word
stringlengths
2
77
meaning
stringlengths
0
255
province
stringclasses
42 values
sentence_example
listlengths
0
36
หันกุ่นหลุ่น
คือลักษณะการหมุนที่ช้า เรื่อยๆ
บุรีรัมย์
[]
จ่าว
ป่าวประกาศ/โฆษณา
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เอาไปจ่าวขายให้แหน่", "translated": "เอาไปประกาศขายให้หน่อย" } ]
แล้วป๋ะกันใหม่
แล้วพบกันใหม่
เพชรบูรณ์
[ { "sentence": "มื้ออื่นแล้วป๋ะกันใหม่.............เด้อ", "translated": "" } ]
ติ๊เบาะ
มั้ง/ละมั้ง
หนองคาย
[ { "sentence": "น้องพลอย:อ้ายซัยเฮ็ดหยังอยู่\nชัย:ย่างเลาะติ๊เบาะ", "translated": "น้องพลอย:พี่ชัยทำไรอยู่\nชัย:เดินเล่นมั้ง(แกมประชดนิดๆ)" } ]
เผี่ยน
หมด/หมดเกลี้ยง/ไม่เหลือ
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "น้องพี่จั่งใด๋มากินเนื้อปลาเผี่ยนจั่งซี้ ก๋าวาสิบ่เหลือให้แมวจักหน่อยแหน่บ่", "translated": "น้องพี่ทำไมมากินเนื้อปลาหมดเกลี้ยงอย่างนี้ กะว่าไม่ให้เหลือไว้ให้แมวกินบ้างหรือไร" }, { "sentence": "อ้ายดล เลามักการบรรยาย โดยเฉพาะที่มหาลัยเอกชน เว้าบรรยายยามใด๋ เลาสิเก็บรายละเอียดจนเผี่ยนเหมิดเลย จนนักศึกษาสาวๆเหมิดควมสิถามพู้นหล่ะ สิเดิกดึ่นปานใด๋ เลากะสิเว้าเก็บเอาจนเผี่ยน", "translated": "พี่ดล แกชอบการบรรยาย โดยเฉพาะที่มหาวิทยาลัยเอกชน พูดบรรยาครั้งใด แกจะเก็บรายละเอียดจนหมด จนนักศึกษาสาวๆ หมดคำถาม จะดึกดื่นเพียงใด แกก็จะเล่าเก็บรายละเอียดจนหมด" } ]
ผ่อยยยย....
แตก หัก ง่ายๆๆ....ไม่ เหนียว...ไม่คงทน..
อุบลราชธานี
[ { "sentence": "ตัวอย่าง เช่น....ลำไม้ไผ่มีความแข็งแรงไม่หักง่าย.. ซึ่งต่างจากไม้ลำปอ ที่ มีความเปราะหักได้ง่าย.....เพราะฉะนั้น ไม่ลำปอมันผ่อยยยหักง่ายบ่เหนียวบ่คงทนขาดหรือหักง่ายๆๆ....", "translated": "วาซ้านนนน..." } ]
บ๋า
บนบาน
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "สาวส่า เลาเป็นคนมักเล่นหวยเป็นชีวิตจิตใจ เลากะเลยไปบ๋ายาพ่อปู่ไว้ว่า คันถืกเลขเลาสิมาเลี้ยงชมรมอีสานเบิดชมรมเลย", "translated": "สาวส่า เป็นคนชอบเล่นหวยเป็นชีวิตจิตใจ แกก็เลยไปบนบานต่อศาลพ่อปู่ว่า ถ้าถูกหวยแกจะมาเลี้ยงชมรมอีสานทุกคนเลย" }, { "sentence": "มื้อนี้มีงานพาแลง คำนางน้องกะเลยเอาหัวสิงใคไปปักบ๋าเทวดาว่าบ่ให้ฝนตกฮำงานยามกลางคืน", "translated": "วันนี้มีงานพาแลง คำนางน้องก็เลยเอาหัวตะใคร้ปักบนบานเทวดาว่าอย่าให้ฝนตกใส่งานตอนกลางคืนเลย" } ]
เคียว
แรด/ร่าน
หนองคาย
[ { "sentence": "อีนางนี้คือมาเคียวแท้หล่ะ", "translated": "ผู้หญิงคนนี้ แรดจัง" } ]
ขาบ
กราบ (เป็นคำเก่า)
มุกดาหาร
[ { "sentence": "พากันขาบพระเด้อ", "translated": "พากันกราบพระนะ" } ]
ขุม
หลุม
มุกดาหาร
[ { "sentence": "มื้อนี้พากันไปขุดขุมผังหลักฮั้วเด้อ", "translated": "วันนี้พากันไปขุดหลุมฝังเสารั้วนะ" } ]
บ่คา
ไม่ติดขัด ไปได้ทุกเรื่อง /ไม่ขัดข้อง/ สะดวก
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เว้าเรื่องใด๋มาเจ้าตอบได้บ่คาเลยเนาะ", "translated": "พูดเรื่องอะไรมา คุณตอบได้ไม่มีติดขัดเลยเนาะ" } ]
บั้งทิง
กระบอกไม้ที่เอามาใส่น้ำดื่ม เรียกว่าบั้งทิง
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ไปหาตัดไม้ไผ่ มาเฮ็ดบั้งทิงเด้อ", "translated": "ไปตัดไม้ไผ่มาทำกระบอกใส่น้ำดื่มนะ" } ]
คุ/คุถัง
ถังน้ำ/กระแป๋ง
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เอาคุมาใส่นำแหน่", "translated": "เอาถังมาใส่น้ำหน่อย" } ]
ญาท่าน/พ่อท่าน
เป็นคำเรียกพระภิกษุที่มีอาวุโส พระผู้ใหญ่ ผู้มีความรู้
มุกดาหาร
[]
หนักขี้ไก่เดียม
บ้าจี้/จั๊กกะจี๋
ขอนแก่น
[ { "sentence": "พ่อใหญ่ดล เลาไปเล่นสาวสำน้อย คุยไปคุยมา ถืกสาวสำน้อยเอามือนิงส่วง เลาหนักขี้ไก่เดียม คะลาดโดดด่ง วะนึง", "translated": "พ่อใหญ่ดล แกไปคุยจีบสาวๆ วัยรุ่น คุยไปคุยมา โดนสาววัยรุ่นเอามือจี้เอว แกจั๊กกะจี๋ เลยกระโดดโผลงขึ้น" } ]
เกิ่ง
เท่ากัน/เท่าทียมกัน/เทียบเท่า/เสมอ
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "มื้อวานเพิ่นมาเว้าความกันอยู่เฮือนผู้ใหญ่บ้าน เรื่อง เกี่ยวกับบักต๊อกไปหลอยเมียไทบ้านเพิ่น เพื่อความเกิ่งกัน เพิ่นเลยให้ตัวแทนผุ้เสียหายกับโตแทนผู้ซาย มีเกิ่งกันนำ คือ มีท่อๆ กัน", "translated": "เมื่อวานนี้ มีการเรียกคนมาว่าความกันที่บ้านผู้ใหญ่บ้าน เรื่องที่บักต๊อก ไปแอบคบชู้กับเมียชาวบ้าน เพื่อความเท่าเทียมกัน ผู้ใหญ่ได้แบ่งให้มีตัวแทนผู้เสียหาย เท่ากันกับ ผู้ชาย ท่อ, ท่อๆ คือ เท่า, เท่าๆกัน" }, { "sentence": "ตะกี้สิมีตาชั่งแบบเป็นคาน เรียกว่า คานซั่ง คือ สิมีลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับของที่นำมาซั่ง หากว่า ของมีน้ำหนักท่อกัน หรือ เกิ่งกัน คานกะสิขนานกับพื้นดิน", "translated": "เมื่อก่อนตาชั่งแบบเป็นคาน จะมีลักษณะเป็นลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับสิ่งของที่นำมาชั่ง หากของมีน้ำหนักเท่ากัน คานจะขนานกับพื้น" } ]
วันเพ็ง
วันที่พระจันทร์เต็มดวง
บุรีรัมย์, ขอนแก่น
[ { "sentence": "วันเพ็งนี้เดือนๆหนึ่งจะมีอยู่แค่วันเดียว คือวันขึ้น15ค่ำครับ", "translated": "" } ]
หมุดหมัด
รำคาญ (มีความหมายเหมือนคำว่า หุนหวย)
อุบลราชธานี
[ { "sentence": "อย่ามาใกล้ข่อยหลายข่อยหมุดหมัดเจ้า", "translated": "" } ]
ลางเทื่อ
บางที/บางครั้ง
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ไปมื้อนี้ ลางเทื่อหมาน", "translated": "ไปวันนี้บางทีโชคดี" } ]
คัน
ถ้า
กาฬสินธุ์
[ { "sentence": "คันสูได้เขียนคำนี้ดู๋ๆทุกมื้ออาจารย์ว่าสูเก่งเด้", "translated": "ถ้าพวกคณได้เขียนคำนี้บ่อยๆเขียนทุกวันครูว่าพวกเธอจะเก่งนะ" } ]
ยอม
การกินแต่น้อย/กินไม่คำโต
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "บักหล่า เฮากะทุกข์กะยาก ข้าวกะบ่ไคมีกินท่อใด๋ แนวกินมื้อนี้กะกินยอมๆแหน่เด้อ", "translated": "ลูกเอ๋ย เรามันทุกข์ยาก(ยากจน) ข้าวก็ไม่มีกินเท่าไหร่ กับข้าวันนี้ก็กินคำเล็กๆหน่อยนะ" } ]
แกน
ไหว
มหาสารคาม
[ { "sentence": "ถงปุ๋ย ถงนี่ คือมาหนักคักแท้ บ่าวหน่อ กับบ่าวปอ แบกซ่อยกันสองคนกะยังแบกบ่ \"แกน\"", "translated": "กระสอบปุ๋ย ใบนี้ หนักมากเลยนะ บ่าวหน่อกับบ่าวปอ ช่วยกันแบกตั้งสองคน ก็ยังแบกไม่ \"ไหว\"" }, { "sentence": "บ่าวหน่อ: ป้าด...บักโมหน่วยนี่คือหน่วยใหญ่คักแท้ น้องพอลล่ามา โจม เบิ่งเกิ่นหนะว่าหนักปานได๋ หรือว่า โจม บ่ \"แกน\" \nน้องพอลล่า: ปะสาหน่วยส่ำนี่ ใหญ่กั่วนี่น้องกะ โจม \"แกน\"", "translated": "บ่าวหน่อ: โอ้โฮ...แตงโมลูกนี้ลูกโตมากเลยนะ น้องพอลล่ามา ยกดูหน่อยสิ ว่าหนักเท่าไหร่ หรือว่า ยกไม่ \"ขึ้น \"\nน้องพอลล่า: ก็แค่ลูกแค่เนี้ย ใหญ่กว่านี้น้องก็ ยก \"ไหว\"" } ]
กะโพก
ประทัด
มหาสารคาม
[ { "sentence": "ช่วงนี่ไกล้สิฮอดเดือนสิบเอ็ดแล้ว ไกล้สิออกพรรษา ยามมื่อแลงกะสิได้ยินเสียงเด็กน้อย จูด \"กะโพก\" ดังตู้มต้ามตู้มต้ามอยู่ หรือบางคนกะปล่อยโคมไฟขึ้นฟ้า ผู้ใหญ่กะให่บอกลูกบอกหลาน ว่าให่เล่น \"กะโพก\" อย่างระมัดระวัง อย่าสะดึกใส่กัน โดยเฉพาะ \"กะโพก\" สามเหลี่ยม มันแตกแฮงคัก", "translated": "ช่วงนี้ก็ไกล้จะถึงเดือนสิบเอ็ดแล้ว ไกล้จะออกพรรษา ยามเวลาเย็นก็จะได้ยินเสียงเด็กๆ จุด \"ประทัด\" ดังตู้มต้ามตู้มต้ามอยู่ หรือบางคนก็ปล่อยโคมไฟขึ้นฟ้า ผู้ใหญ่ก็ให้บอกลูกบอกหลานหน่อนนะ ว่าให้เล่น \"ประทัด\" อย่างระมัดระวัง อย่าโยนใส่กัน โดยเฉพาะ \"ประทัด\" สามเหลี่ยม มันแตกรุนแรงมาก" } ]
เฮือ
เรือ
หนองคาย
[ { "sentence": "ไปพายเฮือส่อยกัน", "translated": "ไปพายเรือช่วยกัน" } ]
ไม้แส้
ไม้เรียว
หนองคาย
[ { "sentence": "เจ้าไปเอาไม้แส้มาแน่ดุ๊ ข่อยสิตีลูกซายหล่า มันมึน เว้าบ่ฟังควม", "translated": "คุณไปเอาไม้เรียวมาให้ฉันหน่อยซิฉันตีลูกชายคนเล็กมันดื้อ พูดไม่เชื่อฟัง" } ]
แก่
การดึง
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "มื้อฮือ..ข่อยสิไปแก่กวดหาปลาให้อีพ่อ", "translated": "มันมะรืนนี้ ผมจะไปดึงอวน เพื่อหาปลาให้ท่านพ่อ" } ]
เป่ง
การเปิดทางน้ำ , การปล่อยน้ำไปสุ่อีกทีหนึ่ง
ขอนแก่น
[ { "sentence": "พอใหญ่เอกลาวคือบ่ เป่งน่ำใสเข่าแนหน้อ", "translated": "ทำไม คุณเอก เขาไม่ปล่อยน้ำ เขาที่นาให้ต้นข้าวบ้าง" } ]
จอบ
แอบดู/แอบมอง
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "บ่าวแดง เจ้ามาจอบเบิ่งอีหยังอยู่ฮุนี่ เขาสิเอาไม้แหย่ตาเด้", "translated": "บ่าวแดง ทำไมท่านมาแอบดูอะไรอยู่ตรงนี้ เขาจะเอาไม้แทงตาท่านนะ" } ]
ถืกคิง, ถืกคีง, ถูกคีง
ถูกอกถูกใจ, ชอบใจ, ชอบอกชอบใจ
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "บุญข้าวสากปีนี้ บ้านเฮาจ้างวงโปงลางจุฬาฯมาเล่น จักแมนถืกคีงผู้บ่าวคัก เพิ่นสิได้ไปมวนหน้าฮ้านสั่นดอก", "translated": "บุญข้าวกระยาสารถ (ช่วงเทศกาลน้ำหลาก เดือน 9-10) ปีนี้ หมู่บ้านเราจ้างวงโปงลางจากจุฬามาเล่น เป็นที่ชอบอกชอบใจของหนุ่มๆมาก พวกเขาจะได้ออกไปสนุกหน้าเวที สั่นดอก" } ]
เขญ
คือการเปิดสิ่งของต่างๆ
มหาสารคาม
[ { "sentence": "นางน้อยเขญประตูให้แม่ดู หรือเขญขนมห่อนั้นเบิ่งดู หรือการได้รับของขัวญจากเพื่อนๆมาถึงบ้านพี่สาวก็บอกว่า\"หล้าเขญเบิ่งเขญเบิ่ง\"", "translated": "นางน้อยเปิดประตูให้แม่แน่ หรือเปิดขนมห่อนั้นดู หรือน้องเปิดดูของขัวญ" } ]
แมนยู
เออ...ใช่ อืม... Yah , Yes [syn. แม่นแล้ว]
มหาสารคาม
[]
ตำ
ตำ ,หรือหมายถึงการชน ,บดให้ละเอียด ,กระทุ้ง
สกลนคร
[ { "sentence": "รถตำบักต้าง", "translated": "รถชนพี่ต้าง" }, { "sentence": "กินตำบักหุ่ง", "translated": "กินส้มตำมะละกอ" }, { "sentence": "เอาเข่าตำซาบ่หึ", "translated": "เอาเข่ากระทุ้งนะ" } ]
จังได๋
อย่างไร หรือ ยังไง
ศรีสะเกษ
[ { "sentence": "เป็นจังได๋", "translated": "เป็นยังไง" } ]
คักอีหลี
สะใจจริง
สุรินทร์
[ { "sentence": "อย่างเช่น-เวลาเราทำอะไรแล้วมันสะใจ-แล้วคนอิสานพูดคำว่า(คักอีหลี)", "translated": "" } ]
แปน
หมดเกลี้ยง/สะอาด
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "เว้าแบบแปนๆ ถึงอ้ายมีแฟนก็ยังคึดฮอด", "translated": "พูดจนหมดเปลือกเลยว่าถึงพี่จะมีแผนแล้วน้องก็ยังคิดถึงพี่อยู่" }, { "sentence": "มาฮอดเฮือนเจ้า คือแปนดีแท้ สงสัยลูกสาวถึกสั่งสอนมาดี", "translated": "มาถึงบ้านคุณ ทำไมสะอาดจัง สงสัยเลี้ยงสั่งสอนลูกสาวมาดี" } ]
แน
เล็ง
มุกดาหาร
[ { "sentence": "แนให้มันซื่อ แล้วจั่งยิง", "translated": "เล็งให้ตรงๆแล้วค่อยยิง" } ]
อยู่กรรม
การอยู่ไฟของผู้หญิงหลังจากคลอดบุตร
มุกดาหาร
[]
นาแซง
นาปรัง
มุกดาหาร
[]
หย่ำ
เคี้ยว
มหาสารคาม
[ { "sentence": "หย่ำแหลก ๆ แน่", "translated": "เคี้ยวให้ละเอียดหน่อย" } ]
เอื้อยใภ้
พี่สะใภ้
มุกดาหาร
[]
หย่อง
ขยี้
มุกดาหาร
[]
มีดเซีย
กรรไกร
บุรีรัมย์
[ { "sentence": "หล่าๆ เอามีดเซียมาให้อ้ายแน อ้ายสิตัดส่งมันยาวโพด", "translated": "น้องๆ เอากรรไกรมาให้พี่หน่อยพี่จะตัดกางเกง มันยาวเกินไป" } ]
โพดแล้ว
เกินไปแล้ว/มากไปแล้ว/มากเกินไป
มุกดาหาร
[]
เมือ,เมีย
กลับสู่ที่เดิม
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "มื้อนี้ เฮ็ดงานเซาแล้ว กะเมือ(เมีย) ไป เฮือนไผเฮือนมันเมียไผเมียมันเด้อ", "translated": "วันนี้ ทำงานเสร็จแล้วกลับบ้านใครบ้านมัน ไปหาภรรยาของงใครของมัน นะ" } ]
คิงฮ้อน
ตัวร้อน มีไข้
เพชรบูรณ์
[ { "sentence": "หล้าคิงฮ้อนติ มื้อนี้บ่ต๊องไปเฮียนเด๋อ", "translated": "หนูตัวร้อนเหรอ วันนี้ไม่ต้องไปเรียนหนังสือนะ" } ]
บ่เมือ/บ่เมีย
ไม่กลับ (บ้านหรือทีอยู่อาศัยหรือที่จากมา) เมือ แปลว่า กลับ
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ปีใหม่นี้ เจ้าบ่เมือบ้านบ้อ", "translated": "ปีใหม่นี้ คุณไม่กลับบ้านหรือ" } ]
หวานเย็น
ช้า/อืดอาด/เอื่อยเฉื่อย
ขอนแก่น
[ { "sentence": "บ่าวซิ่ง : นั่นๆ เสียงรถหวานเย็นมาแล้ว ไป ไป บักเจ้ย ไปซื้อหวานเย็นมาแจกผู้สาวไป (หายไปดนเติบ ยังบ่กลับมา)", "translated": "บ่าวซิ่ง : นั่น รถขายหวานเย็นมาแล้ว ไป ไป น้องเจ้ย ไปซื้อหวานเย็นมาแจกสาวๆ ไป (หายไปนานพอสมควร ยังไม่กลับมา)" }, { "sentence": "บ่าวบั้งไฟ : โฮย ใช้ไผบ่ใช้ ไปใช้บักเจ้ย หวานเย็น ซัวสิได้กิน สงสัย หวานเย็นละลายเหมิดก่อนล่ะมั้ง", "translated": "บ่าวบั้งไฟ : เฮ้ย ใช้ใครไม่ใช้ ไปใช้น้องเจ้ย อืดอาด กว่าจะได้กิน สงสัยหวานเย็นละลายหมดก่อนซะล่ะมั้ง" } ]
มุ่นอุ้ยปุ้ย
เละตุ้มเป๊ะ
อุดรธานี
[]
เผิ๊ก
ฝึก
มุกดาหาร
[ { "sentence": "การเป่าแคนของโต ยังบ่คักปานได๋ ต้องเผิ๊กอีกหลายๆ", "translated": "การเป่าแคนของเธอ ยังไม่ดีเท่าไร ต้องฝึกอีกเยอะๆ" } ]
สะเออะ
สะอึก
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "กินน้ำแล้วยังสะเออะอยู่", "translated": "" } ]
โต้น
งอน
หนองคาย
[ { "sentence": "ดากโต้น", "translated": "ตูดงอน" } ]
บ่กระบวน
ทำอะไรไม่เข้าท่า/ทำในเรื่องที่ไม่สมควร เหมาะสม
มุกดาหาร
[]
หมอ
ผู้เชี่ยวชาญ ผู้ชำนาญการ
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "หมอมอ คือ ผู้เชียวชาญด้านการทำนายทายทัก", "translated": "หมอมอ คือ ผู้เชียวชาญด้านการทำนายทายทัก" }, { "sentence": "หมอลำ คือ ผู้ชำนาญทางด้านการลำ", "translated": "หมอลำ คือ ผู้ชำนาญทางด้านการลำ" }, { "sentence": "หมอสูตร คือ ผู้ชำนาญด้านการถอดคุณไสย สูตร ต่างๆที่กระทำขึ้น", "translated": "หมอสูตร คือ ผู้ชำนาญด้านการถอดคุณไสย สูตร ต่างๆที่กระทำขึ้น" } ]
แมงงอด, แมงเงา
แมงป่อง
ร้อยเอ็ด
[]
ฮวก
ตัวอ่อนของกบ หรือ ลูกออดนั่นเอง ค่ะ
หนองคาย
[]
คิดฮอด
คิดถึง
สกลนคร
[ { "sentence": "คิดฮอด", "translated": "คิดถึง" } ]
แนวแซบ
ของกินหรืออาหารอร่อยๆ
มุกดาหาร
[]
แปง
ซ่อม
มุกดาหาร
[ { "sentence": "โทรทัศน์เสียเอาไปแปงแหน่เด้อ", "translated": "โทรทัศน์เสีย เอาไปซ่อมหน่อย" } ]
ม้วนท้าย
สรุป/ตอนสุดท้าย/ตอนจบ/ท้ายๆ/ท้ายเรื่อง/อวสาน/สุดท้าย
มุกดาหาร
[ { "sentence": "บาดนี้สิได้กล่าวม้วนท้าย", "translated": "บัดนี้จะได้กล่าวสรุป(เรื่อง)" } ]
ขี้พื้น
สันดาน/นิสัยใจคอ
หนองคาย
[ { "sentence": "คนเฮาหั่นสิฮักสิแพงกันคือจั่งหมู่พวกคือจั่งเสี่ยว ละก่ะเปนซู้กัน กะเปนตาสิฮู้ขี้พื้นกัน", "translated": "คนเรานั้นการที่จะรักใคร่ผูกพันธุ์ซึ่งกันและกันฉันท์มิตร สหาย เพื่อนสนิท หรือแม้แต่คู่รัก จำเป็นที่จะต้องรู้พื้นเพ นิสัยใจคอซึ่งกันและกัน" } ]
ใสจิ่งหลิ่ง
ใสแจ๋วไม่มีขุ่น (คำนี้น่าจะใช้กับน้ำ)
บุรีรัมย์
[]
เหล่า
เชิญ
หนองคาย
[ { "sentence": "งานบุญบ้านเจ้าปีกายมีหมอลำ ไปเต้นหน้าฮ้านม่วนขนาด ปีนี้อย่าลืมเหล่ากันเด้อล่ะ", "translated": "งานบุญบ้านเจ้าปีนี้มีหมอลำ ไปเต้นหน้าเวทีสนุกมาก ปีนี้อย่าลืมเชิญกันนะ" }, { "sentence": "ปีก่อนบุญบ้านแกหนุกมากว่ะ ดิ้นหน้าเวทีเลย ปีนี้อย่าลืมเชิญไปด้วยนะ", "translated": "ปีก่อนบุญบ้านเขาสนุกมากเลย ดิ้นหน้าเวทีเลย ปีนี้อย่าลืมเชิญไปด้วยนะ" } ]
อย่าอ่งหลาย
เป็นคำตำหนิผู้อื่นที่แกล้งทำตัวเป็นผู้ดี
สุรินทร์
[ { "sentence": "บักกึมมันเปลี่ยนชื่อเป็น สันติชัย ก็เลยพูดว่า แม่ครับสันติชัยทานไม่ได้นะฮะ", "translated": "บักกึมเปลี่ยนชื่อเป็นสันติชัย แล้วพูดว่า แม่ครับ สันติชัยกินไม่ได้นะครับ" }, { "sentence": "แม่บักกึมจึงพูดว่า \"อย่าอ่งหลาย..มักสันติชัย ใหญ่ แต่ก่อนมึงแดกอันนี่ละมึงจังคอยใหญ่มา\"", "translated": "แม่บักกึมจึงพูดว่า \"อย่าอ้างตัวเป็นผู้ดีเลยนะ คิดว่าตัวเองเป็นสันติชัยแล้วใหญ่ แต่ก่อนมึงกินของนี้จนโตมาเลย\"" } ]
ลึ่ง
สนิท คุ้นเคย
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "พี่ๆน้องๆชมรมอีสานจุฬาฯเฮ็ดกิจกรรมนำกันหลายจนลึ่งกัน น้องๆจั่งกล้าใช้พี่ไปเฮ็ดนั่นเฮ็ดนี่", "translated": "พี่ๆน้องๆชมรมอีสานจุฬาฯ ทำกิจกรรมร่วมกันหลายอย่างจนสนิทกัน น้องๆถึงได้กล้าวานพี่ไปทำโน้นทำนี่ได้" } ]
หมากผีพ่วน
ผลไม้ชนิดหนึ่ง ซึ่งยังหาคำไทยไม่ได้
นครพนม
[ { "sentence": "หากใครพอทราบ หมากผีพ่วน เป็นชื่อภาษากลางว่าอย่างไร กรูราแจ้งกลับด้วย", "translated": "" } ]
อีกบ่โดน/อีกบ่เหิง
อีกไม่นาน
มุกดาหาร
[]
ซำพอ
ถึงว่า
บุรีรัมย์
[ { "sentence": "ซำพอหมอนี้มันผู้สาวหลายเดิ๊ก..บาดใด๋มันผู้ดีตั๊วหนิ", "translated": "ถึงว่าหนุ่มคนนี้ทำไมสาวเยอะจัง..เป็นเพราะว่าเขารูปหล่อนี่เอง" } ]
ดาด
เกือบถูก/เฉียดๆ/โดนแค่ผิวๆ
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "มื้อวานข่อยไปยิงยก ยิงดาดซือๆ มันกะตาย", "translated": "เมื่อวาน ผมไปยิงยก ยิงเฉียดๆเกือบถูกเฉยๆ มันก็ตาย" }, { "sentence": "มื้อเซ้าอ้ายถึกเตารีดดาดเอา เจ็บบักขนาด", "translated": "เมื่อเช้า พี่โดนเตารีดลวก เจ็บมาก" } ]
หม่อนิล
หม้อย้อมคราม
มหาสารคาม
[ { "sentence": "บ้าดโท้ เจ้าคือได้ใส่เสื้อย้อมหม่อนิลงามแท้แม่ใหย่", "translated": "" } ]
หลอย
แอบเอา/แอบขโมย/ลักลอบได้เสีย
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "มื้อคืนนี้เมียข่อยถืกหลอย พ่อใหญ่ เจ้าซอยข่อยแหน่ มันหลอยเอามีดข่อยไปนำ", "translated": "เมื่อคืนนี้ ภรรยาผมโดนขโมยมันแอบเอา (ลักลอบได้เสีย) ตาครับ ช่วยผมด้วย มันขโมยมีดผมไปด้วย" } ]
จก
ล้วง
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "จกถงเสี้ย", "translated": "ล้วงถุงเสื้อ" } ]
บ่ฟังควม
ไม่เชื่อฟัง(คำสอน)
หนองคาย
[]
หลูโตน
สงสาร
ยโสธร
[ { "sentence": "หลูโตนสายตาเจ้าของ", "translated": "สงสารสายตาตัวเอง" } ]
บ่ฮู้
ไม่รู้
อีสานทั่วไป
[]
มื้อซืน
วานซืน/วันก่อนหน้าเมื่อวาน
มุกดาหาร
[]
ตาบ่มีคนน้อย
ไม่รู้จักสังเกตุ/ไม่มีไหวพริบ
ขอนแก่น
[ { "sentence": "นางอ้อนจ่มให้อ้ายบ่าวหน่อว่า \"หาผ้าอ้อมลูกซื่อๆกะหาบ่พ้อ\" วางอยู่หัวส้วมนั่นเด้ บเห็นบ่ จั่งแม่น ตาบ่มีคนน้อยเนาะ\"", "translated": "นางอ้อนบ่นพี่หน่อว่า \"ให้หาผ้าอ้อมลูกเฉยๆก็หาไม่เจอ ก็วางอบู่หัวเตียงห้องนอนไงละ ไม่รู้จักสังเกตุเอาซะเลย\"" }, { "sentence": "อ้ายบ่าวหน่อเลยตอบว่า \"โอ้ยอย่าจ่มหลาย ป๋าทิ้มไปเอาเมียใหม่ซะเด้ละ\"", "translated": "พี่หน่อตอบไปว่า \"อย่าขี้บ่นนัก เดี๋ยวก็ทิ้งไปหาเมียใหม่หรอก\"" } ]
ท้าง
ร่องน้ำ ทางระบายน้ำ /ร่องน้ำ เล็กๆ
มุกดาหาร
[]
เกีย
ขี่หลัง
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "อีพ่อเกียข่อยแน", "translated": "คุณพ่อให้หนูขี่หลังหน่อย" } ]
อูด
การใช้ควันไฟรม, การใช้ควันไล่สัตว์หรือแมลง
มหาสารคาม
[ { "sentence": "บ่าวหน่อลาวไปก่นหนู ก่นไปก่นมาหนูพุกใหญ่แล่นคาดลาดออกแปว ไปเข่าโกนไม้ บ่าวหน่อกะเลยหาเฟียงมาจูดเอาควน \"อูด\" ไล่มันออกจากโกน แล่วจั่งไล่คุบเอา", "translated": "บ่าวหน่อแกไปขุดหาหนู ขุดไปขุดมาหนูพุกตัวโตวิ่งพราดพราดออกทางรูหลบภัย ไปเข้าโพรงไม้ บ่าวหน่อก็เลยหาฟางข้าวมาจุดไฟ \"รมควัน\" ไล่หนูออกจากโพรงไม้ แล่วจึงไล่ตะครุบเอา" }, { "sentence": "มื่อนี่มันอากาศเอ้าแฮง ยุงกะล้าย หลาย พอลล่าเอ้ย หาเฟียง หาขี้ฝอยไปสุมไฟ \"อูด\" ยุงให่ควยอี่ตู้เฮาแหน่เปี๋ยง (บ่าวหน่อว่าเด้หนิ)", "translated": "วันนี้อากาศช่างร้อนอบอ้าวเสียจริงๆ ยุงก็เยอะมากเลย น้องพอลล่าจ๊ะ หาฟางข้าว หามูลฝอยไปสุมไฟ \"ไล่\" ยุงให้ควายอี่ตู้เขาเลของเราหน่อนะจ๊ะ (บ่าวหน่อว่าเด้หนิ)" } ]
บ่ถืกโสก
คำว่าโสก มาจากคำว่า โศลก ดังนั้น บ่ถืกโสก จึงแปลว่า ไม่ถูกโศลก แต่ไม่ได้หมายความว่า ไม่ถูกโศลกกัน แต่หมายถึง ไม่ถูกต้องตามตำรา ไม่สำรวม ไม่ได้เรื่อง ไม่เหมาะสมดีงาม ทำในสิ่งที่ไม่ควร
มุกดาหาร
[ { "sentence": "คนบ่ถืกโสก เฮ็ดหยังบ่เบิ่งหมู่ มันกะเป็นจั่งซั้นล่ะ", "translated": "คนที่ทำอะไรไม่สำรวม ทำอะไรไม่ดูคนอื่น มันก็เป็นอย่างงั้นล่ะ" } ]
หล่ะหลี่หล่ำไล
เซ้าซี้/เรื่องมาก
บุรีรัมย์
[ { "sentence": "เอ หมอนี้มาเว้าหล่ำหลี่หล่ำไลแท้ฮึ๊", "translated": "เอ เจ้าคนนี้ทำไมพูดเซ้าซี้ เรื่องมากจัง น่ารำคาญนะเนี่ยะ" } ]
หมาน
เดิมๆ ซ้ำๆ
กาฬสินธุ์
[ { "sentence": "มื้อนี่ไปตกปลาหมานคือเก่า", "translated": "วันนี้ไปตกปลาได้ปลาเยอะเหมือนเดิม" }, { "sentence": "หัวใจหมานตั๋ว", "translated": "หัวใจชินกับการโกหก" } ]
ดอง
การเกี่ยวพันกัน/การเกี่ยวดอง
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "เจ้าบ่ไปกินดองท้าวประสาทบ๊อ... มื้อนี่ลูกสาวเพิ่นสิเอาผัว", "translated": "ท่านไม่ไปกินเลียงงานแต่งงานของลูกสาวท้าวประสาทเหรอ" } ]
สบ
ริมฝีปาก
ชัยภูมิ
[ { "sentence": "เอาขี้เผิงมาหัยแน่ แม่ซิเอามาทาสบ สบแม่มันแตก", "translated": "เอาขี้ผึ้งมาให้แม่หน่อยซิ แม่จะเอามาทาริมฝีปาก ริมฝีปากของแม่มันแห้งกระด้าง" } ]
มันแม่นบ่
มันใช่ไหม
ศรีสะเกษ
[]
บืน
ดันทุรัง/ตะเกียกตะกาย/พยายาม
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "ปลาคอ อยู่นาข่อย ยามหนาวมา มันบืนข้ามคันแท เห็นตาฮอยมัน มาเบิ่งแน่ติ ฮอยบักใหญ่นึง", "translated": "ปลาช่อน ที่อยู่ที่นาผม ตอนหน้าหนาว มันตะเกียกตะกายข้ามคันนา เห็นแต่รอยมัน มาดูสิ รอยใหญ่มาก" }, { "sentence": "เด็กน้อยชมรมอีสาน จุฬาฯ ถึงสิฮู้ว่า เฮียนจุฬาฯ มันยากส่ำใด อ้ายกะเห็นซุคนบืนเอาปริญญามาจนได้ซุคน ซางมาเก่งแท้น้อ", "translated": "เด็กชมรมอีสานจุฬาฯ ถึงจะรู้ว่า เรียนจุฬาฯมันยากแค่ไหน พี่ก็เห็นทุกคนพยายาม สู้สุดชีวิต เพื่อเอาปริญญามาได้ทุกคน ช่างเก่งเหลือเกิน" } ]
แทก
วัด , การวัด
มหาสารคาม
[ { "sentence": "บ่าวหน่อลาวมาคุยว่า บักสีดาอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่บักคัก แต่บ่าวสาทมาคุยทับว่าอยู่เฮือนลาวหน่วยใหญ่กั่ว กะเลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา พ่อใหญ่บัตินั่งฟังอยู่ กะเลยหุนหวย ฮ้องขึ้นว่า สูสิเถียงกันหาสีแตกหยังเดียวหนิ สูกะไปปิดมาคนละหน่วย เอามา \"แทก\" กันเบิ่ง ว่าของผู้ได๋ใหญ่กั่ว ท่อนั่นกะสิ้นเรื่อง", "translated": "บ่าวหน่อแกมาคุยว่า ผลฝรั่งที่อยู่บ้านแกลูกใหญ่มาก แต่บ่าวสาทกลับมาเถียงว่าอยู่บ้านแกลูกใหญ่กว่า ก็เลยได้เถียงกัน เถียงกันไปเถียงกันมา คุณตาบัตินั่งฟังอยู่ ก็รู้สึกรำคาญ ตะโกนขึ้นว่า พวกแกจะเถียงกันหาสวรรค์วิมานอะไร ก็ไปปลิดมาคนละลูก เอามา \"วัด\" กันดู ว่าของใครใหญ่กว่า แค่นั้นก็สิ้นเรื่อง" }, { "sentence": "บ่าวหน่อลาวเฮ็ดงานอยู่บริษัทเฮ็ดเลนส์ ลาวต้องกำชับกับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนสิตัดเลนส์แต่ละอัน พวกเจ้าต้อง \"แทก\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ เด้อ ยามลูกค้ามาตัดแว่น กะให่ \"แทก\" สายตาให่เพิ่นดีๆ สิบ่ได้มาเสียเวลา \"แทก\" ใหม่อีกหลายครั้ง", "translated": "บ่าวหน่อแกทำงานอยู่บริษัทผลิตเลนส์ แกต้องกำชับกับลูกน้องทุกครั้งว่า ก่อนจะตัดเลนส์แต่ละอัน พวกคุณต้อง \"วัด\" ความกว้างความยาวให้ดีๆ นะ เวลาลูกค้ามาตัดแว่น ก็ให้ \"วัด\" สายตาให้ลูกค้าดีๆจะไม่ได้มาเสียเวลา \"วัด\" ใหม่อีกหลายครั้ง" } ]
ย่างเลาะบ้าน
เดินตระเวนรอบหมู่บ้าน
บุรีรัมย์
[ { "sentence": "บ่าวปิ่นค่ำแลงมาบ่เฮ็ดหยั๋ง หาย่างเลาะแต่บ้าน", "translated": "บ่าวปิ่นเมื่อถึงเวลาค่ำมือทีไร ชอบเดินเที่ยวตระเวนรอบบ้านทุกที ไม่รู้เดินทำไม (สงสัยไปหาแก้เหล้า พะนะ ฮ่าๆๆ)" } ]
สำมัว /สำมัวมัว
เกือบจะ หมายถึงรอดมาได้ หลุดพ้น มาอย่างหวุดหวิด
มุกดาหาร
[ { "sentence": "สำมัว ถืกรถชน", "translated": "เกือบจะถูกรถชน (แต่หลบพ้น มาอย่างหวุดหวิด)" } ]
บั้กต๊อง
กระท้อน
เพชรบูรณ์
[ { "sentence": "ไปซื้อบั๊กต๊องให้อ๊ายแด", "translated": "ไปซื้อกระท้อน ให้พี่(พี่ชาย) หน่อย" } ]
ซ้วน/ส้วน
การตักช้อนเอา/ช้อนเอา/ช้อนขึ้น/ช่วยชู
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ซ้วนดินไปถิ้มแหน่", "translated": "ตักดินไปทิ้งหน่อย" } ]
อีหลีได๋
จริงๆนะ
มุกดาหาร
[]
ปะ
เลิกรา/หย่าร้าง
หนองคาย
[ { "sentence": "ผัวเมียคู่นึง เข้ากันบ่ได้ จ่มให้กันสู่มื้อ กะเลยปะกัน", "translated": "สามีภรรยาคู่นึงทะเลาะกัน บ่นให้เกิดทุกวัน สุดท้ายก็เลิกกัน" } ]
ซุม
พวก/กลุ่ม
หนองคาย
[ { "sentence": "ซุมผู้เต่า", "translated": "พวกคนแก่" }, { "sentence": "ซุมเฮา", "translated": "พวกเรา" }, { "sentence": "ซุมสู", "translated": "พวกแก, พวกเอ็ง" }, { "sentence": "ซุมไทหนองคาย", "translated": "กลุ่มคนหนองคาย-พวกคนหนองคาย" } ]
บ่เบิ่งหมู่
ไม่ดูคนอื่น/เพื่อน (ว่าเขาทำกันยังไง)
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เฮ็ดหยังบ่เบิ่งหมู่ มันกะเป็นจั่งซั่นล่ะ", "translated": "ทำอะไรไม่ดูคนอื่น มันก็เป็นยังงั้นล่ะ" } ]
แคะ
เปรียว หรือ พยศ , ไม่เชื่อง
สกลนคร
[ { "sentence": "ไก่ผู้โอก ตัวนี้ เลี้ยงมาโดนแล้ว ยังแคะอยู่ เข้าใกล้ไม่ได้", "translated": "ไก่โต้งตัวนี้ เลี้ยงมานานแล้ว ยังเปรียวอยู่ เข้าใกล้ก็ไม่ได้" }, { "sentence": "งัวโตนี่ เลี้ยงจั่งได๋ มันกะแคะ เนาะ", "translated": "วัวตัวนี้ ไม่ว่าจะเลี้ยงยังไง มันก็ยังพยศ ไม่เลิก" } ]
บ่ฮ้าย
ไม่ดุไม่ว่า/ไม่น่ากลัว/ไม่ว่าอะไร/ไม่ตำหนิ
มุกดาหาร
[ { "sentence": "บ่ต้องย้านหรอก บ่าวปิ่นเลาบ่ฮ้ายหรอก", "translated": "ไม่ต้องกลัว บ่าวปิ่นแกไม่ว่าอะไรหรอก" } ]
ตื่ง
เต่งตึง/บวมเป่ง/เป่งปลั่ง
มุกดาหาร
[ { "sentence": "หมากม่วงหน่วยนั้น สุกตื่งเป็นตากินแซบ", "translated": "มะม่วงลูกนี้สุกปลั่งน่าจะกินอร่อย" } ]
จังได๋
ไม่รู้ว่ามันเป็นยังไง
อีสานทั่วไป
[ { "sentence": "จังได๋", "translated": "ไม่รู้ว่ามันเป็นยังไง" } ]
กะด้อกะเดี้ย
อะไรกันนักหนา
ชัยภูมิ
[ { "sentence": "มื้อนี้เจ้าสิเฮ็ดงานหยั๋งกะด้อกะเดีย บ่เซากินเข่าติ", "translated": "" } ]