text
stringlengths
80
6.25k
text_len
int64
32
3.12k
src
stringclasses
7 values
Staten van Amerika en de Europese Unie Afgezien van de verkleuring door luchtvervuiling is de lichtechtheid van de zuivere vorm goed, mits geen kalk of gips gebruikt wordt om het pigment te versnijden Zulke vulstoffen werden in de negentiende eeuw zeer algemeen toegepast Het loodsulfaat verkleurt echter onder invloed van licht en wordt dan groenig Het pigment is in zuivere vorm zeer dekkend maar vermengd met loodsulfaat halfdekkend Het is niet geschikt voor fresco of acrylverf Lood(II)chromaat is carcinogeen en kan dodelijk zijn als het wordt ingeslikt De reden is dat er naast lood ook hexavalent chroom aanwezig is Daarnaast is de verbinding ook corrosief en irriterend voor de huid en de ogen Contact met de ogen kan leiden tot blindheid en aanraking met de huid kan roodheid, jeuk en lichte brandwonden veroorzaken Inhalatie kan leiden tot kortademigheid, irritatie van de luchtwegen en - bij langdurig contact - ernstige longschade Basofiel Basofiel is een technische term, die gebruikt wordt door histologen Het beschrijft het microscopisch beeld van cellen en weefsels, die gekleurd zijn met een basische kleurstof De gewoonlijk gekleurde structuren bevatten nucleïnezuur, dat voorkomt in de celkern en ribosomen De meest gebruikte kleurstof is hematoxyline "Basofielen" zijn cellen die gemakkelijk kleuren door een basische kleurstof en gewoonlijk diepblauw kleuren bij standaard kleuringstechnieken zoals Hematoxyline en eosine (H&E) In het bijzonder heeft deze term betrekking op Zbigniew Religa Religa studeerde tot ### geneeskunde aan de medische universiteit van Warschau en was van ### tot ### arts in het Wolaziekenhuis en in de kliniek van het cardiologisch instituut van Warschau In ### werd hij hoofd van de cardiologische kliniek van Zabrze en in ### hoogleraar aan de medische universiteit van Silezië in Katowice Van ### tot ### was Religa er ook rector In ### werd hij hoofd van de kliniek voor hartchirurgie in Warschau Hij was hoofd van het team dat de eerste geslaagde harttransplantatie in Polen uitvoerde Sinds ### was hij ook politiek actief als senator voor onder meer Solidarność In ### was hij voorzitter van het <PERSOON> voor Steun aan de Hervormingen (BBWR) Samen met senator <PERSOON> stichtte hij in ### de Centrumpartij (Pools "Partia <INSTELLING>") In het voorjaar van ### was hij van plan mee te doen met de presidentsverkiezingen van het najaar Echter, nog voor de verkiezingen raakte hij zijn partij kwijt Hij werd in populariteit ingehaald door politici als Włodzimierz Cimoszewicz en <PERSOON> en hij trok zijn kandidatuur ten slotte in Na de parlementsverkiezingen van ### werd hij parlementslid van PiS voor de kieskring Gliwice Van <DATUM> tot november ### was Religa "Minister van Volksgezondheid" in de kabinetten van Kazimierz Marcinkiewicz en Jarosław Kaczyński Naast verschillende documentaires is er ook een speelfilm gewijd aan het leven van Zbigniew Religa Deze film van regisseur Łukasz Palkowski is getiteld "Bogowie" ("Goden") en gaat over de eerste geslaagde harttransplantatie in Polen.
564
www
van Warschau en was van ### tot ### arts in het Wolaziekenhuis en in de kliniek van het cardiologisch instituut van Warschau In ### werd hij hoofd van de cardiologische kliniek van Zabrze en in ### hoogleraar aan de medische universiteit van Silezië in Katowice Van ### tot ### was Religa er ook rector In ### werd hij hoofd van de kliniek voor hartchirurgie in Warschau Hij was hoofd van het team dat de eerste geslaagde harttransplantatie in Polen uitvoerde Sinds ### was hij ook politiek actief als senator voor onder meer Solidarność In ### was hij voorzitter van het <PERSOON> voor Steun aan de Hervormingen (BBWR) Samen met senator <PERSOON> stichtte hij in ### de Centrumpartij (Pools "Partia <INSTELLING>") In het voorjaar van ### was hij van plan mee te doen met de presidentsverkiezingen van het najaar Echter, nog voor de verkiezingen raakte hij zijn partij kwijt Hij werd in populariteit ingehaald door politici als Włodzimierz Cimoszewicz en <PERSOON> en hij trok zijn kandidatuur ten slotte in Na de parlementsverkiezingen van ### werd hij parlementslid van PiS voor de kieskring Gliwice Van <DATUM> tot november ### was Religa "Minister van Volksgezondheid" in de kabinetten van Kazimierz Marcinkiewicz en Jarosław Kaczyński Naast verschillende documentaires is er ook een speelfilm gewijd aan het leven van Zbigniew Religa Deze film van regisseur Łukasz Palkowski is getiteld "Bogowie" ("Goden") en gaat over de eerste geslaagde harttransplantatie in <PERSOON>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands patholoog, die als eerste, in ###, de naar hem genoemde stofwisselingsziekte, de ziekte van <PERSOON> beschreef Na zijn studie aan de <PERSOON> promoveerde hij in ### tot doctor in de geneeskunde met zijn proefschrift "Cardiomegalia glycogenica" over deze stofwisselingsziekte, die later naar hem genoemd zou worden <PERSOON> was zeer belezen en een gelovig katholiek Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij door de Duitse bezetter gearresteerd toen in februari ### in zijn laboratorium een illegale zender gevonden werd Na een bomaanslag op een spoorlijn in <LOCATIE> werd <PERSOON> als vergeldingsactie, samen met ## anderen, gefusilleerd <PERSOON> medical biography A biographical dictionary of Dutch physicians and surgeons ###–###", Rodopi, <LOCATIE>, ### <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> is een Nederlands politicus voor het CDA Officier in de Orde van <PERSOON> was van <DATUM> tot <DATUM> lid van de CDA-fractie in de Eerste <PERSOON-##> Hij is internist en hoogleraar interne geneeskunde in <LOCATIE> Tussen ### en ### was hij gemeenteraadslid in <PERSOON-##> was woordvoerder volksgezondheid van de CDA-fractie en houdt zich verder onder andere bezig met wetenschapsbeleid Hij was van november ### tot ### partijvoorzitter van het CDA van de Provincie <PERSOON-##> en als zodanig ook lid van het Nationale Partij Bestuur van het CDA.
622
www
<PERSOON>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands patholoog, die als eerste, in ###, de naar hem genoemde stofwisselingsziekte, de ziekte van <PERSOON> beschreef Na zijn studie aan de <PERSOON> promoveerde hij in ### tot doctor in de geneeskunde met zijn proefschrift "Cardiomegalia glycogenica" over deze stofwisselingsziekte, die later naar hem genoemd zou worden <PERSOON> was zeer belezen en een gelovig katholiek Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij door de Duitse bezetter gearresteerd toen in februari ### in zijn laboratorium een illegale zender gevonden werd Na een bomaanslag op een spoorlijn in <LOCATIE> werd <PERSOON> als vergeldingsactie, samen met ## anderen, gefusilleerd <PERSOON> medical biography A biographical dictionary of Dutch physicians and surgeons ###–###", Rodopi, <LOCATIE>, ### <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> is een Nederlands politicus voor het CDA Officier in de Orde van <PERSOON> was van <DATUM> tot <DATUM> lid van de CDA-fractie in de Eerste <PERSOON> Hij is internist en hoogleraar interne geneeskunde in <LOCATIE> Tussen ### en ### was hij gemeenteraadslid in <PERSOON> was woordvoerder volksgezondheid van de CDA-fractie en houdt zich verder onder andere bezig met wetenschapsbeleid Hij was van november ### tot ### partijvoorzitter van het CDA van de Provincie <PERSOON> en als zodanig ook lid van het Nationale Partij Bestuur van het CDA <PERSOON-##>, ook "<PERSOON-##>" of gelatiniseerd "<PERSOON-##>, <DATUM> was een Vlaams anatoom, chirurg en plantkundige Van den Spiegel werd geboren in woelige tijden Hij was de oudste zoon van <PERSOON-##> en <PERSOON-##>, de chirurgijn-generaal van <PERSOON-##> Het protestantse gezin volgde <PERSOON-##> eerst naar Antwerpen en trok in ### naar <LOCATIE> Op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd schreef <PERSOON-##> zich in aan de Universiteit van Leiden Hij studeerde geneeskunde maar vertrok na een drietal jaar op studiereis In ### dook hij op aan de Universiteit van Padua, waar zijn landgenoot Vesalius naam had gemaakt In het beroemde anatomisch theater leerde hij ontleedkunde onder Girolamo <PERSOON-##> (###-###), die hij vaak vergezelde Na zijn promotie in ### tot doctor in de geneeskunde greep Van den Spiegel enkele keren naast een leerstoel in Padua Hij vestigde zich als arts en publiceerde een boek over botanie (###) en een werkje over lintwormen (###) Toen in ### duidelijk werd dat zijn studiegenoot <PERSOON-##> (###−###) <PERSOON-##> zou opvolgen, verliet hij Italië om rond te reizen door het huidige België en <PERSOON-##> daarop werd Van den Spiegel benoemd tot "<PERSOON-##> Door het plotse overlijden van Casseri werd hij teruggeroepen naar Italië Op <DATUM> werd hij in Padua benoemd tot hoogleraar anatomie en chirurgie.
640
www
den Spiegel, ook<PERSOON>" of gelatiniseerd "<PERSOON>, <DATUM> was een Vlaams anatoom, chirurg en plantkundige Van den Spiegel werd geboren in woelige tijden Hij was de oudste zoon van <PERSOON> en <PERSOON>, de chirurgijn-generaal van <PERSOON> Het protestantse gezin volgde <PERSOON> eerst naar Antwerpen en trok in ### naar <LOCATIE> Op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd schreef <PERSOON> zich in aan de Universiteit van Leiden Hij studeerde geneeskunde maar vertrok na een drietal jaar op studiereis In ### dook hij op aan de Universiteit van Padua, waar zijn landgenoot Vesalius naam had gemaakt In het beroemde anatomisch theater leerde hij ontleedkunde onder Girolamo <PERSOON> (###-###), die hij vaak vergezelde Na zijn promotie in ### tot doctor in de geneeskunde greep Van den Spiegel enkele keren naast een leerstoel in Padua Hij vestigde zich als arts en publiceerde een boek over botanie (###) en een werkje over lintwormen (###) Toen in ### duidelijk werd dat zijn studiegenoot <PERSOON> (###−###) <PERSOON> zou opvolgen, verliet hij Italië om rond te reizen door het huidige België en <PERSOON-##> daarop werd Van den Spiegel benoemd tot "<PERSOON-##> Door het plotse overlijden van Casseri werd hij teruggeroepen naar Italië Op <DATUM> werd hij in Padua benoemd tot hoogleraar anatomie en chirurgie Ondertussen schreef hij aan zijn grote leerboek over anatomie, waarvoor hij Vesalius' titel overnam "De humani corporis fabrica libri decem" In ### werd hij ziek en stierf hij, mogelijk als gevolg van een glaswond opgelopen tijdens de bruiloft van zijn dochter <PERSOON-##> Hij kreeg een mooie grafrede, die bewaard is, en werd bijgezet in de Heremietenkerk Het graf is in de ##e eeuw verdwenen maar de tekst van het epitaaf is overgeleverd Na Van den Spiegels dood verzorgde zijn leerling Daniël Rindfleisch (Bucretius) de uitgave van zijn Fabrica Hij verwierf ## koperplaten uit de nalatenschap van Casseri en liet nog ## gravures bijmaken Het geheel werd in twee volumes gepubliceerd en werd een gerespecteerd handboek Door toedoen van zijn schoonbroer Liberalis Cremona kwam ook zijn werk over de menselijke foetus in druk Nog postuum verscheen in ### <PERSOON-##> het verzameld werk van Van den Spiegel Van den Spiegel beschreef de fascie die door hem "linea semilunaris" werd genoemd, een term die nog steeds in gebruik is en soms de informele toevoeging "Spigelii" krijgt Een hernia aan dit bindweefsel is door Klinkosch hernia spiegeli genoemd De achterste lob van de lever heet dan weer "lobus caudatus Spigelii" Het plantengeslacht Spigelia, van de familie van de Loganiaceae, is door Linnaeus naar Van den Spiegel vernoemd de wortel en wortelstok van de Sp Marilandica werden gebruikt bij de bestrijding van darmparasieten Promyelocyt Een promyelocyt (of progranulocyt) is een precursor (voorloper) van een granulocyt, ontstaan uit een myeloblast.
588
www
titel overnam "De humani corporis fabrica libri decem" In ### werd hij ziek en stierf hij, mogelijk als gevolg van een glaswond opgelopen tijdens de bruiloft van zijn dochter <PERSOON> Hij kreeg een mooie grafrede, die bewaard is, en werd bijgezet in de Heremietenkerk Het graf is in de ##e eeuw verdwenen maar de tekst van het epitaaf is overgeleverd Na Van den Spiegels dood verzorgde zijn leerling Daniël Rindfleisch (Bucretius) de uitgave van zijn Fabrica Hij verwierf ## koperplaten uit de nalatenschap van Casseri en liet nog ## gravures bijmaken Het geheel werd in twee volumes gepubliceerd en werd een gerespecteerd handboek Door toedoen van zijn schoonbroer Liberalis Cremona kwam ook zijn werk over de menselijke foetus in druk Nog postuum verscheen in ### <PERSOON> het verzameld werk van Van den Spiegel Van den Spiegel beschreef de fascie die door hem "linea semilunaris" werd genoemd, een term die nog steeds in gebruik is en soms de informele toevoeging "Spigelii" krijgt Een hernia aan dit bindweefsel is door Klinkosch hernia spiegeli genoemd De achterste lob van de lever heet dan weer "lobus caudatus Spigelii" Het plantengeslacht Spigelia, van de familie van de Loganiaceae, is door Linnaeus naar Van den Spiegel vernoemd de wortel en wortelstok van de Sp Marilandica werden gebruikt bij de bestrijding van darmparasieten Promyelocyt Een promyelocyt (of progranulocyt) is een precursor (voorloper) van een granulocyt, ontstaan uit een myeloblast Het cytoplasma heeft een blauwe kleur met vaak een opheldering In de cel zijn grove, blauwe of rode korrels aanwezig Hematoxyline-eosinekleuring De hematoxyline-eosinekleuring of H&E is een in de histologie toegepaste, populaire kleuringstechniek Het is de meest gebruikte kleuringsmethode in de medische diagnostiek Wanneer bijvoorbeeld een patholoog naar een biopt van een mogelijke kanker kijkt, wordt het histologische, microscopisch preparaat gekleurd met H&E De kleuring gebeurt met de basische kleurstof hematoxyline, dat de basofiele structuren blauwpaars kleurt en het in ethanol opgeloste, zure eosine Y, dat de eosinofiele structuren helder roze kleurt De basofiele structuren zijn gewoonlijk degenen die nucleïnezuur bevatten, zoals de ribosomen, de chromatinerijke celkern en de RNA-rijke cytoplasmatische gebieden De eosinofiele structuren zijn gewoonlijk samengesteld met intracellulaire of extracellulaire proteïne De Lewy-lichaampjes en mallory-lichaampjes zijn voorbeelden van eosinofiele structuren Het grootste deel van het cytoplasma is eosinofiel Rode bloedcellen worden intensief rood gekleurd Andere kleuren bijvoorbeeld geel en bruin kunnen ook voorkomen als het preparaat eigen pigmenten zoals melanine bevat Sommige structuren kleuren niet goed en moeten dan met een andere methode gekleurd worden Eosinofiel Eosinofiel is een technische term, die gebruikt wordt door histologen Het beschrijft het microscopisch beeld van cellen en weefsels, die gekleurd zijn met de zure kleurstof eosine De gewoonlijk gekleurde structuren zijn basisch Dit is het cytoplasma van cellen en extracellulaire proteïnen, zoals collageen "Eosinofielen" zijn structuren die gemakkelijk gekleurd worden door eosine en gewoonlijk helder roze kleuren bij standaard kleuringstechnieken zoals hematoxyline-eosinekleuring (H&E).
542
www
kleur met vaak een opheldering In de cel zijn grove, blauwe of rode korrels aanwezig Hematoxyline-eosinekleuring De hematoxyline-eosinekleuring of H&E is een in de histologie toegepaste, populaire kleuringstechniek Het is de meest gebruikte kleuringsmethode in de medische diagnostiek Wanneer bijvoorbeeld een patholoog naar een biopt van een mogelijke kanker kijkt, wordt het histologische, microscopisch preparaat gekleurd met H&E De kleuring gebeurt met de basische kleurstof hematoxyline, dat de basofiele structuren blauwpaars kleurt en het in ethanol opgeloste, zure eosine Y, dat de eosinofiele structuren helder roze kleurt De basofiele structuren zijn gewoonlijk degenen die nucleïnezuur bevatten, zoals de ribosomen, de chromatinerijke celkern en de RNA-rijke cytoplasmatische gebieden De eosinofiele structuren zijn gewoonlijk samengesteld met intracellulaire of extracellulaire proteïne De Lewy-lichaampjes en mallory-lichaampjes zijn voorbeelden van eosinofiele structuren Het grootste deel van het cytoplasma is eosinofiel Rode bloedcellen worden intensief rood gekleurd Andere kleuren bijvoorbeeld geel en bruin kunnen ook voorkomen als het preparaat eigen pigmenten zoals melanine bevat Sommige structuren kleuren niet goed en moeten dan met een andere methode gekleurd worden Eosinofiel Eosinofiel is een technische term, die gebruikt wordt door histologen Het beschrijft het microscopisch beeld van cellen en weefsels, die gekleurd zijn met de zure kleurstof eosine De gewoonlijk gekleurde structuren zijn basisch Dit is het cytoplasma van cellen en extracellulaire proteïnen, zoals collageen "Eosinofielen" zijn structuren die gemakkelijk gekleurd worden door eosine en gewoonlijk helder roze kleuren bij standaard kleuringstechnieken zoals hematoxyline-eosinekleuring (H&E) Aeromonas Aeromonas is een geslacht van gram-negatieve, facultatief anaerobe staafvormige bacteriën Er zijn veertien soorten beschreven, waarvan de meeste geassocieerd worden met ziekten De belangrijkste pathogenen hiervan zijn "A hydrophila", "A caviae" en "A veronii" biovar "sobria" "Aeromonas" komen veelvuldig voor in zoete en brakke oppervlaktewateren Sommige stammen van "Aeromonas" zijn potente ziekteverwekkers bij vissen en amfibieën, maar ook mensen en dieren kunnen geïnfecteerd worden via een open wond of via water of voedsel met een hoge besmettingsgraad Bloedzuigers zijn ook geïmpliceerd in de besmetting met "Aeromonas" "Aeromonas"-soorten zijn voornamelijk bekend als opportunistische pathogene micro-organismen Twee ziekten, die geassocieerd worden met "Aeromonas", zijn gastro-enteritis en wondinfecties met of zonder sepsis Hoewel "Aeromonas" een aantal potente virulentiefactoren heeft (endotoxinen, hemolysinen, enterotoxinen, hechtingsfactoren), is experimenteel niet bewezen dat "A hydrophila", "A caviae" en "A sobria" daadwerkelijk veroorzakers zijn van de genoemde ziekten Bij een zeer hoge aantal cellen (##¹¹) blijkt "A hydrophila" geen ziekte te veroorzaken Uit de ontlasting van patiënten met diarree kon echter ook "Aeromonas" worden geïsoleerd in afwezigheid van andere bekende pathogenen Door "Aeromonas" veroorzaakte gastro-enteritis wordt meestal veroorzaakt door inname van besmet water of voedsel Bij kinderen wordt acute diarree het meeste geconstateerd, terwijl volwassenen er een meer chronische diarree aan overhouden De acute vorm wordt gekenmerkt door dysenterie (niet-samenhangende ontlasting die bloed en slijm bevat) De chronische vorm heeft meer cholera-achtige verschijnselen (waterige diarree).
561
www
Aeromonas is een geslacht van gram-negatieve, facultatief anaerobe staafvormige bacteriën Er zijn veertien soorten beschreven, waarvan de meeste geassocieerd worden met ziekten De belangrijkste pathogenen hiervan zijn "A hydrophila", "A caviae" en "A veronii" biovar "sobria" "Aeromonas" komen veelvuldig voor in zoete en brakke oppervlaktewateren Sommige stammen van "Aeromonas" zijn potente ziekteverwekkers bij vissen en amfibieën, maar ook mensen en dieren kunnen geïnfecteerd worden via een open wond of via water of voedsel met een hoge besmettingsgraad Bloedzuigers zijn ook geïmpliceerd in de besmetting met "Aeromonas" "Aeromonas"-soorten zijn voornamelijk bekend als opportunistische pathogene micro-organismen Twee ziekten, die geassocieerd worden met "Aeromonas", zijn gastro-enteritis en wondinfecties met of zonder sepsis Hoewel "Aeromonas" een aantal potente virulentiefactoren heeft (endotoxinen, hemolysinen, enterotoxinen, hechtingsfactoren), is experimenteel niet bewezen dat "A hydrophila", "A caviae" en "A sobria" daadwerkelijk veroorzakers zijn van de genoemde ziekten Bij een zeer hoge aantal cellen (##¹¹) blijkt "A hydrophila" geen ziekte te veroorzaken Uit de ontlasting van patiënten met diarree kon echter ook "Aeromonas" worden geïsoleerd in afwezigheid van andere bekende pathogenen Door "Aeromonas" veroorzaakte gastro-enteritis wordt meestal veroorzaakt door inname van besmet water of voedsel Bij kinderen wordt acute diarree het meeste geconstateerd, terwijl volwassenen er een meer chronische diarree aan overhouden De acute vorm wordt gekenmerkt door dysenterie (niet-samenhangende ontlasting die bloed en slijm bevat) De chronische vorm heeft meer cholera-achtige verschijnselen (waterige diarree) Indien de gastheer een verminderde weerstand heeft kan dit leiden tot sepsis, waarbij "Aeromonas" zich via de bloedsomloop door het lichaam verspreidt Bij waterdieren komt infectie met "Aeromonas" veelvuldig voor Bij kikkers worden (fatale) interne bloedingen geassocieerd met "Aeromonas"-besmetting Bij straalvinnigen zijn zweren, staart- en vinrot, maar ook sepsis gevonden Bij koikarpers komt "Aeromonas"-besmetting regelmatig voor als het water tussen de ## °C en ## °C is, omdat "Aeromonas" kan groeien, terwijl het immuunsysteem van de koikarper nog niet optimaal is Acute gastro-enteritis gaat meestal vanzelf over, hoewel extra vocht nodig kan zijn Chronische gastro-enteritis en infectie hebben behandeling nodig Helaas is "Aeromonas" resistent tegen de gebruikelijke antibacteriële methoden zoals chlorine, penicilline, cefalosporine en erytromycine Ciprofloxacin is wel actief, hoewel in Azië resistente gevallen zijn gerapporteerd In waterleidingen komt "Aeromonas" voor in kleine hoeveelheden, die zich kunnen vermenigvuldigen Waterleidingbedrijven onderzoeken het water op aanwezigheid van "Aeromonas" niet alleen vanwege de mogelijke gezondheidsrisico's, maar ook omdat verhoogde aantallen kunnen wijzen op storingen in de bedrijfsvoering Hierbij kan gedacht worden aan slecht functionerende filters, te veel voedingstoffen of stilstaand water Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP) is een organisatie die in ### door met name homeopaten, antroposofen en natuurgenezers natuurgeneeskundigen en bezorgde ouders is opgericht Een vereniging die volgens eigen zeggen tot doel heeft informatie te verstrekken over vaccinatie om eenieder in staat te stellen zelf een overwogen keuze te maken.
578
www
heeft kan dit leiden tot sepsis, waarbij "Aeromonas" zich via de bloedsomloop door het lichaam verspreidt Bij waterdieren komt infectie met "Aeromonas" veelvuldig voor Bij kikkers worden (fatale) interne bloedingen geassocieerd met "Aeromonas"-besmetting Bij straalvinnigen zijn zweren, staart- en vinrot, maar ook sepsis gevonden Bij koikarpers komt "Aeromonas"-besmetting regelmatig voor als het water tussen de ## °C en ## °C is, omdat "Aeromonas" kan groeien, terwijl het immuunsysteem van de koikarper nog niet optimaal is Acute gastro-enteritis gaat meestal vanzelf over, hoewel extra vocht nodig kan zijn Chronische gastro-enteritis en infectie hebben behandeling nodig Helaas is "Aeromonas" resistent tegen de gebruikelijke antibacteriële methoden zoals chlorine, penicilline, cefalosporine en erytromycine Ciprofloxacin is wel actief, hoewel in Azië resistente gevallen zijn gerapporteerd In waterleidingen komt "Aeromonas" voor in kleine hoeveelheden, die zich kunnen vermenigvuldigen Waterleidingbedrijven onderzoeken het water op aanwezigheid van "Aeromonas" niet alleen vanwege de mogelijke gezondheidsrisico's, maar ook omdat verhoogde aantallen kunnen wijzen op storingen in de bedrijfsvoering Hierbij kan gedacht worden aan slecht functionerende filters, te veel voedingstoffen of stilstaand water Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP) is een organisatie die in ### door met name homeopaten, antroposofen en natuurgenezers natuurgeneeskundigen en bezorgde ouders is opgericht Een vereniging die volgens eigen zeggen tot doel heeft informatie te verstrekken over vaccinatie om eenieder in staat te stellen zelf een overwogen keuze te maken Organisaties zoals het <INSTELLING> en de VtdK waarschuwen de bevolking dat de NVKP onjuiste informatie verstrekt Ze wil benadrukken dat vaccineren geen verplichting is; informeert over vermeende alternatieven voor vaccinatie; pleit voor het verstrekken van een bijsluiter bij de oproep tot (dan wel bij het zetten van de) vaccinatie; strijdt voor maatschappelijke erkenning voor haar opvatting dat er meer vaccinatieschade voorkomt dan bekend is; en informeert over behandelingsmogelijkheden van vaccinatieschade De informatieverstrekking vindt plaats via folders, een website, aanwezigheid op beurzen, een telefonische infolijn en het boek ""Ziekten en vaccins nader bekeken"" Voorts pleit de NVKP voor meer wetenschappelijk onderzoek omtrent vaccinatie, veiligheid van de combinatievaccins en naar een eventueel verband tussen wiegendood en het tijdstip van vaccinatie Ook wil zij graag alternatieven om infectieziekten te bestrijden beter onderzocht zien Naar eigen zeggen pleit de NVKP niet voor of tegen vaccineren Hoewel zij niet geassocieerd wenst te worden met alternatieve geneeswijzen, is zij van mening dat homeopathie en natuurgeneeskunde als alternatief kunnen worden aanbevolen De NVKP stelt dat allerlei infectieziekten reeds vóór het begin van vaccinatiecampagnes op de terugtocht waren De organisatie verdenkt het <INSTELLING> van belangenverstrengeling omdat ze zowel vaccins produceert, als deze (eigen vaccins) onderzoekt Verder beweert de NVKP dat ook in <LOCATIE> economische motieven een rol spelen bij het invoeren van inentingen, net zoals in de Verenigde Staten, waar het waterpokkenvaccin is ingevoerd omdat het ziekteverzuim het bedrijfsleven te veel geld kostte Sommige vaccins, zoals het griepvaccin, zijn volgens de NVKP volstrekt niet effectief.
554
www
informatie verstrekt Ze wil benadrukken dat vaccineren geen verplichting is; informeert over vermeende alternatieven voor vaccinatie; pleit voor het verstrekken van een bijsluiter bij de oproep tot (dan wel bij het zetten van de) vaccinatie; strijdt voor maatschappelijke erkenning voor haar opvatting dat er meer vaccinatieschade voorkomt dan bekend is; en informeert over behandelingsmogelijkheden van vaccinatieschade De informatieverstrekking vindt plaats via folders, een website, aanwezigheid op beurzen, een telefonische infolijn en het boek ""Ziekten en vaccins nader bekeken"" Voorts pleit de NVKP voor meer wetenschappelijk onderzoek omtrent vaccinatie, veiligheid van de combinatievaccins en naar een eventueel verband tussen wiegendood en het tijdstip van vaccinatie Ook wil zij graag alternatieven om infectieziekten te bestrijden beter onderzocht zien Naar eigen zeggen pleit de NVKP niet voor of tegen vaccineren Hoewel zij niet geassocieerd wenst te worden met alternatieve geneeswijzen, is zij van mening dat homeopathie en natuurgeneeskunde als alternatief kunnen worden aanbevolen De NVKP stelt dat allerlei infectieziekten reeds vóór het begin van vaccinatiecampagnes op de terugtocht waren De organisatie verdenkt het <INSTELLING> van belangenverstrengeling omdat ze zowel vaccins produceert, als deze (eigen vaccins) onderzoekt Verder beweert de NVKP dat ook in <LOCATIE> economische motieven een rol spelen bij het invoeren van inentingen, net zoals in de Verenigde Staten, waar het waterpokkenvaccin is ingevoerd omdat het ziekteverzuim het bedrijfsleven te veel geld kostte Sommige vaccins, zoals het griepvaccin, zijn volgens de NVKP volstrekt niet effectief <PERSOON> genezer in <LOCATIE> Desondanks stelt de NVKP op dezelfde website "los van welke levensbeschouwelijke richting dan ook" te zijn In ###, vijf jaar na oprichting had de vereniging circa ### leden die volgens opgaaf van de NVKP een dwarsdoorsnede van de maatschappij zijn In ### bedroeg het ledental circa ### Uit een meta-analyse van ### studies blijkt dat vaccins nauwelijks bijwerkingen hebben Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (<INSTELLING>) komen ernstige bijwerking zeer zelden voor Voor zover er bijwerkingen zijn, zijn die meestal mild (zoals tijdelijke gevoeligheid rond de prikplek, koorts en hangerigheid) Volgens het <INSTELLING> weegt dit ruimschoots op tegen de risico's die ongevaccineerde mensen lopen <PERSOON> erkent de <INSTELLING> de grondslagen van de NVKP niet en werkt ze negatief voor de acceptatie van en het vertrouwen in vaccinaties Inzake het HPV-vaccin, liet het <INSTELLING> in ### weten ""dat de informatie die de vereniging verspreidt via de media en internet aantoonbaar onjuist is en niet gestoeld is op wetenschappelijke kennis "" De Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) noemt de publicaties van de vereniging pseudowetenschap en ziet verbanden tussen het hoge ledendeel dat homeopaat is en de activiteiten van de vereniging Volgens de VtdK bouwt de vereniging voort op misvattingen en foutieve veronderstellingen en haalt ze onderzoekers aan die selectief citeren uit de wetenschappelijke publicaties Ook bestuursleden zouden zich hier schuldig aan maken In oktober ### ontving NVKP de <PERSOON> Kackadorisprijs van de VtdK.
553
www
stelt de NVKP op dezelfde website "los van welke levensbeschouwelijke richting dan ook" te zijn In ###, vijf jaar na oprichting had de vereniging circa ### leden die volgens opgaaf van de NVKP een dwarsdoorsnede van de maatschappij zijn In ### bedroeg het ledental circa ### Uit een meta-analyse van ### studies blijkt dat vaccins nauwelijks bijwerkingen hebben Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (<INSTELLING>) komen ernstige bijwerking zeer zelden voor Voor zover er bijwerkingen zijn, zijn die meestal mild (zoals tijdelijke gevoeligheid rond de prikplek, koorts en hangerigheid) Volgens het <INSTELLING> weegt dit ruimschoots op tegen de risico's die ongevaccineerde mensen lopen <PERSOON> erkent de <INSTELLING> de grondslagen van de NVKP niet en werkt ze negatief voor de acceptatie van en het vertrouwen in vaccinaties Inzake het HPV-vaccin, liet het <INSTELLING> in ### weten ""dat de informatie die de vereniging verspreidt via de media en internet aantoonbaar onjuist is en niet gestoeld is op wetenschappelijke kennis "" De Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) noemt de publicaties van de vereniging pseudowetenschap en ziet verbanden tussen het hoge ledendeel dat homeopaat is en de activiteiten van de vereniging Volgens de VtdK bouwt de vereniging voort op misvattingen en foutieve veronderstellingen en haalt ze onderzoekers aan die selectief citeren uit de wetenschappelijke publicaties Ook bestuursleden zouden zich hier schuldig aan maken In oktober ### ontving NVKP de <PERSOON> Kackadorisprijs van de VtdK De NVKP vond dat het vaccin te kort en op te kleine schaal was getest Daarbij was aldus de NVKP geen wetenschappelijk bewijs gevonden dat het vaccin inderdaad cervixkanker kan voorkomen en verder onschadelijk was Leukopoëse Leuko(cyto)poëse, leukopoiësie of leukopoiësis is het deel van de bloedvorming waarbij, uit een hematopoëtische multipotente stamcel van het rode beenmerg, zich de verschillende soorten witte bloedcellen of leukocyten ontwikkelen Bij de deling van een stamcel ontstaan niet twee dochtercellen, maar een nieuwe stamcel en een voorloper van een witte bloedcel Bij volwassenen zijn dit de stamcellen in het borstbeen en in het bekken, bij kinderen in de beenderen van armen en benen Afhankelijk van het cytokine worden er uit de voorlopercellen verschillende cellen gevormd In de lymfklieren, thymus, milt, amandelen (keelamandelen en neusamandelen) en beenmerg 'leren' de witte bloedcellen welke deeltjes tot het lichaam behoren en welke deeltjes vreemd zijn, die dus moeten worden verwijderd Uit een multipotente stamcel kan zich een myeloblast ontwikkelen, waaruit een promyelocyt ontstaat De promyelocyt is de voorloper van de uiteindelijk gevormde neutrofiele granulocyt, basofiele granulocyt en eosinofiele granulocyt Uit een multipotente stamcel kan zich echter ook een monoblast of een lymfoblast ontwikkelen, waaruit respectievelijk een monocyt of een lymfocyt ontstaat De monocyt is de voorloper van de uiteindelijk gevormde macrofaag en de lymfocyt van de B-cel, T-cel en NK-cel <PERSOON>, <DATUM> – <PERSOON>-by-the-Sea, <DATUM> was een Canadees psychiater en grondlegger van de transactionele analyse.
564
www
te kort en op te kleine schaal was getest Daarbij was aldus de NVKP geen wetenschappelijk bewijs gevonden dat het vaccin inderdaad cervixkanker kan voorkomen en verder onschadelijk was Leukopoëse Leuko(cyto)poëse, leukopoiësie of leukopoiësis is het deel van de bloedvorming waarbij, uit een hematopoëtische multipotente stamcel van het rode beenmerg, zich de verschillende soorten witte bloedcellen of leukocyten ontwikkelen Bij de deling van een stamcel ontstaan niet twee dochtercellen, maar een nieuwe stamcel en een voorloper van een witte bloedcel Bij volwassenen zijn dit de stamcellen in het borstbeen en in het bekken, bij kinderen in de beenderen van armen en benen Afhankelijk van het cytokine worden er uit de voorlopercellen verschillende cellen gevormd In de lymfklieren, thymus, milt, amandelen (keelamandelen en neusamandelen) en beenmerg 'leren' de witte bloedcellen welke deeltjes tot het lichaam behoren en welke deeltjes vreemd zijn, die dus moeten worden verwijderd Uit een multipotente stamcel kan zich een myeloblast ontwikkelen, waaruit een promyelocyt ontstaat De promyelocyt is de voorloper van de uiteindelijk gevormde neutrofiele granulocyt, basofiele granulocyt en eosinofiele granulocyt Uit een multipotente stamcel kan zich echter ook een monoblast of een lymfoblast ontwikkelen, waaruit respectievelijk een monocyt of een lymfocyt ontstaat De monocyt is de voorloper van de uiteindelijk gevormde macrofaag en de lymfocyt van de B-cel, T-cel en NK-cel <PERSOON>, <DATUM> – <PERSOON>-by-the-Sea, <DATUM> was een Canadees psychiater en grondlegger van de transactionele analyse Hij ontwikkelde zijn eigen theorie, waarover hij in ### voor het eerst publiceerde "Transactional Analysis, A New and Effective Method of Group Therapy" Hij is auteur van meerdere boeken, waarvan "Games People Play" het meest bekend werd Berne werd geboren in ### als "<PERSOON>", als zoon van huisarts <PERSOON> en <PERSOON>, een schrijfster en redactrice Zijn zus <PERSOON> werd vijf jaar later geboren Zijn ouders waren immigranten uit Polen en Rusland Beide ouders waren afgestudeerd aan McGill University <PERSOON> overleed op zijn achtendertigste aan tuberculose <PERSOON> ging vervolgens om zichzelf en haar twee kinderen te onderhouden, werken als redactrice en schrijfster <PERSOON> werd aangemoedigd om in de voetsporen van zijn vader te treden en ging geneeskunde studeren Hij ontving een <PERSOON-##> of Medicine) en Ch M (<PERSOON-##> of Surgery) van de McGill University Medical School in ### Hij werkte zo'n twee jaar aan de psychiatrische kliniek van de Yale University School of Medicine In die tijd – omstreeks ### – werd hij Amerikaans staatsburger en verkortte hij zijn naam van <PERSOON> tot <PERSOON-##> Zijn eerste benoeming was als klinisch assistent in de psychiatrie in het <PERSOON-##> in New York Daarnaast begon hij een eigen praktijk in Norwalk (Connecticut) Daar ontmoette en trouwde hij zijn eerste vrouw, Elinor, met wie hij twee kinderen kreeg.
560
www
hij in ### voor het eerst publiceerde "Transactional Analysis, A New and Effective Method of Group Therapy" Hij is auteur van meerdere boeken, waarvan "Games People Play" het meest bekend werd Berne werd geboren in ### als "<PERSOON>", als zoon van huisarts <PERSOON> en <PERSOON>, een schrijfster en redactrice Zijn zus <PERSOON> werd vijf jaar later geboren Zijn ouders waren immigranten uit Polen en Rusland Beide ouders waren afgestudeerd aan McGill University <PERSOON> overleed op zijn achtendertigste aan tuberculose <PERSOON> ging vervolgens om zichzelf en haar twee kinderen te onderhouden, werken als redactrice en schrijfster <PERSOON> werd aangemoedigd om in de voetsporen van zijn vader te treden en ging geneeskunde studeren Hij ontving een <PERSOON> of Medicine) en Ch M (<PERSOON> of Surgery) van de McGill University Medical School in ### Hij werkte zo'n twee jaar aan de psychiatrische kliniek van de Yale University School of Medicine In die tijd – omstreeks ### – werd hij Amerikaans staatsburger en verkortte hij zijn naam van <PERSOON> tot <PERSOON-##> Zijn eerste benoeming was als klinisch assistent in de psychiatrie in het <PERSOON-##> in New York Daarnaast begon hij een eigen praktijk in Norwalk (Connecticut) Daar ontmoette en trouwde hij zijn eerste vrouw, Elinor, met wie hij twee kinderen kreeg Na deze diensttijd besloot Berne, inmiddels gescheiden, te verhuizen naar <PERSOON-##>-by-the-Sea Hij hervatte zijn psychoanalytische opleiding aan het <PERSOON-##> and Institute Hij hertrouwde omstreeks ### met <PERSOON-##> Way Uit dit huwelijk kwamen twee zonen voort Reticulocyt Reticulocyten zijn onvolgroeide erytrocyten (rode bloedcellen), die in het menselijk lichaam ongeveer #% van de rode cellen uitmaken Reticulocyten ontwikkelen zich uit de normoblasten Tijdens deze ontwikkeling wordt de celkern van de normoblast uitgestoten, waarna <DATUM> dagen later een kernloze reticulocyt overblijft In tegenstelling tot erytrocyten bevatten ze nog RNA en resten van celorganellen en zijn ze iets groter dan de erytrocyten Deze RNA-restanten worden wel "substantia granulofilamentosa" genoemd Reticulocyten ontwikkelen en volgroeien in het beenmerg en circuleren dan gedurende ongeveer een dag in de bloedbaan, voordat ze verder ontwikkelen tot volwassen rode bloedcellen Ze worden reticulocyten genoemd omdat ze een reticulair (netachtig) netwerk van ribosomaal RNA hebben, dat met behulp van bepaalde kleuringen zoals methyleenblauw onder een microscoop zichtbaar wordt Een verhoogd aantal reticulocyten in het perifere bloed (normaal #–## ‰) is een aanwijzing voor versterkte aanmaak door het beenmerg (verhoogde erytropoëse) en een verlaagd aantal reflecteert een aanmaakprobleem Dit kan van praktisch belang zijn voor het onderscheiden van de verschillende oorzaken van bloedarmoede Cocoliztli Cocoliztli was een ziekte die de ##e eeuw huishield in Nieuw-Spanje, het huidige Mexico Er waren twee cocoliztli-epidemieën, in ###-### en in ###-### Over welke ziekte het gaat, bestaat geen eensgezindheid en er is ook wel gespeculeerd dat cocoliztli een inheems-Amerikaanse ziekte zou kunnen zijn.
594
www
hervatte zijn psychoanalytische opleiding aan het <PERSOON> and Institute Hij hertrouwde omstreeks ### met <PERSOON> Way Uit dit huwelijk kwamen twee zonen voort Reticulocyt Reticulocyten zijn onvolgroeide erytrocyten (rode bloedcellen), die in het menselijk lichaam ongeveer #% van de rode cellen uitmaken Reticulocyten ontwikkelen zich uit de normoblasten Tijdens deze ontwikkeling wordt de celkern van de normoblast uitgestoten, waarna <DATUM> dagen later een kernloze reticulocyt overblijft In tegenstelling tot erytrocyten bevatten ze nog RNA en resten van celorganellen en zijn ze iets groter dan de erytrocyten Deze RNA-restanten worden wel "substantia granulofilamentosa" genoemd Reticulocyten ontwikkelen en volgroeien in het beenmerg en circuleren dan gedurende ongeveer een dag in de bloedbaan, voordat ze verder ontwikkelen tot volwassen rode bloedcellen Ze worden reticulocyten genoemd omdat ze een reticulair (netachtig) netwerk van ribosomaal RNA hebben, dat met behulp van bepaalde kleuringen zoals methyleenblauw onder een microscoop zichtbaar wordt Een verhoogd aantal reticulocyten in het perifere bloed (normaal #–## ‰) is een aanwijzing voor versterkte aanmaak door het beenmerg (verhoogde erytropoëse) en een verlaagd aantal reflecteert een aanmaakprobleem Dit kan van praktisch belang zijn voor het onderscheiden van de verschillende oorzaken van bloedarmoede Cocoliztli Cocoliztli was een ziekte die de ##e eeuw huishield in Nieuw-Spanje, het huidige Mexico Er waren twee cocoliztli-epidemieën, in ###-### en in ###-### Over welke ziekte het gaat, bestaat geen eensgezindheid en er is ook wel gespeculeerd dat cocoliztli een inheems-Amerikaanse ziekte zou kunnen zijn In ### brak voor het eerst een pokken-epidemie uit, die leidde tot de dood van miljoenen mensen In ### werd deze gevolgd door een epidemie van mazelen In de decennia die volgden na de Spaanse invasie werd er ook melding gemaakt van een groot aantal griep- en buiktyfusgevallen onder de plaatselijke bevolking De eerste cocoliztli-epidemie bleek echter nog veel erger huis te houden, tussen ### en ### kostte deze epidemie tien tot vijftien miljoen levens De cocoliztli-epidemie van ### eiste nog eens twee miljoen levens In het jaar ### was de inheemse bevolking teruggelopen tot ongeveer # miljoen Het woord cocoliztli komt uit het Nahuatl, en wordt in die taal gebruikt om een breed scala aan ziektes te beschrijven De twee grote epidemieën van de ##e eeuw worden in de manuscripten omschreven als "hueyi cocoliztli", wat zoiets betekent als "grote ziekte-uitbraak" Nog steeds worden in Centraal-Mexico (infectie)ziektes vaak met "cocoliste" aangeduid De meeste auteurs gaan ervan uit dat het bij de cocoliztli-uitbraken uit de ##e eeuw gaat om buiktyfus, pest, mazelen, hanta of opnieuw pokken Ook is het mogelijk dat het bij de verschillende uitbraken om verschillende ziektes ging De Mexicaanse epidemioloog Rodolfo Acuña-Soto heeft recent echter geopperd dat het hier om een inheemse, door een virus veroorzaakte ziekte, ging die ebola-achtige symptomen veroorzaakte Niet iedereen is het hier echter mee eens Het Cocolitzli-virus zou volgens Acuña Soto verspreid worden door knaagdieren.
579
www
### brak voor het eerst een pokken-epidemie uit, die leidde tot de dood van miljoenen mensen In ### werd deze gevolgd door een epidemie van mazelen In de decennia die volgden na de Spaanse invasie werd er ook melding gemaakt van een groot aantal griep- en buiktyfusgevallen onder de plaatselijke bevolking De eerste cocoliztli-epidemie bleek echter nog veel erger huis te houden, tussen ### en ### kostte deze epidemie tien tot vijftien miljoen levens De cocoliztli-epidemie van ### eiste nog eens twee miljoen levens In het jaar ### was de inheemse bevolking teruggelopen tot ongeveer # miljoen Het woord cocoliztli komt uit het Nahuatl, en wordt in die taal gebruikt om een breed scala aan ziektes te beschrijven De twee grote epidemieën van de ##e eeuw worden in de manuscripten omschreven als "hueyi cocoliztli", wat zoiets betekent als "grote ziekte-uitbraak" Nog steeds worden in Centraal-Mexico (infectie)ziektes vaak met "cocoliste" aangeduid De meeste auteurs gaan ervan uit dat het bij de cocoliztli-uitbraken uit de ##e eeuw gaat om buiktyfus, pest, mazelen, hanta of opnieuw pokken Ook is het mogelijk dat het bij de verschillende uitbraken om verschillende ziektes ging De Mexicaanse epidemioloog Rodolfo Acuña-Soto heeft recent echter geopperd dat het hier om een inheemse, door een virus veroorzaakte ziekte, ging die ebola-achtige symptomen veroorzaakte Niet iedereen is het hier echter mee eens Het Cocolitzli-virus zou volgens Acuña Soto verspreid worden door knaagdieren Als belangrijke oorzaak voor de droogte wordt <PERSOON> genoemd Hierdoor konden de knaagdieren zich exponentieel vermenigvuldigen Deze konden dan de Azteekse bevolking besmetten De Spanjaarden introduceerden ook nieuwe gewoonten na hun inval, bijvoorbeeld het telen van graan Op deze boerderijen werkten vaak Azteekse boeren De boerderijen trokken knaagdieren aan en o a zo werden meer Azteken besmet, door de zeer grote knaagdierpopulatie op dat tijdstip Door de verzwakking van het Azteekse rijk door dit virus en secundaire oorzaken zoals ziekten uit "de oude wereld", zouden de Spanjaarden dan door sluw te werk te zijn gegaan het Azteekse rijk te gronde hebben kunnen richten Indien de epidemieën inderdaad door het Cocolitzli-virus of verwante vormen werden veroorzaakt, kan het vandaag nog sluimeren in vectoren, zoals knaagdieren Als de condities het weer toelaten is het niet uitgesloten dat een gelijkaardige uitbraak van het virus opnieuw zou kunnen plaatsvinden Gezien het grote transportnetwerk dat vandaag bestaat (waarvan het vliegtuig het belangrijkste is), kan een virus zich vandaag de dag bovendien snel over de wereld verspreiden Dit zou mogelijk tot een pandemie kunnen leiden Myeloproliferatieve aandoening Een myeloproliferatieve aandoening is een hematologische aandoening van het beenmerg waarbij overmatige celdeling optreedt Tot de myeloproliferatieve aandoeningen worden de volgende chronische aandoeningen gerekend Een myeloproliferatieve aandoening is verwant aan en kan zich ontwikkelen tot een van de volgende aandoeningen De genoemde ziektebeelden zijn in de meeste gevallen goed van elkaar te onderscheiden, maar bij sommige patiënten is het moeilijk de aandoening in te delen.
548
www
Hierdoor konden de knaagdieren zich exponentieel vermenigvuldigen Deze konden dan de Azteekse bevolking besmetten De Spanjaarden introduceerden ook nieuwe gewoonten na hun inval, bijvoorbeeld het telen van graan Op deze boerderijen werkten vaak Azteekse boeren De boerderijen trokken knaagdieren aan en o a zo werden meer Azteken besmet, door de zeer grote knaagdierpopulatie op dat tijdstip Door de verzwakking van het Azteekse rijk door dit virus en secundaire oorzaken zoals ziekten uit "de oude wereld", zouden de Spanjaarden dan door sluw te werk te zijn gegaan het Azteekse rijk te gronde hebben kunnen richten Indien de epidemieën inderdaad door het Cocolitzli-virus of verwante vormen werden veroorzaakt, kan het vandaag nog sluimeren in vectoren, zoals knaagdieren Als de condities het weer toelaten is het niet uitgesloten dat een gelijkaardige uitbraak van het virus opnieuw zou kunnen plaatsvinden Gezien het grote transportnetwerk dat vandaag bestaat (waarvan het vliegtuig het belangrijkste is), kan een virus zich vandaag de dag bovendien snel over de wereld verspreiden Dit zou mogelijk tot een pandemie kunnen leiden Myeloproliferatieve aandoening Een myeloproliferatieve aandoening is een hematologische aandoening van het beenmerg waarbij overmatige celdeling optreedt Tot de myeloproliferatieve aandoeningen worden de volgende chronische aandoeningen gerekend Een myeloproliferatieve aandoening is verwant aan en kan zich ontwikkelen tot een van de volgende aandoeningen De genoemde ziektebeelden zijn in de meeste gevallen goed van elkaar te onderscheiden, maar bij sommige patiënten is het moeilijk de aandoening in te delen Daarnaast kan het ene ziektebeeld overgaan in het andere ziektebeeld Fosforylchloride Fosforylchloride of fosforoxychloride is een toxische, aan lucht sterk rokende vloeistof Formeel gezien is de stof het drievoudig zuurchloride van fosforzuur Het is een belangrijke grondstof in de chemische industrie Er zijn verscheidene mogelijkheden voor de bereiding van fosforylchloride De meeste gaan uit van fosfortrichloride of fosforpentachloride Fosforylchloride wordt industrieel onder andere bereid door het inblazen van zuurstofgas in vloeibaar fosfortrichloride Dit is een sterk exotherme reactie Fosforylchloride wordt ook bereid door dichloor en koolstofmonoxide over calciumfosfaat bij hoge temperatuur (###°C) te leiden De reactie van zwaveldioxide, dichloor en fosfortrichloride levert fosforylchloride en thionylchloride De reactie van fosforpentachloride met zwaveldioxide levert eveneens fosforylchloride en thionylchloride Verder kan fosforylchloride bereid worden door reactie van fosforpentachloride met boorzuur of oxaalzuur Fosforpentachloride kan ook met fosforpentoxide omgezet worden in fosforylchloride Fosforpentachloride vormt door hydrolyse in water ook fosforylchloride Deze reactie is echter moeilijk te controleren in een overmaat water gaat ze verder tot volledige hydrolyse van het pentachloride tot fosforzuur en waterstofchloride Fosforylchloride kan ten slotte ook bekomen worden door kaliumchloraat voorzichtig toe te voegen aan fosfortrichloride Fosforylchloride is een veel gebruikt chloreermiddel bij organische reacties Het wordt gebruikt voor de productie van organofosforverbindingen, die tot vlamvertragers, hydraulische vloeistoffen, smeermiddelen, kunststofadditieven zoals weekmaker, en insecticiden verwerkt worden Omdat ze ook zou gebruikt kunnen worden voor de productie van zenuwgas is de export van de stof aan strenge controle onderworpen.
503
www
het ene ziektebeeld overgaan in het andere ziektebeeld Fosforylchloride Fosforylchloride of fosforoxychloride is een toxische, aan lucht sterk rokende vloeistof Formeel gezien is de stof het drievoudig zuurchloride van fosforzuur Het is een belangrijke grondstof in de chemische industrie Er zijn verscheidene mogelijkheden voor de bereiding van fosforylchloride De meeste gaan uit van fosfortrichloride of fosforpentachloride Fosforylchloride wordt industrieel onder andere bereid door het inblazen van zuurstofgas in vloeibaar fosfortrichloride Dit is een sterk exotherme reactie Fosforylchloride wordt ook bereid door dichloor en koolstofmonoxide over calciumfosfaat bij hoge temperatuur (###°C) te leiden De reactie van zwaveldioxide, dichloor en fosfortrichloride levert fosforylchloride en thionylchloride De reactie van fosforpentachloride met zwaveldioxide levert eveneens fosforylchloride en thionylchloride Verder kan fosforylchloride bereid worden door reactie van fosforpentachloride met boorzuur of oxaalzuur Fosforpentachloride kan ook met fosforpentoxide omgezet worden in fosforylchloride Fosforpentachloride vormt door hydrolyse in water ook fosforylchloride Deze reactie is echter moeilijk te controleren in een overmaat water gaat ze verder tot volledige hydrolyse van het pentachloride tot fosforzuur en waterstofchloride Fosforylchloride kan ten slotte ook bekomen worden door kaliumchloraat voorzichtig toe te voegen aan fosfortrichloride Fosforylchloride is een veel gebruikt chloreermiddel bij organische reacties Het wordt gebruikt voor de productie van organofosforverbindingen, die tot vlamvertragers, hydraulische vloeistoffen, smeermiddelen, kunststofadditieven zoals weekmaker, en insecticiden verwerkt worden Omdat ze ook zou gebruikt kunnen worden voor de productie van zenuwgas is de export van de stof aan strenge controle onderworpen De reactie met alcoholen, die exotherm is, levert fosfaatesters Dit soort reacties is, vooral in het geval van aromatische alcoholen (zoals fenolderivaten), industrieel van belang Fosforylchloride ontleedt in water spontaan tot zoutzuur en fosforzuur De reactie is exotherm en kan explosief zijn De stof reageert ook hevig met alcoholen, fenolen en amines Ze is zeer corrosief en tast vele andere materialen aan Fosforylchloride is corrosief voor de ogen, de huid en de luchtwegen De damp is ongeveer # keer zwaarder dan lucht Inademing van de damp kan longoedeem veroorzaken Blootstelling aan hoge doses kan dodelijk zijn De effecten kunnen met vertraging optreden Myelofibrose Myelofibrose is onderdeel van een groep ziekten die myeloproliferatieve aandoeningen worden genoemd Het is een aandoening waarbij woekering, ongecontroleerde aanmaak, van bindweefsel ontstaat Deze woekering ontstaat door uitscheidingsfactoren van een bepaald type ontspoorde beenmergcellen, de megakaryocyten Deze cellen zetten op hun beurt de fibroblasten aan tot bindweefselvorming Patiënten hebben in het begin van hun ziekte dan ook vaak een toename van bloedplaatjes (trombocytose) Door de verandering in het beenmerg zal de verhouding in het bloedbeeld ook veranderen Zo kan er een anemie ontstaan en op den duur een trombocytopenie Vervolgens is de zeefvorming tussen bloed en beenmerg verstoord, waardoor er beenmergcellen in het bloed terechtkomen Daarnaast nemen de erytrocyten een traanvorm aan, ook wel 'tear drop cells' genoemd.
490
www
De reactie met alcoholen, die exotherm is, levert fosfaatesters Dit soort reacties is, vooral in het geval van aromatische alcoholen (zoals fenolderivaten), industrieel van belang Fosforylchloride ontleedt in water spontaan tot zoutzuur en fosforzuur De reactie is exotherm en kan explosief zijn De stof reageert ook hevig met alcoholen, fenolen en amines Ze is zeer corrosief en tast vele andere materialen aan Fosforylchloride is corrosief voor de ogen, de huid en de luchtwegen De damp is ongeveer # keer zwaarder dan lucht Inademing van de damp kan longoedeem veroorzaken Blootstelling aan hoge doses kan dodelijk zijn De effecten kunnen met vertraging optreden Myelofibrose Myelofibrose is onderdeel van een groep ziekten die myeloproliferatieve aandoeningen worden genoemd Het is een aandoening waarbij woekering, ongecontroleerde aanmaak, van bindweefsel ontstaat Deze woekering ontstaat door uitscheidingsfactoren van een bepaald type ontspoorde beenmergcellen, de megakaryocyten Deze cellen zetten op hun beurt de fibroblasten aan tot bindweefselvorming Patiënten hebben in het begin van hun ziekte dan ook vaak een toename van bloedplaatjes (trombocytose) Door de verandering in het beenmerg zal de verhouding in het bloedbeeld ook veranderen Zo kan er een anemie ontstaan en op den duur een trombocytopenie Vervolgens is de zeefvorming tussen bloed en beenmerg verstoord, waardoor er beenmergcellen in het bloed terechtkomen Daarnaast nemen de erytrocyten een traanvorm aan, ook wel 'tear drop cells' genoemd Een vergrote milt kan hinder en pijn veroorzaken De steeds groter wordende milt zal het verschijnsel van bloedarmoede en tekort aan bloedplaatjes verder versterken, doordat deze cellen in de milt achterblijven in plaats van in het bloed circuleren Myelofibrose is een ziekte van ouderen De gemiddelde leeftijd is <LEEFTIJD> jaar, maar de ziekte komt ook voor bij jongeren; ##% is jonger dan <LEEFTIJD> jaar Hexamethylfosfortriamide Hexamethylfosfortriamide of hexamethylfosforamide (kortweg HMPT of HMPA) is een kleurloze, onaangenaam ruikende, giftige vloeistof Het wordt gebruikt als oplosmiddel in de organische chemie De bereiding van hexamethylfosfortriamide gebeurt door de reactie van fosforoxychloride met dimethylamine waarbij naast HMPA ook drie equivalenten zoutzuur vrijkomen De reactie kan plaatsvinden in een geschikt oplosmiddel, bijvoorbeeld chloroform of een aromatische verbinding zoals benzeen, ethylbenzeen of xyleen Hexamethylfosfortriamide kan echter ook zelf als reactiemidden fungeren Hexamethylfosfortriamide is een polair aprotisch oplosmiddel, dat geschikt is om er diverse organische reacties in door te laten gaan Het lost zowel organische als anorganische verbindingen, veel kunststoffen en gassen op Het is onder andere gebruikt als oplosmiddel voor het spinnen van acrylvezels en voor het verwijderen van ethyn uit gasstromen Het is ook gebruikt als oplosmiddel voor het verwijderen van koolstofafzettingen in verbrandingsmotoren Hoewel hexamethylfosfortriamide een zeer nuttige verbinding is, zijn er enkel grote nadelen aan verbonden Het is namelijk sterk carcinogeen, waardoor het enkel nog in gesloten systemen mag gebruikt worden Bij proeven op ratten is gebleken dat een lage concentratie van de stof in de lucht reeds kanker kan veroorzaken.
510
www
het verschijnsel van bloedarmoede en tekort aan bloedplaatjes verder versterken, doordat deze cellen in de milt achterblijven in plaats van in het bloed circuleren Myelofibrose is een ziekte van ouderen De gemiddelde leeftijd is <LEEFTIJD> jaar, maar de ziekte komt ook voor bij jongeren; ##% is jonger dan <LEEFTIJD> jaar Hexamethylfosfortriamide Hexamethylfosfortriamide of hexamethylfosforamide (kortweg HMPT of HMPA) is een kleurloze, onaangenaam ruikende, giftige vloeistof Het wordt gebruikt als oplosmiddel in de organische chemie De bereiding van hexamethylfosfortriamide gebeurt door de reactie van fosforoxychloride met dimethylamine waarbij naast HMPA ook drie equivalenten zoutzuur vrijkomen De reactie kan plaatsvinden in een geschikt oplosmiddel, bijvoorbeeld chloroform of een aromatische verbinding zoals benzeen, ethylbenzeen of xyleen Hexamethylfosfortriamide kan echter ook zelf als reactiemidden fungeren Hexamethylfosfortriamide is een polair aprotisch oplosmiddel, dat geschikt is om er diverse organische reacties in door te laten gaan Het lost zowel organische als anorganische verbindingen, veel kunststoffen en gassen op Het is onder andere gebruikt als oplosmiddel voor het spinnen van acrylvezels en voor het verwijderen van ethyn uit gasstromen Het is ook gebruikt als oplosmiddel voor het verwijderen van koolstofafzettingen in verbrandingsmotoren Hoewel hexamethylfosfortriamide een zeer nuttige verbinding is, zijn er enkel grote nadelen aan verbonden Het is namelijk sterk carcinogeen, waardoor het enkel nog in gesloten systemen mag gebruikt worden Bij proeven op ratten is gebleken dat een lage concentratie van de stof in de lucht reeds kanker kan veroorzaken Daarom wordt hexamethylfosfortriamide waar mogelijk vervangen door alternatieve oplosmiddelen, zoals dimethylformamide of dimethylsulfoxide Acute myeloïde leukemie Acute myeloïde leukemie (AML) of acute myeloblastenleukemie is een vorm van kanker die specifiek de myeloïde lijn van de witte bloedcellen aantast Deze myeloïde lijn staat in voor de vorming van granulocyten, monocyten, erytrocyten en megakaryocyten AML leidt tot een enorme proliferatie van onrijpe voorstadia van deze cellen in het beenmerg en meestal ook in het bloed (leukocytose) Het snel doordringen van abnormale cellen in het beenmerg interfereert met de normale vorming van bloedcellen (hematopoëse) De symptomen van AML worden veroorzaakt door het vervangen van normale beenmergcellen met leukemische cellen Dit leidt ertoe dat de normale productie van rode bloedcellen (erytrocyten), bloedplaatjes en normale witte bloedcellen (leukocyten) in het gedrang komt De symptomen omvatten moeheid, kortademigheid, blauwe plekken, bloedingsneiging en een toegenomen risico op infectie AML is de meest voorkomende vorm van acute leukemie bij volwassenen, met een incidentie die toeneemt met de leeftijd Hoewel AML een betrekkelijk weinig voorkomende aandoening is is het verantwoordelijk voor ca #,#% van de sterfte aan kanker in de VS Door de toenemende vergrijzing van de bevolking wordt verwacht dat de incidentie van deze aandoening zal stijgen Hoewel verscheidene risicofactoren voor AML zijn reeds geïdentificeerd, blijft de oorzaak van de ziekte tot op heden grotendeels onbekend Omdat het een "acute" leukemie betreft is de ziekte snel progressief Typisch overlijdt de patiënt binnen enkele weken tot maanden indien de ziekte onbehandeld blijft.
531
www
alternatieve oplosmiddelen, zoals dimethylformamide of dimethylsulfoxide Acute myeloïde leukemie Acute myeloïde leukemie (AML) of acute myeloblastenleukemie is een vorm van kanker die specifiek de myeloïde lijn van de witte bloedcellen aantast Deze myeloïde lijn staat in voor de vorming van granulocyten, monocyten, erytrocyten en megakaryocyten AML leidt tot een enorme proliferatie van onrijpe voorstadia van deze cellen in het beenmerg en meestal ook in het bloed (leukocytose) Het snel doordringen van abnormale cellen in het beenmerg interfereert met de normale vorming van bloedcellen (hematopoëse) De symptomen van AML worden veroorzaakt door het vervangen van normale beenmergcellen met leukemische cellen Dit leidt ertoe dat de normale productie van rode bloedcellen (erytrocyten), bloedplaatjes en normale witte bloedcellen (leukocyten) in het gedrang komt De symptomen omvatten moeheid, kortademigheid, blauwe plekken, bloedingsneiging en een toegenomen risico op infectie AML is de meest voorkomende vorm van acute leukemie bij volwassenen, met een incidentie die toeneemt met de leeftijd Hoewel AML een betrekkelijk weinig voorkomende aandoening is is het verantwoordelijk voor ca #,#% van de sterfte aan kanker in de VS Door de toenemende vergrijzing van de bevolking wordt verwacht dat de incidentie van deze aandoening zal stijgen Hoewel verscheidene risicofactoren voor AML zijn reeds geïdentificeerd, blijft de oorzaak van de ziekte tot op heden grotendeels onbekend Omdat het een "acute" leukemie betreft is de ziekte snel progressief Typisch overlijdt de patiënt binnen enkele weken tot maanden indien de ziekte onbehandeld blijft AML wordt initieel behandeld met chemotherapie met als doel de ziekte in remissie te brengen Vervolgens ontvangen patiënten additionele chemotherapie of een hematopoëtische stamceltransplantatie Recente onderzoeken naar de genetica achter AML leidde tot de beschikbaarheid van tests die de werkzaamheid van bepaalde medicijnen voor een individuele patiënt kunnen beoordelen Acute myeloïde leukemie is een zeldzame aandoening met ongeveer <DATUM> ### ### nieuwe gevallen per jaar De aandoening komt voornamelijk voor bij ouderen, de mediane leeftijd bij het stellen van de diagnose ligt op <LEEFTIJD> jaar AML maakt ##% uit van de acute leukemieën bij volwassenen Mannen zijn iets meer aangedaan dan vrouwen (verhouding #,<DATUM> Op de kinderleeftijd hebben slechts ## à ##% van de patiënten met acute leukemie AML In het zeldzame geval dat AML bij een boreling aanwezig is, betreft het echter vrijwel steeds AML Het aandeel van AML ten gevolge van een voorgaande behandeling met chemotherapie is stijgende; op dit moment zijn ## à ##% van de gevallen van AML het gevolg van deze behandeling Er is enige geografische variatie merkbaar in de incidentie van AML Bij volwassenen wordt de hoogste prevalentie gezien in Noord-Amerika, Europa en Oceanië AML is zeldzamer in Azië en Latijns-Amerika In tegenstelling hiermee komt AML op kinderleeftijd minder voor in Noord-Amerika en <PERSOON> dan in andere delen van Azië Deze verschillen zijn mogelijk het gevolg van genetische factoren op populatieniveau, omgevingsfactoren of een combinatie van beide.
553
www
chemotherapie met als doel de ziekte in remissie te brengen Vervolgens ontvangen patiënten additionele chemotherapie of een hematopoëtische stamceltransplantatie Recente onderzoeken naar de genetica achter AML leidde tot de beschikbaarheid van tests die de werkzaamheid van bepaalde medicijnen voor een individuele patiënt kunnen beoordelen Acute myeloïde leukemie is een zeldzame aandoening met ongeveer <DATUM> ### ### nieuwe gevallen per jaar De aandoening komt voornamelijk voor bij ouderen, de mediane leeftijd bij het stellen van de diagnose ligt op <LEEFTIJD> jaar AML maakt ##% uit van de acute leukemieën bij volwassenen Mannen zijn iets meer aangedaan dan vrouwen (verhouding #,<DATUM> Op de kinderleeftijd hebben slechts ## à ##% van de patiënten met acute leukemie AML In het zeldzame geval dat AML bij een boreling aanwezig is, betreft het echter vrijwel steeds AML Het aandeel van AML ten gevolge van een voorgaande behandeling met chemotherapie is stijgende; op dit moment zijn ## à ##% van de gevallen van AML het gevolg van deze behandeling Er is enige geografische variatie merkbaar in de incidentie van AML Bij volwassenen wordt de hoogste prevalentie gezien in Noord-Amerika, Europa en Oceanië AML is zeldzamer in Azië en Latijns-Amerika In tegenstelling hiermee komt AML op kinderleeftijd minder voor in Noord-Amerika en <PERSOON> dan in andere delen van Azië Deze verschillen zijn mogelijk het gevolg van genetische factoren op populatieniveau, omgevingsfactoren of een combinatie van beide Verder worden omgevingsfactoren genoemd zoals de blootstelling aan bepaalde chemische stoffen, ioniserende straling, tabak en chemotherapeutica Hematologische aandoeningen die in verband gebracht worden met AML zijn paroxismale nocturnale hemoglobinurie en de kwaadaardige aandoeningen myelodysplastisch syndroom en andere myeloproliferatieve aandoeningen De meeste symptomen bij AML worden veroorzaakt door de vervanging van normale bloedcellen (rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes) door leukemische cellen Klachten die hiermee gepaard gaan zijn zwakte en vermoeibaarheid, infecties en het oplopen van blauwe plekken, tandvleesbloedingen, ecchymose, epistaxis of menorragie Vaak komen deze klachten in combinatie voor Eventueel aanwezige koorts kan in de meeste gevallen in verband worden gebracht met een infectie Het beleid is afhankelijk van het al dan niet aanwezig zijn van neutropenie (( ### neutrofielen/μl), waarbij prompte toediening van een breedsprectumantibioticum geïndiceerd is Indien geen duidelijke neutropenie aanwezig is bestaat nog steeds de mogelijkheid van functionele neutropenie Hierbij zijn er normale hoeveelheden neutrofielen, doch zijn deze niet functioneel Wanneer een bloeduitstrijkje microscopisch beoordeeld wordt en de neutrofielen hierbij bepaalde kenmerken tonen (zoals een hypogranulair aspect tonen of dysplasie), is dit suggestief voor functionele neutropenie Op basis van een dergelijke functionele neutropenie kan eveneens overwogen worden antibiotica toe te dienen Leukemie kan op zich ook aanleiding geven tot koorts, zelfs in de afwezigheid van een infectie Dit is eerder het geval bij acute promyelocytaire leukemie Het verlaagd aantal bloedcellen kan tot bepaalde manifestaties leiden in de huid Anemie, ten gevolge van een verlaagd aantal rode bloedcellen, leidt tot een bleke huid.
550
www
straling, tabak en chemotherapeutica Hematologische aandoeningen die in verband gebracht worden met AML zijn paroxismale nocturnale hemoglobinurie en de kwaadaardige aandoeningen myelodysplastisch syndroom en andere myeloproliferatieve aandoeningen De meeste symptomen bij AML worden veroorzaakt door de vervanging van normale bloedcellen (rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes) door leukemische cellen Klachten die hiermee gepaard gaan zijn zwakte en vermoeibaarheid, infecties en het oplopen van blauwe plekken, tandvleesbloedingen, ecchymose, epistaxis of menorragie Vaak komen deze klachten in combinatie voor Eventueel aanwezige koorts kan in de meeste gevallen in verband worden gebracht met een infectie Het beleid is afhankelijk van het al dan niet aanwezig zijn van neutropenie (( ### neutrofielen/μl), waarbij prompte toediening van een breedsprectumantibioticum geïndiceerd is Indien geen duidelijke neutropenie aanwezig is bestaat nog steeds de mogelijkheid van functionele neutropenie Hierbij zijn er normale hoeveelheden neutrofielen, doch zijn deze niet functioneel Wanneer een bloeduitstrijkje microscopisch beoordeeld wordt en de neutrofielen hierbij bepaalde kenmerken tonen (zoals een hypogranulair aspect tonen of dysplasie), is dit suggestief voor functionele neutropenie Op basis van een dergelijke functionele neutropenie kan eveneens overwogen worden antibiotica toe te dienen Leukemie kan op zich ook aanleiding geven tot koorts, zelfs in de afwezigheid van een infectie Dit is eerder het geval bij acute promyelocytaire leukemie Het verlaagd aantal bloedcellen kan tot bepaalde manifestaties leiden in de huid Anemie, ten gevolge van een verlaagd aantal rode bloedcellen, leidt tot een bleke huid AML tast in ##% van de gevallen de huid zelf aan Dit heet leukaemia cutis Hierbij kunnen enkele of meerdere rode tot paarsblauwe papels, plaques of noduli ontstaan Een andere verschijningsvorm is een roodbruine maculopapulaire eruptie Het tijdsverloop tussen de diagnose en het verschijnen van de eerste manifestaties van de ziekte op de huid varieert sterk Soms is leukaemia cutis het eerste symptoom van de ziekte Ongeveer #%-##% van de patiënten met AML presenteren zich met gewrichts- en of botpijn Dit ongemak doet zich voor in meerdere gewrichten, is doorgaans symmetrisch en kan migreren naar andere gewrichten Indien er pijnlijke, gezwollen gewrichten aanwezig zijn in het kader van een in het beenmerg en/of bloed aangetoonde leukemie, spreekt men over leukemische artritis Andere oorzaken die tot deze artritis zouden kunnen leiden dienen dan echter uitgesloten te zijn Een dergelijke leukemische artritis komt vaker voor bij kinderen met leukemie dan bij oudere patiënten en vaker in het kader van een acute leukemie Leukemische artritis kan zich reeds voor de diagnose leukemie werd gesteld presenteren, of later in het beloop van de ziekte de kop opsteken Expansie van het beenmerg kan eveneens aanleiding geven tot botpijn, deze oorzaak dient men echter steeds te onderscheiden van leukemische artritis, hoewel beide oorzaken wel samen kunnen voorkomen #-chlooraniline #-chlooraniline is een toxisch chloorderivaat van aniline Een andere naam is para-chlooraniline (PCA) Het is een witte tot lichtgele vaste stof, die kan reageren met zuren tot een aniliniumverbinding.
528
www
huid zelf aan Dit heet leukaemia cutis Hierbij kunnen enkele of meerdere rode tot paarsblauwe papels, plaques of noduli ontstaan Een andere verschijningsvorm is een roodbruine maculopapulaire eruptie Het tijdsverloop tussen de diagnose en het verschijnen van de eerste manifestaties van de ziekte op de huid varieert sterk Soms is leukaemia cutis het eerste symptoom van de ziekte Ongeveer #%-##% van de patiënten met AML presenteren zich met gewrichts- en of botpijn Dit ongemak doet zich voor in meerdere gewrichten, is doorgaans symmetrisch en kan migreren naar andere gewrichten Indien er pijnlijke, gezwollen gewrichten aanwezig zijn in het kader van een in het beenmerg en/of bloed aangetoonde leukemie, spreekt men over leukemische artritis Andere oorzaken die tot deze artritis zouden kunnen leiden dienen dan echter uitgesloten te zijn Een dergelijke leukemische artritis komt vaker voor bij kinderen met leukemie dan bij oudere patiënten en vaker in het kader van een acute leukemie Leukemische artritis kan zich reeds voor de diagnose leukemie werd gesteld presenteren, of later in het beloop van de ziekte de kop opsteken Expansie van het beenmerg kan eveneens aanleiding geven tot botpijn, deze oorzaak dient men echter steeds te onderscheiden van leukemische artritis, hoewel beide oorzaken wel samen kunnen voorkomen #-chlooraniline #-chlooraniline is een toxisch chloorderivaat van aniline Een andere naam is para-chlooraniline (PCA) Het is een witte tot lichtgele vaste stof, die kan reageren met zuren tot een aniliniumverbinding Ze reageert ook hevig met oxiderende stoffen Voordat de gevaren van deze stof onderkend werden was het een van de stoffen die standaard als introductie in de organische synthese bereid werd De gebruikte reactie, een elektrofiele aromatische substitutie, gepaard gaande met aspecten van bescherming en regioselectiviteit, biedt een groot aantal mogelijkheden voor didactische theoretische beschouwingen De stof is een verontreiniging in het geneesmiddel paracetamol, indien deze stof via de benzeen-route wordt vervaardigd en niet via de fenol-route Aniliniumchloride Aniliniumchloride is een aromatisch ammonium-zout De verbinding is een van de meer bekende anilinium-zouten Aniliniumchloride kan bereid worden door reactie van aniline met geconcentreerd zoutzuur Een van de toepassingen van de verbinding is in de organische synthese er kan een zuur in een verder niet protisch oplosmiddel geïntroduceerd worden Stichting Plotsdoven De Stichting Plotsdoven is een Nederlandse stichting, opgericht in ###, die zich richt op de belangenbehartiging van plots- en laatdoven Daarmee heeft de stichting een andere doelgroep dan Dovenschap, dat zich richt op prelinguaal doven De Stichting Plotsdoven richt zich voor een zeer groot deel op lotgenotencontact Daartoe organiseert zij veel activiteiten zo is er een eigen werkgroep plots- en laatdove jongeren (tot <LEEFTIJD> jaar) Bij al deze activiteiten is volwaardige communicatie essentieel Er wordt dan ook bij elke activiteit minimaal een schrijftolk én een gebarentolk ingezet Naast het lotgenotencontact en de belangenbehartiging geeft zij voorlichting.
507
www
Voordat de gevaren van deze stof onderkend werden was het een van de stoffen die standaard als introductie in de organische synthese bereid werd De gebruikte reactie, een elektrofiele aromatische substitutie, gepaard gaande met aspecten van bescherming en regioselectiviteit, biedt een groot aantal mogelijkheden voor didactische theoretische beschouwingen De stof is een verontreiniging in het geneesmiddel paracetamol, indien deze stof via de benzeen-route wordt vervaardigd en niet via de fenol-route Aniliniumchloride Aniliniumchloride is een aromatisch ammonium-zout De verbinding is een van de meer bekende anilinium-zouten Aniliniumchloride kan bereid worden door reactie van aniline met geconcentreerd zoutzuur Een van de toepassingen van de verbinding is in de organische synthese er kan een zuur in een verder niet protisch oplosmiddel geïntroduceerd worden Stichting Plotsdoven De Stichting Plotsdoven is een Nederlandse stichting, opgericht in ###, die zich richt op de belangenbehartiging van plots- en laatdoven Daarmee heeft de stichting een andere doelgroep dan Dovenschap, dat zich richt op prelinguaal doven De Stichting Plotsdoven richt zich voor een zeer groot deel op lotgenotencontact Daartoe organiseert zij veel activiteiten zo is er een eigen werkgroep plots- en laatdove jongeren (tot <LEEFTIJD> jaar) Bij al deze activiteiten is volwaardige communicatie essentieel Er wordt dan ook bij elke activiteit minimaal een schrijftolk én een gebarentolk ingezet Naast het lotgenotencontact en de belangenbehartiging geeft zij voorlichting Onder de naam Divers Doof werken ze op diverse gebieden samen Daarnaast is de stichting Plotsdoven ook onderdeel van het Platform Doven, slechthorenden en TOS Hierin participeren naast Divers Doof ook Dovenschap en de stichting Hoormij Het Platform komt gezamenlijk op voor de belangen van de ruim <DATUM> ### mensen in <LOCATIE> die in meer of mindere mate auditieve problemen hebben Kleincellig carcinoom Een kleincellig carcinoom is een kwaadaardige metaplasie die uitgaat van neuroendocriene cellen Meestal is het kleincellig carcinoom centraal gelokaliseerd binnen de long, maar het kan zich ook uiten als baarmoederhalskanker Deze vorm geeft vaak een slechtere prognose dan een grootcellig carcinoom in eenzelfde stadium De gevoeligheid voor chemotherapie is heel wisselend Ten opzichte van grootcellige vormen worden er vaker para-neoplastische syndromen waargenomen De variant in de longen wordt in veruit de meeste gevallen veroorzaakt door roken Pancoasttumor Een pancoasttumor (het hebben ervan wordt ook wel het pancoastsyndroom of sulcus-superior-syndroom genoemd) is een tumor die is gelokaliseerd in de longtop Door de lokalisatie kan deze de werking van bepaalde zenuwen die het gelaat verzorgen in functie verstoren Een veelvoorkomende aanleiding om hiernaar op zoek te gaan is het syndroom van Horner De aandoening is vernoemd naar <PERSOON>, een Amerikaans radioloog, die de tumor beschreef in ### en ### Brassinosteroïde De brassinosteroïden (afgekort als BR) vormen een groep van plantenhormonen die voorkomen in alle weefsels van een plant en betrokken zijn bij verschillende fysiologische processen Brassinosteroïden stimuleren de groei, spruitvorming, het oprollen van de bladeren en de differentiëring van het xyleem (ref name="##.
533
www
Platform Doven, slechthorenden en TOS Hierin participeren naast Divers Doof ook Dovenschap en de stichting Hoormij Het Platform komt gezamenlijk op voor de belangen van de ruim <DATUM> ### mensen in <LOCATIE> die in meer of mindere mate auditieve problemen hebben Kleincellig carcinoom Een kleincellig carcinoom is een kwaadaardige metaplasie die uitgaat van neuroendocriene cellen Meestal is het kleincellig carcinoom centraal gelokaliseerd binnen de long, maar het kan zich ook uiten als baarmoederhalskanker Deze vorm geeft vaak een slechtere prognose dan een grootcellig carcinoom in eenzelfde stadium De gevoeligheid voor chemotherapie is heel wisselend Ten opzichte van grootcellige vormen worden er vaker para-neoplastische syndromen waargenomen De variant in de longen wordt in veruit de meeste gevallen veroorzaakt door roken Pancoasttumor Een pancoasttumor (het hebben ervan wordt ook wel het pancoastsyndroom of sulcus-superior-syndroom genoemd) is een tumor die is gelokaliseerd in de longtop Door de lokalisatie kan deze de werking van bepaalde zenuwen die het gelaat verzorgen in functie verstoren Een veelvoorkomende aanleiding om hiernaar op zoek te gaan is het syndroom van Horner De aandoening is vernoemd naar <PERSOON>, een Amerikaans radioloog, die de tumor beschreef in ### en ### Brassinosteroïde De brassinosteroïden (afgekort als BR) vormen een groep van plantenhormonen die voorkomen in alle weefsels van een plant en betrokken zijn bij verschillende fysiologische processen Brassinosteroïden stimuleren de groei, spruitvorming, het oprollen van de bladeren en de differentiëring van het xyleem (ref name="## In cellen stimuleren brassinosteroïden de aanmaak van eiwitten en vetzuren, ze verhogen het vermogen van de plant om energie uit zonlicht vast te leggen en op het niveau van de hele plant bevorderen ze de groei en de weerstand In hoge concentraties remmen ze de wortelgroei en de vorming van anthocyaan Mutanten die geen brassinosteroïde meer kunnen maken geven dwerggroei, verminderde apicale dominantie en een slechte vruchtbaarheid Ook zijn brassinosteroïden belangrijke stuurstoffen bij de "skotomorfogenese" (groei in het donker) Brassinolide is de eerste ontdekte brassinosteroïde die geïsoleerd is in ### uit koolzaad ("Brassica napus") Uit ### kg stuifmeel werd ## mg brassinolide gewonnen Opvallend is de #-ring met de lacton-functie in de B-ring van het steroïde-skelet Op dit moment, ###, zijn ongeveer ## verschillende verbindingen gevonden Brassinosteroïden worden gevormd uit campesterol, waarbij cytochroom P###-afhankelijke hydroxylasen en een reductasen betrokken zijn Deze wijze van productie lijkt sterk op de steroïdesyntheseweg bij dieren Een extract van de rode pekanjer "(Silene viscaria)" bevat een relatief hoog gehalte aan brassinosteroïden Dit extract werkt stimulerend op de groei van andere planten #,#-dibroomethaan #,#-dibroomethaan (ook ethyleendibromide of EDB genoemd) is een toxisch broomderivaat van etheen met een milde, zoete geur Het is een kleurloze vloeistof, die slecht oplosbaar is in water De stof komt in kleine hoeveelheden voor in de oceaan, waar de stof gevormd wordt door algen Toch is de stof schadelijk voor het milieu als er grote hoeveelheden in het water terechtkomen.
572
www
aanmaak van eiwitten en vetzuren, ze verhogen het vermogen van de plant om energie uit zonlicht vast te leggen en op het niveau van de hele plant bevorderen ze de groei en de weerstand In hoge concentraties remmen ze de wortelgroei en de vorming van anthocyaan Mutanten die geen brassinosteroïde meer kunnen maken geven dwerggroei, verminderde apicale dominantie en een slechte vruchtbaarheid Ook zijn brassinosteroïden belangrijke stuurstoffen bij de "skotomorfogenese" (groei in het donker) Brassinolide is de eerste ontdekte brassinosteroïde die geïsoleerd is in ### uit koolzaad ("Brassica napus") Uit ### kg stuifmeel werd ## mg brassinolide gewonnen Opvallend is de #-ring met de lacton-functie in de B-ring van het steroïde-skelet Op dit moment, ###, zijn ongeveer ## verschillende verbindingen gevonden Brassinosteroïden worden gevormd uit campesterol, waarbij cytochroom P###-afhankelijke hydroxylasen en een reductasen betrokken zijn Deze wijze van productie lijkt sterk op de steroïdesyntheseweg bij dieren Een extract van de rode pekanjer "(Silene viscaria)" bevat een relatief hoog gehalte aan brassinosteroïden Dit extract werkt stimulerend op de groei van andere planten #,#-dibroomethaan #,#-dibroomethaan (ook ethyleendibromide of EDB genoemd) is een toxisch broomderivaat van etheen met een milde, zoete geur Het is een kleurloze vloeistof, die slecht oplosbaar is in water De stof komt in kleine hoeveelheden voor in de oceaan, waar de stof gevormd wordt door algen Toch is de stof schadelijk voor het milieu als er grote hoeveelheden in het water terechtkomen #,#-dibroomethaan kent een belangrijke toepassing in de organische synthese bij de vorming van een Grignard-reagens Daarbij activeert het de magnesiumkrullen en wordt het zelf omgezet naar etheen Het wordt in de agrarische industrie gebruikt als pesticide op citrusvruchten, groenten en granen In de meeste gevallen is het gebruik van #,#-dibroomethaan als pesticide sinds ### in de Verenigde Staten verboden door het Environmental Protection Agency Daarnaast wordt het aangewend als insecticide tegen termieten en kevers Bij contact met een heet oppervlak of met een vlam ontleedt #,#-dibroomethaan onder vorming van giftige en corrosieve dampen van waterstofbromide en dibroom De stof ontleedt traag onder invloed van licht en vocht met vorming van corrosief waterstofbromide Bovendien is #,#-dibroomethaan erg reactief (kans op brand en ontploffing) in de omgeving van volgende stoffen aluminiumpoeder, magnesium, natrium, kalium, calcium, sterke basen en sterke oxidatiemiddelen <PERSOON>, <DATUM> – aldaar, ###) was een arts, botanicus en alpinist uit Savoie Hij is vooral bekend geworden doordat hij in ###, samen met de lokale gids <PERSOON>, de eerste geslaagde beklimming van de Mont Blanc realiseerde <PERSOON> was de derde zoon van de notaris <PERSOON> (###-###) Hj studeerde aan de "Académie Royale des Provinces" te Turijn, destijds de hoofdstad van Savoie, en later te Parijs, en studeerde uiteindelijk af in de geneeskunde aan de "Académie des Sciences" te Turijn In ### vestigde hij zich als arts in zijn geboorteplaats.
596
www
de organische synthese bij de vorming van een Grignard-reagens Daarbij activeert het de magnesiumkrullen en wordt het zelf omgezet naar etheen Het wordt in de agrarische industrie gebruikt als pesticide op citrusvruchten, groenten en granen In de meeste gevallen is het gebruik van #,#-dibroomethaan als pesticide sinds ### in de Verenigde Staten verboden door het Environmental Protection Agency Daarnaast wordt het aangewend als insecticide tegen termieten en kevers Bij contact met een heet oppervlak of met een vlam ontleedt #,#-dibroomethaan onder vorming van giftige en corrosieve dampen van waterstofbromide en dibroom De stof ontleedt traag onder invloed van licht en vocht met vorming van corrosief waterstofbromide Bovendien is #,#-dibroomethaan erg reactief (kans op brand en ontploffing) in de omgeving van volgende stoffen aluminiumpoeder, magnesium, natrium, kalium, calcium, sterke basen en sterke oxidatiemiddelen <PERSOON>, <DATUM> – aldaar, ###) was een arts, botanicus en alpinist uit Savoie Hij is vooral bekend geworden doordat hij in ###, samen met de lokale gids <PERSOON>, de eerste geslaagde beklimming van de Mont Blanc realiseerde <PERSOON> was de derde zoon van de notaris <PERSOON> (###-###) Hj studeerde aan de "Académie Royale des Provinces" te Turijn, destijds de hoofdstad van Savoie, en later te Parijs, en studeerde uiteindelijk af in de geneeskunde aan de "Académie des Sciences" te Turijn In ### vestigde hij zich als arts in zijn geboorteplaats Hij legde een naturaliënkabinet aan (verzameling) en verrichtte hoogtemetingen met de barometer, toen nog een vrij nieuwe uitvinding Door zijn liefde voor de natuurwetenschappen kwam hij in contact met de Geneefse geleerde Horace-Bénédict de Saussure Hij verslond diens geschriften en correspondeerde met hem Saussure had een beloning uitgeloofd voor degene die er als eerste in zou slagen de Mont Blanc te beklimmen en kon vertellen hoe hoog deze berg precies was Destijds trokken natuurwetenschappers voor het eerst het hooggebergte in om met twee nieuwe uitvindingen, de thermometer en de barometer, metingen te verrichten, zich niets aantrekkend van de volksverhalen over kwade geesten die er op grote hoogten zouden rondwaren en die de verstoring van hun rust niet onbestraft zouden laten In ### deed Paccard een eerste vergeefse poging de top van de Mont Blanc te bereiken, samen met <PERSOON> In ### ondernam hij tevergeefs opnieuw een poging met <PERSOON> Het was echter met <PERSOON>, een gemzenjager en kristallenzoeker, met wie hij op <DATUM> om ## uur ## de top bereikte Een standbeeld van hen beiden in Chamonix herinnert aan deze gebeurtenis Sinds de eerste beklimming door dit tweetal bleef het een controverse wie van beiden werkelijk als "eerste" de top zou hebben bereikt Balmat streek daarvoor gretig de eer op, maar deze claim werd ook in twijfel getrokken in ### vond hierover een polemiek plaats tussen Paccard en Bourrit in de krant "Journal de Lausanne".
567
www
de barometer, toen nog een vrij nieuwe uitvinding Door zijn liefde voor de natuurwetenschappen kwam hij in contact met de Geneefse geleerde Horace-Bénédict de Saussure Hij verslond diens geschriften en correspondeerde met hem Saussure had een beloning uitgeloofd voor degene die er als eerste in zou slagen de Mont Blanc te beklimmen en kon vertellen hoe hoog deze berg precies was Destijds trokken natuurwetenschappers voor het eerst het hooggebergte in om met twee nieuwe uitvindingen, de thermometer en de barometer, metingen te verrichten, zich niets aantrekkend van de volksverhalen over kwade geesten die er op grote hoogten zouden rondwaren en die de verstoring van hun rust niet onbestraft zouden laten In ### deed Paccard een eerste vergeefse poging de top van de Mont Blanc te bereiken, samen met <PERSOON> In ### ondernam hij tevergeefs opnieuw een poging met <PERSOON> Het was echter met <PERSOON>, een gemzenjager en kristallenzoeker, met wie hij op <DATUM> om ## uur ## de top bereikte Een standbeeld van hen beiden in Chamonix herinnert aan deze gebeurtenis Sinds de eerste beklimming door dit tweetal bleef het een controverse wie van beiden werkelijk als "eerste" de top zou hebben bereikt Balmat streek daarvoor gretig de eer op, maar deze claim werd ook in twijfel getrokken in ### vond hierover een polemiek plaats tussen Paccard en Bourrit in de krant "Journal de Lausanne" den Doolaard, berusten op de versie van Balmat Medicatie bij ADHD Er bestaat geen medicatie die ADHD kan genezen Wel worden medicijnen toegepast om de symptomen van ADHD te verminderen of te laten verdwijnen De Nederlandse Gezondheidsraad schatte in het jaar ### dat ongeveer #% van de kinderen tussen de vijf en veertien jaar zulke ernstige symptomen van ADHD of ADD heeft dat specifieke behandeling nodig is Behalve psycho-educatie om de kennis van alle betrokkenen te vergroten, is een intensieve vorm van indirecte gedragstherapie aangewezen Dit gebeurt vaak in de vorm van 'parent management training' (PMT) en 'mediatraining' van ouders en leerkrachten Directe gedragstherapie aan het kind is voor de lange termijn veel minder effectief gebleken Bij onvoldoende resultaat kan hieraan een medicamenteuze behandeling worden toegevoegd Alle ADHD-middelen zijn psychofarmaca Deze beïnvloeden de werking van neurotransmitters, met name van dopamine en noradrenaline De exacte wijze waarop de ADHD-symptomen worden verminderd is niet bekend Het meest voorgeschreven worden psychostimulantia zoals methylfenidaat en noradrenalineheropnameremmers als atomoxetine en in bepaalde gevallen ook wel 'tricyclische antidepressiva' als imipramine of nortriptyline Antidepressiva en antipsychotica zijn geen specifieke ADHD-middelen, maar worden in verband met het veel voorkomen van comorbide stoornissen wel regelmatig toegepast Medicatie wordt als een serieuze optie beschouwd indien op andere wijze onvoldoende stemmings- en gedragsverandering kan worden bereikt Wanneer men spreekt van een positieve reactie op medicatie, dan beoordeelt men dat meestal vanuit het slagen van symptoomonderdrukking en vanuit het oogpunt van de omgeving die van het gedrag van een ADHD'er hinder ondervindt.
538
www
bestaat geen medicatie die ADHD kan genezen Wel worden medicijnen toegepast om de symptomen van ADHD te verminderen of te laten verdwijnen De Nederlandse Gezondheidsraad schatte in het jaar ### dat ongeveer #% van de kinderen tussen de vijf en veertien jaar zulke ernstige symptomen van ADHD of ADD heeft dat specifieke behandeling nodig is Behalve psycho-educatie om de kennis van alle betrokkenen te vergroten, is een intensieve vorm van indirecte gedragstherapie aangewezen Dit gebeurt vaak in de vorm van 'parent management training' (PMT) en 'mediatraining' van ouders en leerkrachten Directe gedragstherapie aan het kind is voor de lange termijn veel minder effectief gebleken Bij onvoldoende resultaat kan hieraan een medicamenteuze behandeling worden toegevoegd Alle ADHD-middelen zijn psychofarmaca Deze beïnvloeden de werking van neurotransmitters, met name van dopamine en noradrenaline De exacte wijze waarop de ADHD-symptomen worden verminderd is niet bekend Het meest voorgeschreven worden psychostimulantia zoals methylfenidaat en noradrenalineheropnameremmers als atomoxetine en in bepaalde gevallen ook wel 'tricyclische antidepressiva' als imipramine of nortriptyline Antidepressiva en antipsychotica zijn geen specifieke ADHD-middelen, maar worden in verband met het veel voorkomen van comorbide stoornissen wel regelmatig toegepast Medicatie wordt als een serieuze optie beschouwd indien op andere wijze onvoldoende stemmings- en gedragsverandering kan worden bereikt Wanneer men spreekt van een positieve reactie op medicatie, dan beoordeelt men dat meestal vanuit het slagen van symptoomonderdrukking en vanuit het oogpunt van de omgeving die van het gedrag van een ADHD'er hinder ondervindt Het ingesteld zijn op de juiste medicatie en een afdoende dosering kan de start van een beter functioneren zijn Psycho-educatie kan desgewenst zorgen voor meer inzicht in oud symptoomgedrag, en dankzij de medicatie kan er ruimte ontstaan om nieuw gedrag aan te leren Op <DATUM> verscheen in de <PERSOON> een bericht dat de hoogste Britse gezondheidsinstanties ouders aanraadden om alleen maar de meest onhandelbare kinderen, als laatste oplossing, Rilatine (in <LOCATIE> bekend als Ritalin) toe te dienen, en het niet te geven aan kinderen die jonger zijn dan vijf jaar In <LOCATIE> zijn alleen methylfenidaat en atomoxetine geregistreerd voor de behandeling van ADHD bij kinderen van <LEEFTIJD> jaar en ouder en voor adolescenten Medicamenteuze therapie kan worden gecombineerd met andere vormen van behandeling, onder bepaalde voorwaarden Afhankelijk van de problemen die zich bij ADHD voordoen, gaat het om opvoedingsondersteuning, sociale vaardigheidstraining, leervaardigheden, enzovoorts Uit een aantal studies blijkt dat medicatie effectiever is dan gedragstherapie De combinatie van medicatie en gedragstherapie is in sommige studies effectiever gebleken dan alleen medicatie Andere studies toonden aan dat de combinatie niet effectiever is dan alleen medicatie In <LOCATIE> worden twee typen psychostimulantia toegepast, die alle twee volledig onder de Opiumwet vallen Psychostimulantia hebben een paradoxale werking Waar personen zonder ADHD door deze middelen eerder onrustig worden, worden personen met ADHD bij een juiste dosering rustiger De verklaring ligt waarschijnlijk in de afwijkende hersenstructuur bij ADHD.
521
www
de juiste medicatie en een afdoende dosering kan de start van een beter functioneren zijn Psycho-educatie kan desgewenst zorgen voor meer inzicht in oud symptoomgedrag, en dankzij de medicatie kan er ruimte ontstaan om nieuw gedrag aan te leren Op <DATUM> verscheen in de <PERSOON> een bericht dat de hoogste Britse gezondheidsinstanties ouders aanraadden om alleen maar de meest onhandelbare kinderen, als laatste oplossing, Rilatine (in <LOCATIE> bekend als Ritalin) toe te dienen, en het niet te geven aan kinderen die jonger zijn dan vijf jaar In <LOCATIE> zijn alleen methylfenidaat en atomoxetine geregistreerd voor de behandeling van ADHD bij kinderen van <LEEFTIJD> jaar en ouder en voor adolescenten Medicamenteuze therapie kan worden gecombineerd met andere vormen van behandeling, onder bepaalde voorwaarden Afhankelijk van de problemen die zich bij ADHD voordoen, gaat het om opvoedingsondersteuning, sociale vaardigheidstraining, leervaardigheden, enzovoorts Uit een aantal studies blijkt dat medicatie effectiever is dan gedragstherapie De combinatie van medicatie en gedragstherapie is in sommige studies effectiever gebleken dan alleen medicatie Andere studies toonden aan dat de combinatie niet effectiever is dan alleen medicatie In <LOCATIE> worden twee typen psychostimulantia toegepast, die alle twee volledig onder de Opiumwet vallen Psychostimulantia hebben een paradoxale werking Waar personen zonder ADHD door deze middelen eerder onrustig worden, worden personen met ADHD bij een juiste dosering rustiger De verklaring ligt waarschijnlijk in de afwijkende hersenstructuur bij ADHD Dit werkt echter niet bij iedereen Van alle ADHD-medicatie wordt methylfenidaat verreweg het meest toegepast en er is ook de meeste ervaring mee Onderzoek heeft aangetoond dat ongeveer ##-##% van de kinderen met ADHD positief reageert op methylfenidaat, waarbij het aandachtstekort, de hyperactiviteit en de impulsiviteit aanzienlijk minder worden Ook is bewezen dat de medicatie bij ADHD'ers leidt tot een verlaagde kans op drugsgebruik, omdat drugs als vorm van zelfmedicatie overbodig zijn geworden Ook personen zonder ADHD presteren met dit medicijn beter, maar bij hen kan er eerder een overdosering optreden Terwijl ADHD'ers bij een juiste dosering rustiger worden, gaan personen zonder ADHD juist een drukker gedrag vertonen Het gebruik van methylfenidaat zonder vertraagde werking is lichtelijk verslavend gebleken, omdat na het uitwerken de zogeheten rebound volgt, waarin symptomen soms (tijdelijk) erger terugkomen Wel is gebleken dat hoe eerder er wordt gestart met het gebruik van methylfenidaat, hoe kleiner de kans is dat iemand met ADHD later drugs gaat gebruiken Zonder medicatie is die kans gewoonlijk juist groter dan bij personen zonder ADHD Medicatie met methylfenidaat is de meest gebruikte behandeling bij ADHD en heeft direct invloed op het gedrag Deze stof is beschikbaar in toedieningsvormen met een kortdurende werking en met langerdurende werking De kortwerkende vorm is verkrijgbaar onder de oorspronkelijke merknaam (Ritalin in <LOCATIE>, Rilatine in België) en daarnaast zijn er nog verschillende generieke varianten op de markt Sinds ### bestaan de toedieningsvormen met langzame afgifte (slow release).
525
www
verreweg het meest toegepast en er is ook de meeste ervaring mee Onderzoek heeft aangetoond dat ongeveer ##-##% van de kinderen met ADHD positief reageert op methylfenidaat, waarbij het aandachtstekort, de hyperactiviteit en de impulsiviteit aanzienlijk minder worden Ook is bewezen dat de medicatie bij ADHD'ers leidt tot een verlaagde kans op drugsgebruik, omdat drugs als vorm van zelfmedicatie overbodig zijn geworden Ook personen zonder ADHD presteren met dit medicijn beter, maar bij hen kan er eerder een overdosering optreden Terwijl ADHD'ers bij een juiste dosering rustiger worden, gaan personen zonder ADHD juist een drukker gedrag vertonen Het gebruik van methylfenidaat zonder vertraagde werking is lichtelijk verslavend gebleken, omdat na het uitwerken de zogeheten rebound volgt, waarin symptomen soms (tijdelijk) erger terugkomen Wel is gebleken dat hoe eerder er wordt gestart met het gebruik van methylfenidaat, hoe kleiner de kans is dat iemand met ADHD later drugs gaat gebruiken Zonder medicatie is die kans gewoonlijk juist groter dan bij personen zonder ADHD Medicatie met methylfenidaat is de meest gebruikte behandeling bij ADHD en heeft direct invloed op het gedrag Deze stof is beschikbaar in toedieningsvormen met een kortdurende werking en met langerdurende werking De kortwerkende vorm is verkrijgbaar onder de oorspronkelijke merknaam (Ritalin in <LOCATIE>, Rilatine in België) en daarnaast zijn er nog verschillende generieke varianten op de markt Sinds ### bestaan de toedieningsvormen met langzame afgifte (slow release) In <LOCATIE> was methylfenidaat als medicijn alleen voor kinderen en adolescenten geregistreerd Voor volwassenen kon het middel enkel door een arts "off label" worden voorgeschreven In de Verenigde Staten, Duitsland, Canada, Australië en veel andere landen zijn stimulantia wel geregistreerd voor volwassenen met ADHD Methylfenidaat was in <LOCATIE> alleen voor kinderen en adolescenten geregistreerd Voor volwassenen is het geregistreerd voor de indicatie narcolepsie Bij volwassenen met ADHD kon het middel dientengevolge alleen door de arts "off label" worden voorgeschreven, dat wil zeggen voor behandeling waarvoor het middel niet geregistreerd is In december ### gingen de Europese registratieautoriteiten om Het langwerkende Medikinet kreeg onder strikte voorwaarden toestemming om ook aan volwassenen te worden voorgeschreven Methylfenidaat kan volgens een voorgestelde richtlijn van de EMEA (de Europese medicijnenautoriteit) uit begin ### beter niet langer dan een jaar onafgebroken worden gebruikt, omdat er nog te weinig onderzoek is gedaan naar de langetermijneffecten De EMEA stelt ook dat meer controle nodig is gedurende het gebruik in verband met de kans op bloeddrukproblemen en het verergeren van sommige psychische aandoeningen Ook dient de groei van lengte en gewicht in de gaten gehouden te worden Kenmerkend voor methylfenidaat is, dat de stof snel in het bloed wordt opgenomen, snel werkt en ook weer snel is afgebroken Voor de kortwerkende tabletten betekent dit, dat een dosis vrij snel is uitgewerkt en een vervolg-dosis moet worden ingenomen De concentratie in het bloed vertoont vrij grote schommelingen Als een dosis is uitgewerkt treedt gemakkelijk een rebound-effect op.
534
www
kon het middel enkel door een arts "off label" worden voorgeschreven In de Verenigde Staten, Duitsland, Canada, Australië en veel andere landen zijn stimulantia wel geregistreerd voor volwassenen met ADHD Methylfenidaat was in <LOCATIE> alleen voor kinderen en adolescenten geregistreerd Voor volwassenen is het geregistreerd voor de indicatie narcolepsie Bij volwassenen met ADHD kon het middel dientengevolge alleen door de arts "off label" worden voorgeschreven, dat wil zeggen voor behandeling waarvoor het middel niet geregistreerd is In december ### gingen de Europese registratieautoriteiten om Het langwerkende Medikinet kreeg onder strikte voorwaarden toestemming om ook aan volwassenen te worden voorgeschreven Methylfenidaat kan volgens een voorgestelde richtlijn van de EMEA (de Europese medicijnenautoriteit) uit begin ### beter niet langer dan een jaar onafgebroken worden gebruikt, omdat er nog te weinig onderzoek is gedaan naar de langetermijneffecten De EMEA stelt ook dat meer controle nodig is gedurende het gebruik in verband met de kans op bloeddrukproblemen en het verergeren van sommige psychische aandoeningen Ook dient de groei van lengte en gewicht in de gaten gehouden te worden Kenmerkend voor methylfenidaat is, dat de stof snel in het bloed wordt opgenomen, snel werkt en ook weer snel is afgebroken Voor de kortwerkende tabletten betekent dit, dat een dosis vrij snel is uitgewerkt en een vervolg-dosis moet worden ingenomen De concentratie in het bloed vertoont vrij grote schommelingen Als een dosis is uitgewerkt treedt gemakkelijk een rebound-effect op Deze loopt uiteen van ## tot ##% Dat betekent dat bij de ene persoon slechts ##% van het ingenomen medicijn effectief is, bij een ander ##% en bij een derde kan het daar ergens tussenin liggen Vooral in het begin is het daarom lastig om te bepalen wat de juiste dosis is Er kan gemakkelijk een onder- of overdosering ontstaan Het is goed mogelijk dat soms ten onrechte gedacht wordt dat het medicijn niet goed werkt, terwijl het in feite komt door een verkeerde dosering Het is bekend dat het innemen van methylfenidaat in combinatie met sinaasappelsap (veel vitamine C), koolzuurhoudende dranken, sterke voedingssupplementen en dergelijke een vermindering van de werking teweegbrengt Dit komt doordat sterke organische zuren in het maag-darmkanaal met het medicijn reageren Bij een hoog vitamine C-gebruik is daarom een hogere dosering van het medicijn noodzakelijk Daarnaast heeft bij vitamine C ook de werking als antioxidant invloed op de werking van methylfenidaat Ook inname met thee veroorzaakt een verminderde werking, vermoedelijk door het binden van het medicament aan de tannine (looizuur) in de thee Vanwege verschillende voordelen zijn de toedieningsvormen met langzame afgifte ontwikkeld Zij hoeven minder vaak te worden ingenomen, worden gelijkmatiger in het lichaam opgenomen en er zijn geen tussentijdse rebounds Er kan niet meer worden vergeten om op tijd een vervolgdosis in te nemen Omdat er niet meer op verkeerde tijden wordt gedoseerd is de werking meestal gelijkmatiger.
518
www
Dat betekent dat bij de ene persoon slechts ##% van het ingenomen medicijn effectief is, bij een ander ##% en bij een derde kan het daar ergens tussenin liggen Vooral in het begin is het daarom lastig om te bepalen wat de juiste dosis is Er kan gemakkelijk een onder- of overdosering ontstaan Het is goed mogelijk dat soms ten onrechte gedacht wordt dat het medicijn niet goed werkt, terwijl het in feite komt door een verkeerde dosering Het is bekend dat het innemen van methylfenidaat in combinatie met sinaasappelsap (veel vitamine C), koolzuurhoudende dranken, sterke voedingssupplementen en dergelijke een vermindering van de werking teweegbrengt Dit komt doordat sterke organische zuren in het maag-darmkanaal met het medicijn reageren Bij een hoog vitamine C-gebruik is daarom een hogere dosering van het medicijn noodzakelijk Daarnaast heeft bij vitamine C ook de werking als antioxidant invloed op de werking van methylfenidaat Ook inname met thee veroorzaakt een verminderde werking, vermoedelijk door het binden van het medicament aan de tannine (looizuur) in de thee Vanwege verschillende voordelen zijn de toedieningsvormen met langzame afgifte ontwikkeld Zij hoeven minder vaak te worden ingenomen, worden gelijkmatiger in het lichaam opgenomen en er zijn geen tussentijdse rebounds Er kan niet meer worden vergeten om op tijd een vervolgdosis in te nemen Omdat er niet meer op verkeerde tijden wordt gedoseerd is de werking meestal gelijkmatiger Dit betekent voor kinderen dat hun ouders, de kinderen zelf, en hun leerkrachten er tijdens en na schooltijd aan moeten denken dat het geneesmiddel moet worden ingenomen Als het wordt vergeten, kan dit leiden tot een verminderde therapietrouw en daardoor tot een minder effectieve behandeling Doordat gemiddeld iedere drie à vier uur een dosis ingenomen moet worden, kan er sprake zijn van piek- en dalspiegels van het middel in het bloed Hierdoor kunnen rebound-verschijnselen ontstaan als een dosis is uitgewerkt Dragees of capsules met langzame afgifte van de werkzame stof methylfenidaat hebben een langere werkingsduur dan tabletten, ze hoeven daardoor minder vaak ingenomen te worden Ze worden op de markt gebracht onder de merknamen <PERSOON> De werkingsduur van een capsule of dragee is afhankelijk van het merk De afgifte kan ook beïnvloed worden door gelijktijdig ingenomen voedsel In de praktijk blijkt de werkingsduur ook per individu te verschillen De verschillende merken kunnen ook niet door elkaar gebruikt worden Bij vergelijking van de werking van lang werkend methylfenidaat met die van (kort werkend) Ritalin zijn verschillen in werking geconstateerd Methylfenidaat in een toedieningsvorm voor langzame afgifte wordt in <LOCATIE> via de basisverzekering vergoed, maar heeft door het gehanteerde geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) een heel hoge eigen bijbetaling De door de beoordelende instantie daarvoor gegeven reden is, dat deze vorm geen therapeutische meerwaarde zou bieden ten opzichte van de kort werkende vorm In het verleden zijn er tevergeefs processen gevoerd om toedieningsvormen met langzame afgifte via de normale regeling vergoed te krijgen.
515
www
en na schooltijd aan moeten denken dat het geneesmiddel moet worden ingenomen Als het wordt vergeten, kan dit leiden tot een verminderde therapietrouw en daardoor tot een minder effectieve behandeling Doordat gemiddeld iedere drie à vier uur een dosis ingenomen moet worden, kan er sprake zijn van piek- en dalspiegels van het middel in het bloed Hierdoor kunnen rebound-verschijnselen ontstaan als een dosis is uitgewerkt Dragees of capsules met langzame afgifte van de werkzame stof methylfenidaat hebben een langere werkingsduur dan tabletten, ze hoeven daardoor minder vaak ingenomen te worden Ze worden op de markt gebracht onder de merknamen <PERSOON> De werkingsduur van een capsule of dragee is afhankelijk van het merk De afgifte kan ook beïnvloed worden door gelijktijdig ingenomen voedsel In de praktijk blijkt de werkingsduur ook per individu te verschillen De verschillende merken kunnen ook niet door elkaar gebruikt worden Bij vergelijking van de werking van lang werkend methylfenidaat met die van (kort werkend) Ritalin zijn verschillen in werking geconstateerd Methylfenidaat in een toedieningsvorm voor langzame afgifte wordt in <LOCATIE> via de basisverzekering vergoed, maar heeft door het gehanteerde geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) een heel hoge eigen bijbetaling De door de beoordelende instantie daarvoor gegeven reden is, dat deze vorm geen therapeutische meerwaarde zou bieden ten opzichte van de kort werkende vorm In het verleden zijn er tevergeefs processen gevoerd om toedieningsvormen met langzame afgifte via de normale regeling vergoed te krijgen Dexamfetamine heeft een ander werkingsmechanisme dan methylfenidaat Dexamfetamine "bevordert de afgifte" van dopamine en noradrenaline; methylfenidaat "remt de heropname" ervan Twee verschillende manieren om de beschikbaarheid van deze neurotransmitters te verhogen Het kan daarom zijn, dat iemand gunstiger reageert op dexamfetamine dan op methylfenidaat, of omgekeerd Een voordeel van dexamfetamine is verder, dat het een minder hevig rebound-effect geeft (tijdelijke heftige verergering van de ADHD-symptomen als de dosis uitgewerkt is) dan methylfenidaat Dexamfetamine heeft een langere werkingsduur dan de kortwerkende vorm van methylfenidaat, maar werkt minder lang dan de langwerkende vorm Dexamfetamine wordt in <LOCATIE> vrij weinig toegepast, maar het krijgt meer bekendheid Het middel is in <LOCATIE> geregistreerd als Tentin, voorheen Amfexa Dexamfetamine werd bereid en geleverd door de apotheek zelf en volledig vergoed door de basisverzekering Nu er een fabrikant is die dexamfetamine (onder de naam Tentin) op de markt brengt, mogen apothekers dit middel niet meer zelf maken en leveren Tevens is een tweede registratie als Dexamed onderweg <PERSOON> zijn ook andere amfetaminepreparaten verkrijgbaar, in de VS bijvoorbeeld zijn Desoxyn(dextro-methamfetamine) en Adderal(een mengsel van # verschillende amfetaminezouten) verkrijgbaar In april ### is in <LOCATIE> "Strattera" geregistreerd met de werkzame stof (atomoxetine) Het is bedoeld voor de behandeling van ADHD bij kinderen van <LEEFTIJD> jaar en ouder, adolescenten en volwassenen, als onderdeel van een breed behandelprogramma Strattera is het eerste non-psychostimulans dat is geregistreerd voor deze indicatie.
526
www
ander werkingsmechanisme dan methylfenidaat Dexamfetamine "bevordert de afgifte" van dopamine en noradrenaline; methylfenidaat "remt de heropname" ervan Twee verschillende manieren om de beschikbaarheid van deze neurotransmitters te verhogen Het kan daarom zijn, dat iemand gunstiger reageert op dexamfetamine dan op methylfenidaat, of omgekeerd Een voordeel van dexamfetamine is verder, dat het een minder hevig rebound-effect geeft (tijdelijke heftige verergering van de ADHD-symptomen als de dosis uitgewerkt is) dan methylfenidaat Dexamfetamine heeft een langere werkingsduur dan de kortwerkende vorm van methylfenidaat, maar werkt minder lang dan de langwerkende vorm Dexamfetamine wordt in <LOCATIE> vrij weinig toegepast, maar het krijgt meer bekendheid Het middel is in <LOCATIE> geregistreerd als Tentin, voorheen Amfexa Dexamfetamine werd bereid en geleverd door de apotheek zelf en volledig vergoed door de basisverzekering Nu er een fabrikant is die dexamfetamine (onder de naam Tentin) op de markt brengt, mogen apothekers dit middel niet meer zelf maken en leveren Tevens is een tweede registratie als Dexamed onderweg<PERSOON> zijn ook andere amfetaminepreparaten verkrijgbaar, in de VS bijvoorbeeld zijn Desoxyn(dextro-methamfetamine) en Adderal(een mengsel van # verschillende amfetaminezouten) verkrijgbaar In april ### is in <LOCATIE> "Strattera" geregistreerd met de werkzame stof (atomoxetine) Het is bedoeld voor de behandeling van ADHD bij kinderen van <LEEFTIJD> jaar en ouder, adolescenten en volwassenen, als onderdeel van een breed behandelprogramma Strattera is het eerste non-psychostimulans dat is geregistreerd voor deze indicatie Atomoxetine verschilt van psychostimulantia zoals methylfenidaat en amfetamine op de volgende punten Strattera wordt in <LOCATIE> niet vergoed door de basisverzekering De reden daarvoor is, dat onvoldoende zou zijn aangetoond dat het middel meerwaarde heeft ten opzichte van methylfenidaat Een argument is, dat goed vergelijkend onderzoek met methylfenidaat ontbreekt en er derhalve geen voordelen zijn aan te tonen van atomoxetine in vergelijking met methylfenidaat Om de bijwerkingen van Strattera zo laag mogelijk te houden, is het van belang om het middel te introduceren met een niet te hoge dosis Het ervaren van te sterke bijwerkingen kan wijzen op een te hoge dosering, zelfs als deze niet hoger is dan de aanbevolen dosis van #,# mg per kilogram lichaamsgewicht Antipsychotica worden voorgeschreven in een lichte dosering wanneer er sprake is van een autismespectrumstoornis in combinatie met ADHD en soms ook bij tics Dit als alternatief voor psychostimulantia Antipsychotica hebben in de regel een antagonistische werking op de dopamine-receptoren Het werkingsmechanisme is daarmee tegengesteld aan dat van psychostimulantia als methylfenidaat en dexamfetamine Het gelijktijdig gebruik zou daarom moeten worden vermeden Pipamperon is de werkzame stof in Dipiperon Dit is een zogeheten antipsychoticum Het wordt echter ook voorgeschreven bij ernstige opwinding en onrust ADHD gaat vaak gepaard met slaapklachten, zoals moeilijk inslapen of een slechte slaapkwaliteit, niet alleen als bijwerking van medicatie, maar ook als direct symptoom van ADHD Experimenteel wordt hiervoor melatonine gegeven De effectiviteit van deze therapie bij ADHD is wetenschappelijk echter nog niet overtuigend aangetoond.
530
www
wordt in <LOCATIE> niet vergoed door de basisverzekering De reden daarvoor is, dat onvoldoende zou zijn aangetoond dat het middel meerwaarde heeft ten opzichte van methylfenidaat Een argument is, dat goed vergelijkend onderzoek met methylfenidaat ontbreekt en er derhalve geen voordelen zijn aan te tonen van atomoxetine in vergelijking met methylfenidaat Om de bijwerkingen van Strattera zo laag mogelijk te houden, is het van belang om het middel te introduceren met een niet te hoge dosis Het ervaren van te sterke bijwerkingen kan wijzen op een te hoge dosering, zelfs als deze niet hoger is dan de aanbevolen dosis van #,# mg per kilogram lichaamsgewicht Antipsychotica worden voorgeschreven in een lichte dosering wanneer er sprake is van een autismespectrumstoornis in combinatie met ADHD en soms ook bij tics Dit als alternatief voor psychostimulantia Antipsychotica hebben in de regel een antagonistische werking op de dopamine-receptoren Het werkingsmechanisme is daarmee tegengesteld aan dat van psychostimulantia als methylfenidaat en dexamfetamine Het gelijktijdig gebruik zou daarom moeten worden vermeden Pipamperon is de werkzame stof in Dipiperon Dit is een zogeheten antipsychoticum Het wordt echter ook voorgeschreven bij ernstige opwinding en onrust ADHD gaat vaak gepaard met slaapklachten, zoals moeilijk inslapen of een slechte slaapkwaliteit, niet alleen als bijwerking van medicatie, maar ook als direct symptoom van ADHD Experimenteel wordt hiervoor melatonine gegeven De effectiviteit van deze therapie bij ADHD is wetenschappelijk echter nog niet overtuigend aangetoond Het is in ### geregistreerd voor patiënten van <LEEFTIJD> jaar en ouder en uitsluitend op doktersrecept verkrijgbaar Bupropion-hydrochloride kan worden ingezet als antidepressivum en als hulpmiddel bij het stoppen met roken (nicotineverslaving) Het kan ook invloed hebben op ADHD-symptomen, al is het niet bestemd voor kinderen Bupropion is verkrijgbaar onder de merknamen "Wellbutrin" en "Zyban" Er is een variant met gereguleerde afgifte beschikbaar, Wellbutrin XR Het is alleen beschikbaar in een vrij hoge dosering (vanaf ### mg), wat bezwaarlijk kan zijn voor volwassenen met een laag lichaamsgewicht en voor ouderen Deze medicijnen worden in <LOCATIE> niet vergoed door de basisverzekering als ze worden voorgeschreven tegen nicotineverslaving, maar wel als ze om andere redenen worden voorgeschreven Alle officiële bijsluiters zijn te vinden op de website van het "College ter Beoordeling van Geneesmiddelen" (CBG) Medisch adviseur Een medisch adviseur (of letselschadearts) is een arts die gespecialiseerd is in het beoordelen van de medische gegevens van een patiënt, voor een opdrachtgever Dit kan bijvoorbeeld zijn een verzekeringsmaatschappij (onder andere ziektekosten- of letselschadeverzekering), een arbodienst of de overheid (<INSTELLING>, CIZ, CBR, IND, CVZ, GGD, DJI, enz ) In dienst van een ziektekosten- of zorgverzekering kijkt de medisch adviseur onder meer naar contracten met zorgverleners 'inkoop', ook op het gebied van genees- en hulpmiddelen Ook worden individuele aanvragen van patiënten beoordeeld wanneer het uitzonderlijke aanvragen betreft, zoals experimentele, niet geregistreerde behandelingen Bij de koepel Zorgverzekeraars <LOCATIE> werken medisch adviseurs (bezwaarartsen) die bezwaren beoordelen van patiënten die een geschil hebben met hun zorgverzekeraar.
556
www
van <LEEFTIJD> jaar en ouder en uitsluitend op doktersrecept verkrijgbaar Bupropion-hydrochloride kan worden ingezet als antidepressivum en als hulpmiddel bij het stoppen met roken (nicotineverslaving) Het kan ook invloed hebben op ADHD-symptomen, al is het niet bestemd voor kinderen Bupropion is verkrijgbaar onder de merknamen "Wellbutrin" en "Zyban" Er is een variant met gereguleerde afgifte beschikbaar, Wellbutrin XR Het is alleen beschikbaar in een vrij hoge dosering (vanaf ### mg), wat bezwaarlijk kan zijn voor volwassenen met een laag lichaamsgewicht en voor ouderen Deze medicijnen worden in <LOCATIE> niet vergoed door de basisverzekering als ze worden voorgeschreven tegen nicotineverslaving, maar wel als ze om andere redenen worden voorgeschreven Alle officiële bijsluiters zijn te vinden op de website van het "College ter Beoordeling van Geneesmiddelen" (CBG) Medisch adviseur Een medisch adviseur (of letselschadearts) is een arts die gespecialiseerd is in het beoordelen van de medische gegevens van een patiënt, voor een opdrachtgever Dit kan bijvoorbeeld zijn een verzekeringsmaatschappij (onder andere ziektekosten- of letselschadeverzekering), een arbodienst of de overheid (<INSTELLING>, CIZ, CBR, IND, CVZ, GGD, DJI, enz ) In dienst van een ziektekosten- of zorgverzekering kijkt de medisch adviseur onder meer naar contracten met zorgverleners 'inkoop', ook op het gebied van genees- en hulpmiddelen Ook worden individuele aanvragen van patiënten beoordeeld wanneer het uitzonderlijke aanvragen betreft, zoals experimentele, niet geregistreerde behandelingen Bij de koepel Zorgverzekeraars <LOCATIE> werken medisch adviseurs (bezwaarartsen) die bezwaren beoordelen van patiënten die een geschil hebben met hun zorgverzekeraar Medisch adviseurs in dienst van het CBG beoordelen nieuwe geneesmiddelen op veiligheid en werkzaamheid, voordat ze tot de Nederlandse markt mogen worden toegelaten (geregistreerd) Bij de GGD beoordelen artsen onder andere lokale epidemieën, woningaanpassing, invalidenparkeerplaatsen en (andere) verstrekkingen in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) kijken medisch adviseurs onder meer naar bezwaren van gedetineerden met betrekking tot hun behuizing of hun medische behandeling Bij een arbodienst is het de bedrijfsarts die individuele adviezen geeft aan werknemers en beleidsadviezen aan de werkgever De medisch adviseur kan in dienst zijn bij een verzekeringsmaatschappij om aan de hand van het medisch dossier van het slachtoffer te adviseren bij een letselschadeclaim, zoals na een medische fout of na een verkeersongeval Ook sommige letselschadeadvocaten en letselschadebureaus werken samen met medisch adviseurs om medische adviezen te vervaardigen -aan de hand van het medisch dossier van hun cliënt(e) - om te kunnen beoordelen of een zaak kans van slagen heeft in een eventuele civiele procedure De rapporten van medisch adviseurs maken zo onderdeel uit van de letselschadedossiers In de meeste gevallen zijn de medisch adviseurs niet zelf (meer) in de artsenpraktijk - als behandelend arts - werkzaam, maar werkt men permanent vanuit een kantoor, vooral op basis van patiëntendossiers en deels ook spreekuurcontact met de betreffende patiënten In <LOCATIE> is de rol van medisch adviseur streng gescheiden van die van de behandelend arts.
564
www
Medisch adviseurs in dienst van het CBG beoordelen nieuwe geneesmiddelen op veiligheid en werkzaamheid, voordat ze tot de Nederlandse markt mogen worden toegelaten (geregistreerd) Bij de GGD beoordelen artsen onder andere lokale epidemieën, woningaanpassing, invalidenparkeerplaatsen en (andere) verstrekkingen in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) kijken medisch adviseurs onder meer naar bezwaren van gedetineerden met betrekking tot hun behuizing of hun medische behandeling Bij een arbodienst is het de bedrijfsarts die individuele adviezen geeft aan werknemers en beleidsadviezen aan de werkgever De medisch adviseur kan in dienst zijn bij een verzekeringsmaatschappij om aan de hand van het medisch dossier van het slachtoffer te adviseren bij een letselschadeclaim, zoals na een medische fout of na een verkeersongeval Ook sommige letselschadeadvocaten en letselschadebureaus werken samen met medisch adviseurs om medische adviezen te vervaardigen -aan de hand van het medisch dossier van hun cliënt(e) - om te kunnen beoordelen of een zaak kans van slagen heeft in een eventuele civiele procedure De rapporten van medisch adviseurs maken zo onderdeel uit van de letselschadedossiers In de meeste gevallen zijn de medisch adviseurs niet zelf (meer) in de artsenpraktijk - als behandelend arts - werkzaam, maar werkt men permanent vanuit een kantoor, vooral op basis van patiëntendossiers en deels ook spreekuurcontact met de betreffende patiënten In <LOCATIE> is de rol van medisch adviseur streng gescheiden van die van de behandelend arts Vaak wordt, om de kwaliteit, objectiviteit en het gelijkheidsbeginsel te kunnen waarborgen, gewerkt met protocollen en richtlijnen die door de medisch adviseurs worden opgesteld Bij het opstellen hiervan maken de medisch adviseurs op hun beurt gebruik van richtlijnen die door de verschillende beroepsgroepen van (behandelend) medisch specialisten (op basis van "evidence-based medicine") zijn gemaakt Meestal werken medisch adviseurs nauw samen met juristen de arts vertaalt de medische problematiek in lekentaal en maakt het geval inzichtelijk voor de jurist/juridisch medewerker Vaak beantwoordt de medisch adviseur hierbij een vaste lijst met vragen die de jurist hem of haar voorlegt Erytroblast Een erytroblast ontstaat tijdens de erytropoëse en is een voorloper van de rode bloedcel Na de celdeling van de pro-erytroblasten ontstaan allereerst de basofiele erytroblasten Hun celkern is relatief klein en bevat samengeklonterde chromatine Door verdere verkleining van de celkern en afname van het basofiele <INSTELLING> ontstaan de "polychromatische erytroblasten" (ook wel "macroblasten" genoemd) Deze synthetiseren met behulp van de ribosoom-achtige granules de rode bloedkleurstof hemoglobine en hopen deze stof in hun cel op, waardoor het cytoplasma met zure kleurstoffen ("acidofiel") meer en meer kleurbaar wordt Uiteindelijk ontstaat dan de "normoblast" Een megaloblast is een ongewoon grote erytroblast die gepaard gaat met pernicieuze anemie en deficiëntie (samen genoemd megaloblastische anemie) De volgende drie stadia in de ontwikkeling van een erytroblast kunnen onderscheiden worden <PERSOON> (Roeselare <DATUM> is een Belgisch medicus, schrijver en politicus voor de CVP en vervolgens de <PERSOON> was #de in een gezin van # kinderen.
555
www
gewerkt met protocollen en richtlijnen die door de medisch adviseurs worden opgesteld Bij het opstellen hiervan maken de medisch adviseurs op hun beurt gebruik van richtlijnen die door de verschillende beroepsgroepen van (behandelend) medisch specialisten (op basis van "evidence-based medicine") zijn gemaakt Meestal werken medisch adviseurs nauw samen met juristen de arts vertaalt de medische problematiek in lekentaal en maakt het geval inzichtelijk voor de jurist/juridisch medewerker Vaak beantwoordt de medisch adviseur hierbij een vaste lijst met vragen die de jurist hem of haar voorlegt Erytroblast Een erytroblast ontstaat tijdens de erytropoëse en is een voorloper van de rode bloedcel Na de celdeling van de pro-erytroblasten ontstaan allereerst de basofiele erytroblasten Hun celkern is relatief klein en bevat samengeklonterde chromatine Door verdere verkleining van de celkern en afname van het basofiele <INSTELLING> ontstaan de "polychromatische erytroblasten" (ook wel "macroblasten" genoemd) Deze synthetiseren met behulp van de ribosoom-achtige granules de rode bloedkleurstof hemoglobine en hopen deze stof in hun cel op, waardoor het cytoplasma met zure kleurstoffen ("acidofiel") meer en meer kleurbaar wordt Uiteindelijk ontstaat dan de "normoblast" Een megaloblast is een ongewoon grote erytroblast die gepaard gaat met pernicieuze anemie en deficiëntie (samen genoemd megaloblastische anemie) De volgende drie stadia in de ontwikkeling van een erytroblast kunnen onderscheiden worden <PERSOON> (Roeselare <DATUM> is een Belgisch medicus, schrijver en politicus voor de CVP en vervolgens de <PERSOON> was #de in een gezin van # kinderen Vervolgens studeerde hij geneeskunde (KULAK en KULeuven) en behaalde in ### het diploma in de genees-, heel- en verloskunde In ### beëindigde hij zijn opleiding als specialist in de inwendige geneeskunde en de nefrologie Sinds augustus ### werkt hij als internist-nefroloog in het Sint-Trudoziekenhuis in Sint-Truiden In Alken heeft <PERSOON> zich geëngageerd in de lokale politiek eerst als lid (eind ###) en voorzitter van CVP-Alken (###), vervolgens als schepen (van ### tot ###) Van <DATUM> tot en met <DATUM> was hij burgemeester van deze gemeente Sinds <DATUM> is hij ere-burgemeester van Alken In ### werd hij voor N-VA verkozen als provincieraadslid voor <PERSOON> Hij is ook lid van de raad van bestuur van de Universiteit <LOCATIE> <PERSOON> is gehuwd en woonachtig te Alken Hij is vader van twee kinderen Zijn dochter <PERSOON> debuteerde met het boek "<PERSOON> De elleboogzenuw of nervus ulnaris is een zenuw die voor een groot gedeelte langs de ellepijp (ulna) loopt Omdat de zenuw niet bedekt is door spier of bot, kan zij gemakkelijk geprikkeld raken Als iemand zijn elleboog stoot, ontstaat zo het gevoel dat wordt omschreven als het stoten van het 'telefoonbotje', 'elektrisch botje' of 'weduwnaarsbotje' De elleboogzenuw is afkomstig uit de plexus brachialis en innerveert zowel spieren in de onderarm en hand als de huid van de hand (ringvinger en pink) 't Vossenhol.
573
www
studeerde hij geneeskunde (KULAK en KULeuven) en behaalde in ### het diploma in de genees-, heel- en verloskunde In ### beëindigde hij zijn opleiding als specialist in de inwendige geneeskunde en de nefrologie Sinds augustus ### werkt hij als internist-nefroloog in het Sint-Trudoziekenhuis in Sint-Truiden In Alken heeft <PERSOON> zich geëngageerd in de lokale politiek eerst als lid (eind ###) en voorzitter van CVP-Alken (###), vervolgens als schepen (van ### tot ###) Van <DATUM> tot en met <DATUM> was hij burgemeester van deze gemeente Sinds <DATUM> is hij ere-burgemeester van Alken In ### werd hij voor N-VA verkozen als provincieraadslid voor <PERSOON> Hij is ook lid van de raad van bestuur van de Universiteit <LOCATIE> <PERSOON> is gehuwd en woonachtig te Alken Hij is vader van twee kinderen Zijn dochter <PERSOON> debuteerde met het boek<PERSOON> De elleboogzenuw of nervus ulnaris is een zenuw die voor een groot gedeelte langs de ellepijp (ulna) loopt Omdat de zenuw niet bedekt is door spier of bot, kan zij gemakkelijk geprikkeld raken Als iemand zijn elleboog stoot, ontstaat zo het gevoel dat wordt omschreven als het stoten van het 'telefoonbotje', 'elektrisch botje' of 'weduwnaarsbotje' De elleboogzenuw is afkomstig uit de plexus brachialis en innerveert zowel spieren in de onderarm en hand als de huid van de hand (ringvinger en pink) 't Vossenhol De stichting organiseert zomerkampen voor jongeren en gehandicapten Op <DATUM> werd de 'Stichting ter Bevordering ener Gezonde Watersport' opgericht, met als doel 'het bevorderen van een uit moreel en lichamelijk oogpunt gezonde watersport' Later veranderde de naam in 'Stichting 't Vossenhol' Oprichters waren de pastoor uit <LOCATIE>, <PERSOON>, die zelf graag zeilde samen met <PERSOON>, een zeiler De pastoor had een pedagogisch doel voor ogen, hij wilde dat jongeren leerden zeilen met moreel besef en goed gedrag Hij ergerde zich namelijk aan het gedrag van de zeilers op de Kagerplas die vaak zonder T-shirt aan en met veel geschreeuw in hun zeilboot zaten De zeilkampen werden aanvankelijk georganiseerd bij een boerderij in <PERSOON> Ade en sinds ### vanuit een buitenhuisje aan de <PERSOON> dat eigendom was van ingenieur <PERSOON-##> Dit weekeindhuis had de naam 't Vossenhol Dit zou later de naam van de stichting worden In ### verhuisden de zeilkampen naar de huidige locatie aan de <PERSOON-##> achter de boerderij van boer <PERSOON-##> Sinds datzelfde jaar organiseert 't Vossenhol ook trektochten met een platbodem in Friesland In ### werd zeilcentrum 'de Wijde <INSTELLING>' opgericht bij de Braassem, als afsplitsing van zeilschool 't Vossenhol Triflumuron Triflumuron (ISO-naam) is een insecticide dat behoort tot de groep van zogenaamde "insect growth regulators" (IGRs) Het remt de aanmaak van chitine door de insectenlarven, waardoor die afsterven Deze werking is vergelijkbaar met die van onder meer flufenoxuron, lufenuron en novaluron; triflumuron behoort tot dezelfde groep van benzoylureumverbindingen.
605
www
Op <DATUM> werd de 'Stichting ter Bevordering ener Gezonde Watersport' opgericht, met als doel 'het bevorderen van een uit moreel en lichamelijk oogpunt gezonde watersport' Later veranderde de naam in 'Stichting 't Vossenhol' Oprichters waren de pastoor uit <LOCATIE>, <PERSOON>, die zelf graag zeilde samen met <PERSOON>, een zeiler De pastoor had een pedagogisch doel voor ogen, hij wilde dat jongeren leerden zeilen met moreel besef en goed gedrag Hij ergerde zich namelijk aan het gedrag van de zeilers op de Kagerplas die vaak zonder T-shirt aan en met veel geschreeuw in hun zeilboot zaten De zeilkampen werden aanvankelijk georganiseerd bij een boerderij in <PERSOON> Ade en sinds ### vanuit een buitenhuisje aan de <PERSOON> dat eigendom was van ingenieur <PERSOON> Dit weekeindhuis had de naam 't Vossenhol Dit zou later de naam van de stichting worden In ### verhuisden de zeilkampen naar de huidige locatie aan de<PERSOON> achter de boerderij van boer <PERSOON> Sinds datzelfde jaar organiseert 't Vossenhol ook trektochten met een platbodem in Friesland In ### werd zeilcentrum 'de Wijde <INSTELLING>' opgericht bij de Braassem, als afsplitsing van zeilschool 't Vossenhol Triflumuron Triflumuron (ISO-naam) is een insecticide dat behoort tot de groep van zogenaamde "insect growth regulators" (IGRs) Het remt de aanmaak van chitine door de insectenlarven, waardoor die afsterven Deze werking is vergelijkbaar met die van onder meer flufenoxuron, lufenuron en novaluron; triflumuron behoort tot dezelfde groep van benzoylureumverbindingen Het wordt toegepast op appelen, peren, perziken, nectarines en champignons, evenals in de opslag van granen In Australië gebruikt men het ook bij schapen ("pour-on") De Europese Commissie heeft triflumuron laten evalueren om het al dan niet op te nemen in de lijst van pesticiden die de lidstaten van de Europese Unie kunnen toelaten Op basis van de resultaten van die evaluatie heeft de Commissie besloten om triflumuron "niet" op te nemen Bestaande erkenningen moesten ten laatste op <DATUM> worden ingetrokken De voornaamste reden voor het niet opnemen was dat er niet aangetoond was dat de blootstelling van de consumenten aan de stof aanvaardbaar zou zijn, en dit wegens gebrek aan gegevens over de aard en het gehalte van de residuen op behandelde vruchten De stof vormt ook een hoog risico voor waterorganismen <PERSOON> (<PERSOON>) <PERSOON-##>, ###) was een arts in Nederlands-Indië Tehupeiory werd geboren op het eiland Ambon Hij volgde met zijn broer <PERSOON-##> een opleiding aan de School tot Opleiding van Inlandsche Artsen (Stovia) in Batavia Ze studeerden in ### af Hij werd dokter in onder meer de gevangenis en het ziekenhuis van Medan In ### trokken de broers naar <LOCATIE>, waar ze geneeskunde studeerden aan de <PERSOON-##>Anderhalf> jaar later studeerden ze af <PERSOON-##> overleed niet veel later door een noodlottig ongeval In ###, inmiddels getrouwd met <PERSOON-##>, keerde Tehupeiory terug naar Nederlands-Indië.
590
www
Het wordt toegepast op appelen, peren, perziken, nectarines en champignons, evenals in de opslag van granen In Australië gebruikt men het ook bij schapen ("pour-on") De Europese Commissie heeft triflumuron laten evalueren om het al dan niet op te nemen in de lijst van pesticiden die de lidstaten van de Europese Unie kunnen toelaten Op basis van de resultaten van die evaluatie heeft de Commissie besloten om triflumuron "niet" op te nemen Bestaande erkenningen moesten ten laatste op <DATUM> worden ingetrokken De voornaamste reden voor het niet opnemen was dat er niet aangetoond was dat de blootstelling van de consumenten aan de stof aanvaardbaar zou zijn, en dit wegens gebrek aan gegevens over de aard en het gehalte van de residuen op behandelde vruchten De stof vormt ook een hoog risico voor waterorganismen <PERSOON> (<PERSOON>) <PERSOON>, ###) was een arts in Nederlands-Indië Tehupeiory werd geboren op het eiland Ambon Hij volgde met zijn broer <PERSOON> een opleiding aan de School tot Opleiding van Inlandsche Artsen (Stovia) in Batavia Ze studeerden in ### af Hij werd dokter in onder meer de gevangenis en het ziekenhuis van Medan In ### trokken de broers naar <LOCATIE>, waar ze geneeskunde studeerden aan de <PERSOON>Anderhalf> jaar later studeerden ze af <PERSOON> overleed niet veel later door een noodlottig ongeval In ###, inmiddels getrouwd met <PERSOON>, keerde Tehupeiory terug naar Nederlands-Indië Hij was ook oprichter van een beroepsvereniging voor inlandse artsen Hij werd Europees geneesheer bij de tinwinning in Blinjoe, op het eiland Banka (###-###) In ### werd hij tot Nederlander genaturaliseerd Van ### tot ### woonde Tehupeiroy met zijn gezin in <LOCATIE> Ook daar bleef hij betrokken bij de Ambonese belangen Hij was er bestuurslid van de culturele vereniging "Mudato" en pleitte in ### op een congres in Den Haag voor uitbouw van de Stovia tot een Nederlands-Indische universiteit In ### ging Tehupeiory wegens financiële omstandigheden terug naar Batavia, waar hij zich vestigde als huisarts Hij had daarnaast diverse nevenactiviteiten en was onder meer betrokken bij Commissie van Toezicht van de Stovia en was in ### medeoprichter van het Moluks Politiek Verbond (MPV) Hij overleed in ### in Batavia In ### ontdekte de journalist <PERSOON> op een zolder in <LOCATIE> twee koffers met foto's en persoonlijke papieren van Tehupeiory Het inspireerde hem tot het schrijven van de roman "Tussen Ambon en <LOCATIE>" Keppy heeft de papieren overgedragen aan het Internationaal Instituut voor <PERSOON> (<PERSOON>) Tehupeiory (<PERSOON>, <DATUM> - <LOCATIE>, <DATUM> was een arts en publicist in Nederlands-Indië Tehupeiory werd geboren op het eiland Ambon Na de Amboneze Burgerschool volgde hij, samen met zijn broer <PERSOON>, een opleiding aan de School tot Opleiding van Inlandsche Artsen (Stovia) in Batavia In ### studeerden de broers af Hij had daarna een eigen praktijk.
596
www
was ook oprichter van een beroepsvereniging voor inlandse artsen Hij werd Europees geneesheer bij de tinwinning in Blinjoe, op het eiland Banka (###-###) In ### werd hij tot Nederlander genaturaliseerd Van ### tot ### woonde Tehupeiroy met zijn gezin in <LOCATIE> Ook daar bleef hij betrokken bij de Ambonese belangen Hij was er bestuurslid van de culturele vereniging "Mudato" en pleitte in ### op een congres in Den Haag voor uitbouw van de Stovia tot een Nederlands-Indische universiteit In ### ging Tehupeiory wegens financiële omstandigheden terug naar Batavia, waar hij zich vestigde als huisarts Hij had daarnaast diverse nevenactiviteiten en was onder meer betrokken bij Commissie van Toezicht van de Stovia en was in ### medeoprichter van het Moluks Politiek Verbond (MPV) Hij overleed in ### in Batavia In ### ontdekte de journalist <PERSOON> op een zolder in <LOCATIE> twee koffers met foto's en persoonlijke papieren van Tehupeiory Het inspireerde hem tot het schrijven van de roman "Tussen Ambon en <LOCATIE>" Keppy heeft de papieren overgedragen aan het Internationaal Instituut voor <PERSOON> (<PERSOON>) Tehupeiory (<PERSOON>, <DATUM> - <LOCATIE>, <DATUM> was een arts en publicist in Nederlands-Indië Tehupeiory werd geboren op het eiland Ambon Na de Amboneze Burgerschool volgde hij, samen met zijn broer <PERSOON>, een opleiding aan de School tot Opleiding van Inlandsche Artsen (Stovia) in Batavia In ### studeerden de broers af Hij had daarna een eigen praktijk Hij publiceerde diverse artikelen over het eiland In ### werd hij redacteur bij "Bintang Hindia" en in ### bij het blad "Bandera Wolanda" In ### trok Tehupeiory met zijn broer <PERSOON> naar <LOCATIE>, waar ze geneeskunde studeerden aan de <PERSOON>Anderhalf> jaar later studeerden ze af Op <DATUM> hield hij een voordracht op het <PERSOON> in Leiden onder de titel "De Inlander vóór en na de stichting van het Algemeen Nederlandsch Verbond" De voordracht werd ook in druk uitgegeven Tehupeiory overleed een aantal maanden later door een gasverstikking Hij is begraven in <LOCATIE> op de #e Algemene Begraafplaats Kovelswade, zijn grafmonument werd gemaakt door de beeldhouwster <PERSOON> Een normoblast ontstaat tijdens de erytropoëse en is een voorloper van de rode bloedcel De normoblast ontstaat uit de "orthochromatische erytroblast" Normoblasten hebben slechts weinig ribosomen, maar grotere hoeveelheden van het ijzer opslaande proteïne ferritine In vergelijking met erytroblasten zijn ze kleiner en hebben ze nog een celkern De celkern verschrompelt meer en meer en beweegt zich naar de buitenkant van de cel Ten slotte wordt de celkern met een dunne ommanteling van celplasma uit de cel gestoten en ontstaat de reticulocyt Bij normoblastosis worden abnormale hoeveelheden normoblasten gevormd Bij ernstige bloedarmoede komen normoblasten ook in het bloed voor Een "erytroblast" wordt ook wel een normoblast genoemd, alhoewel de normoblast in een iets later stadium van de erytropoëse ontstaat Diazomethaan.
581
www
Hij publiceerde diverse artikelen over het eiland In ### werd hij redacteur bij "Bintang Hindia" en in ### bij het blad "Bandera Wolanda" In ### trok Tehupeiory met zijn broer <PERSOON> naar <LOCATIE>, waar ze geneeskunde studeerden aan de <PERSOON>Anderhalf> jaar later studeerden ze af Op <DATUM> hield hij een voordracht op het <PERSOON> in Leiden onder de titel "De Inlander vóór en na de stichting van het Algemeen Nederlandsch Verbond" De voordracht werd ook in druk uitgegeven Tehupeiory overleed een aantal maanden later door een gasverstikking Hij is begraven in <LOCATIE> op de #e Algemene Begraafplaats Kovelswade, zijn grafmonument werd gemaakt door de beeldhouwster <PERSOON> Een normoblast ontstaat tijdens de erytropoëse en is een voorloper van de rode bloedcel De normoblast ontstaat uit de "orthochromatische erytroblast" Normoblasten hebben slechts weinig ribosomen, maar grotere hoeveelheden van het ijzer opslaande proteïne ferritine In vergelijking met erytroblasten zijn ze kleiner en hebben ze nog een celkern De celkern verschrompelt meer en meer en beweegt zich naar de buitenkant van de cel Ten slotte wordt de celkern met een dunne ommanteling van celplasma uit de cel gestoten en ontstaat de reticulocyt Bij normoblastosis worden abnormale hoeveelheden normoblasten gevormd Bij ernstige bloedarmoede komen normoblasten ook in het bloed voor Een "erytroblast" wordt ook wel een normoblast genoemd, alhoewel de normoblast in een iets later stadium van de erytropoëse ontstaat Diazomethaan In zuivere vorm is diazomethaan een geel giftig gas, maar de verbinding wordt vrijwel uitsluitend als oplossing in di-ethylether gebruikt Diazomethaan is de eenvoudigste en een van de meest gebruikte diazoverbindingen Het wordt voornamelijk gebruikt in de organische synthese Diazomethaan wordt gewoonlijk bereid door de basische hydrolyse van een "N"-methylnitrosamide in di-ethylether bij # °C De meest voorkomende precursor was vroeger "N"-nitroso-"N"-methylureum, maar aangezien deze verbinding vrij onstabiel is, wordt tegenwoordig vooral beroep gedaan op "N"-methyl-"N"(nowiki)'(/nowiki)-nitro-"N"-nitrosoguanidine en "N"-methyl-"N"-nitroso-"p"-tolueensulfonamide De concentratie van het gevormde diazomethaan kan worden bepaald via twee methoden Bij de eerste methode wordt diazomethaan in reactie gebracht met een gekende hoeveelheid benzoëzuur, waarna het ongereageerde benzoëzuur getitreerd wordt met een gestandaardiseerde oplossing van natriumhydroxide De tweede methode is gestoeld op de spectrofotometrische concentratiebepaling van diazomethaan bij een golflengte van ### nm Bij die golflengte bedraagt de extinctiecoëfficiënt ε #,# Door de aanwezigheid van formele ladingen in de molecule zijn drie resonantiestructuren mogelijk Het koolstofatoom in diazomethaan heeft een nucleofiel <INSTELLING> en treedt ook op als base dit vormt de basis voor de omzetting van carbonzuren naar methylesters In zuivere toestand heeft het gas een karakteristieke geur van natte bladeren In opgeloste toestand is diazomethaan slechts een beperkte tijd houdbaar het ontleedt langzaam door stikstofgas af te splitsen Diazomethaan is, ondanks de giftigheid en onstabiele structuur, een veelgebruikt en nuttig reagens in de organische synthese De drijvende kracht voor de reacties is de irreversibele vorming van stikstofgas.
568
www
In zuivere vorm is diazomethaan een geel giftig gas, maar de verbinding wordt vrijwel uitsluitend als oplossing in di-ethylether gebruikt Diazomethaan is de eenvoudigste en een van de meest gebruikte diazoverbindingen Het wordt voornamelijk gebruikt in de organische synthese Diazomethaan wordt gewoonlijk bereid door de basische hydrolyse van een "N"-methylnitrosamide in di-ethylether bij # °C De meest voorkomende precursor was vroeger "N"-nitroso-"N"-methylureum, maar aangezien deze verbinding vrij onstabiel is, wordt tegenwoordig vooral beroep gedaan op "N"-methyl-"N"(nowiki)'(/nowiki)-nitro-"N"-nitrosoguanidine en "N"-methyl-"N"-nitroso-"p"-tolueensulfonamide De concentratie van het gevormde diazomethaan kan worden bepaald via twee methoden Bij de eerste methode wordt diazomethaan in reactie gebracht met een gekende hoeveelheid benzoëzuur, waarna het ongereageerde benzoëzuur getitreerd wordt met een gestandaardiseerde oplossing van natriumhydroxide De tweede methode is gestoeld op de spectrofotometrische concentratiebepaling van diazomethaan bij een golflengte van ### nm Bij die golflengte bedraagt de extinctiecoëfficiënt ε #,# Door de aanwezigheid van formele ladingen in de molecule zijn drie resonantiestructuren mogelijk Het koolstofatoom in diazomethaan heeft een nucleofiel <INSTELLING> en treedt ook op als base dit vormt de basis voor de omzetting van carbonzuren naar methylesters In zuivere toestand heeft het gas een karakteristieke geur van natte bladeren In opgeloste toestand is diazomethaan slechts een beperkte tijd houdbaar het ontleedt langzaam door stikstofgas af te splitsen Diazomethaan is, ondanks de giftigheid en onstabiele structuur, een veelgebruikt en nuttig reagens in de organische synthese De drijvende kracht voor de reacties is de irreversibele vorming van stikstofgas In de Arndt-Eistert-reactie wordt een carbonzuur via zijn acylchloride omgezet in een homoloog carbonzuur met een koolstofatoom meer Bij de Buchner-Curtius-Schlotterbeck-reactie reageert diazomethaan met een aldehyde tot een keton Diazomethaan wordt ook regelmatig gebruikt als <INSTELLING> voor carbeen (nuttig bij de synthese van cyclopropaanderivaten) en in #,#-dipolaire cycloaddities Alcoholen en fenolen kunnen met diazomethaan, in aanwezigheid van boortrifluoride, omgezet worden tot de corresponderen methylethers Van diazomethaan is een groot aantal derivaten bekend, waaronder Veruit het belangrijkste derivaat is diazo(trimethylsilyl)methaan, een commercieel in oplossing beschikbare stof die fungeert als <INSTELLING> voor diazomethaan in diverse methyleringen Deze stof reageert veel langzamer dan diazomethaan met carbonzuren, maar is veel stabieler en beter hanteerbaar Diazomethaan is een zeer giftige verbinding en kan opgenomen worden via de huid en de luchtwegen Bij contact met de ogen treden irritatie en overmatige traanproductie op Bij inhalatie van het gas kunnen symptomen als pijn op de borst, hoofdpijn, lusteloosheid en in ernstige gevallen bewusteloosheid optreden Daarnaast wordt diazomethaan, door zijn methylerend <INSTELLING>, ook beschouwd als een carcinogene stof Aan diazomethaan zijn ook enkele praktische gevaren verbonden de onstabiele structuur en gemakkelijke ontleding tot stikstofgas zorgen ervoor dat de verbinding schokgevoelig is Bij contact met glazen slijpstukken of bij verwarming tot ### °C kan explosie optreden Als gevolg van deze risico's moet gebruikgemaakt worden van speciaal, krasvrij laboratoriumglaswerk en een veiligheidsscherm MDMA De chemische stofnaam MDMA staat voor #,#-methyleendioxymethamfetamine, een organische verbinding met als brutoformule CHNO.
576
www
In de Arndt-Eistert-reactie wordt een carbonzuur via zijn acylchloride omgezet in een homoloog carbonzuur met een koolstofatoom meer Bij de Buchner-Curtius-Schlotterbeck-reactie reageert diazomethaan met een aldehyde tot een keton Diazomethaan wordt ook regelmatig gebruikt als <INSTELLING> voor carbeen (nuttig bij de synthese van cyclopropaanderivaten) en in #,#-dipolaire cycloaddities Alcoholen en fenolen kunnen met diazomethaan, in aanwezigheid van boortrifluoride, omgezet worden tot de corresponderen methylethers Van diazomethaan is een groot aantal derivaten bekend, waaronder Veruit het belangrijkste derivaat is diazo(trimethylsilyl)methaan, een commercieel in oplossing beschikbare stof die fungeert als <INSTELLING> voor diazomethaan in diverse methyleringen Deze stof reageert veel langzamer dan diazomethaan met carbonzuren, maar is veel stabieler en beter hanteerbaar Diazomethaan is een zeer giftige verbinding en kan opgenomen worden via de huid en de luchtwegen Bij contact met de ogen treden irritatie en overmatige traanproductie op Bij inhalatie van het gas kunnen symptomen als pijn op de borst, hoofdpijn, lusteloosheid en in ernstige gevallen bewusteloosheid optreden Daarnaast wordt diazomethaan, door zijn methylerend <INSTELLING>, ook beschouwd als een carcinogene stof Aan diazomethaan zijn ook enkele praktische gevaren verbonden de onstabiele structuur en gemakkelijke ontleding tot stikstofgas zorgen ervoor dat de verbinding schokgevoelig is Bij contact met glazen slijpstukken of bij verwarming tot ### °C kan explosie optreden Als gevolg van deze risico's moet gebruikgemaakt worden van speciaal, krasvrij laboratoriumglaswerk en een veiligheidsscherm MDMA De chemische stofnaam MDMA staat voor #,#-methyleendioxymethamfetamine, een organische verbinding met als brutoformule CHNO MDMA is een van de meestgebruikte synthetische drugs met name in de subcultuur van elektronische muziek (met name techno, trance, house en hardcore), maar ook bij psychotherapie Gebruikers van MDMA ervaren geen lichamelijke verslaving en de psychisch verslavende werking is minder dan cocaine of methamfetamine Ecstasy, xtc of X is de straatnaam voor pillen of poeders die onder meer de stof MDMA bevatten Deze tabletten bevatten soms ook andere stoffen dan MDMA, bijvoorbeeld mCPP en PMMA De stof MDMA staat sinds ### op Lijst # (harddrugs) van de Nederlandse Opiumwet MDMA wordt in de scheikundig puurst mogelijke vorm verkocht in de vorm van zandkleurige kristallen De Amerikaanse straatnaam voor MDMA (kristal) is molly MDMA werd ontdekt en gepatenteerd door Merck in ### en in ### herontdekt door <PERSOON>, een scheikundige van University of California - Berkeley, die veel met het middel experimenteerde en gelijksoortige amfetaminen ontwikkelde MDMA staat ook bekend als "<PERSOON>" (vooral onder psychotherapeuten die de stof in de jaren ## en ## in hun praktijk toepasten) MDMA wekt met name gevoelens van empathie op en niet zozeer extase <PERSOON> in "<PERSOON>" heeft de man die de naam "ecstasy" heeft bedacht hem verteld dat hij die naam had gekozen omdat "het beter zou verkopen dan Empathy " De populaire benamingen voor MDMA zijn "M" en "<PERSOON> wordt meestal afgekort tot "XTC" of "X".
557
www
van de meestgebruikte synthetische drugs met name in de subcultuur van elektronische muziek (met name techno, trance, house en hardcore), maar ook bij psychotherapie Gebruikers van MDMA ervaren geen lichamelijke verslaving en de psychisch verslavende werking is minder dan cocaine of methamfetamine Ecstasy, xtc of X is de straatnaam voor pillen of poeders die onder meer de stof MDMA bevatten Deze tabletten bevatten soms ook andere stoffen dan MDMA, bijvoorbeeld mCPP en PMMA De stof MDMA staat sinds ### op Lijst # (harddrugs) van de Nederlandse Opiumwet MDMA wordt in de scheikundig puurst mogelijke vorm verkocht in de vorm van zandkleurige kristallen De Amerikaanse straatnaam voor MDMA (kristal) is molly MDMA werd ontdekt en gepatenteerd door Merck in ### en in ### herontdekt door <PERSOON>, een scheikundige van University of California - Berkeley, die veel met het middel experimenteerde en gelijksoortige amfetaminen ontwikkelde MDMA staat ook bekend als "<PERSOON>" (vooral onder psychotherapeuten die de stof in de jaren ## en ## in hun praktijk toepasten) MDMA wekt met name gevoelens van empathie op en niet zozeer extase <PERSOON> in "<PERSOON>" heeft de man die de naam "ecstasy" heeft bedacht hem verteld dat hij die naam had gekozen omdat "het beter zou verkopen dan Empathy " De populaire benamingen voor MDMA zijn "M" en "<PERSOON> wordt meestal afgekort tot "XTC" of "<PERSOON> wordt MDMA in "pure" vorm verkocht in de vorm van zandkleurige kristallen en als poeder dat gesnoven kan worden Meestal worden de losse of verpulverde kristallen oraal ingenomen Het is ook mogelijk om het in een drankje op te lossen en te drinken De vorm is afhankelijk van de grondstoffen en de bereiding Dit kan bijvoorbeeld met behulp van PMK of Safrol zijn MDMA wordt meestal verkocht in pilvorm en wordt dan ecstacy of xtc genoemd In <LOCATIE> bevat ##% van de xtc-pillen alleen MDMA als werkzame stof, hoewel de doseringen sterk variëren (DIMS-jaarverslag, ###) De meeste gebruikers ervaren een prettig effect wanneer zij <DATUM> # mg MDMA per kilo lichaamsgewicht gebruiken, maar er zijn zelfs pillen met ### mg MDMA gevonden In de jaren negentig kwamen ook wel tabletten op de markt die schadelijke stoffen bevatten, maar tegenwoordig bestaan de meeste tabletten, op slechts enkele maar zeer gevaarlijke uitzonderingen na, die bij de testservices worden getest enkel uit MDMA en bindmiddelen De hoeveelheid werkzame stof varieert van ## tot ### milligram per tablet, met in <LOCATIE> uitschieters naar ### mg Een gebruikelijke prijs is tussen de # en ## euro per tablet In <LOCATIE> liggen de prijzen doorgaans (aanzienlijk) lager (men betaalt daar nu # tot # euro per pil) omdat de grondstoffen daar makkelijk te krijgen zijn en er op grote schaal professioneel wordt geproduceerd Wanneer MDMA wordt gecombineerd met lsd noemt men dit "candy flipping" Hoewel die term bedacht is door de recreatieve gebruikers werd deze combinatie vooral veel toegepast door psychotherapeuten.
585
www
poeder dat gesnoven kan worden Meestal worden de losse of verpulverde kristallen oraal ingenomen Het is ook mogelijk om het in een drankje op te lossen en te drinken De vorm is afhankelijk van de grondstoffen en de bereiding Dit kan bijvoorbeeld met behulp van PMK of Safrol zijn MDMA wordt meestal verkocht in pilvorm en wordt dan ecstacy of xtc genoemd In <LOCATIE> bevat ##% van de xtc-pillen alleen MDMA als werkzame stof, hoewel de doseringen sterk variëren (DIMS-jaarverslag, ###) De meeste gebruikers ervaren een prettig effect wanneer zij <DATUM> # mg MDMA per kilo lichaamsgewicht gebruiken, maar er zijn zelfs pillen met ### mg MDMA gevonden In de jaren negentig kwamen ook wel tabletten op de markt die schadelijke stoffen bevatten, maar tegenwoordig bestaan de meeste tabletten, op slechts enkele maar zeer gevaarlijke uitzonderingen na, die bij de testservices worden getest enkel uit MDMA en bindmiddelen De hoeveelheid werkzame stof varieert van ## tot ### milligram per tablet, met in <LOCATIE> uitschieters naar ### mg Een gebruikelijke prijs is tussen de # en ## euro per tablet In <LOCATIE> liggen de prijzen doorgaans (aanzienlijk) lager (men betaalt daar nu # tot # euro per pil) omdat de grondstoffen daar makkelijk te krijgen zijn en er op grote schaal professioneel wordt geproduceerd Wanneer MDMA wordt gecombineerd met lsd noemt men dit "candy flipping" Hoewel die term bedacht is door de recreatieve gebruikers werd deze combinatie vooral veel toegepast door psychotherapeuten De MDMA zorgt hierbij voor een gemoedsgesteldheid waarmee men de psychedelische ervaring prettiger en effectiever kan beleven, waardoor ook meer psychotherapeutisch voordeel behaald kan worden Wanneer MDMA wordt gecombineerd met paddo's of psilocybine wordt dit "hippie flipping" genoemd Ook stoffen als ketamine, #C-B, #-FA en GHB worden op vergelijkbare wijze met MDMA gecombineerd Aan het eind van de ##e eeuw werd bij de firma Merck KGaA in Duitsland onderzoek gedaan naar bloedstollingbevorderende middelen Een van de belangrijkste was hydrastinine Omdat de plant waaruit hydrastinine werd geïsoleerd steeds zeldzamer werd, en de productiekosten steeds hoger werden, ging men op zoek naar alternatieven Uit de jaarverslagen van het laboratorium van ### en ### blijkt dat men de stof #-methylhydrastinine als vervanger voor hydrastinine wilde gebruiken Men verwachtte dezelfde werkzaamheid Bij het synthetiseren van deze stof is MDMA een van de tussenproducten In ### kreeg <PERSOON> de opdracht om een patent te laten opstellen voor het proces van het maken van #-methylhydrastinine Op <DATUM> verkreeg Merck het patent op deze procedure, en wordt MDMA voor het eerst in een officieel document genoemd In dit stadium was men nog niet geïnteresseerd in MDMA zelf Het was <PERSOON>, ook van Merck, die in ### voor het eerst interesse toonde in de farmacologische eigenschappen van MDMA Om economische redenen werd het onderzoek gestopt en lag vervolgens enige decennia stil.
556
www
zorgt hierbij voor een gemoedsgesteldheid waarmee men de psychedelische ervaring prettiger en effectiever kan beleven, waardoor ook meer psychotherapeutisch voordeel behaald kan worden Wanneer MDMA wordt gecombineerd met paddo's of psilocybine wordt dit "hippie flipping" genoemd Ook stoffen als ketamine, #C-B, #-FA en GHB worden op vergelijkbare wijze met MDMA gecombineerd Aan het eind van de ##e eeuw werd bij de firma Merck KGaA in Duitsland onderzoek gedaan naar bloedstollingbevorderende middelen Een van de belangrijkste was hydrastinine Omdat de plant waaruit hydrastinine werd geïsoleerd steeds zeldzamer werd, en de productiekosten steeds hoger werden, ging men op zoek naar alternatieven Uit de jaarverslagen van het laboratorium van ### en ### blijkt dat men de stof #-methylhydrastinine als vervanger voor hydrastinine wilde gebruiken Men verwachtte dezelfde werkzaamheid Bij het synthetiseren van deze stof is MDMA een van de tussenproducten In ### kreeg <PERSOON> de opdracht om een patent te laten opstellen voor het proces van het maken van #-methylhydrastinine Op <DATUM> verkreeg Merck het patent op deze procedure, en wordt MDMA voor het eerst in een officieel document genoemd In dit stadium was men nog niet geïnteresseerd in MDMA zelf Het was <PERSOON>, ook van Merck, die in ### voor het eerst interesse toonde in de farmacologische eigenschappen van MDMA Om economische redenen werd het onderzoek gestopt en lag vervolgens enige decennia stil <PERSOON> beschreef in zijn labjournaal van ### hoe MDMA na ## minuten # vliegen doodde In ### deed <PERSOON> onderzoek naar psychostimulantia Een van de stoffen waarmee hij werkte, H###, bleek MDMA te zijn Het eerste wetenschappelijke artikel over MDMA verscheen in ### Het beschrijft onder andere de synthese ervan Het is geschreven in het Pools en vrijwel onbekend In ### beschreef <PERSOON> voor het eerst de psychotrope effecten van MDMA bij mensen In de jaren zeventig kwam het middel in zwang in de psychiatrie en psychotherapie, waar het gebruikt werd ter ondersteuning van de behandeling van depressieve en neurotische patiënten, en in relatietherapie Begin jaren tachtig werd de stof ook populair onder jongeren die het voor recreatieve doeleinden gebruikten op acid- en raveparty's Deze toenemende populariteit, in combinatie met publicaties over vermeende neurotoxiciteit van een aan MDMA gerelateerde stof (MDA), leidden ertoe dat het therapeutische gebruik ervan werd afgeraden en zelfs verboden (in de Verenigde Staten) In Zwitserland werd MDMA tot ### nog als therapeutisch middel gebruikt door wetenschappers en psychiaters maar die rage is grotendeels voorbij In landen als de VS wordt MDMA in uitzonderlijke gevallen gebruikt bij soldaten met oorlogstrauma's De laatste tijd vinden er steeds meer door de overheid goedgekeurde onderzoeken plaats, zelfs in de Verenigde Staten Zo kregen op <DATUM> en <DATUM> twaalf terminale kankerpatiënten met onbehandelbare angst voor de dood door <PERSOON> in psychotherapeutische doses MDMA toegediend Dr.
547
www
na ## minuten # vliegen doodde In ### deed <PERSOON> onderzoek naar psychostimulantia Een van de stoffen waarmee hij werkte, H###, bleek MDMA te zijn Het eerste wetenschappelijke artikel over MDMA verscheen in ### Het beschrijft onder andere de synthese ervan Het is geschreven in het Pools en vrijwel onbekend In ### beschreef <PERSOON> voor het eerst de psychotrope effecten van MDMA bij mensen In de jaren zeventig kwam het middel in zwang in de psychiatrie en psychotherapie, waar het gebruikt werd ter ondersteuning van de behandeling van depressieve en neurotische patiënten, en in relatietherapie Begin jaren tachtig werd de stof ook populair onder jongeren die het voor recreatieve doeleinden gebruikten op acid- en raveparty's Deze toenemende populariteit, in combinatie met publicaties over vermeende neurotoxiciteit van een aan MDMA gerelateerde stof (MDA), leidden ertoe dat het therapeutische gebruik ervan werd afgeraden en zelfs verboden (in de Verenigde Staten) In Zwitserland werd MDMA tot ### nog als therapeutisch middel gebruikt door wetenschappers en psychiaters maar die rage is grotendeels voorbij In landen als de VS wordt MDMA in uitzonderlijke gevallen gebruikt bij soldaten met oorlogstrauma's De laatste tijd vinden er steeds meer door de overheid goedgekeurde onderzoeken plaats, zelfs in de Verenigde Staten Zo kregen op <DATUM> en <DATUM> twaalf terminale kankerpatiënten met onbehandelbare angst voor de dood door <PERSOON> in psychotherapeutische doses MDMA toegediend Dr De chemische structuur van MDMA lijkt zowel op die van mescaline als van methamfetamine De stimulerende werking op het centrale zenuwstelsel en de psychedelische effecten worden veroorzaakt door de neurotransmitter serotonine en in mindere mate door dopamine MDMA veroorzaakt een tijdelijk sterk verhoogde vrijgave van serotonine in de synaptische spleet en blokkeert de heropname Serotonine versterkt de zintuiglijke waarneming, het geheugen, een positieve stemming, de slaap en seksuele verlangens Daarnaast blokkeert MDMA de heropname van de neurotransmitters noradrenaline en (in mindere mate) dopamine Noradrenaline zorgt voor alertheid Dopamine creëert een gevoel van genot en geluk Dit effect begint meestal binnen ## minuten en na #,# uur komt men op het hoogste punt van het effect Geleidelijk aan gaat het effect weg, dit duurt ongeveer # tot # uur De serotoninevoorraden in de neuronen raken uitgeput en de concentratie in de synaptische spleet neemt af Bovendien trekken receptoren voor signaalstoffen zich terug in de cel, waardoor ze minder gevoelig worden De effecten van MDMA zijn onder meer een gevoel van euforie, vergezeld van een ontspannen gevoel, empathie en energie Het seksuele verlangen neemt toe Daarentegen is een erectie krijgen of klaarkomen erg moeilijk Het verlangen kan zich uiten in een sterk verliefd gevoel en een sterke emotionele binding met andere gebruikers Soms komen ook impulsieve en paranoïde reacties voor De eetlust en de slaapbehoefte worden onderdrukt, terwijl het gevoel van dorst toeneemt, zelfs wanneer het lichaam geen watertekort heeft.
529
www
op die van mescaline als van methamfetamine De stimulerende werking op het centrale zenuwstelsel en de psychedelische effecten worden veroorzaakt door de neurotransmitter serotonine en in mindere mate door dopamine MDMA veroorzaakt een tijdelijk sterk verhoogde vrijgave van serotonine in de synaptische spleet en blokkeert de heropname Serotonine versterkt de zintuiglijke waarneming, het geheugen, een positieve stemming, de slaap en seksuele verlangens Daarnaast blokkeert MDMA de heropname van de neurotransmitters noradrenaline en (in mindere mate) dopamine Noradrenaline zorgt voor alertheid Dopamine creëert een gevoel van genot en geluk Dit effect begint meestal binnen ## minuten en na #,# uur komt men op het hoogste punt van het effect Geleidelijk aan gaat het effect weg, dit duurt ongeveer # tot # uur De serotoninevoorraden in de neuronen raken uitgeput en de concentratie in de synaptische spleet neemt af Bovendien trekken receptoren voor signaalstoffen zich terug in de cel, waardoor ze minder gevoelig worden De effecten van MDMA zijn onder meer een gevoel van euforie, vergezeld van een ontspannen gevoel, empathie en energie Het seksuele verlangen neemt toe Daarentegen is een erectie krijgen of klaarkomen erg moeilijk Het verlangen kan zich uiten in een sterk verliefd gevoel en een sterke emotionele binding met andere gebruikers Soms komen ook impulsieve en paranoïde reacties voor De eetlust en de slaapbehoefte worden onderdrukt, terwijl het gevoel van dorst toeneemt, zelfs wanneer het lichaam geen watertekort heeft Tevens gaat de lichaamstemperatuur omhoog; afhankelijk van verschillende omstandigheden zoals buitentemperatuur en de mate van activiteit van de gebruiker gaat het dan om een paar tienden tot één of twee graden Celsius Na MDMA-gebruik is de serotoninevoorraad in de hersenen behoorlijk geslonken, omdat serotonine niet snel aangemaakt wordt Problemen met de concentratie en het geheugen zijn mogelijk in de week na MDMA-gebruik Ernstiger psychische problemen zoals depressie, paniekaanvallen, flashbacks en waanvoorstellingen kunnen ook optreden, zelfs na eenmalig MDMA-gebruik Dit verschijnsel wordt ook wel de "dinsdagdip" genoemd Gebruikers kunnen zich dan zwak en lusteloos voelen Naarmate de dosering MDMA hoger was, is dit effect sterker Na een zekere dosis wordt dit effect echter niet meer groter, omdat de hersenen dan geen serotonine meer kunnen vrijgeven, omdat de voorraad op is De gebruiker merkt op dat moment dat de pillen hem niet meer euforisch maar enkel nog energiek maken, omdat ze alleen nog voor een afgifte van dopamine zorgen Dit effect wordt na verloop van tijd echter ook minder Overdosering met MDMA kan (in relatief zeldzame gevallen) dodelijk zijn Stijging van de lichaamstemperatuur als een direct gevolg van MDMA en serotoninestimulatie (soms verschijnselen die overlappen met het serotoninesyndroom), gefaciliteerd door een warme omgeving en langdurige fysieke activiteit (zoals dansen) kan hyperthermie en dehydratie (uitdroging) veroorzaken, gevolgd door het uitvallen van verschillende organen rabdomyolyse, acuut nierfalen, diffuse intravasale stolling, schade aan lever en hersenen en epileptische insulten Deze stijging van lichaamstemperatuur is groter wanneer MDMA gecombineerd wordt met cannabis.
528
www
omstandigheden zoals buitentemperatuur en de mate van activiteit van de gebruiker gaat het dan om een paar tienden tot één of twee graden Celsius Na MDMA-gebruik is de serotoninevoorraad in de hersenen behoorlijk geslonken, omdat serotonine niet snel aangemaakt wordt Problemen met de concentratie en het geheugen zijn mogelijk in de week na MDMA-gebruik Ernstiger psychische problemen zoals depressie, paniekaanvallen, flashbacks en waanvoorstellingen kunnen ook optreden, zelfs na eenmalig MDMA-gebruik Dit verschijnsel wordt ook wel de "dinsdagdip" genoemd Gebruikers kunnen zich dan zwak en lusteloos voelen Naarmate de dosering MDMA hoger was, is dit effect sterker Na een zekere dosis wordt dit effect echter niet meer groter, omdat de hersenen dan geen serotonine meer kunnen vrijgeven, omdat de voorraad op is De gebruiker merkt op dat moment dat de pillen hem niet meer euforisch maar enkel nog energiek maken, omdat ze alleen nog voor een afgifte van dopamine zorgen Dit effect wordt na verloop van tijd echter ook minder Overdosering met MDMA kan (in relatief zeldzame gevallen) dodelijk zijn Stijging van de lichaamstemperatuur als een direct gevolg van MDMA en serotoninestimulatie (soms verschijnselen die overlappen met het serotoninesyndroom), gefaciliteerd door een warme omgeving en langdurige fysieke activiteit (zoals dansen) kan hyperthermie en dehydratie (uitdroging) veroorzaken, gevolgd door het uitvallen van verschillende organen rabdomyolyse, acuut nierfalen, diffuse intravasale stolling, schade aan lever en hersenen en epileptische insulten Deze stijging van lichaamstemperatuur is groter wanneer MDMA gecombineerd wordt met cannabis Geen water, met het oog op een hyponatriemie! Bovendien verdient het aanbeveling regelmatig een hete dansvloer te verlaten en te pauzeren in een koelere omgeving Combinatie met fluoxetine, ritonavir of cannabis wordt afgeraden Welke dosis MDMA dodelijk, of omgekeerd welke dosis veilig is, valt niet goed te voorspellen, omdat met MDMA officiële toxiciteit studies nooit zijn uitgevoerd, en gegevens over de giftigheid bij dieren niet goed te vertalen zijn naar de situatie bij de mens Op basis van onderzoek bij ratten wordt verondersteld dat inname van <DATUM> tabletten (tegelijk) al tot schadelijke gevolgen voor de hersenen leidt Ook in lagere doseringen kan MDMA bij de mens een erg hoge hartslag veroorzaken, uitdroging en hoge lichaamstemperatuur, wat allemaal in potentie levensbedreigende bijwerkingen kunnen zijn De langetermijnconsequenties van het chronisch gebruik van MDMA betreffen met name verstoringen van het kortetermijngeheugen, ook bij matige gebruikers In ### heeft ongeveer #,# % van de bevolking ooit ecstasy gebruikt, afgelopen jaar ongeveer #,#% (### ### mensen), afgelopen maand ongeveer #% (### ### mensen) Ecstasy is de meest gebruikte partydrug op festivals in <LOCATIE> Ongeveer ##% van de Nederlandse uitgaanders had afgelopen maand ecstasy gebruikt, ##% afgelopen jaar en ##% ooit In ### waren ongeveer ### mensen in behandeling voor verslaving waarvan ongeveer de helft nieuwkomers De grondstoffen voor MDMA en verwanten kunnen worden geëxtraheerd uit planten zoals sassafras en nootmuskaatolie <LOCATIE> is een van de belangrijkste productielanden voor xtc.
569
www
oog op een hyponatriemie! Bovendien verdient het aanbeveling regelmatig een hete dansvloer te verlaten en te pauzeren in een koelere omgeving Combinatie met fluoxetine, ritonavir of cannabis wordt afgeraden Welke dosis MDMA dodelijk, of omgekeerd welke dosis veilig is, valt niet goed te voorspellen, omdat met MDMA officiële toxiciteit studies nooit zijn uitgevoerd, en gegevens over de giftigheid bij dieren niet goed te vertalen zijn naar de situatie bij de mens Op basis van onderzoek bij ratten wordt verondersteld dat inname van <DATUM> tabletten (tegelijk) al tot schadelijke gevolgen voor de hersenen leidt Ook in lagere doseringen kan MDMA bij de mens een erg hoge hartslag veroorzaken, uitdroging en hoge lichaamstemperatuur, wat allemaal in potentie levensbedreigende bijwerkingen kunnen zijn De langetermijnconsequenties van het chronisch gebruik van MDMA betreffen met name verstoringen van het kortetermijngeheugen, ook bij matige gebruikers In ### heeft ongeveer #,# % van de bevolking ooit ecstasy gebruikt, afgelopen jaar ongeveer #,#% (### ### mensen), afgelopen maand ongeveer #% (### ### mensen) Ecstasy is de meest gebruikte partydrug op festivals in <LOCATIE> Ongeveer ##% van de Nederlandse uitgaanders had afgelopen maand ecstasy gebruikt, ##% afgelopen jaar en ##% ooit In ### waren ongeveer ### mensen in behandeling voor verslaving waarvan ongeveer de helft nieuwkomers De grondstoffen voor MDMA en verwanten kunnen worden geëxtraheerd uit planten zoals sassafras en nootmuskaatolie <LOCATIE> is een van de belangrijkste productielanden voor xtc Wegens de verhoogde controle wordt er tegenwoordig intensief internationaal samengewerkt met veel landen in en buiten de EU MDMA staat op lijst # van de Opiumwet en wordt zodoende gedefinieerd als harddrug Het produceren van en handelen in harddrugs is in <LOCATIE> en België strafbaar In Canada wordt MDMA legaal door medici gebruikt In Vancouver werd het middel bij medisch onderzoek toegelaten Verteerbaarheid Verteerbaarheid is de afbraakmogelijkheid van voedingsmiddelen in de spijsverteringsorganen en wordt uitgedrukt in een verteringscoëfficiënt Hoe hoger de verteerbaarheid des te minder ontlasting er wordt geproduceerd De verteerbaarheid hangt af van het organisme dat het voedingsmiddel verteert Hierbij moet onderscheid gemaakt worden tussen eenmagigen, zoals de mens, en meermagigen, zoals herkauwers Terwijl bij het paard, dat maar één maag heeft, de blindedarm zodanig is aangepast, dat ook gras verteerd kan worden In het laboratorium kan de verteerbaarheid van een voedingsmiddel met speciale methoden worden vastgesteld, de zogenaamde in-vitroverteerbaarheid Zo wordt voor bijvoorbeeld rundvee de verteerbaarheid van kuilgras, snijmaïs en krachtvoer in het laboratorium vastgesteld Gebruikte methoden zijn die van Tilley en <PERSOON> en de Englyst-methode Voedsel voor patiënten met een bepaalde aandoening aan het darmstelsel is voor ###% verteerbaar Bij ziekte of verzwakking van het gestel is het soms moeilijk om te eten zonder het kort daarna weer over te geven Doordat het systeem reeds belast is komt de spijsvertering in het gedrang met als gevolg dat deze gevoeliger wordt voor bepaalde voedingsmiddelen.
560
www
en buiten de EU MDMA staat op lijst # van de Opiumwet en wordt zodoende gedefinieerd als harddrug Het produceren van en handelen in harddrugs is in <LOCATIE> en België strafbaar In Canada wordt MDMA legaal door medici gebruikt In Vancouver werd het middel bij medisch onderzoek toegelaten Verteerbaarheid Verteerbaarheid is de afbraakmogelijkheid van voedingsmiddelen in de spijsverteringsorganen en wordt uitgedrukt in een verteringscoëfficiënt Hoe hoger de verteerbaarheid des te minder ontlasting er wordt geproduceerd De verteerbaarheid hangt af van het organisme dat het voedingsmiddel verteert Hierbij moet onderscheid gemaakt worden tussen eenmagigen, zoals de mens, en meermagigen, zoals herkauwers Terwijl bij het paard, dat maar één maag heeft, de blindedarm zodanig is aangepast, dat ook gras verteerd kan worden In het laboratorium kan de verteerbaarheid van een voedingsmiddel met speciale methoden worden vastgesteld, de zogenaamde in-vitroverteerbaarheid Zo wordt voor bijvoorbeeld rundvee de verteerbaarheid van kuilgras, snijmaïs en krachtvoer in het laboratorium vastgesteld Gebruikte methoden zijn die van Tilley en <PERSOON> en de Englyst-methode Voedsel voor patiënten met een bepaalde aandoening aan het darmstelsel is voor ###% verteerbaar Bij ziekte of verzwakking van het gestel is het soms moeilijk om te eten zonder het kort daarna weer over te geven Doordat het systeem reeds belast is komt de spijsvertering in het gedrang met als gevolg dat deze gevoeliger wordt voor bepaalde voedingsmiddelen Typische voorbeelden van licht verteerbaar voedsel zijn kippensoep, beschuiten, (wit) brood <PERSOON> eten zoals veel vleessoorten daarentegen wordt doorgaans zwaarder verteerd Psychomotorische therapie Psychomotorische therapie (PMT) is een behandelvorm voor mensen met psychosociale of psychische problematiek, waarbij op methodische wijze gebruikgemaakt wordt van werkvormen gericht op lichaamsbeleving en het handelen in bewegingssituaties De psychomotorisch therapeut richt zich op de problematiek zoals die naar voren komt in bewegingsgedrag, lichaamstaal, lichamelijke spanningen, lichaamshouding, lichaamssensaties en lichaamsbeleving Deze aspecten zijn aandachtspunt in de diagnostiek en aangrijpingspunt voor de behandeling Psychomotorische therapie wordt zowel aan individuele cliënten, als aan echtparen, gezinnen of groepen gegeven PMT is er voor ouderen, volwassenen, jongeren en kinderen Reeds in de ##e eeuw werd lichaamsbeweging gebruikt in de behandeling van psychiatrische patiënten in Frankrijk, Duitsland en Engeland (Probst en <PERSOON>, ###) In <LOCATIE> schreef Euler in ### over gymnastiek bij psychiatrische patiënten, maar de Duitse psychiater <PERSOON> beschreef als eerste de “actieve” therapie die navolging kreeg in <PERSOON>, ###) Na de Tweede Wereldoorlog werd de ‘bewegingstherapie’ verder uitgewerkt door docenten lichamelijke opvoeding <PERSOON> maakte naam met zijn bewegingsonderzoek en <PERSOON> ontwikkelde zijn “leer van het menselijk zich bewegen” die voor de hulpverlening van belang werd In ### is de Nederlandse Vereniging voor Bewegingstherapie opgericht; de huidige Nederlandse Vereniging voor Psychomotorische Therapie (NVPMT) Vanaf de jaren zeventig wordt bewegingstherapie in toenemende mate beïnvloed door ideeën uit de psychotherapie Petzold, komend van Duitsland naar <LOCATIE>, ontwikkelt de Integratieve Bewegingstherapie, waarin bijvoorbeeld veel elementen uit de gestalttherapie opgenomen zijn (Petzold, ###).
580
www
vleessoorten daarentegen wordt doorgaans zwaarder verteerd Psychomotorische therapie Psychomotorische therapie (PMT) is een behandelvorm voor mensen met psychosociale of psychische problematiek, waarbij op methodische wijze gebruikgemaakt wordt van werkvormen gericht op lichaamsbeleving en het handelen in bewegingssituaties De psychomotorisch therapeut richt zich op de problematiek zoals die naar voren komt in bewegingsgedrag, lichaamstaal, lichamelijke spanningen, lichaamshouding, lichaamssensaties en lichaamsbeleving Deze aspecten zijn aandachtspunt in de diagnostiek en aangrijpingspunt voor de behandeling Psychomotorische therapie wordt zowel aan individuele cliënten, als aan echtparen, gezinnen of groepen gegeven PMT is er voor ouderen, volwassenen, jongeren en kinderen Reeds in de ##e eeuw werd lichaamsbeweging gebruikt in de behandeling van psychiatrische patiënten in Frankrijk, Duitsland en Engeland (Probst en <PERSOON>, ###) In <LOCATIE> schreef Euler in ### over gymnastiek bij psychiatrische patiënten, maar de Duitse psychiater <PERSOON> beschreef als eerste de “actieve” therapie die navolging kreeg in <PERSOON>, ###) Na de Tweede Wereldoorlog werd de ‘bewegingstherapie’ verder uitgewerkt door docenten lichamelijke opvoeding <PERSOON> maakte naam met zijn bewegingsonderzoek en <PERSOON> ontwikkelde zijn “leer van het menselijk zich bewegen” die voor de hulpverlening van belang werd In ### is de Nederlandse Vereniging voor Bewegingstherapie opgericht; de huidige Nederlandse Vereniging voor Psychomotorische Therapie (NVPMT) Vanaf de jaren zeventig wordt bewegingstherapie in toenemende mate beïnvloed door ideeën uit de psychotherapie Petzold, komend van Duitsland naar <LOCATIE>, ontwikkelt de Integratieve Bewegingstherapie, waarin bijvoorbeeld veel elementen uit de gestalttherapie opgenomen zijn (Petzold, ###) In ### vindt de oprichting van het Europees Forum voor Psychomotorische Therapie (EFP) plaats In dit forum wordt duidelijk dat er tussen de landen grote verschillen zijn in theoretische uitgangspunten en de beroepspraktijk Gelijkertijd geeft dit een sterke impuls aan de beroepsontwikkelingen over de grenzen heen <PERSOON>, hoogleraar psychiatrie in <LOCATIE>, legde de basis voor de ontwikkeling van de lichaamsgerichte therapie in <LOCATIE> in het begin van de jaren ## Samen met zijn team nodigde hij de Amerikaanse (dans)therapeut <PERSOON> uit om colleges te geven Later resulteerde dat in de opleiding tot pessotherapeut door de Regionale Instellingen voor Nascholing en Opleiding in de GGZ (RINO) en in de oprichting van de Vereniging voor Pesso-Psychotherapie Ook werd er contact gelegd met <PERSOON>, de mede-oprichter van de gestalttherapie <PERSOON> heeft jarenlang met zijn team gewerkt aan het ontwikkelen van denkmodellen om de lichaamsgerichte therapie te onderbouwen In zijn kliniek noemde hij dat Psycho-Senso-Motorische-Therapie Dit vak werd in samenwerking met onder anderen de psycholoog en bewegingstherapeut <PERSOON-##> verder ontwikkeld tot de huidige psychomotorische therapie Sinds ### erkent de Nederlandse overheid psychomotorische therapie als beroep in de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Psychomotorisch therapeuten vormen tezamen met de creatief therapeuten de vaktherapeutische beroepsgroep, een van de zes beroepsgroepen in de Geestelijke Gezondheidszorg (agogen, psychologen, psychiaters, psychotherapeuten, verpleegkundigen en vaktherapeuten) Zij zijn vanaf die tijd ook vertegenwoordigd in het Coördinerend Orgaan Nascholing en Opleiding (CONO) in de GGZ.
593
www
het Europees Forum voor Psychomotorische Therapie (EFP) plaats In dit forum wordt duidelijk dat er tussen de landen grote verschillen zijn in theoretische uitgangspunten en de beroepspraktijk Gelijkertijd geeft dit een sterke impuls aan de beroepsontwikkelingen over de grenzen heen <PERSOON>, hoogleraar psychiatrie in <LOCATIE>, legde de basis voor de ontwikkeling van de lichaamsgerichte therapie in <LOCATIE> in het begin van de jaren ## Samen met zijn team nodigde hij de Amerikaanse (dans)therapeut <PERSOON> uit om colleges te geven Later resulteerde dat in de opleiding tot pessotherapeut door de Regionale Instellingen voor Nascholing en Opleiding in de GGZ (RINO) en in de oprichting van de Vereniging voor Pesso-Psychotherapie Ook werd er contact gelegd met <PERSOON>, de mede-oprichter van de gestalttherapie <PERSOON> heeft jarenlang met zijn team gewerkt aan het ontwikkelen van denkmodellen om de lichaamsgerichte therapie te onderbouwen In zijn kliniek noemde hij dat Psycho-Senso-Motorische-Therapie Dit vak werd in samenwerking met onder anderen de psycholoog en bewegingstherapeut <PERSOON> verder ontwikkeld tot de huidige psychomotorische therapie Sinds ### erkent de Nederlandse overheid psychomotorische therapie als beroep in de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Psychomotorisch therapeuten vormen tezamen met de creatief therapeuten de vaktherapeutische beroepsgroep, een van de zes beroepsgroepen in de Geestelijke Gezondheidszorg (agogen, psychologen, psychiaters, psychotherapeuten, verpleegkundigen en vaktherapeuten) Zij zijn vanaf die tijd ook vertegenwoordigd in het Coördinerend Orgaan Nascholing en Opleiding (CONO) in de GGZ Deze federatie heeft een taak in de kwaliteitsbevordering, kennisvermeerdering en positionering van vaktherapeuten Het doel van PMT is het verminderen of wegnemen van problematiek Een psychomotorisch therapeut onderzoekt eerst de aard en oorzaak van de problemen Hij/zij maakt op grond van diagnose en hulpvraag een behandelplan Vanuit een ervaringsgerichte methodiek werkt hij met bewegingsvormen en lichaamsgerichte interventies De behandeling is gericht op actuele situaties en/of gebeurtenissen uit het verleden en de hiermee verbonden gedragspatronen en conflicten De cliënt leert zijn/haar problemen anders te benaderen en beperkingen te accepteren Psychomotorisch therapeuten werken doelgericht met hun cliënten en kunnen hun werkwijze onderbouwen en verantwoorden Methodisch werken impliceert dat de therapeut op basis van diagnostische procedures tot een verantwoord behandelplan komt, waarbij zowel de doelstellingen als de wijze waarop deze bereikt zullen worden helder omschreven zijn, en waarbij het behandelplan regelmatig geëvalueerd en zo nodig bijgesteld wordt Psychomotorisch therapeuten beschikken over een arsenaal aan werkvormen om de cliënt zowel letterlijk als figuurlijk in beweging te laten komen en stil te laten staan bij de betekenis van interactioneel bewegingsgedrag en/of zich te laten richten op de beleving van het eigen lichaam Het is daarbij mogelijk dat men zich primair richt op het bewegen of de lichaamsbeleving, maar doorgaans zijn beiden aan de orde Deze interventies maken het primaire onderscheid tussen psychomotorische therapie en andere vaktherapieën Hoewel de psychomotorische therapie zich sterk vanuit de praktijk heeft ontwikkeld, is er door de jaren heen ook aandacht geweest voor onderzoek.
529
www
vaktherapeuten Het doel van PMT is het verminderen of wegnemen van problematiek Een psychomotorisch therapeut onderzoekt eerst de aard en oorzaak van de problemen Hij/zij maakt op grond van diagnose en hulpvraag een behandelplan Vanuit een ervaringsgerichte methodiek werkt hij met bewegingsvormen en lichaamsgerichte interventies De behandeling is gericht op actuele situaties en/of gebeurtenissen uit het verleden en de hiermee verbonden gedragspatronen en conflicten De cliënt leert zijn/haar problemen anders te benaderen en beperkingen te accepteren Psychomotorisch therapeuten werken doelgericht met hun cliënten en kunnen hun werkwijze onderbouwen en verantwoorden Methodisch werken impliceert dat de therapeut op basis van diagnostische procedures tot een verantwoord behandelplan komt, waarbij zowel de doelstellingen als de wijze waarop deze bereikt zullen worden helder omschreven zijn, en waarbij het behandelplan regelmatig geëvalueerd en zo nodig bijgesteld wordt Psychomotorisch therapeuten beschikken over een arsenaal aan werkvormen om de cliënt zowel letterlijk als figuurlijk in beweging te laten komen en stil te laten staan bij de betekenis van interactioneel bewegingsgedrag en/of zich te laten richten op de beleving van het eigen lichaam Het is daarbij mogelijk dat men zich primair richt op het bewegen of de lichaamsbeleving, maar doorgaans zijn beiden aan de orde Deze interventies maken het primaire onderscheid tussen psychomotorische therapie en andere vaktherapieën Hoewel de psychomotorische therapie zich sterk vanuit de praktijk heeft ontwikkeld, is er door de jaren heen ook aandacht geweest voor onderzoek Er bestaan kleinere of niet-vergelijkende studies naar de effectiviteit van verschillende vormen van PMT bij verschillende doelgroepen Psychomotorisch therapeuten participeren in de ontwikkeling van landelijke multidisciplinaire richtlijnen voor de behandeling van specifieke doelgroepen zoals door het Nederlandse Trimbos Instituut in samenwerking met het kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg CBO wordt aangestuurd Ook praktijkgericht onderzoek en de consensus van experts wordt meegewogen bij het opstellen van de richtlijnen Psychomotorische therapie is gebaseerd op theorievorming uit wetenschappelijke disciplines die elkaar deels overlappen filosofie, sociale, ontwikkelings-, klinische en gezondheidspsychologie, geneeskunde (psychiatrie en Behavioural Medicine) en bewegingswetenschappen De kernbegrippen die van belang zijn voor de theoretische basis van de huidige beroepspraktijk zijn een relationeel bewegingsconcept, het biopsychosociale model, het levensloopperspectief, klinisch en sociaal-psychologische referentiekaders Een van de weinige psychomotorische benaderingen die intussen evidence-based bevonden werd, is de running therapie voor depressie De Nederlandse Vereniging voor Psychomotorische Therapie (NVPMT), opgericht <DATUM> behartigt de professionele belangen van haar leden Zij bewaakt de kwaliteit van beroepsuitoefening van haar leden door middel van een register Voor opname in dit register worden eisen gesteld aan opleiding, werkervaring, bij- en nascholing, intervisie en supervisie De NVPMT ondersteunt werkgroepen die modules en producten van psychomotorische therapie ontwikkelen Zij ondersteunt [wetenschappelijke] toetsing en uitgave hiervan De opleiding tot psychomotorisch therapeut wordt verzorgd door de Hogeschool Windesheim in<PERSOON> <LOCATIE> en <LOCATIE>, te <LOCATIE>, en de <PERSOON> De NVPMT maakt deel uit van het door de overheid ingestelde cluster 'vaktherapeutische beroepen' en is aangesloten bij de Federatie voor Vaktherapeutische Beroepen [FVB].
534
www
van PMT bij verschillende doelgroepen Psychomotorisch therapeuten participeren in de ontwikkeling van landelijke multidisciplinaire richtlijnen voor de behandeling van specifieke doelgroepen zoals door het Nederlandse Trimbos Instituut in samenwerking met het kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg CBO wordt aangestuurd Ook praktijkgericht onderzoek en de consensus van experts wordt meegewogen bij het opstellen van de richtlijnen Psychomotorische therapie is gebaseerd op theorievorming uit wetenschappelijke disciplines die elkaar deels overlappen filosofie, sociale, ontwikkelings-, klinische en gezondheidspsychologie, geneeskunde (psychiatrie en Behavioural Medicine) en bewegingswetenschappen De kernbegrippen die van belang zijn voor de theoretische basis van de huidige beroepspraktijk zijn een relationeel bewegingsconcept, het biopsychosociale model, het levensloopperspectief, klinisch en sociaal-psychologische referentiekaders Een van de weinige psychomotorische benaderingen die intussen evidence-based bevonden werd, is de running therapie voor depressie De Nederlandse Vereniging voor Psychomotorische Therapie (NVPMT), opgericht <DATUM> behartigt de professionele belangen van haar leden Zij bewaakt de kwaliteit van beroepsuitoefening van haar leden door middel van een register Voor opname in dit register worden eisen gesteld aan opleiding, werkervaring, bij- en nascholing, intervisie en supervisie De NVPMT ondersteunt werkgroepen die modules en producten van psychomotorische therapie ontwikkelen Zij ondersteunt [wetenschappelijke] toetsing en uitgave hiervan De opleiding tot psychomotorisch therapeut wordt verzorgd door de Hogeschool Windesheim in<PERSOON> <LOCATIE> en <LOCATIE>, te <LOCATIE>, en de <PERSOON> De NVPMT maakt deel uit van het door de overheid ingestelde cluster 'vaktherapeutische beroepen' en is aangesloten bij de Federatie voor Vaktherapeutische Beroepen [FVB] Wanneer de psychomotorische ontwikkeling bij kinderen onvoldoende of vertraagd verloopt, dan kan men dit pogen te verbeteren door expliciete training van de psychomotorische vaardigheden, bijvoorbeeld door middel van coördinatie-oefeningen Ook het leren beheersen van bewegingen ("stilzitten") kan als onderdeel van de psychomotorische therapie worden beschouwd Omdat de psychomotorische ontwikkeling integraal onderdeel is van zowel de algemene lichamelijke als de psychische ontwikkeling van een kind, menen sommige therapeuten dat het trainen van de psychomotoriek ook gunstige effecten heeft op de ontwikkeling van andere vaardigheden, zoals taalverwerving, sociale vaardigheden, abstract redeneren, rekenvaardigheden et cetera <PERSOON> (chirurg) <PERSOON> (Terschelling, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands hoogleraar en chirurg, directeur van de afdeling <LOCATIE> van het <PERSOON> ging medicijnen studeren aan de <PERSOON>; hij won in ### een gouden medaille voor het beantwoorden van een prijsvraag, studeerde in ### af als arts en vestigde zich als geneesheer in <PERSOON> Hij promoveerde in ### cum laude <PERSOON> Hij bleef ook, naast zijn latere assistentschap aan de <PERSOON>, praktiseren tot ### In ### vertrok <PERSOON> naar <LOCATIE> waar hij assistent werd bij professor <PERSOON-##> (hoogleraar in de chirurgie); hij gaf cursussen in operatieve chirurgie en publiceerde over onderwerpen als epispadie, ectopia vesicae, pancreascysten en operatieleer In ### volgde hij zijn vroegere docent <PERSOON-##> op als hoogleraar chirurgie aan de <PERSOON> Zijn inaugurale rede luidde.
583
www
Wanneer de psychomotorische ontwikkeling bij kinderen onvoldoende of vertraagd verloopt, dan kan men dit pogen te verbeteren door expliciete training van de psychomotorische vaardigheden, bijvoorbeeld door middel van coördinatie-oefeningen Ook het leren beheersen van bewegingen ("stilzitten") kan als onderdeel van de psychomotorische therapie worden beschouwd Omdat de psychomotorische ontwikkeling integraal onderdeel is van zowel de algemene lichamelijke als de psychische ontwikkeling van een kind, menen sommige therapeuten dat het trainen van de psychomotoriek ook gunstige effecten heeft op de ontwikkeling van andere vaardigheden, zoals taalverwerving, sociale vaardigheden, abstract redeneren, rekenvaardigheden et cetera <PERSOON> (chirurg) <PERSOON> (Terschelling, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands hoogleraar en chirurg, directeur van de afdeling <LOCATIE> van het <PERSOON> ging medicijnen studeren aan de <PERSOON>; hij won in ### een gouden medaille voor het beantwoorden van een prijsvraag, studeerde in ### af als arts en vestigde zich als geneesheer in <PERSOON> Hij promoveerde in ### cum laude <PERSOON> Hij bleef ook, naast zijn latere assistentschap aan de <PERSOON>, praktiseren tot ### In ### vertrok <PERSOON> naar <LOCATIE> waar hij assistent werd bij professor <PERSOON> (hoogleraar in de chirurgie); hij gaf cursussen in operatieve chirurgie en publiceerde over onderwerpen als epispadie, ectopia vesicae, pancreascysten en operatieleer In ### volgde hij zijn vroegere docent <PERSOON> op als hoogleraar chirurgie aan de <PERSOON> Zijn inaugurale rede luidde In ### hield hij een rectorale rede over het kankervraagstuk, waarin hij verklaarde dat kanker een ziekte zou zijn die veroorzaakt werd door de inwerking van micro-organismen Hij pleitte voor de oprichting van aparte kankerinstituten en in ### werd de vereniging het Nederlands Kanker Instituut opgericht, dat in het <PERSOON-##> haar laboratorium en kliniek had; al sinds de oprichting was <PERSOON> de voorzitter ervan Daarnaast was <PERSOON> jarenlang voorzitter van de heelkundige sectie van het Amsterdamse Genootschap tot Bevordering van Natuur-, Genees- en Heelkunde en richtte hij mede de Nederlandse Vereniging van Heelkunde op (###); hij was bestuurslid en voorzitter van de Vereniging voor Ziekenverpleging op de <LOCATIE>en verving in ### Tilanus als voorzitter van het Amsterdamse Comité van het <PERSOON-##> was hij lid van de reorganisatie-commissie en reserve-dirigerend officier van gezondheid eerste klasse, om bij oorlog in <LOCATIE> te dienen als consulterend heelkundige; in ### maakte hij met professor <PERSOON-##> en een aantal officieren van gezondheid in opdracht van de regering een studiereis naar Wenen Mercury Rising Mercury Rising is een thriller/actiefilm uit ### van regisseur <PERSOON-##> De film is gebaseerd op de roman "Simple <PERSOON-##>" <PERSOON-##> De hoofdrollen worden vertolkt door <PERSOON-##> en <PERSOON-##> (gespeeld door <PERSOON-##>), een negenjarig autistisch jongetje, kraakt in een puzzelboekje een geheime code.
605
www
hij een rectorale rede over het kankervraagstuk, waarin hij verklaarde dat kanker een ziekte zou zijn die veroorzaakt werd door de inwerking van micro-organismen Hij pleitte voor de oprichting van aparte kankerinstituten en in ### werd de vereniging het Nederlands Kanker Instituut opgericht, dat in het<PERSOON> haar laboratorium en kliniek had; al sinds de oprichting was <PERSOON> de voorzitter ervan Daarnaast was <PERSOON> jarenlang voorzitter van de heelkundige sectie van het Amsterdamse Genootschap tot Bevordering van Natuur-, Genees- en Heelkunde en richtte hij mede de Nederlandse Vereniging van Heelkunde op (###); hij was bestuurslid en voorzitter van de Vereniging voor Ziekenverpleging op de <LOCATIE>en verving in ### Tilanus als voorzitter van het Amsterdamse Comité van het<PERSOON> was hij lid van de reorganisatie-commissie en reserve-dirigerend officier van gezondheid eerste klasse, om bij oorlog in <LOCATIE> te dienen als consulterend heelkundige; in ### maakte hij met professor <PERSOON> en een aantal officieren van gezondheid in opdracht van de regering een studiereis naar Wenen Mercury Rising Mercury Rising is een thriller/actiefilm uit ### van regisseur <PERSOON> De film is gebaseerd op de roman "Simple <PERSOON>" <PERSOON> De hoofdrollen worden vertolkt door <PERSOON> en <PERSOON> (gespeeld door <PERSOON-##>), een negenjarig autistisch jongetje, kraakt in een puzzelboekje een geheime code <PERSOON> belt meteen het telefoonnummer dat hij verwerkt vindt in de puzzel, om de oplossing te melden Als de twee medewerkers hun baas <PERSOON-##> (gespeeld door <PERSOON-##>) inlichten dat ze gebeld zijn door de negenjarige <PERSOON>, stuurt hij een huurmoordenaar op <PERSOON> af Wanneer de huurmoordenaar <PERSOON> ouders neerschiet en het voorval op een zelfmoord laat lijken, verlaat hij het huis zonder de negenjarige <PERSOON> hebben kunnen vinden Als FBI-agent <PERSOON-##> (gespeeld door <PERSOON-##>) bij de moordzelfmoord van <PERSOON> ouders betrokken wordt, vindt hij <PERSOON>, die zich verstopt had in een kast <PERSOON-##> laat <PERSOON> voor onderzoek naar het ziekenhuis brengen, waar <PERSOON-##> ook te weten komt dat <PERSOON> autistisch is, hetgeen zijn vreemde gedrag verklaart Wanneer <PERSOON-##> later in het ziekenhuis terugkomt en <PERSOON> niet op zijn kamer vindt, en erachter komt dat iemand hem probeert te vermoorden besluit <PERSOON-##> met de negenjarige <PERSOON> te vluchten De geheime dienst wil <PERSOON> namelijk nog steeds dood hebben Tijdens zijn vlucht komt <PERSOON-##> meer te weten over de code Mercury en de geheime dienst (NSA) De film ontving vooral negatieve reacties van critici Op Rotten Tomatoes scoorde de film ##% Wereldwijd bracht de film in totaal $#<DATUM> ### op De metalcore band From Autumn To Ashes vernoemde een van haar nummers naar de film In ### won “Mercury Rising” twee prijzen <PERSOON-##>, <DATUM> is een Vlaamse emeritus hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven Casselman startte zijn academische vorming aan de faculteit geneeskunde van de Katholieke Universiteit Leuven waar hij in ### geneesheer werd.
638
www
baas <PERSOON> (gespeeld door <PERSOON>) inlichten dat ze gebeld zijn door de negenjarige <PERSOON>, stuurt hij een huurmoordenaar op <PERSOON> af Wanneer de huurmoordenaar <PERSOON> ouders neerschiet en het voorval op een zelfmoord laat lijken, verlaat hij het huis zonder de negenjarige <PERSOON> hebben kunnen vinden Als FBI-agent <PERSOON> (gespeeld door <PERSOON>) bij de moordzelfmoord van <PERSOON> ouders betrokken wordt, vindt hij <PERSOON>, die zich verstopt had in een kast <PERSOON> laat <PERSOON> voor onderzoek naar het ziekenhuis brengen, waar <PERSOON> ook te weten komt dat <PERSOON> autistisch is, hetgeen zijn vreemde gedrag verklaart Wanneer <PERSOON> later in het ziekenhuis terugkomt en <PERSOON> niet op zijn kamer vindt, en erachter komt dat iemand hem probeert te vermoorden besluit <PERSOON> met de negenjarige <PERSOON> te vluchten De geheime dienst wil <PERSOON> namelijk nog steeds dood hebben Tijdens zijn vlucht komt <PERSOON> meer te weten over de code Mercury en de geheime dienst (NSA) De film ontving vooral negatieve reacties van critici Op Rotten Tomatoes scoorde de film ##% Wereldwijd bracht de film in totaal $#<DATUM> ### op De metalcore band From Autumn To Ashes vernoemde een van haar nummers naar de film In ### won “Mercury Rising” twee prijzen <PERSOON>, <DATUM> is een Vlaamse emeritus hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven Casselman startte zijn academische vorming aan de faculteit geneeskunde van de Katholieke Universiteit Leuven waar hij in ### geneesheer werd Bij <PERSOON> Hospital te Melrose in Schotland specialiseerde hij zich in de sociale psychiatrie en aan de Universiteit van Genève in Zwitserland specialiseerde hij zich in de alcohol- en drugproblematiek <PERSOON> vervolledigde hij zijn vorming tot psycholoog in ###, seksuoloog in ### en criminoloog in ### Hij behaalde zijn doctoraat in de criminologische wetenschappen in ### In ### werd hij specialist in de psychiatrische revalidatie Deze uitgebreide vorming liet <PERSOON-##> toe om in zijn verdere loopbaan maatschappelijke problemen vanuit een interdisciplinair kader te benaderen <PERSOON-##> was verbonden aan de faculteiten Geneeskunde en Rechtsgeleerdheid van de Katholieke Universiteit Leuven en doceerde verschillende vakken die het raakvlak vormen tussen psychiatrie, geestelijke gezondheidszorg en vormen van rechtsbedeling Het domein kan omschreven worden als gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg Als onderzoeker publiceerde <PERSOON-##> meer dan ## boeken en ### artikels en gaf hij lezingen in ## landen, voornamelijk in de domeinen van alcohol- en andere drugproblemen en gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg <PERSOON-##> was verbonden als psychiater aan het Universitair Psychiatrisch <INSTELLING> Sint-Kamillus te Bierbeek waar hij tot ### hoofd was van het 'Psychosociaal Departement en staflid van de Ontwenningsafdeling' Hij trad meermaals als expert op voor de Wereldgezondheidsorganisatie ("Mental Health" en "<PERSOON-##> was tevens Belgische vertegenwoordiger in het Wetenschappelijk Comité van het "European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction", Lissabon.
599
www
<PERSOON> in Schotland specialiseerde hij zich in de sociale psychiatrie en aan de Universiteit van Genève in Zwitserland specialiseerde hij zich in de alcohol- en drugproblematiek <PERSOON> vervolledigde hij zijn vorming tot psycholoog in ###, seksuoloog in ### en criminoloog in ### Hij behaalde zijn doctoraat in de criminologische wetenschappen in ### In ### werd hij specialist in de psychiatrische revalidatie Deze uitgebreide vorming liet <PERSOON> toe om in zijn verdere loopbaan maatschappelijke problemen vanuit een interdisciplinair kader te benaderen <PERSOON> was verbonden aan de faculteiten Geneeskunde en Rechtsgeleerdheid van de Katholieke Universiteit Leuven en doceerde verschillende vakken die het raakvlak vormen tussen psychiatrie, geestelijke gezondheidszorg en vormen van rechtsbedeling Het domein kan omschreven worden als gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg Als onderzoeker publiceerde <PERSOON> meer dan ## boeken en ### artikels en gaf hij lezingen in ## landen, voornamelijk in de domeinen van alcohol- en andere drugproblemen en gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg <PERSOON> was verbonden als psychiater aan het Universitair Psychiatrisch <INSTELLING> Sint-Kamillus te Bierbeek waar hij tot ### hoofd was van het 'Psychosociaal Departement en staflid van de Ontwenningsafdeling' Hij trad meermaals als expert op voor de Wereldgezondheidsorganisatie ("Mental Health" en "<PERSOON> was tevens Belgische vertegenwoordiger in het Wetenschappelijk Comité van het "European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction", Lissabon Ruim <LEEFTIJD> jaar lid van CBM (Commissie tot Bescherming van de Maatschappij) Leuven en lid van de Commissie Delva betreffende internering (###-###) Gewezen voorzitter van de <PERSOON> voor Geestelijke Gezondheid) Momenteel Ter gelegenheid van zijn toetreding tot het emeritaat op <DATUM> gaf <PERSOON> een afscheidscollege getiteld "De psychiatrie, drugsverslaving en criminaliteit voorbij" op <DATUM> en werd door zijn collega's een liber amicorum samengesteld dat in ### verscheen met als titel "Gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg" Volgende boeken werden geschreven door of met medewerking van <PERSOON> vesicae Een extrophia vesicae of blaasextrophie is een aangeboren buikwanddefect Tijdens de zwangerschap wordt de voorste buikwand niet volledig gesloten waardoor de blaas als het ware opengeklapt op de buik ligt Afwijkingen die kunnen optreden zijn er aan de blaas, urinewegen, bekken en geslachtsorganen Afhankelijk van de ernst van de afwijking en de kundigheid van de behandelende artsen, kunnen patiënten met blaasextrophie een vrij normaal leven leiden De exacte oorzaak is nog niet ontdekt Men gaat ervan uit dat er ergens tijdens de vierde week van de zwangerschap een fout optreedt bij de ontwikkeling van het mesoderm van het embryo, waardoor de vorming en het sluiten van de blaas en het onderste gedeelte van de buikwand mislukt Er zijn sterke aanwijzingen dat de afwijking niet erfelijk is bepaald Het pasgeborene zal de eerste weken, soms zelfs maanden, in het ziekenhuis verblijven Het tijdstip van de operatie(s) en het aantal operaties verschilt per patiënt.
549
www
internering (###-###) Gewezen voorzitter van de <PERSOON> voor Geestelijke Gezondheid) Momenteel Ter gelegenheid van zijn toetreding tot het emeritaat op <DATUM> gaf <PERSOON> een afscheidscollege getiteld "De psychiatrie, drugsverslaving en criminaliteit voorbij" op <DATUM> en werd door zijn collega's een liber amicorum samengesteld dat in ### verscheen met als titel "Gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg" Volgende boeken werden geschreven door of met medewerking van <PERSOON> vesicae Een extrophia vesicae of blaasextrophie is een aangeboren buikwanddefect Tijdens de zwangerschap wordt de voorste buikwand niet volledig gesloten waardoor de blaas als het ware opengeklapt op de buik ligt Afwijkingen die kunnen optreden zijn er aan de blaas, urinewegen, bekken en geslachtsorganen Afhankelijk van de ernst van de afwijking en de kundigheid van de behandelende artsen, kunnen patiënten met blaasextrophie een vrij normaal leven leiden De exacte oorzaak is nog niet ontdekt Men gaat ervan uit dat er ergens tijdens de vierde week van de zwangerschap een fout optreedt bij de ontwikkeling van het mesoderm van het embryo, waardoor de vorming en het sluiten van de blaas en het onderste gedeelte van de buikwand mislukt Er zijn sterke aanwijzingen dat de afwijking niet erfelijk is bepaald Het pasgeborene zal de eerste weken, soms zelfs maanden, in het ziekenhuis verblijven Het tijdstip van de operatie(s) en het aantal operaties verschilt per patiënt In tweede instantie worden de urineleiders opnieuw in de blaaswand gezet en de blaasmond opnieuw gevormd De geslachtorganen worden indien nodig geconstrueerd om ze een zo natuurlijk mogelijke vorm te geven Eventueel wordt een cosmetische navel gemaakt Splint Pestbosje Een pestbosje (ook krengenbosje, rustbosje, veepestbosje of koebosje genoemd) is een historisch landschapselement dat in grote delen van <LOCATIE> aangetroffen wordt Het is een klein met bomen begroeid en vaak met een ringsloot omzoomd stuk land, meestal gelegen aan de rand van een weide Ver voor de tijd van hygiëne en regels moesten boeren ook van hun zieke en dode vee af Deze dieren werden meestal begraven in de hoek van het weiland, zover mogelijk bij de boerderij vandaan Vaak betrof het vee dat was bezweken aan veepest of miltvuur waardoor ook de benamingen "miltvuurbosje" voorkomt Dit plekje werd vervolgens overgeslagen met maaien en andere bewerkingen Hierdoor konden er bomen en struiken ontstaan Op de oudere landgoederen en op plekken waar het boerenlandschap niet door grote ruilverkavelingen is veranderd komt men nog weleens een pestbosje tegen De ringsloot of afrastering heeft tot doel dat het vee niet met het besmette gebied in aanraking kan komen en ook geen landbewerking kan plaatsvinden, waardoor verspreiding van (sporen) van de miltvuurbacterie "Bacillus anthracis" (antrax) wordt vermeden De kadavers werden vaak met ongebluste kalk overdekt Dit leidt tot witte vlekken in de aarde.
503
www
de blaasmond opnieuw gevormd De geslachtorganen worden indien nodig geconstrueerd om ze een zo natuurlijk mogelijke vorm te geven Eventueel wordt een cosmetische navel gemaakt Splint Pestbosje Een pestbosje (ook krengenbosje, rustbosje, veepestbosje of koebosje genoemd) is een historisch landschapselement dat in grote delen van <LOCATIE> aangetroffen wordt Het is een klein met bomen begroeid en vaak met een ringsloot omzoomd stuk land, meestal gelegen aan de rand van een weide Ver voor de tijd van hygiëne en regels moesten boeren ook van hun zieke en dode vee af Deze dieren werden meestal begraven in de hoek van het weiland, zover mogelijk bij de boerderij vandaan Vaak betrof het vee dat was bezweken aan veepest of miltvuur waardoor ook de benamingen "miltvuurbosje" voorkomt Dit plekje werd vervolgens overgeslagen met maaien en andere bewerkingen Hierdoor konden er bomen en struiken ontstaan Op de oudere landgoederen en op plekken waar het boerenlandschap niet door grote ruilverkavelingen is veranderd komt men nog weleens een pestbosje tegen De ringsloot of afrastering heeft tot doel dat het vee niet met het besmette gebied in aanraking kan komen en ook geen landbewerking kan plaatsvinden, waardoor verspreiding van (sporen) van de miltvuurbacterie "Bacillus anthracis" (antrax) wordt vermeden De kadavers werden vaak met ongebluste kalk overdekt Dit leidt tot witte vlekken in de aarde Een pestbosje mag niet verward worden met een geriefbosje, aangeplant om boeren van hout te voorzien De kenmerkende ringsloot heeft dan de functie het hout tegen het vee te beschermen Homatropine Homatropine (Equipin®, Isopto Homatropine®) is een mydriaticum (pupilverwijder) en zwak cycloplegicum (verhindert accommodatie) De mydriatische werking treedt sneller in en duurt korter dan bij atropine De pupilverwijdende werking kan onmiddellijk worden gestopt met parasympathicomimetica zoals pilocarpine of fysostigmine In <LOCATIE> is de stof slechts als magistrale bereiding verkrijgbaar Het werkt ook lokaal in het maag-darmstelsel als spasmolyticum Homatropine methylbromide heeft een andere molaire massa en werkt alleen lokaal in het maag-darmstelsel Het is daardoor chemisch en farmacologisch een andere stof <PERSOON>, <DATUM> - Praag, <DATUM> was een <PERSOON> neuroloog en psychiater Hij werd bekend door het beschrijven van de ziekte van Pick en de lichaampjes van Pick, toen als karakteristiek gezien voor deze ziekte Pick studeerde in Wenen en was coassistent bij <PERSOON> Hij behaalde in ### zijn artsenbul en werkte als assistent bij <PERSOON> in Berlijn; hier werkte op dat moment ook <PERSOON> Deze beiden beïnvloedden Picks vroege werk over afasie Vanaf ### werkte hij in de "Grossherzogliche Oldenburgische Irrenheilanstalt" (tegenwoordig "Landeskrankenhaus") in Wehnen in de gemeente Bad Zwischenahn In ### werd Pick gevraagd te werken in het Landsdolhuis in Praag ("Katerinke") en werd in ### docent psychiatrie en neurologie aan de Praagse universiteit.
519
www
de functie het hout tegen het vee te beschermen Homatropine Homatropine (Equipin®, Isopto Homatropine®) is een mydriaticum (pupilverwijder) en zwak cycloplegicum (verhindert accommodatie) De mydriatische werking treedt sneller in en duurt korter dan bij atropine De pupilverwijdende werking kan onmiddellijk worden gestopt met parasympathicomimetica zoals pilocarpine of fysostigmine In <LOCATIE> is de stof slechts als magistrale bereiding verkrijgbaar Het werkt ook lokaal in het maag-darmstelsel als spasmolyticum Homatropine methylbromide heeft een andere molaire massa en werkt alleen lokaal in het maag-darmstelsel Het is daardoor chemisch en farmacologisch een andere stof <PERSOON>, <DATUM> - Praag, <DATUM> was een <PERSOON> neuroloog en psychiater Hij werd bekend door het beschrijven van de ziekte van Pick en de lichaampjes van Pick, toen als karakteristiek gezien voor deze ziekte Pick studeerde in Wenen en was coassistent bij <PERSOON> Hij behaalde in ### zijn artsenbul en werkte als assistent bij <PERSOON> in Berlijn; hier werkte op dat moment ook <PERSOON> Deze beiden beïnvloedden Picks vroege werk over afasie Vanaf ### werkte hij in de "Grossherzogliche Oldenburgische Irrenheilanstalt" (tegenwoordig "Landeskrankenhaus") in Wehnen in de gemeente Bad Zwischenahn In ### werd Pick gevraagd te werken in het Landsdolhuis in Praag ("Katerinke") en werd in ### docent psychiatrie en neurologie aan de Praagse universiteit Hij werd in ### opgenomen in de Leopoldina Pick stierf in ### aan een sepsis na een galsteenoperatie Pick heeft omvangrijk onderzoek gedaan bij patiënten met psychiatrische ziektebeelden; vooral zijn werk aan corticale lokalisatie van spraakstoornissen kregen internationale erkenning Naast ### publicaties schreef Pick een leerboek over de pathologie van het zenuwstelsel Pick werkte nauw samen met <PERSOON>, tevens hoogleraar in Praag In ### ontdekten zij de ordening van zenuwvezels in de tractus spinothalamicus (de "Wet van Kahler-Pick") Pick beschreef een beeld van frontotemporale dementie (FTD), een degeneratieve hersenziekte, die als ziekte van Pick werd aangeduid De daarbij beschreven intraneuronale componenten uit antistoffen en neurotubuli werden "lichaampjes van Pick" genoemd Deze zijn niet geheel specifiek omdat ze ook bij gezonde mensen voorkomen; aan de andere kant zijn er ook frontotemporale dementieën waarbij ze niet voorkomen De term ziekte van Pick wordt daarom steeds minder vaak gebruikt Distikstoftetraoxide Distikstoftetraoxide (NO) is het dimeer van stikstofdioxide (NO) Het is een kleurloze, giftige vloeistof met een laag kookpunt Bij kamertemperatuur is het een kleurloos gas Normaliter komt het gas in evenwicht voor met het roodbruine stikstofdioxide Distikstoftetraoxide wordt in de ruimtevaart en rakettechniek gebruikt in hypergole brandstofmengsels voor raketmotoren, waarbij het met hydrazine of een hydrazinederivaat wordt samengebracht en er spontaan mee ontbrandt Distikstoftetraoxide wordt bereid via de katalytische oxidatie van ammoniak met zuurstofgas (zoals bij de productie van salpeterzuur) Daarmee wordt stikstofmonoxide en waterdamp gevormd Dit gasmengsel wordt gekoeld om het water te condenseren en af te scheiden.
547
www
Pick heeft omvangrijk onderzoek gedaan bij patiënten met psychiatrische ziektebeelden; vooral zijn werk aan corticale lokalisatie van spraakstoornissen kregen internationale erkenning Naast ### publicaties schreef Pick een leerboek over de pathologie van het zenuwstelsel Pick werkte nauw samen met <PERSOON>, tevens hoogleraar in Praag In ### ontdekten zij de ordening van zenuwvezels in de tractus spinothalamicus (de "Wet van Kahler-Pick") Pick beschreef een beeld van frontotemporale dementie (FTD), een degeneratieve hersenziekte, die als ziekte van Pick werd aangeduid De daarbij beschreven intraneuronale componenten uit antistoffen en neurotubuli werden "lichaampjes van Pick" genoemd Deze zijn niet geheel specifiek omdat ze ook bij gezonde mensen voorkomen; aan de andere kant zijn er ook frontotemporale dementieën waarbij ze niet voorkomen De term ziekte van Pick wordt daarom steeds minder vaak gebruikt Distikstoftetraoxide Distikstoftetraoxide (NO) is het dimeer van stikstofdioxide (NO) Het is een kleurloze, giftige vloeistof met een laag kookpunt Bij kamertemperatuur is het een kleurloos gas Normaliter komt het gas in evenwicht voor met het roodbruine stikstofdioxide Distikstoftetraoxide wordt in de ruimtevaart en rakettechniek gebruikt in hypergole brandstofmengsels voor raketmotoren, waarbij het met hydrazine of een hydrazinederivaat wordt samengebracht en er spontaan mee ontbrandt Distikstoftetraoxide wordt bereid via de katalytische oxidatie van ammoniak met zuurstofgas (zoals bij de productie van salpeterzuur) Daarmee wordt stikstofmonoxide en waterdamp gevormd Dit gasmengsel wordt gekoeld om het water te condenseren en af te scheiden Distikstoftetraoxide is een corrosieve en sterk oxiderende vloeistof Ze reageert heftig met reducerende en brandbare stoffen Met gasvormig water vormt ze salpeterzuur De stof is in principe weinig oplosbaar in water, ze lost wel goed op in salpeterzuur Distikstoftetraoxide kookt bij ## °C en bij verdere verhitting valt ze uiteen in stikstofdioxide één molecule distikstoftetraoxide valt uiteen in twee moleculen stikstofdioxide (NO) Er stelt zich een evenwicht in tussen deze twee stikstofoxiden Als de temperatuur verhoogt verschuift het evenwicht naar links Bij ca ### °C is de ontleding volledig aflopend De reactie-enthalpie bedraagt −## kJ/mol Het opgeloste stikstofdioxide geeft aan het vloeibare distikstoftetraoxide een geelbruine kleur De kritische temperatuur van distikstoftetraoxide bedraagt ###,## °C en de kritische druk is ## × ## Pa Distikstoftetraoxide is diamagnetisch, in tegenstelling tot stikstofdioxide dat paramagnetisch is De stof is zeer giftig bij inademing en kan dodelijk longoedeem veroorzaken Blootstelling aan de stof in vloeibare toestand kan koude brandwonden veroorzaken Distikstoftetraoxide wordt in raketbrandstof gebruikt, zowel voor motoren van draagraketten of intercontinentale raketten als voor motoren van satellieten of ruimtesondes Distikstoftetraoxide in combinatie met hydrazine of derivaten van hydrazine zoals UDMH (Unsymmetrical Dimethylhydrazine) is momenteel het enige gebruikte hypergole brandstofmengsel Het heeft als voordeel dat het niet gekoeld hoeft bewaard te worden Het werd onder andere gebruikt voor de motoren van de maanlanders in het Apollo-programma Verder wordt het bij oxidaties toegepast <PERSOON>, <DATUM> - Wenen, <DATUM> was een Oostenrijks arts.
544
www
heftig met reducerende en brandbare stoffen Met gasvormig water vormt ze salpeterzuur De stof is in principe weinig oplosbaar in water, ze lost wel goed op in salpeterzuur Distikstoftetraoxide kookt bij ## °C en bij verdere verhitting valt ze uiteen in stikstofdioxide één molecule distikstoftetraoxide valt uiteen in twee moleculen stikstofdioxide (NO) Er stelt zich een evenwicht in tussen deze twee stikstofoxiden Als de temperatuur verhoogt verschuift het evenwicht naar links Bij ca ### °C is de ontleding volledig aflopend De reactie-enthalpie bedraagt −## kJ/mol Het opgeloste stikstofdioxide geeft aan het vloeibare distikstoftetraoxide een geelbruine kleur De kritische temperatuur van distikstoftetraoxide bedraagt ###,## °C en de kritische druk is ## × ## Pa Distikstoftetraoxide is diamagnetisch, in tegenstelling tot stikstofdioxide dat paramagnetisch is De stof is zeer giftig bij inademing en kan dodelijk longoedeem veroorzaken Blootstelling aan de stof in vloeibare toestand kan koude brandwonden veroorzaken Distikstoftetraoxide wordt in raketbrandstof gebruikt, zowel voor motoren van draagraketten of intercontinentale raketten als voor motoren van satellieten of ruimtesondes Distikstoftetraoxide in combinatie met hydrazine of derivaten van hydrazine zoals UDMH (Unsymmetrical Dimethylhydrazine) is momenteel het enige gebruikte hypergole brandstofmengsel Het heeft als voordeel dat het niet gekoeld hoeft bewaard te worden Het werd onder andere gebruikt voor de motoren van de maanlanders in het Apollo-programma Verder wordt het bij oxidaties toegepast <PERSOON>, <DATUM> - Wenen, <DATUM> was een Oostenrijks arts Na de splitsing van de universiteit in een Tsjechisch en een <PERSOON> deel studeerde hij verder aan de Duitse universiteit Kahler deed daar tevens onderzoek In ### volgde zijn benoeming tot bijzonder hoogleraar; in ### kreeg hij officieel een leerstoel en werd hij directeur van de tweede medische kliniek Als opvolger van <PERSOON> werd Kahler in ### benoemd tot professor voor speciële pathologie aan de universiteit van Wenen Vanaf ### leed Kahler aan tongkanker waaraan hij in ### overleed Kahler is vooral bekend geworden door de beschrijving van het multipel myeloom, ook wel plasmocytoom of de "ziekte van Kahler" genoemd Kahler was ook de eerste die het beeld syringomyelie beschreef Pyraclostrobine Pyraclostrobine (ISO-naam) is een fungicide en plantengroeiregelaar Het behoort tot de strobilurines en werd ontwikkeld door BASF Strobilurines, waaronder pyraclostrobine, blokkeren de ademhaling in de mitochondriën van de schimmels en verstoren op die manier belangrijke biochemische processen, waardoor de schimmelgroei stopt Pyraclostrobine wordt gebruikt tegen schimmels en roesten op gazons en grasvelden, druiven en graangewassen In de Verenigde Staten wordt het ook gebruikt bij de suikerrietteelt en de teelt van tropische vruchten De Europese Commissie heeft pyraclostrobine in ### opgenomen in de lijst van toegelaten gewasbeschermingsmiddelen Het toegelaten gebruik was aanvankelijk enkel als fungicide; in ### werd het ook toegelaten als groeiregelaar van planten.
528
www
Na de splitsing van de universiteit in een Tsjechisch en een <PERSOON> deel studeerde hij verder aan de Duitse universiteit Kahler deed daar tevens onderzoek In ### volgde zijn benoeming tot bijzonder hoogleraar; in ### kreeg hij officieel een leerstoel en werd hij directeur van de tweede medische kliniek Als opvolger van<PERSOON> werd Kahler in ### benoemd tot professor voor speciële pathologie aan de universiteit van Wenen Vanaf ### leed Kahler aan tongkanker waaraan hij in ### overleed Kahler is vooral bekend geworden door de beschrijving van het multipel myeloom, ook wel plasmocytoom of de "ziekte van Kahler" genoemd Kahler was ook de eerste die het beeld syringomyelie beschreef Pyraclostrobine Pyraclostrobine (ISO-naam) is een fungicide en plantengroeiregelaar Het behoort tot de strobilurines en werd ontwikkeld door BASF Strobilurines, waaronder pyraclostrobine, blokkeren de ademhaling in de mitochondriën van de schimmels en verstoren op die manier belangrijke biochemische processen, waardoor de schimmelgroei stopt Pyraclostrobine wordt gebruikt tegen schimmels en roesten op gazons en grasvelden, druiven en graangewassen In de Verenigde Staten wordt het ook gebruikt bij de suikerrietteelt en de teelt van tropische vruchten De Europese Commissie heeft pyraclostrobine in ### opgenomen in de lijst van toegelaten gewasbeschermingsmiddelen Het toegelaten gebruik was aanvankelijk enkel als fungicide; in ### werd het ook toegelaten als groeiregelaar van planten Pyraclostrobine heeft een lage acute toxiciteit Het is niet genotoxisch en wordt ook niet als kankerverwekkend beschouwd Een onzuiverheid die tijdens de productie ontstaat is dimethylsulfaat (DMS), dat wel zeer toxisch en mogelijk kankerverwekkend is Het maximum toegelaten gehalte aan DMS in technisch pyraclostrobine is daarom beperkt tot #,### gewichtsprocent Sledgehockey op de Paralympische Winterspelen Sledgehockey is een van de sporten die op het programma van de Paralympische Spelen staan De sport is toegankelijk voor sporters met een lichamelijke handicap aan de benen De sport staat onder auspiciën van de Internationaal Paralympisch Comité (IPC) Het staat sinds Lillehammer ### op het programma van de Paralympische Winterspelen Deze sport is een vorm van ijshockey maar dan op een prikslee De kleding en het grootste deel van de spelregels komen overeen met die van ijshockey De landen die meedoen aan het WK voor A landen zijn zeker van kwalificatie voor de paralympische winterspelen Van de landen die meedoen aan het WK voor B-landen zijn de nummers één en twee gekwalificeerd om mee te doen Monoblast Een monoblast is een unipotente hematopoëtische stamcel, die als tussenvorm gezien kan worden bij de ontwikkeling van macrofagen De monoblast wordt alleen aangetroffen in het rode beenmerg De monoblast is ## tot ## µm groot en heeft een ronde of ovale celkern met fijne, gelijkelijk verdeelde chromatine en <DATUM> nucleï De celkern kan in of uit het midden van de cel liggen De celkern is zes maal groter dan het cytoplasma van de cel Het basofiele cytoplasma heeft geen granula en kleurt met H&E diep blauw.
543
www
de productie ontstaat is dimethylsulfaat (DMS), dat wel zeer toxisch en mogelijk kankerverwekkend is Het maximum toegelaten gehalte aan DMS in technisch pyraclostrobine is daarom beperkt tot #,### gewichtsprocent Sledgehockey op de Paralympische Winterspelen Sledgehockey is een van de sporten die op het programma van de Paralympische Spelen staan De sport is toegankelijk voor sporters met een lichamelijke handicap aan de benen De sport staat onder auspiciën van de Internationaal Paralympisch Comité (IPC) Het staat sinds Lillehammer ### op het programma van de Paralympische Winterspelen Deze sport is een vorm van ijshockey maar dan op een prikslee De kleding en het grootste deel van de spelregels komen overeen met die van ijshockey De landen die meedoen aan het WK voor A landen zijn zeker van kwalificatie voor de paralympische winterspelen Van de landen die meedoen aan het WK voor B-landen zijn de nummers één en twee gekwalificeerd om mee te doen Monoblast Een monoblast is een unipotente hematopoëtische stamcel, die als tussenvorm gezien kan worden bij de ontwikkeling van macrofagen De monoblast wordt alleen aangetroffen in het rode beenmerg De monoblast is ## tot ## µm groot en heeft een ronde of ovale celkern met fijne, gelijkelijk verdeelde chromatine en <DATUM> nucleï De celkern kan in of uit het midden van de cel liggen De celkern is zes maal groter dan het cytoplasma van de cel Het basofiele cytoplasma heeft geen granula en kleurt met H&E diep blauw Uit de monoblast ontstaat een promonocyt, de voorloper van de monocyt De promonocyt is ook ## tot ## µm groot en heeft een ovale of ingedeukte lichtpaarse celkern met fijne, sponsachtige chromatine en <DATUM> nucleï De celkern kan in of uit het midden van de cel liggen De celkern is vijf maal groter dan het cytoplasma van de cel Het basofiele cytoplasma kleurt met H&E grijsblauw en bevat fijne, eosinofiele, granula-achtige deeltjes Stichting Medische Ethiek De Stichting Medische Ethiek is een Nederlandse stichting die in ### werd opgericht Ze bestudeert de ethische grondslagen van het medisch handelen vanuit een rooms-katholiek perspectief en publiceert de resultaten In juli ### is de naam veranderd in "<PERSOON>, de latere kardinaal, was een van de stichtende leden en tot juni ### voorzitter van de stichting Hij is in die functie opgevolgd door <PERSOON>, docent moraaltheologie aan het grootseminarie Rolduc Konijnenuithongering Konijnenuithongering is een vorm van acute ondervoeding die veroorzaakt wordt door de consumptie van grote hoeveelheden mager vlees (zoals konijnenvlees) tezamen met een gebrek aan andere voedingsstoffen (vooral vet), meestal in combinatie met andere stressoren, zoals een ernstig koude of droge omgeving Symptomen zijn onder andere diarree, hoofdpijn, vermoeidheid, een vaag gevoel van ongemak, honger die alleen gestild kan worden door consumptie van grote hoeveelheden vet of koolhydraten, en een lage bloeddruk en hartslag Langdurige konijenuithongering leidt binnen enkele maanden tot de dood Vilhjalmur Stefansson, noordpoolverkenner en antropoloog, schreef als volgt.
550
www
monoblast ontstaat een promonocyt, de voorloper van de monocyt De promonocyt is ook ## tot ## µm groot en heeft een ovale of ingedeukte lichtpaarse celkern met fijne, sponsachtige chromatine en <DATUM> nucleï De celkern kan in of uit het midden van de cel liggen De celkern is vijf maal groter dan het cytoplasma van de cel Het basofiele cytoplasma kleurt met H&E grijsblauw en bevat fijne, eosinofiele, granula-achtige deeltjes Stichting Medische Ethiek De Stichting Medische Ethiek is een Nederlandse stichting die in ### werd opgericht Ze bestudeert de ethische grondslagen van het medisch handelen vanuit een rooms-katholiek perspectief en publiceert de resultaten In juli ### is de naam veranderd in "<PERSOON>, de latere kardinaal, was een van de stichtende leden en tot juni ### voorzitter van de stichting Hij is in die functie opgevolgd door <PERSOON>, docent moraaltheologie aan het grootseminarie Rolduc Konijnenuithongering Konijnenuithongering is een vorm van acute ondervoeding die veroorzaakt wordt door de consumptie van grote hoeveelheden mager vlees (zoals konijnenvlees) tezamen met een gebrek aan andere voedingsstoffen (vooral vet), meestal in combinatie met andere stressoren, zoals een ernstig koude of droge omgeving Symptomen zijn onder andere diarree, hoofdpijn, vermoeidheid, een vaag gevoel van ongemak, honger die alleen gestild kan worden door consumptie van grote hoeveelheden vet of koolhydraten, en een lage bloeddruk en hartslag Langdurige konijenuithongering leidt binnen enkele maanden tot de dood Vilhjalmur Stefansson, noordpoolverkenner en antropoloog, schreef als volgt het verhaal van de Greely Noordpoolexpeditie ###-###", dat verhaalt van de helse ervaringen van de ## expeditieleden, van wie er ## omkwamen, verwijst Stefansson naar de "'konijnenuithongering' die nu voor mij de sleutel is van het Greely probleem," wat de reden was dat er "slechts zes terugkeerden " Hij concludeert ook dat een van de redenen voor de vele doden het kannibalisme was van het magere vlees van de reeds gestorven leden Stefansson vergelijkt dit met konijnenuithongering, die hij enigszins uitlegt in de boven geciteerde observaties <PERSOON> schreef in "<PERSOON> Voyage of the Beagle" Dimethylsulfaat Dimethylsulfaat is een organische verbinding met als brutoformule CHOS Als dimethylester van zwavelzuur wordt de formule ook vaak geschreven als (CH)SO of MeSO Dimethylsulfaat wordt voornamelijk toegepast als methylerend reagens in de organische synthese Onder standaardomstandigheden is dimethylsulfaat een kleurloze, viskeuze vloeistof met een lichte ui-achtige geur (al betekent het waarnemen van de geur een ernstige blootstelling) Zoals alle sterk alkylerende reagentia is dimethylsulfaat zeer giftig Als laboratoriumreagens is het gedeeltelijk vervangen door methyltriflaat (CFSOCH), de methylester van trifluormethaansulfonzuur Dimethylsulfaat is (in een tamelijk onzuivere vorm) ontdekt in de vroege jaren van de ##e eeuw <PERSOON> heeft later de bereiding uitgebreid bestudeerd en beschreven Dimethylsulfaat kan in het laboratorium op een aantal manieren bereid worden De eenvoudigste is de directe verestering van zwavelzuur met methanol Een andere mogelijkheid vormt de destillatie van methylwaterstofsulfaat.
553
www
het verhaal van de Greely Noordpoolexpeditie ###-###", dat verhaalt van de helse ervaringen van de ## expeditieleden, van wie er ## omkwamen, verwijst Stefansson naar de "'konijnenuithongering' die nu voor mij de sleutel is van het Greely probleem," wat de reden was dat er "slechts zes terugkeerden " Hij concludeert ook dat een van de redenen voor de vele doden het kannibalisme was van het magere vlees van de reeds gestorven leden Stefansson vergelijkt dit met konijnenuithongering, die hij enigszins uitlegt in de boven geciteerde observaties <PERSOON> schreef in "<PERSOON> Voyage of the Beagle" Dimethylsulfaat Dimethylsulfaat is een organische verbinding met als brutoformule CHOS Als dimethylester van zwavelzuur wordt de formule ook vaak geschreven als (CH)SO of MeSO Dimethylsulfaat wordt voornamelijk toegepast als methylerend reagens in de organische synthese Onder standaardomstandigheden is dimethylsulfaat een kleurloze, viskeuze vloeistof met een lichte ui-achtige geur (al betekent het waarnemen van de geur een ernstige blootstelling) Zoals alle sterk alkylerende reagentia is dimethylsulfaat zeer giftig Als laboratoriumreagens is het gedeeltelijk vervangen door methyltriflaat (CFSOCH), de methylester van trifluormethaansulfonzuur Dimethylsulfaat is (in een tamelijk onzuivere vorm) ontdekt in de vroege jaren van de ##e eeuw <PERSOON> heeft later de bereiding uitgebreid bestudeerd en beschreven Dimethylsulfaat kan in het laboratorium op een aantal manieren bereid worden De eenvoudigste is de directe verestering van zwavelzuur met methanol Een andere mogelijkheid vormt de destillatie van methylwaterstofsulfaat Op industriële schaal is de reactie van dimethylether met zwaveltrioxide belangrijk Deze laatste methode wordt in de Verenigde Staten vaak toegepast Dimethylsulfaat is daar al sinds de jaren '## van de ##e eeuw in productie Dimethylsulfaat wordt vooral gebruikt voor het methyleren van fenolen, amines en thiolen In het algemeen reageert de eerste methylgroep snel, de reactie van de tweede methylgroep is doorgaans veel trager Algemeen wordt aangenomen dat de overdracht van de methylgroep via een S#-reactie verloopt Hoewel dimethylsulfaat effectief en ruim beschikbaar is, heeft de toxiciteit ervan de zoektocht naar andere methylerende reagentia geïnspireerd Methyljodide wordt veel toegepast voor het methyleren van zuurstof, net als dimethylsulfaat, maar is minder schadelijk en helaas duurder Dimethylcarbonaat is veel minder giftig, zowel in vergelijking met dimethylsulfaat als met methyljodide en kan ook in plaats van dimethylsulfaat gebruikt worden voor methylering op stikstof In het algemeen bestaat er een positieve correlatie tussen de effectiviteit als methylerend reagens en de toxiciteit van de verbindingen Dimethylsulfaat wordt veel toegepast om fenolen te methyleren Ook sommige eenvoudige alkanolen worden in de overeenkomstige methylether omgezet, zoals uit de reactie van "tert"-butanol tot methyl-"tert"-butylether blijkt De alkoxide-zouten reageren goed met dimethylsulfaat De methylering van suikers staat bekend als de Haworth-methylering Dimethylsulfaat wordt zowel toegepast in de bereiding van quaternaire ammoniumzouten als in die van de tertiaire amines Quarternaire ammoniumverbindingen met lange alkylgroepen worden aangewend als oppervlakte-actieve stoffen of weekmakers De vorming van een tertiair amine wordt geïllustreerd door.
542
www
zwaveltrioxide belangrijk Deze laatste methode wordt in de Verenigde Staten vaak toegepast Dimethylsulfaat is daar al sinds de jaren '## van de ##e eeuw in productie Dimethylsulfaat wordt vooral gebruikt voor het methyleren van fenolen, amines en thiolen In het algemeen reageert de eerste methylgroep snel, de reactie van de tweede methylgroep is doorgaans veel trager Algemeen wordt aangenomen dat de overdracht van de methylgroep via een S#-reactie verloopt Hoewel dimethylsulfaat effectief en ruim beschikbaar is, heeft de toxiciteit ervan de zoektocht naar andere methylerende reagentia geïnspireerd Methyljodide wordt veel toegepast voor het methyleren van zuurstof, net als dimethylsulfaat, maar is minder schadelijk en helaas duurder Dimethylcarbonaat is veel minder giftig, zowel in vergelijking met dimethylsulfaat als met methyljodide en kan ook in plaats van dimethylsulfaat gebruikt worden voor methylering op stikstof In het algemeen bestaat er een positieve correlatie tussen de effectiviteit als methylerend reagens en de toxiciteit van de verbindingen Dimethylsulfaat wordt veel toegepast om fenolen te methyleren Ook sommige eenvoudige alkanolen worden in de overeenkomstige methylether omgezet, zoals uit de reactie van "tert"-butanol tot methyl-"tert"-butylether blijkt De alkoxide-zouten reageren goed met dimethylsulfaat De methylering van suikers staat bekend als de Haworth-methylering Dimethylsulfaat wordt zowel toegepast in de bereiding van quaternaire ammoniumzouten als in die van de tertiaire amines Quarternaire ammoniumverbindingen met lange alkylgroepen worden aangewend als oppervlakte-actieve stoffen of weekmakers De vorming van een tertiair amine wordt geïllustreerd door Een ander voorbeeld is Via deze methode zijn ook de thio-esters toegankelijk Dimethylsulfaat kan reageren met guanine, een van de basen in DNA De imidazoolring in guanine wordt daarbij vernietigd Deze reactie kan gebruikt worden voor het bepalen van de base-volgorde in DNA of de DNA-keten te fragmenteren Dimethylsulfaat is in staat adenine te methyleren in het enkelstreng-DNA (stukken van het genoom), zoals optreden tijdens het uitlezen ten behoeve van de eiwit-synthese Als de dubbele helix van DNA weer wordt opgebouwd, treden problemen op bij de adenine-guanine-basekoppeling Nuclease S#, een enzym, kan vervolgens worden gebruikt om het DNA in de enkelstrengsstukken (plekken met gemethyleerde adenine) te knippen Deze techniek heeft haar waarde bewezen bij het bestuderen van de proteïne-DNA-interactie Dimethylsulfaat is waarschijnlijk carcinogeen en mutageen, het is giftig, corrosief, schadelijk voor het milieu en vluchtig (waardoor ook inhalatie tot de risico's behoort) Door deze combinatie van eigenschappen wordt het door sommigen als een potentieel chemisch wapen gezien Dimethylsulfaat wordt geabsorbeerd door de huid, de slijmvliezen en in het maag-darmkanaal De verschijnselen van vergiftiging treden pas na een tijdje op, waardoor bovendien het risico bestaat dat er al blootstelling aan een fatale dosis heeft plaatsgevonden nog voordat de eerste verschijnselen zich openbaren Symptomen kunnen pas na een vertraging van # tot ## uur tot ontwikkeling komen Geconcentreerde oplossingen van base (ammonia, natronloog) kunnen gebruikt worden om kleine hoeveelheden dimethylsulfaat te neutraliseren (verwijderen van sporen uit gebruikt glaswerk), maar de reactie wordt heftig met grotere hoeveelheden dimethylsulfaat.
543
www
deze methode zijn ook de thio-esters toegankelijk Dimethylsulfaat kan reageren met guanine, een van de basen in DNA De imidazoolring in guanine wordt daarbij vernietigd Deze reactie kan gebruikt worden voor het bepalen van de base-volgorde in DNA of de DNA-keten te fragmenteren Dimethylsulfaat is in staat adenine te methyleren in het enkelstreng-DNA (stukken van het genoom), zoals optreden tijdens het uitlezen ten behoeve van de eiwit-synthese Als de dubbele helix van DNA weer wordt opgebouwd, treden problemen op bij de adenine-guanine-basekoppeling Nuclease S#, een enzym, kan vervolgens worden gebruikt om het DNA in de enkelstrengsstukken (plekken met gemethyleerde adenine) te knippen Deze techniek heeft haar waarde bewezen bij het bestuderen van de proteïne-DNA-interactie Dimethylsulfaat is waarschijnlijk carcinogeen en mutageen, het is giftig, corrosief, schadelijk voor het milieu en vluchtig (waardoor ook inhalatie tot de risico's behoort) Door deze combinatie van eigenschappen wordt het door sommigen als een potentieel chemisch wapen gezien Dimethylsulfaat wordt geabsorbeerd door de huid, de slijmvliezen en in het maag-darmkanaal De verschijnselen van vergiftiging treden pas na een tijdje op, waardoor bovendien het risico bestaat dat er al blootstelling aan een fatale dosis heeft plaatsgevonden nog voordat de eerste verschijnselen zich openbaren Symptomen kunnen pas na een vertraging van # tot ## uur tot ontwikkeling komen Geconcentreerde oplossingen van base (ammonia, natronloog) kunnen gebruikt worden om kleine hoeveelheden dimethylsulfaat te neutraliseren (verwijderen van sporen uit gebruikt glaswerk), maar de reactie wordt heftig met grotere hoeveelheden dimethylsulfaat De hydrolyseproducten, methylwaterstofsulfaat en methanol, zijn schadelijk voor het milieu In water is het uiteindelijke hydrolyseproduct, naast methanol, zwavelzuur Rolstoelcurling op de Paralympische Winterspelen Rolstoelcurling is een van de sporten die op het programma van de Paralympische Spelen staan De sport is een variant op het gewone curling maar dan voor mensen met een lichamelijke handicap die gebruikmaken van een rolstoel De sport staat onder auspiciën van de World Curling Federation Het staat sinds Turijn ### op het programma van de Paralympische Winterspelen Zowel mannen als vrouwen mogen gezamenlijk in één team deelnemen aan dit onderdeel In ### is het verplicht dat er ten minste één vrouw of één man van het team deel uitmaakt Lijst van longziekten Dit artikel geeft een lijst van longziekten Longziekten zijn aandoeningen aan het luchtwegstelsel Joodmethaan Joodmethaan, vaak ook methyljodide genoemd en doorgaans afgekort tot MeI, is een van de in het laboratorium meest toegepaste organojoodverbindingen Deze organische verbinding heeft als brutoformule CHI Het is een vluchtige vloeistof, afgeleid van methaan, waarin een van de waterstof-atomen vervangen is door een jood-atoom Joodmethaan is mengbaar met alle gangbare organische oplosmiddelen Zelf is het kleurloos, al wordt de vloeistof bij blootstelling aan licht langzaam violet gekleurd door de vorming van di-jood Toevoegen van metallisch koper absorbeert het gevormde di-jood Joodmethaan wordt uitgebreid toegepast in de organische synthese om een methylgroep aan een molecule te koppelen in een methyleringsreactie Joodmethaan komt in kleine hoeveelheden vrij op rijstplantages.
546
www
methylwaterstofsulfaat en methanol, zijn schadelijk voor het milieu In water is het uiteindelijke hydrolyseproduct, naast methanol, zwavelzuur Rolstoelcurling op de Paralympische Winterspelen Rolstoelcurling is een van de sporten die op het programma van de Paralympische Spelen staan De sport is een variant op het gewone curling maar dan voor mensen met een lichamelijke handicap die gebruikmaken van een rolstoel De sport staat onder auspiciën van de World Curling Federation Het staat sinds Turijn ### op het programma van de Paralympische Winterspelen Zowel mannen als vrouwen mogen gezamenlijk in één team deelnemen aan dit onderdeel In ### is het verplicht dat er ten minste één vrouw of één man van het team deel uitmaakt Lijst van longziekten Dit artikel geeft een lijst van longziekten Longziekten zijn aandoeningen aan het luchtwegstelsel Joodmethaan Joodmethaan, vaak ook methyljodide genoemd en doorgaans afgekort tot MeI, is een van de in het laboratorium meest toegepaste organojoodverbindingen Deze organische verbinding heeft als brutoformule CHI Het is een vluchtige vloeistof, afgeleid van methaan, waarin een van de waterstof-atomen vervangen is door een jood-atoom Joodmethaan is mengbaar met alle gangbare organische oplosmiddelen Zelf is het kleurloos, al wordt de vloeistof bij blootstelling aan licht langzaam violet gekleurd door de vorming van di-jood Toevoegen van metallisch koper absorbeert het gevormde di-jood Joodmethaan wordt uitgebreid toegepast in de organische synthese om een methylgroep aan een molecule te koppelen in een methyleringsreactie Joodmethaan komt in kleine hoeveelheden vrij op rijstplantages Joodmethaan wordt gevormd tijdens de exotherme reactie die optreedt als di-jood aan een mengsel van methanol en rode fosfor wordt toegevoegd Het joderende agens is fosfortrijodide, dat "in situ" wordt gevormd Een tweede synthese gaat uit van de reactie van dimethylsulfaat met kaliumjodide in aanwezigheid van calciumcarbonaat Het gevormde joodmethaan kan gezuiverd worden via destillatie Het destillaat wordt gewassen met natriumthiosulfaat (NaSO) om resten jodide te verwijderen Joodmethaan is ook ontstaan bij ongelukken met kerncentrales waarbij het bij de kernsplijting vrijgekomen jood reageerde met organisch materiaal Joodmethaan is een zeer goed substraat voor S#-reacties Het is een sterisch niet gehinderde molecule die prima toegankelijk is voor een groot aantal nucleofielen Bovendien is jood een goede leaving group Joodmethaan is met succes toegepast in de methylering van fenolen en carbonzuren In deze voorbeelden is de base (KCO of LiCO) aanwezig om het zure proton op te nemen waarbij het carboxylaat- of fenolaat-ion gevormd wordt Deze ionen zijn de nucleofielen in de S#-reactie Jodide is een zacht basisch anion, wat betekent dat methylering met joodmethaan bij voorkeur aan de zachtere kant van een ambidentaat nucleofiel reageert Zo zal reactie met thiocyanaat-ionen eerder aan de zachtere zwavel- dan aan de hardere stikstof-kant van het ion optreden, waardoor voornamelijk methylthiocyanaat gevormd wordt en niet het isomere methylisocyanaat Dit gedrag is ook belangrijk in de reactie van joodmethaan met gestabiliseerde enolaten, zoals de van de #,#-dicarbonzuren afgeleide enolaten.
522
www
Joodmethaan wordt gevormd tijdens de exotherme reactie die optreedt als di-jood aan een mengsel van methanol en rode fosfor wordt toegevoegd Het joderende agens is fosfortrijodide, dat "in situ" wordt gevormd Een tweede synthese gaat uit van de reactie van dimethylsulfaat met kaliumjodide in aanwezigheid van calciumcarbonaat Het gevormde joodmethaan kan gezuiverd worden via destillatie Het destillaat wordt gewassen met natriumthiosulfaat (NaSO) om resten jodide te verwijderen Joodmethaan is ook ontstaan bij ongelukken met kerncentrales waarbij het bij de kernsplijting vrijgekomen jood reageerde met organisch materiaal Joodmethaan is een zeer goed substraat voor S#-reacties Het is een sterisch niet gehinderde molecule die prima toegankelijk is voor een groot aantal nucleofielen Bovendien is jood een goede leaving group Joodmethaan is met succes toegepast in de methylering van fenolen en carbonzuren In deze voorbeelden is de base (KCO of LiCO) aanwezig om het zure proton op te nemen waarbij het carboxylaat- of fenolaat-ion gevormd wordt Deze ionen zijn de nucleofielen in de S#-reactie Jodide is een zacht basisch anion, wat betekent dat methylering met joodmethaan bij voorkeur aan de zachtere kant van een ambidentaat nucleofiel reageert Zo zal reactie met thiocyanaat-ionen eerder aan de zachtere zwavel- dan aan de hardere stikstof-kant van het ion optreden, waardoor voornamelijk methylthiocyanaat gevormd wordt en niet het isomere methylisocyanaat Dit gedrag is ook belangrijk in de reactie van joodmethaan met gestabiliseerde enolaten, zoals de van de #,#-dicarbonzuren afgeleide enolaten Met joodmethaan treedt voornamelijk C-alkylering op Joodmethaan is ook een belangrijke uitgangsstof voor het veelgebruikte methylmagnesiumjodide Methylmagnesiumjodide wordt makkelijk gevormd zodat het vaak in onderwijs-situaties gebruikt wordt ter illustratie van de Grignard-reagentia Methylmagnesiumjodide wordt de laatste jaren verdrongen door het commercieel verkrijgbare methyllithium In het Cativa- en Monsanto-proces wordt joodmethaan "in situ" gevormd uit methanol en waterstofjodide Het reageert in aanwezigheid van een rodiumcomplex als katalysator met koolstofmonoxide, waarbij acetyljodide ontstaat Na hydrolyse ontstaat azijnzuur (en waterstofjodide dat weer in het proces wordt teruggevoerd) Het grootste deel van synthetisch azijnzuur wordt via deze route bereid Bij ### °C hydrolyseert joodmethaan onder vorming van waterstofjodide, koolstofmonoxide en koolstofdioxide Joodmethaan heeft een lange staat van dienst als methylerend reagens Joodmethaan is reactiever dan de andere halomethanen, maar heeft ook een aantal nadelen Het heeft een groot equivalentgewicht # mol joodmethaan weegt bijna drie keer zoveel als # mol chloormethaan Aan de andere kant is joodmethaan een stuk makkelijker te hanteren, aangezien chloormethaan en broommethaan gassen zijn Joodmethaan is ruim beschikbaar al is het, in vergelijking met de chloriden en de bromiden, tamelijk duur Commercieel wordt vaak de voorkeur gegeven aan het meer toxische dimethylsulfaat een goedkope vloeistof Het bijproduct van de methyleringsreactie met joodmethaan kan aanleiding geven tot zijreacties, omdat jodide een goed nucleofiel is Ten slotte vormt joodmethaan door de hogere reactiviteit een groter risico voor degenen die ermee werken.
510
www
is ook een belangrijke uitgangsstof voor het veelgebruikte methylmagnesiumjodide Methylmagnesiumjodide wordt makkelijk gevormd zodat het vaak in onderwijs-situaties gebruikt wordt ter illustratie van de Grignard-reagentia Methylmagnesiumjodide wordt de laatste jaren verdrongen door het commercieel verkrijgbare methyllithium In het Cativa- en Monsanto-proces wordt joodmethaan "in situ" gevormd uit methanol en waterstofjodide Het reageert in aanwezigheid van een rodiumcomplex als katalysator met koolstofmonoxide, waarbij acetyljodide ontstaat Na hydrolyse ontstaat azijnzuur (en waterstofjodide dat weer in het proces wordt teruggevoerd) Het grootste deel van synthetisch azijnzuur wordt via deze route bereid Bij ### °C hydrolyseert joodmethaan onder vorming van waterstofjodide, koolstofmonoxide en koolstofdioxide Joodmethaan heeft een lange staat van dienst als methylerend reagens Joodmethaan is reactiever dan de andere halomethanen, maar heeft ook een aantal nadelen Het heeft een groot equivalentgewicht # mol joodmethaan weegt bijna drie keer zoveel als # mol chloormethaan Aan de andere kant is joodmethaan een stuk makkelijker te hanteren, aangezien chloormethaan en broommethaan gassen zijn Joodmethaan is ruim beschikbaar al is het, in vergelijking met de chloriden en de bromiden, tamelijk duur Commercieel wordt vaak de voorkeur gegeven aan het meer toxische dimethylsulfaat een goedkope vloeistof Het bijproduct van de methyleringsreactie met joodmethaan kan aanleiding geven tot zijreacties, omdat jodide een goed nucleofiel is Ten slotte vormt joodmethaan door de hogere reactiviteit een groter risico voor degenen die ermee werken Het wordt toegepast als bodemontsmetter, waarbij het broommethaan vervangt dat wegens het Montréalprotocol niet meer gebruikt mag worden Joodmethaan wordt in de microscopie gebruikt vanwege zijn brekingsindex Joodmethaan heeft een orale LD van ## mg/kg bij ratten In de lever wordt het snel omgezet in S-methylglutathion Op basis van verschillende classificaties (IARC, ACGIH, NTP en EPA) wordt joodmethaan als carcinogeen beschouwd, al is de mate waarin de stof voor mensen carcinogeen is nog niet vastgesteld (IARC-klasse #) Inademen van de damp van joodmethaan kan schade aan longen, lever, nieren en het centraal zenuwstelsel geven Klachten kunnen zijn misselijkheid, duizeligheid en hoesten Langdurig huidcontact leidt tot brandwonden Inhalatie van grote hoeveelheden veroorzaakt longoedeem Lymfoblast Een lymfoblast is een unipotente hematopoëtische stamcel, die als tussenvorm gezien kan worden bij de ontwikkeling van lymfocyten Ze lijken op een nog niet volledig uitgegroeide lymfocyt De lymfoblast wordt normaal alleen aangetroffen in het rode beenmerg, maar bij acute lymfatische leukemie nemen de lymfoblasten snel in aantal toe en komen ze in grote aantallen ook voor in de bloedbaan Infliximab Infliximab ("Merknaam Remicade") is een monoklonaal antilichaam dat wordt ingezet bij de behandeling van auto-immuunziekten Infliximab is toegelaten door de Food and Drug Administration voor behandeling van psoriasis, ziekte van Crohn, ziekte van Bechterew, arthritis psoriatica, reumatoïde artritis, sarcoïdose en colitis ulcerosa Dit geneesmiddel blokkeert de werking van tumornecrosisfactor-α (TNF-alfa), een molecule belangrijk bij onder andere ontstekingsreacties Infliximab werkt door het blokkeren van tumornecrosefactor α (TNFα) TNFα is een cytokine die deel uitmaakt van een auto-immuunreactie.
540
www
gebruikt mag worden Joodmethaan wordt in de microscopie gebruikt vanwege zijn brekingsindex Joodmethaan heeft een orale LD van ## mg/kg bij ratten In de lever wordt het snel omgezet in S-methylglutathion Op basis van verschillende classificaties (IARC, ACGIH, NTP en EPA) wordt joodmethaan als carcinogeen beschouwd, al is de mate waarin de stof voor mensen carcinogeen is nog niet vastgesteld (IARC-klasse #) Inademen van de damp van joodmethaan kan schade aan longen, lever, nieren en het centraal zenuwstelsel geven Klachten kunnen zijn misselijkheid, duizeligheid en hoesten Langdurig huidcontact leidt tot brandwonden Inhalatie van grote hoeveelheden veroorzaakt longoedeem Lymfoblast Een lymfoblast is een unipotente hematopoëtische stamcel, die als tussenvorm gezien kan worden bij de ontwikkeling van lymfocyten Ze lijken op een nog niet volledig uitgegroeide lymfocyt De lymfoblast wordt normaal alleen aangetroffen in het rode beenmerg, maar bij acute lymfatische leukemie nemen de lymfoblasten snel in aantal toe en komen ze in grote aantallen ook voor in de bloedbaan Infliximab Infliximab ("Merknaam Remicade") is een monoklonaal antilichaam dat wordt ingezet bij de behandeling van auto-immuunziekten Infliximab is toegelaten door de Food and Drug Administration voor behandeling van psoriasis, ziekte van Crohn, ziekte van Bechterew, arthritis psoriatica, reumatoïde artritis, sarcoïdose en colitis ulcerosa Dit geneesmiddel blokkeert de werking van tumornecrosisfactor-α (TNF-alfa), een molecule belangrijk bij onder andere ontstekingsreacties Infliximab werkt door het blokkeren van tumornecrosefactor α (TNFα) TNFα is een cytokine die deel uitmaakt van een auto-immuunreactie <PERSOON>, <DATUM> - <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands arts die bekendheid verwierf als een van de grondleggers van de sociale geneeskunde in <LOCATIE> Coronel werd geboren in <LOCATIE> als zoon van <PERSOON>, directeur van het Portugees-Israëlitisch weeshuis aldaar, en <PERSOON> Zijn vader had op achttienjarige leeftijd nog gevochten in de <PERSOON> bij Waterloo Het weeshuis werd geleid met harde hand; Coronel groeide op tussen de weeskinderen Vanaf ### studeerde Coronel aan het Athenaeum Illustre geneeskunde, de keuze van zijn vader Omdat hij bij het Athenaenum niet kon promoveren zette hij vanaf ### zijn studie voort aan de Universiteit van Leiden Zijn promotie was op <DATUM> op ’’Specimen physiologico-pathologicum inaugurale de somno’’, een jaar later nog eens op stellingen Coronel was twee jaar arts in <LOCATIE>; in ### kreeg hij zijn benoeming als ‘stadsgeneesheer’ van <PERSOON> Feitelijk betekende dit dat hij armendokter was Coronel beschreef de armoede als ’zoo intens en zulk groote schaal, een armoede, die een ontaardende invloed had op lichaam en geest van groote groepen der bevolking’ Het gebrek aan interesse van onder andere de burgemeester zette hem aan tot zijn eerste sociaal-medische studie "<PERSOON> voorheen en thans Bijdrage tot de kennis van den voormalige en tegenwoordige toestand van het armenwezen aldaar" (<PERSOON> ###) Met zijn tweede studie over de katoenwevers op Walcheren begaf Coronel zich als eerste in <LOCATIE> op het vlak van de sociale geneeskunde.
587
www
Coronel (<LOCATIE>, <DATUM> - <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands arts die bekendheid verwierf als een van de grondleggers van de sociale geneeskunde in <LOCATIE> Coronel werd geboren in <LOCATIE> als zoon van <PERSOON>, directeur van het Portugees-Israëlitisch weeshuis aldaar, en <PERSOON> Zijn vader had op achttienjarige leeftijd nog gevochten in de <PERSOON> bij Waterloo Het weeshuis werd geleid met harde hand; Coronel groeide op tussen de weeskinderen Vanaf ### studeerde Coronel aan het Athenaeum Illustre geneeskunde, de keuze van zijn vader Omdat hij bij het Athenaenum niet kon promoveren zette hij vanaf ### zijn studie voort aan de Universiteit van Leiden Zijn promotie was op <DATUM> op ’’Specimen physiologico-pathologicum inaugurale de somno’’, een jaar later nog eens op stellingen Coronel was twee jaar arts in <LOCATIE>; in ### kreeg hij zijn benoeming als ‘stadsgeneesheer’ van <PERSOON> Feitelijk betekende dit dat hij armendokter was Coronel beschreef de armoede als ’zoo intens en zulk groote schaal, een armoede, die een ontaardende invloed had op lichaam en geest van groote groepen der bevolking’ Het gebrek aan interesse van onder andere de burgemeester zette hem aan tot zijn eerste sociaal-medische studie "<PERSOON> voorheen en thans Bijdrage tot de kennis van den voormalige en tegenwoordige toestand van het armenwezen aldaar" (<PERSOON> ###) Met zijn tweede studie over de katoenwevers op Walcheren begaf Coronel zich als eerste in <LOCATIE> op het vlak van de sociale geneeskunde De Hilversumse arts <PERSOON> was een fervent medestander en leverde hem ook gegevens voor onderzoek <PERSOON> was een ondernemer die ideeën van Coronel ging toepassen in zijn fabriek Van een staatscommissie tot onderzoek naar kinderarbeid maakte Coronel, tot zijn ongenoegen, geen deel uit, maar hij wist wel <PERSOON> te overtuigen tijdens een spreekbeurt voor de Vereeniging voor Statistiek Vanwege gebrek aan handhaving was hij echter bepaald niet blij met de wet op de kinderarbeid Coronel was gemeentearts <PERSOON> tot ###; hij nam zelf ontslag vanwege slechte handhaving van de nieuwe regels en doordat hij door geruchten in opspraak was geraakt Van ### tot ### woonde Coronel in <LOCATIE> omdat de minister hem had benoemd tot secretaris van de Geneeskundige Raad van Friesland De "Société internationale d'économie sociale" te Parijs bekroonde het werk van Coronel op <DATUM> met de eerste prijs In <LOCATIE> is hem nooit een onderscheiding ten deel gevallen Wel is het Coronel Instituut in <LOCATIE> naar hem vernoemd Dit instituut houdt zich bezig met de ontwikkeling van de sociale en dan vooral de bedrijfsgeneeskunde Coronel is twee keer getrouwd geweest op <DATUM> trouwde hij met <PERSOON>, die op <DATUM> van dat jaar overleed In <LOCATIE> ontmoette <PERSOON-##> met wie hij op <DATUM> trouwde Zij schonk hem een dochter en twee zoons Zij overleed in oktober ###.
584
www
<PERSOON> was een fervent medestander en leverde hem ook gegevens voor onderzoek <PERSOON> was een ondernemer die ideeën van Coronel ging toepassen in zijn fabriek Van een staatscommissie tot onderzoek naar kinderarbeid maakte Coronel, tot zijn ongenoegen, geen deel uit, maar hij wist wel <PERSOON> te overtuigen tijdens een spreekbeurt voor de Vereeniging voor Statistiek Vanwege gebrek aan handhaving was hij echter bepaald niet blij met de wet op de kinderarbeid Coronel was gemeentearts <PERSOON> tot ###; hij nam zelf ontslag vanwege slechte handhaving van de nieuwe regels en doordat hij door geruchten in opspraak was geraakt Van ### tot ### woonde Coronel in <LOCATIE> omdat de minister hem had benoemd tot secretaris van de Geneeskundige Raad van Friesland De "Société internationale d'économie sociale" te Parijs bekroonde het werk van Coronel op <DATUM> met de eerste prijs In <LOCATIE> is hem nooit een onderscheiding ten deel gevallen Wel is het Coronel Instituut in <LOCATIE> naar hem vernoemd Dit instituut houdt zich bezig met de ontwikkeling van de sociale en dan vooral de bedrijfsgeneeskunde Coronel is twee keer getrouwd geweest op <DATUM> trouwde hij met <PERSOON>, die op <DATUM> van dat jaar overleed In <LOCATIE> ontmoette <PERSOON> met wie hij op <DATUM> trouwde Zij schonk hem een dochter en twee zoons Zij overleed in oktober ### Zijn autobiografie bleef onvoltooid Hematopoëtische stamcel Hematopoëtische stamcellen of bloedstamcellen zijn multipotente stamcellen, die in de regel primair in het rode beenmerg voorkomen Uit deze cellen worden alle bloedcellen gevormd Dit vormingsproces wordt hematopoëse genoemd Hematopoëtische stamcellen beschikken over erytropoëtine receptoren, waarop erytropoëtine bindt Na de binding zullen er rode bloedcellen gevormd worden De hematopoëtische stamcellen uit het beenmerg of uit het navelstrengbloed (placentabloed) worden bij de behandeling van leukemie gebruikt voor de beenmergtransplantatie of stamceltransplantatie als de stamcellen rechtstreeks uit het bloed worden gehaald Étienne Geoffroy Saint-Hilaire Étienne Geoffroy Saint-Hilaire (Étampes (<PERSOON>-et-Oise), <DATUM> – <DATUM> was een <PERSOON> natuuronderzoeker, vooral dierkundige en anatoom die het principe van homologieën tussen verschillende soorten ontdekte Hij was een collega van <PERSOON> en verdedigde en hield er vergelijkbare ideeën over evolutie op na De ideeën van Saint-Hilaire hadden, net als die van bijvoorbeeld <PERSOON-##>, in sommige opzichten een transcendente kant, in tegenstelling tot Lamarcks materialistische zienswijze Saint-Hilaire geloofde in een onderliggende eenheid in het ontwerp van organismen en in het principe van transformisme Door onderzoek in de vergelijkende anatomie, paleontologie en embryologie probeerde hij bewijs te vinden voor zijn ideeën Interleukine Interleukinen zijn een groep cytokinen die geproduceerd worden door geactiveerde macrofagen en lymfocyten (beide zijn leukocyten vandaar -"leukine") gedurende een immuunrespons Het doel van de interleukineproductie is om met andere leukocyten te communiceren (vandaar "inter"-) Interleukinen stimuleren leukocyten om tot proliferatie en differentiatie over te gaan.
564
www
onvoltooid Hematopoëtische stamcel Hematopoëtische stamcellen of bloedstamcellen zijn multipotente stamcellen, die in de regel primair in het rode beenmerg voorkomen Uit deze cellen worden alle bloedcellen gevormd Dit vormingsproces wordt hematopoëse genoemd Hematopoëtische stamcellen beschikken over erytropoëtine receptoren, waarop erytropoëtine bindt Na de binding zullen er rode bloedcellen gevormd worden De hematopoëtische stamcellen uit het beenmerg of uit het navelstrengbloed (placentabloed) worden bij de behandeling van leukemie gebruikt voor de beenmergtransplantatie of stamceltransplantatie als de stamcellen rechtstreeks uit het bloed worden gehaald Étienne Geoffroy Saint-Hilaire Étienne Geoffroy Saint-Hilaire (Étampes (<PERSOON>-et-Oise), <DATUM> – <DATUM> was een <PERSOON> natuuronderzoeker, vooral dierkundige en anatoom die het principe van homologieën tussen verschillende soorten ontdekte Hij was een collega van<PERSOON> en verdedigde en hield er vergelijkbare ideeën over evolutie op na De ideeën van Saint-Hilaire hadden, net als die van bijvoorbeeld <PERSOON>, in sommige opzichten een transcendente kant, in tegenstelling tot Lamarcks materialistische zienswijze Saint-Hilaire geloofde in een onderliggende eenheid in het ontwerp van organismen en in het principe van transformisme Door onderzoek in de vergelijkende anatomie, paleontologie en embryologie probeerde hij bewijs te vinden voor zijn ideeën Interleukine Interleukinen zijn een groep cytokinen die geproduceerd worden door geactiveerde macrofagen en lymfocyten (beide zijn leukocyten vandaar -"leukine") gedurende een immuunrespons Het doel van de interleukineproductie is om met andere leukocyten te communiceren (vandaar "inter"-) Interleukinen stimuleren leukocyten om tot proliferatie en differentiatie over te gaan Dit is een (onvolledige) lijst van de verschillende interleukinen Epibatidine Epibatidine is een alkaloïde die voorkomt in de huid van een neotropische giftige pijlgifkikker, "Epipedobates tricolor" Deze kikkersoort wordt aangetroffen in Ecuador Het is een krachtige pijnstiller, ongeveer twee- tot vierhonderd keer sterker dan morfine De kikker synthetiseert de toxine om zich te beschermen tegen roofdieren In de ### ontdekte <PERSOON> of Health in <INSTELLING> (Verenigde Staten) een alkaloïde die voorkwam op de huid van een kikker in Zuid-Amerika Al snel werd duidelijk dat de stof een sterke verdovende en pijnstillende werking had Maar de stof kon niet in voldoende hoeveelheid geïsoleerd worden uit de huid van de kikker Daarom was er behoefte om de stof chemische te synthetiseren in een laboratorium Maar omdat de structuur in die tijd nog niet opgehelderd kon worden, lukte dit niet tot aan jaren '## Met behulp van NMR en andere structuuranalysemethoden werd de structuur van de onbekende alkaloïde opgehelderd <PERSOON> toen werd de alkaloïde epibatidine genoemd door de onderzoeksgroep van <PERSOON> de precieze structuur van epibatidine opgehelderd was werd het mogelijk om de stof chemisch te synthetiseren in een laboratorium Omdat verondersteld werd dat epibatidine een potentieel zeer goede pijnstiller was, is er zeer veel onderzoek gedaan naar de synthese ervan Dit resulteerde in ### tot ## verschillende syntheseroutes voor epibatidine, waarvan de bekendste die van <PERSOON> is Hierbij wordt gestart met #-chloorpyridine-#-carboxaldehyde.
564
www
(onvolledige) lijst van de verschillende interleukinen Epibatidine Epibatidine is een alkaloïde die voorkomt in de huid van een neotropische giftige pijlgifkikker, "Epipedobates tricolor" Deze kikkersoort wordt aangetroffen in Ecuador Het is een krachtige pijnstiller, ongeveer twee- tot vierhonderd keer sterker dan morfine De kikker synthetiseert de toxine om zich te beschermen tegen roofdieren In de ### ontdekte<PERSOON> of Health in <INSTELLING> (Verenigde Staten) een alkaloïde die voorkwam op de huid van een kikker in Zuid-Amerika Al snel werd duidelijk dat de stof een sterke verdovende en pijnstillende werking had Maar de stof kon niet in voldoende hoeveelheid geïsoleerd worden uit de huid van de kikker Daarom was er behoefte om de stof chemische te synthetiseren in een laboratorium Maar omdat de structuur in die tijd nog niet opgehelderd kon worden, lukte dit niet tot aan jaren '## Met behulp van NMR en andere structuuranalysemethoden werd de structuur van de onbekende alkaloïde opgehelderd <PERSOON> toen werd de alkaloïde epibatidine genoemd door de onderzoeksgroep van <PERSOON> de precieze structuur van epibatidine opgehelderd was werd het mogelijk om de stof chemisch te synthetiseren in een laboratorium Omdat verondersteld werd dat epibatidine een potentieel zeer goede pijnstiller was, is er zeer veel onderzoek gedaan naar de synthese ervan Dit resulteerde in ### tot ## verschillende syntheseroutes voor epibatidine, waarvan de bekendste die van <PERSOON> is Hierbij wordt gestart met #-chloorpyridine-#-carboxaldehyde De isomeren kunnen gemakkelijk gescheiden worden met behulp van HPLC Het voordeel van deze synthese is dat de tussenstappen een hoog rendement hebben waardoor het totale rendement ook zeer hoog is, vaak meer dan ##% Het is nog niet bekend hoe de kikker aan epibatidine komt Vermoedelijk synthetiseert de kikker epibatidine niet zelf, maar krijgt hij epibatidine of een precursor hiervan binnen via voedsel Omdat epibatidine erg lijkt op de plantenalkaloïde nicotine ligt het voor de hand dat de kikker epibatidine of een precursor binnenkrijgt door specifieke planten te eten Epibatidine heeft een duale werking het bindt aan nicotineacetylcholinereceptoren (nAChR's) en muscarineacetylcholinereceptoren (mAChR's) Nicotineacethylcholinereceptoren zijn opgebouwd uit verschillende onderdelen zogenaamde α-, β-, γ-, δ- en ε-subunits De nAChR's zijn doorgaans pentameren, en de affiniteit voor liganden kan verschillen tussen verschillende opbouwen nAChR's bemiddelen de neurotransmissie op de postsynaptische membraan in het centrale en parasympathische zenuwstelsel Wanneer specifieke neurotransmitters binden aan deze receptor, opent het een ionkanaal, waardoor positief geladen ionen zich door de membraan kunnen bewegen Dit veroorzaakt depolarisatie van de celmembraan Dit faciliteert de postsynaptische actiepotentiaal nAChR's worden bediend door neurotransmitters De lichaamseigen neurotransmitter die dit kanaal bedient is acetylcholine Echter, andere liganden zoals nicotine en epibatidine, kunnen ook aan de receptor binden Epibatidine heeft een zeer hoge affiniteit voor nAChR's Tot een concentratie van ongeveer ## μM bindt epibatidine alleen aan nAChR's, en niet aan andere receptoren <PERSOON> deze concentratie bindt het ook aan mAChR's.
547
www
isomeren kunnen gemakkelijk gescheiden worden met behulp van HPLC Het voordeel van deze synthese is dat de tussenstappen een hoog rendement hebben waardoor het totale rendement ook zeer hoog is, vaak meer dan ##% Het is nog niet bekend hoe de kikker aan epibatidine komt Vermoedelijk synthetiseert de kikker epibatidine niet zelf, maar krijgt hij epibatidine of een precursor hiervan binnen via voedsel Omdat epibatidine erg lijkt op de plantenalkaloïde nicotine ligt het voor de hand dat de kikker epibatidine of een precursor binnenkrijgt door specifieke planten te eten Epibatidine heeft een duale werking het bindt aan nicotineacetylcholinereceptoren (nAChR's) en muscarineacetylcholinereceptoren (mAChR's) Nicotineacethylcholinereceptoren zijn opgebouwd uit verschillende onderdelen zogenaamde α-, β-, γ-, δ- en ε-subunits De nAChR's zijn doorgaans pentameren, en de affiniteit voor liganden kan verschillen tussen verschillende opbouwen nAChR's bemiddelen de neurotransmissie op de postsynaptische membraan in het centrale en parasympathische zenuwstelsel Wanneer specifieke neurotransmitters binden aan deze receptor, opent het een ionkanaal, waardoor positief geladen ionen zich door de membraan kunnen bewegen Dit veroorzaakt depolarisatie van de celmembraan Dit faciliteert de postsynaptische actiepotentiaal nAChR's worden bediend door neurotransmitters De lichaamseigen neurotransmitter die dit kanaal bedient is acetylcholine Echter, andere liganden zoals nicotine en epibatidine, kunnen ook aan de receptor binden Epibatidine heeft een zeer hoge affiniteit voor nAChR's Tot een concentratie van ongeveer ## μM bindt epibatidine alleen aan nAChR's, en niet aan andere receptoren <PERSOON> deze concentratie bindt het ook aan mAChR's Er zijn vijf subtypes M# tot en met M# M#, M# en M# zijn gekoppeld aan een Gq-eiwit Dit eiwit activeert fosfolipase C Dit enzym katalyseert op zijn beurt de reactie van fosfatidylinositol-#,#-bifosfaat (PIP#) tot diacylglycerol (DAG) en inositol-#,#,#-trifosfaat (IP#) IP# kan vervolgens verschillende effectoren activeren, zoals het (sarco) endoplasmatische reticulum calcium-ATP-ase (SERCA) Dit heeft een verhoging in calciumconcentratie ten gevolg M# en M# zijn gekoppeld aan een Gi-eiwit Dit eiwit remt de werking van adenylylcyclase (AC) AC is een enzym dat ATP omzet in cAMP cAMP is een boodschappermolecule die de activiteit van proteïnekinases beïnvloedt De verdere effecten zijn afhankelijk van het celtype De effecten van epibatidine op deze twee soorten receptoren is dat motorische zenuwen geen impulsen meer kunnen doorgeven, en paralyse volgt Epibatidine heeft een LD-waarde van #,## tot ##,## μg/kg Deze waarde ligt in de buurt van dioxine Epibatidine veroorzaakt een hoge bloeddruk, ademhalingsverlammingen en beroertes Bij zeer geringe dosis heeft epibatidine een pijnstillende werking echter bij een dosis die iets hoger ligt is het al dodelijk Hierdoor heeft het een zeer smalle therapeutische breedte Al snel nadat epibatidine geïsoleerd was uit de huid van de kikker bleek dat het een pijnstillende werking had, hetgeen voor farmaceutische bedrijven zeer interessant was Na enkele onderzoeken bleek dat epibatidine veel potentiële voordelen had ten opzichte van reeds bekende pijnstillers, zoals morfine Het grootste voordeel van epibatidine is dat het werkingsmechanisme niet-opioïd is.
571
www
Er zijn vijf subtypes M# tot en met M# M#, M# en M# zijn gekoppeld aan een Gq-eiwit Dit eiwit activeert fosfolipase C Dit enzym katalyseert op zijn beurt de reactie van fosfatidylinositol-#,#-bifosfaat (PIP#) tot diacylglycerol (DAG) en inositol-#,#,#-trifosfaat (IP#) IP# kan vervolgens verschillende effectoren activeren, zoals het (sarco) endoplasmatische reticulum calcium-ATP-ase (SERCA) Dit heeft een verhoging in calciumconcentratie ten gevolg M# en M# zijn gekoppeld aan een Gi-eiwit Dit eiwit remt de werking van adenylylcyclase (AC) AC is een enzym dat ATP omzet in cAMP cAMP is een boodschappermolecule die de activiteit van proteïnekinases beïnvloedt De verdere effecten zijn afhankelijk van het celtype De effecten van epibatidine op deze twee soorten receptoren is dat motorische zenuwen geen impulsen meer kunnen doorgeven, en paralyse volgt Epibatidine heeft een LD-waarde van #,## tot ##,## μg/kg Deze waarde ligt in de buurt van dioxine Epibatidine veroorzaakt een hoge bloeddruk, ademhalingsverlammingen en beroertes Bij zeer geringe dosis heeft epibatidine een pijnstillende werking echter bij een dosis die iets hoger ligt is het al dodelijk Hierdoor heeft het een zeer smalle therapeutische breedte Al snel nadat epibatidine geïsoleerd was uit de huid van de kikker bleek dat het een pijnstillende werking had, hetgeen voor farmaceutische bedrijven zeer interessant was Na enkele onderzoeken bleek dat epibatidine veel potentiële voordelen had ten opzichte van reeds bekende pijnstillers, zoals morfine Het grootste voordeel van epibatidine is dat het werkingsmechanisme niet-opioïd is Hij ontdekte dat de pijnstillende werking van epibatidine niet werd onderdrukt door naloxon Naloxon is een opioïde receptorantagonist, die de werking van opioïden zoals morfine en heroïne onderdrukt Het grootste voordeel van epibatidine ten opzichte van opioïden is dat epibatidine niet verslavend is en er geen gewenning optreedt Bij gewenning zijn er steeds grotere doses nodig om hetzelfde resultaat te bereiken Deze gewenning in combinatie met de verslavingsverschijnselen kunnen zeer ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid Epibatidine zou in dat opzicht dus een betere pijnstiller zijn De kans dat epibatidine daadwerkelijk ooit als pijnstiller op de markt komt is klein wegens de grote mate van toxiciteit Farmaceutische bedrijven proberen nu derivaten van epibatidine te syntheseren die wel de pijnstillende werking hebben, maar niet de extreem toxische werking Coronel Instituut Het Coronel Instituut is een afdeling van het <INSTELLING> in <LOCATIE> opgericht in ###, die zich bezighoudt met onderzoek naar en onderwijs geeft op het gebied van arbeid en gezondheid Het instituut doet onderzoek naar het ontstaan en de preventie van beroepsziekten; er wordt voorlichting gegeven aan artsen, vooral bedrijfs- en verzekeringsartsen, over preventief medisch onderzoek en juiste onderzoeksmethoden voor claimbeoordeling voor de WIA Er worden richtlijnen opgesteld voor deze beroepsgroepen die zo veel mogelijk gebaseerd zijn op evidence-based medicine De polikliniek<PERSOON>" beoordeelt medische klachten van werknemers die mogelijk het gevolg zijn van een beroepsziekte er zijn specialisaties in huidaandoeningen als eczeem, OPS (de 'schildersziekte'), psychische stoornissen en aandoeningen van het bewegingsapparaat.
566
www
Hij ontdekte dat de pijnstillende werking van epibatidine niet werd onderdrukt door naloxon Naloxon is een opioïde receptorantagonist, die de werking van opioïden zoals morfine en heroïne onderdrukt Het grootste voordeel van epibatidine ten opzichte van opioïden is dat epibatidine niet verslavend is en er geen gewenning optreedt Bij gewenning zijn er steeds grotere doses nodig om hetzelfde resultaat te bereiken Deze gewenning in combinatie met de verslavingsverschijnselen kunnen zeer ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid Epibatidine zou in dat opzicht dus een betere pijnstiller zijn De kans dat epibatidine daadwerkelijk ooit als pijnstiller op de markt komt is klein wegens de grote mate van toxiciteit Farmaceutische bedrijven proberen nu derivaten van epibatidine te syntheseren die wel de pijnstillende werking hebben, maar niet de extreem toxische werking Coronel Instituut Het Coronel Instituut is een afdeling van het <INSTELLING> in <LOCATIE> opgericht in ###, die zich bezighoudt met onderzoek naar en onderwijs geeft op het gebied van arbeid en gezondheid Het instituut doet onderzoek naar het ontstaan en de preventie van beroepsziekten; er wordt voorlichting gegeven aan artsen, vooral bedrijfs- en verzekeringsartsen, over preventief medisch onderzoek en juiste onderzoeksmethoden voor claimbeoordeling voor de WIA Er worden richtlijnen opgesteld voor deze beroepsgroepen die zo veel mogelijk gebaseerd zijn op evidence-based medicine De polikliniek<PERSOON>" beoordeelt medische klachten van werknemers die mogelijk het gevolg zijn van een beroepsziekte er zijn specialisaties in huidaandoeningen als eczeem, OPS (de 'schildersziekte'), psychische stoornissen en aandoeningen van het bewegingsapparaat Het Nederlands <INSTELLING> voor Beroepsziekten is een aparte afdeling binnen het Coronel Instituut Hier wordt landelijk bijgehouden welke beroepsziekten er voorkomen Er wordt onderzoek naar gedaan en informatie verstrekt over beroepsziekten aan de overheid, maar ook aan professionals in het werkveld Ook is er een "kenniscentrum voor verzekeringsgeneeskunde" verbonden aan het Coronel Instituut Verder heeft het instituut nauwe banden met de Netherlands School of Public and Occupational Health (NSPOH); het opleidingsinstituut voor professionals in de arbozorg en de verzekeringsgeneeskunde en de AIAS, het Amsterdamse Instituut voor Arbeidsstudies Het instituut is genoemd naar <PERSOON>, een van de grondleggers van de sociale geneeskunde in <LOCATIE> Website van het Coronel Instituut Pindon Pindon of pindone (ISO-naam) is een anticoagulans dat gebruikt wordt als rodenticide voor de verdelging van knaagdieren (ratten, muizen of konijnen) Het werkt op een gelijkaardige wijze als warfarine, en is giftiger dan warfarine bij eenmalige toediening In tegenstelling tot warfarine is pindon geen coumarinederivaat maar een indaandionderivaat Pindon is een antagonist van vitamine K het verhindert de vorming van de stollingsfactor protrombine en vertraagt daarmee de bloedstolling Een dier dat een voldoend grote dosis pindon inneemt zal aan inwendige bloedingen sterven Ook bij mensen kan een inname van een grote dosis of van herhaaldelijke dosissen aanleiding geven tot hemorragie met fatale gevolgen De symptomen zijn analoog aan die van warfarine Nederlands <INSTELLING> voor Beroepsziekten.
518
www
Het Nederlands <INSTELLING> voor Beroepsziekten is een aparte afdeling binnen het Coronel Instituut Hier wordt landelijk bijgehouden welke beroepsziekten er voorkomen Er wordt onderzoek naar gedaan en informatie verstrekt over beroepsziekten aan de overheid, maar ook aan professionals in het werkveld Ook is er een "kenniscentrum voor verzekeringsgeneeskunde" verbonden aan het Coronel Instituut Verder heeft het instituut nauwe banden met de Netherlands School of Public and Occupational Health (NSPOH); het opleidingsinstituut voor professionals in de arbozorg en de verzekeringsgeneeskunde en de AIAS, het Amsterdamse Instituut voor Arbeidsstudies Het instituut is genoemd naar <PERSOON>, een van de grondleggers van de sociale geneeskunde in <LOCATIE> Website van het Coronel Instituut Pindon Pindon of pindone (ISO-naam) is een anticoagulans dat gebruikt wordt als rodenticide voor de verdelging van knaagdieren (ratten, muizen of konijnen) Het werkt op een gelijkaardige wijze als warfarine, en is giftiger dan warfarine bij eenmalige toediening In tegenstelling tot warfarine is pindon geen coumarinederivaat maar een indaandionderivaat Pindon is een antagonist van vitamine K het verhindert de vorming van de stollingsfactor protrombine en vertraagt daarmee de bloedstolling Een dier dat een voldoend grote dosis pindon inneemt zal aan inwendige bloedingen sterven Ook bij mensen kan een inname van een grote dosis of van herhaaldelijke dosissen aanleiding geven tot hemorragie met fatale gevolgen De symptomen zijn analoog aan die van warfarine Nederlands <INSTELLING> voor Beroepsziekten Het doel van het <INSTELLING> is de centrale, landelijke registratie van beroepsziekten; daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar beroepsziekten en beroepsrisico's en wordt hierover informatie verstrekt aan de overheid en professionals in het werkveld, vooral bedrijfsartsen Twee keer per jaar wordt er voor deze doelgroep, de Heijermanslezing georganiseerd Deze lezingen, genoemd naar <PERSOON>, een van de eersten in <LOCATIE> die zich interesseerde voor beroepsziekten, behandelen deze onderwerpen Via de website kan er gemeld worden, er is documentatie beschikbaar; men kan er statistieken raadplegen, zoeken naar risicofactoren voor beroepsziekten en zoeken naar specifieke brancherisico’s Verder wordt er door middel van registratierichtlijnen, zo veel mogelijk "evidence-based" voorlichting gegeven over het op de juiste manier melden van beroepsziekten <PERSOON>, <DATUM> – Wiesbaden, <DATUM> was een <PERSOON> arts naar wie de ziekte van Weil, ook wel leptospirose, is genoemd Weil studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Heidelberg en zette later zijn studie voort in Berlijn en Wenen In ### werd hij benoemd tot hoogleraar speciële pathologie en therapie aan de Universiteit van Tartu, maar moest daar na korte tijd opzeggen omdat hij vanwege tuberculose van zijn strottenhoofd zijn stem verloor Na ### woonde en werkte Weil nog in Ospitaletto, San <PERSOON> In ### isoleerde Weil, in samenwerking met <PERSOON>, het aminozuur norleucine Onder zijn werk was een invloedrijke scriptie over auscultatie van slagaders en aders getiteld "Die Auscultation der Arterien und Venen" (###), en een artikel getiteld "Handbuch und Atlas der topographischen Percussion".
554
www
onderzoek gedaan naar beroepsziekten en beroepsrisico's en wordt hierover informatie verstrekt aan de overheid en professionals in het werkveld, vooral bedrijfsartsen Twee keer per jaar wordt er voor deze doelgroep, de Heijermanslezing georganiseerd Deze lezingen, genoemd naar <PERSOON>, een van de eersten in <LOCATIE> die zich interesseerde voor beroepsziekten, behandelen deze onderwerpen Via de website kan er gemeld worden, er is documentatie beschikbaar; men kan er statistieken raadplegen, zoeken naar risicofactoren voor beroepsziekten en zoeken naar specifieke brancherisico’s Verder wordt er door middel van registratierichtlijnen, zo veel mogelijk "evidence-based" voorlichting gegeven over het op de juiste manier melden van beroepsziekten <PERSOON>, <DATUM> – Wiesbaden, <DATUM> was een <PERSOON> arts naar wie de ziekte van Weil, ook wel leptospirose, is genoemd Weil studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Heidelberg en zette later zijn studie voort in Berlijn en Wenen In ### werd hij benoemd tot hoogleraar speciële pathologie en therapie aan de Universiteit van Tartu, maar moest daar na korte tijd opzeggen omdat hij vanwege tuberculose van zijn strottenhoofd zijn stem verloor Na ### woonde en werkte Weil nog in Ospitaletto, San <PERSOON> In ### isoleerde Weil, in samenwerking met <PERSOON>, het aminozuur norleucine Onder zijn werk was een invloedrijke scriptie over auscultatie van slagaders en aders getiteld "Die Auscultation der Arterien und Venen" (###), en een artikel getiteld "Handbuch und Atlas der topographischen Percussion" Uta Frith Uta Frith, (Rockenhausen, <DATUM> is een ontwikkelingspsycholoog en autoriteit op gebied van autisme Ze werd opgenomen als lid van de Britse Royal Society en ontving vele onderscheidingen, onder meer eredoctoraten aan de Universiteiten van Nottingham, York, St Andrews en Göteborg Frith werd geboren als Uta Aurnhammer en groeide op in Kaiserslautern In ### huwde ze met de Britse neuroloog <PERSOON> Ze hebben twee kinderen Frith studeerde van ### tot ### functieleer aan de universiteit van Saarland in Saarbrücken In ### verhuisde ze naar Londen Ze studeerde klinische psychologie aan de <PERSOON> en liep stage in het Maudsley ziekenhuis waar op dat moment meerdere autisme-experts werkzaam waren Een van hen was <PERSOON> heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan twee theorieën omtrent autisme De eerste kwam tot stand begin de jaren ## Samen met haar collega <PERSOON> en promovendus <PERSOON-##> ontwikkelde ze de theorie van de "gedachteblindheid" (mindblindness), het onvermogen om zich (in meer of mindere mate) bewust te zijn van de emoties en bedoelingen van anderen Deze theorie heeft geleid tot neurologisch onderzoek naar de mentale beeldvorming van mensen en autisten in het bijzonder Haar echtgenoot <PERSOON> heeft een groot aandeel gehad in dat onderzoek Een andere theorie die ze mee vormgegeven heeft betreft de "zwakke centrale coherentie".
547
www
###) is een ontwikkelingspsycholoog en autoriteit op gebied van autisme Ze werd opgenomen als lid van de Britse Royal Society en ontving vele onderscheidingen, onder meer eredoctoraten aan de Universiteiten van Nottingham, York, St Andrews en Göteborg Frith werd geboren als Uta Aurnhammer en groeide op in Kaiserslautern In ### huwde ze met de Britse neuroloog <PERSOON> Ze hebben twee kinderen Frith studeerde van ### tot ### functieleer aan de universiteit van Saarland in Saarbrücken In ### verhuisde ze naar Londen Ze studeerde klinische psychologie aan de <PERSOON> en liep stage in het Maudsley ziekenhuis waar op dat moment meerdere autisme-experts werkzaam waren Een van hen was <PERSOON> heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan twee theorieën omtrent autisme De eerste kwam tot stand begin de jaren ## Samen met haar collega <PERSOON> en promovendus <PERSOON> ontwikkelde ze de theorie van de "gedachteblindheid" (mindblindness), het onvermogen om zich (in meer of mindere mate) bewust te zijn van de emoties en bedoelingen van anderen Deze theorie heeft geleid tot neurologisch onderzoek naar de mentale beeldvorming van mensen en autisten in het bijzonder Haar echtgenoot <PERSOON> heeft een groot aandeel gehad in dat onderzoek Een andere theorie die ze mee vormgegeven heeft betreft de "zwakke centrale coherentie" Frith deed ook onderzoek naar dyslexie, onder meer naar de fonologische processen die verstoord verlopen bij mensen met dyslexie Met andere wetenschappers ontwikkelde ze een nu veelgebruikte fonologische test die dyslexie kan opsporen Frith publiceerde tal van artikelen en boeken In haar boeken "Autisme Sleutel tot het Raadsel" (###) en "Autisme Verklaringen van het raadsel" (###) gaat ze verder in op haar theorieën Haar meest recente boek, "<PERSOON> to Autism" (###), gaat onder meer over de uitbreiding van de diagnoses van uitsluitend het klassiek autisme in de jaren ## tot een groter autismespectrum nu Momenteel verdeelt ze haar tijd tussen de <PERSOON> en de Universiteit van Aarhus in <PERSOON> upon Tyne), april ### - Brighton, <DATUM> was een ##e-eeuwse Britse arts en wetenschapper Hij wordt gezien als een van de groten van het "<PERSOON>’s Hospital" in <PERSOON> werd geboren in Longbenton, Newcastle upon Tyne als zoon van <PERSOON-##> en <PERSOON-##>, een kruidenier en bloemenverkoper Er is twijfel over zijn geboortedag, zelfs over zijn geboortejaar Hij bezocht aldaar de dorpsschool en ging daarna naar de "Royal Free Grammar School" (vergelijkbaar met het Nederlandse gymnasium) in Newcastle upon Tyne Hij leerde er Latijn en bleek daar zo in uit te blinken dat hij zijn aantekeningen in het Latijn schreef en het ook vloeiend sprak Hoewel zijn vader wilde dat hij advocaat werd besloot Addison om in ### geneeskunde te gaan studeren aan de Universiteit van Edinburgh Hij behaalde in ### zijn artsenbul.
568
www
test die dyslexie kan opsporen Frith publiceerde tal van artikelen en boeken In haar boeken "Autisme Sleutel tot het Raadsel" (###) en "Autisme Verklaringen van het raadsel" (###) gaat ze verder in op haar theorieën Haar meest recente boek, "<PERSOON> to Autism" (###), gaat onder meer over de uitbreiding van de diagnoses van uitsluitend het klassiek autisme in de jaren ## tot een groter autismespectrum nu Momenteel verdeelt ze haar tijd tussen de <PERSOON> en de Universiteit van Aarhus in <PERSOON> upon Tyne), april ### - Brighton, <DATUM> was een ##e-eeuwse Britse arts en wetenschapper Hij wordt gezien als een van de groten van het "<PERSOON>’s Hospital" in <PERSOON> werd geboren in Longbenton, Newcastle upon Tyne als zoon van <PERSOON> en <PERSOON>, een kruidenier en bloemenverkoper Er is twijfel over zijn geboortedag, zelfs over zijn geboortejaar Hij bezocht aldaar de dorpsschool en ging daarna naar de "Royal Free Grammar School" (vergelijkbaar met het Nederlandse gymnasium) in Newcastle upon Tyne Hij leerde er Latijn en bleek daar zo in uit te blinken dat hij zijn aantekeningen in het Latijn schreef en het ook vloeiend sprak Hoewel zijn vader wilde dat hij advocaat werd besloot Addison om in ### geneeskunde te gaan studeren aan de Universiteit van Edinburgh Hij behaalde in ### zijn artsenbul Addison verhuisde dat jaar van Edinburgh naar Londen om daar arts-assistent chirurgie te worden in het <PERSOON> Hospital; hij was ook leerling bij <PERSOON> in de openbare apotheek Daarna opende hij een eigen praktijk als arts in de polikliniek in Carey street Door de invloed van zijn leraren raakte Addison gefascineerd door de dermatologie Deze fascinatie, die hem de rest van zijn leven bijbleef, leidde ertoe dat hij de veranderingen in huidpigmentatie beschreef die typerend waren voor de ziekte die nu de ziekte van Addison wordt genoemd In ### werd Addison "perpetual physician's pupil" (eeuwig student geneeskunde), waarmee zijn gedenkwaardige werk begon In ### verkreeg hij zijn licentiaat en enkele jaren later zijn "fellowship"; op <DATUM> werd hij arts-assistent en in ### docent in materia medica; in ### werd hij volwaardig arts Van ### tot ### deelde Addison de leerstoel praktische geneeskunde met <PERSOON-##>; na diens pensionering was Addison de enige docent Deze post bekleedde Addison tot ###/### Tegen die tijd was hij een veelgevraagd docent men betaalde graag een honorarium om colleges bij hem te volgen Deze werden druk bezocht <PERSOON-##> was een briljant diagnosticus maar verder een verlegen, zwijgzaam man Terwijl collega's met zijn reputatie grote praktijken hadden was de zijne bescheiden Addison werd alom gerespecteerd, had veel invloed en gold als zeer toegewijd naar zijn studenten en patiënten.
566
www
chirurgie te worden in het <PERSOON> Hospital; hij was ook leerling bij <PERSOON> in de openbare apotheek Daarna opende hij een eigen praktijk als arts in de polikliniek in Carey street Door de invloed van zijn leraren raakte Addison gefascineerd door de dermatologie Deze fascinatie, die hem de rest van zijn leven bijbleef, leidde ertoe dat hij de veranderingen in huidpigmentatie beschreef die typerend waren voor de ziekte die nu de ziekte van Addison wordt genoemd In ### werd Addison "perpetual physician's pupil" (eeuwig student geneeskunde), waarmee zijn gedenkwaardige werk begon In ### verkreeg hij zijn licentiaat en enkele jaren later zijn "fellowship"; op <DATUM> werd hij arts-assistent en in ### docent in materia medica; in ### werd hij volwaardig arts Van ### tot ### deelde Addison de leerstoel praktische geneeskunde met <PERSOON>; na diens pensionering was Addison de enige docent Deze post bekleedde Addison tot ###/### Tegen die tijd was hij een veelgevraagd docent men betaalde graag een honorarium om colleges bij hem te volgen Deze werden druk bezocht <PERSOON> was een briljant diagnosticus maar verder een verlegen, zwijgzaam man Terwijl collega's met zijn reputatie grote praktijken hadden was de zijne bescheiden Addison werd alom gerespecteerd, had veel invloed en gold als zeer toegewijd naar zijn studenten en patiënten We kennen Addison door zijn beschrijving van opvallend veel ziektebeelden, die voor een deel ook zijn naam dragen Addison was een van de eersten met een nauwkeurige beschrijving van blindedarmontsteking en schreef een waardevolle studie over de werking van vergif Daarnaast deed hij invloedrijk werk in het herkennen en begrijpen van veel andere aandoeningen waaronder <PERSOON> heeft meerdere episoden van depressie doorgemaakt Dit heeft zeer waarschijnlijk ook bijgedragen aan zijn vroegtijdige pensionering in ### Hij schreef zijn toenmalige studenten "Een grote achteruitgang in mijn gezondheid heeft bijgedragen tot het vermijden van de spanningen, verantwoordelijkheden en interesse van mijn vak; of dit tijdelijk is of blijvend kan nog niet worden bepaald, maar, hoe dan ook, niets was er beter geschikt mij te helpen dan de warme belangstelling die ik van mijn studenten in <PERSOON> heb mogen ontvangen in de vele jaren dat ik toegewijd was aan dat instituut " Drie maanden later, op <DATUM> pleegde Addison zelfmoord De dag erna schreef de Brighton Herald Hij werd begraven op het kerkhof van de Lanercost Priory Een van de 'grote mannen' was heengegaan, maar was niet vergeten Het ziekenhuis liet een buste maken van hem, noemde een zaal van het nieuwe gedeelte van het ziekenhuis naar hem en hield de herinnering aan hem levend door een marmeren wandtafel in de kapel <PERSOON> zal altijd in <PERSOON> blijven Irwin Brodo Irwin Murray Brodo (New York City, ###) is een Canadese lichenoloog In ### behaalde hij zijn BSc in de biologie aan City College of New York In ### behaalde hij zijn MSc.
563
www
nauwkeurige beschrijving van blindedarmontsteking en schreef een waardevolle studie over de werking van vergif Daarnaast deed hij invloedrijk werk in het herkennen en begrijpen van veel andere aandoeningen waaronder <PERSOON> heeft meerdere episoden van depressie doorgemaakt Dit heeft zeer waarschijnlijk ook bijgedragen aan zijn vroegtijdige pensionering in ### Hij schreef zijn toenmalige studenten "Een grote achteruitgang in mijn gezondheid heeft bijgedragen tot het vermijden van de spanningen, verantwoordelijkheden en interesse van mijn vak; of dit tijdelijk is of blijvend kan nog niet worden bepaald, maar, hoe dan ook, niets was er beter geschikt mij te helpen dan de warme belangstelling die ik van mijn studenten in <PERSOON> heb mogen ontvangen in de vele jaren dat ik toegewijd was aan dat instituut " Drie maanden later, op <DATUM> pleegde Addison zelfmoord De dag erna schreef de Brighton Herald Hij werd begraven op het kerkhof van de Lanercost Priory Een van de 'grote mannen' was heengegaan, maar was niet vergeten Het ziekenhuis liet een buste maken van hem, noemde een zaal van het nieuwe gedeelte van het ziekenhuis naar hem en hield de herinnering aan hem levend door een marmeren wandtafel in de kapel <PERSOON> zal altijd in <PERSOON> blijven Irwin Brodo Irwin Murray Brodo (New York City, ###) is een Canadese lichenoloog In ### behaalde hij zijn BSc in de biologie aan City College of New York In ### behaalde hij zijn MSc In ### behaalde hij zijn Ph D met het proefschrift "<PERSOON> Lichens of Long <PERSOON> and Vegetational Analysis" Brodo is gespecialiseerd in diverse groepen korstmossen uit Noord-Amerika en dan met name de geslachten "Coccotrema,Lecanora, Haematomma, Rhizocarpon, Ochrolechia" en "Alectoria" Daarnaast houdt hij zich bezig met floristiek en fytogeografie van verschillende gebieden in Canada, met name Brits-Columbia (Koningin <PERSOON>-eilanden), Ontario (regio Ottawa, Algonquin Provincial Park) en het Arctische gedeelte van Canada Brodo houdt zich bezig met adviezen met trekking tot korstmossen Op verzoek van derden voert hij identificaties van korstmossen uit Ook geeft hij cursussen met betrekking tot de identificatie van korstmossen Brodo is sinds ### met pensioen, maar verricht nog wel onderzoek bij zijn voormalige werkgever, het Canadian Museum of Nature Sinds ### was hij hieraan verbonden als conservator van de collectie korstmossen Gedurende acht jaar was hij hoofd van de afdeling botanie Brodo is lid van de International Association for Lichenology, waarvan hij tussen ### en ### de voorzitter was en die hem in ### de Acharius Medal toekende vanwege zijn verdiensten voor de lichenologie Hij is tevens lid van de American Bryological and Lichenological Society en de Canadian Botanical Association, van beide organisaties was hij voorzitter Hij draagt bij aan het Tree of Life web project Brodo heeft talloze artikelen in wetenschappelijke tijdschriften over korstmossen op zijn naam over onderwerpen als biochemie van kostmossen, luchtvervuiling en systematiek.
550
www
behaalde hij zijn Ph D met het proefschrift "<PERSOON> Lichens of Long <PERSOON> and Vegetational Analysis" Brodo is gespecialiseerd in diverse groepen korstmossen uit Noord-Amerika en dan met name de geslachten "Coccotrema,Lecanora, Haematomma, Rhizocarpon, Ochrolechia" en "Alectoria" Daarnaast houdt hij zich bezig met floristiek en fytogeografie van verschillende gebieden in Canada, met name Brits-Columbia (Koningin <PERSOON>-eilanden), Ontario (regio Ottawa, Algonquin Provincial Park) en het Arctische gedeelte van Canada Brodo houdt zich bezig met adviezen met trekking tot korstmossen Op verzoek van derden voert hij identificaties van korstmossen uit Ook geeft hij cursussen met betrekking tot de identificatie van korstmossen Brodo is sinds ### met pensioen, maar verricht nog wel onderzoek bij zijn voormalige werkgever, het Canadian Museum of Nature Sinds ### was hij hieraan verbonden als conservator van de collectie korstmossen Gedurende acht jaar was hij hoofd van de afdeling botanie Brodo is lid van de International Association for Lichenology, waarvan hij tussen ### en ### de voorzitter was en die hem in ### de Acharius Medal toekende vanwege zijn verdiensten voor de lichenologie Hij is tevens lid van de American Bryological and Lichenological Society en de Canadian Botanical Association, van beide organisaties was hij voorzitter Hij draagt bij aan het Tree of Life web project Brodo heeft talloze artikelen in wetenschappelijke tijdschriften over korstmossen op zijn naam over onderwerpen als biochemie van kostmossen, luchtvervuiling en systematiek Samen met de fotografen <PERSOON> en <PERSOON> is Brodo verantwoordelijk voor het boek Lichens of <PERSOON>) Dit boek werd gepubliceerd in samenwerking met het Canadian Museum of Nature Het fotografisch veldwerk werd gesponsord door de Missouri Botanical Garden In ### onderscheidde de Council on Botanical and Horticultural Libraries het boek met de Annual Literature Award Met <PERSOON> schreef Brodo "Alectoria and Allied Genera in <PERSOON> for Lichenology De International Association for Lichenology (IAL) is een organisatie die zich richt op de internationale promotie van de lichenologie en het behoud van korstmossen Iedereen die is geïnteresseerd in lichenologie, kan lid worden van de organisatie De IAL organiseert symposia en excursies in het veld Iedere vier jaar wordt er een internationaal symposium georganiseerd Twee maal per jaar verschijnt de "International Lichenological Newsletter", een nieuwsbrief De IAL reikt meerdere onderscheidingen uit De naar <PERSOON> vernoemde Acharius Medal is bestemd voor personen vanwege hun levenslange verdiensten voor de lichenologie Tot de ontvangers behoren <PERSOON-##> (###) De <PERSOON-##> wordt toegekend aan jonge lichenologen vanwege uitmuntende prestaties als resultaat van promotieonderzoek en vergelijkbare studies De <PERSOON-##> is bestemd voor educatieve websites in elke taal van een hoog niveau met betrekking tot korstmossen Deze websites moeten het werk zijn van studenten of scholen op pre-universitair, universitair of promovendus-niveau Ben <PERSOON-##>.
540
www
<PERSOON> is Brodo verantwoordelijk voor het boek Lichens of <PERSOON>) Dit boek werd gepubliceerd in samenwerking met het Canadian Museum of Nature Het fotografisch veldwerk werd gesponsord door de Missouri Botanical Garden In ### onderscheidde de Council on Botanical and Horticultural Libraries het boek met de Annual Literature Award Met <PERSOON> schreef Brodo "Alectoria and Allied Genera in <PERSOON> for Lichenology De International Association for Lichenology (IAL) is een organisatie die zich richt op de internationale promotie van de lichenologie en het behoud van korstmossen Iedereen die is geïnteresseerd in lichenologie, kan lid worden van de organisatie De IAL organiseert symposia en excursies in het veld Iedere vier jaar wordt er een internationaal symposium georganiseerd Twee maal per jaar verschijnt de "International Lichenological Newsletter", een nieuwsbrief De IAL reikt meerdere onderscheidingen uit De naar <PERSOON> vernoemde Acharius Medal is bestemd voor personen vanwege hun levenslange verdiensten voor de lichenologie Tot de ontvangers behoren <PERSOON> (###) De <PERSOON> wordt toegekend aan jonge lichenologen vanwege uitmuntende prestaties als resultaat van promotieonderzoek en vergelijkbare studies De <PERSOON> is bestemd voor educatieve websites in elke taal van een hoog niveau met betrekking tot korstmossen Deze websites moeten het werk zijn van studenten of scholen op pre-universitair, universitair of promovendus-niveau Ben <PERSOON> Zijn vader was <PERSOON-##>, zijn moeder <PERSOON-##>, en hij had zeven broers en zussen Zijn vader was oppervoorzanger in de synagoge en godsdienstleraar, eerst in <LOCATIE>, later in <LOCATIE> Ben <PERSOON> was tweemaal (in ###) en na echtscheiding (in ###) getrouwd met <PERSOON-##> '<PERSOON-##>' <PERSOON-##> (###-###) Tijdens zijn studie was hij reeds openlijk communist, en liet hij daarom visitekaartjes drukken met naar communistische gewoonte destijds zijn naam in kleine letters "ben polak" Dit was voor zijn Leidse medestudenten aanleiding om het kaartje op zijn laboratoriumkastje steeds weer te beschrijven met "Ik", waardoor er "Ik ben polak" stond <PERSOON> was lid van de CPN, van ### tot ### Hij werd toen geroyeerd, nadat hij verklaard had het onwaarschijnlijk te achten dat Joodse artsen, zoals beweerd werd in de Sovjet-Unie, de moordenaars van Stalin waren Later werd hij weer als lid toegelaten In de periode ###-### was hij lid van de Eerste <PERSOON-##> In ### werd hij in <LOCATIE> na <PERSOON-##> de tweede communistische wethouder van <LOCATIE> Zijn wethouderschap was maar van korte duur, in ### werd hij afgezet na de communistische omwenteling in Praag Ben <PERSOON> was lid van de Provinciale Staten van Noord-<PERSOON-##> van juni ### tot ### Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Ben <PERSOON> actief in het verzet en ondergedoken Hij zat vanaf ### in de strafgevangenis <PERSOON-##>, maar wist later te ontkomen via het dakraam.
604
www
moeder <PERSOON>, en hij had zeven broers en zussen Zijn vader was oppervoorzanger in de synagoge en godsdienstleraar, eerst in <LOCATIE>, later in <LOCATIE> Ben <PERSOON> was tweemaal (in ###) en na echtscheiding (in ###) getrouwd met <PERSOON> '<PERSOON>' <PERSOON> (###-###) Tijdens zijn studie was hij reeds openlijk communist, en liet hij daarom visitekaartjes drukken met naar communistische gewoonte destijds zijn naam in kleine letters "ben polak" Dit was voor zijn Leidse medestudenten aanleiding om het kaartje op zijn laboratoriumkastje steeds weer te beschrijven met "Ik", waardoor er "Ik ben polak" stond <PERSOON> was lid van de CPN, van ### tot ### Hij werd toen geroyeerd, nadat hij verklaard had het onwaarschijnlijk te achten dat Joodse artsen, zoals beweerd werd in de Sovjet-Unie, de moordenaars van Stalin waren Later werd hij weer als lid toegelaten In de periode ###-### was hij lid van de Eerste <PERSOON> In ### werd hij in <LOCATIE> na <PERSOON> de tweede communistische wethouder van <LOCATIE> Zijn wethouderschap was maar van korte duur, in ### werd hij afgezet na de communistische omwenteling in Praag Ben <PERSOON> was lid van de Provinciale Staten van Noord-<PERSOON> van juni ### tot ### Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Ben <PERSOON> actief in het verzet en ondergedoken Hij zat vanaf ### in de strafgevangenis <PERSOON>, maar wist later te ontkomen via het dakraam <PERSOON-##> (<DATUM> – <DATUM> was een <PERSOON-##> gynaecoloog die vooral bekend werd door de invoering van de Pfannenstiel-incisie of bikinisnede die hij in ### bij vakgenoten introduceerde Frontaal syndroom Een frontaal syndroom, ook weleens "pseudopsychopathie" genoemd, is een vorm van hersenletsel die het gevolg kan zijn van een harde klap die de frontale kwabben te verwerken krijgen (bijvoorbeeld bij een val op het hoofd), van een herseninfarct of -tumor Patiënten die hieraan lijden, krijgen moeite om de betekenis van hun handelingen en/of gedrag voor anderen en hun omgeving te beoordelen Ze worden met name stuurloos en ongeremd, hebben zichzelf weinig of niet onder controle Dit uit zich in progressief impulsief gedrag, een gebrek aan zelfbeheersing en vaak een veranderde, apathische persoonlijkheid <PERSOON-##> die een frontaal syndroom oplopen, hebben moeite zichzelf onder controle te houden doordat hun remmingen verminderd of zelfs totaal weg zijn Ze kunnen zich grof gedragen of uiten, zonder daarvan de betekenis voor mensen in hun omgeving in te zien Doordat ze op iedere impuls ingaan die zich aandient, zijn ze vaak wispelturig en onbetrouwbaar in hun acties De verschijnselen die optreden bij een frontaal syndroom zijn te verdelen in enerzijds veranderingen in de persoonlijkheid en anderzijds stoornissen in de cognitieve functies van de hersenen Wat persoonlijkheidsveranderingen betreft kunnen extremen voorkomen van uiterst initiatiefloos en droevig tot overmatig energiek en onnatuurlijk vrolijk gedrag Problemen die optreden wat het cognitieve proces betreft zijn concentratie- en geheugenstoornissen Hierdoor worden communicatie en informatieopname bemoeilijkt.
612
www
een <PERSOON> gynaecoloog die vooral bekend werd door de invoering van de Pfannenstiel-incisie of bikinisnede die hij in ### bij vakgenoten introduceerde Frontaal syndroom Een frontaal syndroom, ook weleens "pseudopsychopathie" genoemd, is een vorm van hersenletsel die het gevolg kan zijn van een harde klap die de frontale kwabben te verwerken krijgen (bijvoorbeeld bij een val op het hoofd), van een herseninfarct of -tumor Patiënten die hieraan lijden, krijgen moeite om de betekenis van hun handelingen en/of gedrag voor anderen en hun omgeving te beoordelen Ze worden met name stuurloos en ongeremd, hebben zichzelf weinig of niet onder controle Dit uit zich in progressief impulsief gedrag, een gebrek aan zelfbeheersing en vaak een veranderde, apathische persoonlijkheid <PERSOON> die een frontaal syndroom oplopen, hebben moeite zichzelf onder controle te houden doordat hun remmingen verminderd of zelfs totaal weg zijn Ze kunnen zich grof gedragen of uiten, zonder daarvan de betekenis voor mensen in hun omgeving in te zien Doordat ze op iedere impuls ingaan die zich aandient, zijn ze vaak wispelturig en onbetrouwbaar in hun acties De verschijnselen die optreden bij een frontaal syndroom zijn te verdelen in enerzijds veranderingen in de persoonlijkheid en anderzijds stoornissen in de cognitieve functies van de hersenen Wat persoonlijkheidsveranderingen betreft kunnen extremen voorkomen van uiterst initiatiefloos en droevig tot overmatig energiek en onnatuurlijk vrolijk gedrag Problemen die optreden wat het cognitieve proces betreft zijn concentratie- en geheugenstoornissen Hierdoor worden communicatie en informatieopname bemoeilijkt Doorgaans ontwikkelt een patiënt een bepaalde vorm en volgorde van handelen waar hij/zij niet of zeer moeilijk vanaf te brengen is (dwangmatig gedrag) Frontaal syndroom tast de intelligentie niet aan <PERSOON> (<PERSOON>, <DATUM> - Schwalmtal-Waldniel, <DATUM> was een Duitse sportarts en atletiektrainer <PERSOON> werd bekend als de "loopdokter" en de bedenker van de trainingsmethode van de "Waldnieler duurloop" Hij stelde dat de mens in staat moest zijn de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar te bereiken, mits deze maar niet zo "hopeloos onbiologisch" zou leven In de ""biologische"" levenswijze die hij voorstond speelde sportbeoefening een belangrijke rol, en met name de ontwikkeling van het uithoudingsvermogen Ook meende hij dat vrouwen uiteindelijk betere duurprestaties zouden kunnen leveren dan mannen, indien de maatschappelijke beletsels werden weggenomen die hun ontwikkeling verhinderden Als sportarts, trainer en pleitbezorger van de nieuwe ontwikkelingen die hij voorstond richtte hij zich fanatiek op het langeafstandlopen en de training van het ""pure uithoudingsvermogen"" ("""reine Ausdauer"") met hoge kilometrages op het trainingsprogramma Hij prees een dagelijkse duurloop aan voor iedereen, ook voor vrouwen, ouderen en kinderen, samen met matig eten en drinken Hij bestreed de tot halverwege de jaren zestig overheersende methode van de intervaltraining Tegelijkertijd gingen er in de Verenigde Staten ook stemmen op waarin iets dergelijks werd bepleit (de beweging van de Long Slow Distance-training).
534
www
vorm en volgorde van handelen waar hij/zij niet of zeer moeilijk vanaf te brengen is (dwangmatig gedrag) Frontaal syndroom tast de intelligentie niet aan <PERSOON> (<PERSOON>, <DATUM> - Schwalmtal-Waldniel, <DATUM> was een Duitse sportarts en atletiektrainer <PERSOON> werd bekend als de "loopdokter" en de bedenker van de trainingsmethode van de "Waldnieler duurloop" Hij stelde dat de mens in staat moest zijn de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar te bereiken, mits deze maar niet zo "hopeloos onbiologisch" zou leven In de ""biologische"" levenswijze die hij voorstond speelde sportbeoefening een belangrijke rol, en met name de ontwikkeling van het uithoudingsvermogen Ook meende hij dat vrouwen uiteindelijk betere duurprestaties zouden kunnen leveren dan mannen, indien de maatschappelijke beletsels werden weggenomen die hun ontwikkeling verhinderden Als sportarts, trainer en pleitbezorger van de nieuwe ontwikkelingen die hij voorstond richtte hij zich fanatiek op het langeafstandlopen en de training van het ""pure uithoudingsvermogen"" ("""reine Ausdauer"") met hoge kilometrages op het trainingsprogramma Hij prees een dagelijkse duurloop aan voor iedereen, ook voor vrouwen, ouderen en kinderen, samen met matig eten en drinken Hij bestreed de tot halverwege de jaren zestig overheersende methode van de intervaltraining Tegelijkertijd gingen er in de Verenigde Staten ook stemmen op waarin iets dergelijks werd bepleit (de beweging van de Long Slow Distance-training) Op <DATUM> organiseerde hij in Waldniel een marathonloop, waaraan hij heimelijk ook twee vrouwen liet deelnemen, wat destijds nog niet geoorloofd was deze afstand was sinds het ontstaan bij de moderne Olympische Spelen voorbehouden aan de mannen In ### werd <PERSOON> tijdens zijn eigen training door een auto overreden, wat hem beide benen kostte Sindsdien verplaatste hij zich per rolstoel en zette hij zich ook in voor rolstoelatleten Ter verspreiding van zijn ideeën schreef hij een aantal boeken, met als bekendste "Programmiert für ### Lebensjahre" Ook hield hij talloze lezingen, ook in de Verenigde Staten en Japan, en organiseerde hij vooral hardloopwedstrijden voor vrouwen op de marathon en ook ultralopen Cadmiumoxide Cadmiumoxide (CdO) is een anorganische verbinding van cadmium met zuurstof De commerciële productie van cadmiumoxide vindt plaats middels de reactie van cadmiumdamp (afkomstig van gesmolten metallisch cadmium), bij hoge temperatuur, met zuurstof Het gevormde cadmiumoxide wordt afgescheiden in doekenfilters De verhouding lucht-cadmiumdamp bepaalt de deeltjesgrootte van het product De enige producent van cadmiumoxide in de Europese Unie is <PERSOON> in Aat Cadmiumoxide kan ook bekomen worden door de thermische ontleding van cadmiumcarbonaat of cadmiumhydroxide De oxidatie van cadmiumsulfide op hoge temperatuur levert eveneens cadmiumoxide De pyrolyse van cadmiumzouten van carbonzuren, bijvoorbeeld cadmiumoxalaat, levert fijn verdeeld cadmiumoxide Cadmiumoxide komt voor als amorf poeder (de α-vorm) en in kristalvorm (de β-vorm) De kristalstructuur is kubisch, zoals bij natriumchloride Elk cadmiumatoom is daarbij omringd door zes zuurstofatomen, die de hoekpunten van een octaëder vormen.
546
www
deze afstand was sinds het ontstaan bij de moderne Olympische Spelen voorbehouden aan de mannen In ### werd <PERSOON> tijdens zijn eigen training door een auto overreden, wat hem beide benen kostte Sindsdien verplaatste hij zich per rolstoel en zette hij zich ook in voor rolstoelatleten Ter verspreiding van zijn ideeën schreef hij een aantal boeken, met als bekendste "Programmiert für ### Lebensjahre" Ook hield hij talloze lezingen, ook in de Verenigde Staten en Japan, en organiseerde hij vooral hardloopwedstrijden voor vrouwen op de marathon en ook ultralopen Cadmiumoxide Cadmiumoxide (CdO) is een anorganische verbinding van cadmium met zuurstof De commerciële productie van cadmiumoxide vindt plaats middels de reactie van cadmiumdamp (afkomstig van gesmolten metallisch cadmium), bij hoge temperatuur, met zuurstof Het gevormde cadmiumoxide wordt afgescheiden in doekenfilters De verhouding lucht-cadmiumdamp bepaalt de deeltjesgrootte van het product De enige producent van cadmiumoxide in de Europese Unie is <PERSOON> in Aat Cadmiumoxide kan ook bekomen worden door de thermische ontleding van cadmiumcarbonaat of cadmiumhydroxide De oxidatie van cadmiumsulfide op hoge temperatuur levert eveneens cadmiumoxide De pyrolyse van cadmiumzouten van carbonzuren, bijvoorbeeld cadmiumoxalaat, levert fijn verdeeld cadmiumoxide Cadmiumoxide komt voor als amorf poeder (de α-vorm) en in kristalvorm (de β-vorm) De kristalstructuur is kubisch, zoals bij natriumchloride Elk cadmiumatoom is daarbij omringd door zes zuurstofatomen, die de hoekpunten van een octaëder vormen Het is onoplosbaar in water en alkalische oplossingen, wel oplosbaar in minerale zuren De relatieve dichtheid ten opzichte van water van cadmiumoxide in kristalvorm is #,##; amorf is dat #,## Amorf cadmiumoxide ontleedt tussen ### en ### °C De kristallijne vorm sublimeert bij ### °<PERSOON> wordt gebruikt in de fabricage van bepaalde types elektroden van nikkel-cadmium-accu's; van stabilisatoren om de hittebestendigheid te verbeteren van plastics en nitrilrubbers; van pigmenten Het wordt ook toegevoegd aan baden voor elektroplating Een kleine hoeveelheid wordt gebruikt als katalysator in organische reacties Cadmiumoxide wordt in reactie met azijnzuur gebruikt voor het bereiden van cadmiumacetaat Cadmiumoxide is een zeer giftige stof, vooral bij inhalatie Ze is irriterend voor de ogen en de luchtwegen Inademing van de aerosol kan longoedeem veroorzaken Blootstelling aan een hoge concentratie kan dodelijk zijn Bij herhaalde of langdurige blootstelling kunnen de longen en de nieren aangetast worden Cadmiumoxide is waarschijnlijk kankerverwekkend bij de mens Bij dierproeven is ook gebleken dat de stof mogelijk schadelijk is voor de voortplanting of de ontwikkeling Microvillus Microvilli (enkelvoud microvillus, lat "villus" "borstelig haar (van dieren), wol") zijn microscopische uitstulpingen van het celmembraan die het oppervlak van cellen drastisch vergroten Microvilli zijn te vinden in de borstelzoom in de dunne darm Door het grote oppervlak kunnen macromoleculen en ionen gemakkelijker worden geabsorbeerd Bundels van actinefilamenten onderhouden de vingerachtige structuur Deze actinefilamenten zijn verankerd aan het actinecomplex van de cel via het terminale web Sint <LOCATIE>(<LOCATIE>) Het Sint <LOCATIE>(oorspronkelijk Sint Jorisgasthuis) was het eerste leprozenhuis <PERSOON>.
558
www
opzichte van water van cadmiumoxide in kristalvorm is #,##; amorf is dat #,## Amorf cadmiumoxide ontleedt tussen ### en ### °C De kristallijne vorm sublimeert bij ### °<PERSOON> wordt gebruikt in de fabricage van bepaalde types elektroden van nikkel-cadmium-accu's; van stabilisatoren om de hittebestendigheid te verbeteren van plastics en nitrilrubbers; van pigmenten Het wordt ook toegevoegd aan baden voor elektroplating Een kleine hoeveelheid wordt gebruikt als katalysator in organische reacties Cadmiumoxide wordt in reactie met azijnzuur gebruikt voor het bereiden van cadmiumacetaat Cadmiumoxide is een zeer giftige stof, vooral bij inhalatie Ze is irriterend voor de ogen en de luchtwegen Inademing van de aerosol kan longoedeem veroorzaken Blootstelling aan een hoge concentratie kan dodelijk zijn Bij herhaalde of langdurige blootstelling kunnen de longen en de nieren aangetast worden Cadmiumoxide is waarschijnlijk kankerverwekkend bij de mens Bij dierproeven is ook gebleken dat de stof mogelijk schadelijk is voor de voortplanting of de ontwikkeling Microvillus Microvilli (enkelvoud microvillus, lat "villus" "borstelig haar (van dieren), wol") zijn microscopische uitstulpingen van het celmembraan die het oppervlak van cellen drastisch vergroten Microvilli zijn te vinden in de borstelzoom in de dunne darm Door het grote oppervlak kunnen macromoleculen en ionen gemakkelijker worden geabsorbeerd Bundels van actinefilamenten onderhouden de vingerachtige structuur Deze actinefilamenten zijn verankerd aan het actinecomplex van de cel via het terminale web Sint <LOCATIE>(<LOCATIE>) Het Sint <LOCATIE>(oorspronkelijk Sint Jorisgasthuis) was het eerste leprozenhuis <PERSOON> Het hof lag aan de Kalverstraat, op de hoek met de Heiligeweg, tussen de <LOCATIE>en de toenmalige Sint <LOCATIE>Oorspronkelijk was deze locatie net buiten de stad Het is niet zeker wanneer het Sint Jorisgasthuis gesticht werd De oudst bekende vermelding dateert uit ### Na de stadsuitbreiding van ### kwam het gasthuis binnen de stadsmuren te liggen, en eind ##e eeuw werden de leprozen daarom verhuisd naar een gasthuis buiten de muren van de stad, het Leprozenhuis Het Sint Jorisgasthuis werd hierna het Sint <LOCATIE>genoemd en ging zich voornamelijk richten op de zorg voor armen en "onnozelen" (geestelijk gehandicapten) Hierna was het Sint <LOCATIE>voornamelijk in gebruik als proveniershuis De kapel van het Sint <LOCATIE>werd in ### verbouwd en verhuurd aan de overlieden van het Sint Jozefsgilde van timmermannen Dit gebouw aan <LOCATIE>, het Kistenmakerspand genoemd, deed nog eeuwen dienst als gildehuis Het maakt nu deel uit van gebouw waar tot ### Maison de Bonneterie gevestigd was Het bestuur van het Sint <LOCATIE>bestond uit zeven regenten (vier mannen en drie vrouwen), die aangesteld werden door de burgemeesters <PERSOON> Een van de regenten was ook lid van de vroedschap van de stad De regenten waren prominente en rijke burgers van de stad die het zich konden veroorloven om het Sint <LOCATIE>financieel te steunen, zoals admiraal <PERSOON> en <PERSOON>, medeoprichter van de VOC.
553
www
Het hof lag aan de Kalverstraat, op de hoek met de Heiligeweg, tussen de <LOCATIE>en de toenmalige Sint <LOCATIE>Oorspronkelijk was deze locatie net buiten de stad Het is niet zeker wanneer het Sint Jorisgasthuis gesticht werd De oudst bekende vermelding dateert uit ### Na de stadsuitbreiding van ### kwam het gasthuis binnen de stadsmuren te liggen, en eind ##e eeuw werden de leprozen daarom verhuisd naar een gasthuis buiten de muren van de stad, het Leprozenhuis Het Sint Jorisgasthuis werd hierna het Sint <LOCATIE>genoemd en ging zich voornamelijk richten op de zorg voor armen en "onnozelen" (geestelijk gehandicapten) Hierna was het Sint <LOCATIE>voornamelijk in gebruik als proveniershuis De kapel van het Sint <LOCATIE>werd in ### verbouwd en verhuurd aan de overlieden van het Sint Jozefsgilde van timmermannen Dit gebouw aan <LOCATIE>, het Kistenmakerspand genoemd, deed nog eeuwen dienst als gildehuis Het maakt nu deel uit van gebouw waar tot ### Maison de Bonneterie gevestigd was Het bestuur van het Sint <LOCATIE>bestond uit zeven regenten (vier mannen en drie vrouwen), die aangesteld werden door de burgemeesters <PERSOON> Een van de regenten was ook lid van de vroedschap van de stad De regenten waren prominente en rijke burgers van de stad die het zich konden veroorloven om het Sint <LOCATIE>financieel te steunen, zoals admiraal <PERSOON> en <PERSOON>, medeoprichter van de VOC Dit kloosterhof werd hierna Sint <LOCATIE>genoemd De regenten van het Sint <LOCATIE>werden ook kerkmeesters van de Waalse Kerk, de voormalige kloosterkapel Begin ##e eeuw, tijdens de <PERSOON> tijd in <LOCATIE>, besloot de overheid om het Sint <LOCATIE>op te heffen Thiofenol Thiofenol of benzeenthiol is een organische zwavelverbinding, die voorkomt als een kleurloze vloeistof met een zeer doordringende, voor de meeste mensen zeer onaangename geur De chemische structuur is vergelijkbaar met die van fenol, waarbij het zuurstofatoom in de hydroxylgroep (-OH) vervangen is door een zwavelatoom Thiofenolen zijn organische verbindingen waarin een thiolgroep (-SH) via een covalente binding verbonden is aan een benzeenring Dergelijke verbindingen worden onder meer gebruikt als polymerisatie-inhibitoren en antioxidantia, en als tussenproduct bij de synthese van kleurstoffen en gewasbeschermingsmiddelen Thiofenol kan bereid worden door de reductie van benzeensulfonzuur met elementaire fosfor en met di-jood als katalysator, door reductie van het overeenkomstig sulfonzuurchloride, benzeensulfonylchloride, met fijn zinkstof in geconcentreerd zwavelzuur, of door deze reductie met waterstofgas uit te voeren op een palladiumkatalysator Thiofenol is een ontvlambare vloeistof De stof is irriterend voor de ogen, de huid en de luchtwegen De stof kan door de huid opgenomen worden Herhaald of langdurig huidcontact kan huidontsteking veroorzaken <PERSOON> Czn (<LOCATIE>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands arts die vooral bekend is geworden door zijn experimenten met gehoorapparaten Zijn vader was uitgever en boekhandelaar Hij studeerde in <LOCATIE> medicijnen, waarin hij in ### promoveerde.
559
www
regenten van het Sint <LOCATIE>werden ook kerkmeesters van de Waalse Kerk, de voormalige kloosterkapel Begin ##e eeuw, tijdens de <PERSOON> tijd in <LOCATIE>, besloot de overheid om het Sint <LOCATIE>op te heffen Thiofenol Thiofenol of benzeenthiol is een organische zwavelverbinding, die voorkomt als een kleurloze vloeistof met een zeer doordringende, voor de meeste mensen zeer onaangename geur De chemische structuur is vergelijkbaar met die van fenol, waarbij het zuurstofatoom in de hydroxylgroep (-OH) vervangen is door een zwavelatoom Thiofenolen zijn organische verbindingen waarin een thiolgroep (-SH) via een covalente binding verbonden is aan een benzeenring Dergelijke verbindingen worden onder meer gebruikt als polymerisatie-inhibitoren en antioxidantia, en als tussenproduct bij de synthese van kleurstoffen en gewasbeschermingsmiddelen Thiofenol kan bereid worden door de reductie van benzeensulfonzuur met elementaire fosfor en met di-jood als katalysator, door reductie van het overeenkomstig sulfonzuurchloride, benzeensulfonylchloride, met fijn zinkstof in geconcentreerd zwavelzuur, of door deze reductie met waterstofgas uit te voeren op een palladiumkatalysator Thiofenol is een ontvlambare vloeistof De stof is irriterend voor de ogen, de huid en de luchtwegen De stof kan door de huid opgenomen worden Herhaald of langdurig huidcontact kan huidontsteking veroorzaken <PERSOON> Czn (<LOCATIE>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands arts die vooral bekend is geworden door zijn experimenten met gehoorapparaten Zijn vader was uitgever en boekhandelaar Hij studeerde in <LOCATIE> medicijnen, waarin hij in ### promoveerde Hij ging zich toen specialiseren in de keel-, neus- en oorheelkunde In ### werd hij benoemd tot hoogleraar in de fysiologie in <LOCATIE> Hij deed daar onderzoek naar de reuk- en smaakzin, vulde de reukstoffenindeling van Linnaeus aan en ontwikkelde tevens de eerste olfactometer, een meetinstrument voor geurstoffen In ### schreef Zwaardemaker het "Leerboek der phonetiek" Dit boek was tientallen jaren hét handboek voor de fonetiek Hij kreeg talrijke onderscheidingen voor zijn verdiensten <PERSOON> of <PERSOON> (gedoopt <LOCATIE>, <DATUM> – begraven <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlandse anatoom, en een van de eerste Amsterdamse hoogleraren medicijnen (###) Hij wordt gerekend tot de grondleggers van de vergelijkende anatomie Tussen ### en ### publiceerde hij dertig boeken, waaronder dertien becommentarieerde uitgaven van andere auteurs en een aantal inleidingen in de geneeskunde <PERSOON> schroomde niet om met andermans veren te pronken en is onderwerp van een heftige polemiek geweest, die begon met het claimen van een ontdekking die in werkelijkheid door zijn oud-student Nicolaus Steno werd gedaan <PERSOON>, zoals hij zichzelf noemde, werd gedoopt in <LOCATIE> Zijn vader <PERSOON> was een vestingbouwkundige in Glückstadt en <PERSOON>, en trad als architect in dienst van de <PERSOON> IV, de koning van Denemarken Hij werd daar in juli ### benoemd, nadat <PERSOON-##> was overleden, bij het afbouwen van de Rundetårn.
570
www
keel-, neus- en oorheelkunde In ### werd hij benoemd tot hoogleraar in de fysiologie in <LOCATIE> Hij deed daar onderzoek naar de reuk- en smaakzin, vulde de reukstoffenindeling van Linnaeus aan en ontwikkelde tevens de eerste olfactometer, een meetinstrument voor geurstoffen In ### schreef Zwaardemaker het "Leerboek der phonetiek" Dit boek was tientallen jaren hét handboek voor de fonetiek Hij kreeg talrijke onderscheidingen voor zijn verdiensten <PERSOON> of <PERSOON> (gedoopt <LOCATIE>, <DATUM> – begraven <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlandse anatoom, en een van de eerste Amsterdamse hoogleraren medicijnen (###) Hij wordt gerekend tot de grondleggers van de vergelijkende anatomie Tussen ### en ### publiceerde hij dertig boeken, waaronder dertien becommentarieerde uitgaven van andere auteurs en een aantal inleidingen in de geneeskunde <PERSOON> schroomde niet om met andermans veren te pronken en is onderwerp van een heftige polemiek geweest, die begon met het claimen van een ontdekking die in werkelijkheid door zijn oud-student Nicolaus Steno werd gedaan <PERSOON>, zoals hij zichzelf noemde, werd gedoopt in <LOCATIE> Zijn vader <PERSOON> was een vestingbouwkundige in Glückstadt en <PERSOON>, en trad als architect in dienst van de <PERSOON> IV, de koning van Denemarken Hij werd daar in juli ### benoemd, nadat <PERSOON> was overleden, bij het afbouwen van de Rundetårn <PERSOON> studeerde medicijnen in de Deense hoofdstad en nadat zijn vader was overleden, vertrok het gezin naar Leiden <PERSOON-##> of Bartelinck woonde met haar kinderen op het Steenschuur, het verlengde van Rapenburg; zij had een dochter <PERSOON-##> die schilderde (zie <PERSOON-##>) Hij studeerde in Leiden vanaf <DATUM> en promoveerde er op <DATUM> met een dissertatie over een nierziekte Rond ### vestigde hij zich in <LOCATIE> en een jaar later werd hij op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd opnieuw in Leiden ingeschreven In ### begon hij met het geven van privé-lessen in <LOCATIE> en een jaar later werd hij lector aan het Athenaeum Illustre in farmacologie, chemie, en later anatomie onder de vleugels van <PERSOON-##>, professor in de filosofie In ### werd hij stadsdokter Bovendien werd hij, nadat hij van de Lutherse naar de gereformeerde kerk was overgegaan, op <DATUM> buitengewoon hoogleraar aan het Athenaeum, maar zonder daarvoor te worden vergoed In zijn openbare rede gaf hij blijk van een vooruitgangsgedachte en bevordering van een "geneeskundefaculteit" De regenten en burgemeesters werkten mee en besloten theologie buiten de deur te houden om felle discussies zoals aan de universiteiten in <LOCATIE> en Leiden te vermijden Het Atheneum kreeg alleen toestemming om theoretisch onderwijs te geven in de anatomie omdat de het gilde van de chirurgijnen het monopolie op het praktisch onderwijs claimden Op <DATUM> kreeg Blasius toestemming om af en toe privélessen anatomie te geven en kreeg hij toestemming om op persoonlijke titel openbare secties uit te voeren in het gasthuis.
591
www
naar Leiden <PERSOON> of Bartelinck woonde met haar kinderen op het Steenschuur, het verlengde van Rapenburg; zij had een dochter <PERSOON> die schilderde (zie <PERSOON>) Hij studeerde in Leiden vanaf <DATUM> en promoveerde er op <DATUM> met een dissertatie over een nierziekte Rond ### vestigde hij zich in <LOCATIE> en een jaar later werd hij op <LEEFTIJD>-jarige leeftijd opnieuw in Leiden ingeschreven In ### begon hij met het geven van privé-lessen in <LOCATIE> en een jaar later werd hij lector aan het Athenaeum Illustre in farmacologie, chemie, en later anatomie onder de vleugels van <PERSOON>, professor in de filosofie In ### werd hij stadsdokter Bovendien werd hij, nadat hij van de Lutherse naar de gereformeerde kerk was overgegaan, op <DATUM> buitengewoon hoogleraar aan het Athenaeum, maar zonder daarvoor te worden vergoed In zijn openbare rede gaf hij blijk van een vooruitgangsgedachte en bevordering van een "geneeskundefaculteit" De regenten en burgemeesters werkten mee en besloten theologie buiten de deur te houden om felle discussies zoals aan de universiteiten in <LOCATIE> en Leiden te vermijden Het Atheneum kreeg alleen toestemming om theoretisch onderwijs te geven in de anatomie omdat de het gilde van de chirurgijnen het monopolie op het praktisch onderwijs claimden Op <DATUM> kreeg Blasius toestemming om af en toe privélessen anatomie te geven en kreeg hij toestemming om op persoonlijke titel openbare secties uit te voeren in het gasthuis Deze had een jaar eerder een schapenkop gekocht om onderzoek te doen en was op een kanaaltje gestoten dat vanaf de oorspeekselklier de mond voorziet van speeksel Dit kreeg uiteindelijk de naam "ductus parotideus" Steno liet het er niet bij zitten en trachtte in ### aan te tonen dat Blasius onbekwaam was in de anatomie en "een slaaf van zijn gevoelens " Blasius stuurde zijn broer <PERSOON>, die advocaat was, naar Leiden om Steno ertoe te bewegen zijn woorden terug te nemen In ### werd Blasius lid van het "Collegium Privatum Amstelodamense", opgericht door <PERSOON> Het collegium bestond uit een groep wetenschappers die regelmatig bijeenkwam om onderzoek te doen Het was afspraak binnen het collegium om alleen gezamenlijk te publiceren Desondanks gaf Blasius in ### een boekje uit over de anatomie van het ruggenmerg, waarvan het onderzoek verricht was door <LOCATIE>Bij de tweede druk was de naam van Blasius geschrapt, wellicht was hij toen uit het collegium gezet In ### werd Blasius op voorspraak van onder andere <PERSOON> benoemd tot gewoon hoogleraar in de medicijnen aan het <PERSOON>, onder de voorwaarde dat hij geen openbare anatomische lessen zou geven Blasius gaf in de Agnietenkapel en boven de Vleeshal colleges, maar vanaf ### ook botanie in de kruidentuin van het gasthuis De hortus medicus van <PERSOON> was in ###<DATUM> in verband met de <PERSOON-##> verplaatst van de Utrechtsestraat, ter hoogte van de <LOCATIE>naar het Binnengasthuisterrein.
567
www