word
stringlengths
2
77
meaning
stringlengths
0
255
province
stringclasses
42 values
sentence_example
listlengths
0
36
ฮำฮอน
อาลัยอาวร คร่ำครวญหาด้วยความคิดถึง
มหาสารคาม
[ { "sentence": "กลุ้มใจเหลือเกิน ห่างเหินก็ยิ่งฮำฮอน", "translated": "กลุ้มใจ เวลาที่ห่างเหินกันก็ยิ่งอาลัยอาวรถวิลหา" } ]
ฮก
รก
ขอนแก่น
[ { "sentence": "อย่าเฮ็ดเฮียนฮกเด๊อ", "translated": "อย่าทำเรือนรกนะ" } ]
มื้อแลง
ตอนเย็น
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "มื้อแลงกินข้าวกับอะไรดีหนอ", "translated": "ตอนเย็นนี้กินข้าวกับอะไรดีหนอ" } ]
ยาน
การหย่อน / การเหี่ยว
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "จั่งซี้หละพ่อใหญ่ เฒ่ามาแล้วมีต่แนวยานๆ หนังกะยาน นมกะยาน", "translated": "เป็นแบบนี้แหละตา แก่มาแล้วก็มีแต่อันที่หย่อนๆยานๆเหี่ยวๆ หนังก็หย่อน นมก็ยาน(หย่อน)" } ]
บ่อยาก
ไม่อยาก/ไม่ต้องการ
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ถาม=กินข้าวบ่\nตอบ=บ่ ข้อยบ่อยาก", "translated": "กินข้าวไหม\nไม่ ผมไม่หิว" }, { "sentence": "บ่อยากไป", "translated": "ไม่อยากไป" } ]
โอ้นโต้น (เอ้นเต๊น)
ใช้ขยายของที่เป็นก้อนเป็นพวงซึ่งใหญ่กว่าหรือมีมากกว่าปกติทั่วไป
สุรินทร์
[ { "sentence": "บักม่วงพวงนี้คือมาใหญ่โอ้นโต้นแท้น้อ", "translated": "มะม่วงพวงนี้ใหญ่จังเลย" }, { "sentence": "ดากนางนี้คือมาใหญ่โอ้นโต้น(เอ้นเต๊น)แท้", "translated": "สะโพก(ตูด)ผู้หญิงคนนี้ใหญ่จัง" } ]
กะต๊า
ตะกร้า
ขอนแก่น
[]
คึดบ่/บ่คึด
คิดไหม / ไม่คิด
มุกดาหาร
[ { "sentence": "คึดบ่ว่าเฮ็ดจั่งซี้ มันสิเป็นแนวใด๋", "translated": "คิดไหมว่าทำอย่างนี้แล้ว มันจะเป็นยังไง" } ]
ซพ
ถุงพลาสติก
ยโสธร
[ { "sentence": "บักหล้า ไปเอาซพมาให้แหน", "translated": "น้องชาย ไปเอาถุงพลาสติกมาให้หน่อย" } ]
ขี้สีก
เป็นดินโคลนของน้ำเสียที่ขังอยู่ใต้ถุนบ้านมีกลิ่นเหม็น สีดำ
หนองคาย
[ { "sentence": "โอย...ญ่างกายมาฮอดบ้านหลังนี่เหม็นขี่สีกโวย", "translated": "" } ]
แก่น
แข็ง/แน่น (คำนาม), ติด/ชอบ (คำกริยา)
ขอนแก่น
[ { "sentence": "ไม้อีหยังนอ มาแก่นแท้ ตีตาปู กะบ่เข้า", "translated": "ไม้อะไรแข็งจังตอกตะปูก็ไม่เข้า" }, { "sentence": "บ่าวหน่อ ลาวบ่แก่นดอกเฮือนเจ้าของ ลาวไปแก่นอยู่เฮือนผู้สาว พู้น", "translated": "บ่าวหน่อ แกไม่ชอบ(หรือไม่ติด)บ้านตัวเองหรอก แกไปติด(หรือไปชอบ)บ้านแฟนแกโน้น" } ]
กอง จู่น พูน
ทำให้เป็นกอง / นำมารวมกันให้เป็นกอง / รวมกันมากๆ
ศรีสะเกษ
[ { "sentence": "อยู่ท่งนาเอาเฟืองมากองกันไว้อยู่เทองโพน กอง จุ่น พูน", "translated": "อยู่ท่งนาเอาเฟืองมากองกันไว้อยู่เทองโพน กอง จุ่น พูน" } ]
เมีย(สำเนียงบ้านหลุบจ.กาฬสินธุ์)
กลับ
กาฬสินธุ์
[ { "sentence": "ป๊ะๆหล่ามะเมียเฮียนกันเถาะพุ่นรถมาถ่าอยู่หัวโท่งล่ะ", "translated": "ไปกันเถอะๆกลับบ้านกันรถมารอแล้วอยู่ที่หัวทุ่งโน่นน่ะ" } ]
เบ็ดเผียก
ภาษาลาวเบ็ดเผือก ภาษาไทยเบ็ดราว
ศรีสะเกษ
[ { "sentence": "อาว เจ้าได่ออกเฮียใส่เป็ดเผียกอยุเบาะใส่อยุ ข้อยเกียบหลบเมียบ่ได่ เฮียเกียบล่ม มันถึกปลาซวยใหญ่", "translated": "" } ]
เบือน
วอนหาเรื่อง/แส่/ชอบยุ่งในเรื่องไม่เป็นเรื่อง
มุกดาหาร
[ { "sentence": "หมอนี้มันเบือนหาเรื่องเด้นี่", "translated": "ไอ้นี่มันแส่หาเรื่องซะแล้ว" } ]
ลอย,ล่อย
ไม่มีเรี่ยวแรง/โรคไม่มีเรี่ยวแรง
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "พ่อใหญ่ลาวเฒ่าแล้วกะเป็นลอยๆจั่งซี้หละ ซอยจะของบ่ได้", "translated": "คุณตาแกแก่แล้ว ก็มือไม้ไม่มีเรี่ยวแรง ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้" } ]
ฮ้อง
ร้อง/ตะโกนดังๆ/พูดดังๆ
ขอนแก่น
[ { "sentence": "โตอย่าง : อ้ายบัติฟ้าวย่างไปไวๆแท้ จนอ้ายดลย่างนำบ่ทัน เราเลยจ๊มปูดๆนำก้น อ้ายชาญเลยบอกว่า เอ้า โตกะฮ้องเอิ้นให้เราเซาถ่าก่อนติละ", "translated": "พี่บัติรีบเดินอย่างรวดเร็ว จนพี่ดลเดินตามไม่ทัน แกเลยบ่นพึมพำตามหลัง พี่ชาญเลยบอกพี่ดลว่า ก็ร้องเรียกให้พี่บัติหยุดเดินก่อนสิ" } ]
จก
จก
ศรีสะเกษ
[ { "sentence": "จก", "translated": "หยิบ" } ]
กะหยอน,กะหยอนว่า
มิน่า, มิน่าล่ะ
ร้อยเอ็ด-สาเกตนคร
[ { "sentence": "อีสาน : กะหยอนว่าอ้ายเพิ่นเก่งเนาะ", "translated": "มิน่าล่ะพี่ถึงได้เก่งเนาะ" } ]
ก้องแขน
กำไล
อุดรธานี
[ { "sentence": "โตอย่าง : สาวแหล่ดีใจหลายผู้บ่าวซื้อก้องแขนมาให่", "translated": "สาวแหล่ดีใจมากหนุ่มคนรักซื้อกำไลมือมาให้" } ]
ชักฮูป
ถ่ายรูป
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เอากล้อง มาชักฮูปให้แหน่", "translated": "เอากล้อง มาถ่ายรูปให้หน่อย" } ]
ก่องจ่อง
กริยา การกระทำที่ดูแล้วไม่เข้าท่า หรือว่ายังไม่ชำนาญ
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "อย่าไปเต้นก่องจ่องเลาะนั่นเดี๋ยวกะถืกขวดฟาดหัว", "translated": "อย่าไปเต้นท่าทีกวนๆดูแล้วไม่เข้าตา เดี๋ยวจะมีเรื่อง" }, { "sentence": "เซาเฮ็ดเด็กน้อยพอก่องจ่องให้ผู้ใหญ่เขาเฮ็ด", "translated": "เป็นเด็กยังไม่ชำนาญให้ผู้ใหญ่ที่ชำนาญกว่าเขาทำ" } ]
ก้าม
ลักษณะของอาการแห้งพอหมาดๆครับ
บุรีรัมย์
[]
เตินป่าว
ป่าวประกาศ/ระดมพล(เป็นคำเก่า พบมากใกลอนผญา)
มุกดาหาร
[]
แมงงอด
แมลงป่อง
ขอนแก่น
[]
โสตาย
สู้ไม่กลัวตาย/สู้ถวายหัว/เอาจนตายไปข้างนึง
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "นักขุ๊ดบอล ประเทศกาน่า ปีนี้เป็นปีแรกที่ได้เข้ารอบมาเตะขุ๊ดบอล มื้อนี้ได้แข่งกันกับ ประเมศบลาซิล เพิ่นวาสิเล่นโสตายเลย บ่ย้านดอกบลาซิล", "translated": "นักฟุตบอลประเทศกาน่า ปีนี้เป็นปีแรกที่ได้เข้ารอบมาเตะฟุตบอล วันนี้ได้ลงแข่งขันกับบลาซิล เขาบอกว่าจะสู้แบบถวายชีวิตเลย ไม่กลัวหรอกประเทศบลาซิล" } ]
ย้านได้หลื่น
กลัวเกินหน้าเกินตา
บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
[]
บ่ายข้าว
การนำข้าวเหนียวและกับข้าวคลุกกัน แล้วเดินกิน
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "หล่านางเอ้ย ผู้ขี่ร้ายจั่งเอย กินข้าวบ่ายกบตั้วหละนาง", "translated": "น้องนางเอย คนรูปไม่หล่ออย่างพี่ กินข้าวกับกบนะน้องนาง" } ]
ออกปาก
สารภาพ/ยอมรับ/ยอมพูด
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "บ่าวต้อม ออกปากมาวา ได้มักกับสาวกระแตมาตะโดนแล้ว แต่บ่กล้า กะเลยไปบอกบ่าวหน่อจีบให้", "translated": "บ่าวต้อม สารภาพออกมาว่า ได้หลงรักกับสาวกระแตมาตั้งนานแล้ว แต่ไม่กล้า ก็เลยบอกให้บ่าวหน่อ ไปจีบให้หน่อย" } ]
เบิ่งคักๆ
ดูดีๆ/ดูให้แน่/ดูจริงๆ
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เบิ่งคักๆ แล้วบ่ได้เรื่อง", "translated": "ดูจริงๆแล้วไม่ได้เรื่อง" } ]
ล้มคุบหนู
เป็นคำเปรียบเทียบเพื่อปลอบใจเวลาล้ม
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "ล้มคุบหนู", "translated": "เป็นคำเปรียบเทียบเพื่อปลอบใจเวลาล้ม" } ]
แสวเหลียก
อาการที่สัตว์สะบัดหน้ากระทบสีข้าง เพื่อไล่แมลงดูดเลือด
สกลนคร
[ { "sentence": "ควยบักตู้แสวเหลียก", "translated": "ควายเขาทู่สะบัดหน้าใส่ข้างลำตัวเพื่อไล่แมลง" } ]
หม่น
อาการที่แบบว่าจะแคบแค่ไหนก็ยังดันทุรังไปต่อ
อีสานทั่วไป
[ { "sentence": "ขี้กะตืกหม่นดาก", "translated": "พยาธิ ชอนไชก้น(ทวาร)" }, { "sentence": "หม่นป่าหน่อไม่", "translated": "การเข้าไปในป่าไผ่ที่แน่นๆเยอะ เพื่อหาหน่อไม้ข้างใน" } ]
ญาพ่อ
หลวงพ่อ(พระ)
มุกดาหาร
[]
บ่วง
ช้อน
กาฬสินธุ์
[ { "sentence": "เอาบ่วงมาให้แน", "translated": "เอาช้อนมาให้หน่อย" } ]
แมงกะบี้
แมลงปอ
ขอนแก่น
[ { "sentence": "เฮาไปหาจับแมงกะบี้มาเล่นป๊ะ", "translated": "พวกเราไปหาจับแมลงปอมาเล่นกันเถอะ" } ]
เยือง
ส่อง
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เอาไฟฉายมาเยืองเบิ่งตี้", "translated": "เอาไฟฉายมาส่องดูซิ" } ]
เจ้าของ
ตัวเอง
บุรีรัมย์
[]
งัว
วัว
ร้อยเอ็ด
[]
แอ่ว
ออดอ้อน/ออเซาะ
สกลนคร
[ { "sentence": "เจ้ามาแอ่วอีหยังข่อยอีก", "translated": "เธอมาออดอ้อนจะเอาอะไรกับฉันอีกหล่ะ" } ]
เว่าขวน
นินทา
มหาสารคาม
[ { "sentence": "พวกสูนั่งเว่าขวนผู้ได๋", "translated": "พวกเธอนั่งนินทาใคร" } ]
ขี้คันคาก
คางคก
หนองคาย
[ { "sentence": "หน้าเจ้านี่ ซะมางามเท้.. ว่าแม่นขี้คันคาก", "translated": "หน้าของคุณสวยดีนะ เหมือนคางคกเลยว่ะ 555++" } ]
สีแหล่
สีน้ำเงินอมม่วง
ร้อยเอ็ด
[]
เเอ่ว
เที่ยว
อีสานทั่วไป
[]
ต่าวมา
กลับมา/กลับคืนมา/กับ (เป็นคำเก่า)
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ไปจั่งใด๋หลายปีแล้ว ยังบ่ต่าวมาอยู่", "translated": "ไปยังไงหลายปีแล้ว ยังไม่กลับมาอีก" } ]
ศอกถอง
อาการที่ใช้ศอกกระทุ้ง
บุรีรัมย์
[ { "sentence": "ผู้สาว : เจ่าอย่ามานั่งใกล้ข่อยหลาย ศอกถองเอาซะบ่", "translated": "สาว : เธออย่ามานั่งใกล้ฉันให้มากนัก ศอกกระทุ้งซะดีไหม" }, { "sentence": "ผู้บ่าว(หน่ามึน) : ศอกถองกะบ่ย้านว่าแต่ได๋นั่งใกล้คนผู้งามคือเจ่า", "translated": "หนุ่ม(หน้าด้าน) : โดนศอกกระทุ้งก็ไม่กลัว ขอให้ได้นั่งใกล้คนสวยเหมือนเธอ" } ]
ปึก
โง่/สอนยากสอนเย็น
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "ลูกเจ้ามาคือปึกแท้ สอนจั่งใด๋กะบ่จื่อเอาจั๊กเทือ", "translated": "ลูกคุณทำไมโง่สอนยากสอยเย็นอย่างนี้ สอนยังไงก็ไม่จำสักที" } ]
แขแม
แมงกินฟัน
นครราชสีมา
[]
ส้วยล้วย, หร่วยส่วย, ส่วยหล่วย
งาม อ่อนช้อย เป็นระเบียบ เป็นแถวเป็นแนว
ปทุมธานี
[ { "sentence": "น้องคำนางหล้าเอ๋ย นิ้วมือเจ้ามาคืองามส่วยหล่วยแท้หละหล่า เป็นตาเอามือเจ้าไปบีบเข้าปุ้น คือสิแล้วเร็วดีเน๊าะ", "translated": "น้องคำนางเอ๋ย นิ้วมือของเจ้าช่างงามเป็นระเบียบดีจังเลย น่าจะเอามือเจ้าไปบีบขนทจีนนะ ท่าจะเสร็จเร็ว" }, { "sentence": "เห็นนักเรียนเข้าแถว กันซ่ายล่าย เบิ่งแล้วสำบายตาดีแท้", "translated": "เห็นนักเรียนเข้าแถวกันเป็นระเบียบ ดูแล้วสบายตาดี" } ]
บ่ปาก
ไม่พูด ไม่จา หรือ ไม่ตอบ
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เป็นหยังคือถามบ่ปาก", "translated": "เป็นอะไรถามแล้วไม่ตอบ/ไม่พูด" } ]
เหมิดเวียก
ไม่มีอะไรทำ/ว่าง/หมดงาน
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เหมิดเวียกแล้วไปซ่อยเกี่ยวข้าวแหน่เด้อ", "translated": "ไม่มีอะไรทำก็ไปช่วยเกี่ยวข้าวหน่อยนะ" } ]
โคราชบ้านเอ็ง
โคราชบ้านเรา
นครราชสีมา
[ { "sentence": "โคราชบ้านเอ็ง", "translated": "โคราชบ้านเรา" } ]
หลุยปุ๊ด
พลาด/เกือบ
นครพนม
[ { "sentence": "ข่อยไปขุดเขียดกับผู้บ่าวพากันไล่คุบเขียด เขียดหลุยปุ๊ดเข่าฮูคือเก่า", "translated": "" } ]
กินดอง
แต่งงาน/การแต่งงาน
มุกดาหาร
[ { "sentence": "กินดองมื้อได๋ล่ะ", "translated": "แต่งงานวันไหนล่ะ" }, { "sentence": "ไปกินดอง", "translated": "ไปงานแต่ง" } ]
ซอดแจ้ง
ถึงสว่าง/จนสว่าง
นครพนม
[ { "sentence": "มื้อคืนไปเที่ยวงาน ซอดแจ้ง", "translated": "เมื่อคืนไปเที่ยวงาน จนสว่าง" } ]
ปาดติโธ่ ปาดติโท ปาดติโถ
พุทโธ พุทโธ่ คำอุทานแสดงความประหลาดใจหรือความผิดหวัง
นครศรีธรรมราช
[ { "sentence": "ปาดติโถ (เพลง) หนูหิ่น เดอะมูฟวี่ (2549)", "translated": "ปาดติโถ (เพลง) หนูหิ่น เดอะมูฟวี่ (2549)" }, { "sentence": "ปาดติโธ่...บอลหนังของจริงเสียด้วย (ลูกแม่น้ำโขง - เขมชาติ 2544)", "translated": "ปาดติโธ่...บอลหนังของจริงเสียด้วย (ลูกแม่น้ำโขง - เขมชาติ 2544)" } ]
เป็นหยัง
เป็นอะไร
มหาสารคาม
[ { "sentence": "บ่ฮู้เป็นหยัง เห็นหน้านางหัวใจอ้ายสั่น", "translated": "ไม่รู้เป็นอะไร เห็นหน้าเธอแล้วหัวใจพี่สั่น" }, { "sentence": "บ่ฮู้คือกัน ฮึเป็นสวรรค์สั่งมา", "translated": "ไม่รู้เหมือนกัน หรือเป็นสวรรค์สั่งมา" } ]
ย่างกิ๊นๆ
เดินรีบเร่ง
บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
[ { "sentence": "จารย์ใหญ่เบิ่งไอ้นุชติ๊หล่ะย่างกิ๊นๆบ่ถ่าไผ๋เลยเนาะ", "translated": "จารย์ใหญ่ดูเจ้านุชเค้าสิเดินรีบเร่งไม่ยอมรอใครเขาเลย" } ]
เหนี่ยง
บีบคั้น/เคล้าคลึง
มุกดาหาร
[]
หมาน
โชคดี
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "หมานบ่เจ้ามื้อนี้ ปลานาข่อยบ่ใคมี", "translated": "โชคดีไหมคุณมันนี้ ปลาที่นาผมไม่ค่อยมี" } ]
แจกข้าว/บุญแจกข้าว
การทำบูญอุทิศให้แก่ผู้ที่ล่วงลับ
มุกดาหาร
[]
ส่ามเข่า
ซ่อมแซมต้นข้าว
บุรีรัมย์
[ { "sentence": "รุทธิ์เอ๊ย มื้อนี้แม่สิออกไปส่ามเข่าอยู่นาก่อนเด้อ", "translated": "รุทธิ์วันนี้แม่จะออกไปทุ่งนาก่อนนะ จะไปปักดำซ่อมแซมต้นข้าวที่มันไม่เกิดหรือเน่าตายสักหน่อย" } ]
จ้าว
รีบเร่งเร็วเข้า เร่งมือทำ เร็วเข้าหน่อย to hurry up. [(Syn.) หย่าว]
มหาสารคาม
[ { "sentence": "จ้าวเข้าไปมันสิบ่แล้ว", "translated": "รีบทำเร็วเข้าเดี๋ยวไม่เสร็จ" } ]
กะด้อกะเดี่ย
อะไรจะขนาดนั้น
เลย
[]
ขิว หรือ ฉิ๋ว
หมั่นไส้
สารคาม
[ { "sentence": "\"บักเสื้อลายๆ เต้นเยาะๆแยะๆอยู่หน้าฮ้านหมอลำ คือเป็นตาซังแท้วะ กูจั่งแม่น \"ฉิ๋ว\" บักห่านี่หลายแท้\"", "translated": "ไอ้คนที่ใส่เสื้อลายที่เต้นอยูหน้าเวทีหมอลำนั่น มันช่างเคืองหูเคืองตาจริงๆ ฉันชักจะ \"หมั่นไส้\" มันแล้วจริงๆ" } ]
ขี้เดียด
รังเกียจ/ขยะแขยง
อุดรธานี
[ { "sentence": "โอ๊ย...กูขี้เดียดเด้", "translated": "โอ๊ย...ข้าขยะแขยง เองมาก หรือ..ข้าเกียจมากทีสด" } ]
อยากไล่
หนวกหู/รำคาญ (จากเสียงดังวุ่นวาย)
มุกดาหาร
[]
ขอน
ลักษณะนามขอนรองเท้า
นครราชสีมา
[ { "sentence": "รองเท้า1คู่ เท่ากับ เกือก2ขอน", "translated": "" } ]
หมาย,หมายไว้
จอง, จองไว้,ทำสัญลักษณ์เอาไว้
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "สาวจ๋อม มุกดาหาร เลาไปพ้อบักเห็บตกจากฟ้าอยู่เวิงนึงเต็มเวิงไปหมด เลาเก็บมากินแล้วแซบ เเลยนผู้อื่นมาเก็บไปหมด เลากะเลยหมายไว้โดยการขีดเส้นอ้อมเวิงบักเห็บนั่น ก๋าวามื้ออื่นเซ้าเลาจั่งสิมาเก็บต่อ", "translated": "สาวจ๋อม (บ้านอยู่มุกดาหาร อ.คำชะอี) แกไปเจอลูกเห็บตกจากฟ้าอยู่เต็มพื้นที่ไปหมด แกลองชิมดู มันอร่อย แกลัวคนอื่นจะมาเก็บไปหมด แกเลยจองไว้โดยทำสัญลักษณ์ขีดเส้นลอบพื้นที่นั้น กะว่าพรุ่งนี้เช้าจะมาเก็บต่อ" }, { "sentence": "พอมื้อเซ้าเลามาหม่องที่หมายไว้ ลาวบ่พ้อบีกเห็บเลากะเลยวาเจ้าที่เจ้าทาง มึงบักใด๋มาลักบักเห็บกู ให้มึงกินน้ำท้องแตกตายเลย", "translated": "พอตอนเช้า แกกะมาเก็บลูกเห็บที่แกจองไว้ ปรากฏว่าไม่มีลูกเห็บซักลูก แกเลยโวยวายเจ้าที่ ใครมาเก็บลูกเห็บข้าไป ขอให้กินน้ำแล้วท้องแตกตายไปเลย" } ]
นาแกน
พื้นนาแข็ง
มหาสารคาม
[ { "sentence": "พ่อใหญ่ปวงเราดำนาย้อนจั้ก จั้ก เพราะว่านาเราแกนแฮง", "translated": "พ่อใหญ่ป่วงปักดำนาเต้นจั้ก จั้ก เพราะว่าพื้นที่นาพื้นดินแข็งมาก" } ]
ขวย
ขุยรังหรือขุยรูของสัตว์ประเภทอยู่ในรู
ขอนแก่น
[ { "sentence": "ขวยจิโป่ม... หมายถึง รังจิโป่ม อันมีขุยดินกลบหรืออยู่รอบรู", "translated": "หมายถึง รังจิโป่ม อันมีขุยดินกลบหรืออยู่รอบรู" }, { "sentence": "ขวยกุดจี่... หมายถึง ขุยดินที่กุดจี่ขุดรูแล้วดินกลบด้ายบนเป็นขุยๆ", "translated": "หมายถึง ขุยดินที่กุดจี่ขุดรูแล้วดินกลบด้ายบนเป็นขุยๆ" }, { "sentence": "ขวยแมงจินูน... เหมือนขวยกุดจี่", "translated": "เหมือนขวยกุดจี่" }, { "sentence": "ขวยอึ่ง... หมายถึง ขุยดินที่อึ่งขุดรูแล้วมีขุยดินนั้นอยู่บนรู", "translated": "หมายถึง ขุยดินที่อึ่งขุดรูแล้วมีขุยดินนั้นอยู่บนรู" }, { "sentence": "ขวยมด... หมายถึง ขุยดินที่มดขุดดินขึ้นมา เพื่อทำรัง แล้วขุยดินนั้นอยู่ปากรัง", "translated": "หมายถึง ขุยดินที่มดขุดดินขึ้นมา เพื่อทำรัง แล้วขุยดินนั้นอยู่ปากรัง" } ]
เหลื่อมงำ
บุญบารมีคุ้มครอง
บุรีรัมย์
[]
ส่าว (ไม้ส่าว)
น. ไม้ยาว ๆ สำหรับใช้สอยของที่อยู่สูง, ว. เป็นระยะ, เป็นช่วง, ห้วงระยะเวลาหนึ่ง
ยโสธร
[ { "sentence": "เซียงน้อยกำลังเอา*ไม้ส่าว*ต่อยบักตูมอยู่กลางท่งนา", "translated": "เซียงน้อยกำลังเอา*ไม้ยาว ๆ* สอยมะตูมอยู่กลางทุ่งนา" }, { "sentence": "เดือนธันวา หน้าหนาวลมหัวท่งพัดมาเป็น*ส่าว ๆ*", "translated": "เดือนธันวาหน้าหนาวลมชายทุ่งพัดมา*เป็นระยะๆ* (ขยายกริยา พัด)" } ]
ดาด
เกือบถูก/เฉียดๆ/โดนแค่ผิวๆ
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "มื้อวานข่อยไปยิงยก ยิงดาดซือๆ มันกะตาย", "translated": "เมื่อวาน ผมไปยิงยก ยิงเฉียดๆเกือบถูกเฉยๆ มันก็ตาย" }, { "sentence": "มื้อเซ้าอ้ายถึกเตารีดดาดเอา เจ็บบักขนาด", "translated": "เมื่อเช้า พี่โดนเตารีดลวก เจ็บมาก" } ]
บ่อยากขีน
ขีน หมายถึง ขัด ขัดข้อง ไม่เห็นด้วย อีกความหมายหนึ่งคือ ไม่พอใจไม่ชอบใจ บ่อยากขีน = ไม่อยากขัดใจ บ่ขีน หมายถึง ไม่ขัดข้อง
มุกดาหาร
[]
โฮย
โรย
มุกดาหาร
[ { "sentence": "กินข้าวโฮยเกลือ", "translated": "กินข้าวโรยเกลือ (ปั้นข้าวเหนียวโรยเกลือ)" } ]
เซียง,จาน,ทิด
ใช้กับผู้ชายที่ผ่านการบวชมาแล้ว
ศรีสะเกษ
[ { "sentence": "เซียง ผู้ชายที่ผ่านการบวชเณรแล้วลาสิกขา(สึกจากเณร)เขาจะใช้คำว่า เซียง นำหน้าชื่อ เช่น เซียงทุย แต่เดียวไม่ค่อยใช้กัน", "translated": "เซียง ผู้ชายที่ผ่านการบวชเณรแล้วลาสิกขา(สึกจากเณร)เขาจะใช้คำว่า เซียง นำหน้าชื่อ เช่น เซียงทุย แต่เดียวไม่ค่อยใช้กัน" }, { "sentence": "จาน ผู้ชายที่ผ่านการบวชเป็นพระแต่ไม่ได้พรรษ(บวชไม่ได้อยู่เข้าพรรษา)เมื่อลาสิกขา(สึกแล้ว)เขาจะใช้คำว่า จาน นำหน้าชื่อเวลาเรียก เช่น จานทุย (ไม่ค่อยใช้กัน)", "translated": "จาน ผู้ชายที่ผ่านการบวชเป็นพระแต่ไม่ได้พรรษ(บวชไม่ได้อยู่เข้าพรรษา)เมื่อลาสิกขา(สึกแล้ว)เขาจะใช้คำว่า จาน นำหน้าชื่อเวลาเรียก เช่น จานทุย (ไม่ค่อยใช้กัน)" }, { "sentence": "ทิด ผู้ชายที่ผ่านการบวชอยู่เข้าพรรษา เมื่อลาสิกขา(สึกแล้ว)จะใช้คำว่า ทิด นำหน้าชื่อเวลาเรียกกัน เช่น ทิดทุย (ไม่ค่อยใช้กัน)", "translated": "ทิด ผู้ชายที่ผ่านการบวชอยู่เข้าพรรษา เมื่อลาสิกขา(สึกแล้ว)จะใช้คำว่า ทิด นำหน้าชื่อเวลาเรียกกัน เช่น ทิดทุย (ไม่ค่อยใช้กัน)" } ]
หมากหือหืด
โรคหอบหืด/เป็นหืด
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ลุงทาเผิ่นเป็นหมากหือหืด", "translated": "ลุงทาแกเป็นโรคหอบหืด" } ]
ในดอก
ในดอก เปล่าๆ ลักษณะของการกินข้าวเปล่าๆไม่มีกับข้าว (กินเข่าในดอก...กินข้าวเปล่าๆ)
บุรีรัมย์
[]
ตาเว็น
ตะวัน/ดวงตะวัน/พระอาทิตย์
สกลนคร
[ { "sentence": "ตาเว็นขึ้นหองแล้ว แดดฮ้อน", "translated": "ตะวันขึ้นสูงแล้ว แดดร้อน" } ]
ทางเทิง
ข้างบน
มุกดาหาร
[]
ตะเลอ
เป็นภาษาผู้ไทกะป๋อง(วาริชภูมิ)แปลว่า ที่ไหน
สกลนคร
[ { "sentence": "อ้ายสีเอ็ดเวะแล้วเจ้าสิไปตะเลอ", "translated": "พี่สีทำงานเสร็จแล้วจะไปไหน(ที่ไหน)" } ]
ฝักหลอก
รังไหม
บุรีรัมย์
[ { "sentence": "อีแม่..มื้อนี้สิค้างหม่อทาวฝักหลอกติครับ", "translated": "แม่...วันนี้จะต้มน้ำสาวรังไหมเหรอครับ" } ]
เสี่ยงส่น
ซ่อนเงื่อน
บุรีรัมย์
[]
ห่าย
กรอก(ใช้สำหรับของเหลว)
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ไปห่ายน้ำมากินแหน่", "translated": "ไปกรอกน้ำมากินหน่อย" } ]
บ่เป็นท่า
ไม่เข้าท่า/ไม่ได้เรื่อง/ไม่ดี
มุกดาหาร
[]
ลายต่าง
เปลี่ยนไปจากเดิม
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "บ่าวหน่อ มื้อนี้ลาวคือเป็นไปลายต่างจั่งซี้ บ่แม่นลาวกินยาผิดซองบ้อ", "translated": "บ่าวหน่อ วันนี้แกเปลียนไป หรือว่าแกกินยาผิดซองเหรอ" } ]
ป่วง
อารมณ์หรืออาการผิดปกติ/ไม่ปกติ/บ้าๆบอๆ/นิสัยแปลกๆ
ขอนแก่น
[ { "sentence": "โตอย่าง : แม่ใหญ่ ลิบร้า เราป่วงแท้ๆมักกินข้าวกับผงชูรสดี้ดี", "translated": "คุณยาย ลิบร้า แกมีนิสัยแปลกๆ ชอบกินข้าวกับผงชูรส" }, { "sentence": "เราบ่ย้านเป็นเบาหวานบ่", "translated": "คุณยายแกไม่กลัวเป็นเบาหวานรึไงก็ไม่รู้" } ]
คักแน่
ที่สุด ของที่สุด
มหาสารคาม
[ { "sentence": "ลูกซายเจ้า มันคือหน้ามึนคักแน่", "translated": "ลูกชายของท่านเกเร หน้าด้านที่สุดไม่มีใครเปรียบ" } ]
ซุกยู้
ผลักดัน
บุรีรัมย์
[]
กะย่อน,กะย่อนว่า,กะญ่อนวา
เพราะ/เป็นเพราะ/เป็นเพราะว่า
อุบลราชธานี
[ { "sentence": "กะย่อนว่าอยู่ต่างม่อง กะเลยเอิ้นต่างกัน", "translated": "ก็เพราะว่าอยู่ต่างที่ก็เลยเรียกต่างกัน" } ]
หมากผีผ่วน
-
ขอนแก่น
[ { "sentence": "-", "translated": "-" } ]
เสีย
ขุดรากถอนโคน/รื้อเอาออกไปทิ้ง
สารคาม
[ { "sentence": "ป่ามันเฮา มันคือหญ่าฮกคักแท้ มื่ออื่น พวกโตพากันไป เสียหญ่า ออกแหน่เด้อ", "translated": "ไร่มันสำปะหรังของเรา ทำไมมีหญ้าขึ้นรก อย่างนี้ พรุ่งนี้ พวกคุณเอาหญ้าออกหน่อยนะ" }, { "sentence": "ม่อน ที่เฮาเลี่ยงไว่ มันนอนใหญ่ลุกแล่ว ให่เจ้า เสียขี่ม่อนออกก่อนเด้อ จั่งค่อยเอาใบมอนไปเกียมัน", "translated": "ตัวไหมที่เราเลี้ยงไว้ มันลอกคราบครั้งที่สี่เสร็จแล้ว ให้คุณ รื้อเอาขี้มันออกไปทิ้งเสียก่อน แล้วค่อยเอาใบหม่อน ไปให้อาหารมัน" } ]
ขี้ซุ๊
อาการท้องร่วงอย่างรุนแรง
บุรีรัมย์
[]
เจิดเกิบ
ปาร้องเท้า/ร่อนร้องเท้า/การละเล่นอย่างหนึ่ง
ร้อยเอ็ด(อาจสามารถ)
[ { "sentence": "เจิดเกิบ= ปารองเท้า (เป็นการละเล่นอย่างหนึ่ง เอาหนังยางพนันกัน แล้วใช้ร้องท้าแตะ(ตราดาวเทียม) ปาให้หนังยางแตกออกไม่จับกันตัวที่หลุดออกเป็นอิสระ คนที่ปาจะได้ 55555)", "translated": "" } ]
ถ่าแน
รอหน่อย
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "อีพอถ่าข่อยแน ข่อยสิไปนำน่ะ", "translated": "คุณพ่อรอผมหน่อย ผมจะไปด้วย" } ]
เฮ็ดโล้ด/เฮ็ดไปโล้ด
ทำเลย/ทำไปเลย / จะทำก็ทำไปเลย ไม่ต้องรอ
มุกดาหาร
[]
แสนะแหล๋น
เสือก/ยุ่งอย่างไม่เข้าเรื่อง
นครราชสีมา
[ { "sentence": "ไม่ต้องมาแสนะแหล๋น", "translated": "ไม่ต้องมายุ่ง" } ]
เจ้เก้
ใหญ่ๆ เด่นๆ (มีลักษณะขยายออกทางด้านข้าง)
สกลนคร
[ { "sentence": "โพน ตั้งเจ้เก้ นั่นเด้", "translated": "จอมปลวก ใหญ่ๆ เด่นๆ นั่นไง" } ]
พอกระเทิน
ครึ่งๆกลางๆ/เอาดีไม่ได้
มหาสารคาม
[ { "sentence": "คนพอกระเทิน แปลว่าคนไม่เต็มบาท ไม่สมประกอบ", "translated": "คนไม่เต็มบาท ไม่สมประกอบ" }, { "sentence": "ทำอะไรก็ทำพอกระเทิน แปลว่า ทำงานไม่เสร็จปล่อยไว้ครึ่งทาง ไม่ทำต่อให้เสร็จ", "translated": "ทำงานไม่เสร็จปล่อยไว้ครึ่งทาง ไม่ทำต่อให้เสร็จ" } ]