text
stringlengths
80
6.25k
text_len
int64
32
3.12k
src
stringclasses
7 values
die bijna gelijktijdig in ### de ziekte ontdekten<PERSOON> (###-###) uit Frankrijk en <PERSOON> (###-###) uit Duitsland Het is een aandoening die zich kenmerkt door een misvorming van de heupkop en de heupnek De patiënt heeft een verstoorde bloedvoorziening naar de kop van de heup Hierbij is de bloedvoorziening een tijdje gestopt In het beginstadium ontstaat een avasculaire necrose van de kop door de afwezigheid van bloedvaten sterft de heupkop in zijn volledigheid af Door het afsterven van cellen lost het bot op en sterft langzaam af Het lichaam reageert hierop door nieuwe bloedvaten en cellen aan te maken Deze nieuwe cellen zijn echter niet zoals de oorspronkelijke cellen, waardoor misvorming optreedt Het dode bot wordt opgenomen door het lichaam en tegelijkertijd wordt het bot ook weer opgebouwd Het bot is in deze fase erg afgezwakt de ronde vorm gaat verloren en vertoont inzakking Hoogstwaarschijnlijk is het een erfelijke beperking, een lijden beperkt in de tijd Een studie bij dwergpoedels heeft aangetoond dat de aandoening mogelijk berust op een recessief gen Dit betekent dat beide ouderdieren drager of lijder dienen te zijn Bij mensen worden vooral kinderen tussen de # en <LEEFTIJD> jaar getroffen De aandoening duurt # tot <LEEFTIJD> jaar De eigenlijke oorzaak is niet bekend De uitkomsten van onderzoeken verschillen sterk van elkaar Vaak wordt een verstoring in de bloedstolling als oorzaak aangewezen Verder is ook gekeken naar andere oorzaken zoals genen, leefomgeving, afwijkende groei en roken, maar er zijn niet genoeg bewijzen dat deze invloed hebben op de ziekte of ze hebben maar voor een klein gedeelte invloed op deze ziekte Er zijn verschillende ideeën over de oorzaak van het tekort aan bloed bij honden Bij bepaalde hondenrassen valt deze aandoening binnen de erfelijke eigenschappen, waardoor het fokken met honden die drager of lijder zijn van Calvé sterk wordt afgeraden Bij de ziekte van Perthes is meestal maar één heup aangetast Bij ##% van de patiënten heeft de ziekte beide heupen aangetast Ook komt de ziekte vaker voor bij jongens dan bij meisjes, ongeveer in een verhouding van # (jongens) <DATUM> jes) De eerste klachten die optreden zijn pijn in de lies, knie of heup Bij springen, hurken, hardlopen, fietsen, traplopen of bij het buigen van de benen kan de pijn verergeren De patiënt begint dan mank te lopen Deze verschijnselen hoeven niet altijd op te treden, ze kunnen ook afwisselend optreden en in verschillende mate Aan het begin is de pijn nog mild, maar met de vorderende misvorming van de heupkop stijgt de last voor de patiënt De ziekte komt in vier gradaties voor Bij gradatie # is de heupkop voor ongeveer een kwart afgestorven, bij gradatie # voor ongeveer de helft, bij gradatie # voor ongeveer driekwart en bij gradatie # is de heupkop vrijwel geheel afgestorven.
531
www
Verder is ook gekeken naar andere oorzaken zoals genen, leefomgeving, afwijkende groei en roken, maar er zijn niet genoeg bewijzen dat deze invloed hebben op de ziekte of ze hebben maar voor een klein gedeelte invloed op deze ziekte Er zijn verschillende ideeën over de oorzaak van het tekort aan bloed bij honden Bij bepaalde hondenrassen valt deze aandoening binnen de erfelijke eigenschappen, waardoor het fokken met honden die drager of lijder zijn van Calvé sterk wordt afgeraden Bij de ziekte van Perthes is meestal maar één heup aangetast Bij ##% van de patiënten heeft de ziekte beide heupen aangetast Ook komt de ziekte vaker voor bij jongens dan bij meisjes, ongeveer in een verhouding van # (jongens) <DATUM> jes) De eerste klachten die optreden zijn pijn in de lies, knie of heup Bij springen, hurken, hardlopen, fietsen, traplopen of bij het buigen van de benen kan de pijn verergeren De patiënt begint dan mank te lopen Deze verschijnselen hoeven niet altijd op te treden, ze kunnen ook afwisselend optreden en in verschillende mate Aan het begin is de pijn nog mild, maar met de vorderende misvorming van de heupkop stijgt de last voor de patiënt De ziekte komt in vier gradaties voor Bij gradatie # is de heupkop voor ongeveer een kwart afgestorven, bij gradatie # voor ongeveer de helft, bij gradatie # voor ongeveer driekwart en bij gradatie # is de heupkop vrijwel geheel afgestorven Het bijten in de aangetaste heup of flank is daarom niet verwonderlijk Het dier wordt kreupel door een aangetaste, onbruikbaar geworden poot Deze verergering kan wel enkele maanden aanhouden In de meeste gevallen is de aangetaste poot zeer stijf en neemt de spiermassa ter hoogte van het bovenbeen zichtbaar af Door de poot te strekken en naar binnen en naar buiten te draaien kunnen pijnreacties opgewekt worden Ook zal het heupgewricht minder soepel bewegen De diagnose wordt gesteld naar aanleiding van de verschijnselen en een lichamelijk onderzoek Bij een lichamelijk onderzoek kan de arts vaststellen dat de beweeglijkheid van de heup verminderd kan zijn Het probleem bij de ziekte is de (heup)kopmisvorming Daarbij worden er vaak röntgenfoto’s van de heupen gemaakt Hierop is de vervorming van de heup goed te zien bij Perthes Bij een MRI-scan wordt er in de MRI-scanner een nauwkeurige foto gemaakt van organen en weefsels Op een MRI-scan is de afwijking aan de heup in de eerste week al zichtbaar Verder is een voordeel van de MRI dat deze heel uitgebreid is in een vroeg stadium van het proces Een botscan laat de botafbraak en botaanmaak zien Al weken tot maanden voordat er op de röntgenfoto wat te zien is, zie je op de botscan een verminderde botactiviteit Het nadeel aan de botscan is dat, wanneer zich meerdere botreparaties voordoen, de botscan (ten onrechte) een normaal beeld geeft.
520
www
in de aangetaste heup of flank is daarom niet verwonderlijk Het dier wordt kreupel door een aangetaste, onbruikbaar geworden poot Deze verergering kan wel enkele maanden aanhouden In de meeste gevallen is de aangetaste poot zeer stijf en neemt de spiermassa ter hoogte van het bovenbeen zichtbaar af Door de poot te strekken en naar binnen en naar buiten te draaien kunnen pijnreacties opgewekt worden Ook zal het heupgewricht minder soepel bewegen De diagnose wordt gesteld naar aanleiding van de verschijnselen en een lichamelijk onderzoek Bij een lichamelijk onderzoek kan de arts vaststellen dat de beweeglijkheid van de heup verminderd kan zijn Het probleem bij de ziekte is de (heup)kopmisvorming Daarbij worden er vaak röntgenfoto’s van de heupen gemaakt Hierop is de vervorming van de heup goed te zien bij Perthes Bij een MRI-scan wordt er in de MRI-scanner een nauwkeurige foto gemaakt van organen en weefsels Op een MRI-scan is de afwijking aan de heup in de eerste week al zichtbaar Verder is een voordeel van de MRI dat deze heel uitgebreid is in een vroeg stadium van het proces Een botscan laat de botafbraak en botaanmaak zien Al weken tot maanden voordat er op de röntgenfoto wat te zien is, zie je op de botscan een verminderde botactiviteit Het nadeel aan de botscan is dat, wanneer zich meerdere botreparaties voordoen, de botscan (ten onrechte) een normaal beeld geeft Dit wordt minder vaak gebruikt, omdat op de röntgenfoto dit ook te zien is aan de verbreding van de gewrichtsspleet Bij honden wordt de diagnose gesteld door een dierenarts wanneer de hond klachten vertoont en binnen de leeftijd valt waarin deze aandoening voorkomt Ook wordt er gekeken naar de röntgenfoto's van de heupen Op de röntgenfoto's is de heupkop zichtbaar afgevlakt en is er tevens botoplossing zichtbaar Er kan daarnaast sprake zijn van een gewrichtsontsteking met het daarbij horende botverval en de botwoekeringen De gewrichtruimte is in de meeste gevallen groter geworden In een vergevorderd stadium is de heupkop letterlijk ingezakt en kan er sprake zijn van een breuk in het bovenbeen die grenst aan het aangedane gewricht Meestal is de beste behandeling bij Perthes het nemen van veel rust Hierdoor kan het bot zich weer herstellen Wanneer dit niet op de goede manier gebeurt, wordt er ook weleens gebruikgemaakt van onderstaande behandelmethoden Bij honden zijn twee behandelingen mogelijk, een chirurgische en een conservatieve De conservatieve behandeling kan enkel worden toegepast indien de heupkop nog de originele vorm heeft en met voldoende diepte in de heupkom ligt Met strikte rust en fysiotherapie kan heel soms verdere achteruitgang worden voorkomen Wel is het dan nodig om elke maand een röntgenfoto te maken totdat de patiënt een jaar oud is In de meeste gevallen is een operatie vereist waarbij de kop en de hals uit het bovenbeen weggehaald worden Op deze manier is het probleem en tevens de pijn weggenomen.
505
www
röntgenfoto dit ook te zien is aan de verbreding van de gewrichtsspleet Bij honden wordt de diagnose gesteld door een dierenarts wanneer de hond klachten vertoont en binnen de leeftijd valt waarin deze aandoening voorkomt Ook wordt er gekeken naar de röntgenfoto's van de heupen Op de röntgenfoto's is de heupkop zichtbaar afgevlakt en is er tevens botoplossing zichtbaar Er kan daarnaast sprake zijn van een gewrichtsontsteking met het daarbij horende botverval en de botwoekeringen De gewrichtruimte is in de meeste gevallen groter geworden In een vergevorderd stadium is de heupkop letterlijk ingezakt en kan er sprake zijn van een breuk in het bovenbeen die grenst aan het aangedane gewricht Meestal is de beste behandeling bij Perthes het nemen van veel rust Hierdoor kan het bot zich weer herstellen Wanneer dit niet op de goede manier gebeurt, wordt er ook weleens gebruikgemaakt van onderstaande behandelmethoden Bij honden zijn twee behandelingen mogelijk, een chirurgische en een conservatieve De conservatieve behandeling kan enkel worden toegepast indien de heupkop nog de originele vorm heeft en met voldoende diepte in de heupkom ligt Met strikte rust en fysiotherapie kan heel soms verdere achteruitgang worden voorkomen Wel is het dan nodig om elke maand een röntgenfoto te maken totdat de patiënt een jaar oud is In de meeste gevallen is een operatie vereist waarbij de kop en de hals uit het bovenbeen weggehaald worden Op deze manier is het probleem en tevens de pijn weggenomen Het plaatsen van een kunstheup bij honden is ook een optie, maar vaak is de patiënt te klein om hiervoor in aanmerking te komen Bovendien functioneren kleinere honden vrijwel prima na amputatie van kop en hals Hierbij is een stevige bovenbeenbespiering zeer belangrijk Na de operatie moet langdurig pijnstilling worden toegediend en wordt geadviseerd de spieren in het bovenbeen veel te trainen De prognose is per patiënt verschillend Het uiteindelijke gevolg van Perthes hangt af van hoe goed de heupkop en –kom in elkaar passen Hoe jonger het kind is, hoe groter de kans is dat de heup helemaal kan herstellen Verder is de misvorming ook afhankelijk van de uitgebreidheid van de misvorming en van de risicotekenen, en daarbij vooral hoe ver de kop van de heup buiten de bedekking van de heupkom raakt Kamertussenschot Het kamertussenschot, in de medische literatuur doorgaans ventrikelseptum of interventriculair septum, (Latijn "septum interventriculare cordis") vormt in het hart een stevige afscheiding tussen de linker- en de rechterventrikel Het kamertussenschot loopt schuin naar achteren en naar rechts Het maakt een bocht met de convexiteit in de richting van de rechterventrikel; de randen komen overeen met de sulci interventriculares anterior et posterior Het grootste deel van het kamertussenschot is een onderdeel van de hartspier (musculaire deel).
478
www
Het plaatsen van een kunstheup bij honden is ook een optie, maar vaak is de patiënt te klein om hiervoor in aanmerking te komen Bovendien functioneren kleinere honden vrijwel prima na amputatie van kop en hals Hierbij is een stevige bovenbeenbespiering zeer belangrijk Na de operatie moet langdurig pijnstilling worden toegediend en wordt geadviseerd de spieren in het bovenbeen veel te trainen De prognose is per patiënt verschillend Het uiteindelijke gevolg van Perthes hangt af van hoe goed de heupkop en –kom in elkaar passen Hoe jonger het kind is, hoe groter de kans is dat de heup helemaal kan herstellen Verder is de misvorming ook afhankelijk van de uitgebreidheid van de misvorming en van de risicotekenen, en daarbij vooral hoe ver de kop van de heup buiten de bedekking van de heupkom raakt Kamertussenschot Het kamertussenschot, in de medische literatuur doorgaans ventrikelseptum of interventriculair septum, (Latijn "septum interventriculare cordis") vormt in het hart een stevige afscheiding tussen de linker- en de rechterventrikel Het kamertussenschot loopt schuin naar achteren en naar rechts Het maakt een bocht met de convexiteit in de richting van de rechterventrikel; de randen komen overeen met de sulci interventriculares anterior et posterior Het grootste deel van het kamertussenschot is een onderdeel van de hartspier (musculaire deel) Het kamertussenschot wordt van zuurstofrijk bloed voorzien door de voorste interventriculaire tak van de linker kransslagader en door de achterste interventriculaire tak die meestal onderdeel is van de rechterkranslagader, maar soms van de ramus circumflexus Bij veel diersoorten is het kamertussenschot of het boezemtussenschot niet volledig dicht Op grond van onderzoek bij dieren leerde de Romeinse arts Galenus (#<DATUM> dat dit bij de mens ook zo was <PERSOON> na ### ontdekte Vesalius dat het harttussenschot bij de gezonde mens ondoorlaatbaar is Boezemtussenschot Het boezemtussenschot of interatriale septum (Latijn septum atriorum) is de wand die de rechter- en linkeratrium van het hart van elkaar scheidt Het boezemtussenschot ontwikkelt zich gedurende de eerste en de tweede maand van de foetale ontwikkeling in een aantal fases Eerst ontwikkelt zich het "septum primum", een halvemaanvormig stukje weefsel, dat de eerste scheiding tussen linker en rechterboezem gaat vormen Omdat het halvemaanvormig is, wordt de verbinding tussen de beide boezems niet geheel afgesloten; de opening die nog blijft heet "ostium primum" Gedurende de foetale ontwikkeling kan via deze opening bloed van de rechterboezem naar de linker stromen Terwijl het septum primum groeit, wordt het ostium primum geleidelijk aan kleiner Voor het echter helemaal dicht is gegroeid, ontstaat een tweede opening, het "ostium secundum", zodat bloed van recht naar links kan blijven stromen Rechts van het septum primum, vormt zich het "septum secundum" Deze dikke, uit spierweefsel opgebouwde structuur krijgt ook een halvemaanvormige structuur, maar ontstaat aan de voorzijde, terwijl het septum primum aan de achterzijde was ontstaan.
514
www
van de ramus circumflexus Bij veel diersoorten is het kamertussenschot of het boezemtussenschot niet volledig dicht Op grond van onderzoek bij dieren leerde de Romeinse arts Galenus (#<DATUM> dat dit bij de mens ook zo was <PERSOON> na ### ontdekte Vesalius dat het harttussenschot bij de gezonde mens ondoorlaatbaar is Boezemtussenschot Het boezemtussenschot of interatriale septum (Latijn septum atriorum) is de wand die de rechter- en linkeratrium van het hart van elkaar scheidt Het boezemtussenschot ontwikkelt zich gedurende de eerste en de tweede maand van de foetale ontwikkeling in een aantal fases Eerst ontwikkelt zich het "septum primum", een halvemaanvormig stukje weefsel, dat de eerste scheiding tussen linker en rechterboezem gaat vormen Omdat het halvemaanvormig is, wordt de verbinding tussen de beide boezems niet geheel afgesloten; de opening die nog blijft heet "ostium primum" Gedurende de foetale ontwikkeling kan via deze opening bloed van de rechterboezem naar de linker stromen Terwijl het septum primum groeit, wordt het ostium primum geleidelijk aan kleiner Voor het echter helemaal dicht is gegroeid, ontstaat een tweede opening, het "ostium secundum", zodat bloed van recht naar links kan blijven stromen Rechts van het septum primum, vormt zich het "septum secundum" Deze dikke, uit spierweefsel opgebouwde structuur krijgt ook een halvemaanvormige structuur, maar ontstaat aan de voorzijde, terwijl het septum primum aan de achterzijde was ontstaan Het septum secundum wordt steeds groter en de grootte van het septum primum neemt af Uiteindelijk is van het septum primum nog slechts een klein randje over aan de linkerkant Dit wordt de klep van het foramen ovale genoemd Het foramen ovale opent en sluit als reactie op het drukverschil als tussen het linker- en het rechter atrium (boezem) Als de druk in het rechteratrium hoger is, gaat de klep open en als de druk daar lager is sluit de klep in reactie tot de hogere druk die na de geboorte ontstaat Omdat de longen voor de geboorte niet functioneren, is de druk in het rechteratrium dan hoog Hoechst Hoechst AG was een van de drie grote chemische bedrijven in Duitsland, waarvan de geschiedenis teruggaat tot ### In ### ging het op in het <PERSOON> dat in ### weer werd overgenomen door Sanofi Het bedrijf ontstond in ### in Frankfurt-Höchst als "Teerfarbenfabrik Meister, <PERSOON> & <PERSOON> en <PERSOON> waren de oprichters In ### kwam de chemicus <PERSOON> vervangen In ### werd het een naamloze vennootschap "Farbwerke vorm <PERSOON> AG " Internationaal gebruikte men de naam "Farbwerke Hoechst AG" Het bedrijf bleef onafhankelijk tot ###, toen het opging in het grote conglomeraat IG Farben Na de Tweede Wereldoorlog werd IG Farben opgesplitst en in ### ontstond Hoechst AG opnieuw Het bedrijf groeide snel, mede door gehele of gedeeltelijke overname van andere bedrijven, tot het derde grootste chemieconcern van Duitsland na BASF en Bayer.
551
www
primum nog slechts een klein randje over aan de linkerkant Dit wordt de klep van het foramen ovale genoemd Het foramen ovale opent en sluit als reactie op het drukverschil als tussen het linker- en het rechter atrium (boezem) Als de druk in het rechteratrium hoger is, gaat de klep open en als de druk daar lager is sluit de klep in reactie tot de hogere druk die na de geboorte ontstaat Omdat de longen voor de geboorte niet functioneren, is de druk in het rechteratrium dan hoog Hoechst Hoechst AG was een van de drie grote chemische bedrijven in Duitsland, waarvan de geschiedenis teruggaat tot ### In ### ging het op in het <PERSOON> dat in ### weer werd overgenomen door Sanofi Het bedrijf ontstond in ### in Frankfurt-Höchst als "Teerfarbenfabrik Meister, <PERSOON> & <PERSOON> en <PERSOON> waren de oprichters In ### kwam de chemicus <PERSOON> vervangen In ### werd het een naamloze vennootschap "Farbwerke vorm <PERSOON> AG " Internationaal gebruikte men de naam "Farbwerke Hoechst AG" Het bedrijf bleef onafhankelijk tot ###, toen het opging in het grote conglomeraat IG Farben Na de Tweede Wereldoorlog werd IG Farben opgesplitst en in ### ontstond Hoechst AG opnieuw Het bedrijf groeide snel, mede door gehele of gedeeltelijke overname van andere bedrijven, tot het derde grootste chemieconcern van Duitsland na BASF en Bayer Bij de aanvang van de jaren ### had het concern meer dan ### ### werknemers en een jaaromzet van ## miljard DM In ### verwierf Hoechst het Amerikaanse chemiebedrijf Celanese Hoechst was een beursgenoteerd bedrijf en onderdeel van de DAX-index In ### begon een grondige herstructurering van Hoechst De ## divisies met ca ## ### producten werden ondergebracht in ### "business units", die een eigen strategie moesten ontwikkelen Het bedrijf legde zich ook meer toe op veelbelovende farmaceutische producten Enkele ongevallen in het jaar ### ondermijnden het vertrouwen in het bedrijf echter ernstig In ### werd het bedrijf verder gestroomlijnd door de nieuwe voorzitter Jürgen Dormann, die aankondigde dat Hoechst zich enkel nog zou richten op die activiteiten waarin het bedrijf tot de drie grootste in Europa, Azië en Amerika behoorde, en alle andere activiteiten zou afstoten Zo werd Schwarzkopf verkocht aan Henkel en Uhde aan Krupp Vanaf ### richtte Hoechst zich op de zogenaamde life sciences (farmaceutische en landbouwchemicaliën) Hiervoor moest de industriële chemische activiteit afgestoten worden De fijnchemicaliën werden verkocht aan het Zwitserse Clariant, en de organische basischemicaliën ondergebracht in Celanese GmbH De polyethyleen- en polypropyleenproductie werden ook ondergebracht in aparte bedrijven en behoren inmiddels tot LyondellBasell De grote fabrieksterreinen van Hoechst werden omgevormd tot "chemieparken" (<LOCATIE>Höchst bijvoorbeeld) Ook de <PERSOON>-vestigingen in <LOCATIE> en <LOCATIE> werden afgestoten Op <DATUM> maakten Hoechst en Rhône-Poulenc bekend dat beide bedrijven hun life sciences-activiteiten zouden samensmelten.
583
www
had het concern meer dan ### ### werknemers en een jaaromzet van ## miljard DM In ### verwierf Hoechst het Amerikaanse chemiebedrijf Celanese Hoechst was een beursgenoteerd bedrijf en onderdeel van de DAX-index In ### begon een grondige herstructurering van Hoechst De ## divisies met ca ## ### producten werden ondergebracht in ### "business units", die een eigen strategie moesten ontwikkelen Het bedrijf legde zich ook meer toe op veelbelovende farmaceutische producten Enkele ongevallen in het jaar ### ondermijnden het vertrouwen in het bedrijf echter ernstig In ### werd het bedrijf verder gestroomlijnd door de nieuwe voorzitter Jürgen Dormann, die aankondigde dat Hoechst zich enkel nog zou richten op die activiteiten waarin het bedrijf tot de drie grootste in Europa, Azië en Amerika behoorde, en alle andere activiteiten zou afstoten Zo werd Schwarzkopf verkocht aan Henkel en Uhde aan Krupp Vanaf ### richtte Hoechst zich op de zogenaamde life sciences (farmaceutische en landbouwchemicaliën) Hiervoor moest de industriële chemische activiteit afgestoten worden De fijnchemicaliën werden verkocht aan het Zwitserse Clariant, en de organische basischemicaliën ondergebracht in Celanese GmbH De polyethyleen- en polypropyleenproductie werden ook ondergebracht in aparte bedrijven en behoren inmiddels tot LyondellBasell De grote fabrieksterreinen van Hoechst werden omgevormd tot "chemieparken" (<LOCATIE>Höchst bijvoorbeeld) Ook de <PERSOON>-vestigingen in <LOCATIE> en <LOCATIE> werden afgestoten Op <DATUM> maakten Hoechst en Rhône-Poulenc bekend dat beide bedrijven hun life sciences-activiteiten zouden samensmelten De naam Hoechst AG bleef behouden voor de holdingmaatschappij die de Duitse dochtermaatschappijen van Aventis overkoepelde Alle overige chemiebedrijvigheid van Hoechst werd verkocht en Celanese werd het apart beursgenoteerd bedrijf Celanese AG Aventis werd in ### overgenomen worden door Sanofi-Synthélabo en werd daarmee een onderdeel van Sanofi; na de overname werden de resterende minderheidsaandeelhouders van Hoechst AG door een squeeze-out verplicht hun aandelen te verkopen Het bedrijf werd van de beurs genomen en omgevormd tot Hoechst GmbH, een louter interne holding binnen Sanofi De kleurstof fuchsine was het eerste product van het bedrijf In ### kwam alizarine, dat snel het meest succesvolle product van de firma werd Het eerste farmaceutische product was antipyrine, geïntroduceerd in ### In ### werd gestart met de productie van synthetisch adrenaline Andere geneesmiddelen die door Hoechst werden ontwikkeld zijn novocaïne (###), metamizol (###) en methadon (###, ontwikkeld tijdens de IG Farben-periode) Endosulfan is een insecticide dat in ### op de markt kwam maar inmiddels niet meer is toegelaten In ### begon Hoechst met de productie van cellofaan verpakkingsfolie Andere merknamen van synthetische polymeren van Hoechst waren "Trevira" (polyestervezel), "Hostalen" (polyethyleen en propyleen volgens het Ziegler-Natta-procedé) en "Hostaphan" (polyethyleentereftalaatfilm) Acesulfaam-K (###) is een kunstmatige zoetstof die toevallig ontdekt werd bij Hoechst door <PERSOON> actieve straling De fotosynthetisch actieve straling of photosynthetically active radiation (PAR) is de golflengte van ### tot ### nanometer binnen het lichtspectrum, welke organismen kunnen gebruiken voor de fotosynthese.
611
www
die de Duitse dochtermaatschappijen van Aventis overkoepelde Alle overige chemiebedrijvigheid van Hoechst werd verkocht en Celanese werd het apart beursgenoteerd bedrijf Celanese AG Aventis werd in ### overgenomen worden door Sanofi-Synthélabo en werd daarmee een onderdeel van Sanofi; na de overname werden de resterende minderheidsaandeelhouders van Hoechst AG door een squeeze-out verplicht hun aandelen te verkopen Het bedrijf werd van de beurs genomen en omgevormd tot Hoechst GmbH, een louter interne holding binnen Sanofi De kleurstof fuchsine was het eerste product van het bedrijf In ### kwam alizarine, dat snel het meest succesvolle product van de firma werd Het eerste farmaceutische product was antipyrine, geïntroduceerd in ### In ### werd gestart met de productie van synthetisch adrenaline Andere geneesmiddelen die door Hoechst werden ontwikkeld zijn novocaïne (###), metamizol (###) en methadon (###, ontwikkeld tijdens de IG Farben-periode) Endosulfan is een insecticide dat in ### op de markt kwam maar inmiddels niet meer is toegelaten In ### begon Hoechst met de productie van cellofaan verpakkingsfolie Andere merknamen van synthetische polymeren van Hoechst waren "Trevira" (polyestervezel), "Hostalen" (polyethyleen en propyleen volgens het Ziegler-Natta-procedé) en "Hostaphan" (polyethyleentereftalaatfilm) Acesulfaam-K (###) is een kunstmatige zoetstof die toevallig ontdekt werd bij Hoechst door <PERSOON> actieve straling De fotosynthetisch actieve straling of photosynthetically active radiation (PAR) is de golflengte van ### tot ### nanometer binnen het lichtspectrum, welke organismen kunnen gebruiken voor de fotosynthese De hoeveelheid PAR wordt weergegeven in W/m# en kan gemeten worden met een PAR meter De fotosynthetisch actieve straling omvat fotonen met verschillende hoeveelheden energie (blauw energierijk, rood energiearm) Daarom moet voor het meten van PAR de stralingssensor van filters worden voorzien, waardoor de kortgolfige, energierijke en de langgolfige energiearme fotonen evenzwaar gemeten worden Vanwege de directe stoichiometrische betrekking tussen geabsorbeerde fotonen (tussen ###-### nm) en de fotosynthetisch vastgelegde CO wordt de fotonenstroomdichtheid (engl Photosynthetically Active Photon Flux Density, PPFD of PFD) als standaard gebruikt Ze wordt in tegenstelling tot de PAR in µmol/(m²s) gemeten<PERSOON> is een algemeen, katholiek ziekenhuis in de groene rand rond Gent De nieuwbouw huisvest ### bedden en ## hightech operatiezalen Er werken ongeveer <DATUM> personeelsleden en ### artsen In ###, ## maanden na de inhuizing in het nieuwbouwziekenhuis van <PERSOON>, werd de volledig gerenoveerde polikliniek <PERSOON> geopend De nieuwe polikliniek is opgetrokken met daarin een aanbod van vrijwel alle medische specialismen, een low-care dialyse-eenheid en een dienst medische beeldvorming In ### kochten de cisterciënzerzusters <PERSOON> het # ha grote domein - <PERSOON> bois dormant - van de industrieel en textielbaron <PERSOON> (###-###), een telg uit de familie die later verderging onder de naam Hanet De villa uit ###, die was getekend door architect <PERSOON> (###-###), werd de basis van het nieuwe ziekenhuis.
612
www
met een PAR meter De fotosynthetisch actieve straling omvat fotonen met verschillende hoeveelheden energie (blauw energierijk, rood energiearm) Daarom moet voor het meten van PAR de stralingssensor van filters worden voorzien, waardoor de kortgolfige, energierijke en de langgolfige energiearme fotonen evenzwaar gemeten worden Vanwege de directe stoichiometrische betrekking tussen geabsorbeerde fotonen (tussen ###-### nm) en de fotosynthetisch vastgelegde CO wordt de fotonenstroomdichtheid (engl Photosynthetically Active Photon Flux Density, PPFD of PFD) als standaard gebruikt Ze wordt in tegenstelling tot de PAR in µmol/(m²s) gemeten<PERSOON> is een algemeen, katholiek ziekenhuis in de groene rand rond Gent De nieuwbouw huisvest ### bedden en ## hightech operatiezalen Er werken ongeveer <DATUM> personeelsleden en ### artsen In ###, ## maanden na de inhuizing in het nieuwbouwziekenhuis van <PERSOON>, werd de volledig gerenoveerde polikliniek <PERSOON> geopend De nieuwe polikliniek is opgetrokken met daarin een aanbod van vrijwel alle medische specialismen, een low-care dialyse-eenheid en een dienst medische beeldvorming In ### kochten de cisterciënzerzusters <PERSOON> het # ha grote domein - <PERSOON> bois dormant - van de industrieel en textielbaron <PERSOON> (###-###), een telg uit de familie die later verderging onder de naam Hanet De villa uit ###, die was getekend door architect <PERSOON> (###-###), werd de basis van het nieuwe ziekenhuis De volgende uitbreiding kwam er in ### met de bouw van de rechtervleugel In de jaren ### en ## werd achteraan een nieuwe vleugel gebouwd, onder meer ter compensatie van het gesloten ziekenhuis "Toevlucht van <PERSOON>" <PERSOON>, dat bekendstond als "De Refuge" en dat een rusthuis werd De vleugel werd ook gebouwd om in te spelen op de uitbreiding van diensten en op de evolutie van de geneeskunde, die steeds specialistischer werd Reeds eerder - in ### - had dokter José Daels (###-###) een kraamkliniek gebouwd op hetzelfde domein aan de <LOCATIE>Deze kraamkliniek werkte in het begin eerder autonoom Na de sluiting aan de Coupure werd ze uitgebreid tot ## bedden De kraamkliniek bleef in gebruik tot oktober ###, om te verhuizen naar een ander gebouw op diezelfde campus Op de plaats van de vroegere kraamkliniek verrees inmiddels een nieuw ziekenhuisgebouw dat op <DATUM> in gebruik werd genomen In ### werd er een verpleegsterschool opgericht binnen het ziekenhuis zelf Vanaf ### kon die beschikken over een eigen gebouw Het Sint-Geertruidinstituut biedt nu opleidingen aan binnen ASO, TSO en BSO, zowel #de, #de als #de graad Op de campus Sint-<PERSOON-##> begon de verzorging van zieken een halve eeuw eerder dan op de campus <PERSOON-##> Op vraag van de toenmalige pastoor van <PERSOON-##> (###-###), liet kasteelheer <PERSOON-##> een hospice bouwen De Gentse agglomeratie kende toen veel armoede, hongersnood en ziekte, onder meer cholera-epidemieën.
617
www
rechtervleugel In de jaren ### en ## werd achteraan een nieuwe vleugel gebouwd, onder meer ter compensatie van het gesloten ziekenhuis "Toevlucht van<PERSOON>, dat bekendstond als "De Refuge" en dat een rusthuis werd De vleugel werd ook gebouwd om in te spelen op de uitbreiding van diensten en op de evolutie van de geneeskunde, die steeds specialistischer werd Reeds eerder - in ### - had dokter José Daels (###-###) een kraamkliniek gebouwd op hetzelfde domein aan de <LOCATIE>Deze kraamkliniek werkte in het begin eerder autonoom Na de sluiting aan de Coupure werd ze uitgebreid tot ## bedden De kraamkliniek bleef in gebruik tot oktober ###, om te verhuizen naar een ander gebouw op diezelfde campus Op de plaats van de vroegere kraamkliniek verrees inmiddels een nieuw ziekenhuisgebouw dat op <DATUM> in gebruik werd genomen In ### werd er een verpleegsterschool opgericht binnen het ziekenhuis zelf Vanaf ### kon die beschikken over een eigen gebouw Het Sint-Geertruidinstituut biedt nu opleidingen aan binnen ASO, TSO en BSO, zowel #de, #de als #de graad Op de campus Sint-<PERSOON> begon de verzorging van zieken een halve eeuw eerder dan op de campus <PERSOON> Op vraag van de toenmalige pastoor van <PERSOON> (###-###), liet kasteelheer <PERSOON> een hospice bouwen De Gentse agglomeratie kende toen veel armoede, hongersnood en ziekte, onder meer cholera-epidemieën Vanaf dan werd het stelselmatig uitgebreid en vernieuwd De laatste nieuwbouw werd in gebruik genomen in ### Een pionier daar was professor <PERSOON> die reeds in ### een eerste heelkundige ingreep verrichtte Het U-vormige complex - met een voorziene kostprijs van ### miljoen euro - zal zich uitstrekken over een oppervlakte van #<DATUM> m² De locaties van <PERSOON> zijn Ontwikkelingscyste Een ontwikkelingscyste is een soort dentale cyste De ontwikkelingscyste ontwikkelt zich steeds voort met voeding Er bestaan vier soorten ontwikkelingscystes Cliëntenbond in de Geestelijke Gezondheidszorg De Cliëntenbond in de Geestelijke Gezondheidszorg (of kortweg de Cliëntenbond) was een Nederlandse patiëntenvereniging van patiënten, cliënten en ex-patiënten van ggz-instellingen De bond was een belangenorganisatie die de positie en acceptatie van psychiatrische patiënten in de samenleving en in de zorginstellingen probeerde te verbeteren Daarnaast gaf de bond gelegenheid tot lotgenotencontact De Cliëntenbond is op <DATUM> als vereniging opgericht, in eerste instantie voor de belangenbehartiging van ambulante patiënten De bond is voortgekomen uit de antipsychiatrische beweging die ontstond in de jaren zestig van de twintigste eeuw De Cliëntenbond is gelieerd aan andere actiegroepen en democratiserings- en emancipatiebewegingen uit de antipsychiatrie zoals de in ### opgerichte Stichting Pandora en de in ### opgerichte Landelijke Patiënten Raden (LPR) De LPR was een koepel van patiëntenraden die al sinds het midden van de jaren ##, in het kader van de opkomende inspraak en medezeggenschap, binnen de zorginstellingen werkten.
576
www
werd in gebruik genomen in ### Een pionier daar was professor <PERSOON> die reeds in ### een eerste heelkundige ingreep verrichtte Het U-vormige complex - met een voorziene kostprijs van ### miljoen euro - zal zich uitstrekken over een oppervlakte van #<DATUM> m² De locaties van <PERSOON> zijn Ontwikkelingscyste Een ontwikkelingscyste is een soort dentale cyste De ontwikkelingscyste ontwikkelt zich steeds voort met voeding Er bestaan vier soorten ontwikkelingscystes Cliëntenbond in de Geestelijke Gezondheidszorg De Cliëntenbond in de Geestelijke Gezondheidszorg (of kortweg de Cliëntenbond) was een Nederlandse patiëntenvereniging van patiënten, cliënten en ex-patiënten van ggz-instellingen De bond was een belangenorganisatie die de positie en acceptatie van psychiatrische patiënten in de samenleving en in de zorginstellingen probeerde te verbeteren Daarnaast gaf de bond gelegenheid tot lotgenotencontact De Cliëntenbond is op <DATUM> als vereniging opgericht, in eerste instantie voor de belangenbehartiging van ambulante patiënten De bond is voortgekomen uit de antipsychiatrische beweging die ontstond in de jaren zestig van de twintigste eeuw De Cliëntenbond is gelieerd aan andere actiegroepen en democratiserings- en emancipatiebewegingen uit de antipsychiatrie zoals de in ### opgerichte Stichting Pandora en de in ### opgerichte Landelijke Patiënten Raden (LPR) De LPR was een koepel van patiëntenraden die al sinds het midden van de jaren ##, in het kader van de opkomende inspraak en medezeggenschap, binnen de zorginstellingen werkten De bond en zijn leden organiseerden in de jaren '##, meestal samen met de Stichting Pandora, de LPR en verschillende ad-hocwerkgroepen, publiciteits- en protestacties om de publieke opinie en de politieke besluitvorming te beïnvloeden In de jaren ## startte men met het voeren van acties als de "<PERSOON>" en "<PERSOON> in eigen Brein" Men weet samen met de zusterorganisaties onder andere de invoering van de Wet BOPZ jaren te vertragen en de Stichting PVP van de grond te krijgen De bond is een van de organisaties geweest die begonnen is met het inrichten van inloophuizen die gericht waren op lotgenotencontact en aanvankelijk bedoeld waren als ontmoetingsplaats voor ambulante patiënten Daarnaast werden er mede door leden van de bond en andere werkgroepen zelfhulpgroepen georganiseerd In de loop van de jaren tachtig en negentig veranderde het maatschappelijke klimaat Er trad een explosieve groei op van het aantal ziektespecifieke patiëntenverenigingen De bond ging samen met andere patiëntenverenigingen en hun koepel, de NPCF, in overleg met de overheid, de zorginstellingen en de ziektekostenverzekeraars over het verbeteren van de zorg Vanwege de ervaringsdeskundigheid van zijn breed en diep in de geestelijke gezondheidszorg gewortelde kader en achterban werd de bond gesprekspartner aangaande deze verbeteringen in de zorg Tijdens de onderhandelingen en het overleg om tot een consensus te komen heeft de bond een aanzienlijke inbreng gehad, waarvan het tot stand komen van de dagactiviteitencentra (DAC's) mede een resultaat is In ### lanceerde de bond zijn eigen website.
547
www
Stichting Pandora, de LPR en verschillende ad-hocwerkgroepen, publiciteits- en protestacties om de publieke opinie en de politieke besluitvorming te beïnvloeden In de jaren ## startte men met het voeren van acties als de<PERSOON>" en "<PERSOON> in eigen Brein" Men weet samen met de zusterorganisaties onder andere de invoering van de Wet BOPZ jaren te vertragen en de Stichting PVP van de grond te krijgen De bond is een van de organisaties geweest die begonnen is met het inrichten van inloophuizen die gericht waren op lotgenotencontact en aanvankelijk bedoeld waren als ontmoetingsplaats voor ambulante patiënten Daarnaast werden er mede door leden van de bond en andere werkgroepen zelfhulpgroepen georganiseerd In de loop van de jaren tachtig en negentig veranderde het maatschappelijke klimaat Er trad een explosieve groei op van het aantal ziektespecifieke patiëntenverenigingen De bond ging samen met andere patiëntenverenigingen en hun koepel, de NPCF, in overleg met de overheid, de zorginstellingen en de ziektekostenverzekeraars over het verbeteren van de zorg Vanwege de ervaringsdeskundigheid van zijn breed en diep in de geestelijke gezondheidszorg gewortelde kader en achterban werd de bond gesprekspartner aangaande deze verbeteringen in de zorg Tijdens de onderhandelingen en het overleg om tot een consensus te komen heeft de bond een aanzienlijke inbreng gehad, waarvan het tot stand komen van de dagactiviteitencentra (DAC's) mede een resultaat is In ### lanceerde de bond zijn eigen website In ### nam het samenwerkingsverband de vaste activiteiten over Stichting Pandora, dat toen in ruste ging vanwege een subsidiestop In ### fuseerden de Cliëntenbond en VOICE tot de Vereniging Geestdrift Deze kwam een jaar later eveneens in geldnood door verlies van overheidssubsidie In ### werd de vereniging ontbonden De meeste activiteiten werden overgenomen door het Landelijk Platform GGz (LPGGz) De Cliëntenbond had een bescheiden aantal leden van rond de duizend Van die leden was wel een relatief flink deel actief in vergelijking met de achterban van veel andere verenigingen Dat lag waarschijnlijk aan het geweldloze activistische verleden van de bond en het feit dat veel leden uit de cliëntenraden afkomstig waren De vereniging houdt minimaal één maal per jaar haar ledenvergadering, waar verslag gedaan werd van de activiteiten over het voorgaande jaar en waar bestuursleden van het dagelijks- en het algemeen bestuur voorgedragen en gekozen werden De ledenvergadering was het hoogste orgaan in de bond De ledenvergadering was naast een formeel orgaan een belangrijk instrument voor lotgenotencontact op landelijk niveau Als de financiële middelen het toelieten wordt er jaarlijks een ledenweekend georganiseerd waar leden elkaar konden ontmoeten en weerzien Vier maal per jaar verscheen een verenigingsblad, dat eerst Het Bulletin heette en later omgedoopt is in OndersteBoven Voor vragen over zorg en rechten of het melden van klachten had de vereniging een telefonische hulplijn en een e-mailadres De bond had ooit vijftien regionale afdelingen over het hele land, die themabijeenkomsten, een inloop of andere activiteiten organiseerden.
525
www
ging vanwege een subsidiestop In ### fuseerden de Cliëntenbond en VOICE tot de Vereniging Geestdrift Deze kwam een jaar later eveneens in geldnood door verlies van overheidssubsidie In ### werd de vereniging ontbonden De meeste activiteiten werden overgenomen door het Landelijk Platform GGz (LPGGz) De Cliëntenbond had een bescheiden aantal leden van rond de duizend Van die leden was wel een relatief flink deel actief in vergelijking met de achterban van veel andere verenigingen Dat lag waarschijnlijk aan het geweldloze activistische verleden van de bond en het feit dat veel leden uit de cliëntenraden afkomstig waren De vereniging houdt minimaal één maal per jaar haar ledenvergadering, waar verslag gedaan werd van de activiteiten over het voorgaande jaar en waar bestuursleden van het dagelijks- en het algemeen bestuur voorgedragen en gekozen werden De ledenvergadering was het hoogste orgaan in de bond De ledenvergadering was naast een formeel orgaan een belangrijk instrument voor lotgenotencontact op landelijk niveau Als de financiële middelen het toelieten wordt er jaarlijks een ledenweekend georganiseerd waar leden elkaar konden ontmoeten en weerzien Vier maal per jaar verscheen een verenigingsblad, dat eerst Het Bulletin heette en later omgedoopt is in OndersteBoven Voor vragen over zorg en rechten of het melden van klachten had de vereniging een telefonische hulplijn en een e-mailadres De bond had ooit vijftien regionale afdelingen over het hele land, die themabijeenkomsten, een inloop of andere activiteiten organiseerden De Cliëntenbond was aangesloten bij verschillende koepelorganisaties in de zorg, zoals de NPCF en het Landelijk Platform GGz (LPGGz) Intracytoplasmatisch morfologisch geselecteerde sperma-injectie Intracytoplasmatisch morfologisch geselecteerde sperma-injectie of IMSI is een nieuwe technologie die een verfijning is van de ICSI-techniek Bij een ICSI-procedure worden de zaadcellen door de embryoloog geselecteerd op basis van een aantal zichtbare kenmerken Hierbij kunnen de spermacellen ###x vergroot worden Bij IMSI echter wordt een vergroting van ###x gebruikt, waardoor bepaalde kenmerken met betrekking tot de vorm van de zaadcel veel beter zichtbaar worden Hierdoor wordt de kans op zwangerschap groter, omdat de embryoloog een nauwkeuriger keuze kan maken in de selectie van zaadcellen Ook verlaagt de toepassing van IMSI de kans op aangeboren afwijkingen, in vergelijking met de standaard-ICSI-procedure Coxitis fugax Coxitis fugax is een goedaardige irritatie van het heupgewricht bij jonge kinderen met onbekende oorzaak, die spontaan overgaat in <DATUM> weken Het kind kan, als het oud genoeg is, over pijn in de lies of de heupregio klagen en zal de aangedane kant minder belasten Sterke flexie zoals bij zelf sokken aandoen of veters strikken is pijnlijk Bij onderzoek kunnen flexie, endo- en exorotatie van de heup wat pijnlijk zijn Het kind kan iets verhoging hebben; bij fikse koorts moet aan andere ziekten worden gedacht, zie onder De ziekte is vrijwel altijd eenzijdig Het is niet zeldzaam en de meest voorkomende oorzaak van pijn in de heup bij kinderen Het treedt meestal op tussen # en <LEEFTIJD> jaar, duidelijk (<DATUM> ) vaker bij jongens.
539
www
zoals de NPCF en het Landelijk Platform GGz (LPGGz) Intracytoplasmatisch morfologisch geselecteerde sperma-injectie Intracytoplasmatisch morfologisch geselecteerde sperma-injectie of IMSI is een nieuwe technologie die een verfijning is van de ICSI-techniek Bij een ICSI-procedure worden de zaadcellen door de embryoloog geselecteerd op basis van een aantal zichtbare kenmerken Hierbij kunnen de spermacellen ###x vergroot worden Bij IMSI echter wordt een vergroting van ###x gebruikt, waardoor bepaalde kenmerken met betrekking tot de vorm van de zaadcel veel beter zichtbaar worden Hierdoor wordt de kans op zwangerschap groter, omdat de embryoloog een nauwkeuriger keuze kan maken in de selectie van zaadcellen Ook verlaagt de toepassing van IMSI de kans op aangeboren afwijkingen, in vergelijking met de standaard-ICSI-procedure Coxitis fugax Coxitis fugax is een goedaardige irritatie van het heupgewricht bij jonge kinderen met onbekende oorzaak, die spontaan overgaat in <DATUM> weken Het kind kan, als het oud genoeg is, over pijn in de lies of de heupregio klagen en zal de aangedane kant minder belasten Sterke flexie zoals bij zelf sokken aandoen of veters strikken is pijnlijk Bij onderzoek kunnen flexie, endo- en exorotatie van de heup wat pijnlijk zijn Het kind kan iets verhoging hebben; bij fikse koorts moet aan andere ziekten worden gedacht, zie onder De ziekte is vrijwel altijd eenzijdig Het is niet zeldzaam en de meest voorkomende oorzaak van pijn in de heup bij kinderen Het treedt meestal op tussen # en <LEEFTIJD> jaar, duidelijk (<DATUM> ) vaker bij jongens # a # x per jaar zien De diagnose wordt gesteld door uitsluiting van andere aandoeningen, en zal dus vaak achteraf pas met zekerheid kunnen worden gesteld als het na een tot twee weken over is Bij twijfel zal een echo van de heup worden gedaan, en eventueel op indicatie een röntgenfoto of een gewrichtspunctie Dit is meestal niet nodig Met name epifysiolyse, septische artritis en aseptische botnecrose Alleen bij verdenking op septische artritis is snel onderzoek en behandeling geboden en kan niet een of twee weken worden afgewacht In deze gevallen zijn de klachten echter vrijwel altijd veel ernstiger en gaan meestal gepaard met koorts De oorzaak van de ziekte is onbekend Opvallend is dat in ongeveer de helft van de gevallen kort voor het ontstaan van de klachten sprake is van een - meestal - virale infectie van de bovenste luchtwegen of het maag-darmkanaal Milde ontstekingsremmende pijnstillers zoals ibuprofen en instructies het been niet meer dan nodig te belasten Het zou dan uiterlijk met een week of twee over moeten zijn, meestal na <DATUM> dagen Recidieven kunnen voorkomen Hiernaast bestaat er een kleine kans (#%) dat de ziekte van Perthes zich manifesteert Tevens is het mogelijk middels manuele mobilisatie technieken de irritatie op te heffen Body integrity identity disorder Body integrity identity disorder (BIID) is het zeldzame fenomeen waarbij het mentale lichaamsbeeld van een persoon niet overeenkomt met het daadwerkelijke lichaam.
527
www
# x per jaar zien De diagnose wordt gesteld door uitsluiting van andere aandoeningen, en zal dus vaak achteraf pas met zekerheid kunnen worden gesteld als het na een tot twee weken over is Bij twijfel zal een echo van de heup worden gedaan, en eventueel op indicatie een röntgenfoto of een gewrichtspunctie Dit is meestal niet nodig Met name epifysiolyse, septische artritis en aseptische botnecrose Alleen bij verdenking op septische artritis is snel onderzoek en behandeling geboden en kan niet een of twee weken worden afgewacht In deze gevallen zijn de klachten echter vrijwel altijd veel ernstiger en gaan meestal gepaard met koorts De oorzaak van de ziekte is onbekend Opvallend is dat in ongeveer de helft van de gevallen kort voor het ontstaan van de klachten sprake is van een - meestal - virale infectie van de bovenste luchtwegen of het maag-darmkanaal Milde ontstekingsremmende pijnstillers zoals ibuprofen en instructies het been niet meer dan nodig te belasten Het zou dan uiterlijk met een week of twee over moeten zijn, meestal na <DATUM> dagen Recidieven kunnen voorkomen Hiernaast bestaat er een kleine kans (#%) dat de ziekte van Perthes zich manifesteert Tevens is het mogelijk middels manuele mobilisatie technieken de irritatie op te heffen Body integrity identity disorder Body integrity identity disorder (BIID) is het zeldzame fenomeen waarbij het mentale lichaamsbeeld van een persoon niet overeenkomt met het daadwerkelijke lichaam Zo zouden sommigen graag een been geamputeerd hebben – ook wel apotemnofilie genoemd – terwijl anderen een geparalyseerde variant prefereren Mumijo Mumijo [mumio, mumie, mummiyo, mummiya etc zijn verschillende spellingen van het Russische мумиё] is ook bekend als Shilajit / Shilajeet in de Ayurvedische geneeskunde en onder een aantal andere namen waaronder <PERSOON>-tong, <PERSOON> Het heeft een lange gebruiksgeschiedenis als alternatief medicijn en staat in de Ayurvedische geneeskunde in hoog aanzien als een remedie tegen allerlei kwalen, zoals nieraandoeningen, chronische bronchitis, diabetes, anemie (bloedarmoede) en verstoorde bloedsuikerwaarden, astma, galstenen, geelzucht, dyspepsie, bloedende aambeien, epilepsie, een vergrote lever en milt, algemene spijsverteringsstoornissen, wormen, prostatitis, zenuwzwakte, impotentie en gebrek aan libido, botfracturen, algemene wondheling, verkoudheid], als vitaliteit verhogend en als anti-verouderingsmiddel Meer dan #<LEEFTIJD> jaar oude Sanskriet geschriften maken al melding van deze 'vernietiger der zwakheid' Aristoteles schreef in de #e eeuw voor Christus al over de helende werking van Mumijo Het is een teerachtige substantie die wordt gevonden in Afghanistan, Nepal, Bhutan, Pakistan, China, Tibet en Rusland; op de hoogvlaktes [###-###m boven zee-niveau] van de Himalaya, de Kaukasus en het Altai gebergte, alle in Centraal-Azie Ook in streken van Antarctica is een soortgelijke substantie gevonden De kleur kan variëren van gelig bruin tot diepzwart, afhankelijk van de samenstelling Voor medicinale toepassingen wordt aan de zwarte variant de voorkeur gegeven, deze is het meest krachtig Mumijo /Shilajit is zeldzaam en daardoor duur.
552
www
wel apotemnofilie genoemd – terwijl anderen een geparalyseerde variant prefereren Mumijo Mumijo [mumio, mumie, mummiyo, mummiya etc zijn verschillende spellingen van het Russische мумиё] is ook bekend als Shilajit / Shilajeet in de Ayurvedische geneeskunde en onder een aantal andere namen waaronder <PERSOON>-tong, <PERSOON> Het heeft een lange gebruiksgeschiedenis als alternatief medicijn en staat in de Ayurvedische geneeskunde in hoog aanzien als een remedie tegen allerlei kwalen, zoals nieraandoeningen, chronische bronchitis, diabetes, anemie (bloedarmoede) en verstoorde bloedsuikerwaarden, astma, galstenen, geelzucht, dyspepsie, bloedende aambeien, epilepsie, een vergrote lever en milt, algemene spijsverteringsstoornissen, wormen, prostatitis, zenuwzwakte, impotentie en gebrek aan libido, botfracturen, algemene wondheling, verkoudheid], als vitaliteit verhogend en als anti-verouderingsmiddel Meer dan #<LEEFTIJD> jaar oude Sanskriet geschriften maken al melding van deze 'vernietiger der zwakheid' Aristoteles schreef in de #e eeuw voor Christus al over de helende werking van Mumijo Het is een teerachtige substantie die wordt gevonden in Afghanistan, Nepal, Bhutan, Pakistan, China, Tibet en Rusland; op de hoogvlaktes [###-###m boven zee-niveau] van de Himalaya, de Kaukasus en het Altai gebergte, alle in Centraal-Azie Ook in streken van Antarctica is een soortgelijke substantie gevonden De kleur kan variëren van gelig bruin tot diepzwart, afhankelijk van de samenstelling Voor medicinale toepassingen wordt aan de zwarte variant de voorkeur gegeven, deze is het meest krachtig Mumijo /Shilajit is zeldzaam en daardoor duur m lipstick en andere cosmetica Het heeft geen medicinale werking Ozokerite is keihard, terwijl Mumijo een zachte pasta is Echte Mumijo heeft een vaag olieachtige/asfaltachtige geur, en zal in de palm van de hand zacht worden als gevolg van lichaamswarmte Volgens de Altai folklore viel het de lokale bevolking op dat dieren, als zij zich zwak voelden of gewond waren, aan de zwarte of geelbruine substantie die op de rotsen zat likten en daar blijkbaar baat bij hadden De mensen gingen het zelf proberen en de resultaten maakten indruk In de Himalaya circuleren soortgelijke verhalen De lokale Tibetaanse bevolking ontdekte Brag-<PERSOON> [zoals Mumijo ter plaatse wordt genoemd] toen ze apen observeerden Deze likten aan de pasteuze massa die uit de bergkloven kwam sijpelen onder invloed van de zonnewarmte Aangezien het observeren en interpreteren van dieren en hun gedrag een belangrijk onderdeel van de heelkunde was in die tijd legden de dorpelingen algauw een verband tussen de kracht en vitaliteit van de apen en de Brag-<PERSOON> Ze begonnen het zelf te gebruiken en maakten melding van een opvallende verbetering van hun gezondheid en uithoudingsvermogen, meer vitaliteit en een afname van problemen zoals spijsverteringsaandoeningen en impotentie Onder invloed van zonnewarmte 'zweet' de rots en dit 'zweet' is de Mumijo / Shilajit De chemische samenstelling is inmiddels vastgesteld.
526
www
een zachte pasta is Echte Mumijo heeft een vaag olieachtige/asfaltachtige geur, en zal in de palm van de hand zacht worden als gevolg van lichaamswarmte Volgens de Altai folklore viel het de lokale bevolking op dat dieren, als zij zich zwak voelden of gewond waren, aan de zwarte of geelbruine substantie die op de rotsen zat likten en daar blijkbaar baat bij hadden De mensen gingen het zelf proberen en de resultaten maakten indruk In de Himalaya circuleren soortgelijke verhalen De lokale Tibetaanse bevolking ontdekte Brag-<PERSOON> [zoals Mumijo ter plaatse wordt genoemd] toen ze apen observeerden Deze likten aan de pasteuze massa die uit de bergkloven kwam sijpelen onder invloed van de zonnewarmte Aangezien het observeren en interpreteren van dieren en hun gedrag een belangrijk onderdeel van de heelkunde was in die tijd legden de dorpelingen algauw een verband tussen de kracht en vitaliteit van de apen en de Brag-<PERSOON> Ze begonnen het zelf te gebruiken en maakten melding van een opvallende verbetering van hun gezondheid en uithoudingsvermogen, meer vitaliteit en een afname van problemen zoals spijsverteringsaandoeningen en impotentie Onder invloed van zonnewarmte 'zweet' de rots en dit 'zweet' is de Mumijo / Shilajit De chemische samenstelling is inmiddels vastgesteld Verder zijn er schimmels en sporenelementen in overvloed, zoals in alle humus-achtige substanties De samenstelling is afhankelijk van de vindplaats, uiteraard Vanuit de optiek van de medische wetenschap zijn de belangrijkste actieve componenten benzoëzuur en verwante elementen zoals humuszuur en fulvinezuur, die ontstaan door het vergaan van o m planten Deze laatste worden in de tuinbouw maar ook in voedingssupplementen toegepast De functie van deze zuren voor de mens is het bevorderen van de opname van voedingstoffen De heilzame werking van bijvoorbeeld een modderbad berust o m op de aanwezigheid van deze zuren In de Sovjet-Unie was de eerste die Mumijo wetenschappelijk onderzocht <PERSOON>, directeur van het Oezbeeks Wetenschappelijk onderzoeksinstituut van Traumatologie en Orthopedie (УзНИИТО) Hij kwam met de aanbeveling dat Mumijo zou moeten worden toegepast als hulpmiddel bij het herstellen van botbreuken Sinds ### is het een officieel toegelaten en erkend medicijn Uit zijn onderzoek bleek dat de heling van botbreuken wordt aanzienlijk versneld door Mumijo oraal te gebruiken In ### werd een eerste Mumijo symposium georganiseerd in Doeshanbe (Tadzjikistan), waar onderzoeksresultaten werden vergeleken en geëvalueerd De uitkomst was dat meer klinische studies gerechtvaardigd waren Een tweede symposium werd in ### gehouden op initiatief van het Pyatigorsk Institute of Balneology (=onderzoek van helende minerale baden) and Fysiotherapie (in Jessentoeki, een stadje aan de voet van het Kaukasus gebergte) Een derde vond plaats op initiatief van het Soviet Ministerie van Gezondheid in Tasjkent Het is duidelijk dat de positieve resultaten van onderzoek en klinisch gebruik de aandacht trokken.
505
www
door het vergaan van o m planten Deze laatste worden in de tuinbouw maar ook in voedingssupplementen toegepast De functie van deze zuren voor de mens is het bevorderen van de opname van voedingstoffen De heilzame werking van bijvoorbeeld een modderbad berust o m op de aanwezigheid van deze zuren In de Sovjet-Unie was de eerste die Mumijo wetenschappelijk onderzocht <PERSOON>, directeur van het Oezbeeks Wetenschappelijk onderzoeksinstituut van Traumatologie en Orthopedie (УзНИИТО) Hij kwam met de aanbeveling dat Mumijo zou moeten worden toegepast als hulpmiddel bij het herstellen van botbreuken Sinds ### is het een officieel toegelaten en erkend medicijn Uit zijn onderzoek bleek dat de heling van botbreuken wordt aanzienlijk versneld door Mumijo oraal te gebruiken In ### werd een eerste Mumijo symposium georganiseerd in Doeshanbe (Tadzjikistan), waar onderzoeksresultaten werden vergeleken en geëvalueerd De uitkomst was dat meer klinische studies gerechtvaardigd waren Een tweede symposium werd in ### gehouden op initiatief van het Pyatigorsk Institute of Balneology (=onderzoek van helende minerale baden) and Fysiotherapie (in Jessentoeki, een stadje aan de voet van het Kaukasus gebergte) Een derde vond plaats op initiatief van het Soviet Ministerie van Gezondheid in Tasjkent Het is duidelijk dat de positieve resultaten van onderzoek en klinisch gebruik de aandacht trokken Het gaat dan vooral om tabletten en capsules Het is daar erkend als geneesmiddel en er is de afgelopen decennia veel wetenschappelijk onderzoek naar verricht, dat echter voor de rest van de wereld grotendeels onbekend is vanwege de taalbarrière en de tot ### gesloten grenzen van de Sovjet-Unie Momenteel wordt vooral in <PERSOON> wetenschappelijk onderzoek verricht naar de basis van de werking van traditionele Ayurvedische medicatie, waaronder dus ook Mumijo/Shilajit Het wordt daar regionaal en tegenwoordig ook via internet in grote mate aangeboden, met vaak de wildste claims voor wat betreft de werking Deze claims worden wel in de traditionele Ayurvedische geneeskunde (Indian System of Medicine) genoemd Overige claims zijn voor zover kon worden nagegaan nog niet onderzocht Mind (psychische zorg) Mind (voorheen Landelijk Platform GGz, afgekort tot LPGGz) is een overkoepelend platform aangaande de geestelijke gezondheidszorg Verschillende samenwerkingen zijn gemanifesteerd in verschillende divisies Zo zijn bij Mind cliënten- en familieorganisaties aangesloten in het MIND Landelijk Platform Psychische Gezondheid Het Landelijk Platform GGz was een koepelorganisatie van verschillende patiëntenverenigingen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) Het LPGGz trad op als vertegenwoordiger en belangenbehartiger Het was een koepel van ## cliënten- en familieorganisaties Het platform was gesprekspartner van en aanspreekpunt voor politici, beleidsmakers, beleidsuitvoerders, zorgverzekeraars en brancheorganisaties In ### veranderde de naam van het Landelijk Platform GGz in Mind <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> - oktober ###) was een Nederlands chirurgijn die in ### zijn "<PERSOON>-Indische voyagie" publiceerde Het boek had veel succes Op veertienjarige leeftijd ging <PERSOON> in de leer bij een chirurgijn.
545
www
rest van de wereld grotendeels onbekend is vanwege de taalbarrière en de tot ### gesloten grenzen van de Sovjet-Unie Momenteel wordt vooral in <PERSOON> wetenschappelijk onderzoek verricht naar de basis van de werking van traditionele Ayurvedische medicatie, waaronder dus ook Mumijo/Shilajit Het wordt daar regionaal en tegenwoordig ook via internet in grote mate aangeboden, met vaak de wildste claims voor wat betreft de werking Deze claims worden wel in de traditionele Ayurvedische geneeskunde (Indian System of Medicine) genoemd Overige claims zijn voor zover kon worden nagegaan nog niet onderzocht Mind (psychische zorg) Mind (voorheen Landelijk Platform GGz, afgekort tot LPGGz) is een overkoepelend platform aangaande de geestelijke gezondheidszorg Verschillende samenwerkingen zijn gemanifesteerd in verschillende divisies Zo zijn bij Mind cliënten- en familieorganisaties aangesloten in het MIND Landelijk Platform Psychische Gezondheid Het Landelijk Platform GGz was een koepelorganisatie van verschillende patiëntenverenigingen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) Het LPGGz trad op als vertegenwoordiger en belangenbehartiger Het was een koepel van ## cliënten- en familieorganisaties Het platform was gesprekspartner van en aanspreekpunt voor politici, beleidsmakers, beleidsuitvoerders, zorgverzekeraars en brancheorganisaties In ### veranderde de naam van het Landelijk Platform GGz in Mind <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> - oktober ###) was een Nederlands chirurgijn die in ### zijn "<PERSOON>-Indische voyagie" publiceerde Het boek had veel succes Op veertienjarige leeftijd ging <PERSOON> in de leer bij een chirurgijn Chirurgijns behandelden niet alleen zieken en gewonden, ze functioneerden aan boord tevens als kappers Voor behandeling van aan boord ontstane ziekten en verwondingen mochten de chirurgijns geen beloning vragen Kwetsuren wegens vechtpartijen en geslachtsziekten moesten apart worden betaald Vingers en tenen kapte hij af met een beitel en hamer Na een reis van een halfjaar kwam het schip aan op de rede van Batavia en <PERSOON> vestigde zich<PERSOON> Later reisde <PERSOON>, inmiddels benoemd tot opperchirurgijn, naar Japara en naar de Molukken en kreeg te horen dat hij op Ambon moest blijven Hij ging daar mee op de hongitocht van gouverneur <PERSOON>, waarbij illegale planters op Seram werden gestraft door hun huizen, boten en plantages te vernietigen wegens het leveren van specerijen aan de concurrenten, zoals Portugezen, Engelsen, Chinezen of handelaren uit <PERSOON> beschreef in zijn boek uitgebreid de listige en geslaagde VOC-aanval op het kasteel van Makassar; de sultan beloofde de # ### Portugese handelaren uit te wijzen Na verloop van tijd kreeg hij toestemming om weer te varen op het schip <PERSOON>" Aan het einde van zijn driejarig contract kwam <PERSOON> terecht in Arakan, waar de Compagnie in rijst en slaven handelde <PERSOON> tekende voor nog eens drie jaar dienst bij de Compagnie In Batavia was ondertussen besloten de Portugezen te verdrijven van de Malabarkust De VOC had zich als doel gesteld een monopolie te verkrijgen op de peper die daar groeit en in Cochin werd verhandeld <PERSOON> maakte er kennis met schrijvende dominee <PERSOON>.
560
www
Voor behandeling van aan boord ontstane ziekten en verwondingen mochten de chirurgijns geen beloning vragen Kwetsuren wegens vechtpartijen en geslachtsziekten moesten apart worden betaald Vingers en tenen kapte hij af met een beitel en hamer Na een reis van een halfjaar kwam het schip aan op de rede van Batavia en <PERSOON> vestigde zich<PERSOON> Later reisde <PERSOON>, inmiddels benoemd tot opperchirurgijn, naar Japara en naar de Molukken en kreeg te horen dat hij op Ambon moest blijven Hij ging daar mee op de hongitocht van gouverneur <PERSOON>, waarbij illegale planters op Seram werden gestraft door hun huizen, boten en plantages te vernietigen wegens het leveren van specerijen aan de concurrenten, zoals Portugezen, Engelsen, Chinezen of handelaren uit <PERSOON> beschreef in zijn boek uitgebreid de listige en geslaagde VOC-aanval op het kasteel van Makassar; de sultan beloofde de # ### Portugese handelaren uit te wijzen Na verloop van tijd kreeg hij toestemming om weer te varen op het schip <PERSOON>" Aan het einde van zijn driejarig contract kwam <PERSOON> terecht in Arakan, waar de Compagnie in rijst en slaven handelde <PERSOON> tekende voor nog eens drie jaar dienst bij de Compagnie In Batavia was ondertussen besloten de Portugezen te verdrijven van de Malabarkust De VOC had zich als doel gesteld een monopolie te verkrijgen op de peper die daar groeit en in Cochin werd verhandeld <PERSOON> maakte er kennis met schrijvende dominee <PERSOON> Het lukte Rijcklof van Goens in ### vanwege de hevige moessonregens niet Cochin in te nemen Het beleg werd opgegeven en de vloot keerde terug naar <PERSOON> werd geplaatst op een schip met bestemming Bengalen en maakte twee reizen naar Hooghly Terug in Batavia maakte hij duidelijk terug naar <PERSOON> te willen Op zijn vorige reis had hij te maken gehad met een drankzuchtige schipper, hevige stormen en honger Rond Kerst (###) vertrok hij uit Batavia <LOCATIE>naar Texel kreeg zijn schip de "Rijzende Zon" te maken met de Engelsen, die de kostbare vloot van zestig schepen onder bevel van <PERSOON> opwachtten Een rendez-vous met oorlogsschepen onder bevel van <PERSOON-##> ten noorden van Schotland mislukte De retourvloot vluchtte daarom naar het neutrale <PERSOON-##> Daar lagen op <DATUM> al vijftig schepen te wachten De Engelsen lieten hen niet met rust en wat volgde was de <PERSOON-##> verbond de gewonden terwijl de kogels hem om de oren vlogen De Britten verloren de strijd en zeventien dagen later werd de handelsvloot opgehaald door het eskader <PERSOON-##> In oktober ### vestigde <PERSOON> zich als chirurgijn <PERSOON-##> In ### werd hij lid van het gilde en trouwde in <PERSOON-##> met een nicht van <PERSOON-##> zijn eerste echtgenote was gestorven, hertrouwde <PERSOON> in ###.
548
www
lukte Rijcklof van Goens in ### vanwege de hevige moessonregens niet Cochin in te nemen Het beleg werd opgegeven en de vloot keerde terug naar <PERSOON> werd geplaatst op een schip met bestemming Bengalen en maakte twee reizen naar Hooghly Terug in Batavia maakte hij duidelijk terug naar <PERSOON> te willen Op zijn vorige reis had hij te maken gehad met een drankzuchtige schipper, hevige stormen en honger Rond Kerst (###) vertrok hij uit Batavia <LOCATIE>naar Texel kreeg zijn schip de "Rijzende Zon" te maken met de Engelsen, die de kostbare vloot van zestig schepen onder bevel van <PERSOON> opwachtten Een rendez-vous met oorlogsschepen onder bevel van <PERSOON> ten noorden van Schotland mislukte De retourvloot vluchtte daarom naar het neutrale <PERSOON> Daar lagen op <DATUM> al vijftig schepen te wachten De Engelsen lieten hen niet met rust en wat volgde was de <PERSOON> verbond de gewonden terwijl de kogels hem om de oren vlogen De Britten verloren de strijd en zeventien dagen later werd de handelsvloot opgehaald door het eskader <PERSOON> In oktober ### vestigde <PERSOON> zich als chirurgijn <PERSOON> In ### werd hij lid van het gilde en trouwde in <PERSOON-##> met een nicht van <PERSOON-##> zijn eerste echtgenote was gestorven, hertrouwde <PERSOON> in ### In ### publiceerde <PERSOON> drie reisverslagen, elk met twaalf hoofdstukken Hij maakte daarbij behalve van zijn eigen ervaringen en indrukken tevens gebruik van de bestaande literatuur, o a boeken door <PERSOON-##>Olearius en François Bernier De "Oost-Indische> voyagie" behoort, ook volgens François <PERSOON-##>, een tijdgenoot, tot de beste reisverhalen die destijds zijn geschreven Onmiddellijk verscheen een Duitse vertaling In ### verscheen een tweede druk op de markt, in hetzelfde jaar verscheen er ook een <PERSOON-##> versie Dit werd gevolgd door een nieuwe <PERSOON-##> versie in ### en een nieuwe Nederlandse versie in ### In ### werd een moderne versie <PERSOON-##>-Indische Voyagie" uitgegeven door <PERSOON-##>, met behulp van <PERSOON-##> LOC Zeggenschap in Zorg LOC Waardevolle zorg is een netwerk in de zorg Het is ontstaan vanuit een koepel- en belangenorganisatie voor cliëntenraden Ze vertegenwoordigt patiëntenorganisaties en hun patiënten en cliënten die verblijven in ggz-instellingen of de maatschappelijke opvang, of cliënt zijn van bepaalde vormen van ouderenzorg, thuiszorg, verslavingszorg of cliënt zijn van andere welzijnsinstellingen Daarnaast stimuleert LOC Waardevolle zorg vernieuwing in de zorg Dat doet zij onder andere in de beweging Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg en Radicale vernieuwing langdurige GGZ LOC vertegenwoordigt ruim # ### cliëntenraden die vaak al sinds het midden van de jaren ##, in het kader van de medezeggenschap, binnen de zorginstellingen werken LOC is op <DATUM> voortgekomen uit een fusie van de Landelijke Organisatie Cliëntenraden (LOC) en de Landelijke Patiënten Raden, Belangenorganisatie cliënten GGZ, (LPR).
599
www
behalve van zijn eigen ervaringen en indrukken tevens gebruik van de bestaande literatuur, o a boeken door <PERSOON>Olearius en François Bernier De "Oost-Indische> voyagie" behoort, ook volgens François <PERSOON>, een tijdgenoot, tot de beste reisverhalen die destijds zijn geschreven Onmiddellijk verscheen een Duitse vertaling In ### verscheen een tweede druk op de markt, in hetzelfde jaar verscheen er ook een <PERSOON> versie Dit werd gevolgd door een nieuwe <PERSOON> versie in ### en een nieuwe Nederlandse versie in ### In ### werd een moderne versie <PERSOON>-Indische Voyagie" uitgegeven door <PERSOON>, met behulp van <PERSOON> LOC Zeggenschap in Zorg LOC Waardevolle zorg is een netwerk in de zorg Het is ontstaan vanuit een koepel- en belangenorganisatie voor cliëntenraden Ze vertegenwoordigt patiëntenorganisaties en hun patiënten en cliënten die verblijven in ggz-instellingen of de maatschappelijke opvang, of cliënt zijn van bepaalde vormen van ouderenzorg, thuiszorg, verslavingszorg of cliënt zijn van andere welzijnsinstellingen Daarnaast stimuleert LOC Waardevolle zorg vernieuwing in de zorg Dat doet zij onder andere in de beweging Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg en Radicale vernieuwing langdurige GGZ LOC vertegenwoordigt ruim # ### cliëntenraden die vaak al sinds het midden van de jaren ##, in het kader van de medezeggenschap, binnen de zorginstellingen werken LOC is op <DATUM> voortgekomen uit een fusie van de Landelijke Organisatie Cliëntenraden (LOC) en de Landelijke Patiënten Raden, Belangenorganisatie cliënten GGZ, (LPR) Tot <DATUM> stond LOC bekend onder de naam "LOC Zeggenschap in zorg" De naam is gewijzigd in LOC Waardevolle zorg, omdat deze aansluit bij de visie van LOC Waardevolle zorg Deze visie is in ### opgesteld en is de basis voor alle activiteiten die LOC ontplooit Vrouw Fransensgasthuis Het Vrouw Fransensgasthuis (ook bekend als "Geertjen Schilts gasthuis") was een gasthuis in de stad <LOCATIE>, dat in de tweede helft van de ##e eeuw in zijn geheel is verplaatst naar <LOCATIE> Het gasthuis werd in ### gesticht door <PERSOON>, huisvrouw van hopman <PERSOON> en weduwe van hopman <PERSOON> In de fundatiebrief werd vastgelegd, dat het gasthuis bestemd zou worden voor de huisvesting van vijf of zes oude vrouwen, die van de gereformeerde religie dienden te zijn <PERSOON> bestemde hiervoor zeven kamers, eenkamerwoningen, aan de "Battengang", die achter haar eigen woning lagen Zij bewoonde zelf een pand aan de zuidzijde van de <LOCATIE>op de hoek van de Battengang Zij verordonneerde tevens dat de vier schilderijen van haarzelf, haar overleden man en van haar zoon en dochter in het huis moesten blijven hangen ""ter eeuwige memoria"" Het gasthuis wordt gefinancierd met de huuropbrengsten van enkele andere woningen en, na haar overlijden, ook met huuropbrengst van haar woning, het "conventshuis" genoemd Bovendien kon ook de pachtsom van landerijen in Uitwierde en Haren gebruikt worden voor de exploitatie van het gasthuis In ### werd het gasthuis geheel gerenoveerd, dat wil zeggen afgebroken en opnieuw opgebouwd.
590
www
de naam "LOC Zeggenschap in zorg" De naam is gewijzigd in LOC Waardevolle zorg, omdat deze aansluit bij de visie van LOC Waardevolle zorg Deze visie is in ### opgesteld en is de basis voor alle activiteiten die LOC ontplooit Vrouw Fransensgasthuis Het Vrouw Fransensgasthuis (ook bekend als "Geertjen Schilts gasthuis") was een gasthuis in de stad <LOCATIE>, dat in de tweede helft van de ##e eeuw in zijn geheel is verplaatst naar <LOCATIE> Het gasthuis werd in ### gesticht door <PERSOON>, huisvrouw van hopman <PERSOON> en weduwe van hopman <PERSOON> In de fundatiebrief werd vastgelegd, dat het gasthuis bestemd zou worden voor de huisvesting van vijf of zes oude vrouwen, die van de gereformeerde religie dienden te zijn <PERSOON> bestemde hiervoor zeven kamers, eenkamerwoningen, aan de "Battengang", die achter haar eigen woning lagen Zij bewoonde zelf een pand aan de zuidzijde van de <LOCATIE>op de hoek van de Battengang Zij verordonneerde tevens dat de vier schilderijen van haarzelf, haar overleden man en van haar zoon en dochter in het huis moesten blijven hangen ""ter eeuwige memoria"" Het gasthuis wordt gefinancierd met de huuropbrengsten van enkele andere woningen en, na haar overlijden, ook met huuropbrengst van haar woning, het "conventshuis" genoemd Bovendien kon ook de pachtsom van landerijen in Uitwierde en Haren gebruikt worden voor de exploitatie van het gasthuis In ### werd het gasthuis geheel gerenoveerd, dat wil zeggen afgebroken en opnieuw opgebouwd Het gasthuis is tot ### als gasthuis in <LOCATIE> in gebruik geweest Daarna deed het tot ### dienst als opslagruimte In ### werd het pand gekocht door het Openluchtmuseum Het Hoogeland in <LOCATIE> Het werd steen voor steen afgebroken en in <LOCATIE> weer opgebouwd Het pand is erkend als rijksmonument Wytzes- of Schoonbeeksgasthuis Het Wytzes- of Schoonbeekgasthuis is een gasthuis in de stad <LOCATIE> Het werd gesticht in ### door "<PERSOON>", weduwe van Hindrick Wytsens De tweede naam van het gasthuis verwijst naar <PERSOON>, die in de achttiende eeuw een van de voogden van het gasthuis was Het oorspronkelijke gasthuis stond aan <PERSOON> Het werd in ### verplaatst naar het huidige pand aan de <LOCATIE>Het heeft tot ### als gasthuis gefunctioneerd <PERSOON>Frederik> <PERSOON>(Breda>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlandse medicus, psycholoog en auteur Hij studeerde af als medicus, was lector in biologie en algemene fysiologie aan de Vrije Universiteit <LOCATIE> en kreeg aldaar in ### een leerstoel fysiologie In ### werd hij hoogleraar fysiologie en histologie in <LOCATIE> Van ### tot zijn emeritaat in ### was hij buitengewoon hoogleraar in <LOCATIE> en hoogleraar psychologie in <LOCATIE>, hoewel hij nooit psychologie had gestudeerd In zijn jonge jaren had de kennismaking met <PERSOON> (met wie hij bevriend raakte) aanzienlijke invloed op Buytendijk.
584
www
gasthuis is tot ### als gasthuis in <LOCATIE> in gebruik geweest Daarna deed het tot ### dienst als opslagruimte In ### werd het pand gekocht door het Openluchtmuseum Het Hoogeland in <LOCATIE> Het werd steen voor steen afgebroken en in <LOCATIE> weer opgebouwd Het pand is erkend als rijksmonument Wytzes- of Schoonbeeksgasthuis Het Wytzes- of Schoonbeekgasthuis is een gasthuis in de stad <LOCATIE> Het werd gesticht in ### door "<PERSOON>", weduwe van Hindrick Wytsens De tweede naam van het gasthuis verwijst naar <PERSOON>, die in de achttiende eeuw een van de voogden van het gasthuis was Het oorspronkelijke gasthuis stond aan <PERSOON> Het werd in ### verplaatst naar het huidige pand aan de <LOCATIE>Het heeft tot ### als gasthuis gefunctioneerd <PERSOON>Frederik> <PERSOON>(Breda>, <DATUM> – <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlandse medicus, psycholoog en auteur Hij studeerde af als medicus, was lector in biologie en algemene fysiologie aan de Vrije Universiteit <LOCATIE> en kreeg aldaar in ### een leerstoel fysiologie In ### werd hij hoogleraar fysiologie en histologie in <LOCATIE> Van ### tot zijn emeritaat in ### was hij buitengewoon hoogleraar in <LOCATIE> en hoogleraar psychologie in <LOCATIE>, hoewel hij nooit psychologie had gestudeerd In zijn jonge jaren had de kennismaking met <PERSOON> (met wie hij bevriend raakte) aanzienlijke invloed op <LOCATIE><PERSOON> (<PERSOON>) <LOCATIE>deed zijn inspiratie en methodiek op uit verschillende bronnen de ervaringen die hij sedert ### als dierpsycholoog, en na de Tweede Wereldoorlog als humane psycholoog had opgedaan, en uit de fenomenologie, de leer die de verschijnselen voor zich laat spreken In zijn "Algemene theorie der menselijke houding en beweging" (###) slaagde <LOCATIE>erin een samengang van lichaam en geest te laten benadrukken In ### werd de van oorsprong hervormde <LOCATIE>katholiek Hij was onder andere voorzitter van de "Katholieke Vereniging voor de Geestelijke Volksgezondheid" en hij was vanaf het eind van de jaren ## hoofdredacteur van de Aula-reeks, de populair-wetenschappelijke pocketboekserie van uitgeverij Het Spectrum Van zijn hand verschenen talloze boeken en artikelen, zoals "De Vrouw" in ### Hypostigma Het hypostigma of de hypostigmatische cel is een onderdeel van de vleugel van bepaalde insecten Het betreft een langwerpige cel die bij veel sterk gelijkende soorten een belangrijke determinatiesleutel is Een voorbeeld van insecten met een hypostigma zijn de mierenleeuwen <PERSOON> (<LOCATIE>, ###) is een Nederlands haptonoom Hij was korte tijd voetballer en honkballer bij Feyenoord en is ook tennisleraar geweest voor hij begon als fysiotherapeut Hiervoor volgde hij bij het CIOS in <LOCATIE> massage- en fysiotherapiecursussen Als fysiotherapeut heeft hij gewerkt de voetbalclubs als Xerxes en was later fysiotherapeut/vertrouwensman bij AZ'## Daarnaast is hij ook eigenaar geweest van een sauna en massagecentrum in de Rotterdamse wijk Hillegersberg-Schiebroek Toen hij in ### deze gemengde sauna begon was dat in die tijd zeer ongewoon.
602
www
methodiek op uit verschillende bronnen de ervaringen die hij sedert ### als dierpsycholoog, en na de Tweede Wereldoorlog als humane psycholoog had opgedaan, en uit de fenomenologie, de leer die de verschijnselen voor zich laat spreken In zijn "Algemene theorie der menselijke houding en beweging" (###) slaagde <LOCATIE>erin een samengang van lichaam en geest te laten benadrukken In ### werd de van oorsprong hervormde <LOCATIE>katholiek Hij was onder andere voorzitter van de "Katholieke Vereniging voor de Geestelijke Volksgezondheid" en hij was vanaf het eind van de jaren ## hoofdredacteur van de Aula-reeks, de populair-wetenschappelijke pocketboekserie van uitgeverij Het Spectrum Van zijn hand verschenen talloze boeken en artikelen, zoals "De Vrouw" in ### Hypostigma Het hypostigma of de hypostigmatische cel is een onderdeel van de vleugel van bepaalde insecten Het betreft een langwerpige cel die bij veel sterk gelijkende soorten een belangrijke determinatiesleutel is Een voorbeeld van insecten met een hypostigma zijn de mierenleeuwen <PERSOON> (<LOCATIE>, ###) is een Nederlands haptonoom Hij was korte tijd voetballer en honkballer bij Feyenoord en is ook tennisleraar geweest voor hij begon als fysiotherapeut Hiervoor volgde hij bij het CIOS in <LOCATIE> massage- en fysiotherapiecursussen Als fysiotherapeut heeft hij gewerkt de voetbalclubs als Xerxes en was later fysiotherapeut/vertrouwensman bij AZ'## Daarnaast is hij ook eigenaar geweest van een sauna en massagecentrum in de Rotterdamse wijk Hillegersberg-Schiebroek Toen hij in ### deze gemengde sauna begon was dat in die tijd zeer ongewoon In de jaren zeventig werd <PERSOON> opgenomen in de leiding van de "Rotterdamse Academie voor Haptonomie" Later zou <PERSOON> zich distantiëren van de manier waarop <PERSOON> de haptonomie in praktijk bracht Begin jaren ## behandelde hij de toen bekende schaatser <PERSOON> Nadat deze zich lovend had uitgelaten over zijn behandeling kwamen steeds meer topsporters bij hem voor een behandeling Een van de hoogtepunten in de carrière <PERSOON> was het Europees kampioenschap voetbal ### waar hij een groot deel van de Nederlandse spelers behandelde en dat team werd toen in West-Duitsland Europees kampioen In datzelfde jaar verscheen het boek van hem "Het lichaam liegt nooit" wat meerdere keren herdrukt is Daarna ging het steeds minder goed met <PERSOON> Rond ### sloot hij zijn praktijk in <LOCATIE> en verhuisde hij naar Portugal waar hij op advies van een vriend zijn spaargeld belegde wat totaal verkeerd uitpakte zodat hij zijn oudedagsvoorziening kwijt was Later is hij in Zwitserland gaan wonen maar hij houdt nog wel elke maand spreekuur in <LOCATIE> en verder geeft hij vooral aan topmanagers cursussen Ubbenagasthuis Het Ubbenagasthuis was een gasthuis in de stad <LOCATIE> Het oorspronkelijke gasthuis werd gesticht door "<PERSOON>" <PERSOON> Kijk in 't <LOCATIE>Het wordt voor het eerst genoemd in ###, en staat dan bekend als "Hospitale St Joannis" De huidige naam verwijst naar burgemeester "<PERSOON>" die het halverwege de ##e eeuw heeft opgeknapt.
573
www
In de jaren zeventig werd <PERSOON> opgenomen in de leiding van de "Rotterdamse Academie voor Haptonomie" Later zou <PERSOON> zich distantiëren van de manier waarop <PERSOON> de haptonomie in praktijk bracht Begin jaren ## behandelde hij de toen bekende schaatser <PERSOON> Nadat deze zich lovend had uitgelaten over zijn behandeling kwamen steeds meer topsporters bij hem voor een behandeling Een van de hoogtepunten in de carrière <PERSOON> was het Europees kampioenschap voetbal ### waar hij een groot deel van de Nederlandse spelers behandelde en dat team werd toen in West-Duitsland Europees kampioen In datzelfde jaar verscheen het boek van hem "Het lichaam liegt nooit" wat meerdere keren herdrukt is Daarna ging het steeds minder goed met <PERSOON> Rond ### sloot hij zijn praktijk in <LOCATIE> en verhuisde hij naar Portugal waar hij op advies van een vriend zijn spaargeld belegde wat totaal verkeerd uitpakte zodat hij zijn oudedagsvoorziening kwijt was Later is hij in Zwitserland gaan wonen maar hij houdt nog wel elke maand spreekuur in <LOCATIE> en verder geeft hij vooral aan topmanagers cursussen Ubbenagasthuis Het Ubbenagasthuis was een gasthuis in de stad <LOCATIE> Het oorspronkelijke gasthuis werd gesticht door "<PERSOON>" <PERSOON> Kijk in 't <LOCATIE>Het wordt voor het eerst genoemd in ###, en staat dan bekend als "Hospitale St Joannis" De huidige naam verwijst naar burgemeester "<PERSOON>" die het halverwege de ##e eeuw heeft opgeknapt De staat van het pand <PERSOON> Kijk in 't <LOCATIE>gaat in de loop van de negentiende eeuw steeds verder achteruit, zodanig dat het in ### moet worden afgebroken Het gasthuis verhuist dan naar nieuwbouw achter het Rustoord aan de <LOCATIE>Daar heeft het tot ### zijn functie behouden Het tweede gasthuis is in ### gerenoveerd, de woningen worden nu verhuurd Sonic Pathfinder De Sonic Pathfinder is een toestel dat op geluidsgolven werkt en aan een blinde de mogelijkheid geeft om voorwerpen op zijn weg te detecteren Deze wordt meestal in combinatie met een ander middel gebruikt zoals de witte stok Het toestel is een resultaat uit onderzoek van de Universiteit van Nottingham en is uitgevonden door de <PERSOON> Het toestel detecteert voorwerpen op de weg en geeft aan de gebruiker een selectie van de gekregen info die nodig zijn om te wandelen Het geeft dus geen beeld van de omgeving Het toestel detecteert voorwerpen door ultrasone geluidsgolven te sturen en terug te ontvangen zoals een radar Deze worden dan geselecteerd en omgezet door een computerchip De voorwerpen worden door middel van soorten tonen en frequentie aangeduid aan de gebruiker Rustoord (<LOCATIE>) Het Rustoord is een voormalig gasthuis in de stad <LOCATIE>, gelegen aan de <LOCATIE>Het werd in ### gesticht door de diaconie van de Hervormde gemeente Eerder had de Hervormde diaconie een gasthuis gebouwd aan de Korreweg, "Avondrust".
545
www
Oude Kijk in 't <LOCATIE>gaat in de loop van de negentiende eeuw steeds verder achteruit, zodanig dat het in ### moet worden afgebroken Het gasthuis verhuist dan naar nieuwbouw achter het Rustoord aan de <LOCATIE>Daar heeft het tot ### zijn functie behouden Het tweede gasthuis is in ### gerenoveerd, de woningen worden nu verhuurd Sonic Pathfinder De Sonic Pathfinder is een toestel dat op geluidsgolven werkt en aan een blinde de mogelijkheid geeft om voorwerpen op zijn weg te detecteren Deze wordt meestal in combinatie met een ander middel gebruikt zoals de witte stok Het toestel is een resultaat uit onderzoek van de Universiteit van Nottingham en is uitgevonden door de <PERSOON> Het toestel detecteert voorwerpen op de weg en geeft aan de gebruiker een selectie van de gekregen info die nodig zijn om te wandelen Het geeft dus geen beeld van de omgeving Het toestel detecteert voorwerpen door ultrasone geluidsgolven te sturen en terug te ontvangen zoals een radar Deze worden dan geselecteerd en omgezet door een computerchip De voorwerpen worden door middel van soorten tonen en frequentie aangeduid aan de gebruiker Rustoord (<LOCATIE>) Het Rustoord is een voormalig gasthuis in de stad <LOCATIE>, gelegen aan de <LOCATIE>Het werd in ### gesticht door de diaconie van de Hervormde gemeente Eerder had de Hervormde diaconie een gasthuis gebouwd aan de Korreweg, "Avondrust" Het Rustoord was iets bescheidener van opzet en verrees naast Avondrust Achter het Rustoord werd in ### het nieuwe gebouw voor het Ubbenagasthuis gebouwd Het Rustoord werd in ### gerenoveerd De woningen worden sindsdien verhuurd door woningbouwvereniging <PERSOON> De <PERSOON> is een gasthuis in de stad <LOCATIE> Het werd gesticht in ### krachtens het testament van "<PERSOON>" In zijn testament had hij bepaald dat uit zijn nalatenschap een stichting moest worden opgericht genoemd naar zijn ouders, met als doelstelling het oprichten van een gasthuis Het gasthuis werd gebouwd aan de <LOCATIE>, iets ten noorden van de voormalige Heilig Hartkerk, op de plek van een voormalige boerderij Er kwamen # kamers voor 'ouden van dagen' en een 'regentenkamer' (waar de portretten van de familie hingen) Later werd het gasthuis ook wel aangeduid als bejaardentehuis In ### trokken er ook twee zusters in van het toen gesloten <PERSOON> <LOCATIE>(Huize <PERSOON> van de zusters Franciscanessen van de Heilige Familie) In de loop van de jaren ### verschoof de woonfunctie naar studentenhuisvesting <PERSOON> advocaten & notarissen nam in die tijd het beheer van het pand over In ### kocht de Groningse Woonstichting IN (nu Lefier) het pand aan, met het doel een woonvorm te creëren waar jongvolwassen geestelijk gehandicapten onder begeleiding zo zelfstandig mogelijk kunnen wonen De daadwerkelijke verbouwing begon in ### en werd afgerond in ### Het voorste deel, met drie wooneenheden en de regentenkamer, werd gerenoveerd.
554
www
Avondrust Achter het Rustoord werd in ### het nieuwe gebouw voor het Ubbenagasthuis gebouwd Het Rustoord werd in ### gerenoveerd De woningen worden sindsdien verhuurd door woningbouwvereniging <PERSOON> De <PERSOON> is een gasthuis in de stad <LOCATIE> Het werd gesticht in ### krachtens het testament van "<PERSOON>" In zijn testament had hij bepaald dat uit zijn nalatenschap een stichting moest worden opgericht genoemd naar zijn ouders, met als doelstelling het oprichten van een gasthuis Het gasthuis werd gebouwd aan de <LOCATIE>, iets ten noorden van de voormalige Heilig Hartkerk, op de plek van een voormalige boerderij Er kwamen # kamers voor 'ouden van dagen' en een 'regentenkamer' (waar de portretten van de familie hingen) Later werd het gasthuis ook wel aangeduid als bejaardentehuis In ### trokken er ook twee zusters in van het toen gesloten <PERSOON> <LOCATIE>(Huize <PERSOON> van de zusters Franciscanessen van de Heilige Familie) In de loop van de jaren ### verschoof de woonfunctie naar studentenhuisvesting <PERSOON> advocaten & notarissen nam in die tijd het beheer van het pand over In ### kocht de Groningse Woonstichting IN (nu Lefier) het pand aan, met het doel een woonvorm te creëren waar jongvolwassen geestelijk gehandicapten onder begeleiding zo zelfstandig mogelijk kunnen wonen De daadwerkelijke verbouwing begon in ### en werd afgerond in ### Het voorste deel, met drie wooneenheden en de regentenkamer, werd gerenoveerd Bij de werkzaamheden kwamen de oude fundamenten van de boerderij weer aan het licht Ook werd aan noordzijde een betonnen kelder aangetroffen, die een voormalige bewoner in de grond had gebouwd en waardoor de muur gevaarlijk was ondermijnd Het pand omvat nu ## appartementen, gemeenschappelijke voorzieningen, en een kantoorruimte voor de medewerkers van de Stichting Humanitas-DMH die er het beheer voeren Gasthuis voor de werkende stand Het gasthuis voor de werkende stand was een initiatief van de diaconie van de Hervormde gemeente in <LOCATIE> om een voorziening te treffen voor bejaarden uit de arbeidersklasse Het initiatief leidde halverwege de negentiende eeuw tot de bouw van een drietal gasthuizen in <LOCATIE>, aan de "Langesteeg", aan de "Violetsteeg" en aan de "Herepoortenmolendrift" Het gasthuis aan de Herepoortenmolendrift heeft dienstgedaan tot ###, de andere twee hebben slechts kort bestaan In ### werd het vierde, en laatste, gasthuis gebouwd aan de <LOCATIE>in de Oosterpoort Barbituurzuur Barbituurzuur is een organische verbinding met als brutoformule CHNO Het is structureel afgeleid van pyrimidine De stof komt voor als witte kristallen, die matig oplosbaar zijn in water De verbinding werd op <DATUM> ontdekt door <PERSOON> De dag van de ontdekking werd tevens de naam van de stof <DATUM> is immers het naamfeest van de heilige <PERSOON> andere bronnen werd de stof vernoemd naar <PERSOON> kan eenvoudigweg bereid worden door een condensatiereactie van malonzuur en ureum.
556
www
oude fundamenten van de boerderij weer aan het licht Ook werd aan noordzijde een betonnen kelder aangetroffen, die een voormalige bewoner in de grond had gebouwd en waardoor de muur gevaarlijk was ondermijnd Het pand omvat nu ## appartementen, gemeenschappelijke voorzieningen, en een kantoorruimte voor de medewerkers van de Stichting Humanitas-DMH die er het beheer voeren Gasthuis voor de werkende stand Het gasthuis voor de werkende stand was een initiatief van de diaconie van de Hervormde gemeente in <LOCATIE> om een voorziening te treffen voor bejaarden uit de arbeidersklasse Het initiatief leidde halverwege de negentiende eeuw tot de bouw van een drietal gasthuizen in <LOCATIE>, aan de "Langesteeg", aan de "Violetsteeg" en aan de "Herepoortenmolendrift" Het gasthuis aan de Herepoortenmolendrift heeft dienstgedaan tot ###, de andere twee hebben slechts kort bestaan In ### werd het vierde, en laatste, gasthuis gebouwd aan de <LOCATIE>in de Oosterpoort Barbituurzuur Barbituurzuur is een organische verbinding met als brutoformule CHNO Het is structureel afgeleid van pyrimidine De stof komt voor als witte kristallen, die matig oplosbaar zijn in water De verbinding werd op <DATUM> ontdekt door<PERSOON> De dag van de ontdekking werd tevens de naam van de stof <DATUM> is immers het naamfeest van de heilige <PERSOON> andere bronnen werd de stof vernoemd naar <PERSOON> kan eenvoudigweg bereid worden door een condensatiereactie van malonzuur en ureum Het waterstofatoom op het α-koolstofatoom in de ring is relatief zuur (p"K" = #,##) voor een diketon De oorzaak ligt in de stabilisatie van het carbanion dat ontstaat na deprotonering de negatieve lading kan immers niet alleen op de zuurstofatomen van de naburige carbonylgroepen gelokaliseerd worden, maar ook nog op de stikstofatomen Derivaten van barbituurzuur worden barbituraten genoemd Deze worden hoofdzakelijk als slaap- en kalmeringsmiddel aangewend Barbituurzuur wordt bijgevolg vaak als uitgangsstof voor de synthese van barbituraten gebruikt Hiervoor wordt meestal de Knoevenagel-condensatie aangewend Melfalan Melfalan (merknaam "Alkeran") is een alkylerend middel dat wordt gebruikt als chemotherapie en bij bloedstollingziekte Het kan een bepaalde alkylgroep in DNA inbrengen en daarmee de celdeling stoppen Melfalan behoort tot de stikstofmosterdverbindingen Melfalan wordt in de chemokuren vooral gebruikt wanneer iemand kanker in het beenmerg heeft (ziekte van Kahler), Ovariumcarcinoom (eierstokkanker), borstkanker, kanker in het zenuwstelsel en als plaatselijk infuus bij kanker in de ledematen Melfalan wordt door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek geclassificeerd als carcinogeen voor mensen (groep #) Melfalan is een van de alkyleringsmiddelen die in de jaren ### zijn ontwikkeld aan het <PERSOON> (later de National Research Development Corporation) door professor <PERSOON> en medewerkers De verbinding komt in twee optische isomeren voor de D- en L-vorm Zowel de D-vorm en L-vorm als het racemisch mengsel van beide vertonen kankerremmende eigenschappen De L-vorm heeft de grootste werking.
530
www
ring is relatief zuur (p"K" = #,##) voor een diketon De oorzaak ligt in de stabilisatie van het carbanion dat ontstaat na deprotonering de negatieve lading kan immers niet alleen op de zuurstofatomen van de naburige carbonylgroepen gelokaliseerd worden, maar ook nog op de stikstofatomen Derivaten van barbituurzuur worden barbituraten genoemd Deze worden hoofdzakelijk als slaap- en kalmeringsmiddel aangewend Barbituurzuur wordt bijgevolg vaak als uitgangsstof voor de synthese van barbituraten gebruikt Hiervoor wordt meestal de Knoevenagel-condensatie aangewend Melfalan Melfalan (merknaam "Alkeran") is een alkylerend middel dat wordt gebruikt als chemotherapie en bij bloedstollingziekte Het kan een bepaalde alkylgroep in DNA inbrengen en daarmee de celdeling stoppen Melfalan behoort tot de stikstofmosterdverbindingen Melfalan wordt in de chemokuren vooral gebruikt wanneer iemand kanker in het beenmerg heeft (ziekte van Kahler), Ovariumcarcinoom (eierstokkanker), borstkanker, kanker in het zenuwstelsel en als plaatselijk infuus bij kanker in de ledematen Melfalan wordt door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek geclassificeerd als carcinogeen voor mensen (groep #) Melfalan is een van de alkyleringsmiddelen die in de jaren ### zijn ontwikkeld aan het <PERSOON> (later de National Research Development Corporation) door professor <PERSOON> en medewerkers De verbinding komt in twee optische isomeren voor de D- en L-vorm Zowel de D-vorm en L-vorm als het racemisch mengsel van beide vertonen kankerremmende eigenschappen De L-vorm heeft de grootste werking Tiberius <PERSOON> Tiberius <PERSOON> (<LOCATIE>, <DATUM> - <LOCATIE>, <DATUM> was een Nederlands anatoom, zoöloog en natuuronderzoeker, en de tweede conservator van de geologie-, paleontologie- en mineralogie- afdelingen van Teylers Museum in <LOCATIE> Naast het vertalen van de eerste editie van <PERSOON> of Species" (###), schreef hij een groot aantal werken over popularisering van de wetenschap, vooral dan voor de biologie <PERSOON> werd geboren in ###, in de Friese hoofdstad <LOCATIE> Daar bezocht hij de lagere school tot zijn ##e of ##e jaar Zijn vader zorgde voor een opleiding tot graanhandelaar Hij gebruikte zijn loon om zichzelf te onderwijzen in het <PERSOON> en <PERSOON> Dit verlangen naar zelf-onderwijs en zelfdiscipline zou <PERSOON> zijn hele leven karakteriseren In ### ontving hij hiervoor academische waardering in de vorm van een eredoctoraat, dat hem door de Rijksuniversiteit <LOCATIE> werd toegekend Hij trouwde in ### en begon geneeskunde te studeren om chirurg worden In ### verhuisde <PERSOON> met zijn vrouw en vier kinderen naar <LOCATIE>, om zijn opleiding te beginnen bij het plaatselijke chirurgencollege Hij studeerde twee jaar later af en zette een praktijk op in <LOCATIE> Zijn eerste patiënt, een visser, klaagde dat hij gestoken was door een pieterman (vis met giftige stekels) Zijn studies brachten hem naar de bibliotheek van het Teylers Museum in <LOCATIE>, en zijn daaropvolgende artikel over de pieterman in het populaire tijdschrift "Album der Natuur" vestigde zijn faam als een expert op het gebied van vissen.
581
www
###) was een Nederlands anatoom, zoöloog en natuuronderzoeker, en de tweede conservator van de geologie-, paleontologie- en mineralogie- afdelingen van Teylers Museum in <LOCATIE> Naast het vertalen van de eerste editie van <PERSOON> of Species" (###), schreef hij een groot aantal werken over popularisering van de wetenschap, vooral dan voor de biologie <PERSOON> werd geboren in ###, in de Friese hoofdstad <LOCATIE> Daar bezocht hij de lagere school tot zijn ##e of ##e jaar Zijn vader zorgde voor een opleiding tot graanhandelaar Hij gebruikte zijn loon om zichzelf te onderwijzen in het <PERSOON> en <PERSOON> Dit verlangen naar zelf-onderwijs en zelfdiscipline zou <PERSOON> zijn hele leven karakteriseren In ### ontving hij hiervoor academische waardering in de vorm van een eredoctoraat, dat hem door de Rijksuniversiteit <LOCATIE> werd toegekend Hij trouwde in ### en begon geneeskunde te studeren om chirurg worden In ### verhuisde <PERSOON> met zijn vrouw en vier kinderen naar <LOCATIE>, om zijn opleiding te beginnen bij het plaatselijke chirurgencollege Hij studeerde twee jaar later af en zette een praktijk op in <LOCATIE> Zijn eerste patiënt, een visser, klaagde dat hij gestoken was door een pieterman (vis met giftige stekels) Zijn studies brachten hem naar de bibliotheek van het Teylers Museum in <LOCATIE>, en zijn daaropvolgende artikel over de pieterman in het populaire tijdschrift "Album der Natuur" vestigde zijn faam als een expert op het gebied van vissen De curator, professor <PERSOON>, benaderde hem om de fossiele vissen te beschrijven op basis van zijn eigen en de Teylers collectie <PERSOON> begon hieraan in het museum en zijn werk, naar behoren geprezen, werd gepubliceerd in de "Verhandelingen" van Teylers Tweede Genootschap in ### Dit werd gevolgd door verder werk over de vissen uit de Duitse Solnhofener kalksteen, en voltooiing van de catalogus van de fossiele-vissencollectie van het museum Van deze prestatie raakten de museumbestuurders dermate onder de indruk dat zij <PERSOON> vroegen om hetzelfde te doen voor hun andere fossielen- en mineralencollecties Een jaar later voltooide hij de catalogus, ondanks het feit dat hij in een onverwarmde kamer moest werken en tezelfdertijd moest doorgaan met zijn huisartsenpraktijk In ### werd <PERSOON> gevraagd om conservator van het paleontologische en mineralogische kabinet van Teylers te worden, een functie die hij behield tot zijn dood in ### Hij zette zich onmiddellijk aan de slag om de gehele fossielencollectie van het Museum te catalogiseren, die op dat moment nog ongenummerd en vaak ongedocumenteerd was Op advies van de prominente natuurhistoricus <PERSOON> uit <LOCATIE>, paste hij een numeriek systeem toe waarin de fossielen werden verdeeld in perioden (Paleozoïcum, Mesozoïcum en Cenozoïcum) en gesorteerd van 'hoog' naar 'laag' Uit dit systeem en de manier waarop <PERSOON> het toepaste, bleek al de invloed van Darwins theorie van de evolutie Het voltooien van deze catalogus zou duren tot ### Tegen die tijd waren zes volumes en vijf supplementen gepubliceerd, die een totaal van <DATUM> fossielen documenteerden.
604
www
fossiele vissen te beschrijven op basis van zijn eigen en de Teylers collectie <PERSOON> begon hieraan in het museum en zijn werk, naar behoren geprezen, werd gepubliceerd in de "Verhandelingen" van Teylers Tweede Genootschap in ### Dit werd gevolgd door verder werk over de vissen uit de Duitse Solnhofener kalksteen, en voltooiing van de catalogus van de fossiele-vissencollectie van het museum Van deze prestatie raakten de museumbestuurders dermate onder de indruk dat zij <PERSOON> vroegen om hetzelfde te doen voor hun andere fossielen- en mineralencollecties Een jaar later voltooide hij de catalogus, ondanks het feit dat hij in een onverwarmde kamer moest werken en tezelfdertijd moest doorgaan met zijn huisartsenpraktijk In ### werd <PERSOON> gevraagd om conservator van het paleontologische en mineralogische kabinet van Teylers te worden, een functie die hij behield tot zijn dood in ### Hij zette zich onmiddellijk aan de slag om de gehele fossielencollectie van het Museum te catalogiseren, die op dat moment nog ongenummerd en vaak ongedocumenteerd was Op advies van de prominente natuurhistoricus <PERSOON> uit <LOCATIE>, paste hij een numeriek systeem toe waarin de fossielen werden verdeeld in perioden (Paleozoïcum, Mesozoïcum en Cenozoïcum) en gesorteerd van 'hoog' naar 'laag' Uit dit systeem en de manier waarop <PERSOON> het toepaste, bleek al de invloed van Darwins theorie van de evolutie Het voltooien van deze catalogus zou duren tot ### Tegen die tijd waren zes volumes en vijf supplementen gepubliceerd, die een totaal van <DATUM> fossielen documenteerden <PERSOON> was zeer actief als popularisator van de wetenschap Hij schreef meer dan honderd artikelen, velen van hen gericht op de educatie van het grote publiek, zoals hij zichzelf had opgeleid Veel van deze werken verschenen in "Album der Natuur" Net zo belangrijk waren Winklers talrijke vertalingen van wetenschappelijke werken in het Nederlands De beroemdste daarvan was <PERSOON> baanbrekende "De oorsprong der soorten" (###), dat een jaar na de Engelse publicatie in het Nederlands verscheen <PERSOON> was ook een krachtige verdediger van de evolutietheorie, in die mate dat hij - in tegenstelling tot wat <PERSOON> op dat tijdstip zelf aandurfde - de mens nadrukkelijk een plaats binnen de evolutie gaf <PERSOON> was een actieve propagandist van het Volapük, een geconstrueerde taal uitgevonden door de katholieke priester <PERSOON> Naast het werk bij Teylers bleef hij werken als arts, en werd medisch inspecteur voor de gemeente <LOCATIE> De publicist <PERSOON> was zijn jongste broer Gingerol Gingerol of [#]-gingerol is een organische verbinding die het meest verantwoordelijk is voor de scherpe smaak van de wortelstok van de gemberplant ("Zingiber officinale") Gingerol is het voornaamste bestanddeel van het extract van de wortelstok, dat een complex mengsel is van relatief onstabiele fenolverbindingen, waaronder andere gingerolen met een zijketen van verschillende lengte ([#]- en [##]-gingerol), shogaolen, paradolen en nog meer Gingerol is een gele vloeistof, maar in zuivere toestand is het een kristallijne stof met een laag smeltpunt Op de Scovilleschaal scoort [#]-gingerol ##.
593
www
zeer actief als popularisator van de wetenschap Hij schreef meer dan honderd artikelen, velen van hen gericht op de educatie van het grote publiek, zoals hij zichzelf had opgeleid Veel van deze werken verschenen in "Album der Natuur" Net zo belangrijk waren Winklers talrijke vertalingen van wetenschappelijke werken in het Nederlands De beroemdste daarvan was <PERSOON> baanbrekende "De oorsprong der soorten" (###), dat een jaar na de Engelse publicatie in het Nederlands verscheen <PERSOON> was ook een krachtige verdediger van de evolutietheorie, in die mate dat hij - in tegenstelling tot wat <PERSOON> op dat tijdstip zelf aandurfde - de mens nadrukkelijk een plaats binnen de evolutie gaf <PERSOON> was een actieve propagandist van het Volapük, een geconstrueerde taal uitgevonden door de katholieke priester <PERSOON> Naast het werk bij Teylers bleef hij werken als arts, en werd medisch inspecteur voor de gemeente <LOCATIE> De publicist <PERSOON> was zijn jongste broer Gingerol Gingerol of [#]-gingerol is een organische verbinding die het meest verantwoordelijk is voor de scherpe smaak van de wortelstok van de gemberplant ("Zingiber officinale") Gingerol is het voornaamste bestanddeel van het extract van de wortelstok, dat een complex mengsel is van relatief onstabiele fenolverbindingen, waaronder andere gingerolen met een zijketen van verschillende lengte ([#]- en [##]-gingerol), shogaolen, paradolen en nog meer Gingerol is een gele vloeistof, maar in zuivere toestand is het een kristallijne stof met een laag smeltpunt Op de Scovilleschaal scoort [#]-gingerol ## ### Het getal "n" waarmee een ["n"]-gingerol wordt aangeduid, is het aantal koolstofatomen in het aldehyde dat ontstaat door een afbraakreactie, met name de omgekeerde of retro-aldolreactie van gingerol Bij [#]-gingerol levert deze afbraakreactie het aldehyde hexanal met zes koolstofatomen (CHO), en het keton zingeron Deze reactie gebeurt wanneer gingerol wordt verhit, zoals bij het koken van gemberwortels, en gaat ook langzaam op bij het bewaren van gemberextract Zingeron is niet zo scherp van smaak als gingerol Shogaol is een ander afbraakproduct van gingerol, ontstaan door de dehydratie (afsplitsing van de hydroxylgroep op de zijketen) van gingerol Dit gebeurt bij het drogen van gember Shogaol is meer dan dubbel zo scherp van smaak dan gingerol, vandaar dat gedroogde gember, die minder gingerol en meer shogaol bevat, scherper smaakt dan verse Dit zijn de twee belangrijkste afbraakreacties van gingerol Nucleoside-analoge reversetranscriptaseremmers Nucleoside analoge reverse-transcriptaseremmers zijn geneesmiddelen die de vermenigvuldiging van het hiv remmen Deze remmers verhinderen dat nieuwe virusdeeltjes de celkern verlaten De nucleoside analoge reverse-transcriptaseremmers remmen het enzym reverse-transcriptase dat het erfelijk materiaal van hiv ombouwt De remmer wordt eerst gefosforyleerd en daarna ingevoegd in de nieuwe dubbelstrengse DNA die gesynthetiseerd wordt door hiv reverse-transcriptase Tijdens de replicatie van het hiv-DNA vindt er een competitie plaats tussen de gefosforyleerde reverse-transcriptaseremmers en de natuurlijke nucleotiden Reverse-transcriptaseremmers hebben geen #'-hydroxylgroepen (#'-OH) waardoor de verdere polymerisatie van het hiv DNA wordt geblokkeerd Replicatie van mitochondriaal DNA (mtDNA) wordt door het enzym DNA-polymerase-g gereguleerd.
587
www
"n" waarmee een ["n"]-gingerol wordt aangeduid, is het aantal koolstofatomen in het aldehyde dat ontstaat door een afbraakreactie, met name de omgekeerde of retro-aldolreactie van gingerol Bij [#]-gingerol levert deze afbraakreactie het aldehyde hexanal met zes koolstofatomen (CHO), en het keton zingeron Deze reactie gebeurt wanneer gingerol wordt verhit, zoals bij het koken van gemberwortels, en gaat ook langzaam op bij het bewaren van gemberextract Zingeron is niet zo scherp van smaak als gingerol Shogaol is een ander afbraakproduct van gingerol, ontstaan door de dehydratie (afsplitsing van de hydroxylgroep op de zijketen) van gingerol Dit gebeurt bij het drogen van gember Shogaol is meer dan dubbel zo scherp van smaak dan gingerol, vandaar dat gedroogde gember, die minder gingerol en meer shogaol bevat, scherper smaakt dan verse Dit zijn de twee belangrijkste afbraakreacties van gingerol Nucleoside-analoge reversetranscriptaseremmers Nucleoside analoge reverse-transcriptaseremmers zijn geneesmiddelen die de vermenigvuldiging van het hiv remmen Deze remmers verhinderen dat nieuwe virusdeeltjes de celkern verlaten De nucleoside analoge reverse-transcriptaseremmers remmen het enzym reverse-transcriptase dat het erfelijk materiaal van hiv ombouwt De remmer wordt eerst gefosforyleerd en daarna ingevoegd in de nieuwe dubbelstrengse DNA die gesynthetiseerd wordt door hiv reverse-transcriptase Tijdens de replicatie van het hiv-DNA vindt er een competitie plaats tussen de gefosforyleerde reverse-transcriptaseremmers en de natuurlijke nucleotiden Reverse-transcriptaseremmers hebben geen #'-hydroxylgroepen (#'-OH) waardoor de verdere polymerisatie van het hiv DNA wordt geblokkeerd Replicatie van mitochondriaal DNA (mtDNA) wordt door het enzym DNA-polymerase-g gereguleerd Nucleoside analoge reverse-transcriptaseremmers remmen de werking van DNA-polymerase-g Dit leidt tot mitochondriale disfunctie in het aangetaste weefsel met hoge niveaus van melkzuur (lactaatacidose) en reactieve zuurstofsoorten (ROS) als gevolg Mariaziekenhuis Overpelt Het Mariaziekenhuis is een katholiek regionaal acuut ziekenhuis gelegen te Overpelt Met ### bedden is het Mariaziekenhuis goed voor jaarlijks ongeveer ## ### opnames, ## ### patiënten in dagbehandeling en ### ### consulten Er werken ### artsen en ### medewerkers (###) Het ziekenhuis biedt een breed scala aan (sub)specialismen aan drie geneeskundige en drie heelkundige diensten, twee geriatrische diensten, dagbehandelingen, afdelingen Materniteit & neonatologie, kinderafdeling, Psychiatrie en Palliatieve zorg Tevens beschikt het over een erkenning voor een spoedgevallendienst met MUG, een IC, een hartrevalidatiecentrum, een geriatrisch dagziekenhuis en beeldvormend medisch onderzoek (waaronder MRI/NMR) Speerpunten in het beleid zijn uitbreiding van het zorgaanbod, waaraan in de regio tekorten bestaan en de verdere uitbouw van dringend medische hulp Het Mariaziekenhuis ontstond in ### uit een fusie van het <PERSOON> Ziekenhuis te Lommel en de Heilig Hartkliniek te Neerpelt Het <PERSOON> ziekenhuis startte in ### met de bouw door de congregatie van de Zusters Kindsheid Jesu, na een verzoek daartoe in ### van de toenmalige pastoor van Lommel <INSTELLING> Het toenmalige gemeentebestuur stak de helpende hand toe door percelen te koop aan te bieden Het waren moeilijke jaren, de gevolgen van de Grote Depressie gingen niet aan België voorbij.
583
www
remmen de werking van DNA-polymerase-g Dit leidt tot mitochondriale disfunctie in het aangetaste weefsel met hoge niveaus van melkzuur (lactaatacidose) en reactieve zuurstofsoorten (ROS) als gevolg Mariaziekenhuis Overpelt Het Mariaziekenhuis is een katholiek regionaal acuut ziekenhuis gelegen te Overpelt Met ### bedden is het Mariaziekenhuis goed voor jaarlijks ongeveer ## ### opnames, ## ### patiënten in dagbehandeling en ### ### consulten Er werken ### artsen en ### medewerkers (###) Het ziekenhuis biedt een breed scala aan (sub)specialismen aan drie geneeskundige en drie heelkundige diensten, twee geriatrische diensten, dagbehandelingen, afdelingen Materniteit & neonatologie, kinderafdeling, Psychiatrie en Palliatieve zorg Tevens beschikt het over een erkenning voor een spoedgevallendienst met MUG, een IC, een hartrevalidatiecentrum, een geriatrisch dagziekenhuis en beeldvormend medisch onderzoek (waaronder MRI/NMR) Speerpunten in het beleid zijn uitbreiding van het zorgaanbod, waaraan in de regio tekorten bestaan en de verdere uitbouw van dringend medische hulp Het Mariaziekenhuis ontstond in ### uit een fusie van het <PERSOON> Ziekenhuis te Lommel en de Heilig Hartkliniek te Neerpelt Het <PERSOON> ziekenhuis startte in ### met de bouw door de congregatie van de Zusters Kindsheid Jesu, na een verzoek daartoe in ### van de toenmalige pastoor van Lommel <INSTELLING> Het toenmalige gemeentebestuur stak de helpende hand toe door percelen te koop aan te bieden Het waren moeilijke jaren, de gevolgen van de Grote Depressie gingen niet aan België voorbij De capaciteit was bescheiden met ## bedden In ### breidde het ziekenhuis uit met een extra verdieping met in totaal ## bedden Geleidelijk nam het aantal bedden toe tot ### in de jaren negentig In de jaren dertig was er capaciteitstekort in de gezondheidszorg De mutualiteit deed daarom een zeer dringend beroep op de Zusters van Berlaar om in Neerpelt een ziekenhuis op te richten Begin ### opende dit met # bedden in een villa; het duurde echter tot ### voor er een vaste arts werkzaam was De villa voldeed niet als volwaardig ziekenhuis en een nieuw gebouw bleek noodzakelijk Dit opende in ### en beschikte over ### bedden In ### werd dit uitgebreid met een extra verdieping, waaronder een aparte ## bedden tellende kinderafdeling In latere jaren tot de fusie telde de Heilig Hartkliniek maximaal ### bedden Aan het einde van de jaren tachtig bekeken beide ziekenhuizen een fusie Op <DATUM> vond daartoe het eerste verkennende gesprek plaats Op <DATUM> werd vzw Mariaziekenhuis opgericht; de officiële erkenning kwam af op <DATUM> waarna ruim een jaar later de bouw aanving Eind september ### verhuisden de patiënten en personeel naar de nieuwe locatie Het bouwterrein besloeg # ha, het vloeroppervlak ruim ## ### m² In het ziekenhuis is ruim ### km bekabeling en ## km pijpleiding voor klimaatbeheersing verwerkt De ruwbouw kwam uit op een bedrag van <DATUM> ###,- euro; in totaal kostte de bouw #<DATUM> ###,- euro Orchitis Orchitis of orchiditis is een ontsteking van de testes.
617
www
extra verdieping met in totaal ## bedden Geleidelijk nam het aantal bedden toe tot ### in de jaren negentig In de jaren dertig was er capaciteitstekort in de gezondheidszorg De mutualiteit deed daarom een zeer dringend beroep op de Zusters van Berlaar om in Neerpelt een ziekenhuis op te richten Begin ### opende dit met # bedden in een villa; het duurde echter tot ### voor er een vaste arts werkzaam was De villa voldeed niet als volwaardig ziekenhuis en een nieuw gebouw bleek noodzakelijk Dit opende in ### en beschikte over ### bedden In ### werd dit uitgebreid met een extra verdieping, waaronder een aparte ## bedden tellende kinderafdeling In latere jaren tot de fusie telde de Heilig Hartkliniek maximaal ### bedden Aan het einde van de jaren tachtig bekeken beide ziekenhuizen een fusie Op <DATUM> vond daartoe het eerste verkennende gesprek plaats Op <DATUM> werd vzw Mariaziekenhuis opgericht; de officiële erkenning kwam af op <DATUM> waarna ruim een jaar later de bouw aanving Eind september ### verhuisden de patiënten en personeel naar de nieuwe locatie Het bouwterrein besloeg # ha, het vloeroppervlak ruim ## ### m² In het ziekenhuis is ruim ### km bekabeling en ## km pijpleiding voor klimaatbeheersing verwerkt De ruwbouw kwam uit op een bedrag van <DATUM> ###,- euro; in totaal kostte de bouw #<DATUM> ###,- euro Orchitis Orchitis of orchiditis is een ontsteking van de testes Bij het doormaken van de bof door jongens vanaf de puberteit is orchitis een veel geziene complicatie Symptomen die daarbij op kunnen treden zijn Ambulanceverpleegkundige Een ambulanceverpleegkundige is een verpleegkundige die werkzaam is bij een ambulancedienst en dus meestal op een ambulance Het kan zowel gaan om niet-spoedeisende ambulanceritten als om spoedgevallen Bij spoedgevallen is de ambulanceverpleegkundige vaak de eerste geneeskundige professional die ter plaatse is Hij of zij heeft dan tot taak om adequaat eerste hulp te verlenen en de patiënt te stabiliseren voor vervoer naar het ziekenhuis Een ambulanceverpleegkundige heeft doorgaans een speciale opleiding gevolgd In veel landen in wereld, waaronder Frankrijk, de Verenigde Staten en Australië wordt een ambulanceverpleegkundige met "paramedic" aangesproken Niet in alle landen wordt de naam "paramedic" toegepast Hieronder enkele voorbeelden van deze landen In België zijn er hulpverleners-ambulanciers en spoedverpleegkundigen (verpleegkundigen met de bijzondere beroepstitel in de intensieve zorg en spoedgevallenzorg) Er is geen specifieke kwalificatie tot ambulanceverpleegkundige Glycogeenstapelingsziekten Glycogeenstapelingsziekten (afgekort GSD) of glycogenosen zijn een groep erfelijke aandoeningen van de suikerstofwisseling, waarbij glycogeen niet goed kan worden afgebroken of verwerkt Elke type heeft een specifiek enzymdefect met daarbij orgaanspecifieke symptomen Er zijn ten minste twaalf typen glycogeenstapelingsziekten bekend, die door romeinse cijfers van elkaar worden onderscheiden, met uitzondering van type # De gecombineerde incidentie wordt geschat op # op ## ### geboorten, wat zou neerkomen op maximaal een half dozijn nieuwe gevallen per jaar in <LOCATIE> van al deze ziekten samen.
569
www
Bij het doormaken van de bof door jongens vanaf de puberteit is orchitis een veel geziene complicatie Symptomen die daarbij op kunnen treden zijn Ambulanceverpleegkundige Een ambulanceverpleegkundige is een verpleegkundige die werkzaam is bij een ambulancedienst en dus meestal op een ambulance Het kan zowel gaan om niet-spoedeisende ambulanceritten als om spoedgevallen Bij spoedgevallen is de ambulanceverpleegkundige vaak de eerste geneeskundige professional die ter plaatse is Hij of zij heeft dan tot taak om adequaat eerste hulp te verlenen en de patiënt te stabiliseren voor vervoer naar het ziekenhuis Een ambulanceverpleegkundige heeft doorgaans een speciale opleiding gevolgd In veel landen in wereld, waaronder Frankrijk, de Verenigde Staten en Australië wordt een ambulanceverpleegkundige met "paramedic" aangesproken Niet in alle landen wordt de naam "paramedic" toegepast Hieronder enkele voorbeelden van deze landen In België zijn er hulpverleners-ambulanciers en spoedverpleegkundigen (verpleegkundigen met de bijzondere beroepstitel in de intensieve zorg en spoedgevallenzorg) Er is geen specifieke kwalificatie tot ambulanceverpleegkundige Glycogeenstapelingsziekten Glycogeenstapelingsziekten (afgekort GSD) of glycogenosen zijn een groep erfelijke aandoeningen van de suikerstofwisseling, waarbij glycogeen niet goed kan worden afgebroken of verwerkt Elke type heeft een specifiek enzymdefect met daarbij orgaanspecifieke symptomen Er zijn ten minste twaalf typen glycogeenstapelingsziekten bekend, die door romeinse cijfers van elkaar worden onderscheiden, met uitzondering van type # De gecombineerde incidentie wordt geschat op # op ## ### geboorten, wat zou neerkomen op maximaal een half dozijn nieuwe gevallen per jaar in <LOCATIE> van al deze ziekten samen Vanaf november ### heeft de International Liver Glycogen Storage Disease Priority Setting Partnership (IGSDPSP) in samenwerking met de <PERSOON> gewerkt in een internationaal project, om de onbeantwoorde vragen van (ouders van) patiënten en zorgverleners te inventariseren en prioriteren De IGSDPSP is geïnitieerd en gecoördineer vanuit het internationale expertisecentrum voor GSD, dat zich bevindt in het <INSTELLING> <LOCATIE> De resultaten van de IGSDPSP zijn recent gepubliceerd in de 'Journal of Inherited Metabolic Disease' Zie de link naar de open access publicatie <PERSOON> (of <PERSOON>) <PERSOON>, <DATUM> – Landsberg am Lech, <DATUM> was een <PERSOON> tropengeneeskundig specialist die bekend geworden is door zijn medische experimenten op gevangenen in concentratiekamp Dachau tijdens de Tweede <PERSOON> was voor de oorlog een gerespecteerd medisch onderzoeker Hoewel in politiek opzicht niet nazigezind, meende hij kennelijk evenals de nazi's dat in het belang van de volksgezondheid het individu mocht worden opgeofferd en stelde hij zich in hun dienst Na zijn emeritaat kreeg Schilling in ### de kans immuniseringsexperimenten te verrichten in inrichtingen voor geestelijk gestoorden in het fascistische Italië Van ### tot ### verplaatste hij, in overleg met de 'Rijksgezondheidsleider' Conti en de 'Reichsführer-SS' Himmler, zijn proefnemingen naar het concentratiekamp Dachau Daar werden elke maand ruim dertig gevangenen tot zijn beschikking gesteld Hij besmette in totaal ongeveer ### gevangenen met malaria om vervolgens de werking van synthetische anti-malariamedicijnen te bestuderen.
556
www
Vanaf november ### heeft de International Liver Glycogen Storage Disease Priority Setting Partnership (IGSDPSP) in samenwerking met de <PERSOON> gewerkt in een internationaal project, om de onbeantwoorde vragen van (ouders van) patiënten en zorgverleners te inventariseren en prioriteren De IGSDPSP is geïnitieerd en gecoördineer vanuit het internationale expertisecentrum voor GSD, dat zich bevindt in het <INSTELLING> <LOCATIE> De resultaten van de IGSDPSP zijn recent gepubliceerd in de 'Journal of Inherited Metabolic Disease' Zie de link naar de open access publicatie <PERSOON> (of <PERSOON>) <PERSOON>, <DATUM> – Landsberg am Lech, <DATUM> was een <PERSOON> tropengeneeskundig specialist die bekend geworden is door zijn medische experimenten op gevangenen in concentratiekamp Dachau tijdens de Tweede <PERSOON> was voor de oorlog een gerespecteerd medisch onderzoeker Hoewel in politiek opzicht niet nazigezind, meende hij kennelijk evenals de nazi's dat in het belang van de volksgezondheid het individu mocht worden opgeofferd en stelde hij zich in hun dienst Na zijn emeritaat kreeg Schilling in ### de kans immuniseringsexperimenten te verrichten in inrichtingen voor geestelijk gestoorden in het fascistische Italië Van ### tot ### verplaatste hij, in overleg met de 'Rijksgezondheidsleider' Conti en de 'Reichsführer-SS' Himmler, zijn proefnemingen naar het concentratiekamp Dachau Daar werden elke maand ruim dertig gevangenen tot zijn beschikking gesteld Hij besmette in totaal ongeveer ### gevangenen met malaria om vervolgens de werking van synthetische anti-malariamedicijnen te bestuderen ## proefpersonen bezweken gedurende de experimentele fase, ### tot ### stierven later aan de nawerkingen Aan het sterftepercentage droegen andere factoren bij, zoals uitputting door arbeid, ondervoeding en in het kamp rondwarende ziektes als longontsteking, tuberculose en dysenterie Tijdens het Dachauproces in ### betreurde Schilling het dat zijn werk onvoltooid was gebleven Hij meende dat het hof hem in staat zou moeten stellen zijn experimenten af te maken, zowel in het belang van de wetenschap, als in dat van zijn eigen rehabilitatie Het hof besliste anders en veroordeelde de professor tot de dood door middel van ophanging De executie vond plaats in de Landsberg-gevangenis in Landsberg am Lech op <DATUM> Executie van <PERSOON> Schilling Nutrilon Nutrilon (zuigelingenvoeding) is in ### ontstaan, als nieuwe naam voor Almiron Nutrilon is onderdeel van Nutricia en gespecialiseerd in kunstmatige zuigelingenvoeding <PERSOON>, <DATUM> - Parijs, <DATUM> was een <PERSOON> fotomodel en actrice <PERSOON> raakte wereldwijd bekend na de choquerende campagne "No Anorexia" van de fotograaf Oliviero Toscani voor het Italiaanse modehuis Nolita <PERSOON> leed sinds haar ##e ernstig aan anorexia nervosa, naar eigen zeggen als gevolg van een "moeilijke jeugd" <PERSOON-##> voor haar dood woog ze bij een lengte van #,## meter nog ## kilogram In meerdere mediaoptredens kwam ze openlijk voor haar ziekte uit en waarschuwde anderen voor de gevolgen er van In ### verscheen haar biografie met de titel "Het kleine meisje dat niet dik wilde worden".
590
www
de experimentele fase, ### tot ### stierven later aan de nawerkingen Aan het sterftepercentage droegen andere factoren bij, zoals uitputting door arbeid, ondervoeding en in het kamp rondwarende ziektes als longontsteking, tuberculose en dysenterie Tijdens het Dachauproces in ### betreurde Schilling het dat zijn werk onvoltooid was gebleven Hij meende dat het hof hem in staat zou moeten stellen zijn experimenten af te maken, zowel in het belang van de wetenschap, als in dat van zijn eigen rehabilitatie Het hof besliste anders en veroordeelde de professor tot de dood door middel van ophanging De executie vond plaats in de Landsberg-gevangenis in Landsberg am Lech op <DATUM> Executie van <PERSOON> Schilling Nutrilon Nutrilon (zuigelingenvoeding) is in ### ontstaan, als nieuwe naam voor Almiron Nutrilon is onderdeel van Nutricia en gespecialiseerd in kunstmatige zuigelingenvoeding <PERSOON>, <DATUM> - Parijs, <DATUM> was een <PERSOON> fotomodel en actrice <PERSOON> raakte wereldwijd bekend na de choquerende campagne "No Anorexia" van de fotograaf Oliviero Toscani voor het Italiaanse modehuis Nolita <PERSOON> leed sinds haar ##e ernstig aan anorexia nervosa, naar eigen zeggen als gevolg van een "moeilijke jeugd" <PERSOON> voor haar dood woog ze bij een lengte van #,## meter nog ## kilogram In meerdere mediaoptredens kwam ze openlijk voor haar ziekte uit en waarschuwde anderen voor de gevolgen er van In ### verscheen haar biografie met de titel "Het kleine meisje dat niet dik wilde worden" <PERSOON> is een Amerikaans psycholoog, psychiater en behaviorist Hij is Clinical Professor of Psychiatry aan de Temple University in Pennsylvania (V S ) en hoofd psychiatrie in het Coatesville Veterans Affairs Medical Center, eveneens in Pennsylvania Bijzonder is dat hij als psychiater experimenteel-psychologisch onderzoek deed en nog steeds doet rond operante conditionering Hij begon onder leiding van <PERSOON> Hij werkte veel rond keuzes en delay discounting binnen de zogenaamde gedragseconomie Van hem komt onder meer de term 'pico-economie' of micro-micro-economie, waarbij hij stelt dat er zich binnen een individu een strijd afspeelt tussen meerdere tendensen of figuurlijke 'zelven' (het 'ik' als interne markt) Afhankelijk van de omstandigheden kunnen bepaalde tendensen, voorkeuren de bovenhand halen, maar deze kunnen ook weer veranderen Hij past zijn bevindingen onder meer toe op de wil (de term wilskracht is volgens hem fout), het 'ik', verslaving, emoties, Enkele representatieve en belangrijke publicaties van Ainslie Ammoniumchromaat Ammoniumchromaat is het ammoniumzout van chroomzuur, met als brutoformule (NH)CrO De stof komt voor als een geel kristallijn poeder, dat redelijk goed oplosbaar is in koud water Het is een toxische en milieugevaarlijke verbinding met, zoals alle chromaten, een sterk oxiderende werking <PERSOON>- of pelshandel is de handel in bont Huiden worden hierbij afgenomen van pelsjagers en pelsdierfokkers om door een looierij en pelsbewerker te worden verwerkt tot bont.
552
www
<PERSOON> is een Amerikaans psycholoog, psychiater en behaviorist Hij is Clinical Professor of Psychiatry aan de Temple University in Pennsylvania (V S ) en hoofd psychiatrie in het Coatesville Veterans Affairs Medical Center, eveneens in Pennsylvania Bijzonder is dat hij als psychiater experimenteel-psychologisch onderzoek deed en nog steeds doet rond operante conditionering Hij begon onder leiding van <PERSOON> Hij werkte veel rond keuzes en delay discounting binnen de zogenaamde gedragseconomie Van hem komt onder meer de term 'pico-economie' of micro-micro-economie, waarbij hij stelt dat er zich binnen een individu een strijd afspeelt tussen meerdere tendensen of figuurlijke 'zelven' (het 'ik' als interne markt) Afhankelijk van de omstandigheden kunnen bepaalde tendensen, voorkeuren de bovenhand halen, maar deze kunnen ook weer veranderen Hij past zijn bevindingen onder meer toe op de wil (de term wilskracht is volgens hem fout), het 'ik', verslaving, emoties, Enkele representatieve en belangrijke publicaties van Ainslie Ammoniumchromaat Ammoniumchromaat is het ammoniumzout van chroomzuur, met als brutoformule (NH)CrO De stof komt voor als een geel kristallijn poeder, dat redelijk goed oplosbaar is in koud water Het is een toxische en milieugevaarlijke verbinding met, zoals alle chromaten, een sterk oxiderende werking <PERSOON>- of pelshandel is de handel in bont Huiden worden hierbij afgenomen van pelsjagers en pelsdierfokkers om door een looierij en pelsbewerker te worden verwerkt tot bont <PERSOON> bonthandel vond plaats in Wolga-Bulgarije waarbij de <PERSOON> belangrijke leveranciers waren Deze handelden verder vanuit Aldeigjuborg en later Novgorod met de Chazaren, het Byzantijnse <PERSOON> De bonthandel was een belangrijke drijfveer achter de kolonisatie van Siberië en noordelijk Noord-Amerika In ### verkreeg de rijke familie Stroganov van tsaar <PERSOON> het recht op de landen ten <INSTELLING> van de Oeral om onder meer hun bonthandel uit te breiden Zij vonden hierbij de Kozakken bereid om dit militair te ondersteunen en zo wisten Russen en Kozakken rond ### de Grote Oceaan te bereiken Rond ### hadden zij de oversteek gemaakt naar Alaska, terwijl zij rond ### Noord-Californië wisten te bereiken Vanaf ### trokken vooral Engelse en <PERSOON> bonthandelaren westwaarts vanaf de Atlantische kust om uiteindelijk hun Russische collega's te treffen aan de westkust Sinds ### is binnen de Europese Unie de import en export van, en de handel in katten- en hondenpels verboden Baden (activiteit) Met baden - “het nemen van een bad” - wordt de activiteit van het reinigen van de huid, vacht of verenkleed bedoeld, hoewel het ook gedaan wordt als verkoeling, ritueel, toegepaste therapie of recreatief genot Het baden - met als doel het lichaam te reinigen - wordt ook wel “wassen” genoemd <PERSOON> gebruiken daarbij veelal zeep en voor het hoofdhaar shampoo Zowel mensen als dieren nemen van tijd tot tijd een bad Meestal wordt er bij de activiteit water gebruikt doch ook wel (in combinatie met) zand, modder of scrubzout.
567
www
handelden verder vanuit Aldeigjuborg en later Novgorod met de Chazaren, het Byzantijnse<PERSOON> De bonthandel was een belangrijke drijfveer achter de kolonisatie van Siberië en noordelijk Noord-Amerika In ### verkreeg de rijke familie Stroganov van tsaar <PERSOON> het recht op de landen ten <INSTELLING> van de Oeral om onder meer hun bonthandel uit te breiden Zij vonden hierbij de Kozakken bereid om dit militair te ondersteunen en zo wisten Russen en Kozakken rond ### de Grote Oceaan te bereiken Rond ### hadden zij de oversteek gemaakt naar Alaska, terwijl zij rond ### Noord-Californië wisten te bereiken Vanaf ### trokken vooral Engelse en <PERSOON> bonthandelaren westwaarts vanaf de Atlantische kust om uiteindelijk hun Russische collega's te treffen aan de westkust Sinds ### is binnen de Europese Unie de import en export van, en de handel in katten- en hondenpels verboden Baden (activiteit) Met baden - “het nemen van een bad” - wordt de activiteit van het reinigen van de huid, vacht of verenkleed bedoeld, hoewel het ook gedaan wordt als verkoeling, ritueel, toegepaste therapie of recreatief genot Het baden - met als doel het lichaam te reinigen - wordt ook wel “wassen” genoemd <PERSOON> gebruiken daarbij veelal zeep en voor het hoofdhaar shampoo Zowel mensen als dieren nemen van tijd tot tijd een bad Meestal wordt er bij de activiteit water gebruikt doch ook wel (in combinatie met) zand, modder of scrubzout Bijvoorbeeld de sauna of een zonnebad <PERSOON> willen soms ten behoeve van hun gezondheid of louter het genot ook weleens baden in melk, karnemelk, wei, kruidenmengsels en dergelijke Meestal gebeurt het baden met water en kan dan gedaan worden in een badkuip, teil, onder een douche, in open water, een waterval en zo meer Er zijn plaatsen en steden beroemd om hun mogelijkheden tot het aanbieden van een bad Zo bouwden de Romeinen Aquae Sulis in het Engelse plaatsje Bath <LOCATIE> nemen een bad om hun huid, vacht of veren te ontdoen van parasieten of om af te koelen <PERSOON> wassen zich vanwege persoonlijke hygiëne om ziekten te voorkomen, maar ook om van lichaamsgeuren te ontdoen hetgeen een gevoel van welzijn geeft In christelijke religies kent men het baden als doop Het jodendom maakt gebruik van de mikwe Bij balneologie heeft het baden als doel rehabiliterend te werken ten aanzien van een verwonding of verlichting te brengen bij bepaalde lichamelijke beperkingen of ongemakken Baby’s worden vaak in een speciaal plastic kinderbadje gewassen Soms ook wel in een emmer In vroeger jaren werden kleine kinderen in een teil gewassen Vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw kwam de douche meer in zwang Veel kinderen en volwassen nemen hun bad onder de douche of maken gebruik van een badkuip In vooral de westerse wereld wordt het bad als reinigingsritueel thuis genomen Men kent echter ook openbaren badhuizen Zelfs ruimtevaarders nemen een bad.
549
www
soms ten behoeve van hun gezondheid of louter het genot ook weleens baden in melk, karnemelk, wei, kruidenmengsels en dergelijke Meestal gebeurt het baden met water en kan dan gedaan worden in een badkuip, teil, onder een douche, in open water, een waterval en zo meer Er zijn plaatsen en steden beroemd om hun mogelijkheden tot het aanbieden van een bad Zo bouwden de Romeinen Aquae Sulis in het Engelse plaatsje Bath <LOCATIE> nemen een bad om hun huid, vacht of veren te ontdoen van parasieten of om af te koelen <PERSOON> wassen zich vanwege persoonlijke hygiëne om ziekten te voorkomen, maar ook om van lichaamsgeuren te ontdoen hetgeen een gevoel van welzijn geeft In christelijke religies kent men het baden als doop Het jodendom maakt gebruik van de mikwe Bij balneologie heeft het baden als doel rehabiliterend te werken ten aanzien van een verwonding of verlichting te brengen bij bepaalde lichamelijke beperkingen of ongemakken Baby’s worden vaak in een speciaal plastic kinderbadje gewassen Soms ook wel in een emmer In vroeger jaren werden kleine kinderen in een teil gewassen Vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw kwam de douche meer in zwang Veel kinderen en volwassen nemen hun bad onder de douche of maken gebruik van een badkuip In vooral de westerse wereld wordt het bad als reinigingsritueel thuis genomen Men kent echter ook openbaren badhuizen Zelfs ruimtevaarders nemen een bad In het oude Griekenland gebruikte men kleine badkuipen, wasbekkens en voetenbaden ten behoeve van de hygiëne Er zijn vondsten die dateren uit de #e eeuw BCE in het paleizencomplex van Knossos op Kreta, en luxueuze albasten badkuipen in <PERSOON> bouwden openbare badhuizen met douches in hun sportzalen voor zowel persoonlijke hygiëne als ontspanning Het oude <PERSOON> ontwikkelde een netwerk van aquaducten om water naar de steden te brengen, tot in de openbare putten, huizen en fonteinen aan toe De openbare baden werden bij de Romeinen Thermae genoemd In de middeleeuwen vond het baden voornamelijk plaats in openbare badhuizen Echter, het waren toen ook trefpunten voor prostitutie De rijkere mensen baadden het meest thuis In de tijd dat men nog geen badkamers kende, stond het bad waarschijnlijk in de slaapkamer Het waren grote houten kuipen waarin een linnen doek werd gelegd om de bader te beschermen tegen splinters Van de late middeleeuwen tot eind achttiende eeuw schreef de etiquette voor - en werd in medische handboeken aangeraden - alleen de delen van het lichaam te wassen welke zichtbaar waren voor het publiek Dus het gezicht, oren, hals, handen en voeten Dit omdat men dacht dat het wassen ook de natuurlijke beschermlaag van de huid zou verwijderen De ommekeer van wollen naar linnen kleding omstreeks de zestiende eeuw luidde ook een daling van het aantal te nemen baden in Linnen kleding is immers veel makkelijker te reinigen en zag er daarom schoner uit.
510
www
men kleine badkuipen, wasbekkens en voetenbaden ten behoeve van de hygiëne Er zijn vondsten die dateren uit de #e eeuw BCE in het paleizencomplex van Knossos op Kreta, en luxueuze albasten badkuipen in <PERSOON> bouwden openbare badhuizen met douches in hun sportzalen voor zowel persoonlijke hygiëne als ontspanning Het oude <PERSOON> ontwikkelde een netwerk van aquaducten om water naar de steden te brengen, tot in de openbare putten, huizen en fonteinen aan toe De openbare baden werden bij de Romeinen Thermae genoemd In de middeleeuwen vond het baden voornamelijk plaats in openbare badhuizen Echter, het waren toen ook trefpunten voor prostitutie De rijkere mensen baadden het meest thuis In de tijd dat men nog geen badkamers kende, stond het bad waarschijnlijk in de slaapkamer Het waren grote houten kuipen waarin een linnen doek werd gelegd om de bader te beschermen tegen splinters Van de late middeleeuwen tot eind achttiende eeuw schreef de etiquette voor - en werd in medische handboeken aangeraden - alleen de delen van het lichaam te wassen welke zichtbaar waren voor het publiek Dus het gezicht, oren, hals, handen en voeten Dit omdat men dacht dat het wassen ook de natuurlijke beschermlaag van de huid zou verwijderen De ommekeer van wollen naar linnen kleding omstreeks de zestiende eeuw luidde ook een daling van het aantal te nemen baden in Linnen kleding is immers veel makkelijker te reinigen en zag er daarom schoner uit Het hebben van veel linnengoed droeg dan toe bij aan een grotere sociale status Het vóórkomen was belangrijker dan de persoonlijk hygiëne Medici ondersteunden deze gedachte Miasma en vieze luchtjes die men in de linnen kleding aantrof, zouden de oorzaak van ziektes zijn Daarom zou men om de paar dagen van kleding moeten verwisselen waarmee men dan het baden zou kunnen vermijden Deze opvatting over het baden begon halverwege de achttiende eeuw te veranderen Er werd geschreven dat frequenter baden leidt tot een betere gezondheid Grote openbare baden - zoals men die in de oude wereld en het Ottomaanse rijk kende - zouden in de negentiende eeuw herleven <PERSOON> van micro-organisme droeg er ook toe bij mensen aan te sporen om vaker een bad te nemen Tot laat in die eeuw was een waterleiding in een woningen geen gemeengoed Een goed distributienetwerk moest nog worden opgezet Het wekelijkse "zaterdagavondbad" was bij veel christenen in de geïndustrialiseerde landen eind ##e- begin ##e eeuw veelal een regel Wanneer de fabrieksarbeider na zijn (halve) zaterdag gewerkt te hebben thuiskwam, kon hij zich klaar maken voor de zondagsrust Na het zaterdagavondbad zou hij de volgende dag zijn beste kleding over zijn schone lichaam kunnen aantrekken Warm water was in die tijd een luxe die maar weinigen hadden Als men een bad met warm water had kunnen vullen, werd dit dan ook met het hele gezin gedeeld.
507
www
van veel linnengoed droeg dan toe bij aan een grotere sociale status Het vóórkomen was belangrijker dan de persoonlijk hygiëne Medici ondersteunden deze gedachte Miasma en vieze luchtjes die men in de linnen kleding aantrof, zouden de oorzaak van ziektes zijn Daarom zou men om de paar dagen van kleding moeten verwisselen waarmee men dan het baden zou kunnen vermijden Deze opvatting over het baden begon halverwege de achttiende eeuw te veranderen Er werd geschreven dat frequenter baden leidt tot een betere gezondheid Grote openbare baden - zoals men die in de oude wereld en het Ottomaanse rijk kende - zouden in de negentiende eeuw herleven <PERSOON> van micro-organisme droeg er ook toe bij mensen aan te sporen om vaker een bad te nemen Tot laat in die eeuw was een waterleiding in een woningen geen gemeengoed Een goed distributienetwerk moest nog worden opgezet Het wekelijkse "zaterdagavondbad" was bij veel christenen in de geïndustrialiseerde landen eind ##e- begin ##e eeuw veelal een regel Wanneer de fabrieksarbeider na zijn (halve) zaterdag gewerkt te hebben thuiskwam, kon hij zich klaar maken voor de zondagsrust Na het zaterdagavondbad zou hij de volgende dag zijn beste kleding over zijn schone lichaam kunnen aantrekken Warm water was in die tijd een luxe die maar weinigen hadden Als men een bad met warm water had kunnen vullen, werd dit dan ook met het hele gezin gedeeld Mede door toedoen van reclamecampagnes over badproducten en nieuwe inzichten in de dagelijkse hygiëne, werd het nemen van een bad of douche een algemeen normale regel Badscènes zijn voor veel kunstenaars een populaire studie Ook met Bijbelse en mythologische thema’s In de ##e eeuw bereikten de badscène-schilderijen een hoogtepunt in zowel het classicisme, realisme als het impressionisme <PERSOON> bijvoorbeeld schilderde er een honderdtal Lithiumboorhydride Lithiumboorhydride (LiBH) is een anorganische verbinding van lithium, boor en waterstof De stof komt voor als een wit kristallijn poeder Dit zout is een krachtige reductor Het is goed oplosbaar in di-ethylether, maar reageert hevig met water Lithiumboorhydride kan bereid worden uit een metathesereactie van natriumboorhydride en lithiumbromide Deze reactie wordt uitgevoerd onder inerte stikstofatmosfeer met di-ethylether als oplosmiddel De rechtstreekse bereiding uit de elementen (lithium, boor en waterstofgas) is in principe mogelijk, maar vergt extreme reactieomstandigheden (temperatuur van ###°C en een druk van ### atm) Een beter alternatief is de reactie tussen boraan en lithiumhydride Lithiumboorhydride wordt hoofdzakelijk gebruikt als reductor voor aldehyden, ketonen, esters, lactonen en epoxiden Het is een sterker reductans dan natriumboorhydride en is zelfs in staat om amiden te reduceren tot de overeenkomstige amines <PERSOON> (Vlimmeren, <DATUM> - Antwerpen, <DATUM> , was een Belgisch arts en vader van <PERSOON> Hij was het derde kind van de vier in het gezin van <PERSOON> (###-###) en <PERSOON> (###-###) Als kind groeide hij op in <PERSOON>.
554
www
inzichten in de dagelijkse hygiëne, werd het nemen van een bad of douche een algemeen normale regel Badscènes zijn voor veel kunstenaars een populaire studie Ook met Bijbelse en mythologische thema’s In de ##e eeuw bereikten de badscène-schilderijen een hoogtepunt in zowel het classicisme, realisme als het impressionisme <PERSOON> bijvoorbeeld schilderde er een honderdtal Lithiumboorhydride Lithiumboorhydride (LiBH) is een anorganische verbinding van lithium, boor en waterstof De stof komt voor als een wit kristallijn poeder Dit zout is een krachtige reductor Het is goed oplosbaar in di-ethylether, maar reageert hevig met water Lithiumboorhydride kan bereid worden uit een metathesereactie van natriumboorhydride en lithiumbromide Deze reactie wordt uitgevoerd onder inerte stikstofatmosfeer met di-ethylether als oplosmiddel De rechtstreekse bereiding uit de elementen (lithium, boor en waterstofgas) is in principe mogelijk, maar vergt extreme reactieomstandigheden (temperatuur van ###°C en een druk van ### atm) Een beter alternatief is de reactie tussen boraan en lithiumhydride Lithiumboorhydride wordt hoofdzakelijk gebruikt als reductor voor aldehyden, ketonen, esters, lactonen en epoxiden Het is een sterker reductans dan natriumboorhydride en is zelfs in staat om amiden te reduceren tot de overeenkomstige amines <PERSOON> (Vlimmeren, <DATUM> - Antwerpen, <DATUM> , was een Belgisch arts en vader van <PERSOON> Hij was het derde kind van de vier in het gezin van <PERSOON> (###-###) en <PERSOON> (###-###) Als kind groeide hij op in <PERSOON> Hij trouwde op <DATUM> met <PERSOON>, <DATUM> - Vosselaar, <DATUM> en samen hadden ze vier kinderen Vooral de zoon <PERSOON> is bekend, omdat hij een succesvol wetenschapper werd Hij was actief als huisarts in Turnhout, maar bouwde daarnaast ook een eigen onderneming uit In ### ontmoette hij <PERSOON> in Wenen Ladislas was de zoon van <PERSOON>, de eigenaar van het gelijknamige farmaceutische bedrijf in Boedapest Hierdoor kon hij in ### het recht verwerven om de producten van <PERSOON-##> in te voeren en te verhandelen in België, <LOCATIE> en Belgisch-Congo Hiervoor richtte hij op <DATUM> de firma "<PERSOON-##>" op <PERSOON-##> Zijn firma groeide zo snel, dat hij in ### een oude fabriek, gelegen in de <LOCATIE> in Turnhout, opkocht In ### stopte hij met zijn praktijk als huisarts om zich volledig te concentreren op de zaak Zijn vrouw hielp hem hierbij met de administratie en stond in voor de kwaliteitscontrole Zijn zoon <PERSOON> ontwikkelde nog tijdens zijn studies voor arts een eerste geneesmiddel, Perdolan, en besloot na zijn studies een eigen researchlaboratorium op te zetten binnen de firma van zijn vader Daaruit ontstond enkele jaren later, na de verhuizing in ### naar <PERSOON-##> Na de Tweede Wereldoorlog veranderde <PERSOON-##> de naam van zijn bedrijf eerst in Eupharma en in ### in <PERSOON-##>.
595
www
Hij trouwde op <DATUM> met <PERSOON>, <DATUM> - Vosselaar, <DATUM> en samen hadden ze vier kinderen Vooral de zoon <PERSOON> is bekend, omdat hij een succesvol wetenschapper werd Hij was actief als huisarts in Turnhout, maar bouwde daarnaast ook een eigen onderneming uit In ### ontmoette hij <PERSOON> in Wenen Ladislas was de zoon van <PERSOON>, de eigenaar van het gelijknamige farmaceutische bedrijf in Boedapest Hierdoor kon hij in ### het recht verwerven om de producten van <PERSOON> in te voeren en te verhandelen in België, <LOCATIE> en Belgisch-Congo Hiervoor richtte hij op <DATUM> de firma "<PERSOON>" op <PERSOON> Zijn firma groeide zo snel, dat hij in ### een oude fabriek, gelegen in de <LOCATIE> in Turnhout, opkocht In ### stopte hij met zijn praktijk als huisarts om zich volledig te concentreren op de zaak Zijn vrouw hielp hem hierbij met de administratie en stond in voor de kwaliteitscontrole Zijn zoon <PERSOON> ontwikkelde nog tijdens zijn studies voor arts een eerste geneesmiddel, Perdolan, en besloot na zijn studies een eigen researchlaboratorium op te zetten binnen de firma van zijn vader Daaruit ontstond enkele jaren later, na de verhuizing in ### naar <PERSOON> Na de Tweede Wereldoorlog veranderde <PERSOON> de naam van zijn bedrijf eerst in Eupharma en in ### in <PERSOON-##> laatste jaren van zijn leven was <PERSOON> nog actief in een nieuw bedrijf, <PERSOON-##>, dat zich toelegde op de verkoop van huidverzorgings- en zelfzorgpreparaten Hij bleef voorzitter <PERSOON-##> van dit bedrijf tot aan zijn dood in april ### Wijsvinger-ringvinger-index De wijsvinger-ringvinger-index verwijst naar de verhouding tussen de wijsvinger (#D) en de ringvinger (#D), en wordt ook wel als #D #D weergegeven Er is geopperd door sommige wetenschappers dat de lengte van de wijsvinger beïnvloed wordt door de hoeveelheid geslachtshormonen waar de foetus in de baarmoeder aan wordt blootgesteld Deze geslachtshormonen beïnvloeden tevens verschillende persoonlijkheidseigenschappen De index vormt slechts een benadering voor de hoeveelheid geslachtshormonen waaraan een foetus is blootgesteld <LOCATIE>kan gesteld worden dat personen die een relatief korte wijsvinger hebben, en dus een lage wijsvinger-ringvinger-index hebben, in de baarmoeder waarschijnlijk een grotere blootstelling hebben gehad aan geslachtshormonen De index geldt niet alleen voor mensen, maar lijkt ook bij andere primaten een indicatie voor prenatale hormoonblootstelling De wijsvinger-ringvinger-index is onder meer gekoppeld aan de mate van seksuele activiteit en de hoeveelheid partners die een persoon heeft <PERSOON-##>) (<LOCATIE>, ca ### - Sint-Petersburg, <DATUM> was een Nederlands medicus die als lijfarts van de Russische tsaar <PERSOON-##> diende Bidloo was de directeur van het eerste ziekenhuis in Rusland en de eerste artsenopleiding van het land.
564
www
In de laatste jaren van zijn leven was <PERSOON> nog actief in een nieuw bedrijf, <PERSOON>, dat zich toelegde op de verkoop van huidverzorgings- en zelfzorgpreparaten Hij bleef voorzitter <PERSOON> van dit bedrijf tot aan zijn dood in april ### Wijsvinger-ringvinger-index De wijsvinger-ringvinger-index verwijst naar de verhouding tussen de wijsvinger (#D) en de ringvinger (#D), en wordt ook wel als #D #D weergegeven Er is geopperd door sommige wetenschappers dat de lengte van de wijsvinger beïnvloed wordt door de hoeveelheid geslachtshormonen waar de foetus in de baarmoeder aan wordt blootgesteld Deze geslachtshormonen beïnvloeden tevens verschillende persoonlijkheidseigenschappen De index vormt slechts een benadering voor de hoeveelheid geslachtshormonen waaraan een foetus is blootgesteld <LOCATIE>kan gesteld worden dat personen die een relatief korte wijsvinger hebben, en dus een lage wijsvinger-ringvinger-index hebben, in de baarmoeder waarschijnlijk een grotere blootstelling hebben gehad aan geslachtshormonen De index geldt niet alleen voor mensen, maar lijkt ook bij andere primaten een indicatie voor prenatale hormoonblootstelling De wijsvinger-ringvinger-index is onder meer gekoppeld aan de mate van seksuele activiteit en de hoeveelheid partners die een persoon heeft <PERSOON>) (<LOCATIE>, ca ### - Sint-Petersburg, <DATUM> was een Nederlands medicus die als lijfarts van de Russische tsaar <PERSOON> diende Bidloo was de directeur van het eerste ziekenhuis in Rusland en de eerste artsenopleiding van het land Bidloo was een telg van een doopsgezinde familie van artsen en wetenschappers Zijn vader <PERSOON> (###–###) was een apotheker, historicus en dichter en schreef onder andere een botanische verhandeling Zijn oom <PERSOON> diende als lijfarts van koning-stadhouder <PERSOON> III van <PERSOON> Bidloo studeerde medicijnen aan de Universiteit Leiden, waar zijn oom <PERSOON-##> hoogleraar was In januari ### verkreeg hij een doctoraat in geneeskunde Hij trouwde in ### in <LOCATIE> met <PERSOON-##> Bidloo tekende in ### een contract met de Russische ambassadeur om voor een periode van zes jaar als lijfarts van de <PERSOON> te dienen Hiervoor bedong hij een salaris van ### gulden per jaar, een enorm hoog salaris voor een geneesheer in die tijd In juni ### kwamen Bidloo en zijn gezin aan in Rusland Als lijfarts van <PERSOON> vergezelde Bidloo de tsaar tijdens zijn reizen Bidloo had echter weinig om handen omdat de tsaar in prima gezondheid verkeerde Bidloo verveelde zich en vroeg toestemming om weer terug te keren naar <LOCATIE> Als deel van zijn pogingen om Rusland te moderniseren, gaf <PERSOON> in ### echter bevel tot de vestiging van het eerste ziekenhuis van het land, en benoemde Bidloo als directeur van het hospitaal De tsaar gaf Bidloo een stuk land aan de Jauza-rivier, in de Duitse wijk van Moskou Hier mocht Bidloo het (militaire) ziekenhuis en een woning voor zichzelf en zijn gezin neerzetten.
563
www
en wetenschappers Zijn vader <PERSOON> (###–###) was een apotheker, historicus en dichter en schreef onder andere een botanische verhandeling Zijn oom <PERSOON> diende als lijfarts van koning-stadhouder <PERSOON> III van <PERSOON> Bidloo studeerde medicijnen aan de Universiteit Leiden, waar zijn oom <PERSOON> hoogleraar was In januari ### verkreeg hij een doctoraat in geneeskunde Hij trouwde in ### in <LOCATIE> met <PERSOON> Bidloo tekende in ### een contract met de Russische ambassadeur om voor een periode van zes jaar als lijfarts van de <PERSOON> te dienen Hiervoor bedong hij een salaris van ### gulden per jaar, een enorm hoog salaris voor een geneesheer in die tijd In juni ### kwamen Bidloo en zijn gezin aan in Rusland Als lijfarts van <PERSOON> vergezelde Bidloo de tsaar tijdens zijn reizen Bidloo had echter weinig om handen omdat de tsaar in prima gezondheid verkeerde Bidloo verveelde zich en vroeg toestemming om weer terug te keren naar <LOCATIE> Als deel van zijn pogingen om Rusland te moderniseren, gaf <PERSOON> in ### echter bevel tot de vestiging van het eerste ziekenhuis van het land, en benoemde Bidloo als directeur van het hospitaal De tsaar gaf Bidloo een stuk land aan de Jauza-rivier, in de Duitse wijk van Moskou Hier mocht Bidloo het (militaire) ziekenhuis en een woning voor zichzelf en zijn gezin neerzetten Het hospitaal bevatte Ruslands eerste anatomisch theater <PERSOON> was hier regelmatig aanwezig bij ontledingen In ### publiceerde Bidloo het eerste Russische lesboek op het gebied van geneeskunde, een ### pagina's tellende chirurgiehandleiding getiteld "Instructio de chirurgia in theatro anatomico studiosis proposita a d ##<DATUM> die #" Het ziekenhuis brandde af in ### maar werd herbouwd; het heropende in ### Bidloo werd opgevolgd als ziekenhuisdirecteur door <PERSOON>, ook van Nederlandse afkomst Bidloo liet uitgebreide tuinen rond het ziekenhuis aanleggen, met vijvers, standbeelden, een triomfboog en een botanische tuin gebaseerd op de Hortus Botanicus in Leiden De tsaar bezocht de tuinen regelmatig, zelfs als Bidloo niet thuis was Bidloo gaf ook <PERSOON> advies op het gebied van tuinbouw, tuinen en fonteinen In ### liet Bidloo een manuscript uitgeven over de tuinen, bedoeld als aandenken voor zijn kinderen Dit manuscript bevatte ## tekeningen die Bidloo van de tuinen had gemaakt Het manuscript is nu in de collectie van de Universiteit van Leiden <PERSOON>, ook wel "Zeemanserve" of "Hooge Erve" genoemd, is een monumentaal hofje bestaande uit ## woningen in de binnenstad van <LOCATIE>, in de Nederlandse provincie <LOCATIE> Het hofje werd in ### gebouwd op de zogenoemde zelkeheuvels, asheuvels die een restant waren van een vroegere zoutverwerkingsplaats De toen ## huisjes waren gebouwd in een vierkant met in het midden een bleekveld voor gezamenlijk gebruik De woningen waren bereikbaar door een poort aan het eind van wat toen de "Korte Zelke" was.
582
www
bij ontledingen In ### publiceerde Bidloo het eerste Russische lesboek op het gebied van geneeskunde, een ### pagina's tellende chirurgiehandleiding getiteld "Instructio de chirurgia in theatro anatomico studiosis proposita a d ##<DATUM> die #" Het ziekenhuis brandde af in ### maar werd herbouwd; het heropende in ### Bidloo werd opgevolgd als ziekenhuisdirecteur door <PERSOON>, ook van Nederlandse afkomst Bidloo liet uitgebreide tuinen rond het ziekenhuis aanleggen, met vijvers, standbeelden, een triomfboog en een botanische tuin gebaseerd op de Hortus Botanicus in Leiden De tsaar bezocht de tuinen regelmatig, zelfs als Bidloo niet thuis was Bidloo gaf ook <PERSOON> advies op het gebied van tuinbouw, tuinen en fonteinen In ### liet Bidloo een manuscript uitgeven over de tuinen, bedoeld als aandenken voor zijn kinderen Dit manuscript bevatte ## tekeningen die Bidloo van de tuinen had gemaakt Het manuscript is nu in de collectie van de Universiteit van Leiden <PERSOON>, ook wel "Zeemanserve" of "Hooge Erve" genoemd, is een monumentaal hofje bestaande uit ## woningen in de binnenstad van <LOCATIE>, in de Nederlandse provincie <LOCATIE> Het hofje werd in ### gebouwd op de zogenoemde zelkeheuvels, asheuvels die een restant waren van een vroegere zoutverwerkingsplaats De toen ## huisjes waren gebouwd in een vierkant met in het midden een bleekveld voor gezamenlijk gebruik De woningen waren bereikbaar door een poort aan het eind van wat toen de "Korte Zelke" was De bouw door het stadsbestuur van <LOCATIE> werd volledig gefinancierd door <PERSOON> uit Den Haag, weduwe van provinciebeambte <PERSOON> Een gedenksteen boven de toegangspoort van het hofje herinnert daar aan Al in ### vertoonde het hofje gebreken door slecht onderhoud De huisjes zijn daarop overgedragen aan de diaconie van de Nederduits Gereformeerde Kerk in <LOCATIE> Als bijzondere bepaling had Quack in de akte van overdracht laten opnemen dat zij het recht behield om te kunnen beschikken over de eerste drie woninkjes rechts van de poort voor zichzelf of haar familie In ### is het hofje door de diaconie geschonken aan de in ### opgerichte Zeemans- en visschersbeurs en kwam de naam 'Zeemanserve' in zwang De huisjes verkeerden in een slechte staat en moesten worden hersteld waarbij de gehele noordkant van het hofje is afgebroken en opnieuw opgebouwd De twee grootste huisjes werden verbouwd tot drie, waardoor het totaal aantal woningen op ## kwam Ter herinnering aan deze werkzaamheden is in de zuidelijke gevel van het hofje een gedenksteen ingemetseld Ook in ### vond een grote renovatie plaats Tijdens de Tweede Wereldoorlog liep het hofje grote schade op Bij de herstellingen in ### is het aantal huisjes beperkt tot ## Een gevelsteen in de oostelijke gevelwand herinnert aan deze restauratie Toen in ### de Vlissingse binnenstad ingrijpend gesaneerd werd kwam het Quakshofje vrij te staan doordat omliggende bebouwing gesloopt werd.
555
www
stadsbestuur van <LOCATIE> werd volledig gefinancierd door <PERSOON> uit Den Haag, weduwe van provinciebeambte <PERSOON> Een gedenksteen boven de toegangspoort van het hofje herinnert daar aan Al in ### vertoonde het hofje gebreken door slecht onderhoud De huisjes zijn daarop overgedragen aan de diaconie van de Nederduits Gereformeerde Kerk in <LOCATIE> Als bijzondere bepaling had Quack in de akte van overdracht laten opnemen dat zij het recht behield om te kunnen beschikken over de eerste drie woninkjes rechts van de poort voor zichzelf of haar familie In ### is het hofje door de diaconie geschonken aan de in ### opgerichte Zeemans- en visschersbeurs en kwam de naam 'Zeemanserve' in zwang De huisjes verkeerden in een slechte staat en moesten worden hersteld waarbij de gehele noordkant van het hofje is afgebroken en opnieuw opgebouwd De twee grootste huisjes werden verbouwd tot drie, waardoor het totaal aantal woningen op ## kwam Ter herinnering aan deze werkzaamheden is in de zuidelijke gevel van het hofje een gedenksteen ingemetseld Ook in ### vond een grote renovatie plaats Tijdens de Tweede Wereldoorlog liep het hofje grote schade op Bij de herstellingen in ### is het aantal huisjes beperkt tot ## Een gevelsteen in de oostelijke gevelwand herinnert aan deze restauratie Toen in ### de Vlissingse binnenstad ingrijpend gesaneerd werd kwam het Quakshofje vrij te staan doordat omliggende bebouwing gesloopt werd In ### werden de huisjes voor bewoning afgekeurd Met hulp van de gemeente <LOCATIE> is het hofje van ### tot ### grondig gerenoveerd waarbij de ## huisjes zijn verbouwd tot ## grotere woningen In ### is <PERSOON> door de nog steeds bestaande Zeemans- en visschersbeurs verkocht aan de Vlissingse woningcorporatie <PERSOON> daarop kreeg het hofje de beschermde status van rijksmonument <PERSOON> is een gespecialiseerd <INSTELLING> voor de behandeling van eetstoornissen <INSTELLING> behandelt mensen met een eetstoornis zoals anorexia nervosa, boulimia nervosa en eetbuienstoornis ('Binge Eating Disorder') Ze doen er ook onderzoek naar eetstoornissen <INSTELLING> Eetstoornissen <PERSOON> is onderdeel van zorgorganisatie <INSTELLING> De Ursulakliniek was de eerste kliniek in <LOCATIE> met een gespecialiseerde afdeling voor eetstoornissen In ### werd de St Jacobuskliniek gesticht met ## bedden voor Rooms-katholieke krankzinnigen in Den Haag en omgeving De kliniek werd in ### uitgebreid met neurologie en neurochirurgie, waarbij ook de naam veranderde in de Ursulakliniek In de eerste helft van de jaren ### is begonnen met de behandeling van twee anorexia-cliënten op een reguliere behandelafdeling van de Ursulakliniek Dit bleek zo succesvol dat dit in een klein aantal jaren uit kon groeien tot een afdeling gespecialiseerd in de behandeling voor eetstoornissen In ### startte de gespecialiseerde behandeling voor eetstoornissen De Ursulakliniek fuseerde in ### met Schakenbosch <LOCATIE> en kreeg de nieuwe naam de <PERSOON> In ### verhuisde de kliniek naar <LOCATIE> en heette voortaan Landelijk <INSTELLING> voor Eetstoornissen De <PERSOON>.
574
www
is het hofje van ### tot ### grondig gerenoveerd waarbij de ## huisjes zijn verbouwd tot ## grotere woningen In ### is <PERSOON> door de nog steeds bestaande Zeemans- en visschersbeurs verkocht aan de Vlissingse woningcorporatie <PERSOON> daarop kreeg het hofje de beschermde status van rijksmonument <PERSOON> is een gespecialiseerd <INSTELLING> voor de behandeling van eetstoornissen <INSTELLING> behandelt mensen met een eetstoornis zoals anorexia nervosa, boulimia nervosa en eetbuienstoornis ('Binge Eating Disorder') Ze doen er ook onderzoek naar eetstoornissen <INSTELLING> Eetstoornissen <PERSOON> is onderdeel van zorgorganisatie <INSTELLING> De Ursulakliniek was de eerste kliniek in <LOCATIE> met een gespecialiseerde afdeling voor eetstoornissen In ### werd de St Jacobuskliniek gesticht met ## bedden voor Rooms-katholieke krankzinnigen in Den Haag en omgeving De kliniek werd in ### uitgebreid met neurologie en neurochirurgie, waarbij ook de naam veranderde in de Ursulakliniek In de eerste helft van de jaren ### is begonnen met de behandeling van twee anorexia-cliënten op een reguliere behandelafdeling van de Ursulakliniek Dit bleek zo succesvol dat dit in een klein aantal jaren uit kon groeien tot een afdeling gespecialiseerd in de behandeling voor eetstoornissen In ### startte de gespecialiseerde behandeling voor eetstoornissen De Ursulakliniek fuseerde in ### met Schakenbosch <LOCATIE> en kreeg de nieuwe naam de <PERSOON> In ### verhuisde de kliniek naar <LOCATIE> en heette voortaan Landelijk <INSTELLING> voor Eetstoornissen De <PERSOON> draagt <INSTELLING> de naam <PERSOON> behandelt jongeren vanaf <LEEFTIJD> jaar en volwassenen met een eetstoornis Patiënten die naast hun eetstoornis ook psychiatrische problemen hebben (zoals een persoonlijkheidsstoornis, een autismespectrumstoornis of posttraumatische stressstoornis), kunnen er ook worden behandeld <INSTELLING> is gespecialiseerd in behandelingen voor mensen met een ernstige eetstoornis die al diverse behandelingen achter de rug hebben <INSTELLING> Eetstoornissen <PERSOON> betrekt ook de mensen in de directe omgeving van de patiënt De <PERSOON> doet wetenschappelijk onderzoek om het aantal mensen dat blijvend herstelt van eetstoornissen te vergroten In samenwerking met de Universiteit Leiden en anderen verricht <INSTELLING> onderzoek om meer inzicht te krijgen in de factoren die het voortbestaan van eetstoornissen onderhouden bij patiënten met boulimia nervosa en een eetbuienstoornis Ook wordt onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van eetstoornissen en de zorgbehoefte voor patiënten In januari ### is <PERSOON> benoemd tot bijzonder hoogleraar eetstoornissen bij de afdeling Psychiatrie van het Leids Universitaire Medisch <INSTELLING> (<INSTELLING>) Op initiatief van <INSTELLING> Eetstoornissen <PERSOON> is op <DATUM> Proud#Bme, een speciale website voor jongeren met een eetstoornis, gestart Naast het discussieforum en chatsessies met onder andere psychologen en diëtisten, geeft de website informatie over eerstoornissen en ervaringsverhalen van jongeren met eetstoornissen Met Proud#Bme biedt <INSTELLING> Eetstoornissen <PERSOON> een alternatief voor de pro-ana-beweging Telluurhexafluoride Telluurhexafluoride (TeF) is een fluoride van telluur De stof komt voor als een zeer toxisch kleurloos gas met een onaangename geur.
579
www
<PERSOON> behandelt jongeren vanaf <LEEFTIJD> jaar en volwassenen met een eetstoornis Patiënten die naast hun eetstoornis ook psychiatrische problemen hebben (zoals een persoonlijkheidsstoornis, een autismespectrumstoornis of posttraumatische stressstoornis), kunnen er ook worden behandeld <INSTELLING> is gespecialiseerd in behandelingen voor mensen met een ernstige eetstoornis die al diverse behandelingen achter de rug hebben <INSTELLING> Eetstoornissen <PERSOON> betrekt ook de mensen in de directe omgeving van de patiënt De <PERSOON> doet wetenschappelijk onderzoek om het aantal mensen dat blijvend herstelt van eetstoornissen te vergroten In samenwerking met de Universiteit Leiden en anderen verricht <INSTELLING> onderzoek om meer inzicht te krijgen in de factoren die het voortbestaan van eetstoornissen onderhouden bij patiënten met boulimia nervosa en een eetbuienstoornis Ook wordt onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van eetstoornissen en de zorgbehoefte voor patiënten In januari ### is <PERSOON> benoemd tot bijzonder hoogleraar eetstoornissen bij de afdeling Psychiatrie van het Leids Universitaire Medisch <INSTELLING> (<INSTELLING>) Op initiatief van <INSTELLING> Eetstoornissen <PERSOON> is op <DATUM> Proud#Bme, een speciale website voor jongeren met een eetstoornis, gestart Naast het discussieforum en chatsessies met onder andere psychologen en diëtisten, geeft de website informatie over eerstoornissen en ervaringsverhalen van jongeren met eetstoornissen Met Proud#Bme biedt <INSTELLING> Eetstoornissen <PERSOON> een alternatief voor de pro-ana-beweging Telluurhexafluoride Telluurhexafluoride (TeF) is een fluoride van telluur De stof komt voor als een zeer toxisch kleurloos gas met een onaangename geur De reactie moet bij ### °C worden uitgevoerd, omdat bij lagere temperaturen andere fluoriden van telluur ontstaan, waaronder telluurdifluoride en ditelluurdecafluoride Telluurhexafluoride is qua structuur vergelijkbaar met zwavelhexafluoride De lengte van de Te-F-binding bedraagt ### pm In de gasfase bezit het een relatief hoge dichtheid Beneden −## °C wordt het gas een vaste kristallijne stof met een orthorombische kristalstructuur Deze vaste fase is evenwel zeer vluchtig Telluurhexafluoride wordt gebruikt om andere telluurhoudende verbindingen te maken Molybdeen(VI)fluoride Molybdeen(VI)fluoride (MoF) is een fluoride van molybdeen De stof komt voor als een corrosieve kleurloze vloeistof, die in water hydrolyseert Hierbij wordt onder meer vloeizuur gevormd Molybdeen(VI)fluoride kan bereid worden door een reactie van moleculair fluor en molybdeen Maagslijmvliesirritatie Maagslijmvliesirritatie is een aandoening, waarbij een deel van het slijmvlies van de maag geïrriteerd is Bij langdurige klachten kan ervoor gekozen worden een gastroscopie uit te voeren om oorzaken zoals maagkanker of een infectie op te sporen door een biopt te nemen tijdens het onderzoek Hofje Van Verre (<LOCATIE>) Het Hofje Van Verre is gelegen aan de <LOCATIE>in <LOCATIE> Het hofje is gebouwd rond ### en heeft de status van rijksmonument Het Hofje Van Verre wordt zo genoemd naar de kruidenier die een winkel in de <PERSOON> had Hij was lange tijd eigenaar van het hofje aan de <LOCATIE>en verhuurde de huisjes In ### is het hofje aangekocht door de Vlissingse apotheker J M H.
555
www
bij ### °C worden uitgevoerd, omdat bij lagere temperaturen andere fluoriden van telluur ontstaan, waaronder telluurdifluoride en ditelluurdecafluoride Telluurhexafluoride is qua structuur vergelijkbaar met zwavelhexafluoride De lengte van de Te-F-binding bedraagt ### pm In de gasfase bezit het een relatief hoge dichtheid Beneden −## °C wordt het gas een vaste kristallijne stof met een orthorombische kristalstructuur Deze vaste fase is evenwel zeer vluchtig Telluurhexafluoride wordt gebruikt om andere telluurhoudende verbindingen te maken Molybdeen(VI)fluoride Molybdeen(VI)fluoride (MoF) is een fluoride van molybdeen De stof komt voor als een corrosieve kleurloze vloeistof, die in water hydrolyseert Hierbij wordt onder meer vloeizuur gevormd Molybdeen(VI)fluoride kan bereid worden door een reactie van moleculair fluor en molybdeen Maagslijmvliesirritatie Maagslijmvliesirritatie is een aandoening, waarbij een deel van het slijmvlies van de maag geïrriteerd is Bij langdurige klachten kan ervoor gekozen worden een gastroscopie uit te voeren om oorzaken zoals maagkanker of een infectie op te sporen door een biopt te nemen tijdens het onderzoek Hofje Van Verre (<LOCATIE>) Het Hofje Van Verre is gelegen aan de <LOCATIE>in <LOCATIE> Het hofje is gebouwd rond ### en heeft de status van rijksmonument Het Hofje Van Verre wordt zo genoemd naar de kruidenier die een winkel in de <PERSOON> had Hij was lange tijd eigenaar van het hofje aan de <LOCATIE>en verhuurde de huisjes In ### is het hofje aangekocht door de Vlissingse apotheker <PERSOON> het gebruik door <PERSOON>, werd het <PERSOON> genoemd Hij vestigde er een laboratorium, een kruidentuin en opslag van zijn verzameling farmaceutica Ook was er een bibliotheek met de boekenverzameling van het echtpaar <PERSOON> De heer <PERSOON> verzamelde met name boeken over farmacie, homeopatie en aanverwante terreinen <PERSOON> specialiseerde zich in het verzamelen van boeken van en over <PERSOON> In een van de geveltjes is een steen met de Vlissingse fles ingemetseld die afkomstig is uit het gesloopte Burgerweeshuis aan de <LOCATIE>Bij het honderdjarig bestaan van de aangrenzende apotheek in de <LOCATIE>is in het hofje een bronzen borstbeeld van <PERSOON> onthuld door <PERSOON> samen met gedeputeerde <PERSOON> Het beeldje is vervaardigd door <PERSOON-##>-Hogehout uit Nieuw-<LOCATIE> Smeedijzeren hek in de toegangspoort met farmaceutische motieven is vervaardigd door Salvino Marsura (geb ###) In dit hek staat centraal het embleem van de pharmacie, de gifbeker met slang Om de beker zijn een aantal plantaardige geneesmiddelen verwerkt, namelijk Wolfskers (Atropa <PERSOON-##> L), Kamille (Matricaria Chamomilla), Valkruid (Arnica <PERSOON-##> L), Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea L) en Papaver (Papaver Somniferum L) Het smeedwerk is levendig gemaakt door het aanbrengen van kleureffecten De ontwerpconstructeur is werkzaam geweest te Castrett-Treviso (Italië) (<PERSOON-##>) Het hofje is niet toegankelijk voor publiek.
548
www
werd het <PERSOON> genoemd Hij vestigde er een laboratorium, een kruidentuin en opslag van zijn verzameling farmaceutica Ook was er een bibliotheek met de boekenverzameling van het echtpaar <PERSOON> De heer <PERSOON> verzamelde met name boeken over farmacie, homeopatie en aanverwante terreinen <PERSOON> specialiseerde zich in het verzamelen van boeken van en over <PERSOON> In een van de geveltjes is een steen met de Vlissingse fles ingemetseld die afkomstig is uit het gesloopte Burgerweeshuis aan de <LOCATIE>Bij het honderdjarig bestaan van de aangrenzende apotheek in de <LOCATIE>is in het hofje een bronzen borstbeeld van <PERSOON> onthuld door <PERSOON> samen met gedeputeerde <PERSOON> Het beeldje is vervaardigd door <PERSOON>-Hogehout uit Nieuw-<LOCATIE> Smeedijzeren hek in de toegangspoort met farmaceutische motieven is vervaardigd door Salvino Marsura (geb ###) In dit hek staat centraal het embleem van de pharmacie, de gifbeker met slang Om de beker zijn een aantal plantaardige geneesmiddelen verwerkt, namelijk Wolfskers (Atropa <PERSOON> L), Kamille (Matricaria Chamomilla), Valkruid (Arnica <PERSOON> L), Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea L) en Papaver (Papaver Somniferum L) Het smeedwerk is levendig gemaakt door het aanbrengen van kleureffecten De ontwerpconstructeur is werkzaam geweest te Castrett-Treviso (Italië) (<PERSOON-##>) Het hofje is niet toegankelijk voor publiek Fermagaat Fermagaat (INN) is een anorganische ijzer- en magnesiumbevattende fosfaatbinder, waarmee chronische hyperfosfatemie in hemodialysepatiënten kan behandeld worden Het is een product van het Britse INEOS Healthcare Ltd Het is een ijzer-magnesiumhydroxycarbonaat met de chemische formule [MgFe(OH)] CO #HO De stof heeft een onoplosbare hydrotalcietstructuur ze bestaat uit kationische lagen met tweewaardige magnesium- en driewaardige ijzer(III)-ionen en daartussen anionische lagen met de carbonaationen en de watermoleculen De carbonaationen worden uitgewisseld tegen fosfaationen Fermagaat wordt oraal ingenomen bij een maaltijd en het bindt fosfaat uit het voedsel, zodat er minder fosfaat door het lichaam kan worden geabsorbeerd en in het bloedplasma terecht kan komen Fermagaat heeft bij in vitroproeven een hoge affiniteit voor fosfaat aangetoond over een breed pH-bereik; hoger dan andere fosfaatbinders zoals sevelamerhydroxide, lanthaniumcarbonaat of aluminiumhydroxide Bij klinische proeven van fase II bleek de stof een goede werking en aanvaardbare tolerantie te hebben Fase III-studies zijn gestart in ### en zouden in juli tot september ### beëindigd worden, maar zijn vroegtijdig stopgezet in ### Fosfaatbinder Een fosfaatbinder is een geneesmiddel dat fosfaat uit voedsel kan binden in het maag-darmkanaal en daarmee verhinderen dat het fosfaat door het lichaam wordt opgenomen en in het bloedplasma terechtkomt Alle producten die eiwitten bevatten, zijn ook een <INSTELLING> van fosfor Fosfaatbinders worden oraal ingenomen bij de maaltijd, meestal in de vorm van (kauw)tabletten of poeder Fosfaatbinders worden vooral gebruikt bij hemodialysepatiënten om hyperfosfatemie te behandelen Fosfaatbinders kunnen zowel anorganisch als organisch van aard zijn Anorganische fosfaatbinders zijn metaalverbindingen met aluminium, lanthaan, calcium, magnesium en/of ijzer.
555
www
in hemodialysepatiënten kan behandeld worden Het is een product van het Britse INEOS Healthcare Ltd Het is een ijzer-magnesiumhydroxycarbonaat met de chemische formule [MgFe(OH)] CO #HO De stof heeft een onoplosbare hydrotalcietstructuur ze bestaat uit kationische lagen met tweewaardige magnesium- en driewaardige ijzer(III)-ionen en daartussen anionische lagen met de carbonaationen en de watermoleculen De carbonaationen worden uitgewisseld tegen fosfaationen Fermagaat wordt oraal ingenomen bij een maaltijd en het bindt fosfaat uit het voedsel, zodat er minder fosfaat door het lichaam kan worden geabsorbeerd en in het bloedplasma terecht kan komen Fermagaat heeft bij in vitroproeven een hoge affiniteit voor fosfaat aangetoond over een breed pH-bereik; hoger dan andere fosfaatbinders zoals sevelamerhydroxide, lanthaniumcarbonaat of aluminiumhydroxide Bij klinische proeven van fase II bleek de stof een goede werking en aanvaardbare tolerantie te hebben Fase III-studies zijn gestart in ### en zouden in juli tot september ### beëindigd worden, maar zijn vroegtijdig stopgezet in ### Fosfaatbinder Een fosfaatbinder is een geneesmiddel dat fosfaat uit voedsel kan binden in het maag-darmkanaal en daarmee verhinderen dat het fosfaat door het lichaam wordt opgenomen en in het bloedplasma terechtkomt Alle producten die eiwitten bevatten, zijn ook een <INSTELLING> van fosfor Fosfaatbinders worden oraal ingenomen bij de maaltijd, meestal in de vorm van (kauw)tabletten of poeder Fosfaatbinders worden vooral gebruikt bij hemodialysepatiënten om hyperfosfatemie te behandelen Fosfaatbinders kunnen zowel anorganisch als organisch van aard zijn Anorganische fosfaatbinders zijn metaalverbindingen met aluminium, lanthaan, calcium, magnesium en/of ijzer Dabigatran Dabigatran (merknamen (<LOCATIE> en VS) Pradaxa en Pradax (Canada)) is een geneesmiddel behorend tot de groep van directe trombineremmers In tegenstelling tot de klassieke anticoagulantia miste het tot eind ### een middel zoals vitamine K dat de werking kan couperen Het specifiek antidotum, het Idarucizumab, is inmiddels geregistreerd In maart ### heeft de EMA een vergunning verleend voor het in de handel brengen van dabigatran Op <DATUM> kwam het in <LOCATIE> op de markt Het is ontwikkeld door Boehringer Ingelheim Dabigatran is aanvankelijk geregistreerd als geneesmiddel ter preventie van veneuze trombo-embolische aandoeningen bij patiënten die een totale heup- of knievervangende operatie hebben ondergaan Het wordt toegediend in capsules met een dosis van ## mg, ### mg of ### mg De standaarddosering is # maal per dag ### mg De capsules bevatten wijnsteenzuur, welke stof kan bijdragen aan de vaak voorkomende dyspepsie Op <DATUM> werd de indicatie door het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen uitgebreid met de preventie van CVA en embolie bij volwassen patiënten met atriumfibrilleren zonder klepafwijkingen De gebruikelijke dosering is dan # maal daags ### mg Op <DATUM> volgde de definitieve handelsvergunning voor deze tweede indicatie Op <DATUM> adviseerde de CFH van het CVZ positief over opname in het basispakket van dabigatran bij de nieuwe indicaties De conclusie was dat de doelmatigheid van dabigatran bij de preventie van CVA en systemische embolie voldoende is onderbouwd.
557
www
Dabigatran (merknamen (<LOCATIE> en VS) Pradaxa en Pradax (Canada)) is een geneesmiddel behorend tot de groep van directe trombineremmers In tegenstelling tot de klassieke anticoagulantia miste het tot eind ### een middel zoals vitamine K dat de werking kan couperen Het specifiek antidotum, het Idarucizumab, is inmiddels geregistreerd In maart ### heeft de EMA een vergunning verleend voor het in de handel brengen van dabigatran Op <DATUM> kwam het in <LOCATIE> op de markt Het is ontwikkeld door Boehringer Ingelheim Dabigatran is aanvankelijk geregistreerd als geneesmiddel ter preventie van veneuze trombo-embolische aandoeningen bij patiënten die een totale heup- of knievervangende operatie hebben ondergaan Het wordt toegediend in capsules met een dosis van ## mg, ### mg of ### mg De standaarddosering is # maal per dag ### mg De capsules bevatten wijnsteenzuur, welke stof kan bijdragen aan de vaak voorkomende dyspepsie Op <DATUM> werd de indicatie door het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen uitgebreid met de preventie van CVA en embolie bij volwassen patiënten met atriumfibrilleren zonder klepafwijkingen De gebruikelijke dosering is dan # maal daags ### mg Op <DATUM> volgde de definitieve handelsvergunning voor deze tweede indicatie Op <DATUM> adviseerde de CFH van het CVZ positief over opname in het basispakket van dabigatran bij de nieuwe indicaties De conclusie was dat de doelmatigheid van dabigatran bij de preventie van CVA en systemische embolie voldoende is onderbouwd Dat zou betekenen dat de plasmaspiegel en daarmee ook de dosering, evenals bij de klassieke middelen, wel degelijk van belang is bij het ontstaan van bijwerkingen bij dit geneesmiddel Op <DATUM> werd de vergoeding in <LOCATIE> uitgebreid met de behandeling en preventie van diepveneuze trombose (DVT) en longembolie (LE) Dabigatran wordt toegediend als prodrug, het dabigatran etexilaat Dit wordt in de lever en het bloedplasma gesplitst door hydrolyse in het werkzame dabigatran De absolute biologische beschikbaarheid is #,#% Na toediening stijgt de plasmaconcentratie snel De maximale concentratie wordt binnen # uur bereikt Voedsel vertraagt de opname van dabigatran Dabigatran bindt voor ##% aan albumine Het verdelingsvolume is #,<DATUM> # L/kg Dabigatran wordt in de lever geglucuronideerd De omzettingsproducten zijn farmacologisch actief Dabigatran wordt echter onveranderd uitgescheiden, omdat glucuronideringsproducten instabiel zijn en spontaan kunnen hydrolyseren De eliminatiehalfwaardetijd is ##-## uur na meerdere doses Dabigatran wordt voor ##% door de nieren via de urine uitgescheiden Dabigatran remt trombine competitief en reversibel Het is actief in het bloedplasma Door remming van trombine wordt voorkomen dat fibrinogeen in fibrine wordt omgezet De kans op het ontstaan van een bloedpropje wordt zo verminderd Contra-indicaties voor het gebruik van dabigatran zijn ernstige overgevoeligheid voor het actieve bestanddeel of voor een van de hulpstoffen Ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring ( ## ml/min is een absolute contra-indicatie zoals blijkt uit een waarschuwing van de Europese geneesmiddelenautoriteit op <DATUM> ###.
554
www
plasmaspiegel en daarmee ook de dosering, evenals bij de klassieke middelen, wel degelijk van belang is bij het ontstaan van bijwerkingen bij dit geneesmiddel Op <DATUM> werd de vergoeding in <LOCATIE> uitgebreid met de behandeling en preventie van diepveneuze trombose (DVT) en longembolie (LE) Dabigatran wordt toegediend als prodrug, het dabigatran etexilaat Dit wordt in de lever en het bloedplasma gesplitst door hydrolyse in het werkzame dabigatran De absolute biologische beschikbaarheid is #,#% Na toediening stijgt de plasmaconcentratie snel De maximale concentratie wordt binnen # uur bereikt Voedsel vertraagt de opname van dabigatran Dabigatran bindt voor ##% aan albumine Het verdelingsvolume is #,<DATUM> # L/kg Dabigatran wordt in de lever geglucuronideerd De omzettingsproducten zijn farmacologisch actief Dabigatran wordt echter onveranderd uitgescheiden, omdat glucuronideringsproducten instabiel zijn en spontaan kunnen hydrolyseren De eliminatiehalfwaardetijd is ##-## uur na meerdere doses Dabigatran wordt voor ##% door de nieren via de urine uitgescheiden Dabigatran remt trombine competitief en reversibel Het is actief in het bloedplasma Door remming van trombine wordt voorkomen dat fibrinogeen in fibrine wordt omgezet De kans op het ontstaan van een bloedpropje wordt zo verminderd Contra-indicaties voor het gebruik van dabigatran zijn ernstige overgevoeligheid voor het actieve bestanddeel of voor een van de hulpstoffen Ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring ( ## ml/min is een absolute contra-indicatie zoals blijkt uit een waarschuwing van de Europese geneesmiddelenautoriteit op <DATUM> Het gebruik van dabigatran tijdens de zwangerschap of lactatie wordt afgeraden Dabigatran kan een interactie aangaan met P-glycoproteïneremmers zoals kinidine, amiodaron, verapamil, claritromycine en ketoconazol, hetgeen leidt tot hogere spiegels Lagere spiegels ontstaan door de P-glycoproteïne-inductoren rifampicine, sint-janskruid, carbamazepine en fenytoïne Vaak voorkomende bijwerkingen zijn bloedingen en anemie Hoewel alleen de interactie met rifampicine klinisch helaas bewezen is, wordt naar analogie ook gewaarschuwd voor de wisselwerking met bovengenoemde stoffen Ook voor langdurig aspirine en NSAID-gebruik wordt gewaarschuwd in de registratietekst De FDA meldde op <DATUM> dat ze # geplande veiligheidsstudies aan het uitvoeren is, maar dat het uit database onderzoek vooralsnog geen aanwijzingen heeft dat het bloedingsrisico met dabigatran hoger is dan met de huidige antistollingsmedicatie Om een gelijkmatige absorptie te verkrijgen bevatten Dabigatran capsules het dabigatran etexilaat, de prodrug, als pellets met een kern van wijnsteenzuur Dit heeft in <LOCATIE> tot # gevallen van oesofagale klachten geleid waarvan # gedocumenteerde gevallen van oesophagitis Deze bijwerking kan verderop leiden tot maagbloedingen, zoals reeds in de bijsluiter staat gemeld Het gelijktijdig gebruik van een protonpompremmer wordt dan ook aanbevolen Het bijwerkingencentrum Lareb stelt dan ook de volgende innameinstructie voor ""De tablet in zijn geheel doorslikken met een vol glas gewoon leidingwater, terwijl de eerstvolgende ## minuten na inname de patiënt niet mag gaan liggen" ” Er was tot oktober ### nog geen specifiek antidotum geregistreerd tegen dabigatran Dit in tegenstelling tot de klassieke coumarinederivaten, die worden gecoupeerd door vitamine K.
547
www
lactatie wordt afgeraden Dabigatran kan een interactie aangaan met P-glycoproteïneremmers zoals kinidine, amiodaron, verapamil, claritromycine en ketoconazol, hetgeen leidt tot hogere spiegels Lagere spiegels ontstaan door de P-glycoproteïne-inductoren rifampicine, sint-janskruid, carbamazepine en fenytoïne Vaak voorkomende bijwerkingen zijn bloedingen en anemie Hoewel alleen de interactie met rifampicine klinisch helaas bewezen is, wordt naar analogie ook gewaarschuwd voor de wisselwerking met bovengenoemde stoffen Ook voor langdurig aspirine en NSAID-gebruik wordt gewaarschuwd in de registratietekst De FDA meldde op <DATUM> dat ze # geplande veiligheidsstudies aan het uitvoeren is, maar dat het uit database onderzoek vooralsnog geen aanwijzingen heeft dat het bloedingsrisico met dabigatran hoger is dan met de huidige antistollingsmedicatie Om een gelijkmatige absorptie te verkrijgen bevatten Dabigatran capsules het dabigatran etexilaat, de prodrug, als pellets met een kern van wijnsteenzuur Dit heeft in <LOCATIE> tot # gevallen van oesofagale klachten geleid waarvan # gedocumenteerde gevallen van oesophagitis Deze bijwerking kan verderop leiden tot maagbloedingen, zoals reeds in de bijsluiter staat gemeld Het gelijktijdig gebruik van een protonpompremmer wordt dan ook aanbevolen Het bijwerkingencentrum Lareb stelt dan ook de volgende innameinstructie voor ""De tablet in zijn geheel doorslikken met een vol glas gewoon leidingwater, terwijl de eerstvolgende ## minuten na inname de patiënt niet mag gaan liggen" ” Er was tot oktober ### nog geen specifiek antidotum geregistreerd tegen dabigatran Dit in tegenstelling tot de klassieke coumarinederivaten, die worden gecoupeerd door vitamine K De lange termijn effecten van dabigatran zijn niet bekend, zoals bij elk nieuw medicijn In ### werd gestart met fase III onderzoek met een specifiek antidotum voor dabigatran etxilaat, het idarucizumab Op <DATUM> gaven de Europese registratieautoriteiten een waarschuwing uit Ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring ( ## ml/min is een absolute contra-indicatie De registratieautoriteiten hebben op <DATUM> gewaarschuwd voor het optreden van fatale bloedingen Er zijn inmiddels ook aanwijzingen op een grotere kans op hartinfarct In de Verenigde Staten worden in ##<DATUM> sterfgevallen met het geneesmiddel in verband gebracht Op <DATUM> vaardigde CBG namens EMA een officiële contra-indicatie uit bij patiënten met een kunsthartklep Op <DATUM> waarschuwde de FDA eveneens nadrukkelijk het middel niet te gebruiken bij patiënten met deze hartkleppen Op <DATUM> reageert het CBG op de berichten over maagbloedingen Op <DATUM> werden er kamervragen over bloedingen beantwoord Op <DATUM> riep het CBG op om de contra-indicaties van de nieuwe orale anticoagulantia (NOAC’s) goed in de gaten te blijven houden Het betreft de middelen apixaban (Eliquis), dabigatran etexilaat (Pradaxa) en rivaroxaban (Xarelto) Voorschrijvers van deze geneesmiddelen zijn door de betreffende firma’s daarom geïnformeerd dat er per individuele patiënt rekening moet worden houden met het bloedingsrisico In de Verenigde Staten schikte de firma in mei ### de eerste ### rechtszaken voor ### miljoen dollar De bijwerkingen van dabigatran zijn afhankelijk van de plasmaspiegel, zodat het verstandig lijkt die te meten.
560
www
elk nieuw medicijn In ### werd gestart met fase III onderzoek met een specifiek antidotum voor dabigatran etxilaat, het idarucizumab Op <DATUM> gaven de Europese registratieautoriteiten een waarschuwing uit Ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring ( ## ml/min is een absolute contra-indicatie De registratieautoriteiten hebben op <DATUM> gewaarschuwd voor het optreden van fatale bloedingen Er zijn inmiddels ook aanwijzingen op een grotere kans op hartinfarct In de Verenigde Staten worden in ##<DATUM> sterfgevallen met het geneesmiddel in verband gebracht Op <DATUM> vaardigde CBG namens EMA een officiële contra-indicatie uit bij patiënten met een kunsthartklep Op <DATUM> waarschuwde de FDA eveneens nadrukkelijk het middel niet te gebruiken bij patiënten met deze hartkleppen Op <DATUM> reageert het CBG op de berichten over maagbloedingen Op <DATUM> werden er kamervragen over bloedingen beantwoord Op <DATUM> riep het CBG op om de contra-indicaties van de nieuwe orale anticoagulantia (NOAC’s) goed in de gaten te blijven houden Het betreft de middelen apixaban (Eliquis), dabigatran etexilaat (Pradaxa) en rivaroxaban (Xarelto) Voorschrijvers van deze geneesmiddelen zijn door de betreffende firma’s daarom geïnformeerd dat er per individuele patiënt rekening moet worden houden met het bloedingsrisico In de Verenigde Staten schikte de firma in mei ### de eerste ### rechtszaken voor ### miljoen dollar De bijwerkingen van dabigatran zijn afhankelijk van de plasmaspiegel, zodat het verstandig lijkt die te meten Op <DATUM> constateerde de IGZ dat de tabletten buiten de beschermende blister bewaard worden, bijvoorbeeld in verdeeldozen Hierdoor kan de werking achteruit gaan door de inwerking van vocht Het CBG verordonneerde vervolgens dat de tabletten maximaal # uren buiten de beschermende blister bewaard mogen worden Op <DATUM-##> verscheen een advies van de Gezondheidsraad Per <DATUM> werd de aanspraak op dabigatran verruimd tot de levenslange indicatie bij boezemfibrilleren In ### werd het ook huisartsen toegestaan dit soort middelen voor te schrijven Het aantal gebruikers was opgelopen tot ### ### Het aantal gebruikers van vitamine K-antagonisten nam af tot ### ### Pivaloylchloride Pivaloylchloride is het acylchloride van pivalinezuur De stof komt voor als een kleurloze tot gele, transparante ontvlambare vloeistof met een prikkelende geur water hydrolyseert pivaloylchloride, met de vorming van pivalinezuur en waterstofchloride Ze is mengbaar met de gebruikelijke aprotische organische oplosmiddelen Een van de eerste synthesemethoden werd in ### beschreven door de Russische scheikunde Aleksandr Butlerov De optredende reactie is die van pivalinezuur met fosforpentachloride De kookpunten van pivaloylchloride en fosforylchloride (POCl) liggen dicht bijeen, waardoor ze moeilijk te scheiden zijn Een meer conventionele methode maakt gebruik van thionylchloride Het voordeel is hier dat een gasvormige component (zwaveldioxide) uit het reactiemengsel kan ontwijken, waardoor het evenwicht van de reactie naar rechts wordt gedreven Een alternatieve methode is de reactie met fosgeen Deze reacties hebben een hogere omzettingsgraad en betere selectiviteit.
546
www
IGZ dat de tabletten buiten de beschermende blister bewaard worden, bijvoorbeeld in verdeeldozen Hierdoor kan de werking achteruit gaan door de inwerking van vocht Het CBG verordonneerde vervolgens dat de tabletten maximaal # uren buiten de beschermende blister bewaard mogen worden Op <DATUM> verscheen een advies van de Gezondheidsraad Per <DATUM> werd de aanspraak op dabigatran verruimd tot de levenslange indicatie bij boezemfibrilleren In ### werd het ook huisartsen toegestaan dit soort middelen voor te schrijven Het aantal gebruikers was opgelopen tot ### ### Het aantal gebruikers van vitamine K-antagonisten nam af tot ### ### Pivaloylchloride Pivaloylchloride is het acylchloride van pivalinezuur De stof komt voor als een kleurloze tot gele, transparante ontvlambare vloeistof met een prikkelende geur water hydrolyseert pivaloylchloride, met de vorming van pivalinezuur en waterstofchloride Ze is mengbaar met de gebruikelijke aprotische organische oplosmiddelen Een van de eerste synthesemethoden werd in ### beschreven door de Russische scheikunde Aleksandr Butlerov De optredende reactie is die van pivalinezuur met fosforpentachloride De kookpunten van pivaloylchloride en fosforylchloride (POCl) liggen dicht bijeen, waardoor ze moeilijk te scheiden zijn Een meer conventionele methode maakt gebruik van thionylchloride Het voordeel is hier dat een gasvormige component (zwaveldioxide) uit het reactiemengsel kan ontwijken, waardoor het evenwicht van de reactie naar rechts wordt gedreven Een alternatieve methode is de reactie met fosgeen Deze reacties hebben een hogere omzettingsgraad en betere selectiviteit Pivalolychloride is een tussenproduct bij de synthese van een aantal geneesmiddelen en gewasbeschermingsmiddelen (herbiciden en insecticiden) Het wordt onder andere gebruikt bij de synthese van dipivefrine (een prodrug van adrenaline) en de cefalosporines cefazoline en cefalexine Het wordt ook gebruikt bij de synthese van organische peroxiden en peresters, bijvoorbeeld tert-butylperpivalaat en tert-amylperpivalaat, die worden gebruikt als initiator bij ketenpolymerisaties Pivaloylchloride is een corrosieve stof die schade kan aanrichten aan tal van metalen Contact met de huid of de ogen kan brandwonden veroorzaken Inademing van het gas of de damp of inslikken van de vloeistof kan de ademhalingswegen of het spijsverteringskanaal beschadigen Het is een ontvlambare en brandbare stof Water mag niet gebruikt worden als blusmiddel, omdat dan giftig waterstofchloride gevormd wordt Koolstofdioxide is een geschikt blusmiddel #-benzyladenine #-Benzyladenine of #-benzylaminopurine is een synthetische plantengroeiregulator De chemische structuur ervan lijkt op die van de natuurlijke cytokinines Het wordt gebruikt om de opbrengst en kwaliteit van voedingsgewassen te verhogen De stof werd voor het eerst bereid en onderzocht in het laboratorium van de Zweedse plantenfysioloog Folke Skoog aan de Universiteit van Wisconsin-<PERSOON> De stof werd bereid door de reactie van #-methylmercaptopurine met benzylamine Een typische toepassing van #-benzyladenine is bij de teelt van appel om de opbrengst en kwaliteit van de oogst te verhogen het zorgt voor vruchtdunning en leidt tot grotere, zwaardere vruchten Op jonge maïsplanten wordt het verspoten om de productie van maïszaden te stimuleren "MaxCel", een handelsmerk van Valent BioSciences Corp.
531
www
synthese van een aantal geneesmiddelen en gewasbeschermingsmiddelen (herbiciden en insecticiden) Het wordt onder andere gebruikt bij de synthese van dipivefrine (een prodrug van adrenaline) en de cefalosporines cefazoline en cefalexine Het wordt ook gebruikt bij de synthese van organische peroxiden en peresters, bijvoorbeeld tert-butylperpivalaat en tert-amylperpivalaat, die worden gebruikt als initiator bij ketenpolymerisaties Pivaloylchloride is een corrosieve stof die schade kan aanrichten aan tal van metalen Contact met de huid of de ogen kan brandwonden veroorzaken Inademing van het gas of de damp of inslikken van de vloeistof kan de ademhalingswegen of het spijsverteringskanaal beschadigen Het is een ontvlambare en brandbare stof Water mag niet gebruikt worden als blusmiddel, omdat dan giftig waterstofchloride gevormd wordt Koolstofdioxide is een geschikt blusmiddel #-benzyladenine #-Benzyladenine of #-benzylaminopurine is een synthetische plantengroeiregulator De chemische structuur ervan lijkt op die van de natuurlijke cytokinines Het wordt gebruikt om de opbrengst en kwaliteit van voedingsgewassen te verhogen De stof werd voor het eerst bereid en onderzocht in het laboratorium van de Zweedse plantenfysioloog Folke Skoog aan de Universiteit van Wisconsin-<PERSOON> De stof werd bereid door de reactie van #-methylmercaptopurine met benzylamine Een typische toepassing van #-benzyladenine is bij de teelt van appel om de opbrengst en kwaliteit van de oogst te verhogen het zorgt voor vruchtdunning en leidt tot grotere, zwaardere vruchten Op jonge maïsplanten wordt het verspoten om de productie van maïszaden te stimuleren "MaxCel", een handelsmerk van Valent BioSciences Corp De Europese Commissie heeft #-benzyladenine opgenomen in de lijst van werkzame stoffen in toepassing van Richtlijn #<DATUM> EEG betreffende het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen De toelating ging in op <DATUM> Eerder was de stof niet in die lijst opgenomen, maar later werd een nieuwe aanvraag met bijkomende gegevens ingediend Syndroom van <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> is een zeldzame autosomaal dominant erfelijke aandoening Het is vernoemd naar <PERSOON> en <PERSOON> jr , de Amerikaanse artsen die voor het eerst het syndroom herkenden en beschreven Het syndroom van <PERSOON> verhoogt de gevoeligheid voor kanker Het syndroom is gekoppeld aan de mutaties van het p##-tumorsuppressorgen, dat normaal helpt de celgroei te controleren (er is slechts één functionele kopie van het p## gen) Mutaties kunnen worden overgeërfd of kunnen de novo ontstaan in het begin van de embryogenese of in een van de geslachtscellen van de oudercellen Personen met LFS hebben een verhoogd risico op een breed scala aan soorten kanker, met in het bijzonder een verhoogde kans op borstkanker, hersentumoren, acute leukemie, wekedelensarcomen, botsarcomen en bijnierschorskanker Voorhoofdsholte De voorhoofdsholten of sinus frontales zijn bij de mens een van de acht verschillende bijholten Dat zijn met lucht gevulde holten in de schedel die middels een dun kanaaltje in open verbinding staan met de neusholte Van alle bijholten zijn de voorhoofdsholten het hoogst gelegen Bij de geboorte zijn de voorhoofdsholten nog niet aanwezig.
532
www
Commissie heeft #-benzyladenine opgenomen in de lijst van werkzame stoffen in toepassing van Richtlijn #<DATUM> EEG betreffende het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen De toelating ging in op <DATUM> Eerder was de stof niet in die lijst opgenomen, maar later werd een nieuwe aanvraag met bijkomende gegevens ingediend Syndroom van <PERSOON> Het syndroom van <PERSOON> is een zeldzame autosomaal dominant erfelijke aandoening Het is vernoemd naar <PERSOON> en <PERSOON> jr , de Amerikaanse artsen die voor het eerst het syndroom herkenden en beschreven Het syndroom van <PERSOON> verhoogt de gevoeligheid voor kanker Het syndroom is gekoppeld aan de mutaties van het p##-tumorsuppressorgen, dat normaal helpt de celgroei te controleren (er is slechts één functionele kopie van het p## gen) Mutaties kunnen worden overgeërfd of kunnen de novo ontstaan in het begin van de embryogenese of in een van de geslachtscellen van de oudercellen Personen met LFS hebben een verhoogd risico op een breed scala aan soorten kanker, met in het bijzonder een verhoogde kans op borstkanker, hersentumoren, acute leukemie, wekedelensarcomen, botsarcomen en bijnierschorskanker Voorhoofdsholte De voorhoofdsholten of sinus frontales zijn bij de mens een van de acht verschillende bijholten Dat zijn met lucht gevulde holten in de schedel die middels een dun kanaaltje in open verbinding staan met de neusholte Van alle bijholten zijn de voorhoofdsholten het hoogst gelegen Bij de geboorte zijn de voorhoofdsholten nog niet aanwezig Bij ongeveer vijf procent van de volwassenen ontbreken de voorhoofdsholten Net zoals de binnenzijde van de neus is ook de voorhoofdsholte bekleed met slijmvlies De andere bijholten die zich in de schedel en het bovenkaakbeen bevinden, zijn de kaakholten, zeefbeenholten en wiggebeensholten Een ontsteking van de bijholten noemt men bijholteontsteking In de literatuur is er nog debat over de mogelijke functie van de frontale sinus Thienobenzodiazepine Een thienobenzodiazepine is een heterocyclische verbinding die een analogon is van de benzodiazepine Het verschil tussen deze twee is dat de benzeenring van benzodiazepines vervangen is door een thiofeenring Voorbeelden van geneesmiddelen die tot deze groep behoren Brotizolam Brotizolam, ook bekend onder de merknaam ""Lendormin"" is een geneesmiddel dat onder de geneesmiddelengroep van de thienobenzodiazepines Dit medicijn heeft een anxiolytische, anticonvulsieve en sedatieve eigenschap Het middel wordt voornamelijk voorgeschreven voor een tijdelijke oplossing van slapeloosheid Dit geneesmiddel wordt voorgeschreven in drie verschillende doseringen #,## mg, #,# mg en # mg Brotizolam mag niet verkocht worden in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en <PERSOON>, <DATUM> - Wörishofen, <DATUM> , was een Beiers priester en een van de grondleggers van de natuurgeneeskunde Hij is vooral bekend om de door hem ontwikkelde "Kneippkuur" een vorm van hydrotherapie, die op verschillende manieren gebruikmaakt van water, temperatuur en druk Hij werd geboren als vierde zoon van een wever, maar hij kreeg al snel het verlangen om pastoor te worden In ### kreeg Kneipp tuberculose.
539
www
de voorhoofdsholten Net zoals de binnenzijde van de neus is ook de voorhoofdsholte bekleed met slijmvlies De andere bijholten die zich in de schedel en het bovenkaakbeen bevinden, zijn de kaakholten, zeefbeenholten en wiggebeensholten Een ontsteking van de bijholten noemt men bijholteontsteking In de literatuur is er nog debat over de mogelijke functie van de frontale sinus Thienobenzodiazepine Een thienobenzodiazepine is een heterocyclische verbinding die een analogon is van de benzodiazepine Het verschil tussen deze twee is dat de benzeenring van benzodiazepines vervangen is door een thiofeenring Voorbeelden van geneesmiddelen die tot deze groep behoren Brotizolam Brotizolam, ook bekend onder de merknaam ""Lendormin"" is een geneesmiddel dat onder de geneesmiddelengroep van de thienobenzodiazepines Dit medicijn heeft een anxiolytische, anticonvulsieve en sedatieve eigenschap Het middel wordt voornamelijk voorgeschreven voor een tijdelijke oplossing van slapeloosheid Dit geneesmiddel wordt voorgeschreven in drie verschillende doseringen #,## mg, #,# mg en # mg Brotizolam mag niet verkocht worden in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en <PERSOON>, <DATUM> - Wörishofen, <DATUM> , was een Beiers priester en een van de grondleggers van de natuurgeneeskunde Hij is vooral bekend om de door hem ontwikkelde "Kneippkuur" een vorm van hydrotherapie, die op verschillende manieren gebruikmaakt van water, temperatuur en druk Hij werd geboren als vierde zoon van een wever, maar hij kreeg al snel het verlangen om pastoor te worden In ### kreeg Kneipp tuberculose Naar aanleiding hiervan deed hij enkele wilde pogingen zichzelf te genezen Uiteindelijk kwam hij erachter dat hij baat had bij een koud bad voorafgegaan door een flinke inspanning Kneipp was de grondlegger van een nieuwe benadering van geneeskunde die gebaseerd is op de volgende vijf pijlers In de ##e eeuw was er een opleving van de hydrotherapie geïnitieerd in ### door <PERSOON>, een boer uit Gräfenberg Deze opleving werd door Kneipp gecontinueerd Gedurende zijn tijd in Bad Wörishofen behandelde Kneipp zeer veel mensen tienduizenden mensen kwamen van over de hele wereld bij hem voor zijn adviezen In Noorwegen is <PERSOON> vooral bekend om het zogenaamde "Kneipbrød" Een door hem ontwikkeld en zeer populair soort volkorenbrood In <PERSOON> werd een bescheiden kuuroord volgens de methode van Kneipp opgericht in Bokrijk De "Kneippstraat" herinnert nog aan deze episode Boeken van zijn hand zijn Zijn boek "<PERSOON>" werd vele malen herdrukt en in veel talen vertaald Myclobutanil Myclobutanil (ISO-naam) is een fungicide dat gebruikt wordt in de land- en tuinbouw Het behoort tot de chemische groep van de triazolen Het wordt ingezet bij diverse teelten, onder andere op appel- en perenbomen, hop, komkommer en augurk, wortelen, tomaten, paprika en aubergine en op sierplanten tegen echte meeldauw, schurft en roesten De stof verstoort de biosynthese van ergosterol "Systhane" van Dow AgroSciences is een commercieel product op basis van myclobutanil De stof is oorspronkelijk gepatenteerd door <PERSOON>.
539
www
Naar aanleiding hiervan deed hij enkele wilde pogingen zichzelf te genezen Uiteindelijk kwam hij erachter dat hij baat had bij een koud bad voorafgegaan door een flinke inspanning Kneipp was de grondlegger van een nieuwe benadering van geneeskunde die gebaseerd is op de volgende vijf pijlers In de ##e eeuw was er een opleving van de hydrotherapie geïnitieerd in ### door <PERSOON>, een boer uit Gräfenberg Deze opleving werd door Kneipp gecontinueerd Gedurende zijn tijd in Bad Wörishofen behandelde Kneipp zeer veel mensen tienduizenden mensen kwamen van over de hele wereld bij hem voor zijn adviezen In Noorwegen is <PERSOON> vooral bekend om het zogenaamde "Kneipbrød" Een door hem ontwikkeld en zeer populair soort volkorenbrood In <PERSOON> werd een bescheiden kuuroord volgens de methode van Kneipp opgericht in Bokrijk De "Kneippstraat" herinnert nog aan deze episode Boeken van zijn hand zijn Zijn boek "<PERSOON>" werd vele malen herdrukt en in veel talen vertaald Myclobutanil Myclobutanil (ISO-naam) is een fungicide dat gebruikt wordt in de land- en tuinbouw Het behoort tot de chemische groep van de triazolen Het wordt ingezet bij diverse teelten, onder andere op appel- en perenbomen, hop, komkommer en augurk, wortelen, tomaten, paprika en aubergine en op sierplanten tegen echte meeldauw, schurft en roesten De stof verstoort de biosynthese van ergosterol "Systhane" van Dow AgroSciences is een commercieel product op basis van myclobutanil De stof is oorspronkelijk gepatenteerd door <PERSOON> Een oogvlek of ocellus is een ringvormige vlek die door lichtere en donkere randen vaak enigszins lijkt op een oog Oogvlekken komen bij veel dieren voor, zoals zoogdieren, amfibieën, vissen, weekdieren en vogels, insecten en reptielen Oogvlekken kunnen verschillende functies hebben, zoals een signaalfunctie om de andere sekse te lokken Dit komt veel voor bij vogels, zoals de pauw ("Pavo chrsitatus") Bij insecten en amfibieën worden oogvlekken vaak gebruikt om predatoren af te schrikken of te misleiden Voorbeelden zijn de dagpauwoog ("Anglais io") en de vieroogkikker ("Eupemphix nattereri") Deze laatste soort laat de achterzijde zien bij bedreiging waarbij de zwarte oogvlekken zichtbaar worden, hierdoor lijkt de kikker op de kop van een veel groter dier Oogvlekken kunnen ook laten zien dat een dier heel giftig is, zoals de grote blauwring-octopus ("Hapalochlaena lunulata") Bij weer andere dieren dienen ze juist ter camouflage, zoals bij de jaguar ("Panthera onca") In navolging van het afschrikkend effect dat van nature aanwezige oogvlekken hebben is experimenteel aangetoond dat ook kunstmatig aangebrachte oogvlekken dit effect hebben Onderzoek in Botswana wijst erop dat op het achterste van een rund aangebrachte oogvlekken als resultaat hebben dat deze runderen minder vaak worden aangevallen door leeuwen In <PERSOON> gebruiken landbouwers gezichtsmaskers, bevestigd op hun achterhoofd, om tijgers af te schrikken Dolasetron Dolasetron is de generische naam voor een anti-emeticum uit de groep van selectieve serotonine(#-HT)-receptorantagonisten.
542
www
Oogvlek Een oogvlek of ocellus is een ringvormige vlek die door lichtere en donkere randen vaak enigszins lijkt op een oog Oogvlekken komen bij veel dieren voor, zoals zoogdieren, amfibieën, vissen, weekdieren en vogels, insecten en reptielen Oogvlekken kunnen verschillende functies hebben, zoals een signaalfunctie om de andere sekse te lokken Dit komt veel voor bij vogels, zoals de pauw ("Pavo chrsitatus") Bij insecten en amfibieën worden oogvlekken vaak gebruikt om predatoren af te schrikken of te misleiden Voorbeelden zijn de dagpauwoog ("Anglais io") en de vieroogkikker ("Eupemphix nattereri") Deze laatste soort laat de achterzijde zien bij bedreiging waarbij de zwarte oogvlekken zichtbaar worden, hierdoor lijkt de kikker op de kop van een veel groter dier Oogvlekken kunnen ook laten zien dat een dier heel giftig is, zoals de grote blauwring-octopus ("Hapalochlaena lunulata") Bij weer andere dieren dienen ze juist ter camouflage, zoals bij de jaguar ("Panthera onca") In navolging van het afschrikkend effect dat van nature aanwezige oogvlekken hebben is experimenteel aangetoond dat ook kunstmatig aangebrachte oogvlekken dit effect hebben Onderzoek in Botswana wijst erop dat op het achterste van een rund aangebrachte oogvlekken als resultaat hebben dat deze runderen minder vaak worden aangevallen door leeuwen In <PERSOON> gebruiken landbouwers gezichtsmaskers, bevestigd op hun achterhoofd, om tijgers af te schrikken Dolasetron Dolasetron is de generische naam voor een anti-emeticum uit de groep van selectieve serotonine(#-HT)-receptorantagonisten Toediening is door intraveneuze injectie (gewoonlijk ongeveer een half uur vóór chemotherapie) of als tablet Het wordt verkocht onder de merknaam "Anzemet" (dolasetronmesylaat) door Sanofi-aventis Deze verbinding is beschreven in het Europese octrooi EP <PATIENTNUMMER>, verleend in ### Eind ### heeft het Amerikaanse FDA een waarschuwing gepubliceerd dat dit middel een risico op hartfalen geeft, en dat het niet meer gebruikt mag worden als injectie om misselijkheid en braken bij chemotherapie te voorkomen Het mag nog wel gebruikt worden om postoperatieve misselijkheid of braken te voorkomen omdat daarvoor lagere doses gebruikt worden Het mag ook nog bij chemotherapie gebruikt worden in tabletvorm Andere middelen uit de groep van serotonine(#-HT)-antagonisten Thigmotropie Thigmotropie is een draaiende beweging in reactie op aanraking Het is een specifieke vorm van tropie (beweging in reactie op een uitwendige prikkel) en wordt vooral waargenomen bij planten die zich tijdens hun groei oriënteren op het omsluiten van hun ondergrond, zoals klimplanten De term is afgeleid van het Griekse woord voor 'aanraking' (θιγμός) Duffel (stof) Duffel was een zware, ruwe, wollen stof die oorspronkelijk in het Belgische Duffel werd vervaardigd De stof werd vanaf de ##e eeuw uitgevoerd naar onder andere Lübeck, Riga en <PERSOON> en later ook naar Spanje en Portugal Dankzij productie en handel van dit laken groeide Duffel uit tot een welvarende stad De stof was eeuwen later nog zo bekend dat na de Tweede Wereldoorlog de zogenoemde duffelse jassen in zwang raakten Deze zijn ook gekend onder hun Engelse naam Duffle coat Er bestaan overigens ook Duffle bags.
566
www
tablet Het wordt verkocht onder de merknaam "Anzemet" (dolasetronmesylaat) door Sanofi-aventis Deze verbinding is beschreven in het Europese octrooi EP <PATIENTNUMMER>, verleend in ### Eind ### heeft het Amerikaanse FDA een waarschuwing gepubliceerd dat dit middel een risico op hartfalen geeft, en dat het niet meer gebruikt mag worden als injectie om misselijkheid en braken bij chemotherapie te voorkomen Het mag nog wel gebruikt worden om postoperatieve misselijkheid of braken te voorkomen omdat daarvoor lagere doses gebruikt worden Het mag ook nog bij chemotherapie gebruikt worden in tabletvorm Andere middelen uit de groep van serotonine(#-HT)-antagonisten Thigmotropie Thigmotropie is een draaiende beweging in reactie op aanraking Het is een specifieke vorm van tropie (beweging in reactie op een uitwendige prikkel) en wordt vooral waargenomen bij planten die zich tijdens hun groei oriënteren op het omsluiten van hun ondergrond, zoals klimplanten De term is afgeleid van het Griekse woord voor 'aanraking' (θιγμός) Duffel (stof) Duffel was een zware, ruwe, wollen stof die oorspronkelijk in het Belgische Duffel werd vervaardigd De stof werd vanaf de ##e eeuw uitgevoerd naar onder andere Lübeck, Riga en <PERSOON> en later ook naar Spanje en Portugal Dankzij productie en handel van dit laken groeide Duffel uit tot een welvarende stad De stof was eeuwen later nog zo bekend dat na de Tweede Wereldoorlog de zogenoemde duffelse jassen in zwang raakten Deze zijn ook gekend onder hun Engelse naam Duffle coat Er bestaan overigens ook Duffle bags Chorda tympani De chorda tympani is een zenuw die aftakt van de nervus facialis (hersenzenuw VII) in de "canalis facialis" (het kanaaltje door de schedelbasis waar deze zenuw doorheen loopt), vlak voor deze zenuw de schedel verlaat De chorda tympani vervoert de informatie van de smaakpapillen in het voorste tweederde deel van de tong, naar het smaakcentrum in het brein Deze zenuw loopt door het middenoor Bij de smaakwaarneming zijn drie hersenzenuwen betrokken De nervus facialis, de nervus glossopharyngeus en de nervus vagus Het smaaksysteem maakt gebruik van een ingewikkeld terugkoppelingssysteem, waarbij elke zenuw de signalen van andere zenuwen onderdrukt De chorda tympani blijkt een bijzonder sterke onderdrukkende invloed te hebben op de andere smaakzenuwen en op de pijnvezels in het voorste deel van de tong Beschadiging van de chorda tympani leidt daardoor tot verstoring van de activiteit van andere zenuwen, die minder geremd worden De chorda tympani brengt twee soorten zenuwvezels van hun oorsprong met de nervus facialis naar de nervus lingualis die ze naar hun eindbestemming brengt (De nervus lingualis is een tak van de nervus trigeminus en vervoert tast- en pijnprikkels van de tong ) De chorda tympani gaat als onderdeel van de nervus facialis de schedel binnen, loopt dan van achter naar voren door het middenoor, en passeert daarbij de gehoorbeentjes, met name de hamer (malleus) en het aambeeld (incus).
526
www
Chorda tympani De chorda tympani is een zenuw die aftakt van de nervus facialis (hersenzenuw VII) in de "canalis facialis" (het kanaaltje door de schedelbasis waar deze zenuw doorheen loopt), vlak voor deze zenuw de schedel verlaat De chorda tympani vervoert de informatie van de smaakpapillen in het voorste tweederde deel van de tong, naar het smaakcentrum in het brein Deze zenuw loopt door het middenoor Bij de smaakwaarneming zijn drie hersenzenuwen betrokken De nervus facialis, de nervus glossopharyngeus en de nervus vagus Het smaaksysteem maakt gebruik van een ingewikkeld terugkoppelingssysteem, waarbij elke zenuw de signalen van andere zenuwen onderdrukt De chorda tympani blijkt een bijzonder sterke onderdrukkende invloed te hebben op de andere smaakzenuwen en op de pijnvezels in het voorste deel van de tong Beschadiging van de chorda tympani leidt daardoor tot verstoring van de activiteit van andere zenuwen, die minder geremd worden De chorda tympani brengt twee soorten zenuwvezels van hun oorsprong met de nervus facialis naar de nervus lingualis die ze naar hun eindbestemming brengt (De nervus lingualis is een tak van de nervus trigeminus en vervoert tast- en pijnprikkels van de tong ) De chorda tympani gaat als onderdeel van de nervus facialis de schedel binnen, loopt dan van achter naar voren door het middenoor, en passeert daarbij de gehoorbeentjes, met name de hamer (malleus) en het aambeeld (incus) Metyrapon Metyrapon kan de productie van cortisol door de bijnierschors afremmen De stof wordt gebruikt in een stimulatietest Daarmee kan worden onderzocht of het hypothalamus-hypofyse-systeem adequaat op cortisoldaling kan reageren door ACTH te produceren De metyrapon- of metopironstimulatietest is gebaseerd op het feit dat de productie en uitscheiding van ACTH wordt gestimuleerd door lage serumcortisolconcentraties Metyrapon remt de activiteit van ##-bètahydroxylase, een bijnierschorsenzym Dit enzym zet ##-deoxycortisol om in cortisol Verminderde ##-bètahydroxylase activiteit leidt tot verlaagde cortisolconcentraties Het doel van deze test is het controleren van de endocriene interactie tussen de hypothalamus, de hypofyse en de bijnieren, de hypothalamus-hypofyse-bijnieras Indien er sprake is van een intacte hypothalamus-hypofyse-bijnieras, zal een stijging van het ACTH-gehalte plaatsvinden gevolgd door een stijging van het gehalte ##-deoxycortisol De test kan worden uitgevoerd met behulp van een meerdaagsprotocol, maar de test kan ook in één etmaal worden uitgevoerd Normaal gesproken wordt er een ##-deoxycortisolconcentratie ) ### nmol/l en een cortisolconcentratie van ( ### nmol/l gevonden na metyrapontoediening De hypothalamus-hypofyse-bijnieras kan ook worden gecontroleerd met behulp van de ITT-test De metyrapontest is met name geschikt om subtiele afwijkingen in de hypothalamus-hypofyse-bijnieras te kunnen aantonen Bij sommige patiënten wordt, (mogelijk door medicatie), metyrapon versneld afgebroken met als gevolg dat de bijnier minder reageert <PERSOON> (###-###) was een Haagse chirurgijn en doctor medicinae Onder <PERSOON> en <PERSOON> heeft hij gediend als scheepsarts en scheepschirurgijn Vanaf ### werkte hij als chirurgijn in Den Haag Hij vervaardigde zijn chirurgische instrumenten vaak zelf Deze waren heel strak van vormgeving, zonder krullen en versieringen.
569
www
kan worden onderzocht of het hypothalamus-hypofyse-systeem adequaat op cortisoldaling kan reageren door ACTH te produceren De metyrapon- of metopironstimulatietest is gebaseerd op het feit dat de productie en uitscheiding van ACTH wordt gestimuleerd door lage serumcortisolconcentraties Metyrapon remt de activiteit van ##-bètahydroxylase, een bijnierschorsenzym Dit enzym zet ##-deoxycortisol om in cortisol Verminderde ##-bètahydroxylase activiteit leidt tot verlaagde cortisolconcentraties Het doel van deze test is het controleren van de endocriene interactie tussen de hypothalamus, de hypofyse en de bijnieren, de hypothalamus-hypofyse-bijnieras Indien er sprake is van een intacte hypothalamus-hypofyse-bijnieras, zal een stijging van het ACTH-gehalte plaatsvinden gevolgd door een stijging van het gehalte ##-deoxycortisol De test kan worden uitgevoerd met behulp van een meerdaagsprotocol, maar de test kan ook in één etmaal worden uitgevoerd Normaal gesproken wordt er een ##-deoxycortisolconcentratie ) ### nmol/l en een cortisolconcentratie van ( ### nmol/l gevonden na metyrapontoediening De hypothalamus-hypofyse-bijnieras kan ook worden gecontroleerd met behulp van de ITT-test De metyrapontest is met name geschikt om subtiele afwijkingen in de hypothalamus-hypofyse-bijnieras te kunnen aantonen Bij sommige patiënten wordt, (mogelijk door medicatie), metyrapon versneld afgebroken met als gevolg dat de bijnier minder reageert <PERSOON> (###-###) was een Haagse chirurgijn en doctor medicinae Onder <PERSOON> en <PERSOON> heeft hij gediend als scheepsarts en scheepschirurgijn Vanaf ### werkte hij als chirurgijn in Den Haag Hij vervaardigde zijn chirurgische instrumenten vaak zelf Deze waren heel strak van vormgeving, zonder krullen en versieringen Hoewel de kennis van hygiëne in de Gouden Eeuw nog erg klein was, vond <PERSOON> het erg belangrijk dat zijn chirurgische instrumenten eenvoudig te reinigen waren Chirurgische instrumenten van <PERSOON> zijn te zien in Rijksmuseum Boerhaave te Leiden Leids Anatomisch Theater Het Leids anatomisch theater (of "Theatrum Anatomicum") was een anatomisch theater van de Universiteit Leiden Een reconstructie van dit theater is te zien in Rijksmuseum Boerhaave Het theater werd in ### geopend en was gebouwd voor <PERSOON>, toenmalig professor ontleedkunde Dit was een van de eerste anatomische theaters in Europa Het houten theater stond in een voormalige kerk, de Faliede Bagijnenkerk Tijdens winters toonde een hoogleraar in de anatomie openbare ontledingen van kadavers In de zomer was er geen onderwijs en werd het theater ingericht als een soort museum Hier waren dan skeletten van mens en dier te zien en rariteiten, zoals Egyptische mummies en objecten uit de Romeinse oudheid In de negentiende eeuw viel het doek voor het anatomisch theater De reconstructie in Rijksmuseum Boerhaave is gebaseerd op handschriften en prenten van het Leids anatomisch theater uit ### De skeletten zijn van recenter datum Centro hospitalar de São Tomé Centro hospitalar de São Tomé (soms ook "<PERSOON>" of "Ayres Menezes Hospital" genoemd) is het grootste en belangrijkste ziekenhuis in Sao Tomé en Principe Het ziekenhuis bevindt zich in het district Água Grande, net ten noordwesten van de hoofdstad Sao Tomé.
574
www
de kennis van hygiëne in de Gouden Eeuw nog erg klein was, vond <PERSOON> het erg belangrijk dat zijn chirurgische instrumenten eenvoudig te reinigen waren Chirurgische instrumenten van <PERSOON> zijn te zien in Rijksmuseum Boerhaave te Leiden Leids Anatomisch Theater Het Leids anatomisch theater (of "Theatrum Anatomicum") was een anatomisch theater van de Universiteit Leiden Een reconstructie van dit theater is te zien in Rijksmuseum Boerhaave Het theater werd in ### geopend en was gebouwd voor <PERSOON>, toenmalig professor ontleedkunde Dit was een van de eerste anatomische theaters in Europa Het houten theater stond in een voormalige kerk, de Faliede Bagijnenkerk Tijdens winters toonde een hoogleraar in de anatomie openbare ontledingen van kadavers In de zomer was er geen onderwijs en werd het theater ingericht als een soort museum Hier waren dan skeletten van mens en dier te zien en rariteiten, zoals Egyptische mummies en objecten uit de Romeinse oudheid In de negentiende eeuw viel het doek voor het anatomisch theater De reconstructie in Rijksmuseum Boerhaave is gebaseerd op handschriften en prenten van het Leids anatomisch theater uit ### De skeletten zijn van recenter datum Centro hospitalar de São Tomé Centro hospitalar de São Tomé (soms ook "<PERSOON>" of "Ayres Menezes Hospital" genoemd) is het grootste en belangrijkste ziekenhuis in Sao Tomé en Principe Het ziekenhuis bevindt zich in het district Água Grande, net ten noordwesten van de hoofdstad Sao Tomé Zowel in ### als in ### werd met buitenlandse hulp (Amerikaans en Portugees respectievelijk) een voorziening voor hemodialyse opgezet Oppervlaktedyslexie Oppervlaktedyslexie wil zeggen dat men problemen heeft met het herkennen van het woordbeeld Het is een vorm van dyslexie Elk geschreven woord activeert (bij het lezen) # kenmerken daarvan in het brein Oppervlaktedyslecten "scannen" woorden en slaan het geschreven woord op als een totaalplaatje zonder veel details Letter voor letter het plaatje oproepen lukt niet echt en daarom is spellen voor oppervlaktedyslecten vaak lastig Om het "gedetailleerde" plaatje te leren herkennen kun je als oppervlaktedyslect "voelend" gaan werken Veel schrijven zodat je vanuit je pen voelt, of juist typen (dit laatste werkt niet voor iedereen) Ook kun je de letters in kleivorm of houtvorm leggen om een woordbeeld op detail te voelen Het woord oppervlaktedyslect zegt letterlijk wat deze mensen ook ervaren Oppervlaktevlaktedyslexie verschilt sterk van fonologische dyslexie, want daar is het net andersom men heeft geen moeite met het woordbeeld maar juist met het uitspreken van woorden Vaak worden (uit noodzaak) ook andere delen van het brein geactiveerd, dit maakt dyslecten vaak creatiever dan gemiddeld [<INSTELLING>?] Arbeidsdeskundige Een arbeidsdeskundige stelt in <LOCATIE> vast in hoeverre iemand arbeid kan verrichten Op basis hiervan wordt besloten of iemand, al dan niet gedeeltelijk, in dienst blijft en/of recht heeft op een WIA-uitkering, of een schadevergoeding van zijn arbeidsongeschiktheidsverzekering.
532
www
### als in ### werd met buitenlandse hulp (Amerikaans en Portugees respectievelijk) een voorziening voor hemodialyse opgezet Oppervlaktedyslexie Oppervlaktedyslexie wil zeggen dat men problemen heeft met het herkennen van het woordbeeld Het is een vorm van dyslexie Elk geschreven woord activeert (bij het lezen) # kenmerken daarvan in het brein Oppervlaktedyslecten "scannen" woorden en slaan het geschreven woord op als een totaalplaatje zonder veel details Letter voor letter het plaatje oproepen lukt niet echt en daarom is spellen voor oppervlaktedyslecten vaak lastig Om het "gedetailleerde" plaatje te leren herkennen kun je als oppervlaktedyslect "voelend" gaan werken Veel schrijven zodat je vanuit je pen voelt, of juist typen (dit laatste werkt niet voor iedereen) Ook kun je de letters in kleivorm of houtvorm leggen om een woordbeeld op detail te voelen Het woord oppervlaktedyslect zegt letterlijk wat deze mensen ook ervaren Oppervlaktevlaktedyslexie verschilt sterk van fonologische dyslexie, want daar is het net andersom men heeft geen moeite met het woordbeeld maar juist met het uitspreken van woorden Vaak worden (uit noodzaak) ook andere delen van het brein geactiveerd, dit maakt dyslecten vaak creatiever dan gemiddeld [<INSTELLING>?] Arbeidsdeskundige Een arbeidsdeskundige stelt in <LOCATIE> vast in hoeverre iemand arbeid kan verrichten Op basis hiervan wordt besloten of iemand, al dan niet gedeeltelijk, in dienst blijft en/of recht heeft op een WIA-uitkering, of een schadevergoeding van zijn arbeidsongeschiktheidsverzekering De arbeidsdeskundige werkt bij zijn onderzoek meestal samen met een arts Dat is meestal een bedrijfsarts, een verzekeringsarts of een medisch adviseur Deze arts brengt de beperkingen en mogelijkheden in kaart via een zogeheten "functionele mogelijkhedenlijst" (FML) In de FML wordt bijvoorbeeld aangegeven hoeveel de werknemer of verzekerde kan tillen, hoe lang hij op een dag kan lopen of zitten, of hij zich kan concentreren en hoe lang De arbeidsdeskundige past vervolgens aan de hand hiervan de arbeidsmogelijkheden toe op taken en verantwoordelijkheden; vervolgens naar werkzaamheden en handelingen die hierbij verricht moeten worden Hiervoor gaat de arbeidsdeskundige in gesprek met de werknemer en diens werkgever of uitkeringsinstantie, en heeft overleg met de arts De arbeidsdeskundige stelt uiteindelijk vast of iemand zijn eigen werk nog kan verrichten, eventueel met aanpassingen in de functie of met hulpmiddelen En als dat niet het geval is, kan worden bepaald welke werkzaamheden diegene nog wel geacht wordt te kunnen verrichten, zodat er passend werk gezocht kan worden; al dan niet na omscholing Er bestaan post-hbo-opleidingen tot arbeidsdeskundige Werknemers van het <INSTELLING> kunnen een interne opleiding volgen tot arbeidsdeskundige die zich o a bezighoudt met het vaststellen of mensen in aanmerking komen voor een WIA-uitkering Daarnaast zijn er in <LOCATIE> nog vier opleidingen tot arbeidsdeskundige Na de opleiding kan een arbeidsdeskundige zich laten certificeren bij Hobéon, wanneer hij twee jaar aantoonbare praktijkervaring heeft en minimaal een vierjarige hbo-opleiding in de sociale vakken Ook kan een gecertificeerde arbeidsdeskundige zich inschrijven in het register voor arbeidsdeskundigen van de SRA (Stichting Register Arbeidsdeskundigen).
541
www
meestal een bedrijfsarts, een verzekeringsarts of een medisch adviseur Deze arts brengt de beperkingen en mogelijkheden in kaart via een zogeheten "functionele mogelijkhedenlijst" (FML) In de FML wordt bijvoorbeeld aangegeven hoeveel de werknemer of verzekerde kan tillen, hoe lang hij op een dag kan lopen of zitten, of hij zich kan concentreren en hoe lang De arbeidsdeskundige past vervolgens aan de hand hiervan de arbeidsmogelijkheden toe op taken en verantwoordelijkheden; vervolgens naar werkzaamheden en handelingen die hierbij verricht moeten worden Hiervoor gaat de arbeidsdeskundige in gesprek met de werknemer en diens werkgever of uitkeringsinstantie, en heeft overleg met de arts De arbeidsdeskundige stelt uiteindelijk vast of iemand zijn eigen werk nog kan verrichten, eventueel met aanpassingen in de functie of met hulpmiddelen En als dat niet het geval is, kan worden bepaald welke werkzaamheden diegene nog wel geacht wordt te kunnen verrichten, zodat er passend werk gezocht kan worden; al dan niet na omscholing Er bestaan post-hbo-opleidingen tot arbeidsdeskundige Werknemers van het <INSTELLING> kunnen een interne opleiding volgen tot arbeidsdeskundige die zich o a bezighoudt met het vaststellen of mensen in aanmerking komen voor een WIA-uitkering Daarnaast zijn er in <LOCATIE> nog vier opleidingen tot arbeidsdeskundige Na de opleiding kan een arbeidsdeskundige zich laten certificeren bij Hobéon, wanneer hij twee jaar aantoonbare praktijkervaring heeft en minimaal een vierjarige hbo-opleiding in de sociale vakken Ook kan een gecertificeerde arbeidsdeskundige zich inschrijven in het register voor arbeidsdeskundigen van de SRA (Stichting Register Arbeidsdeskundigen) <PERSOON>, <DATUM> is een Amerikaans medica Sinds ### is zij directrice van het National Institute on Drug Abuse (NIDA) Volkow groeide op in het huis waar <PERSOON> werd vermoord en was zijn achterkleindochter Zij promoveerde tot arts aan de Nationale Autonome Universiteit van Mexico (UNAM) en volgde de opleiding tot psychiater in New York In mei ### werd zij directeur van de NIDA Alvorens zij verkozen werd in deze functie voerde zij baanbrekend onderzoek uit naar de achterliggende neurobiologie van verslaving Humaan onderzoek door middel van PET en fMRI in gezonde en verslaafde proefpersonen leidde tot de belangrijke conclusie dat afwijkingen in de prefrontale cortex in verslaafden leidt tot beperkte mogelijkheden om dwangmatig handelen te onderdrukken Azalide Azaliden zijn een subklasse van de macrolide-antibiotica, met als kenmerk dat ze een stikstofatoom in de macrolide-ring bezitten Azitromycine was het eerste azalide-antibioticum Vergeleken met erytromycine is azitromycine veel stabieler bij zure pH (zoals in de maag) en wordt het beter geabsorbeerd na orale toediening Een ander voorbeeld is tulatromycine, dat aangeduid wordt als een "triamilide" omdat er drie aminegroepen in het molecuul aanwezig zijn Het wordt gebruikt in de diergeneeskunde voor de behandeling van respiratoire aandoeningen bij rundvee en varkens (merknaam "Draxxin", Pfizer Animal Health) #-mercaptopropaan-#,#-diol #-mercaptopropaan-#,#-diol, ook thioglycerol of monothioglycerol genoemd, is een organische verbinding met twee alcoholgroepen en één thiolgroep.
538
www
<PERSOON>, <DATUM> is een Amerikaans medica Sinds ### is zij directrice van het National Institute on Drug Abuse (NIDA) Volkow groeide op in het huis waar <PERSOON> werd vermoord en was zijn achterkleindochter Zij promoveerde tot arts aan de Nationale Autonome Universiteit van Mexico (UNAM) en volgde de opleiding tot psychiater in New York In mei ### werd zij directeur van de NIDA Alvorens zij verkozen werd in deze functie voerde zij baanbrekend onderzoek uit naar de achterliggende neurobiologie van verslaving Humaan onderzoek door middel van PET en fMRI in gezonde en verslaafde proefpersonen leidde tot de belangrijke conclusie dat afwijkingen in de prefrontale cortex in verslaafden leidt tot beperkte mogelijkheden om dwangmatig handelen te onderdrukken Azalide Azaliden zijn een subklasse van de macrolide-antibiotica, met als kenmerk dat ze een stikstofatoom in de macrolide-ring bezitten Azitromycine was het eerste azalide-antibioticum Vergeleken met erytromycine is azitromycine veel stabieler bij zure pH (zoals in de maag) en wordt het beter geabsorbeerd na orale toediening Een ander voorbeeld is tulatromycine, dat aangeduid wordt als een "triamilide" omdat er drie aminegroepen in het molecuul aanwezig zijn Het wordt gebruikt in de diergeneeskunde voor de behandeling van respiratoire aandoeningen bij rundvee en varkens (merknaam "Draxxin", Pfizer Animal Health) #-mercaptopropaan-#,#-diol #-mercaptopropaan-#,#-diol, ook thioglycerol of monothioglycerol genoemd, is een organische verbinding met twee alcoholgroepen en één thiolgroep #-mercaptopropaan-#,#-diol wordt gebruikt als antioxidant voor de stabilisatie en langere houdbaarheid van zuurstofgevoelige geneeskundige preparaten, zoals promethazine of pemetrexed Het is ook gebruikt voor het beschermen van de thiolgroepen in bepaalde enzymen, waaronder creatinekinase en de iso-enzymen van creatinekinase, die anders onder invloed van een oxidator zoals luchtzuurstof zouden oxideren tot disulfidebruggen Het wordt ook gebruikt in de analytische scheikunde Meer bepaald is het gebruikt als matrixsubstraat bij "fast atom bombardment (FAB)" en bij vloeistof-SIMS (secondary-ion mass spectrometry), dit zijn massaspectrometrische methoden Timolol Timolol is een geneesmiddel dat behoort tot de groep van niet-selectieve bètablokkers Het wordt vooral gebruikt in oogdruppels of ooggel voor de behandeling van aandoeningen waarbij een verhoogde druk in het oog voorkomt, zoals glaucoom; het verlaagt de druk in het oog Het is sinds ### internationaal verkrijgbaar Merknamen zijn onder andere "Nyogel" en "Timoptol" en er zijn ondertussen ook talrijke generieke geneesmiddelen beschikbaar Timolol is ook beschikbaar in tabletvorm, met de merknaam "Blocadren" Deze wordt voorgeschreven voor de behandeling van hoge bloeddruk en stabiele angina pectoris Geneesmiddelen bevatten timolol in de vorm van het zout timololmaleaat De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO T-type-calciumkanaal Het T-type-calciumkanaal is een subtype van de voltage-gereguleerde calciumkanalen De letter T staat voor transient, vanwege de korte duur van de activatie van dit kanaal T-kanalen komen voor in hartspiercellen en in neuronen In het hart zijn T-type-calciumkanalen, samen met de zogeheten "funny current", verantwoordelijk voor de regelmatige, zelfstandige activatie van cellen in de sinusknoop.
570
www
promethazine of pemetrexed Het is ook gebruikt voor het beschermen van de thiolgroepen in bepaalde enzymen, waaronder creatinekinase en de iso-enzymen van creatinekinase, die anders onder invloed van een oxidator zoals luchtzuurstof zouden oxideren tot disulfidebruggen Het wordt ook gebruikt in de analytische scheikunde Meer bepaald is het gebruikt als matrixsubstraat bij "fast atom bombardment (FAB)" en bij vloeistof-SIMS (secondary-ion mass spectrometry), dit zijn massaspectrometrische methoden Timolol Timolol is een geneesmiddel dat behoort tot de groep van niet-selectieve bètablokkers Het wordt vooral gebruikt in oogdruppels of ooggel voor de behandeling van aandoeningen waarbij een verhoogde druk in het oog voorkomt, zoals glaucoom; het verlaagt de druk in het oog Het is sinds ### internationaal verkrijgbaar Merknamen zijn onder andere "Nyogel" en "Timoptol" en er zijn ondertussen ook talrijke generieke geneesmiddelen beschikbaar Timolol is ook beschikbaar in tabletvorm, met de merknaam "Blocadren" Deze wordt voorgeschreven voor de behandeling van hoge bloeddruk en stabiele angina pectoris Geneesmiddelen bevatten timolol in de vorm van het zout timololmaleaat De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO T-type-calciumkanaal Het T-type-calciumkanaal is een subtype van de voltage-gereguleerde calciumkanalen De letter T staat voor transient, vanwege de korte duur van de activatie van dit kanaal T-kanalen komen voor in hartspiercellen en in neuronen In het hart zijn T-type-calciumkanalen, samen met de zogeheten "funny current", verantwoordelijk voor de regelmatige, zelfstandige activatie van cellen in de sinusknoop In de meeste diersoorten zijn T-kanalen nagenoeg afwezig in normale hartspiercellen van de boezems en de kamers Er zijn echter studies die een verhoogde aanwezigheid rapporteren bij cardiale hypertrofie en zelfs een rol in de ontwikkeling van hypertrofie wordt gesuggereerd In het centraal zenuwstelsel zijn T-kanalen medeverantwoordelijk voor "bursting" in de thalamus Medicijnen die T-kanalen blokkeren worden gebruikt tegen epilepsie De genetica van de T-type-calciumkanalen is nog niet geheel duidelijk Aangenomen wordt dat de Ca<DATUM> , Ca<DATUM> en Ca<DATUM> genen betrokken zijn bij de vorming van deze kanalen in het hart Calciumkanaal Een calciumkanaal is een ionkanaal dat voornamelijk calciumionen doorlaat De meeste calciumkanalen worden gereguleerd door de membraanpotentiaal van de cel Calciumkanalen zijn aanwezig in bijna alle dierlijke cellen Er zijn verschillende subtypen Medicijnen die calciumkanalen blokkeren worden gebruikt om hypertensie te bestrijden In het hart spelen L-type- en T-type-calciumkanalen een rol De L-kanalen hebben een geleidbaarheid van ongeveer ## picoSiemens, blijven relatief lang open, en activeren bij relatief hoge membraanpotentiaal De T-kanalen hebben een geleidbaarheid van ongeveer # picoSiemens, blijven korter open, en activeren bij een lagere membraanpotentiaal, dus in een vroeger stadium van de actiepotentiaal De L-kanalen komen voor in alle hartspiercellen, terwijl de T-kanalen alleen in atriale cellen en cardiale Purkinjevezels (niet te verwarren met Purkinjecellen) voorkomen De T-kanalen lijken vooral van belang voor "automaticiteit".
532
www
nagenoeg afwezig in normale hartspiercellen van de boezems en de kamers Er zijn echter studies die een verhoogde aanwezigheid rapporteren bij cardiale hypertrofie en zelfs een rol in de ontwikkeling van hypertrofie wordt gesuggereerd In het centraal zenuwstelsel zijn T-kanalen medeverantwoordelijk voor "bursting" in de thalamus Medicijnen die T-kanalen blokkeren worden gebruikt tegen epilepsie De genetica van de T-type-calciumkanalen is nog niet geheel duidelijk Aangenomen wordt dat de Ca<DATUM> , Ca<DATUM> en Ca<DATUM> genen betrokken zijn bij de vorming van deze kanalen in het hart Calciumkanaal Een calciumkanaal is een ionkanaal dat voornamelijk calciumionen doorlaat De meeste calciumkanalen worden gereguleerd door de membraanpotentiaal van de cel Calciumkanalen zijn aanwezig in bijna alle dierlijke cellen Er zijn verschillende subtypen Medicijnen die calciumkanalen blokkeren worden gebruikt om hypertensie te bestrijden In het hart spelen L-type- en T-type-calciumkanalen een rol De L-kanalen hebben een geleidbaarheid van ongeveer ## picoSiemens, blijven relatief lang open, en activeren bij relatief hoge membraanpotentiaal De T-kanalen hebben een geleidbaarheid van ongeveer # picoSiemens, blijven korter open, en activeren bij een lagere membraanpotentiaal, dus in een vroeger stadium van de actiepotentiaal De L-kanalen komen voor in alle hartspiercellen, terwijl de T-kanalen alleen in atriale cellen en cardiale Purkinjevezels (niet te verwarren met Purkinjecellen) voorkomen De T-kanalen lijken vooral van belang voor "automaticiteit" De L-kanalen, daarentegen, zorgen voor de instroom van calciumionen die de Ryanodinereceptoren activeert en zo de samentrekking van de spiercellen veroorzaakt In het syndroom van <PERSOON> worden neuronale calciumkanalen aangevallen door het immuunsysteem, waardoor een progressieve spierzwakte optreedt Sommige conotoxines blokkeren calciumkanalen, waardoor slaperigheid en beven optreedt Pumiliotoxines, die ook effect hebben op de calciumkanalen in het hart, kunnen zelfs fatale gevolgen hebben Natriumkanaal Een natriumkanaal is een ionkanaal dat voornamelijk natrium-ionen doorlaat Natriumkanalen zijn cruciaal voor de voortplanting van elektrische activatie in neuronen, hartspiercellen, en enkele andere celtypen De kans dat een natriumkanaal open gaat wordt snel groter wanneer de membraanpotentiaal een bepaalde drempelwaarde overstijgt Door het openen van deze kanalen stromen natriumionen de cel binnen, waardoor de membraanpotentiaal verder stijgt Zo ontstaat een kettingreactie die de membraanpotentiaal zeer snel doet stijgen vanaf de rustpotentiaal, en een actiepotentiaal veroorzaakt In veel celtypen, waaronder hartspiercellen, maakt dit het openen van calciumkanalen mogelijk De daarop volgende instroom van calcium-ionen beweegt de cel er toe een bepaalde taak uit te voeren, zoals de samentrekking van de spiercel In grote delen van neuronen zijn er geen of weinig calciumkanalen, en is de voortplanting van de actiepotentiaal een doel op zich Bekende stoffen die natriumkanalen blokkeren zijn de medicijnen Ajmaline, Quinidine en Procainamide, de gifstoffen Tetrodotoxine en Saxitoxine, en diverse Conotoxines De stof Aconitine houdt juist de natriumkanalen open, met ernstige gevolgen Kaliumkanaal Een kaliumkanaal is een ionkanaal dat voornamelijk kalium-ionen doorlaat Kaliumkanalen zorgen ervoor dat de membraanpotentiaal na een actiepotentiaal weer terugkeert naar de rustpotentiaal, en houden de rustpotentiaal stabiel Kaliumkanalen komen in bijna alle levende wezens voor.
541
www
<PERSOON> worden neuronale calciumkanalen aangevallen door het immuunsysteem, waardoor een progressieve spierzwakte optreedt Sommige conotoxines blokkeren calciumkanalen, waardoor slaperigheid en beven optreedt Pumiliotoxines, die ook effect hebben op de calciumkanalen in het hart, kunnen zelfs fatale gevolgen hebben Natriumkanaal Een natriumkanaal is een ionkanaal dat voornamelijk natrium-ionen doorlaat Natriumkanalen zijn cruciaal voor de voortplanting van elektrische activatie in neuronen, hartspiercellen, en enkele andere celtypen De kans dat een natriumkanaal open gaat wordt snel groter wanneer de membraanpotentiaal een bepaalde drempelwaarde overstijgt Door het openen van deze kanalen stromen natriumionen de cel binnen, waardoor de membraanpotentiaal verder stijgt Zo ontstaat een kettingreactie die de membraanpotentiaal zeer snel doet stijgen vanaf de rustpotentiaal, en een actiepotentiaal veroorzaakt In veel celtypen, waaronder hartspiercellen, maakt dit het openen van calciumkanalen mogelijk De daarop volgende instroom van calcium-ionen beweegt de cel er toe een bepaalde taak uit te voeren, zoals de samentrekking van de spiercel In grote delen van neuronen zijn er geen of weinig calciumkanalen, en is de voortplanting van de actiepotentiaal een doel op zich Bekende stoffen die natriumkanalen blokkeren zijn de medicijnen Ajmaline, Quinidine en Procainamide, de gifstoffen Tetrodotoxine en Saxitoxine, en diverse Conotoxines De stof Aconitine houdt juist de natriumkanalen open, met ernstige gevolgen Kaliumkanaal Een kaliumkanaal is een ionkanaal dat voornamelijk kalium-ionen doorlaat Kaliumkanalen zorgen ervoor dat de membraanpotentiaal na een actiepotentiaal weer terugkeert naar de rustpotentiaal, en houden de rustpotentiaal stabiel Kaliumkanalen komen in bijna alle levende wezens voor Mutaties in de genen die coderen voor de kaliumkanalen van het hart zorgen voor <PERSOON>-QT-syndromen afwijkingen in het elektrocardiogram die gerelateerd zijn aan hartritmestoornissen Kaliumkanalen laten de kleinere natriumionen niet door De gangbare verklaring is dat op de volgende manier werkt de lading van een klein ion is over een kleiner gebied verdeeld dan de lading van een groter ion Een klein ion heeft daardoor een sterker elektrisch veld dan een groter ion, waardoor het, doordat zijn elektrisch veld groter is, meer watermoleculen aantrekt en steviger vasthoudt (een watermolecuul is een polaire verbinding, zie ook hydratatie) "In water is een kleiner ion dus minder mobiel dan een groter ion" Een natriumion is wel kleiner dan een kaliumion, maar gedraagt dus zich in een waterige oplossing alsof het groter is dan het kaliumion! Om door het filter te gaan, moet het ion gestript worden van het grootste deel van zijn omringende watermoleculen De 'bindplek' ("binding site") van een ionkanaal met hoge negatieve elektrische veldsterkte zal selectief natriumionen binden Dit komt doordat de elektrostatische interacties tussen de bindplek en het ion afhankelijk is van de afstand tussen de twee geladen groepen Omdat natriumionen een kleinere diameter hebben dan kaliumionen, kan een natriumion dichter bij de negatief geladen bindplek komen dan een kaliumion Hierdoor is het energetisch gunstiger voor een natriumion (in vergelijking met een kaliumion) om een bindplek met hoge negatieve elektrische veldsterkte te passeren.
521
www
Mutaties in de genen die coderen voor de kaliumkanalen van het hart zorgen voor <PERSOON>-QT-syndromen afwijkingen in het elektrocardiogram die gerelateerd zijn aan hartritmestoornissen Kaliumkanalen laten de kleinere natriumionen niet door De gangbare verklaring is dat op de volgende manier werkt de lading van een klein ion is over een kleiner gebied verdeeld dan de lading van een groter ion Een klein ion heeft daardoor een sterker elektrisch veld dan een groter ion, waardoor het, doordat zijn elektrisch veld groter is, meer watermoleculen aantrekt en steviger vasthoudt (een watermolecuul is een polaire verbinding, zie ook hydratatie) "In water is een kleiner ion dus minder mobiel dan een groter ion" Een natriumion is wel kleiner dan een kaliumion, maar gedraagt dus zich in een waterige oplossing alsof het groter is dan het kaliumion! Om door het filter te gaan, moet het ion gestript worden van het grootste deel van zijn omringende watermoleculen De 'bindplek' ("binding site") van een ionkanaal met hoge negatieve elektrische veldsterkte zal selectief natriumionen binden Dit komt doordat de elektrostatische interacties tussen de bindplek en het ion afhankelijk is van de afstand tussen de twee geladen groepen Omdat natriumionen een kleinere diameter hebben dan kaliumionen, kan een natriumion dichter bij de negatief geladen bindplek komen dan een kaliumion Hierdoor is het energetisch gunstiger voor een natriumion (in vergelijking met een kaliumion) om een bindplek met hoge negatieve elektrische veldsterkte te passeren Snug (piercing) De zogenoemde snug piercing, of anti-helix piercing is een piercing die door de rand heen gaat naast de helix Deze piercing is aan de achterkant van het oor niet te zien, omdat hij door de gehele rand heen gaat en maar twee uiteinden heeft <PERSOON>, <DATUM> - aldaar <DATUM> was een Zwitserse kinderarts Fanconi wordt beschouwd als een van de grondleggers van de moderne kindergeneeskunde In ### begon hij zijn medische opleiding in Lausanne (Franstalig-Zwitserland), waarna hij in ### afstudeerde op de Universiteit Zürich In ### startte hij zijn carrière bij de Kinderspitel, een kinderziekenhuis In ### werd hij daar benoemd tot directeur en professor in de kindergeneeskunde Onder zijn leiding werd het ziekenhuis een van de meest gerenommeerde kinderziekenhuizen in de wereld Tevens zijn er verschillende medische aandoeningen vernoemd naar Fanconi, waaronder fanconi-anemie In ### startte hij een pediatrisch tijdschrift, genaamd "Helvetica Paediatrica Acta", dat is uitgegroeid tot een internationaal gerenommeerd tijdschrift <PERSOON> stopte in ### met zijn voorzitterschap in de kindergeneeskunde, maar bleef actief tot aan zijn dood Lijkschouw Een lijkschouw of lijkschouwing is letterlijk het 'schouwen' van een lijk Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen "uitwendige" en "inwendige" lijkschouw De inwendige lijkschouw wordt ook wel autopsie, sectie of obductie genoemd Als een lijk - bijvoorbeeld door een ongeval - al geopend is, vervaagt de grens tussen beide typen lijkschouw.
539
www
piercing die door de rand heen gaat naast de helix Deze piercing is aan de achterkant van het oor niet te zien, omdat hij door de gehele rand heen gaat en maar twee uiteinden heeft <PERSOON>, <DATUM> - aldaar <DATUM> was een Zwitserse kinderarts Fanconi wordt beschouwd als een van de grondleggers van de moderne kindergeneeskunde In ### begon hij zijn medische opleiding in Lausanne (Franstalig-Zwitserland), waarna hij in ### afstudeerde op de Universiteit Zürich In ### startte hij zijn carrière bij de Kinderspitel, een kinderziekenhuis In ### werd hij daar benoemd tot directeur en professor in de kindergeneeskunde Onder zijn leiding werd het ziekenhuis een van de meest gerenommeerde kinderziekenhuizen in de wereld Tevens zijn er verschillende medische aandoeningen vernoemd naar Fanconi, waaronder fanconi-anemie In ### startte hij een pediatrisch tijdschrift, genaamd "Helvetica Paediatrica Acta", dat is uitgegroeid tot een internationaal gerenommeerd tijdschrift <PERSOON> stopte in ### met zijn voorzitterschap in de kindergeneeskunde, maar bleef actief tot aan zijn dood Lijkschouw Een lijkschouw of lijkschouwing is letterlijk het 'schouwen' van een lijk Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen "uitwendige" en "inwendige" lijkschouw De inwendige lijkschouw wordt ook wel autopsie, sectie of obductie genoemd Als een lijk - bijvoorbeeld door een ongeval - al geopend is, vervaagt de grens tussen beide typen lijkschouw Tot de uitwendige lijkschouw wordt ook gerekend het met een naald of katheter afnemen van lichaamsvocht of -weefsel, of het binnendringen met een thermometer of een ander instrument, als dit ten dienste staat van de lijkschouw Bij elk overlijden is het nodig dat zorgvuldig onderzoek wordt verricht naar de aard en wijze van overlijden Het doel hiervan is om vast te kunnen stellen of er sprake is van een niet-natuurlijke doodsoorzaak (zoals misdrijven en ongevallen) waarop verdere actie dient te worden ondernomen, en daarnaast is er bij nabestaanden en behandelaars vaak de vraag wat de oorzaak van de dood is geweest, en kan een antwoord daarop helpen bij rouwverwerking en het kan bovendien leerzaam zijn voor behandelaars Alvorens een lijk wordt geschouwd, dient eerst de dood te worden vastgesteld <PERSOON> zolang dit niet is gebeurd, is er geen sprake van een lijk In de Nederlandse wet is overigens niet vastgesteld wie de dood vast kan stellen; iedereen kan dat dus doen De wet schrijft voor dat zo spoedig mogelijk na het overlijden een lijkschouw wordt verricht door de behandelend arts Dat is in de regel de arts die hoofdbehandelaar was van een patiënt tot aan diens overlijden, maar in het geval iemand niet onder behandeling was, is dat doorgaans de huisarts Als het overlijden gebeurt terwijl deze arts niet beschikbaar is, kan dit ook worden overgenomen door diens waarnemer (bijvoorbeeld de arts van de huisartsenpost) De schouwend arts overtuigt zich ervan dat er sprake is van een natuurlijk overlijden.
535
www
het binnendringen met een thermometer of een ander instrument, als dit ten dienste staat van de lijkschouw Bij elk overlijden is het nodig dat zorgvuldig onderzoek wordt verricht naar de aard en wijze van overlijden Het doel hiervan is om vast te kunnen stellen of er sprake is van een niet-natuurlijke doodsoorzaak (zoals misdrijven en ongevallen) waarop verdere actie dient te worden ondernomen, en daarnaast is er bij nabestaanden en behandelaars vaak de vraag wat de oorzaak van de dood is geweest, en kan een antwoord daarop helpen bij rouwverwerking en het kan bovendien leerzaam zijn voor behandelaars Alvorens een lijk wordt geschouwd, dient eerst de dood te worden vastgesteld <PERSOON> zolang dit niet is gebeurd, is er geen sprake van een lijk In de Nederlandse wet is overigens niet vastgesteld wie de dood vast kan stellen; iedereen kan dat dus doen De wet schrijft voor dat zo spoedig mogelijk na het overlijden een lijkschouw wordt verricht door de behandelend arts Dat is in de regel de arts die hoofdbehandelaar was van een patiënt tot aan diens overlijden, maar in het geval iemand niet onder behandeling was, is dat doorgaans de huisarts Als het overlijden gebeurt terwijl deze arts niet beschikbaar is, kan dit ook worden overgenomen door diens waarnemer (bijvoorbeeld de arts van de huisartsenpost) De schouwend arts overtuigt zich ervan dat er sprake is van een natuurlijk overlijden Als de schouwend arts overtuigd is van een natuurlijk overlijden, dan kan deze arts de schouw voortzetten en de overlijdenspapieren, te weten een verklaring van overlijden en een doodsoorzaakverklaring, invullen Als de arts constateert dat er geen sprake is van een natuurlijk overlijden, of er is twijfel hieromtrent, dan is vanaf dat moment het lijk van rechtswege 'in beslag genomen' Dat houdt in dat er aan het lijk en de omgeving niets mag worden veranderd, en dat terstond een gemeentelijk lijkschouwer wordt ingelicht, die dan de schouw en vervolgacties overneemt In de praktijk zal de gemeentelijk lijkschouwer dan vaak ook de politie (forensische opsporing) erbij vragen De reden dat er aan een in beslag genomen lijk niets meer mag worden gedaan, is dat er anders sporen van een mogelijk misdrijf, ongeval of behandelfout verloren kunnen gaan Als op voorhand duidelijk is dat er sprake is van een niet-natuurlijke dood, dan is de politie daar meestal al vanaf het begin bij betrokken en wordt uit praktische overwegingen direct de gemeentelijk lijkschouwer ingeschakeld, die achteraf de behandelend arts inlicht Een bijzondere situatie is die van de "lijkvinding", dat wil zeggen dat de plaats en/of datum van overlijden niet voldoende nauwkeurig kan worden vastgesteld Mits de behandelend arts de overtuiging heeft dat het om een natuurlijk overlijden gaat, kan deze de schouw verrichten, met dien verstande dat deze de politie moet inschakelen die dan een proces verbaal van lijkvinding opstelt en naar de gemeente stuurt.
513
www
arts de schouw voortzetten en de overlijdenspapieren, te weten een verklaring van overlijden en een doodsoorzaakverklaring, invullen Als de arts constateert dat er geen sprake is van een natuurlijk overlijden, of er is twijfel hieromtrent, dan is vanaf dat moment het lijk van rechtswege 'in beslag genomen' Dat houdt in dat er aan het lijk en de omgeving niets mag worden veranderd, en dat terstond een gemeentelijk lijkschouwer wordt ingelicht, die dan de schouw en vervolgacties overneemt In de praktijk zal de gemeentelijk lijkschouwer dan vaak ook de politie (forensische opsporing) erbij vragen De reden dat er aan een in beslag genomen lijk niets meer mag worden gedaan, is dat er anders sporen van een mogelijk misdrijf, ongeval of behandelfout verloren kunnen gaan Als op voorhand duidelijk is dat er sprake is van een niet-natuurlijke dood, dan is de politie daar meestal al vanaf het begin bij betrokken en wordt uit praktische overwegingen direct de gemeentelijk lijkschouwer ingeschakeld, die achteraf de behandelend arts inlicht Een bijzondere situatie is die van de "lijkvinding", dat wil zeggen dat de plaats en/of datum van overlijden niet voldoende nauwkeurig kan worden vastgesteld Mits de behandelend arts de overtuiging heeft dat het om een natuurlijk overlijden gaat, kan deze de schouw verrichten, met dien verstande dat deze de politie moet inschakelen die dan een proces verbaal van lijkvinding opstelt en naar de gemeente stuurt De schouwend arts onderzoekt het lijk daartoe zover als nodig is om tot een redelijke conclusie te kunnen komen omtrent de doodsoorzaak In sommige gevallen kan het onderzoek zeer beperkt worden gehouden (bijvoorbeeld bij iemand met een uitbehandelde dodelijke ziekte, waarvan het overlijden onvermijdelijk was geworden, of in geval van euthanasie); soms is minutieus of uitgebreid onderzoek nodig Dit kan onderzoek zijn aan het lichaam, middels observatie en palpatie, maar het kan ook voorkomen dat verslagen van recente artsencontacten of uitslagen van recente bloed- of röntgenonderzoeken daarbij wordt betrokken Ook kan een gesprek met omstanders en naasten zinvolle informatie opleveren Het onderzoek door een gemeentelijk lijkschouwer zal in de regel uitgebreider zijn dan een schouw door de behandelend arts, omdat het dan gaat om complexere zaken Vaak wordt het lijk daartoe overgebracht naar een mortuarium van een ziekenhuis of naar een uitvaartcentrum, waar de omstandigheden voor een lijkschouw beter zijn Auto-immuun lymfoproliferatief syndroom Auto-immuun lymfoproliferatief syndroom (ALPS) of canale-smithsyndroom is een erfelijke ziekte waarbij er sprake is van een ontregeling in de lymfocyt-homeostase door een defect in de apoptose ALPS leidt tot auto-immuniteit en overmatige lymfocytenaccumulatie, vooral van abnormale CD#/CD#-“dubbelnegatieve” T-cellen (T-cellen zonder de CD#- en CD#-coreceptoren) ALPS behoort tot de weesziekten Bij een infectie reageert het immuunsysteem door onder andere meer lymfocyten (T- en B-cellen) aan te maken Deze lymfocyten zorgen voor vernietiging van de geïnfecteerde cellen Na het opruimen van de ziekteverwekker zorgt het immuunsysteem voor downregulatie van de immuunrespons en ondergaan de geactiveerde lymfocyten een geprogrammeerde celdood (apoptose).
545
www
komen omtrent de doodsoorzaak In sommige gevallen kan het onderzoek zeer beperkt worden gehouden (bijvoorbeeld bij iemand met een uitbehandelde dodelijke ziekte, waarvan het overlijden onvermijdelijk was geworden, of in geval van euthanasie); soms is minutieus of uitgebreid onderzoek nodig Dit kan onderzoek zijn aan het lichaam, middels observatie en palpatie, maar het kan ook voorkomen dat verslagen van recente artsencontacten of uitslagen van recente bloed- of röntgenonderzoeken daarbij wordt betrokken Ook kan een gesprek met omstanders en naasten zinvolle informatie opleveren Het onderzoek door een gemeentelijk lijkschouwer zal in de regel uitgebreider zijn dan een schouw door de behandelend arts, omdat het dan gaat om complexere zaken Vaak wordt het lijk daartoe overgebracht naar een mortuarium van een ziekenhuis of naar een uitvaartcentrum, waar de omstandigheden voor een lijkschouw beter zijn Auto-immuun lymfoproliferatief syndroom Auto-immuun lymfoproliferatief syndroom (ALPS) of canale-smithsyndroom is een erfelijke ziekte waarbij er sprake is van een ontregeling in de lymfocyt-homeostase door een defect in de apoptose ALPS leidt tot auto-immuniteit en overmatige lymfocytenaccumulatie, vooral van abnormale CD#/CD#-“dubbelnegatieve” T-cellen (T-cellen zonder de CD#- en CD#-coreceptoren) ALPS behoort tot de weesziekten Bij een infectie reageert het immuunsysteem door onder andere meer lymfocyten (T- en B-cellen) aan te maken Deze lymfocyten zorgen voor vernietiging van de geïnfecteerde cellen Na het opruimen van de ziekteverwekker zorgt het immuunsysteem voor downregulatie van de immuunrespons en ondergaan de geactiveerde lymfocyten een geprogrammeerde celdood (apoptose) Er vindt een verhoogde expressie van Fas op de T-lymfocyten plaats, terwijl de geactiveerde B- en T-lymfocyten de expressie van Fas-ligand (Fas-L) up-reguleren Na binding van Fas-L aan Fas, wordt in de cel het “Fas-associated death”-domein-proteïne (FADD) aangetrokken naar Fas Dit domein bindt protease caspase # en ## Activatie van de caspase-<INSTELLING> zorgt uiteindelijk voor proteolyse, DNA-degradatie en celdood Deze Fas-gemedieerde route beschrijft een extrinsieke route (via receptor) voor apoptose Apoptose kan ook via het mitochondrion (intrinsieke route) plaatsvinden Bij de intrinsieke route spelen onder andere <PERSOON> en het pro-apoptotische eiwit BIM een rol Bij ALPS-patiënten is er sprake van een mutatie in een bepaald gen, waarvan het eiwit een belangrijke rol speelt in de regulatie van apoptose Als gevolg hiervan kan apoptose niet goed plaatsvinden Dit resulteert in chronische lymfoproliferatie en accumulatie van grote hoeveelheden lymfocyten in de lymfeklieren, lever en milt Dit kan leiden tot vergroting van deze organen ALPS werd voor het eerst als een afzonderlijke ziekte beschreven in ### door Canale en <PERSOON>, en wordt soms ook canale-smithsyndroom genoemd In ### werd ontdekt dat de onderliggende oorzaak een mutatie in de apoptose-receptor (Fas) was Later werd ontdekt dat de oorzaak ook een mutatie kan zijn in andere eiwitten die een rol spelen in apoptose (bijvoorbeeld <PERSOON> # en <PERSOON>) ## tot ## procent van de ALPS-patiënten heeft een herkenbare genetische mutatie De meeste mutaties komen in de extrinsieke route voor.
578
www
T-lymfocyten plaats, terwijl de geactiveerde B- en T-lymfocyten de expressie van Fas-ligand (Fas-L) up-reguleren Na binding van Fas-L aan Fas, wordt in de cel het “Fas-associated death”-domein-proteïne (FADD) aangetrokken naar Fas Dit domein bindt protease caspase # en ## Activatie van de caspase-<INSTELLING> zorgt uiteindelijk voor proteolyse, DNA-degradatie en celdood Deze Fas-gemedieerde route beschrijft een extrinsieke route (via receptor) voor apoptose Apoptose kan ook via het mitochondrion (intrinsieke route) plaatsvinden Bij de intrinsieke route spelen onder andere <PERSOON> en het pro-apoptotische eiwit BIM een rol Bij ALPS-patiënten is er sprake van een mutatie in een bepaald gen, waarvan het eiwit een belangrijke rol speelt in de regulatie van apoptose Als gevolg hiervan kan apoptose niet goed plaatsvinden Dit resulteert in chronische lymfoproliferatie en accumulatie van grote hoeveelheden lymfocyten in de lymfeklieren, lever en milt Dit kan leiden tot vergroting van deze organen ALPS werd voor het eerst als een afzonderlijke ziekte beschreven in ### door Canale en <PERSOON>, en wordt soms ook canale-smithsyndroom genoemd In ### werd ontdekt dat de onderliggende oorzaak een mutatie in de apoptose-receptor (Fas) was Later werd ontdekt dat de oorzaak ook een mutatie kan zijn in andere eiwitten die een rol spelen in apoptose (bijvoorbeeld <PERSOON> # en <PERSOON>) ## tot ## procent van de ALPS-patiënten heeft een herkenbare genetische mutatie De meeste mutaties komen in de extrinsieke route voor Door mutatie in Fas, Fas-L, caspase # en caspase ## wordt de extrinsieke apoptoseroute ontregeld, waardoor geactiveerde T-lymfocyten geen Fas-gemedieerde apoptose ondergaan Ook een mutatie in <PERSOON> leidt tot overleving van geactiveerde T-lymfocyten ALPS is een erfelijke ziekte die vooral bij kinderen optreedt en die vele jaren aanhoudt De gemiddelde leeftijd waarop ALPS voorkomt, is ## maanden Het kan echter variëren van # maanden tot <LEEFTIJD> jaar In ### werden er ongeveer ### gevallen van ALPS over de hele wereld gerapporteerd Vanwege een overlap in symptomen van ALPS met andere hematologische ziektebeelden, is de exacte prevalentie moeilijk te bepalen ALPS wordt gekenmerkt door # chronische niet kwaadaardige lymfoproliferatie, # auto-immuuniteit en # een verhoogd risico op lymfoom Verder vertonen de patiënten ook een overleving van abnormale CD#/CD#-dubbelnegatieve T-cellen, hypergammaglobulinemie (IgG en IgA) en verhoogde IL-##-niveaus De meeste patiënten met ALPS vertonen lymfoproliferatie en auto-immuniteit In eerste instantie moeten de patiënten een weefselbiopsie ondergaan om ALPS te kunnen onderscheiden van andere lymfoproliferatieve ziekten, maligniteiten en infecties Verder ondergaan de patiënten meer specifiekere tests op ALPS, waaronder dubbelnegatieve-T-celbepaling (DNT-bepaling), apoptoseanalyse en genetische tests De drie belangrijkste diagnostische criteria voor ALPS in ### waren Ondersteunende kenmerken zijn identificeerbare genetische mutaties (<PERSOON>), verhoogde plasmaspiegel van (auto-)antilichamen, IL-##, vitamine B## en Fas-L en een familiegeschiedenis van ALPS De klinische behandeling van ALPS-patiënten bestaat uit het observeren van lymfomen en het behandelen van de auto-immuunziekten die als gevolg van ALPS ontstaan.
607
www
wordt de extrinsieke apoptoseroute ontregeld, waardoor geactiveerde T-lymfocyten geen Fas-gemedieerde apoptose ondergaan Ook een mutatie in <PERSOON> leidt tot overleving van geactiveerde T-lymfocyten ALPS is een erfelijke ziekte die vooral bij kinderen optreedt en die vele jaren aanhoudt De gemiddelde leeftijd waarop ALPS voorkomt, is ## maanden Het kan echter variëren van # maanden tot <LEEFTIJD> jaar In ### werden er ongeveer ### gevallen van ALPS over de hele wereld gerapporteerd Vanwege een overlap in symptomen van ALPS met andere hematologische ziektebeelden, is de exacte prevalentie moeilijk te bepalen ALPS wordt gekenmerkt door # chronische niet kwaadaardige lymfoproliferatie, # auto-immuuniteit en # een verhoogd risico op lymfoom Verder vertonen de patiënten ook een overleving van abnormale CD#/CD#-dubbelnegatieve T-cellen, hypergammaglobulinemie (IgG en IgA) en verhoogde IL-##-niveaus De meeste patiënten met ALPS vertonen lymfoproliferatie en auto-immuniteit In eerste instantie moeten de patiënten een weefselbiopsie ondergaan om ALPS te kunnen onderscheiden van andere lymfoproliferatieve ziekten, maligniteiten en infecties Verder ondergaan de patiënten meer specifiekere tests op ALPS, waaronder dubbelnegatieve-T-celbepaling (DNT-bepaling), apoptoseanalyse en genetische tests De drie belangrijkste diagnostische criteria voor ALPS in ### waren Ondersteunende kenmerken zijn identificeerbare genetische mutaties (<PERSOON>), verhoogde plasmaspiegel van (auto-)antilichamen, IL-##, vitamine B## en Fas-L en een familiegeschiedenis van ALPS De klinische behandeling van ALPS-patiënten bestaat uit het observeren van lymfomen en het behandelen van de auto-immuunziekten die als gevolg van ALPS ontstaan Voor de behandeling van met ALPS samenhangende auto-immuunziekten bleken immunosuppressiva (immuniteitsonderdrukkende geneesmiddelen) effectief te zijn Deze hebben echter een beperkt effect op de lymfoproliferatie Voor de behandeling van ALPS werd in ### de volgende volgorde als leidraad gehanteerd L-type-calciumkanaal Het L-type-calciumkanaal is een subtype van de voltage-gereguleerde calciumkanalen De letter L staat voor de lange duur van de activatie van dit kanaal L-type-calciumkanalen komen onder andere voor in spiercellen en in neuronen Het centrale onderdeel van deze kanalen, de "α subunit", wordt gecodeerd door genen uit de CACNA#-familie Veel dierlijke cellen worden aangezet om een bepaalde actie uit te voeren door een verhoging van de concentratie van calcium-ionen in het cytoplasma De L-kanalen spelen een belangrijke rol bij de instroom van deze ionen van buiten de cel Ze worden daartoe aangezet door een (plotselinge) verhoging van de membraanpotentiaal van de cel, een actiepotentiaal Verdere verhoging van de calciumconcentratie in de cel kan nog plaatsvinden doordat de instroom van calcium de ryanodinereceptoren activeert, die vervolgens calcium uit het sarcoplasmatisch reticulum (SR) loslaten In spiercellen zorgt de verhoogde calciumconcentratie voor samentrekking van de cel; in cellen van klieren voor het afscheiden van vloeistof Na afloop van een actiepotentiaal worden de calcium-ionen weer weggepompt, deels de cel uit (door de sarcolemmale calciumpomp en de natrium-calciumuitwisselaar) en deels naar het SR, door de SR calciumpomp Metalaxyl.
556
www
ALPS samenhangende auto-immuunziekten bleken immunosuppressiva (immuniteitsonderdrukkende geneesmiddelen) effectief te zijn Deze hebben echter een beperkt effect op de lymfoproliferatie Voor de behandeling van ALPS werd in ### de volgende volgorde als leidraad gehanteerd L-type-calciumkanaal Het L-type-calciumkanaal is een subtype van de voltage-gereguleerde calciumkanalen De letter L staat voor de lange duur van de activatie van dit kanaal L-type-calciumkanalen komen onder andere voor in spiercellen en in neuronen Het centrale onderdeel van deze kanalen, de "α subunit", wordt gecodeerd door genen uit de CACNA#-familie Veel dierlijke cellen worden aangezet om een bepaalde actie uit te voeren door een verhoging van de concentratie van calcium-ionen in het cytoplasma De L-kanalen spelen een belangrijke rol bij de instroom van deze ionen van buiten de cel Ze worden daartoe aangezet door een (plotselinge) verhoging van de membraanpotentiaal van de cel, een actiepotentiaal Verdere verhoging van de calciumconcentratie in de cel kan nog plaatsvinden doordat de instroom van calcium de ryanodinereceptoren activeert, die vervolgens calcium uit het sarcoplasmatisch reticulum (SR) loslaten In spiercellen zorgt de verhoogde calciumconcentratie voor samentrekking van de cel; in cellen van klieren voor het afscheiden van vloeistof Na afloop van een actiepotentiaal worden de calcium-ionen weer weggepompt, deels de cel uit (door de sarcolemmale calciumpomp en de natrium-calciumuitwisselaar) en deels naar het SR, door de SR calciumpomp Metalaxyl Metalaxyl is een fenylaminederivaat en een alanine-ester Metalaxyl is een racemisch #-op-#-mengsel van de "R"- en "S"-enantiomere vormen R-metalaxyl is de meest effectieve van de twee en wordt aangeduid als "metalaxyl-M" of "mefenoxam" in de Verenigde Staten Indien enantiomeer-zuiver metalaxyl-M gebruikt wordt is er maar half zoveel product nodig om hetzelfde effect te verkrijgen Moderne producten bevatten vrijwel steeds metalaxyl-M, gewoonlijk in combinatie met een of meerdere andere fungiciden zoals fluazinam of mancozeb Metalaxyl werd in ### op de markt gebracht door Ciba-Geigy (later Novartis en Syngenta) Het werd een van de meest gebruikte fungiciden in een grote verscheidenheid van teelten "Ridomil" en "Subdue" zijn merknamen van Ciba-Geigy/Syngenta In ### werd de enantiomeer-zuivere metalaxyl-M geïntroduceerd De octrooibescherming is inmiddels voorbij en er zijn nu ook generieke producten op de markt met metalaxyl of metalaxyl-<PERSOON> metalaxyl als metalaxyl-M zijn aanvaard door de Europese Commissie Metalaxyl is weinig toxisch voor zoogdieren De stof kan de huid gevoelig maken (sensibiliseren) Ze is niet carcinogeen Metalaxyl en haar afbraakproducten kunnen het grondwater verontreinigen en in kwetsbare gebieden moeten maatregelen genomen worden om het risico op grondwaterverontreiniging te beperken Purkinjevezel "Niet te verwarren met Purkinjecellen in de hersenen" Purkinjevezels of rami subendocardiales zijn bundels van gespecialiseerd hartspierweefsel die zich aan de binnenkant van de beide kamers van het hart bevinden Deze vezels zijn gespecialiseerd in het snel voortgeleiden van de actiepotentialen die de samentrekking van het hart organiseren.
535
www
van de twee en wordt aangeduid als "metalaxyl-M" of "mefenoxam" in de Verenigde Staten Indien enantiomeer-zuiver metalaxyl-M gebruikt wordt is er maar half zoveel product nodig om hetzelfde effect te verkrijgen Moderne producten bevatten vrijwel steeds metalaxyl-M, gewoonlijk in combinatie met een of meerdere andere fungiciden zoals fluazinam of mancozeb Metalaxyl werd in ### op de markt gebracht door Ciba-Geigy (later Novartis en Syngenta) Het werd een van de meest gebruikte fungiciden in een grote verscheidenheid van teelten "Ridomil" en "Subdue" zijn merknamen van Ciba-Geigy/Syngenta In ### werd de enantiomeer-zuivere metalaxyl-M geïntroduceerd De octrooibescherming is inmiddels voorbij en er zijn nu ook generieke producten op de markt met metalaxyl of metalaxyl-<PERSOON> metalaxyl als metalaxyl-M zijn aanvaard door de Europese Commissie Metalaxyl is weinig toxisch voor zoogdieren De stof kan de huid gevoelig maken (sensibiliseren) Ze is niet carcinogeen Metalaxyl en haar afbraakproducten kunnen het grondwater verontreinigen en in kwetsbare gebieden moeten maatregelen genomen worden om het risico op grondwaterverontreiniging te beperken Purkinjevezel "Niet te verwarren met Purkinjecellen in de hersenen" Purkinjevezels of rami subendocardiales zijn bundels van gespecialiseerd hartspierweefsel die zich aan de binnenkant van de beide kamers van het hart bevinden Deze vezels zijn gespecialiseerd in het snel voortgeleiden van de actiepotentialen die de samentrekking van het hart organiseren De purkinjevezels vormen de laatste schakel in het specifieke geleidingssysteem van het hart, dat bestaat uit de sinusknoop, atrioventriculaire knoop, bundel van His, bundeltakken, en uiteindelijk de purkinjevezels De purkinjevezels zijn voor het eerst beschreven door de Tsjechische fysioloog <PERSOON> (###-###) Hun rol als onderdeel van het specifieke geleidingssysteem van het hart werd rond ### ontdekt door de Japanse patholoog Sunao Tawara Nationaal Multiple Sclerose <INSTELLING> Het Nationaal Multiple Sclerose <INSTELLING> is een Belgisch behandelcentrum voor personen met multipele sclerose in Melsbroek <INSTELLING> is vooral bekend als de MS-Kliniek Studiewerk van de in ### opgerichte "Belgische Studiegroep voor Multiple Sclerose" wees uit dat verspreid over België maar een tiental bedden beschikbaar waren voor MS-patiënten Het was in ### dat in Melsbroek, in gebouwen van de Ursulinen de eerste instelling werd opgericht specifiek voor diagnose, behandeling en revalidatie van personen met MS, het "Nationaal Schiftings- en Readaptatiecentrum voor Multiple Sclerose" In ### veranderde de officiële naam in de huidige, maar zowel vroeger als nu wordt veelal gerefereerd aan de MS-Kliniek Het aantal bedden groeide in de loop van de jaren van het initieel aantal van ## tot de huidige capaciteit van ### bedden Daarnaast biedt het dagcentrum van de instelling ## plaatsen voor ambulante revalidatie, met erkenning door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap De zusters Ursulinen, waarvan het klooster in Melsbroek vanuit Tildonk was opgericht, stelden de gebouwen en terreinen ter beschikking Het waren ook de religieuzen die initieel de verzorging en dagelijkse ziekenhuisleiding op zich namen <INSTELLING> werkt nauw samen met het Universitair Ziekenhuis <PERSOON>.
568
www
purkinjevezels zijn voor het eerst beschreven door de Tsjechische fysioloog <PERSOON> (###-###) Hun rol als onderdeel van het specifieke geleidingssysteem van het hart werd rond ### ontdekt door de Japanse patholoog Sunao Tawara Nationaal Multiple Sclerose <INSTELLING> Het Nationaal Multiple Sclerose <INSTELLING> is een Belgisch behandelcentrum voor personen met multipele sclerose in Melsbroek <INSTELLING> is vooral bekend als de MS-Kliniek Studiewerk van de in ### opgerichte "Belgische Studiegroep voor Multiple Sclerose" wees uit dat verspreid over België maar een tiental bedden beschikbaar waren voor MS-patiënten Het was in ### dat in Melsbroek, in gebouwen van de Ursulinen de eerste instelling werd opgericht specifiek voor diagnose, behandeling en revalidatie van personen met MS, het "Nationaal Schiftings- en Readaptatiecentrum voor Multiple Sclerose" In ### veranderde de officiële naam in de huidige, maar zowel vroeger als nu wordt veelal gerefereerd aan de MS-Kliniek Het aantal bedden groeide in de loop van de jaren van het initieel aantal van ## tot de huidige capaciteit van ### bedden Daarnaast biedt het dagcentrum van de instelling ## plaatsen voor ambulante revalidatie, met erkenning door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap De zusters Ursulinen, waarvan het klooster in Melsbroek vanuit Tildonk was opgericht, stelden de gebouwen en terreinen ter beschikking Het waren ook de religieuzen die initieel de verzorging en dagelijkse ziekenhuisleiding op zich namen <INSTELLING> werkt nauw samen met het Universitair Ziekenhuis <PERSOON> Hij was de eerste die alcoholisme een ziekte noemde Huss studeert in ### af in Uppsala en besluit zijn studie in ### als Doctor in de medicijnen Hierna werkt hij als chirurg als hoofdarts in Seraphim-Lazarett In ### wordt hij professor aan het Karolinska Instituut in Stockholm Genetische associatie Van een genetische associatie is sprake als een eigenschap gemiddeld vaker of juist minder vaak voorkomt bij dragers van bepaalde genvarianten Alle aspecten van gedrag, fysiologie of lichaamsbouw, kortom alle fenotypische eigenschappen, kunnen genetische associaties vertonen Het begrip is van toepassing op alle soorten organismen, inclusief de mens Het bestaan van een genetische associatie wil overigens nog niet zeggen dat een geassocieerde genvariant een eigenschap ook (mede)veroorzaakt De genetische variant waarmee een eigenschap geassocieerd is kan onder andere zijn een enkel-nucleotide polymorfisme, een copynumbervariatie, een allel, of een combinatie van deze, al dan niet gelegen op hetzelfde haplotype Temple Grandin (film) Temple Grandin is een biografische film uit ###, geregisseerd door <PERSOON> speelt de rol van Temple Grandin, een autistische vrouw die bekend werd voor het bedenken en ontwikkelen van meer humane slachthuizen De film debuteerde op <DATUM> op de Amerikaanse zender HBO De film is gebaseerd op het boek "Emergence Labeled Autistic" geschreven door Temple Grandin en <PERSOON> De film begint met een jonge Temple Grandin, die tijdens de zomer haar tante bezoekt en er gaat helpen op de boerderij.
556
www
noemde Huss studeert in ### af in Uppsala en besluit zijn studie in ### als Doctor in de medicijnen Hierna werkt hij als chirurg als hoofdarts in Seraphim-Lazarett In ### wordt hij professor aan het Karolinska Instituut in Stockholm Genetische associatie Van een genetische associatie is sprake als een eigenschap gemiddeld vaker of juist minder vaak voorkomt bij dragers van bepaalde genvarianten Alle aspecten van gedrag, fysiologie of lichaamsbouw, kortom alle fenotypische eigenschappen, kunnen genetische associaties vertonen Het begrip is van toepassing op alle soorten organismen, inclusief de mens Het bestaan van een genetische associatie wil overigens nog niet zeggen dat een geassocieerde genvariant een eigenschap ook (mede)veroorzaakt De genetische variant waarmee een eigenschap geassocieerd is kan onder andere zijn een enkel-nucleotide polymorfisme, een copynumbervariatie, een allel, of een combinatie van deze, al dan niet gelegen op hetzelfde haplotype Temple Grandin (film) Temple Grandin is een biografische film uit ###, geregisseerd door <PERSOON> speelt de rol van Temple Grandin, een autistische vrouw die bekend werd voor het bedenken en ontwikkelen van meer humane slachthuizen De film debuteerde op <DATUM> op de Amerikaanse zender HBO De film is gebaseerd op het boek "Emergence Labeled Autistic" geschreven door Temple Grandin en <PERSOON> De film begint met een jonge Temple Grandin, die tijdens de zomer haar tante bezoekt en er gaat helpen op de boerderij Toen ze een paniekaanval kreeg, ging ze in een toestel zitten waar het vee soms in wordt geleid en dat door het zacht samenpersen van de twee wanden het vee kalmeert Ze merkte dat het haar ook erg kalmeerde Later bouwde ze eenzelfde "druk-machine" om thuis bij een paniekaanval of een overdosis stress te kunnen kalmeren De film focust verder op haar autisme, in een tijd toen er nog niet veel bekend over was en ze te kampen had met vooroordelen en pesterijen Dankzij de steun van haar familie, kon ze haar studies succesvol afronden en werd ze een autoriteit in het ontwikkelen van "humane" slachthuizen De film eindigt op een autisme conventie, waar ze voor een publiek een lezing geeft over hoe ze haar problemen heeft kunnen overwinnen De film werd genomineerd voor vijftien <PERSOON> en won er daarvan zeven, waaronder de "<PERSOON> for Outstanding <PERSOON> for Television Movie" en "Outstanding Lead Actress in a Miniseries or a Movie" Verder werd de film drie keer genomineerd voor een <PERSOON> ontving in ### een Golden Globe voor haar hoofdrol, <PERSOON> werd genomineerd voor een Golden Globe Achterpoot Achterpoot is een informele term in de biologie die gebruikt wordt om de achterste poot van een dier aan te duiden Viervoeters hebben alleen voor- en achterpoten maar andere dieren zoals kreeftachtigen en insecten hebben meer potenparen Bij sommige kreeftachtigen zijn de achterpoten omgevormd tot geslachtsorganen.
523
www
in een toestel zitten waar het vee soms in wordt geleid en dat door het zacht samenpersen van de twee wanden het vee kalmeert Ze merkte dat het haar ook erg kalmeerde Later bouwde ze eenzelfde "druk-machine" om thuis bij een paniekaanval of een overdosis stress te kunnen kalmeren De film focust verder op haar autisme, in een tijd toen er nog niet veel bekend over was en ze te kampen had met vooroordelen en pesterijen Dankzij de steun van haar familie, kon ze haar studies succesvol afronden en werd ze een autoriteit in het ontwikkelen van "humane" slachthuizen De film eindigt op een autisme conventie, waar ze voor een publiek een lezing geeft over hoe ze haar problemen heeft kunnen overwinnen De film werd genomineerd voor vijftien <PERSOON> en won er daarvan zeven, waaronder de "<PERSOON> for Outstanding <PERSOON> for Television Movie" en "Outstanding Lead Actress in a Miniseries or a Movie" Verder werd de film drie keer genomineerd voor een <PERSOON> ontving in ### een Golden Globe voor haar hoofdrol, <PERSOON> werd genomineerd voor een Golden Globe Achterpoot Achterpoot is een informele term in de biologie die gebruikt wordt om de achterste poot van een dier aan te duiden Viervoeters hebben alleen voor- en achterpoten maar andere dieren zoals kreeftachtigen en insecten hebben meer potenparen Bij sommige kreeftachtigen zijn de achterpoten omgevormd tot geslachtsorganen De achterpoten van muggen worden naar boven gehouden zodat luchtwervelingen van aanstormende vijanden kunnen worden waargenomen Chloridekanaal Een chloridekanaal of chloorkanaal is een ionkanaal dat vooral chloride-ionen (Cl) geleidt De meeste chloorkanalen zijn niet erg selectief, en geleiden veel kleine negatieve ionen zoals NO en HCO Ze worden daarom ook wel anion-kanalen genoemd Chloorionen zijn in de meeste diersoorten echter de meest voorkomende negatieve ionen (bijvoorbeeld als onderdeel van natriumchloride, het hoofdbestanddeel van tafelzout) en daardoor de belangrijkste component van de elektrische stroom door chloridekanalen Naar chloridekanalen is veel minder onderzoek gedaan dan naar bijvoorbeeld natriumkanalen en kaliumkanalen, die prominente rollen spelen bij het genereren van een actiepotentiaal In de elektrofysiologie zijn chloorkanalen vooral van belang bij het stabiliseren van de rustpotentiaal Als GABA-receptor spelen ze een belangrijke rol bij het reguleren van de activiteit van zenuwcellen Ze zijn ook cruciaal voor het uitscheiden van zout in de nieren en in slijmvliezen Een mutatie aan het CFTR gen, dat codeert voor een type chloorkanaal, speelt een rol bij taaislijmziekte ("mucoviscidose") Natrium-kaliumpomp De natrium-kaliumpomp (<PERSOON> "sodium-potassium pump") of Na-<PERSOON> is een enzym dat zich in het celmembraan van dierlijke cellen bevindt en door middel van actief transport natrium-ionen de cel uit pompt, en kalium-ionen de cel in Dit kost energie onder de vorm van ATP, omdat beide ionen tegen hun elektrochemische gradiënt in worden gepompt De natrium-kaliumpomp zorgt ervoor dat de natriumconcentratie in de cel lager is dan erbuiten, en de kaliumconcentratie juist hoger.
534
www
zodat luchtwervelingen van aanstormende vijanden kunnen worden waargenomen Chloridekanaal Een chloridekanaal of chloorkanaal is een ionkanaal dat vooral chloride-ionen (Cl) geleidt De meeste chloorkanalen zijn niet erg selectief, en geleiden veel kleine negatieve ionen zoals NO en HCO Ze worden daarom ook wel anion-kanalen genoemd Chloorionen zijn in de meeste diersoorten echter de meest voorkomende negatieve ionen (bijvoorbeeld als onderdeel van natriumchloride, het hoofdbestanddeel van tafelzout) en daardoor de belangrijkste component van de elektrische stroom door chloridekanalen Naar chloridekanalen is veel minder onderzoek gedaan dan naar bijvoorbeeld natriumkanalen en kaliumkanalen, die prominente rollen spelen bij het genereren van een actiepotentiaal In de elektrofysiologie zijn chloorkanalen vooral van belang bij het stabiliseren van de rustpotentiaal Als GABA-receptor spelen ze een belangrijke rol bij het reguleren van de activiteit van zenuwcellen Ze zijn ook cruciaal voor het uitscheiden van zout in de nieren en in slijmvliezen Een mutatie aan het CFTR gen, dat codeert voor een type chloorkanaal, speelt een rol bij taaislijmziekte ("mucoviscidose") Natrium-kaliumpomp De natrium-kaliumpomp (<PERSOON> "sodium-potassium pump") of Na-<PERSOON> is een enzym dat zich in het celmembraan van dierlijke cellen bevindt en door middel van actief transport natrium-ionen de cel uit pompt, en kalium-ionen de cel in Dit kost energie onder de vorm van ATP, omdat beide ionen tegen hun elektrochemische gradiënt in worden gepompt De natrium-kaliumpomp zorgt ervoor dat de natriumconcentratie in de cel lager is dan erbuiten, en de kaliumconcentratie juist hoger De natrium-kaliumpomp wisselt in elke stap drie natriumionen uit tegen twee kaliumionen, zodat per saldo één elementaire lading de cel verlaat De pomp draagt daardoor ook bij aan de elektrische stroom door het membraan Het proces van de natrium-kaliumpomp werd in ### ontdekt door de Deense scheikundige <PERSOON> toen hij als universitair docent werkzaam was op de faculteit fysiologie van de Universiteit van Aarhus Hij publiceerde zijn werk nog datzelfde jaar In ### ontving hij de helft van de Nobelprijs voor Scheikunde voor zijn ontdekking van het iontransportenzym Na-<PERSOON>-calciumuitwisselaar De natrium-calciumuitwisselaar of <PERSOON> "Na/Ca exchanger" of "sodium-calcium exchanger") is een eiwit dat in het celmembraan gelegen is en calcium-ionen de cel uit pompt, in ruil voor natrium-ionen Doordat de natriumionen met hun elektrochemische gradiënt mee bewegen kost dit proces op zichzelf geen energie De binnengelaten natriumionen moeten echter wel weer door de natrium-kaliumpomp de cel uit gewerkt worden; een proces dat wel energie kost Samen met de sarcolemmale calciumpomp en SERCA zorgt de natrium-calciumuitwisselaar ervoor dat de calciumconcentratie in de cel in rusttoestand veel lager is dan buiten de cel De uitwisselaar kan tijdens een actiepotentiaal waarschijnlijk ook in omgekeerde richting werken, dus calcium naar binnen laten Er worden steeds drie natriumionen (Na) uitgewisseld tegen één calcium-ion (Ca) Per stap wordt dus netto één elementaire lading verplaatst Daardoor draagt de uitwisselaar ook bij aan de elektrische stroom door het celmembraan Sunao Tawara.
548
www
drie natriumionen uit tegen twee kaliumionen, zodat per saldo één elementaire lading de cel verlaat De pomp draagt daardoor ook bij aan de elektrische stroom door het membraan Het proces van de natrium-kaliumpomp werd in ### ontdekt door de Deense scheikundige <PERSOON> toen hij als universitair docent werkzaam was op de faculteit fysiologie van de Universiteit van Aarhus Hij publiceerde zijn werk nog datzelfde jaar In ### ontving hij de helft van de Nobelprijs voor Scheikunde voor zijn ontdekking van het iontransportenzym Na-<PERSOON>-calciumuitwisselaar De natrium-calciumuitwisselaar of <PERSOON> "Na/Ca exchanger" of "sodium-calcium exchanger") is een eiwit dat in het celmembraan gelegen is en calcium-ionen de cel uit pompt, in ruil voor natrium-ionen Doordat de natriumionen met hun elektrochemische gradiënt mee bewegen kost dit proces op zichzelf geen energie De binnengelaten natriumionen moeten echter wel weer door de natrium-kaliumpomp de cel uit gewerkt worden; een proces dat wel energie kost Samen met de sarcolemmale calciumpomp en SERCA zorgt de natrium-calciumuitwisselaar ervoor dat de calciumconcentratie in de cel in rusttoestand veel lager is dan buiten de cel De uitwisselaar kan tijdens een actiepotentiaal waarschijnlijk ook in omgekeerde richting werken, dus calcium naar binnen laten Er worden steeds drie natriumionen (Na) uitgewisseld tegen één calcium-ion (Ca) Per stap wordt dus netto één elementaire lading verplaatst Daardoor draagt de uitwisselaar ook bij aan de elektrische stroom door het celmembraan Sunao Tawara Tawara werd geboren in Nakajima (district Higashikunisaki) op het Japanse eiland Kyushu Hij leerde <PERSOON> en <PERSOON> in Tokio, en studeerde van ### tot ### geneeskunde aan de Keizerlijke Universiteit van Tokio Daarna werkte hij als assistent aan de afdelingen huidziekten en interne geneeskunde In januari ### reisde de toen dertigjarige Tawara naar Duitsland Na een kort verblijf in Berlijn trok hij, op aanraden van zijn landgenoot Keisaku Kukubo, naar Marburg, om zich daar aan het Pathologisch Instituut van <PERSOON> verder te bekwamen in de pathologie en pathologische anatomie Gedurende de drie jaar die hij daar doorbracht deed hij zijn belangrijkste ontdekkingen In ### werd Tawara benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de Pathologie aan de Medische Hogeschool van Fukuoka, die in ### opging in de Universiteit van Kyushu In ### promoveerde hij aan de Universiteit van Tokio, waarna hij werd benoemd tot gewoon hoogleraar in de Pathologie Hij bleef tot aan zijn emeritaat in ### aan de universiteit van Kyushu werken, de laatste drie jaar als decaan van de Medische faculteit Tawara was een bescheiden man, die weinig sprak over zijn ontdekkingen, die van onschatbare waarde zijn geweest voor de ontwikkeling van de cardiologie Op verzoek van zijn begeleider, <PERSOON>, bestudeerde Tawara de histologie van spiercellen in het hart De studie werd ingegeven door de observatie dat in de harten van overleden patiënten met hartfalen soms bundels van spiercellen werden gevonden waarin weinig myofibrillen aanwezig waren.
550
www
Kyushu Hij leerde <PERSOON> en <PERSOON> in Tokio, en studeerde van ### tot ### geneeskunde aan de Keizerlijke Universiteit van Tokio Daarna werkte hij als assistent aan de afdelingen huidziekten en interne geneeskunde In januari ### reisde de toen dertigjarige Tawara naar Duitsland Na een kort verblijf in Berlijn trok hij, op aanraden van zijn landgenoot Keisaku Kukubo, naar Marburg, om zich daar aan het Pathologisch Instituut van <PERSOON> verder te bekwamen in de pathologie en pathologische anatomie Gedurende de drie jaar die hij daar doorbracht deed hij zijn belangrijkste ontdekkingen In ### werd Tawara benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de Pathologie aan de Medische Hogeschool van Fukuoka, die in ### opging in de Universiteit van Kyushu In ### promoveerde hij aan de Universiteit van Tokio, waarna hij werd benoemd tot gewoon hoogleraar in de Pathologie Hij bleef tot aan zijn emeritaat in ### aan de universiteit van Kyushu werken, de laatste drie jaar als decaan van de Medische faculteit Tawara was een bescheiden man, die weinig sprak over zijn ontdekkingen, die van onschatbare waarde zijn geweest voor de ontwikkeling van de cardiologie Op verzoek van zijn begeleider, <PERSOON>, bestudeerde Tawara de histologie van spiercellen in het hart De studie werd ingegeven door de observatie dat in de harten van overleden patiënten met hartfalen soms bundels van spiercellen werden gevonden waarin weinig myofibrillen aanwezig waren Ze vormen een speciaal type dat nu bekendstaat als "purkinjecellen", naar <PERSOON>, die ze eerder beschreven had Dankzij het werk van Tawara weten we nu dat deze cellen onderdeel zijn van het specifieke geleidingssysteem van het hart, dat de elektrische activatie die voorafgaat aan de mechanische contractie snel geleidt over de spier van de hartkamers Tawara gaf verder een nauwkeurige beschrijving van de atrioventriculaire knoop (AV-knoop), ontdekte de twee takken van de bundel van His, en liet zien dat AV-knoop, bundel van His, bundeltakken, en purkinjevezels één netwerk vormen, met een boomachtige structuur Zijn werk toonde tevens aan dat de AV-knoop normaliter de enige weg is waarlangs de elektrische activatie, die in de hartboezems begint, de kamers kan bereiken De bevindingen van Tawara zijn gepubliceerd in het boek "<PERSOON> Reizleitungssystem des Säugetierherzens", later vertaald in het Japans en in het <PERSOON> als "<PERSOON> Conduction System of the Mammalian Heart" De twee takken waarin de bundel van His zich splitst worden soms de "bundels van Tawara" genoemd De atrioventriculaire knoop (AV-knoop) wordt ook wel de "knoop van Aschoff-Tawara" of "aschoff-tawaraknoop" genoemd <PERSOON> (<DATUM> – <DATUM> was een Duitse arts en patholoog Hij wordt gezien als een van de invloedrijkste pathologen van het begin van de ##e eeuw en als de belangrijkste Duitse patholoog na <PERSOON> werd geboren in Berlijn Hij studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Bonn, de Universiteit van Straatsburg en de Universiteit van Würzburg.
563
www
die ze eerder beschreven had Dankzij het werk van Tawara weten we nu dat deze cellen onderdeel zijn van het specifieke geleidingssysteem van het hart, dat de elektrische activatie die voorafgaat aan de mechanische contractie snel geleidt over de spier van de hartkamers Tawara gaf verder een nauwkeurige beschrijving van de atrioventriculaire knoop (AV-knoop), ontdekte de twee takken van de bundel van His, en liet zien dat AV-knoop, bundel van His, bundeltakken, en purkinjevezels één netwerk vormen, met een boomachtige structuur Zijn werk toonde tevens aan dat de AV-knoop normaliter de enige weg is waarlangs de elektrische activatie, die in de hartboezems begint, de kamers kan bereiken De bevindingen van Tawara zijn gepubliceerd in het boek "<PERSOON> Reizleitungssystem des Säugetierherzens", later vertaald in het Japans en in het <PERSOON> als "<PERSOON> Conduction System of the Mammalian Heart" De twee takken waarin de bundel van His zich splitst worden soms de "bundels van Tawara" genoemd De atrioventriculaire knoop (AV-knoop) wordt ook wel de "knoop van Aschoff-Tawara" of "aschoff-tawaraknoop" genoemd <PERSOON> (<DATUM> – <DATUM> was een Duitse arts en patholoog Hij wordt gezien als een van de invloedrijkste pathologen van het begin van de ##e eeuw en als de belangrijkste Duitse patholoog na <PERSOON> werd geboren in Berlijn Hij studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Bonn, de Universiteit van Straatsburg en de Universiteit van Würzburg Aschoff verruilde deze in ### voor de Philipps Universiteit in Marburg, waar hij de leiding kreeg over de afdeling pathologische anatomie In ### werd hij hoogleraar aan de Universiteit van Freiburg, waaraan hij verbonden bleef tot aan zijn overlijden in ### Aschoff was vooral geïnteresseerd in de pathologie en pathofysiologie van het hart Hij ontdekte knobbels in het myocard die aanwezig waren bij Acuut reuma, de zogeheten lichaampjes van Aschoff Aschoff trok studenten aan van over de hele wereld; onder hen Sunao Tawara Met Tawara ontdekte Aschoff de atrioventriculaire knoop (AV-knoop of aschoff-tawaraknoop) Aschoff zelf reisde ook veel, naar Engeland, Canada, Japan en de Verenigde Staten In de vroege ##e eeuw werden ## van de ## pathologische instituten in Japan geleid door studenten van Aschoff De populariteit van Aschoff in Japan had te maken met de grootschalige samenwerking tussen Japan en Duitsland in die tijd, die het gevolg was van Japans wens om zich te moderniseren en Westerse kennis eigen te maken Vele Duitse geleerden doceerden destijds aan de Universiteiten in Japan Hartkatheter Een hartkatheter is een katheter die specifiek ontworpen is voor gebruik in het hart, de zogeheten hartkatheterisatie Hartkatheters zijn vaak voorzien van meerdere elektroden, waarmee elektrische signalen kunnen worden gemeten Hiermee kunnen hartritmestoornissen geanalyseerd worden Sommige experimentele typen hartkatheters zijn voorzien van tientallen elektroden, waarmee voor elke hartslag een nauwkeurig beeld kan worden verkregen van de elektrische activatie van de hartspier.
544
www
waar hij de leiding kreeg over de afdeling pathologische anatomie In ### werd hij hoogleraar aan de Universiteit van Freiburg, waaraan hij verbonden bleef tot aan zijn overlijden in ### Aschoff was vooral geïnteresseerd in de pathologie en pathofysiologie van het hart Hij ontdekte knobbels in het myocard die aanwezig waren bij Acuut reuma, de zogeheten lichaampjes van Aschoff Aschoff trok studenten aan van over de hele wereld; onder hen Sunao Tawara Met Tawara ontdekte Aschoff de atrioventriculaire knoop (AV-knoop of aschoff-tawaraknoop) Aschoff zelf reisde ook veel, naar Engeland, Canada, Japan en de Verenigde Staten In de vroege ##e eeuw werden ## van de ## pathologische instituten in Japan geleid door studenten van Aschoff De populariteit van Aschoff in Japan had te maken met de grootschalige samenwerking tussen Japan en Duitsland in die tijd, die het gevolg was van Japans wens om zich te moderniseren en Westerse kennis eigen te maken Vele Duitse geleerden doceerden destijds aan de Universiteiten in Japan Hartkatheter Een hartkatheter is een katheter die specifiek ontworpen is voor gebruik in het hart, de zogeheten hartkatheterisatie Hartkatheters zijn vaak voorzien van meerdere elektroden, waarmee elektrische signalen kunnen worden gemeten Hiermee kunnen hartritmestoornissen geanalyseerd worden Sommige experimentele typen hartkatheters zijn voorzien van tientallen elektroden, waarmee voor elke hartslag een nauwkeurig beeld kan worden verkregen van de elektrische activatie van de hartspier Amatoxine Amatoxines zijn een subgroep van giftige stoffen die aangetroffen worden in drie paddenstoelgeslachten (Amanita, Lepiota en Galerina) en een soort (Conocybe filaris) uit het geslacht Conocybe Amatoxines zijn dodelijk in zelfs zeer kleine doseringen Een halve paddenstoel kan al dodelijk zijn In tegenstelling tot vele eetbare giften, zijn de amatoxines ongevoelig voor hitte Zelfs na intensief koken behouden ze hun giftigheid Alle amatoxines hebben een gelijksoortige structuur, namelijk bicyclische octapeptiden De stoffen werden in ### voor het eerst geïsoleerd door <PERSOON> Er zijn minstens # verschillende amatoxines bekend De lever is het belangrijkste orgaan dat wordt aangedaan door amatoxine, omdat dit het eerste orgaan is die de stof tegenkomt na passage van de ingewanden Maar ook andere organen, zoals de nieren zijn gevoelig De geschatte minimale dodelijke dosis is # # mg/kg of # mg toxine in een volwassene Omdat amatoxines snel worden geabsorbeerd door de ingewanden en omdat ze stabiel zijn voor hogere temperaturen komen de giftige effecten in een relatief korte tijdspanne naar voren De ernstigste effecten zijn hepatitis gecombineerd met necrose en leververvetting, maar ook acute nefropathie, hetgeen samen een ernstig hepatorenaal syndroom veroorzaakt Heart Rhythm Heart Rhythm is een internationaal peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift op het gebied van de cardiologie Het is het officiële tijdschrift van de Heart Rhythm Society Het blad is gespecialiseerd in hartritmestoornissen en in de elektrofysiologie van het hart Het publiceert klinische, experimentele, en theoretische artikelen.
512
www
Galerina) en een soort (Conocybe filaris) uit het geslacht Conocybe Amatoxines zijn dodelijk in zelfs zeer kleine doseringen Een halve paddenstoel kan al dodelijk zijn In tegenstelling tot vele eetbare giften, zijn de amatoxines ongevoelig voor hitte Zelfs na intensief koken behouden ze hun giftigheid Alle amatoxines hebben een gelijksoortige structuur, namelijk bicyclische octapeptiden De stoffen werden in ### voor het eerst geïsoleerd door <PERSOON> Er zijn minstens # verschillende amatoxines bekend De lever is het belangrijkste orgaan dat wordt aangedaan door amatoxine, omdat dit het eerste orgaan is die de stof tegenkomt na passage van de ingewanden Maar ook andere organen, zoals de nieren zijn gevoelig De geschatte minimale dodelijke dosis is # # mg/kg of # mg toxine in een volwassene Omdat amatoxines snel worden geabsorbeerd door de ingewanden en omdat ze stabiel zijn voor hogere temperaturen komen de giftige effecten in een relatief korte tijdspanne naar voren De ernstigste effecten zijn hepatitis gecombineerd met necrose en leververvetting, maar ook acute nefropathie, hetgeen samen een ernstig hepatorenaal syndroom veroorzaakt Heart Rhythm Heart Rhythm is een internationaal peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift op het gebied van de cardiologie Het is het officiële tijdschrift van de Heart Rhythm Society Het blad is gespecialiseerd in hartritmestoornissen en in de elektrofysiologie van het hart Het publiceert klinische, experimentele, en theoretische artikelen "Heart Rhythm" is opgericht in ### en had anno ### een impact factor van #,### Het wordt uitgegeven door Elsevier (uitgeverij) en verschijnt maandelijks Van de oprichting van het blad in ### tot in ### was <PERSOON> de hoofdredacteur Hij is opgevolgd door Peng-<PERSOON> (<PERSOON> School of Medicine) De inhoud van "Heart Rhythm" is in het algemeen alleen in te zien voor abonnementhouders Veel grote universiteiten en ook individuele leden van de Heart Rhythm Society zijn op dit blad geabonneerd De redactie kan ook besluiten om bepaalde artikelen gratis beschikbaar te maken Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het maandelijkse "featured article" (etalage-artikel) Medical &amp; Biological Engineering &amp; Computing Medical & Biological Engineering & Computing (ISSN ###-###, officiële afkorting Med Biol Eng Comput ; kortweg MBEC) is een internationaal peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift op het gebied van de biomedische technologie en medische fysica MBEC is opgericht in ### en had in ### een impact factor van #,# Het blad publiceert artikelen op de raakvlakken van de geneeskunde, biologie, natuurkunde, informatica, en techniek Het wordt uitgegeven door <PERSOON> Science+Business Media De inhoud is over het algemeen alleen beschikbaar voor abonnees Veel universiteiten hebben een abonnement Auteurs kunnen er ook voor kiezen zelf de kosten van publicatie te vergoeden, waarna het artikel door iedereen gratis gelezen kan worden Sarcolemmale calciumpomp De sarcolemmale calciumpomp of sarcolemmale Ca-ATPase is een P-type ATPase die aanwezig is in het celmembraan (sarcolemma) van bijna alle eukariotische cellen.
557
www
anno ### een impact factor van #,### Het wordt uitgegeven door Elsevier (uitgeverij) en verschijnt maandelijks Van de oprichting van het blad in ### tot in ### was <PERSOON> de hoofdredacteur Hij is opgevolgd door Peng-<PERSOON> (<PERSOON> School of Medicine) De inhoud van "Heart Rhythm" is in het algemeen alleen in te zien voor abonnementhouders Veel grote universiteiten en ook individuele leden van de Heart Rhythm Society zijn op dit blad geabonneerd De redactie kan ook besluiten om bepaalde artikelen gratis beschikbaar te maken Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het maandelijkse "featured article" (etalage-artikel) Medical &amp; Biological Engineering &amp; Computing Medical & Biological Engineering & Computing (ISSN ###-###, officiële afkorting Med Biol Eng Comput ; kortweg MBEC) is een internationaal peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift op het gebied van de biomedische technologie en medische fysica MBEC is opgericht in ### en had in ### een impact factor van #,# Het blad publiceert artikelen op de raakvlakken van de geneeskunde, biologie, natuurkunde, informatica, en techniek Het wordt uitgegeven door <PERSOON> Science+Business Media De inhoud is over het algemeen alleen beschikbaar voor abonnees Veel universiteiten hebben een abonnement Auteurs kunnen er ook voor kiezen zelf de kosten van publicatie te vergoeden, waarna het artikel door iedereen gratis gelezen kan worden Sarcolemmale calciumpomp De sarcolemmale calciumpomp of sarcolemmale Ca-ATPase is een P-type ATPase die aanwezig is in het celmembraan (sarcolemma) van bijna alle eukariotische cellen De calcium-ionen worden tegen hun elektrochemische gradiënt in gepompt Daarvoor wordt energie in de vorm van ATP gebruikt Een gerelateerd enzym is aanwezig in het membraan van het sarcoplasmatisch reticulum (SR) Dit wordt SERCA genoemd, en dient om calcium-ionen uit het sarcoplasma naar het sarcoplasmatisch reticulum te pompen Beide pompen helpen dus om de calciumconcentratie in het sarcoplasma laag te houden In het celmembraan en in het SR membraan bevinden zich diverse soorten calciumkanalen die, wanneer een actiepotentiaal optreedt, plotseling openen en zo calcium-ionen van buiten de cel en uit het sarcoplasmatisch reticulum in het sarcoplasma loslaten Door de stijgende calciumconcentratie worden de myofibrillen aangezet om kracht te genereren en de cel te laten samentrekken Na afloop van de actiepotentiaal zorgen de calciumpompen, samen met de natrium-calciumuitwisselaar, ervoor dat de cel weer kan ontspannen Inotropie Inotropie is een term die in de fysiologie gebruikt wordt om de contractiekracht van een spier aan te duiden Er wordt onderscheid gemaakt tussen positief inotroop en negatief inotroop, wat staat voor respectievelijk een grotere en een lagere contractiekracht De inotropie hangt voornamelijk af van de beschikbaarheid van calcium in de cel Hoe groter de calcium-beschikbaarheid, hoe groter de contractiekracht zal zijn Hieronder staat een niet-uitputtende lijst van factoren die de inotropie beïnvloeden Positief inotropen zijn Negatief inotropen zijn Enterisch zenuwstelsel Het enterische zenuwstelsel is het eigen zenuwstelsel van het spijsverteringsstelsel Het behoort tot het autonome zenuwstelsel.
552
www
calcium-ionen worden tegen hun elektrochemische gradiënt in gepompt Daarvoor wordt energie in de vorm van ATP gebruikt Een gerelateerd enzym is aanwezig in het membraan van het sarcoplasmatisch reticulum (SR) Dit wordt SERCA genoemd, en dient om calcium-ionen uit het sarcoplasma naar het sarcoplasmatisch reticulum te pompen Beide pompen helpen dus om de calciumconcentratie in het sarcoplasma laag te houden In het celmembraan en in het SR membraan bevinden zich diverse soorten calciumkanalen die, wanneer een actiepotentiaal optreedt, plotseling openen en zo calcium-ionen van buiten de cel en uit het sarcoplasmatisch reticulum in het sarcoplasma loslaten Door de stijgende calciumconcentratie worden de myofibrillen aangezet om kracht te genereren en de cel te laten samentrekken Na afloop van de actiepotentiaal zorgen de calciumpompen, samen met de natrium-calciumuitwisselaar, ervoor dat de cel weer kan ontspannen Inotropie Inotropie is een term die in de fysiologie gebruikt wordt om de contractiekracht van een spier aan te duiden Er wordt onderscheid gemaakt tussen positief inotroop en negatief inotroop, wat staat voor respectievelijk een grotere en een lagere contractiekracht De inotropie hangt voornamelijk af van de beschikbaarheid van calcium in de cel Hoe groter de calcium-beschikbaarheid, hoe groter de contractiekracht zal zijn Hieronder staat een niet-uitputtende lijst van factoren die de inotropie beïnvloeden Positief inotropen zijn Negatief inotropen zijn Enterisch zenuwstelsel Het enterische zenuwstelsel is het eigen zenuwstelsel van het spijsverteringsstelsel Het behoort tot het autonome zenuwstelsel Maar onderzoek, waarbij de nervus vagus wordt doorgesneden, toont aan dat het enterische zenuwstelsel ook geheel zelfstandig kan functioneren alsof het een eigen "brein" heeft Het bevat motorische zenuwcellen en sensorische zenuwcellen en interneuronen en het maakt gebruik van meer dan ## neurotransmitters, waaronder acetylcholine, dopamine en serotonine Deze en andere eigenschappen maken het voor het enterische zenuwstelsel mogelijk als een zelfstandig systeem te functioneren Ryanodinereceptor De ryanodinereceptoren (RyR) zijn een familie van intracellulaire calciumkanalen die voorkomen in bijna alle dierlijke cellen, en met name in de exciteerbare cellen zoals neuronen en spiercellen Ze zijn genoemd naar de stof ryanodine, die in staat is ze te blokkeren Wanneer een actiepotentiaal optreedt laten de ryanodinereceptoren calciumionen vrij uit het endoplasmatisch reticulum of sarcoplasmatisch reticulum In spiercellen dient dit om de samentrekking van de spier te bewerkstelligen De bekende leden van de RyR-familie zijn IP#-receptor De inositoltrifosfaatreceptor (IP#-receptor of InsP#R) is een calciumkanaal dat vooral voorkomt in het membraan van het endoplasmatisch reticulum van cellen in het cerebellum Het is genoemd naar de stof inositoltrifosfaat, die in staat is dit kanaal te activeren De IP#-receptor is verwant aan de ryanodinereceptor, die vooral voorkomt in spiercellen Psychoneuro-immunologie Psychoneuro-immunologie (PNI) is de studie naar de wisselwerking tussen de psyche, het zenuwstelsel en het immuunsysteem PNI is interdisciplinair en put uit de psychologie, de neurowetenschappen, de immunologie, de endocrinologie en de klinische geneeskunde PNI bestudeert onder meer de functie van het neuro-endocriene immuunsysteem.
521
www
doorgesneden, toont aan dat het enterische zenuwstelsel ook geheel zelfstandig kan functioneren alsof het een eigen "brein" heeft Het bevat motorische zenuwcellen en sensorische zenuwcellen en interneuronen en het maakt gebruik van meer dan ## neurotransmitters, waaronder acetylcholine, dopamine en serotonine Deze en andere eigenschappen maken het voor het enterische zenuwstelsel mogelijk als een zelfstandig systeem te functioneren Ryanodinereceptor De ryanodinereceptoren (RyR) zijn een familie van intracellulaire calciumkanalen die voorkomen in bijna alle dierlijke cellen, en met name in de exciteerbare cellen zoals neuronen en spiercellen Ze zijn genoemd naar de stof ryanodine, die in staat is ze te blokkeren Wanneer een actiepotentiaal optreedt laten de ryanodinereceptoren calciumionen vrij uit het endoplasmatisch reticulum of sarcoplasmatisch reticulum In spiercellen dient dit om de samentrekking van de spier te bewerkstelligen De bekende leden van de RyR-familie zijn IP#-receptor De inositoltrifosfaatreceptor (IP#-receptor of InsP#R) is een calciumkanaal dat vooral voorkomt in het membraan van het endoplasmatisch reticulum van cellen in het cerebellum Het is genoemd naar de stof inositoltrifosfaat, die in staat is dit kanaal te activeren De IP#-receptor is verwant aan de ryanodinereceptor, die vooral voorkomt in spiercellen Psychoneuro-immunologie Psychoneuro-immunologie (PNI) is de studie naar de wisselwerking tussen de psyche, het zenuwstelsel en het immuunsysteem PNI is interdisciplinair en put uit de psychologie, de neurowetenschappen, de immunologie, de endocrinologie en de klinische geneeskunde PNI bestudeert onder meer de functie van het neuro-endocriene immuunsysteem Daarom wordt PNI ook wel psycho-endocrino-neuro-immunologie genoemd (PENI) In ### toonden psycholoog <PERSOON> en immunoloog <PERSOON> (New York) aan dat de immuunfunctie bij laboratoriumratten onderhevig is aan klassieke conditionering Dit wil zeggen dat de mate waarin het lichaam lichaamsvreemd materiaal herkent en onschadelijk maakt ook een aangeleerd reflex kan zijn Ze noemden het onderzoeksveld van deze interactie 'psychoneuro-immunologie' Ader onderzocht hoelang zo'n voorwaardelijke reflex duurt bij laboratoriumratten Hij conditioneerde de ratten met suikerwater en het medicijn cyclofosfamide dat misselijkheid, smaakaversie en onderdrukking van het immuunsysteem veroorzaakt Ader was verbaasd toen hij ontdekte dat na conditionering het geven van de suikeroplossing verband hield met de dood van een aantal proefdieren en hij opperde dat het immuunsysteem van de ratten werd onderdrukt na het toedienen van de voorwaardelijke prikkel Ader en <PERSOON> toetsten deze hypothese door geconditioneerde en ongeconditioneerde proefdieren te vaccineren en deze en controlegroepen bloot te stellen aan de voorwaardelijke smaakprikkel en daarna de hoeveelheid geproduceerde antilichamen te meten De resultaten waren steeds hetzelfde bij geconditioneerde ratten die blootgesteld waren aan de voorwaardelijke prikkel werd het immuunsysteem inderdaad onderdrukt Met andere woorden, een signaal via het zenuwstelsel (smaak) kan de weerstand tegen ziekten beïnvloeden In ### ontdekte <PERSOON>, toen werkzaam aan de <PERSOON> School of Medicine, een netwerk van zenuwen die zowel naar de bloedvaten als naar organen van het immuunsysteem leiden De onderzoekers vonden ook dat zenuwen in de thymus en de milt vlak naast clusters van lymfocyten, macrofagen en mestcellen eindigen.
543
www
toonden psycholoog <PERSOON> en immunoloog <PERSOON> (New York) aan dat de immuunfunctie bij laboratoriumratten onderhevig is aan klassieke conditionering Dit wil zeggen dat de mate waarin het lichaam lichaamsvreemd materiaal herkent en onschadelijk maakt ook een aangeleerd reflex kan zijn Ze noemden het onderzoeksveld van deze interactie 'psychoneuro-immunologie' Ader onderzocht hoelang zo'n voorwaardelijke reflex duurt bij laboratoriumratten Hij conditioneerde de ratten met suikerwater en het medicijn cyclofosfamide dat misselijkheid, smaakaversie en onderdrukking van het immuunsysteem veroorzaakt Ader was verbaasd toen hij ontdekte dat na conditionering het geven van de suikeroplossing verband hield met de dood van een aantal proefdieren en hij opperde dat het immuunsysteem van de ratten werd onderdrukt na het toedienen van de voorwaardelijke prikkel Ader en <PERSOON> toetsten deze hypothese door geconditioneerde en ongeconditioneerde proefdieren te vaccineren en deze en controlegroepen bloot te stellen aan de voorwaardelijke smaakprikkel en daarna de hoeveelheid geproduceerde antilichamen te meten De resultaten waren steeds hetzelfde bij geconditioneerde ratten die blootgesteld waren aan de voorwaardelijke prikkel werd het immuunsysteem inderdaad onderdrukt Met andere woorden, een signaal via het zenuwstelsel (smaak) kan de weerstand tegen ziekten beïnvloeden In ### ontdekte <PERSOON>, toen werkzaam aan de <PERSOON> School of Medicine, een netwerk van zenuwen die zowel naar de bloedvaten als naar organen van het immuunsysteem leiden De onderzoekers vonden ook dat zenuwen in de thymus en de milt vlak naast clusters van lymfocyten, macrofagen en mestcellen eindigen Volgens Felten gaf dit een mogelijke verklaring hoe de interactie tussen het zenuwstelsel en het immuunsysteem plaatsvindt <PERSOON> publiceerden in ### het boek 'Psychoneuroimmunology', waarin ze hun model van de onderliggende mechanismen beschreven en het beeld schetsten van het brein en het immuunsysteem die één enkel, geïntegreerd verdedigingssysteem vormen In ### ontdekte de neurofarmacoloog Candace Pert neuropeptidereceptoren op celmembranen in zowel de hersenen als in weefsel van het immuunsysteem Volgens Pert suggereert de directe invloed van neuropeptiden en neurotransmitters op het immuunsysteem een wederzijdse beïnvloeding tussen emoties en immunologie Een relatie tussen het mentale en fysieke systeem is in de geschiedenis geregeld gesuggereerd Een van de eerste vermeldingen, meer dan twee millennia geleden, is te vinden in het Chinese medische basiswerk Huangdi Neijing Suwen dat de ziekmakende invloed van emoties op het lichaam beschreef Daarin werden emoties niet alleen als verzwakker van de weerstand gezien, maar ook als een op zichzelf staande ziekteoorzaak In ### bracht de endocrinoloog <PERSOON> ratten in verschillende fysieke en psychische situaties en onderzocht hoe ze hierop reageerden De ratten lieten een sterke reactie van het lichaam zien, te weten De bijnieren maken belangrijke hormonen aan; de thymus is onder meer de kraamkamer van T-lymfocyten Selye noemde deze reactie het 'algemene aanpassingssyndroom' (general adaptation syndrome) Deze reactie was niet specifiek op één middel, maar trad op na vele verschillende prikkels Selye beschreef drie fases in dit syndroom Hij publiceerde hierover in ### in het tijdschrift Nature.
539
www
gaf dit een mogelijke verklaring hoe de interactie tussen het zenuwstelsel en het immuunsysteem plaatsvindt <PERSOON> publiceerden in ### het boek 'Psychoneuroimmunology', waarin ze hun model van de onderliggende mechanismen beschreven en het beeld schetsten van het brein en het immuunsysteem die één enkel, geïntegreerd verdedigingssysteem vormen In ### ontdekte de neurofarmacoloog Candace Pert neuropeptidereceptoren op celmembranen in zowel de hersenen als in weefsel van het immuunsysteem Volgens Pert suggereert de directe invloed van neuropeptiden en neurotransmitters op het immuunsysteem een wederzijdse beïnvloeding tussen emoties en immunologie Een relatie tussen het mentale en fysieke systeem is in de geschiedenis geregeld gesuggereerd Een van de eerste vermeldingen, meer dan twee millennia geleden, is te vinden in het Chinese medische basiswerk Huangdi Neijing Suwen dat de ziekmakende invloed van emoties op het lichaam beschreef Daarin werden emoties niet alleen als verzwakker van de weerstand gezien, maar ook als een op zichzelf staande ziekteoorzaak In ### bracht de endocrinoloog <PERSOON> ratten in verschillende fysieke en psychische situaties en onderzocht hoe ze hierop reageerden De ratten lieten een sterke reactie van het lichaam zien, te weten De bijnieren maken belangrijke hormonen aan; de thymus is onder meer de kraamkamer van T-lymfocyten Selye noemde deze reactie het 'algemene aanpassingssyndroom' (general adaptation syndrome) Deze reactie was niet specifiek op één middel, maar trad op na vele verschillende prikkels Selye beschreef drie fases in dit syndroom Hij publiceerde hierover in ### in het tijdschrift Nature "de aspecifieke reactie van het lichaam op eisen die aan het lichaam worden gesteld" Deze respons wordt bewerkstelligd door de hormonen van de bijnierschors de corticosteroïden, zoals het hormoon cortisol Aansluitend toonde onderzoek bij psychiatrische patiënten een veranderde immuunfunctie aan, waaronder een vermindering van het aantal lymfocyten en een verminderde antilichaamreactie bij vaccinaties, vergeleken met een gezonde controlegroep In ### gebruikten <PERSOON> F <PERSOON> en anderen voor het eerst de term "psycho-immunologie" De hypothalamus-hypofyse-bijnieras (HHB-as) en het (ortho)sympathische zenuwstelsel zijn betrokken bij de communicatie tussen de hersenen en het immuunsysteem Bij stress verloopt de belangrijkste communicatie via de HHB-as Deze reageert op fysieke en psychische uitdagingen om de homeostasis te handhaven Cortisol speelt daarbij de centrale rol HHB-asactiviteit en cytokinen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden Cytokinen die vrijkomen bij een ontsteking stimuleren de afgifte van corticotropine en cortisol, terwijl corticosteroïden zoals cortisol de productie van pro-inflammatoire cytokinen onderdrukken Pro-inflammatoire cytokinen, zoals interleukine-# (IL-#), Interleukine-# (IL-#), interleukine-# (IL-#), Interleukine-## (IL-##), Interferon-gamma (IFN-Gamma) en tumor necrosis factor alpha (TNF-alpha) kunnen zowel de groei van de hersenen als de neuronale functie beïnvloeden Circulerende immuuncellen, zoals de macrofagen, maar ook gliacellen (microglia en astrocyten) scheiden deze stoffen af Er wordt veel onderzoek gedaan bij angststoornissen naar het reguleren van de hypothalamusfunctie door middel van cytokinen Cytokinen initiëren en controleren immuun- en ontstekingsreacties, in een complexe relatie met aanpassingsreacties om de homeostasis te handhaven De stressreactie en de ontstekingsreactie zijn nodig om te overleven.
592
www
"de aspecifieke reactie van het lichaam op eisen die aan het lichaam worden gesteld" Deze respons wordt bewerkstelligd door de hormonen van de bijnierschors de corticosteroïden, zoals het hormoon cortisol Aansluitend toonde onderzoek bij psychiatrische patiënten een veranderde immuunfunctie aan, waaronder een vermindering van het aantal lymfocyten en een verminderde antilichaamreactie bij vaccinaties, vergeleken met een gezonde controlegroep In ### gebruikten <PERSOON> F <PERSOON> en anderen voor het eerst de term "psycho-immunologie" De hypothalamus-hypofyse-bijnieras (HHB-as) en het (ortho)sympathische zenuwstelsel zijn betrokken bij de communicatie tussen de hersenen en het immuunsysteem Bij stress verloopt de belangrijkste communicatie via de HHB-as Deze reageert op fysieke en psychische uitdagingen om de homeostasis te handhaven Cortisol speelt daarbij de centrale rol HHB-asactiviteit en cytokinen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden Cytokinen die vrijkomen bij een ontsteking stimuleren de afgifte van corticotropine en cortisol, terwijl corticosteroïden zoals cortisol de productie van pro-inflammatoire cytokinen onderdrukken Pro-inflammatoire cytokinen, zoals interleukine-# (IL-#), Interleukine-# (IL-#), interleukine-# (IL-#), Interleukine-## (IL-##), Interferon-gamma (IFN-Gamma) en tumor necrosis factor alpha (TNF-alpha) kunnen zowel de groei van de hersenen als de neuronale functie beïnvloeden Circulerende immuuncellen, zoals de macrofagen, maar ook gliacellen (microglia en astrocyten) scheiden deze stoffen af Er wordt veel onderzoek gedaan bij angststoornissen naar het reguleren van de hypothalamusfunctie door middel van cytokinen Cytokinen initiëren en controleren immuun- en ontstekingsreacties, in een complexe relatie met aanpassingsreacties om de homeostasis te handhaven De stressreactie en de ontstekingsreactie zijn nodig om te overleven a activeren systemische ontstekingsreacties vier belangrijke systemen Deze worden gereguleerd door de HHB-as en het orthosympathische zenuwstelsel Veel voorkomende aandoeningen, zoals allergieën, auto-immuunziekten, chronische infecties en bloedvergiftiging door bacteriën worden gekenmerkt door een verstoring van het evenwicht tussen cytokinen, die ontstekingsprocessen remmen en cytokinen die de ontsteking bevorderen, en tussen T#- en T#-helpercellen Recent onderzoek laat zien dat ontstekingsbevorderende cytokinen een rol spelen bij depressie, manie en de bipolaire stoornis, maar ook bij auto-immuunziekten, allergie en chronische infecties Chronische uitscheiding van stresshormonen, corticosteroïden en catecholaminen (Ca) kunnen de effecten van neurotransmitters, zoals serotonine, noradrenaline en dopamine, of van andere receptoren in het brein, verminderen en dit kan leiden tot een verstoring van de neurohormonale huishouding Noradrenaline wordt door orthosympathische zenuwvezels uitgescheiden in hun doelorganen en immuuncellen hebben adrenoreceptoren Door deze receptoren te stimuleren wordt het vervoer, de circulatie en vermeerdering van lymfocyten beïnvloedt, maar ook de cytokinenproductie en de functionele activiteit van verschillende lymfoïde cellen gereguleerd Cortisol en andere corticosteroïden remmen de verdere uitscheiding van corticotropin-releasing hormone (CRH) van de hypothalamus en corticotropine van de hypofyse (negatieve terugkoppeling) Onder bepaalde omstandigheden kunnen stresshormonen ontsteking faciliteren door signaleringswegen te stimuleren en door activatie van Corticotropin-releasing hormone Deze verstoringen en de mislukking van de adaptieve systemen om de ontsteking op te lossen beïnvloeden het welzijn van het individu, te denken valt aan gedragsveranderingen, kwaliteit van leven en slaap, maar ook parameters van metabolische en cardiovasculaire gezondheid.
591
www