderhoud, en er worden producten verkocht gemaakt van de opbrengst van de moestuin en vruchtenbomen In de tuinkamer worden ontvangsten georganiseerd en toneelvoorstellingen gegeven Zo heeft de stichting 'Het portret spreekt' in maart ### een voorstelling gegeven over <PERSOON> De opbrengst van het gebruik van de tuinkamer gaat naar het onderhoud <PERSOON> Dinoflagellaten De dinoflagellaten (wetenschappelijke naam Dinophyta of Dinoflagellata) vormen een grote groep protisten, die behoren tot het rijk van de Alveolata in de supergroep van de Chromalveolata De meeste dinoflagellaten zijn mariene plankton, maar ze komen ook in zoet water voor De verspreiding van verschillende soorten hangt af van de temperatuur, saliniteit (zoutgehalte) of diepte van het water Ongeveer de helft van alle dinoflagellaten zijn fotosynthetisch, deze vormen op de diatomeeën na de grootste groep algen en een belangrijk gedeelte aan de onderkant van de mariene voedselketen het zijn producenten Een bepaalde groep dinoflagellaten, de zoöxanthellen, zijn endosymbionten van mariene dieren en protozoa en spelen een belangrijke rol in de ecologie van koraalriffen Andere dinoflagellaten zijn predators op andere protozoa, en een aantal soorten zijn parasitisch (bijvoorbeeld "Oodinium" of "Pfiesteria") De meeste dinoflagellaten zijn eencelligen met twee verschillende flagella Een van deze flagella loopt door tot de achterzijde van het organisme en wordt het "longitudinale flagellum" genoemd Het ander flagellum vormt een cirkel in de breedte van het organisme en wordt het "transverse flagellum" genoemd Bij veel vormen zitten deze vast in groeven die de "sulcus" en het "cingulum" genoemd worden.
528
www
toneelvoorstellingen gegeven Zo heeft de stichting 'Het portret spreekt' in maart ### een voorstelling gegeven over<PERSOON> De opbrengst van het gebruik van de tuinkamer gaat naar het onderhoud <PERSOON> Dinoflagellaten De dinoflagellaten (wetenschappelijke naam Dinophyta of Dinoflagellata) vormen een grote groep protisten, die behoren tot het rijk van de Alveolata in de supergroep van de Chromalveolata De meeste dinoflagellaten zijn mariene plankton, maar ze komen ook in zoet water voor De verspreiding van verschillende soorten hangt af van de temperatuur, saliniteit (zoutgehalte) of diepte van het water Ongeveer de helft van alle dinoflagellaten zijn fotosynthetisch, deze vormen op de diatomeeën na de grootste groep algen en een belangrijk gedeelte aan de onderkant van de mariene voedselketen het zijn producenten Een bepaalde groep dinoflagellaten, de zoöxanthellen, zijn endosymbionten van mariene dieren en protozoa en spelen een belangrijke rol in de ecologie van koraalriffen Andere dinoflagellaten zijn predators op andere protozoa, en een aantal soorten zijn parasitisch (bijvoorbeeld "Oodinium" of "Pfiesteria") De meeste dinoflagellaten zijn eencelligen met twee verschillende flagella Een van deze flagella loopt door tot de achterzijde van het organisme en wordt het "longitudinale flagellum" genoemd Het ander flagellum vormt een cirkel in de breedte van het organisme en wordt het "transverse flagellum" genoemd Bij veel vormen zitten deze vast in groeven die de "sulcus" en het "cingulum" genoemd worden Hiervan komt de naam dinoflagellaat (Grieks "dinos" = draaiing) Het longitudinale flagellum dient vooral om te sturen, maar levert zelf ook enige voortstuwende kracht Dinoflagellaten hebben een samengesteld vlies over hun celwand, dat een "amphiesma" genoemd wordt en bestaat uit platte vesikels die "alveoli" genoemd worden Bij sommige vormen ondersteunen ze over elkaar liggende plaatjes cellulose die een soort van beschermend pantser vormen dat de "theca" genoemd wordt Thecae zijn er in verschillende vormen en groottes, afhankelijk van de soort en soms de levensfase van de dinoflagellaat Sommige vormen hebben ook vezelige extrusomen Samen met andere morfologische en genetische eigenschappen wijst dit op een nauwe verwantschap tussen de dinoflagellaten en de Apicomplexa en trilhaardiertjes (Ciliophora) Deze drie groepen worden daarom samen in de superstam Alveolata geplaatst De chloroplasten in fotosynthetische dinoflagellaten worden meestal omgeven door drie membranen, wat erop kan wijzen dat ze ontstaan zijn uit ingesloten algen Deze chloroplasten bevatten chlorofyl "a" en "c" en of peridine of fucoxanthine, samen met andere pigmenten Een aantal soorten heeft echter chloroplasten met afwijkende pigmenten en structuur, waarvan sommige een celkern hebben Dit wijst erop dat chloroplasten door verschillende endosymbiontische stappen werden opgenomen, tussenvormen zouden bijvoorbeeld kleurloos kunnen zijn geweest Omdat plastiden in Apicomplexa voorkomen is wel voorgesteld dat deze ook in een gemeenschappelijke voorouder aanwezig waren, maar geen van de basalere vormen bezit plastiden Dinoflagellaten hebben daarnaast ook de meer gebruikelijke organellen zoals een endoplasmatisch reticulum, een golgicomplex, mitochondriën, lipiden en zetmeel, en vacuoles Een aantal soorten hebben zelfs lichtgevoelige organellen Hun functie is onduidelijk.
542
www
te sturen, maar levert zelf ook enige voortstuwende kracht Dinoflagellaten hebben een samengesteld vlies over hun celwand, dat een "amphiesma" genoemd wordt en bestaat uit platte vesikels die "alveoli" genoemd worden Bij sommige vormen ondersteunen ze over elkaar liggende plaatjes cellulose die een soort van beschermend pantser vormen dat de "theca" genoemd wordt Thecae zijn er in verschillende vormen en groottes, afhankelijk van de soort en soms de levensfase van de dinoflagellaat Sommige vormen hebben ook vezelige extrusomen Samen met andere morfologische en genetische eigenschappen wijst dit op een nauwe verwantschap tussen de dinoflagellaten en de Apicomplexa en trilhaardiertjes (Ciliophora) Deze drie groepen worden daarom samen in de superstam Alveolata geplaatst De chloroplasten in fotosynthetische dinoflagellaten worden meestal omgeven door drie membranen, wat erop kan wijzen dat ze ontstaan zijn uit ingesloten algen Deze chloroplasten bevatten chlorofyl "a" en "c" en of peridine of fucoxanthine, samen met andere pigmenten Een aantal soorten heeft echter chloroplasten met afwijkende pigmenten en structuur, waarvan sommige een celkern hebben Dit wijst erop dat chloroplasten door verschillende endosymbiontische stappen werden opgenomen, tussenvormen zouden bijvoorbeeld kleurloos kunnen zijn geweest Omdat plastiden in Apicomplexa voorkomen is wel voorgesteld dat deze ook in een gemeenschappelijke voorouder aanwezig waren, maar geen van de basalere vormen bezit plastiden Dinoflagellaten hebben daarnaast ook de meer gebruikelijke organellen zoals een endoplasmatisch reticulum, een golgicomplex, mitochondriën, lipiden en zetmeel, en vacuoles Een aantal soorten hebben zelfs lichtgevoelige organellen Hun functie is onduidelijk Dinoflagellaten hebben een speciaal soort celkern die "dinokaryon" genoemd wordt, waarin de chromosomen aan het celkernmembraan vastzitten Dit membraan bevat geen histonen en blijft ook buiten de mitose gecondenseerd Dit soort celkern werd ooit verondersteld een tussenvorm te zijn tussen dat van de eukaryoten en dat van de prokaryoten en daarom "mesokaryotisch" genoemd Tegenwoordig denkt men echter dat het juist een verder ontwikkelde in plaats van primitieve eigenschap is De meeste dinoflagellaten hebben gedurende hun gehele levenscyclus een dergelijke celkern Ze zijn meestal haploïde en vermenigvuldigen zich door binaire deling Geslachtelijke voortplanting komt echter ook voor, wanneer twee individuen zich samenvoegen om een zygote te vormen De zygote kan blijven rondbewegen, of een onbeweeglijke dinocyst vormen, die later door meiose nieuwe haploïde cellen produceert Onder ongunstige omstandigheden, bijvoorbeeld als er weinig voedingsstoffen zijn of als er te weinig licht is, verandert de levenscyclus van sommige soorten dinoflagellaten drastisch Twee cellen kunnen dan versmelten tot een beweeglijke, diploïde zygote, de planozygote Deze gaat daarna in een soort winterslaap (zogenaamde "hypnozygote") waarin het organisme zijn voorraden vetten verbruikt Tegelijkertijd wordt de vorm ronder en het pantser harder, soms ontstaan zelfs stekels Als de omstandigheden weer gunstiger zijn vindt er meiose plaats en breken de gevormde haploïde cellen uit het pantser Daarna bevinden ze zich in een tijdelijk stadium ("planomeiocyt") waarin ze zich snel terug vormen naar hun individuele thecae en weer terugkeren naar de twee dinoflagellaten aan het begin van het proces <PERSOON>.
534
www
een speciaal soort celkern die "dinokaryon" genoemd wordt, waarin de chromosomen aan het celkernmembraan vastzitten Dit membraan bevat geen histonen en blijft ook buiten de mitose gecondenseerd Dit soort celkern werd ooit verondersteld een tussenvorm te zijn tussen dat van de eukaryoten en dat van de prokaryoten en daarom "mesokaryotisch" genoemd Tegenwoordig denkt men echter dat het juist een verder ontwikkelde in plaats van primitieve eigenschap is De meeste dinoflagellaten hebben gedurende hun gehele levenscyclus een dergelijke celkern Ze zijn meestal haploïde en vermenigvuldigen zich door binaire deling Geslachtelijke voortplanting komt echter ook voor, wanneer twee individuen zich samenvoegen om een zygote te vormen De zygote kan blijven rondbewegen, of een onbeweeglijke dinocyst vormen, die later door meiose nieuwe haploïde cellen produceert Onder ongunstige omstandigheden, bijvoorbeeld als er weinig voedingsstoffen zijn of als er te weinig licht is, verandert de levenscyclus van sommige soorten dinoflagellaten drastisch Twee cellen kunnen dan versmelten tot een beweeglijke, diploïde zygote, de planozygote Deze gaat daarna in een soort winterslaap (zogenaamde "hypnozygote") waarin het organisme zijn voorraden vetten verbruikt Tegelijkertijd wordt de vorm ronder en het pantser harder, soms ontstaan zelfs stekels Als de omstandigheden weer gunstiger zijn vindt er meiose plaats en breken de gevormde haploïde cellen uit het pantser Daarna bevinden ze zich in een tijdelijk stadium ("planomeiocyt") waarin ze zich snel terug vormen naar hun individuele thecae en weer terugkeren naar de twee dinoflagellaten aan het begin van het proces <PERSOON> De organisatie is in ### opgericht Onder de leden zijn plantenkwekers, natuurbeschermers, wetenschappers en onderwijzers Het lidmaatschap staat open voor elke geïnteresseerde De ICPS houdt zich bezig met de uitwisseling van de kennis van alle aspecten betreffende vleesetende planten Verder ondersteunt de organisatie wetenschappelijk onderzoek en onderzoek naar teeltwijzen van vleesetende planten Tevens richt de vereniging zich op de promotie van kweek en bescherming van vleesetende planten en de waardering voor vleesetende planten Leden hebben toegang tot de zaadbank van de ICPS en kunnen internationale bijeenkomsten bezoeken Leden zijn automatisch geabonneerd op "<PERSOON>", het tijdschrift van de vereniging met illustraties in kleur Er zijn kwekerijen van vleesetende planten die korting geven aan leden van de ICPS De ICPS is de "International Cultivar Registration Authority" ('internationale registratie-autoriteit van cultivars') van vleesetende planten De vereniging is aangesloten bij de <PERSOON> Conservation Alliance (PCA), een samenwerkingsverband dat zich richt op de bescherming van planten die van nature voorkomen in de Verenigde Staten Tescao Tescao is een oude Tibetaanse vechtkunst, waar behendigheid in de paardrijkunst en vechtkunst te paard en te voet nodig is, soms in combinatie met wapens zoals zwaard, speer, mes, handboog, stok, lasso, zweep, kleding, takken, stenen en in latere eeuwen ook het vuurwapen Bij Tescao wordt er nadruk gelegd op zowel psychische als fysieke voorbereiding en kent het beïnvloeding vanuit de Tibetaanse geneeskunde.
526
www
De organisatie is in ### opgericht Onder de leden zijn plantenkwekers, natuurbeschermers, wetenschappers en onderwijzers Het lidmaatschap staat open voor elke geïnteresseerde De ICPS houdt zich bezig met de uitwisseling van de kennis van alle aspecten betreffende vleesetende planten Verder ondersteunt de organisatie wetenschappelijk onderzoek en onderzoek naar teeltwijzen van vleesetende planten Tevens richt de vereniging zich op de promotie van kweek en bescherming van vleesetende planten en de waardering voor vleesetende planten Leden hebben toegang tot de zaadbank van de ICPS en kunnen internationale bijeenkomsten bezoeken Leden zijn automatisch geabonneerd op "<PERSOON>", het tijdschrift van de vereniging met illustraties in kleur Er zijn kwekerijen van vleesetende planten die korting geven aan leden van de ICPS De ICPS is de "International Cultivar Registration Authority" ('internationale registratie-autoriteit van cultivars') van vleesetende planten De vereniging is aangesloten bij de <PERSOON> Conservation Alliance (PCA), een samenwerkingsverband dat zich richt op de bescherming van planten die van nature voorkomen in de Verenigde Staten Tescao Tescao is een oude Tibetaanse vechtkunst, waar behendigheid in de paardrijkunst en vechtkunst te paard en te voet nodig is, soms in combinatie met wapens zoals zwaard, speer, mes, handboog, stok, lasso, zweep, kleding, takken, stenen en in latere eeuwen ook het vuurwapen Bij Tescao wordt er nadruk gelegd op zowel psychische als fysieke voorbereiding en kent het beïnvloeding vanuit de Tibetaanse geneeskunde De vechtsport Tescao werd gedurende meerdere eeuwen achtereen in de familie Tescao doorgegeven Gezien deze in de loop van de Chinese bezetting in alle richtingen verstrooid raakte, zijn er in de geschiedenis weinig aanknopingspunten terug te vinden Tescao werd buiten Tibet gebracht door <PERSOON> die in ### in Tibet werd geboren Tijdens de Tibetaanse diaspora trok zijn familie naar Oelan-Oede in de Russische republiek Boerjatië In de jaren zeventig trok Monhojev door naar de Kaukasus, waar hij een optimale omgeving vond voor verdere training bergen, bossen, meren en rivieren Toen in ### het IJzeren gordijn wegviel, besloot hij zijn kennis door te geven Zo bouwde hij naar Tibetaans voorbeeld zijn eerste school in het Sotsji aan de <PERSOON> en zijn tweede school in het Siberische Novosibirsk Zijn leerling <PERSOON> bracht later de vechtkunst naar Duitsland; de sport wordt ook in de Verenigde Staten beoefend Vicodin Vicodin is de merknaam van een geneesmiddel dat hydrocodon en paracetamol bevat en wordt gebruikt als sterke pijnstiller van de firma Abbott Laboratories Hydrocodon is afgeleid van codeïne Codeïne valt in <LOCATIE> deels onder de Opiumwet Dit geneesmiddel is in <LOCATIE> niet geregistreerd Spondylolisthesis Spondylolisthesis is een rugaandoening waarbij de verbinding tussen twee wervels zodanig is verslapt of afwezig is dat de wervels zijn verschoven ten opzichte van elkaar, meestal op basis van een spondylolyse Patiënten hebben een overmatig holle rug (versterkte lordose) en lagerugklachten, meestal als het afglijden meer dan ##% is ten opzichte van de onderliggende wervel.
538
www
Gezien deze in de loop van de Chinese bezetting in alle richtingen verstrooid raakte, zijn er in de geschiedenis weinig aanknopingspunten terug te vinden Tescao werd buiten Tibet gebracht door <PERSOON> die in ### in Tibet werd geboren Tijdens de Tibetaanse diaspora trok zijn familie naar Oelan-Oede in de Russische republiek Boerjatië In de jaren zeventig trok Monhojev door naar de Kaukasus, waar hij een optimale omgeving vond voor verdere training bergen, bossen, meren en rivieren Toen in ### het IJzeren gordijn wegviel, besloot hij zijn kennis door te geven Zo bouwde hij naar Tibetaans voorbeeld zijn eerste school in het Sotsji aan de <PERSOON> en zijn tweede school in het Siberische Novosibirsk Zijn leerling <PERSOON> bracht later de vechtkunst naar Duitsland; de sport wordt ook in de Verenigde Staten beoefend Vicodin Vicodin is de merknaam van een geneesmiddel dat hydrocodon en paracetamol bevat en wordt gebruikt als sterke pijnstiller van de firma Abbott Laboratories Hydrocodon is afgeleid van codeïne Codeïne valt in <LOCATIE> deels onder de Opiumwet Dit geneesmiddel is in <LOCATIE> niet geregistreerd Spondylolisthesis Spondylolisthesis is een rugaandoening waarbij de verbinding tussen twee wervels zodanig is verslapt of afwezig is dat de wervels zijn verschoven ten opzichte van elkaar, meestal op basis van een spondylolyse Patiënten hebben een overmatig holle rug (versterkte lordose) en lagerugklachten, meestal als het afglijden meer dan ##% is ten opzichte van de onderliggende wervel In zeldzame ernstige gevallen kan overwogen worden om de betreffende wervels operatief vast te zetten (Spondylodese) Benzo(a)pyreen Benzo[a]pyreen is een polycyclische aromatische koolwaterstof met als brutoformule CH De naam is afgeleid van de verbinding met # ringen, pyreen, waaraan nog een benzeenring gekoppeld is De aanduiding [a] geeft aan op welke plaats deze groep aan het pyreenskelet zit De verbinding is zeer mutageen en carcinogeen De stof komt voor als een gelige vaste stof Benzo[a]pyreen is een van de producten die ontstaan bij onvolledige verbranding bij temperaturen tussen ### en ###°C In ### was benzo[a]pyreen de eerste stof (geïsoleerd uit koolteer) waarvoor een relatie aangetoond werd tussen de stof en het optreden van bepaalde vormen van werk-gerelateerde kanker ("sooty warts" van het scrotum) waaraan schoorsteenvegers leden In de ##e eeuw viel het voorkomen van een groot aantal gevallen van huidkanker op onder stokers van stoommachines In het begin van de ##e eeuw werd de relatie tussen benzo[a]pyreen en kanker aangetoond bij laboratoriumdieren door deze regelmatig met koolteer in te smeren Benzo[a]pyreen wordt gevonden in Benzo[a]pyreen is vetoplosbaar en daarmee kunnen plantaardige en dierlijke oliën en vetten een <INSTELLING> zijn voor de verspreiding van deze stof Er is een groot aantal studies verschenen waarin de relatie tussen benzo[a]pyreen en kanker werd aangetoond Het is veel lastiger vormen van kanker aan een bepaalde <INSTELLING> van benzo[a]pyreen te koppelen Vooral bij mensen (ethische bezwaren) is het moeilijk de relatie in getallen weer te geven.
562
www
overwogen worden om de betreffende wervels operatief vast te zetten (Spondylodese) Benzo(a)pyreen Benzo[a]pyreen is een polycyclische aromatische koolwaterstof met als brutoformule CH De naam is afgeleid van de verbinding met # ringen, pyreen, waaraan nog een benzeenring gekoppeld is De aanduiding [a] geeft aan op welke plaats deze groep aan het pyreenskelet zit De verbinding is zeer mutageen en carcinogeen De stof komt voor als een gelige vaste stof Benzo[a]pyreen is een van de producten die ontstaan bij onvolledige verbranding bij temperaturen tussen ### en ###°C In ### was benzo[a]pyreen de eerste stof (geïsoleerd uit koolteer) waarvoor een relatie aangetoond werd tussen de stof en het optreden van bepaalde vormen van werk-gerelateerde kanker ("sooty warts" van het scrotum) waaraan schoorsteenvegers leden In de ##e eeuw viel het voorkomen van een groot aantal gevallen van huidkanker op onder stokers van stoommachines In het begin van de ##e eeuw werd de relatie tussen benzo[a]pyreen en kanker aangetoond bij laboratoriumdieren door deze regelmatig met koolteer in te smeren Benzo[a]pyreen wordt gevonden in Benzo[a]pyreen is vetoplosbaar en daarmee kunnen plantaardige en dierlijke oliën en vetten een <INSTELLING> zijn voor de verspreiding van deze stof Er is een groot aantal studies verschenen waarin de relatie tussen benzo[a]pyreen en kanker werd aangetoond Het is veel lastiger vormen van kanker aan een bepaalde <INSTELLING> van benzo[a]pyreen te koppelen Vooral bij mensen (ethische bezwaren) is het moeilijk de relatie in getallen weer te geven In ### werd een relatie ontdekt tussen vitamine A en emfyseem bij rokers Benzo[a]pyreen bleek de schakel bij ratten leidt blootstelling tot een tekort aan vitamine A In ### werd duidelijk op moleculair niveau aangetoond dat componenten uit tabaksrook gerelateerd kunnen worden aan longkanker Benzo[a]pyreen bleek dezelfde genetische schade te induceren in het DNA van longcellen als is waargenomen in de meest kwaadaardige vormen van tumoren in de longen In ### is door het Amerikaanse National Cancer Institute een studie gepubliceerd waarin aanzienlijke hoeveelheden benzo[a]pyreen werden aangetoond in doorbakken eten van de barbecue Vooral steaks, stukken kip en hamburgers vielen hierbij negatief op Medische technologie Medische technologie is de technologie die wordt gebruikt voor medisch diagnostische (onderzoekende) of therapeutische (behandelende) toepassingen om bij de mens te worden aangewend voor Voor het toepassen van de medische technologie wordt gebruikgemaakt van medische apparatuur of medische software die alleen of in combinatie wordt gebruikt Medische apparatuur kan men indelen in diagnostische en therapeutische toepassingen Enkele diagnostische toepassingen, bijvoorbeeld door beeldvormend medisch onderzoek Enkele therapeutische toepassingen Het ontwikkelen en toepassen van medische apparatuur is aan strenge regelgeving gebonden De regelgeving bestaat uit wetten, normen en praktische richtlijnen Hydrocodon Hydrocodon of dihydrocodeinon (CHNO) is een halfsynthetisch opioïde afgeleid van twee niet-synthetische opiaten, codeïne en thebaïne Hydrocodon is een verdovend middel, pijnstiller en hoestonderdrukker dat oraal kan worden ingenomen Hydrocodon wordt vaak in combinatie met paracetamol of ibuprofen toegepast Hydrocodon is een isomeer van codeïne.
562
www
ontdekt tussen vitamine A en emfyseem bij rokers Benzo[a]pyreen bleek de schakel bij ratten leidt blootstelling tot een tekort aan vitamine A In ### werd duidelijk op moleculair niveau aangetoond dat componenten uit tabaksrook gerelateerd kunnen worden aan longkanker Benzo[a]pyreen bleek dezelfde genetische schade te induceren in het DNA van longcellen als is waargenomen in de meest kwaadaardige vormen van tumoren in de longen In ### is door het Amerikaanse National Cancer Institute een studie gepubliceerd waarin aanzienlijke hoeveelheden benzo[a]pyreen werden aangetoond in doorbakken eten van de barbecue Vooral steaks, stukken kip en hamburgers vielen hierbij negatief op Medische technologie Medische technologie is de technologie die wordt gebruikt voor medisch diagnostische (onderzoekende) of therapeutische (behandelende) toepassingen om bij de mens te worden aangewend voor Voor het toepassen van de medische technologie wordt gebruikgemaakt van medische apparatuur of medische software die alleen of in combinatie wordt gebruikt Medische apparatuur kan men indelen in diagnostische en therapeutische toepassingen Enkele diagnostische toepassingen, bijvoorbeeld door beeldvormend medisch onderzoek Enkele therapeutische toepassingen Het ontwikkelen en toepassen van medische apparatuur is aan strenge regelgeving gebonden De regelgeving bestaat uit wetten, normen en praktische richtlijnen Hydrocodon Hydrocodon of dihydrocodeinon (CHNO) is een halfsynthetisch opioïde afgeleid van twee niet-synthetische opiaten, codeïne en thebaïne Hydrocodon is een verdovend middel, pijnstiller en hoestonderdrukker dat oraal kan worden ingenomen Hydrocodon wordt vaak in combinatie met paracetamol of ibuprofen toegepast Hydrocodon is een isomeer van codeïne Vicodin is de merknaam van een geneesmiddel dat hydrocodon en paracetamol bevat en wordt gebruikt als sterke pijnstiller en als anti-hoestmiddel Codeïne valt in <LOCATIE> deels onder de Opiumwet Dit geneesmiddel is in <LOCATIE> niet geregistreerd Biocodine is in België niet langer verkrijgbaar als specialiteit maar kan nog worden voorgeschreven als magistrale bereiding Avulsiefractuur Een avulsiefractuur is een fractuur ontstaan door grote trekkracht van een pees aan het bot Doordat de pees meer trekkracht kan verdragen, zal eerder een stuk bot afscheuren dan de pees Ethyl-tert-butylether Ethyl-"tert"-butylether, doorgaans afgekort tot ETBE, is een organische verbinding, met als brutoformule CHO De stof komt voor als een kleurloze toxische en ontvlambare vloeistof, die slecht oplosbaar is in water Ethyl-"tert"-butylether wordt op grote schaal bereid door het mengen van isobuteen en ethanol in aanwezigheid van een zure katalysator Ethyl-"tert"-butylether is een veelgebruikt brandstofadditief in fossiele motorbrandstoffen Gebruik van ETBE ten opzichte ethanol heeft als voordeel dat het geen vocht opneemt en dat het benzine niet doet verdampen Zo wordt de smogvorming danig onderdrukt Serumijzer Serumijzer, siderofiline of "transportijzer" is een vrij circulerend ijzer-eiwitcomplex in het bloedplasma waarvan het gehalte een maat is voor de hoeveelheid ijzer die uit het voedsel is opgenomen en de hoeveelheid die via het bloed geredistribueerd wordt in het lichaam Deze twee factoren beïnvloeden het gemeten ijzergehalte in hoge mate, waardoor de klinische waarde van serumijzer beperkt is.
525
www
van een geneesmiddel dat hydrocodon en paracetamol bevat en wordt gebruikt als sterke pijnstiller en als anti-hoestmiddel Codeïne valt in <LOCATIE> deels onder de Opiumwet Dit geneesmiddel is in <LOCATIE> niet geregistreerd Biocodine is in België niet langer verkrijgbaar als specialiteit maar kan nog worden voorgeschreven als magistrale bereiding Avulsiefractuur Een avulsiefractuur is een fractuur ontstaan door grote trekkracht van een pees aan het bot Doordat de pees meer trekkracht kan verdragen, zal eerder een stuk bot afscheuren dan de pees Ethyl-tert-butylether Ethyl-"tert"-butylether, doorgaans afgekort tot ETBE, is een organische verbinding, met als brutoformule CHO De stof komt voor als een kleurloze toxische en ontvlambare vloeistof, die slecht oplosbaar is in water Ethyl-"tert"-butylether wordt op grote schaal bereid door het mengen van isobuteen en ethanol in aanwezigheid van een zure katalysator Ethyl-"tert"-butylether is een veelgebruikt brandstofadditief in fossiele motorbrandstoffen Gebruik van ETBE ten opzichte ethanol heeft als voordeel dat het geen vocht opneemt en dat het benzine niet doet verdampen Zo wordt de smogvorming danig onderdrukt Serumijzer Serumijzer, siderofiline of "transportijzer" is een vrij circulerend ijzer-eiwitcomplex in het bloedplasma waarvan het gehalte een maat is voor de hoeveelheid ijzer die uit het voedsel is opgenomen en de hoeveelheid die via het bloed geredistribueerd wordt in het lichaam Deze twee factoren beïnvloeden het gemeten ijzergehalte in hoge mate, waardoor de klinische waarde van serumijzer beperkt is Syndroom van Wiskott-Aldrich Het syndroom van Wiskott-Aldrich is een zeldzame aangeboren ziekte die gekenmerkt wordt door veel voorkomende infecties, bloedingen en eczeem De ziekte is genoemd naar twee artsen <PERSOON> was een Duitse arts die het syndroom als eerste beschreef bij drie broers in ### <PERSOON> was een Amerikaanse kinderarts die de ziekte in ### beschreef in een Nederlands-Amerikaanse familie De ziekte komt vrijwel alleen bij jongens voor De eerste klachtenpresentatie is meestal binnen de eerste zes levensmaanden De incidentie is # per een miljoen levend geboren jongens Het syndroom van Wiskott-Aldrich is een genetische afwijking Het verantwoordelijk gen is gelegen op de korte arm van het X-chromosoom Vrouwen bezitten twee X-chromosomen, mannen hebben er maar een Daardoor komt de ziekte vrijwel uitsluitend bij jongens voor Het eiwit waarvoor het verantwoordelijk gen codeert, wordt WASP (Wiskott-Aldrich Syndrome Protein) genoemd Dit eiwit komt met name tot expressie in de hematopoëtische cellen, de cellen die nieuwe bloedcellen aanmaken Het WASP is betrokken bij de opbouw van het cytoskelet en bij signaaltransductie Er zijn verscheidene mutaties in het WASP-gen beschreven De ernst van de afwijkingen verschilt, afhankelijk van de genetische mutatie die een patiënt heeft Ook de ziekte X-gebonden trombocytopenie wordt veroorzaakt door een afwijking op het WASP-gen Het vaak optreden van infecties wordt veroorzaakt door een stoornis van het immuunsysteem Het betreft een gecombineerde immuundeficiëntie, waarbij zowel de T-celfunctie als de B-celfunctie gestoord is.
525
www
veel voorkomende infecties, bloedingen en eczeem De ziekte is genoemd naar twee artsen <PERSOON> was een Duitse arts die het syndroom als eerste beschreef bij drie broers in ### <PERSOON> was een Amerikaanse kinderarts die de ziekte in ### beschreef in een Nederlands-Amerikaanse familie De ziekte komt vrijwel alleen bij jongens voor De eerste klachtenpresentatie is meestal binnen de eerste zes levensmaanden De incidentie is # per een miljoen levend geboren jongens Het syndroom van Wiskott-Aldrich is een genetische afwijking Het verantwoordelijk gen is gelegen op de korte arm van het X-chromosoom Vrouwen bezitten twee X-chromosomen, mannen hebben er maar een Daardoor komt de ziekte vrijwel uitsluitend bij jongens voor Het eiwit waarvoor het verantwoordelijk gen codeert, wordt WASP (Wiskott-Aldrich Syndrome Protein) genoemd Dit eiwit komt met name tot expressie in de hematopoëtische cellen, de cellen die nieuwe bloedcellen aanmaken Het WASP is betrokken bij de opbouw van het cytoskelet en bij signaaltransductie Er zijn verscheidene mutaties in het WASP-gen beschreven De ernst van de afwijkingen verschilt, afhankelijk van de genetische mutatie die een patiënt heeft Ook de ziekte X-gebonden trombocytopenie wordt veroorzaakt door een afwijking op het WASP-gen Het vaak optreden van infecties wordt veroorzaakt door een stoornis van het immuunsysteem Het betreft een gecombineerde immuundeficiëntie, waarbij zowel de T-celfunctie als de B-celfunctie gestoord is Daardoor komen allerlei verschillende infecties vaker voor bij het syndroom van Wiskott-Aldrich Ook verlopen deze infecties vaak ernstiger Met name de afweer tegen gekapselde bacteriën is gestoord Veel voorkomende verwekkers zijn "Streptococcus pneumoniae", "Haemophilus influenzae", "Candida albicans", cytomegalievirus en "Pneumocystis jiroveci" Blauwe plekken en bloederige diarree worden vaak gezien Ook levensbedreigende hersenbloedingen komen voor De oorzaak is een tekort aan bloedplaatjes (trombocytopenie) Bij patiënten met het syndroom van Wiskott-Aldrich is de concentratie bloedplaatjes ongeveer ## - ## ×##formula_#/mL in het bloed Bij normale mensen is dat ### - ### ×##formula_#/mL Daarnaast zijn de bestaande bloedplaatjes klein van formaat en functioneren ze minder goed Het syndroom van Wiskott-Aldrich is vrijwel de enige aandoening waarbij de bloedplaatjes kleiner zijn dan normaal Dit helpt bij de diagnose De jeukende huidaandoening treedt veel op bij het syndroom van Wiskott-Aldrich, vaak in ernstige vorm Patiënten ontwikkelen geregeld verschillende vormen van kanker Maligne lymfomen worden het meest gezien Ook auto-immuunaandoeningen komen vaker voor, zoals auto-immuunhemolytische anemie, reumatoïde artritis en leukocytoclastische vasculitis Waarschijnlijk is de oorzaak daarvan het slecht functionerende immuunsysteem De behandeling van eerste keus is een beenmergtransplantatie van een HLA-identieke broer of zus Een geslaagde beenmergtransplantatie leidt tot genezing, waarbij alle symptomen voorgoed verdwijnen Bij patiënten die geen HLA-identieke broer of zus hebben, wordt soms een beenmergtransplantatie gedaan van een HLA-gematchte, onverwante donor Hierbij is de kans groter dat de behandeling mislukt en dat er complicaties optreden, zoals een graft versus host-reactie Het operatief verwijderen van de milt (splenectomie) is een effectieve manier om de trombocytopenie te verhelpen.
562
www
ernstiger Met name de afweer tegen gekapselde bacteriën is gestoord Veel voorkomende verwekkers zijn "Streptococcus pneumoniae", "Haemophilus influenzae", "Candida albicans", cytomegalievirus en "Pneumocystis jiroveci" Blauwe plekken en bloederige diarree worden vaak gezien Ook levensbedreigende hersenbloedingen komen voor De oorzaak is een tekort aan bloedplaatjes (trombocytopenie) Bij patiënten met het syndroom van Wiskott-Aldrich is de concentratie bloedplaatjes ongeveer ## - ## ×##formula_#/mL in het bloed Bij normale mensen is dat ### - ### ×##formula_#/mL Daarnaast zijn de bestaande bloedplaatjes klein van formaat en functioneren ze minder goed Het syndroom van Wiskott-Aldrich is vrijwel de enige aandoening waarbij de bloedplaatjes kleiner zijn dan normaal Dit helpt bij de diagnose De jeukende huidaandoening treedt veel op bij het syndroom van Wiskott-Aldrich, vaak in ernstige vorm Patiënten ontwikkelen geregeld verschillende vormen van kanker Maligne lymfomen worden het meest gezien Ook auto-immuunaandoeningen komen vaker voor, zoals auto-immuunhemolytische anemie, reumatoïde artritis en leukocytoclastische vasculitis Waarschijnlijk is de oorzaak daarvan het slecht functionerende immuunsysteem De behandeling van eerste keus is een beenmergtransplantatie van een HLA-identieke broer of zus Een geslaagde beenmergtransplantatie leidt tot genezing, waarbij alle symptomen voorgoed verdwijnen Bij patiënten die geen HLA-identieke broer of zus hebben, wordt soms een beenmergtransplantatie gedaan van een HLA-gematchte, onverwante donor Hierbij is de kans groter dat de behandeling mislukt en dat er complicaties optreden, zoals een graft versus host-reactie Het operatief verwijderen van de milt (splenectomie) is een effectieve manier om de trombocytopenie te verhelpen Het is succesvol bij ongeveer ##% van de patiënten Een splenectomie geeft geen verbetering van de immuundeficiëntie of van het eczeem Syndroom van Frey Het syndroom van Frey of het auriculotemporale syndroom is een syndroom waarbij de zweetklieren op de wang geactiveerd worden in plaats van de speekselklieren Het syndroom van Frey treedt meestal op na een parotidectomie, het verwijderen van de oorspeekselklier waarbij het tijdens de operatie onvermijdelijk is dat zenuwen die betrokken zijn bij de speekselproductie beschadigd raken Deze zenuwuiteinden kunnen zich aansluiten op zweetklieren van de wang Dit heeft tot gevolg dat de prikkel voor de aanmaak van speeksel, zoals eten, nu leidt tot zweetproductie van de wang aan de geopereerde kant van het gezicht Het syndroom van Frey treedt enkele weken tot maanden na de operatie op bij vrijwel iedere patiënt, hoewel meestal niet in zo'n mate dat de patiënt er last van heeft Ongeveer ##% van de patiënten vertoont symptomen Het syndroom van Frey is niet schadelijk voor de gezondheid Als de patiënt er last van heeft, is behandeling mogelijk, onder andere door injecties met Botox, waardoor zenuwactiviteit effectief geblokkeerd wordt Het syndroom is genoemd naar Łucja Frey Łucja Frey Łucja Frey-Gottesman (Lemberg, <DATUM> – aldaar, <DATUM> was een Joods-Poolse neuroloog naar wie het syndroom van Frey genoemd is Na een studie filosofie in Lemberg (het tegenwoordige Lviv in Oekraïne) tussen ### en ###, werkte ze enige jaren als lerares.
576
www
Het is succesvol bij ongeveer ##% van de patiënten Een splenectomie geeft geen verbetering van de immuundeficiëntie of van het eczeem Syndroom van Frey Het syndroom van Frey of het auriculotemporale syndroom is een syndroom waarbij de zweetklieren op de wang geactiveerd worden in plaats van de speekselklieren Het syndroom van Frey treedt meestal op na een parotidectomie, het verwijderen van de oorspeekselklier waarbij het tijdens de operatie onvermijdelijk is dat zenuwen die betrokken zijn bij de speekselproductie beschadigd raken Deze zenuwuiteinden kunnen zich aansluiten op zweetklieren van de wang Dit heeft tot gevolg dat de prikkel voor de aanmaak van speeksel, zoals eten, nu leidt tot zweetproductie van de wang aan de geopereerde kant van het gezicht Het syndroom van Frey treedt enkele weken tot maanden na de operatie op bij vrijwel iedere patiënt, hoewel meestal niet in zo'n mate dat de patiënt er last van heeft Ongeveer ##% van de patiënten vertoont symptomen Het syndroom van Frey is niet schadelijk voor de gezondheid Als de patiënt er last van heeft, is behandeling mogelijk, onder andere door injecties met Botox, waardoor zenuwactiviteit effectief geblokkeerd wordt Het syndroom is genoemd naar Łucja Frey Łucja Frey Łucja Frey-Gottesman (Lemberg, <DATUM> – aldaar, <DATUM> was een Joods-Poolse neuroloog naar wie het syndroom van Frey genoemd is Na een studie filosofie in Lemberg (het tegenwoordige Lviv in Oekraïne) tussen ### en ###, werkte ze enige jaren als lerares Tot ### was ze werkzaam als neuroloog in het "Israelitischen Spital" in Lemberg Vervolgens werkte ze in de polikliniek van het getto in deze plaats Rond <DATUM> werd ze vermoord, hetzij bij de ontruiming van het Getto van Lemberg, hetzij na transport naar het vernietigingskamp Bełżec Stichting Skyway Stichting Skyway is een Nederlandse stichting, opgericht in april ###, gevestigd te <LOCATIE> De stichting organiseert toegankelijke evenementen voor dove, slechthorende en horende jongeren en stimuleert mensen om deel te nemen aan activiteiten die in eerste instantie niet voor hen toegankelijk leken te zijn De stichting is ontstaan uit de projectgroep Deaf Valley en heeft sinds haar oprichting vele evenementen georganiseerd in samenwerking met andere organisaties Deze evenementen, Sense en later Sencity, worden bezocht door ### tot ### jongeren per editie In ### won de stichting de Swift-prijs die het mogelijk maakte dat dove en slechthorende jongeren concerten konden bijwonen Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio De Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) is een overheidsorganisatie verantwoordelijk voor de geneeskundige hulpverlening bij zware ongevallen, rampen en crisissen Naast brandweer, politie en gemeente is de GHOR een van de 'hulpverleningskolommen' (vaak de witte kolom genoemd) van de rampenbestrijding De GHOR maakt deel uit van een veiligheidsregio Anders dan politie, brandweer en ambulancediensten is de GHOR geen hulpdienst.
534
www
ze werkzaam als neuroloog in het "Israelitischen Spital" in Lemberg Vervolgens werkte ze in de polikliniek van het getto in deze plaats Rond <DATUM> werd ze vermoord, hetzij bij de ontruiming van het Getto van Lemberg, hetzij na transport naar het vernietigingskamp Bełżec Stichting Skyway Stichting Skyway is een Nederlandse stichting, opgericht in april ###, gevestigd te <LOCATIE> De stichting organiseert toegankelijke evenementen voor dove, slechthorende en horende jongeren en stimuleert mensen om deel te nemen aan activiteiten die in eerste instantie niet voor hen toegankelijk leken te zijn De stichting is ontstaan uit de projectgroep Deaf Valley en heeft sinds haar oprichting vele evenementen georganiseerd in samenwerking met andere organisaties Deze evenementen, Sense en later Sencity, worden bezocht door ### tot ### jongeren per editie In ### won de stichting de Swift-prijs die het mogelijk maakte dat dove en slechthorende jongeren concerten konden bijwonen Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio De Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) is een overheidsorganisatie verantwoordelijk voor de geneeskundige hulpverlening bij zware ongevallen, rampen en crisissen Naast brandweer, politie en gemeente is de GHOR een van de 'hulpverleningskolommen' (vaak de witte kolom genoemd) van de rampenbestrijding De GHOR maakt deel uit van een veiligheidsregio Anders dan politie, brandweer en ambulancediensten is de GHOR geen hulpdienst De organisatie heette eerder "Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen", eveneens afgekort GHOR Bij een ramp, crisis of zwaar ongeval komt de 'warme organisatie' in actie Dit houdt in dat er een leiding- en coördinatiestructuur over de geneeskundige hulpverlening wordt gelegd met leidinggevenden die er in de dagelijkse zorg niet zijn Dit zijn bijvoorbeeld de Officier van Dienst Geneeskundig, de Algemeen Commandant Geneeskundige Zorg en het Hoofd Informatie Geneeskundige Zorg De hoogste GHOR-ambtenaar is de Directeur Publieke Gezondheid, de directeur van de GGD Deze ambtenaar is de hoogst leidinggevende binnen zowel de koude als de warme GHOR-organisatie Uitgangspunt van de GHOR is, dat iedereen datgene blijft doen wat hij normaal gesproken ook doet Ziekenhuizen blijven dus gewonden opnemen en behandelen, huisartsen blijven huisartsenzorg verlenen Het bijzondere zit hem met name in het aantal patiënten dat men ineens te verwerken krijgt en in de intensievere samenwerking met andere zorginstellingen en met politie, brandweer en gemeente De taak van de GHOR-leidinggevende is met name om deze samenwerking goed te laten verlopen Bij grotere incidenten kan de GHOR opschalen Er kan ook een Mobiel Medisch Team ter plaatse worden gestuurd Indien er meer ambulances nodig zijn dan in de regio beschikbaar zijn, kan een beroep gedaan worden op de ambulance van andere regio's Het gaat om de uitvoering van twee hoofdprocessen en deelprocessen Als er geen ramp of zwaar ongeval is, houdt het GHOR-bureau zich bezig met het organiseren van oefeningen, het samen met crisispartners opstellen van rampbestrijdingsplannen, incidentbestrijdingsplannen enzovoort Dit heet de 'koude organisatie'.
525
www
een leiding- en coördinatiestructuur over de geneeskundige hulpverlening wordt gelegd met leidinggevenden die er in de dagelijkse zorg niet zijn Dit zijn bijvoorbeeld de Officier van Dienst Geneeskundig, de Algemeen Commandant Geneeskundige Zorg en het Hoofd Informatie Geneeskundige Zorg De hoogste GHOR-ambtenaar is de Directeur Publieke Gezondheid, de directeur van de GGD Deze ambtenaar is de hoogst leidinggevende binnen zowel de koude als de warme GHOR-organisatie Uitgangspunt van de GHOR is, dat iedereen datgene blijft doen wat hij normaal gesproken ook doet Ziekenhuizen blijven dus gewonden opnemen en behandelen, huisartsen blijven huisartsenzorg verlenen Het bijzondere zit hem met name in het aantal patiënten dat men ineens te verwerken krijgt en in de intensievere samenwerking met andere zorginstellingen en met politie, brandweer en gemeente De taak van de GHOR-leidinggevende is met name om deze samenwerking goed te laten verlopen Bij grotere incidenten kan de GHOR opschalen Er kan ook een Mobiel Medisch Team ter plaatse worden gestuurd Indien er meer ambulances nodig zijn dan in de regio beschikbaar zijn, kan een beroep gedaan worden op de ambulance van andere regio's Het gaat om de uitvoering van twee hoofdprocessen en deelprocessen Als er geen ramp of zwaar ongeval is, houdt het GHOR-bureau zich bezig met het organiseren van oefeningen, het samen met crisispartners opstellen van rampbestrijdingsplannen, incidentbestrijdingsplannen enzovoort Dit heet de 'koude organisatie' "Indeling van GHOR-regio's per ### De grenzen komen overeen met die van de veiligheidsregio's " Het landelijk samenwerkingsverband van de ## GHOR-bureaus is in ### samengegaan met de landelijke koepel van GGD's tot de vereniging GGD GHOR <LOCATIE> (Publieke Gezondheid en Veiligheid <LOCATIE>) Meldkamer Ambulancezorg De Meldkamer Ambulancezorg (MKA), vroeger <PERSOON> (CPA), is een onderdeel van de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen Ze is verantwoordelijk voor het verzorgen van ambulances voor mensen die al dan niet spoedeisende medische hulp nodig hebben Hieronder valt het 'besteld vervoer' van patiënten tussen een zorginstelling, zoals een ziekenhuis en een andere locatie Bij een incident wordt een beller naar het alarmnummer ### doorgeschakeld naar de MKA, die normaal gesproken in de gemeenschappelijk met brandweer en politie beheerde meldkamer gevestigd is De MKA regelt de benodigde ambulance(s), Officier van Dienst en andere eenheden zoals het Mobiel Medisch Team of een Geneeskundige Combinatie De Meldkamer Ambulancezorg wordt bemand door een Verpleegkundig Centralist, dit is een gespecialiseerd verpleegkundige en is opgeleid op de Academie voor Ambulancezorg Children of Deaf Adults De Engelstalige term CODA, een afkorting van ""child of deaf adults"" en letterlijk vertaald ""kind van dove ouders"", wordt gebruikt om horende kinderen van dove ouders aan te duiden CODA's groeien op in een specifieke gezinssituatie Ze staan tussen twee culturen; de horende en dovencultuur en worden in veel gevallen tweetalig opgevoed, met gebarentaal als tweede (moeder)taal naast de gesproken taal.
533
www
## GHOR-bureaus is in ### samengegaan met de landelijke koepel van GGD's tot de vereniging GGD GHOR <LOCATIE> (Publieke Gezondheid en Veiligheid <LOCATIE>) Meldkamer Ambulancezorg De Meldkamer Ambulancezorg (MKA), vroeger <PERSOON> (CPA), is een onderdeel van de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen Ze is verantwoordelijk voor het verzorgen van ambulances voor mensen die al dan niet spoedeisende medische hulp nodig hebben Hieronder valt het 'besteld vervoer' van patiënten tussen een zorginstelling, zoals een ziekenhuis en een andere locatie Bij een incident wordt een beller naar het alarmnummer ### doorgeschakeld naar de MKA, die normaal gesproken in de gemeenschappelijk met brandweer en politie beheerde meldkamer gevestigd is De MKA regelt de benodigde ambulance(s), Officier van Dienst en andere eenheden zoals het Mobiel Medisch Team of een Geneeskundige Combinatie De Meldkamer Ambulancezorg wordt bemand door een Verpleegkundig Centralist, dit is een gespecialiseerd verpleegkundige en is opgeleid op de Academie voor Ambulancezorg Children of Deaf Adults De Engelstalige term CODA, een afkorting van ""child of deaf adults"" en letterlijk vertaald ""kind van dove ouders"", wordt gebruikt om horende kinderen van dove ouders aan te duiden CODA's groeien op in een specifieke gezinssituatie Ze staan tussen twee culturen; de horende en dovencultuur en worden in veel gevallen tweetalig opgevoed, met gebarentaal als tweede (moeder)taal naast de gesproken taal Ook in situaties die betrekking hebben op het horende kind zelf (oudergesprek op school), en in emotioneel beladen gesprekken (medisch, juridisch, et cetera) Deze situatie van opgroeien vraagt in psychisch en emotioneel opzicht veel van het kind (parentificatie) CODA's kunnen om die reden hun opvoeding negatief opvatten, maar ook positief erop terugkijken, bijvoorbeeld door de tweetalige en bi-culturele <INSTELLING> van de opvoeding Een deel van de CODA's zoekt actief contact met elkaar uit de behoefte om met lotgenoten in contact te komen, al dan niet in georganiseerd verband Wereldwijd zijn er meerdere organisaties die zeggen voor de belangen van CODA's op te komen, onder andere door bijeenkomsten te organiseren Elk vier jaar is er een internationale congres voor en door CODA's, steeds vlak na het internationale congres voor doven Fructosemalabsorptie Fructosemalabsorptie is een aandoening waarbij fructose (vruchtensuiker) niet of in onvoldoende hoeveelheden kan worden geresorbeerd omdat het transport ervan in de slijmlaagcellen (enterocyten) van de dunne darm niet goed werkt In Midden-Europa lijdt ## à ##% van de bevolking aan deze aandoening Normaal vindt resorptie plaats door glucosetransporter GLUT-#, maar deze werkt waarschijnlijk niet naar behoren bij fructosemalabsorptie Als gevolg daarvan wordt opname van fructose verhinderd en is de concentratie in de dikke darm verhoogd Darmflora in de dikke darm zetten fructose om in onder andere kooldioxide en waterstof De gevolgen van te hoge blootstelling aan fructose zijn winderigheid, diarree, misselijkheid en buikpijn Patiënten krijgen te maken met deze symptomen als zij voedingsstoffen met veel fructose en weinig glucose binnenkrijgen, zoals appel, peer, mango, druif en honing Fructosemalabsorptie treedt vaak samen op met lactose-intolerantie Capillaire elektrometer.
574
www
vraagt in psychisch en emotioneel opzicht veel van het kind (parentificatie) CODA's kunnen om die reden hun opvoeding negatief opvatten, maar ook positief erop terugkijken, bijvoorbeeld door de tweetalige en bi-culturele <INSTELLING> van de opvoeding Een deel van de CODA's zoekt actief contact met elkaar uit de behoefte om met lotgenoten in contact te komen, al dan niet in georganiseerd verband Wereldwijd zijn er meerdere organisaties die zeggen voor de belangen van CODA's op te komen, onder andere door bijeenkomsten te organiseren Elk vier jaar is er een internationale congres voor en door CODA's, steeds vlak na het internationale congres voor doven Fructosemalabsorptie Fructosemalabsorptie is een aandoening waarbij fructose (vruchtensuiker) niet of in onvoldoende hoeveelheden kan worden geresorbeerd omdat het transport ervan in de slijmlaagcellen (enterocyten) van de dunne darm niet goed werkt In Midden-Europa lijdt ## à ##% van de bevolking aan deze aandoening Normaal vindt resorptie plaats door glucosetransporter GLUT-#, maar deze werkt waarschijnlijk niet naar behoren bij fructosemalabsorptie Als gevolg daarvan wordt opname van fructose verhinderd en is de concentratie in de dikke darm verhoogd Darmflora in de dikke darm zetten fructose om in onder andere kooldioxide en waterstof De gevolgen van te hoge blootstelling aan fructose zijn winderigheid, diarree, misselijkheid en buikpijn Patiënten krijgen te maken met deze symptomen als zij voedingsstoffen met veel fructose en weinig glucose binnenkrijgen, zoals appel, peer, mango, druif en honing Fructosemalabsorptie treedt vaak samen op met lactose-intolerantie Capillaire elektrometer Dit instrument werd in ### uitgevonden door de <PERSOON> natuurkundige <PERSOON> en is daarom ook bekend als de Lippmann elektrometer Het meetinstrument bestaat uit een glazen U-vormige buis die dik is aan de ene kant en zeer dun is aan de andere kant Het dunne uiteinde werkt hierbij als een capillaire buis De U-buis is half gevuld met kwik, met een kleine hoeveelheid verdund zwavelzuur boven op het kwik in de capillaire buis Metalen aansluitdraden zijn verbonden aan het dikke uiteinde in het kwik en aan het dunne uiteinde in het zwavelzuur Wanneer een elektrische impuls arriveert zal deze de oppervlaktespanning van het kwik veranderen, waardoor het kwikniveau in de capillaire buis iets omhoog zal springen Met een lamp – gericht op de overgang kwik-zwavelzuur – en een beweegbare fotografische plaat kunnen deze veranderingen vastgelegd worden Met behulp van dit instrument was het de <PERSOON> onderzoeker <PERSOON> in ### gelukt om de actiestromen in het hart van een kikker en een schildpad vast te leggen Later, in ###, wist Augustus Desiré Waller hiermee om het eerste elektrocardiogram van een menselijk lichaam te maken Nadeel was dat dit instrument de hartslag niet rechtstreeks registreert Ingewikkelde wiskundige berekeningen waren noodzakelijk om de traagheid van het kwik te compenseren en te achterhalen wat de meetresultaten nu werkelijk betekenden Ondanks de verbeteringen die werden doorgevoerd (onder andere door <PERSOON>) bleek al snel dat de capillaire elektrometer ongeschikt was om een nauwkeurige meting van de hartslag te maken.
553
www
in ### uitgevonden door de <PERSOON> natuurkundige <PERSOON> en is daarom ook bekend als de Lippmann elektrometer Het meetinstrument bestaat uit een glazen U-vormige buis die dik is aan de ene kant en zeer dun is aan de andere kant Het dunne uiteinde werkt hierbij als een capillaire buis De U-buis is half gevuld met kwik, met een kleine hoeveelheid verdund zwavelzuur boven op het kwik in de capillaire buis Metalen aansluitdraden zijn verbonden aan het dikke uiteinde in het kwik en aan het dunne uiteinde in het zwavelzuur Wanneer een elektrische impuls arriveert zal deze de oppervlaktespanning van het kwik veranderen, waardoor het kwikniveau in de capillaire buis iets omhoog zal springen Met een lamp – gericht op de overgang kwik-zwavelzuur – en een beweegbare fotografische plaat kunnen deze veranderingen vastgelegd worden Met behulp van dit instrument was het de <PERSOON> onderzoeker <PERSOON> in ### gelukt om de actiestromen in het hart van een kikker en een schildpad vast te leggen Later, in ###, wist Augustus Desiré Waller hiermee om het eerste elektrocardiogram van een menselijk lichaam te maken Nadeel was dat dit instrument de hartslag niet rechtstreeks registreert Ingewikkelde wiskundige berekeningen waren noodzakelijk om de traagheid van het kwik te compenseren en te achterhalen wat de meetresultaten nu werkelijk betekenden Ondanks de verbeteringen die werden doorgevoerd (onder andere door <PERSOON>) bleek al snel dat de capillaire elektrometer ongeschikt was om een nauwkeurige meting van de hartslag te maken Kirstine Nolfi (### – ###) was een Deense arts en bepleiter van levend voedsel Nolfi ontdekte in ### een gezwel in haar rechterborst, wat een kwaadaardige tumor bleek te zijn Haar behandelend arts ontraadde haar een biopsie Door een biopsie zou de bloedstroom geactiveerd worden en zouden metastasen kunnen optreden Op advies van de Zwitserse arts Bircher Benner paste ze haar voedingspatroon aan Ze at alleen nog rauwe, onbewerkte voeding De tumor verdween, slechts littekenweefsel bleef achter Haar verklaring hiervoor was dat de resterende kankercellen bijeengehouden werden door het bindweefsel Collega-artsen zagen dit niet als bewijs voor de werkzaamheid van deze therapie en zetten haar uit haar ambt Overtuigd van de kracht van levend voedsel bleef ze desondanks haar overtuiging uitdragen Nolfi richtte het sanatorium "Humlegaarden" op in het plaatsje Humlebaek, ongeveer ## kilometer ten noorden van Kopenhagen Hier ondergingen duizenden mensen ter genezing en voorkoming van kanker en andere degeneratieve ziekten het levend voedsel-dieet en andere natuurlijke therapieën, zoals zonnebaden, slapen in de buitenlucht, voldoende beweging en ontspanning Knoflook was volgens haar het beste medicijn, vanwege de stof allicine Deze heeft een antibacterieel effect Nolfi beschreef haar ervaringen en die van anderen in het boek "Levende føde" (###) De eerste druk van de Nederlandse vertaling verscheen in ### onder de titel "Levend voedsel" "Humlegaarden" bestaat nog steeds en er worden nog altijd patiënten met kanker behandeld Augustus Desiré Waller.
550
www
Kirstine Nolfi (### – ###) was een Deense arts en bepleiter van levend voedsel Nolfi ontdekte in ### een gezwel in haar rechterborst, wat een kwaadaardige tumor bleek te zijn Haar behandelend arts ontraadde haar een biopsie Door een biopsie zou de bloedstroom geactiveerd worden en zouden metastasen kunnen optreden Op advies van de Zwitserse arts Bircher Benner paste ze haar voedingspatroon aan Ze at alleen nog rauwe, onbewerkte voeding De tumor verdween, slechts littekenweefsel bleef achter Haar verklaring hiervoor was dat de resterende kankercellen bijeengehouden werden door het bindweefsel Collega-artsen zagen dit niet als bewijs voor de werkzaamheid van deze therapie en zetten haar uit haar ambt Overtuigd van de kracht van levend voedsel bleef ze desondanks haar overtuiging uitdragen Nolfi richtte het sanatorium "Humlegaarden" op in het plaatsje Humlebaek, ongeveer ## kilometer ten noorden van Kopenhagen Hier ondergingen duizenden mensen ter genezing en voorkoming van kanker en andere degeneratieve ziekten het levend voedsel-dieet en andere natuurlijke therapieën, zoals zonnebaden, slapen in de buitenlucht, voldoende beweging en ontspanning Knoflook was volgens haar het beste medicijn, vanwege de stof allicine Deze heeft een antibacterieel effect Nolfi beschreef haar ervaringen en die van anderen in het boek "Levende føde" (###) De eerste druk van de Nederlandse vertaling verscheen in ### onder de titel "Levend voedsel" "Humlegaarden" bestaat nog steeds en er worden nog altijd patiënten met kanker behandeld Augustus Desiré Waller Met behulp van de capillaire elektrometer was hij de eerste die een elektrocardiogram van de mens registreerde Zijn werk werd voortgezet en verbeterd door <PERSOON> was de zoon van de vooraanstaand wetenschapper Augustus Volney Waller (van de "Wallerian zenuw degeneratie") Na het overlijden van zijn vader in ### verhuisde zijn familie naar Schotland, waar hij zijn opleiding voltooide Hij studeerde geneeskunde in Aberdeen en Edinburgh en verkreeg zijn Doctor of Medicine in ### Zijn eerste professionele opdracht was in ### als docent fysiologie aan de "London School of Medicine for Women" Hier ontmoette hij zijn toekomstige vrouw, studente medicijnen <PERSOON> Ze hielp bij zijn onderzoek en was coauteur van sommige manuscripten In ### werd hij tevens docent fysiologie aan het <PERSOON>, waaraan hij de rest van zijn leven verbonden bleef In ### werd hij benoemd tot ereprofessor aan de universiteit <PERSOON> en kort daarna, raadgevend cardioloog bij het "<PERSOON> na het overlijden van zijn vrouw, overleed Augustus Desiré Waller op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd aan een hartaanval Waller richtte zijn onderzoek met name in het opkomende gebied van de elektrofysiologie In ### had de Italiaanse natuurkundige <PERSOON> aangetoond dat in dieren de hartslag werd voorafgegaan door een elektrische stroompuls Hierop volgende probeerden wetenschappers, waaronder Waller, deze elektrische stromen te meten Op zoek naar een geschikt meetinstrument die deze zeer zwakke stroompjes kon meter kwam Waller in aanraking met de capillaire elektrometer van <PERSOON>.
558
www
hij de eerste die een elektrocardiogram van de mens registreerde Zijn werk werd voortgezet en verbeterd door <PERSOON> was de zoon van de vooraanstaand wetenschapper Augustus Volney Waller (van de "Wallerian zenuw degeneratie") Na het overlijden van zijn vader in ### verhuisde zijn familie naar Schotland, waar hij zijn opleiding voltooide Hij studeerde geneeskunde in Aberdeen en Edinburgh en verkreeg zijn Doctor of Medicine in ### Zijn eerste professionele opdracht was in ### als docent fysiologie aan de "London School of Medicine for Women" Hier ontmoette hij zijn toekomstige vrouw, studente medicijnen <PERSOON> Ze hielp bij zijn onderzoek en was coauteur van sommige manuscripten In ### werd hij tevens docent fysiologie aan het <PERSOON>, waaraan hij de rest van zijn leven verbonden bleef In ### werd hij benoemd tot ereprofessor aan de universiteit <PERSOON> en kort daarna, raadgevend cardioloog bij het "<PERSOON> na het overlijden van zijn vrouw, overleed Augustus Desiré Waller op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd aan een hartaanval Waller richtte zijn onderzoek met name in het opkomende gebied van de elektrofysiologie In ### had de Italiaanse natuurkundige <PERSOON> aangetoond dat in dieren de hartslag werd voorafgegaan door een elektrische stroompuls Hierop volgende probeerden wetenschappers, waaronder Waller, deze elektrische stromen te meten Op zoek naar een geschikt meetinstrument die deze zeer zwakke stroompjes kon meter kwam Waller in aanraking met de capillaire elektrometer van <PERSOON> Een verandering in de elektrische lading zal de oppervlaktespanning van het kwik wijzigen, waardoor het kwikniveau in de capillaire buis op en neer beweegt Maar zelfs met deze gevoelige elektrometer zag Waller maar minuscule bewegingen in het kwikniveau bij elke hartslag Daarop besloot hij deze veranderingen vast te leggen op een beweegbare fotografisch plaat, voortgetrokken door een speelgoedtreintje Tot ### werden deze experimenten voornamelijk uitgevoerd op proefdieren omdat de meetelektroden direct op het hart geplaatst moesten worden wilde men een meetbaar signaal krijgen Toen kreeg Waller een idee het menselijk lichaam geleid tot op zekere hoogte elektriciteit, dus waarom de elektroden niet rechtstreeks op het lichaam aanbrengen in plaats van op het hart Met zichzelf en zijn bulldog <PERSOON> als proefpersoon ging hij aan de slag Om goed elektrisch contact te maken gebruikte hij metalen potten gevuld met zout water waarin hij handen en voeten kon dompelen Hij ontdekt dat hij een meetbare elektrische puls kreeg met de linkervoet in de ene pot en de rechterhand in de andere Op deze wijze wist hij als eerste een registratie vast te leggen van de hartslag van een mens Zijn hele carrière door ontving Waller vele prijzen en erkenningen uit <PERSOON>-Brittannië en daarbuiten Net als zijn vader, werd Waller in ### gekozen als Fellow of the Royal Society Hij schreef meer dan ### artikelen over onderwerpen variërend van ECG en andere cardiologische studies tot anesthesie, zien & horen en botanie Hellun Zelluf.
539
www
elektrische lading zal de oppervlaktespanning van het kwik wijzigen, waardoor het kwikniveau in de capillaire buis op en neer beweegt Maar zelfs met deze gevoelige elektrometer zag Waller maar minuscule bewegingen in het kwikniveau bij elke hartslag Daarop besloot hij deze veranderingen vast te leggen op een beweegbare fotografisch plaat, voortgetrokken door een speelgoedtreintje Tot ### werden deze experimenten voornamelijk uitgevoerd op proefdieren omdat de meetelektroden direct op het hart geplaatst moesten worden wilde men een meetbaar signaal krijgen Toen kreeg Waller een idee het menselijk lichaam geleid tot op zekere hoogte elektriciteit, dus waarom de elektroden niet rechtstreeks op het lichaam aanbrengen in plaats van op het hart Met zichzelf en zijn bulldog <PERSOON> als proefpersoon ging hij aan de slag Om goed elektrisch contact te maken gebruikte hij metalen potten gevuld met zout water waarin hij handen en voeten kon dompelen Hij ontdekt dat hij een meetbare elektrische puls kreeg met de linkervoet in de ene pot en de rechterhand in de andere Op deze wijze wist hij als eerste een registratie vast te leggen van de hartslag van een mens Zijn hele carrière door ontving Waller vele prijzen en erkenningen uit <PERSOON>-Brittannië en daarbuiten Net als zijn vader, werd Waller in ### gekozen als Fellow of the Royal Society Hij schreef meer dan ### artikelen over onderwerpen variërend van ECG en andere cardiologische studies tot anesthesie, zien & horen en botanie <PERSOON> kreeg in de jaren tachtig bekendheid als Hellun Zelluf door optredens in het <PERSOON> organiseerde en presenteerde hij de dragshow "Club Chique" in discotheek Club Mazzo, waarin onder andere Nickie <PERSOON> en <PERSOON> optraden Vanaf ### presenteerde <PERSOON> als Hellun Zelluf op de Amsterdamse kabelzender Salto de "Hellun Zelluf Show", later omgedoopt tot de "Gay Dating Show" Het programma was een parodie op de relatieshow "Op Goed <PERSOON>" en had onder andere tot doel om voorlichting te geven over de ziekte aids In ### richtte <PERSOON> met <PERSOON> (alias "<PERSOON-##>") de stichting Hellun Zelluf op Deze organisatie wilde de voorlichting over aids verbeteren door af te rekenen met het beeld van het zielige hiv-slachtoffer en de tragische aidspatiënt en haalde onder andere geld op voor de bekostiging voor een speciaal ligbad voor de aidsafdeling van het <INSTELLING> Plannen om de "Gay Dating Show" op de nationale televisie uit te zenden vonden geen doorgang omdat <PERSOON> zelf te ziek werd Hij overleed in ### op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd aan de gevolgen van aids Ter nagedachtenis werd eind ### door de stichting Hellun Zelluf de cd "Hellun's Geloof, Hoop En Lu-Lu-Liefde" uitgebracht, met bijdragen van <PERSOON> zelf en onder andere het trio Zang Voor Vriendschap en de zanger <PERSOON-##> Rot <PERSOON-##> ligt begraven op de Amstelveense begraafplaats <LOCATIE> <PERSOON-##>-operatie.
561
www
bekendheid als Hellun Zelluf door optredens in het <PERSOON> organiseerde en presenteerde hij de dragshow "Club Chique" in discotheek Club Mazzo, waarin onder andere Nickie <PERSOON> en <PERSOON> optraden Vanaf ### presenteerde <PERSOON> als Hellun Zelluf op de Amsterdamse kabelzender Salto de "Hellun Zelluf Show", later omgedoopt tot de "Gay Dating Show" Het programma was een parodie op de relatieshow "Op Goed <PERSOON>" en had onder andere tot doel om voorlichting te geven over de ziekte aids In ### richtte <PERSOON> met <PERSOON> (alias "<PERSOON>") de stichting Hellun Zelluf op Deze organisatie wilde de voorlichting over aids verbeteren door af te rekenen met het beeld van het zielige hiv-slachtoffer en de tragische aidspatiënt en haalde onder andere geld op voor de bekostiging voor een speciaal ligbad voor de aidsafdeling van het <INSTELLING> Plannen om de "Gay Dating Show" op de nationale televisie uit te zenden vonden geen doorgang omdat <PERSOON> zelf te ziek werd Hij overleed in ### op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd aan de gevolgen van aids Ter nagedachtenis werd eind ### door de stichting Hellun Zelluf de cd "Hellun's Geloof, Hoop En Lu-Lu-Liefde" uitgebracht, met bijdragen van <PERSOON> zelf en onder andere het trio Zang Voor Vriendschap en de zanger <PERSOON> Rot <PERSOON> ligt begraven op de Amstelveense begraafplaats <LOCATIE> <PERSOON-##>-operatie Deze operatie wordt regelmatig uitgevoerd bij honkbalspelers De operatie is vernoemd naar <PERSOON-##>, een pitcher van de <PERSOON-##> Angeles Dodgers die de eerste professionele atleet was die de operatie succesvol onderging in ### De operatie werd uitgevoerd door <PERSOON-##> De vervangende pees wordt via gaten die in de ellepijp en het opperarmbeen zijn geboord in een achtvormig patroon gevlochten Er is een risico dat het telefoonbotje beschadigd raakt <PERSOON-##> ### is de kans op volledig herstel na de operatie ## tot ## procent, neemt de operatie ongeveer # uur in beslag en duurt volledige revalidatie ongeveer een jaar voor pitchers en zes maanden voor positiespelers In ###, toen <PERSOON-##> de operatie onderging, werd zijn kans nog geschat op # op ### Na de operatie moest <PERSOON-##> ## maanden revalideren <PERSOON-##> (symptoom) Een aura in de neurologie is het geheel van meestal kortdurende verschijnselen die het begin van een epileptische of migraineaanval vormen Voluit spreekt men ook over een "aura epileptica" of "epileptische aura" Zij is niet hetzelfde als een prodroom, dat als symptoom de ontwikkeling van een ziekteaanval uren tot soms dagen voor de daadwerkelijke aanval aankondigt en zeer geleidelijk en sluimerend ontstaat Een aura ontwikkelt zich daarentegen niet geleidelijk, maar binnen enkele minuten en staat veel meer op de voorgrond dan een prodroom Epilepsiepatiënten bij wie een aura een aanval aankondigt, kunnen zich dankzij de aura in een veilige omgeving begeven om de aanstaande aanval af te wachten Bij migrainepatiënten die lijden aan migraine met aura gaan een of meer auraverschijnselen vooraf aan een eventuele hoofdpijnfase.
614
www
Dodgers die de eerste professionele atleet was die de operatie succesvol onderging in ### De operatie werd uitgevoerd door <PERSOON> De vervangende pees wordt via gaten die in de ellepijp en het opperarmbeen zijn geboord in een achtvormig patroon gevlochten Er is een risico dat het telefoonbotje beschadigd raakt <PERSOON> ### is de kans op volledig herstel na de operatie ## tot ## procent, neemt de operatie ongeveer # uur in beslag en duurt volledige revalidatie ongeveer een jaar voor pitchers en zes maanden voor positiespelers In ###, toen <PERSOON> de operatie onderging, werd zijn kans nog geschat op # op ### Na de operatie moest <PERSOON> ## maanden revalideren <PERSOON> (symptoom) Een aura in de neurologie is het geheel van meestal kortdurende verschijnselen die het begin van een epileptische of migraineaanval vormen Voluit spreekt men ook over een "aura epileptica" of "epileptische aura" Zij is niet hetzelfde als een prodroom, dat als symptoom de ontwikkeling van een ziekteaanval uren tot soms dagen voor de daadwerkelijke aanval aankondigt en zeer geleidelijk en sluimerend ontstaat Een aura ontwikkelt zich daarentegen niet geleidelijk, maar binnen enkele minuten en staat veel meer op de voorgrond dan een prodroom Epilepsiepatiënten bij wie een aura een aanval aankondigt, kunnen zich dankzij de aura in een veilige omgeving begeven om de aanstaande aanval af te wachten Bij migrainepatiënten die lijden aan migraine met aura gaan een of meer auraverschijnselen vooraf aan een eventuele hoofdpijnfase Ook treden bij ##% sensibele verschijnselen (zoals gevoelloosheid) en bij ##% fatische stoornissen op Motorische uitvalsverschijnselen kunnen ook optreden in het kader van een aura Inmiddels is duidelijk dat deze optredende hemiplegie bij sommige patiënten met migraine moet worden gezien in het kader van zeldzame migrainevormen als familiaire hemiplegische migraine (FHM) en sporadische hemiplegische migraine (SHM) De auraverschijnselen bij migraine kunnen elkaar afwisselen en duren elk bij definitie vijf tot zestig minuten Andere dan eerder genoemde auraverschijnselen die kunnen optreden zijn onder andere visuele en akoestische hallucinaties, déjà vu-gevoelens, plotselinge stemmingsveranderingen (naar depressieve toestand, woede of euforie) Het woord "aura" is afkomstig uit het Latijn, dat het woord weer als leenwoord van het Oudgrieks αὔρα overnam Het woord kent veel betekenissen De meest gangbare vertaling luidt "koelte", "bries" of "luchtstroom" in zowel het Latijn als het Oudgrieks Overdrachtelijk kan het woord ook in beide talen ook nog "geur" en in het Latijn "helder licht"/"glans" aanduiden De Griekse arts Galenus gebruikte αὔρα al in de betekenis van aura epileptica Kinderchirurgie Kinderchirurgie is een deelspecialisme van de algemene heelkunde (chirurgie) Na de opleiding tot algemeen chirurg is men in principe bevoegd om kinderen te opereren In bepaalde situaties mag een ingreep echter alleen worden uitgevoerd door een kinderchirurg in een gespecialiseerd kinderziekenhuis.
542
www
treden bij ##% sensibele verschijnselen (zoals gevoelloosheid) en bij ##% fatische stoornissen op Motorische uitvalsverschijnselen kunnen ook optreden in het kader van een aura Inmiddels is duidelijk dat deze optredende hemiplegie bij sommige patiënten met migraine moet worden gezien in het kader van zeldzame migrainevormen als familiaire hemiplegische migraine (FHM) en sporadische hemiplegische migraine (SHM) De auraverschijnselen bij migraine kunnen elkaar afwisselen en duren elk bij definitie vijf tot zestig minuten Andere dan eerder genoemde auraverschijnselen die kunnen optreden zijn onder andere visuele en akoestische hallucinaties, déjà vu-gevoelens, plotselinge stemmingsveranderingen (naar depressieve toestand, woede of euforie) Het woord "aura" is afkomstig uit het Latijn, dat het woord weer als leenwoord van het Oudgrieks αὔρα overnam Het woord kent veel betekenissen De meest gangbare vertaling luidt "koelte", "bries" of "luchtstroom" in zowel het Latijn als het Oudgrieks Overdrachtelijk kan het woord ook in beide talen ook nog "geur" en in het Latijn "helder licht"/"glans" aanduiden De Griekse arts Galenus gebruikte αὔρα al in de betekenis van aura epileptica Kinderchirurgie Kinderchirurgie is een deelspecialisme van de algemene heelkunde (chirurgie) Na de opleiding tot algemeen chirurg is men in principe bevoegd om kinderen te opereren In bepaalde situaties mag een ingreep echter alleen worden uitgevoerd door een kinderchirurg in een gespecialiseerd kinderziekenhuis Vaak betreft het dan bijzondere aangeboren afwijkingen, zoals een niet goed aangelegde slokdarm Bodymilk Bodymilk of bodylotion is een dik-vloeibare olie-in-water emulsie die op de huid wordt gesmeerd om deze te verzorgen Vaak is aan bodymilk parfum toegevoegd, zodat de gebruiker prettig ruikt Het verschil met een crème is dat er verhoudingsgewijs meer water is toegevoegd, waardoor een bodymilk dunner (minder viskeus) is Na verdamping van het water (wat een verkoelend effect heeft) blijft een zeer dunne olie- of vetlaag op de huid achter Doordat deze laag dunner is dan bij gebruik van een crème, voelt de huid na gebruik van een bodymilk minder vet aan De gebruiker zal dit vaak omschrijven als een bodymilk trekt sneller in dan een crème Feitelijk verdampt alleen het water uit de bodymilk, maar dat proces is niet zichtbaar Bodymilk bevat altijd water en een vet of olie De emulgator (vaak meerdere) zorgt ervoor dat de emulsie stabiel blijft Omdat in olie-in-water emulsies bacteriën gemakkelijk kunnen groeien, is vrijwel altijd een conserveermiddel toegevoegd, soms meerdere Daarnaast kan een bodymilk parfums, kleurstoffen, humectantia, verkoelende ingrediënten of verzorgende ingrediënten bevatten Een bodymilk bevat zoals eerder vermeld vrij veel water (soms wel ##%), bij het verdampen van dit water onttrekt de bodymilk water uit de huid, waardoor deze iets droogt Bodymilks zijn daarom vooral geschikt op een wat natte huid Voor de behandeling van een te droge huid is een (vette) crème of zalf meer geschikt Deze laat een wat dikkere olielaag op de huid achter, waardoor verdampen van water uit de huid voorkomen wordt.
556
www
Vaak is aan bodymilk parfum toegevoegd, zodat de gebruiker prettig ruikt Het verschil met een crème is dat er verhoudingsgewijs meer water is toegevoegd, waardoor een bodymilk dunner (minder viskeus) is Na verdamping van het water (wat een verkoelend effect heeft) blijft een zeer dunne olie- of vetlaag op de huid achter Doordat deze laag dunner is dan bij gebruik van een crème, voelt de huid na gebruik van een bodymilk minder vet aan De gebruiker zal dit vaak omschrijven als een bodymilk trekt sneller in dan een crème Feitelijk verdampt alleen het water uit de bodymilk, maar dat proces is niet zichtbaar Bodymilk bevat altijd water en een vet of olie De emulgator (vaak meerdere) zorgt ervoor dat de emulsie stabiel blijft Omdat in olie-in-water emulsies bacteriën gemakkelijk kunnen groeien, is vrijwel altijd een conserveermiddel toegevoegd, soms meerdere Daarnaast kan een bodymilk parfums, kleurstoffen, humectantia, verkoelende ingrediënten of verzorgende ingrediënten bevatten Een bodymilk bevat zoals eerder vermeld vrij veel water (soms wel ##%), bij het verdampen van dit water onttrekt de bodymilk water uit de huid, waardoor deze iets droogt Bodymilks zijn daarom vooral geschikt op een wat natte huid Voor de behandeling van een te droge huid is een (vette) crème of zalf meer geschikt Deze laat een wat dikkere olielaag op de huid achter, waardoor verdampen van water uit de huid voorkomen wordt Troponine Troponine is een onderdeel van de dunne filamenten van dwarsgestreept spierweefsel Het speelt een rol bij spiercontractie en spierrelaxatie Troponine bestaat uit drie subunits; troponine I (TnI), troponine T (TnT) en troponine C (TnC) TnI bindt aan actine, TnT aan tropomyosine en TnC bindt aan calciumionen Troponine is een hartmarker die in de geneeskunde gebruikt wordt om in een bloedmonster vast te stellen of een patiënt een hartinfarct gehad heeft Binnen # tot # uur na een hartinfarct tot twee weken later kan troponine verhoogd zijn in bloed Er worden twee vormen van troponine gebruikt als hartmarker, TnI en TnT Beide zijn even gevoelig bij het vaststellen van een hartinfarct Binnen de eerste uren na het ontstaan van een hartinfarct is het meten van troponine nog niet geschikt om een hartinfarct uit te sluiten Vaak zal bij een patiënt met typische hartklachten dan ook een aantal uren later nog eens troponine gemeten worden Troponine kan bepaald worden in een klinisch chemisch laboratorium Clonidine Clonidine(hydrochloride) is een (actieve) α#-adrenerge agonist, een medicijn dat onder andere de bloedvaten verwijdt en de bloeddruk verlaagt Een merknaam van clonidine is Dixarit ® De werking begint na ongeveer een uur Het kan soms een aantal weken of langer duren voordat het gewenste effect bereikt is Bij opvliegers is dit drie tot vier weken Clonidine is een agonist op de α#-receptor die zich voornamelijk bevindt op het presynaptisch uiteinde van een neuron, waar de neurotransmitter, meestal noradrenaline maar ook andere neurotransmitters, vrijgesteld worden.
540
www
Het speelt een rol bij spiercontractie en spierrelaxatie Troponine bestaat uit drie subunits; troponine I (TnI), troponine T (TnT) en troponine C (TnC) TnI bindt aan actine, TnT aan tropomyosine en TnC bindt aan calciumionen Troponine is een hartmarker die in de geneeskunde gebruikt wordt om in een bloedmonster vast te stellen of een patiënt een hartinfarct gehad heeft Binnen # tot # uur na een hartinfarct tot twee weken later kan troponine verhoogd zijn in bloed Er worden twee vormen van troponine gebruikt als hartmarker, TnI en TnT Beide zijn even gevoelig bij het vaststellen van een hartinfarct Binnen de eerste uren na het ontstaan van een hartinfarct is het meten van troponine nog niet geschikt om een hartinfarct uit te sluiten Vaak zal bij een patiënt met typische hartklachten dan ook een aantal uren later nog eens troponine gemeten worden Troponine kan bepaald worden in een klinisch chemisch laboratorium Clonidine Clonidine(hydrochloride) is een (actieve) α#-adrenerge agonist, een medicijn dat onder andere de bloedvaten verwijdt en de bloeddruk verlaagt Een merknaam van clonidine is Dixarit ® De werking begint na ongeveer een uur Het kan soms een aantal weken of langer duren voordat het gewenste effect bereikt is Bij opvliegers is dit drie tot vier weken Clonidine is een agonist op de α#-receptor die zich voornamelijk bevindt op het presynaptisch uiteinde van een neuron, waar de neurotransmitter, meestal noradrenaline maar ook andere neurotransmitters, vrijgesteld worden Onder andere de antihypertensieve toepassing is hierop gebaseerd Clonidine zorgt ervoor dat er minder noradrenaline wordt vrijgesteld, wat een vasoconstrictorische invloed heeft Hierdoor gaan de bloedvaten niet vernauwen maar dilateren, wat leidt tot een verlaging van de bloeddruk Sommige bijwerkingen kunnen het gevolg zijn van het feit dat vrijstelling van andere neurotransmitters ook geïnhibeerd kan worden op deze manier (droge mond is een typisch verschijnsel van verminderde acetylcholinevrijstelling, een andere neurotransmitter) Ook kan voorkomen Zeer zeldzaam Schoonheidsvlek De schoonheidsvlek is een huidaandoening die geworden is tot een van de zeven schoonheden, na introductie door <PERSOON> in de jaren vijftig van de twintigste eeuw Hierna hebben vele andere vrouwelijke beroemdheden dit schoonheidsideaal over de wereld groot gemaakt, die soms opzettelijk een dergelijk vlekje op hun gezicht toucheerden Madonna is hier het bekendste voorbeeld van Het schoonheidsvlekje, in vakterminologie ook wel de "tache de beauté" genoemd, bevindt zich doorgaans aan de linker- of rechterkant van het gelaat, tussen neus en mond Aanvankelijk bedoeld om bij vrouwen de aandacht op de roodgestifte lippen te leggen, doch heden ten dage minstens zo populair bij de mannelijke adonis Callus (celbiologie) Callus bestaat uit ongedifferentieerde, totipotente parenchymcellen Een callus ontstaat van nature op verwond plantenweefsel In biologisch en biotechnologisch onderzoek en kan de vorming van een callus geïnduceerd worden Hiervoor neemt men een sample van de plant (het explantaat) dat uitgeplaat wordt op steriel weefselkweekmedium (in een gesloten kweekvat zoals een petrischaal).
529
www
de antihypertensieve toepassing is hierop gebaseerd Clonidine zorgt ervoor dat er minder noradrenaline wordt vrijgesteld, wat een vasoconstrictorische invloed heeft Hierdoor gaan de bloedvaten niet vernauwen maar dilateren, wat leidt tot een verlaging van de bloeddruk Sommige bijwerkingen kunnen het gevolg zijn van het feit dat vrijstelling van andere neurotransmitters ook geïnhibeerd kan worden op deze manier (droge mond is een typisch verschijnsel van verminderde acetylcholinevrijstelling, een andere neurotransmitter) Ook kan voorkomen Zeer zeldzaam Schoonheidsvlek De schoonheidsvlek is een huidaandoening die geworden is tot een van de zeven schoonheden, na introductie door <PERSOON> in de jaren vijftig van de twintigste eeuw Hierna hebben vele andere vrouwelijke beroemdheden dit schoonheidsideaal over de wereld groot gemaakt, die soms opzettelijk een dergelijk vlekje op hun gezicht toucheerden Madonna is hier het bekendste voorbeeld van Het schoonheidsvlekje, in vakterminologie ook wel de "tache de beauté" genoemd, bevindt zich doorgaans aan de linker- of rechterkant van het gelaat, tussen neus en mond Aanvankelijk bedoeld om bij vrouwen de aandacht op de roodgestifte lippen te leggen, doch heden ten dage minstens zo populair bij de mannelijke adonis Callus (celbiologie) Callus bestaat uit ongedifferentieerde, totipotente parenchymcellen Een callus ontstaat van nature op verwond plantenweefsel In biologisch en biotechnologisch onderzoek en kan de vorming van een callus geïnduceerd worden Hiervoor neemt men een sample van de plant (het explantaat) dat uitgeplaat wordt op steriel weefselkweekmedium (in een gesloten kweekvat zoals een petrischaal) In de voedingsbodem moeten bepaalde hormonen zitten, die in kokosmelk voorkomen Tegenwoordig worden kunstmatig gemaakte hormonen gebruikt Door aan het klompje callusweefsel bepaalde plantenhormonen toe te voegen, gaan de cellen zich differentiëren en kan er een spruitje gevormd worden Na toevoeging van weer andere hormonen gaat het spruitje worteltjes vormen In weefselkweek wordt voor de vermeerdering wel gebruikgemaakt van callusvorming Bij de genezing van een fractuur ontstaat eerst een verbinding van bindweefsel tussen de twee botgedeelten ("fibreuze callus") Daarna ontstaat er een klomp bot ("ossale (benige) callus") om de plek van de botbreuk heen In de loop van maanden wordt deze callus weer afgebroken en op deze wijze wordt de structuur van het bot hersteld Indien de callus niet verbeent, kan een pseudoartrose ontstaan Gebaarfossiel Een gebaarfossiel is een vaste reactie op een emotionele prikkel die in de evolutie van de mens gevormd is in het centrale zenuwstelsel, maar inmiddels zijn functie verloren heeft Het is lichaamstaal Een voorbeeld van een gebaarfossiel is het wrijven met de hand op het achterhoofd Dit is in vrijwel alle culturen een teken van twijfel of wanhoop Dit gebaar wordt al waargenomen bij baby's Ook aapachtigen gebruiken dit gebaar Functioneel analytische psychotherapie Functioneel analytische psychotherapie (FAP) is een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie die voortkomt vanuit de toegepaste gedragsanalyse en zich primair richt op het optimaal gebruikmaken van de therapeutische interactie tussen cliënt en therapeut, zoals het zich in de therapiesessie zelf voortdoet.
521
www
bepaalde hormonen zitten, die in kokosmelk voorkomen Tegenwoordig worden kunstmatig gemaakte hormonen gebruikt Door aan het klompje callusweefsel bepaalde plantenhormonen toe te voegen, gaan de cellen zich differentiëren en kan er een spruitje gevormd worden Na toevoeging van weer andere hormonen gaat het spruitje worteltjes vormen In weefselkweek wordt voor de vermeerdering wel gebruikgemaakt van callusvorming Bij de genezing van een fractuur ontstaat eerst een verbinding van bindweefsel tussen de twee botgedeelten ("fibreuze callus") Daarna ontstaat er een klomp bot ("ossale (benige) callus") om de plek van de botbreuk heen In de loop van maanden wordt deze callus weer afgebroken en op deze wijze wordt de structuur van het bot hersteld Indien de callus niet verbeent, kan een pseudoartrose ontstaan Gebaarfossiel Een gebaarfossiel is een vaste reactie op een emotionele prikkel die in de evolutie van de mens gevormd is in het centrale zenuwstelsel, maar inmiddels zijn functie verloren heeft Het is lichaamstaal Een voorbeeld van een gebaarfossiel is het wrijven met de hand op het achterhoofd Dit is in vrijwel alle culturen een teken van twijfel of wanhoop Dit gebaar wordt al waargenomen bij baby's Ook aapachtigen gebruiken dit gebaar Functioneel analytische psychotherapie Functioneel analytische psychotherapie (FAP) is een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie die voortkomt vanuit de toegepaste gedragsanalyse en zich primair richt op het optimaal gebruikmaken van de therapeutische interactie tussen cliënt en therapeut, zoals het zich in de therapiesessie zelf voortdoet Binnen FAP wordt gestreefd naar een therapeutische relatie waarin de cliënt kan experimenteren met nieuw gedrag in een veilige omgeving De therapeut observeert het (verbale) gedrag van de cliënt, en interpreteert het in termen van zogenaamde funtionele analyses wat zijn de situationele aspecten waarin het gedrag zich voordoet, en wat zijn de bekrachtigers die het in stand houden? Vervolgens kunnen elk van deze onderdelen beïnvloed worden, om te onderzoeken wat het effect is op het functioneren In de praktijk kan dit betekenen dat bijvoorbeeld een subasertieve cliënt uitgedaagd wordt om zich assertief te gedragen richting de therapeut zelf (in plaats van dit alleen buiten de deuren van de therapieruimte te oefenen) Een cliënt die moeite heeft met het aangaan van intieme relaties wordt uitgedaagd om de intimiteit van de therapeutische relatie te onderzoeken, waarbij uiteraard de ethische grenzen goed bewaakt worden FAP stelt hoge eisen aan de therapeut het is een zeer interactionele therapie waarin de therapeut zichzelf actief als instrument dient in te zetten Daarnaast zijn er therapeutische instrumenten beschikbaar die de therapeut kunnen helpen om FAP uit te voeren De theoretische basis van FAP is het radicaal behaviorisme of functioneel contextualisme, zoals geformuleerd door <PERSOON> hierbij is dat verbaal gedrag onder invloed staat van omgevingsfactoren (discriminatieve stimuli), verschillende vormen kan hebben (zogenaamde 'tacs' of 'mands'), en in frequentie toeneemt bij bekrachtiging Het functioneel contextualisme is een zogenaamde 'a-ontologische' benadering, wat betekent dat er geen uitspraken gedaan worden over de realiteit op zich.
532
www
een therapeutische relatie waarin de cliënt kan experimenteren met nieuw gedrag in een veilige omgeving De therapeut observeert het (verbale) gedrag van de cliënt, en interpreteert het in termen van zogenaamde funtionele analyses wat zijn de situationele aspecten waarin het gedrag zich voordoet, en wat zijn de bekrachtigers die het in stand houden? Vervolgens kunnen elk van deze onderdelen beïnvloed worden, om te onderzoeken wat het effect is op het functioneren In de praktijk kan dit betekenen dat bijvoorbeeld een subasertieve cliënt uitgedaagd wordt om zich assertief te gedragen richting de therapeut zelf (in plaats van dit alleen buiten de deuren van de therapieruimte te oefenen) Een cliënt die moeite heeft met het aangaan van intieme relaties wordt uitgedaagd om de intimiteit van de therapeutische relatie te onderzoeken, waarbij uiteraard de ethische grenzen goed bewaakt worden FAP stelt hoge eisen aan de therapeut het is een zeer interactionele therapie waarin de therapeut zichzelf actief als instrument dient in te zetten Daarnaast zijn er therapeutische instrumenten beschikbaar die de therapeut kunnen helpen om FAP uit te voeren De theoretische basis van FAP is het radicaal behaviorisme of functioneel contextualisme, zoals geformuleerd door <PERSOON> hierbij is dat verbaal gedrag onder invloed staat van omgevingsfactoren (discriminatieve stimuli), verschillende vormen kan hebben (zogenaamde 'tacs' of 'mands'), en in frequentie toeneemt bij bekrachtiging Het functioneel contextualisme is een zogenaamde 'a-ontologische' benadering, wat betekent dat er geen uitspraken gedaan worden over de realiteit op zich FAP valt onder de zogenaamde derde generatie gedragstherapieën, een stroming binnen de gedragstherapie die zich richt op het beïnvloeden van gedrag door verandering van context Andere voorbeelden van deze stroming zijn Acceptance and Commitment Therapy (ACT), dialectische gedragstherapie en mindfulness De werkzaamheid van FAP is aangetoond bij obsessieve klachten, depressie, fibromyalgie, persoonlijkheidsstoornissen, chronische stress, chronische pijn, psychotrauma en seksueel misbruik Schildklierautoantistoffen Schildklierautoantistoffen zijn antistoffen tegen de eigen schildklier Ze kunnen schildklierziekten als hypothyreoïdie en hyperthyreoïdie veroorzaken Er zijn verschillende schildklierautoantistoffen bekend Deze drie autoantistoffen zijn goede markers voor het aantonen van auto-immuunschildklierziekten Anti-Tg en anti-TPO zijn gecorreleerd met hypothyreoïdie, bijvoorbeeld de ziekte van Hashimoto Ze komen minder frequent voor bij hyperthyreoïdie Anti-TSH-R is sterk geassocieerd met hyperthyreoïdie (ziekte van Graves), maar anti-TSH-R komt ook vrij frequent voor bij hypothyreoïdie Deze antistoffen kunnen bepaald worden in een klinisch chemisch laboratorium <PERSOON>-Freyseng <PERSOON>-Freysing (Ludwigshafen, <DATUM> - Heidelberg, <DATUM> was een Duitse arts en aangeklaagde in het artsenproces van Neurenberg Sinds ### coördineerde <PERSOON>-Freysing het gehele ""luftfahrtmedizinische"" onderzoek van de luchtmacht Voor de medische proeven gebruikte hij gevangenen uit de concentratiekampen <PERSOON>-Freysing werd, samen met zeven andere artsen, aangeklaagd voor misdaden tegen de menselijkheid Op <DATUM> werd <PERSOON>-Freysing schuldig bevonden en veroordeeld tot <LEEFTIJD> jaar gevangenisstraf.
542
www
onder de zogenaamde derde generatie gedragstherapieën, een stroming binnen de gedragstherapie die zich richt op het beïnvloeden van gedrag door verandering van context Andere voorbeelden van deze stroming zijn Acceptance and Commitment Therapy (ACT), dialectische gedragstherapie en mindfulness De werkzaamheid van FAP is aangetoond bij obsessieve klachten, depressie, fibromyalgie, persoonlijkheidsstoornissen, chronische stress, chronische pijn, psychotrauma en seksueel misbruik Schildklierautoantistoffen Schildklierautoantistoffen zijn antistoffen tegen de eigen schildklier Ze kunnen schildklierziekten als hypothyreoïdie en hyperthyreoïdie veroorzaken Er zijn verschillende schildklierautoantistoffen bekend Deze drie autoantistoffen zijn goede markers voor het aantonen van auto-immuunschildklierziekten Anti-Tg en anti-TPO zijn gecorreleerd met hypothyreoïdie, bijvoorbeeld de ziekte van Hashimoto Ze komen minder frequent voor bij hyperthyreoïdie Anti-TSH-R is sterk geassocieerd met hyperthyreoïdie (ziekte van Graves), maar anti-TSH-R komt ook vrij frequent voor bij hypothyreoïdie Deze antistoffen kunnen bepaald worden in een klinisch chemisch laboratorium <PERSOON>-Freyseng <PERSOON>-Freysing (Ludwigshafen, <DATUM> - Heidelberg, <DATUM> was een Duitse arts en aangeklaagde in het artsenproces van Neurenberg Sinds ### coördineerde <PERSOON>-Freysing het gehele ""luftfahrtmedizinische"" onderzoek van de luchtmacht Voor de medische proeven gebruikte hij gevangenen uit de concentratiekampen <PERSOON>-Freysing werd, samen met zeven andere artsen, aangeklaagd voor misdaden tegen de menselijkheid Op <DATUM> werd <PERSOON>-Freysing schuldig bevonden en veroordeeld tot <LEEFTIJD> jaar gevangenisstraf TSH-receptorantistoffen TSH-receptorantistoffen (anti-TSH-R) zijn autoantistoffen tegen de TSH-receptor Het lichaam maakt deze antistoffen dus tegen de eigen TSH-receptor aan De TSH-receptor is van belang in de schildklierregulatie Anti-TSH-R kan bepaald worden in het klinisch chemisch laboratorium Dit gebeurt op verzoek van de arts bij een verdenking op een auto-immuunschildklierziekte TSH-receptorantistoffen kunnen stimulerend of remmend werken op de TSH-receptor In ##% van de gevallen werken zij stimulerend op de TSH-receptor Zij kunnen dan een hyperthyreoïdie, de ziekte van Graves, veroorzaken Als zij remmend werken op de TSH-receptor, de minderheid van de anti-TSH-R, dan kunnen zij een hypothyreoïdie veroorzaken De TSH-receptorantistoffen zijn van de IgG klasse en kunnen de placenta passeren Dit is klinisch relevant tijdens de zwangerschap Er kan dan een intra-uteriene of neonatale thyreotoxicose ontstaan Thyreoïdperoxidase-antistoffen TPO-antistoffen zijn een sensitieve marker (sensitiviteit van ##%) voor auto-immuunschildklierziekten Ze zijn echter niet heel specifiek Heel hoge titers anti-TPO kunnen gemeten worden bij hypothyreoïdie, bijvoorbeeld bij de ziekte van Hashimoto, maar ze komen ook frequent voor bij hyperthyreoïdie, bijvoorbeeld bij de ziekte van Graves TPO-antistoffen kunnen bepaald worden in het klinisch chemisch laboratorium Galvanisme Galvanisme is Het effect is door <PERSOON> naar zijn tijdgenoot, de wetenschapper <PERSOON>, genoemd In ### ontdekt Galvani dat spieren in een geprepareerde kikkerpoot samentrokken onder invloed van elektriciteit Met een verkregen elektriseermachine en een Leidse fles was Galvani begonnen met experimenteren van spierstimulatie via elektriciteit Toen hij in ### de kikkerpoot, die aan een metalen haak hing, aanraakte met een ander metaal zag hij dat deze bewoog.
578
www
bepaald worden in het klinisch chemisch laboratorium Dit gebeurt op verzoek van de arts bij een verdenking op een auto-immuunschildklierziekte TSH-receptorantistoffen kunnen stimulerend of remmend werken op de TSH-receptor In ##% van de gevallen werken zij stimulerend op de TSH-receptor Zij kunnen dan een hyperthyreoïdie, de ziekte van Graves, veroorzaken Als zij remmend werken op de TSH-receptor, de minderheid van de anti-TSH-R, dan kunnen zij een hypothyreoïdie veroorzaken De TSH-receptorantistoffen zijn van de IgG klasse en kunnen de placenta passeren Dit is klinisch relevant tijdens de zwangerschap Er kan dan een intra-uteriene of neonatale thyreotoxicose ontstaan Thyreoïdperoxidase-antistoffen TPO-antistoffen zijn een sensitieve marker (sensitiviteit van ##%) voor auto-immuunschildklierziekten Ze zijn echter niet heel specifiek Heel hoge titers anti-TPO kunnen gemeten worden bij hypothyreoïdie, bijvoorbeeld bij de ziekte van Hashimoto, maar ze komen ook frequent voor bij hyperthyreoïdie, bijvoorbeeld bij de ziekte van Graves TPO-antistoffen kunnen bepaald worden in het klinisch chemisch laboratorium Galvanisme Galvanisme is Het effect is door <PERSOON> naar zijn tijdgenoot, de wetenschapper <PERSOON>, genoemd In ### ontdekt Galvani dat spieren in een geprepareerde kikkerpoot samentrokken onder invloed van elektriciteit Met een verkregen elektriseermachine en een Leidse fles was Galvani begonnen met experimenteren van spierstimulatie via elektriciteit Toen hij in ### de kikkerpoot, die aan een metalen haak hing, aanraakte met een ander metaal zag hij dat deze bewoog Volta meende dat de waargenomen elektriciteit veroorzaakt werd door de metalen instrumenten waarmee de kikker ontleed werd Dit inzicht van Volta leidde tot de uitvinding van de batterij Galvani wist ook spiersamentrekking teweeg te brengen door elektrostatische vonken in de nabijheid van de kikkerpoot en ondervond dat dit effect sterker werd naarmate de zenuwen werden verlengd met lange metalen draden Waarschijnlijk was dit het eerste geval van spierstimulatie via radiografische besturing Tegenwoordig wordt het bestuderen van galvanische effecten in de biologie "elektrofysiologie" genoemd De term "galvanisme" wordt alleen nog in historische context gebruikt, of om het tot leven brengen van organismen met behulp van elektriciteit aan te duiden (zoals in <PERSOON> boek "Frankenstein" wordt beschreven) Dit laatste werd door victoriaanse wetenschappers als een reële mogelijkheid gezien Famoxadone Famoxadone (ISO-naam) is een fungicide voor gebruik in de landbouw Het werd in ### ontwikkeld door DuPont, dat het enkele jaren later op de markt bracht met de merknaam "Famoxate" Famoxadone is in de eerste plaats een preventief middel, dat de kieming van sporangia en de vorming van zoösporen verhindert Het hecht zich goed aan de bladeren, vooral in de waslaag, en is regenvast Een deel dringt ook dieper in het blad door Famoxadone blokkeert de cellulaire ademhaling van mitochondriën in de cellen van schimmels, zodat de energieproductie in de cellen stopt Famoxadone is onder meer bruikbaar tegen Phytophthora (aardappelziekte) In de producten die op de markt zijn is famoxadone meestal gecombineerd met een tweede fungicide dat curatief werkt, zoals cymoxanil of flusilazool.
550
www
werd Dit inzicht van Volta leidde tot de uitvinding van de batterij Galvani wist ook spiersamentrekking teweeg te brengen door elektrostatische vonken in de nabijheid van de kikkerpoot en ondervond dat dit effect sterker werd naarmate de zenuwen werden verlengd met lange metalen draden Waarschijnlijk was dit het eerste geval van spierstimulatie via radiografische besturing Tegenwoordig wordt het bestuderen van galvanische effecten in de biologie "elektrofysiologie" genoemd De term "galvanisme" wordt alleen nog in historische context gebruikt, of om het tot leven brengen van organismen met behulp van elektriciteit aan te duiden (zoals in <PERSOON> boek "Frankenstein" wordt beschreven) Dit laatste werd door victoriaanse wetenschappers als een reële mogelijkheid gezien Famoxadone Famoxadone (ISO-naam) is een fungicide voor gebruik in de landbouw Het werd in ### ontwikkeld door DuPont, dat het enkele jaren later op de markt bracht met de merknaam "Famoxate" Famoxadone is in de eerste plaats een preventief middel, dat de kieming van sporangia en de vorming van zoösporen verhindert Het hecht zich goed aan de bladeren, vooral in de waslaag, en is regenvast Een deel dringt ook dieper in het blad door Famoxadone blokkeert de cellulaire ademhaling van mitochondriën in de cellen van schimmels, zodat de energieproductie in de cellen stopt Famoxadone is onder meer bruikbaar tegen Phytophthora (aardappelziekte) In de producten die op de markt zijn is famoxadone meestal gecombineerd met een tweede fungicide dat curatief werkt, zoals cymoxanil of flusilazool In België zijn twee producten met famoxadone erkend "<PERSOON>" (famoxadone en flusilazool) voor gebruik bij de teelt van tarwe en gerst, en "Tanus" (famoxadone en cymoxanil) voor de teelt van prei, aardappelen of sierplanten In <LOCATIE> is "Tanus" ook erkend voor de teelt van aardappelen Famoxadone heeft een lage acute orale toxiciteit in ratten Bij dierproeven zijn geen mutagene of carcinogene eigenschappen vastgesteld, en de stof zou ook geen aandoeningen aan de vruchtbaarheid veroorzaken Bij proeven op konijnen bleek famoxadone matig irriterend voor ogen en huid Bij langdurige blootstelling bleek de stof nadelige effecten te hebben op de lever, en bij honden cataract te veroorzaken Daarom is het nodig om persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen bij het toepassen van de stof De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft famoxadone ingedeeld in de categorie U (onwaarschijnlijk dat het product bij normaal gebruik een risico oplevert) De aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) is vastgesteld op #,### mg/kg lichaamsgewicht per dag Thyreoglobulineantistoffen Thyreoglobulineantistoffen zijn antistoffen die voor kunnen komen bij auto-immuunschildklierziekten (hyperthyreoïdie en hypothyreoïdie) Ze zijn echter niet heel sensitief en specifiek Deze bepaling voegt in de praktijk weinig toe aan de anti-TPO-bepaling De bepaling op TG-antistoffen is vooral van belang bij de bepaling van thyreoglobuline Als de TG-antistoffen aanwezig zijn, kan de thyreogobuline niet geïnterpreteerd worden TG-antistoffen kunnen bepaald worden in het klinisch chemisch laboratorium Thyreoglobuline Thyreoglobuline (Tg) is een groot glycoproteïne dat wordt geproduceerd in de schildklier Het wordt opgeslagen in het colloid van de follikels van de schildklier.
555
www
met famoxadone erkend "<PERSOON>" (famoxadone en flusilazool) voor gebruik bij de teelt van tarwe en gerst, en "Tanus" (famoxadone en cymoxanil) voor de teelt van prei, aardappelen of sierplanten In <LOCATIE> is "Tanus" ook erkend voor de teelt van aardappelen Famoxadone heeft een lage acute orale toxiciteit in ratten Bij dierproeven zijn geen mutagene of carcinogene eigenschappen vastgesteld, en de stof zou ook geen aandoeningen aan de vruchtbaarheid veroorzaken Bij proeven op konijnen bleek famoxadone matig irriterend voor ogen en huid Bij langdurige blootstelling bleek de stof nadelige effecten te hebben op de lever, en bij honden cataract te veroorzaken Daarom is het nodig om persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen bij het toepassen van de stof De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft famoxadone ingedeeld in de categorie U (onwaarschijnlijk dat het product bij normaal gebruik een risico oplevert) De aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) is vastgesteld op #,### mg/kg lichaamsgewicht per dag Thyreoglobulineantistoffen Thyreoglobulineantistoffen zijn antistoffen die voor kunnen komen bij auto-immuunschildklierziekten (hyperthyreoïdie en hypothyreoïdie) Ze zijn echter niet heel sensitief en specifiek Deze bepaling voegt in de praktijk weinig toe aan de anti-TPO-bepaling De bepaling op TG-antistoffen is vooral van belang bij de bepaling van thyreoglobuline Als de TG-antistoffen aanwezig zijn, kan de thyreogobuline niet geïnterpreteerd worden TG-antistoffen kunnen bepaald worden in het klinisch chemisch laboratorium Thyreoglobuline Thyreoglobuline (Tg) is een groot glycoproteïne dat wordt geproduceerd in de schildklier Het wordt opgeslagen in het colloid van de follikels van de schildklier T# en T# worden daarna vanuit de schildklier uitgescheiden in het bloed Daar kunnen ze hun werk doen De synthese en opslag van thyreoglobuline vinden plaats in de vier achtereenvolgende stadia Bij de jodering wordt binnen het eiwit thyreoglobuline eerst monojodotyrosine (MIT) gevormd, daarna di-jodotyrosine (DIT) Vervolgens worden twee moleculen DIT verenigd tot tetrajoodthyronine (T#/thyroxine) Daarnaast wordt ook tri-jodothyronine (T#) geproduceerd, waarschijnlijk door de samenvoeging van MIT en DIT Normaal gesproken komen er slechts kleine hoeveelheden van thyreoglobuline in het bloed Echter bij folliculaire en papillaire carcinomen (bepaalde vormen van schildklierkanker) komen grotere hoeveelheden thyreoglobuline in het bloed Thyreoglobuline wordt dan gemeten in het bloed na operatie of behandeling om de ziekte te vervolgen Thyreoglobuline kan gemeten worden in een klinisch chemisch laboratorium Het is van belang bij deze bepaling om te checken of er Tg-antistoffen zijn, omdat deze de uitslag niet interpreteerbaar maken Schildklierhormonen Schildklierhormonen zijn hormonen die geproduceerd en afgescheiden worden door de schildklier De schildklier scheidt drie verschillende hormonen uit T# en T# zijn op het aminozuur tyrosine gebaseerde hormonen die door de folliculaire cellen worden uitgescheiden Het aminozuur Tyrosine is eens gebonden aan # jodiumatomen (T#) en eens aan # jodiumatomen (<PERSOON> wordt door de C-cellen oftewel de parafolliculaire cellen geproduceerd T#/T# en calcitonine hebben functioneel niets met elkaar te maken <PERSOON> into <PERSOON> into Brothels.
544
www
T# en T# worden daarna vanuit de schildklier uitgescheiden in het bloed Daar kunnen ze hun werk doen De synthese en opslag van thyreoglobuline vinden plaats in de vier achtereenvolgende stadia Bij de jodering wordt binnen het eiwit thyreoglobuline eerst monojodotyrosine (MIT) gevormd, daarna di-jodotyrosine (DIT) Vervolgens worden twee moleculen DIT verenigd tot tetrajoodthyronine (T#/thyroxine) Daarnaast wordt ook tri-jodothyronine (T#) geproduceerd, waarschijnlijk door de samenvoeging van MIT en DIT Normaal gesproken komen er slechts kleine hoeveelheden van thyreoglobuline in het bloed Echter bij folliculaire en papillaire carcinomen (bepaalde vormen van schildklierkanker) komen grotere hoeveelheden thyreoglobuline in het bloed Thyreoglobuline wordt dan gemeten in het bloed na operatie of behandeling om de ziekte te vervolgen Thyreoglobuline kan gemeten worden in een klinisch chemisch laboratorium Het is van belang bij deze bepaling om te checken of er Tg-antistoffen zijn, omdat deze de uitslag niet interpreteerbaar maken Schildklierhormonen Schildklierhormonen zijn hormonen die geproduceerd en afgescheiden worden door de schildklier De schildklier scheidt drie verschillende hormonen uit T# en T# zijn op het aminozuur tyrosine gebaseerde hormonen die door de folliculaire cellen worden uitgescheiden Het aminozuur Tyrosine is eens gebonden aan # jodiumatomen (T#) en eens aan # jodiumatomen (<PERSOON> wordt door de C-cellen oftewel de parafolliculaire cellen geproduceerd T#/T# en calcitonine hebben functioneel niets met elkaar te maken <PERSOON> into <PERSOON> into Brothels De rolprent ging in ### in première De film gaat over de ellendige omstandigheden waar arme kinderen in Calcutta ten prooi vallen aan kinderprostitutie Makers Brisk en <PERSOON> reizen naar Calcutta en selecteren daar in de rosse buurt een groep straatarme kinderen om hen te leren fotograferen Terwijl sommigen deze kans om weg te komen uit hun miserabele omstandigheden en bleke toekomstperspectief van (kinder)prostitutie met beide handen aangrijpen, brengen anderen het niet op en werken de eigen ouders een derde groep met hand en tand tegen Ondertussen schetsen de makers een beeld van de arme onderlaag in Calcutta tussen ### en ###, waar met name fotografe Brisk zich al sinds jaren voor "<PERSOON> into Brothels" op concentreert De complete versie van de documentaire duurt ## minuten "<PERSOON> into Brothels" verscheen in de Verenigde Staten op <DATUM> op dvd Microalbuminurie Microalbuminurie is het voorkomen van heel kleine hoeveelheden eiwit in de urine Op basis van de concentratie eiwit of albumine in urine wordt onderscheid gemaakt tussen proteïnurie meer dan ### mg/L of ### mg/## uur of microalbuminurie waarbij de eiwitconcentratie <DATUM> mg/L of <DATUM> mg/## uur bedraagt Om deze kleinere hoeveelheden albumine te meten zijn speciale, gevoeliger methodes nodig dan vanouds gebruikelijk was Albumine is het meest voorkomende eiwit in het bloed en wordt geproduceerd door de lever Normaliter komt er heel weinig eiwit in de urine voor omdat het in beperkte mate gefiltreerd wordt en vervolgens wordt teruggeresorbeerd door de niertubulus.
550
www
over de ellendige omstandigheden waar arme kinderen in Calcutta ten prooi vallen aan kinderprostitutie Makers Brisk en <PERSOON> reizen naar Calcutta en selecteren daar in de rosse buurt een groep straatarme kinderen om hen te leren fotograferen Terwijl sommigen deze kans om weg te komen uit hun miserabele omstandigheden en bleke toekomstperspectief van (kinder)prostitutie met beide handen aangrijpen, brengen anderen het niet op en werken de eigen ouders een derde groep met hand en tand tegen Ondertussen schetsen de makers een beeld van de arme onderlaag in Calcutta tussen ### en ###, waar met name fotografe Brisk zich al sinds jaren voor "<PERSOON> into Brothels" op concentreert De complete versie van de documentaire duurt ## minuten "<PERSOON> into Brothels" verscheen in de Verenigde Staten op <DATUM> op dvd Microalbuminurie Microalbuminurie is het voorkomen van heel kleine hoeveelheden eiwit in de urine Op basis van de concentratie eiwit of albumine in urine wordt onderscheid gemaakt tussen proteïnurie meer dan ### mg/L of ### mg/## uur of microalbuminurie waarbij de eiwitconcentratie <DATUM> mg/L of <DATUM> mg/## uur bedraagt Om deze kleinere hoeveelheden albumine te meten zijn speciale, gevoeliger methodes nodig dan vanouds gebruikelijk was Albumine is het meest voorkomende eiwit in het bloed en wordt geproduceerd door de lever Normaliter komt er heel weinig eiwit in de urine voor omdat het in beperkte mate gefiltreerd wordt en vervolgens wordt teruggeresorbeerd door de niertubulus Hierdoor zal er meer eiwit in de urine terechtkomen, microalbuminurie Bij verdere verslechtering van de ziekte zal ook de terugresorptie steeds slechter worden en de nierfunctie steeds verder worden aangetast wat uiteindelijk kan leiden tot noodzaak van dialyse <PERSOON> opsporing van de aanwezigheid van kleine hoeveelheden albumine in urine is dus van groot belang, want door intensivering van de therapie bij diabetespatiënten kan de schade aan de nieren beperkt worden Daarom kunnen er in het klinisch chemisch laboratorium verschillende testen worden uitgevoerd die naast proteïnurie ook zeer kleine hoeveelheden albumine in urine kunnen meten Proteinurie kan gemeten worden door een eenvoudige urinestrip zoals beschreven onder urine-onderzoek Deze teststrips zijn echter niet gevoelig genoeg om lage concentraties albumine, zoals bij microalbuminurie te meten Deze is gebaseerd op een immunologische methode waarbij de hoeveelheid troebeling (turbidometrie of nephalometrie) een maat is voor de concentratie Plexus-brachialisletsel Bij een plexus-brachialislaesie zijn de uittredende zenuwen van het ruggenmerg beschadigd ter hoogte van de nekwervels Het ruggenmerg zelf is daarbij niet noodzakelijk aangedaan Plexus-brachialisletsel leidt tot een verlamming van de schouder en de arm Het ontstaat doorgaans tijdens de geboorte Volwassenen kunnen het oplopen bij bijvoorbeeld een ongeluk De kans op herstel hangt af van de ernst van de beschadiging Spontaan herstel is mogelijk Blijft dit uit, dan kan een neurochirurg de losgeraakte zenuwen herverbinden Dit kan enig herstel van de armfunctie opleveren Volledig herstel is niet mogelijk Fissura orbitalis superior.
526
www
Bij verdere verslechtering van de ziekte zal ook de terugresorptie steeds slechter worden en de nierfunctie steeds verder worden aangetast wat uiteindelijk kan leiden tot noodzaak van dialyse <PERSOON> opsporing van de aanwezigheid van kleine hoeveelheden albumine in urine is dus van groot belang, want door intensivering van de therapie bij diabetespatiënten kan de schade aan de nieren beperkt worden Daarom kunnen er in het klinisch chemisch laboratorium verschillende testen worden uitgevoerd die naast proteïnurie ook zeer kleine hoeveelheden albumine in urine kunnen meten Proteinurie kan gemeten worden door een eenvoudige urinestrip zoals beschreven onder urine-onderzoek Deze teststrips zijn echter niet gevoelig genoeg om lage concentraties albumine, zoals bij microalbuminurie te meten Deze is gebaseerd op een immunologische methode waarbij de hoeveelheid troebeling (turbidometrie of nephalometrie) een maat is voor de concentratie Plexus-brachialisletsel Bij een plexus-brachialislaesie zijn de uittredende zenuwen van het ruggenmerg beschadigd ter hoogte van de nekwervels Het ruggenmerg zelf is daarbij niet noodzakelijk aangedaan Plexus-brachialisletsel leidt tot een verlamming van de schouder en de arm Het ontstaat doorgaans tijdens de geboorte Volwassenen kunnen het oplopen bij bijvoorbeeld een ongeluk De kans op herstel hangt af van de ernst van de beschadiging Spontaan herstel is mogelijk Blijft dit uit, dan kan een neurochirurg de losgeraakte zenuwen herverbinden Dit kan enig herstel van de armfunctie opleveren Volledig herstel is niet mogelijk Fissura orbitalis superior Die structuren zijn motorische zenuwen en een ader De fissura orbitalis superior wordt naar beneden voortgezet als de fissura orbitalis inferior, die een verbinding vormt tussen de oogkas en de fossa pterygopalatina <PERSOON> boven de fossa orbitalis superior bevindt zich de canalis opticus, waardoor nog enkele structuren de oogkas betreden Dit zijn de oogzenuw en de arteria ophthalmica, een slagader Membrana tectoria De membrana tectoria of dekmembraan is een onderdeel van het binnenoor bij zoogdieren, waaronder de mens Zij is een homogene, gelatineuze laag met veel glycoproteïnen die gaat trillen onder invloed van geluid, en die via trilhaarcellen de geluidswaarneming doorgeeft aan de hersenen Geluidsgolven zijn luchttrillingen die het trommelvlies in beweging brengen Het trommelvlies laat de gehoorbeentjes trillen en die brengen de vloeistof in het slakkenhuis in beweging Dit slakkenhuis bevat kanalen met vloeistof en in de lengte van die kanalen bevinden zich twee membranen de membrana tectoria en de basilaire membraan Die gaan ten opzichte van elkaar bewegen en dat brengt de trilhaarcellen in beweging Dit veroorzaakt afwisselend depolarisatie en hyperpolarisatie in de trilhaarcellen, en dus een elektrisch signaal dat als actiepotentiaal via de nervus cochlearis naar de hersenen wordt gestuurd Daar worden de zenuwsignalen geïnterpreteerd als geluid Op deze manier kunnen mensen en veel dieren geluiden horen In de dierenwereld bestaan diverse andere mechanismen om geluid en andere trillingen waar te nemen Laagfrequent geluid wordt waargenomen via het rotsbeen, in een proces dat aangeduid wordt als schedelhoren.
492
www
wordt naar beneden voortgezet als de fissura orbitalis inferior, die een verbinding vormt tussen de oogkas en de fossa pterygopalatina <PERSOON> boven de fossa orbitalis superior bevindt zich de canalis opticus, waardoor nog enkele structuren de oogkas betreden Dit zijn de oogzenuw en de arteria ophthalmica, een slagader Membrana tectoria De membrana tectoria of dekmembraan is een onderdeel van het binnenoor bij zoogdieren, waaronder de mens Zij is een homogene, gelatineuze laag met veel glycoproteïnen die gaat trillen onder invloed van geluid, en die via trilhaarcellen de geluidswaarneming doorgeeft aan de hersenen Geluidsgolven zijn luchttrillingen die het trommelvlies in beweging brengen Het trommelvlies laat de gehoorbeentjes trillen en die brengen de vloeistof in het slakkenhuis in beweging Dit slakkenhuis bevat kanalen met vloeistof en in de lengte van die kanalen bevinden zich twee membranen de membrana tectoria en de basilaire membraan Die gaan ten opzichte van elkaar bewegen en dat brengt de trilhaarcellen in beweging Dit veroorzaakt afwisselend depolarisatie en hyperpolarisatie in de trilhaarcellen, en dus een elektrisch signaal dat als actiepotentiaal via de nervus cochlearis naar de hersenen wordt gestuurd Daar worden de zenuwsignalen geïnterpreteerd als geluid Op deze manier kunnen mensen en veel dieren geluiden horen In de dierenwereld bestaan diverse andere mechanismen om geluid en andere trillingen waar te nemen Laagfrequent geluid wordt waargenomen via het rotsbeen, in een proces dat aangeduid wordt als schedelhoren Kernicterus Kernicterus is een aandoening waarbij de hersenen worden beschadigd als gevolg van een te hoog bilirubinegehalte in het bloed van baby's De baby ziet geel (icterus) en is suf Door de kernicterus raken bepaalde hersenkernen beschadigd Bovendien hebben mensen die een kernicterus hebben doorgemaakt een verstandelijke beperking Het brein van een zuigeling is nog niet effectief door een bloed-hersenbarrière beschermd, en de lever is nog niet in staat grote hoeveelheden bilirubine door conjugatie onschadelijk te maken Bij abnormale bloedafbraak zoals bij resusantagonisme zal de bilirubine dan ook gemakkelijk de hersenen van een pasgeborene kunnen beschadigen, hierbij blijken de in de hersenstam gelegen kernen erg gevoelig Resusantagonisme ontstaat als de moeder, antistoffen maakt tegen het bloed van het kind Deze antistoffen veroorzaken bloedafbraak in de foetus en de pasgeborene Voor de geboorte wordt het bilirubine dat hierbij ontstaat, door het lichaam van de moeder opgenomen, na de geboorte kan dit niet meer en kan een kernicterus ontstaan Baby's met G#PD-deficiëntie lopen een verhoogd risico In <LOCATIE> wordt het bloed van de moeder tijdens de zwangerschap gecontroleerd op antistoffen Indien nodig kan het ongeboren kind al voor de geboorte een foetale bloedtransfusie ontvangen Als de moeder resusnegatief is en uit navelstrengbloed van de pasgeborene blijkt deze resuspositief te zijn, dan wordt de moeder anti-D toegediend.
474
www
gevolg van een te hoog bilirubinegehalte in het bloed van baby's De baby ziet geel (icterus) en is suf Door de kernicterus raken bepaalde hersenkernen beschadigd Bovendien hebben mensen die een kernicterus hebben doorgemaakt een verstandelijke beperking Het brein van een zuigeling is nog niet effectief door een bloed-hersenbarrière beschermd, en de lever is nog niet in staat grote hoeveelheden bilirubine door conjugatie onschadelijk te maken Bij abnormale bloedafbraak zoals bij resusantagonisme zal de bilirubine dan ook gemakkelijk de hersenen van een pasgeborene kunnen beschadigen, hierbij blijken de in de hersenstam gelegen kernen erg gevoelig Resusantagonisme ontstaat als de moeder, antistoffen maakt tegen het bloed van het kind Deze antistoffen veroorzaken bloedafbraak in de foetus en de pasgeborene Voor de geboorte wordt het bilirubine dat hierbij ontstaat, door het lichaam van de moeder opgenomen, na de geboorte kan dit niet meer en kan een kernicterus ontstaan Baby's met G#PD-deficiëntie lopen een verhoogd risico In <LOCATIE> wordt het bloed van de moeder tijdens de zwangerschap gecontroleerd op antistoffen Indien nodig kan het ongeboren kind al voor de geboorte een foetale bloedtransfusie ontvangen Als de moeder resusnegatief is en uit navelstrengbloed van de pasgeborene blijkt deze resuspositief te zijn, dan wordt de moeder anti-D toegediend Als een pasgeborene te geel ziet, of onrijp is, wordt middels lichttherapie getracht het bilirubinegehalte binnen veilige grenzen te houden Als dit niet mogelijk blijkt, wordt het bloed van het kind vervangen door bloed dat niet wordt afgebroken door de antistoffen, bijvoorbeeld door resusnegatief bloed (wisseltransfusie) Verbenon Verbenon is een bicyclisch terpeen-keton, dat in twee enantiomere vormen voorkomt, resp (+)-verbenon en (–)-verbenon De zuivere stof komt voor als een kleurloze tot gele, heldere, olieachtige vloeistof Het is een bestanddeel van verschillende etherische oliën, in de eerste plaats van verbenaolie waarvan de naam afkomstig is, en terpentijnolie; ook van rozemarijn ("Rosmarinus officinalis" chemotype "verbenon") en "Artemisia diffusa" (die onder meer in Iran voorkomt) bevat de olie relatief veel verbenon (meer dan ##%) Verbenon kan ook synthetisch bereid worden uit pineen Verbenon heeft een matig sterke kamfer- of mentholachtige geur Ze is goed oplosbaar in ethanol, maar bijna onoplosbaar in water Verbenon is samen met verbenol een feromoon voor schorskevers, waaronder de letterzetter (Ips typographus) Verbenol lokt de insecten aan, maar wanneer de dichtheid van de dieren op een boom te groot dreigt te worden, worden bijkomende kevers met verbenon afgeweerd Verbenon wordt als aromastof toegevoegd aan onder andere bakgoed, ontbijtgranen, snoepgoed, vis- en zuivelproducten, met een gemiddelde concentratie tussen # en # ppm Bosbeheerders zetten verbenon in voor de biologische bestrijding van schorskevers, vermits het een afweerstof is voor deze insecten Moeilijkheden voor de praktische toepasbaarheid zijn de vluchtigheid (hoge dampspanning) en de korte reikwijdte van verbenon Verbenon is slechts kortstondig werkzaam, en lokale toepassing leidt enkel tot verplaatsing van het probleem De toepassing van insecticiden kan hiermee dus niet volledig vermeden worden (+)-Verbenon of levoverbenol is een hoestmiddel (expectorans).
565
www
de antistoffen, bijvoorbeeld door resusnegatief bloed (wisseltransfusie) Verbenon Verbenon is een bicyclisch terpeen-keton, dat in twee enantiomere vormen voorkomt, resp (+)-verbenon en (–)-verbenon De zuivere stof komt voor als een kleurloze tot gele, heldere, olieachtige vloeistof Het is een bestanddeel van verschillende etherische oliën, in de eerste plaats van verbenaolie waarvan de naam afkomstig is, en terpentijnolie; ook van rozemarijn ("Rosmarinus officinalis" chemotype "verbenon") en "Artemisia diffusa" (die onder meer in Iran voorkomt) bevat de olie relatief veel verbenon (meer dan ##%) Verbenon kan ook synthetisch bereid worden uit pineen Verbenon heeft een matig sterke kamfer- of mentholachtige geur Ze is goed oplosbaar in ethanol, maar bijna onoplosbaar in water Verbenon is samen met verbenol een feromoon voor schorskevers, waaronder de letterzetter (Ips typographus) Verbenol lokt de insecten aan, maar wanneer de dichtheid van de dieren op een boom te groot dreigt te worden, worden bijkomende kevers met verbenon afgeweerd Verbenon wordt als aromastof toegevoegd aan onder andere bakgoed, ontbijtgranen, snoepgoed, vis- en zuivelproducten, met een gemiddelde concentratie tussen # en # ppm Bosbeheerders zetten verbenon in voor de biologische bestrijding van schorskevers, vermits het een afweerstof is voor deze insecten Moeilijkheden voor de praktische toepasbaarheid zijn de vluchtigheid (hoge dampspanning) en de korte reikwijdte van verbenon Verbenon is slechts kortstondig werkzaam, en lokale toepassing leidt enkel tot verplaatsing van het probleem De toepassing van insecticiden kan hiermee dus niet volledig vermeden worden (+)-Verbenon of levoverbenol is een hoestmiddel (expectorans) Deltamethrin (ISO-naam) is een insecticide met een breed toepassingsgebied Het hoort tot de groep van synthetische pyrethroïde-esters (synthetische stoffen analoog aan de natuurlijke pyrethrines), die bij normaal gebruik relatief veilig zijn voor zoogdieren maar wel giftig voor waterdieren, in het bijzonder vissen Deltamethrin wordt ingezet in de land- en tuinbouw, maar het kan ook gebruikt worden in gebouwen tegen kruipende of vliegende insecten en spinnen, of om huisdieren of vee te beschermen tegen vlooien en ectoparasieten Voor honden kan het via een vlooienhalsband of speciale shampoos; voor schapen of runderen zijn er speciale oplossingen om op de rug van de dieren te gieten Deltamethrin is niet meer onder octrooibescherming Merknamen zijn onder andere "Decis" (voor gebruik in land- en tuinbouw), "<PERSOON>" (tegen kruipende of vliegende insecten), "Butox" (voor de bescherming van vee) en de generieke merknaam "Deltamethrin" In de Europese Unie is deltamethrin opgenomen in de lijst van toegelaten pesticiden voor gebruik in de landbouw, voor de periode van <DATUM> tot <DATUM> Als biocide in de productcategorie # (houtconserveringsmiddelen) is het niet meer toegelaten in de Europese Unie sedert <DATUM> Als biocide in de productcategorie ## (Insecticiden, acariciden en producten voor de bestrijding van andere geleedpotigen) is het in de Europese Unie wel toegelaten van <DATUM> tot <DATUM> De stof is irriterend voor de ogen, de huid en de luchtwegen.
574
www
Deltamethrin (ISO-naam) is een insecticide met een breed toepassingsgebied Het hoort tot de groep van synthetische pyrethroïde-esters (synthetische stoffen analoog aan de natuurlijke pyrethrines), die bij normaal gebruik relatief veilig zijn voor zoogdieren maar wel giftig voor waterdieren, in het bijzonder vissen Deltamethrin wordt ingezet in de land- en tuinbouw, maar het kan ook gebruikt worden in gebouwen tegen kruipende of vliegende insecten en spinnen, of om huisdieren of vee te beschermen tegen vlooien en ectoparasieten Voor honden kan het via een vlooienhalsband of speciale shampoos; voor schapen of runderen zijn er speciale oplossingen om op de rug van de dieren te gieten Deltamethrin is niet meer onder octrooibescherming Merknamen zijn onder andere "Decis" (voor gebruik in land- en tuinbouw), "<PERSOON>" (tegen kruipende of vliegende insecten), "Butox" (voor de bescherming van vee) en de generieke merknaam "Deltamethrin" In de Europese Unie is deltamethrin opgenomen in de lijst van toegelaten pesticiden voor gebruik in de landbouw, voor de periode van <DATUM> tot <DATUM> Als biocide in de productcategorie # (houtconserveringsmiddelen) is het niet meer toegelaten in de Europese Unie sedert <DATUM> Als biocide in de productcategorie ## (Insecticiden, acariciden en producten voor de bestrijding van andere geleedpotigen) is het in de Europese Unie wel toegelaten van <DATUM> tot <DATUM> De stof is irriterend voor de ogen, de huid en de luchtwegen Inslikken kan de dood veroorzaken De stof is giftig voor waterorganismen, in het bijzonder vissen, en voor bijen Dubbel-J-katheter Een dubbel-J-katheter is een katheter die gebruikt wordt om de afvloed van urine van het nierbekken naar de blaas veilig te stellen in het geval dat er sprake is van een ureterstenose Als de normale afvloed, door welke reden dan ook, belemmerd is, kan dat aanleiding geven tot hydronefrose De naam van deze katheter is geïnspireerd op de vorm, aan beide uiteinden heeft deze katheter een krul of J-vorm (dus een dubbele J) Een dubbel-J-katheter wordt door de uroloog door middel van een cystoscopie geplaatst in de urineleider, zodanig dat het ene uiteinde in het nierbekken ligt en het andere uiteinde in de blaas Eventueel maakt men daarbij gebruik van doorlichting, al of niet met gebruik van contraststof Gastrectomie Gastrectomie is een geheel of gedeeltelijke chirurgische verwijdering van de maag Een gastrectomie kan bijvoorbeeld nodig zijn bij maagkanker en perforatie van de maagwand Afhankelijk van de omvang van de verwijdering zijn verschillende procedures in gebruik <PERSOON>) is een monoklonale antistof een vorm van kankerimmunotherapie die werkzaam is tegen vascular endothelial growth factor (VEGF) Het wordt ingezet als angiogeneseonderdrukker bij de behandeling van kanker om de aanleg van nieuwe bloedvaten (angiogenese) te onderdrukken Bevacizumab was de eerste klinisch beschikbare angiogeneseonderdrukker in de VS Bevacizumab is toegelaten door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) voor gemetastaseerde kanker.
536
www
vissen, en voor bijen Dubbel-J-katheter Een dubbel-J-katheter is een katheter die gebruikt wordt om de afvloed van urine van het nierbekken naar de blaas veilig te stellen in het geval dat er sprake is van een ureterstenose Als de normale afvloed, door welke reden dan ook, belemmerd is, kan dat aanleiding geven tot hydronefrose De naam van deze katheter is geïnspireerd op de vorm, aan beide uiteinden heeft deze katheter een krul of J-vorm (dus een dubbele J) Een dubbel-J-katheter wordt door de uroloog door middel van een cystoscopie geplaatst in de urineleider, zodanig dat het ene uiteinde in het nierbekken ligt en het andere uiteinde in de blaas Eventueel maakt men daarbij gebruik van doorlichting, al of niet met gebruik van contraststof Gastrectomie Gastrectomie is een geheel of gedeeltelijke chirurgische verwijdering van de maag Een gastrectomie kan bijvoorbeeld nodig zijn bij maagkanker en perforatie van de maagwand Afhankelijk van de omvang van de verwijdering zijn verschillende procedures in gebruik <PERSOON>) is een monoklonale antistof een vorm van kankerimmunotherapie die werkzaam is tegen vascular endothelial growth factor (VEGF) Het wordt ingezet als angiogeneseonderdrukker bij de behandeling van kanker om de aanleg van nieuwe bloedvaten (angiogenese) te onderdrukken Bevacizumab was de eerste klinisch beschikbare angiogeneseonderdrukker in de VS Bevacizumab is toegelaten door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) voor gemetastaseerde kanker In ### werd het middel toegelaten door de FDA voor toepassing bij borstkanker hoewel dit tegen de aanbeveling van het adviesorgaan indruiste die stelde dat het middel weliswaar de tumorgroei remde maar de levensverwachting niet verlengde De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO Ook het off-label gebruik van bevacizumab bij de behandeling van neovasculaire (natte) leeftijdsgebonden maculadegeneratie wordt door het CVZ in een rapport als voorkeur opgegeven In ### werd dit standpunt aangescherpt In een vergelijkend onderzoek met ranibizumab, Lucentis bleek het effect van beide geneesmiddelen gelijkwaardig Dit niet-geregistreerde gebruik van bevacizumab wordt om kostenoverweging door CVZ nu zelfs gepropageerd bij de behandeling van neovasculaire (natte) leeftijdsgebonden maculadegeneratie ten koste van het geregistreerde ranibizumab Sinds ### wordt ranibizumab niet meer vergoed In een Cochrane review bleken beide middelen even veilig Op <DATUM> moest fabrikant <PERSOON> een waarschuwing doen uitgaan wegens gevallen van levensbedreigende necrotiserende fasciitis Propiconazool Propiconazool is een fungicide uit de groep van triazolen of conazolen Het werd in de jaren '## ontwikkeld door <PERSOON> Pharmaceutica In de land- en tuinbouw wordt propicanozool gebruikt bij de teelt van graangewassen en de graszaadteelt, tegen gele of bruine roest en echte meeldauw De octrooibescherming van propiconazool is verlopen, en tegenwoordig zijn er verscheidene bedrijven die producten met de stof op de markt brengen, onder meer Syngenta ("Tilt") en Makhteshim-Agan ("Bumper") Propiconazool wordt ook gebruikt in houtverduurzaming, om hout te beschermen tegen houtaantastende of verkleurende schimmels.
529
www
van het adviesorgaan indruiste die stelde dat het middel weliswaar de tumorgroei remde maar de levensverwachting niet verlengde De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO Ook het off-label gebruik van bevacizumab bij de behandeling van neovasculaire (natte) leeftijdsgebonden maculadegeneratie wordt door het CVZ in een rapport als voorkeur opgegeven In ### werd dit standpunt aangescherpt In een vergelijkend onderzoek met ranibizumab, Lucentis bleek het effect van beide geneesmiddelen gelijkwaardig Dit niet-geregistreerde gebruik van bevacizumab wordt om kostenoverweging door CVZ nu zelfs gepropageerd bij de behandeling van neovasculaire (natte) leeftijdsgebonden maculadegeneratie ten koste van het geregistreerde ranibizumab Sinds ### wordt ranibizumab niet meer vergoed In een Cochrane review bleken beide middelen even veilig Op <DATUM> moest fabrikant <PERSOON> een waarschuwing doen uitgaan wegens gevallen van levensbedreigende necrotiserende fasciitis Propiconazool Propiconazool is een fungicide uit de groep van triazolen of conazolen Het werd in de jaren '## ontwikkeld door <PERSOON> Pharmaceutica In de land- en tuinbouw wordt propicanozool gebruikt bij de teelt van graangewassen en de graszaadteelt, tegen gele of bruine roest en echte meeldauw De octrooibescherming van propiconazool is verlopen, en tegenwoordig zijn er verscheidene bedrijven die producten met de stof op de markt brengen, onder meer Syngenta ("Tilt") en Makhteshim-Agan ("Bumper") Propiconazool wordt ook gebruikt in houtverduurzaming, om hout te beschermen tegen houtaantastende of verkleurende schimmels Voor het gebruik in de houtconservering is propiconazool ook opgenomen in de lijst van toegelaten biociden voor de periode van <DATUM> tot <DATUM> Propiconazool is een matig toxische stof Ze is wel giftig voor waterorganismen In watersediment en in de bodem is ze vrij stabiel en breekt ze slechts langzaam af De aanvaardbare dagelijkse inname bedraagt #,## mg per kg lichaamsgewicht Joodpropynylbutylcarbamaat Joodpropynylbutylcarbamaat of IPBC (afkorting van "iodopropynyl Butylcarbamate") is een fungicide (schimmelwerend middel) dat gebruikt wordt als houtbeschermend middel en als conserveermiddel in diverse producten, onder meer papiercoatings, inkten, kleefmiddelen, cosmetica en toiletartikelen Als houtconserveermiddel is IPBC een ingrediënt in talrijke houtverven, zowel olie- als watergebaseerd, voor professioneel en privégebruik Voor deze toepassing heeft de Europese Commissie IPBC aanvaard als biocide In cosmetische producten mag IPBC, sedert <DATUM> volgens de Europese regelgeving aanwezig zijn in een concentratie van maximaal #,##% in uit te spoelen producten (bijvoorbeeld shampoo), respectievelijk #,##% in niet uit te spoelen producten (bijvoorbeeld zonnebrandcrème; maar in deodoranten en antitranspiratiemiddelen is het beperkt tot #,###%) Dit is een verstrenging ten opzichte van de vroegere maximale concentratie van #,##% Bovendien mag het product niet voorkomen in producten voor mondhygiëne of voor de lippen, en mag het - behalve in shampoos of badproducten - niet gebruikt worden voor de verzorging van kinderen beneden <LEEFTIJD> jaar Difenacum Difenacum (ISO-naam difenacoum) is een giftige stof, afgeleid van coumarine, die gebruikt wordt als rodenticide in lokaas om ratten en muizen te bestrijden in en rond gebouwen, op landerijen en langs waterlopen.
577
www
de periode van <DATUM> tot <DATUM> Propiconazool is een matig toxische stof Ze is wel giftig voor waterorganismen In watersediment en in de bodem is ze vrij stabiel en breekt ze slechts langzaam af De aanvaardbare dagelijkse inname bedraagt #,## mg per kg lichaamsgewicht Joodpropynylbutylcarbamaat Joodpropynylbutylcarbamaat of IPBC (afkorting van "iodopropynyl Butylcarbamate") is een fungicide (schimmelwerend middel) dat gebruikt wordt als houtbeschermend middel en als conserveermiddel in diverse producten, onder meer papiercoatings, inkten, kleefmiddelen, cosmetica en toiletartikelen Als houtconserveermiddel is IPBC een ingrediënt in talrijke houtverven, zowel olie- als watergebaseerd, voor professioneel en privégebruik Voor deze toepassing heeft de Europese Commissie IPBC aanvaard als biocide In cosmetische producten mag IPBC, sedert <DATUM> volgens de Europese regelgeving aanwezig zijn in een concentratie van maximaal #,##% in uit te spoelen producten (bijvoorbeeld shampoo), respectievelijk #,##% in niet uit te spoelen producten (bijvoorbeeld zonnebrandcrème; maar in deodoranten en antitranspiratiemiddelen is het beperkt tot #,###%) Dit is een verstrenging ten opzichte van de vroegere maximale concentratie van #,##% Bovendien mag het product niet voorkomen in producten voor mondhygiëne of voor de lippen, en mag het - behalve in shampoos of badproducten - niet gebruikt worden voor de verzorging van kinderen beneden <LEEFTIJD> jaar Difenacum Difenacum (ISO-naam difenacoum) is een giftige stof, afgeleid van coumarine, die gebruikt wordt als rodenticide in lokaas om ratten en muizen te bestrijden in en rond gebouwen, op landerijen en langs waterlopen graankorrels die gecoat zijn met de stof, korrels of blokjes geperst van gemalen graan, gemengd met difenacum of als een gel De concentratie van difenacum in het lokaas is laag, gewoonlijk #,### % = ## ppm w/w Difenacum is een anticoagulans, een stof die de stolling van het bloed remt Na opname van een aantal dosissen gedurende een aantal dagen, kan het subcutane en inwendige bloedingen veroorzaken die de dieren uiteindelijk fataal worden Omdat het effect na enkele dagen optreedt, leggen de dieren geen verband tussen het eten van het lokaas en het effect, en blijven ze van het lokaas eten Difenacum is een anticoagulans van de tweede generatie dat ook werkt tegen dieren die resistentie tegen warfarine hebben ontwikkeld Difenacum was, op het moment dat de Europese biocidenrichtlijn van kracht werd, een bestaande werkzame stof Ze is onderzocht of ze in aanmerking kwam om opgenomen te worden in de lijst van toegelaten biociden In de uiteindelijke richtlijn van <DATUM> is de duur van die opname beperkt tot vijf jaar in plaats van de gebruikelijke tien jaar In ### nam de Europese Commissie difenacum op in de lijst van toegelaten gewasbeschermingsmiddelen, voor een periode van tien jaar Difenacum is een zeer giftige stof Blootstelling aan difenacum kan gebeuren door opname langs de mond, door inademing van stof of door contact met de huid Naargelang de ingenomen hoeveelheid variëren de symptomen van een verhoogde neiging tot bloeden tot massaal bloedverlies.
567
www
de stof, korrels of blokjes geperst van gemalen graan, gemengd met difenacum of als een gel De concentratie van difenacum in het lokaas is laag, gewoonlijk #,### % = ## ppm w/w Difenacum is een anticoagulans, een stof die de stolling van het bloed remt Na opname van een aantal dosissen gedurende een aantal dagen, kan het subcutane en inwendige bloedingen veroorzaken die de dieren uiteindelijk fataal worden Omdat het effect na enkele dagen optreedt, leggen de dieren geen verband tussen het eten van het lokaas en het effect, en blijven ze van het lokaas eten Difenacum is een anticoagulans van de tweede generatie dat ook werkt tegen dieren die resistentie tegen warfarine hebben ontwikkeld Difenacum was, op het moment dat de Europese biocidenrichtlijn van kracht werd, een bestaande werkzame stof Ze is onderzocht of ze in aanmerking kwam om opgenomen te worden in de lijst van toegelaten biociden In de uiteindelijke richtlijn van <DATUM> is de duur van die opname beperkt tot vijf jaar in plaats van de gebruikelijke tien jaar In ### nam de Europese Commissie difenacum op in de lijst van toegelaten gewasbeschermingsmiddelen, voor een periode van tien jaar Difenacum is een zeer giftige stof Blootstelling aan difenacum kan gebeuren door opname langs de mond, door inademing van stof of door contact met de huid Naargelang de ingenomen hoeveelheid variëren de symptomen van een verhoogde neiging tot bloeden tot massaal bloedverlies Vitamine K# is een zeer effectief tegengif maar moet door de extreem lange halfwaardetijd in het lichaam van difenacum gedurende maanden worden gebruikt Om vergiftiging door difenacum te vermijden moeten een aantal voorzorgen genomen worden Korrelvormig lokaas wordt in veilige, niet te openen lokdozen geplaatst Aan het lokaas wordt een bittere stof, zoals Bitrex toegevoegd om de kans dat kinderen of huisdieren het zouden opeten te verminderen Het lokaas is gewoonlijk ook gekleurd zodat het makkelijker herkenbaar is Dode dieren die van het middel gegeten hebben moeten begraven of verbrand worden om te vermijden dat aaseters het middel zouden binnenkrijgen Het middel is ook in het uitgelegde gif maar in zeer lage concentraties aanwezig (#,###%) en ratten en muizen moeten er dan ook herhaaldelijk van eten om eraan dood te gaan Door deze lange aanlooptijd leggen ratten geen verband meer tussen het gif en dode dieren, waar ze bij snelwerkende vergiften heel goed in zijn Difenacum is weinig oplosbaar in water Het is persistent in de bodem, heeft een hoge bioconcentratiefactor en is bioaccumuleerbaar Difenacum is dus mogelijk een van de zogenaamde PBT- en zPzB-stoffen Dit is de reden waarom de Europese Commissie difenacum slechts voor vijf jaar in de lijst van biociden heeft opgenomen er zijn voorlopig nog geen alternatieven beschikbaar die even doeltreffend zijn maar minder schadelijk voor het milieu; maar vooraleer de termijn verlengd kan worden moet er eerst een vergelijkende risicobeoordeling gebeuren Haringworm.
516
www
maar moet door de extreem lange halfwaardetijd in het lichaam van difenacum gedurende maanden worden gebruikt Om vergiftiging door difenacum te vermijden moeten een aantal voorzorgen genomen worden Korrelvormig lokaas wordt in veilige, niet te openen lokdozen geplaatst Aan het lokaas wordt een bittere stof, zoals Bitrex toegevoegd om de kans dat kinderen of huisdieren het zouden opeten te verminderen Het lokaas is gewoonlijk ook gekleurd zodat het makkelijker herkenbaar is Dode dieren die van het middel gegeten hebben moeten begraven of verbrand worden om te vermijden dat aaseters het middel zouden binnenkrijgen Het middel is ook in het uitgelegde gif maar in zeer lage concentraties aanwezig (#,###%) en ratten en muizen moeten er dan ook herhaaldelijk van eten om eraan dood te gaan Door deze lange aanlooptijd leggen ratten geen verband meer tussen het gif en dode dieren, waar ze bij snelwerkende vergiften heel goed in zijn Difenacum is weinig oplosbaar in water Het is persistent in de bodem, heeft een hoge bioconcentratiefactor en is bioaccumuleerbaar Difenacum is dus mogelijk een van de zogenaamde PBT- en zPzB-stoffen Dit is de reden waarom de Europese Commissie difenacum slechts voor vijf jaar in de lijst van biociden heeft opgenomen er zijn voorlopig nog geen alternatieven beschikbaar die even doeltreffend zijn maar minder schadelijk voor het milieu; maar vooraleer de termijn verlengd kan worden moet er eerst een vergelijkende risicobeoordeling gebeuren Haringworm Wanneer de mens de larven via het voedsel binnenkrijgt kan een darmontsteking ontstaan met hevige buikkrampen Ook kan de worm de darmwand doorboren en zich nestelen in het spierweefsel Het kan aanleiding zijn tot ernstige buikpijnen en zelfs ophoesten van de nematode In ernstige gevallen is chirurgisch ingrijpen noodzakelijk In minder ernstige gevallen verdwijnt de parasiet vanzelf via de ontlasting of wordt gedood door het afweersysteem van het lichaam Sinds ### zijn de Nederlandse vissers verplicht rauwe vis, dus ook haring, een etmaal bij -## °C te bewaren of gedurende een bepaalde tijd in een zure marinade te leggen Hierdoor wordt anisakiasis (haringwormziekte) in <LOCATIE> vrijwel niet meer aangetroffen In landen waar veel rauwe vis wordt gegeten, zoals Japan, komt anisakiasis nog geregeld voor Volwassen rondwormen verblijven in de maag van zeezoogdieren, waar ze in clusters in het slijmvlies worden ingebed De ## x ## µm grote eieren worden met de uitwerpselen van de zeezoogdieren uitgescheiden # In het water ontwikkelen zich in de eieren via twee vervellingen de L#-larven,#a die vervolgens het ei verlaten #b Deze vrij zwemmende L#-larven worden vervolgens door kreeftachtigen opgegeten # De larven groeien in de hemocoel van dekreeftachtigen en worden infectieus voor vissen en paratenische inktvissen De L#-larven hebben drie tweelobbige lippen, een dorsale en # ventrolaterale Ventraal naar de mond zit een boortand en een afvoeropening tussen de ventrolaterale lippen De L#-larve kan ## mm lang worden en # - # mm dik.
527
www
ontstaan met hevige buikkrampen Ook kan de worm de darmwand doorboren en zich nestelen in het spierweefsel Het kan aanleiding zijn tot ernstige buikpijnen en zelfs ophoesten van de nematode In ernstige gevallen is chirurgisch ingrijpen noodzakelijk In minder ernstige gevallen verdwijnt de parasiet vanzelf via de ontlasting of wordt gedood door het afweersysteem van het lichaam Sinds ### zijn de Nederlandse vissers verplicht rauwe vis, dus ook haring, een etmaal bij -## °C te bewaren of gedurende een bepaalde tijd in een zure marinade te leggen Hierdoor wordt anisakiasis (haringwormziekte) in <LOCATIE> vrijwel niet meer aangetroffen In landen waar veel rauwe vis wordt gegeten, zoals Japan, komt anisakiasis nog geregeld voor Volwassen rondwormen verblijven in de maag van zeezoogdieren, waar ze in clusters in het slijmvlies worden ingebed De ## x ## µm grote eieren worden met de uitwerpselen van de zeezoogdieren uitgescheiden # In het water ontwikkelen zich in de eieren via twee vervellingen de L#-larven,#a die vervolgens het ei verlaten #b Deze vrij zwemmende L#-larven worden vervolgens door kreeftachtigen opgegeten # De larven groeien in de hemocoel van dekreeftachtigen en worden infectieus voor vissen en paratenische inktvissen De L#-larven hebben drie tweelobbige lippen, een dorsale en # ventrolaterale Ventraal naar de mond zit een boortand en een afvoeropening tussen de ventrolaterale lippen De L#-larve kan ## mm lang worden en # - # mm dik Door predatie kunnen de in de weefsels levende L#-larven worden overgedragen tussen paratenische gastheren # Vissen en inktvissen bevatten L#-larven die infectieus zijn voor mensen en zeezoogdieren # Wanneer vissen of inktvissen, die L#-larven bevatten, worden opgegeten door zeezoogdieren, vervellen de larven tweemaal en ontwikkelen zich tot volwassen rondwormen # De L#-larve kan meer dan ## mm lang worden Na inname door mensen dringen de larven door in het maag- en darmslijmvlies en veroorzaken ze de symptomen van anisakiasis # Silence-Lotto/### Deze pagina geeft een overzicht van de wielerploeg Silence-Lotto in ### Angiogeneseremmer Een angiogeneseremmer is een geneesmiddel dat de vorming van nieuwe bloedvaten (angiogenese) tegengaat Angiogenese is een proces dat bij het innestelen van een embryo plaatsvindt, bij genezing van wonden en bij kanker Bij het groeien van kankergezwellen ontstaan ook nieuwe bloedvaten om het nieuwe weefsel van bloed te voorzien Door het ontstaan van nieuwe bloedvaten moeilijk te maken wordt ook de groei van tumoren onderdrukt Angiogeneseremmers worden ook ingezet bij de behandeling van maculadegeneratie, waarbij de (onnodige) groei van bloedvaten in het netvlies het gezichtsvermogen aantast Er zijn verschillende mechanismen <LOCATIE>-versus-hostreactie <LOCATIE> versus host (letterlijk "transplantaat tegen gastheer") is een verzamelnaam voor bepaalde complicaties van orgaantransplantaties Vooral bij beenmergtransplantaties kan het donorweefsel (de "graft") een afweerreactie vertonen tegen het weefsel van de ontvanger (de "host") De afweercellen van het transplantaat vallen dus het weefsel van de gastheer aan, wat precies tegengesteld is aan de gebruikelijke afstoting vrijwel altijd valt het weefsel van de ontvanger het donorweefsel aan.
572
www
# Vissen en inktvissen bevatten L#-larven die infectieus zijn voor mensen en zeezoogdieren # Wanneer vissen of inktvissen, die L#-larven bevatten, worden opgegeten door zeezoogdieren, vervellen de larven tweemaal en ontwikkelen zich tot volwassen rondwormen # De L#-larve kan meer dan ## mm lang worden Na inname door mensen dringen de larven door in het maag- en darmslijmvlies en veroorzaken ze de symptomen van anisakiasis # Silence-Lotto/### Deze pagina geeft een overzicht van de wielerploeg Silence-Lotto in ### Angiogeneseremmer Een angiogeneseremmer is een geneesmiddel dat de vorming van nieuwe bloedvaten (angiogenese) tegengaat Angiogenese is een proces dat bij het innestelen van een embryo plaatsvindt, bij genezing van wonden en bij kanker Bij het groeien van kankergezwellen ontstaan ook nieuwe bloedvaten om het nieuwe weefsel van bloed te voorzien Door het ontstaan van nieuwe bloedvaten moeilijk te maken wordt ook de groei van tumoren onderdrukt Angiogeneseremmers worden ook ingezet bij de behandeling van maculadegeneratie, waarbij de (onnodige) groei van bloedvaten in het netvlies het gezichtsvermogen aantast Er zijn verschillende mechanismen <LOCATIE>-versus-hostreactie <LOCATIE> versus host (letterlijk "transplantaat tegen gastheer") is een verzamelnaam voor bepaalde complicaties van orgaantransplantaties Vooral bij beenmergtransplantaties kan het donorweefsel (de "graft") een afweerreactie vertonen tegen het weefsel van de ontvanger (de "host") De afweercellen van het transplantaat vallen dus het weefsel van de gastheer aan, wat precies tegengesteld is aan de gebruikelijke afstoting vrijwel altijd valt het weefsel van de ontvanger het donorweefsel aan Om graft-versus-host te onderdrukken kunnen afweeronderdrukkende middelen worden ingezet - met soms moeilijk te behandelen infecties tot gevolg <LOCATIE>-versus-hostreacties treden vooral op als grote aantallen bloedcellen van de donor in het lichaam van de ontvanger komen; bijvoorbeeld bij een beenmerg- of stamceltransplantatie De reactie komt soms ook voor na bijvoorbeeld levertransplantatie en niertransplantatie Verder kan de graft-versus-hostreactie optreden bij bloedtransfusie aan kwetsbare patiënten zoals pasgeborenen, immunodeficiënte patiënten en patiënten die worden behandeld met hoge doses cytostatica Rengalop De rengalop is een viertelgang van een paardachtige De gang is bijna hetzelfde als de gewone galop, alleen tilt het paard ieder been afzonderlijk op Dat zijn vier bewegingsmomenten waarbij alle vier de hoefslagen onafhankelijk van elkaar te horen zijn (viertact) Bij een gewone galop zijn dat er drie De rengalop gaat sneller dan de gewone galop In vluchtsituaties zal een paard of zebra soms van galop naar rengalop gaan De gang kost een dier veel energie en wordt in de vrije natuur enkel gebruikt in extreme vluchtsituaties Als een ruiter op een gedomesticeerd paard de gang wil initiëren dient deze eerst het dier in een gewone galop te brengen Hierna zal door een lichte aansporing met daarbij een verlichte zit het dier vanzelf in rengalop overgaan Deze zeer snelle gang wordt enkel buiten beoefend op een uitgestrekt terrein zoals een prairie, een groot aaneengesloten weiland, een lange zandweg of een strand Dit is uiteraard de soort galop die wordt gereden tijdens snelheidswedstrijden op de renbaan in de rensport.
556
www
afweeronderdrukkende middelen worden ingezet - met soms moeilijk te behandelen infecties tot gevolg <LOCATIE>-versus-hostreacties treden vooral op als grote aantallen bloedcellen van de donor in het lichaam van de ontvanger komen; bijvoorbeeld bij een beenmerg- of stamceltransplantatie De reactie komt soms ook voor na bijvoorbeeld levertransplantatie en niertransplantatie Verder kan de graft-versus-hostreactie optreden bij bloedtransfusie aan kwetsbare patiënten zoals pasgeborenen, immunodeficiënte patiënten en patiënten die worden behandeld met hoge doses cytostatica Rengalop De rengalop is een viertelgang van een paardachtige De gang is bijna hetzelfde als de gewone galop, alleen tilt het paard ieder been afzonderlijk op Dat zijn vier bewegingsmomenten waarbij alle vier de hoefslagen onafhankelijk van elkaar te horen zijn (viertact) Bij een gewone galop zijn dat er drie De rengalop gaat sneller dan de gewone galop In vluchtsituaties zal een paard of zebra soms van galop naar rengalop gaan De gang kost een dier veel energie en wordt in de vrije natuur enkel gebruikt in extreme vluchtsituaties Als een ruiter op een gedomesticeerd paard de gang wil initiëren dient deze eerst het dier in een gewone galop te brengen Hierna zal door een lichte aansporing met daarbij een verlichte zit het dier vanzelf in rengalop overgaan Deze zeer snelle gang wordt enkel buiten beoefend op een uitgestrekt terrein zoals een prairie, een groot aaneengesloten weiland, een lange zandweg of een strand Dit is uiteraard de soort galop die wordt gereden tijdens snelheidswedstrijden op de renbaan in de rensport Deze rassen zijn speciaal gefokt op hun snelheid en uithoudingsvermogen Schedewind Schedewind (Latijn "flatus vaginalis") is het geluid dat kan ontstaan door ontsnappende lucht uit de vagina Dit geschiedt meestal op het moment dat de vaginale spieren zich ontspannen in het begin van de opwindingsfase tijdens de geslachtsgemeenschap, maar komt ook voor na de gemeenschap en, zij het zeldzamer, tijdens andere seksuele activiteiten of bij rekkingsoefeningen Hoewel het voortgebrachte geluid doet denken aan een wind zijn er geen afvalgassen bij betrokken, zodat er geen geur wordt waargenomen Een dergelijke schedewind is volkomen onschuldig, als het vaginale gas echter sterk ruikt of ontlasting bevat dan kan dit op een fistel tussen vagina en darm duiden Leishmania Leishmania is een geslacht van trypanosome protozoa, en betreft parasieten die verantwoordelijk zijn voor de infectieziekte leishmaniasis De parasiet wordt verspreid door zandvliegen die vooral leven van bloed van kleine zoogdieren Leishmaniasis wordt overgedragen bij de steek van met "Leishmania" besmette vrouwelijke zandvliegen, De zandvlieg injecteert het infectieuze stadium, de metacyclische promastigoten, in de gastheer bij het opzuigen van het bloed (#) De metacyclische promastigoten, die de steekwond bereiken worden door de macrofagen gefagocytoseerd (#) en omgevormd in amastigoten (#) De amastigoten vermenigvuldigen zich in de geïnfecteerde cellen en tasten verschillende weefsels aan, afhankelijk van de plaats in de gastheer en afhankelijk van de "Leishmania"-soort Deze weefselspecialisaties geven verschillende klinische beelden van de verschillende vormen van leishmaniasis.
525
www
Deze rassen zijn speciaal gefokt op hun snelheid en uithoudingsvermogen Schedewind Schedewind (Latijn "flatus vaginalis") is het geluid dat kan ontstaan door ontsnappende lucht uit de vagina Dit geschiedt meestal op het moment dat de vaginale spieren zich ontspannen in het begin van de opwindingsfase tijdens de geslachtsgemeenschap, maar komt ook voor na de gemeenschap en, zij het zeldzamer, tijdens andere seksuele activiteiten of bij rekkingsoefeningen Hoewel het voortgebrachte geluid doet denken aan een wind zijn er geen afvalgassen bij betrokken, zodat er geen geur wordt waargenomen Een dergelijke schedewind is volkomen onschuldig, als het vaginale gas echter sterk ruikt of ontlasting bevat dan kan dit op een fistel tussen vagina en darm duiden Leishmania Leishmania is een geslacht van trypanosome protozoa, en betreft parasieten die verantwoordelijk zijn voor de infectieziekte leishmaniasis De parasiet wordt verspreid door zandvliegen die vooral leven van bloed van kleine zoogdieren Leishmaniasis wordt overgedragen bij de steek van met "Leishmania" besmette vrouwelijke zandvliegen, De zandvlieg injecteert het infectieuze stadium, de metacyclische promastigoten, in de gastheer bij het opzuigen van het bloed (#) De metacyclische promastigoten, die de steekwond bereiken worden door de macrofagen gefagocytoseerd (#) en omgevormd in amastigoten (#) De amastigoten vermenigvuldigen zich in de geïnfecteerde cellen en tasten verschillende weefsels aan, afhankelijk van de plaats in de gastheer en afhankelijk van de "Leishmania"-soort Deze weefselspecialisaties geven verschillende klinische beelden van de verschillende vormen van leishmaniasis (#,#) In de middendarm van de zandvliegen veranderen de parasieten in promastigoten, (#) die zich vermenigvuldigen en veranderen in metacyclische promastigoten, die vervolgens naar de proboscis van de zandvlieg gaan (#) Subgenus Leishmania Subgenus Mundinia Subgenus Sauroleishmania Subgenus Viannia Vulvodynie Vulvodynie is een verzamelbegrip dat verwijst naar chronische pijn en/of branderig gevoel van de vulva waarbij welbevinden (sterk) verminderd is Doorgaans zijn er geen andere verschijnselen dan roodheid van de voorhof van de schede waar te nemen In sommige gevallen kan het zich manifesteren in extreme pijn Hoewel de exacte oorzaak niet bekend is wordt toch aangenomen dat bepaalde factoren als erfelijkheid, dieet en immuniteitsstoornissen een rol spelen Van vulvodynie wordt gesproken als geen directe andere oorzaak te achterhalen valt Uit te sluiten aandoeningen zijn onder meer Het meest voorkomend type (##-##%), vooral bij jonge vrouwen, van vulvodynie is vulvaire vestibulitis (syndroom) of "focale vulvitis", een ontsteking van het vaginaal vestibulum <PERSOON>, <DATUM> – Londen, <DATUM> was een Britse arts en anatoom van Ierse komaf Hij verrichtte essentieel werk bij het in kaart brengen van de anatomie van de lever, dat hij middels microscopische preparaten tentoonstelde in zijn privé-museum Kiernan werd in ### verkozen tot lid van de Royal College of Surgeons of England Hij werd in ### Fellow of the Royal Society en won twee jaar later de Copley Medal voor zijn onderzoek naar de lever Hij werkte als lector anatomie en fysiologie aan de <PERSOON> en nam daarin examens af.
560
www
promastigoten, (#) die zich vermenigvuldigen en veranderen in metacyclische promastigoten, die vervolgens naar de proboscis van de zandvlieg gaan (#) Subgenus Leishmania Subgenus Mundinia Subgenus Sauroleishmania Subgenus Viannia Vulvodynie Vulvodynie is een verzamelbegrip dat verwijst naar chronische pijn en/of branderig gevoel van de vulva waarbij welbevinden (sterk) verminderd is Doorgaans zijn er geen andere verschijnselen dan roodheid van de voorhof van de schede waar te nemen In sommige gevallen kan het zich manifesteren in extreme pijn Hoewel de exacte oorzaak niet bekend is wordt toch aangenomen dat bepaalde factoren als erfelijkheid, dieet en immuniteitsstoornissen een rol spelen Van vulvodynie wordt gesproken als geen directe andere oorzaak te achterhalen valt Uit te sluiten aandoeningen zijn onder meer Het meest voorkomend type (##-##%), vooral bij jonge vrouwen, van vulvodynie is vulvaire vestibulitis (syndroom) of "focale vulvitis", een ontsteking van het vaginaal vestibulum <PERSOON>, <DATUM> – Londen, <DATUM> was een Britse arts en anatoom van Ierse komaf Hij verrichtte essentieel werk bij het in kaart brengen van de anatomie van de lever, dat hij middels microscopische preparaten tentoonstelde in zijn privé-museum Kiernan werd in ### verkozen tot lid van de Royal College of Surgeons of England Hij werd in ### Fellow of the Royal Society en won twee jaar later de Copley Medal voor zijn onderzoek naar de lever Hij werkte als lector anatomie en fysiologie aan de <PERSOON> en nam daarin examens af Zijn ouders verhuisden toen hij nog jong was met de hele familie naar Engeland In juli ### kreeg hij een beroerte die hem voor de rest van zijn leven deels verlamde Onder meer zijn spraak herstelde niet meer volledig Kiernan stierf ongehuwd in zijn eigen huis Hij ligt begraven in Mortlake Émile Roux <PERSOON>, <DATUM> - Parijs, <DATUM> was een <PERSOON> microbioloog Hij deed onderzoek naar onder meer difterie en tetanus Samen met <PERSOON> ontwikkelde hij vaccins in het Pasteur Instituut Roux werkte op de gebieden van bacteriologie, immunologie en geneeskunde Hij hield zich, naast met difterie en tetanus, bezig met syfilis, longontstekingen, cholera, miltvuur, hondsdolheid en tuberculose Roux won in ### de Copley Medal Hij overleed op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd in het mede door hem opgezette Pasteur Instituut Gendoping Gendoping is het manipuleren van het tot expressie komen van specifieke genen teneinde het prestatievermogen te vergroten In ### en ### verschenen wetenschappelijke publicaties waaruit bleek dat knaagdieren die genetisch gemanipuleerd waren, beter presterende spieren hadden De vraag rees of deze technieken ook bij atleten gebruikt zouden kunnen worden, teneinde de prestaties te verhogen Gendoping Gendoping is mogelijk omdat er in de reguliere geneeskunde veel onderzoek wordt gedaan naar gentherapie, met name bij spierziekten zoals de ziekte van Duchenne Indien men deze technieken gebruikt voor verbetering van de sportieve prestaties, zou men dit gendoping kunnen noemen.
548
www
Zijn ouders verhuisden toen hij nog jong was met de hele familie naar Engeland In juli ### kreeg hij een beroerte die hem voor de rest van zijn leven deels verlamde Onder meer zijn spraak herstelde niet meer volledig Kiernan stierf ongehuwd in zijn eigen huis Hij ligt begraven in Mortlake Émile Roux <PERSOON>, <DATUM> - Parijs, <DATUM> was een <PERSOON> microbioloog Hij deed onderzoek naar onder meer difterie en tetanus Samen met <PERSOON> ontwikkelde hij vaccins in het Pasteur Instituut Roux werkte op de gebieden van bacteriologie, immunologie en geneeskunde Hij hield zich, naast met difterie en tetanus, bezig met syfilis, longontstekingen, cholera, miltvuur, hondsdolheid en tuberculose Roux won in ### de Copley Medal Hij overleed op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd in het mede door hem opgezette Pasteur Instituut Gendoping Gendoping is het manipuleren van het tot expressie komen van specifieke genen teneinde het prestatievermogen te vergroten In ### en ### verschenen wetenschappelijke publicaties waaruit bleek dat knaagdieren die genetisch gemanipuleerd waren, beter presterende spieren hadden De vraag rees of deze technieken ook bij atleten gebruikt zouden kunnen worden, teneinde de prestaties te verhogen Gendoping Gendoping is mogelijk omdat er in de reguliere geneeskunde veel onderzoek wordt gedaan naar gentherapie, met name bij spierziekten zoals de ziekte van Duchenne Indien men deze technieken gebruikt voor verbetering van de sportieve prestaties, zou men dit gendoping kunnen noemen een stukje genetisch materiaal dat het beoogde prestatiebevorderende effect geeft, en een methode om dat materiaal in het lichaam te krijgen, de zogenaamde vector Bekende vectoren zijn DNA-plasmiden, het adenovirus en het lentivirus Een virus is geschikt omdat virussen op heel veel plaatsen in het menselijk lichaam kunnen komen, en dus op veel plaatsen het gewenste genetisch materiaal kunnen afleveren Het valt nog af te wachten of de effecten zoals gevonden in dierproeven, ook bij de mens zullen optreden Tevens is het zo dat de vector, zoals bijvoorbeeld het adenovirus, ziekte kan veroorzaken Tot en met medio ### had het gebruik van een adenovirus één dode tot gevolg Het gemanipuleerde genetisch materiaal kan ook schade opleveren HIF #a, HGH en IGF-# kunnen het risico op het ontstaan van kanker vergroten Het aantal laboratoria dat in staat is dergelijke producten te maken is beperkt Dit kan tot gevolg hebben dat malafide laboratoria nep-varianten op de markt gaan brengen De gebruiker weet dan niet welke werking of bijwerking valt te verwachten <PERSOON>, <DATUM> - Rickmansworth, <DATUM> was een Welshe cardioloog Hij zette de lijnen uit voor het gebruik van het door <PERSOON> uitgevonden elektrocardiogram in de geneeskunde <PERSOON> werkte als cardioloog, fysioloog en klinisch wetenschapper, waarbij hij zich voornamelijk bezighield met het hart Hij correspondeerde vanaf ### met Einthoven Hij begon met het gebruik van het elektrocardiogram in de klinische praktijk in ###.
539
www
materiaal dat het beoogde prestatiebevorderende effect geeft, en een methode om dat materiaal in het lichaam te krijgen, de zogenaamde vector Bekende vectoren zijn DNA-plasmiden, het adenovirus en het lentivirus Een virus is geschikt omdat virussen op heel veel plaatsen in het menselijk lichaam kunnen komen, en dus op veel plaatsen het gewenste genetisch materiaal kunnen afleveren Het valt nog af te wachten of de effecten zoals gevonden in dierproeven, ook bij de mens zullen optreden Tevens is het zo dat de vector, zoals bijvoorbeeld het adenovirus, ziekte kan veroorzaken Tot en met medio ### had het gebruik van een adenovirus één dode tot gevolg Het gemanipuleerde genetisch materiaal kan ook schade opleveren HIF #a, HGH en IGF-# kunnen het risico op het ontstaan van kanker vergroten Het aantal laboratoria dat in staat is dergelijke producten te maken is beperkt Dit kan tot gevolg hebben dat malafide laboratoria nep-varianten op de markt gaan brengen De gebruiker weet dan niet welke werking of bijwerking valt te verwachten <PERSOON>, <DATUM> - Rickmansworth, <DATUM> was een Welshe cardioloog Hij zette de lijnen uit voor het gebruik van het door <PERSOON> uitgevonden elektrocardiogram in de geneeskunde <PERSOON> werkte als cardioloog, fysioloog en klinisch wetenschapper, waarbij hij zich voornamelijk bezighield met het hart Hij correspondeerde vanaf ### met Einthoven Hij begon met het gebruik van het elektrocardiogram in de klinische praktijk in ### <PERSOON> for the Study of the Circulation", later hernoemd tot Clinical Science Vier jaar later bracht hij het boek "Clinical Electrocardiography," uit, over elektrocardiografie in de medische praktijk <PERSOON> werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society en twee jaar later geridderd In ### werd hij Knight Bachelor Van de Royal Society ontving hij in ### de Gold Medal en in ### de Copley Medal Van ### tot ### was hij vicevoorzitter van het wetenschappelijk genootschap #,#-dimethoxybenzeen #,#-dimethoxybenzeen, ook bekend onder de traditionele naam veratrol, is de dimethylether van catechol (de monomethylether van pyrocatechol is guaiacol) De verbinding ontstaat door de methylering van catechol naar guaiacol en verder naar veratrol Veratrol is een intermediair product in de synthese van andere verbindingen, onder andere farmaceutische stoffen Veratrol komt, zoals andere alifatische en aromatische ethers, van nature voor in sommige voedingsproducten zoals fruit en groenten, en is gebruikt als smaakstof in voedingswaren, zoals kauwgom en snoepgoed De stof wordt ook gebruikt als reukstof in toiletartikelen Ze heeft een vanille-achtige geur Vele bloemen geven veratrol af, en de stof is een insectferomoon bij onder andere treksprinkhanen <PERSOON>, <DATUM> - Cambridge, <DATUM> was een Noord-Iers fysioloog Hij deed onderzoek naar het zuurstofgehalte in bloed Barcroft behaalde zijn graad in geneeskunde aan het "<PERSOON> in ###, na in ### een BSc verkregen te hebben aan de "Leys School".
565
www
for the Study of the Circulation", later hernoemd tot Clinical Science Vier jaar later bracht hij het boek "Clinical Electrocardiography," uit, over elektrocardiografie in de medische praktijk <PERSOON> werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society en twee jaar later geridderd In ### werd hij Knight Bachelor Van de Royal Society ontving hij in ### de Gold Medal en in ### de Copley Medal Van ### tot ### was hij vicevoorzitter van het wetenschappelijk genootschap #,#-dimethoxybenzeen #,#-dimethoxybenzeen, ook bekend onder de traditionele naam veratrol, is de dimethylether van catechol (de monomethylether van pyrocatechol is guaiacol) De verbinding ontstaat door de methylering van catechol naar guaiacol en verder naar veratrol Veratrol is een intermediair product in de synthese van andere verbindingen, onder andere farmaceutische stoffen Veratrol komt, zoals andere alifatische en aromatische ethers, van nature voor in sommige voedingsproducten zoals fruit en groenten, en is gebruikt als smaakstof in voedingswaren, zoals kauwgom en snoepgoed De stof wordt ook gebruikt als reukstof in toiletartikelen Ze heeft een vanille-achtige geur Vele bloemen geven veratrol af, en de stof is een insectferomoon bij onder andere treksprinkhanen <PERSOON>, <DATUM> - Cambridge, <DATUM> was een Noord-Iers fysioloog Hij deed onderzoek naar het zuurstofgehalte in bloed Barcroft behaalde zijn graad in geneeskunde aan het "<PERSOON> in ###, na in ### een BSc verkregen te hebben aan de "Leys School" Hij bekeek onder meer hoe het reageerde op giftige gassen (waaraan hij zich daarvoor persoonlijk blootstelde) en op grote hoogtes Vanaf ### legde Barcroft zich toe op ademhaling van foetussen bij zoogdieren In ### werd hij de eerste voorzitter van de "Unit of Animal Physiology" op Cambridge Barcroft werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society en ontving in ### haar Copley Medal Hij was "Fullerian" hoogleraar aan de Royal Institution (###-###), "Dunham" lector aan de Harvard-universiteit (###) en voorzitter van de faculteit fysiologie van de British Association for the Advancement of Science (###) Hij stierf als gevolg van een hartaanval <PERSOON>), <DATUM> – Grantchester, <DATUM> was een <PERSOON> fysioloog en biofysicus Hij won in ### samen met <PERSOON> of Geneeskunde voor hun onderzoek naar het actiepotentiaal van zenuwen Huxley werd geboren in Hampstead, Noord-Londen, als zoon van de auteur <PERSOON> (###-###) en diens tweede echtgenote Rosalind <PERSOON> Hij had drie halfbroers, een halfzus en een oudere broer, <PERSOON> Na de Westminster School studeerde hij aan het <PERSOON-##> in Cambridge Aanvankelijk studeerde hij natuurwetenschappen, maar hij schakelde over naar fysiologie in zijn laatste studiejaar In ### behaalde hij er zijn bachelor en in ### zijn mastergraad Huxleys samenwerking met Hodgkin op het gebied van zenuwimpulsen begon in ###, toen Hodgkin terugkeerde uit de Verenigde Staten en Huxley een van zijn postdoc-studenten werd.
615
www
onder meer hoe het reageerde op giftige gassen (waaraan hij zich daarvoor persoonlijk blootstelde) en op grote hoogtes Vanaf ### legde Barcroft zich toe op ademhaling van foetussen bij zoogdieren In ### werd hij de eerste voorzitter van de "Unit of Animal Physiology" op Cambridge Barcroft werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society en ontving in ### haar Copley Medal Hij was "Fullerian" hoogleraar aan de Royal Institution (###-###), "Dunham" lector aan de Harvard-universiteit (###) en voorzitter van de faculteit fysiologie van de British Association for the Advancement of Science (###) Hij stierf als gevolg van een hartaanval <PERSOON>), <DATUM> – Grantchester, <DATUM> was een <PERSOON> fysioloog en biofysicus Hij won in ### samen met <PERSOON> of Geneeskunde voor hun onderzoek naar het actiepotentiaal van zenuwen Huxley werd geboren in Hampstead, Noord-Londen, als zoon van de auteur <PERSOON> (###-###) en diens tweede echtgenote Rosalind <PERSOON> Hij had drie halfbroers, een halfzus en een oudere broer, <PERSOON> Na de Westminster School studeerde hij aan het <PERSOON> in Cambridge Aanvankelijk studeerde hij natuurwetenschappen, maar hij schakelde over naar fysiologie in zijn laatste studiejaar In ### behaalde hij er zijn bachelor en in ### zijn mastergraad Huxleys samenwerking met Hodgkin op het gebied van zenuwimpulsen begon in ###, toen Hodgkin terugkeerde uit de Verenigde Staten en Huxley een van zijn postdoc-studenten werd In de oorlogsjaren, toen het onderwijs in Londen vanwege de luchtaanvallen werd gestaakt, was hij wetenschappelijk officier bij het "Air Ministery and Ministery of Aircraft Production" Vanaf ### werd aan de Cambridge-universiteit het onderzoek hervat Hodgkin en Huxleys onderzoek droeg bij aan de wetenschap die het vermogen van het centraal zenuwstelsel in het besturen van een organisme in kaart brengt Voor hun onderzoek maakten ze gebruik van de reuzenzenuwvezels (axonen) van de pijlinktvis "Loligo pealeii" omdat die wel een millimeter dik kunnen zijn Aan de hand hiervan postuleerden ze de oorspronkelijke hypothese van het ionkanaal, die later bewezen werd In ### publiceerden ze hun bevindingen over hoe de actiepotentiaal zich in een zenuw zich voortplant Hun theorie was dat dit gebeurt door een instroom van natriumionen en een uitstroom van kaliumionen in de zenuwuitloper Het door hun gehypothetiseerde ionkanaal werd pas decennia later ontdekt Later was Huxley hoogleraar fysiologie in Londen (###-###) en Cambridge (###-###) Huxley werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society, waarvan hij in ### de Copley Medal ontving Van ### tot ### was hij voorzitter van de Royal Society Hij werd in ### geridderd en kreeg in ### de Order of <PERSOON> is een kleinzoon van "<PERSOON> en halfbroer van schrijver Aldous Huxley en bioloog <PERSOON-##> Hij trouwde in ### met Richenda Pease, die in ### overleed Zij kregen een zoon, Stewart, en vijf dochters, <PERSOON-##> en <PERSOON-##>.
635
www
de oorlogsjaren, toen het onderwijs in Londen vanwege de luchtaanvallen werd gestaakt, was hij wetenschappelijk officier bij het "Air Ministery and Ministery of Aircraft Production" Vanaf ### werd aan de Cambridge-universiteit het onderzoek hervat Hodgkin en Huxleys onderzoek droeg bij aan de wetenschap die het vermogen van het centraal zenuwstelsel in het besturen van een organisme in kaart brengt Voor hun onderzoek maakten ze gebruik van de reuzenzenuwvezels (axonen) van de pijlinktvis "Loligo pealeii" omdat die wel een millimeter dik kunnen zijn Aan de hand hiervan postuleerden ze de oorspronkelijke hypothese van het ionkanaal, die later bewezen werd In ### publiceerden ze hun bevindingen over hoe de actiepotentiaal zich in een zenuw zich voortplant Hun theorie was dat dit gebeurt door een instroom van natriumionen en een uitstroom van kaliumionen in de zenuwuitloper Het door hun gehypothetiseerde ionkanaal werd pas decennia later ontdekt Later was Huxley hoogleraar fysiologie in Londen (###-###) en Cambridge (###-###) Huxley werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society, waarvan hij in ### de Copley Medal ontving Van ### tot ### was hij voorzitter van de Royal Society Hij werd in ### geridderd en kreeg in ### de Order of <PERSOON> is een kleinzoon van "<PERSOON> en halfbroer van schrijver Aldous Huxley en bioloog <PERSOON> Hij trouwde in ### met Richenda Pease, die in ### overleed Zij kregen een zoon, Stewart, en vijf dochters, <PERSOON> en <PERSOON>, <DATUM> – Cambridge, <DATUM> was een Argentijns biochemicus, met name geïnteresseerd in immunologie Hij won in ### samen met <PERSOON> voor Fysiologie of Geneeskunde voor hun bijdrage in het onderzoek naar antistoffen Milstein werd geboren in de Argentijnse stad Bahía <PERSOON> in een joods gezin Zijn ouders waren Máxima Vapniarsky en Lázare Milstein, een Oekraïense immigrant Hij studeerde aan de Universiteit van Buenos Aires en behaalde zijn doctoraat onder professor <PERSOON> was hij werkzaam aan het Nationaal Instituut voor Microbiologie maar omdat hij een uitgesproken politiek tegenstander was van <PERSOON> moest voor zijn eigen veiligheid het land ontvluchten In ### vertrok hij naar Engeland, naar de faculteit biochemie van de Universiteit van Cambridge waar hij onder <PERSOON-##> onderzoek deed naar het mechanisme van metaalactivatie van het enzym fosfoglucomutase Hij ging in ### terug naar zijn geboorteland waar hij afdelingshoofd werd van de recent opgerichte faculteit Moleculaire Biologie van het Nationaal Instituut voor Microbiologie in Buenos Aires Als gevolg van een ander politiek klimaat trad hij al na twee jaar af en keerde terug naar Cambridge Hier werkte hij in de onderzoekgroep van <PERSOON-##> bij het pas opgerichte Medical Research Center (MRC) Laboratorium voor Moleculaire Biologie Hij bleef de rest van zijn wetenschappelijke carrière verbonden aan Cambridge, van ### tot ### als docent biochemie en van ### tot ### als docent moleculaire biologie.
591
www
César Milstein (Bahía <PERSOON>, <DATUM> – Cambridge, <DATUM> was een Argentijns biochemicus, met name geïnteresseerd in immunologie Hij won in ### samen met <PERSOON> voor Fysiologie of Geneeskunde voor hun bijdrage in het onderzoek naar antistoffen Milstein werd geboren in de Argentijnse stad Bahía <PERSOON> in een joods gezin Zijn ouders waren Máxima Vapniarsky en Lázare Milstein, een Oekraïense immigrant Hij studeerde aan de Universiteit van Buenos Aires en behaalde zijn doctoraat onder professor <PERSOON> was hij werkzaam aan het Nationaal Instituut voor Microbiologie maar omdat hij een uitgesproken politiek tegenstander was van <PERSOON> moest voor zijn eigen veiligheid het land ontvluchten In ### vertrok hij naar Engeland, naar de faculteit biochemie van de Universiteit van Cambridge waar hij onder <PERSOON> onderzoek deed naar het mechanisme van metaalactivatie van het enzym fosfoglucomutase Hij ging in ### terug naar zijn geboorteland waar hij afdelingshoofd werd van de recent opgerichte faculteit Moleculaire Biologie van het Nationaal Instituut voor Microbiologie in Buenos Aires Als gevolg van een ander politiek klimaat trad hij al na twee jaar af en keerde terug naar Cambridge Hier werkte hij in de onderzoekgroep van <PERSOON> bij het pas opgerichte Medical Research Center (MRC) Laboratorium voor Moleculaire Biologie Hij bleef de rest van zijn wetenschappelijke carrière verbonden aan Cambridge, van ### tot ### als docent biochemie en van ### tot ### als docent moleculaire biologie Samen met <PERSOON> ontwikkelde hij, op basis van de ideeën van <PERSOON>, de techniek van de hybridoma, om monoklonale antistoffen te verkrijgen Met deze techniek lieten ze een antilichaam producerende B-cel fuseren met een ontspoorde tumorcel Deze samengesmolten cellen (hybridomacellen) waren nu in staat antilichamen te maken van een specifieke soort, namelijk die van de oorspronkelijk B-cel De reden is dat de antistoffen die door deze hybride-cellen worden gevormd in staat zijn om specifiek een bepaald epitoop te herkennen op een antigen Voor deze prestatie ontvingen ze de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde Het was de aanzet voor een uitbreiding van het gebruik van antistoffen in de wetenschap en geneeskunde omdat vanaf dat moment het relatief eenvoudig werd om grote hoeveelheden antilichamen te produceren die allemaal identiek (monoklonaal) zijn en allemaal dezelfde specifiteit bezitten Milstein overleed aan de gevolgen van hartklachten waarmee hij enkele jaren kampte Milstein werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society, dat hem in ### de Royal Medal en in ### de Copley Medal uitreikte Hij werd verder tot "Fellow" benoemd van onder meer het "<PERSOON>" en het "Fitzwilliam College" van de Universiteit van Cambridge, het "Royal College of Physicians" en het "Académico Correspondiente Extranjero" van de Real Academia de Ciencias Exactas ("Fisicas y Naturales") in Madrid Hij won onder meer de "<PERSOON-##>", <PERSOON-##> Medal", de "Jimenéz Díaz Memorial Award", de "General Motors Cancer Research Foundation Sloan Prize", de "Krebs Medal", de "Biochemical Analysis Prize" en de "<PERSOON-##> J.
611
www
op basis van de ideeën van <PERSOON>, de techniek van de hybridoma, om monoklonale antistoffen te verkrijgen Met deze techniek lieten ze een antilichaam producerende B-cel fuseren met een ontspoorde tumorcel Deze samengesmolten cellen (hybridomacellen) waren nu in staat antilichamen te maken van een specifieke soort, namelijk die van de oorspronkelijk B-cel De reden is dat de antistoffen die door deze hybride-cellen worden gevormd in staat zijn om specifiek een bepaald epitoop te herkennen op een antigen Voor deze prestatie ontvingen ze de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde Het was de aanzet voor een uitbreiding van het gebruik van antistoffen in de wetenschap en geneeskunde omdat vanaf dat moment het relatief eenvoudig werd om grote hoeveelheden antilichamen te produceren die allemaal identiek (monoklonaal) zijn en allemaal dezelfde specifiteit bezitten Milstein overleed aan de gevolgen van hartklachten waarmee hij enkele jaren kampte Milstein werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society, dat hem in ### de Royal Medal en in ### de Copley Medal uitreikte Hij werd verder tot "Fellow" benoemd van onder meer het "<PERSOON>" en het "Fitzwilliam College" van de Universiteit van Cambridge, het "Royal College of Physicians" en het "Académico Correspondiente Extranjero" van de Real Academia de Ciencias Exactas ("Fisicas y Naturales") in Madrid Hij won onder meer de "<PERSOON>", <PERSOON> Medal", de "Jimenéz Díaz Memorial Award", de "General Motors Cancer Research Foundation Sloan Prize", de "Krebs Medal", de "Biochemical Analysis Prize" en de "<PERSOON> J In ### werd hij onderscheiden met de Wolfprijs in de Medicijnen en de <PERSOON> prize, in ### de <PERSOON> en in ###, samen met <PERSOON> en <PERSOON>, met de <PERSOON-##> for Basic Medical Research Milstein trouwde in ### met immunoloog "<PERSOON-##>" Ze kregen geen kinderen Regenten- en <LOCATIE>Ingeklemd tussen het <LOCATIE>en de <LOCATIE>in de plaats <LOCATIE>, in de Nederlandse provincie Zuid-<PERSOON-##>, ligt het uit ### daterende Regenten- of <LOCATIE>Het hof bestaat eigenlijk uit # hofjes die door poorten met elkaar verbonden zijn Aan de kant van het <LOCATIE>geeft een poort in <PERSOON-##> XV stijl toegang tot het hof, dat in totaal ## woningen telt, inclusief een regentenkamer in rococostijl De Dordtse koopman en reder <PERSOON-##> heeft zijn geld en naam aan het hofje gegeven In het jaar van zijn overlijden, ###, werden langs het <LOCATIE>de eerste huisjes gebouwd Aanvankelijk was het hofje bedoeld om berooide gezinnen een dak boven het hoofd te geven Ook armlastige oude, ongetrouwde vrouwen, vaak gepensioneerde dienstbodes, kregen er een huisje toegewezen Tegenwoordig zijn het uitsluitend vrouwen die het Regenten- of Lenghenhofje bewonen Regenten- en Lengenhof,toegang via <LOCATIE>en Vriesestraat; Toegankelijk voor publiek tussen # ## en ## ## uur <PERSOON-##> Ivins (Lebanon (Ohio), <DATUM> - <PERSOON-##>), <DATUM> was een Amerikaans microbioloog en vaccinoloog.
636
www
In ### werd hij onderscheiden met de Wolfprijs in de Medicijnen en de <PERSOON> prize, in ### de <PERSOON> en in ###, samen met <PERSOON> en <PERSOON>, met de <PERSOON> for Basic Medical Research Milstein trouwde in ### met immunoloog "<PERSOON>" Ze kregen geen kinderen Regenten- en <LOCATIE>Ingeklemd tussen het <LOCATIE>en de <LOCATIE>in de plaats <LOCATIE>, in de Nederlandse provincie Zuid-<PERSOON>, ligt het uit ### daterende Regenten- of <LOCATIE>Het hof bestaat eigenlijk uit # hofjes die door poorten met elkaar verbonden zijn Aan de kant van het <LOCATIE>geeft een poort in <PERSOON> XV stijl toegang tot het hof, dat in totaal ## woningen telt, inclusief een regentenkamer in rococostijl De Dordtse koopman en reder <PERSOON> heeft zijn geld en naam aan het hofje gegeven In het jaar van zijn overlijden, ###, werden langs het <LOCATIE>de eerste huisjes gebouwd Aanvankelijk was het hofje bedoeld om berooide gezinnen een dak boven het hoofd te geven Ook armlastige oude, ongetrouwde vrouwen, vaak gepensioneerde dienstbodes, kregen er een huisje toegewezen Tegenwoordig zijn het uitsluitend vrouwen die het Regenten- of Lenghenhofje bewonen Regenten- en Lengenhof,toegang via <LOCATIE>en Vriesestraat; Toegankelijk voor publiek tussen # ## en ## ## uur <PERSOON-##> Ivins (Lebanon (Ohio), <DATUM> - <PERSOON-##>), <DATUM> was een Amerikaans microbioloog en vaccinoloog Hij werkte bij de United States Army Medical Research Institute of Infectious Diseases (USAMRIID), waar hij onder meer de monsters onderzocht van de antrax (miltvuur) die in ### per brief werd verstuurd naar enkele Amerikaanse senatoren en media Deze antrax-aanvallen kostten aan vijf mensen het leven en leidden in Amerika tot lichte paniek De brieven werden al vrij snel in verband gebracht met Irak en islamitische terroristen Volgens berichten pleegde Ivins zelfmoord op het moment dat de FBI hem in staat van beschuldiging wilde stellen voor zijn betrokkenheid bij de aanval <PERSOON-##> na zijn dood, op <DATUM> verklaarde het Department of <PERSOON-##> dat de zaak werd gesloten Ivins was de enige verdachte voor de antrax-brieven Microbiologen zetten echter grote vraagtekens bij deze conclusie Ivins werkte de laatste achttien jaar bij USAMRIID in Fort Detrick, Maryland, waar hij onderzoek deed naar onder meer legionella en cholera Na het miltvuurlek in Sverdlovsk in ###, waarbij ## mensen omkwamen, richtte hij zijn aandacht ook op antrax, en werd hij op dit gebied een top-expert Over antrax publiceerde hij veel artikelen, waaronder een over de behandeling van inademing van antrax, gepubliceerd kort voor zijn dood in juli ### Hij was ook de mede-uitvinder van twee genetisch gemodificeerde vaccins tegen miltvuur, eigendom van zijn werkgever, het Amerikaanse leger Na de antrax-aanslagen in september en oktober ### werd Ivins ineens een belangrijk persoon in de strijd tegen het terrorisme Er kwamen ook honderden miljoenen dollars vrij voor veiligheidsmaatregelen.
603
www
Infectious Diseases (USAMRIID), waar hij onder meer de monsters onderzocht van de antrax (miltvuur) die in ### per brief werd verstuurd naar enkele Amerikaanse senatoren en media Deze antrax-aanvallen kostten aan vijf mensen het leven en leidden in Amerika tot lichte paniek De brieven werden al vrij snel in verband gebracht met Irak en islamitische terroristen Volgens berichten pleegde Ivins zelfmoord op het moment dat de FBI hem in staat van beschuldiging wilde stellen voor zijn betrokkenheid bij de aanval <PERSOON> na zijn dood, op <DATUM> verklaarde het Department of <PERSOON> dat de zaak werd gesloten Ivins was de enige verdachte voor de antrax-brieven Microbiologen zetten echter grote vraagtekens bij deze conclusie Ivins werkte de laatste achttien jaar bij USAMRIID in Fort Detrick, Maryland, waar hij onderzoek deed naar onder meer legionella en cholera Na het miltvuurlek in Sverdlovsk in ###, waarbij ## mensen omkwamen, richtte hij zijn aandacht ook op antrax, en werd hij op dit gebied een top-expert Over antrax publiceerde hij veel artikelen, waaronder een over de behandeling van inademing van antrax, gepubliceerd kort voor zijn dood in juli ### Hij was ook de mede-uitvinder van twee genetisch gemodificeerde vaccins tegen miltvuur, eigendom van zijn werkgever, het Amerikaanse leger Na de antrax-aanslagen in september en oktober ### werd Ivins ineens een belangrijk persoon in de strijd tegen het terrorisme Er kwamen ook honderden miljoenen dollars vrij voor veiligheidsmaatregelen In het kader van het Project Bioshield sloot de Amerikaanse regering een contract met een biotechnologisch bedrijf, VaxGen, voor de levering van grote hoeveelheden van het vaccin (waarde ###,# miljoen dollar) VaxGen kon echter niet op tijd leveren en het contract werd verscheurd Van ### tot begin ### hielpen Ivins en twee collega's BioPort problemen op te lossen bij de ontwikkeling van een vaccin tegen antrax Vanwege deze problemen verbood FDA het bedrijf in die tijd het vaccin te produceren Door de hulp van Ivins werd dit verbod ingetrokken Als antrax-expert werd hij na de aanslagen ingezet in de onderzoeken en hielp hij de FBI het antrax-poeder van een envelop te analyseren De FBI noemde al vrij snel een collega van <PERSOON>, als mogelijke verdachte In maart ### werd Hatfill uiteindelijk vrijgesproken en werd een rechtszaak vanwege het lekken van zijn naam naar de pers afgewend met een vergoeding van #,# miljoen dollar Eind ###, en volgens sommige berichten al in ### toen antrax-sporen in de buurt van zijn bureau werden aangetroffen, werd Ivins de hoofdverdachte Over deze besmettingen lichtte Ivins zijn superieuren pas vijf maanden later in In ### waren overigens alle antrax-specialisten in Fort Detrick voor de FBI een potentiële verdachte Sinds dat jaar werd iedereen meerdere keren ondervraagd en aan leugendetector-testen onderworpen De labs werden onderzocht en de computers weggereden voor nader onderzoek Uiteindelijk werd Ivins de hoofdverdachte De FBI vermoedde dat Ivins de antrax-brieven had verstuurd om zijn vaccin te testen.
562
www
regering een contract met een biotechnologisch bedrijf, VaxGen, voor de levering van grote hoeveelheden van het vaccin (waarde ###,# miljoen dollar) VaxGen kon echter niet op tijd leveren en het contract werd verscheurd Van ### tot begin ### hielpen Ivins en twee collega's BioPort problemen op te lossen bij de ontwikkeling van een vaccin tegen antrax Vanwege deze problemen verbood FDA het bedrijf in die tijd het vaccin te produceren Door de hulp van Ivins werd dit verbod ingetrokken Als antrax-expert werd hij na de aanslagen ingezet in de onderzoeken en hielp hij de FBI het antrax-poeder van een envelop te analyseren De FBI noemde al vrij snel een collega van <PERSOON>, als mogelijke verdachte In maart ### werd Hatfill uiteindelijk vrijgesproken en werd een rechtszaak vanwege het lekken van zijn naam naar de pers afgewend met een vergoeding van #,# miljoen dollar Eind ###, en volgens sommige berichten al in ### toen antrax-sporen in de buurt van zijn bureau werden aangetroffen, werd Ivins de hoofdverdachte Over deze besmettingen lichtte Ivins zijn superieuren pas vijf maanden later in In ### waren overigens alle antrax-specialisten in Fort Detrick voor de FBI een potentiële verdachte Sinds dat jaar werd iedereen meerdere keren ondervraagd en aan leugendetector-testen onderworpen De labs werden onderzocht en de computers weggereden voor nader onderzoek Uiteindelijk werd Ivins de hoofdverdachte De FBI vermoedde dat Ivins de antrax-brieven had verstuurd om zijn vaccin te testen Toen Hatfill werd vrijgesproken veranderde volgens collega's zijn gedrag en vertelde hij zijn therapeut dat hij zelfmoord overwoog Deze therapeut vertelde eind juli dat Ivins van plan was zijn medewerkers te vermoorden nadat hij hoorde dat hij in staat van beschuldiging zou worden gesteld Hij zou een wapen en een kogelvrij vest hebben aangeschaft Ivins zou zelfmoord hebben gepleegd door een overdosis Tylenol (paracetamol) met codeïne Echter, het feit dat Ivins als microbioloog geweten moet hebben dat een overdosis paracetamol tot een bijzonder pijnlijke dood leidt maakt dit scenario onwaarschijnlijk Hij overleed in het <PERSOON> Er werd geen afscheidsbrief aangetroffen Een autopsie werd niet verricht Na zijn dood liet zijn advocaat weten dat Ivins onschuldig was De beschuldigingen en druk hebben tot zijn dood geleid, aldus de advocaat Ook verschillende voormalige collega's en specialisten in biologische wapens betwijfelen of Ivins daadwerkelijk de brieven verstuurde <PERSOON>, van ### tot ### hoofd van de biologische wapens-afdeling van UNSCOM, kon de poeder-vorm van antrax niet in Fort Detrick zijn gemaakt Hij en andere experts meenden dat er dure apparatuur, veel geld en een team van specialisten nodig is om antrax in deze vorm te kunnen maken De antrax bevatte bijvoorbeeld een hoog percentage silicium, #,# procent Ivins had niet de kundigheid of de apparatuur om dat te doen Testen hebben tevens uitgewezen dat het onmogelijk is dat de antrax per ongeluk is besmet geraakt door silicium.
539
www
werd vrijgesproken veranderde volgens collega's zijn gedrag en vertelde hij zijn therapeut dat hij zelfmoord overwoog Deze therapeut vertelde eind juli dat Ivins van plan was zijn medewerkers te vermoorden nadat hij hoorde dat hij in staat van beschuldiging zou worden gesteld Hij zou een wapen en een kogelvrij vest hebben aangeschaft Ivins zou zelfmoord hebben gepleegd door een overdosis Tylenol (paracetamol) met codeïne Echter, het feit dat Ivins als microbioloog geweten moet hebben dat een overdosis paracetamol tot een bijzonder pijnlijke dood leidt maakt dit scenario onwaarschijnlijk Hij overleed in het <PERSOON> Er werd geen afscheidsbrief aangetroffen Een autopsie werd niet verricht Na zijn dood liet zijn advocaat weten dat Ivins onschuldig was De beschuldigingen en druk hebben tot zijn dood geleid, aldus de advocaat Ook verschillende voormalige collega's en specialisten in biologische wapens betwijfelen of Ivins daadwerkelijk de brieven verstuurde <PERSOON>, van ### tot ### hoofd van de biologische wapens-afdeling van UNSCOM, kon de poeder-vorm van antrax niet in Fort Detrick zijn gemaakt Hij en andere experts meenden dat er dure apparatuur, veel geld en een team van specialisten nodig is om antrax in deze vorm te kunnen maken De antrax bevatte bijvoorbeeld een hoog percentage silicium, #,# procent Ivins had niet de kundigheid of de apparatuur om dat te doen Testen hebben tevens uitgewezen dat het onmogelijk is dat de antrax per ongeluk is besmet geraakt door silicium De FBI ging eerst achter Hatfill aan, maakte hem het leven zuur en toen hij niet kon worden 'gepakt' richtte het zijn pijlen op <PERSOON> In ### sloot de FBI definitief het onderzoek Ivins was de dader Volgens de democratische politicus <PERSOON> zou nieuw bewijsmateriaal van de FBI door een rechter van tafel worden geveegd <PERSOON>, de voormalige advocaat van Ivins, worden de psychische problemen van Ivins helaas gezien als bewijs Volgens de documentaire film 'Anthrax War' is Ivins een van vier Amerikaanse en Engelse onderzoekers van biologische wapens die in de afgelopen jaren zijn overleden door 'zelfmoord' Ziekte van Hartnup De ziekte van Hartnup is een pellagra-achtige ziekte met (door zonlicht geactiveerd) gepigmenteerd eczeem en neurologische aandoeningen die voor een deel veroorzaakt worden door afbraakproducten van tryptofaan Het is een autosomaal recessieve aandoening die niet langer is opgenomen in neonatale screeningprogramma voor pasgeborenen Deze ziekte komt ongeveer evenveel voor als fenylketonurie Bij de ziekte van Hartnup is het transportmechanisme waarmee neutrale aminozuren over de celmembraan worden getransporteerd defect Dit defect komt dan voor in alle lichaamscellen Eventuele problemen zijn het eerst te verwachten bij organen met cellen die veel neutrale aminozuren transporteren In praktijk gaat het vooral om de darm en de nier De nier is slecht in staat de neutrale aminozuren te resorberen uit de voorurine waardoor deze aminozuren in te grote hoeveelheden in de urine kunnen komen.
510
www
eerst achter Hatfill aan, maakte hem het leven zuur en toen hij niet kon worden 'gepakt' richtte het zijn pijlen op <PERSOON> In ### sloot de FBI definitief het onderzoek Ivins was de dader Volgens de democratische politicus <PERSOON> zou nieuw bewijsmateriaal van de FBI door een rechter van tafel worden geveegd <PERSOON>, de voormalige advocaat van Ivins, worden de psychische problemen van Ivins helaas gezien als bewijs Volgens de documentaire film 'Anthrax War' is Ivins een van vier Amerikaanse en Engelse onderzoekers van biologische wapens die in de afgelopen jaren zijn overleden door 'zelfmoord' Ziekte van Hartnup De ziekte van Hartnup is een pellagra-achtige ziekte met (door zonlicht geactiveerd) gepigmenteerd eczeem en neurologische aandoeningen die voor een deel veroorzaakt worden door afbraakproducten van tryptofaan Het is een autosomaal recessieve aandoening die niet langer is opgenomen in neonatale screeningprogramma voor pasgeborenen Deze ziekte komt ongeveer evenveel voor als fenylketonurie Bij de ziekte van Hartnup is het transportmechanisme waarmee neutrale aminozuren over de celmembraan worden getransporteerd defect Dit defect komt dan voor in alle lichaamscellen Eventuele problemen zijn het eerst te verwachten bij organen met cellen die veel neutrale aminozuren transporteren In praktijk gaat het vooral om de darm en de nier De nier is slecht in staat de neutrale aminozuren te resorberen uit de voorurine waardoor deze aminozuren in te grote hoeveelheden in de urine kunnen komen Het afwijkende gen dat deze ziekte veroorzaakt ligt op chromosoom #, de overerving verloopt autosomaal recessief Het lichaam is in staat de meeste aminozuren zelf aan te maken, op een klein aantal essentiële aminozuren na Het neutrale essentiële aminozuur tryptofaan is de voorloper van niacine, dat de voorloper is van nicotinamide dat deel uitmaakt van NAD+ Meestal vertonen patiënten die in het bezit zijn van het defecte gen geen symptomen Als er symptomen zijn van deze ziekte worden die meestal voor het eerst gezien bij kinderen tussen drie en tien jaar oud Ze komen deels overeen met pellagra dat wordt veroorzaakt door een tekort aan nicotinamide Verder treden soms neurologische en psychiatrische stoornissen op De behandeling bestaat uit het aanvullen van de tekorten aangezien het nog niet mogelijk is om het gendefect te herstellen Dagelijks nicotinamidetabletten en een dieet dat veel eiwit bevat, geeft verlichting van de symptomen Blootstelling aan zonlicht kan de ziekte verergeren De ziekte is bekend sinds ###, toen zij in Londen werd vastgesteld bij de familie <PERSOON> (Noord-Brabant), ### - aldaar, ###) was een Nederlands burgemeester Hij was de broer van <PERSOON> en) Mijsberg, die ook burgemeester van <LOCATIE> is geweest (van ### tot ###) Mijsberg, ook gespeld als "Mijsbergh", was burgemeester van de vestingstad <LOCATIE> van ### tot en met ###.
520
www
#, de overerving verloopt autosomaal recessief Het lichaam is in staat de meeste aminozuren zelf aan te maken, op een klein aantal essentiële aminozuren na Het neutrale essentiële aminozuur tryptofaan is de voorloper van niacine, dat de voorloper is van nicotinamide dat deel uitmaakt van NAD+ Meestal vertonen patiënten die in het bezit zijn van het defecte gen geen symptomen Als er symptomen zijn van deze ziekte worden die meestal voor het eerst gezien bij kinderen tussen drie en tien jaar oud Ze komen deels overeen met pellagra dat wordt veroorzaakt door een tekort aan nicotinamide Verder treden soms neurologische en psychiatrische stoornissen op De behandeling bestaat uit het aanvullen van de tekorten aangezien het nog niet mogelijk is om het gendefect te herstellen Dagelijks nicotinamidetabletten en een dieet dat veel eiwit bevat, geeft verlichting van de symptomen Blootstelling aan zonlicht kan de ziekte verergeren De ziekte is bekend sinds ###, toen zij in Londen werd vastgesteld bij de familie <PERSOON> (Noord-Brabant), ### - aldaar, ###) was een Nederlands burgemeester Hij was de broer van <PERSOON> en) Mijsberg, die ook burgemeester van <LOCATIE> is geweest (van ### tot ###) Mijsberg, ook gespeld als "Mijsbergh", was burgemeester van de vestingstad <LOCATIE> van ### tot en met ### Hij was actief in de armenzorg en beheerde als penningmeester ("rendant") de armenrekening van de behoeftigen en wezen in de stad Ook was hij verantwoordelijk voor de opvang en herplaatsing van de ouderloos geworden kinderen in ofwel het weeshuis ofwel in pleeggezinnen gedurende een aantal jaren In ###, ###, ### en ### was hij hiertoe benoemd als weesmeester In ### werd hij tevens benoemd tot ouderling in de kerk Naast zijn werkzaamheden werd hij actief in de politiek en was een aantal jaren schepen van de stad geweest voordat hij burgemeester werd Als burgemeester was hij verantwoordelijk voor de uitbreiding van de versterkingen van de vesting en de aanleg van een aantal forten rondom <LOCATIE> na de Tachtigjarige Oorlog Mijsberg was driemaal getrouwd en kreeg in totaal negentien kinderen Hij overleed in december ### in zijn woonplaats waar hij werd begraven op <DATUM> van dat jaar Cosmetische tandheelkunde Cosmetische tandheelkunde (of "esthetische" tandheelkunde) is een vakgebied binnen de tandheelkunde waarin het uiterlijk van het gebit met tandheelkundige hulpmiddelen verfraaid wordt Gebruik wordt gemaakt van tandkleurige vulmaterialen, kronen en facings waarmee verbeteringen in vorm, stand en kleur van de tanden en kiezen kunnen worden gemaakt Ook het bleken van verkleurde tanden en kiezen valt onder cosmetische tandheelkunde Butorfanol Butorfanol is een synthetisch opioïde Het vertoont op de opiaatreceptors in het brein μ-antagoniste, κ-agoniste en σ-agoniste activiteiten De actie van butorfanol geeft analgesie en lichte sedatie, terwijl het antagonisme op de opioide receptoren μ butorfanol minder emetisch en minder ademhalingsdepressief dan morfine en μ-agoniste derivaten maakt.
558
www
de opvang en herplaatsing van de ouderloos geworden kinderen in ofwel het weeshuis ofwel in pleeggezinnen gedurende een aantal jaren In ###, ###, ### en ### was hij hiertoe benoemd als weesmeester In ### werd hij tevens benoemd tot ouderling in de kerk Naast zijn werkzaamheden werd hij actief in de politiek en was een aantal jaren schepen van de stad geweest voordat hij burgemeester werd Als burgemeester was hij verantwoordelijk voor de uitbreiding van de versterkingen van de vesting en de aanleg van een aantal forten rondom <LOCATIE> na de Tachtigjarige Oorlog Mijsberg was driemaal getrouwd en kreeg in totaal negentien kinderen Hij overleed in december ### in zijn woonplaats waar hij werd begraven op <DATUM> van dat jaar Cosmetische tandheelkunde Cosmetische tandheelkunde (of "esthetische" tandheelkunde) is een vakgebied binnen de tandheelkunde waarin het uiterlijk van het gebit met tandheelkundige hulpmiddelen verfraaid wordt Gebruik wordt gemaakt van tandkleurige vulmaterialen, kronen en facings waarmee verbeteringen in vorm, stand en kleur van de tanden en kiezen kunnen worden gemaakt Ook het bleken van verkleurde tanden en kiezen valt onder cosmetische tandheelkunde Butorfanol Butorfanol is een synthetisch opioïde Het vertoont op de opiaatreceptors in het brein μ-antagoniste, κ-agoniste en σ-agoniste activiteiten De actie van butorfanol geeft analgesie en lichte sedatie, terwijl het antagonisme op de opioide receptoren μ butorfanol minder emetisch en minder ademhalingsdepressief dan morfine en μ-agoniste derivaten maakt In de (humane) geneeskunde is butorfanol # maal analgetischer dan morfine en ### maal antitussiever (hoestdempender) dan codeïne Zoals het een μ-agoniste activiteit heeft, veroorzaakt butorfanol geen verslaving aan morfine In de veterinaire geneeskunde is butorfanol minder analgetisch dan morfine Het is ingedeeld als IIb analgeticum, op indicatie tegen matige tot ernstige viscerale pijn en lage somatische pijn geeft Butorfanol is interessant voor multimodale analgesie in combinatie met α-agonisten als medetomidine, want het helpt hun lagere doses #,# mg/kg van butorfanol met ## µg/kg van medetomidine voor intraveneus of intramusculair gebruik Butorfanol kan via intraveneuze infusie gebruikt worden #,# tot #,# mg/kg/u bij hond Butorfanol heeft een halveringstijd van tegen #,# uur De duur van het analgetische effect heeft een grote interindividuele variabiliteit Na één uur is de serumconcentratiepiek maximaal Als alle opioïde receptoren μ en κ verzadigd zijn, ondergaat butorfanol een maximumeffect bij doses van #,# tot #,# mg/kg, waaruit de analgetische en sedatieve effecten niet meer vergroten Butorfanol passeert door de placenta en de concentraties in het foetale plasma worden gelijkwaardig aan die in het plasma van de moeder Oraal toegediend ondergaat butorfanol een groot first-pass-effect en slechts <DATUM> van de dosis komt beschikbaar in het plasma gaat De lever zet butorfanol om in een inactieve vorm De verdere uitscheiding is in wezen renaal Butorfanol heeft hoge therapeutische indices ## (IV), ## (IM) en ## (SC) Bij hond is de LD tegen ## mg/kg.
569
www
antitussiever (hoestdempender) dan codeïne Zoals het een μ-agoniste activiteit heeft, veroorzaakt butorfanol geen verslaving aan morfine In de veterinaire geneeskunde is butorfanol minder analgetisch dan morfine Het is ingedeeld als IIb analgeticum, op indicatie tegen matige tot ernstige viscerale pijn en lage somatische pijn geeft Butorfanol is interessant voor multimodale analgesie in combinatie met α-agonisten als medetomidine, want het helpt hun lagere doses #,# mg/kg van butorfanol met ## µg/kg van medetomidine voor intraveneus of intramusculair gebruik Butorfanol kan via intraveneuze infusie gebruikt worden #,# tot #,# mg/kg/u bij hond Butorfanol heeft een halveringstijd van tegen #,# uur De duur van het analgetische effect heeft een grote interindividuele variabiliteit Na één uur is de serumconcentratiepiek maximaal Als alle opioïde receptoren μ en κ verzadigd zijn, ondergaat butorfanol een maximumeffect bij doses van #,# tot #,# mg/kg, waaruit de analgetische en sedatieve effecten niet meer vergroten Butorfanol passeert door de placenta en de concentraties in het foetale plasma worden gelijkwaardig aan die in het plasma van de moeder Oraal toegediend ondergaat butorfanol een groot first-pass-effect en slechts <DATUM> van de dosis komt beschikbaar in het plasma gaat De lever zet butorfanol om in een inactieve vorm De verdere uitscheiding is in wezen renaal Butorfanol heeft hoge therapeutische indices ## (IV), ## (IM) en ## (SC) Bij hond is de LD tegen ## mg/kg Het kan ook gastro-intestinale symptomen (diarree, obstipatie, anorexia) veroorzaken Bij een acute intoxicatie is het noodzakelijk naloxon via intraveneuze, intramusculaire of subcutane injectie te geven Butorfanol moet niet met de μ-agoniste opiaten (als morfine) geïnjecteerd worden Erytromycine en theofylline kunnen het metabolisme van butorfanol verlagen Droge huid Droge huid, ook wel xerosis cutis of xerodermie, is een toestand van de huid Het wordt gekenmerkt door droogheid en schilfering, de oorzaak daarvan is een relatief tekort aan water in de hoornlaag Het is een belangrijke oorzaak van jeuk zonder huidafwijkingen Allerlei factoren kunnen bijdragen aan een droge huid Het onderscheid met enerzijds gewone huid en anderzijds meer afgebakende aandoeningen als asteatotisch eczeem en ichthyosis vulgaris is soms moeilijk te maken Verschijnselen van een droge huid zijn Als de huid erg droog is, kan het overgaan in asteatotisch eczeem Uitdrogen van de huid voorkomen door de huid regelmatig in te vetten met crème of zalf, en bij het douchen een doucheolie te gebruiken Soms is het nodig minder vaak of minder heet te douchen Er is geen eenduidig effect aangetoond van capsules met speciale vetten of vetzuren Het gebruik van lotion of bodymilk helpt kortdurend tegen de jeuk, maar zal op de lange termijn het probleem verergeren doordat een lotion erg veel water bevat en maar weinig vet of olie TNO Intestinaal Model Het TNO Intestinaal Model (TIM) is een verzamelnaam voor verschillende systemen die het spijsverteringskanaal nabootsen.
538
www
het noodzakelijk naloxon via intraveneuze, intramusculaire of subcutane injectie te geven Butorfanol moet niet met de μ-agoniste opiaten (als morfine) geïnjecteerd worden Erytromycine en theofylline kunnen het metabolisme van butorfanol verlagen Droge huid Droge huid, ook wel xerosis cutis of xerodermie, is een toestand van de huid Het wordt gekenmerkt door droogheid en schilfering, de oorzaak daarvan is een relatief tekort aan water in de hoornlaag Het is een belangrijke oorzaak van jeuk zonder huidafwijkingen Allerlei factoren kunnen bijdragen aan een droge huid Het onderscheid met enerzijds gewone huid en anderzijds meer afgebakende aandoeningen als asteatotisch eczeem en ichthyosis vulgaris is soms moeilijk te maken Verschijnselen van een droge huid zijn Als de huid erg droog is, kan het overgaan in asteatotisch eczeem Uitdrogen van de huid voorkomen door de huid regelmatig in te vetten met crème of zalf, en bij het douchen een doucheolie te gebruiken Soms is het nodig minder vaak of minder heet te douchen Er is geen eenduidig effect aangetoond van capsules met speciale vetten of vetzuren Het gebruik van lotion of bodymilk helpt kortdurend tegen de jeuk, maar zal op de lange termijn het probleem verergeren doordat een lotion erg veel water bevat en maar weinig vet of olie TNO Intestinaal Model Het TNO Intestinaal Model (TIM) is een verzamelnaam voor verschillende systemen die het spijsverteringskanaal nabootsen De modellen worden gebruikt voor onderzoek naar bijvoorbeeld de verteerbaarheid van voedsel en voedingscomponenten, de beschikbaarheid voor absorptie van eiwitten, vetten, mineralen, (in vet en water oplosbare) vitaminen en het vergelijken van het vrijkomen van geneesmiddelen uit verschillende formuleringen Vanwege de hoge mate van modelleerbaarheid hebben de TIM-systemen een breed toepassingsgebied Er kunnen specifieke condities gesimuleerd worden voor bijvoorbeeld ouderen, kinderen en bepaalde ziektebeelden Het model leent zich ook voor de simulatie van het maag-darmkanaal van dieren (bijvoorbeeld hond of varken) De resultaten zijn reproduceerbaar en de systemen zijn voor veel onderzoeken een goed alternatief voor dierproeven Er bestaan verschillende systemen voor de maag en dunne darm (TIM-# en <PERSOON>-TIM) en een model voor de dikke darm, het colon (TIM-#) Het TIM-#-systeem bestaat uit een maag compartiment en drie compartimenten voor de dunne darm, het duodenum, jejunum en ileum Het <PERSOON>-TIM-systeem is een systeem bestaande uit een maagcompartiment en één enkel compartiment voor de verschillende delen van de dunne darm In deze systemen kunnen op elk moment, uit elk compartiment, monsters afgenomen worden voor verschillende analyses TIM-# simuleert de dikke darm met daarin de microbiota (bacteriën) zoals die ook bij de mens in de dikke darm zitten In dit model kan de vergisting van niet-verteerde voedingscomponenten worden onderzocht (bijvoorbeeld voedingsvezels, prebiotica) en het vrijkomen van specifieke geneesmiddelen tegen (dikke)darmziekten Rijbewijskeuring Een rijbewijskeuring is een in <LOCATIE> vereiste medische keuring voor verlenging van het rijbewijs Sinds <DATUM> is voor verlenging van het rijbewijs minimaal iedere vijf jaar een rijbewijskeuring verplicht voor automobilisten van <LEEFTIJD> jaar of ouder.
547
www
vetten, mineralen, (in vet en water oplosbare) vitaminen en het vergelijken van het vrijkomen van geneesmiddelen uit verschillende formuleringen Vanwege de hoge mate van modelleerbaarheid hebben de TIM-systemen een breed toepassingsgebied Er kunnen specifieke condities gesimuleerd worden voor bijvoorbeeld ouderen, kinderen en bepaalde ziektebeelden Het model leent zich ook voor de simulatie van het maag-darmkanaal van dieren (bijvoorbeeld hond of varken) De resultaten zijn reproduceerbaar en de systemen zijn voor veel onderzoeken een goed alternatief voor dierproeven Er bestaan verschillende systemen voor de maag en dunne darm (TIM-# en <PERSOON>-TIM) en een model voor de dikke darm, het colon (TIM-#) Het TIM-#-systeem bestaat uit een maag compartiment en drie compartimenten voor de dunne darm, het duodenum, jejunum en ileum Het <PERSOON>-TIM-systeem is een systeem bestaande uit een maagcompartiment en één enkel compartiment voor de verschillende delen van de dunne darm In deze systemen kunnen op elk moment, uit elk compartiment, monsters afgenomen worden voor verschillende analyses TIM-# simuleert de dikke darm met daarin de microbiota (bacteriën) zoals die ook bij de mens in de dikke darm zitten In dit model kan de vergisting van niet-verteerde voedingscomponenten worden onderzocht (bijvoorbeeld voedingsvezels, prebiotica) en het vrijkomen van specifieke geneesmiddelen tegen (dikke)darmziekten Rijbewijskeuring Een rijbewijskeuring is een in <LOCATIE> vereiste medische keuring voor verlenging van het rijbewijs Sinds <DATUM> is voor verlenging van het rijbewijs minimaal iedere vijf jaar een rijbewijskeuring verplicht voor automobilisten van <LEEFTIJD> jaar of ouder Deze keuring kan door een huisarts uitgevoerd worden De Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) ontraadt dit De meeste huisartsen zullen daarom geen rijbewijskeuringen doen bij hun eigen cliënten Ze zullen verwijzen naar collega’s Er zijn ook bedrijven die medische keuringen aanbieden, waaronder rijbewijskeuringen Hieraan zijn kosten verbonden In ### telde <LOCATIE> ruim # miljoen mensen van boven de ## (de toen geldende leeftijdsgrens) die door de rijbewijskeuring heen kwamen De oudste Nederlander met een rijbewijs is, anno ###, ### Sinds <DATUM> is bij het aanvragen of verlengen van een rijbewijs C (E) (vrachtwagen) of D (E) (bus) een medische keuring verplicht, ongeacht de leeftijd Deze rijbewijskeuring dient te worden uitgevoerd door een arts van een arbodienst of een geregistreerde bedrijfsarts Naast ouderen en bezitters van een rijbewijs C, CE, D en/of DE, zijn er ook categorieën personen die op medische gronden gekeurd moeten worden Voor de keuring dient men het volgende te doen of mee te nemen Om te vermijden dat men afgekeurd wordt op een onvoldoende gezichtsvermogen kan men van tevoren naar een opticien gaan Er is ook een oogtest als zelftest ontwikkeld, die op een aantal gemeentehuizen bij het Eigen Verklaring formulier wordt uitgereikt Hiermee kan men zelf enigszins vaststellen of de ogen goed genoeg zijn om aan de eisen voor het rijbewijs te voldoen of dat een (nieuwe) bril noodzakelijk is Deze test is ook verkrijgbaar bij een aantal buurthuizen die keuringsdagen organiseren.
571
www
een huisarts uitgevoerd worden De Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) ontraadt dit De meeste huisartsen zullen daarom geen rijbewijskeuringen doen bij hun eigen cliënten Ze zullen verwijzen naar collega’s Er zijn ook bedrijven die medische keuringen aanbieden, waaronder rijbewijskeuringen Hieraan zijn kosten verbonden In ### telde <LOCATIE> ruim # miljoen mensen van boven de ## (de toen geldende leeftijdsgrens) die door de rijbewijskeuring heen kwamen De oudste Nederlander met een rijbewijs is, anno ###, ### Sinds <DATUM> is bij het aanvragen of verlengen van een rijbewijs C (E) (vrachtwagen) of D (E) (bus) een medische keuring verplicht, ongeacht de leeftijd Deze rijbewijskeuring dient te worden uitgevoerd door een arts van een arbodienst of een geregistreerde bedrijfsarts Naast ouderen en bezitters van een rijbewijs C, CE, D en/of DE, zijn er ook categorieën personen die op medische gronden gekeurd moeten worden Voor de keuring dient men het volgende te doen of mee te nemen Om te vermijden dat men afgekeurd wordt op een onvoldoende gezichtsvermogen kan men van tevoren naar een opticien gaan Er is ook een oogtest als zelftest ontwikkeld, die op een aantal gemeentehuizen bij het Eigen Verklaring formulier wordt uitgereikt Hiermee kan men zelf enigszins vaststellen of de ogen goed genoeg zijn om aan de eisen voor het rijbewijs te voldoen of dat een (nieuwe) bril noodzakelijk is Deze test is ook verkrijgbaar bij een aantal buurthuizen die keuringsdagen organiseren Tijdens de keuring wordt gekeken "of iemand aan de normen voldoet om zelfstandig en veilig een voertuig te besturen" De arts beoordeelt de algemene lichamelijke en geestelijke conditie en het functioneren van armen, benen en wervelkolom Daarnaast wordt de bloeddruk gemeten en het bloed gecontroleerd op diabetes mellitus Bij de rijbewijskeuring test de arts ook de gezichtsscherpte (zonder en met eventuele bril of contactlenzen) Blindsight (film) De film volgt zes Tibetaanse tieners die een berg in de schaduw van de Mount Everest willen beklimmen Deze tocht wordt extra lastig gemaakt door het feit dat ze alle zes blind zijn Ze worden geholpen door <PERSOON>, een eveneens blinde Duitse maatschappelijk werker en de oprichter van de eerste school voor blinden in Lhasa De tieners nodigen eveneens de beroemde blinde bergbeklimmer <PERSOON> uit om hun school te bezoeken en meer te leren over zijn beklimming van de Everest De groep wordt echter niet door iedereen hartelijk ontvangen Sommige dorpelingen zien hen als zondaars van boeddhisme De film kreeg wereldwijd vrijwel alleen maar positieve reacties van critici Sinds <DATUM> scoort de film een ###% score op Rotten Tomatoes Metacritic gaf de film een score van ## punten op een schaal van ### Arachnodactylie Arachnodactylie (van Oudgrieks ἀράχνη, arachne, spin (zie ook Arachne (mythologie)) en δάκτυλος, dactylos, vinger) is een aandoening waarbij de vingers abnormaal lang en slank gevormd zijn ten opzichte van de grootte van de handpalm.
559
www
wordt gekeken "of iemand aan de normen voldoet om zelfstandig en veilig een voertuig te besturen" De arts beoordeelt de algemene lichamelijke en geestelijke conditie en het functioneren van armen, benen en wervelkolom Daarnaast wordt de bloeddruk gemeten en het bloed gecontroleerd op diabetes mellitus Bij de rijbewijskeuring test de arts ook de gezichtsscherpte (zonder en met eventuele bril of contactlenzen) Blindsight (film) De film volgt zes Tibetaanse tieners die een berg in de schaduw van de Mount Everest willen beklimmen Deze tocht wordt extra lastig gemaakt door het feit dat ze alle zes blind zijn Ze worden geholpen door <PERSOON>, een eveneens blinde Duitse maatschappelijk werker en de oprichter van de eerste school voor blinden in Lhasa De tieners nodigen eveneens de beroemde blinde bergbeklimmer <PERSOON> uit om hun school te bezoeken en meer te leren over zijn beklimming van de Everest De groep wordt echter niet door iedereen hartelijk ontvangen Sommige dorpelingen zien hen als zondaars van boeddhisme De film kreeg wereldwijd vrijwel alleen maar positieve reacties van critici Sinds <DATUM> scoort de film een ###% score op Rotten Tomatoes Metacritic gaf de film een score van ## punten op een schaal van ### Arachnodactylie Arachnodactylie (van Oudgrieks ἀράχνη, arachne, spin (zie ook Arachne (mythologie)) en δάκτυλος, dactylos, vinger) is een aandoening waarbij de vingers abnormaal lang en slank gevormd zijn ten opzichte van de grootte van de handpalm Het kan aangeboren zijn, maar het kan zich ook ontwikkelen in de kinderjaren of adolescentie Het kan moeilijk zijn om arachnodactylie vast te stellen, omdat de aan- of afwezigheid van lange en ranke vingers vaak een subjectieve bevinding is <PERSOON>, slanke vingers komen ook voor zonder onderliggende aandoening; er is dan geen sprake van arachnodactylie Voor het vaststellen van arachnodactylie wordt vaak gebruik gemaakt van een specifieke handtest die ook wel het teken van Steinberg wordt genoemd Deze methode heeft een hogere betrouwbaarheid dan het teken van <PERSOON>-Murdoch Radiografie kan de diagnose bevestigen De metacarpale (middenhandsbeen-) index is minder dan #,# bij een gemiddelde volwassen man en minder dan #,# bij een gemiddelde vrouw; bij arachnodactylie is deze index hoger Deze methode biedt echter geen zekerheid; er kan zich een fout-positieve of fout-negatieve onderzoeksuitslag voordoen Het wordt geassocieerd met bindweefselaandoeningen zoals Arachnodactylie kan zich ook voordoen bij aandoeningen die geen betrekking hebben op het bindweefsel Bij het constateren van arachnodactylie is medisch onderzoek noodzakelijk om de oorzaak op te sporen en fysieke of geestelijke schade te voorkomen Arachnodactylie wordt in verband gebracht met mutaties op het fibrilline-#- (syndroom van Marfan) en fibrilline-#-gen (congenitale contracturele arachnodactylie, CCA) Medetomidine Medetomidine is een in de veterinaire anesthesiologie zeer vaak gebruikte α-agonist Het is een van de meest krachtige sedativa uit deze groep Medetomidine werkt in op de α-adrenerge receptoren, die in het centrale zenuwstelsel en het hart liggen Het reduceert de afgifte van noradrenaline en veroorzaakt inhibitie van het orthosympathische zenuwstelsel.
565
www
zich ook ontwikkelen in de kinderjaren of adolescentie Het kan moeilijk zijn om arachnodactylie vast te stellen, omdat de aan- of afwezigheid van lange en ranke vingers vaak een subjectieve bevinding is <PERSOON>, slanke vingers komen ook voor zonder onderliggende aandoening; er is dan geen sprake van arachnodactylie Voor het vaststellen van arachnodactylie wordt vaak gebruik gemaakt van een specifieke handtest die ook wel het teken van Steinberg wordt genoemd Deze methode heeft een hogere betrouwbaarheid dan het teken van <PERSOON>-Murdoch Radiografie kan de diagnose bevestigen De metacarpale (middenhandsbeen-) index is minder dan #,# bij een gemiddelde volwassen man en minder dan #,# bij een gemiddelde vrouw; bij arachnodactylie is deze index hoger Deze methode biedt echter geen zekerheid; er kan zich een fout-positieve of fout-negatieve onderzoeksuitslag voordoen Het wordt geassocieerd met bindweefselaandoeningen zoals Arachnodactylie kan zich ook voordoen bij aandoeningen die geen betrekking hebben op het bindweefsel Bij het constateren van arachnodactylie is medisch onderzoek noodzakelijk om de oorzaak op te sporen en fysieke of geestelijke schade te voorkomen Arachnodactylie wordt in verband gebracht met mutaties op het fibrilline-#- (syndroom van Marfan) en fibrilline-#-gen (congenitale contracturele arachnodactylie, CCA) Medetomidine Medetomidine is een in de veterinaire anesthesiologie zeer vaak gebruikte α-agonist Het is een van de meest krachtige sedativa uit deze groep Medetomidine werkt in op de α-adrenerge receptoren, die in het centrale zenuwstelsel en het hart liggen Het reduceert de afgifte van noradrenaline en veroorzaakt inhibitie van het orthosympathische zenuwstelsel Het veroorzaakt ook bradycardie de hartfrequentie daalt met ## tot ##% in vergelijking met de normale waarden Medetomidine werkt ook, maar in mindere mate, op de α-adrenerge receptoren — de affiniteit ervan voor de α-receptoren is ### maal sterker dan de α-receptoren — dat perifere vasoconstrictie en hypertensie veroorzaakt Medetomidine is een sympathicolyticum Het wordt in de diergeneeskunde als sedativum en als spierrelaxerend middel gebruikt en heeft mogelijk ook enige analgetische werking In de anesthesiologie wordt medetomidine vooral voor preanesthesie geïndiceerd Het potentieert narcose en spierrelaxatie door de dampvormige anesthetica, zoals halothaan en isofluraan Bij de hond wordt medetomidine in een dosis van ## tot ## µg/kg via intraveneuze of intramusculaire toediening gebruikt, terwijl de dosis bij een kat ## tot ### µg/kg via intraveneuze, intramusculaire of subcutane injectie is Het werkt na ca ## seconden via intraveneuze injectie en na ## tot ## minuten via intramusculaire injectie De analgesie duurt ca ## tot ## minuten en de sedatie duurt ca ## tot ### minuten; beide zijn dosisafhankelijk Medetomidine veroorzaakt sterke cardiovasculaire en respiratoire depressies dosisafhankelijke bradycardie en bradypneu Het induceert ook vasoconstrictie en hypertensie Medetomidine verlaagt contracties van glad spierweefsels op deze manier vertraagt ze de maag-darmpassage en veroorzaakt mydriase Medetomidine is bovendien verantwoordelijk voor hypoïnsulinemie en hyperglykemie In geval van acute intoxicatie door niet-bijtende giftige stoffen kunnen α-agonisten bij de kat als emeticum gebruikt worden.
564
www
Het veroorzaakt ook bradycardie de hartfrequentie daalt met ## tot ##% in vergelijking met de normale waarden Medetomidine werkt ook, maar in mindere mate, op de α-adrenerge receptoren — de affiniteit ervan voor de α-receptoren is ### maal sterker dan de α-receptoren — dat perifere vasoconstrictie en hypertensie veroorzaakt Medetomidine is een sympathicolyticum Het wordt in de diergeneeskunde als sedativum en als spierrelaxerend middel gebruikt en heeft mogelijk ook enige analgetische werking In de anesthesiologie wordt medetomidine vooral voor preanesthesie geïndiceerd Het potentieert narcose en spierrelaxatie door de dampvormige anesthetica, zoals halothaan en isofluraan Bij de hond wordt medetomidine in een dosis van ## tot ## µg/kg via intraveneuze of intramusculaire toediening gebruikt, terwijl de dosis bij een kat ## tot ### µg/kg via intraveneuze, intramusculaire of subcutane injectie is Het werkt na ca ## seconden via intraveneuze injectie en na ## tot ## minuten via intramusculaire injectie De analgesie duurt ca ## tot ## minuten en de sedatie duurt ca ## tot ### minuten; beide zijn dosisafhankelijk Medetomidine veroorzaakt sterke cardiovasculaire en respiratoire depressies dosisafhankelijke bradycardie en bradypneu Het induceert ook vasoconstrictie en hypertensie Medetomidine verlaagt contracties van glad spierweefsels op deze manier vertraagt ze de maag-darmpassage en veroorzaakt mydriase Medetomidine is bovendien verantwoordelijk voor hypoïnsulinemie en hyperglykemie In geval van acute intoxicatie door niet-bijtende giftige stoffen kunnen α-agonisten bij de kat als emeticum gebruikt worden Sommige opiaten (fentanyl, butorfanol ) potentiëren de nevenwerkingen van medetomidine Injectie van propofol kan na medetomidine hypoxemie veroorzaken Tegen medetomidine kan men α-antagonisten als atipamezool geven Yohimbine kan ook worden gebruikt maar kan de nevenwerkingen van medetomidine potentiëren Hemihypertrofie Hemihypertrofie is een eenzijdige groeiafwijking (hypertrofie) van een of meer delen van het lichaam Dit syndroom komt onder andere vaak voor bij personen die lijden aan het syndroom van Beckwith-Wiedemann (BWS) Hemihypertrofie kan worden onderverdeeld in drie vormen Asymmetrische groei van het hoofd is meestal vanaf de geboorte zichtbaar Er zijn vooralsnog geen eenduidige gegevens beschikbaar ter voorkoming van de aandoening Gebarencafé Een gebarencafé is een ontmoetingsplaats voor doven, gebarentolken en gebarentaalgebruikers De voertaal is Nederlandse Gebarentaal Er zijn doofvriendelijke voorzieningen aanwezig In ### werd het eerste gebarencafé opgericht in <LOCATIE> De initiatiefnemer was De Gelderhorst Steeds meer doven en gebarentaalgebruikers kwamen elkaar maandelijks of wekelijks tegen in het café Begin ##e eeuw ontstonden er gebarencafés in <LOCATIE>, 's-Hertogenbosch, <LOCATIE> en <LOCATIE> Syndroom van Beckwith-Wiedemann Het Syndroom van Beckwith-Wiedemann (BWS) of exomfalos-macroglossie-gigantisme (EMG) is een genetische aandoening die zich uit in een grote hoeveelheid verschillende aangeboren afwijkingen die in een groot aantal combinaties voorkomen Patiënten hebben een verhoogde kans op wilmstumoren Het syndroom ontstaat door een mutatie in chromosoom ## De meeste afwijkingen van het syndroom van Beckwith-Wiedemann zijn van tijdelijke aard, waardoor de diagnose vaak wordt gemist.
560
www
de nevenwerkingen van medetomidine Injectie van propofol kan na medetomidine hypoxemie veroorzaken Tegen medetomidine kan men α-antagonisten als atipamezool geven Yohimbine kan ook worden gebruikt maar kan de nevenwerkingen van medetomidine potentiëren Hemihypertrofie Hemihypertrofie is een eenzijdige groeiafwijking (hypertrofie) van een of meer delen van het lichaam Dit syndroom komt onder andere vaak voor bij personen die lijden aan het syndroom van Beckwith-Wiedemann (BWS) Hemihypertrofie kan worden onderverdeeld in drie vormen Asymmetrische groei van het hoofd is meestal vanaf de geboorte zichtbaar Er zijn vooralsnog geen eenduidige gegevens beschikbaar ter voorkoming van de aandoening Gebarencafé Een gebarencafé is een ontmoetingsplaats voor doven, gebarentolken en gebarentaalgebruikers De voertaal is Nederlandse Gebarentaal Er zijn doofvriendelijke voorzieningen aanwezig In ### werd het eerste gebarencafé opgericht in <LOCATIE> De initiatiefnemer was De Gelderhorst Steeds meer doven en gebarentaalgebruikers kwamen elkaar maandelijks of wekelijks tegen in het café Begin ##e eeuw ontstonden er gebarencafés in <LOCATIE>, 's-Hertogenbosch, <LOCATIE> en <LOCATIE> Syndroom van Beckwith-Wiedemann Het Syndroom van Beckwith-Wiedemann (BWS) of exomfalos-macroglossie-gigantisme (EMG) is een genetische aandoening die zich uit in een grote hoeveelheid verschillende aangeboren afwijkingen die in een groot aantal combinaties voorkomen Patiënten hebben een verhoogde kans op wilmstumoren Het syndroom ontstaat door een mutatie in chromosoom ## De meeste afwijkingen van het syndroom van Beckwith-Wiedemann zijn van tijdelijke aard, waardoor de diagnose vaak wordt gemist Prenatale diagnostiek is mogelijk met een echografie Het syndroom van Beckwith-Wiedemann treft ongeveer # op ## ### kinderen (tien tot vijftien per jaar in <LOCATIE>) Het komt even vaak voor bij jongens als bij meisjes Dat meerdere kinderen in één gezin door het syndroom getroffen worden is ongewoon, maar komt voor Het syndroom dankt zijn naam aan zijn drie meest voorkomende symptomen Etymologisch bestaat de naam uit het Grieks voor Het werd voor het eerst beschreven door "<PERSOON>" Vijf jaar later beschreef "<PERSOON>" een soortgelijke groep patiënten Para-aminosalicylzuur Para-aminosalicylzuur ofwel PAS was een van de geneesmiddelen tegen tuberculose sinds ### Het is een zwak werkzaam medicijn dat nogal wat bijwerkingen heeft zoals andere "tuberculostatica" De meest voorkomende bijwerkingen zijn misselijkheid, braken en diarree De diverse doseringen staan in een tabel In Nederlandse sanatoria was het bekend dat het verleppen van planten nabij de ziekenzaal een teken was dat de TBC-patiënten hun PAS niet meer gebruikten zoals voorgeschreven <PERSOON> ### worden isoniazide en rifampicine verkozen naast nog andere middelen zoals ethambutol, omdat monotherapie leidt tot resistentievorming Af en toe wordt PAS weer ingezet bij de behandeling van resistente tuberculose De stof is door de WHO op de lijst van essentiële medicijnen geplaatst A# (diploma) A# is een oude benaming voor een bepaald type diploma, behaald in het Vlaamse Technisch secundair onderwijs.
532
www
van Beckwith-Wiedemann treft ongeveer # op ## ### kinderen (tien tot vijftien per jaar in <LOCATIE>) Het komt even vaak voor bij jongens als bij meisjes Dat meerdere kinderen in één gezin door het syndroom getroffen worden is ongewoon, maar komt voor Het syndroom dankt zijn naam aan zijn drie meest voorkomende symptomen Etymologisch bestaat de naam uit het Grieks voor Het werd voor het eerst beschreven door "<PERSOON>" Vijf jaar later beschreef "<PERSOON>" een soortgelijke groep patiënten Para-aminosalicylzuur Para-aminosalicylzuur ofwel PAS was een van de geneesmiddelen tegen tuberculose sinds ### Het is een zwak werkzaam medicijn dat nogal wat bijwerkingen heeft zoals andere "tuberculostatica" De meest voorkomende bijwerkingen zijn misselijkheid, braken en diarree De diverse doseringen staan in een tabel In Nederlandse sanatoria was het bekend dat het verleppen van planten nabij de ziekenzaal een teken was dat de TBC-patiënten hun PAS niet meer gebruikten zoals voorgeschreven <PERSOON> ### worden isoniazide en rifampicine verkozen naast nog andere middelen zoals ethambutol, omdat monotherapie leidt tot resistentievorming Af en toe wordt PAS weer ingezet bij de behandeling van resistente tuberculose De stof is door de WHO op de lijst van essentiële medicijnen geplaatst A# (diploma) A# is een oude benaming voor een bepaald type diploma, behaald in het Vlaamse Technisch secundair onderwijs In personeelsadvertenties, aankondigingen van interimkantoren, zelfs bij de officiële VDAB, kwam men de benaming in het begin ##ste eeuw nog geregeld tegen als aanduiding van het vereiste diploma-niveau De vroegere A#-verpleegkundige heet nu "gegradueerde verpleegkundige" (niveau HBO#), ter onderscheiding van een bachelor in de verpleegkundige (vroeger A#) De technische A#-opleiding werd hervormd tot de vierde graad van het beroepssecundair onderwijs, en behoort sinds ###-### tot het HBO#-niveau Ondergewicht Ondergewicht is een verminderde hoeveelheid lichaamsvet waardoor iemand minder weegt dan gezond is Dit wordt meestal berekend aan de hand van de queteletindex, ook wel "body mass index" genoemd Een index onder ## staat gelijk aan ondergewicht Ondergewicht kan in sommige gevallen dodelijk zijn Veel kinderen in arme landen lijden aan ondergewicht wegens ziekte en een gebrek aan goed voedsel Ook drugsgebruik en ziektes als anorexia, boulimie, aids en diabetes mellitus kunnen leiden tot ondergewicht Bij jonge mensen kan ondergewicht osteoporose veroorzaken Bij vrouwen kan het leiden tot amenorroe en complicaties tijdens de zwangerschap Syndroom van <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> (RSS) – in Engelstalige landen ook wel "<PERSOON>" (SRS) – is een vorm van primordiale dwerggroei en naar wat wordt aangenomen een genetische aandoening Het uit zich in een kleine lichaamslengte (zonder inhaalgroei), een normale hoofdomtrek voor de leeftijd, een driehoekig gelaat, een lage oorstand en naar binnen gebogen pinken Het achterblijven van groei begint al in de baarmoeder Er bestaan meerdere verschijningsvormen en intensiteiten van kenmerken Naar schatting wordt # op de ## ###/### ### kinderen met het syndroom geboren.
579
www
het vereiste diploma-niveau De vroegere A#-verpleegkundige heet nu "gegradueerde verpleegkundige" (niveau HBO#), ter onderscheiding van een bachelor in de verpleegkundige (vroeger A#) De technische A#-opleiding werd hervormd tot de vierde graad van het beroepssecundair onderwijs, en behoort sinds ###-### tot het HBO#-niveau Ondergewicht Ondergewicht is een verminderde hoeveelheid lichaamsvet waardoor iemand minder weegt dan gezond is Dit wordt meestal berekend aan de hand van de queteletindex, ook wel "body mass index" genoemd Een index onder ## staat gelijk aan ondergewicht Ondergewicht kan in sommige gevallen dodelijk zijn Veel kinderen in arme landen lijden aan ondergewicht wegens ziekte en een gebrek aan goed voedsel Ook drugsgebruik en ziektes als anorexia, boulimie, aids en diabetes mellitus kunnen leiden tot ondergewicht Bij jonge mensen kan ondergewicht osteoporose veroorzaken Bij vrouwen kan het leiden tot amenorroe en complicaties tijdens de zwangerschap Syndroom van <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> (RSS) – in Engelstalige landen ook wel "<PERSOON>" (SRS) – is een vorm van primordiale dwerggroei en naar wat wordt aangenomen een genetische aandoening Het uit zich in een kleine lichaamslengte (zonder inhaalgroei), een normale hoofdomtrek voor de leeftijd, een driehoekig gelaat, een lage oorstand en naar binnen gebogen pinken Het achterblijven van groei begint al in de baarmoeder Er bestaan meerdere verschijningsvormen en intensiteiten van kenmerken Naar schatting wordt # op de ## ###/### ### kinderen met het syndroom geboren Het wordt in verband gebracht met meer dan één genotype Ouders kunnen zelf niets doen om het te voorkomen Het syndroom van <PERSOON> is vernoemd naar de kinderartsen <PERSOON> (###-###) en <PERSOON> (###-###), die in ### en ### een groep kinderen beschreven bij wie voor de geboorte problemen ontstonden door het achterblijven van de groei in de baarmoeder Ziekte van Gaucher De ziekte van Gaucher ("koosjee") is een zeldzame recessief erfelijke stofwisselingsziekte die behoort tot de groep lysosomale stapelingsziekten Bij de ziekte van Gaucher leidt een defect in het enzym glucocerebrosidase tot stapeling van glucocerebrosiden, een product van de vetstofwisseling De ziekte is genoemd naar de <PERSOON> arts <PERSOON> die de ziekte in ### beschreef De aandoening geeft een bruinachtige verkleuring van de huid en vergroting van lever en milt Wanneer de glucocerebrosiden stapelen in de ogen ontstaan pingueculae, gele vlekken Pijn in de benen kan veroorzaakt zijn door stapeling in het beenmerg Wanneer de hepatosplenomegalie niet prominent aanwezig is duurt het vaak lang voordat de juiste diagnose wordt gesteld <PERSOON> diagnose is van belang om irreversibele schade, voornamelijk aan het skelet, te kunnen voorkomen Aangezien de ziekte van Gaucher autosomaal recessief overerft is het aannemelijk dat eventuele broers en zussen ook zijn aangedaan De ziekte van Gaucher is te herleiden tot een fout in chromosoom # van het menselijk genoom De eerste symptomen van de ziekte van Gaucher zijn vaak aspecifiek Terugkerende atypische botpijn en bloedingsneiging zijn meestal de eerste aanwijzingen.
585
www
zelf niets doen om het te voorkomen Het syndroom van <PERSOON> is vernoemd naar de kinderartsen <PERSOON> (###-###) en <PERSOON> (###-###), die in ### en ### een groep kinderen beschreven bij wie voor de geboorte problemen ontstonden door het achterblijven van de groei in de baarmoeder Ziekte van Gaucher De ziekte van Gaucher ("koosjee") is een zeldzame recessief erfelijke stofwisselingsziekte die behoort tot de groep lysosomale stapelingsziekten Bij de ziekte van Gaucher leidt een defect in het enzym glucocerebrosidase tot stapeling van glucocerebrosiden, een product van de vetstofwisseling De ziekte is genoemd naar de <PERSOON> arts <PERSOON> die de ziekte in ### beschreef De aandoening geeft een bruinachtige verkleuring van de huid en vergroting van lever en milt Wanneer de glucocerebrosiden stapelen in de ogen ontstaan pingueculae, gele vlekken Pijn in de benen kan veroorzaakt zijn door stapeling in het beenmerg Wanneer de hepatosplenomegalie niet prominent aanwezig is duurt het vaak lang voordat de juiste diagnose wordt gesteld <PERSOON> diagnose is van belang om irreversibele schade, voornamelijk aan het skelet, te kunnen voorkomen Aangezien de ziekte van Gaucher autosomaal recessief overerft is het aannemelijk dat eventuele broers en zussen ook zijn aangedaan De ziekte van Gaucher is te herleiden tot een fout in chromosoom # van het menselijk genoom De eerste symptomen van de ziekte van Gaucher zijn vaak aspecifiek Terugkerende atypische botpijn en bloedingsneiging zijn meestal de eerste aanwijzingen Bij aanwezigheid van één of meer van onderstaande symptomen zou de ziekte van Gaucher in de differentiaaldiagnose opgenomen moeten worden Als de ziekte van Gaucher niet tijdig wordt behandeld kunnen er uitgebreide en irreversibele skeletproblemen ontstaan Deze ontstaan door progressieve infiltratie van ‘gauchercellen’ in het beenmerg en kunnen zich bijvoorbeeld uiten in pijn en pathologische fracturen Het is soms moeilijk om snel een diagnose van de ziekte van Gaucher te stellen De symptomen zijn niet bijzonder specifiek en de ziekte is zeldzaam Omdat de ziekte progressieve, onherstelbare schade veroorzaakt en er een behandeling voorhanden is, is het van belang tijdig de correcte diagnose te stellen Algemeen bloedonderzoek toont vaak, maar niet altijd, anemie, trombopenie en/of leukopenie In een biopt van het beenmerg kunnen gauchercellen worden waargenomen Meting van de enzymactiviteit, waarbij glucocerebrosidase wordt gemeten in leukocyten of fibroblasten, is een specifieke en definitieve test Andere aandoeningen die dienen te worden uitgesloten De ziekte van Gaucher is lang een onbehandelbare ziekte geweest, waarvoor alleen ondersteunende maatregelen mogelijk waren Sinds ### is een zogenaamde 'enzymvervangingstherapie' (enzyme replacement therapy, ERT) beschikbaar Het idee achter deze therapie is de ziekte te behandelen door het intraveneus toedienen van het enzym dat de patiënten zelf niet of in onvoldoende mate aanmaken Dit enzym wordt geproduceerd in bioreactoren waarin een productiecellijn wordt gekweekt die met behulp van recombinant-DNA-technologie speciaal voor dit doeleinde is ontwikkeld Er zijn weesgeneesmiddelen op de markt ten behoeve van enzymvervangingstherapie voor ziekte van Gaucher waarmee de lever en miltvergrotingen sterk afnemen.
555
www
symptomen zou de ziekte van Gaucher in de differentiaaldiagnose opgenomen moeten worden Als de ziekte van Gaucher niet tijdig wordt behandeld kunnen er uitgebreide en irreversibele skeletproblemen ontstaan Deze ontstaan door progressieve infiltratie van ‘gauchercellen’ in het beenmerg en kunnen zich bijvoorbeeld uiten in pijn en pathologische fracturen Het is soms moeilijk om snel een diagnose van de ziekte van Gaucher te stellen De symptomen zijn niet bijzonder specifiek en de ziekte is zeldzaam Omdat de ziekte progressieve, onherstelbare schade veroorzaakt en er een behandeling voorhanden is, is het van belang tijdig de correcte diagnose te stellen Algemeen bloedonderzoek toont vaak, maar niet altijd, anemie, trombopenie en/of leukopenie In een biopt van het beenmerg kunnen gauchercellen worden waargenomen Meting van de enzymactiviteit, waarbij glucocerebrosidase wordt gemeten in leukocyten of fibroblasten, is een specifieke en definitieve test Andere aandoeningen die dienen te worden uitgesloten De ziekte van Gaucher is lang een onbehandelbare ziekte geweest, waarvoor alleen ondersteunende maatregelen mogelijk waren Sinds ### is een zogenaamde 'enzymvervangingstherapie' (enzyme replacement therapy, ERT) beschikbaar Het idee achter deze therapie is de ziekte te behandelen door het intraveneus toedienen van het enzym dat de patiënten zelf niet of in onvoldoende mate aanmaken Dit enzym wordt geproduceerd in bioreactoren waarin een productiecellijn wordt gekweekt die met behulp van recombinant-DNA-technologie speciaal voor dit doeleinde is ontwikkeld Er zijn weesgeneesmiddelen op de markt ten behoeve van enzymvervangingstherapie voor ziekte van Gaucher waarmee de lever en miltvergrotingen sterk afnemen Er hangt een stevig prijskaartje aan de gebruikte middelen velaglucerase alfa en taliglucerase alfa (Elelyso) afhankelijk van de gebruikte dosering tot ### ### euro per jaar, levenslang Medisch Contact Medisch Contact is een Nederlands weekblad voor artsen dat wordt uitgegeven door de KNMG, de federatie van beroepsverenigingen van artsen Het blad wordt wekelijks verspreid in een oplage van ## ### stuks Naast Medisch Contact geeft de KNMG ook vier keer per jaar Arts in Spe, het blad voor geneeskundestudenten, uit Het Medisch Contact heeft haar wortels in het verzet van artsen tegen de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog De artsen Brutel de la <PERSOON> richtten in het stationsgebouw <PERSOON> op <DATUM> de eerste Nederlandse artsenverzetsorganisatie als "Het M C " op Artsen verenigden zich in het 'Medisch Contact' en communiceerden met behulp van 'estafetteberichten', berichten die steeds werden overgeschreven of mondeling werden overgedragen en vervolgens vernietigd Een bekend bericht was de oproep in maart ### tot het afplakken van de tekst 'Arts' op het bordje bij de voordeur, om te zo protesteren tegen het plan van de Duitsers hen in het kader van de Gelijkschakeling te verplichten zich aan te melden voor de 'Artsenkamer' Deze berichten waren een voorloper van het blad Medisch Contact Na de bezetting kwam op <DATUM> het eerste "Mededelingenblad van het <INSTELLING> van het Medisch Contact" uit De laatste uitgave was op <DATUM> ###.
544
www
hangt een stevig prijskaartje aan de gebruikte middelen velaglucerase alfa en taliglucerase alfa (Elelyso) afhankelijk van de gebruikte dosering tot ### ### euro per jaar, levenslang Medisch Contact Medisch Contact is een Nederlands weekblad voor artsen dat wordt uitgegeven door de KNMG, de federatie van beroepsverenigingen van artsen Het blad wordt wekelijks verspreid in een oplage van ## ### stuks Naast Medisch Contact geeft de KNMG ook vier keer per jaar Arts in Spe, het blad voor geneeskundestudenten, uit Het Medisch Contact heeft haar wortels in het verzet van artsen tegen de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog De artsen Brutel de la <PERSOON> richtten in het stationsgebouw <PERSOON> op <DATUM> de eerste Nederlandse artsenverzetsorganisatie als "Het M C " op Artsen verenigden zich in het 'Medisch Contact' en communiceerden met behulp van 'estafetteberichten', berichten die steeds werden overgeschreven of mondeling werden overgedragen en vervolgens vernietigd Een bekend bericht was de oproep in maart ### tot het afplakken van de tekst 'Arts' op het bordje bij de voordeur, om te zo protesteren tegen het plan van de Duitsers hen in het kader van de Gelijkschakeling te verplichten zich aan te melden voor de 'Artsenkamer' Deze berichten waren een voorloper van het blad Medisch Contact Na de bezetting kwam op <DATUM> het eerste "Mededelingenblad van het <INSTELLING> van het Medisch Contact" uit De laatste uitgave was op <DATUM> Het blad publiceert nieuws, interviews en optieartikelen op het gebied van de medische praktijk, onderzoek en onderwijs Daarnaast wordt een klein gedeelte van het blad ("Federatienieuws") gebruikt als federatieorgaan, waarin nieuws over de KNMG en haar aangesloten beroepsverenigingen wordt gepubliceerd Imazalil Imazalil (ISO-naam) of enilconazool is een fungicide, ontwikkeld door het Belgisch bedrijf <PERSOON> introduceerde de stof in ### Ze wordt nu ook door andere producenten op de markt gebracht, daar de periode van octrooibescherming voorbij is Imazalil is een imidazoolderivaat Het is een zwakke organische base en wordt ook als zout verkocht, zoals imazalil-nitraat (CAS ###-#<DATUM> of imazalil-sulfaat (CAS ###-#<DATUM> Imazalil wordt in de landbouw gebruikt om pootaardappelen of zaaigoed van granen te beschermen tegen schimmels Ook wordt het tegen onder andere echte meeldauw gespoten bij teelt onder glas van onder meer tomaten, meloenen, komkommers, augurk of sierplanten Imazalil wordt ook gebruikt om aardappelen, citrusvruchten en andere vruchten na de oogst tegen schimmels te beschermen Van vruchten die met imazalil zijn behandeld, mogen de schillen niet gegeten worden Op basis van <INSTELLING> modellen zou een volwassene veilig de schillen van #,# met Imazalil behandelde sinaasappels kunnen eten en #,# liter sinaasappelsap kunnen drinken (https //(WEBLINK)) Een minder gevaarlijk alternatief voor imazalil zou bijvoorbeeld hinokitiol kunnen zijn Imazalil zou ook geschikt zijn als schimmelwerend middel in kaas, als alternatief voor natamycine In de diergeneeskunde is de stof bekend als enilconazool, en wordt ze gebruikt voor de behandeling van huidschimmels bij honden, paarden en runderen (merknaam.
581
www
optieartikelen op het gebied van de medische praktijk, onderzoek en onderwijs Daarnaast wordt een klein gedeelte van het blad ("Federatienieuws") gebruikt als federatieorgaan, waarin nieuws over de KNMG en haar aangesloten beroepsverenigingen wordt gepubliceerd Imazalil Imazalil (ISO-naam) of enilconazool is een fungicide, ontwikkeld door het Belgisch bedrijf <PERSOON> introduceerde de stof in ### Ze wordt nu ook door andere producenten op de markt gebracht, daar de periode van octrooibescherming voorbij is Imazalil is een imidazoolderivaat Het is een zwakke organische base en wordt ook als zout verkocht, zoals imazalil-nitraat (CAS ###-#<DATUM> of imazalil-sulfaat (CAS ###-#<DATUM> Imazalil wordt in de landbouw gebruikt om pootaardappelen of zaaigoed van granen te beschermen tegen schimmels Ook wordt het tegen onder andere echte meeldauw gespoten bij teelt onder glas van onder meer tomaten, meloenen, komkommers, augurk of sierplanten Imazalil wordt ook gebruikt om aardappelen, citrusvruchten en andere vruchten na de oogst tegen schimmels te beschermen Van vruchten die met imazalil zijn behandeld, mogen de schillen niet gegeten worden Op basis van <INSTELLING> modellen zou een volwassene veilig de schillen van #,# met Imazalil behandelde sinaasappels kunnen eten en #,# liter sinaasappelsap kunnen drinken (https //(WEBLINK)) Een minder gevaarlijk alternatief voor imazalil zou bijvoorbeeld hinokitiol kunnen zijn Imazalil zou ook geschikt zijn als schimmelwerend middel in kaas, als alternatief voor natamycine In de diergeneeskunde is de stof bekend als enilconazool, en wordt ze gebruikt voor de behandeling van huidschimmels bij honden, paarden en runderen (merknaam In de Europese Unie is imazalil toegelaten voor gebruik in de landbouw De periode van toelating, aanvankelijk tot <DATUM> is verlengd tot <DATUM> De Europese Unie heeft ook maximale restgehalten (MRL) vastgesteld voor imazalil in allerlei producten; bijvoorbeeld voor citrusvruchten is dat # mg/kg en voor aardappelen # mg/kg Imazalil wordt beschouwd als mogelijk kankerverwekkend en is irriterend voor de ogen en corrosief voor de huid Op lange termijn kan het nadelige effecten hebben op de lever De stof is zeer toxisch voor waterorganismen De aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) van imazalil is vastgesteld op #,### mg/kg lichaamsgewicht Syndroom van Hallervorden-Spatz Het syndroom van Hallervorden-Spatz is een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte Het is een neurologische aandoening Het syndroom dankt zijn naam aan de Duitse neuropathologen <PERSOON> en <PERSOON> Bij een patiënt met het syndroom Hallervorden-Spatz gaan zowel de lichamelijke als de verstandelijke functies langzaam achteruit Wanneer de eerste symptomen van het syndroom zich openbaren, sterft de patiënt doorgaans binnen tien jaar Openbaring is op verschillende leeftijden mogelijk, maar vindt meestal plaats op jeugdige leeftijd Het begint met een degeneratie van zenuwknopen, gliawoekeringen in hersenstructuren rondom de thalamus en in de substantia nigra in de middenhersenen Daarbij zet zich pigment af in de getroffen gedeeltes van het centrale zenuwstelsel Een patiënt krijgt last van onwillekeurige bewegingen en loopstoornissen Daarop volgt een algemene voortschrijdende hypertonie, waarbij spreken en slikken met aanvallen erg moeilijk wordt.
566
www
In de Europese Unie is imazalil toegelaten voor gebruik in de landbouw De periode van toelating, aanvankelijk tot <DATUM> is verlengd tot <DATUM> De Europese Unie heeft ook maximale restgehalten (MRL) vastgesteld voor imazalil in allerlei producten; bijvoorbeeld voor citrusvruchten is dat # mg/kg en voor aardappelen # mg/kg Imazalil wordt beschouwd als mogelijk kankerverwekkend en is irriterend voor de ogen en corrosief voor de huid Op lange termijn kan het nadelige effecten hebben op de lever De stof is zeer toxisch voor waterorganismen De aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) van imazalil is vastgesteld op #,### mg/kg lichaamsgewicht Syndroom van Hallervorden-Spatz Het syndroom van Hallervorden-Spatz is een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte Het is een neurologische aandoening Het syndroom dankt zijn naam aan de Duitse neuropathologen <PERSOON> en <PERSOON> Bij een patiënt met het syndroom Hallervorden-Spatz gaan zowel de lichamelijke als de verstandelijke functies langzaam achteruit Wanneer de eerste symptomen van het syndroom zich openbaren, sterft de patiënt doorgaans binnen tien jaar Openbaring is op verschillende leeftijden mogelijk, maar vindt meestal plaats op jeugdige leeftijd Het begint met een degeneratie van zenuwknopen, gliawoekeringen in hersenstructuren rondom de thalamus en in de substantia nigra in de middenhersenen Daarbij zet zich pigment af in de getroffen gedeeltes van het centrale zenuwstelsel Een patiënt krijgt last van onwillekeurige bewegingen en loopstoornissen Daarop volgt een algemene voortschrijdende hypertonie, waarbij spreken en slikken met aanvallen erg moeilijk wordt Ziekte van Tay-Sachs De ziekte van Tay-Sachs is een zeldzame erfelijk aangeboren stofwisselingsziekte Ze valt onder de lysosomale stapelingsziekten De ziekte van Tay-Sachs is autosomaal recessief overerfbaar en wordt veroorzaakt door een fout in chromosoom ## De ziekte is een van de drie varianten van de ziekte 'GM#-gangliosidose' De andere twee varianten zijn de ziekte van Sandhoff en GM#-activatordeficiëntie Bij een persoon die lijdt aan de ziekte van Tay-Sachs stapelen (afval)stoffen zich op in de lysosomen, doordat de afbraak en het hergebruik ervan wordt verhinderd door een gemis aan het benodigde enzym ("hexosaminidase A") Dit is giftig voor de cel Het bemoeilijkt daardoor de functie van het lysosoom en vervolgens de hele cel Dit uit zich in beschadigingen in weefsels en organen Gangliosiden (een lipide) stapelen zich op in de hersenen Een kind met de ziekte van Tay-Sachs begint een vertraagde verstandelijke en motorische ontwikkeling, een te lage spierspanning en blindheid te vertonen wanneer het tussen de drie en vijf maanden oud is Het raakt dement en verlamd De ziekte van Tay-Sachs leidt uiteindelijk tot een vegeterende toestand en sterven, doorgaans voor het ##e levensjaar Voor de ziekte van Tay-Sachs bestaat geen genezing Prenataal onderzoek is mogelijk door middel van vruchtwateronderzoek De aandoening komt met name voor bij Asjkenazische joden (# ### tegenover <DATUM> ### in het algemeen).
525
www
Tay-Sachs De ziekte van Tay-Sachs is een zeldzame erfelijk aangeboren stofwisselingsziekte Ze valt onder de lysosomale stapelingsziekten De ziekte van Tay-Sachs is autosomaal recessief overerfbaar en wordt veroorzaakt door een fout in chromosoom ## De ziekte is een van de drie varianten van de ziekte 'GM#-gangliosidose' De andere twee varianten zijn de ziekte van Sandhoff en GM#-activatordeficiëntie Bij een persoon die lijdt aan de ziekte van Tay-Sachs stapelen (afval)stoffen zich op in de lysosomen, doordat de afbraak en het hergebruik ervan wordt verhinderd door een gemis aan het benodigde enzym ("hexosaminidase A") Dit is giftig voor de cel Het bemoeilijkt daardoor de functie van het lysosoom en vervolgens de hele cel Dit uit zich in beschadigingen in weefsels en organen Gangliosiden (een lipide) stapelen zich op in de hersenen Een kind met de ziekte van Tay-Sachs begint een vertraagde verstandelijke en motorische ontwikkeling, een te lage spierspanning en blindheid te vertonen wanneer het tussen de drie en vijf maanden oud is Het raakt dement en verlamd De ziekte van Tay-Sachs leidt uiteindelijk tot een vegeterende toestand en sterven, doorgaans voor het ##e levensjaar Voor de ziekte van Tay-Sachs bestaat geen genezing Prenataal onderzoek is mogelijk door middel van vruchtwateronderzoek De aandoening komt met name voor bij Asjkenazische joden (# ### tegenover <DATUM> ### in het algemeen) Syndroom van <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> is een zeldzame erfelijke aandoening als gevolg van een deletie in chromosoom ## Een klein gedeelte van de lange arm ontbreekt ("##q") <PERSOON> is autosomaal dominant Er zijn wereldwijd ongeveer ### mensen met dit syndroom bekend Het syndroom van <PERSOON> dankt zijn naam aan de Deense arts <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> is niet te genezen Symptomen als reflux, trage groei, hartaandoeningen en oorontstekingen zijn soms te verhelpen met een operatieve ingreep, behandeling met medicatie of groeihormonen Hamartoom Een hamartoom is een focale aangeboren afwijking die lijkt op een tumor in het weefsel waar hij zich bevindt Het is echter geen vorm van kanker In tegenstelling tot een gewone tumor groeit een hamartoom met dezelfde snelheid als het omliggende weefsel, en bestaat hij uit weefsel dat normaal is voor het lichaamsdeel waar hij zich bevindt De hamartoom groeit alleen op een ongecontroleerde manier en vormt zo een tumorachtige massa Tevens zaait een hamartoom maar zelden uit naar omliggend weefsel Een hamartoom kan op verschillende plaatsen in het lichaam optreden Meestal blijven ze onopgemerkt, maar soms worden ze per toeval ontdekt bij medisch onderzoek, zoals op een röntgenfoto De oorzaak van het ontstaan van een hamartoom is niet bekend Hamartomen kunnen echter wel voor problemen zorgen vanwege hun locatie Als ze zich op de huid bevinden, en dan met name in het gezicht of in de nek, kunnen ze voor een (grote) verminking zorgen.
532
www
deletie in chromosoom ## Een klein gedeelte van de lange arm ontbreekt ("##q") <PERSOON> is autosomaal dominant Er zijn wereldwijd ongeveer ### mensen met dit syndroom bekend Het syndroom van <PERSOON> dankt zijn naam aan de Deense arts <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> is niet te genezen Symptomen als reflux, trage groei, hartaandoeningen en oorontstekingen zijn soms te verhelpen met een operatieve ingreep, behandeling met medicatie of groeihormonen Hamartoom Een hamartoom is een focale aangeboren afwijking die lijkt op een tumor in het weefsel waar hij zich bevindt Het is echter geen vorm van kanker In tegenstelling tot een gewone tumor groeit een hamartoom met dezelfde snelheid als het omliggende weefsel, en bestaat hij uit weefsel dat normaal is voor het lichaamsdeel waar hij zich bevindt De hamartoom groeit alleen op een ongecontroleerde manier en vormt zo een tumorachtige massa Tevens zaait een hamartoom maar zelden uit naar omliggend weefsel Een hamartoom kan op verschillende plaatsen in het lichaam optreden Meestal blijven ze onopgemerkt, maar soms worden ze per toeval ontdekt bij medisch onderzoek, zoals op een röntgenfoto De oorzaak van het ontstaan van een hamartoom is niet bekend Hamartomen kunnen echter wel voor problemen zorgen vanwege hun locatie Als ze zich op de huid bevinden, en dan met name in het gezicht of in de nek, kunnen ze voor een (grote) verminking zorgen Indien een hamartoom zich in een orgaan bevindt zoals de nieren, milt of hypothalamus, kunnen er gezondheidsrisico’s optreden Ammoniumfluoride Ammoniumfluoride is het zout van ammoniak (NH) en waterstoffluoride (HF) De stof komt voor als kleurloze kristallen die goed oplosbaar zijn in water Het is een giftige stof die ontleedt bij verhitten Ammoniumfluoride is een corrosieve stof en wordt daarom, zoals andere fluoriden, als etsstof gebruikt voor etsen van glas en glazuur, en in de elektronische industrie voor het etsen van siliciumwafels, waaruit chips worden vervaardigd Sommige agressieve reinigingsproducten, waaronder ontkalkers, gevelreinigers en dergelijke, bevatten een weinig ammoniumfluoride (die zijn dan wel niet geschikt voor het reinigen van glas, tegels en marmer) Ammoniumfluoride tast glas en sommige metalen aan, en wordt daarom bewaard in ijzeren of kunststoffen recipiënten Het is een giftige stof, die irriterend is voor de huid, de ogen en de ademhalingsweg Inslikken van ammoniumfluoride veroorzaakt onder meer misselijkheid, braakneigingen, buikpijn en kan dodelijk zijn Langdurige of herhaaldelijke blootstelling heeft effecten op de tanden en de beenderen, onder meer algemene osteosclerose (verharding van beenweefsel), verkalking in ligamenten en pezen, en synostose (abnormale verbinding van twee botten door botweefsel) Onze<PERSOON> is een katholiek ziekenhuis in de Belgische stad Kortrijk Het bevindt zich in de <LOCATIE>Zowel het middeleeuwse complex als het nieuwe hospitaal bevinden zich in de middeleeuwse wijk Buda Dit hospitaal werd gesticht in ### en is hiermee het oudste ziekenhuis in Kortrijk en een van de oudste ziekenhuizen van België.
536
www
kunnen er gezondheidsrisico’s optreden Ammoniumfluoride Ammoniumfluoride is het zout van ammoniak (NH) en waterstoffluoride (HF) De stof komt voor als kleurloze kristallen die goed oplosbaar zijn in water Het is een giftige stof die ontleedt bij verhitten Ammoniumfluoride is een corrosieve stof en wordt daarom, zoals andere fluoriden, als etsstof gebruikt voor etsen van glas en glazuur, en in de elektronische industrie voor het etsen van siliciumwafels, waaruit chips worden vervaardigd Sommige agressieve reinigingsproducten, waaronder ontkalkers, gevelreinigers en dergelijke, bevatten een weinig ammoniumfluoride (die zijn dan wel niet geschikt voor het reinigen van glas, tegels en marmer) Ammoniumfluoride tast glas en sommige metalen aan, en wordt daarom bewaard in ijzeren of kunststoffen recipiënten Het is een giftige stof, die irriterend is voor de huid, de ogen en de ademhalingsweg Inslikken van ammoniumfluoride veroorzaakt onder meer misselijkheid, braakneigingen, buikpijn en kan dodelijk zijn Langdurige of herhaaldelijke blootstelling heeft effecten op de tanden en de beenderen, onder meer algemene osteosclerose (verharding van beenweefsel), verkalking in ligamenten en pezen, en synostose (abnormale verbinding van twee botten door botweefsel) Onze<PERSOON> is een katholiek ziekenhuis in de Belgische stad Kortrijk Het bevindt zich in de <LOCATIE>Zowel het middeleeuwse complex als het nieuwe hospitaal bevinden zich in de middeleeuwse wijk Buda Dit hospitaal werd gesticht in ### en is hiermee het oudste ziekenhuis in Kortrijk en een van de oudste ziekenhuizen van België Oorspronkelijk was het een passantenhuis De naam hospitaal (Latijn hospitalis) verwijst in eerste instantie naar gastvrijheid, niet naar ziekte Het hospitaal lag aanvankelijk net buiten de stadspoorten, aan de weg naar <PERSOON> en naar Menen Na het sluiten van de stadspoorten konden 'gasten' er overnachten Later verzorgde men er ook arme zieken In de ziekenzalen was het niet de medische zorg die centraal stond Het ging meer om zielszorg en gastvrijheid tegenover vreemdelingen en pelgrims Vanaf ### werd Buda opgenomen in de stad dankzij de nieuwe stadsomwallingen, waardoor ook het hospitaal beschermd werd tegen mogelijke invallen van buitenaf Aanvankelijk telde de religieuze gemeenschap in het hospitaal zowel mannen als vrouwen Lekenbroeders onder leiding van een prior en lekenzusters onder leiding van een priorin verzorgden de gasten en de zieken Vanaf ### verdween de mannelijke pijler en runden alleen de zusters het hospitaal Ze leefden volgens de regel van Sint-<PERSOON> Deze was verenigbaar met de taak van verpleging De religieuzen waren niet gebonden aan een rigide kloosterregel en de getijden getijden duurden er relatief kort Passanten die hulp nodig hadden en zieken die huilden van de pijn konden immers niet wachten tot de gebeden van de <PERSOON> of de vespers voorbij waren Naar middeleeuwse normen was de verzorging goed de zieken kregen een degelijk maal met vlees, vis en seizoenvruchten Voor de armen waren onderdak, verpleging en geneeskundige zorg in het hospitaal gratis De stad betaalde de dokters en de chirurgijns, ook voor thuisverzorging van arme zieken.
535
www
hospitalis) verwijst in eerste instantie naar gastvrijheid, niet naar ziekte Het hospitaal lag aanvankelijk net buiten de stadspoorten, aan de weg naar <PERSOON> en naar Menen Na het sluiten van de stadspoorten konden 'gasten' er overnachten Later verzorgde men er ook arme zieken In de ziekenzalen was het niet de medische zorg die centraal stond Het ging meer om zielszorg en gastvrijheid tegenover vreemdelingen en pelgrims Vanaf ### werd Buda opgenomen in de stad dankzij de nieuwe stadsomwallingen, waardoor ook het hospitaal beschermd werd tegen mogelijke invallen van buitenaf Aanvankelijk telde de religieuze gemeenschap in het hospitaal zowel mannen als vrouwen Lekenbroeders onder leiding van een prior en lekenzusters onder leiding van een priorin verzorgden de gasten en de zieken Vanaf ### verdween de mannelijke pijler en runden alleen de zusters het hospitaal Ze leefden volgens de regel van Sint-<PERSOON> Deze was verenigbaar met de taak van verpleging De religieuzen waren niet gebonden aan een rigide kloosterregel en de getijden getijden duurden er relatief kort Passanten die hulp nodig hadden en zieken die huilden van de pijn konden immers niet wachten tot de gebeden van de <PERSOON> of de vespers voorbij waren Naar middeleeuwse normen was de verzorging goed de zieken kregen een degelijk maal met vlees, vis en seizoenvruchten Voor de armen waren onderdak, verpleging en geneeskundige zorg in het hospitaal gratis De stad betaalde de dokters en de chirurgijns, ook voor thuisverzorging van arme zieken Wie geen lijkkist kon betalen, werd in stro gewikkeld en in een diepe kuil begraven De priorin beschikte ook over de opbrengsten van een hoenderhof, een bakkerij, een brouwerij en een <INSTELLING> Er was ook een kleine apotheek of 'potterye' waar men de kruiden en oliën mengde en bewaarde Op de uithoek van het Buda-eiland aan de Reepkaai lag het hoenderhof met boerderij van het hospitaal Dit gebouw werd later aangepast tot wasserij Op die plaats werd in de jaren ### een nieuwe moderne vleugel opgetrokken In ### fuseerde het Onze-<PERSOON> met drie andere Kortrijkse ziekenhuizen de <PERSOON> en het Sint-Maartenziekenhuis Bij de fusie werden alle specialisaties gecentraliseerd in een campus Sindsdien heet het hospitaal officieel "campus Reepkaai" van het AZ Groeninge Het oude deel van het hospitaal bestaat uit het klooster en de Barokke kerk In het salon van het klooster is nog een gotische haard uit de ##e eeuw, en een zoldering met Rococo stucwerk Strekproef De strekproef is een handeling die dient ter determinatie van bepaalde kikkers De strekproef is betrouwbaarder bij volwassen dieren dan bij halfwas of juveniele exemplaren Bij de strekproef wordt de achterpoot langs het lichaam gehouden, zodat de verhouding tussen het lichaam en de achterpoot goed zichtbaar wordt Met name de positie van het hielgewricht ten opzichte van de kop is een belangrijk uitgangspunt.
509
www
Wie geen lijkkist kon betalen, werd in stro gewikkeld en in een diepe kuil begraven De priorin beschikte ook over de opbrengsten van een hoenderhof, een bakkerij, een brouwerij en een <INSTELLING> Er was ook een kleine apotheek of 'potterye' waar men de kruiden en oliën mengde en bewaarde Op de uithoek van het Buda-eiland aan de Reepkaai lag het hoenderhof met boerderij van het hospitaal Dit gebouw werd later aangepast tot wasserij Op die plaats werd in de jaren ### een nieuwe moderne vleugel opgetrokken In ### fuseerde het Onze-<PERSOON> met drie andere Kortrijkse ziekenhuizen de <PERSOON> en het Sint-Maartenziekenhuis Bij de fusie werden alle specialisaties gecentraliseerd in een campus Sindsdien heet het hospitaal officieel "campus Reepkaai" van het AZ Groeninge Het oude deel van het hospitaal bestaat uit het klooster en de Barokke kerk In het salon van het klooster is nog een gotische haard uit de ##e eeuw, en een zoldering met Rococo stucwerk Strekproef De strekproef is een handeling die dient ter determinatie van bepaalde kikkers De strekproef is betrouwbaarder bij volwassen dieren dan bij halfwas of juveniele exemplaren Bij de strekproef wordt de achterpoot langs het lichaam gehouden, zodat de verhouding tussen het lichaam en de achterpoot goed zichtbaar wordt Met name de positie van het hielgewricht ten opzichte van de kop is een belangrijk uitgangspunt Indien de strekproef juist wordt uitgevoerd, zal het het dier niet beschadigen Dorsolaterale lijst De dorsolaterale lijst is een klierlijst die voorkomt bij veel soorten kikkers en sommige salamanders De dorsolaterale lijst komt altijd gepaard voor aan weerszijden van de bovenzijde van de rug Het zijn langwerpige opstaande randen waarvan de vorm, eventuele onderbrekingen en lengte vaak soortspecifiek zijn Hoornvliestransplantatie Een hoornvliestransplantatie is een vorm van keratoplastiek dan wel corneaplastiek, een chirurgische ingreep waarbij een beschadigd hoornvlies wordt vervangen door dat van een donor Een hoornvliestransplantie is relatief ongecompliceerd, doordat er geen bloedvaten bij betrokken zijn en afstoting daarmee een betrekkelijk kleine rol speelt De meestvoorkomende reden voor een hoornvliestransplantatie is een troebeling van het hoornvlies waarbij het gezichtsvermogen sterk belemmerd wordt en kan ontstaan als gevolg van Hoornvliestransplanties worden onderscheiden in Bij een hoornvliestransplantatie wordt een rond schijfje vertroebeld hoornvlies uit het oog gehaald en vervangen door een donorhoornvlies dat met hechtingen wordt vastgezet De uiteindelijke vorm van het resultaathoornvlies is pas na geruime tijd duidelijk zodat een definitieve bril pas na ongeveer een jaar kan worden aangemeten In ### werd in het <PERSOON> ziekenhuis te Kaapstad een hoornvlies van een baviaan op een mens getransplanteerd Een maand later werd bekendgemaakt dat de patiënt met dat oog de krant kon lezen Ziekte van Oudtshoorn De huidziekte van Oudtshoorn of erythrokeratolysis hiemalis is een zeldzame erfelijke aandoening die in de winter huidschilfering aan handpalmen en voetzolen en erythemen veroorzaakt De aanleiding hiervoor is een genafwijking op chromosoom # van het menselijk genoom.
513
www
niet beschadigen Dorsolaterale lijst De dorsolaterale lijst is een klierlijst die voorkomt bij veel soorten kikkers en sommige salamanders De dorsolaterale lijst komt altijd gepaard voor aan weerszijden van de bovenzijde van de rug Het zijn langwerpige opstaande randen waarvan de vorm, eventuele onderbrekingen en lengte vaak soortspecifiek zijn Hoornvliestransplantatie Een hoornvliestransplantatie is een vorm van keratoplastiek dan wel corneaplastiek, een chirurgische ingreep waarbij een beschadigd hoornvlies wordt vervangen door dat van een donor Een hoornvliestransplantie is relatief ongecompliceerd, doordat er geen bloedvaten bij betrokken zijn en afstoting daarmee een betrekkelijk kleine rol speelt De meestvoorkomende reden voor een hoornvliestransplantatie is een troebeling van het hoornvlies waarbij het gezichtsvermogen sterk belemmerd wordt en kan ontstaan als gevolg van Hoornvliestransplanties worden onderscheiden in Bij een hoornvliestransplantatie wordt een rond schijfje vertroebeld hoornvlies uit het oog gehaald en vervangen door een donorhoornvlies dat met hechtingen wordt vastgezet De uiteindelijke vorm van het resultaathoornvlies is pas na geruime tijd duidelijk zodat een definitieve bril pas na ongeveer een jaar kan worden aangemeten In ### werd in het <PERSOON> ziekenhuis te Kaapstad een hoornvlies van een baviaan op een mens getransplanteerd Een maand later werd bekendgemaakt dat de patiënt met dat oog de krant kon lezen Ziekte van Oudtshoorn De huidziekte van Oudtshoorn of erythrokeratolysis hiemalis is een zeldzame erfelijke aandoening die in de winter huidschilfering aan handpalmen en voetzolen en erythemen veroorzaakt De aanleiding hiervoor is een genafwijking op chromosoom # van het menselijk genoom Er was ooit één blanke, onbekende, 'oprichter' Een vermoeden van een Duitse oorsprong bleek ongegrond, daar Duitsers een andere mutatie blijken te bezitten <PERSOON> Het syndroom <PERSOON>-Hirschhorn (WHS) of chromosoom-#Pmin-syndroom is een zeldzame erfelijke ontwikkelingsstoornis waarbij een stukje van de korte arm van chromosoom # ontbreekt ("#p## deletie") Dit kan zich, per patiënt verschillend, uiten in voedingsproblemen, een laag gewicht bij de geboorte, een groeiachterstand, spierslapte, schisis, aandoeningen aan het hart, epilepsie, een tekort aan afweerstoffen en achterlopen in de motorische en verstandelijke ontwikkeling Mogelijk ook Het syndroom <PERSOON>-Hirschhorn komt voor bij # op de ## ### pasgeboren kinderen en is ongeneeslijk Het komt twee keer zo vaak voor bij meisjes als bij jongens Operaties aan de schisis en hartaandoeningen, fysiotherapie, een diëtist en medicijnen kunnen ingezet worden ter symptoombestrijding De levensverwachting van kinderen met het syndroom <PERSOON>-Hirschhorn is onbekend Er zijn gevallen bekend van levende patiënten van in de dertig Het syndroom <PERSOON>-Hirschhorn is vernoemd naar de Duitser "U <PERSOON>" en de <PERSOON>", die de #p-chromosoomafwijking onafhankelijk van elkaar ontdekten Nierhypoplasie Nierhypoplasie is een aangeboren afwijking waarbij één of beide nieren niet goed ontwikkeld zijn In het laatste geval leidt dit tot nierinsufficiëntie Wanneer nierhypoplasie zich beperkt tot één nier, heeft dit geen consequenties voor de nierfunctie De andere nier heeft voldoende reservecapaciteit om in dat geval de functie over te nemen Een eenzijdige nierhypoplasie is meestal het geval.
554
www
Er was ooit één blanke, onbekende, 'oprichter' Een vermoeden van een Duitse oorsprong bleek ongegrond, daar Duitsers een andere mutatie blijken te bezitten <PERSOON> Het syndroom <PERSOON>-Hirschhorn (WHS) of chromosoom-#Pmin-syndroom is een zeldzame erfelijke ontwikkelingsstoornis waarbij een stukje van de korte arm van chromosoom # ontbreekt ("#p## deletie") Dit kan zich, per patiënt verschillend, uiten in voedingsproblemen, een laag gewicht bij de geboorte, een groeiachterstand, spierslapte, schisis, aandoeningen aan het hart, epilepsie, een tekort aan afweerstoffen en achterlopen in de motorische en verstandelijke ontwikkeling Mogelijk ook Het syndroom <PERSOON>-Hirschhorn komt voor bij # op de ## ### pasgeboren kinderen en is ongeneeslijk Het komt twee keer zo vaak voor bij meisjes als bij jongens Operaties aan de schisis en hartaandoeningen, fysiotherapie, een diëtist en medicijnen kunnen ingezet worden ter symptoombestrijding De levensverwachting van kinderen met het syndroom <PERSOON>-Hirschhorn is onbekend Er zijn gevallen bekend van levende patiënten van in de dertig Het syndroom <PERSOON>-Hirschhorn is vernoemd naar de Duitser "U <PERSOON>" en de <PERSOON>", die de #p-chromosoomafwijking onafhankelijk van elkaar ontdekten Nierhypoplasie Nierhypoplasie is een aangeboren afwijking waarbij één of beide nieren niet goed ontwikkeld zijn In het laatste geval leidt dit tot nierinsufficiëntie Wanneer nierhypoplasie zich beperkt tot één nier, heeft dit geen consequenties voor de nierfunctie De andere nier heeft voldoende reservecapaciteit om in dat geval de functie over te nemen Een eenzijdige nierhypoplasie is meestal het geval Bij zowel hypo- als dysplasie zijn de nieren te klein Syndroom van <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> ofwel pottersequentie is een zeldzame aangeboren aandoening waarbij een ongeboren kind geen of zwaar misvormde nieren heeft Hierdoor maakt de ongeboren vrucht geen vruchtwater aan, waardoor er geen voeding is voor de longen en die zich niet kunnen ontwikkelen Een kind met het syndroom van <PERSOON> overlijdt voor of kort na de geboorte <PERSOON> komt voor bij # op ### vruchten, bij jongetjes wat vaker dan bij meisjes Erfelijke factoren kunnen een rol spelen in de ontwikkeling van het syndroom, maar dit is niet noodzakelijk Het syndroom van <PERSOON> is niet te behandelen De aandoening is prenataal zichtbaar Kinderen met het syndroom van potter vertonen onder meer vormafwijkingen aan de oorschelp van laag ingeplante oren en hypertelorisme In september ### werd bekend dat bij een Amerikaans congreslid een experimentele behandeling is toegepast, waarbij een zoutoplossing in de buik van de moeder werd geïnjecteerd Drie weken na de geboorte maakte de baby het naar omstandigheden goed, ondanks een extreme vroeggeboorte Na een jaar zal er een niertransplantatie moeten plaatsvinden Het syndroom van <PERSOON> is vernoemd naar de Amerikaanse patholoog <PERSOON> (###-###) Aapfactor De aapfactor of aapindex is jargon voor de verhouding tussen de spanwijdte van de armen ten opzichte van de lichaamslengte Voor verschillende sporten als wedstrijdroeien, discuswerpen, zwemmen en sportklimmen wordt een positieve aapfactor als een goede eigenschap gezien.
577
www
Bij zowel hypo- als dysplasie zijn de nieren te klein Syndroom van <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> ofwel pottersequentie is een zeldzame aangeboren aandoening waarbij een ongeboren kind geen of zwaar misvormde nieren heeft Hierdoor maakt de ongeboren vrucht geen vruchtwater aan, waardoor er geen voeding is voor de longen en die zich niet kunnen ontwikkelen Een kind met het syndroom van <PERSOON> overlijdt voor of kort na de geboorte <PERSOON> komt voor bij # op ### vruchten, bij jongetjes wat vaker dan bij meisjes Erfelijke factoren kunnen een rol spelen in de ontwikkeling van het syndroom, maar dit is niet noodzakelijk Het syndroom van <PERSOON> is niet te behandelen De aandoening is prenataal zichtbaar Kinderen met het syndroom van potter vertonen onder meer vormafwijkingen aan de oorschelp van laag ingeplante oren en hypertelorisme In september ### werd bekend dat bij een Amerikaans congreslid een experimentele behandeling is toegepast, waarbij een zoutoplossing in de buik van de moeder werd geïnjecteerd Drie weken na de geboorte maakte de baby het naar omstandigheden goed, ondanks een extreme vroeggeboorte Na een jaar zal er een niertransplantatie moeten plaatsvinden Het syndroom van <PERSOON> is vernoemd naar de Amerikaanse patholoog <PERSOON> (###-###) Aapfactor De aapfactor of aapindex is jargon voor de verhouding tussen de spanwijdte van de armen ten opzichte van de lichaamslengte Voor verschillende sporten als wedstrijdroeien, discuswerpen, zwemmen en sportklimmen wordt een positieve aapfactor als een goede eigenschap gezien Chr aantoonde Het viel Vitruvius op dat een volwassene een armwijdte heeft die gelijk is aan diens lengte zoals getoond in<PERSOON>'s tekening de "Vitruviusman", waarin een man met uitgestrekte armen in een vierkant staat Er wordt aangenomen dat een positieve aapfactor bij bergbeklimmers, waarvan de spanwijdte groter is dan de lengte (een quotiënt groter dan #), voor een gunstige concurrentie zorgt; sommige klimmers hebben aangetoond dat de verhouding door oefenen verbeterd kan worden Bij het bergbeklimmen hebben verschillende studies geleid tot het effect van fysiologische factoren, zoals antropometrie en flexibiliteit Bij een aantal hiervan was de aapfactor een van de variabele waardes, maar de resultaten zijn door elkaar gehaald Ondanks een algemene tendens uit voorgaande onderzoeken in een keur van atleten in de sport die deze kenmerken delen, bleek uit één onderzoek dat ontrainbare lichamelijke factoren, inclusief de aapfactor, niet noodzakelijk het klimvermogen voorspellen; ze tonen het belang aan van de grijpkracht en het percentage van het vetweefsel Dit werd ondersteund door een later onderzoek, waarin ook werd gevonden dat de aapfactor statistisch niet relevant was De lage wisselingen in de verhoudingen onder de klimmers bleken allemaal een hogere aapfactor te hebben dan de groep die onderzocht werd, aldus de schrijvers van dit tweede onderzoek Hiermee lieten zij de mogelijkheid open dat de aapfactor misschien meer van belang is wanneer er een hogere graad is tussen de andere eigenschappen die nog in onderzoek zijn.
534
www
aantoonde Het viel Vitruvius op dat een volwassene een armwijdte heeft die gelijk is aan diens lengte zoals getoond in<PERSOON>'s tekening de "Vitruviusman", waarin een man met uitgestrekte armen in een vierkant staat Er wordt aangenomen dat een positieve aapfactor bij bergbeklimmers, waarvan de spanwijdte groter is dan de lengte (een quotiënt groter dan #), voor een gunstige concurrentie zorgt; sommige klimmers hebben aangetoond dat de verhouding door oefenen verbeterd kan worden Bij het bergbeklimmen hebben verschillende studies geleid tot het effect van fysiologische factoren, zoals antropometrie en flexibiliteit Bij een aantal hiervan was de aapfactor een van de variabele waardes, maar de resultaten zijn door elkaar gehaald Ondanks een algemene tendens uit voorgaande onderzoeken in een keur van atleten in de sport die deze kenmerken delen, bleek uit één onderzoek dat ontrainbare lichamelijke factoren, inclusief de aapfactor, niet noodzakelijk het klimvermogen voorspellen; ze tonen het belang aan van de grijpkracht en het percentage van het vetweefsel Dit werd ondersteund door een later onderzoek, waarin ook werd gevonden dat de aapfactor statistisch niet relevant was De lage wisselingen in de verhoudingen onder de klimmers bleken allemaal een hogere aapfactor te hebben dan de groep die onderzocht werd, aldus de schrijvers van dit tweede onderzoek Hiermee lieten zij de mogelijkheid open dat de aapfactor misschien meer van belang is wanneer er een hogere graad is tussen de andere eigenschappen die nog in onderzoek zijn De uitslag van een onderzoek uit ### onder bergbeklimmende tieners (m/v) toonde de verschillen aan tussen de geslachten en kon worden verklaard door een aantal factoren; een daarvan was de lage aapfactor bij de meisjes In een later onderzoek werd op dezelfde manier aangetoond dat de aapfactor statistisch gezien belangrijk was en dat het vastbesloten een van de vele variabelen was dat de hoogste diagnostische waarde in de voorspelling van het klimmen zou bepalen Het is waargenomen dat zwemmers langere armen hebben in verhouding tot hun lichaamslengte, kennelijk leveren langere armen een sterkere voortstuwing op Daardoor heeft de zwemmer minder moeite om het kortere torso door het water te bewegen Een opvallend voorbeeld hiervan is zwemmer <PERSOON> Met een lichaamslengte van #,## m en een armwijdte van #,## m bezit hij een aapfactor van #,## Ook in andere sporten zijn succesvolle atleten met een positieve aapfactor actief Lagere aapfactoren kunnen ook voordeel opleveren Bijvoorbeeld in de krachtsport waarbij de korte armen de gewichten niet zo hoog op hoeven te tillen in tegenstelling tot iemand die langere armen heeft en een grotere inhoud, met als resultaat dat iemand met een kleinere inhoud minder hoeft te heffen en de belasting ervan dus makkelijker vindt Syndroom van Imerslund-Gräsbeck Het syndroom van Imerslund-Gräsbeck is een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte De aandoening is autosomaal recessief Bij deze ziekte vindt een stoornis plaats van de vitamine B##-receptoren Daardoor ontstaan problemen bij het vormen van rode bloedcellen.
527
www
tieners (m/v) toonde de verschillen aan tussen de geslachten en kon worden verklaard door een aantal factoren; een daarvan was de lage aapfactor bij de meisjes In een later onderzoek werd op dezelfde manier aangetoond dat de aapfactor statistisch gezien belangrijk was en dat het vastbesloten een van de vele variabelen was dat de hoogste diagnostische waarde in de voorspelling van het klimmen zou bepalen Het is waargenomen dat zwemmers langere armen hebben in verhouding tot hun lichaamslengte, kennelijk leveren langere armen een sterkere voortstuwing op Daardoor heeft de zwemmer minder moeite om het kortere torso door het water te bewegen Een opvallend voorbeeld hiervan is zwemmer <PERSOON> Met een lichaamslengte van #,## m en een armwijdte van #,## m bezit hij een aapfactor van #,## Ook in andere sporten zijn succesvolle atleten met een positieve aapfactor actief Lagere aapfactoren kunnen ook voordeel opleveren Bijvoorbeeld in de krachtsport waarbij de korte armen de gewichten niet zo hoog op hoeven te tillen in tegenstelling tot iemand die langere armen heeft en een grotere inhoud, met als resultaat dat iemand met een kleinere inhoud minder hoeft te heffen en de belasting ervan dus makkelijker vindt Syndroom van Imerslund-Gräsbeck Het syndroom van Imerslund-Gräsbeck is een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte De aandoening is autosomaal recessief Bij deze ziekte vindt een stoornis plaats van de vitamine B##-receptoren Daardoor ontstaan problemen bij het vormen van rode bloedcellen Het syndroom dankt haar naam aan de Noorse kinderarts <PERSOON> en de Finse klinisch biochemicus <PERSOON> is een wetenschappelijk tijdschrift dat in ### werd opgericht door cardioloog <PERSOON>, destijds onder de naam "Heart" (tot ###) Clinical Science geeft papers uit op het gebied van geneeskundig onderzoek in het totale veld van biochemie, fysiologie, immunologie en alles betreffende menselijke ziektes De hoofdredacteur is (anno ###) anatoom <PERSOON> Tot de adviseurs van het blad behoren onder meer de <PERSOON>), <PERSOON>) en <PERSOON>) Melanoma in situ Melanoma in situ is een voorstadium van melanoom, een ernstige vorm van huidkanker Een melanoma in situ ontstaat vanuit een toename van melanocyten (pigmentcellen) in de opperhuid een levervlek (lentigo) Bij een melanoma in situ zij er wel afwijkende cellen, maar deze groeien nog niet het onderliggende weefsel in Als dat wel gebeurt - vaak pas na jaren - is er sprake van "invasieve groei", en wordt het een (lentigo maligna) melanoom genoemd De meeste melanomen ontstaan vanuit melanocyten die al in het onderliggende weefsel aanwezig zijn bijvoorbeeld als moedervlek Het voorstadium hiervan heet dysplastische naevus Melanocyten zijn geen epitheelcellen; een melanoom is dus geen carcinoom, en een melanoma in situ is dus geen voorbeeld van een carcinoma in situ Een melanoma in situ moet worden weggesneden Er is afgesproken hierbij rondom # # cm gezonde huid mee te nemen.
535
www
de Finse klinisch biochemicus <PERSOON> is een wetenschappelijk tijdschrift dat in ### werd opgericht door cardioloog <PERSOON>, destijds onder de naam "Heart" (tot ###) Clinical Science geeft papers uit op het gebied van geneeskundig onderzoek in het totale veld van biochemie, fysiologie, immunologie en alles betreffende menselijke ziektes De hoofdredacteur is (anno ###) anatoom <PERSOON> Tot de adviseurs van het blad behoren onder meer de <PERSOON>), <PERSOON>) en <PERSOON>) Melanoma in situ Melanoma in situ is een voorstadium van melanoom, een ernstige vorm van huidkanker Een melanoma in situ ontstaat vanuit een toename van melanocyten (pigmentcellen) in de opperhuid een levervlek (lentigo) Bij een melanoma in situ zij er wel afwijkende cellen, maar deze groeien nog niet het onderliggende weefsel in Als dat wel gebeurt - vaak pas na jaren - is er sprake van "invasieve groei", en wordt het een (lentigo maligna) melanoom genoemd De meeste melanomen ontstaan vanuit melanocyten die al in het onderliggende weefsel aanwezig zijn bijvoorbeeld als moedervlek Het voorstadium hiervan heet dysplastische naevus Melanocyten zijn geen epitheelcellen; een melanoom is dus geen carcinoom, en een melanoma in situ is dus geen voorbeeld van een carcinoma in situ Een melanoma in situ moet worden weggesneden Er is afgesproken hierbij rondom # # cm gezonde huid mee te nemen Syndroom van West Het syndroom van West is een aandoening van kinderepilepsie Ongeveer # op de ### tot ### kinderen wordt geboren met het syndroom, jongens wat vaker dan meisjes Kinderen met het syndroom van West beginnen doorgaans tussen drie en zeven maanden na de geboorte vrijwel dagelijks aanvallen te krijgen, waarbij ze het hoofd, de benen en de heupen plotseling draaien Hun ontwikkeling stagneert of gaat achteruit en een meerderheid vertoont motorische problemen Op latere leeftijd vertonen enkelen autistische kenmerken West ontwikkelt zich vaak tot het syndroom van <PERSOON> ##% van de kinderen met West heeft op latere leeftijd een matig tot zware verstandelijke handicap en ongeveer een kwart een lichte Bij sommige vormen is resultaat te boeken door middel van behandeling met ACTH of corticosteroïden Het aantal aanvallen is soms terug te brengen met anti-epileptica Het is in een minderheid van de gevallen mogelijk dat de epilepsie op latere leeftijd helemaal verdwijnt De minderheid van de stofwisselingsziekten of chromosoomafwijkingen, die bij het West-syndroom horen, is erfelijk bepaald In een enkel geval is West X-gebonden recessief Andere mogelijkheden voor het ontwikkelen van West zijn een hersenbeschadiging, een infectie van het zenuwstelsel of een hersenbloeding of een hypothalamus-hamartoom Bij ongeveer ##% van de patiënten wordt de oorzaak niet achterhaald Het syndroom dankt zijn naam aan de Britse arts "<PERSOON> West" <PERSOON>), <DATUM> – Londen, <DATUM> was een Schotse arts.
537
www
syndroom van West is een aandoening van kinderepilepsie Ongeveer # op de ### tot ### kinderen wordt geboren met het syndroom, jongens wat vaker dan meisjes Kinderen met het syndroom van West beginnen doorgaans tussen drie en zeven maanden na de geboorte vrijwel dagelijks aanvallen te krijgen, waarbij ze het hoofd, de benen en de heupen plotseling draaien Hun ontwikkeling stagneert of gaat achteruit en een meerderheid vertoont motorische problemen Op latere leeftijd vertonen enkelen autistische kenmerken West ontwikkelt zich vaak tot het syndroom van <PERSOON> ##% van de kinderen met West heeft op latere leeftijd een matig tot zware verstandelijke handicap en ongeveer een kwart een lichte Bij sommige vormen is resultaat te boeken door middel van behandeling met ACTH of corticosteroïden Het aantal aanvallen is soms terug te brengen met anti-epileptica Het is in een minderheid van de gevallen mogelijk dat de epilepsie op latere leeftijd helemaal verdwijnt De minderheid van de stofwisselingsziekten of chromosoomafwijkingen, die bij het West-syndroom horen, is erfelijk bepaald In een enkel geval is West X-gebonden recessief Andere mogelijkheden voor het ontwikkelen van West zijn een hersenbeschadiging, een infectie van het zenuwstelsel of een hersenbloeding of een hypothalamus-hamartoom Bij ongeveer ##% van de patiënten wordt de oorzaak niet achterhaald Het syndroom dankt zijn naam aan de Britse arts "<PERSOON> West" <PERSOON>), <DATUM> – Londen, <DATUM> was een Schotse arts MacKenzie bemerkte in ### dat hartkamers in de verkeerde volgorde konden kloppen door zijn ontdekking van extra systolen, hoewel dit pas algemeen geaccepteerd werd toen professor Cushny dit in een demonstratie aantoonde MacKenzie trouwde in ### met <PERSOON> Samen kregen ze twee dochters <PERSOON> (###) en <PERSOON> leed jarenlang aan angina pectoris Op zijn verzoek werd zijn hart na zijn dood naar de anatomie-afdeling van de Universiteit van St Andrews gebracht MacKenzie werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society en geridderd Drie posities aan Britse universiteiten zijn naar hem vernoemd Boeken Syndroom van <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> is een kinderepilepsiesyndroom dat zich openbaart bij kinderen van twee tot drie jaar Patiëntjes vertonen bij vermoeidheid of beginnende slaap krampaanvallen of vallen met een klap voor- of achterover ("drop attacks") Het lichaam spant zich in een boog achterover, de ogen draaien weg en de adem lijkt te stokken Het syndroom <PERSOON> komt bij minder dan ##% van de kinderen (onder vijf jaar) met epilepsie voor Jongetjes hebben het drie maal zo vaak als meisjes <PERSOON> kan het begin zijn van epilepsie, maar het kan ook een eerder geval van het syndroom van West opvolgen bij eenzelfde persoon Aanvallen van meer dan dertig minuten komen bij het syndroom van <PERSOON> meer voor dan bij andere vormen van epilepsie De frequentie wisselt Aanvallen kunnen met periodes dagelijks voorkomen en met periodes dagenlang totaal niet.
549
www
### dat hartkamers in de verkeerde volgorde konden kloppen door zijn ontdekking van extra systolen, hoewel dit pas algemeen geaccepteerd werd toen professor Cushny dit in een demonstratie aantoonde MacKenzie trouwde in ### met <PERSOON> Samen kregen ze twee dochters <PERSOON> (###) en <PERSOON> leed jarenlang aan angina pectoris Op zijn verzoek werd zijn hart na zijn dood naar de anatomie-afdeling van de Universiteit van St Andrews gebracht MacKenzie werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society en geridderd Drie posities aan Britse universiteiten zijn naar hem vernoemd Boeken Syndroom van <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> is een kinderepilepsiesyndroom dat zich openbaart bij kinderen van twee tot drie jaar Patiëntjes vertonen bij vermoeidheid of beginnende slaap krampaanvallen of vallen met een klap voor- of achterover ("drop attacks") Het lichaam spant zich in een boog achterover, de ogen draaien weg en de adem lijkt te stokken Het syndroom <PERSOON> komt bij minder dan ##% van de kinderen (onder vijf jaar) met epilepsie voor Jongetjes hebben het drie maal zo vaak als meisjes <PERSOON> kan het begin zijn van epilepsie, maar het kan ook een eerder geval van het syndroom van West opvolgen bij eenzelfde persoon Aanvallen van meer dan dertig minuten komen bij het syndroom van <PERSOON> meer voor dan bij andere vormen van epilepsie De frequentie wisselt Aanvallen kunnen met periodes dagelijks voorkomen en met periodes dagenlang totaal niet <PERSOON> kan voortkomen uit het syndroom van West, uit een aanlegstoornis of infectie van het zenuwstelsel, een hersenbeschadiging (zoals tubereuze sclerose) of een hersenbloeding Ook kan perinatale asfyxie een rol spelen Er zijn geen aanwijzingen dat het syndroom erfelijk is Prenatale diagnostiek is niet mogelijk De epileptische aanvallen kunnen in enkele gevallen verminderd worden met anti-epileptica Bij onbehandelbare "drop attacks" wordt soms de hersenbalk doorgesneden, om te voorkomen dat epileptische ontladingen van de ene naar de andere hersenhelft doorslaan Het syndroom dankt zijn naam aan de Amerikaanse neuroloog "<PERSOON> G <PERSOON>" en de <PERSOON> is een medisch behandelcentrum voor hersenaandoeningen Het werd op <DATUM> geopend in <LOCATIE> als eerste Gamma Knifecentrum van <LOCATIE> <INSTELLING> is gebouwd als een bunker binnen het St <PERSOON> Ziekenhuis met dikke betonnen muren waar geen straling doorheen kan Patiënten kunnen er terecht voor radiochirurgie, waarbij met de nauwkeurigheid van een chirurgisch mes weefsel kan worden bewerkt, waarbij omliggend gezond weefsel niet of nauwelijks risico loopt op beschadiging Het Gamma Knife <INSTELLING> <LOCATIE> behandelt de volgende aandoeningen Nervus ischiadicus De nervus ischiadicus of heupzenuw is de langste perifere zenuw van het lichaam De nervus ischiadicus ontspringt bij de lendenwervels en loopt na vertakking in de nervus peroneus communis en nervus tibialis door tot in de voet De zenuw stuurt tal van spieren aan.
530
www
het syndroom van West, uit een aanlegstoornis of infectie van het zenuwstelsel, een hersenbeschadiging (zoals tubereuze sclerose) of een hersenbloeding Ook kan perinatale asfyxie een rol spelen Er zijn geen aanwijzingen dat het syndroom erfelijk is Prenatale diagnostiek is niet mogelijk De epileptische aanvallen kunnen in enkele gevallen verminderd worden met anti-epileptica Bij onbehandelbare "drop attacks" wordt soms de hersenbalk doorgesneden, om te voorkomen dat epileptische ontladingen van de ene naar de andere hersenhelft doorslaan Het syndroom dankt zijn naam aan de Amerikaanse neuroloog "<PERSOON> G <PERSOON>" en de <PERSOON> is een medisch behandelcentrum voor hersenaandoeningen Het werd op <DATUM> geopend in <LOCATIE> als eerste Gamma Knifecentrum van <LOCATIE> <INSTELLING> is gebouwd als een bunker binnen het St <PERSOON> Ziekenhuis met dikke betonnen muren waar geen straling doorheen kan Patiënten kunnen er terecht voor radiochirurgie, waarbij met de nauwkeurigheid van een chirurgisch mes weefsel kan worden bewerkt, waarbij omliggend gezond weefsel niet of nauwelijks risico loopt op beschadiging Het Gamma Knife <INSTELLING> <LOCATIE> behandelt de volgende aandoeningen Nervus ischiadicus De nervus ischiadicus of heupzenuw is de langste perifere zenuw van het lichaam De nervus ischiadicus ontspringt bij de lendenwervels en loopt na vertakking in de nervus peroneus communis en nervus tibialis door tot in de voet De zenuw stuurt tal van spieren aan De nervus ischiadicus wordt bij veel mensen vanaf het heiligbeen tot aan de knie omgeven door bindweefsel Neuralgie (zenuwpijn) van de nervus ischiadicus wordt vaak kortweg als "ischias" aangeduid De oorzaak is meestal druk op de wortels van de nervus ischiadicus waar deze uit de wervelkolom naar buiten komen, en dit wordt vaak veroorzaakt door een rughernia <PERSOON>, <DATUM> - <DATUM> was een Duitse neuroloog die gezien wordt als de vader van de vergelijkende neuroanatomie Hij was de eerste die het dorsale en gewervelde tractus beschreef dat van de kleine hersenen overloopt in de rug ("Edingers tractus") Edinger was de zoon van een textielfabrikant Zijn fascinatie voor onderzoek begon op zijn veertiende, toen zijn moeder regelde dat hij een microscoop kreeg Hoewel weinig geïnteresseerd in schoolwerk, las hij een boek over vergelijkende anatomie van de klinisch neuroloog <PERSOON> in zijn vakantie In ### werd hem op de Universiteit van Straatsburg de titel van arts verleend Edinger was met name bezig met ziektes aan het zenuwstelsel Van ### tot ### gaf hij les aan de Universiteit van Gießen, waarna hij in Frankfurt am Main neurologie ging beoefenen De daaropvolgende jaren gaf hij verscheidene drukbezochte lezingen over het zenuwstelsel Vanaf ### had hij zijn eigen onderzoeksafdeling op het "Senckenbergisches Pathologisches Institut" in Frankfurt (Oder) Zijn dochter <PERSOON> combineerde haar studie van de paleontologie met het onderzoeksgebied van haar vader, en werd een grondlegger van de paleoneurologie.
526
www
tot aan de knie omgeven door bindweefsel Neuralgie (zenuwpijn) van de nervus ischiadicus wordt vaak kortweg als "ischias" aangeduid De oorzaak is meestal druk op de wortels van de nervus ischiadicus waar deze uit de wervelkolom naar buiten komen, en dit wordt vaak veroorzaakt door een rughernia <PERSOON>, <DATUM> - <DATUM> was een Duitse neuroloog die gezien wordt als de vader van de vergelijkende neuroanatomie Hij was de eerste die het dorsale en gewervelde tractus beschreef dat van de kleine hersenen overloopt in de rug ("Edingers tractus") Edinger was de zoon van een textielfabrikant Zijn fascinatie voor onderzoek begon op zijn veertiende, toen zijn moeder regelde dat hij een microscoop kreeg Hoewel weinig geïnteresseerd in schoolwerk, las hij een boek over vergelijkende anatomie van de klinisch neuroloog <PERSOON> in zijn vakantie In ### werd hem op de Universiteit van Straatsburg de titel van arts verleend Edinger was met name bezig met ziektes aan het zenuwstelsel Van ### tot ### gaf hij les aan de Universiteit van Gießen, waarna hij in Frankfurt am Main neurologie ging beoefenen De daaropvolgende jaren gaf hij verscheidene drukbezochte lezingen over het zenuwstelsel Vanaf ### had hij zijn eigen onderzoeksafdeling op het "Senckenbergisches Pathologisches Institut" in Frankfurt (Oder) Zijn dochter <PERSOON> combineerde haar studie van de paleontologie met het onderzoeksgebied van haar vader, en werd een grondlegger van de paleoneurologie Hij stierf aan de gevolgen van een post-operatieve trombose in een kransslagader Bij een autopsie bleken zijn achterhoofdskwabben buitengewoon goed ontwikkeld te zijn geweest <PERSOON>, nabij Totnes, ### - <DATUM> was een <PERSOON> arts en chirurg die zich met name bezighield met verschillende vormen van koorts Huxham deed tussen ### en ### onderzoek naar het verband tussen het weer en epidemieën Hij publiceerde zijn bevindingen in twee delen onder de titel "Observation de aire" in ### en ### Huxham studeerde aan de Universiteit Leiden en - omdat Leiden te duur voor hem werd - de Universiteit van Reims, waar hij zijn M D behaalde Aan de Universiteit van Oxford en van Cambridge was hij niet welkom omdat hij een "dissenter" was, een persoon die zich had afgekeerd van de kerk In Leiden kreeg hij onderwijs van <PERSOON> ontving in ### de Copley Medal Hij was getrouwd met "<PERSOON> Een sclerosans is een geneesmiddel dat wordt ingezet tegen spataderen Bij inspuiten in een ader wekt een sclerosans een ontstekingsreactie van de vaatwand op Door na het inspuiten het been te zwachtelen, worden de vaten dichtgedrukt en fibroseert (bindweefselvorming) de spatader sneller en met minder klachten Dit proces wordt wel sclerotherapie genoemd Als sclerosans wordt tegenwoordig vooral polidocanol gebruikt De behandeling wordt meestal uitgevoerd door dermatologen en vooral toegepast op spataders aan de benen Natriumtetradecylsulfaat is een wat ouder sclerosans dat onder naam Fibrovein verkocht wordt.
550
www
van een post-operatieve trombose in een kransslagader Bij een autopsie bleken zijn achterhoofdskwabben buitengewoon goed ontwikkeld te zijn geweest <PERSOON>, nabij Totnes, ### - <DATUM> was een <PERSOON> arts en chirurg die zich met name bezighield met verschillende vormen van koorts Huxham deed tussen ### en ### onderzoek naar het verband tussen het weer en epidemieën Hij publiceerde zijn bevindingen in twee delen onder de titel "Observation de aire" in ### en ### Huxham studeerde aan de Universiteit Leiden en - omdat Leiden te duur voor hem werd - de Universiteit van Reims, waar hij zijn M D behaalde Aan de Universiteit van Oxford en van Cambridge was hij niet welkom omdat hij een "dissenter" was, een persoon die zich had afgekeerd van de kerk In Leiden kreeg hij onderwijs van <PERSOON> ontving in ### de Copley Medal Hij was getrouwd met "<PERSOON> Een sclerosans is een geneesmiddel dat wordt ingezet tegen spataderen Bij inspuiten in een ader wekt een sclerosans een ontstekingsreactie van de vaatwand op Door na het inspuiten het been te zwachtelen, worden de vaten dichtgedrukt en fibroseert (bindweefselvorming) de spatader sneller en met minder klachten Dit proces wordt wel sclerotherapie genoemd Als sclerosans wordt tegenwoordig vooral polidocanol gebruikt De behandeling wordt meestal uitgevoerd door dermatologen en vooral toegepast op spataders aan de benen Natriumtetradecylsulfaat is een wat ouder sclerosans dat onder naam Fibrovein verkocht wordt <PERSOON> (### – <DATUM> was een <PERSOON> arts en amateur-ingenieur van telescoopspiegels Mudge maakte een lingot van een mix van ±### gram tin en ±### gram Zweeds koper Een beetje tin verdampte daarbij en liet wat gaatjes achter Vervolgens smolt hij het mengsel op een temperatuur lager dan het smeltpunt van koper en voegde er nog ±## gram tin aan toe De ontstane legering gebruikte hij als basisstof voor zijn spiegels Mudge werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society Hij won in hetzelfde jaar haar Copley Medal, voor een paper over wat beoordeeld werd als de beste legering voor spiegeltelescopen Foramen magnum Het foramen magnum of achterhoofdsgat is een opening in de menselijke schedel Hierdoor verlaat het ruggenmerg de schedel en loopt het in het ruggenmergkanaal in de wervelkolom Het ligt vlak onder de ruimte waar de kleine hersenen en hersenstam zich bevinden, in het midden van de schedelbasis Een te klein achterhoofdsgat kan onder meer ontstaan door chiarimalformatie De aandoening achondroplasie heeft als kenmerk dat het foramen magnum verkleind is Bij een te klein foramen magnum kan druk op het ruggenmerg of een waterhoofd ontstaan Het middelste punt aan de voorrand van het foramen magnum wordt basion genoemd; het middelste punt aan de achterrand heet opisthion Forensisch onderzoek Bij een val op de kruin of op beide voeten kan een ringfractuur ontstaan rondom het foramen magnum.
538
www
<PERSOON> (### – <DATUM> was een <PERSOON> arts en amateur-ingenieur van telescoopspiegels Mudge maakte een lingot van een mix van ±### gram tin en ±### gram Zweeds koper Een beetje tin verdampte daarbij en liet wat gaatjes achter Vervolgens smolt hij het mengsel op een temperatuur lager dan het smeltpunt van koper en voegde er nog ±## gram tin aan toe De ontstane legering gebruikte hij als basisstof voor zijn spiegels Mudge werd in ### verkozen tot Fellow of the Royal Society Hij won in hetzelfde jaar haar Copley Medal, voor een paper over wat beoordeeld werd als de beste legering voor spiegeltelescopen Foramen magnum Het foramen magnum of achterhoofdsgat is een opening in de menselijke schedel Hierdoor verlaat het ruggenmerg de schedel en loopt het in het ruggenmergkanaal in de wervelkolom Het ligt vlak onder de ruimte waar de kleine hersenen en hersenstam zich bevinden, in het midden van de schedelbasis Een te klein achterhoofdsgat kan onder meer ontstaan door chiarimalformatie De aandoening achondroplasie heeft als kenmerk dat het foramen magnum verkleind is Bij een te klein foramen magnum kan druk op het ruggenmerg of een waterhoofd ontstaan Het middelste punt aan de voorrand van het foramen magnum wordt basion genoemd; het middelste punt aan de achterrand heet opisthion Forensisch onderzoek Bij een val op de kruin of op beide voeten kan een ringfractuur ontstaan rondom het foramen magnum Achterhoofdsbeen Het achterhoofdsbeen of os occipitale is een van de beenderen die deel uitmaken van de schedel Het bordvormige bot ligt aan de achteronderzijde van de schedel met daarin een groot ovaal gat, het foramen magnum, waardoor de hersenen met het ruggenmerg in verbinding staan Oxaalazijnzuur Oxaalazijnzuur is een α-ketocarbonzuur met als brutoformule CHO De stof komt voor als een witte tot lichtgele kristallijne vaste stof, die goed oplosbaar is in water Oxaalazijnzuur komt in hoge concentraties voor in hogere plantensoorten De zouten en esters van oxaalazijnzuur worden "oxaalacetaten" genoemd Soms worden zij aangeduid als "oxaloacetaten", maar dit is een anglicisme Oxaalazijnzuur is een dicarbonzuur alsook, door de asymmetrische positie van de carbonylgroep, zowel een α- als een β-ketocarbonzuur, waardoor verschillende reacties mogelijk zijn De transaminering van de ketonfunctie leidt tot vorming van het aminozuur asparaginezuur Bij verhitting treedt decarboxylering op Door intramoleculaire waterstofbrugvorming zijn zowel het "trans"-enol (#) als het "cis"-enol (#) van oxaalazijnzuur stabiel Het "trans"-enol wordt ook wel aangeduid als hydroxyfumaarzuur en het "cis"-enol als hydroxymaleïnezuur Dit laatste tautomeer kan als zelfstandige stof gesynthetiseerd worden Oxaalazijnzuur komt onder de vorm van het carboxylaat (oxaalacetaat) voor als intermediair in de citroenzuurcyclus en de gluconeogenese Oxaalacetaat wordt gevormd door oxidatie van L-malaat, gekatalyseerd door het malaatdehydrogenase, en reageert, gekatalyseerd door citraatsynthase, met acetyl-coA tot citraat Oxaalazijnzuur wordt ook gevormd in het mesofyl (het bladmoes) van planten door de condensatie van koolstofdioxide met fosfo-enolpyruvaat, gekatalyseerd door het PEP-carboxykinase Vinger <PERSOON>.
553
www
achterhoofdsbeen of os occipitale is een van de beenderen die deel uitmaken van de schedel Het bordvormige bot ligt aan de achteronderzijde van de schedel met daarin een groot ovaal gat, het foramen magnum, waardoor de hersenen met het ruggenmerg in verbinding staan Oxaalazijnzuur Oxaalazijnzuur is een α-ketocarbonzuur met als brutoformule CHO De stof komt voor als een witte tot lichtgele kristallijne vaste stof, die goed oplosbaar is in water Oxaalazijnzuur komt in hoge concentraties voor in hogere plantensoorten De zouten en esters van oxaalazijnzuur worden "oxaalacetaten" genoemd Soms worden zij aangeduid als "oxaloacetaten", maar dit is een anglicisme Oxaalazijnzuur is een dicarbonzuur alsook, door de asymmetrische positie van de carbonylgroep, zowel een α- als een β-ketocarbonzuur, waardoor verschillende reacties mogelijk zijn De transaminering van de ketonfunctie leidt tot vorming van het aminozuur asparaginezuur Bij verhitting treedt decarboxylering op Door intramoleculaire waterstofbrugvorming zijn zowel het "trans"-enol (#) als het "cis"-enol (#) van oxaalazijnzuur stabiel Het "trans"-enol wordt ook wel aangeduid als hydroxyfumaarzuur en het "cis"-enol als hydroxymaleïnezuur Dit laatste tautomeer kan als zelfstandige stof gesynthetiseerd worden Oxaalazijnzuur komt onder de vorm van het carboxylaat (oxaalacetaat) voor als intermediair in de citroenzuurcyclus en de gluconeogenese Oxaalacetaat wordt gevormd door oxidatie van L-malaat, gekatalyseerd door het malaatdehydrogenase, en reageert, gekatalyseerd door citraatsynthase, met acetyl-coA tot citraat Oxaalazijnzuur wordt ook gevormd in het mesofyl (het bladmoes) van planten door de condensatie van koolstofdioxide met fosfo-enolpyruvaat, gekatalyseerd door het PEP-carboxykinase Vinger <PERSOON> Vanaf ### vertelde in iedere aflevering een bekende Nederlander over welke rol een bepaalde aandoening speelde in zijn of haar leven <PERSOON> was in ### de eerste hoofdrolspeler van over de grens Voor ### was "Vinger <PERSOON>" een algemener medisch programma "Vinger <PERSOON>" werd vanaf ### gepresenteerd door <PERSOON>, totdat zij in ### werd verkozen als Tweede Kamerlid voor D## De oorspronkelijke presentatrice van het programma was <PERSOON> (###-###) samen met de arts <PERSOON> (###-###) De herkenningsmelodie is gebaseerd op het nummer "Heartbeat" van <PERSOON>, dat hij in ### schreef in opdracht van de Nederlandse Hartstichting In ### won het programma met een aflevering over een beenmergtransplantatie een Premio Ondas, een Spaanse televisieprijs In ### werden vier nieuwe afleveringen uitgezonden waarin werd teruggeblikt, gepresenteerd door <PERSOON> Op <DATUM> werd de eerste aflevering van het seizoen ### uitgezonden Telkens staat een publiek bekende Nederlander centraal die direct of indirect te maken heeft met een ziekte Hierin staan achtereenvolgens centraal "Vinger <PERSOON>" verschijnt in ### als een achtdelige serie, die tussen <DATUM> en <DATUM> eens per week wordt uitgezonden In de afleveringen (regie <PERSOON>) staan achtereenvolgens centraal In ### verschenen er tussen <DATUM> en <DATUM> tien uitzendingen van "Vinger <PERSOON>" onder regie van <PERSOON>.
596
www
Vanaf ### vertelde in iedere aflevering een bekende Nederlander over welke rol een bepaalde aandoening speelde in zijn of haar leven <PERSOON> was in ### de eerste hoofdrolspeler van over de grens Voor ### was "Vinger <PERSOON>" een algemener medisch programma "Vinger <PERSOON>" werd vanaf ### gepresenteerd door <PERSOON>, totdat zij in ### werd verkozen als Tweede Kamerlid voor D## De oorspronkelijke presentatrice van het programma was <PERSOON> (###-###) samen met de arts <PERSOON> (###-###) De herkenningsmelodie is gebaseerd op het nummer "Heartbeat" van <PERSOON>, dat hij in ### schreef in opdracht van de Nederlandse Hartstichting In ### won het programma met een aflevering over een beenmergtransplantatie een Premio Ondas, een Spaanse televisieprijs In ### werden vier nieuwe afleveringen uitgezonden waarin werd teruggeblikt, gepresenteerd door <PERSOON> Op <DATUM> werd de eerste aflevering van het seizoen ### uitgezonden Telkens staat een publiek bekende Nederlander centraal die direct of indirect te maken heeft met een ziekte Hierin staan achtereenvolgens centraal "Vinger <PERSOON>" verschijnt in ### als een achtdelige serie, die tussen <DATUM> en <DATUM> eens per week wordt uitgezonden In de afleveringen (regie <PERSOON>) staan achtereenvolgens centraal In ### verschenen er tussen <DATUM> en <DATUM> tien uitzendingen van "Vinger <PERSOON>" onder regie van <PERSOON> werden achtereenvolgens In het kalenderjaar ### zond de AVRO ## delen van "Vinger <PERSOON>" uit tussen <DATUM> en <DATUM> Anders dan in latere jaren stond daarin niet standaard een bekende Nederlander centraal, maar had elke aflevering een thema In chronologische volgorde In chronologische volgorde (tussen <DATUM> en <DATUM> In chronologische volgorde (tussen <DATUM> en <DATUM-##> In chronologische volgorde (tussen <DATUM-##> en <DATUM-##> In chronologische volgorde <PERSOON>, <DATUM-##> – <LOCATIE>, <DATUM-##> was een anatoom en is - als liefhebber en kenner van de plantkunde - de grondlegger van de <LOCATIE>Hij werd bewindhebber van de WIC en directeur van de Sociëteit van Suriname <PERSOON-##> (ook wel Guilielmus) Röell was de zoon van <PERSOON-##>, professor in de theologie aan de Universiteit van <LOCATIE> In ### promoveerde hij bij Boerhaave In ### kreeg de toen <LEEFTIJD>-jarige professor <PERSOON-##> een assistent in de persoon van Röell, die de anatomische colleges voor de chirurgijns overnam bij het <PERSOON-##> verzorgde de botanische colleges in de Hortus Botanicus In ### werd hij benoemd tot professor in de anatomie en praelector in de chirurgie aan het <PERSOON-##> In ### trouwde hij met <PERSOON-##> In ### kocht hij een huis op <LOCATIE>, niet ver van de Leidsegracht.
629
www
<PERSOON>" uit tussen <DATUM> en <DATUM> Anders dan in latere jaren stond daarin niet standaard een bekende Nederlander centraal, maar had elke aflevering een thema In chronologische volgorde In chronologische volgorde (tussen <DATUM> en <DATUM> In chronologische volgorde (tussen <DATUM> en <DATUM> In chronologische volgorde (tussen <DATUM> en <DATUM> In chronologische volgorde <PERSOON>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM-##> was een anatoom en is - als liefhebber en kenner van de plantkunde - de grondlegger van de <LOCATIE>Hij werd bewindhebber van de WIC en directeur van de Sociëteit van Suriname <PERSOON> (ook wel Guilielmus) Röell was de zoon van <PERSOON>, professor in de theologie aan de Universiteit van <LOCATIE> In ### promoveerde hij bij Boerhaave In ### kreeg de toen <LEEFTIJD>-jarige professor <PERSOON> een assistent in de persoon van Röell, die de anatomische colleges voor de chirurgijns overnam bij het <PERSOON> verzorgde de botanische colleges in de Hortus Botanicus In ### werd hij benoemd tot professor in de anatomie en praelector in de chirurgie aan het <PERSOON> In ### trouwde hij met <PERSOON> In ### kocht hij een huis op <LOCATIE>, niet ver van de <LOCATIE>In ### kocht hij zelf een landgoed en bewoonde twintig jaar lang in de zomer <PERSOON> <LOCATIE>bij <PERSOON-##> Als bewindhebber van de WIC noemde hij in ### een nieuw te water gelaten schip "Keukenhof", dat in ### werd 'afgelegd' In ### werd hij benoemd als directeur van de Sociëteit van Suriname Hij diende <LEEFTIJD> jaar en leverde medicijnen en kruiden Röell bezat een tweetal plantages in de Berbice, in het voormalige Brits Guiana Röell verwaarloosde zijn colleges en werd in ### als anatoom opgevolgd door <PERSOON-##> In ### was hij de enige bewindhebber van de Surinaamse Mineralen Compagnie Pontocerebellaire hypoplasie type # Pontocerebellaire hypoplasie type # (PCH-#) is een subtype van de Pontocerebellaire Hypoplasie groep die zeven subtypes bevat (PCH<DATUM-##> PCH# een autosomaal recessieve aandoening waarbij de kleine hersenen (het cerebellum) ernstig zijn onderontwikkeld De ziekte staat in <LOCATIE> ook wel bekend als de Volendamse ziekte De ziekte wordt gekenmerkt door ernstige problemen met het uitvoeren van bewegingen en cognitieve problemen Patiënten hebben ernstige verstandelijke beperkingen Door de schade aan het cerebellum, dat het uitvoeren van bewegingen controleert, hebben patiënten met PCH-# grote problemen met de aansturing van hun spieren Vaak kunnen ze weinig of geen bewuste bewegingen uitvoeren, en zijn er slikproblemen Ook vertonen ze allerlei ongecontroleerde bewegingen als dyskinesie of chorea (dit worden extrapiramidale symptomen genoemd) Er is geen genezing mogelijk De meeste patiënten sterven voor hun ##e jaar In ### werd de ziekte door <PERSOON-##> c s.
596
www