Datasets:
UMCU
/
dutch_guidelines

Dataset card Data Studio Files Community
text
stringlengths
80
6.25k
text_len
int64
32
3.12k
src
stringclasses
7 values
zich bij de ziekte van Fabry meestal pas op volwassen leeftijd Toch zijn er vaak al op de kinderleeftijd meerdere symptomen die tot een juiste diagnose kunnen leiden Een vroege herkenning is van belang om tijdig de juiste behandeling te starten en mogelijk complicaties te voorkomen De levensverwachting bij mannen en vrouwen met fabry ligt respectievelijk ## en <LEEFTIJD> jaar lager dan normaal Fabry erft X-gebonden over Het is daarom mogelijk dat andere familieleden ook zijn aangedaan In tegenstelling tot de meeste X-gebonden ziekten kunnen vrouwen ook symptomatisch zijn De vroege klachten van de ziekte van Fabry worden met name veroorzaakt door afwijkingen aan het perifere en autonome zenuwstelsel Pijn en pijnaanvallen van enkele minuten tot weken in handen en voeten (neuropathische pijn en pijncrises) zijn vaak een eerste klacht Deze treden meestal op tijdens koorts-episoden, of bij inspanning (sporten) Een andere opvallende klacht is het verminderd, of geheel niet transpireren (hypo-, anhidrosis) Diarree en buikkrampen worden frequent gemeld en vanaf de puberteit kunnen angiokeratomen ontstaan dit zijn rode vlekjes op de huid, vaak in het "zwembroek"gebied billen, liezen, genitaliën) Bij aanwezigheid van één of meer van deze symptomen zou de ziekte van Fabry in de differentiaaldiagnose opgenomen moeten worden Afhankelijk van de progressie van de ziekte zullen op zeker moment late complicaties van de ziekte van Fabry ontstaan Vaak worden patiënten alleen voor de symptomen behandeld, zonder dat het onderliggende ziektebeeld duidelijk is Echter, de symptomen zijn niet bijzonder specifiek en de ziekte is zeldzaam Daardoor wordt er vaak niet, of pas laat aan de ziekte gedacht Omdat de ziekte progressieve, onherstelbare schade veroorzaakt en er een behandeling is, is het van belang tijdig de correcte diagnose te stellen Als er wordt vermoed dat een patiënt deze aandoening heeft wordt een specifieke enzymtest voor α-galactosidase A gedaan in lymfocyten Bij vrouwen met verdenking op de ziekte van Fabry is bepaling van enzymactiviteit meestal niet voldoende, aangezien dit veelal tot vals-negatieve resultaten leidt Aanvullend DNA-onderzoek is dan nodig om de diagnose te bevestigen Andere aandoeningen die moeten worden uitgesloten De ziekte van Fabry is lang een onbehandelbare ziekte geweest, waarvoor alleen ondersteunende maatregelen mogelijk waren Sinds ### is een zogenaamde 'enzymvervangingstherapie' (enzyme replacement therapy, ERT) beschikbaar Het idee achter deze therapie is de ziekte te behandelen door het intraveneus toedienen van het enzym dat de patiënten zelf niet of in onvoldoende mate aanmaken Dit enzym wordt geproduceerd in bioreactoren waarin een productiecellijn wordt gekweekt die met behulp van recombinant-DNA-technologie speciaal voor dit doeleinde is ontwikkeld De enzymvervangers voor de ziekte van Fabry zijn zogeheten weesgeneesmiddelen Het gaat om Agalsidase alfa merknaam Replagal van TKT Europe en Agalsidase beta, merknaam Fabrazyme van Genzyme Recent is ook in België en in vele andere landen van Europa orale medicatie uitgebracht Het zou dan gaan over chaperons, merknaam Galafold Dit is echter enkel beschikbaar voor patiënten met een bepaalde mutatie.
532
www
niet bijzonder specifiek en de ziekte is zeldzaam Daardoor wordt er vaak niet, of pas laat aan de ziekte gedacht Omdat de ziekte progressieve, onherstelbare schade veroorzaakt en er een behandeling is, is het van belang tijdig de correcte diagnose te stellen Als er wordt vermoed dat een patiënt deze aandoening heeft wordt een specifieke enzymtest voor α-galactosidase A gedaan in lymfocyten Bij vrouwen met verdenking op de ziekte van Fabry is bepaling van enzymactiviteit meestal niet voldoende, aangezien dit veelal tot vals-negatieve resultaten leidt Aanvullend DNA-onderzoek is dan nodig om de diagnose te bevestigen Andere aandoeningen die moeten worden uitgesloten De ziekte van Fabry is lang een onbehandelbare ziekte geweest, waarvoor alleen ondersteunende maatregelen mogelijk waren Sinds ### is een zogenaamde 'enzymvervangingstherapie' (enzyme replacement therapy, ERT) beschikbaar Het idee achter deze therapie is de ziekte te behandelen door het intraveneus toedienen van het enzym dat de patiënten zelf niet of in onvoldoende mate aanmaken Dit enzym wordt geproduceerd in bioreactoren waarin een productiecellijn wordt gekweekt die met behulp van recombinant-DNA-technologie speciaal voor dit doeleinde is ontwikkeld De enzymvervangers voor de ziekte van Fabry zijn zogeheten weesgeneesmiddelen Het gaat om Agalsidase alfa merknaam Replagal van TKT Europe en Agalsidase beta, merknaam Fabrazyme van Genzyme Recent is ook in België en in vele andere landen van Europa orale medicatie uitgebracht Het zou dan gaan over chaperons, merknaam Galafold Dit is echter enkel beschikbaar voor patiënten met een bepaalde mutatie Omdat voor een zeldzame ziekte als deze artsen niet goed weten welke patiënt baat heeft bij een nieuw geneesmiddel, heeft <PERSOON> rond ### een internationale database opgezet met gegevens van patiënten Hiermee kunnen artsen de medicijnen veel gerichter voorschrijven aan patiënten met verschillende uitingsvormen van ziekte In juli ### werd in de Nederlandse media gediscussieerd over de kosten van het behandelen van de ziekte van Fabry Vanwege de hoge jaarlijkse kosten (### ### euro per jaar) en de beperkte effectiviteit stelde het College voor zorgverzekeringen eind juni ### de vergoeding van de behandeling van de ziekte van <PERSOON> ter discussie voor oudere patiënten Ook de ziekte van Fabry werd in dit kader genoemd Het CVZ schreef over het medicijn tegen de symptomen van de ziekte van Fabry dat dit middel weliswaar werkt, maar dat het te duur is in verhouding tot de resultaten van de behandeling In ### werd in totaal ## miljoen euro uitgegeven aan de behandeling van ongeveer zestig patiënten met de ziekte van Fabry Inzet van de daarna ontstane publieke discussie waren de hoge kosten en de kosten die men zou mogen maken voor een gewonnen levensjaar Later werden de rol van de farmaceutische industrie en de hoge prijzen van de medicijnen, de verantwoordelijkheid van ouders met een gendefect en het solidariteitsprincipe in de ziekteverzekering deel van het debat.
521
www
een zeldzame ziekte als deze artsen niet goed weten welke patiënt baat heeft bij een nieuw geneesmiddel, heeft <PERSOON> rond ### een internationale database opgezet met gegevens van patiënten Hiermee kunnen artsen de medicijnen veel gerichter voorschrijven aan patiënten met verschillende uitingsvormen van ziekte In juli ### werd in de Nederlandse media gediscussieerd over de kosten van het behandelen van de ziekte van Fabry Vanwege de hoge jaarlijkse kosten (### ### euro per jaar) en de beperkte effectiviteit stelde het College voor zorgverzekeringen eind juni ### de vergoeding van de behandeling van de ziekte van <PERSOON> ter discussie voor oudere patiënten Ook de ziekte van Fabry werd in dit kader genoemd Het CVZ schreef over het medicijn tegen de symptomen van de ziekte van Fabry dat dit middel weliswaar werkt, maar dat het te duur is in verhouding tot de resultaten van de behandeling In ### werd in totaal ## miljoen euro uitgegeven aan de behandeling van ongeveer zestig patiënten met de ziekte van Fabry Inzet van de daarna ontstane publieke discussie waren de hoge kosten en de kosten die men zou mogen maken voor een gewonnen levensjaar Later werden de rol van de farmaceutische industrie en de hoge prijzen van de medicijnen, de verantwoordelijkheid van ouders met een gendefect en het solidariteitsprincipe in de ziekteverzekering deel van het debat Een econoom, <PERSOON> Pomp, heeft die maat op ## ### euro gesteld, de kosten van behandeling van de ziekte van <PERSOON> gaan daar ver overheen De zorgverzekeraars lieten weten dat zij door zouden gaan met het vergoeden van de zorg voor patiënten met de ziekte van <PERSOON> en de ziekte van Fabry Fosfamidon Fosfamidon, de triviale naam voor "#-chloor-#-di-ethylcarbamoyl-#-methylvinyldimethylfosfaat", is een organische verbinding met als brutoformule CHClNOP Het is een uiterst toxische kleurloze tot gele vloeistof Fosfamidon is een organofosfaat-pesticide en werd gebruikt als insecticide en in mindere mate als acaricide Er zijn twee stereo-isomeren het "trans"-isomeer heeft CAS-nummer ###-#<DATUM> en het "cis"-isomeer heeft CAS-nummer ###-#<DATUM> Het mengsel van beide isomeren draagt CAS-nummer ###-<DATUM> De stof ontleedt bij verhitting of bij verbranding met vorming van zeer giftige dampen, onder andere fosforoxiden, waterstofchloride en stikstofoxiden Fosfamidon reageert met basen (hydrolyse) Het tast metalen zoals ijzer, tin en aluminium aan Fosfamidon is, zoals andere organofosfaat-pesticiden, een cholinesterase-inhibitor De stof is zeer giftig, niet alleen voor insecten maar ook voor zoogdieren De geschatte letale dosis ligt tussen # en ## mg per kilogram lichaamsgewicht De stof is in de Europese Unie en een aantal andere landen inmiddels verboden, maar ze wordt elders nog geproduceerd en gebruikt, onder meer in <PERSOON> De merknaam is "Dimecron" (Ciba-Geigy, tegenwoordig Syngenta) Temefos Temefos is een symmetrisch opgebouwde organische verbinding met als brutoformule CHOPS De stof komt voor als kleurloze of witte kristallen De stof wordt gebruikt als larvicide.
579
www
ver overheen De zorgverzekeraars lieten weten dat zij door zouden gaan met het vergoeden van de zorg voor patiënten met de ziekte van <PERSOON> en de ziekte van Fabry Fosfamidon Fosfamidon, de triviale naam voor "#-chloor-#-di-ethylcarbamoyl-#-methylvinyldimethylfosfaat", is een organische verbinding met als brutoformule CHClNOP Het is een uiterst toxische kleurloze tot gele vloeistof Fosfamidon is een organofosfaat-pesticide en werd gebruikt als insecticide en in mindere mate als acaricide Er zijn twee stereo-isomeren het "trans"-isomeer heeft CAS-nummer ###-#<DATUM> en het "cis"-isomeer heeft CAS-nummer ###-#<DATUM> Het mengsel van beide isomeren draagt CAS-nummer ###-<DATUM> De stof ontleedt bij verhitting of bij verbranding met vorming van zeer giftige dampen, onder andere fosforoxiden, waterstofchloride en stikstofoxiden Fosfamidon reageert met basen (hydrolyse) Het tast metalen zoals ijzer, tin en aluminium aan Fosfamidon is, zoals andere organofosfaat-pesticiden, een cholinesterase-inhibitor De stof is zeer giftig, niet alleen voor insecten maar ook voor zoogdieren De geschatte letale dosis ligt tussen # en ## mg per kilogram lichaamsgewicht De stof is in de Europese Unie en een aantal andere landen inmiddels verboden, maar ze wordt elders nog geproduceerd en gebruikt, onder meer in <PERSOON> De merknaam is "Dimecron" (Ciba-Geigy, tegenwoordig Syngenta) Temefos Temefos is een symmetrisch opgebouwde organische verbinding met als brutoformule CHOPS De stof komt voor als kleurloze of witte kristallen De stof wordt gebruikt als larvicide Frankrijk heeft hierop een uitzondering bekomen; het gebruik van temefos is toegestaan in de <PERSOON> overzeese departementen voor een essentiële toepassing waarvoor nog geen afdoende alternatieven bestaan, namelijk de bestrijding van ziekteverspreidende muggen De toelating werd in januari ### verlengd tot <DATUM> De stof ontleedt bij verhitting of bij verbranding met vorming van giftige dampen, waaronder fosforoxiden en zwaveloxiden Temefos reageert met sterke zuren en basen (hydrolyse) #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline is een toxisch chloorderivaat van aniline met als brutoformule CHClN De stof komt voor als kleurloze kristallen of als een kleurloze vloeistof Het is een van de zes mogelijke dichlooraniline-isomeren #,#-dichlooraniline is een nevenproduct bij de productie van #,#-dichlooraniline Het wordt gebruikt als intermediaire stof bij de synthese van kleurstoffen, pesticiden en farmaceutische stoffen De stof ontleedt bij verbranding met vorming van giftige dampen, waaronder stikstofoxiden en waterstofchloride #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline is een toxisch chloorderivaat van aniline met als brutoformule CHClN De stof komt voor als kleurloze kristallen met een kenmerkende geur De stof ontleedt bij een temperatuur van ###°C en bij verbranding met vorming van giftige dampen, waaronder stikstofoxiden en waterstofchloride #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline (#,#-DCA) is een toxisch chloorderivaat van aniline met als brutoformule CHClN De stof komt voor als naaldvormige kleurloze tot bruine kristallen of schilfers met een kenmerkende geur #,#-dichlooraniline wordt bereid door de aromatische nitrering van #,#-dichloorbenzeen tot #,#-dichloornitrobenzeen, gevolgd door reductie van de nitrogroep tot #,#-dichlooraniline De synthese is analoog aan die van #,#-dichlooraniline uitgaande van #,#-dichloorbenzeen #,#-dichlooraniline is een intermediair product in de synthese van kleurstoffen, pigmenten en pesticiden.
631
www
een essentiële toepassing waarvoor nog geen afdoende alternatieven bestaan, namelijk de bestrijding van ziekteverspreidende muggen De toelating werd in januari ### verlengd tot <DATUM> De stof ontleedt bij verhitting of bij verbranding met vorming van giftige dampen, waaronder fosforoxiden en zwaveloxiden Temefos reageert met sterke zuren en basen (hydrolyse) #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline is een toxisch chloorderivaat van aniline met als brutoformule CHClN De stof komt voor als kleurloze kristallen of als een kleurloze vloeistof Het is een van de zes mogelijke dichlooraniline-isomeren #,#-dichlooraniline is een nevenproduct bij de productie van #,#-dichlooraniline Het wordt gebruikt als intermediaire stof bij de synthese van kleurstoffen, pesticiden en farmaceutische stoffen De stof ontleedt bij verbranding met vorming van giftige dampen, waaronder stikstofoxiden en waterstofchloride #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline is een toxisch chloorderivaat van aniline met als brutoformule CHClN De stof komt voor als kleurloze kristallen met een kenmerkende geur De stof ontleedt bij een temperatuur van ###°C en bij verbranding met vorming van giftige dampen, waaronder stikstofoxiden en waterstofchloride #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline (#,#-DCA) is een toxisch chloorderivaat van aniline met als brutoformule CHClN De stof komt voor als naaldvormige kleurloze tot bruine kristallen of schilfers met een kenmerkende geur #,#-dichlooraniline wordt bereid door de aromatische nitrering van #,#-dichloorbenzeen tot #,#-dichloornitrobenzeen, gevolgd door reductie van de nitrogroep tot #,#-dichlooraniline De synthese is analoog aan die van #,#-dichlooraniline uitgaande van #,#-dichloorbenzeen #,#-dichlooraniline is een intermediair product in de synthese van kleurstoffen, pigmenten en pesticiden #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline is een toxisch chloorderivaat van aniline met als brutoformule CHClN De stof komt voor als kleurloze kristallen De stof ontleedt bij verbranding met vorming van giftige dampen, waaronder stikstofoxiden en waterstofchloride #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline (#,#-DCA) is een toxisch chloorderivaat van aniline met als brutoformule CHClN De stof komt voor als lichtbruine kristallen met een kenmerkende geur Het is een van de zes mogelijke dichlooraniline-isomeren #,#-dichlooraniline kan bereid worden door de aromatische nitrering van #,#-dichloorbenzeen tot #,#-dichloornitrobenzeen, gevolgd door katalytische reductie van de nitrogroep Het reactieproduct wordt daarna nog gezuiverd, bijvoorbeeld door middel van destillatie, om #,#-dichlooraniline te scheiden van de gevormde bijproducten, waaronder de isomeren #,#-dichlooraniline en #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline is een intermediair product bij de synthese van andere chemicaliën Het grootste gedeelte wordt met fosgeen omgezet tot #,#-dichloorfenylisocyanaat, dat een grondstof is voor fenylureum-herbiciden zoals diuron en linuron Het is ook een uitgangsstof voor het herbicide propanil Een klein gedeelte wordt gebruikt voor de synthese van het bactericide trichloorcarbanilide of van de azokleurstof #-amino-#,#-dimethylbenzeensulfethanolamide De stof ontleedt bij een temperatuur van ### °C en bij verbranding met vorming van giftige dampen, waaronder stikstofoxiden en waterstofchloride Voetboeien Voetboeien of enkelboeien zijn voorwerpen die worden gebruikt voor het samenbinden (boeien) van voeten of enkels Dit met het doel de bewegingsmogelijkheid van de persoon die ze omheeft te beperken De boeien zijn meestal gemaakt van ijzer In tegenstelling tot handboeien belemmeren voetboeien een persoon niet geheel in zijn of haar bewegingen.
638
www
#,#-dichlooraniline is een toxisch chloorderivaat van aniline met als brutoformule CHClN De stof komt voor als kleurloze kristallen De stof ontleedt bij verbranding met vorming van giftige dampen, waaronder stikstofoxiden en waterstofchloride #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline (#,#-DCA) is een toxisch chloorderivaat van aniline met als brutoformule CHClN De stof komt voor als lichtbruine kristallen met een kenmerkende geur Het is een van de zes mogelijke dichlooraniline-isomeren #,#-dichlooraniline kan bereid worden door de aromatische nitrering van #,#-dichloorbenzeen tot #,#-dichloornitrobenzeen, gevolgd door katalytische reductie van de nitrogroep Het reactieproduct wordt daarna nog gezuiverd, bijvoorbeeld door middel van destillatie, om #,#-dichlooraniline te scheiden van de gevormde bijproducten, waaronder de isomeren #,#-dichlooraniline en #,#-dichlooraniline #,#-dichlooraniline is een intermediair product bij de synthese van andere chemicaliën Het grootste gedeelte wordt met fosgeen omgezet tot #,#-dichloorfenylisocyanaat, dat een grondstof is voor fenylureum-herbiciden zoals diuron en linuron Het is ook een uitgangsstof voor het herbicide propanil Een klein gedeelte wordt gebruikt voor de synthese van het bactericide trichloorcarbanilide of van de azokleurstof #-amino-#,#-dimethylbenzeensulfethanolamide De stof ontleedt bij een temperatuur van ### °C en bij verbranding met vorming van giftige dampen, waaronder stikstofoxiden en waterstofchloride Voetboeien Voetboeien of enkelboeien zijn voorwerpen die worden gebruikt voor het samenbinden (boeien) van voeten of enkels Dit met het doel de bewegingsmogelijkheid van de persoon die ze omheeft te beperken De boeien zijn meestal gemaakt van ijzer In tegenstelling tot handboeien belemmeren voetboeien een persoon niet geheel in zijn of haar bewegingen Voetboeien worden met name gebruikt om gevangenen in bedwang te houden, maar ook bij bijvoorbeeld bondage De oudste voetboeien die ooit zijn gevonden bij archeologische opgravingen dateren uit de prehistorie, en zijn meestal van het puzzelslottype Ook de Romeinen gebruikten al een vorm van voetboeien In de middeleeuwen werden vooral voetboeien van het type kopslot gebruikt Het gebruik hiervan werd minder toen de massaproductie van boeien met ingebouwd slot op gang kwam De simpelere voetboeien bleven echter wel in gebruik voor bijvoorbeeld het vervoer van gevangenen De eerste voetboeien met ingebouwd slot waren simpele schroefvormige boeien Deze ontwikkelden zich al snel tot het "Darby" type In Europa werden deze boeien tot het midden van de ##e eeuw gebruikt, terwijl ze in de Verenigde Staten eind ##e eeuw al waren vervangen door een nieuwer type Een recente ontwikkeling op het gebied van voetboeien zijn de veiligheidsboeien met een cilinderslot Deze sloten zijn moeilijker open te breken In vergelijking met handboeien beperken voetboeien iemand minder in zijn bewegingsvrijheid Derhalve wordt in veel landen het gebruik van voetboeien op lange termijn toegestaan Soms worden ze echter jarenlang omgelaten Om niet bij te dragen aan deze praktijken hebben de landen van de Europese Unie een verbod opgesteld voor handel van voetboeien naar niet-EU landen Een oud-Nederlands woord hiervoor is "kluisters", dat nog terugkomt in de uitdrukking "(aan de buis) gekluisterd" Schoppen (beweging).
561
www
worden met name gebruikt om gevangenen in bedwang te houden, maar ook bij bijvoorbeeld bondage De oudste voetboeien die ooit zijn gevonden bij archeologische opgravingen dateren uit de prehistorie, en zijn meestal van het puzzelslottype Ook de Romeinen gebruikten al een vorm van voetboeien In de middeleeuwen werden vooral voetboeien van het type kopslot gebruikt Het gebruik hiervan werd minder toen de massaproductie van boeien met ingebouwd slot op gang kwam De simpelere voetboeien bleven echter wel in gebruik voor bijvoorbeeld het vervoer van gevangenen De eerste voetboeien met ingebouwd slot waren simpele schroefvormige boeien Deze ontwikkelden zich al snel tot het "Darby" type In Europa werden deze boeien tot het midden van de ##e eeuw gebruikt, terwijl ze in de Verenigde Staten eind ##e eeuw al waren vervangen door een nieuwer type Een recente ontwikkeling op het gebied van voetboeien zijn de veiligheidsboeien met een cilinderslot Deze sloten zijn moeilijker open te breken In vergelijking met handboeien beperken voetboeien iemand minder in zijn bewegingsvrijheid Derhalve wordt in veel landen het gebruik van voetboeien op lange termijn toegestaan Soms worden ze echter jarenlang omgelaten Om niet bij te dragen aan deze praktijken hebben de landen van de Europese Unie een verbod opgesteld voor handel van voetboeien naar niet-EU landen Een oud-Nederlands woord hiervoor is "kluisters", dat nog terugkomt in de uitdrukking "(aan de buis) gekluisterd" Schoppen (beweging) Schoppen wordt doorgaans gezien als een vorm van geweld daar men er anderen mee kan verwonden Schoppen speelt ook een belangrijke rol binnen veel vechtsporten en vechtkunsten, zoals taekwondo, kung fu, wushu, karate, kickboksen, muay thai, capoeira, pencak silat, san shou, vovinam, Choy <PERSOON> Fut en savate Binnen deze vechtsporten en vechtkunsten bestaan verschillende vormen van schoppen #,#-dichloor-#-nitrobenzeen #,#-dichloor-#-nitrobenzeen is een chloorderivaat van benzeen met als brutoformule CHClNO De stof komt voor als kleurloze kristallen, die onoplosbaar zijn in water Bij contact met een heet oppervlak of met een vlam ontleedt deze stof onder vorming van giftige en corrosieve dampen, waaronder stikstofoxiden en waterstofchloride #,#-dichloor-#-nitrobenzeen reageert met sterke oxidatiemiddelen en basen De stof tast ook metalen zoals ijzer, zink en aluminium aan #-aminopyridine #-aminopyridine is een toxische organische verbinding met als brutoformule CHN De stof komt voor onder de vorm van kleurloze of witte kristallen of als poeder De stof is zeer goed oplosbaar in water De stof ontleedt bij verbranding met vorming van stikstofoxiden Ze reageert met sterk oxiderende stoffen, waardoor brand- en ontploffingsgevaar ontstaat De oplossing in water is een sterke base, ze reageert hevig met zuur en is corrosief <PERSOON> (<PERSOON>) <PERSOON> (<DATUM> – <DATUM> was een Nederlands medicus-radiobioloog Prof dr <PERSOON> studeerde geneeskunde in Leiden, en werd hoogleraar in Leiden en <LOCATIE> In ### was <PERSOON> mede-oprichter van de Stichting Federatie van Medisch Wetenschappelijke Verenigingen.
550
www
anderen mee kan verwonden Schoppen speelt ook een belangrijke rol binnen veel vechtsporten en vechtkunsten, zoals taekwondo, kung fu, wushu, karate, kickboksen, muay thai, capoeira, pencak silat, san shou, vovinam, Choy <PERSOON> Fut en savate Binnen deze vechtsporten en vechtkunsten bestaan verschillende vormen van schoppen #,#-dichloor-#-nitrobenzeen #,#-dichloor-#-nitrobenzeen is een chloorderivaat van benzeen met als brutoformule CHClNO De stof komt voor als kleurloze kristallen, die onoplosbaar zijn in water Bij contact met een heet oppervlak of met een vlam ontleedt deze stof onder vorming van giftige en corrosieve dampen, waaronder stikstofoxiden en waterstofchloride #,#-dichloor-#-nitrobenzeen reageert met sterke oxidatiemiddelen en basen De stof tast ook metalen zoals ijzer, zink en aluminium aan #-aminopyridine #-aminopyridine is een toxische organische verbinding met als brutoformule CHN De stof komt voor onder de vorm van kleurloze of witte kristallen of als poeder De stof is zeer goed oplosbaar in water De stof ontleedt bij verbranding met vorming van stikstofoxiden Ze reageert met sterk oxiderende stoffen, waardoor brand- en ontploffingsgevaar ontstaat De oplossing in water is een sterke base, ze reageert hevig met zuur en is corrosief <PERSOON> (<PERSOON>) <PERSOON> (<DATUM> – <DATUM> was een Nederlands medicus-radiobioloog Prof dr <PERSOON> studeerde geneeskunde in Leiden, en werd hoogleraar in Leiden en <LOCATIE> In ### was <PERSOON> mede-oprichter van de Stichting Federatie van Medisch Wetenschappelijke Verenigingen Dit instituut verwierf faam met het onderzoek naar straling op beenmerg, en naar toepassingen daarvan bij leukemie en andere bloedziekten <PERSOON> deed er ook samen met collega's onderzoek naar beenmergtransplantaties In ### verrichtten ze de eerste succesvolle beenmergtransplantatie bij de mens <PERSOON> richtte in ### samen met prins<PERSOON> Bio-Wetenschappen en Maatschappij op Hij was lange tijd voorzitter van deze stichting Bovendien was hij redacteur en mede-auteur van een groot aantal cahiers die de stichting publiceerde over ontwikkelingen in de medische wetenschap en met name de ethische en maatschappelijke kanten daarvan In ### ontving hij de FederaPrijs vanwege zijn onderzoek, dat werd samengevat met 'Research the long road of mouse to man' In ### ontving hij de Van <PERSOON> voor wetenschapsbeoefenaren, samen met <PERSOON> Hij was mede-oprichter van IntroGene later opgegaan in <PERSOON> overleed op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd aan een hersenbloeding <PERSOON> (<PERSOON-##>) Dunning (<LOCATIE>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands cardioloog Dunning was hoogleraar cardiologie aan de <PERSOON-##> en tot ### hoofd van de afdeling cardiologie van het <INSTELLING> in <LOCATIE> Hij is echter vooral bekend vanwege zijn bestuurswerk Hij was lid van de Gezondheidsraad Als vicevoorzitter van de "Commissie Structuur en Financiering van de <PERSOON-##>) en van de Commissie Keuzen in de Zorg (###, "Commissie Dunning") droeg hij bij aan de herstructurering het Nederlandse zorgstelsel Prof dr.
595
www
straling op beenmerg, en naar toepassingen daarvan bij leukemie en andere bloedziekten <PERSOON> deed er ook samen met collega's onderzoek naar beenmergtransplantaties In ### verrichtten ze de eerste succesvolle beenmergtransplantatie bij de mens <PERSOON> richtte in ### samen met prins<PERSOON> Bio-Wetenschappen en Maatschappij op Hij was lange tijd voorzitter van deze stichting Bovendien was hij redacteur en mede-auteur van een groot aantal cahiers die de stichting publiceerde over ontwikkelingen in de medische wetenschap en met name de ethische en maatschappelijke kanten daarvan In ### ontving hij de FederaPrijs vanwege zijn onderzoek, dat werd samengevat met 'Research the long road of mouse to man' In ### ontving hij de Van <PERSOON> voor wetenschapsbeoefenaren, samen met <PERSOON> Hij was mede-oprichter van IntroGene later opgegaan in <PERSOON> overleed op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd aan een hersenbloeding <PERSOON> (<PERSOON>) Dunning (<LOCATIE>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands cardioloog Dunning was hoogleraar cardiologie aan de <PERSOON> en tot ### hoofd van de afdeling cardiologie van het <INSTELLING> in <LOCATIE> Hij is echter vooral bekend vanwege zijn bestuurswerk Hij was lid van de Gezondheidsraad Als vicevoorzitter van de "Commissie Structuur en Financiering van de <PERSOON>) en van de Commissie Keuzen in de Zorg (###, "Commissie Dunning") droeg hij bij aan de herstructurering het Nederlandse zorgstelsel Prof dr Hij had columns in "Elsevier" en "NRC Handelsblad" en schreef artikelen in onder andere "De Gids" Hij publiceerde verschillende boeken zoals "<PERSOON-##> ezel" (###), over het onvermogen van de geneeskunde, "Betoverde wereld", en "Stof van Dromen" Hij was voorzitter van de commissie die kandidatenlijst van de Partij van de Arbeid opstelde voor de verkiezingen van ###, en een van de oprichters van het <PERSOON-##> tijd was Dunning hoofdredacteur van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde In ### ontving hij de Van <PERSOON> voor wetenschapsbeoefenaren, samen met <PERSOON-##> Dunning was een broer van de musicoloog <PERSOON-##> Hij overleed in oktober ### op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd aan de gevolgen van slokdarmkanker ABCDE-methode De ABCDE-methode is een werkwijze waarbij hulp wordt verleend met het principe ""treat first what kills first"" Met andere woorden eerst de primaire (levensbedreigende) en vervolgens de secundaire c q tertiaire (niet-direct c q niet-levensbedreigende) letsels en stoornissen Deze handelwijze heeft belangrijke voordelen omdat - naast een duidelijke houvast - door het volgen van deze methodiek (bijna) alle letsels en stoornissen ermee kunnen worden onderkend en behandeld De ABCDE-methodiek werd in ### ontwikkeld in de Verenigde Staten in het kader van de Advanced Trauma Life Support-cursus en wordt tegenwoordig wereldwijd door zowel leken als professionele hulpverleners toegepast Hieronder vallen de handelingen die er zorg voor dragen dat de wervelkolom geïmmobiliseerd wordt en dat de luchtweg van een slachtoffer openblijft.
594
www
"NRC Handelsblad" en schreef artikelen in onder andere "De Gids" Hij publiceerde verschillende boeken zoals "<PERSOON> ezel" (###), over het onvermogen van de geneeskunde, "Betoverde wereld", en "Stof van Dromen" Hij was voorzitter van de commissie die kandidatenlijst van de Partij van de Arbeid opstelde voor de verkiezingen van ###, en een van de oprichters van het <PERSOON> tijd was Dunning hoofdredacteur van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde In ### ontving hij de Van <PERSOON> voor wetenschapsbeoefenaren, samen met <PERSOON> Dunning was een broer van de musicoloog <PERSOON> Hij overleed in oktober ### op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd aan de gevolgen van slokdarmkanker ABCDE-methode De ABCDE-methode is een werkwijze waarbij hulp wordt verleend met het principe ""treat first what kills first"" Met andere woorden eerst de primaire (levensbedreigende) en vervolgens de secundaire c q tertiaire (niet-direct c q niet-levensbedreigende) letsels en stoornissen Deze handelwijze heeft belangrijke voordelen omdat - naast een duidelijke houvast - door het volgen van deze methodiek (bijna) alle letsels en stoornissen ermee kunnen worden onderkend en behandeld De ABCDE-methodiek werd in ### ontwikkeld in de Verenigde Staten in het kader van de Advanced Trauma Life Support-cursus en wordt tegenwoordig wereldwijd door zowel leken als professionele hulpverleners toegepast Hieronder vallen de handelingen die er zorg voor dragen dat de wervelkolom geïmmobiliseerd wordt en dat de luchtweg van een slachtoffer openblijft Hieronder valt het beoordelen van de ademhaling en de handelingen die ervoor zorgen dat een slachtoffer kan blijven ademen of wordt beademd Letsels/stoornissen die ademhalingsstoornissen kunnen veroorzaken, zijn traumaletsels, hoog-energetische letsels of vergiftigingen Hieronder valt het beoordelen van de bloedsomloop en de handelingen die de bloedsomloop ondersteunen Belangrijk daarbij is de bloeddruk en de pols, gelet op frequentie, volume en regelmaat Oorzaken kunnen zijn hartritmestoornissen, hartfalen, hartstilstand, shock, afknelling en ernstige bloedingen Hieronder valt het beoordelen van het bewustzijn Dit wordt beoordeeld door middel van de AVPU- of EMV-score Letsels/stoornissen die bewustzijnsstoornissen kunnen veroorzaken zijn traumaletsels waaronder hersenletsels, vergiftigingen, hartproblemen, suikerziekte en beroerte Hierin valt het top-tot-teenonderzoek en de handelingen die betrekking hebben op (het voorkomen van) koude- en warmteletsels, alsmede het verzorgen van wonden, kneuzingen, breuken en andere letsels Geïntegreerd in de ABCDE-werkwijze wordt meestal gebruikgemaakt van de volgende protocollen EMV, AVPU, PEARRL, AMPLE, MIST, SBAR of varianten hierop Soms wordt ook wel SAMPLE gebezigd Dit is een samengetrokken AMPLE en MIST waarbij de "S" staat voor Signs en Symptoms Serotype Een serotype of serovar is een specifiek subtype van een bepaald (ziekteverwekkend) micro-organisme of cel, ingedeeld op basis van de specifieke antigenen aanwezig op het celmembraan Het bepalen van het serotype van een bepaalde ziekteverwekker kan belangrijke implicaties hebben op de prognose en de behandeling van de ziekte Zo heeft het influenza A-virus tientallen serotypen die elk een verschillende gastheer, virulentie of mortaliteit kunnen hebben Een groep van serotypen met gemeenschappelijke antigenen wordt een serogroep genoemd.
574
www
dat een slachtoffer kan blijven ademen of wordt beademd Letsels/stoornissen die ademhalingsstoornissen kunnen veroorzaken, zijn traumaletsels, hoog-energetische letsels of vergiftigingen Hieronder valt het beoordelen van de bloedsomloop en de handelingen die de bloedsomloop ondersteunen Belangrijk daarbij is de bloeddruk en de pols, gelet op frequentie, volume en regelmaat Oorzaken kunnen zijn hartritmestoornissen, hartfalen, hartstilstand, shock, afknelling en ernstige bloedingen Hieronder valt het beoordelen van het bewustzijn Dit wordt beoordeeld door middel van de AVPU- of EMV-score Letsels/stoornissen die bewustzijnsstoornissen kunnen veroorzaken zijn traumaletsels waaronder hersenletsels, vergiftigingen, hartproblemen, suikerziekte en beroerte Hierin valt het top-tot-teenonderzoek en de handelingen die betrekking hebben op (het voorkomen van) koude- en warmteletsels, alsmede het verzorgen van wonden, kneuzingen, breuken en andere letsels Geïntegreerd in de ABCDE-werkwijze wordt meestal gebruikgemaakt van de volgende protocollen EMV, AVPU, PEARRL, AMPLE, MIST, SBAR of varianten hierop Soms wordt ook wel SAMPLE gebezigd Dit is een samengetrokken AMPLE en MIST waarbij de "S" staat voor Signs en Symptoms Serotype Een serotype of serovar is een specifiek subtype van een bepaald (ziekteverwekkend) micro-organisme of cel, ingedeeld op basis van de specifieke antigenen aanwezig op het celmembraan Het bepalen van het serotype van een bepaalde ziekteverwekker kan belangrijke implicaties hebben op de prognose en de behandeling van de ziekte Zo heeft het influenza A-virus tientallen serotypen die elk een verschillende gastheer, virulentie of mortaliteit kunnen hebben Een groep van serotypen met gemeenschappelijke antigenen wordt een serogroep genoemd Bij mensen wordt het serotype grotendeels bepaald door het humaan leukocytenantigeen (HLA) Bij een orgaantransplantatie wordt gezocht naar een zo groot mogelijke overeenkomst in serotype tussen de donor en de ontvanger om de immuunresponses en afstotingsverschijnselen zo veel mogelijk te vermijden Dubbele binding (communicatie) Een dubbele binding (<PERSOON> double bind) is een dilemma in de communicatie, waarbij een individu (of groep) twee of meer tegenstrijdige boodschappen ontvangt Het is een situatie waarin adequaat reageren op de ene boodschap, het in gebreke blijven van de andere boodschap betekent, en omgekeerd Hierdoor zit de ontvanger, wat hij ook doet, altijd fout Met andere woorden de ontvanger kan geen commentaar leveren op het conflict, kan het niet oplossen, en kan zich ook niet aan de situatie onttrekken In de taalfilosofie is het verschijnsel bekend als pragmatische paradox Doorgaans bevat een dubbele binding verschillende abstractieniveaus wat betreft de boodschappen en deze boodschappen kunnen of gegeven worden binnen de context van de situatie, of overgebracht worden door middel van intonatie of lichaamstaal Er treden verdere complicaties op als vaak voorkomende dubbele bindingen deel uitmaken van een aanhoudende relatie, waarop het individu of de groep is aangewezen De theorie van de dubbele binding is eenvoudiger te begrijpen binnen de context van complexe systemen en cybernetica omdat het functioneren van zowel de menselijke communicatie als de geest veel op dat van ecosystemen lijkt.
521
www
wordt het serotype grotendeels bepaald door het humaan leukocytenantigeen (HLA) Bij een orgaantransplantatie wordt gezocht naar een zo groot mogelijke overeenkomst in serotype tussen de donor en de ontvanger om de immuunresponses en afstotingsverschijnselen zo veel mogelijk te vermijden Dubbele binding (communicatie) Een dubbele binding (<PERSOON> double bind) is een dilemma in de communicatie, waarbij een individu (of groep) twee of meer tegenstrijdige boodschappen ontvangt Het is een situatie waarin adequaat reageren op de ene boodschap, het in gebreke blijven van de andere boodschap betekent, en omgekeerd Hierdoor zit de ontvanger, wat hij ook doet, altijd fout Met andere woorden de ontvanger kan geen commentaar leveren op het conflict, kan het niet oplossen, en kan zich ook niet aan de situatie onttrekken In de taalfilosofie is het verschijnsel bekend als pragmatische paradox Doorgaans bevat een dubbele binding verschillende abstractieniveaus wat betreft de boodschappen en deze boodschappen kunnen of gegeven worden binnen de context van de situatie, of overgebracht worden door middel van intonatie of lichaamstaal Er treden verdere complicaties op als vaak voorkomende dubbele bindingen deel uitmaken van een aanhoudende relatie, waarop het individu of de groep is aangewezen De theorie van de dubbele binding is eenvoudiger te begrijpen binnen de context van complexe systemen en cybernetica omdat het functioneren van zowel de menselijke communicatie als de geest veel op dat van ecosystemen lijkt ” De term "double bind" werd voor het eerst gebruikt door de Amerikaanse antropoloog <PERSOON> en zijn collegae (waaronder <PERSOON> D <PERSOON> en <PERSOON>) in hun uiteenzettingen over de complexiteit van de communicatie met betrekking tot schizofrenie Bateson maakte duidelijk dat dergelijke complexiteiten ook onder normale omstandigheden bestaan, vooral bij “het spel, humor, in gedichten, rituelen en fictie ” Hun bevindingen waren een aanwijzing dat het type verwarde communicatie die vaak als schizofrenie wordt gediagnosticeerd, niet per se een organische hersenstoornis is Zij vonden juist dat destructieve dubbele bindingen een veelvoorkomend communicatiepatroon was binnen gezinnen waaruit patiënten voortkwamen en stelden dat het opgroeien met onophoudelijke dubbele bindingen kon leiden tot aangeleerde verwarde denk- en communicatiepatronen De menselijke communicatie is ingewikkeld; ##% ervan is non-verbaal (in ##% van de gevallen geloven mensen de klank van de stem en wat ze daarin horen, in ##% gaan ze puur af op de lichaamstaal) en slechts #% is verbaal (men gelooft de woorden in situaties waarbij woord en lichaamstaal niet overeenkomen) ("zie ook <PERSOON>)" en de context maakt er wezenlijk deel van uit Communicatie bestaat uit de uitgesproken woorden, de intonatie en lichaamstaal en ook hoe die zich verhouden tot wat er in het verleden is gezegd; tot wat niet is uitgesproken, maar impliciet is gebleven; hoe dat allemaal veranderingen heeft ondergaan door andere non-verbale signalen, zoals bijvoorbeeld de omgeving waarin het is uitgesproken enzovoort Als iemand bijvoorbeeld zegt “ik hou van je,” hou je er rekening mee wie het zegt, zijn intonatie en lichaamstaal, en de context waarbinnen het wordt gezegd.
565
www
D <PERSOON> en <PERSOON>) in hun uiteenzettingen over de complexiteit van de communicatie met betrekking tot schizofrenie Bateson maakte duidelijk dat dergelijke complexiteiten ook onder normale omstandigheden bestaan, vooral bij “het spel, humor, in gedichten, rituelen en fictie ” Hun bevindingen waren een aanwijzing dat het type verwarde communicatie die vaak als schizofrenie wordt gediagnosticeerd, niet per se een organische hersenstoornis is Zij vonden juist dat destructieve dubbele bindingen een veelvoorkomend communicatiepatroon was binnen gezinnen waaruit patiënten voortkwamen en stelden dat het opgroeien met onophoudelijke dubbele bindingen kon leiden tot aangeleerde verwarde denk- en communicatiepatronen De menselijke communicatie is ingewikkeld; ##% ervan is non-verbaal (in ##% van de gevallen geloven mensen de klank van de stem en wat ze daarin horen, in ##% gaan ze puur af op de lichaamstaal) en slechts #% is verbaal (men gelooft de woorden in situaties waarbij woord en lichaamstaal niet overeenkomen) ("zie ook <PERSOON>)" en de context maakt er wezenlijk deel van uit Communicatie bestaat uit de uitgesproken woorden, de intonatie en lichaamstaal en ook hoe die zich verhouden tot wat er in het verleden is gezegd; tot wat niet is uitgesproken, maar impliciet is gebleven; hoe dat allemaal veranderingen heeft ondergaan door andere non-verbale signalen, zoals bijvoorbeeld de omgeving waarin het is uitgesproken enzovoort Als iemand bijvoorbeeld zegt “ik hou van je,” hou je er rekening mee wie het zegt, zijn intonatie en lichaamstaal, en de context waarbinnen het wordt gezegd Conflicten bij het communiceren zijn veelvoorkomend en vaak vragen we “wat bedoel je?” of proberen we op andere manieren verduidelijking te krijgen Dat wordt "metacommunicatie" genoemd communicatie over communicatie Soms is het vragen om verduidelijking niet mogelijk In het dagelijkse leven zijn communicatieproblemen gewoon en komen vaak voor als metacommunicatie en terugkoppelingssystemen ontbreken of ontoereikend zijn, of als er niet genoeg tijd is Dubbele bindingen kunnen belastend en mogelijk destructief zijn als iemand gevangen zit in een dilemma en gestraft wordt omdat hij een uitweg zoekt, maar de moeite die getroost wordt om een uitweg te zoeken uit de valstrik, kan leiden tot emotionele groei Het klassieke voorbeeld van een negatieve dubbele binding is dat van een moeder die haar kind vertelt dat ze van hem houdt, terwijl ze zich tegelijkertijd met afkeer afwendt Het kind weet dan niet hoe het moet reageren op de tegenstrijdigheid tussen woorden en lichaamstaal, omdat het voor zijn basale behoeften afhankelijk is van de moeder het zit in een lastig parket Voor het kleine kind is het moeilijk om tegenstrijdigheden verbaal te uiten en het kan de relatie met zijn moeder niet ontkennen of verbreken Een ander voorbeeld is als iemand wordt opgedragen om “spontaan te zijn ” Alleen al de opdracht is strijdig met spontaniteit, maar het wordt een dubbele binding als iemand de opdracht niet kan negeren, maar ook geen commentaar kan geven op de tegenstrijdigheid.
545
www
veelvoorkomend en vaak vragen we “wat bedoel je?” of proberen we op andere manieren verduidelijking te krijgen Dat wordt "metacommunicatie" genoemd communicatie over communicatie Soms is het vragen om verduidelijking niet mogelijk In het dagelijkse leven zijn communicatieproblemen gewoon en komen vaak voor als metacommunicatie en terugkoppelingssystemen ontbreken of ontoereikend zijn, of als er niet genoeg tijd is Dubbele bindingen kunnen belastend en mogelijk destructief zijn als iemand gevangen zit in een dilemma en gestraft wordt omdat hij een uitweg zoekt, maar de moeite die getroost wordt om een uitweg te zoeken uit de valstrik, kan leiden tot emotionele groei Het klassieke voorbeeld van een negatieve dubbele binding is dat van een moeder die haar kind vertelt dat ze van hem houdt, terwijl ze zich tegelijkertijd met afkeer afwendt Het kind weet dan niet hoe het moet reageren op de tegenstrijdigheid tussen woorden en lichaamstaal, omdat het voor zijn basale behoeften afhankelijk is van de moeder het zit in een lastig parket Voor het kleine kind is het moeilijk om tegenstrijdigheden verbaal te uiten en het kan de relatie met zijn moeder niet ontkennen of verbreken Een ander voorbeeld is als iemand wordt opgedragen om “spontaan te zijn ” Alleen al de opdracht is strijdig met spontaniteit, maar het wordt een dubbele binding als iemand de opdracht niet kan negeren, maar ook geen commentaar kan geven op de tegenstrijdigheid Bateson beschrijft ook positieve dubbele bindingen, zowel in verband met <PERSOON>-boeddhisme met zijn paden van spirituele groei, en het gebruik van de therapeutische dubbele binding door psychiaters, om hun patiënten te confronteren met de tegenstrijdigheden in hun leven, op een manier die hen zou kunnen helpen te genezen Een van de consulenten van Bateson, <PERSOON> laat in zijn boeken op een sprekende manier de vruchtbare mogelijkheden zien van dubbele bindingen, waarbij hij de techniek in een helderder licht plaatst De dubbele binding wordt vaak onjuist opgevat als een eenvoudige tegenstrijdige situatie, waarbij het slachtoffer gevangen zit in twee tegenstrijdige opdrachten Hoewel het klopt dat de kern van de dubbele binding bestaat uit twee tegenstrijdige opdrachten, ligt het verschil in de manier waarop zij aan het slachtoffer worden opgedrongen, in hoeverre het slachtoffer de situatie begrijpt en tot slot, wie (of wat) het slachtoffer deze opdrachten geeft Anders dan bij de gebruikelijke verlies-verliessituatie, is het slachtoffer zich grotendeels niet bewust van de precieze aard van de paradoxale situatie, waarin hij of zij verkeert De tegenstrijdigheid kan in haar rechtstreekse context volledig onzichtbaar zijn en daarom ook onzichtbaar voor waarnemers van buitenaf, en wordt alleen maar duidelijk als er een wat bredere context in ogenschouw wordt genomen Typerend is dat degene, die een opdracht geeft aan het slachtoffer, iemand is die hij respecteert (een ouder, leraar of dokter), maar dat de opdracht zelf impliceert dat die onmogelijk vervuld kan worden, omdat een of andere uitgebreidere context dat verbiedt Bateson en zijn medewerkers definieerden de dubbele binding (geparafraseerd) als volgt.
537
www
groei, en het gebruik van de therapeutische dubbele binding door psychiaters, om hun patiënten te confronteren met de tegenstrijdigheden in hun leven, op een manier die hen zou kunnen helpen te genezen Een van de consulenten van Bateson, <PERSOON> laat in zijn boeken op een sprekende manier de vruchtbare mogelijkheden zien van dubbele bindingen, waarbij hij de techniek in een helderder licht plaatst De dubbele binding wordt vaak onjuist opgevat als een eenvoudige tegenstrijdige situatie, waarbij het slachtoffer gevangen zit in twee tegenstrijdige opdrachten Hoewel het klopt dat de kern van de dubbele binding bestaat uit twee tegenstrijdige opdrachten, ligt het verschil in de manier waarop zij aan het slachtoffer worden opgedrongen, in hoeverre het slachtoffer de situatie begrijpt en tot slot, wie (of wat) het slachtoffer deze opdrachten geeft Anders dan bij de gebruikelijke verlies-verliessituatie, is het slachtoffer zich grotendeels niet bewust van de precieze aard van de paradoxale situatie, waarin hij of zij verkeert De tegenstrijdigheid kan in haar rechtstreekse context volledig onzichtbaar zijn en daarom ook onzichtbaar voor waarnemers van buitenaf, en wordt alleen maar duidelijk als er een wat bredere context in ogenschouw wordt genomen Typerend is dat degene, die een opdracht geeft aan het slachtoffer, iemand is die hij respecteert (een ouder, leraar of dokter), maar dat de opdracht zelf impliceert dat die onmogelijk vervuld kan worden, omdat een of andere uitgebreidere context dat verbiedt Bateson en zijn medewerkers definieerden de dubbele binding (geparafraseerd) als volgt Dat laat het slachtoffer op beide manieren verscheurd achter, omdat hij, aan welk van beide eisen hij ook probeert te voldoen, aan de andere eis niet kan voldoen "Ik moet het doen, maar ik kan het niet" is een typische weergave van het ervaren van een dubbele binding Als een dubbele binding werkzaam wil zijn, moet het slachtoffer niet kunnen zien dat de eis die door het eerste bevel wordt gesteld, strijdig is met die van het tweede bevel Op die manier onderscheidt de dubbele binding zich van een eenvoudige tegenstrijdigheid en wordt een meer onuitsprekelijk intern conflict, waarbij het slachtoffer echt wil voldoen aan de eisen van het primaire bevel, maar daar steeds in faalt doordat hij niet ziet dat de situatie strijdig is met de eisen van het tweede bevel In dergelijke situaties kunnen slachtoffers dus uiting geven aan zeer hevige angstgevoelens, als zij dan toch proberen te voldoen aan de eisen van het primaire bevel, zij het met duidelijke tegenstrijdigheden in hun handelen De dubbele binding werd aanvankelijk voorgesteld als een situatie die mogelijk tot schizofrenie kon leiden, als die werd toegepast op jonge kinderen of mensen met een onevenwichtig of “zwak” <INSTELLING> Door een situatie te creëren waarin het slachtoffer geen opmerking of een “metacommunicatieve uitspraak” zou kunnen maken over zijn dilemma, zou zijn psychische angst (theoretisch) kunnen toenemen Tegenwoordig wordt het meer gezien als een voorbeeld van de benadering van Bateson van de ingewikkeldheid van de communicatie.
539
www
slachtoffer op beide manieren verscheurd achter, omdat hij, aan welk van beide eisen hij ook probeert te voldoen, aan de andere eis niet kan voldoen "Ik moet het doen, maar ik kan het niet" is een typische weergave van het ervaren van een dubbele binding Als een dubbele binding werkzaam wil zijn, moet het slachtoffer niet kunnen zien dat de eis die door het eerste bevel wordt gesteld, strijdig is met die van het tweede bevel Op die manier onderscheidt de dubbele binding zich van een eenvoudige tegenstrijdigheid en wordt een meer onuitsprekelijk intern conflict, waarbij het slachtoffer echt wil voldoen aan de eisen van het primaire bevel, maar daar steeds in faalt doordat hij niet ziet dat de situatie strijdig is met de eisen van het tweede bevel In dergelijke situaties kunnen slachtoffers dus uiting geven aan zeer hevige angstgevoelens, als zij dan toch proberen te voldoen aan de eisen van het primaire bevel, zij het met duidelijke tegenstrijdigheden in hun handelen De dubbele binding werd aanvankelijk voorgesteld als een situatie die mogelijk tot schizofrenie kon leiden, als die werd toegepast op jonge kinderen of mensen met een onevenwichtig of “zwak” <INSTELLING> Door een situatie te creëren waarin het slachtoffer geen opmerking of een “metacommunicatieve uitspraak” zou kunnen maken over zijn dilemma, zou zijn psychische angst (theoretisch) kunnen toenemen Tegenwoordig wordt het meer gezien als een voorbeeld van de benadering van Bateson van de ingewikkeldheid van de communicatie Bij het Leren III wordt de dubbele binding in een context geplaatst en opgevat als een onmogelijk verlies-verlies-situatie-scenario Bateson hield vol dat de dubbele binding, in het geval van de schizofreen, doorlopend wordt aangeboden en gebruikelijk is binnen de gezinscontext Tegen de tijd dat het kind oud genoeg is om de dubbele-binding-situatie te kunnen onderkennen, is die al geïnternaliseerd en is het kind niet meer in staat om daar tegen in opstand te komen De enige oplossing is dan nog om een ontsnapping te bewerkstelligen, uit de tegenstrijdige logische eisen van de dubbele binding, naar de wereld van het waansysteem Volgens de filosoof en theoloog <PERSOON>, is binnen het <PERSOON>-boeddhisme lange tijd gebruikgemaakt van de dubbele binding als een therapeutisch instrument De <PERSOON>-meester confronteert zijn leerlingen met opzet met de dubbele binding (met behulp van verschillende “deskundige middelen,” "upaya" genaamd), in de hoop dat zij verlichting ("satori") bereiken Een van de meest opvallende technieken, waar door Zenmeesters (met name die van de Rinzai-school) gebruikgemaakt wordt, wordt de "koan" genoemd, waarbij de meester zijn of haar studenten een vraag stelt en hen opdraagt om al hun geestelijke vermogens in het werk te stellen om het antwoord te vinden Als voorbeeld van een koan, kan een leerling worden gevraagd om zijn meester zijn echte zelf te laten zien, “laat me zien wie je echt bent.
537
www
in een context geplaatst en opgevat als een onmogelijk verlies-verlies-situatie-scenario Bateson hield vol dat de dubbele binding, in het geval van de schizofreen, doorlopend wordt aangeboden en gebruikelijk is binnen de gezinscontext Tegen de tijd dat het kind oud genoeg is om de dubbele-binding-situatie te kunnen onderkennen, is die al geïnternaliseerd en is het kind niet meer in staat om daar tegen in opstand te komen De enige oplossing is dan nog om een ontsnapping te bewerkstelligen, uit de tegenstrijdige logische eisen van de dubbele binding, naar de wereld van het waansysteem Volgens de filosoof en theoloog <PERSOON>, is binnen het <PERSOON>-boeddhisme lange tijd gebruikgemaakt van de dubbele binding als een therapeutisch instrument De <PERSOON>-meester confronteert zijn leerlingen met opzet met de dubbele binding (met behulp van verschillende “deskundige middelen,” "upaya" genaamd), in de hoop dat zij verlichting ("satori") bereiken Een van de meest opvallende technieken, waar door Zenmeesters (met name die van de Rinzai-school) gebruikgemaakt wordt, wordt de "koan" genoemd, waarbij de meester zijn of haar studenten een vraag stelt en hen opdraagt om al hun geestelijke vermogens in het werk te stellen om het antwoord te vinden Als voorbeeld van een koan, kan een leerling worden gevraagd om zijn meester zijn echte zelf te laten zien, “laat me zien wie je echt bent <PERSOON> theorie van de dubbele binding is heel ingewikkeld, en is slechts gedeeltelijk getoetst; er zitten hiaten in het huidige psychologische en experimentele bewijsvoering om een oorzakelijk verband aan te tonen Subjectieve verslagen van individuen, die geconfronteerd werden met het maken van een gemeende beslissing toen ze bloot werden gesteld aan tegenstrijdige boodschappen, maken melding van angstgevoelens Er is beweerd dat er, als de theorie van de dubbele binding eigenlijk bedoeld is om de bevindingen die wijzen op een genetische basis van schizofrenie teniet te doen, uitvoeriger psychologisch en experimenteel onderzoek nodig is, bij verschillende soorten gezinnen en gezinsverbanden De huidige opvatting over schizofrenie houdt rekening met een ingewikkelde interactie van zowel genetische als neurologische en emotionele stressoren, waaronder de interactie binnen het gezin Het terrein van het neurolinguistisch programmeren maakt ook gebruik van het begrip dubbele binding Grinder en Bandler, die beiden persoonlijk contact hadden met <PERSOON>, stelden dat een boodschap samengesteld kon worden uit meerdere boodschappen, waarbij de ontvanger van de boodschap de indruk wordt gegeven dat hij kan kiezen, hoewel beide mogelijkheden op een hoger doelniveau dezelfde uitkomst opleveren Dat wordt in de terminologie van de NLP dubbele binding genoemd, en vindt zowel toepassing in de verkoop als in de therapie Een verkoper zou kunnen vragen “Wilt u liever contant betalen of met een bankpas?”, waarbij beide mogelijkheden veronderstellen dat de betrokkene zal betalen en de derde optie (niet betalen) met opzet buiten de keuze wordt gehouden Strikt gesproken is “contant of bankpas?” echter geen dubbele binding, omdat er geen sprake is van een tegenstrijdigheid.
552
www
Subjectieve verslagen van individuen, die geconfronteerd werden met het maken van een gemeende beslissing toen ze bloot werden gesteld aan tegenstrijdige boodschappen, maken melding van angstgevoelens Er is beweerd dat er, als de theorie van de dubbele binding eigenlijk bedoeld is om de bevindingen die wijzen op een genetische basis van schizofrenie teniet te doen, uitvoeriger psychologisch en experimenteel onderzoek nodig is, bij verschillende soorten gezinnen en gezinsverbanden De huidige opvatting over schizofrenie houdt rekening met een ingewikkelde interactie van zowel genetische als neurologische en emotionele stressoren, waaronder de interactie binnen het gezin Het terrein van het neurolinguistisch programmeren maakt ook gebruik van het begrip dubbele binding Grinder en Bandler, die beiden persoonlijk contact hadden met <PERSOON>, stelden dat een boodschap samengesteld kon worden uit meerdere boodschappen, waarbij de ontvanger van de boodschap de indruk wordt gegeven dat hij kan kiezen, hoewel beide mogelijkheden op een hoger doelniveau dezelfde uitkomst opleveren Dat wordt in de terminologie van de NLP dubbele binding genoemd, en vindt zowel toepassing in de verkoop als in de therapie Een verkoper zou kunnen vragen “Wilt u liever contant betalen of met een bankpas?”, waarbij beide mogelijkheden veronderstellen dat de betrokkene zal betalen en de derde optie (niet betalen) met opzet buiten de keuze wordt gehouden Strikt gesproken is “contant of bankpas?” echter geen dubbele binding, omdat er geen sprake is van een tegenstrijdigheid Plafondbed Een plafondbed is een bed dat zich aan of in het plafond bevindt met een zodanige constructie dat het bed als het niet in gebruik is tegen het plafond hangt Een plafondbed is een alternatief voor de slaapbank of zetelbed Het bed neemt geen ruimte in overdag Plafondbedden worden onder meer toegepast in kampeerauto's, maar ook in studio's en appartementen Luxe uitvoeringen zijn er in de vorm van een "liftbed" <PERSOON>, ###) is een Nederlands bestuurder Tot <DATUM> was zij wethouder voor GroenLinks in <LOCATIE> Zij was verantwoordelijk voor milieu, onderwijs, integratie, participatie en publieke dienstverlening Daarna was Eerdmans tot <DATUM> voorzitter van het College van Bestuur van MBO <LOCATIE>, een rol die zij ruim <LEEFTIJD> jaar heeft vervult Eerdmans volgde een hbo verpleegkunde en onderwijs Ze werkte vervolgens als wijkverpleegkundige in <LOCATIE> Daarna werkte ze als projectmanager en docent-supervisor aan de <PERSOON> Tussen ### en ### was zij lid van de gemeenteraad voor GroenLinks Van ### tot ### was zij wethouder voor GroenLinks in <LOCATIE> Op <DATUM> kondigde ze aan dat ze per <DATUM> af zou treden om voorzitter te worden van het toenmalige ROC ASA <PERSOON> volgde haar op als wethouder in <LOCATIE> Vanaf <DATUM> is Eerdmans vicevoorzitter <PERSOON> Medisch <INSTELLING> Kalfszwezerik Een kalfszwezerik is een van het kalf afkomstig orgaan, dat ook wel de thymus genoemd wordt Het wordt door liefhebbers van orgaanvlees als een delicatesse beschouwd.
547
www
constructie dat het bed als het niet in gebruik is tegen het plafond hangt Een plafondbed is een alternatief voor de slaapbank of zetelbed Het bed neemt geen ruimte in overdag Plafondbedden worden onder meer toegepast in kampeerauto's, maar ook in studio's en appartementen Luxe uitvoeringen zijn er in de vorm van een "liftbed" <PERSOON>, ###) is een Nederlands bestuurder Tot <DATUM> was zij wethouder voor GroenLinks in <LOCATIE> Zij was verantwoordelijk voor milieu, onderwijs, integratie, participatie en publieke dienstverlening Daarna was Eerdmans tot <DATUM> voorzitter van het College van Bestuur van MBO <LOCATIE>, een rol die zij ruim <LEEFTIJD> jaar heeft vervult Eerdmans volgde een hbo verpleegkunde en onderwijs Ze werkte vervolgens als wijkverpleegkundige in <LOCATIE> Daarna werkte ze als projectmanager en docent-supervisor aan de <PERSOON> Tussen ### en ### was zij lid van de gemeenteraad voor GroenLinks Van ### tot ### was zij wethouder voor GroenLinks in <LOCATIE> Op <DATUM> kondigde ze aan dat ze per <DATUM> af zou treden om voorzitter te worden van het toenmalige ROC ASA <PERSOON> volgde haar op als wethouder in <LOCATIE> Vanaf <DATUM> is Eerdmans vicevoorzitter <PERSOON> Medisch <INSTELLING> Kalfszwezerik Een kalfszwezerik is een van het kalf afkomstig orgaan, dat ook wel de thymus genoemd wordt Het wordt door liefhebbers van orgaanvlees als een delicatesse beschouwd De thymus of zwezerik is een orgaan, een klier Hij is bij kinderen en jonge zoogdieren te vinden tussen het borstbeen en de luchtpijp Bij het volwassen worden verschrompelt de klier <PERSOON> eten de zwezerik van kalf en lam Het orgaan bestaat uit twee delen de hartzwezerik die rond en compact is en de halszwezerik die langwerpig en los van structuur is De klier is bleek, wat slap, knobbelig en vormloos De zwezerik moet voor het bereiden eerst een uur goed gespoeld worden Daarna wordt hij gepocheerd in bouillon en vervolgens met koud water afgespoeld Na uitlekken worden vliezen en knobbels verwijderd Als de zwezerik koud is, wordt hij in plakken gesneden en gebakken of verwerkt in een terrine Bij koude consumptie wordt meestal mayonaise toegevoegd De hartzwezerik is groter en malser dan de keelzwezerik, die eigenlijk alleen geschikt is voor terrines en mousses Zwezerik bevat veel eiwitten, fosfor en zink Het is een van de weinige dierlijke voedingsmiddelen die vitamine C bevatten Fluorazijnzuur Fluorazijnzuur is een gefluorideerde organische verbinding uit de stofklasse der carbonzuren De stof komt voor als een kleurloos kristallijn poeder, dat zeer goed oplosbaar is in water Fluorazijnzuur kan bereid worden door reactie van methyljoodacetaat met zilver(I)fluoride of door reactie van methylchlooracetaat met kaliumfluoride De ontstane ester wordt vervolgens gehydrolyseerd.
501
www
De thymus of zwezerik is een orgaan, een klier Hij is bij kinderen en jonge zoogdieren te vinden tussen het borstbeen en de luchtpijp Bij het volwassen worden verschrompelt de klier <PERSOON> eten de zwezerik van kalf en lam Het orgaan bestaat uit twee delen de hartzwezerik die rond en compact is en de halszwezerik die langwerpig en los van structuur is De klier is bleek, wat slap, knobbelig en vormloos De zwezerik moet voor het bereiden eerst een uur goed gespoeld worden Daarna wordt hij gepocheerd in bouillon en vervolgens met koud water afgespoeld Na uitlekken worden vliezen en knobbels verwijderd Als de zwezerik koud is, wordt hij in plakken gesneden en gebakken of verwerkt in een terrine Bij koude consumptie wordt meestal mayonaise toegevoegd De hartzwezerik is groter en malser dan de keelzwezerik, die eigenlijk alleen geschikt is voor terrines en mousses Zwezerik bevat veel eiwitten, fosfor en zink Het is een van de weinige dierlijke voedingsmiddelen die vitamine C bevatten Fluorazijnzuur Fluorazijnzuur is een gefluorideerde organische verbinding uit de stofklasse der carbonzuren De stof komt voor als een kleurloos kristallijn poeder, dat zeer goed oplosbaar is in water Fluorazijnzuur kan bereid worden door reactie van methyljoodacetaat met zilver(I)fluoride of door reactie van methylchlooracetaat met kaliumfluoride De ontstane ester wordt vervolgens gehydrolyseerd Dit zout komt van nature voor in de bladeren van een Zuid-Afrikaanse struik, de gifblaar ("Dichapetalum cymosum") Fluorazijnzuur is een zeer toxische verbinding het substitueert immers azijnzuur in de citroenzuurcyclus en veroorzaakt hierdoor een blokkade van de enzymwerking De letale dosis bij volwassen mensen ligt bij # mg per kilogram lichaamsgewicht De stof is echter nagenoeg niet-toxisch voor vissen en ongewervelden die in het water leven Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte De Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) is een Nederlandse wet die op <DATUM> in werking is getreden Volgens de WGBH/CZ is discriminatie wegens handicap of chronische ziekte verboden bij het aanbieden van werk, huisvesting, goederen en diensten Het verbod van onderscheid houdt onder meer in dat degene tot wie dit verbod zich richt gehouden is naargelang de behoefte doeltreffende aanpassingen te verrichten, tenzij deze voor hem een onevenredige belasting vormen Onder het verrichten van doeltreffende aanpassingen wordt in ieder geval verstaan het toelaten van assistentiehonden Doel van de wet is discriminatie van mensen met een handicap of chronische ziekte tegen te gaan In aanvang was de wet alleen van toepassing op arbeid maar sinds de invoering in ### is de reikwijdte van de wet uitgebreid, sinds ### is onderscheid bij het aanbieden van huisvesting ook niet meer toelaatbaar Iedereen die zich gediscrimineerd voelt vanwege zijn handicap of chronische ziekte kan zijn zaak voorleggen aan het College voor de Rechten van de <PERSOON> (CRM) Dit college onderzoekt de klacht en doet vervolgens uitspraak, deze uitspraak is een advies en is daarmee niet bindend.
520
www
toxische verbinding het substitueert immers azijnzuur in de citroenzuurcyclus en veroorzaakt hierdoor een blokkade van de enzymwerking De letale dosis bij volwassen mensen ligt bij # mg per kilogram lichaamsgewicht De stof is echter nagenoeg niet-toxisch voor vissen en ongewervelden die in het water leven Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte De Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) is een Nederlandse wet die op <DATUM> in werking is getreden Volgens de WGBH/CZ is discriminatie wegens handicap of chronische ziekte verboden bij het aanbieden van werk, huisvesting, goederen en diensten Het verbod van onderscheid houdt onder meer in dat degene tot wie dit verbod zich richt gehouden is naargelang de behoefte doeltreffende aanpassingen te verrichten, tenzij deze voor hem een onevenredige belasting vormen Onder het verrichten van doeltreffende aanpassingen wordt in ieder geval verstaan het toelaten van assistentiehonden Doel van de wet is discriminatie van mensen met een handicap of chronische ziekte tegen te gaan In aanvang was de wet alleen van toepassing op arbeid maar sinds de invoering in ### is de reikwijdte van de wet uitgebreid, sinds ### is onderscheid bij het aanbieden van huisvesting ook niet meer toelaatbaar Iedereen die zich gediscrimineerd voelt vanwege zijn handicap of chronische ziekte kan zijn zaak voorleggen aan het College voor de Rechten van de <PERSOON> (CRM) Dit college onderzoekt de klacht en doet vervolgens uitspraak, deze uitspraak is een advies en is daarmee niet bindend Voor het CRM kan iedereen zelf procederen, een advocaat in de arm nemen is niet verplicht Sinds <DATUM> is onderscheid ook verboden bij het aanbieden van of verlenen van toegang tot goederen of diensten, indien dit geschiedt in de uitoefening van een beroep of bedrijf Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte op overheid nl Tiludroninezuur Tiludroninezuur (INN) of tiludronaat is een bisfosfonaat-geneesmiddel Het wordt voorgeschreven bij de ziekte van Paget Bisfosfonaten binden zich aan het calcium in het bot; ze remmen de botafbraak en versterken de botten Daardoor vermindert de botpijn en het risico op botbreuken neemt af Tiludroninezuur kwam rond ### op de markt Het is een middel van sanofi-aventis met als merknaam "Skelid" Dit zijn tabletten met ### mg van het natriumzout dinatriumtiludronaat-hemihydraat, wat overeenkomt met ### mg tiludroninezuur Met betrekking tot de algemene chemische structuur van bisfosfonaten is bij tiludroninezuur R afwezig (dit wil zeggen het is een waterstofatoom) en R een (#-chloorfenylthio)groep De voorgeschreven dosering is een eenmalige dagdosis van ### mg (twee tabletten) bij volwassenen De duur van de behandeling is drie maanden De voornaamste bijwerkingen zijn maag-darmklachten en een geïrriteerde slokdarm Om dit laatste te vermijden moet men het tablet innemen met een vol glas gewoon drinkwater (geen mineraalwater) en nadien nog een half uur rechtop blijven zitten of staan, om te vermijden dat het tablet aan de slokdarmwand blijft kleven.
537
www
Voor het CRM kan iedereen zelf procederen, een advocaat in de arm nemen is niet verplicht Sinds <DATUM> is onderscheid ook verboden bij het aanbieden van of verlenen van toegang tot goederen of diensten, indien dit geschiedt in de uitoefening van een beroep of bedrijf Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte op overheid nl Tiludroninezuur Tiludroninezuur (INN) of tiludronaat is een bisfosfonaat-geneesmiddel Het wordt voorgeschreven bij de ziekte van Paget Bisfosfonaten binden zich aan het calcium in het bot; ze remmen de botafbraak en versterken de botten Daardoor vermindert de botpijn en het risico op botbreuken neemt af Tiludroninezuur kwam rond ### op de markt Het is een middel van sanofi-aventis met als merknaam "Skelid" Dit zijn tabletten met ### mg van het natriumzout dinatriumtiludronaat-hemihydraat, wat overeenkomt met ### mg tiludroninezuur Met betrekking tot de algemene chemische structuur van bisfosfonaten is bij tiludroninezuur R afwezig (dit wil zeggen het is een waterstofatoom) en R een (#-chloorfenylthio)groep De voorgeschreven dosering is een eenmalige dagdosis van ### mg (twee tabletten) bij volwassenen De duur van de behandeling is drie maanden De voornaamste bijwerkingen zijn maag-darmklachten en een geïrriteerde slokdarm Om dit laatste te vermijden moet men het tablet innemen met een vol glas gewoon drinkwater (geen mineraalwater) en nadien nog een half uur rechtop blijven zitten of staan, om te vermijden dat het tablet aan de slokdarmwand blijft kleven Daartoe behoren maagzuurneutraliserende middelen (antacida) en andere middelen met calcium, magnesium of aluminium; ook ijzerpreparaten Daarom moet tiludroninezuur ten minste twee uur vóór of na het gebruik van deze middelen ingenomen worden Hetzelfde geldt voor sommige voedingsmiddelen, zoals melk, melkproducten of voedingsmiddelen met een hoog calciumgehalte (waaronder mineraalwaters) Alcoholtest De klinisch chemische bepaling van alcohol in bloed of urine wordt uitgevoerd door middel van een enzymatische methode of met behulp van gaschromatografie Bij de laatste methode kan tevens bepaald worden om welke soort alcohol het gaat (bijvoorbeeld methanol of isopropylalcohol) Bij bepaling uit het bloed wordt een venapunctie, bloedafname uit een ader, gedaan Verder zijn geen specifieke voorbereidingen noodzakelijk De huid mag bij afname van het bloed niet ontsmet zijn met een alcoholhoudend desinfecteermiddel Alcohol wordt via de poortader naar de lever vervoerd Daar vindt omzetting plaats De snelheid waarmee dit gebeurt is gemiddeld ##g alcohol per uur Deze snelheid is afhankelijk van lichaamsgewicht en tijd, niet van de hoeveelheid alcohol De combinatie van alcohol en bepaalde medicijnen (Barbituraten) vertraagt de omzetting en versterkt het effect op het centrale zenuwstelsel Op de nuchtere maag zal de hoeveelheid alcohol in het bloed maximaal zijn na ## tot ## minuten Na de maaltijd wordt deze tijd verlengd De waarde waarop er sprake is van intoxicatie van alcohol kan sterk per persoon verschillen De volgende waarden gelden als referentie Uitslagen in urine blijven langer positief dan in bloed of uitademingslucht.
529
www
andere middelen met calcium, magnesium of aluminium; ook ijzerpreparaten Daarom moet tiludroninezuur ten minste twee uur vóór of na het gebruik van deze middelen ingenomen worden Hetzelfde geldt voor sommige voedingsmiddelen, zoals melk, melkproducten of voedingsmiddelen met een hoog calciumgehalte (waaronder mineraalwaters) Alcoholtest De klinisch chemische bepaling van alcohol in bloed of urine wordt uitgevoerd door middel van een enzymatische methode of met behulp van gaschromatografie Bij de laatste methode kan tevens bepaald worden om welke soort alcohol het gaat (bijvoorbeeld methanol of isopropylalcohol) Bij bepaling uit het bloed wordt een venapunctie, bloedafname uit een ader, gedaan Verder zijn geen specifieke voorbereidingen noodzakelijk De huid mag bij afname van het bloed niet ontsmet zijn met een alcoholhoudend desinfecteermiddel Alcohol wordt via de poortader naar de lever vervoerd Daar vindt omzetting plaats De snelheid waarmee dit gebeurt is gemiddeld ##g alcohol per uur Deze snelheid is afhankelijk van lichaamsgewicht en tijd, niet van de hoeveelheid alcohol De combinatie van alcohol en bepaalde medicijnen (Barbituraten) vertraagt de omzetting en versterkt het effect op het centrale zenuwstelsel Op de nuchtere maag zal de hoeveelheid alcohol in het bloed maximaal zijn na ## tot ## minuten Na de maaltijd wordt deze tijd verlengd De waarde waarop er sprake is van intoxicatie van alcohol kan sterk per persoon verschillen De volgende waarden gelden als referentie Uitslagen in urine blijven langer positief dan in bloed of uitademingslucht Koninklijk Instituut Spermalie Het Koninklijk Instituut Spermalie is een voormalig medisch-pedagogisch instituut op rooms-katholieke grondslag voor kinderen met een zintuiglijke beperking De hoofdzetel was in de voormalige abdij Spermalie in de Belgische provinciehoofdstad <PERSOON> In ### is het instituut opgegaan in "De Kade" De naam van dit instituut komt voort uit de voormalige Spermalie-abdij, een cisterciënzerinnenabdij gesticht in ### op een land genaamd Spermalie in Slijpe De abdij verhuisde in ### naar Sijsele en in ### naar <PERSOON> Na de <PERSOON> Revolutie kregen de gebouwen, aan de huidige Snaggaardstraat, een wereldlijke bestemming, maar in ### stichtte kanunnik <PERSOON> er de congregatie "zusters van de Kindsheid van <PERSOON>" Samen met de zusters wilde hij aangepast onderwijs geven aan blinde en dove kinderen Net als verschillende andere instellingen voor mensen met een gehoorstoornis ging Spermalie zich eind ##e eeuw ook richten op mensen met andere communicatieve problemen, met name kinderen met autisme Het ging ook samenwerken met Het Anker, een instelling voor deze doelgroep in het Brugse In ### kwam het tot een bestuurlijke fusie met Het Anker De fusieorganisatie kreeg de naam De Kade In ### gingen alle betrokken rechtspersonen samen in de vzw De Kade Verschillende onderdelen van De Kade dragen nog de naam Spermalie, maar als zodanig bestaat het instituut niet meer, aangezien de organisatiestructuur van De Kade eerder is gebaseerd op de soort dienstverlening dan op de organisatie waar een locatie voorheen bij hoorde Het instituut omvat internaatsvoorzieningen en onderwijsvoorzieningen Brailleliga.
544
www
Spermalie is een voormalig medisch-pedagogisch instituut op rooms-katholieke grondslag voor kinderen met een zintuiglijke beperking De hoofdzetel was in de voormalige abdij Spermalie in de Belgische provinciehoofdstad <PERSOON> In ### is het instituut opgegaan in "De Kade" De naam van dit instituut komt voort uit de voormalige Spermalie-abdij, een cisterciënzerinnenabdij gesticht in ### op een land genaamd Spermalie in Slijpe De abdij verhuisde in ### naar Sijsele en in ### naar <PERSOON> Na de <PERSOON> Revolutie kregen de gebouwen, aan de huidige Snaggaardstraat, een wereldlijke bestemming, maar in ### stichtte kanunnik <PERSOON> er de congregatie "zusters van de Kindsheid van <PERSOON>" Samen met de zusters wilde hij aangepast onderwijs geven aan blinde en dove kinderen Net als verschillende andere instellingen voor mensen met een gehoorstoornis ging Spermalie zich eind ##e eeuw ook richten op mensen met andere communicatieve problemen, met name kinderen met autisme Het ging ook samenwerken met Het Anker, een instelling voor deze doelgroep in het Brugse In ### kwam het tot een bestuurlijke fusie met Het Anker De fusieorganisatie kreeg de naam De Kade In ### gingen alle betrokken rechtspersonen samen in de vzw De Kade Verschillende onderdelen van De Kade dragen nog de naam Spermalie, maar als zodanig bestaat het instituut niet meer, aangezien de organisatiestructuur van De Kade eerder is gebaseerd op de soort dienstverlening dan op de organisatie waar een locatie voorheen bij hoorde Het instituut omvat internaatsvoorzieningen en onderwijsvoorzieningen Brailleliga Na de Eerste Wereldoorlog was de nood groot om hulp te bieden aan gewonde soldaten die bijvoorbeeld blind geworden door een gasaanval In ### startten de blinde dames <PERSOON> Bonjean een klein comité dat zich bezighield met de omzetting van teksten in braille met oog op het samenstellen van een bibliotheek voor visueel gehandicapten Op <DATUM> beslisten ze om zich als vzw te vestigen waarvan de statuten verschenen in het Belgisch Staatsblad van <DATUM> In ### werd een werkplaats opgericht voor stoelenmatten, borstelmakerij, mandenvlechten en houtkap In ### werd vanuit een bekommernis om de mobiliteit van de blinde en slechtziende personen aanzienlijke kortingen bekomen op de tarieven van het openbaar vervoer In ### start de organisatie een afdeling voor het trainen van geleidehonden om de verplaatsingen van blinden te vergemakkelijken In ### werd de Sociale dienst opgericht om blinde of slechtziende personen op te sporen en te steunen Na een herziening van haar statuten in ### neemt de vereniging haar huidige naam aan Brailleliga - Nationale inrichting voor het welzijn van de blinden en organiseert dat jaar de eerste "Week van de blinde", de huidige "Week van de Brailleliga" om het publiek te informeren De Liga, die voornamelijk gefinancierd wordt door giften, lanceert in ### de jaarlijkse Grote Tombola, die meer dan #% van haar noden financiert.
546
www
de Eerste Wereldoorlog was de nood groot om hulp te bieden aan gewonde soldaten die bijvoorbeeld blind geworden door een gasaanval In ### startten de blinde dames <PERSOON> een klein comité dat zich bezighield met de omzetting van teksten in braille met oog op het samenstellen van een bibliotheek voor visueel gehandicapten Op <DATUM> beslisten ze om zich als vzw te vestigen waarvan de statuten verschenen in het Belgisch Staatsblad van <DATUM> In ### werd een werkplaats opgericht voor stoelenmatten, borstelmakerij, mandenvlechten en houtkap In ### werd vanuit een bekommernis om de mobiliteit van de blinde en slechtziende personen aanzienlijke kortingen bekomen op de tarieven van het openbaar vervoer In ### start de organisatie een afdeling voor het trainen van geleidehonden om de verplaatsingen van blinden te vergemakkelijken In ### werd de Sociale dienst opgericht om blinde of slechtziende personen op te sporen en te steunen Na een herziening van haar statuten in ### neemt de vereniging haar huidige naam aan Brailleliga - Nationale inrichting voor het welzijn van de blinden en organiseert dat jaar de eerste "Week van de blinde", de huidige "Week van de Brailleliga" om het publiek te informeren De Liga, die voornamelijk gefinancierd wordt door giften, lanceert in ### de jaarlijkse Grote Tombola, die meer dan #% van haar noden financiert In ### zet Koningin <PERSOON> het nationaal <INSTELLING> van de instelling in de verf door te fungeren als beschermvrouw In de jaren zestig ontwikkelt de Brailleliga de opleidingsdiensten de Dienst Beroepsoriëntering en Beroepsopleiding in ###, de Beroepsopleidingscentra (zowel voor Nederlandstaligen als voor Franstaligen) die aangepast zijn aan visueel gehandicapte personen in ### In ### werd er een stichting opgericht om de activiteiten van de Liga te ondersteunen De Stichting Brailleliga werd erkend als stichting van openbaar nut door een koninklijk besluit van <DATUM> Haar doelstellingen zijn in hoofdzaak dezelfde als die van de Brailleliga De Stichting voegt daar de zorg voor preventie en de ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek nog aan toe Hun hele leven lang kunnen de personen met een handicap een beroep doen op de Brailleliga om hen te helpen bij Absinthine Absinthine is een in absintalsem ("Artemisia absinthium") voorkomende organische verbinding en is een van de meest bittere stoffen, die de specifieke smaak aan absint geeft De stof vertoont biologische activiteit en lijkt heilzaam te werken bij ontstekingen Naast absinthine komt in absintalsem ook thujon voor De structuur van absinthine is een sesquiterpeenlacton, hetgeen betekent dat het behoort tot een grote categorie van natuurlijke producten, die chemisch afkomstig zijn van organische bouwblokken verkregen uit isopreen De volledige structuur bestaat uit twee gelijke monomeren, die aan elkaar gekoppeld worden door een veronderstelde natuurlijke diels-alderreactie, die plaatsvindt bij de alkenen in de cyclopentadieenring In ### werd een totaalsynthese voor (+)-absinthine gepubliceerd De synthese start van het commercieel verkrijgbare santonine (#), waarbij eerst een ringexpansie doorgevoerd wordt, zodat het guaianolide-monomeer (#) wordt gevormd.
569
www
zestig ontwikkelt de Brailleliga de opleidingsdiensten de Dienst Beroepsoriëntering en Beroepsopleiding in ###, de Beroepsopleidingscentra (zowel voor Nederlandstaligen als voor Franstaligen) die aangepast zijn aan visueel gehandicapte personen in ### In ### werd er een stichting opgericht om de activiteiten van de Liga te ondersteunen De Stichting Brailleliga werd erkend als stichting van openbaar nut door een koninklijk besluit van <DATUM> Haar doelstellingen zijn in hoofdzaak dezelfde als die van de Brailleliga De Stichting voegt daar de zorg voor preventie en de ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek nog aan toe Hun hele leven lang kunnen de personen met een handicap een beroep doen op de Brailleliga om hen te helpen bij Absinthine Absinthine is een in absintalsem ("Artemisia absinthium") voorkomende organische verbinding en is een van de meest bittere stoffen, die de specifieke smaak aan absint geeft De stof vertoont biologische activiteit en lijkt heilzaam te werken bij ontstekingen Naast absinthine komt in absintalsem ook thujon voor De structuur van absinthine is een sesquiterpeenlacton, hetgeen betekent dat het behoort tot een grote categorie van natuurlijke producten, die chemisch afkomstig zijn van organische bouwblokken verkregen uit isopreen De volledige structuur bestaat uit twee gelijke monomeren, die aan elkaar gekoppeld worden door een veronderstelde natuurlijke diels-alderreactie, die plaatsvindt bij de alkenen in de cyclopentadieenring In ### werd een totaalsynthese voor (+)-absinthine gepubliceerd De synthese start van het commercieel verkrijgbare santonine (#), waarbij eerst een ringexpansie doorgevoerd wordt, zodat het guaianolide-monomeer (#) wordt gevormd Corpus luteum Het corpus luteum (meervoud corpora lutea) of gele lichaam is een tijdelijke endocriene structuur bij zoogdieren, die verantwoordelijk is voor de productie van progesteron, dat nodig is voor het onderhoud van het endometrium Het "corpus luteum" ontwikkelt uit een ovariële follikel tijdens de luteale fase van de menstruatiecyclus ofwel ovariële cyclus Dit gebeurt als gevolg van de sprong van de secundaire oöcyt uit de follikel tijdens de ovulatie (eisprong) De follikel vormt eerst een corpus haemorrhagicum voordat het een corpus luteum wordt, maar deze term verwijst enkel naar de zichtbare verzameling bloed dat achterblijft na het openbreken van de follikel en heeft verder geen functionele betekenis Terwijl de oöcyt, (na bevruchting als zygoot) zich door het oviduct (eileider) verplaatst naar de uterus (baarmoeder), blijft het corpus luteum in het ovarium (eierstok) Het corpus luteum is erg groot in vergelijking met het ovarium; bij mensen wordt deze structuur # cm tot # cm in diameter De cellen van het corpus luteum ontwikkelen zich uit de folliculaire cellen die de follikel omgeven Het corpus luteum is essentieel voor het tot stand komen en het onderhoud van de zwangerschap of dracht bij vrouwelijke dieren In het ovarium scheidt het corpus luteum oestrogeen en progesteron af Dit zijn steroïde hormonen die verantwoordelijk zijn voor het verdikken (oestrogeen), ontwikkelen en onderhoud (progesteron) van het endometrium Oestrogeen en progesteron zijn ook verantwoordelijk voor het inhiberen van het luteïniserend hormoon (LH) en het follikelstimulerend hormoon (FSH).
562
www
Corpus luteum Het corpus luteum (meervoud corpora lutea) of gele lichaam is een tijdelijke endocriene structuur bij zoogdieren, die verantwoordelijk is voor de productie van progesteron, dat nodig is voor het onderhoud van het endometrium Het "corpus luteum" ontwikkelt uit een ovariële follikel tijdens de luteale fase van de menstruatiecyclus ofwel ovariële cyclus Dit gebeurt als gevolg van de sprong van de secundaire oöcyt uit de follikel tijdens de ovulatie (eisprong) De follikel vormt eerst een corpus haemorrhagicum voordat het een corpus luteum wordt, maar deze term verwijst enkel naar de zichtbare verzameling bloed dat achterblijft na het openbreken van de follikel en heeft verder geen functionele betekenis Terwijl de oöcyt, (na bevruchting als zygoot) zich door het oviduct (eileider) verplaatst naar de uterus (baarmoeder), blijft het corpus luteum in het ovarium (eierstok) Het corpus luteum is erg groot in vergelijking met het ovarium; bij mensen wordt deze structuur # cm tot # cm in diameter De cellen van het corpus luteum ontwikkelen zich uit de folliculaire cellen die de follikel omgeven Het corpus luteum is essentieel voor het tot stand komen en het onderhoud van de zwangerschap of dracht bij vrouwelijke dieren In het ovarium scheidt het corpus luteum oestrogeen en progesteron af Dit zijn steroïde hormonen die verantwoordelijk zijn voor het verdikken (oestrogeen), ontwikkelen en onderhoud (progesteron) van het endometrium Oestrogeen en progesteron zijn ook verantwoordelijk voor het inhiberen van het luteïniserend hormoon (LH) en het follikelstimulerend hormoon (FSH) Dit gebeurt ongeveer na ## dagen bij de vrouw Het vervalt dan tot een massa van fibreus littekenweefsel dat het corpus albicans (wit lichaam) wordt genoemd Bij de mens en sommige apen wordt het verdikte slijmvlies (endometrium) afgestoten en verwijderd via de vagina (menstruatie) Bij (andere) dieren neemt het verdikte slijmvlies gewoon af tot de normale dikte Als de oöcyt wel wordt bevrucht en de implantatie vindt plaats, gaan de trofoblastcellen van de blastocyste het humaan choriongonadotrofine (hCG) secerneren Dit laatste gebeurt vrijwel uitsluitend bij de mens Bij het paard is een soortgelijk hormoon, het equïene choriongonadotrofine (eCG), vastgesteld Het eCG wordt dan vrijgesteld door de meer gespecialiseerde trofoblastcellen van de endometriale cups, maar is functioneel verschillend van het hCG Het humaan choriongonadotrofine zorgt ervoor dat het corpus luteum progesteron blijft secerneren, waardoor het verdikte slijmvlies van de baarmoeder onderhouden blijft en zo een gebied verzorgt dat rijk is aan bloedvaten waarin de zygoot(en) zich kunnen ontwikkelen Van hieraf aan wordt het corpus luteum omgedoopt tot "corpus luteum graviditatis" Door de werking van prostaglandines gaat het corpus luteum in regressie en kan dan een abortus van de foetus veroorzaken Bij bepaalde dieren, waaronder de mens, neemt de placenta (moederkoek) de taak van progesteronproductie van het corpus luteum over en deze laatste vervalt tot een corpus albicans zonder verlies van het embryo of de foetus <PERSOON>.
536
www
ongeveer na ## dagen bij de vrouw Het vervalt dan tot een massa van fibreus littekenweefsel dat het corpus albicans (wit lichaam) wordt genoemd Bij de mens en sommige apen wordt het verdikte slijmvlies (endometrium) afgestoten en verwijderd via de vagina (menstruatie) Bij (andere) dieren neemt het verdikte slijmvlies gewoon af tot de normale dikte Als de oöcyt wel wordt bevrucht en de implantatie vindt plaats, gaan de trofoblastcellen van de blastocyste het humaan choriongonadotrofine (hCG) secerneren Dit laatste gebeurt vrijwel uitsluitend bij de mens Bij het paard is een soortgelijk hormoon, het equïene choriongonadotrofine (eCG), vastgesteld Het eCG wordt dan vrijgesteld door de meer gespecialiseerde trofoblastcellen van de endometriale cups, maar is functioneel verschillend van het hCG Het humaan choriongonadotrofine zorgt ervoor dat het corpus luteum progesteron blijft secerneren, waardoor het verdikte slijmvlies van de baarmoeder onderhouden blijft en zo een gebied verzorgt dat rijk is aan bloedvaten waarin de zygoot(en) zich kunnen ontwikkelen Van hieraf aan wordt het corpus luteum omgedoopt tot "corpus luteum graviditatis" Door de werking van prostaglandines gaat het corpus luteum in regressie en kan dan een abortus van de foetus veroorzaken Bij bepaalde dieren, waaronder de mens, neemt de placenta (moederkoek) de taak van progesteronproductie van het corpus luteum over en deze laatste vervalt tot een corpus albicans zonder verlies van het embryo of de foetus <PERSOON> stad <LOCATIE> <PERSOON> heeft per testament een stichting in het leven geroepen onder de naam <PERSOON> De stichting had ten doel bewoning en onderhoud te verschaffen aan vier Hervormde personen uit de burgerstand, die niet meer in hun eigen onderhoud konden voorzien en ouder waren dan <LEEFTIJD> jaar Zij moesten inwoners <PERSOON> zijn en van onbesproken gedrag Bovendien nam zij een wel heel bijzondere bepaling op dat zij, die de ‘sociale beginselen zijn toegedaan’, niet in de stichting mochten worden opgenomen Als kapitaal voor de stichting gaf <PERSOON> ƒ ### ###,- (± € ## ###) Daarenboven vermaakte zij de stichting haar huis aan de <LOCATIE>en de kamer Het geld had zij verkregen uit de erfenis van haar vader <PERSOON>, een schipper <PERSOON>, <DATUM> is een Belgisch doctor in de genees-, heel- en verloskunde, specialist inwendige geneeskunde en professor emeritus aan de Katholieke Universiteit Leuven Hij stond aan de wieg van het UZ Gasthuisberg en was algemeen coördinator van de integratie van de universitaire ziekenhuizen <PERSOON> Van ### tot ### was Peers algemeen en medisch directeur van de universitaire ziekenhuizen, die in deze tijd van een versnipperd landschap werden omgevormd tot het grootste ziekenhuis van België en een van de topziekenhuizen van Europa Daarnaast bekleedde hij verscheidene adviserende functies bij het Ministerie van Sociale Zaken, het Ministerie van Volksgezondheid en het <PERSOON> Dr.
545
www
de naam <PERSOON> De stichting had ten doel bewoning en onderhoud te verschaffen aan vier Hervormde personen uit de burgerstand, die niet meer in hun eigen onderhoud konden voorzien en ouder waren dan <LEEFTIJD> jaar Zij moesten inwoners <PERSOON> zijn en van onbesproken gedrag Bovendien nam zij een wel heel bijzondere bepaling op dat zij, die de ‘sociale beginselen zijn toegedaan’, niet in de stichting mochten worden opgenomen Als kapitaal voor de stichting gaf <PERSOON> ƒ ### ###,- (± € ## ###) Daarenboven vermaakte zij de stichting haar huis aan de <LOCATIE>en de kamer Het geld had zij verkregen uit de erfenis van haar vader <PERSOON>, een schipper <PERSOON>, <DATUM> is een Belgisch doctor in de genees-, heel- en verloskunde, specialist inwendige geneeskunde en professor emeritus aan de Katholieke Universiteit Leuven Hij stond aan de wieg van het UZ Gasthuisberg en was algemeen coördinator van de integratie van de universitaire ziekenhuizen <PERSOON> Van ### tot ### was Peers algemeen en medisch directeur van de universitaire ziekenhuizen, die in deze tijd van een versnipperd landschap werden omgevormd tot het grootste ziekenhuis van België en een van de topziekenhuizen van Europa Daarnaast bekleedde hij verscheidene adviserende functies bij het Ministerie van Sociale Zaken, het Ministerie van Volksgezondheid en het <PERSOON> vader, <PERSOON> Eye), was een van de laatste stamhoofden van de Omahastam Zijn vader was dan weer een <PERSOON> pelsjager en zijn moeder behoorde tot de Ponca <PERSOON-##> werd op jonge leeftijd geadopteerd door Big Elk, stamhoofd van de Omaha, waartoe ook Susans moeder <PERSOON-##> behoorde (al was <PERSOON-##>'s vader een Amerikaanse legerarts) <PERSOON-##> was <PERSOON-##> oudere zuster, antropoloog <PERSOON-##> haar halfbroer Net als <PERSOON-##> ging <PERSOON-##> naar het <PERSOON-##> for Young Ladies in <PERSOON-##>, New <PERSOON-##>, een unicum voor een Indiaanse Zij keerde terug naar het Indianenreservaat in Nebraska en gaf les op de missieschool aldaar <PERSOON-##> vertrok echter opnieuw, dit keer om te studeren aan het Hampton Normal and Agricultural Institute, een school voor niet-blanken Hierna studeerde zij, met financiële steun van de overheid, medicijnen aan het Women's Medical College in <PERSOON-##> vestigde zich op het Omahareservaat, trouwde <PERSOON-##> komaf) met wie zij twee zoons kreeg, en werkte tot aan haar dood als arts en missionaris voor de Omaha Zij was erg begaan met het welzijn van haar volk en ijverde voor een alcoholverbod op het reservaat, voor betere hygiënische omstandigheden en eerlijkere behandeling door de overheid <PERSOON-##> op haar werk was het bouwen van een ziekenhuis op het reservaat Zelfzorg Zelfzorg is een term uit de verpleegkunde die de mate aangeeft waarin een patiënt (of zorgvrager) voor zichzelf kan zorgen.
601
www
Zijn vader was dan weer een <PERSOON> pelsjager en zijn moeder behoorde tot de Ponca <PERSOON> werd op jonge leeftijd geadopteerd door Big Elk, stamhoofd van de Omaha, waartoe ook Susans moeder <PERSOON> behoorde (al was <PERSOON>'s vader een Amerikaanse legerarts) <PERSOON> was <PERSOON> oudere zuster, antropoloog <PERSOON> haar halfbroer Net als <PERSOON> ging <PERSOON> naar het <PERSOON-##> for Young Ladies in <PERSOON-##>, New <PERSOON-##>, een unicum voor een Indiaanse Zij keerde terug naar het Indianenreservaat in Nebraska en gaf les op de missieschool aldaar <PERSOON> vertrok echter opnieuw, dit keer om te studeren aan het Hampton Normal and Agricultural Institute, een school voor niet-blanken Hierna studeerde zij, met financiële steun van de overheid, medicijnen aan het Women's Medical College in <PERSOON-##> vestigde zich op het Omahareservaat, trouwde <PERSOON-##> komaf) met wie zij twee zoons kreeg, en werkte tot aan haar dood als arts en missionaris voor de Omaha Zij was erg begaan met het welzijn van haar volk en ijverde voor een alcoholverbod op het reservaat, voor betere hygiënische omstandigheden en eerlijkere behandeling door de overheid <PERSOON-##> op haar werk was het bouwen van een ziekenhuis op het reservaat Zelfzorg Zelfzorg is een term uit de verpleegkunde die de mate aangeeft waarin een patiënt (of zorgvrager) voor zichzelf kan zorgen Er is sprake van een zelfzorgtekort als er bijvoorbeeld bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen zoals wassen, aankleden of eten hulp nodig is van een mantelzorger, een thuishulp, een verpleegkundige of een ziekenverzorgende Een verpleegkundige of verzorgende dient in staat te zijn vast te stellen welke hulp iemand nodig heeft Hierbij wordt gekeken naar wat kan de patiënt zelf, welke kennis bezit de patiënt en wat wil de patiënt zelf doen? De af te spreken ondersteuning zal erop gericht zijn om de zelfzorgtekorten zo veel mogelijk op te heffen, zodat de patiënt weer op een voor hem aanvaardbaar niveau kan functioneren Dit kan door de zorg tijdelijk over te nemen, of door voorlichting en training aan te bieden zodat de patiënt de tekorten zelf kan compenseren <PERSOON-##> met chronische aandoeningen kampen vaak met zelfzorgtekorten van blijvende aard Zij hebben dan langdurend hulp nodig bij de zelfzorg De farmaceutische industrie geeft met de term zelfzorgmedicijn aan welke producten zonder voorschrift van een geneeskundige bij drogist of supermarkt kunnen worden gekocht Nitrofeen Nitrofeen (ISO-naam) is een verouderd onkruidbestrijdingsmiddel, dat vanwege zijn mogelijke kankerverwekkende eigenschappen, in de Europese Unie, de Verenigde Staten en vele andere landen inmiddels verboden is Zuiver nitrofeen is een kleurloos, kristallijn poeder, dat vrijwel onoplosbaar is in water Het technisch product is bruin Het gebruik van de stof als herbicide werd gepatenteerd door <PERSOON-##> Het kwam rond ### op de markt gebracht en werd verkocht onder merknamen als "Mezotox", "Niclofen", "Nitrochlor", "Tokkorn", "Trizilin" en "Trazalex".
580
www
eten hulp nodig is van een mantelzorger, een thuishulp, een verpleegkundige of een ziekenverzorgende Een verpleegkundige of verzorgende dient in staat te zijn vast te stellen welke hulp iemand nodig heeft Hierbij wordt gekeken naar wat kan de patiënt zelf, welke kennis bezit de patiënt en wat wil de patiënt zelf doen? De af te spreken ondersteuning zal erop gericht zijn om de zelfzorgtekorten zo veel mogelijk op te heffen, zodat de patiënt weer op een voor hem aanvaardbaar niveau kan functioneren Dit kan door de zorg tijdelijk over te nemen, of door voorlichting en training aan te bieden zodat de patiënt de tekorten zelf kan compenseren <PERSOON> met chronische aandoeningen kampen vaak met zelfzorgtekorten van blijvende aard Zij hebben dan langdurend hulp nodig bij de zelfzorg De farmaceutische industrie geeft met de term zelfzorgmedicijn aan welke producten zonder voorschrift van een geneeskundige bij drogist of supermarkt kunnen worden gekocht Nitrofeen Nitrofeen (ISO-naam) is een verouderd onkruidbestrijdingsmiddel, dat vanwege zijn mogelijke kankerverwekkende eigenschappen, in de Europese Unie, de Verenigde Staten en vele andere landen inmiddels verboden is Zuiver nitrofeen is een kleurloos, kristallijn poeder, dat vrijwel onoplosbaar is in water Het technisch product is bruin Het gebruik van de stof als herbicide werd gepatenteerd door <PERSOON> Het kwam rond ### op de markt gebracht en werd verkocht onder merknamen als "Mezotox", "Niclofen", "Nitrochlor", "Tokkorn", "Trizilin" en "Trazalex" Het is actief tegen grassen en tweezaadlobbigen en werd veel toegepast bij de teelt van graangewassen en rijst In de Europese Unie is het sedert ### verboden om onkruidbestrijdingsmiddelen die nitrofeen bevatten te gebruiken of te verkopen Duitsland verbood nitrofeen reeds in ###, maar in de toenmalige DDR werd het nog wel gebruikt en daar is het verbod pas in ### ingegaan In ### brak in Duitsland een schandaal uit, toen nitrofeen werd aangetroffen in biologische eieren en kippenvlees Mengvoeder voor biologische pluimveebedrijven bleek verontreinigd met nitrofeen, afkomstig van een opslagruimte in Mecklenburg-Voor-Pommeren, die vroeger voor pesticiden was gebruikt en waarin later tarwe voor biologisch mengvoeder werd opgeslagen De acute toxiciteit van nitrofeen is relatief laag Ze is irriterend voor de huid en de luchtwegen De stof kan effecten hebben op het centraal zenuwstelsel Bij herhaalde of langdurige blootstelling is nitrofeen echter carcinogeen gebleken bij proefdieren Op basis daarvan is de stof ingedeeld als mogelijk kankerverwekkend bij de mens Bij dierproeven bleek de stof ook sterk teratogeen Reeds bij lage doses (#,## mg/kg/dag) toegediend bij ratten trad abnormale ontwikkeling op van hart, longen, nieren en diafragma bij embryo's Zwarte komijn Zwarte komijn ("Nigella sativa"), ook bekend als nootmuskaatbloem, nigella, uienzaad en kalonji, is een eenjarige, kruidachtige plant uit de ranonkelfamilie Ondanks de naam 'zwarte komijn' heeft de plant niets te maken met de gewone komijn ("Cuminum cyminum").
542
www
bij de teelt van graangewassen en rijst In de Europese Unie is het sedert ### verboden om onkruidbestrijdingsmiddelen die nitrofeen bevatten te gebruiken of te verkopen Duitsland verbood nitrofeen reeds in ###, maar in de toenmalige DDR werd het nog wel gebruikt en daar is het verbod pas in ### ingegaan In ### brak in Duitsland een schandaal uit, toen nitrofeen werd aangetroffen in biologische eieren en kippenvlees Mengvoeder voor biologische pluimveebedrijven bleek verontreinigd met nitrofeen, afkomstig van een opslagruimte in Mecklenburg-Voor-Pommeren, die vroeger voor pesticiden was gebruikt en waarin later tarwe voor biologisch mengvoeder werd opgeslagen De acute toxiciteit van nitrofeen is relatief laag Ze is irriterend voor de huid en de luchtwegen De stof kan effecten hebben op het centraal zenuwstelsel Bij herhaalde of langdurige blootstelling is nitrofeen echter carcinogeen gebleken bij proefdieren Op basis daarvan is de stof ingedeeld als mogelijk kankerverwekkend bij de mens Bij dierproeven bleek de stof ook sterk teratogeen Reeds bij lage doses (#,## mg/kg/dag) toegediend bij ratten trad abnormale ontwikkeling op van hart, longen, nieren en diafragma bij embryo's Zwarte komijn Zwarte komijn ("Nigella sativa"), ook bekend als nootmuskaatbloem, nigella, uienzaad en kalonji, is een eenjarige, kruidachtige plant uit de ranonkelfamilie Ondanks de naam 'zwarte komijn' heeft de plant niets te maken met de gewone komijn ("Cuminum cyminum") In de keuken worden meestal geroosterde zaden gebruikt omdat deze een muskaatnootachtige smaak hebben In de Indiase, Turkse, Perzische, Egyptische en Griekse keuken worden de zaden gebruikt om brood te versieren, of gemalen om smaak te geven aan vleesgerechten Zwarte komijn wordt sinds de oudheid gebruikt als geneesmiddel Het plantendeel dat het meest wordt gebruikt zijn de zaden, vooral de olie die daaruit wordt gewonnen In het oude Egypte heeft men zwarte komijn gevonden dat was meegegeven in de graven van edelen Enkel heel waardevolle zaken die nodig waren voor het hiernamaals werden in deze graven gelegd, waaruit het belang van zwarte komijn blijkt In de Tenach – in het boek van <PERSOON> ## ##-## – wordt het strenge onderricht van JHWH vergeleken met het dorsen van zwarte komijn (Hebreeuws "ketzah") Later vindt men deze plant terug bij Hippocrates en Dioscorides en via hun geschriften wordt deze plant opgenomen in kruidboeken in de Middeleeuwen Aboe Hoeraira heeft overgeleverd dat <PERSOON> gezegd zou hebben "Gebruik zwarte komijn (Arabisch habba as-sawda), het is een geneesmiddel tegen elke kwaal, behalve de dood" Ibn <PERSOON> (###-###) beschrijft deze plant als energieleverancier en geschikt tegen vermoeidheid en depressiviteit De toepassingen die hij voorschreef waren zowel uitwendig (eczeem, haaruitval) als ook inwendig (zoals incontinentie, galstenen, verstopping) Dit verklaart dat tot op heden in islamitische gemeenschappen over de hele wereld zwarte komijn en in het bijzonder olie gewonnen uit deze zaden te vinden is <PERSOON>, ### – aldaar, ###) was een Brits anatoom en chirurg, die vooral bekend is geworden als schrijver van het leerboek over anatomie "Gray's Anatomy".
591
www
zaden gebruikt om brood te versieren, of gemalen om smaak te geven aan vleesgerechten Zwarte komijn wordt sinds de oudheid gebruikt als geneesmiddel Het plantendeel dat het meest wordt gebruikt zijn de zaden, vooral de olie die daaruit wordt gewonnen In het oude Egypte heeft men zwarte komijn gevonden dat was meegegeven in de graven van edelen Enkel heel waardevolle zaken die nodig waren voor het hiernamaals werden in deze graven gelegd, waaruit het belang van zwarte komijn blijkt In de Tenach – in het boek van <PERSOON> ## ##-## – wordt het strenge onderricht van JHWH vergeleken met het dorsen van zwarte komijn (Hebreeuws "ketzah") Later vindt men deze plant terug bij Hippocrates en Dioscorides en via hun geschriften wordt deze plant opgenomen in kruidboeken in de Middeleeuwen Aboe Hoeraira heeft overgeleverd dat <PERSOON> gezegd zou hebben "Gebruik zwarte komijn (Arabisch habba as-sawda), het is een geneesmiddel tegen elke kwaal, behalve de dood" Ibn <PERSOON> (###-###) beschrijft deze plant als energieleverancier en geschikt tegen vermoeidheid en depressiviteit De toepassingen die hij voorschreef waren zowel uitwendig (eczeem, haaruitval) als ook inwendig (zoals incontinentie, galstenen, verstopping) Dit verklaart dat tot op heden in islamitische gemeenschappen over de hele wereld zwarte komijn en in het bijzonder olie gewonnen uit deze zaden te vinden is <PERSOON>, ### – aldaar, ###) was een Brits anatoom en chirurg, die vooral bekend is geworden als schrijver van het leerboek over anatomie "Gray's Anatomy" Gray was vanaf ### student aan het academisch ziekenhuis <PERSOON> in Londen, waar hij later zelf lesgaf in anatomie In ### werd hij lid van de Royal Society In ### publiceerde hij zijn "Gray's Anatomy", dat was geïllustreerd door zijn vriend en vakgenoot <PERSOON> Hij overleed aan pokken en ligt begraven op Highgate Cemetery in <PERSOON> is een Amerikaanse korte stomme film uit ### Het is een filmopname van ## seconden geschoten door regisseur <PERSOON> gedurende de finale van het toneelstuk <PERSOON> In die film ziet men de acteurs <PERSOON-##> en <PERSOON-##> hartstochtelijk zoenen Toen Heise het materiaal later voor een publiek liet zien waren ze geschokt en voelden ze zich beledigd Op sommige plaatsen waar de film werd vertoond, greep de politie in Merck KGaA Merck KGaA, in Canada en de Verenigde Staten opererend onder de naam EMD, is een <PERSOON-##> chemie- en farmaciebedrijf met haar hoofdkantoor in Darmstadt Sinds de fusie van de farmaceutische divisie met Serono in ### is Merck KGaA beursgenoteerd aan de DAX Het bedrijf telt twee divisies "Merck Serono" en "Merck Chemicals" ("EMD Serono" en "EMD Chemicals" in Noord-Amerika) Het bedrijf is volledig onafhankelijk van het Amerikaanse Merck & Co (MSD), maar beide bedrijven hebben dezelfde wortels, namelijk de ondernemersfamilie Merck, die ten tijde van de Eerste Wereldoorlog Merck & Co als dochteronderneming in de Verenigde Staten had.
597
www
Gray was vanaf ### student aan het academisch ziekenhuis <PERSOON> in Londen, waar hij later zelf lesgaf in anatomie In ### werd hij lid van de Royal Society In ### publiceerde hij zijn "Gray's Anatomy", dat was geïllustreerd door zijn vriend en vakgenoot <PERSOON> Hij overleed aan pokken en ligt begraven op Highgate Cemetery in <PERSOON> is een Amerikaanse korte stomme film uit ### Het is een filmopname van ## seconden geschoten door regisseur <PERSOON> gedurende de finale van het toneelstuk <PERSOON> In die film ziet men de acteurs <PERSOON> en <PERSOON> hartstochtelijk zoenen Toen Heise het materiaal later voor een publiek liet zien waren ze geschokt en voelden ze zich beledigd Op sommige plaatsen waar de film werd vertoond, greep de politie in Merck KGaA Merck KGaA, in Canada en de Verenigde Staten opererend onder de naam EMD, is een <PERSOON> chemie- en farmaciebedrijf met haar hoofdkantoor in Darmstadt Sinds de fusie van de farmaceutische divisie met Serono in ### is Merck KGaA beursgenoteerd aan de DAX Het bedrijf telt twee divisies "Merck Serono" en "Merck Chemicals" ("EMD Serono" en "EMD Chemicals" in Noord-Amerika) Het bedrijf is volledig onafhankelijk van het Amerikaanse Merck & Co (MSD), maar beide bedrijven hebben dezelfde wortels, namelijk de ondernemersfamilie Merck, die ten tijde van de Eerste Wereldoorlog Merck & Co als dochteronderneming in de Verenigde Staten had Merck verloor daarmee het recht op de merknaam Merck in de Verenigde Staten en Canada Immunoperoxidase Immunoperoxidase is een manier van immunokleuring dat gebruikt wordt in de moleculaire biologie, medisch onderzoek en klinische diagnostiek (bijvoorbeeld kankerdiagnose) Immunoperoxidasereacties zijn een subklasse van immuunhistochemische of immunocytochemische procedures waarmee de antilichamen zichtbaar worden gemaakt met een peroxidase-gekatalyseerde reactie Immuunhistochemie en immuuncytochemie zijn methodes die gebruikt worden om te bepalen in welke cellen of in welke delen van cellen een bepaald proteïne of ander macromolecule aanwezig is Deze kleuring gebruikt "antilichamen" die specifiek binden op bepaalde "antigenen" die meestal eiwitten of glycoproteïnes zijn De antilichamen zijn normaal gezien onzichtbaar, zodat speciale technieken worden gebruikt om de gebonden antilichamen op te sporen Bij de immunoperoxidasetechniek wordt het enzym, genaamd peroxidase, gebruikt om een chemische reactie te katalyseren, waardoor er een gekleurd product ontstaat Eenvoudig voorgesteld, wordt er een dun plakje weefsel op een glaasje geplaatst en geïncubeerd met een antilichaam of een serie antilichamen, waarvan de laatste is gebonden aan het peroxidase enzym Daar wordt het chemisch substraat peroxide in combinatie met het kleurvormend #,#'-diaminobenzidine (DAB) aan toegevoegd, zodat er een bruine kleur ontwikkelt op de plaatsen waar het antilichaam met het daaraan gebonden peroxidase zich bevindt Nadat de kleur zich heeft ontwikkeld, kan de verdeling van de kleur onderzocht worden met een lichtmicroscoop Vroeger waren alle antilichamen die gebruikt werden voor immunokleuring "polykonale antilichamen", dat wil zeggen dat ze normaal gevormd zijn in dieren, zoals paarden en konijnen.
561
www
daarmee het recht op de merknaam Merck in de Verenigde Staten en Canada Immunoperoxidase Immunoperoxidase is een manier van immunokleuring dat gebruikt wordt in de moleculaire biologie, medisch onderzoek en klinische diagnostiek (bijvoorbeeld kankerdiagnose) Immunoperoxidasereacties zijn een subklasse van immuunhistochemische of immunocytochemische procedures waarmee de antilichamen zichtbaar worden gemaakt met een peroxidase-gekatalyseerde reactie Immuunhistochemie en immuuncytochemie zijn methodes die gebruikt worden om te bepalen in welke cellen of in welke delen van cellen een bepaald proteïne of ander macromolecule aanwezig is Deze kleuring gebruikt "antilichamen" die specifiek binden op bepaalde "antigenen" die meestal eiwitten of glycoproteïnes zijn De antilichamen zijn normaal gezien onzichtbaar, zodat speciale technieken worden gebruikt om de gebonden antilichamen op te sporen Bij de immunoperoxidasetechniek wordt het enzym, genaamd peroxidase, gebruikt om een chemische reactie te katalyseren, waardoor er een gekleurd product ontstaat Eenvoudig voorgesteld, wordt er een dun plakje weefsel op een glaasje geplaatst en geïncubeerd met een antilichaam of een serie antilichamen, waarvan de laatste is gebonden aan het peroxidase enzym Daar wordt het chemisch substraat peroxide in combinatie met het kleurvormend #,#'-diaminobenzidine (DAB) aan toegevoegd, zodat er een bruine kleur ontwikkelt op de plaatsen waar het antilichaam met het daaraan gebonden peroxidase zich bevindt Nadat de kleur zich heeft ontwikkeld, kan de verdeling van de kleur onderzocht worden met een lichtmicroscoop Vroeger waren alle antilichamen die gebruikt werden voor immunokleuring "polykonale antilichamen", dat wil zeggen dat ze normaal gevormd zijn in dieren, zoals paarden en konijnen Monoklonale antilichamen die bestaan uit één type antilichamen hebben een grotere antigeenspecificiteit en zijn ook meer gelijkmatig tussen verschillende partijen De eerste stap in immunoperoxidasekleuring is het binden van het specifieke (primaire) antilichaam aan de cel of het weefsel Het eerste antilichaam kan dan aangetoond worden met de "directe" (voorbeeld #) of de "indirecte" (voorbeeld # & #) methode Het resultaat van de kleuring hangt af van een aantal factoren waaronder de verdunning van de antilichamen, de kleurstoffen, de behandeling en fixatie van de cellen/weefsels en de duur van incubatie met de antilichamen en kleurstoffen Deze factoren worden vaak bepaald aan de hand van trial-and-error Voor zowel directe als indirecte kleuring kunnen ook andere katalytische enzymen gebruikt worden, zoals alkalisch fosfatase Daarnaast kan het primair antilichaam ook gebonden worden aan een fluorescenderende stof "(immunofluorescentie)" of gebonden aan goudpartikels voor "elektronenmicroscopie" Immunoperoxidasekleuring wordt gebruikt om een "klinische diagnose" te stellen en in "laboratoriumonderzoek" Voor het stellen van een klinische diagnose kan immunoperoxidasekleuring gebruikt worden op weefsel in de histopathologie Zo kan het gebruikt worden om een tumor te classificeren Daarnaast kan het ook gebruikt worden om een huidaandoening en glomerulonefritis te diagnosticeren en voor subclassificatie van amyloid Gerelateerde technieken kunnen ook gebruikt worden voor de subtypering van lymfocyten die veel op elkaar lijken onder een lichtmicroscoop Bij laboratoriumonderzoek worden antilichamen tegen specifieke markers van celdifferentiatie gebruikt om individuele cellen te labelen.
536
www
bestaan uit één type antilichamen hebben een grotere antigeenspecificiteit en zijn ook meer gelijkmatig tussen verschillende partijen De eerste stap in immunoperoxidasekleuring is het binden van het specifieke (primaire) antilichaam aan de cel of het weefsel Het eerste antilichaam kan dan aangetoond worden met de "directe" (voorbeeld #) of de "indirecte" (voorbeeld # & #) methode Het resultaat van de kleuring hangt af van een aantal factoren waaronder de verdunning van de antilichamen, de kleurstoffen, de behandeling en fixatie van de cellen/weefsels en de duur van incubatie met de antilichamen en kleurstoffen Deze factoren worden vaak bepaald aan de hand van trial-and-error Voor zowel directe als indirecte kleuring kunnen ook andere katalytische enzymen gebruikt worden, zoals alkalisch fosfatase Daarnaast kan het primair antilichaam ook gebonden worden aan een fluorescenderende stof "(immunofluorescentie)" of gebonden aan goudpartikels voor "elektronenmicroscopie" Immunoperoxidasekleuring wordt gebruikt om een "klinische diagnose" te stellen en in "laboratoriumonderzoek" Voor het stellen van een klinische diagnose kan immunoperoxidasekleuring gebruikt worden op weefsel in de histopathologie Zo kan het gebruikt worden om een tumor te classificeren Daarnaast kan het ook gebruikt worden om een huidaandoening en glomerulonefritis te diagnosticeren en voor subclassificatie van amyloid Gerelateerde technieken kunnen ook gebruikt worden voor de subtypering van lymfocyten die veel op elkaar lijken onder een lichtmicroscoop Bij laboratoriumonderzoek worden antilichamen tegen specifieke markers van celdifferentiatie gebruikt om individuele cellen te labelen Topotecan Topotecan is een chemotherapeuticum dat gebruikt wordt tegen kanker Het is een semisynthetisch, wateroplosbaar derivaat van camptothecine De handelsnaam is "Hycamtin" (GlaxoSmithKline) "Hycamtin" bevat het zout topotecan hydrochloride (CAS-nummer ###-#<DATUM> Het is sedert <DATUM> vergund in de Europese Unie Het is verkrijgbaar als poeder dat moet worden opgelost om een infuus te maken, of als capsules voor oraal gebruik Topotecan wordt voorgeschreven voor de behandeling van eierstokkanker met uitzaaiingen, bij uitgezaaide, teruggekeerde kleincellige longkanker en, in combinatie met cisplatine, bij uitgezaaide, teruggekeerde baarmoederhalskanker Het is uitsluitend op doktersvoorschrift verkrijgbaar Zoals camptothecine behoort topotecan tot de topoisomerase-remmers, dat wil zeggen het is een inhibitor van het enzym DNA topoisomerase #, dat een rol speelt bij de deling van DNA Door de werking van dit enzym te remmen wordt de verdere deling van kankercellen voorkomen Maar ook gezonde cellen worden aangetast, wat tot bijwerkingen leidt Enkele van de meest voorkomende bijwerkingen zijn neutropenie, leukopenie, anemie en trombocytopenie De gebruikelijke dosering is #,# mg/m² lichaamsoppervlak/dag gedurende # opeenvolgende dagen met een interval van # weken Zinkpyrithion Zinkpyrithion of pyrithionzink is een coördinatiecomplex van zink en pyrithion (#-hydroxy-#-pyridinethion), dat een brede schimmelwerende en antibacteriële werking heeft Het is een bijna wit poeder, zo goed als onoplosbaar in water Het is een veel gebruikt ingrediënt in antiroos-shampoos, die # tot # procent zinkpyrithion bevatten In combinatie met koper(I)oxide wordt het ook gebruikt in aangroeiwerende verf Verder is het een conserveermiddel in vele hygiënische en cosmetische producten, plastics, verven en vloeistoffen voor metaalbewerking Rivastigmine.
570
www
derivaat van camptothecine De handelsnaam is "Hycamtin" (GlaxoSmithKline) "Hycamtin" bevat het zout topotecan hydrochloride (CAS-nummer ###-#<DATUM> Het is sedert <DATUM> vergund in de Europese Unie Het is verkrijgbaar als poeder dat moet worden opgelost om een infuus te maken, of als capsules voor oraal gebruik Topotecan wordt voorgeschreven voor de behandeling van eierstokkanker met uitzaaiingen, bij uitgezaaide, teruggekeerde kleincellige longkanker en, in combinatie met cisplatine, bij uitgezaaide, teruggekeerde baarmoederhalskanker Het is uitsluitend op doktersvoorschrift verkrijgbaar Zoals camptothecine behoort topotecan tot de topoisomerase-remmers, dat wil zeggen het is een inhibitor van het enzym DNA topoisomerase #, dat een rol speelt bij de deling van DNA Door de werking van dit enzym te remmen wordt de verdere deling van kankercellen voorkomen Maar ook gezonde cellen worden aangetast, wat tot bijwerkingen leidt Enkele van de meest voorkomende bijwerkingen zijn neutropenie, leukopenie, anemie en trombocytopenie De gebruikelijke dosering is #,# mg/m² lichaamsoppervlak/dag gedurende # opeenvolgende dagen met een interval van # weken Zinkpyrithion Zinkpyrithion of pyrithionzink is een coördinatiecomplex van zink en pyrithion (#-hydroxy-#-pyridinethion), dat een brede schimmelwerende en antibacteriële werking heeft Het is een bijna wit poeder, zo goed als onoplosbaar in water Het is een veel gebruikt ingrediënt in antiroos-shampoos, die # tot # procent zinkpyrithion bevatten In combinatie met koper(I)oxide wordt het ook gebruikt in aangroeiwerende verf Verder is het een conserveermiddel in vele hygiënische en cosmetische producten, plastics, verven en vloeistoffen voor metaalbewerking Rivastigmine Het wordt voorgeschreven voor de behandeling van milde tot ernstige dementie ten gevolge van de ziekte van Alzheimer of de ziekte van Parkinson Rivastigmine wordt op de markt gebracht door Novartis (merknaam "Exelon") en door KRKA, d d , Novo mesto (merknaam "Nimvastid") Het is beschikbaar in de vorm van harde capsules of van orodispergeerbare tabletten (die in de mond oplossen) "Exelon" is ook beschikbaar als een pleister Met de pleister is een gelijkmatige afgave van het middel mogelijk, wat het beter verdraagbaar moet maken Het is het eerste middel tegen dementie dat onder deze vorm beschikbaar is Rivastigmine werd ontwikkeld aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem door <PERSOON> en medewerkers Novartis verkreeg de licentie op het product "Exelon" is sedert ### op de markt "Nimvastid" werd op <DATUM> toegelaten in de Europese Unie Rivastigmine behoort tot de cholinesteraseremmers Bij patiënten met alzheimer- of parkinsondementie is door het afsterven van zenuwcellen in de hersenen de concentratie van de neurotransmitter acetylcholine verlaagd Rivastigmine werkt dit tegen, door de enzymen acetylcholinesterase en butyrylcholinesterase, die acetylcholine afbreken, te blokkeren Het helpt zo de symptomen van de dementie te verminderen Het middel wordt soms offlabel ingezet om delirium bij intensivecarepatiënten te behandelen Er zijn aanwijzingen dat het middel nadelig is voor de overlevingskans van de patiënten, en er is een onderzoek gestart door de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
553
www
wordt voorgeschreven voor de behandeling van milde tot ernstige dementie ten gevolge van de ziekte van Alzheimer of de ziekte van Parkinson Rivastigmine wordt op de markt gebracht door Novartis (merknaam "Exelon") en door KRKA, d d , Novo mesto (merknaam "Nimvastid") Het is beschikbaar in de vorm van harde capsules of van orodispergeerbare tabletten (die in de mond oplossen) "Exelon" is ook beschikbaar als een pleister Met de pleister is een gelijkmatige afgave van het middel mogelijk, wat het beter verdraagbaar moet maken Het is het eerste middel tegen dementie dat onder deze vorm beschikbaar is Rivastigmine werd ontwikkeld aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem door <PERSOON> en medewerkers Novartis verkreeg de licentie op het product "Exelon" is sedert ### op de markt "Nimvastid" werd op <DATUM> toegelaten in de Europese Unie Rivastigmine behoort tot de cholinesteraseremmers Bij patiënten met alzheimer- of parkinsondementie is door het afsterven van zenuwcellen in de hersenen de concentratie van de neurotransmitter acetylcholine verlaagd Rivastigmine werkt dit tegen, door de enzymen acetylcholinesterase en butyrylcholinesterase, die acetylcholine afbreken, te blokkeren Het helpt zo de symptomen van de dementie te verminderen Het middel wordt soms offlabel ingezet om delirium bij intensivecarepatiënten te behandelen Er zijn aanwijzingen dat het middel nadelig is voor de overlevingskans van de patiënten, en er is een onderzoek gestart door de Inspectie voor de Gezondheidszorg Na vergelijkend onderzoek werd in ### besloten met deze toepassing abrupt te stoppen Dysforie Dysforie is de geneeskundige term voor een sombere of prikkelbare stemming, die soms gepaard gaat met angst of rusteloosheid Dysforie kan het gevolg zijn van ingrijpende gebeurtenissen in iemands leven, zoals het verlies van een dierbare Het kan echter ook een pathologische oorzaak hebben, of optreden als bijwerking van medicatie Het begrip dysforie is geen diagnose of ziekte op zich, maar kan een symptoom zijn Zo is diepe, langdurige dysforie vaak een symptoom van depressie Dysforie is het tegengestelde van euforie <PERSOON>, geboren als <PERSOON> '<PERSOON>, <DATUM> - <LOCATIE>, <DATUM> , was een Nederlandse arts en psychoanalyticus <LOCATIE> werd in ### geboren in Den Haag en vertrok in ### naar de Verenigde Staten, waar hij in ### werd genaturaliseerd, om in ### weer Nederlands staatsburger te worden Meerloo praktiseerde meer dan veertig jaar als psychiater Hij maakte deel uit van de staf van een psychiatrisch <INSTELLING> en was tijdens de Duitse bezetting ook nog als huisarts werkzaam, waarbij hij voor zijn verzetsactiviteiten de voornaam "<PERSOON>" aannam, tot hij uiteindelijk in ### naar Engeland vluchtte In Engeland werd hij psychologisch adviseur van het Bureau Militair Gezag van het ministerie van Oorlog in ballingschap Van ### tot ### was hij vanuit Londen werkzaam als regeringscommissaris voor de Bijzondere Hulpverlening in <LOCATIE>, en na de oorlog werd hij adviseur van UNRRA en SHAEFF.
555
www
abrupt te stoppen Dysforie Dysforie is de geneeskundige term voor een sombere of prikkelbare stemming, die soms gepaard gaat met angst of rusteloosheid Dysforie kan het gevolg zijn van ingrijpende gebeurtenissen in iemands leven, zoals het verlies van een dierbare Het kan echter ook een pathologische oorzaak hebben, of optreden als bijwerking van medicatie Het begrip dysforie is geen diagnose of ziekte op zich, maar kan een symptoom zijn Zo is diepe, langdurige dysforie vaak een symptoom van depressie Dysforie is het tegengestelde van euforie <PERSOON>, geboren als <PERSOON>, <DATUM> - <LOCATIE>, <DATUM> , was een Nederlandse arts en psychoanalyticus <LOCATIE> werd in ### geboren in Den Haag en vertrok in ### naar de Verenigde Staten, waar hij in ### werd genaturaliseerd, om in ### weer Nederlands staatsburger te worden Meerloo praktiseerde meer dan veertig jaar als psychiater Hij maakte deel uit van de staf van een psychiatrisch <INSTELLING> en was tijdens de Duitse bezetting ook nog als huisarts werkzaam, waarbij hij voor zijn verzetsactiviteiten de voornaam "<PERSOON>" aannam, tot hij uiteindelijk in ### naar Engeland vluchtte In Engeland werd hij psychologisch adviseur van het Bureau Militair Gezag van het ministerie van Oorlog in ballingschap Van ### tot ### was hij vanuit Londen werkzaam als regeringscommissaris voor de Bijzondere Hulpverlening in <LOCATIE>, en na de oorlog werd hij adviseur van UNRRA en SHAEFF Hij schreef vele boeken, waaronder "<PERSOON> Rape of the Mind" (###), het klassiek geworden boek over hersenspoeling, "Conversation and Communication" (###), en "Hidden Communion" (###) Voor de Nederlandse situatie is zijn "Total War and the <PERSOON> in <PERSOON>" (###), waarin hij met name de gebeurtenissen, maatschappelijke verhoudingen en leefomstandigheden tijdens de eerste bezettingsjaren beschrijft en analyseert, misschien nog wel het meest relevante werk Hij was de zoon van <PERSOON> en <PERSOON> Hij trad op <DATUM> in Den Haag in het huwelijk met <PERSOON>(f), van wie hij op <DATUM> scheidde Op <DATUM> trad hij in New York in het huwelijk met <PERSOON-##> '<PERSOON-##>' <PERSOON-##>, een Nederlandse fysiotherapeute Meerloo studeerde geneeskunde aan de Leidse Universiteit (tot ###) en rondde in ### zijn psychologie-studie aan de <PERSOON-##> af Meerloo specialiseerde zich op het gebied van bewustzijnsbeheersings-, indoctrinatie- en manipulatietechnieken "("mind control")" zoals die met name door autoritaire en/of totalitaire regimes in praktijk worden gebracht Aan het eind van zijn carrière was hij psychiatrisch consulent van de afdeling geriatrie van de Amsterdamse <PERSOON-##> Van rock-'n-rollmuziek moest Meerloo (als psychiater aan de Columbia Universiteit) niets hebben Blijkens een lezing van <PERSOON-##>, geschiedenisdocent aan het West Valley College in Saratoga, was hij er zelfs als de dood voor, omdat hij de muziek voor de samenleving als geheel gevaarlijk vond.
611
www
of the Mind" (###), het klassiek geworden boek over hersenspoeling, "Conversation and Communication" (###), en "Hidden Communion" (###) Voor de Nederlandse situatie is zijn "Total War and the <PERSOON> in <PERSOON>" (###), waarin hij met name de gebeurtenissen, maatschappelijke verhoudingen en leefomstandigheden tijdens de eerste bezettingsjaren beschrijft en analyseert, misschien nog wel het meest relevante werk Hij was de zoon van <PERSOON> en <PERSOON> Hij trad op <DATUM> in Den Haag in het huwelijk met <PERSOON>(f), van wie hij op <DATUM> scheidde Op <DATUM> trad hij in New York in het huwelijk met <PERSOON> '<PERSOON>' <PERSOON>, een Nederlandse fysiotherapeute Meerloo studeerde geneeskunde aan de Leidse Universiteit (tot ###) en rondde in ### zijn psychologie-studie aan de <PERSOON> af Meerloo specialiseerde zich op het gebied van bewustzijnsbeheersings-, indoctrinatie- en manipulatietechnieken "("mind control")" zoals die met name door autoritaire en/of totalitaire regimes in praktijk worden gebracht Aan het eind van zijn carrière was hij psychiatrisch consulent van de afdeling geriatrie van de Amsterdamse <PERSOON-##> Van rock-'n-rollmuziek moest Meerloo (als psychiater aan de Columbia Universiteit) niets hebben Blijkens een lezing van <PERSOON-##>, geschiedenisdocent aan het West Valley College in Saratoga, was hij er zelfs als de dood voor, omdat hij de muziek voor de samenleving als geheel gevaarlijk vond Cubitaletunnelsyndroom Het cubitaletunnelsyndroom is een aandoening waarbij de elleboogzenuw ("nervus ulnaris") beklemd is in de cubitale tunnel, een ruimte in de elleboog waar deze zenuw door loopt Het cubitaletunnelsyndroom hoort tot de klachten die gerangschikt worden onder CANS ("complaints of arms neck and shoulder") Klachten van het syndroom betreffen tintelingen van de pink en de zijde van de ringvinger tegen de pink aan, en buitenzijde van de hand; de gewaarwording van het aanstoten van het 'telefoonbotje' Het cubitaletunnelsyndroom kan indien nodig operatief verholpen worden door het vrijleggen (ulnarisneurolyse) of omleggen (ulnaristranspositie) van de "nervus ulnaris" Dit is zelden nodig meestal volstaat het mensen met deze klachten te adviseren met hun elleboog niet meer zo te gaan zitten dat er druk op de zenuw wordt uitgeoefend Het herstel kan dan echter nog enige maanden duren Alleen als dit niet helpt kan er sprake zijn van een 'echt' cubitaletunnelsyndroom Thomashuis Thomashuis is een Nederlands netwerk van kleinschalige woonvoorzieningen voor mensen met een verstandelijke beperking Het netwerk werd in ### opgericht door <PERSOON-##>, die zelf een zoon had met een verstandelijke beperking, <PERSOON-##>, die in ### overleed Uit onvrede met het aanbod van onderkomens voor verstandelijk gehandicapte personen in zorginstellingen, bedacht <PERSOON-##> het concept "Thomashuizen" Een Thomashuis biedt woonruimte aan acht volwassenen met een verstandelijke beperking Het huis wordt geleid door een vast echtpaar of samenwonende partners met een professionele achtergrond op het gebied van gehandicaptenzorg Deze zogenoemde zorgondernemers wonen zelf in het huis Elk Thomashuis kan worden gezien als een zelfstandig bedrijf (franchise).
610
www
in de elleboog waar deze zenuw door loopt Het cubitaletunnelsyndroom hoort tot de klachten die gerangschikt worden onder CANS ("complaints of arms neck and shoulder") Klachten van het syndroom betreffen tintelingen van de pink en de zijde van de ringvinger tegen de pink aan, en buitenzijde van de hand; de gewaarwording van het aanstoten van het 'telefoonbotje' Het cubitaletunnelsyndroom kan indien nodig operatief verholpen worden door het vrijleggen (ulnarisneurolyse) of omleggen (ulnaristranspositie) van de "nervus ulnaris" Dit is zelden nodig meestal volstaat het mensen met deze klachten te adviseren met hun elleboog niet meer zo te gaan zitten dat er druk op de zenuw wordt uitgeoefend Het herstel kan dan echter nog enige maanden duren Alleen als dit niet helpt kan er sprake zijn van een 'echt' cubitaletunnelsyndroom Thomashuis Thomashuis is een Nederlands netwerk van kleinschalige woonvoorzieningen voor mensen met een verstandelijke beperking Het netwerk werd in ### opgericht door <PERSOON>, die zelf een zoon had met een verstandelijke beperking, <PERSOON>, die in ### overleed Uit onvrede met het aanbod van onderkomens voor verstandelijk gehandicapte personen in zorginstellingen, bedacht <PERSOON> het concept "Thomashuizen" Een Thomashuis biedt woonruimte aan acht volwassenen met een verstandelijke beperking Het huis wordt geleid door een vast echtpaar of samenwonende partners met een professionele achtergrond op het gebied van gehandicaptenzorg Deze zogenoemde zorgondernemers wonen zelf in het huis Elk Thomashuis kan worden gezien als een zelfstandig bedrijf (franchise) Er wordt gewerkt volgens eigen richtlijnen en kwaliteitseisen van Thomashuizen <LOCATIE> Jaarlijks wordt de kwaliteit gecontroleerd door een onafhankelijke organisatie In ### waren er in <LOCATIE> ## Thomashuizen Eind ### is dit aantal gegroeid tot ### Op <DATUM> kreeg de formule Thomashuizen de NFV Franchise Trofee ### uitgereikt Deze vakprijs voor franchiseformules wordt jaarlijks uitgereikt op de jaardag van de Nederlandse Franchise Vereniging (NFV) <PERSOON> Flevoland "Geen vestegingen" <PERSOON> Noord-Brabant Noord-<PERSOON> Overijssel <LOCATIE> Zuid-<PERSOON> Ademdepressie Ademdepressie (ook wel ademhalingsdepressie) is een verminderde ademhaling, zowel in diepte als frequentie, die wordt veroorzaakt door onderdrukking van de ademhaling Een ademdepressie kan zowel acuut als geleidelijk optreden Het begrip ademdepressie heeft niets te maken met psychiatrische depressie Normaal gesproken voelt men een drang om te ademen (de 'ademhalingsprikkel') als na verloop van tijd de hoeveelheid kooldioxide in het bloed toeneemt In vaktermen heet dit de toename van de PaCO Het kost na enige tijd moeite om de adem in te houden en uiteindelijk krijgt het ademhalingscentrum de overhand Dit gebied van de hersenen veroorzaakt tevens alertheid en angst als de ademhaling wordt bemoeilijkt, vergelijkbaar met dyspneu Hoewel enigszins beïnvloedbaar, is dit een autonoom systeem Een ademhalingsdepressie loopt fataal af als er niet snel wordt ingegrepen; vaak is behandeling op de intensive care nodig en moet de patiënt mechanisch worden beademd.
537
www
richtlijnen en kwaliteitseisen van Thomashuizen <LOCATIE> Jaarlijks wordt de kwaliteit gecontroleerd door een onafhankelijke organisatie In ### waren er in <LOCATIE> ## Thomashuizen Eind ### is dit aantal gegroeid tot ### Op <DATUM> kreeg de formule Thomashuizen de NFV Franchise Trofee ### uitgereikt Deze vakprijs voor franchiseformules wordt jaarlijks uitgereikt op de jaardag van de Nederlandse Franchise Vereniging (NFV) <PERSOON> Flevoland "Geen vestegingen" <PERSOON> Noord-Brabant Noord-<PERSOON> Overijssel <LOCATIE> Zuid-<PERSOON> Ademdepressie Ademdepressie (ook wel ademhalingsdepressie) is een verminderde ademhaling, zowel in diepte als frequentie, die wordt veroorzaakt door onderdrukking van de ademhaling Een ademdepressie kan zowel acuut als geleidelijk optreden Het begrip ademdepressie heeft niets te maken met psychiatrische depressie Normaal gesproken voelt men een drang om te ademen (de 'ademhalingsprikkel') als na verloop van tijd de hoeveelheid kooldioxide in het bloed toeneemt In vaktermen heet dit de toename van de PaCO Het kost na enige tijd moeite om de adem in te houden en uiteindelijk krijgt het ademhalingscentrum de overhand Dit gebied van de hersenen veroorzaakt tevens alertheid en angst als de ademhaling wordt bemoeilijkt, vergelijkbaar met dyspneu Hoewel enigszins beïnvloedbaar, is dit een autonoom systeem Een ademhalingsdepressie loopt fataal af als er niet snel wordt ingegrepen; vaak is behandeling op de intensive care nodig en moet de patiënt mechanisch worden beademd Let op Ademdepressie is iets anders dan verstikking Bij ademdepressie is de ademweg vrij maar is de ademprikkel (gedeeltelijk) afwezig; bij verstikking is er wel een ademprikkel maar is het door een mechanische of chemische oorzaak niet mogelijk te ademen Een ademdepressie kan worden bestreden met mechanische beademing totdat de patiënt het weer zelf kan Een ademdepressie veroorzaakt door sterke opioïden zoals morfine en heroïne kan naast beademing worden behandeld met de antagonist naloxon Hormoonverstorende stof Een hormoonverstorende stof of hormoonverstoorder (in het <PERSOON> endocrine disruptor) is een lichaamsvreemde stof die functies van het hormoonsysteem verstoort Zo'n stof veroorzaakt daardoor nadelige effecten op de gezondheid in een intact organisme of diens nageslacht of in (sub)populaties Een hormoonverstorende stof moet worden onderscheiden van een hormoonbeïnvloedende stof die niet noodzakelijkerwijs een nadelig effect hoeft te hebben Als nadelig wordt beschouwd veranderingen op het niveau van de cel of het orgaan binnen het intacte organisme, het organisme als geheel of de (sub)populatie, die leiden tot een ziekte of fysiologisch disfunctioneren, of een veranderde timing van de ontwikkeling Het effect van het verstoren van het hormoonsysteem kan op verschillende manieren tot uitdrukking komen, zoals in de ontwikkeling van het lichaam, de reactie op infecties, het ontstaan van kanker of bij de voortplanting Chemische stoffen van verschillende afkomst kunnen verstorend werken op het hormoonsysteem, zoals natuurlijke en synthetische hormonen, secundaire plantenstoffen, andere synthetische stoffen en uitstoot van vervuilende stoffen Stoffen met diverse toepassingen kunnen het hormoonsysteem verstoren, zoals bestrijdingsmiddelen, vlamvertragers, weekmakers, grondstoffen voor plastics en voor cosmetica.
545
www
bij verstikking is er wel een ademprikkel maar is het door een mechanische of chemische oorzaak niet mogelijk te ademen Een ademdepressie kan worden bestreden met mechanische beademing totdat de patiënt het weer zelf kan Een ademdepressie veroorzaakt door sterke opioïden zoals morfine en heroïne kan naast beademing worden behandeld met de antagonist naloxon Hormoonverstorende stof Een hormoonverstorende stof of hormoonverstoorder (in het <PERSOON> endocrine disruptor) is een lichaamsvreemde stof die functies van het hormoonsysteem verstoort Zo'n stof veroorzaakt daardoor nadelige effecten op de gezondheid in een intact organisme of diens nageslacht of in (sub)populaties Een hormoonverstorende stof moet worden onderscheiden van een hormoonbeïnvloedende stof die niet noodzakelijkerwijs een nadelig effect hoeft te hebben Als nadelig wordt beschouwd veranderingen op het niveau van de cel of het orgaan binnen het intacte organisme, het organisme als geheel of de (sub)populatie, die leiden tot een ziekte of fysiologisch disfunctioneren, of een veranderde timing van de ontwikkeling Het effect van het verstoren van het hormoonsysteem kan op verschillende manieren tot uitdrukking komen, zoals in de ontwikkeling van het lichaam, de reactie op infecties, het ontstaan van kanker of bij de voortplanting Chemische stoffen van verschillende afkomst kunnen verstorend werken op het hormoonsysteem, zoals natuurlijke en synthetische hormonen, secundaire plantenstoffen, andere synthetische stoffen en uitstoot van vervuilende stoffen Stoffen met diverse toepassingen kunnen het hormoonsysteem verstoren, zoals bestrijdingsmiddelen, vlamvertragers, weekmakers, grondstoffen voor plastics en voor cosmetica Hormoonverstorende stoffen kunnen vrijkomen uit dergelijke producten tijdens de fabricage, bij consumptie of gebruik en in de afvalfase Sommige effecten van blootstelling aan hormoonverstorende stoffen tijdens de vroege ontwikkeling worden vaak pas duidelijk lang nadat de blootstelling heeft plaatsgevonden, in een latere levensfase en de effecten zijn dan onomkeerbaar De gevoeligste periodes voor blootstelling aan hormoonverstorende stoffen zijn van de conceptie tot aan de puberteit Blootstelling tijdens de ontwikkeling, ook als die niet leidt tot herkenbare geboorteafwijkingen, kan permanente veranderingen veroorzaken die gedurende het hele leven kunnen leiden tot het vaker voorkomen van bepaalde ziekten Hormoonsystemen zijn sterk vergelijkbaar in gewervelde diersoorten en de effecten van hormoonverstoring doen zich voor onafhankelijk van de soort Effecten die zijn aangetoond in wilde dieren of experimenten op proefdieren kunnen ook optreden bij mensen als ze worden blootgesteld aan dezelfde hormoonverstorende stoffen De aandacht voor hormoonverstoring onder wetenschappers en in de maatschappij neemt toe als gevolg van drie ontwikkelingen Stoffen kunnen het hormoonsysteem op verschillende manieren ontregelen De blootstelling aan hormoonverstorende stoffen van mensen neemt toe Naast voedsel en drinkwater, zijn er sinds het jaar ### nieuwe blootstellingsroutes voor (potentieel) hormoonverstorende stoffen geïdentificeerd Kinderen hebben een hogere blootstelling aan chemische stoffen in vergelijking met volwassenen, bijvoorbeeld doordat ze voorwerpen in hun mond stoppen en door hun hogere stofwisselingssnelheid Een aantal ziektes en afwijkingen die een gevolg zijn van verstoring van het hormoonsysteem komen steeds vaker voor Hormoonverstorende stoffen verspreiden zich in het milieu en sommige van deze stoffen hopen zich op in planten, dieren en sedimenten.
525
www
en in de afvalfase Sommige effecten van blootstelling aan hormoonverstorende stoffen tijdens de vroege ontwikkeling worden vaak pas duidelijk lang nadat de blootstelling heeft plaatsgevonden, in een latere levensfase en de effecten zijn dan onomkeerbaar De gevoeligste periodes voor blootstelling aan hormoonverstorende stoffen zijn van de conceptie tot aan de puberteit Blootstelling tijdens de ontwikkeling, ook als die niet leidt tot herkenbare geboorteafwijkingen, kan permanente veranderingen veroorzaken die gedurende het hele leven kunnen leiden tot het vaker voorkomen van bepaalde ziekten Hormoonsystemen zijn sterk vergelijkbaar in gewervelde diersoorten en de effecten van hormoonverstoring doen zich voor onafhankelijk van de soort Effecten die zijn aangetoond in wilde dieren of experimenten op proefdieren kunnen ook optreden bij mensen als ze worden blootgesteld aan dezelfde hormoonverstorende stoffen De aandacht voor hormoonverstoring onder wetenschappers en in de maatschappij neemt toe als gevolg van drie ontwikkelingen Stoffen kunnen het hormoonsysteem op verschillende manieren ontregelen De blootstelling aan hormoonverstorende stoffen van mensen neemt toe Naast voedsel en drinkwater, zijn er sinds het jaar ### nieuwe blootstellingsroutes voor (potentieel) hormoonverstorende stoffen geïdentificeerd Kinderen hebben een hogere blootstelling aan chemische stoffen in vergelijking met volwassenen, bijvoorbeeld doordat ze voorwerpen in hun mond stoppen en door hun hogere stofwisselingssnelheid Een aantal ziektes en afwijkingen die een gevolg zijn van verstoring van het hormoonsysteem komen steeds vaker voor Hormoonverstorende stoffen verspreiden zich in het milieu en sommige van deze stoffen hopen zich op in planten, dieren en sedimenten Verschillende stoffen werken in op verschillende delen van het hormoonsysteem, hebben verschillende manieren waarop ze het hormoonsysteem beïnvloeden en blootstelling heeft verschillende effecten op de ontwikkeling of de gezondheid Het is in praktijk lastig om overtuigend aan te tonen dat een stof het hormoonstelsel zodanig beïnvloedt dat dit een nadelig effect heeft Daarvoor zijn verschillende oorzaken Maatregelen zoals verboden en beperkingen op lood, chloorpyrifos, tributyltin, pcb's en andere persistente organische verontreinigende stoffen zijn effectief gebleken om blootstelling aan hormoonverstorende stoffen te verminderen Dit heeft bijgedragen aan de afname van bepaalde aandoeningen bij mensen en dieren In de Europese regelgeving wordt op verschillende manieren met hormoonverstorende stoffen omgegaan In REACH kunnen hormoonverstorende stoffen op een case-by-case basis worden aangewezen als zeer zorgwekkende stoffen (of SVHC's Substances of Very High Concern), als er wetenschappelijk bewijs is dat er waarschijnlijk ernstige gevolgen zijn voor de menselijke gezondheid of het milieu (artikel ##f) De stof wordt dan op de lijst geplaatst van kandidaten voor autorisatie Indien een bedrijf een dergelijke stof wil gebruiken moet voor de betreffende toepassing van die stof worden aangetoond dat met de voorgestelde beschermingsmaatregelen het risico beperkt is en dat er nog geen geschikte alternatieven beschikbaar zijn Dit heeft tot doel de blootstelling aan deze stoffen terug te dringen en ze uiteindelijk te vervangen door veiligere alternatieven Tot dusver is er slechts één stof, bis(#-ethylhexyl)ftalaat (DEHP), in verband met z'n hormoonverstorende werking op de kandidatenlijst geplaatst.
516
www
verschillende delen van het hormoonsysteem, hebben verschillende manieren waarop ze het hormoonsysteem beïnvloeden en blootstelling heeft verschillende effecten op de ontwikkeling of de gezondheid Het is in praktijk lastig om overtuigend aan te tonen dat een stof het hormoonstelsel zodanig beïnvloedt dat dit een nadelig effect heeft Daarvoor zijn verschillende oorzaken Maatregelen zoals verboden en beperkingen op lood, chloorpyrifos, tributyltin, pcb's en andere persistente organische verontreinigende stoffen zijn effectief gebleken om blootstelling aan hormoonverstorende stoffen te verminderen Dit heeft bijgedragen aan de afname van bepaalde aandoeningen bij mensen en dieren In de Europese regelgeving wordt op verschillende manieren met hormoonverstorende stoffen omgegaan In REACH kunnen hormoonverstorende stoffen op een case-by-case basis worden aangewezen als zeer zorgwekkende stoffen (of SVHC's Substances of Very High Concern), als er wetenschappelijk bewijs is dat er waarschijnlijk ernstige gevolgen zijn voor de menselijke gezondheid of het milieu (artikel ##f) De stof wordt dan op de lijst geplaatst van kandidaten voor autorisatie Indien een bedrijf een dergelijke stof wil gebruiken moet voor de betreffende toepassing van die stof worden aangetoond dat met de voorgestelde beschermingsmaatregelen het risico beperkt is en dat er nog geen geschikte alternatieven beschikbaar zijn Dit heeft tot doel de blootstelling aan deze stoffen terug te dringen en ze uiteindelijk te vervangen door veiligere alternatieven Tot dusver is er slechts één stof, bis(#-ethylhexyl)ftalaat (DEHP), in verband met z'n hormoonverstorende werking op de kandidatenlijst geplaatst De Europese Commissie voert momenteel een impact assessment uit naar de gevolgen van verschillende sets criteria om hormoonverstorende stoffen te identificeren De Europese Commissie verwacht in ### of ### criteria te kunnen voorstellen om hormoonverstorende stoffen op een eenduidige manier te identificeren Tegelijkertijd is de Europese Commissie begonnen om met de lidstaten "verwaarloosbare blootstelling" te definiëren Leflunomide Leflunomide (merknaam Arava) behoort tot een groep stoffen (Disease Modifying Anti-Rheumatic Drugs) die voorgeschreven worden bij de behandeling van vormen van reuma zoals reumatoïde artritis en arthritis psoriatica Leflunomide wordt gebruikt voor de behandeling van volwassen patiënten met actieve reumatoïde artritis of actieve arthritis psoriatica Leflunomide stopt de activering en uitbreiding van de cellen die verantwoordelijk zijn voor de ontsteking Mizolastine Mizolastine (merknaam Mizollen) wordt toegepast bij de behandeling van overgevoeligheidsreacties (antihistaminicum) Het wordt gebruikt bij het verlichten van verschijnselen van hooikoorts en bij langdurige (chronische) overgevoeligheid van de neus en ogen Het wordt ook gebruikt bij huiduitslag met hevige jeuk en vorming van bultjes (urticaria) Cromoglicinezuur Cromoglicinezuur (merknamen Nalcrom, Lomudal) remt het vrijkomen van stoffen uit mestcellen Cromoglicinezuur kan geïsoleerd worden uit planten van de schermbloemenfamilie Het werkt als histamine-afgifteremmer en wordt toegepast bij voedselallergieën, allergische rinitis (hooikoorts) en astma Bij hooikoorts heeft cromoglicinezuur pas een werking na # tot # weken Een allergische reactie kan worden veroorzaakt door het eten van bepaalde voedingsmiddelen of inademen van allergenen Daarbij komen stoffen uit mestcellen vrij, die een ontstekingsreactie in het maag-darmkanaal of bronchiën kunnen veroorzaken.
542
www
van verschillende sets criteria om hormoonverstorende stoffen te identificeren De Europese Commissie verwacht in ### of ### criteria te kunnen voorstellen om hormoonverstorende stoffen op een eenduidige manier te identificeren Tegelijkertijd is de Europese Commissie begonnen om met de lidstaten "verwaarloosbare blootstelling" te definiëren Leflunomide Leflunomide (merknaam Arava) behoort tot een groep stoffen (Disease Modifying Anti-Rheumatic Drugs) die voorgeschreven worden bij de behandeling van vormen van reuma zoals reumatoïde artritis en arthritis psoriatica Leflunomide wordt gebruikt voor de behandeling van volwassen patiënten met actieve reumatoïde artritis of actieve arthritis psoriatica Leflunomide stopt de activering en uitbreiding van de cellen die verantwoordelijk zijn voor de ontsteking Mizolastine Mizolastine (merknaam Mizollen) wordt toegepast bij de behandeling van overgevoeligheidsreacties (antihistaminicum) Het wordt gebruikt bij het verlichten van verschijnselen van hooikoorts en bij langdurige (chronische) overgevoeligheid van de neus en ogen Het wordt ook gebruikt bij huiduitslag met hevige jeuk en vorming van bultjes (urticaria) Cromoglicinezuur Cromoglicinezuur (merknamen Nalcrom, Lomudal) remt het vrijkomen van stoffen uit mestcellen Cromoglicinezuur kan geïsoleerd worden uit planten van de schermbloemenfamilie Het werkt als histamine-afgifteremmer en wordt toegepast bij voedselallergieën, allergische rinitis (hooikoorts) en astma Bij hooikoorts heeft cromoglicinezuur pas een werking na # tot # weken Een allergische reactie kan worden veroorzaakt door het eten van bepaalde voedingsmiddelen of inademen van allergenen Daarbij komen stoffen uit mestcellen vrij, die een ontstekingsreactie in het maag-darmkanaal of bronchiën kunnen veroorzaken Cromoglicinezuur is een middel dat het vrijkomen van deze stoffen remt en dat wordt voorgeschreven bij voedselallergie en astma <PERSOON> of <PERSOON> of UCLA Medical Center is een ziekenhuis, gevestigd op het terrein van de University of <PERSOON> in <PERSOON> Angeles UCLA Medical Center onderzoekt medicijnen op alle gebieden, eveneens als tandheelkunde en oogmeetkunde Het ziekenhuis geldt als opleidingsziekenhuis voor de <PERSOON> School of Medicine at UCLA Het ziekenhuis staat in de top drie van 'beste ziekenhuizen' in de Verenigde Staten en is het beste ziekenhuis in de westkust-regio, volgens US News & World Report Zoogbroeder Een zoogbroeder (of zoogzuster) is iemand die met anderen door dezelfde vrouw wordt (of werd) gezoogd Vroeger gebeurde dit om reden dat de echte moeder was overleden of omdat deze onvoldoende moedermelk kon leveren Ook kwam het voor dat een adellijke vrouw dit overliet aan een andere vrouw (een min zoogster, stilster of minnemoeder), die het kind tegen vergoeding borstvoeding gaf Zoogbroeders of –zusters voelden zich soms verwant met elkaar In het <PERSOON> wordt gesproken van ""frère de lait"", in het <PERSOON> over ""foster-brother"" en in het <PERSOON> over ""Milchbruder"" Bis(chloormethyl)ether Bis(chloormethyl)ether is een zeer toxische organische verbinding van chloor, met als brutoformule CHClO Het is een brandbare, kleurloze vloeistof met een scherpe geur De stof ontleedt bij verhitting en bij contact met water, waarbij giftige en corrosieve dampen worden gevormd (onder andere waterstofchloride en formaldehyde).
560
www
deze stoffen remt en dat wordt voorgeschreven bij voedselallergie en astma <PERSOON> of <PERSOON> of UCLA Medical Center is een ziekenhuis, gevestigd op het terrein van de University of <PERSOON> in <PERSOON> Angeles UCLA Medical Center onderzoekt medicijnen op alle gebieden, eveneens als tandheelkunde en oogmeetkunde Het ziekenhuis geldt als opleidingsziekenhuis voor de <PERSOON> School of Medicine at UCLA Het ziekenhuis staat in de top drie van 'beste ziekenhuizen' in de Verenigde Staten en is het beste ziekenhuis in de westkust-regio, volgens US News & World Report Zoogbroeder Een zoogbroeder (of zoogzuster) is iemand die met anderen door dezelfde vrouw wordt (of werd) gezoogd Vroeger gebeurde dit om reden dat de echte moeder was overleden of omdat deze onvoldoende moedermelk kon leveren Ook kwam het voor dat een adellijke vrouw dit overliet aan een andere vrouw (een min zoogster, stilster of minnemoeder), die het kind tegen vergoeding borstvoeding gaf Zoogbroeders of –zusters voelden zich soms verwant met elkaar In het <PERSOON> wordt gesproken van ""frère de lait"", in het <PERSOON> over ""foster-brother"" en in het <PERSOON> over ""Milchbruder"" Bis(chloormethyl)ether Bis(chloormethyl)ether is een zeer toxische organische verbinding van chloor, met als brutoformule CHClO Het is een brandbare, kleurloze vloeistof met een scherpe geur De stof ontleedt bij verhitting en bij contact met water, waarbij giftige en corrosieve dampen worden gevormd (onder andere waterstofchloride en formaldehyde) Chemisch zijn de gevaren terug te voeren op de gemakkelijke splitsing van de chloor-koolstof-binding Het chlooratoom kan als chlorideion vertrekken, het resterende positieve deeltje kan de positieve lading voor een deel op het zuurstofatoom kwijt (vergelijk het HO-ion waarin zuurstof ook drie bindingen vormt) Tetramethyllood Tetramethyllood of TML is een zeer toxische organische verbinding met als brutoformule CHPb Het is een kleurloze vloeistof met een kenmerkende geur, die onoplosbaar is in water Chemisch gezien bestaat de molecule uit een loodatoom waaraan door een covalente binding # methylgroepen zijn gebonden De C–Pb-binding is ### pm lang Tetramethyllood kan bij verwarming boven ## °C ontploffen De stof ontleedt bij verbranding, met vorming van giftige en brandbare dampen, waaronder lood, lood(II)oxide, lood(IV)oxide en koolstofmonoxide Ze reageert hevig met sterk oxiderende stoffen, salpeterzuur en sterke zuren Ze tast ook rubber aan De stof kan effecten hebben op het centraal zenuwstelsel, met als gevolg degeneratie van de hersenen Blootstelling aan tetramethyllood kan de dood tot gevolg hebben, mede omdat deze loodverbinding zeer toxisch is De effecten kunnen (soms) met vertraging optreden <PERSOON>(II)hydroxide <PERSOON>(II)hydroxide is het hydroxide van het metaal koper, met als brutoformule Cu(OH) Het is een blauw tot blauwgroene vaste stof die onoplosbaar is in water Het komt in de natuur voor als bestanddeel van de groene patina op koper die aan vochtige lucht is blootgesteld De patina is doorgaans een mengsel van koper(II)hydroxide en koper(II)carbonaat.
560
www
de gevaren terug te voeren op de gemakkelijke splitsing van de chloor-koolstof-binding Het chlooratoom kan als chlorideion vertrekken, het resterende positieve deeltje kan de positieve lading voor een deel op het zuurstofatoom kwijt (vergelijk het HO-ion waarin zuurstof ook drie bindingen vormt) Tetramethyllood Tetramethyllood of TML is een zeer toxische organische verbinding met als brutoformule CHPb Het is een kleurloze vloeistof met een kenmerkende geur, die onoplosbaar is in water Chemisch gezien bestaat de molecule uit een loodatoom waaraan door een covalente binding # methylgroepen zijn gebonden De C–Pb-binding is ### pm lang Tetramethyllood kan bij verwarming boven ## °C ontploffen De stof ontleedt bij verbranding, met vorming van giftige en brandbare dampen, waaronder lood, lood(II)oxide, lood(IV)oxide en koolstofmonoxide Ze reageert hevig met sterk oxiderende stoffen, salpeterzuur en sterke zuren Ze tast ook rubber aan De stof kan effecten hebben op het centraal zenuwstelsel, met als gevolg degeneratie van de hersenen Blootstelling aan tetramethyllood kan de dood tot gevolg hebben, mede omdat deze loodverbinding zeer toxisch is De effecten kunnen (soms) met vertraging optreden <PERSOON>(II)hydroxide <PERSOON>(II)hydroxide is het hydroxide van het metaal koper, met als brutoformule Cu(OH) Het is een blauw tot blauwgroene vaste stof die onoplosbaar is in water Het komt in de natuur voor als bestanddeel van de groene patina op koper die aan vochtige lucht is blootgesteld De patina is doorgaans een mengsel van koper(II)hydroxide en koper(II)carbonaat Koperhydroxide is nagenoeg onoplosbaar in koud water Ook in licht zuur water (pH groter dan ongeveer #) lost koper(II)hydroxide slechts matig op <PERSOON>(II)-zouten kunnen in water met pH ) # aanleiding geven tot de vorming van koper(II)hydroxide, met name als slechts een kleine hoeveelheid koperzout gebruikt wordt De van nature optredende complexerende eigenschap van koper(II) en water levert dan niet voldoende H om de pH genoeg te verlagen Koperhydroxide kan middels een reactie van koperzouten met alkalische oplossingen verkregen worden, bijvoorbeeld door aan een waterige oplossing van koper(II)sulfaat natronloog toe te voegen <PERSOON>(II)hydroxide wordt ook gevormd door kopermetaal te behandelen met een oplossing van een ammoniumzout en ammoniumhydroxide, waar een zuurstofrijk gas doorheen wordt gestuurd <PERSOON>(II)hydroxide wordt gebruikt als fungicide en bactericide in de land- en tuinbouw voor de bescherming van fruit- en sierbomen, druivelaars en sommige andere teelten (aardappelen, tomaten, witloof, hop) Het is een alternatief voor Bordeauxse pap Het is zeer giftig voor waterorganismen en daarom moeten er maatregelen genomen worden om te vermijden dat het product in het oppervlaktewater terechtkomt Merknamen zijn "Kocide Opti" (DuPont), "Belchim Hydro", "Hydro WG", "Koperhydroxide WG" en "<PERSOON> Plus ##" <PERSOON>(II)hydroxide reageert met sterke anorganische zuren tot de corresponderende koper(II)zouten met zoutzuur tot koper(II)chloride, met salpeterzuur tot koper(II)nitraat en met zwavelzuur tot koper(II)sulfaat De stof wordt gebruikt als koperbron bij het elektrolytisch aanbrengen van een laagje koper op andere metalen (electroplating Verder wordt het gebruikt voor de bereiding van pigmenten, katalysatoren, en is het een additief in veevoeder Ciprofibraat Ciprofibraat (merknaam.
599
www
in licht zuur water (pH groter dan ongeveer #) lost koper(II)hydroxide slechts matig op <PERSOON>(II)-zouten kunnen in water met pH ) # aanleiding geven tot de vorming van koper(II)hydroxide, met name als slechts een kleine hoeveelheid koperzout gebruikt wordt De van nature optredende complexerende eigenschap van koper(II) en water levert dan niet voldoende H om de pH genoeg te verlagen Koperhydroxide kan middels een reactie van koperzouten met alkalische oplossingen verkregen worden, bijvoorbeeld door aan een waterige oplossing van koper(II)sulfaat natronloog toe te voegen <PERSOON>(II)hydroxide wordt ook gevormd door kopermetaal te behandelen met een oplossing van een ammoniumzout en ammoniumhydroxide, waar een zuurstofrijk gas doorheen wordt gestuurd <PERSOON>(II)hydroxide wordt gebruikt als fungicide en bactericide in de land- en tuinbouw voor de bescherming van fruit- en sierbomen, druivelaars en sommige andere teelten (aardappelen, tomaten, witloof, hop) Het is een alternatief voor Bordeauxse pap Het is zeer giftig voor waterorganismen en daarom moeten er maatregelen genomen worden om te vermijden dat het product in het oppervlaktewater terechtkomt Merknamen zijn "Kocide Opti" (DuPont), "Belchim Hydro", "Hydro WG", "Koperhydroxide WG" en "<PERSOON> Plus ##" <PERSOON>(II)hydroxide reageert met sterke anorganische zuren tot de corresponderende koper(II)zouten met zoutzuur tot koper(II)chloride, met salpeterzuur tot koper(II)nitraat en met zwavelzuur tot koper(II)sulfaat De stof wordt gebruikt als koperbron bij het elektrolytisch aanbrengen van een laagje koper op andere metalen (electroplating Verder wordt het gebruikt voor de bereiding van pigmenten, katalysatoren, en is het een additief in veevoeder Ciprofibraat Ciprofibraat (merknaam Het behoort tot de groep van de fibraten Ciprofibraat is een fenoxyisoboterzuur-derivaat Het heeft lipidenverlagende eigenschappen, waarbij totaal-cholesterol, LDL-cholesterol, VLDL-cholesterol en triglyceriden worden verlaagd en HDL-cholesterol wordt verhoogd De brutoformule van deze verbinding is CHClO Naast de relatie met fenoxyisoboterzuur is er ook de algemenere relatie met α-fenoxyzuren Triamcinolonacetonide Triamcinolonacetonide is een synthetisch corticosteroïde dat ontstekingsremmend werkt en onder andere lokaal, per injectie en in neusdruppels wordt gebruikt Het is oraal niet werkzaam, dan wordt triamcinolon gebruikt Triamcinolonacetonide is een ontstekingsremmende stof De Gezondheidsraad veronderstelt in zijn rapport van <DATUM> dat triamcinolonacetonide in categorie #B is te classificeren, namelijk als een stof waarvan verondersteld wordt dat die het ongeboren kind kan schaden voor betrokkenen in het productieproces Hexachloorbenzeen Hexachloorbenzeen is een aromatische benzeenverbinding waarbij alle waterstofatomen in benzeen door chlooratomen vervangen zijn Hexachloorbenzeen werd vanaf ca ### veel gebruikt als fungicide, met name voor het beschermen van zaden De productie en het gebruik ervan is door het "Verdrag van Stockholm inzake persistente organische verontreinigende stoffen" nu verboden Hexachloorbenzeen en andere minder gechloreerde benzenen ontstaan door directe chlorering, waarbij chloorgas door vloeibaar benzeen geleid wordt Een andere methode is de oxychlorering van benzeen met een mengsel van gasvormig waterstofchloride en zuurstofgas, met koper(II)chloride als katalysator Hexachloorbenzeen kan ook uit een mengsel van stereo-isomeren van hexachloorcyclohexaan, zoals lindaan, verkregen worden De reactie is een gecombineerde chlorering en pyrolyse op hoge temperatuur (###-### °C).
587
www
behoort tot de groep van de fibraten Ciprofibraat is een fenoxyisoboterzuur-derivaat Het heeft lipidenverlagende eigenschappen, waarbij totaal-cholesterol, LDL-cholesterol, VLDL-cholesterol en triglyceriden worden verlaagd en HDL-cholesterol wordt verhoogd De brutoformule van deze verbinding is CHClO Naast de relatie met fenoxyisoboterzuur is er ook de algemenere relatie met α-fenoxyzuren Triamcinolonacetonide Triamcinolonacetonide is een synthetisch corticosteroïde dat ontstekingsremmend werkt en onder andere lokaal, per injectie en in neusdruppels wordt gebruikt Het is oraal niet werkzaam, dan wordt triamcinolon gebruikt Triamcinolonacetonide is een ontstekingsremmende stof De Gezondheidsraad veronderstelt in zijn rapport van <DATUM> dat triamcinolonacetonide in categorie #B is te classificeren, namelijk als een stof waarvan verondersteld wordt dat die het ongeboren kind kan schaden voor betrokkenen in het productieproces Hexachloorbenzeen Hexachloorbenzeen is een aromatische benzeenverbinding waarbij alle waterstofatomen in benzeen door chlooratomen vervangen zijn Hexachloorbenzeen werd vanaf ca ### veel gebruikt als fungicide, met name voor het beschermen van zaden De productie en het gebruik ervan is door het "Verdrag van Stockholm inzake persistente organische verontreinigende stoffen" nu verboden Hexachloorbenzeen en andere minder gechloreerde benzenen ontstaan door directe chlorering, waarbij chloorgas door vloeibaar benzeen geleid wordt Een andere methode is de oxychlorering van benzeen met een mengsel van gasvormig waterstofchloride en zuurstofgas, met koper(II)chloride als katalysator Hexachloorbenzeen kan ook uit een mengsel van stereo-isomeren van hexachloorcyclohexaan, zoals lindaan, verkregen worden De reactie is een gecombineerde chlorering en pyrolyse op hoge temperatuur (###-### °C) Het wordt er door destillatie van gescheiden en als chemisch afval in een incinerator verwerkt Naast toepassing als fungicide werd hexachloorbenzeen onder meer ook gebruikt om andere pesticiden van te maken, waaronder pentachloorfenol (PCP), pentachloorthiofenol (PCTP), hexachloorfenol en chloranil Hexachloorbenzeen is geen acuut toxische stof, maar ze is zeer persistent in het milieu Hoewel ze niet meer mag gebruikt worden, wordt ze nog steeds in het milieu en in allerlei soorten voedsel aangetroffen De stof concentreert zich in de voedselketen In de mens wordt de stof na opname in het vetweefsel opgeslagen en na chronische blootstelling ontstaan er toxische effecten, waaronder de ziekte Porphyria cutanea tarda, neurologische effecten en effecten op de schildklier en het immuunsysteem Bij proeven op ratten bleek hexachloorbenzeen schadelijk voor de voortplanting te zijn, en lever-, nier- en schildklierkanker te veroorzaken De stof is voor de mens ingedeeld als "mogelijk kankerverwekkend" (IARC Groep #B) De stof is ook in moedermelk aangetroffen en kan tijdens de zwangerschap via het bloed naar het ongeboren kind overgedragen worden Hexachloorbenzeen is ook zeer giftig voor waterorganismen René Primevère Lesson René Primevère Lesson (Rochefort, <DATUM> – aldaar, <DATUM> was een <PERSOON> scheepschirurgijn (in de rang van marine-officier) en natuuronderzoeker Lesson werd geboren in Rochefort Op zijn zestiende ging hij naar de school van de geneeskundige dienst van de <PERSOON> marine.
532
www
van gescheiden en als chemisch afval in een incinerator verwerkt Naast toepassing als fungicide werd hexachloorbenzeen onder meer ook gebruikt om andere pesticiden van te maken, waaronder pentachloorfenol (PCP), pentachloorthiofenol (PCTP), hexachloorfenol en chloranil Hexachloorbenzeen is geen acuut toxische stof, maar ze is zeer persistent in het milieu Hoewel ze niet meer mag gebruikt worden, wordt ze nog steeds in het milieu en in allerlei soorten voedsel aangetroffen De stof concentreert zich in de voedselketen In de mens wordt de stof na opname in het vetweefsel opgeslagen en na chronische blootstelling ontstaan er toxische effecten, waaronder de ziekte Porphyria cutanea tarda, neurologische effecten en effecten op de schildklier en het immuunsysteem Bij proeven op ratten bleek hexachloorbenzeen schadelijk voor de voortplanting te zijn, en lever-, nier- en schildklierkanker te veroorzaken De stof is voor de mens ingedeeld als "mogelijk kankerverwekkend" (IARC Groep #B) De stof is ook in moedermelk aangetroffen en kan tijdens de zwangerschap via het bloed naar het ongeboren kind overgedragen worden Hexachloorbenzeen is ook zeer giftig voor waterorganismen René Primevère Lesson René Primevère Lesson (Rochefort, <DATUM> – aldaar, <DATUM> was een <PERSOON> scheepschirurgijn (in de rang van marine-officier) en natuuronderzoeker Lesson werd geboren in Rochefort Op zijn zestiende ging hij naar de school van de geneeskundige dienst van de <PERSOON> marine In ### veranderde Lesson zijn specialisatie naar apotheker Hij diende als apotheker en botanicus tijdens Duperrey's reis om de wereld met de "<PERSOON>", die duurde van ### tot ### Samen met zijn collega-chirurgijn <PERSOON> en officier <PERSOON> verzamelde hij veel natuurhistorische specimen (geconserveerde hele of gedeeltes van planten en dieren) Lesson was de eerste natuuronderzoeker die levende paradijsvogels observeerde in de Molukken en Nieuw-Guinea Na zijn terugkeer naar Parijs werkte hij zeven jaar aan het zoölogisch gedeelte van het officiële reisverslag van de expeditie; "Voyage au tour du monde sur <PERSOON> deze periode publiceerde hij zelf daarnaast enkele werken over de <PERSOON>" (###-##) Verder produceerde hij enkele monografieën over kolibries en een boek over paradijsvogels Meer dan ### vogelsoorten zijn door hem beschreven en gelden (anno ###) nog steeds als soort In ### werd hij plaatsvervangend hoofdapotheker en in ### hoofdapotheker voor de marine in Rochefort In ### werd hij benoemd in het <PERSOON> Legioen van Eer Zijn ervaringen als scheepsarts dienden als basis voor zijn twee delen tellende "<PERSOON> et de Pharmacologie" (###), die waren bedoeld als handboek voor andere scheepsartsen René Primevère Lesson wordt soms verward met zijn broer <PERSOON>, die ook dokter was en in ### met d'Urville meereisde Riluzol Riluzol (merknaam Rilutek) is het enige geregistreerde medicijn dat bewezen effectief is bij de behandeling van amyotrofe laterale sclerose (ALS).
563
www
die duurde van ### tot ### Samen met zijn collega-chirurgijn <PERSOON> en officier <PERSOON> verzamelde hij veel natuurhistorische specimen (geconserveerde hele of gedeeltes van planten en dieren) Lesson was de eerste natuuronderzoeker die levende paradijsvogels observeerde in de Molukken en Nieuw-Guinea Na zijn terugkeer naar Parijs werkte hij zeven jaar aan het zoölogisch gedeelte van het officiële reisverslag van de expeditie; "Voyage au tour du monde sur <PERSOON> deze periode publiceerde hij zelf daarnaast enkele werken over de <PERSOON>" (###-##) Verder produceerde hij enkele monografieën over kolibries en een boek over paradijsvogels Meer dan ### vogelsoorten zijn door hem beschreven en gelden (anno ###) nog steeds als soort In ### werd hij plaatsvervangend hoofdapotheker en in ### hoofdapotheker voor de marine in Rochefort In ### werd hij benoemd in het <PERSOON> Legioen van Eer Zijn ervaringen als scheepsarts dienden als basis voor zijn twee delen tellende "<PERSOON> et de Pharmacologie" (###), die waren bedoeld als handboek voor andere scheepsartsen René Primevère Lesson wordt soms verward met zijn broer <PERSOON>, die ook dokter was en in ### met d'Urville meereisde Riluzol Riluzol (merknaam Rilutek) is het enige geregistreerde medicijn dat bewezen effectief is bij de behandeling van amyotrofe laterale sclerose (ALS) Vermoedelijk werkt het door remming van de neurotransmitter glutamaat in het centrale zenuwstelsel De behandeling met riluzol is niet curatief en levert slechts een beperkte vertraging van het ziekteverloop Von willebrandfactor De von willebrandfactor is een stollingseiwit dat betrokken is bij bloedstolling Het eiwit is genoemd naar de Finse arts <PERSOON> (###–###) Als een bloedvat beschadigd raakt, komt er een proces op gang dat bloedstolling wordt genoemd Hierbij zijn bloedplaatjes (trombocyten) betrokken, maar ook ongeveer ## stollingseiwitten, waaronder het belangrijke eiwit "von willebrandfactor" (vWf) Als een bloedvat beschadigd raakt, komt collageen dat zich in de vaatwand bevindt in contact met bloed De von willebrandfactor bindt aan dit collageen, zodat de bloedstolling wordt geactiveerd Geactiveerde von willebrandfactor zorgt voor adhesie van trombocyten en ook voor verkleving van trombocyten onderling, waardoor een stolsel gevormd wordt dat de bloeding stopt Dit stolsel wordt na genezing van de verwonding weer opgeruimd Verder fungeert de von willebrandfactor als transporteiwit voor stollingsfactor VIIIC Als het lichaam te weinig of een slecht functionerende von willebrandfactor aanmaakt, kan dit leiden tot een bloedingsneiging Het bloedstollingssysteem functioneert niet goed waardoor de patiënt, afhankelijk van de ernst van de ziekte, last heeft van geringe tot ernstige bloedingen Voorbeelden hiervan zijn veel bloedverlies tijdens de menstruatie, (na)bloedingen na het trekken van een kies of na tonsillectomie of het veel last hebben van neusbloedingen Een verlaagde concentratie of verminderde werking van de von willebrandfactor is meestal aangeboren (erfelijk), maar ook niet-erfelijke (verworven) vormen komen voor.
558
www
niet curatief en levert slechts een beperkte vertraging van het ziekteverloop Von willebrandfactor De von willebrandfactor is een stollingseiwit dat betrokken is bij bloedstolling Het eiwit is genoemd naar de Finse arts <PERSOON> (###–###) Als een bloedvat beschadigd raakt, komt er een proces op gang dat bloedstolling wordt genoemd Hierbij zijn bloedplaatjes (trombocyten) betrokken, maar ook ongeveer ## stollingseiwitten, waaronder het belangrijke eiwit "von willebrandfactor" (vWf) Als een bloedvat beschadigd raakt, komt collageen dat zich in de vaatwand bevindt in contact met bloed De von willebrandfactor bindt aan dit collageen, zodat de bloedstolling wordt geactiveerd Geactiveerde von willebrandfactor zorgt voor adhesie van trombocyten en ook voor verkleving van trombocyten onderling, waardoor een stolsel gevormd wordt dat de bloeding stopt Dit stolsel wordt na genezing van de verwonding weer opgeruimd Verder fungeert de von willebrandfactor als transporteiwit voor stollingsfactor VIIIC Als het lichaam te weinig of een slecht functionerende von willebrandfactor aanmaakt, kan dit leiden tot een bloedingsneiging Het bloedstollingssysteem functioneert niet goed waardoor de patiënt, afhankelijk van de ernst van de ziekte, last heeft van geringe tot ernstige bloedingen Voorbeelden hiervan zijn veel bloedverlies tijdens de menstruatie, (na)bloedingen na het trekken van een kies of na tonsillectomie of het veel last hebben van neusbloedingen Een verlaagde concentratie of verminderde werking van de von willebrandfactor is meestal aangeboren (erfelijk), maar ook niet-erfelijke (verworven) vormen komen voor Verhoogde waarden van de von willebrandfactor in het bloed komen voor bij een acute ziekte, bij stress of bij ontstekingen Verder leiden zwangerschap (vooral in het derde trimester) en het gebruik van de anticonceptiepil tot hogere hoeveelheden von willebrandfactor in het bloed Als er bij de bloedafname overmatig gestuwd wordt kan dit ook leiden tot verhoogde concentraties omdat er von willebrandfactor vrijkomt uit de vaatwand Bacillus subtilis Bacillus subtilis is een grampositieve en katalase-positieve bacterie die gewoonlijk in grond voorkomt De bacterie is staafvormig en kan een endospore vormen, waardoor de bacterie extreme omstandigheden kan overleven De bacterie is altijd tot de groep obligaat aerobe bacteriën gerekend Onderzoek heeft echter uitgewezen dat dit niet helemaal juist is De bacterie kan ook anaeroob leven door gebruik te maken van nitraat of nitriet als een terminale elektronenacceptor of door fermentatie De staafvormige bacterie is circa # tot # µm lang en heeft een doorsnede van circa #,# µm De cel heeft rondom zweepstaartjes, waardoor ze zich snel kan verplaatsen In ### gaf <PERSOON> de bacterie de wetenschappelijke naam "Vibrio subtilis", maar in ### hernoemde <PERSOON> de bacterie in "Bacillus subtilis" Celculturen van "B.
485
www
een acute ziekte, bij stress of bij ontstekingen Verder leiden zwangerschap (vooral in het derde trimester) en het gebruik van de anticonceptiepil tot hogere hoeveelheden von willebrandfactor in het bloed Als er bij de bloedafname overmatig gestuwd wordt kan dit ook leiden tot verhoogde concentraties omdat er von willebrandfactor vrijkomt uit de vaatwand Bacillus subtilis Bacillus subtilis is een grampositieve en katalase-positieve bacterie die gewoonlijk in grond voorkomt De bacterie is staafvormig en kan een endospore vormen, waardoor de bacterie extreme omstandigheden kan overleven De bacterie is altijd tot de groep obligaat aerobe bacteriën gerekend Onderzoek heeft echter uitgewezen dat dit niet helemaal juist is De bacterie kan ook anaeroob leven door gebruik te maken van nitraat of nitriet als een terminale elektronenacceptor of door fermentatie De staafvormige bacterie is circa # tot # µm lang en heeft een doorsnede van circa #,# µm De cel heeft rondom zweepstaartjes, waardoor ze zich snel kan verplaatsen In ### gaf <PERSOON> de bacterie de wetenschappelijke naam "Vibrio subtilis", maar in ### hernoemde <PERSOON> de bacterie in "Bacillus subtilis" Celculturen van "B Het kwam vanaf ### in Noord-Amerika en Europa in de handel als een immunostimulerende hulp bij de behandeling van aandoeningen aan het maag-darmstelsel en urinewegen door onder andere het rotavirus en Shigella-bacteriën, maar verloor zijn populariteit na de introductie van goedkope antibiotica ondanks de kleinere kans van allergische reacties en een duidelijk mindere giftigheid voor de normale maag-darmstelselflora in vergelijking met antibiotica "B subtilis" is goed te gebruiken in de genetische technologie en wordt daardoor bij laboratoriumonderzoek veel gebruikt als een modelorganisme, vooral voor bestudering van de sporevorming, hetgeen een vereenvoudigd voorbeeld van celdifferentiatie is Ook is de bacterie zeer beweeglijk door de vele zweepdraadjes "B subtilis" wordt vaak gebruikt als grampositief modelorganisme in plaats van de vergelijkbare maar gram-negatieve "Escherichia coli" In de tuinbouw en landbouw wordt "B subtilis" soms toegevoegd aan de grond Ook werd "B subtilis" gebruikt ter vervanging van een biologisch wapen bij het Amerikaanse project Project SHAD (aka "Project ###") Enzymen van "B subtilis" en "B licheniformis" (subtilisines) worden toegevoegd aan wasmiddelen Een stam van "B subtilis", vroeger bekend als "Bacillus natto", wordt commercieel gebruikt bij de productie van de Japanse lekkernij natto en het Koreaanse gerecht cheonggukjang "B subtilis" stam QST ### (verhandeld als QST ### of Serenade) is schimmelwerend en wordt gebruikt als een biologisch bestrijdingsmiddel Zo wordt het in Frankrijk gebruikt in de wijnbouw bij de bestrijding van de grauwe schimmel Kan explosieven afbreken in de onschadelijke stoffen stikstofgas, koolstofdioxide en water Ze spelen een rol bij het verwijderen van ongevaarlijk radionuclideafval [bijvoorbeeld thorium (IV) en plutonium (IV)] door de protonbindende eigenschappen van hun oppervlak De recombinante stammen "B subtilis" str pBE#C# en "B subtilis" str pBE#C#AB werden gebruikt bij de productie van polyhydroxyalkanoaten (PHA).
560
www
"B subtilis" is goed te gebruiken in de genetische technologie en wordt daardoor bij laboratoriumonderzoek veel gebruikt als een modelorganisme, vooral voor bestudering van de sporevorming, hetgeen een vereenvoudigd voorbeeld van celdifferentiatie is Ook is de bacterie zeer beweeglijk door de vele zweepdraadjes "B subtilis" wordt vaak gebruikt als grampositief modelorganisme in plaats van de vergelijkbare maar gram-negatieve "Escherichia coli" In de tuinbouw en landbouw wordt "B subtilis" soms toegevoegd aan de grond Ook werd "B subtilis" gebruikt ter vervanging van een biologisch wapen bij het Amerikaanse project Project SHAD (aka "Project ###") Enzymen van "B subtilis" en "B licheniformis" (subtilisines) worden toegevoegd aan wasmiddelen Een stam van "B subtilis", vroeger bekend als "Bacillus natto", wordt commercieel gebruikt bij de productie van de Japanse lekkernij natto en het Koreaanse gerecht cheonggukjang "B subtilis" stam QST ### (verhandeld als QST ### of Serenade) is schimmelwerend en wordt gebruikt als een biologisch bestrijdingsmiddel Zo wordt het in Frankrijk gebruikt in de wijnbouw bij de bestrijding van de grauwe schimmel Kan explosieven afbreken in de onschadelijke stoffen stikstofgas, koolstofdioxide en water Ze spelen een rol bij het verwijderen van ongevaarlijk radionuclideafval [bijvoorbeeld thorium (IV) en plutonium (IV)] door de protonbindende eigenschappen van hun oppervlak De recombinante stammen "B subtilis" str pBE#C# en "B subtilis" str pBE#C#AB werden gebruikt bij de productie van polyhydroxyalkanoaten (PHA) Ze werden gebruikt bij de productie van amylase enzymen In de jaren ### tot ### werd het genoom onderzocht en is de volgorde van de nucleotiden in de DNA-moleculen vastgesteld (gesequencend) Het circulaire genoom is <DATUM> ### basenparen groot en het GC-gehalte (guanine-cytosinegehalte) is ##,## % Van de sequenties hebben ##,## % een nucleotide coderende functie, de overige bevinden zich gedeeltelijk in de regulatorisch belangrijke gebieden tussen de genen Gemiddeld ontbreekt bij een gen ###,## (## - <DATUM> nucleotiden Het dupliceren van het circulaire genoom van "B subtilis" gebeurt vanaf een vaste plaats op het DNA, het zogenaamde 'origin of replication' (het locus "oriC") Replicatie vindt vanaf twee richtingen tegelijk plaats (bidirectioneel) en twee replicatie vorken worden langs de twee chromosoom helften afgewikkeld zowel met de klok mee als tegen de klok in De replicatie is compleet wanneer de vorken het terminusgedeelte bereiken, dat op de chromosoommap tegenover het 'origin of replication' ligt Het terminusgedeelte bestaat uit verscheidene korte DNA-sequenties ("Ter"-plaatsen), die de replicatie laten stoppen Speciale eiwitten begeleiden alle stappen van de DNA-replicatie Bij "B subtilis" en "Escherichia coli" komen zowel dezelfde maar ook verschillende van deze eiwitten voor De verschillen tussen deze eiwitten benadrukken de verschillen tussen de mechanismen en strategieën bij de duplicatie van hun genoom, die de bacteriën in de loop van de evolutie hebben ontwikkeld Prognathie Prognathie is een kaakafwijking waarbij de onderkaak ("mandibula") of bovenkaak ("maxilla") iets naar voren staat.
599
www
de jaren ### tot ### werd het genoom onderzocht en is de volgorde van de nucleotiden in de DNA-moleculen vastgesteld (gesequencend) Het circulaire genoom is <DATUM> ### basenparen groot en het GC-gehalte (guanine-cytosinegehalte) is ##,## % Van de sequenties hebben ##,## % een nucleotide coderende functie, de overige bevinden zich gedeeltelijk in de regulatorisch belangrijke gebieden tussen de genen Gemiddeld ontbreekt bij een gen ###,## (## - <DATUM> nucleotiden Het dupliceren van het circulaire genoom van "B subtilis" gebeurt vanaf een vaste plaats op het DNA, het zogenaamde 'origin of replication' (het locus "oriC") Replicatie vindt vanaf twee richtingen tegelijk plaats (bidirectioneel) en twee replicatie vorken worden langs de twee chromosoom helften afgewikkeld zowel met de klok mee als tegen de klok in De replicatie is compleet wanneer de vorken het terminusgedeelte bereiken, dat op de chromosoommap tegenover het 'origin of replication' ligt Het terminusgedeelte bestaat uit verscheidene korte DNA-sequenties ("Ter"-plaatsen), die de replicatie laten stoppen Speciale eiwitten begeleiden alle stappen van de DNA-replicatie Bij "B subtilis" en "Escherichia coli" komen zowel dezelfde maar ook verschillende van deze eiwitten voor De verschillen tussen deze eiwitten benadrukken de verschillen tussen de mechanismen en strategieën bij de duplicatie van hun genoom, die de bacteriën in de loop van de evolutie hebben ontwikkeld Prognathie Prognathie is een kaakafwijking waarbij de onderkaak ("mandibula") of bovenkaak ("maxilla") iets naar voren staat Als beiden verder naar voren staan, dan is er sprake van bimaxillaire prognathie Vooral in de volksmond wordt voor mandibulaire prognathie het woord centenbak veel gebruikt Deze afwijking kan in de jeugd nog worden tegengegaan door orthodontie, een beugel en/of slotjes Is men eenmaal volwassen, dan is vaak een chirurgische kaakcorrectie nodig indien men lichamelijk en/of psychisch last heeft van de kaakafwijking Het kan ook ontstaan door letsel of door een foute aansluiting van de boven- en ondertanden Een kaakcorrectie wordt vrijwel altijd gedaan in combinatie met orthodontie In de meeste gevallen worden zowel de onderkaak als de bovenkaak doorgezaagd en enkele millimeters verplaatst en soms iets rechter gemaakt Alleen in ernstige gevallen kan het een centimeter of meer verschil zijn, dit komt echter zelden voor <PERSOON> die al hun tanden kwijt zijn of laten trekken voor een kunstgebit, raken hierbij ook de centenbak kwijt als de prothese juist wordt gemaakt Door de gewijzigde stand van het gebit, is er vrijwel altijd geen sprake meer van een centenbak Hiv-antistoffen Hiv-antistoffen zijn antistoffen die met behulp van een hiv-test of een hiv-sneltest aangetoond kunnen worden in het bloed van iemand die besmet is met het Human Immunodeficiency Virus (hiv) Enkele weken na besmetting zullen deze antistoffen in een bloedmonster aantoonbaar zijn De hiv-antistoffen kunnen aangetoond worden met een snelle point of care test (POCT) of met de gevoelige ELISA-test in het laboratorium van het ziekenhuis De voor screeningsonderzoek gebruikte testen behoren antistoffen tegen alle hiv-varianten (onder andere hiv-# en hiv-#) in de voorgeschreven uitvoering te kunnen opsporen.
593
www
Vooral in de volksmond wordt voor mandibulaire prognathie het woord centenbak veel gebruikt Deze afwijking kan in de jeugd nog worden tegengegaan door orthodontie, een beugel en/of slotjes Is men eenmaal volwassen, dan is vaak een chirurgische kaakcorrectie nodig indien men lichamelijk en/of psychisch last heeft van de kaakafwijking Het kan ook ontstaan door letsel of door een foute aansluiting van de boven- en ondertanden Een kaakcorrectie wordt vrijwel altijd gedaan in combinatie met orthodontie In de meeste gevallen worden zowel de onderkaak als de bovenkaak doorgezaagd en enkele millimeters verplaatst en soms iets rechter gemaakt Alleen in ernstige gevallen kan het een centimeter of meer verschil zijn, dit komt echter zelden voor <PERSOON> die al hun tanden kwijt zijn of laten trekken voor een kunstgebit, raken hierbij ook de centenbak kwijt als de prothese juist wordt gemaakt Door de gewijzigde stand van het gebit, is er vrijwel altijd geen sprake meer van een centenbak Hiv-antistoffen Hiv-antistoffen zijn antistoffen die met behulp van een hiv-test of een hiv-sneltest aangetoond kunnen worden in het bloed van iemand die besmet is met het Human Immunodeficiency Virus (hiv) Enkele weken na besmetting zullen deze antistoffen in een bloedmonster aantoonbaar zijn De hiv-antistoffen kunnen aangetoond worden met een snelle point of care test (POCT) of met de gevoelige ELISA-test in het laboratorium van het ziekenhuis De voor screeningsonderzoek gebruikte testen behoren antistoffen tegen alle hiv-varianten (onder andere hiv-# en hiv-#) in de voorgeschreven uitvoering te kunnen opsporen Direct na besmetting zijn er nog geen hiv-antistoffen aantoonbaar, maar met de huidige generatie gevoelige testen is deze periode verkort tot enkele weken Als een persoon tijdens de eerste screeningtest met POCT of ELISA positief getest wordt voor hiv-antistoffen zal altijd eerst een tweede test worden uitgevoerd voordat de persoon over de positieve uitslag ingelicht wordt De tweede test dient ter confirmatie om laboratorium- of administratiefouten of fout-positieve uitslagen zo veel mogelijk uit te sluiten Ook zal bij de confirmatietest onderscheid gemaakt worden tussen hiv-#- en hiv-#-specifieke antistoffen De kansen op fout-positief of fout-negatief uitslagen tijdens de screening of de confirmatie zijn niet gelijk Levofloxacine Levofloxacine is een antibioticum uit de groep van fluorchinolonen Het wordt verkocht onder verschillende merknamen, zoals Levaquin en Tavanic Levofloxacine is een synthetisch chemotherapeutisch middel dat wordt gebruikt voor het behandelen van ernstige en levensbedreigende bacteriële infecties Het is een zogenaamd reservemiddel, dat enkel wordt gebruikt als meer reguliere middelen onvoldoende blijken te werken De voorloper van levofloxacine, ofloxacine, was een racemaat Onderzoek leidde tot de ontdekking van de meer actieve L-vorm, waarna levofloxacine werd ontwikkeld De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO Zoals alle antibiotica uit deze groep, werkt levofloxacine door de DNA-synthese van bacteriën te beïnvloeden; het remt het enzym DNA-gyrase Het werkt tegen veel bacteriën die vaak ziektes veroorzaken, zowel tegen grampositieve als gramnegatieve soorten Het is ook tegen "Pseudomonas aeruginosa" werkzaam.
539
www
Direct na besmetting zijn er nog geen hiv-antistoffen aantoonbaar, maar met de huidige generatie gevoelige testen is deze periode verkort tot enkele weken Als een persoon tijdens de eerste screeningtest met POCT of ELISA positief getest wordt voor hiv-antistoffen zal altijd eerst een tweede test worden uitgevoerd voordat de persoon over de positieve uitslag ingelicht wordt De tweede test dient ter confirmatie om laboratorium- of administratiefouten of fout-positieve uitslagen zo veel mogelijk uit te sluiten Ook zal bij de confirmatietest onderscheid gemaakt worden tussen hiv-#- en hiv-#-specifieke antistoffen De kansen op fout-positief of fout-negatief uitslagen tijdens de screening of de confirmatie zijn niet gelijk Levofloxacine Levofloxacine is een antibioticum uit de groep van fluorchinolonen Het wordt verkocht onder verschillende merknamen, zoals Levaquin en Tavanic Levofloxacine is een synthetisch chemotherapeutisch middel dat wordt gebruikt voor het behandelen van ernstige en levensbedreigende bacteriële infecties Het is een zogenaamd reservemiddel, dat enkel wordt gebruikt als meer reguliere middelen onvoldoende blijken te werken De voorloper van levofloxacine, ofloxacine, was een racemaat Onderzoek leidde tot de ontdekking van de meer actieve L-vorm, waarna levofloxacine werd ontwikkeld De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO Zoals alle antibiotica uit deze groep, werkt levofloxacine door de DNA-synthese van bacteriën te beïnvloeden; het remt het enzym DNA-gyrase Het werkt tegen veel bacteriën die vaak ziektes veroorzaken, zowel tegen grampositieve als gramnegatieve soorten Het is ook tegen "Pseudomonas aeruginosa" werkzaam Het wordt ingezet bij luchtweginfecties, urineweginfecties, prostatitis en infecties van de huid en weke delen Levofloxacine kan een aantal bijwerkingen veroorzaken Vaak zijn dat misselijkheid en diarree Ook leverfunctiewaarden kunnen veranderen door het gebruik van levofloxacine Andere bijwerkingen in het maag-darmstelsel komen soms voor zoals braken, buikpijn, winderigheid, obstipatie en verminderde eetlust Bekend is ook de achillespeesruptuur Dexamethason Dexamethason is een synthetisch glucocorticosteroide dat vergelijkbaar is met de bijnierschorshormonen cortisol en (hydro)cortison Dexamethason werkt ## keer zo sterk als hydrocortison en ongeveer # keer zo sterk als het vergelijkbare prednison De aanmaak van cortisol wordt gereguleerd via ACTH dat geproduceerd wordt door de hypofyse Door een ziekte van de bijnier of van de hypofyse kan de productie van cortisol afwijkend zijn Corticosteroïden zijn het stresshormoon dat het lichaam stabiliseert bij lichamelijke stress, zoals een ongeval of acute ziekte In hoge doseringen hebben deze middelen allerlei effecten die de hormonen in fysiologische hoeveelheden niet hebben Vaak worden ze toegepast omdat ze een ontstekingsproces sterk kunnen afremmen Dexamethason kan worden toegediend voor alle indicaties, waarvoor prednison of andere steroïden worden gebruikt Omdat het in de vorige eeuw duur was, wordt het vooral toegepast in situaties waarin het voordelen heeft Het doel van de "dexamethasonsuppressietest" is om te onderzoeken in hoeverre de cortisolproductie van het lichaam door de bijnier te onderdrukken is met dexamethason De dexamethasonremmingstest wordt tevens gebruikt om een onderscheid te maken tussen de verschillende vormen van het syndroom van Cushing.
527
www
luchtweginfecties, urineweginfecties, prostatitis en infecties van de huid en weke delen Levofloxacine kan een aantal bijwerkingen veroorzaken Vaak zijn dat misselijkheid en diarree Ook leverfunctiewaarden kunnen veranderen door het gebruik van levofloxacine Andere bijwerkingen in het maag-darmstelsel komen soms voor zoals braken, buikpijn, winderigheid, obstipatie en verminderde eetlust Bekend is ook de achillespeesruptuur Dexamethason Dexamethason is een synthetisch glucocorticosteroide dat vergelijkbaar is met de bijnierschorshormonen cortisol en (hydro)cortison Dexamethason werkt ## keer zo sterk als hydrocortison en ongeveer # keer zo sterk als het vergelijkbare prednison De aanmaak van cortisol wordt gereguleerd via ACTH dat geproduceerd wordt door de hypofyse Door een ziekte van de bijnier of van de hypofyse kan de productie van cortisol afwijkend zijn Corticosteroïden zijn het stresshormoon dat het lichaam stabiliseert bij lichamelijke stress, zoals een ongeval of acute ziekte In hoge doseringen hebben deze middelen allerlei effecten die de hormonen in fysiologische hoeveelheden niet hebben Vaak worden ze toegepast omdat ze een ontstekingsproces sterk kunnen afremmen Dexamethason kan worden toegediend voor alle indicaties, waarvoor prednison of andere steroïden worden gebruikt Omdat het in de vorige eeuw duur was, wordt het vooral toegepast in situaties waarin het voordelen heeft Het doel van de "dexamethasonsuppressietest" is om te onderzoeken in hoeverre de cortisolproductie van het lichaam door de bijnier te onderdrukken is met dexamethason De dexamethasonremmingstest wordt tevens gebruikt om een onderscheid te maken tussen de verschillende vormen van het syndroom van Cushing Er bestaat onder andere een korte dexamethasontest met lage dosis, een lange dexamethasontest met hoge dosis, intraveneuze dexamethasontest De interpretatie is ook afhankelijk van de gebruikte methode, maar normaal gesproken is de cortisolconcentratie lager dan ## nmol/L gemeten om ## ## uur ’s ochtends na dexamethasontoediening Bij een aantal patiënten is er sprake van een abnormale omzetting van dexamethason en dit kan leiden tot foutieve resultaten Indien de patiënt de medicatie niet neemt, worden de testresultaten uiteraard ook beïnvloed Patiënten met een endogene depressie kunnen een verstoorde dexamethasonremmingstest laten zien De test wordt daarom ook wel gebruikt door psychiaters voor de diagnostiek van stemmingsstoornissen Framycetine Framycetine, ook neomycine B genoemd, is een aminoglycoside antibioticum dat vergelijkbaar is met neomycine Het wordt gebruikt in preparaten om infecties van de huid, neus, oren of ogen te behandelen; meestal in combinatiepreparaten met andere antibacteriële geneesmiddelen en/of corticosteroïden Tot de geneesmiddelen met framycetine behoren de neusdruppels en neussprays "Soframycine" (bevat framycetinesulfaat), "Sofraline" (met framycetinesulfaat + nafazolinenitraat) en "Sofrasolone" (met framycetinesulfaat, nafazolinenitraat en prednisolonacetaat) Makati Medical Center Het Makati Medical Center is een ziekenhuis in Makati City, Metro Manilla en staat bekend als een van de meest vooraanstaande van de Filipijnen De eerste succesvolle hartoperatie van de Filipijnen werd in dit ziekenhuis verricht Veel prominente Filipino’s laten zich bij ziekte in het Makati Medical Center behandelen.
520
www
andere een korte dexamethasontest met lage dosis, een lange dexamethasontest met hoge dosis, intraveneuze dexamethasontest De interpretatie is ook afhankelijk van de gebruikte methode, maar normaal gesproken is de cortisolconcentratie lager dan ## nmol/L gemeten om ## ## uur ’s ochtends na dexamethasontoediening Bij een aantal patiënten is er sprake van een abnormale omzetting van dexamethason en dit kan leiden tot foutieve resultaten Indien de patiënt de medicatie niet neemt, worden de testresultaten uiteraard ook beïnvloed Patiënten met een endogene depressie kunnen een verstoorde dexamethasonremmingstest laten zien De test wordt daarom ook wel gebruikt door psychiaters voor de diagnostiek van stemmingsstoornissen Framycetine Framycetine, ook neomycine B genoemd, is een aminoglycoside antibioticum dat vergelijkbaar is met neomycine Het wordt gebruikt in preparaten om infecties van de huid, neus, oren of ogen te behandelen; meestal in combinatiepreparaten met andere antibacteriële geneesmiddelen en/of corticosteroïden Tot de geneesmiddelen met framycetine behoren de neusdruppels en neussprays "Soframycine" (bevat framycetinesulfaat), "Sofraline" (met framycetinesulfaat + nafazolinenitraat) en "Sofrasolone" (met framycetinesulfaat, nafazolinenitraat en prednisolonacetaat) Makati Medical Center Het Makati Medical Center is een ziekenhuis in Makati City, Metro Manilla en staat bekend als een van de meest vooraanstaande van de Filipijnen De eerste succesvolle hartoperatie van de Filipijnen werd in dit ziekenhuis verricht Veel prominente Filipino’s laten zich bij ziekte in het Makati Medical Center behandelen Op <DATUM> werd het nieuwe ziekenhuis, een ontwerp van architect <PERSOON> formeel geopend Fexofenadine Fexofenadine (merknaam Telfast, STP Free) behoort tot de geneesmiddelengroep antihistaminica Het verlicht de symptomen van hooikoorts (seizoensgebonden allergische rinitis) zoals niezen, jeuk, loopneus of verstopte neus en jeukende, rode en tranende ogen Radiushalsfractuur Een radiushalsfractuur is een botbreuk van het spaakbeen ("radius") bij de elleboog Zij komt vooral voor bij kinderen Na het zetten wordt een bovenarms gips aangelegd Olecranonfractuur Een olecranonfractuur is een botbreuk van de ellepijp (ulna) in de elleboog Het olecranon, het proximaalste (dichtst bij de schouder) deel van de ellepijp, is dan gebroken Deze fractuur wordt veroorzaakt door een rechtstreekse slag op het olecranon Door tractie van de musculus triceps brachii wordt dat botdeel weggetrokken, zodat er distractie ontstaat ("delocatio ad longitudinem cum distractione") Bij onderzoek valt op dat de arm niet actief tegen de zwaartekracht gestrekt kan worden De opening tussen olecranon en ulna kan gepalpeerd worden, met drukpijn tot gevolg Behandeling is altijd operatief de botdelen worden met osteosynthesemateriaal (platen, pennen, schroeven en/of draden) aan elkaar vastgemaakt Door middel van een tensionband wordt het gewricht hersteld, waarna er direct kan worden geoefend (oefenstabiele osteosynthese) Onderarmfractuur Een onderarmfractuur is een botbreuk in de onderarm Beide botten in de onderarm, het spaakbeen en de ellepijp zijn bij een onderarmfractuur gebroken Bij kinderen vindt meestal een conservatieve behandeling plaats; repositie (het terugbrengen van de botstukken in de oorspronkelijke positie, veelal onder narcose), gevolgd door bovenarmgips voor # tot # weken.
555
www
tot de geneesmiddelengroep antihistaminica Het verlicht de symptomen van hooikoorts (seizoensgebonden allergische rinitis) zoals niezen, jeuk, loopneus of verstopte neus en jeukende, rode en tranende ogen Radiushalsfractuur Een radiushalsfractuur is een botbreuk van het spaakbeen ("radius") bij de elleboog Zij komt vooral voor bij kinderen Na het zetten wordt een bovenarms gips aangelegd Olecranonfractuur Een olecranonfractuur is een botbreuk van de ellepijp (ulna) in de elleboog Het olecranon, het proximaalste (dichtst bij de schouder) deel van de ellepijp, is dan gebroken Deze fractuur wordt veroorzaakt door een rechtstreekse slag op het olecranon Door tractie van de musculus triceps brachii wordt dat botdeel weggetrokken, zodat er distractie ontstaat ("delocatio ad longitudinem cum distractione") Bij onderzoek valt op dat de arm niet actief tegen de zwaartekracht gestrekt kan worden De opening tussen olecranon en ulna kan gepalpeerd worden, met drukpijn tot gevolg Behandeling is altijd operatief de botdelen worden met osteosynthesemateriaal (platen, pennen, schroeven en/of draden) aan elkaar vastgemaakt Door middel van een tensionband wordt het gewricht hersteld, waarna er direct kan worden geoefend (oefenstabiele osteosynthese) Onderarmfractuur Een onderarmfractuur is een botbreuk in de onderarm Beide botten in de onderarm, het spaakbeen en de ellepijp zijn bij een onderarmfractuur gebroken Bij kinderen vindt meestal een conservatieve behandeling plaats; repositie (het terugbrengen van de botstukken in de oorspronkelijke positie, veelal onder narcose), gevolgd door bovenarmgips voor # tot # weken Bij volwassenen vindt in het algemeen een operatieve behandeling plaats met een plaatosteosynthese van zowel spaakbeen als ellepijp Een bijzondere complicatie is het ontstaan van zogeheten brugcallus, een goedaardige verbinding tussen ellepijp en spaakbeen, die pro- en supinatie onmogelijk maakt Monteggiafractuur Een monteggiafractuur is een type botbreuk in de onderarm Er is dan sprake van een breuk van de ellepijp in het proximale deel (het deel wat het dichtst bij de elleboog ligt), samen met een ontwrichting van de kop van het spaakbeen De fractuur dankt haar naam aan <PERSOON>, een Italiaans chirurg Een monteggiafractuur kan worden veroorzaakt als men valt op de uitgestrekte hand terwijl de onderarm in extreme pronatie is De andere oorzaak heeft te maken met het pareren tijdens bijvoorbeeld een gevecht Er kan dan na direct trauma tegen de handrugzijde (dorsale zijde) van het meest proximale deel van de onderarm en monteggiafractuur ontstaan Omdat het spaakbeen en de ellepijp stevig met elkaar verbonden zijn door een syndesmose (de "membrana interossea antebracchii", een pezige structuur tussen beide botten), zorgt een fractuur van de ellepijp voor een dergelijke kracht op het radio-ulnaire gewricht (het gewricht tussen de ellepijp en het spaakbeen), dat er een ontwrichting ontstaat De monteggiafracturen worden volgens Bado ingedeeld in # klassen, voornamelijk gebaseerd op de mate van ontwrichting van de spaakbeenkop Monteggiafracturen worden meestal operatief behandeld door middel van een open reductie, interne fixatie (ORIF-procedure); de ellepijp wordt weer rechtgezet en met osteosynthesemateriaal (platen, schroeven en/of pennen) gefixeerd.
542
www
plaatosteosynthese van zowel spaakbeen als ellepijp Een bijzondere complicatie is het ontstaan van zogeheten brugcallus, een goedaardige verbinding tussen ellepijp en spaakbeen, die pro- en supinatie onmogelijk maakt Monteggiafractuur Een monteggiafractuur is een type botbreuk in de onderarm Er is dan sprake van een breuk van de ellepijp in het proximale deel (het deel wat het dichtst bij de elleboog ligt), samen met een ontwrichting van de kop van het spaakbeen De fractuur dankt haar naam aan <PERSOON>, een Italiaans chirurg Een monteggiafractuur kan worden veroorzaakt als men valt op de uitgestrekte hand terwijl de onderarm in extreme pronatie is De andere oorzaak heeft te maken met het pareren tijdens bijvoorbeeld een gevecht Er kan dan na direct trauma tegen de handrugzijde (dorsale zijde) van het meest proximale deel van de onderarm en monteggiafractuur ontstaan Omdat het spaakbeen en de ellepijp stevig met elkaar verbonden zijn door een syndesmose (de "membrana interossea antebracchii", een pezige structuur tussen beide botten), zorgt een fractuur van de ellepijp voor een dergelijke kracht op het radio-ulnaire gewricht (het gewricht tussen de ellepijp en het spaakbeen), dat er een ontwrichting ontstaat De monteggiafracturen worden volgens Bado ingedeeld in # klassen, voornamelijk gebaseerd op de mate van ontwrichting van de spaakbeenkop Monteggiafracturen worden meestal operatief behandeld door middel van een open reductie, interne fixatie (ORIF-procedure); de ellepijp wordt weer rechtgezet en met osteosynthesemateriaal (platen, schroeven en/of pennen) gefixeerd Galeazzifractuur Een galeazzifractuur is een botbreuk in de onderarm Er is dan sprake van een breuk van het spaakbeen (radius) en een ontwrichting van het distale uiteinde van de ellepijp (ulna) De naam is afkomstig van de Italiaanse chirurg <PERSOON>, die de breuk in ### beschreef Seldingertechniek De Seldingertechniek is een medische procedure om op veilige wijze toegang tot bloedvaten en andere holle organen te krijgen De techniek is genoemd naar <PERSOON>" (###-###), een Zweedse radioloog die de procedure in ### introduceerde De Seldingertechniek wordt toegepast bij angiografie, het inbrengen van borstkasdrains, intraveneuze katheters, PEG-sondes, voor het inbrengen van aansluitingen voor een pacemaker of een implanteerbare cardioverter-defibrillator en tal van andere interventionele medische ingrepen Azuleen Azuleen is een polycyclisch aromatisch koolwaterstof met als brutoformule CH De stof komt voor als een donkerblauwe kristallijne vaste stof De naam is afgeleid van het Spaanse woord "azul" (blauw) Azuleen is niet oplosbaar in water, maar wel in organische oplosmiddelen Daarin vormt het een donkerblauwe oplossing Structureel gezien bestaat azuleen uit een cycloheptatrieenring en een cyclopentadieenring die met elkaar gefuseerd zijn Azulenen is tevens de verzamelnaam voor verbindingen met dit type bicyclische ringsystemen Azuleen is een structuurisomeer van naftaleen en kan onder invloed van warmte in naftaleen omgezet worden Azuleen kan gewonnen worden uit natuurlijke bronnen, maar ook synthetisch bereid op verschillende manieren De etherische olie afkomstig van de bloemen van de echte kamille ("Matricaria recutita") bevat azuleen.
542
www
is dan sprake van een breuk van het spaakbeen (radius) en een ontwrichting van het distale uiteinde van de ellepijp (ulna) De naam is afkomstig van de Italiaanse chirurg <PERSOON>, die de breuk in ### beschreef Seldingertechniek De Seldingertechniek is een medische procedure om op veilige wijze toegang tot bloedvaten en andere holle organen te krijgen De techniek is genoemd naar <PERSOON>" (###-###), een Zweedse radioloog die de procedure in ### introduceerde De Seldingertechniek wordt toegepast bij angiografie, het inbrengen van borstkasdrains, intraveneuze katheters, PEG-sondes, voor het inbrengen van aansluitingen voor een pacemaker of een implanteerbare cardioverter-defibrillator en tal van andere interventionele medische ingrepen Azuleen Azuleen is een polycyclisch aromatisch koolwaterstof met als brutoformule CH De stof komt voor als een donkerblauwe kristallijne vaste stof De naam is afgeleid van het Spaanse woord "azul" (blauw) Azuleen is niet oplosbaar in water, maar wel in organische oplosmiddelen Daarin vormt het een donkerblauwe oplossing Structureel gezien bestaat azuleen uit een cycloheptatrieenring en een cyclopentadieenring die met elkaar gefuseerd zijn Azulenen is tevens de verzamelnaam voor verbindingen met dit type bicyclische ringsystemen Azuleen is een structuurisomeer van naftaleen en kan onder invloed van warmte in naftaleen omgezet worden Azuleen kan gewonnen worden uit natuurlijke bronnen, maar ook synthetisch bereid op verschillende manieren De etherische olie afkomstig van de bloemen van de echte kamille ("Matricaria recutita") bevat azuleen Ook etherische olie van duizendblad ("Achillea millefolium") bevat azuleen Deze oliën kan men door stoomdestillatie uit de bloemen verkrijgen Azuleen van natuurlijke oorsprong wordt aan vele huidverzorgingsproducten en natuurgeneeskundige specialiteiten toegevoegd Azuleen kan ook in het laboratorium gesynthetiseerd worden Daarbij wordt vertrokken van cycloheptatrieen, dat eerst een [#+#]-cycloadditie ondergaat met dichloorketeen Vervolgens wordt de vierring geëxpandeerd door insertie van een methyleengroep met diazomethaan De derde stap betreft een dehydrohalogenering met dimethylformamide De carbonylgroep in de vijfring wordt hierna via een Luche-reductie met natriumboorhydride gereduceerd Het ontstane alcoholen wordt geëlimineerd met behulp van het Burgess-reagens en aansluitend wordt de zevenring geoxideerd met chloranil Uiteindelijk leidt dehalogenering met polymethylhydrosiloxaan, palladium(II)acetaat en kaliumfosfaat (in aanwezigheid van BINAP) tot azuleen Een aantal azuleenderivaten wordt gebruikt als ontstekingsremmend geneesmiddel en andere als kleurstoffen Metaalcomplexen van azulenen bleken geschikt voor antiklopmiddelen in benzinemotoren of als additief voor smeeroliën Dynepo Dynepo is een eiwithormoon dat het aanmaken van rode bloedcellen stimuleert Epoëtine delta, de werkzame stof van Dynepo, is een kopie van het menselijk hormoon en wordt geproduceerd via genetische manipulatie Dit hormoonpreparaat verhoogt de concentratie zuurstoftransporterende rode bloedcellen in het bloed en wordt gebruikt als medicijn tegen bloedarmoede Het middel werd ontwikkeld door Transkaryotic Therapies (TKT) Doordat lange tijd het middel niet aangetoond kon worden stond het ook wel bekend als de tweede generatie van het prestatiebevorderende epo Met name bij frauderende duursporters was het middel in trek.
527
www
men door stoomdestillatie uit de bloemen verkrijgen Azuleen van natuurlijke oorsprong wordt aan vele huidverzorgingsproducten en natuurgeneeskundige specialiteiten toegevoegd Azuleen kan ook in het laboratorium gesynthetiseerd worden Daarbij wordt vertrokken van cycloheptatrieen, dat eerst een [#+#]-cycloadditie ondergaat met dichloorketeen Vervolgens wordt de vierring geëxpandeerd door insertie van een methyleengroep met diazomethaan De derde stap betreft een dehydrohalogenering met dimethylformamide De carbonylgroep in de vijfring wordt hierna via een Luche-reductie met natriumboorhydride gereduceerd Het ontstane alcoholen wordt geëlimineerd met behulp van het Burgess-reagens en aansluitend wordt de zevenring geoxideerd met chloranil Uiteindelijk leidt dehalogenering met polymethylhydrosiloxaan, palladium(II)acetaat en kaliumfosfaat (in aanwezigheid van BINAP) tot azuleen Een aantal azuleenderivaten wordt gebruikt als ontstekingsremmend geneesmiddel en andere als kleurstoffen Metaalcomplexen van azulenen bleken geschikt voor antiklopmiddelen in benzinemotoren of als additief voor smeeroliën Dynepo Dynepo is een eiwithormoon dat het aanmaken van rode bloedcellen stimuleert Epoëtine delta, de werkzame stof van Dynepo, is een kopie van het menselijk hormoon en wordt geproduceerd via genetische manipulatie Dit hormoonpreparaat verhoogt de concentratie zuurstoftransporterende rode bloedcellen in het bloed en wordt gebruikt als medicijn tegen bloedarmoede Het middel werd ontwikkeld door Transkaryotic Therapies (TKT) Doordat lange tijd het middel niet aangetoond kon worden stond het ook wel bekend als de tweede generatie van het prestatiebevorderende epo Met name bij frauderende duursporters was het middel in trek Rasmussen werd uiteindelijk ontslagen wegens onregelmatigheden in het opgeven van zijn verblijfplaats Volgens de krant zou ook bij andere wielrenners deze stof zijn aangetroffen, maar exacte criteria om te bepalen wanneer een test positief was ontbraken toentertijd Midden ### werd er door verbeterde onderzoeksmethodes wel een test ontwikkeld waarmee het middel aan te tonen is Volgens de UCI waren verdachte bloedwaarden van de Nederlandse wielrenner <PERSOON> in ### en ### een reden voor het internationale dopingagentschap WADA om de urinestaal van ### met nieuwe verbeterde methoden te onderzoeken In dit staal werd Dynepo aangetroffen, wat leidde tot schorsing <PERSOON> Tsakli Een tsakli, ook wel tsakali is een Tibetaanse miniatuurschildering die meestal wordt geschilderd in een thematische groep of set Tsakli's worden gebruikt voor Tibetaans boeddhistische rituelen De onderwerpen van een tsakli zijn vergelijkbaar met de thangka's, de bekendere Tibetaanse schilderingen Op de taskli worden veelal boeddhistische goden of rituele objecten getoond In sommige gevallen wordt aan de achterzijde de voorstelling aan de voorzijde beschreven De meeste tsakli's zijn geschilderd op doek of karton Er bestaan ook tsakli's die met blokdruk zijn bedrukt Een set met tsakli's kan bestaan uit zes tot honderd kleine schilderingen of andere voorwerpen die worden gebruikt als offer in tempels en tijdens rituelen De tsakli's dienen als bescherming, bijvoorbeeld voordat er wordt begonnen aan de bouw van een tempel Ter voorbereiding wordt de omgeving gemarkeerd met tsakli's met de uitbeeldingen van beschermheiligen In deze gevallen worden ze op houten stokken gezet.
517
www
ook bij andere wielrenners deze stof zijn aangetroffen, maar exacte criteria om te bepalen wanneer een test positief was ontbraken toentertijd Midden ### werd er door verbeterde onderzoeksmethodes wel een test ontwikkeld waarmee het middel aan te tonen is Volgens de UCI waren verdachte bloedwaarden van de Nederlandse wielrenner <PERSOON> in ### en ### een reden voor het internationale dopingagentschap WADA om de urinestaal van ### met nieuwe verbeterde methoden te onderzoeken In dit staal werd Dynepo aangetroffen, wat leidde tot schorsing <PERSOON> Tsakli Een tsakli, ook wel tsakali is een Tibetaanse miniatuurschildering die meestal wordt geschilderd in een thematische groep of set Tsakli's worden gebruikt voor Tibetaans boeddhistische rituelen De onderwerpen van een tsakli zijn vergelijkbaar met de thangka's, de bekendere Tibetaanse schilderingen Op de taskli worden veelal boeddhistische goden of rituele objecten getoond In sommige gevallen wordt aan de achterzijde de voorstelling aan de voorzijde beschreven De meeste tsakli's zijn geschilderd op doek of karton Er bestaan ook tsakli's die met blokdruk zijn bedrukt Een set met tsakli's kan bestaan uit zes tot honderd kleine schilderingen of andere voorwerpen die worden gebruikt als offer in tempels en tijdens rituelen De tsakli's dienen als bescherming, bijvoorbeeld voordat er wordt begonnen aan de bouw van een tempel Ter voorbereiding wordt de omgeving gemarkeerd met tsakli's met de uitbeeldingen van beschermheiligen In deze gevallen worden ze op houten stokken gezet "gau"), waarna het dient als een middel voor bescherming voor reizigers of pelgrims in Tibet die het om hun nek of schouders dragen Taskli's worden ook gebruikt in de Tibetaanse geneeskunde Een boeddhistisch lama gebruikt de tsakli dan om de kwade invloeden te verwijderen rondom een ziek persoon, een boom die geen vruchten draait of net voor de opslag van graan in een schuur Dzi Een dzi ook gzi (uitspraak "zie"; betekenis "licht", "helderheid", "schittering") is een steen die in Azië wordt gedragen als deel van een halsketting en soms als een armband In sommige Aziatische culturen zoals Tibet wordt dzi-stenen een positieve spirituele werking toegedicht Vaak doen de gzi-stenen dienst als amulet of worden ze vermalen tot een poeder dat in de Tibetaanse geneeskunst wordt gebruikt Volgens de traditie verliest een kapotte dzi een deel van zijn beschermende werking De duurste dzi-stenen worden gemaakt van natuurlijk agaat In vroeger tijden werden ze ook gemaakt van andere materialen Tegenwoordig zijn er ook allerlei imitaties voor decoratieve doeleinden Helmut Vetter Helmut Vetter (Rastenberg, <DATUM> - Landsberg, <DATUM> was een Duitse SS-arts in het concentratiekamp Auschwitz Hij was ook lid van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij Vetters voornaamste taak was de selectie maken bij aankomst van een nieuw transport met Joden Hij bepaalde welke Joden nog bruikbaar waren om te werken en welke Joden naar de gaskamers moesten worden gestuurd Na de oorlog werd Vetter schuldig bevonden voor het plegen van misdaden tegen de menselijkheid.
534
www
voor reizigers of pelgrims in Tibet die het om hun nek of schouders dragen Taskli's worden ook gebruikt in de Tibetaanse geneeskunde Een boeddhistisch lama gebruikt de tsakli dan om de kwade invloeden te verwijderen rondom een ziek persoon, een boom die geen vruchten draait of net voor de opslag van graan in een schuur Dzi Een dzi ook gzi (uitspraak "zie"; betekenis "licht", "helderheid", "schittering") is een steen die in Azië wordt gedragen als deel van een halsketting en soms als een armband In sommige Aziatische culturen zoals Tibet wordt dzi-stenen een positieve spirituele werking toegedicht Vaak doen de gzi-stenen dienst als amulet of worden ze vermalen tot een poeder dat in de Tibetaanse geneeskunst wordt gebruikt Volgens de traditie verliest een kapotte dzi een deel van zijn beschermende werking De duurste dzi-stenen worden gemaakt van natuurlijk agaat In vroeger tijden werden ze ook gemaakt van andere materialen Tegenwoordig zijn er ook allerlei imitaties voor decoratieve doeleinden Helmut Vetter Helmut Vetter (Rastenberg, <DATUM> - Landsberg, <DATUM> was een Duitse SS-arts in het concentratiekamp Auschwitz Hij was ook lid van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij Vetters voornaamste taak was de selectie maken bij aankomst van een nieuw transport met Joden Hij bepaalde welke Joden nog bruikbaar waren om te werken en welke Joden naar de gaskamers moesten worden gestuurd Na de oorlog werd Vetter schuldig bevonden voor het plegen van misdaden tegen de menselijkheid Sumehr Sumehr of Summarized Electronic Health Record is een Kmehr-bericht, gebruikt voor de uitwisseling van medische informatie Het bevat de minimale dataset die een arts nodig heeft om de medische toestand van de patiënt in enkele minuten te kunnen evalueren en zo continuïteit van zorg te kunnen garanderen De Sumehr-standaard werd ingevoerd door de Belgische regering in ### en een EMD softwarepakket gebruikt door een (huis)arts zou in staat moeten zijn om een Sumehr-bericht (Kmehr bericht level #) voor een patiënt te exporteren Kmehr Kmehr of Kind messages for electronic healthcare record is een voorgestelde Belgische standaard voor medische gegevens, om de uitwisseling van gestructureerde klinische informatie mogelijk te maken Deze is opgesteld door het Belgische federale Ministerie van Volksgezondheid en tot stand gekomen in samenwerking met de Belgische industrie Het initiatief leidde tot de specificatie van ongeveer ## specifieke XML-berichten (de 'Kind Messages for Electronic Healthcare Records' - Belgische Implementatie Standaard oftewel KMEHR-bis) De Kmehrstandaard bestaat uit de volgende onderdelen Een Kmehr-XML-bericht is samengesteld uit twee componenten een hoofding ("header") en minstens één "folder" De hoofding van het bericht beschrijft de afzender, de ontvanger(s) en enkele technische statussen De folder zelf bevat de informatie over een patiënt, terwijl elke folder de subject of care (patiënt) identificeert en minstens één medische transactie bevat Het medisch transactie-item bevat de informatie aangebracht door een professionele gezondheidswerker op een bepaald ogenblik Zijn attributen zijn type, auteur, datum en tijd.
548
www
Summarized Electronic Health Record is een Kmehr-bericht, gebruikt voor de uitwisseling van medische informatie Het bevat de minimale dataset die een arts nodig heeft om de medische toestand van de patiënt in enkele minuten te kunnen evalueren en zo continuïteit van zorg te kunnen garanderen De Sumehr-standaard werd ingevoerd door de Belgische regering in ### en een EMD softwarepakket gebruikt door een (huis)arts zou in staat moeten zijn om een Sumehr-bericht (Kmehr bericht level #) voor een patiënt te exporteren Kmehr Kmehr of Kind messages for electronic healthcare record is een voorgestelde Belgische standaard voor medische gegevens, om de uitwisseling van gestructureerde klinische informatie mogelijk te maken Deze is opgesteld door het Belgische federale Ministerie van Volksgezondheid en tot stand gekomen in samenwerking met de Belgische industrie Het initiatief leidde tot de specificatie van ongeveer ## specifieke XML-berichten (de 'Kind Messages for Electronic Healthcare Records' - Belgische Implementatie Standaard oftewel KMEHR-bis) De Kmehrstandaard bestaat uit de volgende onderdelen Een Kmehr-XML-bericht is samengesteld uit twee componenten een hoofding ("header") en minstens één "folder" De hoofding van het bericht beschrijft de afzender, de ontvanger(s) en enkele technische statussen De folder zelf bevat de informatie over een patiënt, terwijl elke folder de subject of care (patiënt) identificeert en minstens één medische transactie bevat Het medisch transactie-item bevat de informatie aangebracht door een professionele gezondheidswerker op een bepaald ogenblik Zijn attributen zijn type, auteur, datum en tijd De Kmehr-bis-standaard ondersteunt koppelingen zowel naar interne als externe objecten, bijvoorbeeld een beeld of een ander Kmehr-bericht De Kmehr-bis-specificatie werd uitgebreid met webservices, gebaseerd op SOAP die vraag- en antwoordelementen definiëren om standaard webservices aan te bieden Belgian Health Telematics Commission De Belgian Health Telematics Commission (BHTC) is een Belgische regeringscommissie die zich bezighoudt met het ontwikkelen van standaarden voor de uitwisseling van gezondheidsinformatie tussen gezondheidszorgverstrekkers De commissie verleent advies over e-health aan de Belgische regering De BHTC bestaat uit meerdere werkgroepen <PERSOON> (voorzitter van de commissie), <PERSOON> en <PERSOON> publiceerden in ### het rapport "eHealth strategy and implementation activities in Belgium" BeHealth BeHealth is een Belgisch eHealth digitaal platform dat digitale toegang verleent tot alle gezondheidsinformatie en -toepassingen via één portaalsite, ten behoeve van zowel gezondheidsverleners en patiënten BeHealth werd opgericht op <DATUM> Zijn eerste doel is meerdere toepassingen van een aantal actoren in de sociale zekerheid met elkaar te verbinden, maar met als doel op termijn bredere diensten te verlenen Chogpori Chogpori, ook Chokpori, Chakpori, Chagpori, Chagpo Ri, letterlijk "ijzeren berg" is een heilige heuvel in Lhasa in Tibet De heuvel ligt ten zuiden van het Potala-paleis en wordt gezien als een van de vier heilige bergen van Centraal Tibet Op deze heuvel was het in Tibet fameuze medische college "Mentsikhang" gebouwd dat was opgericht door Sanggye Gyatso in opdracht van de vijfde dalai lama Ngawang Lobsang Gyatso.
557
www
objecten, bijvoorbeeld een beeld of een ander Kmehr-bericht De Kmehr-bis-specificatie werd uitgebreid met webservices, gebaseerd op SOAP die vraag- en antwoordelementen definiëren om standaard webservices aan te bieden Belgian Health Telematics Commission De Belgian Health Telematics Commission (BHTC) is een Belgische regeringscommissie die zich bezighoudt met het ontwikkelen van standaarden voor de uitwisseling van gezondheidsinformatie tussen gezondheidszorgverstrekkers De commissie verleent advies over e-health aan de Belgische regering De BHTC bestaat uit meerdere werkgroepen <PERSOON> (voorzitter van de commissie), <PERSOON> en <PERSOON> publiceerden in ### het rapport "eHealth strategy and implementation activities in Belgium" BeHealth BeHealth is een Belgisch eHealth digitaal platform dat digitale toegang verleent tot alle gezondheidsinformatie en -toepassingen via één portaalsite, ten behoeve van zowel gezondheidsverleners en patiënten BeHealth werd opgericht op <DATUM> Zijn eerste doel is meerdere toepassingen van een aantal actoren in de sociale zekerheid met elkaar te verbinden, maar met als doel op termijn bredere diensten te verlenen Chogpori Chogpori, ook Chokpori, Chakpori, Chagpori, Chagpo Ri, letterlijk "ijzeren berg" is een heilige heuvel in Lhasa in Tibet De heuvel ligt ten zuiden van het Potala-paleis en wordt gezien als een van de vier heilige bergen van Centraal Tibet Op deze heuvel was het in Tibet fameuze medische college "Mentsikhang" gebouwd dat was opgericht door Sanggye Gyatso in opdracht van de vijfde dalai lama Ngawang Lobsang Gyatso Rond ### staan er op de heuvel verschillende radioantennes Enkele gebouwen zijn herbouwd en er is een kleine tempel met gebedsmolens Volgens de traditie vertegenwoordigen de drie belangrijkste heuvels van Lhasa de "drie grote beschermers van Tibet" Chogpori is hierin de "ziel"berg ("bla-ri") van Vajrapani, Pongwari die van Manjushri en Marpori, de heuvel waar het Potala op staat, vertegenwoordigt Chenresig, (Avalokitesvara in <PERSOON>) Glucocorticoïden De glucocorticoïden vormen een groep steroïde-hormonen die door de bijnierschors worden geproduceerd Zij danken hun naam aan het feit dat het corticosteroïden zijn met een effect op het metabolisme van glucose, niet aan de aanwezigheid van een glucose-residu in het molecuul Takeo Doi Takeo Doi (土居健郎) (Tokio, ### - <DATUM> was een Japans psychoanalist Doi is voornamelijk bekend geworden door zijn wetenschappelijke publicaties waarin hij verklaringen over de sociologische en psychologische samenhang van de hedendaagse Japanse samenleving geeft Zijn bekendste boek, "<PERSOON> Anatomy of Dependence" uit ### heeft als centraal thema de oorzaken en de effecten van het Japanse cultureel gedrag "amae", de kinderlijke zucht naar erkenning door een autoritaire figuur Doi studeerde aan de Universiteit van Tokio Hierna werd hij er docent van ### tot ### en vervolgens aan de Internationale Christelijke Universiteit in Tokio van ### tot ### In ### publiceerde Takeo Doi het boek "<PERSOON> Anatomy of Self", waarin zijn vorige analyse van het begrip "amae" werd uitgebreid met nader onderzoek naar het verschil tussen "honne" en "tatemae" (innerlijke gevoelens en uiterlijk vertoon), "uchi" (in huis) en "soto" (buitenshuis), "omote" (frontaal) en ura (opzij).
617
www
een kleine tempel met gebedsmolens Volgens de traditie vertegenwoordigen de drie belangrijkste heuvels van Lhasa de "drie grote beschermers van Tibet" Chogpori is hierin de "ziel"berg ("bla-ri") van Vajrapani, Pongwari die van Manjushri en Marpori, de heuvel waar het Potala op staat, vertegenwoordigt Chenresig, (Avalokitesvara in <PERSOON>) Glucocorticoïden De glucocorticoïden vormen een groep steroïde-hormonen die door de bijnierschors worden geproduceerd Zij danken hun naam aan het feit dat het corticosteroïden zijn met een effect op het metabolisme van glucose, niet aan de aanwezigheid van een glucose-residu in het molecuul Takeo Doi Takeo Doi (土居健郎) (Tokio, ### - <DATUM> was een Japans psychoanalist Doi is voornamelijk bekend geworden door zijn wetenschappelijke publicaties waarin hij verklaringen over de sociologische en psychologische samenhang van de hedendaagse Japanse samenleving geeft Zijn bekendste boek, "<PERSOON> Anatomy of Dependence" uit ### heeft als centraal thema de oorzaken en de effecten van het Japanse cultureel gedrag "amae", de kinderlijke zucht naar erkenning door een autoritaire figuur Doi studeerde aan de Universiteit van Tokio Hierna werd hij er docent van ### tot ### en vervolgens aan de Internationale Christelijke Universiteit in Tokio van ### tot ### In ### publiceerde Takeo Doi het boek "<PERSOON> Anatomy of Self", waarin zijn vorige analyse van het begrip "amae" werd uitgebreid met nader onderzoek naar het verschil tussen "honne" en "tatemae" (innerlijke gevoelens en uiterlijk vertoon), "uchi" (in huis) en "soto" (buitenshuis), "omote" (frontaal) en ura (opzij) Diltiazem Diltiazem (merknaam Tildiem) behoort tot de groep van de calciumantagonisten en wordt oraal voorgeschreven bij angina pectoris als gevolg van spasmen in de kransslagaders, als onderhoudsbehandeling bij stabiele angina pectoris en bij lichte tot matige essentiële hypertensie Het verlaagt de hartslag en heeft een vaatverwijdende werking Hierdoor wordt de doorbloeding van het hart verbeterd en wordt pijn op de borst als gevolg van een tekort aan zuurstof in de hartspier voorkomen Tevens wordt de doorbloeding in de bloedvaten verbeterd en neemt de verhoogde bloeddruk af Wanneer een angina pectoris zodanig geëvolueerd is tot een hartinfarct, vermindert de werking en dus het therapeutische nut van bepaalde benzothiazepines, zoals diltiazem Reden hiervoor is dat de stof in de bloedbaan sterk gebonden wordt door orosomucoïde, ofwel alpha #-zuur glycoproteïne, een glycoproteïne die behoort tot de groep van de globulines en een verhoogde plasmawaarde heeft bij patiënten met nierfalen, reumatoïde artritis en/of een myocardinfarct, waardoor de gebonden fractie van het alpha #-zuur glycoproteïne zal stijgen en waardoor de vrije fractie dus zal dalen Hierdoor zal minder in het plasma voorhanden zijn om de werking uit te oefenen op weefsels die er vatbaar voor zijn Een magistrale vorm als zalf kan worden gebruikt tegen anusscheurtjes <PERSOON> blaasjeskruid <PERSOON> blaasjeskruid of gewoon blaasjeskruid ("Utricularia vulgaris", synoniem "Utricularia macrorhiza") is een vleesetende, overblijvende waterplant, die behoort tot de blaasjeskruidfamilie ("Lentibulariaceae") De wortels zweven in het water De plant komt van nature voor in Europa, Noord-Afrika en de gematigde gebieden van Azië.
622
www
groep van de calciumantagonisten en wordt oraal voorgeschreven bij angina pectoris als gevolg van spasmen in de kransslagaders, als onderhoudsbehandeling bij stabiele angina pectoris en bij lichte tot matige essentiële hypertensie Het verlaagt de hartslag en heeft een vaatverwijdende werking Hierdoor wordt de doorbloeding van het hart verbeterd en wordt pijn op de borst als gevolg van een tekort aan zuurstof in de hartspier voorkomen Tevens wordt de doorbloeding in de bloedvaten verbeterd en neemt de verhoogde bloeddruk af Wanneer een angina pectoris zodanig geëvolueerd is tot een hartinfarct, vermindert de werking en dus het therapeutische nut van bepaalde benzothiazepines, zoals diltiazem Reden hiervoor is dat de stof in de bloedbaan sterk gebonden wordt door orosomucoïde, ofwel alpha #-zuur glycoproteïne, een glycoproteïne die behoort tot de groep van de globulines en een verhoogde plasmawaarde heeft bij patiënten met nierfalen, reumatoïde artritis en/of een myocardinfarct, waardoor de gebonden fractie van het alpha #-zuur glycoproteïne zal stijgen en waardoor de vrije fractie dus zal dalen Hierdoor zal minder in het plasma voorhanden zijn om de werking uit te oefenen op weefsels die er vatbaar voor zijn Een magistrale vorm als zalf kan worden gebruikt tegen anusscheurtjes <PERSOON> blaasjeskruid <PERSOON> blaasjeskruid of gewoon blaasjeskruid ("Utricularia vulgaris", synoniem "Utricularia macrorhiza") is een vleesetende, overblijvende waterplant, die behoort tot de blaasjeskruidfamilie ("Lentibulariaceae") De wortels zweven in het water De plant komt van nature voor in Europa, Noord-Afrika en de gematigde gebieden van Azië In België is de plant beschermd waar het als zeldzaam voorkomend op de Vlaamse Rode Lijst van planten staat Het aantal chromosomen is #n=## De stengels van de plant kunnen <DATUM> cm lang worden De plant is ondergedoken Het lichtgroene, veerdelige blad is <DATUM> cm lang en heeft draadvormige slippen, die gaafrandig zijn en een spitse top hebben Aan de bladslippen zitten naar opzij gerichte tandjes met stekelharen Aan de bladeren zitten blaasvormige aanhangsels, de vangblaasjes De plant vormt overwinteringsknoppen, turionen <PERSOON> blaasjeskruid bloeit van juni tot in september met dooiergele, boven het water uitstekende, #,<DATUM> cm grote bloemen Het gehemelte van de bloem heeft oranje strepen De onderlip van de bloemkroon heeft teruggeslagen randen De bovenlip is niet langer dan het gehemelte De bloem heeft een gekromde spoor De bloeiwijze is een tros met vier tot vijftien bloemen De bloemen worden vooral door zweefvliegen bestoven De vrucht is een bolle doosvrucht met een gekromde vruchtsteel, die hoogsten drie keer zo lang is als de schutbladen Met de vangblaasjes worden kleine kreeftachtigen en waterinsecten gevangen In de vangblaasjes is vacuüm en als iets de haartjes op het blaasje aanraakt springt deze open en zuigt het omringende water met daarin het insect naar binnen Vertering van de prooi duurt afhankelijk van de grootte twaalf minuten tot twee uur Na de vertering transporteren speciale cellen het voedselrijke water de stengel in, waarbij tegelijkertijd het vacuüm in het blaasje wordt hersteld.
541
www
waar het als zeldzaam voorkomend op de Vlaamse Rode Lijst van planten staat Het aantal chromosomen is #n=## De stengels van de plant kunnen <DATUM> cm lang worden De plant is ondergedoken Het lichtgroene, veerdelige blad is <DATUM> cm lang en heeft draadvormige slippen, die gaafrandig zijn en een spitse top hebben Aan de bladslippen zitten naar opzij gerichte tandjes met stekelharen Aan de bladeren zitten blaasvormige aanhangsels, de vangblaasjes De plant vormt overwinteringsknoppen, turionen <PERSOON> blaasjeskruid bloeit van juni tot in september met dooiergele, boven het water uitstekende, #,<DATUM> cm grote bloemen Het gehemelte van de bloem heeft oranje strepen De onderlip van de bloemkroon heeft teruggeslagen randen De bovenlip is niet langer dan het gehemelte De bloem heeft een gekromde spoor De bloeiwijze is een tros met vier tot vijftien bloemen De bloemen worden vooral door zweefvliegen bestoven De vrucht is een bolle doosvrucht met een gekromde vruchtsteel, die hoogsten drie keer zo lang is als de schutbladen Met de vangblaasjes worden kleine kreeftachtigen en waterinsecten gevangen In de vangblaasjes is vacuüm en als iets de haartjes op het blaasje aanraakt springt deze open en zuigt het omringende water met daarin het insect naar binnen Vertering van de prooi duurt afhankelijk van de grootte twaalf minuten tot twee uur Na de vertering transporteren speciale cellen het voedselrijke water de stengel in, waarbij tegelijkertijd het vacuüm in het blaasje wordt hersteld De namen in andere talen kunnen vaak eenvoudig worden opgezocht met de interwiki-links Monddouche Een monddouche is een apparaat dat kan worden gebruikt als alternatief voor flossen of een tandenstoker Door middel van een krachtige waterstraal wordt de tandplak van de tanden gespoten, ook net onder het tandvlees Dit gebeurt met een pulserende waterstraal, die tot zo'n ### pulsen per minuut geeft <PERSOON> Erb <PERSOON> Erb (Winnweiler, <DATUM> – Heidelberg, <DATUM> was een <PERSOON> neuroloog geboren in Winnweiler in Rijnland-Palts In ### behaalde Erb zijn artsenbul aan de Universiteit van Heidelberg en werkte daar enkele jaren als assistent bij de patholoog Nicolaus <PERSOON> (###-###) Ook werkte hij in München onder<PERSOON> (###-###) Erb werd in ### hoogleraar speciële pathologie aan de Universiteit van Leipzig en was daar ook hoofd van de polikliniek In ### volgde hij <PERSOON> op aan de Universiteit van Heidelberg, waar hij werkte tot aan zijn pensionering in ### Neurologen <PERSOON> (###-###) en <PERSOON> (###-###) waren twee van zijn bekendere studenten Erb begon zijn medische carrière in de toxicologie en histologie maar schakelde over naar de neurologie en werd daarmee een van de meest toonaangevende neurologen van de ##e eeuw Hij maakte veel gebruik van elektromyografie en demonstreerde de verhoogde prikkelbaarheid van de motorische zenuwcel bij tetanus Ook bepleitte Erb het gebruik van de reflexhamer bij het neurologisch onderzoek.
564
www
andere talen kunnen vaak eenvoudig worden opgezocht met de interwiki-links Monddouche Een monddouche is een apparaat dat kan worden gebruikt als alternatief voor flossen of een tandenstoker Door middel van een krachtige waterstraal wordt de tandplak van de tanden gespoten, ook net onder het tandvlees Dit gebeurt met een pulserende waterstraal, die tot zo'n ### pulsen per minuut geeft <PERSOON> Erb <PERSOON> Erb (Winnweiler, <DATUM> – Heidelberg, <DATUM> was een <PERSOON> neuroloog geboren in Winnweiler in Rijnland-Palts In ### behaalde Erb zijn artsenbul aan de Universiteit van Heidelberg en werkte daar enkele jaren als assistent bij de patholoog Nicolaus <PERSOON> (###-###) Ook werkte hij in München onder<PERSOON> (###-###) Erb werd in ### hoogleraar speciële pathologie aan de Universiteit van Leipzig en was daar ook hoofd van de polikliniek In ### volgde hij <PERSOON> op aan de Universiteit van Heidelberg, waar hij werkte tot aan zijn pensionering in ### Neurologen <PERSOON> (###-###) en <PERSOON> (###-###) waren twee van zijn bekendere studenten Erb begon zijn medische carrière in de toxicologie en histologie maar schakelde over naar de neurologie en werd daarmee een van de meest toonaangevende neurologen van de ##e eeuw Hij maakte veel gebruik van elektromyografie en demonstreerde de verhoogde prikkelbaarheid van de motorische zenuwcel bij tetanus Ook bepleitte Erb het gebruik van de reflexhamer bij het neurologisch onderzoek Erb publiceerde meer dan ### werken waaronder het "Handbuch der Elektrotherapie" (Handboek voor Elektrotherapie), en een belangrijk artikel over tetraplegie In ### beschreef Erb myasthenia gravis, soms de "ziekte van Erb-Goldflam" geheten (ook genoemd naar neuroloog <PERSOON>) <PERSOON> blaasjeskruid <PERSOON> blaasjeskruid ("Utricularia australis" synoniem "Utricularia japonica") is een wortelloze, vleesetende, overblijvende waterplant, die behoort tot de blaasjeskruidfamilie ("Lentibulariaceae") De plant komt van nature voor in Noordwest-Afrika, in Midden-Europa van Noord-Italië tot Midden-Engeland en in het Oostzeegebied Verder op enkele plaatsen in Centraal-Azië en Afrika, in Sri Lanka, in het <INSTELLING> van Australië en in Nieuw-<LOCATIE> De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als vrij zeldzaam en stabiel of toegenomen In België is de plant beschermd waar het als zeldzaam voorkomend op de Vlaamse Rode Lijst van planten staat Het aantal chromosomen is n=##, ##, ## of ## De stengels van de plant kunnen ##–### cm lang worden De plant is ondergedoken (submers) De wortels zweven in het water Het lichtgroene, veerdelige blad heeft draadvormige slippen, die gaafrandig zijn en een spitse top hebben Aan de bladslippen zitten stekelharen Aan de bladeren zitten #-##, blaasvormige aanhangsels, de vangblaasjes De plant vormt overwinteringsknoppen, turionen <PERSOON> blaasjeskruid bloeit van juni tot in augustus met gele, boven het water uitstekende,##–## mm grote <PERSOON-##> Het gehemelte heeft oranje strepen De onderlip van de bloemkroon is vlak met een licht gegolfde rand De bovenlip is twee keer zo lang als het gehemelte De bloem heeft een #,<DATUM> # lange, stompkegelige spoor.
658
www
voor Elektrotherapie), en een belangrijk artikel over tetraplegie In ### beschreef Erb myasthenia gravis, soms de "ziekte van Erb-Goldflam" geheten (ook genoemd naar neuroloog <PERSOON>) <PERSOON> blaasjeskruid <PERSOON> blaasjeskruid ("Utricularia australis" synoniem "Utricularia japonica") is een wortelloze, vleesetende, overblijvende waterplant, die behoort tot de blaasjeskruidfamilie ("Lentibulariaceae") De plant komt van nature voor in Noordwest-Afrika, in Midden-Europa van Noord-Italië tot Midden-Engeland en in het Oostzeegebied Verder op enkele plaatsen in Centraal-Azië en Afrika, in Sri Lanka, in het <INSTELLING> van Australië en in Nieuw-<LOCATIE> De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als vrij zeldzaam en stabiel of toegenomen In België is de plant beschermd waar het als zeldzaam voorkomend op de Vlaamse Rode Lijst van planten staat Het aantal chromosomen is n=##, ##, ## of ## De stengels van de plant kunnen ##–### cm lang worden De plant is ondergedoken (submers) De wortels zweven in het water Het lichtgroene, veerdelige blad heeft draadvormige slippen, die gaafrandig zijn en een spitse top hebben Aan de bladslippen zitten stekelharen Aan de bladeren zitten #-##, blaasvormige aanhangsels, de vangblaasjes De plant vormt overwinteringsknoppen, turionen <PERSOON> blaasjeskruid bloeit van juni tot in augustus met gele, boven het water uitstekende,##–## mm grote <PERSOON> Het gehemelte heeft oranje strepen De onderlip van de bloemkroon is vlak met een licht gegolfde rand De bovenlip is twee keer zo lang als het gehemelte De bloem heeft een #,<DATUM> # lange, stompkegelige spoor De bloeistengel is zwak tot sterk S-vormig heen en weer gebogen De vrucht is een ronde, # mm grote doosvrucht, maar wordt alleen in China en Japan gevormd De vruchtstelen zijn recht, schuin afstaand of vaak tegen de as van de bloeiwijze aangedrukt De #,# mm grote, prismavormige, <DATUM> hoekige zaden zijn gevleugeld Met de vangblaasjes worden kleine kreeftachtigen en waterinsecten gevangen In de vangblaasjes is vacuüm en als iets de haartjes op het blaasje aanraakt springt deze open en zuigt het omringende water met daarin het insect naar binnen Vertering van de prooi duurt afhankelijk van de grootte twaalf minuten tot twee uur Na de vertering transporteren speciale cellen het voedselrijke water de stengel in, waarbij tegelijkertijd het vacuüm in het blaasje wordt hersteld De plant komt voor in matig voedselarm water, in sloten, kanalen, vennen en duinplassen De namen in andere talen kunnen vaak eenvoudig worden opgezocht met de interwiki-links Desoximetason Desoximetason (merknamen Ibaril en Topicorte) behoort tot de groep van de corticosteroïden en wordt gebruikt voor de behandeling van diverse oppervlakkige huidaandoeningen, die niet door een infectie worden veroorzaakt, welke gevoelig zijn voor corticosteroïden, maar die onvoldoende reageren op zwak werkende corticosteroïden Het wordt gebruikt bij terugkerende huidaandoening gepaard gaande met schilferende, droge huiduitslag (psoriasis vulgaris) Dit is een sterk werkend, klasse #-corticosteroïde voor de onderdrukking van ontstekingsreacties van de huid, zoals onder meer bij eczeem en psoriasis, die niet door micro-organismen worden veroorzaakt (= niet-infectueus) Nystatine.
611
www
De bloeistengel is zwak tot sterk S-vormig heen en weer gebogen De vrucht is een ronde, # mm grote doosvrucht, maar wordt alleen in China en Japan gevormd De vruchtstelen zijn recht, schuin afstaand of vaak tegen de as van de bloeiwijze aangedrukt De #,# mm grote, prismavormige, <DATUM> hoekige zaden zijn gevleugeld Met de vangblaasjes worden kleine kreeftachtigen en waterinsecten gevangen In de vangblaasjes is vacuüm en als iets de haartjes op het blaasje aanraakt springt deze open en zuigt het omringende water met daarin het insect naar binnen Vertering van de prooi duurt afhankelijk van de grootte twaalf minuten tot twee uur Na de vertering transporteren speciale cellen het voedselrijke water de stengel in, waarbij tegelijkertijd het vacuüm in het blaasje wordt hersteld De plant komt voor in matig voedselarm water, in sloten, kanalen, vennen en duinplassen De namen in andere talen kunnen vaak eenvoudig worden opgezocht met de interwiki-links Desoximetason Desoximetason (merknamen Ibaril en Topicorte) behoort tot de groep van de corticosteroïden en wordt gebruikt voor de behandeling van diverse oppervlakkige huidaandoeningen, die niet door een infectie worden veroorzaakt, welke gevoelig zijn voor corticosteroïden, maar die onvoldoende reageren op zwak werkende corticosteroïden Het wordt gebruikt bij terugkerende huidaandoening gepaard gaande met schilferende, droge huiduitslag (psoriasis vulgaris) Dit is een sterk werkend, klasse #-corticosteroïde voor de onderdrukking van ontstekingsreacties van de huid, zoals onder meer bij eczeem en psoriasis, die niet door micro-organismen worden veroorzaakt (= niet-infectueus) Nystatine Behandeling van oppervlakkige infecties in mond/keelholte en maag-darmkanaal veroorzaakt door Candida albicans De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO De werkzame stof nystatine is een middel tegen schimmels (antimycoticum) met een schimmeldodende en schimmelremmende werking Het is met name werkzaam tegen de soort "Candida albicans" Bijwerkingen bij gebruik van Nystatine zijn mogelijk, de kans is erg klein Mogelijke bijwerkingen zijn braken, diarree, misselijkheid en overgevoeligheidsreacties Acetylsalicylzuur en Metoclopramide Acetylsalicylzuur en Metoclopramide (merknaam Migrafin) wordt gebruikt bij de behandeling van migraine Acetylsalicylzuur remt de productie van prostaglandinen in het lichaam Acetylsalicylzuur werkt pijnstillend, koortsverlagend en ontstekingsremmend Acetylsalicylzuur verlengt de bloedingstijd en wordt daarom in lage doseringen als bloedverdunnend middel gebruikt Bijvoorbeeld om een hartinfarct te voorkomen De pijnstillende en koortsverlagende werking van acetylsalicylzuur begint na ca ##-## minuten en duurt ca <DATUM> uur De koortswerende werking begint na <DATUM> dagen Metoclopramide gaat braken tegen door verbetering van de peristaltiek van de darm en verbeterde sluiting van de maagdoorgang naar de darm (pylorus<PERSOON>, <DATUM> - <PERSOON>, <DATUM> was een Nederlandse internist Hij was gespecialiseerd in het behandelen van diabetes mellitus Hij was auteur van verschillende boeken en artikelen, spreker of dagvoorzitter op congressen en nam het initiatief voor diverse diabetesprojecten, zoals de Stichting Langerhans Van Ballegooie studeerde van ### tot ### geneeskunde aan de Erasmus Universiteit <LOCATIE>.
547
www
van oppervlakkige infecties in mond/keelholte en maag-darmkanaal veroorzaakt door Candida albicans De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO De werkzame stof nystatine is een middel tegen schimmels (antimycoticum) met een schimmeldodende en schimmelremmende werking Het is met name werkzaam tegen de soort "Candida albicans" Bijwerkingen bij gebruik van Nystatine zijn mogelijk, de kans is erg klein Mogelijke bijwerkingen zijn braken, diarree, misselijkheid en overgevoeligheidsreacties Acetylsalicylzuur en Metoclopramide Acetylsalicylzuur en Metoclopramide (merknaam Migrafin) wordt gebruikt bij de behandeling van migraine Acetylsalicylzuur remt de productie van prostaglandinen in het lichaam Acetylsalicylzuur werkt pijnstillend, koortsverlagend en ontstekingsremmend Acetylsalicylzuur verlengt de bloedingstijd en wordt daarom in lage doseringen als bloedverdunnend middel gebruikt Bijvoorbeeld om een hartinfarct te voorkomen De pijnstillende en koortsverlagende werking van acetylsalicylzuur begint na ca ##-## minuten en duurt ca <DATUM> uur De koortswerende werking begint na <DATUM> dagen Metoclopramide gaat braken tegen door verbetering van de peristaltiek van de darm en verbeterde sluiting van de maagdoorgang naar de darm (pylorus<PERSOON>, <DATUM> - <PERSOON>, <DATUM> was een Nederlandse internist Hij was gespecialiseerd in het behandelen van diabetes mellitus Hij was auteur van verschillende boeken en artikelen, spreker of dagvoorzitter op congressen en nam het initiatief voor diverse diabetesprojecten, zoals de Stichting Langerhans Van Ballegooie studeerde van ### tot ### geneeskunde aan de Erasmus Universiteit <LOCATIE> In ### promoveerde hij op een onderzoek naar de behandeling van diabetes mellitus met continue subcutane insuline-infusie (insulinepomptherapie) Van ### tot ### was hij werkzaam als internist in de <INSTELLING> te <PERSOON>, met speciale aandacht voor diabetes mellitus Het laatste jaar voor zijn dood was hij internist in Ziekenhuis <INSTELLING> in <PERSOON> Hij was een van de oprichters van de Nederlandse Diabetes Federatie in juni ### hij was NDF-voorzitter van ### tot ### Hij was ook voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Diabetes Onderzoek (NVDO), een van de partners binnen de NDF Vanwege verdiensten voor de diabeteswereld heeft de EADV, de beroepsorganisatie voor diabeteszorgverleners, in ### Van Ballegooie benoemd tot erelid In ### was Van Ballegooie de oprichter van het kwartaalblad " DiabeteSpecialist", waarvan hij tot zijn dood hoofdredacteur was Tijdens een manifestatie van de Diabetesvereniging <LOCATIE> (DVN) op <DATUM> werd Van Ballegooie benoemd tot ridder in de Orde van <PERSOON>-Nassau Burgemeester <PERSOON> schetste Van Ballegooie als een markant inwoner van zijn stad en een autoriteit op het gebied van de diabeteszorg "<PERSOON> beschikt helaas niet over een academisch ziekenhuis, maar dankzij mensen als Van Ballegooie is er toch ook bij ons sprake van een diabeteszorg op een bijzonder hoog niveau", aldus burgemeester <PERSOON> In ### nam Van Ballegooie het initiatief de Stichting Langerhans op te richten, samen met enkele andere artsen De Stichting Langerhans biedt een breed scala aan onderwijsproducten voor diabetesprofessionals, zoals congressen, bijscholingen en diverse boeken.
576
www
op een onderzoek naar de behandeling van diabetes mellitus met continue subcutane insuline-infusie (insulinepomptherapie) Van ### tot ### was hij werkzaam als internist in de <INSTELLING> te <PERSOON>, met speciale aandacht voor diabetes mellitus Het laatste jaar voor zijn dood was hij internist in Ziekenhuis <INSTELLING> in <PERSOON> Hij was een van de oprichters van de Nederlandse Diabetes Federatie in juni ### hij was NDF-voorzitter van ### tot ### Hij was ook voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Diabetes Onderzoek (NVDO), een van de partners binnen de NDF Vanwege verdiensten voor de diabeteswereld heeft de EADV, de beroepsorganisatie voor diabeteszorgverleners, in ### Van Ballegooie benoemd tot erelid In ### was Van Ballegooie de oprichter van het kwartaalblad " DiabeteSpecialist", waarvan hij tot zijn dood hoofdredacteur was Tijdens een manifestatie van de Diabetesvereniging <LOCATIE> (DVN) op <DATUM> werd Van Ballegooie benoemd tot ridder in de Orde van <PERSOON> schetste Van Ballegooie als een markant inwoner van zijn stad en een autoriteit op het gebied van de diabeteszorg "<PERSOON> beschikt helaas niet over een academisch ziekenhuis, maar dankzij mensen als Van Ballegooie is er toch ook bij ons sprake van een diabeteszorg op een bijzonder hoog niveau", aldus burgemeester <PERSOON> In ### nam Van Ballegooie het initiatief de Stichting Langerhans op te richten, samen met enkele andere artsen De Stichting Langerhans biedt een breed scala aan onderwijsproducten voor diabetesprofessionals, zoals congressen, bijscholingen en diverse boeken deze prijs is een initiatief van de Stichting Diabetes Education Study Group (DESG) <LOCATIE> om projecten, groepen of instellingen te eren die zich op uitzonderlijke wijze hebben onderscheiden op het gebied van diabeteseducatie <PERSOON> was auteur van enige boeken en verschillende artikelen Geslachtstest Een geslachtstest (<PERSOON> gender verification) in de sport is de praktijk waarbij medici of genetici het biologisch geslacht van een atlete onderzoeken op verzoek van internationale sportorganisaties Sinds ### worden atletes bij grote internationale sportwedstrijden onderzocht op het geslacht Van ### tot ### was deze test zelfs verplicht voor alle vrouwelijke atletes bij de Olympische Spelen Het doel was niet alleen bedriegers te ontmaskeren, maar ook om vrouwen met een verstoorde geslachtsontwikkeling - disorder of sexual development - uit de competitie te halen Het gaat specifiek om vrouwen die door zo’n aandoening meer testosteron aanmaken Sportorganisaties vinden dat deze vrouwen oneerlijke concurrentie zijn voor de tegenstanders Voor een belangrijk deel betreft het echter vrouwen die juist geheel of gedeeltelijk ongevoelig zijn voor mannelijke hormonen (Het Androgeen Ongevoeligheidssyndroom bij XY-vrouwen) Voor hen is testosteron een overbodig hormoon Sinds ### zijn deze XY-vrouwen na protest weer toegelaten tot de Spelen Bedriegers, mannen die zich uitgaven voor vrouwen, zijn overigens in al die jaren nooit via geslachtstesten gevonden Een van de eerste vrouwen die een geslachtstest moest ondergaan was de Amerikaanse atlete <PERSOON> tijdens de Olympische Spelen van ### in Berlijn.
569
www
prijs is een initiatief van de Stichting Diabetes Education Study Group (DESG) <LOCATIE> om projecten, groepen of instellingen te eren die zich op uitzonderlijke wijze hebben onderscheiden op het gebied van diabeteseducatie<PERSOON> was auteur van enige boeken en verschillende artikelen Geslachtstest Een geslachtstest (<PERSOON> gender verification) in de sport is de praktijk waarbij medici of genetici het biologisch geslacht van een atlete onderzoeken op verzoek van internationale sportorganisaties Sinds ### worden atletes bij grote internationale sportwedstrijden onderzocht op het geslacht Van ### tot ### was deze test zelfs verplicht voor alle vrouwelijke atletes bij de Olympische Spelen Het doel was niet alleen bedriegers te ontmaskeren, maar ook om vrouwen met een verstoorde geslachtsontwikkeling - disorder of sexual development - uit de competitie te halen Het gaat specifiek om vrouwen die door zo’n aandoening meer testosteron aanmaken Sportorganisaties vinden dat deze vrouwen oneerlijke concurrentie zijn voor de tegenstanders Voor een belangrijk deel betreft het echter vrouwen die juist geheel of gedeeltelijk ongevoelig zijn voor mannelijke hormonen (Het Androgeen Ongevoeligheidssyndroom bij XY-vrouwen) Voor hen is testosteron een overbodig hormoon Sinds ### zijn deze XY-vrouwen na protest weer toegelaten tot de Spelen Bedriegers, mannen die zich uitgaven voor vrouwen, zijn overigens in al die jaren nooit via geslachtstesten gevonden Een van de eerste vrouwen die een geslachtstest moest ondergaan was de Amerikaanse atlete <PERSOON> tijdens de Olympische Spelen van ### in <PERSOON> is een van de vrouwen die in <LOCATIE> werden geschorst (###) Hoeveel vrouwen in de loop der jaren geschorst zijn is niet bekend Maar het is zeker dat het wereldwijd om tientallen vrouwen gaat De biologie leert ons dat iemand met twee X-chromosomen een vrouw is, mannen hebben een X- en een Y-chromosoom Er zijn echter uitzonderingen op deze regel Zo zijn er personen met XY die uiterlijk niet te onderscheiden zijn van vrouwen en XX-mannen en om het nog ingewikkelder te maken mensen die zowel cellen met XX als XY-chromosomen hebben of bijvoorbeeld meer dan twee geslachtschromosomen in een cel zoals syndroom van Klinefelter (XXY) Het antwoord op de vraag of iemand man of vrouw is, kan dus variëren naargelang het aangelegde criterium Er zijn niet alleen genetische kenmerken, maar ook lichamelijke kenmerken en de psychologische opmaak van de persoon Hormonen spelen een rol en natuurlijk sociale en culturele aspecten maken iemand tot man of vrouw Sportbonden vonden echter dat vrouwen met een Y-chromosoom niet toegelaten konden worden tot de vrouwencompetitie Van ### tot ### liet de International Association of Athletics Federations vrouwelijke atletes onderzoeken op hun geslacht Tot ### voerden gynaecologen het geslachtsonderzoek uit Dat gebeurde in het land van de atlete zelf <PERSOON> is na weigering een gynaecologische keuring te ondergaan voor het leven geschorst Uit onderzoek dat na haar dood is gedaan op achtergelaten huidcellen kwam vast te staan dat Dillema een Y-chromosoom had.
541
www
<LOCATIE> werden geschorst (###) Hoeveel vrouwen in de loop der jaren geschorst zijn is niet bekend Maar het is zeker dat het wereldwijd om tientallen vrouwen gaat De biologie leert ons dat iemand met twee X-chromosomen een vrouw is, mannen hebben een X- en een Y-chromosoom Er zijn echter uitzonderingen op deze regel Zo zijn er personen met XY die uiterlijk niet te onderscheiden zijn van vrouwen en XX-mannen en om het nog ingewikkelder te maken mensen die zowel cellen met XX als XY-chromosomen hebben of bijvoorbeeld meer dan twee geslachtschromosomen in een cel zoals syndroom van Klinefelter (XXY) Het antwoord op de vraag of iemand man of vrouw is, kan dus variëren naargelang het aangelegde criterium Er zijn niet alleen genetische kenmerken, maar ook lichamelijke kenmerken en de psychologische opmaak van de persoon Hormonen spelen een rol en natuurlijk sociale en culturele aspecten maken iemand tot man of vrouw Sportbonden vonden echter dat vrouwen met een Y-chromosoom niet toegelaten konden worden tot de vrouwencompetitie Van ### tot ### liet de International Association of Athletics Federations vrouwelijke atletes onderzoeken op hun geslacht Tot ### voerden gynaecologen het geslachtsonderzoek uit Dat gebeurde in het land van de atlete zelf <PERSOON> is na weigering een gynaecologische keuring te ondergaan voor het leven geschorst Uit onderzoek dat na haar dood is gedaan op achtergelaten huidcellen kwam vast te staan dat Dillema een Y-chromosoom had Eerst door middel van een vernederende naaktparade langs een team van gynaecologen, later paste het IOC en het IAAF de Barr bodytest toe Deze laboratoriumtest op cellen uit het wangslijm laat zien dat iemand twee X-chromosomen heeft in een cel De test was onbetrouwbaar zo werd de Spaanse hordeloopster <PERSOON> in ### goedgekeurd en twee jaar later met dezelfde test afgekeurd In ### stopte de IAAF met de geslachtskeuring wie officieel als vrouw leefde mocht bij de vrouwen meedoen In augustus ### werd er toch weer een atlete getest, het ging om Caster Semenya De IAAF liet haar standpunt over geslachtstesten daarmee weer los De IAAF zou sinds ### zelfs acht vrouwen getest hebben Semenya, die wereldkampioen ### m werd, heeft een gespierde lichaamsbouw Door de opvallend snelle vooruitgang van haar tijden besloot de IAAF te testen, een woordvoerder sprak over mogelijke ambiguïteit van het geslacht van Semenya, van oplichting werd zij niet verdacht De IAAF maakte naar aanleiding van de zaak Semenya nieuwe regels die vanaf <DATUM> gelden Een atlete met hoge testosteronwaarden moet ten eerste bij wet vrouw zijn Ze moet vervolgens ofwel minder testosteron aanmaken dan mannen (≥## nmol/<PERSOON>) Mocht ze toch testosteronwaarden hebben in de mannelijke range dan moet zij androgeenresistent zijn (geheel of deels ongevoelig zijn voor androgenen) Andere hyperandrogene vrouwen kunnen na een medische behandeling weer starten Bij twijfel kan de atlete door een medisch team onderzocht worden.
536
www
langs een team van gynaecologen, later paste het IOC en het IAAF de Barr bodytest toe Deze laboratoriumtest op cellen uit het wangslijm laat zien dat iemand twee X-chromosomen heeft in een cel De test was onbetrouwbaar zo werd de Spaanse hordeloopster <PERSOON> in ### goedgekeurd en twee jaar later met dezelfde test afgekeurd In ### stopte de IAAF met de geslachtskeuring wie officieel als vrouw leefde mocht bij de vrouwen meedoen In augustus ### werd er toch weer een atlete getest, het ging om Caster Semenya De IAAF liet haar standpunt over geslachtstesten daarmee weer los De IAAF zou sinds ### zelfs acht vrouwen getest hebben Semenya, die wereldkampioen ### m werd, heeft een gespierde lichaamsbouw Door de opvallend snelle vooruitgang van haar tijden besloot de IAAF te testen, een woordvoerder sprak over mogelijke ambiguïteit van het geslacht van Semenya, van oplichting werd zij niet verdacht De IAAF maakte naar aanleiding van de zaak Semenya nieuwe regels die vanaf <DATUM> gelden Een atlete met hoge testosteronwaarden moet ten eerste bij wet vrouw zijn Ze moet vervolgens ofwel minder testosteron aanmaken dan mannen (≥## nmol/<PERSOON>) Mocht ze toch testosteronwaarden hebben in de mannelijke range dan moet zij androgeenresistent zijn (geheel of deels ongevoelig zijn voor androgenen) Andere hyperandrogene vrouwen kunnen na een medische behandeling weer starten Bij twijfel kan de atlete door een medisch team onderzocht worden De nieuwe regels zijn gepubliceerd op de website van de IAAF Vanaf ### heeft ook het Internationaal Olympisch Comité verplichte geslachtstesten laten uitvoeren op alle atletes van de Olympische Spelen Hoewel precieze gegevens ontbreken, omdat het IOC deze gegevens niet prijsgeeft, komt naar schatting ongeveer # op de ### atletes niet door de test De gebruikelijke procedure was dat de sporter na een gefingeerde blessure de strijd opgaf De eerste vrouw die werd geschorst was de Poolse sprintster <PERSOON> die twee jaar eerder nog goedgekeurd was Niet alle atletes legden zich bij de uitslag neer, met als gevolg dat de uitslag toch publiekelijk bekend werd gemaakt Dat was onder meer het geval bij de Spaanse hordeloopster <PERSOON> kreeg in ### weer toestemming om op de Spelen van ### uit te komen, maar zij haalde toen de limiet niet meer Het IOC paste in eerste instantie de Barr bodymethode toe, later vanaf ### werd het DNA onderzocht op de aanwezigheid van een SRY-gen Dat is het gen dat ervoor zorgt dat onzijdige geslachtsklieren van een embryo zich ontwikkelen tot testikels In ### in Atlanta werden acht vrouwen afgekeurd, maar zij mochten na protesten van ethici, artsen en genetici toch starten, omdat het om vrouwen ging die geheel of gedeeltelijk ongevoelig zijn voor mannelijke hormonen In één geval ging het om een vrouw <INSTELLING> testikelweefsel was verwijderd.
529
www
de IAAF Vanaf ### heeft ook het Internationaal Olympisch Comité verplichte geslachtstesten laten uitvoeren op alle atletes van de Olympische Spelen Hoewel precieze gegevens ontbreken, omdat het IOC deze gegevens niet prijsgeeft, komt naar schatting ongeveer # op de ### atletes niet door de test De gebruikelijke procedure was dat de sporter na een gefingeerde blessure de strijd opgaf De eerste vrouw die werd geschorst was de Poolse sprintster <PERSOON> die twee jaar eerder nog goedgekeurd was Niet alle atletes legden zich bij de uitslag neer, met als gevolg dat de uitslag toch publiekelijk bekend werd gemaakt Dat was onder meer het geval bij de Spaanse hordeloopster <PERSOON> kreeg in ### weer toestemming om op de Spelen van ### uit te komen, maar zij haalde toen de limiet niet meer Het IOC paste in eerste instantie de Barr bodymethode toe, later vanaf ### werd het DNA onderzocht op de aanwezigheid van een SRY-gen Dat is het gen dat ervoor zorgt dat onzijdige geslachtsklieren van een embryo zich ontwikkelen tot testikels In ### in Atlanta werden acht vrouwen afgekeurd, maar zij mochten na protesten van ethici, artsen en genetici toch starten, omdat het om vrouwen ging die geheel of gedeeltelijk ongevoelig zijn voor mannelijke hormonen In één geval ging het om een vrouw <INSTELLING> testikelweefsel was verwijderd In Peking ### was voor dit doel een genetisch laboratorium ingericht Omdat elke geval uniek is, moet een team van deskundigen het IOC adviseren Aan de vrouwen wordt niet om toestemming gevraagd voor een DNA-test Organisaties zoals "the American Medical Association" trachten al sinds ### het bestuur van het IOC ervan te overtuigen geheel af te zien van geslachtstesten In samenwerking met de IAAF herzag het IOC de geslachtstest niet het Y-chromosoom maar het testosteronniveau werd bepalend voor deelname aan de Olympische Spelen (zie hierboven) De nieuwe regels traden voor het eerst in werking tijdens de Spelen <PERSOON> in ### Scholierentragedie van Steglitz De Scholierentragedie van Steglitz is een gebeurtenis die zich op <DATUM> afspeelde in Steglitz, een stadsdeel van Berlijn De achttienjarige scholier <PERSOON> en zijn negentienjarige vriend Günther Scheller hadden onder invloed van veel alcohol in een zomerhuis een zelfmoordpact gesloten Scheller zou de koksmaat <PERSOON> doodschieten, die vroeger met hem bevriend was geweest, Krantz zou dan Günther Scheller en diens <LEEFTIJD>-jarige zuster <PERSOON> doodschieten, en daarna zelfmoord plegen De aanleiding was dat zowel Krantz als <PERSOON> een relatie hadden met <PERSOON>, maar daarbij speelde dat Scheller ongelukkig verliefd was op <PERSOON> deed uren later zoals afgesproken in het huis van zijn ouders, die afwezig waren, schoot hij <PERSOON> dood, maar kort daarna pleegde hij zelfmoord <PERSOON> vervulde zijn deel van het zelfmoordpact niet Hij werd wegens wapenbezit tot drie weken cel veroordeeld en vrijgesproken van medeplichtigheid aan doodslag.
543
www
adviseren Aan de vrouwen wordt niet om toestemming gevraagd voor een DNA-test Organisaties zoals "the American Medical Association" trachten al sinds ### het bestuur van het IOC ervan te overtuigen geheel af te zien van geslachtstesten In samenwerking met de IAAF herzag het IOC de geslachtstest niet het Y-chromosoom maar het testosteronniveau werd bepalend voor deelname aan de Olympische Spelen (zie hierboven) De nieuwe regels traden voor het eerst in werking tijdens de Spelen <PERSOON> in ### Scholierentragedie van Steglitz De Scholierentragedie van Steglitz is een gebeurtenis die zich op <DATUM> afspeelde in Steglitz, een stadsdeel van Berlijn De achttienjarige scholier <PERSOON> en zijn negentienjarige vriend Günther Scheller hadden onder invloed van veel alcohol in een zomerhuis een zelfmoordpact gesloten Scheller zou de koksmaat <PERSOON> doodschieten, die vroeger met hem bevriend was geweest, Krantz zou dan Günther Scheller en diens <LEEFTIJD>-jarige zuster <PERSOON> doodschieten, en daarna zelfmoord plegen De aanleiding was dat zowel Krantz als <PERSOON> een relatie hadden met <PERSOON>, maar daarbij speelde dat Scheller ongelukkig verliefd was op <PERSOON> deed uren later zoals afgesproken in het huis van zijn ouders, die afwezig waren, schoot hij <PERSOON> dood, maar kort daarna pleegde hij zelfmoord <PERSOON> vervulde zijn deel van het zelfmoordpact niet Hij werd wegens wapenbezit tot drie weken cel veroordeeld en vrijgesproken van medeplichtigheid aan doodslag In zijn eerste boek, "Die Mietskaserne" (###) verwerkte hij de Steglitzer scholierentragedie Zijn boek werd in ### echter als 'undeutsch' verboden, en ook werd de auteur verboden te promoveren Hij emigreerde naar Frankrijk, waar hij in het <PERSOON> begon te publiceren, en wist in ### naar Amerika te ontkomen, waar hij aanvankelijk directeur was van de Duitstalige radio-uitzendingen van NBC en later hoogleraar moderne talen In ### keerde hij terug naar Europa, waar hij eveneens aan verschillende <PERSOON> universiteiten lesgaf De Steglitzer scholierentragedie was aanleiding voor verschillende films, de eerste twee beide onder de titel "Geschminkte Jugend" (### en ###); de derde was "Was nützt die Liebe in Gedanken" (###) naar de roman "Der Selbstmörder-Klub" (###) van <PERSOON> CEN/CENELEC Guide # Het document is een "" (gids), en dus geen Europese standaard (EN) Het document werd na goedkeuring door de en de gepubliceerd in januari ### kwam voort uit een mandaat van de Europese Commissie aan de Europese standaardisatie-organisaties en de Commissie financiert projecten om het gebruik van de richtlijnen te promoten Een herziene versie werd in december ### gepubliceerd; deze versie is identiek aan ISO/IEC Guide ## ### In ### publiceerden ISO en IEC de beleidsverklaring "" Deze verklaring erkende dat het nodig was om bij het opstellen of herzien van standaarden rekening te houden met de noden van oudere mensen en personen met een functiebeperking Volgens deze verklaring kon men dit bereiken door rekening te houden met de volgende basisprincipes.
592
www
Zijn boek werd in ### echter als 'undeutsch' verboden, en ook werd de auteur verboden te promoveren Hij emigreerde naar Frankrijk, waar hij in het <PERSOON> begon te publiceren, en wist in ### naar Amerika te ontkomen, waar hij aanvankelijk directeur was van de Duitstalige radio-uitzendingen van NBC en later hoogleraar moderne talen In ### keerde hij terug naar Europa, waar hij eveneens aan verschillende<PERSOON> universiteiten lesgaf De Steglitzer scholierentragedie was aanleiding voor verschillende films, de eerste twee beide onder de titel "Geschminkte Jugend" (### en ###); de derde was "Was nützt die Liebe in Gedanken" (###) naar de roman "Der Selbstmörder-Klub" (###) van <PERSOON> CEN/CENELEC Guide # Het document is een "" (gids), en dus geen Europese standaard (EN) Het document werd na goedkeuring door de en de gepubliceerd in januari ### kwam voort uit een mandaat van de Europese Commissie aan de Europese standaardisatie-organisaties en de Commissie financiert projecten om het gebruik van de richtlijnen te promoten Een herziene versie werd in december ### gepubliceerd; deze versie is identiek aan ISO/IEC Guide ## ### In ### publiceerden ISO en IEC de beleidsverklaring "" Deze verklaring erkende dat het nodig was om bij het opstellen of herzien van standaarden rekening te houden met de noden van oudere mensen en personen met een functiebeperking Volgens deze verklaring kon men dit bereiken door rekening te houden met de volgende basisprincipes ISO/IEC werd in ### gepubliceerd en werd breed aanvaard het wordt gebruikt in Japan en werd door CEN en CENELEC aanvaard als ISO/IEC werd ook beschikbaar gesteld in een Braille-versie en was de eerste publicatie van ISO die in dit formaat gepubliceerd werd De aanvaarding van door CEN en CENELEC is een resultaat van Mandaat M/###, dat de Europese Commissie en de Europese Vrijhandelsassociatie (EVA) aan de drie officiële Europese standardisatieorganisaties CEN, CENELEC en ETSI gaven De tekst van dit mandaat wees erop dat standaarden in verband met hulpmiddelen voor gehandicapten (<PERSOON> ) wel rekening hielden met de noden van personen met een functiebeperking, maar dat dit niet gebeurt in standaardisatieprocessen in het algemeen ISO/IEC ## en zijn bedoeld als onderdelen van een groter plan dat ervoor moet zorgen dat standaardisatieorganisaties tegemoetkomen aan de nood aan meer toegankelijke diensten en producten De beginselverklaring van ISO/IEC uit ###, "", legde reeds een aantal principes en overwegingen vast die ervoor moeten zorgen dat standaardisatieprocessen rekening houden met de noden van oudere mensen en personen met een functiebeperking ETSI, de derde Europese standaardisatieorganisatie tot wie Mandaat M/### gericht was, aanvaardde CEN/CENELEC niet maar bleef ISO/IEC ## als referentie gebruiken Sinds ### bestaat er voor ISO/IEC ook een aanvullend document In december ### besloten CEN en CENELEC om de herziene versie van ISO/IEC Guide ## ### over te nemen als CEN-CENELEC Guide # ### Deze nieuwe versie van Guide # is vrij beschikbaar op de website van CEN en CENELEC.
616
www
aanvaard het wordt gebruikt in Japan en werd door CEN en CENELEC aanvaard als ISO/IEC werd ook beschikbaar gesteld in een Braille-versie en was de eerste publicatie van ISO die in dit formaat gepubliceerd werd De aanvaarding van door CEN en CENELEC is een resultaat van Mandaat M/###, dat de Europese Commissie en de Europese Vrijhandelsassociatie (EVA) aan de drie officiële Europese standardisatieorganisaties CEN, CENELEC en ETSI gaven De tekst van dit mandaat wees erop dat standaarden in verband met hulpmiddelen voor gehandicapten (<PERSOON> ) wel rekening hielden met de noden van personen met een functiebeperking, maar dat dit niet gebeurt in standaardisatieprocessen in het algemeen ISO/IEC ## en zijn bedoeld als onderdelen van een groter plan dat ervoor moet zorgen dat standaardisatieorganisaties tegemoetkomen aan de nood aan meer toegankelijke diensten en producten De beginselverklaring van ISO/IEC uit ###, "", legde reeds een aantal principes en overwegingen vast die ervoor moeten zorgen dat standaardisatieprocessen rekening houden met de noden van oudere mensen en personen met een functiebeperking ETSI, de derde Europese standaardisatieorganisatie tot wie Mandaat M/### gericht was, aanvaardde CEN/CENELEC niet maar bleef ISO/IEC ## als referentie gebruiken Sinds ### bestaat er voor ISO/IEC ook een aanvullend document In december ### besloten CEN en CENELEC om de herziene versie van ISO/IEC Guide ## ### over te nemen als CEN-CENELEC Guide # ### Deze nieuwe versie van Guide # is vrij beschikbaar op de website van CEN en CENELEC of TCs, of WGs, , enzovoort Deze commissies zijn verantwoordelijk voor het tegemoetkomen aan de noden van oudere personen en personen met een functiebeperking in de standaarden, specificaties, rapporten en andere documenten die ze produceren CEN/CENELEC heeft drie bedoelingen Het document bestaat uit enkele inleidende delen die gevolgd worden door ## andere hoofdstukken die "" (clausules, bepalingen) genoemd worden De belangrijkste hoofdstukken worden in de volgende lijst beschreven In december ### publiceerden CEN en CENELEC , een heruitgave van CEN/CENELEC Memorandum # uit ### Dit document raadt leden van CEN en CENELEC aan om consumentenverenigingen te raadplegen bij het opstellen van standaarden die belang hebben voor consumenten CEN/CENELEC is ouder dan en verwijst daarom ook niet naar dit document Eind ### aanvaardde CEN een "" Volgens de consumentenvereniging ANEC duurde het twee jaar om dit mechanisme op te stellen en ging er "intens lobbywerk van ANEC" aan de aanvaarding vooraf Het implementatiemechanisme heeft verschillende implicaties CEN/CENELEC werd in ### gepubliceerd en verwijst naar CEN/CENELEC voor advies over de informatienoden van oudere personen en personen met een functiebeperking Uit een bevraging van CEN in ### bleek dat # van de ### CEN-commissies gebruik maakten van ANEC besloot daarom aan CEN een initiatief voor te stellen om deze situatie te verbeteren In ###-### voerden NEN - het Nederlandse standaardisatie-instituut - en Standard Norge een haalbaarheidsstudie uit in het kader van het Europese Mandaat M/###.
585
www
TCs, of WGs, , enzovoort Deze commissies zijn verantwoordelijk voor het tegemoetkomen aan de noden van oudere personen en personen met een functiebeperking in de standaarden, specificaties, rapporten en andere documenten die ze produceren CEN/CENELEC heeft drie bedoelingen Het document bestaat uit enkele inleidende delen die gevolgd worden door ## andere hoofdstukken die "" (clausules, bepalingen) genoemd worden De belangrijkste hoofdstukken worden in de volgende lijst beschreven In december ### publiceerden CEN en CENELEC , een heruitgave van CEN/CENELEC Memorandum # uit ### Dit document raadt leden van CEN en CENELEC aan om consumentenverenigingen te raadplegen bij het opstellen van standaarden die belang hebben voor consumenten CEN/CENELEC is ouder dan en verwijst daarom ook niet naar dit document Eind ### aanvaardde CEN een "" Volgens de consumentenvereniging ANEC duurde het twee jaar om dit mechanisme op te stellen en ging er "intens lobbywerk van ANEC" aan de aanvaarding vooraf Het implementatiemechanisme heeft verschillende implicaties CEN/CENELEC werd in ### gepubliceerd en verwijst naar CEN/CENELEC voor advies over de informatienoden van oudere personen en personen met een functiebeperking Uit een bevraging van CEN in ### bleek dat # van de ### CEN-commissies gebruik maakten van ANEC besloot daarom aan CEN een initiatief voor te stellen om deze situatie te verbeteren In ###-### voerden NEN - het Nederlandse standaardisatie-instituut - en Standard Norge een haalbaarheidsstudie uit in het kader van het Europese Mandaat M/### Om deze reden startten NEN en CEN een initiatief om het gebruik van te promoten; in december ### stelde NEN voor om een CEN/CENELEC/BT/WG op te richten ANEC steunde de oprichting van deze werkgroep Dit leidde tot de oprichting van CEN/CENELEC/BT/WG "CEN/CENELEC " De werkgroep hield een voorbereidende vergadering op <DATUM> en een eerste officiële vergadering op <DATUM> In augustus ### publiceerde de Europese Commissie een aanbesteding met als titel "" Het hoofddoel van deze aanbesteding is de promotie van Om dit doel te bereiken moet men opleidingen geven aan twee soorten groepen die belangen hebben in standardisatieprocessen Het Europees project USEM () maakte gebruik van CEN/CENELEC in zijn opleiding voor vertegenwoordigers van oudere personen en personen met een functiebeperking CEN/CENELEC is ook beschikbaar in enkele andere talen, gewoonlijk als een vertaling van ISO/IEC Autocunnilingus Autocunnilingus is een seksuele handeling waarbij een vrouw zichzelf beft Het is een vorm van masturbatie en alleen mogelijk bij een bijzondere lenigheid van het lichaam Als iemand eenmaal in staat is haar schaamstreek te bereiken met de mond, zijn er verschillende manieren om autocunnilingus uit te voeren Met de tong rondjes draaien rond de clitoris of de binnenste schaamlippen geheel of gedeeltelijk met de mond te beroeren Autocunnilingus is in een aantal posities mogelijk, door sterk voorover te buigen of door in koprolpositie te gaan liggen Het gekruist leggen van de benen achter de nek kan het krommen van de rug ondersteunen.
559
www
het gebruik van te promoten; in december ### stelde NEN voor om een CEN/CENELEC/BT/WG op te richten ANEC steunde de oprichting van deze werkgroep Dit leidde tot de oprichting van CEN/CENELEC/BT/WG "CEN/CENELEC " De werkgroep hield een voorbereidende vergadering op <DATUM> en een eerste officiële vergadering op <DATUM> In augustus ### publiceerde de Europese Commissie een aanbesteding met als titel "" Het hoofddoel van deze aanbesteding is de promotie van Om dit doel te bereiken moet men opleidingen geven aan twee soorten groepen die belangen hebben in standardisatieprocessen Het Europees project USEM () maakte gebruik van CEN/CENELEC in zijn opleiding voor vertegenwoordigers van oudere personen en personen met een functiebeperking CEN/CENELEC is ook beschikbaar in enkele andere talen, gewoonlijk als een vertaling van ISO/IEC Autocunnilingus Autocunnilingus is een seksuele handeling waarbij een vrouw zichzelf beft Het is een vorm van masturbatie en alleen mogelijk bij een bijzondere lenigheid van het lichaam Als iemand eenmaal in staat is haar schaamstreek te bereiken met de mond, zijn er verschillende manieren om autocunnilingus uit te voeren Met de tong rondjes draaien rond de clitoris of de binnenste schaamlippen geheel of gedeeltelijk met de mond te beroeren Autocunnilingus is in een aantal posities mogelijk, door sterk voorover te buigen of door in koprolpositie te gaan liggen Het gekruist leggen van de benen achter de nek kan het krommen van de rug ondersteunen De noodzakelijke extreme vooroverbuiging voor deze handeling zou niet mogelijk zijn, in tegenstelling tot de mannelijke variant, waarbij twee à drie van elke duizend mannen een volledige autofellatio zou kunnen uitvoeren Voor de stelling dat de handeling onmogelijk is, wordt regelmatig als argument aangevoerd dat pornografisch beeldmateriaal ervan ontbreekt, slechts suggestief is (twee vrouwen in plaats van één) of met beeldbewerkingssoftware bewerkt is Deze stelling wordt niet onderbouwd noch bevestigd door een studie of onderzoek Beeldmateriaal dat geen gebruik maakt van trucage, is schaars maar wel bestaand Wat verder aan de controverse bijdraagt, is het taboe in een deel van de huidige samenlevingen over masturbatie, in het bijzonder bij vrouwen Autocunnilingus werd voorheen door de gedragswetenschappen meer gezien als een onmogelijkheid en/of probleem dan als een variatie in seksuele gewoonte Zeer weinig vrouwen bezitten voldoende flexibiliteit om de noodzakelijke extreme vooroverbuiging te kunnen uitvoeren Sommige kunnen de benodigde flexibiliteit wel ontwikkelen, met fysieke trainingen zoals gymnastiek, buigkunsten (slangenmens) of yoga De Amerikaanse biologen <PERSOON> en <PERSOON> stellen dat minder dan #% van de mannen erin slaagt oraal contact te maken met hun eigen penis en dat slechts #,# tot #,# procent erin slagen een volledige autofellatio te uitvoeren Bij het doortrekken van deze stellingen naar vrouwen/autocunnilingus, en gezien de variatie in de menselijke anatomie, kan autocunnilingus niet volledig uitgesloten worden Een argument dat verder pleit voor het bestaan van autocunnilingus, is de hypermobiliteit van zogenaamde slangenmensen (contortionisme) en mensen met het syndroom van Ehlers-Danlos Trazodon.
542
www
zou niet mogelijk zijn, in tegenstelling tot de mannelijke variant, waarbij twee à drie van elke duizend mannen een volledige autofellatio zou kunnen uitvoeren Voor de stelling dat de handeling onmogelijk is, wordt regelmatig als argument aangevoerd dat pornografisch beeldmateriaal ervan ontbreekt, slechts suggestief is (twee vrouwen in plaats van één) of met beeldbewerkingssoftware bewerkt is Deze stelling wordt niet onderbouwd noch bevestigd door een studie of onderzoek Beeldmateriaal dat geen gebruik maakt van trucage, is schaars maar wel bestaand Wat verder aan de controverse bijdraagt, is het taboe in een deel van de huidige samenlevingen over masturbatie, in het bijzonder bij vrouwen Autocunnilingus werd voorheen door de gedragswetenschappen meer gezien als een onmogelijkheid en/of probleem dan als een variatie in seksuele gewoonte Zeer weinig vrouwen bezitten voldoende flexibiliteit om de noodzakelijke extreme vooroverbuiging te kunnen uitvoeren Sommige kunnen de benodigde flexibiliteit wel ontwikkelen, met fysieke trainingen zoals gymnastiek, buigkunsten (slangenmens) of yoga De Amerikaanse biologen <PERSOON> en <PERSOON> stellen dat minder dan #% van de mannen erin slaagt oraal contact te maken met hun eigen penis en dat slechts #,# tot #,# procent erin slagen een volledige autofellatio te uitvoeren Bij het doortrekken van deze stellingen naar vrouwen/autocunnilingus, en gezien de variatie in de menselijke anatomie, kan autocunnilingus niet volledig uitgesloten worden Een argument dat verder pleit voor het bestaan van autocunnilingus, is de hypermobiliteit van zogenaamde slangenmensen (contortionisme) en mensen met het syndroom van Ehlers-Danlos Trazodon Het middel werd ontwikkeld door het Italiaanse bedrijf "Angelini <PERSOON>" in de jaren ### en is sinds ### internationaal op de markt Het wordt nu door verschillende bedrijven verkocht onder een veelvoud van merknamen Trazodon is een serotonine-heropnameremmer Het middel wordt voorgeschreven bij depressie en vooral bij depressies die gepaard gaan met slapeloosheid en angst De werking treedt pas twee tot vier weken op nadat men begonnen is met het innemen ervan, en om te vermijden dat de depressiviteit terugkeert moet men het nog een half jaar tot een jaar blijven gebruiken Wanneer Trazodon gecombineerd wordt met middelen uit de SSRI-groep verhoogt het risico op het serotoninesyndroom, met symptomen als verwardheid, bibberen, koorts en zweten Rolstoeltennis Rolstoeltennis is een tak van de tennissport Alle spelers maken gebruik van een rolstoel In ### kwam de <PERSOON> op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd in een rolstoel terecht Vijf maanden na het ongeluk waardoor Parks verlamd raakte, probeerde hij op vakantie met zijn ouders een balletje te slaan Hij ervoer dat het nodig was om de bal twee keer te laten stuiteren, en was meteen erg enthousiast over de sport Een maand later ging Parks actief aan de slag met het rolstoeltennissen, samen met zijn therapeut <PERSOON> In ### begonnen ze met het promoten van de sport en korte tijd later werd het eerste rolstoeltennistoernooi in de geschiedenis gehouden in <PERSOON> Angeles Sindsdien heeft de sport een grote groei doorgemaakt.
544
www
ontwikkeld door het Italiaanse bedrijf "Angelini <PERSOON>" in de jaren ### en is sinds ### internationaal op de markt Het wordt nu door verschillende bedrijven verkocht onder een veelvoud van merknamen Trazodon is een serotonine-heropnameremmer Het middel wordt voorgeschreven bij depressie en vooral bij depressies die gepaard gaan met slapeloosheid en angst De werking treedt pas twee tot vier weken op nadat men begonnen is met het innemen ervan, en om te vermijden dat de depressiviteit terugkeert moet men het nog een half jaar tot een jaar blijven gebruiken Wanneer Trazodon gecombineerd wordt met middelen uit de SSRI-groep verhoogt het risico op het serotoninesyndroom, met symptomen als verwardheid, bibberen, koorts en zweten Rolstoeltennis Rolstoeltennis is een tak van de tennissport Alle spelers maken gebruik van een rolstoel In ### kwam de <PERSOON> op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd in een rolstoel terecht Vijf maanden na het ongeluk waardoor Parks verlamd raakte, probeerde hij op vakantie met zijn ouders een balletje te slaan Hij ervoer dat het nodig was om de bal twee keer te laten stuiteren, en was meteen erg enthousiast over de sport Een maand later ging Parks actief aan de slag met het rolstoeltennissen, samen met zijn therapeut <PERSOON> In ### begonnen ze met het promoten van de sport en korte tijd later werd het eerste rolstoeltennistoernooi in de geschiedenis gehouden in <PERSOON> Angeles Sindsdien heeft de sport een grote groei doorgemaakt Vandaag de dag wordt de sport rolstoeltennis wereldwijd beoefend De internationale toernooikalender telde in ##<DATUM> toernooien De eindejaars­kampioen­schappen bestaan uit de "Wheelchair Tennis Masters" (voor enkelspel) en de "Wheelchair Doubles Masters" (dubbelspel) Daarnaast is er de "World Team Cup", vergelijkbaar met de <PERSOON> Cup en Fed Cup in het valide tennis <LOCATIE> hoort bij de toplanden binnen het rolstoeltennis Op dit moment (februari ###) staan er vier Nederlandse dames en twee Nederlandse heren in de top-## van de wereld Ook in het onderdeel Quad (zie De rolstoeltennisspeler) heeft <LOCATIE> in het verleden goede resultaten geboekt Na zes Paralympische Spelen hebben de Nederlanders gezamenlijk ## medailles gewonnen in het rolstoeltennis De bekendste Nederlandse rolstoeltennissers zijn <PERSOON> en <PERSOON> Bij rolstoeltennis worden de spelregels van het normale tennis gebruikt Het enige verschil is dat de bal bij het rolstoeltennis twee keer mag stuiteren Daarbij hoeft alleen de eerste stuit binnen de belijning te vallen De rolstoel wordt als onderdeel van het lichaam beschouwd Dus wanneer een rolstoeltennisser bij het serveren met een wiel over de achterlijn staat, is dat een 'voetfout' en raakt de bal de rolstoel voordat hij de grond raakt is het een punt voor de tegenstander Op de website van de KNLTB staat de volgende omschrijving van een rolstoeltennisser "Een speler moet een permanente mobiliteitsgerelateerde fysieke aandoening hebben die medisch is gediagnosticeerd Deze permanente fysieke aandoening moet resulteren in een substantieel functieverlies van een of beide onderste extremiteiten.
549
www
wereldwijd beoefend De internationale toernooikalender telde in ##<DATUM> toernooien De eindejaars­kampioen­schappen bestaan uit de "Wheelchair Tennis Masters" (voor enkelspel) en de "Wheelchair Doubles Masters" (dubbelspel) Daarnaast is er de "World Team Cup", vergelijkbaar met de <PERSOON> Cup en Fed Cup in het valide tennis <LOCATIE> hoort bij de toplanden binnen het rolstoeltennis Op dit moment (februari ###) staan er vier Nederlandse dames en twee Nederlandse heren in de top-## van de wereld Ook in het onderdeel Quad (zie De rolstoeltennisspeler) heeft <LOCATIE> in het verleden goede resultaten geboekt Na zes Paralympische Spelen hebben de Nederlanders gezamenlijk ## medailles gewonnen in het rolstoeltennis De bekendste Nederlandse rolstoeltennissers zijn <PERSOON> en <PERSOON> Bij rolstoeltennis worden de spelregels van het normale tennis gebruikt Het enige verschil is dat de bal bij het rolstoeltennis twee keer mag stuiteren Daarbij hoeft alleen de eerste stuit binnen de belijning te vallen De rolstoel wordt als onderdeel van het lichaam beschouwd Dus wanneer een rolstoeltennisser bij het serveren met een wiel over de achterlijn staat, is dat een 'voetfout' en raakt de bal de rolstoel voordat hij de grond raakt is het een punt voor de tegenstander Op de website van de KNLTB staat de volgende omschrijving van een rolstoeltennisser "Een speler moet een permanente mobiliteitsgerelateerde fysieke aandoening hebben die medisch is gediagnosticeerd Deze permanente fysieke aandoening moet resulteren in een substantieel functieverlies van een of beide onderste extremiteiten Quadspelers Een speciale categorie vormen de quadspelers Zij hebben naast functieverlies in een of beide onderste extremiteiten ook een beperking in een of beide armen of handen " In de jaren ## werd er nog getennist vanuit de rolstoelen die gebruikt werden in het dagelijks leven Tegenwoordig wordt er uitsluitend gebruikgemaakt van sportrolstoelen Er zijn speciale rolstoelen ontwikkeld voor de tennissport Kenmerkend voor deze rolstoelen is dat de grote wielen in een hoek van ## graden staan, waardoor er gemakkelijk gedraaid kan worden en de kans op zijwaarts omvallen met de rolstoel geminimaliseerd wordt Daarnaast zit een rolstoeltennisser tijdens het sporten vastgebonden in de rolstoel, om zo het grootste rendement uit de bewegingen te kunnen halen De tennisrolstoel is dan ook voorzien van diverse vastzetsystemen, waarmee de benen en soms de romp aan de rolstoel vastgebonden worden <PERSOON>) is een internationale christelijke organisatie die werkzaam is in meer dan ## landen Sinds ### strijdt zij tegen de oorzaken en de gevolgen van de ziekte lepra De oprichter is de Ier Wellesley <PERSOON>, die als onderwijzer in <PERSOON> geraakt werd door het lot van leprapatiënten Na terugkeer van zijn reis door <PERSOON> besloten vrienden van <PERSOON> in Ierland en Schotland geld in te zamelen om leprapatiënten in <PERSOON> te kunnen ondersteunen In ### zorgde de jonge "Mission to Lepers" voor ### leprapatiënten in Noord-<PERSOON>.
541
www
Quadspelers Een speciale categorie vormen de quadspelers Zij hebben naast functieverlies in een of beide onderste extremiteiten ook een beperking in een of beide armen of handen " In de jaren ## werd er nog getennist vanuit de rolstoelen die gebruikt werden in het dagelijks leven Tegenwoordig wordt er uitsluitend gebruikgemaakt van sportrolstoelen Er zijn speciale rolstoelen ontwikkeld voor de tennissport Kenmerkend voor deze rolstoelen is dat de grote wielen in een hoek van ## graden staan, waardoor er gemakkelijk gedraaid kan worden en de kans op zijwaarts omvallen met de rolstoel geminimaliseerd wordt Daarnaast zit een rolstoeltennisser tijdens het sporten vastgebonden in de rolstoel, om zo het grootste rendement uit de bewegingen te kunnen halen De tennisrolstoel is dan ook voorzien van diverse vastzetsystemen, waarmee de benen en soms de romp aan de rolstoel vastgebonden worden <PERSOON>) is een internationale christelijke organisatie die werkzaam is in meer dan ## landen Sinds ### strijdt zij tegen de oorzaken en de gevolgen van de ziekte lepra De oprichter is de Ier Wellesley <PERSOON>, die als onderwijzer in <PERSOON> geraakt werd door het lot van leprapatiënten Na terugkeer van zijn reis door <PERSOON> besloten vrienden van <PERSOON> in Ierland en Schotland geld in te zamelen om leprapatiënten in <PERSOON> te kunnen ondersteunen In ### zorgde de jonge "Mission to Lepers" voor ### leprapatiënten in Noord-<PERSOON> Het werk breidde zich in de jaren daarna uit naar onder meer Birma, China, Japan en Afrika Toen <PERSOON> in ### met pensioen ging waren er ## programma's actief in twaalf landen De internationale organisatie is feitelijk een netwerk van ## zelfstandige organisaties, die te verdelen zijn in ondersteunende landen en de uitvoerende landen In de ## uitvoerende landen worden in ### in totaal ### programma's uitgevoerd De coördinatie vindt plaats vanuit het kantoor van <PERSOON> Leprosy Mission International in Londen Leprazending <LOCATIE> is een zelfstandige stichting die rond ### is opgericht met het doel fondsen en veldwerkers te werven in <LOCATIE> ten behoeve van het internationale werk Vanuit <LOCATIE> worden tientallen projecten ondersteund in Afrika en Azië Een beperkt aantal Nederlandse veldwerkers is actief in <PERSOON> kantoor is gevestigd in <PERSOON> Leprazending-België vzw is opgericht in ### Het heeft zijn secretariaat in Vilvoorde en is tweetalig het heeft een Vlaamstalige en een Franstalige werkgroep Leprazending-België ondersteunt projecten in de Democratische Republiek Congo en in China Door de ILEP, de internationale koepel van lepra-organisaties, is de laatste zondag van januari uitgeroepen tot Wereldlepradag (World Leprosy Day) Leprazending roept kerken en scholen op, om op of rondom die dag aandacht aan lepra te schenken, in kerkdiensten, in gebed, of in lessituaties Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan leprapatiënten die een bijzondere prestatie hebben verricht Achterlijfspunt Het achterlijfspunt is het achterste deel van het lichaam van geleedpotigen In de praktijk gaat het meestal om insecten.
565
www
en Afrika Toen <PERSOON> in ### met pensioen ging waren er ## programma's actief in twaalf landen De internationale organisatie is feitelijk een netwerk van ## zelfstandige organisaties, die te verdelen zijn in ondersteunende landen en de uitvoerende landen In de ## uitvoerende landen worden in ### in totaal ### programma's uitgevoerd De coördinatie vindt plaats vanuit het kantoor van <PERSOON> Leprosy Mission International in Londen Leprazending <LOCATIE> is een zelfstandige stichting die rond ### is opgericht met het doel fondsen en veldwerkers te werven in <LOCATIE> ten behoeve van het internationale werk Vanuit <LOCATIE> worden tientallen projecten ondersteund in Afrika en Azië Een beperkt aantal Nederlandse veldwerkers is actief in <PERSOON> kantoor is gevestigd in <PERSOON> Leprazending-België vzw is opgericht in ### Het heeft zijn secretariaat in Vilvoorde en is tweetalig het heeft een Vlaamstalige en een Franstalige werkgroep Leprazending-België ondersteunt projecten in de Democratische Republiek Congo en in China Door de ILEP, de internationale koepel van lepra-organisaties, is de laatste zondag van januari uitgeroepen tot Wereldlepradag (World Leprosy Day) Leprazending roept kerken en scholen op, om op of rondom die dag aandacht aan lepra te schenken, in kerkdiensten, in gebed, of in lessituaties Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan leprapatiënten die een bijzondere prestatie hebben verricht Achterlijfspunt Het achterlijfspunt is het achterste deel van het lichaam van geleedpotigen In de praktijk gaat het meestal om insecten Achtervleugel De achtervleugel is een term die in de biologie gebruikt wordt voor de twee achterste van de vier vleugels van een insect De achtervleugel is aan het lichaam gehecht aan de metathorax, het achterste deel van het borststuk Veel insecten, zoals gaasvliegen, libellen, vliesvleugeligen, cicaden en vlinders, hebben zowel voor- als achtervleugels om mee te vliegen Andere insecten zoals kevers vliegen alleen met de achtervleugels, de voorvleugels op het tweede segment zijn verhard en dienen in rust ter bescherming van de achtervleugels Bij de tweevleugeligen (vliegen en muggen) zijn de achtervleugels gereduceerd tot stompjes (halters) waarvan wordt aangenomen dat ze een stabilisatiefunctie hebben, vergelijkbaar met een gyroscoop In de luchtvaart wordt de term achtervleugel gebruikt voor een van de vleugels van een vliegtuig, in deze betekenis wordt de achtervleugel wel aangeduid met stabilo Rolstoelsport Onder de noemer rolstoelsport vallen de sporten uit de gehandicaptensport die gespeeld worden vanuit een rolstoel Dat betekent dat niet alle sporten die door rolstoelers beoefend worden, ook rolstoelsporten zijn Zo wordt bijvoorbeeld de sport zitvolleybal gespeeld door mensen die een beperking aan hun onderlichaam hebben, maar dit gebeurt niet vanuit de rolstoel Hieronder een overzicht van alle rolstoelsporten <PERSOON> blaasjeskruid <PERSOON> blaasjeskruid ("Utricularia intermedia", synoniem "Utricularia media") is vleesetende, overblijvende waterplant, die behoort tot de blaasjeskruidfamilie De plant komt van nature voor in Europa, Azië en Noord-Amerika In <LOCATIE> staat de soort op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en sterk afgenomen.
559
www
De achtervleugel is een term die in de biologie gebruikt wordt voor de twee achterste van de vier vleugels van een insect De achtervleugel is aan het lichaam gehecht aan de metathorax, het achterste deel van het borststuk Veel insecten, zoals gaasvliegen, libellen, vliesvleugeligen, cicaden en vlinders, hebben zowel voor- als achtervleugels om mee te vliegen Andere insecten zoals kevers vliegen alleen met de achtervleugels, de voorvleugels op het tweede segment zijn verhard en dienen in rust ter bescherming van de achtervleugels Bij de tweevleugeligen (vliegen en muggen) zijn de achtervleugels gereduceerd tot stompjes (halters) waarvan wordt aangenomen dat ze een stabilisatiefunctie hebben, vergelijkbaar met een gyroscoop In de luchtvaart wordt de term achtervleugel gebruikt voor een van de vleugels van een vliegtuig, in deze betekenis wordt de achtervleugel wel aangeduid met stabilo Rolstoelsport Onder de noemer rolstoelsport vallen de sporten uit de gehandicaptensport die gespeeld worden vanuit een rolstoel Dat betekent dat niet alle sporten die door rolstoelers beoefend worden, ook rolstoelsporten zijn Zo wordt bijvoorbeeld de sport zitvolleybal gespeeld door mensen die een beperking aan hun onderlichaam hebben, maar dit gebeurt niet vanuit de rolstoel Hieronder een overzicht van alle rolstoelsporten <PERSOON> blaasjeskruid <PERSOON> blaasjeskruid ("Utricularia intermedia", synoniem "Utricularia media") is vleesetende, overblijvende waterplant, die behoort tot de blaasjeskruidfamilie De plant komt van nature voor in Europa, Azië en Noord-Amerika In <LOCATIE> staat de soort op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en sterk afgenomen Het aantal chromosomen is n=## De stengels van de plant kunnen ##–## cm lang worden De plant is ondergedoken (submers) De wortels zweven in het water De tere plant vormt witachtige grondloten en waterloten met groene bladeren Het lichtgroene, veerdelige blad heeft draadvormige slippen, die gaafrandig zijn en een plotseling in een stekelhaar overgaande top hebben Aan de top zitten aan weerszijden <DATUM> stekelhaartjes Alleen aan de witachtige grondloten zitten blaasvormige aanhangsels, de vangblaasjes De plant vormt overwinteringsknoppen, turionen <PERSOON> blaasjeskruid bloeit van juli tot in augustus met gele, boven het water uitstekende, #–## mm grote bloemen, maar bloeit echter zeer zelden Het gehemelte heeft donkerpaarse strepen De bloem heeft een kegelvormige spoor, die bijna even lang is als de onderlip De bloeiwijze is een tros met <DATUM> bloemen De vrucht is een ronde doosvrucht, maar wordt in <LOCATIE> bijna nooit gevormd Met de vangblaasjes worden kleine kreeftachtigen en waterinsecten gevangen In de vangblaasjes heerst een onderdruk en als een diertje de haartjes op het blaasje aanraakt springt deze open en zuigt het omringende water met daarin het prooidiertje naar binnen Vertering van de prooi duurt, afhankelijk van de grootte, twaalf minuten tot twee uur Na de vertering transporteren speciale cellen het voedselrijke water de stengel in, waarbij tegelijkertijd het vacuüm in het blaasje wordt hersteld De plant komt voor in matig voedselarm, zwak zuur water in trilveenmoerassen en heidevennen Zitski.
544
www
chromosomen is n=## De stengels van de plant kunnen ##–## cm lang worden De plant is ondergedoken (submers) De wortels zweven in het water De tere plant vormt witachtige grondloten en waterloten met groene bladeren Het lichtgroene, veerdelige blad heeft draadvormige slippen, die gaafrandig zijn en een plotseling in een stekelhaar overgaande top hebben Aan de top zitten aan weerszijden <DATUM> stekelhaartjes Alleen aan de witachtige grondloten zitten blaasvormige aanhangsels, de vangblaasjes De plant vormt overwinteringsknoppen, turionen <PERSOON> blaasjeskruid bloeit van juli tot in augustus met gele, boven het water uitstekende, #–## mm grote bloemen, maar bloeit echter zeer zelden Het gehemelte heeft donkerpaarse strepen De bloem heeft een kegelvormige spoor, die bijna even lang is als de onderlip De bloeiwijze is een tros met <DATUM> bloemen De vrucht is een ronde doosvrucht, maar wordt in <LOCATIE> bijna nooit gevormd Met de vangblaasjes worden kleine kreeftachtigen en waterinsecten gevangen In de vangblaasjes heerst een onderdruk en als een diertje de haartjes op het blaasje aanraakt springt deze open en zuigt het omringende water met daarin het prooidiertje naar binnen Vertering van de prooi duurt, afhankelijk van de grootte, twaalf minuten tot twee uur Na de vertering transporteren speciale cellen het voedselrijke water de stengel in, waarbij tegelijkertijd het vacuüm in het blaasje wordt hersteld De plant komt voor in matig voedselarm, zwak zuur water in trilveenmoerassen en heidevennen Zitski Er bestaan zitskies om gewoon mee te skiën en om mee te langlaufen Bethlehemziekenhuis Het rooms-katholieke ziekenhuis <PERSOON> was gesitueerd op de hoek <PERSOON> <LOCATIE> en de <LOCATIE> in de Nederlandse stad Den Haag Daarvoor stond de Bethlehemkliniek aan de <LOCATIE> Het Bethlehemziekenhuis werd in ### of ### geopend na de sluiting van de Bethlehemkliniek Het ziekenhuis raakte in de jaren tachtig in de problemen De oplossing daarvoor werd uiteindelijk gevonden in een algehele overname van de medisch specialisten, personeel en inventaris door 't <PERSOON> Ziekenhuis in <LOCATIE> Volgens het destijds geldende EVI-regiem (Exploitatie Verlagend Initiatief) had het op dat moment ### bedden Indapamide Indapamide is een diureticum (plasmiddel) en wordt voorgeschreven voor de behandeling van hypertensie (hoge bloeddruk) Het middel bevordert de uitscheiding van water en zouten via de nieren, wat een bloeddrukverlagend effect heeft Het is sinds ca ### op de markt en wordt verkocht onder de merknamen "Fludex", "Natrilix", "Pretanix" en "Tertensif" door Les Laboratoires Servier uit Frankrijk, en als generisch geneesmiddel door verschillende andere bedrijven Het is een "thiazide-achtig" diureticum De chemische structuur gelijkt wel op die van de thiazidediuretica, maar indapamide heeft geen thiazidering in de molecuulstructuur en slechts één sulfonamidegroep; thiazidediuretica zoals hydrochloorthiazide hebben er twee Pencycuron Pencycuron (ISO-naam) is een niet-systemisch fungicide Het is een fenylureumderivaat Het wordt hoofdzakelijk gebruikt tegen lakschurft ("Rhizoctonia solani") bij aardappelen.
555
www
skiën en om mee te langlaufen Bethlehemziekenhuis Het rooms-katholieke ziekenhuis <PERSOON> was gesitueerd op de hoek <PERSOON> <LOCATIE> en de <LOCATIE> in de Nederlandse stad Den Haag Daarvoor stond de Bethlehemkliniek aan de <LOCATIE> Het Bethlehemziekenhuis werd in ### of ### geopend na de sluiting van de Bethlehemkliniek Het ziekenhuis raakte in de jaren tachtig in de problemen De oplossing daarvoor werd uiteindelijk gevonden in een algehele overname van de medisch specialisten, personeel en inventaris door 't <PERSOON> Ziekenhuis in <LOCATIE> Volgens het destijds geldende EVI-regiem (Exploitatie Verlagend Initiatief) had het op dat moment ### bedden Indapamide Indapamide is een diureticum (plasmiddel) en wordt voorgeschreven voor de behandeling van hypertensie (hoge bloeddruk) Het middel bevordert de uitscheiding van water en zouten via de nieren, wat een bloeddrukverlagend effect heeft Het is sinds ca ### op de markt en wordt verkocht onder de merknamen "Fludex", "Natrilix", "Pretanix" en "Tertensif" door Les Laboratoires Servier uit Frankrijk, en als generisch geneesmiddel door verschillende andere bedrijven Het is een "thiazide-achtig" diureticum De chemische structuur gelijkt wel op die van de thiazidediuretica, maar indapamide heeft geen thiazidering in de molecuulstructuur en slechts één sulfonamidegroep; thiazidediuretica zoals hydrochloorthiazide hebben er twee Pencycuron Pencycuron (ISO-naam) is een niet-systemisch fungicide Het is een fenylureumderivaat Het wordt hoofdzakelijk gebruikt tegen lakschurft ("Rhizoctonia solani") bij aardappelen Het is ook werkzaam tegen Rhizoctonia-ziekte en "Pellicularia"-schimmels bij rijst, suikerbieten of groenten Het remt de mitose (kerndeling) en de celdeling van de schimmels Pencycuron is ontwikkeld door het Japanse bedrijf Nihon Tokushu Noyaku Seizo K K , dat in ### Nihon Bayer Agrochem werd Er zijn naast Bayer ook andere producenten van pencycuron op de markt Merknamen zijn onder meer "Monceren" (Bayer), "Tubercare" (Agrichem), "Curon" (Globachem) en "Certis Pencycuron" De Europese Commissie heeft in ### beslist om pencycuron niet op te nemen in de lijst van gewasbeschermingsmiddelen die de lidstaten van de Europese Unie kunnen erkennen; dit omdat de oorspronkelijke aanvrager (Bayer) zijn steun voor de opneming van de stof vrijwillig had ingetrokken De bestaande erkenningen moesten ten laatste op <DATUM> ingetrokken worden Lidstaten konden toelaten dat bestaande voorraden nog tot <DATUM> werden gebruikt Er is in ### wel een nieuwe registratieaanvraag gedaan voor pencycuron Etofenamaat Etofenamaat is een niet-steroïdaal ontstekingsremmend geneesmiddel (een NSAID) met pijnstillende werking Het wordt toegepast bij acute spier- en gewrichtspijn, bijvoorbeeld na een blessure, en ook bij chronische aandoeningen zoals reuma of ischias Het is een topisch middel, dat wil zeggen het wordt uitwendig aangebracht op de pijnlijke zones Het is beschikbaar in verschillende vormen crème, gel of spray Etofenamaat, evenals sommige andere NSAID's, kan huidirritatie veroorzaken, evenals contactallergie, fotocontactallergie en in zeldzame gevallen lichtovergevoeligheid Diethofencarb Diethofencarb (ISO-naam) is een fungicide Het is werkzaam tegen gloeosporiumrot en grauwe schimmel ("Botrytis"-rot) op appel- en perenbomen of wijnstokken.
588
www
mitose (kerndeling) en de celdeling van de schimmels Pencycuron is ontwikkeld door het Japanse bedrijf Nihon Tokushu Noyaku Seizo K K , dat in ### Nihon Bayer Agrochem werd Er zijn naast Bayer ook andere producenten van pencycuron op de markt Merknamen zijn onder meer "Monceren" (Bayer), "Tubercare" (Agrichem), "Curon" (Globachem) en "Certis Pencycuron" De Europese Commissie heeft in ### beslist om pencycuron niet op te nemen in de lijst van gewasbeschermingsmiddelen die de lidstaten van de Europese Unie kunnen erkennen; dit omdat de oorspronkelijke aanvrager (Bayer) zijn steun voor de opneming van de stof vrijwillig had ingetrokken De bestaande erkenningen moesten ten laatste op <DATUM> ingetrokken worden Lidstaten konden toelaten dat bestaande voorraden nog tot <DATUM> werden gebruikt Er is in ### wel een nieuwe registratieaanvraag gedaan voor pencycuron Etofenamaat Etofenamaat is een niet-steroïdaal ontstekingsremmend geneesmiddel (een NSAID) met pijnstillende werking Het wordt toegepast bij acute spier- en gewrichtspijn, bijvoorbeeld na een blessure, en ook bij chronische aandoeningen zoals reuma of ischias Het is een topisch middel, dat wil zeggen het wordt uitwendig aangebracht op de pijnlijke zones Het is beschikbaar in verschillende vormen crème, gel of spray Etofenamaat, evenals sommige andere NSAID's, kan huidirritatie veroorzaken, evenals contactallergie, fotocontactallergie en in zeldzame gevallen lichtovergevoeligheid Diethofencarb Diethofencarb (ISO-naam) is een fungicide Het is werkzaam tegen gloeosporiumrot en grauwe schimmel ("Botrytis"-rot) op appel- en perenbomen of wijnstokken Om resistentievorming te vermijden wordt het gebruikt samen met of afwisselend met een anti-botrytisfungicide met een andere werking Het fungicide is ontwikkeld door Sumitomo Chemical Company uit Japan (merknaam "Powmyl") "Sumico" is een product met de twee werkzame stoffen carbendazim (een benzimidazool) en diethofencarb Kenogard uit Spanje, een dochtermaatschappij van Sumitomo Chemical, verkoopt het onder de merknaam "Sumifol D" De octrooibescherming van het product is inmiddels voorbij De Europese Commissie besliste in ### om diethofencarb niet op te nemen in de lijst van gewasbeschermingsmiddelen die de lidstaten van de Europese Unie kunnen erkennen; dit omdat de oorspronkelijke aanvrager zijn steun voor de opneming van de stof vrijwillig had ingetrokken De beslissing heeft niets te maken met de eventuele schadelijkheid van de stof De bestaande erkenningen moesten ten laatste op <DATUM> ingetrokken worden Lidstaten konden toelaten dat bestaande voorraden nog tot <DATUM> werden gebruikt In België is één product op basis van diethofencarb erkend "Frugico" van Globachem Cefotetan Cefotetan is een cefalosporine-antibioticum van de tweede generatie voor de preventie (profylaxe) of de behandeling van bacteriële infecties Het is actief tegen een breed gamma van gram-positieve en gram-negatieve bacteriën Cefotetan is net als cefoxitine actief tegen zowel aerobe als anaerobe bacteriën; andere tweedegeneratiecefalosporines zijn weinig actief tegen anaerobe bacteriën Het middel is ook resistent tegen betalactamases, dit zijn enzymen die bacteriën resistent maken tegen penicilline en daarmee verwante betalactamantibiotica Cefotetan is ontwikkeld door het Japanse bedrijf Yamanouchi Pharmaceutical Co Het wordt commercieel geproduceerd sedert ###.
571
www
of afwisselend met een anti-botrytisfungicide met een andere werking Het fungicide is ontwikkeld door Sumitomo Chemical Company uit Japan (merknaam "Powmyl") "Sumico" is een product met de twee werkzame stoffen carbendazim (een benzimidazool) en diethofencarb Kenogard uit Spanje, een dochtermaatschappij van Sumitomo Chemical, verkoopt het onder de merknaam "Sumifol D" De octrooibescherming van het product is inmiddels voorbij De Europese Commissie besliste in ### om diethofencarb niet op te nemen in de lijst van gewasbeschermingsmiddelen die de lidstaten van de Europese Unie kunnen erkennen; dit omdat de oorspronkelijke aanvrager zijn steun voor de opneming van de stof vrijwillig had ingetrokken De beslissing heeft niets te maken met de eventuele schadelijkheid van de stof De bestaande erkenningen moesten ten laatste op <DATUM> ingetrokken worden Lidstaten konden toelaten dat bestaande voorraden nog tot <DATUM> werden gebruikt In België is één product op basis van diethofencarb erkend "Frugico" van Globachem Cefotetan Cefotetan is een cefalosporine-antibioticum van de tweede generatie voor de preventie (profylaxe) of de behandeling van bacteriële infecties Het is actief tegen een breed gamma van gram-positieve en gram-negatieve bacteriën Cefotetan is net als cefoxitine actief tegen zowel aerobe als anaerobe bacteriën; andere tweedegeneratiecefalosporines zijn weinig actief tegen anaerobe bacteriën Het middel is ook resistent tegen betalactamases, dit zijn enzymen die bacteriën resistent maken tegen penicilline en daarmee verwante betalactamantibiotica Cefotetan is ontwikkeld door het Japanse bedrijf Yamanouchi Pharmaceutical Co Het wordt commercieel geproduceerd sedert ### Cefotetan wordt met een injectie intraveneus of intramusculair toegediend De vorm waarin het wordt toegediend is als een oplossing van het dinatriumzout (cefotetan disodium, molecuulformule CHNNaOS met molecuulgewicht ###,##) Valsartan Valsartan (INN) is een geneesmiddel dat behoort tot de angiotensine II-receptorantagonisten (AIIRA's) Het wordt gebruikt voor de behandeling van hypertensie (hoge bloeddruk) Andere AIIRA's zijn candesartan, eprosartan, losartan, olmesartan, tasosartan, telmisartan en irbesartan Angiotensine II is een stof die bloedvaten doet vernauwen, waardoor de bloeddruk stijgt Valsartan blokkeert het effect van angiotensine II, waardoor de bloedvaten verwijden en de bloeddruk daalt In zuivere toestand is valsartan een wit of bijna wit, hygroscopisch poeder Het is bijna onoplosbaar in water maar wel oplosbaar in watervrije ethanol Valsartan wordt door Novartis verkocht onder de merknaam "Diovan" Het werd ontwikkeld door Ciba-Geigy, dat later in Novartis opging, en is sinds ### internationaal op de markt Er zijn ook geneesmiddelen die valsartan bevatten samen met een ander bloeddrukverlagend middel, zoals het diureticum hydrochloorthiazide (merknamen o a "Diovan Comp") of de calciumkanaalblokker amlodipine ("Exforge", "Dafiro", "Imprida", "Copalia", alle van Novartis) In april ### werd bekend dat Valsartan mogelijk een rol kan spelen in de behandeling bij een Covid ## besmetting In juli ### bleek dat er in Valsartan, van verschillende fabrikanten, een verontreiniging met de kankerverwekkende stof "N"-nitrosodimethylamine (NDMA) is opgetreden Gebruikers werd geadviseerd het medicijn terug te brengen naar hun apotheek Op <DATUM> werd een tweede kankerverwekkende verontreiniging gevonden, het "N"-nitrosodiethylamine (NDEA).
591
www
Cefotetan wordt met een injectie intraveneus of intramusculair toegediend De vorm waarin het wordt toegediend is als een oplossing van het dinatriumzout (cefotetan disodium, molecuulformule CHNNaOS met molecuulgewicht ###,##) Valsartan Valsartan (INN) is een geneesmiddel dat behoort tot de angiotensine II-receptorantagonisten (AIIRA's) Het wordt gebruikt voor de behandeling van hypertensie (hoge bloeddruk) Andere AIIRA's zijn candesartan, eprosartan, losartan, olmesartan, tasosartan, telmisartan en irbesartan Angiotensine II is een stof die bloedvaten doet vernauwen, waardoor de bloeddruk stijgt Valsartan blokkeert het effect van angiotensine II, waardoor de bloedvaten verwijden en de bloeddruk daalt In zuivere toestand is valsartan een wit of bijna wit, hygroscopisch poeder Het is bijna onoplosbaar in water maar wel oplosbaar in watervrije ethanol Valsartan wordt door Novartis verkocht onder de merknaam "Diovan" Het werd ontwikkeld door Ciba-Geigy, dat later in Novartis opging, en is sinds ### internationaal op de markt Er zijn ook geneesmiddelen die valsartan bevatten samen met een ander bloeddrukverlagend middel, zoals het diureticum hydrochloorthiazide (merknamen o a "Diovan Comp") of de calciumkanaalblokker amlodipine ("Exforge", "Dafiro", "Imprida", "Copalia", alle van Novartis) In april ### werd bekend dat Valsartan mogelijk een rol kan spelen in de behandeling bij een Covid ## besmetting In juli ### bleek dat er in Valsartan, van verschillende fabrikanten, een verontreiniging met de kankerverwekkende stof "N"-nitrosodimethylamine (NDMA) is opgetreden Gebruikers werd geadviseerd het medicijn terug te brengen naar hun apotheek Op <DATUM> werd een tweede kankerverwekkende verontreiniging gevonden, het "N"-nitrosodiethylamine (NDEA) V roept per <DATUM> ### twee batches Valsartan uit de apotheken terug Eigen onderzoek van de firma heeft vervuiling met NDMA aangetoond in de grondstof die is gebruikt in Hofje de Poth Hofje de Poth is een hofje aan de <LOCATIE>in de Utrechtse stad <LOCATIE> In de tweede helft van de ##e eeuw was er een aantal leken in <LOCATIE> dat zichzelf 'Broederschap van de Heilige Geest' noemde Deze broederschap handelde volgens de Zeven Werken van Barmhartigheid, gaf zorg aan zieken (waaronder pestlijders) en gaf 'arme thuyssittende' wekelijks eigen gebakken brood, boter en andere producten van eigen landerijen rondom <LOCATIE> Deze 'proven' voor de 'proveniers' werden in de volksmond 'de Poth' genoemd, waardoor de broederschap bekend werd als 'de Pothbroeders' Op meerdere plaatsen is dit symbool in <LOCATIE> te herkennen, onder andere in het gewelf van de Sint-<PERSOON>, gevelstenen, boven de poort aan de <LOCATIE>en op een schilderij van <PERSOON> boven de haard in de huidige regentenkamer Deze naam wordt in een oorkonde <PERSOON> uit ### voor het eerst genoemd Rond ### verhuisde de broederschap vanaf de Heilige Geestkapel, in de Langestraat, waar nu de Lutherse Kerk staat, naar het terrein waar De Poth zich nu altijd nog bevindt Dit lag buiten de oudere stadsmuur in een gebied dat al veel langer bekendstond als de "<PERSOON>" In de ##e eeuw kwamen de Celzusters, die in <LOCATIE> in financiële problemen waren gekomen, op het terrein van De Poth wonen.
621
www
V roept per <DATUM> ### twee batches Valsartan uit de apotheken terug Eigen onderzoek van de firma heeft vervuiling met NDMA aangetoond in de grondstof die is gebruikt in Hofje de Poth Hofje de Poth is een hofje aan de <LOCATIE>in de Utrechtse stad <LOCATIE> In de tweede helft van de ##e eeuw was er een aantal leken in <LOCATIE> dat zichzelf 'Broederschap van de Heilige Geest' noemde Deze broederschap handelde volgens de Zeven Werken van Barmhartigheid, gaf zorg aan zieken (waaronder pestlijders) en gaf 'arme thuyssittende' wekelijks eigen gebakken brood, boter en andere producten van eigen landerijen rondom <LOCATIE> Deze 'proven' voor de 'proveniers' werden in de volksmond 'de Poth' genoemd, waardoor de broederschap bekend werd als 'de Pothbroeders' Op meerdere plaatsen is dit symbool in <LOCATIE> te herkennen, onder andere in het gewelf van de Sint-<PERSOON>, gevelstenen, boven de poort aan de <LOCATIE>en op een schilderij van <PERSOON> boven de haard in de huidige regentenkamer Deze naam wordt in een oorkonde <PERSOON> uit ### voor het eerst genoemd Rond ### verhuisde de broederschap vanaf de Heilige Geestkapel, in de Langestraat, waar nu de Lutherse Kerk staat, naar het terrein waar De Poth zich nu altijd nog bevindt Dit lag buiten de oudere stadsmuur in een gebied dat al veel langer bekendstond als de "<PERSOON>" In de ##e eeuw kwamen de Celzusters, die in <LOCATIE> in financiële problemen waren gekomen, op het terrein van De Poth wonen Leegstaande pesthuisjes werden gratis beschikbaar gesteld voor oudere mensen die geen dak boven hun hoofd hadden Dat was het begin van het bouwen van kleine woningen op het terrein in de periode eind ##e begin ##e eeuw Daarmee kreeg het complex van Hoofdgebouw, Sint-Rochuskapel (###) en uiteindelijk ## woningen het <INSTELLING> van een hofje De naam van het broederschap veranderde in het begin van de ##e eeuw in 'College van Regenten', waarvan vele bekende Amersfoorters deel uitmaakten, zoals de genoemde kunstschilder <PERSOON> en <PERSOON> Poortugael De Poth wordt nog altijd door regenten beheerd en bestuurd Tot ### werd er in het hofje ook nog wekelijks brood uitgedeeld Het hofje is met zijn lange geschiedenis een van de oudste en - met ## huisjes voor minderbedeelde oudere Amersfoorters - een van de grootste hofjes van <LOCATIE> Een groot deel van het hoofdgebouw komt nog uit de tijd dat de broeders er kwamen wonen Ook de Sint Rochuskapel komt uit de ##e eeuw Aan de voorkant van het hoofdgebouw staat het huis van de binnenvader, dat oorspronkelijk uit de ##e eeuw komt De ## kleine woningen die bij De Poth horen zijn aan het eind van de ##e eeuw gebouwd, toen het huidige hofje ontstond De woningen worden nog steeds gebruikt voor oudere mensen die weinig geld en inkomen hebben De stichting "Armen De Poth" stelt zichzelf hiernaast het doel om de hof te behouden en onderhouden.
588
www
pesthuisjes werden gratis beschikbaar gesteld voor oudere mensen die geen dak boven hun hoofd hadden Dat was het begin van het bouwen van kleine woningen op het terrein in de periode eind ##e begin ##e eeuw Daarmee kreeg het complex van Hoofdgebouw, Sint-Rochuskapel (###) en uiteindelijk ## woningen het <INSTELLING> van een hofje De naam van het broederschap veranderde in het begin van de ##e eeuw in 'College van Regenten', waarvan vele bekende Amersfoorters deel uitmaakten, zoals de genoemde kunstschilder <PERSOON> en <PERSOON> Poortugael De Poth wordt nog altijd door regenten beheerd en bestuurd Tot ### werd er in het hofje ook nog wekelijks brood uitgedeeld Het hofje is met zijn lange geschiedenis een van de oudste en - met ## huisjes voor minderbedeelde oudere Amersfoorters - een van de grootste hofjes van <LOCATIE> Een groot deel van het hoofdgebouw komt nog uit de tijd dat de broeders er kwamen wonen Ook de Sint Rochuskapel komt uit de ##e eeuw Aan de voorkant van het hoofdgebouw staat het huis van de binnenvader, dat oorspronkelijk uit de ##e eeuw komt De ## kleine woningen die bij De Poth horen zijn aan het eind van de ##e eeuw gebouwd, toen het huidige hofje ontstond De woningen worden nog steeds gebruikt voor oudere mensen die weinig geld en inkomen hebben De stichting "Armen De Poth" stelt zichzelf hiernaast het doel om de hof te behouden en onderhouden Resolutie ### van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties werd unaniem door de VN-Veiligheidsraad aangenomen op <DATUM> De Veiligheidsraad was bezorgd om de wereldwijde aids-pandemie, en vooral de ernst van deze crisis in Afrika De Algemene Vergadering en de Economische- en Sociale Raad van de Verenigde Naties speelden een belangrijk rol in maatregelen tegen de ziekte Aids had een zware impact op de maatschappij en kon tot instabiliteit en noodsituaties leiden Een gecoördineerde internationale reactie was van belang De ziekte werd nog verder verspreid door geweld en instabiliteit die het risico op besmetting vergroten De voorkoming van aids moest in acht worden genomen bij de organisatie van VN-vredesmachten De secretaris-generaal had tot doel gesteld de besmettingsgraad binnen de groep van ## tot <LEEFTIJD>-jarigen tegen ### te verlagen met ##% Men was bezorgd om de impact die aids kon hebben op vredeshandhavers De secretaris-generaal werd gevraagd verdere stappen te ondernemen in de opleiding van vredeshandhavers ter preventie van de ziekte Lidstaten werden aangemoedigd gepaste procedures te ontwikkelen UNAIDS werd aangemoedigd de samenwerking met die lidstaten te versterken Verder moesten de VN, lidstaten, (geneesmiddelen)industrie en relevante organisaties verder in discussie treden over toegang tot behandeling en preventie Creatinekinase Creatinekinase (CK), vroeger ook wel creatinefosfokinase (CPK) genoemd, is een enzym dat met name voorkomt in organen die veel energie gebruiken, alwaar het een rol speelt in de regeneratie van creatinefosfaat Bij deze omzetting van creatine naar creatinefosfaat wordt adenosinedifosfaat (ADP) gevormd uit adenosinetrifosfaat (ATP).
562
www
### van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties werd unaniem door de VN-Veiligheidsraad aangenomen op <DATUM> De Veiligheidsraad was bezorgd om de wereldwijde aids-pandemie, en vooral de ernst van deze crisis in Afrika De Algemene Vergadering en de Economische- en Sociale Raad van de Verenigde Naties speelden een belangrijk rol in maatregelen tegen de ziekte Aids had een zware impact op de maatschappij en kon tot instabiliteit en noodsituaties leiden Een gecoördineerde internationale reactie was van belang De ziekte werd nog verder verspreid door geweld en instabiliteit die het risico op besmetting vergroten De voorkoming van aids moest in acht worden genomen bij de organisatie van VN-vredesmachten De secretaris-generaal had tot doel gesteld de besmettingsgraad binnen de groep van ## tot <LEEFTIJD>-jarigen tegen ### te verlagen met ##% Men was bezorgd om de impact die aids kon hebben op vredeshandhavers De secretaris-generaal werd gevraagd verdere stappen te ondernemen in de opleiding van vredeshandhavers ter preventie van de ziekte Lidstaten werden aangemoedigd gepaste procedures te ontwikkelen UNAIDS werd aangemoedigd de samenwerking met die lidstaten te versterken Verder moesten de VN, lidstaten, (geneesmiddelen)industrie en relevante organisaties verder in discussie treden over toegang tot behandeling en preventie Creatinekinase Creatinekinase (CK), vroeger ook wel creatinefosfokinase (CPK) genoemd, is een enzym dat met name voorkomt in organen die veel energie gebruiken, alwaar het een rol speelt in de regeneratie van creatinefosfaat Bij deze omzetting van creatine naar creatinefosfaat wordt adenosinedifosfaat (ADP) gevormd uit adenosinetrifosfaat (ATP) Het zijn met name de spiercontractie en het transport van ionen die relatief veel energie vergen en dit mechanisme als energiereservaat gebruiken Bij gezonde mensen geraakt er altijd CK in het bloed Hoeveel dit is hangt af van hoeveel CK er in het weefsel is, dit is bij mannen in de regel meer dan bij vrouwen, en de mate van weefselschade In de medische praktijk zijn er twee toepassingen van creatinekinase Door de hoge activiteit van het enzym in spierweefsel, wordt de meting van creatinekinase activiteit in bloed verricht om spierschade of een verhoogde spierafbraak vast te stellen of uit te sluiten Bij spierschade of verhoogde spierafbraak raakt de activiteit van CK in het bloed verhoogd Voorbeelden waarbij het creatinekinase sterk gestegen kan zijn, zijn spierziekten zoals de ziekte van Duchenne en de spierdystrofie van <PERSOON> Ook wordt een stijging van het CK vaak gezien bij patiënten met een catatonie Daarnaast kan als bijwerking van statines (cholesterolverlagers) spierschade ontstaan met een verhoging van het CK Om onderscheid te kunnen maken naar het orgaan waar het enzym vandaan komt, kan men creatinekinase-iso-enzymen bepalen bij verhoogde CK-activiteiten in bloed Creatinekinase in het bloed is voornamelijk een dimeer dat een specifieke structuur heeft afhankelijk van zijn herkomst Zo wordt in de diagnostiek onderscheid gemaakt tussen, "BB", "MB" en "MM" CK iso-enzymen Hierbij staat B voor de hersenen (brain) en M voor de spieren (muscle).
538
www
Het zijn met name de spiercontractie en het transport van ionen die relatief veel energie vergen en dit mechanisme als energiereservaat gebruiken Bij gezonde mensen geraakt er altijd CK in het bloed Hoeveel dit is hangt af van hoeveel CK er in het weefsel is, dit is bij mannen in de regel meer dan bij vrouwen, en de mate van weefselschade In de medische praktijk zijn er twee toepassingen van creatinekinase Door de hoge activiteit van het enzym in spierweefsel, wordt de meting van creatinekinase activiteit in bloed verricht om spierschade of een verhoogde spierafbraak vast te stellen of uit te sluiten Bij spierschade of verhoogde spierafbraak raakt de activiteit van CK in het bloed verhoogd Voorbeelden waarbij het creatinekinase sterk gestegen kan zijn, zijn spierziekten zoals de ziekte van Duchenne en de spierdystrofie van <PERSOON> Ook wordt een stijging van het CK vaak gezien bij patiënten met een catatonie Daarnaast kan als bijwerking van statines (cholesterolverlagers) spierschade ontstaan met een verhoging van het CK Om onderscheid te kunnen maken naar het orgaan waar het enzym vandaan komt, kan men creatinekinase-iso-enzymen bepalen bij verhoogde CK-activiteiten in bloed Creatinekinase in het bloed is voornamelijk een dimeer dat een specifieke structuur heeft afhankelijk van zijn herkomst Zo wordt in de diagnostiek onderscheid gemaakt tussen, "BB", "MB" en "MM" CK iso-enzymen Hierbij staat B voor de hersenen (brain) en M voor de spieren (muscle) Een mogelijke vuistregel hierbij is een algemene (grove) regel die stelt dat een verhouding van CK-MB over totaal CK groter dan #,## indicatief is voor een acuut myocardinfarct, terwijl een verhouding lager dan #,## indicatief kan zijn voor 'meer banale' schade aan dwarsgestreept spierweefsel (rabdomyolyse) Algemeen wordt aangenomen dat een verhouding van #,## een goede referentie is bij gezonde individuen, hoewel deze ratio sterk onderhevig is aan bijvoorbeeld etnische afkomst en fysieke activiteit Wanneer door omstandigheden (voornoemde factoren of fouten in afname of analyse ) een verhouding van meer dan #,## bekomen wordt, is interpretatie van de verhouding niet wenselijk, omdat deze in dergelijke gevallen te wijten kan zijn aan andere oorzaken dan eigenlijke spierpathologie Een tweede toepassing betreft de functie van CK in de cel Hoge CK activiteit in de cel is geassocieerd met hoge bloeddruk Hoge activiteit van CK in de cel zorgt voor een grotere energetische capaciteit voor spiercontractie, inclusief contractiliteit van de bloedvaten, en dit leidt tot hoge bloeddruk CK is hierdoor de belangrijkste voorspeller van hoge bloeddruk, meer nog dan leeftijd, overgewicht of geslacht Penconazool Penconazool (ISO-naam) is een fungicide uit de grote groep van triazolen of conazolen, waartoe onder meer ook difenoconazool, epoxiconazool, metconazool, propiconazool, prothioconazool, tebuconazool en triticonazool behoren De zuivere stof is een wit poeder, dat moeilijk oplosbaar is in water Penconazool werd rond ### geïntroduceerd door Ciba-Geigy Het is het actieve bestanddeel van "Topaz" of "Topas" (Syngenta), dat gebruikt wordt tegen echte meeldauw op druiven en andere teelten.
561
www