author
stringclasses 244
values | pl_number
float64 1
1k
| pl_head
stringlengths 6
90.1k
| salutation
stringlengths 0
29k
| text
stringlengths 0
1.51M
| notes
stringlengths 0
109k
| brackets
stringlengths 0
207k
| author_viaf_link
stringclasses 243
values | recipients
listlengths 0
0
| date
stringclasses 1
value |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Gilbertus Foliot
| 501 |
EPISTOLA DI. ANONYMI AD ALEXANDRUM PAPAM.
|
Eram magnificentiae vestrae quaedam cum tranquillitate mentis intimaturus, etc. Vide in Alexandro III, an. 1159-81.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | ||||
Gilbertus Foliot
| 502 |
EPISTOLA DII. LUDOVICI AD EUMDEM.
|
ALEXANDRO papae LUDOVICUS rex Franciae.
|
Pro archiepiscopo Cantuariensi, etc. Vide ibid.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 503 |
EPISTOLA DIII. EJUSDEM AD EUMDEM.
|
ALEXANDRO Dei gratia summo pontifici, LUDOVICUS eadem gratia Francorum rex, salutem et debitam reverentiam.
|
Ab humanae pietatis lege recedit filius, etc. Vide ibid.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 504 |
EPISTOLA DIV. EJUSDEM AD EUMDEM.
|
LUDOVICI reg. Fr. ad ALEXANDRUM papam.
|
Potestis recolere, etc. Vide ibid.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 505 |
EPISTOLA DV. EJUSDEM AD EUMDEM.
|
ALEXANDRO papae LUDOVICUS rex Franciae.
|
Tenemus firmiter et recolimus, etc. Vide ibid.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 506 |
EPISTOLA DVI. EJUSDEM AD THOMAM CANTUARIENSEM.
|
THOMAE Cantuariensi archiepiscopo LUDOVICUS rex Franciae.
|
Jam diu sanctitati vestrae obtulimus, ut apud nos mansionem faceretis. Id ipsum nunc vobis offerimus ex grandi animo. Et hoc recipere nobis esset ad gaudium magnum. A nobis frequenter non habetis nuntios, quia sumus adhuc in exspectatione: et alias res, et alios rumores vellemus audisse, quibus vos laetificare nobis esset gratissimum. Sed nondum res est secundum desiderium nostrum. Valete.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 507 |
EPISTOLA DVII EJUSDEM AD MANUELEM IMPERATOREM.
|
MANUELI Dei gratia illustri et glorioso Romanorum imperatori semper augusto, venerabili fratri et amico charissimo LUDOVICUS, eadem gratia rex Francorum, salutem et ei fideliter et feliciter adhaerere qui regna largitur et transfert imperia.
|
Honor quem nobis in Domino peregrinantibus apud vos exhibuistis, Deo auctore a memoria nostra nunquam excidet. Et licet nos maria et interjectorum regnorum interstitia separent, nulla tamen vis meritis vestris debitam nobis excutiet charitatem. Inde est quod de vestra prosperitate laetamur ut nostra et aemulis vestris quod nostris optamus evenire promptum gerentes animum, si Deus opportunitatem dederit, vestram in Domino implere voluntatem et gloriam dilatare; ut autem vos de nostro et nos de vestro statu faciat certiores, latori praesentium Theobaldo, venerabili priori Crispiacensis Ecclesiae dedimus in mandatis, ut imperialem adeat majestatem et ad thronum celsitudinis vestrae secreta perferat, quae potius fidei ejus quam litteris censuimus imprimenda. Est enim vir litteris eruditus, morum sanctitate conspicuus, praeclari nominis, et nobis admodum familiaris. Unde prae caeteris qui in ordine suo perfecti habebantur, electus est procurare necessitates Ecclesiae Cluniacensis, quae non modo monasteriorum regni nostri caput exstitit a diebus antiquis, sed in toto orbe Latino monasticae religionis prae caeteris omnibus obtinuit gloriam. Imperatoriam ergo clementiam imploramus, ut tantum virum condecenter admittat, verba nostra quae posuimus in ore ejus, audiat diligenter et misericorditer exaudiat preces ejus et respiciat Ecclesiae necessitates.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 508 |
EPISTOLA DVIII. EJUSDEM AD WILLELLMUM REGEM SICILIAE.
|
LUDOVICUS Dei gratia rex Francorum, illustri regi Siculorum WILLELMO venerabili fratri et amico suo charissimo, salutem et ei jugiter adhaerere qui dat salutem regibus.
|
Honor, quem nobis magnificus avus vester in obsequio Dei peregrinantibus exhibuit: liberalitas, quam in nos et comperegrinantes exercuit; consolatio multiplex, quam fessis et laborantibus devotus impendit, a memoria nostra recedere nequeunt, sed animum nostrum indesinenter accendunt. Utinam devotio, quam habemus ad vos, possit operis exhibitione clarescere, et effectus meriti conspicuum testimonium reddat affectui promerendi. Gratius enim esset nunc si opportunitas divinitus aperiretur obsequium vobis rependere, quam fuerit tunc illud a vestris progenitoribus accepisse. Magnique muneris instar erit si decreveritis imperare, quod desiderio nostro praestaret materiam obsequendi. Licet enim nos interjacentium terrarum spatia separent, et obsequiorum vicissitudines intercludant, ferventissimam tamen a pectore nostro nequeunt excludere charitatem, quin prosperis vestris congaudeamus ut nostris, et adversa quoties audiuntur, feramus ut nostra. Proinde quod honori vestro et gloriae credimus inservire, secure petimus et sincera consulimus charitate sicut preces vestras admittere prompti sumus et similiter expedienti consilio obedire. Nobilis vir Stephanus quem familiaritatis vestrae honore sublimastis, caro et sanguis noster est, et clarissimos proceres regni Francorum cognomine vel affinitate contingit. Qualiter autem ad ignominiam generis et gentis suae dejectus sit et ejectus, prudentia vestra tanto certius recolit, quanto quae circa eum gesta sunt, insidiantium fraude, clarius per praesentiam intellexit. Rogamus ergo affectuosius nobilitatem vestram, ut eam ad gloriam nominis vestri et regni Francorum consolationem curetis maturius revocare, eumque restituatis in integrum amoris, familiaritatis, honoris et dignitatis. Ob hanc causam et alias quas scripto non duximus committendas, latorem praesentium Theobaldum venerabilem Crispiacensis Ecclesiae priorem ad excellentiam vestram fiducialiter destinavimus cui in his quae vobis ex parte nostra dixerit credi postulamus ut nobis. Est enim vir fide plenus, reverendus titulo sanctitatis, litterarum eruditione praeclarus, nobis admodum familiaris charus et acceptus regno Francorum. Procurat autem necessitates nobilis Ecclesiae Cluniacensis in Oriente; in quibus eum a vestra sublimitate petimus benignius exaudiri et efficacius promoveri. Gloriam vestram ad honorem suum in longa tempora promoveat et tueatur Rex regum et dominantium Dominus.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 509 |
EPISTOLA DIX. A. . . . . REGINAE FRANCORUM AD ALEX. PAPAM.
|
Sanctissimo domino et Patri charissimo ALEXANDRO, Dei gratia summo pontifici, humilis et devota filia ejus A. . . . . regina Francorum, salutem, et cum sinceritate cordis devotum obsequium.
|
Vobis sicut Patri loquar et domino, etc. Vide in Alexandro III, an. 1159-81.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 510 |
EPISTOLA DX. FREDERICI IMP. AD HENRICUM REGEM.
|
FREDERICUS Dei gratia Romanus imperator et semper augustus, dilectissimo amico suo H. illustri Anglorum regi, salutem et indissolubilem intimae dilectionis affectum.
|
Cum Christus Ecclesiam suam quam pretioso sanguine redemit, unicam et indivisam beato Petro prae caeteris apostolis singulari et speciali privilegio gubernandam commiserit, constare videtur quod unus in Romana Ecclesia pontifex esse debeat, qui unius Dei et Petri vicarius, unius et universalis Ecclesiae gubernator existat. Unde nos qui unitatem colimus, et omnes unum corpus sumus Ecclesiae, nonne dolere debemus quod scissa illa tunica inconsutili, unitatis scilicet Ecclesiae, duos apostolicos in Romana Ecclesia videmur habere? Defuncto enim Adriano papa in Kalendis Septembris, cardinales, qui columnae immobiles esse videbantur, quibus sancta et catholica inniteretur Ecclesia, non quae Dei sunt, sed sua quaerentes et unitatem Ecclesiae scindentes, duos pontifices elegerunt. Pro tanta namque et tam perniciosa Ecclesiae jactura tota Italica Ecclesia conturbatur, et dissensiones schismatis ortae in capite, jam in inferiora membra defluxissent, et totum corpus Ecclesiae commaculassent, nisi nos consilio et auxilio religiosorum virorum qui Spiritu Dei aguntur, tam impudicae iniquitati, justitiae rigorem opposuissemus. Ne itaque in tantae discrimine discordiae universalis Ecclesia possit periclitari, Romanum imperium quod ad remedium tam perniciosi morbi divina clementia providit, universorum saluti debet sollicite providere, et ne tanta mala in Ecclesia Dei praemineant, futuris solerter obviare. Coadunatis etenim in unum omnibus episcopis, tam Italicis quam Teutonicis, caeterisque principibus ac viris religiosis, qui zelum Dei et Ecclesiae habere videbantur, quid facto opus esset, diligenter investigavimus. De decretis pontificum Romanorum, et statutis Ecclesiae veraciter accipientes, quod exorto schismate in Romana Ecclesia ex duorum apostolicorum electione ambos vocare, et secundum sententiam et consilium orthodoxorum litem decidere deberemus. Ex consilio itaque omnium qui aderant, episcoporum scilicet, caeterorumque principum curiam solemnem, et generalem conventum omnium ecclesiasticorum virorum, in octavis Epiphaniae Papiae celebrandum indiximus. Ad quam ambos qui se dicunt pontifices Romanos, omnesque episcopos imperii nostri vocavimus. Sane cum sis unum de principalibus Ecclesiae membris, ac sine cujus consilio et auxilio tam arduum tamque necessarium negotium salutarem effectum sortiri nec debet nec potest, si fieri posset, pro reformanda unitate Ecclesiae, etiam tuae personae sublimitas insudare deberet. Sed quia hoc jam diu desiderabile votum nostrum necessariae causae praepediunt, dilectionem tuam modis quibus possumus exoratam esse cupimus, quatenus de venerabili collegio episcoporum regni tui et abbatum, aliorumque orthodoxorum quorum sapientia et religione Anglorum praefulget Ecclesia, quotquot potes, nobis transmittas, et praedicto sacro conventui interesse facias, ut eorum caeterorumque ecclesiasticorum virorum salubri dictante consilio unitas Romanae Ecclesiae, Deo mediante, qui facit utraque unum, reformetur, et status ecclesiarum nullo deinceps dissensionum turbine collisus, nostris temporibus incolumis in sua possit tranquillitate permanere. Interim autem, in neutram partem praedictae scissurae assensum tuum declines, nec rationabiles aliquatenus recipias.
|
[ desunt nonnulla. ]
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | ||
Gilbertus Foliot
| 511 |
EPISTOLA DXI. EJUSDEM AD CUNCTOS POPULOS.
|
FREDERICUS Dei gratia Romanorum imperator et semper augustus, cunctis populis quos clementiae nostrae regit imperium.
|
Jam dudum innotuisse credimus, qualiter exorta quondam inter Ecclesiae Romanae cardinales de apostolatu discordia in reges et regna impetu pestifero est diffusa. Pro qua ad optabile bonum pacis revocanda quantos post beatae memoriae papae Victoris electionem et confirmationem Catholicam Papiae, Mediolani, Laone, atque in diversis imperii finibus, in corpore nostro labores, tam nos quam invicti principes nostri pertulerimus, quantas rerum copias zelo justitiae impenderimus, in extremis quoque mundi partibus jam auditum non dubitamus. Denique beatissimo papa Victore ad paradisi gaudia feliciter assumpto, et in ejus locum ab episcopis et cardinalibus almae sedis apostolicae domino Paschali, viro Christianissimo, in praesentia episcoporum et religiosorum Lombardiae ac Tusciae, illustris quoque urbis Romae praefecti ac multorum nobilium Romanorum, catholice substituto, ipsum etiam dominum Paschalem ex Ecclesiae ac principum imperii judicio atque consilio in papam et Patrem Catholicum solemniter recepimus, debitoque honore venerari semper intendimus. Proinde obstinata schismaticorum perfidia, mortem viri justi suis successibus aperta fronte ascribens, Sireniis suis blanditiis quorumdam fidelium nostrorum animos adeo molita est denuo immutare, ut nisi novis morbis nova maturius remedia objicerentur, pars nostrorum non modica viderentur ex fiducia nostrae lenitatis seducenda. Igitur zelo reformandi decoris domus Dei ardentius accensi, cum regem Francorum, qui nulla nostra culpa praeeunte, una cum Rolando, imperii nostri hoste publico, ejusque sequentibus, imperialem nostrum honorem manifeste molitur auferre, post multos nostros admonitus irrevocabilem persensissemus, universis imperii principibus in sancto Pentecoste curiam Wichebuch generalem indiximus. Quorum coetu celeberrimo ibidem solemniter praesidente, Ecclesiae Dei statum ac domini papae Paschalis negotium serio ac magnifice duximus roborandum. Invocata igitur devotissime Spiritus sancti gratia, et universorum qui aderant consilio altius communicato, ad removendam pro parte nostra omnem prorsus ambiguitatem, ipsi nos manu propria super sanctorum reliquias juramentum publice praestitimus, quod Rolandum schismaticum, vel ejus successorem, quem ipsius pars elegerit, in papam nunquam recipiemus, nec ad eum recipiendum unquam alicui assensum praebebimus. Nulli etiam fautorum ejus gratiam nostram unquam reddemus, nisi ab errore viae suae ad unitatem Ecclesiae fuerit conversus. Dominum vero papam Paschalem manutenebimus semper et promovebimus, eique tanquam Patri catholico et universali pontifici obedientiam, honorem et reverentiam exhibebimus: et ab ipso, ejusque parte, vita comite, nunquam recedemus. Electos quoque, qui sub eo aut ejus successore, quem pars ipsius elegerit, consecrationem receperunt, vel adhuc receperint, honore aut ordinibus suis per ejus obedientiam privari nunquam permittemus. Et hujus absolutionem sacramenti nunquam requiremus, nec oblatam recipiemus. Praeterea noster in imperio successor, quem principes universi elegerint, hunc honorem Ecclesiae Dei et imperii, et hanc partem nostram sub eodem juramento tuebitur semper atque tenebit. Idem quoque juramentum archiepiscopi et episcopi omnes, atque electi qui interfuerunt numero quadraginta, super sancta Dei Evangelia propria manu unusquisque sub stola sua praestiterunt et publice firmaverunt. Nihilominus universi principes saeculares, dux videlicet Saxonum, et Bavero marchio Albertus senior, Conradus palatinus de Rheno, et Ludovicus Landgravius, et reliqui omnes, super sanctorum reliquias id ipsum juraverunt. Repente autem Spiritus sanctus mentes omnium adeo unius effecit voluntatis, quod electi omnes in Sabbato quatuor temporum ad laudem Dei, et honorem imperii sacros ordines devotissime susceperunt. Firmiter quoque a nobis et ab universis decretum est, ut quicunque supersunt ordinandi, in primis quatuor temporibus similiter exsequantur: alioquin dignitatis, ad quam electi sunt, honore, omni remota dilatione, priventur. Ac haec honorabiles legati illustris amici nostri Henrici gloriosi Anglorum regis, ad nos ab ipso transmissi, in totius curiae nostrae praesentia super sanctorum reliquias ex parte regis Angliae publice juraverunt nobis, quod rex ipse cum toto regno suo in parte nostra fideliter stabit; dominum Paschalem, quem nos tenemus, nobiscum semper tenebit. De Rolando autem schismatico manutenendo nullatenus se de caetero intromittet. Quia vero justitiae, quam hostes Ecclesiae Dei et nostri, sive ex superbia, sive ex causae diffidentia devitarunt, nos semper hactenus stare parati, nunc tandem ad insolita sacramenta ex eorum manifesta obstinatione sumus impulsi. A schismaticorum communione omnis homo, omnisque ordo caveat. Furor enim eorum, etsi hactenus aliquo modo visus est venialis, in posterum prorsus erit irremissibilis. Ad perfectum quoque hujus negotii firmamentum ex totius Herbipolensis consilii decreto firmissime praecipimus, ut si quis ad sui mandatum antistitis sacramentum supra scriptum non praestiterit, si clericus sit aut monachus, ecclesiastico privetur honore ac beneficio; si laicus, allodia et beneficia quaecunque possidet, nostra ipsi auctoritate a suo judice vel domino prorsus adimantur. Data Wicheburch, Kalendis Julii.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 512 |
EPISTOLA DXII. EJUSDEM AD STABLAUNENSEM ABBATEM.
|
FREDERICUS imperator Stablaunensi abbati.
|
Sicut novit dilectio tua, ad curiam Wicheburch, quam in Pentecosten indiximus, nos una cum principibus universis, tam saecularibus quam ecclesiasticis, gloriose convenimus. Ubi inter caetera sanctae Ecclesiae statutum est praecipue de negotio domini Paschalis papae, quod in cordibus multorum dubium habebatur, communicato universorum consilio, principum videlicet, et omnium clericorum atque laicorum, qui aderant, feliciter et magnifice roboravimus: invocata enim sancti Spiritus gratia, dominum papam Paschalem, et ejus honorem in hunc modum stabilivimus et confirmavimus, quod nos propria manu nostra super sanctorum reliquias publice juramentum fecimus, quod de caetero Rolandum schismaticum neutiquam pro papa recipiemus. Et si ipse decesserit, ejus successorem, quem pars adversa substituet, similiter nunquam recipiemus. Dominum vero Paschalem papam de caetero, sicut universalem et Catholicum Patrem, cum obedientia, et honore, et reverentia habebimus et tenebimus, et ab ipso ac ejus parte nunquam recedemus, quandiu ipse vivet, et nos vivemus. Si autem ab hac vita nos decedere contigerit, noster successor, quem principes universi substituent, hunc honorem imperii et hanc partem nostram sub eodem juramento tuebitur semper atque tenebit. Hoc idem juramentum omnes archiepiscopi et episcopi nostri et electi, qui interfuerunt numero quadraginta, super sancta Dei Evangelia manu propria unusquisque sub stola sua fecerunt, et publice firmaverunt. Et ad removendam pro parte nostra omnem ambiguitatem omnes electi, primus Coloniensis, deinde caeteri, sacros ordines in Sabbato quatuor temporum ad laudem et honorem imperii apud Witzeburgh cum omni devotione susceperunt. Similiter universi principes saeculares, dux Saxoniae, et Albertus marchio senior, et palatinus comes de Rheno, landgravius, et reliqui omnes super sanctorum reliquias publice juraverunt. Honorabiles quoque legati regis Anglici, amici nostri, ab ipso ad nos transmissi, in praesentia totius curiae nostrae super sanctorum reliquias ex parte regis Anglici et baronum ejus juramentum apud Witzeburgh juraverunt, quod et ipse rex Anglicus cum toto regno suo in parte nostra fideliter stabit, et dominum papam Paschalem, quem nos tenemus, et ipse tenebit, et nostram partem manutenebit. Et de Rolando schismatico, vel ejus parte amplius de caetero se non intromittet. Nos itaque de tua dilectione et fidelitate confidentes, et plurimam fiduciam habentes, mandamus tibi attentius monentes ac praecipientes, ut praedictum juramentum, quod nos propria manu nostra coram principibus juravimus, et ipsi principes juraverunt et firmaverunt, ipse cum omnibus ecclesiae tuae fidelibus publice jures et observes, et singulis Dominicis diebus et festis in publica missa, sicut edictum est et sancitum a nobis et a principibus, publicam orationem pro domino papa Paschali nominatim et assidue, intus et foris, praecipias recitari. Edictum quoque est et statutum, ut haec omnia juramenta infra sex hebdomadas ab omnibus compleantur. Quod si aliquis monachorum, clericorum, laicorum in imperio nostro huic confirmationi et edicto nostro, aliquo modo se opponendo contradixerit, certum sit apud te, quod sicut publicus hostis imperii, absque omni spe recuperationis, judicatus est et damnatus, et ab omni officio et honore et beneficio destitutus. Litteras quidem vocationis tibi transmisimus, et quia secundum prudentiam tuam nobis necessarius valde fuisses, quod litterae nostrae ad te non pervenerint, valde dolemus. Interim in partibus tuis praesentiam nostram praestolaberis: ibi cum viciniores erimus, si quid justitiae defuerit, per omnia complebimus.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 513 |
EPISTOLA DXIII. REGIS SICIL. AD REGEM ANGLIAE.
|
Regi Angliae rex Siciliae.
|
In receptione litterarum specialissimae dilectionis vestrae cognovimus, quod quidem sine admiratione maxima proferre non valemus, videlicet quod ordine humanitatis oblito, et naturae lege soluta insurrexit filius in parentem, in genitorem genitus. Commota sunt viscera ad bellum intestinum, irruerunt ad arma praecordia, et quod novum prodigium est, et nostris temporibus inauditum, caro defervuit in sanguinem, et se ipsum quaerit sanguis effundere, et quoniam ad tanti furoris impetum compescendum, potentiae vestrae auxilium loci commoditas non admittit, eo quo possumus charitatis affectu, quem locorum spatia non concludunt, personam et honorem vestrum devotius amplectentes, dolori vestro compatimur, persecutionem vestram moleste ducimus, et quasi propriam reputamus. Confidimus autem et speramus in Domino, cujus judicio regum judicia terminantur, quod non diutius permittet filium vestrum tentari, supra id quod debet, et qui factus est obediens usque ad mortem, ipse in eo filialis lumen obedientiae inspirabit, per quod memorabitur quia caro et sanguis vester est, et relictis hostilitatis erroribus agnoscet se filium, redibit ad patrem, naturae solidabit incommodum, et debitae dilectionis foedera ordo pristinus continebit. Valete et gaudete in Domino.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 516 |
EPISTOLA DXVI. PHILIPPI COMITIS FLANDRENSIS AD ALEX. PAPAM.
|
ALEXANDRO papae PHILIPPUS comes Flandriae.
|
Multas sanctitati vestrae refero gratias, etc. Vide inter epistolas variorum ad Alexandrum III papam, post ipsius Regesta.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 515 |
EPISTOLA DXV. RANULFI DE TURRI EPIS. AD GILBERTUM.
|
Domino Londoniensi RANULPHUS de Turri, semel semperque suus, misericordiae abundare visceribus.
|
Quamvis spontanea beneficia incitamenta non exigant, instinctu erga vos charitatis praecipitor piae petitionis. Venit ad misericordiae vestrae januam J. filius A. magistri quondam vestri, procuratoris vestri, tutoris vestri, vestri dicam an nostri? Sed ut verius fatear, et vestri dicam et nostri. Venit ille, qui ut ad vos veniat, non modo est invitandus, sed trahendus. Venit, inquam, non voluntate ductus, non voluptate corruptus, sed impetu necessitatis invectus. Onerant enim eum supra modum redituum angustiae, debitorum paternorum sarcinae, amicorum raritas, fratrum sororumque pluralitas et reliquae sarcina parentelae. Haereat animo sanctitatis vestrae illa magistri Adae circa vos curarum gravitas, alimoniae fecunditas, diligentia doctrinae, specialis impensa benevolentiae. Quis hodie proprios liberos regit providentius, educat uberius, instruit attentius, diligit ferventius? Sic pene amor ille modum excessit, ut vos diligeret non quasi excellenter, sed quasi singulariter. Absit ab episcopi pietate tot et tanta talis tantique magistri merita non attendere, et ejus non compati liberis, qui vos aliquando pro filio adoptavit. Det ergo Deus vobis angelum magni consilii, quatenus portitorem praesentium, qua decet honestate suscipiatis, et qua abundatis pietate reficiatis, et qua praeeminetis potestate promoveatis. Si autem se sanctitas vestra magis ad fratres suos qui minus, imo nihil nisi per ipsum habent, inclinat, confiteor coram Deo, praedicabilius atque salubrius esse ad hujuscemodi inopes respicere, quam quosdam vicatim cibaria quaerentes reficere. Cum autem religionis vestrae benignitas se passim ad omnes conetur extendere, his potissimum debet subvenire, qui in bonis vestris aliquid juris videntur habere, qui fodere non norunt, mendicare erubescunt, quibus si supernum quod modicum est subtrahatur auxilium, nullum vivendi relinquit adjutorium. Non praesumo docere sapientiam vestram, sed exhortor charitatem vestram, ad honorificentiam et salutem vestram. Denique pepigit gratia vestra aliquem de alumnis magistri Adae suscipere, alere, promovere. Quod nondum solutum, rationis dictat ordo solvendum, et misericordia praecipit ad implendum. In his et omnibus repleat cor vestrum Deus spiritu consilii, et fortitudinis, et pietatis. Valete semper in Domino.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 516 |
EPISTOLA DXVI.
|
Super appellationis denuntiatione vestrae satis provide et prudenter egistis. Sed dominus rex consultius in hac parte providerat vobis et aliis sua gratia, cum statim postea convenit regem Francorum de conventione facta inter eos fide interposita, quod neuter eorum alterius invasorem in terra sua retineret, aut infestatorem quemcunque reciperet aut manuteneret qui sui domini curiae stare nollet judicio. Objiciebat enim guerram archiepiscopi Cantuariensis gravissimam et omnimodo inordinatam. Ad hoc itaque tandem ventum est quod propositum est archiepiscopo utrum mallet Galliam exire aut ab excommunicationibus suis temperare et insuper omnes illos absolvere quos excommunicaverat. Praeterea inpraesentiarum nuntiorum litterarum abierunt in Franciam dominus Sagiensis et archidiaconus Cantuariensis pro magna utilitate et unitate et pace Ecclesiae Anglorum. Item Raginaldus archidiaconus Saresberiensis in reditu est, peractis omnibus domini regis ad voluntatem suam et suorum, adducens secum duos clericos familiares a latere domini papae, videlicet Gratianum subdiaconum, nepotem Eugenii papae, magistrum notariorum, et Vivianum advocatum curiae Romanae, ad quid vel qualiter nondum scimus, sed omnia bona speramus, sicut a quibusdam accepimus quod nuper audietis.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | ||||
Gilbertus Foliot
| 517 |
EPISTOLA DXVII. . . . . . . EP. AD GILBERTUM.
|
Domino Londoniensi salutem praesentem et futuram.
|
Sicut tradit quaedam eloquentiae persona sublimis, ingratus est qui negat se beneficium accepisse, ingratior, qui dissimulat, ingratissimus omnium, qui oblitus est. Ne igitur famae vestrae nitor egregius ingratitudinis hujus vel illius videatur carbone nigrescere, tangat memoriam vestram illa magistri Adae circa vos curarum gravitas, doctrinae profunditas, alimoniae ubertas, postremo fervens, imo ardens charitas. Haereat animo vestro quanta cura, quali amplexu, quam speciali privilegio, illa doctoris vestri, procuratoris, tutoris, diligens vigilantia, vos non modo supra familiares, verum supra quoslibet mortales adoptaverit, qualiterque ejus spiritus in vestro ut ita dicam, spiritu quieverit. Tantorum ergo et plurium contemplatione meritorum et mearum interventione precum, J. latorem praesentium gratia vestra eo benevolentiae respiciat intuitu, quae vestrae congruat sanctitati, et paternae respondeat sollicitudini, quatenus filius utilitate sentiat, quod pater labore promeruit. Pater enim ejus cum fati munus impleret, filium reliquit aere alieno gravatum, fratrum numerositate impeditum, redituum angustiis constrictum, et quibusdam aliis nexibus intricatum. Decet erga dilectissimam religionem vestram, quae etiam aliorum praevenit merita, hujus devotissimi vestri attendere necessaria, et filio sublimitatis vestrae sinum aperire misericordiae. Valeat sanctitas vestra in Domino charissima.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 518 |
EPISTOLA DXVIII. R . . . . AD THOMAM CANTUARIENSEM.
|
Suo suus, domino servus, THOMAE archiepiscopo Cantuariensi R . . . . quidquid in vita jucundius et saluti conducibilius.
|
Quod vobis rarius scripsi non absque delicto arbitror. Peccavi equidem, sed confitenti parcere novit clementia. Minus etenim diligens hactenus exstiti in his quae ad vestrae dispensationis curam pertinere noscuntur. Totius quippe Ecclesiae nostrae dispensatio et sollicitudo vobis incumbit. Vobis namque omnia commissa sunt et universa vestro consilio constituere vel arbitrio immutare, bona in melius promovere et perversa de confusione in ordinem revocare permissum est. Se et sua vestrae dispositioni tradita sancta Dorobernensis gaudet mater Ecclesia: quem sibi patrem, pastorem, ducem, cura, sollicitudine et consideratione ordinata unanimi voluntate praefecit. Interior siquidem et exterior omnium cura imposita vos ad vigilantiam excitat. Grandis honor: onus grave: et cuivis importabile, si non sustentetur divino miseramine. Sollicitudo, ni fallor, multa, et labor plurimus incumbit. Vane igitur in his praesumit humana praesumptio, ubi totum perficit divina miseratio. Diligentia igitur plurima opus est et gravis sarcina plurimorum participatione sublevanda. Quod itaque ab uno minus potest, a multis supportetur. Sed viros discretos et industrios talis impertitio exigit: qui et exteriora prudenter administrare et interioribus zelo Dei armati secundum scientiam praeesse vigilanter noverint: qui communia propriis praeferentes, non sua sed quae Jesu Christi quaerentes, discrete sciant, humiliter velint et utiliter possint assignatorum sibi curam gerere: qui non carni obsequentes aut sanguini, maxime domesticis fidei bona nvoerint providere; qui non Ecclesiae substantiam in propinquorum locupletationem distrahant; qui non panem filiorum canibus mittant, ut domesticos attenuent, dum alienos saginant, quos nimiae tenacitatis naevus non inficiat, aut prodiga effusio non infamet; qui non in deliciis carnis curam habeant, sed spiritui servire contendant, quos non aut edulio crapula aut vino gravet somnulentia: quibus jucundior sit hymnorum aut psalmorum modulatio quam vel diurna vagatio vel nocturna dormitio, quibus magis cordi sit animarum cura quam corporum; qui et speciosae Rachel amplexus desiderent et Liam propter fecunditatem tolerare non recusent; qui contemplationem Mariae ardenter sitiant et laborantis Marthae sollicitudinem non omittant: qui alterna se vicissitudine, nunc ad interiora nunc ad exteriora, discrete se habentes, ut caetera se ipsis adjiciantur et primum regnum Dei quaerentes, spiritualia carnalibus, divina humanis anteponant. Tales enim oportet episcopum habere ministros, quibus secure ea quae propter aliarum Ecclesiarum sibi etiam commissarum sollicitudinem minus ipse sustinere post onera impertiatur. Sana enim haec est, ut arbitror, consultatio, quae virum honestum et discretum commendat. Succenseat adversus me forsitan alius et dicat: Quid pergis vel Minervam docere vel Apollinis aptare digitos citharae? Quid cum principibus tibi vix popularibus apto? Vix terra dignus quid super astra facis? Ut ab his cessem laudant; attendam sortem meam consulter et professionis meae conscius, loqui erubescam. Oppilare os suadent propter monachum, mortui enim, ut aiunt, sumus et nihilomnino nobis cum exteriorum cura qui mundo renuntiavimus. Sit ita, ut aiunt. Sed, quaeso, dent mihi aliquem qui in mundo sine mundanis possit vivere. Sunt enim in mundo sed de mundo qui mundo tanquam non utantur utentes, soli Deo in omnibus placere quaerunt. Si quis, quod absit! se palliat vivens aliter, videat ipse: mea etenim nil interest. Sed utinam non mordear a conscientia mea. Si quis est gloriosus iste, qui quasi nesciens quid loquatur infrunita fronte obloquitur. Nunquid non obsequium praestandum est? Sed quid majus, quid melius, quid utilius obsequium aut honestius praestari poterit, quam ut amicitiae vinculum indissolubile conservetur? Nunquid, ut omittam caetera, domini et episcopi mei periculum mihi parvipendendum? Nonne in quo et ipse periclitatur et ego? Quae enim navis naufrago gubernatore evasit? Quisve negare audeat etiam maxima minimis interdum posse juvari? Saepenumero vidimus et audivimus id accidisse. A Domino constitutus Israelitici populi Moyses judex consilio Jethro in omnibus usus est: fessum in itinere Amalechitam puerum David inventum refecit, et eo duce eosdem qui captivas ipsius uxores et praedam abduxerant comprehensos Amalechitas interfecit. Judicium quoque Daniel etiam in Babylone adversus seniores judices qui videbantur regere populum suscepit: et eos condigna poena exterminavit. Sed quid indignantur minus discreti reprehensores mei? Nunquid et hic in Ecclesia Christi non licet fieri, in qua ea quae a sapientibus abscondita sunt, Pater coeli et terrae parvulis revelat? Quis spiritum divini consilii fraterna charitate non suscipiat cum fas sit et ab hoste doceri. Non ambigo, non ignoro virum prudentem tanto regimini deputatum, sed nihil nimis vel consilii talis providentiae in tantarum rerum administratione unquam legitur fuisse. Sibi ipse sufficit: sed affectus meus volo ei innotescat. Mereri libet. Gratum etenim mihi est si quid ex me in illius usus emanat. Non est: ipse enim noviter ab heri vel nudiustertius nostrae familiaritatis contracta gratia, quae ab ipsius aetatis pene exordio traxit originem, et quam processu temporis succedentibus sibi invicem meritis usque in haec tempora conservatam et uberius auctam arbitror. Jucundum mihi et quam maxime gratum quod talem sortitus sum, si talem conservare meruerim. Quod si in aliquo aberravi, ignorantiae, quaeso, non malitiae ascribatur. Scio tamen quod superest mihi adhuc prior affectus et ex dispositione in habitum usus perseverat: licet in ostensione minor fuerit effectus. Duret utinam iste et inviolatus permaneat usque in finem non habiturus incrementi modum. Amo quidem amo, et si parum est, amem oro validius. Stat tamen immotum apud me quod nemo filiorum vestrorum me uberius, jucundius aut dulcius vos diligere queat, parum licet vobis mea dilectio conferre possit, minus utique est quam vellem, sed imperfectum meum omnipotentis Dei miseratio suppleat. Excessi epistolarem in scribendo modum, dum parum mihi est, qua parte licet scheda magis quam lingua vobiscum loqui. Parcat tamen mihi benigna patientia, si hoc unum adjecero ne vel nimis supra modum terreamini vel blanditiis turbamini. Veritatis amatorem sentiat adulator et assentatoris lingua in praesentia vestra obmutescat. Erectus sit vestrae constantiae status; flecti vel frangi nesciat. Turbabitur forsitan mundus, sed exaltatam procellam sedare ac deprimere potens est Dominus. In manu Domini corda sunt regum quibus vel in misericordia vel in judicio utitur miserator et justus Dominus. State igitur in fide; viriliter agite; confortamini in Domino et omnia vestra in charitate fiant, et Deus pacis et dilectionis erit et sit vobiscum. Amen.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | |||
Gilbertus Foliot
| 519 |
EPISTOLA DXIX.
|
De nobilitatis vestrae gratia certam obtinentes fiduciam, amicos nostros quoties expedit, et maxime quos domino papae et toti Ecclesiae Dei fideles cognoscimus et devotos, vobis fiducialiter commendamus, procul dubio attendentes, quod tanto nostris debeatis partibus inclinari, quantum apud nos vestrae possent efficere. Proinde venerabilem fratrem nostrum Londoniensem episcopum quem Romano pontifici et Ecclesiae indubitanter comperimus esse fidelem, serenitati vestrae commendamus attentius, transmissis affectibus admodum exorantes, quatenus ipsius nuntios venientes ad curiam sublimitas vestra benigne recipiat, et eorum petitionibus, quas ex parte memorati ferunt episcopi, amicabiliter cooperari studeat et efficaciter promovere. Si autem aliquid apud curiam domini papae de praedicto episcopo sinistrum aliquid fuerit intimatum, unde eum credimus esse immunem, vestra curet id ita delere solertia, ut praelibati nuntii a summo pontifice benignius exaudiantur et in iis exhibeatur gratia dirigenti. Vale.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | ||||
Gilbertus Foliot
| 520 |
EPISTOLA DXX.
|
Venturi sunt, ut dicitur, magister Otho Tusculanus episcopus, et dominus Albertus presbyter cardinalis; et si dominus rex mandato domini stare voluerit, tunc creditur eos venturos in Angliam. Dominus Jacinthus transiit ad Hispaniam, functurus ibidem officio legationis. Abbas Clarevallensis fuit Placentiae prima die Dominica post Ascensionem Domini transiturus ad dominum papam, et modum pacis sicut et imperator et rex Francorum concordes effecti sunt domino papae et curiae repraesentabit. Nuntii nostri transitum habuerunt prope Romam datis senatoribus viginti libris, et idem nuntii fuerunt Bononiae in reditu primo die Dominica post Ascensionem. Vigorniensis tamen episcopus et Reginaldus archidiaconus non ausi sunt se committere fidei senatorum. Robertus de Novo-Burgo transiit in Siciliam, visitaturus regem et parentes suos. Praeterea sciatis quod dominus rex omnia castella Widomari de Leun subvertit in Britannia, exceptis tribus quae dominus rex habet in manu sua. Plana terra Widomaro concessa. Quod autem Widomarus occupavit de feudis vicinorum suorum reddet, vel super hoc stabit in judicio coram rege, quod occupavit de feudis hominum suorum reddet, vel eis plenum rectum tenebit in curia sua, si dominus rex praeceperit per breve suum. Bituricensis archiepiscopus his diebus rebus est humanis exemptus, in cujus loco substitutus est consensu clerici et populi Meldensis episcopus, scilicet dominus Stephanus frater Adae quondam camerarii regis Francorum.
|
http://viaf.org/viaf/79147743
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 1 |
LIBER PRIMUS. AD SUMMOS CHRISTIANAE REIPUBLICAE PASTORES, ET CADALOUM ANTIPAPAM. 1-2 EPISTOLA PRIMA. AD GREGORIUM VI ROMANUM PONTIFICEM.
|
ARGUMENTUM.--Gregorio VI sacrorum et reipublicae Christianae cura commissa, magnopere se exhilaratum ostendit, et sperare in posterum omnia melius administratum iri, et scelestis negotiationibus, et largitionibus submotis, virtuti tantummodo locum fore. Hortatur praecipue, ut Castellanae, Fanensis, et Pisaurensis Ecclesiae statum componat: ab his initio facto, facili negotio caeteras corrigi posse.
|
Domno GREGORIO sanctissimo papae, PETRUS peccator monachus debitae servitutis obsequium. Reverendissime domine, regi regum Christo gratias refero, quia de apostolica sede bona semper audire aridis desiderii mei faucibus sitio; largum praeconii vestri poculum, multis jam propinantibus, bibo. Qui videlicet haustus tanta suavitatis dulcedine mentis meae stomachum recreat, ut dum mens interius jubilat, lingua protinus in hanc vocem laudis erumpat: « Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonae voluntatis . » Vere enim ipse, sicut scriptum est, mutat tempora, et transfert regna. Vere, quod per prophetam suum multo ante praedixit, nunc teste mundo mirabiliter adimplevit: « Quia dominatur Excelsus in regno hominum, et cui voluerit ipse dat illud . » Laetentur ergo coeli, et exsultet terra, et antiquum sui juris privilegium se recepisse sancta gratuletur Ecclesia. Conteratur jam milleforme caput venenati serpentis; cesset commercium perversae negotiationis; nullam jam monetam falsarius Simon in Ecclesia fabricet ; 3 nulla Giezi , praesente providi doctoris absentia, furtiva dona reportet. Jam columba revertatur ad arcam, et virentibus olivae foliis, pacem nuntiet redditam terris . Reparetur nunc aureum apostolorum saeculum, et praesidente vestra prudentia, ecclesiastica refloreat disciplina. Reprimatur avaritia ad episcopales infulas anhelantium; evertantur cathedrae columbas vendentium nummulariorum . Verumtamen utrum ista, quae scribimus, mundo sperare sit licitum, primo Pisaurensis Ecclesia bonae spei clarum dabit indicium. Nisi enim praedicta Ecclesia de manu illius adulteri, incestuosi, perjuri, atque raptoris auferatur, omnis populorum spes, quae de reparatione mundi erecta fuerat, funditus enervatur. Omnes siquidem ad hunc finem oculos tendunt, omnes ad hanc unam vocem aures erigunt. Et si ille tot criminibus obvolutus ad episcopatus arcem restituitur, ab apostolica sede boni aliquid ulterius posse fieri, penitus denegatur. Tres equidem sunt, quae testimonium dabunt, Castellana sedes, Fanensis, et Pisaurensis; ut in ore duorum, vel trium testium stet omne verbum . In his tribus patenter ostenditur quid spei de caetero relinquatur. Omnipotens Deus te, summe Pater, ad conservanda Ecclesiae suae jura custodiat, et populum suum ne immerito sub tanto pontifice gaudere permittat.
|
(Luc. II) (Deut. IV, Dan. II) (Act. VIII) (IV Reg. V) (Gen. VIII) (Matth. XXI, Marc. XI, Joan. II) (Deut. XIX, Matth. XVIII)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 2 |
EPISTOLA II. AD EUMDEM.
|
ARGUMENTUM.--Scribit quemdam, qui episcopus a suis electus, Romam, ut a pontifice confirmaretur, accedebat, sibi non usquequaque probari; si tamen cum aliis conferatur, non indignum videri ea dignitate. Petit, ut si illum rejecerit, usque ad suum adventum hanc rem differat.
|
Domno GREGORIO sanctissimo papae, PETRUS peccator monachus devotissimae servitutis obsequium. Noverit beatitudo vestra, piissime domine, quia pro peccatis nostris clerici digni episcopatus officio in nostris partibus non inveniuntur. Omnes enim quaerunt quae sua sunt, et non quae Jesu Christi . Avaritiae quippe et elationis igne succensi, ambiunt quidem ad sacerdotium promoveri, sed non student digni sacerdotio fieri. Praeesse inhiant, prodesse non curant. Verumtamen pro qualitate temporis, et penuria personarum, videtur mihi hic archipresbyter posse ad episcopatus apicem provehi, si vestrae sanctitatis id decernat auctoritas. Excepto, quod avaritia honoris aestuat; conscendere ad pastoralis officii culmen anhelat. Hoc autem vestro relinquatur judicio. Sed si hoc non obsit, cum Semproniensis Ecclesiae clericalis 4 ordo in mea mente revolvitur, hic aliquanto caeteris quasi meliusculus invenitur. Quapropter si prudentissimae vestrae sanctitati placere potest, postquam a clero et populo est electus, postquam ad hoc officium a pluribus utcunque judicatur idoneus, de ambitione sua poenitentiam agat, et benedictionem consecrationis accipiat. Verumtamen omnipotens Deus, quid vobis super hac re faciendum sit, per sui Spiritus gratiam doceat, et in templo pectoris vestri manifesta voluntatis suae jura decernat. Unum autem est, unde pietatis vestrae deposco clementiam, ut si hunc non consecraveritis, donec me servum vestrum videritis, nulli praedicti episcopatus cathedram tribuatis.
|
(Philipp. II)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 3 |
EPISTOLA III. AD CLEMENTEM II ROMANUM PONTIFICEM.
|
ARGUMENTUM.--Jussus ab imperatore pontificem adire, ut illum de quarumdam Ecclesiarum pessimo statu certiorem faceret, cum jam esset in itinere, litteras ejusdem imperatoris, quas pontifici traderet, accepit. Has in praesentia ad eumdem mittit, rogatque, ut ad se scribat, utrum iter semel susceptum sibi prosequendum censeat, necne; simul etiam munus, quod sibi demandatum fuerat, diligenter exsequitur, Ecclesiarumque calamitates, et perturbationes, propter antistitum scelera, et flagitia, vir pius, non sine magno dolore deplorat. Obtestatur ergo pontificem, ut ipse, cui universa sacrorum cura commissa est, sacris Ecclesiis ab improbis hominibus labefactatis opem ferat, illasque in pristinam tranquillitatem restituere conetur.
|
DOMNO CLEMENTI summae sedis antistiti, PETRUS peccator monachus humillimae devotionis obsequium. Noverit beatitudo vestra, excellentissime domine, quia dominus invictissimus imperator non semel, sed saepe mihi praecepit: et, si dicere audeo, rogare dignatus est, ut ad vos venirem, et quae in Ecclesiis nostrarum partium agerentur, quaeque mihi necessaria a vobis fieri viderentur, vestris auribus intimarem. Cumque ego et difficultatem itineris perhorrescerem, et ad vos venire penitus recusarem, ille a sua intentione non destitit; sed, ut iter arriperem, absoluta definitione praecepit. Postquam autem itinere dierum trium ad eremum regressus sum, ecce istae ejus litterae sacris vestris manibus offerendae, nobis allatae sunt, quas nos usque ad aspectum vestrum non praesumimus temerare, quas, si placet, vos prius inspicite, et cum his simul per vestras quoque litteras, utrum ad vos venire debeam, necne, mihi jubere dignemini. Ego enim inter utrumque positus, et dies meos huc illucque discurrendo, perdere timeo, et tamen Ecclesiae 5 Dei, quae in nostris partibus per malos episcopos et abbates omnino confusae sunt, compatiendo moerore nimio et tristitia contabesco. Et quid prodest, domine mi, quod apostolicam sedem de tenebris ad lucem remeasse dicimus, si nos adhuc in eisdem tenebris remanemus? Quid juvat, si sub sera quilibet vitalis alimenti copiam claudat, ipse tamen fame depereat? Quid juvat, cum quis limati mucronis ferro succingitur, si circumfusis hostium cuneis non vibratur? Te enim, omnipotens Deus, vice sui in populo quodammodo cibum posuit; ex te contra omnes adversariorum impetus Ecclesiae suae latus armavit; quatenus et Deo resistentium pectus studeas coelesti virtute confodere, et famelicum nostrae humilitatis stomachum sacri verbi dapibus satiare. Sed cum videamus Fanensem latronem ab his etiam, qui non erant, sed dicebantur apostolici, maledictum et excommunicatum; Auximanum quoque tot et tantis inauditis criminibus involutum, aliosque simili sententia condemnandos, a vobis cum tanta arrogantia et exsultatione reverti, cogitur in luctum spei nostrae gaudium commutari. Nos enim sperabamus, quod tu esses redempturus Israel . Quapropter, beatissime Domine, sic conculcatam et abjectam stude relevare justitiam: sic ecclesiastici vigoris exhibe disciplinam, ut et pars iniqua a statu superbiae corruat, et mens humilium ad speranda bona fiducialius convalescat.
|
(Luc. XIV)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 4 |
EPISTOLA IV. AD LEONEM IX ROMANUM PONTIFICEM.
|
ARGUMENTUM.--Hac epistola totus in eo versatur, ut ostendat falso se fuisse de quibusdam criminibus accusatum. Leonem vero pontificem Maximum ad ea credenda nimis proclivem leviter excusat. Facile enim fuisse, ait, homini tantis occupationibus impedito a calumniatoribus paulisper imponi, quod etiam exemplo Davidis comprobat. Deinde rationibus ex sacris litteris petitis demonstrat, quam caute sit alienis criminationibus fides adhibenda. Postremo Deum suae innocentiae testem advocat, additque se quodvis supplicium, quamvis innocentem, perpeti paratum esse.
|
Domno LEONI beatissimo papae, PETRUS peccator monachus devotissimae servitutis obsequium. Hoc saltem dicam accusatoribus meis, quod plebs Israelitica dixit praedicatoribus suis: « Videat Dominus, et judicet, quoniam foetere fecistis odorem nostrum coram Pharaone, et servis ejus . » Antiquus namque hostis timens, ne ego possem vobis suggerendo destruere, quod ille in istis partibus non desinit quotidie novis adinventionibus fabricare, malignantium adversum me linguas exacuit, complices 6 suos ad componenda mendacia, quoddam sibi velut organum fecit, per vascula sua crepuit, et malitiae suae virus sacris auribus instillavit. Et quid mirum, si Domino meo tantis oppresso negotiis versuta calliditas hominum subrepere potuit, cum et David, qui prophetico plenus erat spiritu, dum Sibae inconsultius credidit, innocentem protinus Miphiboseth sententiae proscriptionis addixit? Tantumque apud eum falsae accusationis sermo praevaluit, ut plectibilem servum in herilis consortium haereditatis ascisceret, et infidelitatis reum libertatis dignum praemio judicaret. Verumtamen si creatoris nostri facta vigilanter attendimus, ad credenda cujuslibet mala fidem adhibere facile non debemus. Ipse enim, cujus oculis nuda et aperta sunt omnia , non dedignatus est dicere: « Clamor Sodomorum et Gomorrhaeorum multiplicatus est, et peccatum eorum aggravatum est nimis; descendam, et videbo, utrum clamorem, qui venit ad me, opere compleverint, an non est ita, ut sciam . » Quod profecto ad nil aliud dictum videtur, nisi ut humana doceatur ignorantia sine experimentis audita non credere, incognita non leviter adjudicare, nec ante sententiam promere, quam rem dubiam testimoniis approbarit. Quam profecto cautelam dum vos prudentem habere in aliis liquido novimus, quia nobis observata non est, non vobis ascribimus, sed nostris procul dubio meritis imputamus. Verumtamen in his ad conscientiam redeo, ad mentis meae secreta recurro, certus quia nisi pro amore Christi, cujus ego malus servus sum, nullius mortalis hominis gratiam quaero, nullius iracundiam pertimesco. Quapropter ipsum conscientiae meae testem invoco, et humiliter peto, quem in sacrario vestri pectoris habitare, pium est credere, ut si saluti meae congruere judicat, vos mihi mitescere sua protinus auctoritate praecipiat, et serenitatis vestrae vultum mihi placabilem reddat, quatenus ipse me in vestra reconciliatione confoederet, qui me ad quaerendam clementiae vestrae gratiam, ne stem rigidus, terret. Alioquin si adhuc durissimo aversionis vestrae flagello me verberandum esse decernit, liventes scapulas humiliter subdo, ori meo digitum superpono, nil conqueror, sed ad ipsum spei meae oculos levo, cujus haec erga me fieri justa occulti examinis dispositione perpendo. Non ergo vos, sed ipsum rogo, sine cujus nutu nec folium arboris credo defluere, ut cor vestrum, quod in manu tenet, si mihi salus est, in meam dignetur benevolentiam inclinare.
|
(si eidem summo rectori ita
placuerit) (Exod.
XV) (II Reg. XVI.) (Hebr. IV) (Gen. XVIII)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 5 |
EPISTOLA V. AD VICTOREM II ROMANUM PONTIFICEM.
|
ARGUMENTUM.--Expostulat cum pontifice maximo, quod Henricum quemdam illustrem virum, qui spretis rebus humanis ad Christi militiam confugerat, a quibusdam injuste vexari, et opprimi sineret, pro quo etiam Christum gravissimis 7 verbis loquentem inducit; monetque pontificem, ut videat etiam atque etiam ne illi de se conquerenti, quid possit respondere, non habeat. Ad extremum arrogantiae a se suspicionem avertit, ostenditque ejusdem Christi exemplo non debere irasci eos, qui in aliqua sublimi potestate constituti sunt, si ab inferioribus dignitate, sui officii admoneantur.
|
Domno VICTORI summae sedis antistiti, PETRUS peccator monachus debitam servitutem in Christo. Miratur mundus, piissime domine, cur huic misero clementia vestra tanto tempore non compatitur, et ad ulciscendum tam cruentae rapinae facinus zelo justitiae non movetur. Quandiu enim terreno saeculo militavit, sua omnia bona naviter et quiete possedit; postquam vero sub alas Christi confugium petiit, postquam Petri secutus exemplum, dimissis omnibus, ad sectanda Redemptoris vestigia properavit , protinus eum crudelis praedo suis possessionibus expulit, et quasi sub invalidi defensoris patrocinium lugientem bonis omnibus spoliavit. Hoc itaque modo non jam Henricus injuriam videtur sustinere, sed Christus; Christus, inquam, vestri praesulatus tempore praejudicium patitur: qui facit judicium omnibus injuriam patientibus , ipse sibimet in vestrae districtionis examine justitiam non meretur. Quid enim si ipse te Salvator suis conveniat verbis, et has effundat improperando querelas? « Ego te, inquit, ut non a principio repetam, de communi clericorum grege ad sacerdotale fastigium extuli, et de clientela episcopii ad obtinenda episcopalis officii jura promovi: ego te quasi patrem imperatoris esse constitui, et cor illius ad gratiam tui prae cunctis pene mortalibus inclinavi: ego claves totius universalis Ecclesiae meae tuis manibus tradidi, et super eam te mihi vicarium posui, quam proprii sanguinis effusione redemi. Et si pauca sunt ista, etiam monarchias addidi: imo sublato rege de medio, totius Romani imperii vacantis tibi jura permisi. » Ego itaque, qui tibi tanta, et talia praestiti, legem, sive justitiam in tuo examine non invenio: atque a tuis tribunalibus despectus, et incultus abscedo. Si ergo te, piissime domine, is, qui judicaturus est vivos et mortuos, his verbis impeteret, quid ad haec tua sanctitas excusationis opponeret? Quid allegationis, quid defensionis ad purgandum se coram eo, qui argumentatione non fallitur, inveniret? Jam itaque zelus faciendae justitiae sacratissimum vestrae clementiae pectus accendat, jam vigor Ecclesiasticae disciplinae in ultionem se plectendi criminis exerat; et in exspoliato homine Christum suo juri, contempta impiorum hominum tergiversatione, restituat. Exhibeatur misero cum sacerdotali pietate justitia, prodeat in perversum cum regiae animadversionis severitate censura; quatenus qui tibi tradidit in hominibus potestatem, in semetipso experiatur legalis justitiae defensorem. Parce ori meo, venerabilis Pater, nec homo hominis humiliter suggerentis verba fastidi; cum 8 et omnipotens Deus hominibus dicat: « Venite et arguite me . »
|
(Matth. XIX) (Psal. CXLV) (Isa. I)
|
[suaviter]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 6 |
EPISTOLA VI. AD NICOLAUM II ROMANUM PONTIFICEM.
|
.
|
(Habetur tom. III estque opusculum 17)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 7 |
EPISTOLA VII. AD EUMDEM NICOLAUM II ROMANUM PONTIFICEM.
|
ARGUMENTUM.--Gratulatur primo Nicolao pontifici maximo, quod illo totius orbis habenas moderante, Ecclesia Dei magna tranquillitate et felicitate frueretur. Deinde misericordia commotus, deprecatur pro Anconitanis, qui a catholica communione submoti fuerant. Orat igitur pontificem, ut cum illis mitius agat: et gravissimis viris in consilium adhibitis, tandem constituat, quo pacto infelices homines a sempiternae mortis periculo subtrahat. Demum suae audaciae veniam petit, usus exemplo Christi, qui cum Deus esset, ab hominibus argui non recusavit.
|
Domno NICOLAO beatissimo summae sedis antistiti, PETRUS peccator monachus devotissimae servitutis obsequium. Quod in partibus nostris prosperitatis vestrae celebris fama percrebuit, magna cor nostrum laetitiae jucunditate perfunditur; totisque in Domino, qui istorum auctor est munerum, visceribus gratulamur, ita, ut dum mens instrinsecus jubilat, lingua etiam in hanc vocem divinae laudis erumpat: « Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonae voluntatis . » De Anconitanis autem, venerabilis domine, quotidie pereuntibus nimis doleo, et de confuso atque commixto peccatorum innocentiumque periculo medullitus contremisco. Ecce enim per conditionem carnis eorum quotidie corpora moriuntur, et per sententiam vestram Petri gladius in animarum eorum morte grassatur. Et nos quidem dormimus, sed evaginatus sedis apostolicae mucro non dormit, qui tot hominum millia una cruentae mortis strage prosternit, non quidem in corporibus aliquando morituris; sed, heu! proh dolor, quod intolerabile est, in animabus sine fine victuris. Enimvero audenter dicam, quia postquam dominus meus ad apostolatus culmen ascendit, nunquam aliquid fecit, quod a nobis, qui in ejus debemus vigilare custodia, tantopere debeat formidari. Vobis enim subjici, vobis urbem tradere, vobis se, et sua voluerunt humiliter subjugare; sed eorum culpis obstantibus, non modo istis janua misericordiae vestrae non patuit; quin etiam, prolata sententia, a regno Dei, et a luminibus Ecclesiae tanquam e diverso rebelles 9 et contumaces exclusit. Absit autem a domino meo, ut cum vibrata tyranni cujuspiam dextera post caedem duorum vel trium hominum mox timore compescitur; illius, qui totius Christianae magister est pietatis, gladius passim in tot animarum internecione grassetur. Nam et Abner cum in ipso belli certamine diceret ad Joab « Num usque ad internecionem tuus mucro desaeviet? : » Protinus ille respondit: « Vivit Dominus, si locutus fuisses, mane recessisset populus persequi fratrem suum . » Absit, inquam, ut dum unius hominis placere vult oculo, tanta eorum, pro quibus Christi fusus est sanguis, pereat multitudo. Vicem quippe illius tenes, qui adhuc pauper, et tenuis, summis principibus et magistratibus libera voce non timuit dicere: « Obedire magis oportet Deo, quam hominibus . » Et rursus: « Si justum est in conspectu Dei vos potius audire quam Deum, judicate . » Quapropter si placet domino meo, ascitis domno Hildebrando, sanctissimi ac purissimi consilii viro, reverendissimis etiam Humberto et Bonifacio episcopis, qui vestri videlicet acutissimi et perspicaces sunt oculi, cum his consilii vestri communicate mysterium, simulque tractate quo medicamine mors, atque perditio tot pereuntium desinat animarum. Moderetur itaque solito more sedis apostolicae prolata sententia, seseque ecclesiastici vigoris temperet disciplina; ut quos hostilis dispergere crudelitas nititur, in sacerdotalis misericordiae gremio colligantur. Parce ori meo, clementissime Pater, et non procacis linguae strepitum, sed devoti considera cordis arcanum: nec a servo tuo te pigeat humiliter argui, cum ipse omnipotens Deus hominibus dicat: « Venite et arguite me. »
|
(Luc. II) (II Reg. II) (Ibid.) (Act. V) (Act. IV)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 8 |
EPISTOLA VIII. AD EUMDEM NICOLAUM II ROMANUM PONTIFICEM, ET HILDEBRANDUM S. R. E. CARDINALEM ARCHIDIACONUM.
|
ARGUMENTUM.--Episcopatus non modo fructibus, proventibus, sed etiam omni supellectile, et sacerdotii ornatu spoliatus, tantam occasionem nactus, scribit ad Nicolaum Papam et Hildebrandum archidiaconum, qui principem fere tunc temporis apud Pontificem locum obtinebat gratiae et dignitatis, ut se episcopatus onere vacare et immunem esse patiantur.
|
Beatissimo papae NICOLAO, et HILDEBRANDO venerabili archidiacono, PETRUS peccator monachus servitutem. Benedictus omnipotens Deus, quia dum quidquid mihi pro beneficio datum fuerat, tollitur; dum ipse quoque sacerdotalis ornatus aufertur, certa mihi signa clarescunt, quod episcopalis in proximo dignitas mihi funditus adimatur. Nam et filii Jacob cum fratrem suum Joseph perdere decrevissent, prius eum talari atque polimita tunica nudaverunt . Dominus 10 etiam cum Aaron sacerdotem obire praeciperet, ait Moysi : « Pergat Aaron ad populum suum; » et paulo post: « Cum nudaveris, inquit, patrem veste sua, indues eam Eleazaro filio ejus, et Aaron colligetur, et morietur ibi . » Nimirum quem a sacerdotali jam officio quiescere voluit, sacra prius veste nudavit, eaque filium induens, pro patre ministrare constituit. In ablatione igitur vestis claret amissio dignitatis. In Tripartita quoque reperitur historia , quia cum fames Hierosolymorum provinciam occupasset, in Cyrillum, qui tunc Hierosolymis praeerat, revera tanquam in episcopum, necessitate ciborum turba respiciebat egentium; cumque pecuniae ad consulendum deessent, vasa illa sacra ac vela distraxit. Sicque populo, qui laborabat inopia, subsidia ministravit. Qua de re Constantius imperator ad iracundiam provocatus est ob id maxime, quod Acacius Caesareae Palaestinae episcopus contra Cyrillum noscitur machinatus. Sacram namque vestem, quam famosissimus imperator Constantinus ad honorem Hierosolymorum Ecclesiae dederat Macario illius pontifici civitatis, auro scilicet; sericoque contextam, ut ea circumamictus ministerium sacri baptismatis adimpleret, Cyrillum asseruit vendidisse, eamque tunc emisse quemdam Thymelicum saltatorem. Dumque indutus ea solito more saltaret, ut ille testabatur, protinus cecidit, et contritus, ac divina ultione percussus, spiritum exhalavit. Hoc igitur Acacius Cyrillo crimen objecit, sicque illum episcopali dignitate deposuit. Si ergo summi illi pontifices, Aaron videlicet et Cyrillus, post amissionem vestium perdiderunt etiam consequenter sacerdotalium infulas dignitatum, quid mihi parvulo et indigno aliud datur intelligi, nisi quia dum ornamentis sacerdotalibus exuor, sacerdotali proculdubio dignitate deponor? Praeterea monasterium hospitando et confiscando, muneribus abstulistis; de episcopatu quoque quidquid proventus inveniri poterat, consumpsistis. Quid ergo restat, nisi ut miles emeritus abjiciat cum chlamyde cingulum, qui militaris stipendii perdidit donativum? Cedant igitur jam in usus vestros episcopatus, simul et monasteria, nec mihi quispiam de caetero inane beneficii nomen objiciat, sed vestris luce clarius innotescat. Noverit itaque vestra utriusque benignitas, quia haec vobis ita irrevocabiliter reddo, quod donec vita comes fuerit, ulterius non tenebo.
|
(Gen. XXXVII) (Num. XX) (Ibid.) (lib. V, cap. 37)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 9 |
EPISTOLA IX. AD EUMDEM NICOLAUM II ROMANUM PONTIFICEM.
|
(Habetur tom. III, estque opusculum 19.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 10 |
EPISTOLA X. AD ALEXANDRUM II ROMANUM PONTIFICEM, ET HILDEBRANDUM S. R. E. CARDINALEM ARCHIDIACONUM.
|
(Habetur tom. III, estque opusculum 20.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 11 |
11 EPISTOLA XI. AD EUMDEM ALEXANDRUM II ROMANUM PONTIFICEM.
|
ARGUMENTUM.--Aurelianensem episcopum, cujus Ecclesia ab improbis vexata multis calamitatum procellis, et turbinibus agitabatur, pontifici maximo accurate commendat: ut ejus auxilio ex fluctibus emersa et sublevata, in tranquillitatis tandem portu et securitatis conquiesceret.
|
Domno suo ALEXANDRO summae sedis antistiti, PETRUS peccator monachus servitutem. Noverit beatitudo vestra, venerabilis Pater, quoniam episcopus hic Aurelianensis Ecclesiae per me venit, meque decumbentem in grabato reperiens, quia sperabat me apud vos aliquid posse, meae intercessionis auxilium postulavit. Ex multis quippe calamitatibus atque pressuris, quae non modo sibi, sed et Ecclesiae suae a pravis atque perversis hominibus inferuntur, se tandem non sine magna tribulatione praeripiens, optimum duxit, ut spreto mundi fallacis auxilio, solum sedis apostolicae remedium peteret, ad sancta vestigia vestra corrueret; et tanquam ad tutissimi portus sinum de multis procellis fluctivagi maris, scopulis atque turbinibus, sub sanctae Romanae Ecclesiae umbraculum convolaret. Scilicet ut quae per divini muneris privilegium omnibus in tribulatione succurrit, se quoque materna pietate suscipiat, et ejus Ecclesiam a violentorum iniquorumque hominum pervasione defendat. Quapropter sanctam clementiam vestram, humiliter obsecro, hostilis etiam amici mei domini archidiaconi, caeterorumque sanctorum collateralium vestrorum fraternitatem humiliter peto; ut fratri isti qui meum deposcit auxilium, pro nostro amore dignemini subvenire, rigoremque justitiae circa illum studeatis, in quantum tamen Deo non displiceat, temperare. Ut autem scire dignemini quae circa me sunt, septuaginta ferme dies sunt, ex quibus vix jacere, vel sedere, quanto minus stare, nisi cum difficultate possum. Quid autem dicam, quia vinum, stomacho nauseante, fastidio: qui diversa quoque mellitae ac pigmentatae potionis genera perhorresco? Sed haec uberius non exaggero, quia dum gemitum et compassionem ex fraterna caeterorum sodalium meorum charitate requiro, a summo amicorum meorum domino videlicet archidiacono, risum extorquendum esse non ambigo. De praefato autem episcopo sic, rogo, decernite; ut et omnipotens Deus judicio vestrae discretionis adgaudeat, et ille fusis super se sedis apostolicae tanquam maternae pietatis visceribus, hilarescat. Quia sigillum nostrum ad praesens non habeo, nepoti meo Damiano, ut sigilli certitudine potiatur, injungo.
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 12 |
12 EPISTOLA XII. AD EUMDEM.
|
ARGUMENTUM.--Duas, quae tunc temporis inoleverant in ecclesia, pravas consuetudines accusat: atque ut aboleantur, postulat. Et primum quidem periculosum esse ostendit, et aleae plenum opus, quibuscunque decretis anathematis poenam in fine apponi. Ad hanc enim poenam tanquam ad scopulum levissimis de causis offendentes homines saepissime naufragium facturos. Alteram consuetudinem efficaciter redarguit. Dari enim hoc modo criminum impunitatem, et liberius in quovis flagitii genere debacchandi licentiam.
|
Domno suo ALEXANDRO papae, PETRUS peccator monachus servitutem. Scripsistis, ut scriberem, praecepistis, ut saepe vobis, licet incultas, ineptiae meae schedulas destinarem: verum me magis libet flere, quam scribere; imo hinc gravius fleo, quia flere non valeo. Ita nimirum a synodo, cui vestrae sanctitatis auctoritas praefuit, contritus nuper, et arefactus abscessi, ut mens mea tot oppressa negotiis, more silicis obdu rata, nec per imbrem se compunctionis emolliat, nec se quantumlibet super se gratiam intimae contemplationis attollat. Hoc itaque mihi datur ad poenam, quod promissum est sanctis dandum esse per gratiam. « Absterget, inquit, Deus omnem lacrymam ab oculis sanctorum . » Et in Psalmo dicitur: « Qui eripuit animam meam de morte, oculos meos a lacrymis . » Quod ergo sanctis viris praerogatur ad praemium, hoc meis meritis infligitur ad tormentum. Quapropter haec apud me definita sententia est, quia de caetero, nisi me necessitas inevitanda compellat, donec advixero Romanis me consiliis funditus absentabo. Praeterea duo quaedam apud apostolicam sedem frequens usus obtinuit, quae si sancta prudentia vestra judicat, ut nobis videtur, omnino digna sunt corrigi. Unum, quia cunctis fere Decretalibus paginis anathema subjungitur; alterum, quia cujuslibet Ecclesiae filius, sive clericus sit, sive laicus, exponere proprii excessus antistitis prohibetur; quorum primum quam sit humanae salutis immane periculum, et infinite patens vorago labentium, ac pernicies animarum, clementiae vestrae pietas non ignorat. Dicitur enim quisquis haec, vel illa non fecerit; sive certe quisquis hoc, quod superius statutum est, irritum duxerit, vel in aliquo violaverit, anathema sit. Ubi notandum quam lubrica, quam praeceps subito ruendi illic procuretur occasio, ut ante quis in aeternae mortis barathrum corruat, quam se vel leviter impegisse 13 cognoscat: et substratae quodammodo tendiculae jam pes ejus innectitur, dum se liberis adhuc incedere gressibus arbitratur. Delinquit itaque quisquis ille est, in illud apostolicae constitutionis edictum, et aliquando levi quadam ac perexigua offensione transgreditur: et continuo velut haereticus, et tanquam cunctis criminibus teneatur obnoxius, anathematis sententia condemnatur. Et cum, dictante justitia, alia sit ultione plectendus, qui plus delinquit, alia qui minus excedit: hic graviter, leviterque peccantibus aequa cunctis, et indifferens poena solius scilicet anathematis, irrogatur. Non tribunalium more, vel forensis examinis, aut libertas caeditur, aut possessio confiscatur, nec pecuniariae mulctae reus adducitur, sed Deo potius omnium scilicet bonorum auctore privatur. Hanc itaque homo de homine poenam sumit, quam de sui transgressione mandati ipse quoque Deus omnipotens non praesumit. « Qui amat, inquit, patrem, aut matrem plusquam me, » non continuo addidit, sit anathematizatus, vel maledictus, sed tantum ait: « non est me dignus . » Et in lege : « Oculus pro oculo, dens pro dente, percussura pro percussura, adustio pro adustione, » duntaxat exigitur, nec continuo qui reus est, de synagoga projicitur, vel maledictione damnatur. Non enim, secundum stoicos, omnia peccata sunt paria, atque idcirco indifferenti sunt ultione plectenda, sed juxta modum culpae temperanda semper est mensura vindictae . Porro nec beatus papa Gregorius, vel caeteri Patres qui diversis temporibus in apostolicae sedis regimine floruerunt, hunc morem in suis reperiuntur observasse decretis, et vix eorum aliquando statutis anathema subnectitur, nisi cum catholicae fidei clausula terminatur. Quamobrem si sanctae prudentiae vestrae placet, hunc morem de caetero a Decretalibus paginis amoveri praecipiat, et vel damni pecuniae, vel alterius cujuslibet ultionis calculum in earum transgressione praefigat; ne quod aliis est ad tuitionis munimenta provisum, aliis ad perniciem proveniat animarum. Illud etiam, quod dicitur: « Non licere cujuslibet Ecclesiae filium ad majorem Ecclesiam proprii reatus episcopi, et quaeque sunt corrigenda, deffere, » nimis absonum et prorsus ecclesiasticae disciplinae probatur adversum. Nam cui melius dicitur, quod delinquit episcopus, quam illi, qui magistri officio fungitur? Et ideo inter fratres reliquos praeeminet, ut quod aliis non licet, ipse solus per propriae sedis privilegium errata corrigat sacerdotum. Quis est enim hic arrogantiae tumor? quis elationis fastus? quae denique tanta superbia, ut liceat episcopum per fas et nefas ad propriae voluntatis arbitrium vivere; et quod insolenter excessum est a subjectis suis dedignetur audire? Praesertim cum illi non adierint tribunalia praesidum, non forensium pulsaverint examina cognitorum: sed ecclesiam potius adeant, et sacerdotibus judicabilia sui sacerdotis exponant: ut quod saecularibus venire poterat in derisum, graviter et honeste per sacerdotale corrigatur officium. Ubi profecto dignum est, ut is qui impetitur, vel ex ratione se exhibeat innocentem, vel confiteatur humiliter peccatorem. Nec his allegationibus 14 vivendum est, ut dicat se non debere ab his, qui sibi subjecti sunt, accusari, ne videatur excessibus suis velamen obtendere, et judicium subterfugere, dum conatur in alium motae quaestionis injuriam retorquere. Quis enim nesciat quod princeps apostolorum Petrus potestatem regni coelestis accepit? Virtutem ligandi, sive solvendi quod vellet in coelis ac terris obtinuit? Supra mare pedibus ambulavit? Sola sui corporis umbra aegrotantes erexit? Mentientes jaculo nudi sermonis occidit? Oratione mortuos suscitavit? Hic itaque tam sublimis meriti vir cum ex admonitione sancti Spiritus ad Cornelium, gentilem videlicet hominem, fuisset ingressus, adversus eum quaestio facta est ab his, qui erant ex circumcisione, fidelibus, quod ad alienigenas introisset, atque cum eis comedere praesumpsisset, insuper et in baptismate recepisset . Hic, inquam, tot donorum coelestium incomparabili virtute suffultus, tot miraculorum ostensione conspicuus, querelae subjectorum non ex potestate restitit, sed rationem reddendo humiliter satisfecit, causamque per ordinem veridicus relator exposuit; quomodo videlicet vas quoddam velut linteum in quo quadrupedia terrae, reptilia atque volatilia inerant, de coelo submitti viderit, vocem audierit: « Surge, Petre, macta, et manduca. » Qualiter etiam tres viri venientes eum ad Cornelium vocaverunt: qualiter postremo Spiritus sanctus eum cum illis ire praeceperit, et quemadmodum idem Spiritus sanctus, qui supervenire jam baptizatis in Judaea consueverat, in gentiles et ante baptismum venit. Si igitur iste cum a discipulis culparetur, auctoritatem, quam in sancta fuerat sortitus Ecclesia, voluisset obtendere, respondere potuerat, ut pastorem suum oves quae sibi commissae fuerant, reprehendere non auderent. Sed si in querela fidelium potestatis suae titulum objecisset, doctor profecto mansuetudinis non fuisset. Non ergo eos privilegii sui auctoritate repressit, sed humili potius satisfactione placavit; et tanquam solus ipse ad faciendam fidem non sufficeret, etiam testes adhibuit: « Venerunt, inquit, mecum et sex fratres isti. » Discat ergo, cum de suis actibus convenitur episcopus, rationem humiliter reddere, non de sui primatus eminentia superbire; nec fieri sibi credat injuriam, cum a minori corripitur, sed consulentem potius, vel medicum sui vulneris arbitretur. Nunquid enim Nathan propheta, cum David tam austerae severitatis invectione corripuit, indignationem regii motus incurrit? Nunquid ille regalis excellentiae culmen opposuit, ac velut illatam a subjecto suo contumeliam propulsavit? Sed mox ut se cognovit aegrotum, suscepit libenter antidotum: detexit vulnus, et sectionis suae non exhorruit ferramentum. Vide humilem languidum: « Peccavi, inquit, Domino. » Audi etiam velox medicinae remedium: « Transtulit Dominus peccatum tuum, non morieris . » E contra rex Achab, qui corripientem se prophetam audire despexit, ultionis gladium, quem ille minatus est, non evasit. « Quia dimisisti, inquit, virum dignum morte de manu tua, erit anima tua pro anima ejus, et populus tuus pro populo ejus . » David ergo culpam suam aequanimiter audiens, sententiam 15 mortis, quam merebatur, evasit: Achab autem correptionis impatiens, impiae pietatis, quam indigno regi contulerat, veniam non invenit. Nunquid et mulieres illae, hospitae videlicet Salvatoris, invicem inter se litigaverunt, dum altera quereretur adversus alteram, quia solam se ministrare compelleret? Poterat enim Maria dicere, nostrorum more pontificum: Accusasti me, et torporis ac negligentiae condemnasti. Non sane omnis querela protinus accusatio dicenda est. Nam aliud querela compassionis, aliud accusatio simultatis et odii. Ista nimirum fit, ut offensio corrigatur; illa vero ut is qui offenderat, condemnetur. Petrum plane in faciem resistens Paulus objurgat, et coram omnibus reprehensibilem judicat . Quod ille non in accusationis tulit injuriam, sed benigne et patienter accepit, quod non ex livore, sed ex charitate procedere perspicue recognovit. Sed ecce dicitur: Ego sum episcopus, ego sum pastor Ecclesiae, non debeo a commissis ovibus accusationum patere molestiis; etenim in causa fidei dignus sum etiam in pravis moribus aequanimiter ferri. Sed dic mihi quisquis es, nunquid non legisti quod in Evangelio scriptum est: « Si peccaverit in te frater tuus, corripe eum inter te et ipsum solum: si te audierit, lucratus es fratrem tuum; si te non audierit, adhibe tecum duos, vel tres testes; ut in ore duorum, vel trium testium stet omne verbum; si autem eos non audierit, dic Ecclesiae? » Si Ecclesiae ergo referenda est causa quorumlibet fratrum, quomodo non etiam sacerdotum? Porro si sacerdos qui in Ecclesia peccat, dedignatur in Ecclesia discuti, quis jam ferat Ecclesiae se legibus coerceri? Porro si Ecclesiae tuae filiis, ut asseris, adversum te mutire non liceat, nunquid aliunde producendi sunt testes, qui te, et tua per absentiam domesticae cohabitationis ignorant? B. Job dicit: « Si contempsi subire judicium cum servo meo ; » et tu dicis: Absit, ut digner ad examen venire cum clerico meo. Deus omnipotens per Isaiam clamat: « Judicate pupillo, defendite viduam, et venite, arguite me . » Si is qui judicat omnia, non dedignatur a servis argui; tu servus utique cum conservo in judicium venire fastidis? Et cum sis terra et cinis, vermis ac pulvis, humiliare te despicis ad imaginem conditoris? Praesertim cum Scriptura dicat: « Ducem te constituerunt: noli extolli, sed esto in illis quasi unus ex illis . » Qui plane nesciat, quia Samueli Israelitica plebs praejudicium intulit, eumque de principatu injuste dejecit? Et cum eos arguere merito potuisset, ultro se arguendum nullis accusantibus obtulit; et utrum eos in aliquo violenter oppresserit, inquisivit: « Ecce praesto sum, inquit, loquimini de me coram Domino et Christo ejus, utrum bovem cujusquam tulerim, aut asinum: si quemquam calumniatus sum, si oppressi aliquem, si de manu cujuspiam munus accepi: et contemnam illud hodie, restituamque vobis . » Cum ergo tam incomparabiles, tam eminentes, atque sublimes viri subjectis suis rationem reddere de propriis actibus non despiciant, quis arrogantiae typus, quis iste tantae superbiae fastus, quod sacerdos hujus temporis intumescens, titulum sui praesulatus opponat; et Ecclesiae suae 16 filiis, qui se gravatos asserunt, ex aequo in judicio non respondeat? Excludatur ergo ab ecclesiastica disciplina perniciosae consuetudinis regula, tollatur haec subterfugii versuta calliditas: ut is qui tam perversis audacis superbiae allegationibus utitur, immunitatem commissi piaculi non lucretur. Justis ergo querelis liber pateat aditus, liceat apud primatem Ecclesiam conqueri, quae se a suo pontifice viderit praegravari, ne de sublimis praerogativae singularitate superbiat, qui se per arrogantiae fastum fratribus non coaequat. Et qui censoriam super alios concutit virgam, ipse quoque super se vigoris ecclesiastici sentiat disciplinam. Quique non humanum sonat, sed super alios quasi fulgur terribiliter intonat, aliquando se hominem recognoscens, humana verba formare per humilitatem discat, quatenus dum praelatus quilibet arrogans a tumore elationis deprimitur, subjectis autem per auctoritatem superioris Ecclesiae subvenitur, sopitis undique jurgiis, et synodalis examinis concepta formidine, omnia simul Ecclesiae membra confoederentur in pace.
|
(ut ita
dicam) (quod scilicet episcopi a presbyteris
apud archiepiscopum, et primatem accusari
non possent) (Apoc. XXI) (Psal. CXIV) (Matth. X) (Exod. XXI) (CIC. Parad. 3) (Matth. XIV, 16; Act. V, 9.) (Act. X, 11) (II Reg. XII) (III Reg. XX) (Luc. X.) (Galat. VIII) (Matth. XVIII.) (Job XXXI) (Isa. I) (Eccli. XXXII) (I Reg. XVIII)
|
[ f. utendum]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 13 |
EPISTOLA XIII. AD EUMDEM.
|
ARGUMENTUM.--Joannes, et Tudethinus; ille Venetus, hic barbarus natione, uterque apud Gothfredum ducem sacerdotii munere fungentes, ausi aliquando fuerant pertinaciter asserere, praesente B. Petro Damiano, eos qui a regibus aut principibus episcopatus mercarentur, in simoniacae haeresis crimen non incidere; quoniam scilicet per iliam coemptionem Ecclesiae tantummodo bonorum, et praediorum possessionem nanciscerentur: per manuum vero impositionem, quae a sacerdotibus fiebat, integrunt jus episcopatus acquirerent. Hanc istorum non minus impiam, quam ineptam et ridiculam opinionem postquam praeclare redarguit, orat Alexandrum pontificem maximum ut priusquam in hominum animis latius serpat, sacrosanctae potestatis imperio opprimere et exterminare contendat. Hoc etiam eidem vehementer commendat, ne quem pecunia, aut aulici obsequii ministerio ad episcopatum perduci, aut perductum in eo permanere patiatur.
|
Domno ALEXANDRO summae sedis antistiti, PETRUS peccator monachus servitutem. Sicut ad patremfamilias quaelibet domesticae facultatis jactura refertur, sic etiam dignum est, ut summo pontifici patientis Ecclesiae laesio nuntietur. Ut sicut ab illo, prout vires suppetunt, ingruentibus domui suae malis occurritur; ita nihilominus et ab isto nutantis fidei fundamentum, vel etiam ordo religionis, qui confundi coeperat, instauretur. Nova, proh dolor! nostro tempore haeresis orta est, cui nisi 17 quantocius auctoritatis vestrae se vigor objiciat, timendum est ne ad religionis Christianae perniciem, animarumque periculum, velut cancer feraliter serpat. Nonnulli plane clericorum vitam per exterioris habitus speciem mentientes, prorsus adeo frigidi, ambitionis ecclesiasticae facibus inflammati, hoc pertinaciter dogmatizant: Non ad simoniacam haeresim pertinere, si quis episcopatus a rege, vel quolibet mundi principe, per interventum coemptionis acquirat, si tantummodo consecrationem gratis accipiat. Unde cum nuper in excellentissimi ducis Gothfredi versaremur alloquio, duo quidam ex capellanis ejus, unus ut erat barbarus, barbarico nomine Tudetchinus; alter vero natione Venetus, Joannes vocabatur: hi nimirum tanquam Hymenaeus et Philetus in praedicatione Pauli ; vel certe tanquam Jamnes et Mambres tempore Moysi , resistentes veritati, hanc non cessabant disseminare doctrinam, hanc catholicam atque canonicam fatebantur esse sententiam: videlicet ut jure simoniacus non dicatur quisquis absque manus impositione episcopatum comparasse convincitur. Dicebant enim, quia cum hoc fit, non distrahitur Ecclesia, sed facultas; nec emitur sacerdotium, sed possessio praediorum. Sub hac enim praestatione pecuniae, opes tantum, non honoris vel Ecclesiae redimitur sacramentum. Venalia siquidem sunt, sicut aiunt, unde sint divites: gratis accipiunt, unde fieri debeant sacerdotes. O novum schismaticorum genus, et os sacrilegum aeterni silentii censura damnandum! In una siquidem hominis persona duos esse constituunt: ut unus sit sacerdos sub peccato venundatus, alter autem dives sub taxatione pecuniae comparatus. Ipse velut alter Sardanapalus inter delicias eructet convivantium; ille tanquam apostolus in regimine praesideat animarum. Hoc ergo modo qui comparat agrum, pulverem, terrae tantum non segetum dicendus est comparasse proventum. Plagiarius etiam qui distrahit hominem, non animam judicandus est vendidisse, sed carnem. Imo cum legamus, quia corpus hominibus quadragesimo sexto die post maternae conceptionis initium, plena formetur distinctione membrorum, atque mox divinitus animetur; quoniam non anima, sed caro duntaxat ex paterno semine prodiit; ergo pater carnem tantummodo dicendus est genuisse, non prolem, quae ex anima constat et corpore. Quod cum penitus absurdum sit, et merito pater ille dicatur, ex cujus femore sola caro sit egressa, non anima: sic ille procul dubio dicendus est mercator Ecclesiae, qui per terrena, quae redemit, ad honoris culmen ascendit, et per corporalis commercium lucri, emptor efficitur nihilominus sacramenti. Dic itaque quisquis es, qui te jactas terrenae tantummodo facultatis emptorem, per quam tamen aspiras ad episcopalis excellentiae conscendere dignitatem; et dum te dicis a principe terrena duntaxat Ecclesiae commoda percepisse, asseris te quodammodo villicum, non ut sacerdotali fungaris officio, constitutum. Dic, inquam, cujus erat figurae, quam sane habebat speciem investitura haec, quam in manibus tuis princeps ille deposuit? Porro si surculus, si 18 simplex baculus, merito tibi laetus applaude; quia sicut asseris, non ad sacerdotis officium, sed ad procuratoris initiatus es villicatum, atque ideo necesse jam non est ut episcopo, qui tibi praeferendus est, sis subjectus. At si saecularis ille princeps, accepta vel promissa pecunia, pastoralem tibi tradidit baculum, qua fronte poteris episcopalis ordinis excusare commercium? Enimvero nisi per hanc investituram ille secuturi sacerdotii tibi prius imprimeret titulum, futurus ordinator nequaquam per manus impositionem, sacerdotii tibi traderet sacramentum. Per hoc enim quod venaliter accepisti, consequenter ad sacerdotium promoveris; atque ideo licet illa manus impositio non venalis sit, sed gratuita, nequaquam tamen, quantum ad te spectat, a venalitatis est sordibus aliena. Venalitas enim si sibi nota est, contaminat consecrantem, gratuita consecratio mundare non valet emptorem. Obscenitas immundi foeda commercii sordidat mundum, gratuita manus impositio non potest emaculare pollutum. Mendacii forsitan arguor, si quod loquor sacri eloquii testimonio non affirmo. Per Aggaeum namque prophetam dicitur: « Haec dicit Dominus Deus exercituum: Interroga sacerdotes legem, dicens: Si tulerit homo carnem sanctificatam in ora vestimenti sui, et tetigerit de summitate ejus panem, aut pulmentum, aut vinum, aut oleum, aut omnem cibum, nunquid sanctificabitur? Respondentes autem sacerdotes, dixerunt: Non. Et dixit Aggaeus. Si tetigerit pollutus in anima ex omnibus his, nunquid contaminabitur? Et respondentes sacerdotes dixerunt: Contaminabitur. Et respondit Aggaeus, et dixit: Sic populus iste, et sic gens ista ante faciem meam, dicit Dominus; et sic omne opus manuum eorum, et omnia quae obtulerunt ibi, contaminata erunt . » In his ergo propheticis, imo divinis verbis evidenter ostenditur, quoniam emptor iste videlicet, qui est pollutus in anima, suscepti polluit ordinis dignitatem. Dignitas vero licet per manus impositionem gratuito sit accepta, nequaquam tamen mundat emptorem. Adhuc autem ad investituram redeo, et a te, qui non Ecclesiam, sed Ecclesiae praedia te comparasse gloriaris, inquiro. Sane cum baculum ille tuis manibus tradidit, dixitne: « Accipe terras, atque divitias illius Ecclesiae: » an potius, quod certum est: « Accipe Ecclesiam? » Quod si bona Ecclesiae sine Ecclesia suscepisti, schismaticus es atque sacrilegus, qui bona Ecclesiae ab Ecclesia dividis, et quod alienum est, violenter in tui usus jura convertis. Quod si Ecclesiam suscepisti, quod omnino negare non potes, procul dubio factus es simoniacus: et prius te venalitas fecit haereticum, quam manus impositio redderet consecratum. Tunc enim consecrationem evidentissime coemisti, cum id, propter quod ad consecrationem promovendus eras, venaliter accepisti. Sic enim unum pende ex altero, ut qui terrena Ecclesiae bona suscipit, ad gratiam consecrationis aspiret; et qui consecratione perficitur, bona Ecclesiae in usus egentium et caetera pietatis opera dispensanda conservet. Hoc itaque modo licet ecclesiasticae 19 facultatis mentio in ipsa manus impositione non fiat, is tamen qui consecratur, bonorum Ecclesiae dispensator efficitur; et cum Ecclesiam suscipit, quamvis nil tunc de consecratione dicatur, ad hoc tamen ut consecretur eligitur. Ab ipso plane principio nascentis Ecclesiae salubris haec coepit consuetudo fidelium, ut sua quaeque vendentes, ad pedes apostolorum, apostolicorumque virorum pecunias ponerent, quibus illi necessitatibus pauperum subsidia ministrarent . Post autem visum est sanctis Patribus, qui scilicet illis in sacri regiminis ordine successerunt, ut ii qui converterentur ad Dominum, nequaquam distraherent praedia, sed ea sanctis Ecclesiis traderent, non jam transitorie, sed jure perpetuo necessitatibus indigentium profutura. Et certe per Moysen in lege praecipitur: « Omne, inquit, quod Domino consecratur, sive homo, sive ager, non vendetur, nec redimi poterit. Quidquid semel fuerit consecratum, sanctum sanctorum erit Domino . » Ecce hic manifestissime prohibetur ea, quae Domino consecrantur, vel vendi debere, vel redimi; sed jussum est ea sancta sanctorum jugiter permanere. Cur ergo gloriaris sancta sanctorum te pretio redemisse, et rem Dei contra legem Dei, quae gratis accipienda, gratis danda est, venaliter percepisse? Tanquam non sit peccatum, quia sine consecratione fit tale commercium? Sed idcirco fortasse non times, quia lex illa vetus prohibet quidem culpam, sed non irrogat poenam. Accipe igitur, quid super hoc Romanae praesul Ecclesiae Bonifacius in Decretali scribat epistola: « Nulli, inquit, liceat ignorare, quia omne quod Domino consecratur, sive fuerit homo, sive animal, sive ager, vel quidquid semel fuerit consecratum, sanctum sanctorum erit Domino, et ad jus pertinet sacerdotum. » Propter quod, quia inexcusabilis erit omnis qui a Domino et Ecclesia cui competunt, aufert, vastat, invadit vel eripit, usque ad emendationem, Ecclesiaeque satisfactionem, ut sacrilegus dijudicetur; et si emendare noluerit, excommunicetur. Anacletus autem Papa longe ante inter alia multa subinfert: « Qui enim res Ecclesiae abstulerit, sacrilegium facit, et sacrilegus deputandus est. » Papa quoque Lucius in decreto suo sic ait: « Rerum ecclesiasticarum, et facultatum raptores a liminibus sanctae Ecclesiae anathematizantes, apostolica auctoritate pellimus et damnamus, atque sacrilegos esse judicamus. » Possemus et alia quam plurima catholicorum Patrum exempla congerere, nisi perspicue cognosceremus nequaquam hoc epistolari compendio convenire. His itaque sanctorum pontificum, aliisque sententiis manifeste convinceris, quoniam aut Ecclesiae bona sine Ecclesia suscepisti, et idcirco tanquam raptor atque sacrilegus anathematizari, et ab Ecclesiae liminibus debes expelli: aut certe, quod perspicuum est, et negare non potes, Ecclesiam simul cum bonis Ecclesiae pretio redemisti, ideoque dignum est te, ut revera simoniacum et haereticum canonici vigoris examine condemnari. Canonica nimirum sententia est illa, qua dicitur: « Si quis episcopus, 20 aut presbyter, aut abbas per pecuniam hanc obtinuerit dignitatem, dejiciatur ipse et ordinator ejus, et a communione sancta modis omnibus abscindatur, et sit anathema, sicut Simon Magus a Petro . » Ubi notandum, quod non ait: Si quis hanc obtinuerit consecrationem, sive manus impositionem; sed potius: Si quis, inquit, per pecuniam hanc obtinuerit dignitatem. Canonicum et illud asseritur, quod promulgatum a sanctis Patribus in concilio reperitur: Cavendum, et summopere praecavendum, ac per virtutem Christi sanguinis interdicendum episcopis, et regibus, et omnibus sublimioribus potestatibus, atque cunctis fautoribus et electoribus quorumcunque, atque consensoribus, seu ordinatoribus in gradu ecclesiastico; ut nemo per simoniacam haeresim regiminis locum obtineat, quacunque factione, calliditate, promissione, seu commoditate, aut donatione per se, aut per emissam personam. Hic quoque notandum, quod cum praemisisset, episcopis, illico subdidit, regibus, et omnibus sublimioribus potestatibus; ut non modo cavenda sit haeresis illa solis duntaxat episcopis, qui consecrandis manus imponunt; sed et saecularibus quoque principibus, qui licet injuste, aliquo modo tamen Ecclesias futuris rectoribus tradunt. Nam cum aliquid sub venalitate suscipitur, et illud procul dubio comparatur, quod ex necessitate subsequitur. Ad hoc enim pastoralis Ecclesia cuique committitur, ut ad ejus regimen obtinendum consecratione firmetur; et ad hoc sine dubio collatae pecuniae commercium spectat, ad quod is qui est promovendus, aspirat. Hinc est plane, quod non solum qui majoribus praeferuntur Ecclesiis, sed et illis quoque qui vel plebes agrorum, vel canonicales praebendas per interventum pecuniae pestilenter accipiunt, simoniacae haereseos tendiculas non evadunt. Per id enim quod venaliter assequuntur, ad sacrorum graduum ordines tendunt; et tunc jam destinantur ad ordines, cum illi suscipiunt, per quae scilicet ad obtinenda sacrorum graduum incrementa pertingunt. Initiatur enim ad dignitatis ordinem, qui ad obtinendam ordinis constituitur dignitatem. Haec me breviter adversus eos dictasse sufficiat, qui sine manus impositione venaliter Ecclesiam acquisiisse, non esse simoniacum dogmatizant. Qui nimirum si hoc simpliciter, prout sibi videretur, exprimerent, stulti vel hebetes merito dicerentur: sed quoniam nonnulli talium id procaciter astruunt, et quibusdam cavillationum, argumentorumque versutiis pervicaciter allegare contendunt, non immerito, quod inviti dicimus, haereticorum nomen incurrunt. Non enim error, haereticum, sed pervicax obstinatio facit. Nec omnes haeretici dicendi sunt qui opinantur errorem, sed qui pertinaciter, et audacter praedicant falsitatem. His itaque praedicatoribus satanae, et apostolis antichristi, tu venerabilis Pater, coelestis eloquii gladio praecinctus occurre, et tanquam alter Josue, Amalecitas oppugnantes Israel , evaginato canonici vigoris mucrone, prosterne. Tollatur e medio quantocius tartareae amaritudinis aconitum, ne quod absit, ferale 21 venenum faucibus influat parvulorum. Tuis praeterea manibus talis aromatici pigmenti quibusque languentibus propinetur antidotus, qui et venenati erroris tollat illuviem, et sanae atque sincerae fidei restituat puritatem. Unum in calce hujus epistolae sacris clementiae vestrae auribus suggero; ut in quantum facultas suppetit, nunquam vel fieri, vel esse permittat episcopum, quem ad honoris culmen constiterit ascendisse per praemium: vel etiam, quod damnabilius est, per curialis obsequii famulatum. Absit enim ut qui praelationis ambitu saecularem coluit principem, spiritalem ecclesiastici culminis obtineat dignitatem.
|
(II Tim. II) (Exod.
VII; II Tim. III) (Aggaei II) (Act. IV) (Levit. XXVII) (Act. VIII) (Exod. XVII)
|
[Deo]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 14 |
EPISTOLA XIV. AD EUMDEM.
|
ARGUMENTUM.--Injuria quadam affectus ab Alexandro summo pontifice, et Ecclesia Eugubina, cui ipse praeerat, magnopere perturbata, leviter potius, quam acerbe expostulat exprobrans ei sua merita, et labores pro sede apostolica exantlatos, quibus imparem gratiam relatam conqueritur. Postulat ergo, ut sibi aliquo modo satisfiat, ne suam indignationem, et justum dolorem, quem hactenus occultaverat, cogatur aliis palam facere. Deprecatur quoque pro Ravennatum episcopo, ut ab anathematis vinculis solvatur, ne propter unius culpam universa civitas periclitetur. Plura se ad eum mandata dedisse scribit homini, qui has litteras laturus erat.
|
Domno ALEXANDRO summae sedis antistiti, PETRUS peccator monachus servitutem. Quod Eugubina Ecclesia, quae mihi dudum a vestris decessoribus est commissa, nunc, proh dolor! est omnino confusa, et velut area quae pedibus conculcatur, abjecta, peccatis meis id exigentibus deputo, non vitio, quod absit, vestrae parvitatis ascribo. Multitudo quippe meorum scelerum exigit, ut is etiam propriis manibus meo pectori vulnus infligat, pro quo non enerviter stans adversus totum mundum certamen assumpsi; meque gladiis, ac sagittis totius fere humani generis durus et insuperabilis colluctator objeci. Hoccine mihi, venerabilis Pater, meritum reddidisti, quod causae tuae perorator in sanctorum pontificum conciliis toties exstiti: quod in legationis tuae curis atque negotiis, frequenter in saecularium, laicorumque conventu, quasi quidam causidicus declamavi? Haeccine, inquam, mihi munera redhibentur, quod in hostes tuos violenter invectus, eos mordacissime loquendo et scribendo destruxi, teque per multimodae scriptionis articulos extuli, tuamque memoriam et egregiae laudis , quantum in me fuit, etiam apud posteros propagavi? Quid itaque 22 fecerim, quidve pertulerim, examinis vestri censura discutiat, ne coactus digna querela compellar effluere, quod adhuc silentio supprimens, vix possum ulterius occultare. Hoc enim necdum Roma me referentem, vel scribentem cognovit, necdum aliis per me res ista, quae sanctitatis vestrae famam laceraret, innotuit. Agat ergo qui laesit, sicut dignum est, poenitentiam: ut is qui laesus est, non compellatur dignam exaggerare querelam. Mitiget olei suavitas aceti mordentis acorem, et tumefactis asperrima verberatione vibicibus, mitis ac blandus beneficiorum liquor influat lenitatem; alioquin necesse jam erit tot ictuum verbera perferenti, ut ipse quoque. . . Sed jam fraenum libertati, procacitate linguae repressa, adhibeo, labiis digitum superpono, et qui miseriam passus sum, misericordiam versa vice deposco. Praeterea de infelicissimo Ravennate episcopo clementiam vestrae sanctitatis imploro, atque ut eum, sicut olim decrevistis, solvere dignemini, suppliciter obsecro. Indignum quippe est, ut propter unius homuncionis offensam, tam innumerabilis multitudo hominum depereat; et tantum Christi laborem, pro quo pretiosum sanguinem fudit, ac tot innocentum animas miserandae unius personae culpa subvertat. Nolumus autem sanctos oculos vestros onerare pluribus litteris, sed omnia quae dicenda sunt, committimus experientiae portitoris. Hunc igitur sancta clementia vestra, quasi me loquentem diligenter intendat, sicque duabus petitionibus nostris quas hic transcursim celeriterque perstrinximus, annuat: ut et nos nuntios ac vehicula misisse per tot terrarum spatia non poeniteat, et mens nostra, quae circa vos. non dicam tepescere, sed potius frigescere coeperat, in antiquae dilectionis vestrae desiderium recalescat.
|
[ f. paternitatis] [ add. f. praeconia]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 15 |
EPISTOLA XV. AD EUMDEM.
|
ARGUMENTUM.--Respondet pontifici maximo, qui eum rogaverat per litteras, ne tanto contemplationis studio teneretur, ut ad se scribere oblivisceretur; sed adeo curis et negotiis profanis impediri, ut contemplandi tempus non habeat: praeterea se non posse tranquillo et securo animo rebus divinis operam dare in iis locis, ubi latrociniis, rapinis et direptionibus omnia infesta sint. Hac occasione digreditur ad dinumeranda scelera et flagitia, quae ab hominibus illius tempestatis assidue committebantur. Erant sane calamitosa ea tempora, quibus armis et audaciae omnia licebant; legibus vero nullus, aut exiguus locus erat. Haec idcirco recenset B. Petrus Damianus, ut pontifex ea, prout tempus locusque postularent, tollere et coercere conaretur. Inter haec mala non mediocri, ait, se 23 voluptate perfusum, quod certior factus esset comitatus Ostiensis curam a se sublatam, et alii demandatam esse. Rogat quin etiam, ut episcopatus quoque onus a se removeatur. Subdit postremo nonnullos versiculos, qui pontifici loco oraculi esse possunt.
|
Domno ALEXANDRO summae sedis antistiti, PETRUS peccator monachus servitutem. Redditas mihi sanctitatis vestrae litteras, discolo quodam deferente presbytero, laetus arripui, osculatus explicui, celeri sub aviditate perlegi. Sed cum tantum auctoritatis vestrae sit pondus, ut satis sit etiam si sub paucis apicibus cuiquam vestrae sanctionis dirigatur indiculus; illic tot sunt eloquentiae flores, tot non dicam herilis, sed paternae potius gratiae suavitates, ut quod pauperculo missum est homini, regiae sufficeret dignitati. Verumtamen duo illic inserta reperi, quae me, fateor, erubescere compulerunt. Dixistis enim, et si non his verbis, quia propter contemplationis studium, cui vigilanter inhaereo, non deberem prorsus omittere quin vos aliquando dictaminibus visitarem. Ego siquidem quantum ad te, venerabilis Pater, qui de ponderis episcopalis abjectu mecum unanimiter concordasti, contemplandi quidem, atque dictandi perfruor otio, sed molestis adventantium, causarumque negotiis ingruentibus non respiro. Porro autem dum intra cellulae me septa concludo, velut in portus sinu, vel in littorea statione consisto. Sed quid prodest? Nam dum illic jam quasi securus quiescentis otii potiri tranquillitate desidero, ecce saevientis mundi me flabra concutiunt, causarum inundantium fluctus ferventius intumescunt; illatis injuriarum procellis illidor, violenta praediorum, vel quorumcunque proventuum diminutione perturbor, dicens cum propheta: Exspectavimus pacem, et non est bonum; tempus curationis, et ecce turbatio . Interea non desunt, qui de animarum quoque suarum exigant salute consilium; et insuper, quod durius est, a non pontifice pontificale nituntur extorquere judicium. Et hoc modo, qui episcopatum fugio, episcopum non evado, et sub sacerdotali fatigor onere, qui sacerdotali solii detronizatus sum dignitate. His itaque vallatus angustiis nitor, moxque collabor; tento, sed praesto deficio; contemplationis summa non penetro, in compunctionis lacrymas non erumpo. Mens enim terrenis obtenebrata negotiis, frustra se in contemplationis culmen attollere nititur, dum actionum saecularium merito, quasi congestis lapidum ruderibus aggravatur. Sicut enim aluta calcei postquam per limosa luti fluenta transierit, non admittit arvinam: sic mens humana nisi ab humore fuerit curae saecularis exuta, non percipit supernae pinguedinis gratiam. Pellis enim sicca pinguedinem combibit, humefacta repellit. Et humanum cor, donec curarum saecularium madore turgescit, saginas internae gratiae non admittit. Unde et lex in monte Horeb data legitur , quod videlicet siccitas interpretatur. Illa denique mens, quae per amorem spiritus a terrenis in alta sustollitur , mons est, in quo lex Domini 24 irreprehensibilis, quae procul dubio charitas est, divinitus promulgatur. Et hic mons veraciter est Horeb, qui siccitas dicitur; in quo videlicet omnium vitiorum humor excoquitur, et ad radios solis justitiae cunctum libidinis atque carnalis illecebrae rheuma siccatur. Hinc est quod vasa templi argillosa terra, quae videlicet aquam sitienter imbibit, Hiram ad Salomonis imperium fabricavit . Ex quibus nimirum vasis et illud est, quod imbre coelesti concupiscit impleri, cum dicit: « Anima sicut terra sine aqua tibi ; » atque ideo aestuans clamat: « Sitivit anima mea ad Deum fontem vivum, quando veniam et apparebo ante faciem Dei? » De his igitur vasis tertio Regum libro dicitur: « Quia in campestri regione Jordanis fudit ex ea rex in argillosa terra inter Sochot, et Sarthan . » Sochot enim tabernacula vertitur; Sarthan vero interpretatur tribulatio eorum, sive demolitorum, aut coangustantium. Quid itaque per Sochot, quod interpretari tabernacula diximus, nisi sanctos viros accepimus, qui videlicet dicunt: « Non habemus hic manentem civitatem, sed futuram inquirimus? » Unde et Petrus: « Certus sum, inquit, quod velox est depositio tabernaculi mei . » Quid vero per Sarthan, quae tribulatio eorum dicitur, nisi reproborum tribulantium nos persecutio designatur? Ii nimirum et demolitores et coangustantes sunt, quia dum demoliri atque destruere fidei nostrae vel boni operis aedificium tentant, duris injuriarum ac pressurarum nos calamitatibus coangustant. Vasa ergo templi, id est, omnes electi, funduntur in campestri regione Jordanis, id est, in humilitate baptismi, inter Sochot et Sarthan, id est, inter justos atque perversos; ut et bonorum forma proponatur illis ad imitandum rectae conversationis exemplum, et pravorum persecutio ad cumulum illis proficiat meritorum. « Vasa » siquidem « figuli probat fornax, et homines justos tentatio tribulationis . » In arida ergo terra templi vasa funduntur, quia mens hominis ad suscipiendum supernae gratiae munus non est congrua, nisi prius ab omni carnalis illecebrae fuerit humore siccata. Sicca quippe chorda clarum harmoniae sonitum, humida reddit obtusum. Tympanum quoque surdum sonat, si quilibet eum liquor humectat. Sic necesse est, ut mens hominis a carnis voluptate sit arida, quatenus in Dei omnipotentis auribus ejus oratio sit arguta. Enimvero, sicut oculus dum solis se radiis objicit, videre frustra contendit, et cavos quidem orbes, ac vacuas pupillis palpebras pandere nititur, sed splendorem, quo perfunditur, nullatenus intuetur; sic ad conspiciendam contemplationis lucem sese inaniter erigit, qui per saecularis vitae meritum aciem cordis amisit. Nam si quilibet ignotus cubiculum regis irrumpat, eique praesens tanquam familiaris assistat, regis tamen alloquio non perfruitur; quia carus ei per anterioris notitiae gratiam non habetur: ita nos infelices et miseri, quod quidem de mei similibus loquor, saepe soli in angustae cellulae remotione consistimus, solis divinae majestatis obtutibus trementes astamus; peccatis tamen obstantibus, vel intimi splendoris igniculum, vel compunctionis gratiam non meremur. 25. Sic itaque velut ante regis videmur astare praesentiam, sed quia per vitae rectitudinem sibi noti non sumus, collocutionis internae dulcedinem non gustamus. Sed, o dulcedo melliflua, cum Dominus in servo, et servus delectatur in Domino! Unde Psalmista: « Suavis sit, inquit, ei laudatio mea, ego vero delectabor in Domino . » Mihi autem misero velle quidem adjacet, perficere autem non invenio . Non enim invenio in carne mea bonum. Et haec quidem desidero, ad haec toto corde suspiro, sed ad haec consequenda meritis prohibentibus non assurgo. Quem videlicet et reprehensibilis vitae reatus impediunt, et exteriora negotia fulgorem lucis intimae conspicere non permittunt. Et haec eadem terrena turbatio, quae videlicet a contemplationis intuitu mentis obruit aciem, scribendi quoque mihi nihilominus adimit facultatem. Huc accedit, quoniam licet ego dictare forte quid valeam, deest antiquarius qui transcribat. Sed cur ego negatae transcriptionis queror incuriam, cum non modo quispiam, quae scribo, transferre, sed ne celeri quidem vacet lectione percurrere? Ecclesiarum plane quoque rectores, quibus potissimum hujus rei cura debuisset incumbere, tanto mundanae vertiginis quotidie rotantur impulsu, ut eos a saecularibus barbirasium quidem dividat, sed actio non discernat, nec sacrarum meditantur eloquia Scripturarum, sed scita legum, et forense litigium. Multitudini sacerdotum non sufficiunt tribunalia judicum et aulae regiae, dum clericorum ac monachorum evomunt turbas, brevitatis suae conqueruntur angustias. Claustra vacant, Evangelium clauditur, et per ora ecclesiastici ordinis forensia jura decurrunt. Sed utinam legalis edicti duntaxat essemus lite contenti. Arma potius, arma corripimus, vibrantia telis tela conserimus, et non verbo, sed ferro contra nostri ordinis regulam dimicamus. Quibus nimirum dicit Apostolus: « Quia gladius Spiritus est verbum Dei ; » et revera tam immanis pressurae calamitas incumbit Ecclesiis, ut tanquam Babylonicae legionis acies circumfusa, et Jerusalem cum civibus suis videatur obsessa. Saeculares enim quilibet ecclesiastica jura corradunt, salaria subtrahunt, possessiones invadunt, et sic stipendia pauperum, velut hostium se reportare manubias gloriantur. Ipsi quoque saeculares nihilominus inter se proprii juris bona diripiunt, alter alteri supergredientes impingunt, et in communi mundo conclusi, quia soli esse nequeunt, mutua se pervasione collidunt. Mox arundineas rusticorum tegetes aggrediuntur exurere, et fel atrocissimi livoris, quod suis utique nequeunt inimicis invomere, imbellibus non erubescunt rusticis propinare. Et tunc sit ad litteram, quod canitur per Prophetam: « Dum superbit impius, incenditur pauper . » In quo nimirum nobilior est serpentina virulentia, quam humana crudelitas. Serpens enim fugit hominem nudum, aggreditur eum morsibus, quem cernit indutum. Et fortis ac ingenuus quisque bellator vitat inermem, impetit adversum se tela vibrantem. Accipiter etiam ubi nidificat, in amplo quodam circuitu nullam dignatur exercere rapinam; ut quae facilia sunt, et in promptu nobiliter transeat: 26 in quibus vero major victoriae labor est, longinqua perquirat. Isti vero adversus inermes arma corripiunt; et dum fluant hostes, vapulant innocentes. Porro autem dum hic prior laedit, protinus alter insurgit; et non oculum pro oculo, juxta legem , sed refert cum foenore laesionem. Talio quippe, quae Tulliana lege decernitur, nostris temporibus ignoratur, et disciplina vindictae, quae sub gentili dudum servabatur imperio, nunc Evangelio veniam terribiliter intonante, nescitur. Ideoque pro virga tauream, pro scutica clavem, pro verbo ferrum, pro vecte redhibent gladium. Erubescunt non excedentem injuriae vicem, dedignantur illati discriminis aequitatem. Videri victores atque terribiles ambiunt, triumphalis gloriae titulos concupiscunt. Sic itaque, dum unus irascitur, alter ad insaniam provocatur: et rabies rabiem generat, ac furorem furor inflammat. Sic et hoc experimento dignoscitur, quia si rabidus canis hominem forte momorderit, tanta vi rabies ejus in viscera protinus humana transfunditur, ut mox ipso urinae conceptaculo eatuli generentur. Quod nimirum hoc evidenti comprobatur indicio, quia si is, qui canino morsu correptus est, cantalenas, quod muscarum genus est, in aqua tritas ebiberit, mox cum urina simul non sine magni doloris gemitu catulos fundit. Et certe non contemnenda res digna spectaculo, qualiter ex sicco dentium osse soboles gignitur, in quo videlicet humor seminis non habetur; et quod per genitale membrum facile natura non poterat, per traducem dentium similem in diverso genere speciem format. Et forte non sine mysterio fit, ut per hoc animal, quod cantalena dicitur, virus, quod ex canina rabie conceptum est, egeratur. Incantator enim, praedicator in divino perhibetur eloquio, unde et in psalmo dicitur: « Sicut aspidis surdae et obturantis aures suas, quae non exaudit voces incantantium, et veneficia, quae incantantur a sapiente . » Et de praedicatore intrinsecus sauciato alibi legitur: « Quis medebitur incantatori a serpente percusso? » Et in Proverbiis: « Sicut acetum in nitro, ita qui cantat carmina cordi perverso . » Sicut ergo per cantalenas rabidi furoris virus egeritur, ita per exhortationem sancti praedicatoris concepti livoris iracundia mitigatur. Ut igitur ad ea, quae coepit sermo, recurrat. His, et hujusmodi mundus furiis inflammatus, et compugnantibus undique membris alterutra concertatione divulsus, nos etiam, et quibus libello repudii donatus est, concutit, et a dictaminis vel intimae contemplationis intuitu mentis acumen obtundit. Adde quod etiamsi sit forte qui scribat, sicut jam diximus, deest omnino qui transferat; deest postremo qui celeri saltem lectione percurrat. Enimvero cum furentibus ventis tempestas oboritur, et procellarum turbo fluctivagus in cumulos elevatur, tunc mare in ipsa sui pelagi profunditate mitius aestuat, circa littus autem tanto se ferventius erigit, ut naves quoque, si appulerint, frangat; unde fit ut remiges tunc littoribus loca contigua tanquam Syrtium discrimen aufugiant, et quietioris tunc pelagi profunda conscendant: sic nimirum, cum jam hujus 27 saeculi terminus appropinquat, quasi circa littus suum mundanus fervor ebullit, seseque in perturbationis atque superbiae cumulos erigit; et qui in praeteritis saeculis, velut in pelagi profunditate quodammodo tranquillus exstiterat, nunc circa finis sui littus pestilenter exaestuat, ut applicantes quoque discrimen naufragii jure evadant. Et haec quassatio, ac perturbatio de luxuria nascitur; et quod naturae contrarium est, de voluptate afflictio generatur. Unde et Salomon: « Hanc, inquit, occupationem pessimam dedit Deus filiis hominum, ut occuparentur in ea. Vidi cuncta quae fiunt sub sole, et ecce universa vanitas, et afflictio spiritus . » Omnes enim dum anhelant ea, in quibus delectantur, acquirere, et necessario compelluntur afflictione spiritus laborare; et dum in eo quod iste quaerit, alter objicitur, ad id quod oblectat, non sine laboris taedio pervenitur. Hinc rursus ait: « Cumque me convertissem ad universa opera, quae fecerunt manus meae; et ad labores, in quibus frustra sudaveram, vidi in omnibus vanitatem et afflictionem animi . » Quae tamen afflictio duras ac reprobas mentes et ipsa delectat, dum non modo deliciarum suavitate, sed et laboris oblectantur acredine. Hinc est quod Israelitae, stimulo gulae prurientes illecti, non modo sibi deesse carnium olias pisciumque delicias, sed et porros ac cepas conqueruntur et allia . Quae nimirum species, dum vi naturalis acredinis mordent faucium gustum, lacrymas provocant oculorum. An non ceparum et alliorum esuriunt acrimoniam, qui videlicet esculentiora domestici apparatus edulia deserunt, qui juris adiposi, quas opiparor ultroneus obtulit, delicias parvipendunt? et per horrescentia dumeta, montiumque praerupta, feras agrestes venabulis insectantur; cellariis deprompta fastidiunt, et vaga per aerem missis accipitribus aucupantur? Dum tranquilla plerumque valeant pace quiescere, jucundum deputant et amoenum equitandi, vel litigandi laboribus insudare. Flaccidum judicant quietis otium, hebes, ignobile fatentur et dissolutum. Sic et populus ille dicebat: « Anima nostra arida est. Nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi manna . » Alibi quoque murmurantes dicunt: « Deest panis, non sunt aquae. Anima nostra nauseat super cibo isto levissimo . » Levissimum quippe deputant cibum, si pondus atque duritiam contingat deesse laborum. Nam laboribus resolvuntur, otio fatigantur. Plane libet diligenter inspicere quam brevis pars corporis sit, cui substantia mundi tota non sufficit, quae cuncta terrenae facultatis impendia concupiscit. Nam cum caetera corporis membra quodammodo bruta videantur et stolida, vix cubitus semis reperitur in corpore, quem rerum omnium universitas nequeat satiare. Ab oculis siquidem usque ad genitalia regnat omnis humana concupiscentia. Et hoc quidem angusto compendio naturali necessitate concluditur, sed naturalis metae legibus non tenetur: nam per exteriora cuncta diffunditur; et quae de modica radice procedit, non modicis paucisque contenta, omnibus inhiat: ad omnia, ut eis perfruatur ac saginetur, anhelat. Oculi siquidem pascuntur pulchritudine rerum, mulcentur aures tinnulis harmoniae sonitibus, vel lenocinantium 28 assentatione verborum; nares odoramenta concipiunt, fauces epularum saporibus oblectantur, cor cogitationum versat arcanum, lingua profundit eloquium, et quod cor meditatur, oris ad medium interpretatione producitur. « Ex abundantia » scilicet « cordis os loquitur . » Jam vero genitalia tanto ardentius ad coitum provocantur, quanto magis stomachus vel ciborum copia, vel potus ingurgitatione repletur. Edacitas quippe quaedam sanguisuga est, cui duae sunt filiae, ebrietas scilicet atque luxuria; de quibus utique Salomon: « Sanguisugae, inquit, duae sunt filiae, dicentes: Affer, affer . » Nam quo quisque immoderatius vescitur, eo necesse est ut ad potum aestuantius accendatur. Et dum congesta cibi moles fervescente stomachi lebete decoquitur, crebris necesse est haustibus irrigetur. Sed cum cibis venter ac potibus intumescat, consequens est, ut alternis utrinque meatibus, et faeces per podicem in cuniculos egerat, et humorem de genitali conceptaculo per pudenda profundat. Sicut enim in torcularibus vinarium a vino; sic in ilibus stercus separatur a viru. Sanguisugae ergo, quae edacitas est, duae sunt filiae: ebrietas et libido; quia dum una pestis delectabiliter concipit, geminam necessario sobolem parit. Quae nimirum dicunt: « Affer, affer; » quia cum sint insatiabiles, violentae quoque sunt exactrices. Haec itaque pars corporis, a pudendis videlicet usque ad oculos, totum perimit hominem, ac prorsus in eo naturalis excellentiae subruit dignitatem. Per haec enim spiramina sensuum, infelix humana conditio, et quod salutis est, effluit; et quod est perditionis, admittit. Haec omnia breviter Joannes comprehendit Apostolus, cum ait: « Omne quod est in mundo concupiscentia carnis est, et concupiscentia oculorum, et superbia vitae . » Concupiscentia scilicet carnis ad corporis voluptatem, concupiscentia oculorum ad visibilium rerum pertinet pulchritudinem: superbia vero vitae, terreni honoris atque fastigii exprimit sublimitatem. Per haec enim primus homo tentatus agnoscitur, sicut Scriptura testatur : « Vidit, inquit, mulier quod bonum esset lignum ad vescendum: » ecce concupiscentia carnis; deinde sequitur: « Et pulchrum oculis, aspectuque delectabile: » ecce superbia oculorum. Per oculos enim superbire convincitur, quisquis in his quae Deus prohibet, delectatur. Superbia vero vitae fuit, cum mulier eadem ex ore serpentis libenter audivit: « Eritis sicut dii, scientes bonum et malum . » Totus itaque mundus hoc tempore nihil est aliud nisi gula, avaritia, atque libido. Et sicut olim trifariam divisus est orbis, ut tribus simul principibus subjaceret; ita nunc genus humanum, heu proh dolor! his tribus vitiis servilia colla substernit, eorumque quasi totidem tyrannorum legibus obtemperanter obedit. « Omnes enim, sicut Scriptura dicit, avaritiae student, a minimo usque ad maximum . » De gula vero quid dicam, cum opulenti quique nesciant famem, nunquam praestolentur esuriem? Tumentes ventres, nisi citius per utrumque spiramen effolleant, crepitum ilibus reformidant, et sic in manibus fistulae consistit incolumitas vitae. Ora flammantia crapulantur, nec tamen dicendi sunt, fastidio prohibente, comedere, sed potius 29 ligurire. Atque ideo dum afflictio carnis a cunctis poenitentibus pene respuitur, in praefigendis poenitudinum judiciis vigor canonum funditus enervatur. Quamobrem aut liber omnino claudendus est canonum, aut a delegandae poenitentiae taxatione cessandum. Quis enim saecularium ferat, si vel triduo per hebdomadam jejunare praecipias? Modo stomachi laesionem simulant, modo splenii, sive vesicae lamentantur exitium, modo marcidi pulmonis vitio intercludi sibimet anhelitum conqueruntur. Hinc multiplices rei familiaris curas objiciunt, illinc herilis famulatus obsequia laboriosa praetendunt. Quid plura dicam? Labyrintheas argumentorum scenas struunt, Protheum induunt, et in diversa se formarum monstra convertunt, cuncta languorum genera simulant, ut quod potissimum metuunt, languorem jejunii non incurrant. Sed cum tantopere non exigenti naturae, sed impatienti gulae deserviunt, velint, nolint, libera libidinis frena laxantur. Venter enim, atque pudenda contigua sibi sunt affinitate contermina, et cum ille sine temperantiae discretione reficitur, illa protinus ad contumelias excitantur. Cibi scilicet ilices sunt libidinum, et immoderate percepti proprii humoris exuberantiam mox ad pudenda transmittunt. Qui videlicet humores dum congesti pruriunt et titillant, importunius expetunt ut per coitum profluant. Hinc est quod plurimi dum lege permissam ineundi conjugii novere licentiam, nullam reddendi conjugalis debiti exhibent disciplinam; nec usu commistionis uxoriae temperanter utuntur, dum non gignendae proli, sed ingenitae deserviunt voluptati. Ii plane, non dicam mariti, sed prolectarii; non conjuges, sed potius amatores: sic ad intemperantiam coitus tempus omne continuant, ut uxoribus suis, quod turpe dictu est, nec praegnantibus parcant; et castitatis regulam violare nequaquam homines erubescunt, quam circa praegnantes suas et animalia muta custodiunt. Vide, o homo, canem, si caniculam, postquam concepit, aggreditur; aspice buculam, vel certe equam, si post conceptum a suis maribus insectantur. Ignorant quippe coeundi libidinem, cum deesse sibi gignendi conspiciunt facultatem. Cum ergo tauri, canes, et caetera bestiarum genera fetibus suis reverentiam praebeant; soli homines, quorum Doctor de Virgine natus est, ut vota sua libidinis expleant, parvulos suos, qui ad Dei formantur imaginem, necantes obterere non formidant. Hinc est quod nonnullae mulieres ante pariendi tempus abortiunt, aut certe multilata, vel laesa eorumdem parvulorum tenera adhuc membella reperiunt. Et hoc modo dum ad libidinis feruntur incentiva praecipites, ante parricidae sunt quam parentes; et quod valde periculosum est, dum haec vitio naturae peccantis ascribunt, sese tam flagitiosi reatus obnoxios non agnoscunt. Verumtamem et hoc aliquando non ignorant; sed dum lucrantur ignorantiam populi, dissimulant hoc sacerdotibus confiteri. Barrus, qui et blephas dicitur, unice diligere castitatis munditiam perhibetur, et eatenus exsecratur obscena libidinum, ut cum ad propagandum genus coire compellitur, vultum post terga retorqueat; et ita quodammodo naturae 30 coactus imperio, nolle se, atque erubescere quod agit ostendat. Bestia ergo quaelibet ad hoc solummodo coit, ut gignat, homo solus ad hoc gignit, ut coeat. Pecoribus itaque summa concumbendi partus, hominibus vero summa gignendi concubitus. Vultures pariunt, cum se per coitum non corrumpant. Apes sobolem successurae posteritatis enutriunt, ut virgines perseverent. Itaque rationis expertia filium Virginis imitantur; et homines, quibus utique natus est, luxuriae volutabro delectantur. Quis enim seminibus semina superjactat? quis agrum vernantium scilicet segetum decore vestitum, sulcandum vomeribus judicat? Mittit prius falcem, ut cum ager vacat, satio mox segetes germinatura succedat; alioquin si semini semen ingeritur, forte continget, ut non dicam ex utroque, sed ne de utrolibet quidem proventus copia colligatur. Attende itaque, vir enervis, imo vir evirate, quid ambias, et scito quia pulvis et cinis est, ad quem luxuriae facibus inflammatus anhelas, videlicet ut cum muliebres artus amplecteris, vermes, saniem, intolerabilemque foetorem, quod paulo post futura est, contempleris, ut consideratio futurae putredinis fucos causa despiciat scenicae venustatis. Sapientis quippe judicio non modo subjacet, quod lenocinatur oculis: sed quod latet etiam in materia veritatis. Verumtamen omnes illas delicias, quas nunc uxorculae de suis conjugibus exhibent, aliis quoque viris necesse est praebeant; si eas post eorum obitum biviras, ut assolent, aut etiam triviras esse contingat. Non est eis fides ulla post mortem, sed dum placere viris posterioribus concupiscibiliter appetunt, audire quoque nomen priorum suffusae rubore vultum, impudenter erubescunt. Novi plane virum, dum illatam uxori ulcisci conaretur injuriam, gladiis interemptum, quae tamen ad secundas migrasse nuptias dicitur, antequam anni circulus impleretur. Eant ergo viri, et relicto Deo, spem in uxoribus ponant, quas utique dum intemperantius diligunt, saepe per eas non modo extraneis viris, sed et hostibus suis propria bona transmittunt. Huc accedit, quia si mulier thalamum violat, cum fama jam convicaneorum omnium ora pervolitet; vir tamen adhuc solus ignorat, et qui suae domus opprobrium pertulit primus, vix deprehendit extremus. Igitur incentiva libidinis fomites sunt avaritiae et materia cupiditatis. Nam cum luxuria multis sumptuum indigere non ambigetur expensis, nisi multiplicibus exuberent commodis, fluere nequeunt in oblectationibus voluptatis. Sed sicut ii qui mundi hujus probantur esse vernaculi, terrenis se rebus ambiunt onerare; sic versa vice mens coelestibus hians se gloriatur exuere. O quam jucundum, quam suave nuntium, quam denique dulcis ad aures meas nuper fama devenit, quae vos Ostiensem comitatum mihi subtraxisse, et alii tradidisse perhibuit! Romanus enim quidam velut accusans te apud me, et tanquam mihi consulens atque compatiens, quod factum erat innotuit, sed quem accusare se credidit, nesciens commendavit. Ego quidem primo quasi graviter tuli, sed erumpentibus quibusdam laetitiae signis, vel superficietenus 31 quidem moerorem simulare non potui. Ultro etiam divinam imploro clementiam, ut episcopatum quantocius ordinare non differas, et sterile arenosi littoris aratrum mihi de manibus tollas. Non enim est hujus temporis, ut qui puritatis et innocentiae tramitem tenere desiderat, Ecclesiae bajulare regimen acquiescat: cum videlicet omnes pene per vitiorum abrupta praecipites, et tanquam furentes equi per voluptatum suarum campos ferantur effrenes. Et quid aliud inter haec tot flagitiorum mala perpendimus, nisi quia venturo citius Antichristo via jam sternitur, per quam inoffensis nequitiae suae vestigiis gradiatur? Nam sicut dicit Apostolus: « Mysterium jam operatur iniquitatis . » Mundus siquidem lucem tenebris mutuat, cum ejus jam terminus appropinquat. Et velut inter diem et noctem videtur nutare crepusculum, dum occumbente luce virtutum, nox oritur vitiorum. Quod nimirum illud Abrahae portendebat, quod Scriptura pronuntiat: « Cum sol, inquit, occumberet, sopor irruit super Abraham, et horror magnus et tenebrosus invasit eum . » Nam solis occubitus mundi designat occasum; horror vero magnus et tenebrosus vitiorum figurat criminumque caliginem, quae quotidie pestilenter inhorrescunt per aestuantem reproborum hominum pravitatem. Unde et illic paulo post additur: « Cum ergo occubuisset sol, facta est caligo tenebrosa, et apparuit clibanus fumans . » Sicut enim fumus ex igne clibani vaporantis egreditur; ita vitiorum omnium flagitiorumque caligo de camino aestuantis avaritiae generatur, sicut dicit Apostolus: « Quia radix omnium malorum avaritia est . » Et hoc circa finem diei, hoc est, circa terminum mundi. Fumans ergo clibanus tenebrosam caliginem generat, quia caminus avaritiae, qui in pravorum hominum pectoribus aestuat, multis perversitatum tenebris mundum pestilenter obscurat. An non mentes infelicium caecat, quae scilicet et fidem tollit, et omnium virtutum in eorum cordibus lumen exstinguit? Unde cum illud praemisisset Apostolus, praesto subintulit: « Quam, » videlicet avaritiam, « quidam appetentes erraverunt a fide, et inseruerunt se doloribus multis . » Multis quippe se doloribus inserunt, dum propter temporalia lucra infoederabili a se invicem simultate resiliunt. Et plerumque dum pro corporalibus in arma concurrunt, e corporibus animas exeunt. Qui vero solis coelestibus inardescunt, pro doloribus oblectationibus potiuntur; quia in fraternae charitatis dulcedine unanimiter vivunt. Hinc est, quod in illo sacrificio vespertino, quod tunc Abraham obtulit, pecora quidem terrena ab invicem sequestrata composuit, sed volatilia non abjunxit. Unde Scriptura: « Qui tollens, inquit, universa haec, divisit ea per medium, et utrasque partes contra se altrinsecus posuit, aves autem non divisit . » Terrena quidem animalia contra se, et altrinsecus opponuntur, quia terreni quique contra proximos jurgiis et contentionibus saeviunt, vel certe occultis adversus eos odiorum fomitibus inardescunt. At contra qui sese in altum coelestis desiderii pluma sustollunt, dum sacrificium Deo semetipsos offerunt, a mutuae dilectionis glutino non recedunt. 32 Haec apud te, venerabilis Pater, de mundi furentis insania conqueror, quem et tolerare quotidie et odire compellor. Nec accusatoris vereor notam, dum illi delinquentium expono flagitium, qui corrigendi prava prae caeteris obtinet principatum. Non enim detractor ille dicendus est, qui ei curat errantium reatus exponere, qui valet ea, quae temere praesumpta sunt, emendare. Haec porro Eliae verba sunt : « Altaria tua, Domine, destruxerunt, et prophetas tuos occiderunt gladio, et relictus sum ego solus. » Cui Dominus: « Derelinquam, inquit, mihi septem millia in Israel, quorum genua non sunt curvata ante B al. » Cum ergo propheta solum se remansisse dicat, Dominus e diverso septem millia superesse respondeat; Elias tamen mendacii non arguitur, quia zeli coelestis igne succensus, esse, quod perhibet, opinatur. Si Elias itaque non peccavit, quia non odio, sed zelo modum accusationis excessit: num ego debeo praesumptionis argui, qui pauca de plurimis ei potissimum, qui jus corrigendi principaliter possidet, intimavi? Meum itaque fuit sacris auribus haec utcunque suggerere; tuum est, prout facultas attulerit, coercere. Satagendum est igitur, et instanter elaborandum, ut in tremendo summi pastoris examine, vel cum Elia te intimus zeli fervor excuset, vel cum Petro, quod gloriosius est, multiplex commissi gregis fructus exornet. Ne, quaeso, miremini, si tenor hujus epistolae stylo currat inculto, quia dum manus ad jaciendos apices properat, hinc Cadalous, draco videlicet teterrimus, sufflat, illinc virulenta serpentium turma de cavernis suis egressa consibilat. Quos, quia non possumus incantationibus frangere, paramus squamea colla gladiis obtruncare. Sed quia synodus imminet, pedestres etiam versiculos subdo: Sedis apostolicae qui vult retinere vigorem, Aequa libret rigidae pondera justitiae. Juris enim pariles nescit suspendere lances, Quem favor inflectit, spes vel avara trahit. Muneribus plenae cui laxant ora crumenae, Justitia vacuam perdit inops animam. Coeli Roma seras tenet, et regit orbis habenas: His, si plura velit, tartara sola petit.
|
(Jer. VIII) (Exod. XX) (Psal. XVIII) (III Reg. VII) (Psal. CXLII) (Psal. XLI.) (III Reg. VII) (Hebr. XIII.) (II Petr.
I) (Eccli. XXVII) (Psal. CIII) (Rom. VII) (Ephes. VI) (Psal. IX) (Exod.
XXI) (Psal. LVII) (Eccli. XII.) (Prov.
XXV) (Eccle.
I) (Eccle. I) (Num. XI) (Ibid.) (Num. XXI) (Matth. XII) (Prov.
XXXVI) (I Joan. II) (Gen. III) (Ibid.) (Isa. LVI,
Jer. VI) (II
Thess. II) (Gen. XV) (ibid.) (II Tim. VI) (ibid.) (Gen. XV) (III Reg.
XIX)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 16 |
EPISTOLA XVI. AD EUMDEM ALEXANDRUM II, ROMANUM PONTIFICEM, ET HILDEBRANDUM S. R. E. CARDINALEM ARCHIDIACONUM.
|
ARGUMENTUM.--Reprehensus ab Alexandro pontifice, et Hildebrando archidiacono, quod epistolam quamdam scripsisset Coloniensi antistiti, exemplar illius epistolae ad eosdem mittit. Deinde, quia rogatus fuerat ab iisdem, ut Romam, et inde Mantuam, ubi conventus episcoporum habendus erat, secum proficisceretur: Romanum quidem iter, tanquam minus necessarium, et suae senestuti nimis incommodum deprecatur; Mantuanae vero profectionis laborem, quod e re Christianae reipublicae 33 esse videretur, omnino non recusat. Sed usque ad adventum utriusque, qui Mantuam illac transituri erant, tantae rei deliberationem rejicit.
|
Patri et filio papae et archidiacono, PETRUS peccator monachus servitutem. Epistolam, de qua me insuggillastis, ad vos mitto, ut videatis, et quid in ea adversum vos egerim liquido comprobetis. Quod si aliam in illas partes epistolam misi, vel in hac ipsa aliquid usque ad unam litteram, me sciente, auctum est, vel imminutum, aut aliquo modo transmutatum, et non ad vos est simpliciter missa, sicut tunc domino Coloniensi pontifici est directa Naaman Syri me lepra perfundat, vel Barjesu caecitas oculos meae frontis obducat. Jesum testor, et sanctos angelos ejus, quia in hac ego satisfactione non mentior. Si pro hac itaque epistola mori debeo, tendo cervicem, imprimite pugionem. De caetero sanctum Satanam meum humiliter obsecro, ut non adversum me tantopere saeviat, nec ejus veneranda superbia tam longis me verberibus atterat; sed jamjam circa servum suum vel satiata mitescat. Liventes quippe scapulae jam deficiunt, et sulcata tot plagis, totque terga vibicibus tumescentia non subsistunt. Unde vir sapiens: « Flagelli, inquit, plaga livorem facit, plaga autem linguae comminuit ossa . » Age igitur, tempus est enim, ut ego jam . . .. Sed adhuc spiritum reprimo, labiis digitum superpono: et licet seram, tamen adhuc miser cordiam quaero. Quod autem me ad vos Romam venire, deinde vobiscum ire Mantuam praecepistis, utriusque mihi labor itineris valde difficilis visus est, et meae senectuti nimium gravis. Unde Romam venire, quod vobis minus prodesset, omisi: expeditionem vero Mantuani itineris magis vobis necessariam judicavi. Sed in destinando mihi sanctae vestrae legationis oraculo, satis uterque inter vos inaequaliter divisistis. Nimirum, ut unus mihi videatur paterni favoris affabilitate blanditus, alter hostilibus jurgiis terribiliter comminatus. Unus vestrum me tanquam sol corusco fervidi splendoris irradiat, alter velut furens Aquilo violentis impetus sui flabris exsufflat Unde illud ad mentem redit, quod refertur in fabulis. Dicitur enim, quia dum quidam indutus chlamyde viator incederet, Sol et Eurus eum quasi materiam sibi proposuere certaminis, quis videlicet e duobus ei chlmydem potuisset auferre. Hoc itaque inter eos foedere constituto, ut eum qui victor existeret, virens laurea coronaret, coepit Eurus violenter infremere, nubium volumina commovere; e contra, viator chlamydem stringere, seseque, ne vestem perderet, undique constipare. Cumque discipulus Aeoli casso labore deficeret, seseque coeptum posse perficere funditus desperaret, illico Sol aurea coepit ora detegere, micantibus terram fervoribus illustrare. Mox viator cum jam aestibus nimii fervoris aresceret, uberque sudor humefactis visceribus ebulliret, projecit chlamydem, ut nimii caumatis temperaret ardorem. Ille ergo condicti certaminis promeruit palmam, qui leniter egit, non 34 qui vincere furendo, et violentiam irrogando tentavit. Sed ut e Scripturis sacris honestius proferatur exemplum: si Roboam senum consiliis acquiescens, populo mitia respondisset, totum Israel sui juris imperio subdidisset: sed quia coaevorum suorum superbiae credidit, divisis a se decem tribubus, sublimem regni potentiam humilem fecit . Rhinoceros etiam, qui rabida persequentium canum ora celerrima pernicitate contemnit, capi se gremio blandae virginis non pavescit. Sed qui cuncta, quae vestra sunt, reddidi, cur adhuc persecutionem patior? Naturarum certe perhibent rimatores , nescio utrum astipulentur etiam venatores, quia castor dum nativo perpendat ingenio se non ob aliud insectari, nisi pro testiculis, ut medicinali serventur industriae praecidendis, ad stipitis truncum repente procurrit, seseque violenter impingens, testiculos projicit. Mox itaque longius provolans, versus ad venatorem in duobus se pedibus erigit, nec se jam habere, pro quo quaeratur, ostendit. Nunquid ergo durior satisfactio quaeritur ab homine, quam exigatur ab animalibus brutis? Sed ne modum excedat epistolare compendium, ad haec expostulanda vestrum in nostras partes praestolemur adventum.
|
(IV Reg. V) (Act.
XIII) (Eccli. XXVIII) (II Reg. XII;
II Paral. X) (PLIN. lib. XII, cap. 1)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 17 |
EPISTOLA XVII. AD EUMDEM ALEXANDRUM II
|
.
|
(Habetur tom. III, estque opusculum 23)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 18 |
EPISTOLA XVIII. AD EUMDEM
|
.
|
(Habetur tom. III, estque opusculum 24)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 19 |
EPISTOLA XIX. AD EUMDEM
|
.
|
(Habetur tom. II, estque Vita SS. Rodulphi episcopi
Eugubini, et Dominici Loricati)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 20 |
EPISTOLA XX. AD CADALOUM EPISCOPUM PARMENSEM, QUI ET HONORIUS II ANTIPAPA.
|
ARGUMENTUM.--Cadalous Parmensis episcopus, praeter alia vitia, quae in eo complura inerant, magnis ambitionis facibus inflammatus, ingentes in Romana Ecclesia turbas concitavit. Alexandro enim legitimo pontifice rejecto, largitionibus, et pessimis quibusque artibus effecit, ut ipse a quibusdam Cisalpinis episcopis sui similibus 35 , tanquam verus et germanus pontifex promulgaretur. Igitur scelestae cupiditatis compos effectus, scelera, quae antea occultius patrabat, publice jam, et in conspectu omnium edere coepit. Rapinis namque, caedibus et direptionibus omnia foedabat: bona ecclesiastica militibus suis, et satellitibus diripienda concedebat: denique, ut uno verbo absolvam, humana et divina permiscebat. Leniter primo admonitus; et deinde cum hac ratione nihil proficeretur, ter in patrum conventibus publice damnatus, et a catholica communione submotus, ab amentia et furore non destitit. Ad hunc hominem tam impium, tamque obfirmato animo salutaria consilia respuentem, scribit B. Petrus Damianus. Et quidem postquam illi sceleris, quod admiserat, magnitudinem ante oculos posuit, postquam quibuscunque potuit rationibus, ad sanitatem revocare conatus est, tristi demum ejus mortis vaticinio epistolam concludit.
|
CADALOO dicto episcopo, PETRUS peccator monachus quod dignum et justum est. Qui non corripit puerum ova furantem, magnum postea latronem patitur, equorum stabula perfringentem. Si a corynetis suis matrona potens negligit arcere petulcum, quid mirum si in eam quoque ille postmodum vesaniae suae porrigat appetitum? Utque de Scripturis aliquid inferam: David rex, qui in Absalon fratricidium non ulciscitur, ab ipso deinceps ejectus, regalis solii dignitate privatur . Adonias, filius Aggith, dum in superbiae fastum protervus erigitur, dum connivente patre, paratis equis et curribus, regnum sibimet pollicetur, ad hoc quandoque progreditur, ut Abisag Sunamitidem in conjugium quaerat, ac paternos incestare thalamos concupiscat . In multis tibi, frater, Romana pepercit Ecclesia, frequenter a te legitimi rigoris cohibuit disciplinam, adeo ut asserant, qui se interfuisse fatentur, quod in tribus jam conciliis synodalibus, Papiensi scilicet, Mantuano et Florentino, perspicua damnationis in te sententia claruit; ubique tamen sedes apostolica maternae pietatis affectu tibi clementer indulsit. Sed dum illa studuerit canonum circa te coercere vigorem, tu non vereris adversus eam hostilem redhibere tyrannidem. Porro autem si Scripturae series diligenter attenditur, ter unctus in regem David fuisse reperitur. Prius scilicet a Samuele in Bethleem, secundo a viris Juda in Hebron, tertio coram universis tribubus Israel rursus in Hebron . Et ut de piscatore nostro, cui tantopere vis succedere, simile quid perhibeam, tres Petrus sedes obtinuit: Antiochenam scilicet, ubi postquam ipse se fidei posuit fundamentum, Ignatium vice sua mox ordinavit episcopum; Alexandrinam quoque, ubi sanctus evangelista Marcus, postquam novae fidei semen sparsit, eam B. magistri sui Petri glorioso nomini fideliter dedicavit; postremo Romanae urbi per quinque annorum lustra praesedit, 36 quam etiam cum coapostolo suo Paulo pretioso triumphalis victoriae sanguine purpuravit. Sed cur nos vel illum ter unctum, vel istum ter praesidentem in allegationem hujus disputationis adducimus, nisi ut tu interim ad conscientiam redeas, teque totidem vicibus, et si non judicio sacerdotum, sed canonum auctoritate depositum, quam procul a sanctis viris sis, et ipse perpendas? Licet enim illorum utriusque trina promotio tanquam una duntaxat, nullum vel regni vel sacerdotii fuerit incrementum, quodammodo tamen plenioris fuit sanctitatis indicium. Sicut enim ille pietate vel justitia reges, sic et iste transcendit omnes privilegio sacerdotes. Hinc est quod cum reliquis sanctis hoc non impendimus, solius B. Petri festive cathedram celebramus. Cum itaque sacerdotium tuum tanta laboret infamia, quo pacto praesumpsisti, vel, ut mitius loquar, acquiescere potuisti, ignorante Romana Ecclesia, Romanum te episcopum eligi? Taceamus interim de senatu, de inferioris ordinis clero, de populo. Quid tibi de cardinalibus videtur episcopis? qui videlicet et Romanum pontificem principaliter eligunt, et quibusdam aliis praerogativis, non modo quorumlibet episcoporum, sed et patriarcharum, atque primatum jura transcendunt? Salvo quippe universalis Ecclesiae sacramento, isti sunt oculi unius lapidis, id est Romanae Ecclesiae. De quibus per Zachariam dicitur: « Ecce, inquit, lapis quem dedi coram Jesu . » Super lapidem unum septem oculi sunt. Ipsi lucernae unius candelabri, de quibus postmodum loquitur dicens: « Vidi et ecce candelabrum aureum totum, et lampas ejus super caput ipsius, et septem lucernae super illud . » Ipsi sunt et candelabra, in quorum medio Jesus, juxta beati Joannis verba , discurrit, et hunc sermonem, qui illic praesto subjungitur, in te quodammodo specialiter dirigit: « Memor esto, inquit, unde excideris, et age poenitentiam . » Plane si poenitentia jure plectendus est quisquis cuilibet irrogat injuriam sacerdoti, qua tu sententia dignus es, qui illis praejudicium sacerdotibus intulisti, quorum consilio et judicio status ac disciplina debet totius Ecclesiae catholicae gubernari? Et cum canonica decernat auctoritas, ut vel humilis cujuscunque Ecclesiae clero liceat liberum de illo, qui sibi praeferendus est, habere judicium; qua tumoris audacia tu praesumpsisti te violenter illis ingerere, qui praeter communem Ecclesiae regulam, super ipsos quoque pontifices authenticam praevalent promulgare censuram? Cur per ambitionem adipiscendi culminis, inaccessibilisque fastigii, totum fere mundum in condemnationis tuae jurgium concitasti? Ut illud Jeremiae prophetae quodammodo vociferantes exclament: « Terra, terra, terra, audi sermonem Domini: Haec dicit Dominus: Scribe virum istum sterilem, virum qui in diebus suis non prosperabitur . » Et tu e contra ejusdem prophetae verbis apte valeas respondere: « Vae mihi, mater mea! quare me genuisti virum rixae, virum discordiae in universa terra? Non foeneravi, nec foeneravit mihi quisquam, omnes meledicunt mihi . » Rursus illud aeque propheticum: « Maledicta dies, in qua natus sum; dies, in qua peperit 37 me mater mea, non sit benedicta ; » ubi praesto subjungit: « Maledictus vir qui annuntiavit patri meo, dicens: Natus est tibi puer masculus, et quasi gaudio laetificavit eum. Sit homo ille, ut sunt civitates, quas subvertit Dominus, et non poenituit eum. Audiat clamorem mane, et ululatum in tempore meridiano, qui non me interfecit a vulva, ut fieret mihi mater mea sepulcrum, et vulva ejus conceptus aeternus . » Non hic, dies illa, in qua natus est homo, maledicitur; sed prosperitas potius, qua lenocinante in peccatum lapsus est, condemnatur. In qua videlicet die tu quodammodo morereris in vulva, si ab ea, quam ceperas, imo in qua male nascebaris, desisteres culpa. Cum te videlicet alieni, et non filii apostolicae sedis eligerent, et ab ea potius, quam tenebas, sede deponerent, quam ad aliam, non per judicium, sed per strepitum promoverent, sicut scriptum est: « Dejecisti eos dum allevarentur . » Saeculares a liminibus Ecclesiae coercemus, qui dimissis uxoribus propriis, extraneis foederantur; sed quanto deterius adulterium ille committit, qui absque synodali sententia, relicta sua, alieni juris Ecclesiam more praedonis invadit? Hoc adulterium deplorat propheta, cum dicit: « Contritum est cor meum in medio mei, et contremuerunt omnia ossa mea. Factus sum quasi vir ebrius, et quasi homo madidus a vino a facie Domini, et a facie verborum sanctorum ejus . » Cur autem tanto doloris taedio contabescat, protinus aperit, cum subjungit: « Quia adulteriis plena est terra, quia a facie maledictionis luxit terra: arefacta sunt arva deserti . » Quod autem genus hominum hoc perpetret adulterium, unde et terra lugeat, et corda hominum velut arva deserti ab inundatione praedicationis arescant, aperit illico, cum consequenter adjungit: « Propheta namque et sacerdos polluti sunt, et in domo mea inveni malum eorum, dicit Dominus . » Sed quid eisdem adulteris sacerdotibus et prophetis immineat, mox subsequendo declarat: « Idcirco via eorum erit quasi lubricum in tenebris; impellentur enim et corruent in ea: afferam enim super eos mala, annum visitationis eorum. Prophetabant in Baal, et decipiebant populum meum Israel, et in prophetis Jerusalem vidi similitudinem adulterantium, et iter mendacii » Audis similitudinem adulterantium, audis iter mendacii? Alterum scilicet pendet ex altero. A tramite quippe veritatis aberrat, qui per luxuriantis concupiscentiae ambitum castitatis ecclesiasticae munditiam foedat. Nunc Ecclesiam, proh dolor! usque ad verticem constupratam dolemus, quod Jerusalem dudum Jeremias contigisse conqueritur. « Filii, inquit, Mempheos et Taphnes constupraverunt te usque ad verticem . » Jerusalem namque usque ad verticem constupratur, quando a minimis quibusque Ecclesiis usque ad apostolicam sedem, quae omnium caput est Ecclesiarum, luxuria venalitatis extenditur. Sed hujus adulterii dulcedo in quantam vertatur amaritudinem, illico vox divina subjungit: « Ecce, inquit, ego cibabo eos absinthio, et potabo eos felle . » Fac itaque, frater, juxta vocem prophetae dicentis: « Redite, praevaricatores, ad cor . » Discute, obsecro, conscientiam 38 tuam, et prudenter examina, qua quiete, quo refrigerio potitus es, postquam te huic periculoso negotio, tanquam Scyllaeae voraginis fluctibus immersisti. Dilapidantur aera cupidinis, exhauriuntur folles diversi generis metallo turgentes; profligantur in cuneos militum erogandae pauperibus Ecclesiae facultates. Cunctisque subjectus obtemperas, ut cunctis in dignitate praecellas, et ambitio dominationis jure te mancipat servitutis. Unum te non lateat, quia quisquis Ecclesiae per venalitatem semel irrepserit, donec illi praefuerit, redimere non cessabit. Justo quippe Dei judicio agitur, ut quisquis regimen Ecclesiae nundinatus aggreditur, quietis vel opulentiae commodum, quod speraverat, de suo commercio non lucretur, sed sedens in cathedra pestilentiae fabriles semper malleos versat, et immundae praelationis rivus per sordida convexa decurrens, unde funestus oboritur, suo semper fonti respondeat. Enimvero cum religiosus quisque vir subire tam laboriosae sedis onus abhorreat, illicque constitui vix ullis hominum precibus acquiescat, cur tu onus onerum, ut sanctus Leo papa dicebat, non modo non paras aufugere, sed ultro etiam preces. et pretium offerendo anxie te conaris intrudere? Ut liquido videatur tibi sententia illa congruere, quam per Ezechielem adversus Jerusalem divinus sermo pronuntiat: « Omnibus, ait, meretricibus dantur mercedes; tu autem dedisti mercedes cunctis amatoribus tuis. In eo enim quod dedisti mercedes, et mercedes non accepisti, factum est in te contrarium . » Praeterea, si eos sacri canones haereticos notant qui cum Romana Ecclesia non concordant, qua tu judicaberis dignus esse sententia, qui sibi resistenti, et obstinatissime reluctanti, non pastor, sed tyrannus ingereris; eamque quam supra petram fidei Petrus praedicator erexit, tu cum satellitibus Satanae novus praeliator evertis? et ut immeritum pastoris nomen obtineas, ipsam confundere, ac dilacerare pascuam cum suis gregibus non formidas? Sed audi quid tibi tuisque similibus Dominus per prophetam dicat: « Vae pastoribus qui disperdunt et dilacerant gregem pascuae meae, dicit Dominus. Ideo haec dicit Dominus Deus Israel ad pastores qui pascunt populum meum: Vos dispersistis gregem meum, et ejecistis eos, et non visitastis eos; ecce ego visitabo super vos malitiam studiorum vestrorum . » Hoc autem quod tu nunc moliris, non est gregem Domini visitare, sed potius instar praedonis ac furis, perdere et mactare. Sicut in Evangelio Dominus dicit: « Fur non venit nisi ut furetur, et mactet, et perdat . » Nunquid ad hoc natus es, ut mundum in bella concutias, apostolorum labores et opera destruas, totamque Christi Ecclesiam, tua, unius videlicet hominis, ambitione confundas? et haec fortasse turbatio tui nominis est intentata praesagio. Cadalous quippe vocaris. Et prima quidem pars hujus nominis manifeste denuntiat casum, secunda populum, λαος siquidem Graece, Latine populum sonat. Et quid aliud in hoc exprimitur nomine, nisi quod Scriptura dicit : Quia videlicet ruina populi sunt sacerdotes mali? Hoc itaque modo, qui sanctae Ecclesiae fueras filius, adversus eam factus es gladius. 39 Et forte tu ille es gladius de quo Ezechiel propheta dicit: « Gladius, gladius exacutus est et limatus . » Cur autem duo haec iste gladius habeat, hoc est, ut limatus sit et acutus, secutus exponit: « Ut caedat, inquit, victimas exacutus est, ut splendeat limatus est . » Nonne in te videntur ista congruere, qui videlicet ut solus valeas dignitate splendere, totum regnum laboras in praelium, velut occisionis victimas congregare? Sed adhuc audi quod praesto subjungit : « Qui moves spectrum filii mei, succidisti omne lignum, et dedi eum ad levigandum, ut teneatur manu. » Deinde sequitur: « Iste exacutus est gladius, et is e limatus est, ut sit in manu interficientis. » Tu profecto, tu ille es gladius, qui Filii Dei moves sceptrum, hoc est, qui eum in quo ille regnat, et imperat, commoves populum. Sceptrum Filii Dei est Ecclesia catholica, haec regnum, haec est et nostri Redemptoris imperium, quam tu movere merito diceris, dum eam vexare et conturbare contendis. Non est mihi propositum prophetae verba more commentantis exponere, ut debeam de lignis quoque, unde post arcam Noe nunc fabricatur Ecclesia, disputare: sufficiat mihi duntaxat illa perstringere, quae tuae videantur vesaniae convenire. Porro autem, quia conatus tuus iste nunquam perveniet ad effectum, sed infaustum postremo concludetur in exitum; et qui Romanis arcibus superbus inveheris, ad solum proprium cum ignominia reverteris. Audi quod sequitur. Nam postquam divina vox ait : « Mucro, mucro, evagina te ad occidendum; lima te ut interficias et fulgeas: » paulo post sequitur: « Revertere ad vaginam tuam, in locum in quo creatus es. In terra nativitatis tuae judicabo te, et effundam super te indignationem meam, et ignem furoris mei sufflabo in te. » Habes nunc forsitan mitram, habes, juxta morem Romani pontificis, rubram cappam; cave ne hanc adversum te sententiam divinus per eumdem prophetam sermo decernat: « Tu autem, profane, impie dux Israel, cujus venit dies in tempore iniquitatis praefinita; haec dicit Dominus Deus: Aufer cidarim, tolle coronam; nonne haec est, quae humilem sublevavit, et sublimem humiliavit ? » Ac si patenter enuntiet, quia quisquis ad hanc cidarim, vel sacerdotalem coronam arroganter anhelat, jure deprimitur: qui autem indignum se vociferans renuit, merito sublimatur. Multum sane laetificat, quod hujusmodi te pontifices elegerunt, Placentinus videlicet et Vercellinus, qui nimirum multum petulci ac proletarii, sicut norunt disputare de specie feminarum, sic utinam potuissent in eligendo pontifice perspicax habere judicium. Ecce iterum duo senes illi, de quibus locutus est Dominus: « Quia egressa est iniquitas de Babylone a senibus judicibus, qui videbantur regere populum . » Ecce iterum Susanna in judicium accusata producitur: ecce falsum innocenti crimen intenditur, et sanguis innoxius condemnatur. Sed nunquid deerit etiam Daniel, cujus repente spiritus suscitetur, falsorumque testium nequitias ulciscatur? Aderit utique, aderit verus ille vir desideriorum, de quo dicit propheta: « Ecce veniet desideratus cunctis gentibus . » Aderit, inquam, potentior ille 40 Daniel, qui et impios senes perperam judicasse convincat, et Susannam nostram ab injustae sententia damnationis absolvat. De cujus repentino judicio alius propheta dicit: « Ecce turbo Dominicae indignationis egredietur, et tempestas erumpens super caput impiorum veniet: non revertetur furor Domini usque dum faciat, et usque dum compleat cogitationem cordis sui . » Salva plane digna reverentia regibus nostris , quibus utique sive pro sexus, sive pro aetatis infirmitate subripi potuit: praeter illos, quicunque te ad hoc flagitium impulerunt, filii Cayphae, primogeniti dicendi sunt Satanae, adjutores Antichristi, adversarii veritatis. Itaque libet exclamare: O coelum! o terra! cum quibus scilicet et omnia turbanda sunt elementa. O tragoedia omnibus ante nos saeculis inaudita! ut alienus episcopus, propria sede contempta, ignorante Deo, nesciente Petro, nesciente Romana Ecclesia, super Romanam constituatur Ecclesiam? et quod non fert Ecclesia cujuslibet infimae dignitatis, perferat illa, quae mater est et magistra totius Christianae religionis? Sed quispiam fortassis objiciat, inordinatae huic ordinationi aliquem interfuisse Romanum. Erubescat ad haec lingua phrenetica, et quae nescit esse facunda, discat esse vel muta: nescit aliquid utiliter dicere, sciat saltem sine damno tacere. Nimirum cum electio illa per episcoporum cardinalium fieri debeat principale judicium, secundo loco jure praebeat clerus assensum, tertio popularis favor attollat applausum: sicque suspendenda est causa, usque dum regiae celsitudinis consulatur auctoritas: nisi, sicut nuper contigit, periculum fortassis immineat, quod rem quantocius accelerare compellat. Porro autem sicut diabolus divino nomini pluralem numerum indidit, ut diceret mulieri: « Eritis sicut dii, scientes bonum et malum ; » ita tu grammaticorum regulis novum aliquid addidisti, ut in declinatione jam pueri dicant papae paparum. Per te itaque senex jam mundus addiscit, quod hactenus ignoravit. Et sicut juxta Pauli vocem , summus pontifex in sancta per annos singulos ingrediebatur in sanguine alieno; sic et tu nunc miserorum hominum, velut porcorum succidium facis, et sanguinem fundis, ut ad B. Petri sanctuarium cruentus ingrediaris. Cave, frater, cave, ne velut hostis insurgas tam praecipitanter in Petrum, qui certe et Ananiam cum conjuge verbi sui telo confodit: et Simonem arroganter astra petentem, in gehennae profunda demersit . Quod mihi a senioribus intimatum est, refero: In Babyloniae partibus possessionem apostolica sedes habebat, unde tantum balsami reditum per annos singulos capiebat, quod indeficienti fomite sufficeret lampadi, quae videlicet ante altare beati apostolorum principis rutilabat appensa. Quam possessionem accepta pecunia papa distraxit, canonemque aromatis, quem recipere solebat, amisit. Aliquanto post, cum idem papa praedicto sacrosancto altari, quasi devotus assisteret et oraret, ecce quidam terribilis et grandaevus senex, in cujus etiam facie barbirasium videbatur, elato brachio colaphum sibi vehementer incussit, et ait: « Tu exstinxisti 41 lucernam meam ante me, et ego exstinguam lucernam tuam ante Deum: » moxque disparuit. Ille vero protinus corruit, et paulo post diem clausit extremum. Sic sic nimirum meretur corripi, qui illi se praebet adversum, qui coeli terraeque primus pastor obtinet principatum. Quis, oro, duorum paparum duriori tibi videtur austeritate plectendus? Utrum ille, qui sacri altaris lucernam praesumpsit exstinguere; an tu, qui totam universalem Ecclesiam prae furtivae promotionis exordium niteris obscurare? Qui enim juxta Veritatis vocem, intrat per ostium, pastor est ovium; qui autem intrat aliunde, fur est et latro . Sed sicut per pastoris ostium qui jam utique praesidet, domui lumen infunditur; ita per tuum aliunde, nihil aliud, nisi fumus, atque caligo, chaos, et horror ingeritur tenebrarum. Huc accedit, quia dum in imis est quispiam, ejus quodammodo vitia delitescunt; cum vero ad dignitatis culmen ascendit, in superficiem mox erumpunt: et quae fuerant eatenus inaudita, jam per ora remigeruli populi trita vulgantur. Quot hominum millia nunc tua facta dinumerant, qui usque ad hoc tempus ea funditus ignorabant? Nam praebendarum Ecclesiae tuae, vel Ecclesiarum damnanda commercia, aliaque longe turpiora, quae nos erubescimus dicere, hactenus in tuo tantum narrabantur oppidulo: nunc alter ad alterum ubique regni hujus, et mercatores loquuntur in foro, et fossores in agro. Pueri, qui rhetoricantur in scholis, cives qui glomerantur in triviis, omnes pene te lacerant, teque dijudicant. Hoc siquidem tibi contigisse comprobatur, quod transgressori cuilibet per Jeremiam dicitur: « Propter multitudinem iniquitatis tuae revelata sunt verecundiora tua, pollutae sunt plantae tuae . » Cui paulo post etiam dicitur: « Haec sors tua, parsque mensurae tuae apud me, dicit Dominus, quia oblita es mei, et confisa es in mendacio. Unde et ego nudavi femora tua contra faciem tuam, et apparuit ignominia tua, et adulteria tua, et hinnitus tuus, scelus fornicationis tuae » Verumtamen si ego te conveniendum esse decernerem, hisque in os sermonibus objurgarem: nonne tu, quae gratis offerenda sunt in Ecclesia distraxisti? Nonne haec, et illa, coelo terraque testibus, commisisti? Quae videlicet si ego tibi dicerem, non me latet, quoniam dum negare haec, mundo teste, non posses, protinus ad futurae correctionis patrocinium convolares. Quilibet enim culminis appetitor dum de transacta vita, conscientia remordente, confunditur, emendationem sibimet in posterum pollicetur; sed dum culmen celsitudinis occasio fit peccandi, quomodo per scopulosi montis praerupta non offendet, qui per plana gradiens impingebat? Possem praeterea respondere, quod per prophetam Dominus tibi, tuisque similibus dicit: « Si mutare potest Aethiops pellem suam, aut pardus varietatem suam, et vos poteritis benefacere, cum didiceritis malum . » De qua varietate et alibi dicit: « Nunquid avis discolor haereditas mea? Nunquid avis tincta per totum ? » Sed culpae varietas praesto subinfert sententiam ultionis: « Venite, inquit, congregamini, omnes bestiae terrae, properate ad devorandum . » Quibus autem 42 hujus animadversio devorationis immineat, illico subdendo manifestat: « Pastores multi demoliti sunt vineam meam, conculcaverunt partem meam, dederunt portionem meam desiderabilem in desertum solitudinis, posuerunt eam in dissipationem . » Quae videlicet omnia nihil aliud ut que designantia, nisi Ecclesiam a malis pastoribus dissipatam, quorum et te hoc nosse credo, dum verbis pluribus non indigeant, non expono. Hoc tantum te latere non patior, quia et tu, et quicunque tibi similiter, per ambitionem Ecclesiae culmen appetitis, Deum procul dubio nescientes, Ecclesiam laceratis. Unde et per eumdem prophetam dicitur: « Quia stulte egerunt pastores, et Dominum non quaesierunt: propterea non intellexerunt, et omnis grex eorum dispersus est . » Spondes itaque nunc emendationem, ut concupitam obtineas dignitatem. Humiliter loqueris, ut ad celsitudinem proveharis. Humilitas haec quia de radice superbiae nascitur, ad satisfaciendum idonea non videtur. Illud interim ad memoriam redit, quod in libri Geneseos reperitur historia . Quia Dinam Liae filiam cum vidisset Sichen, filius Hemor Hevaei princeps terrae illius, adamavit, et rapuit, et dormivit cum ea, vi opprimens virginem: et conglutinata est anima ejus cum ea, tristemque blanditiis delinivit: eamque tam impatienter amavit, ut non modo se, sed et omnes suae civitatis masculos circumcideret, ut ejus duntaxat potuisset conjugium obtinere. Sed haec satisfactio non Deo placuit, non fratrum illius corda placavit: quia non ob religionem, sed ad potiendam carnis facta est voluptatem. Fratres enim illius saevientes ob stuprum, omnes, qui circumcisi fuerant, gladiis peremerunt. Tu ergo, tu novus es Sichen, corruptor Dinae, violator Ecclesiae. Circumcidis carnem, ut carnis valeas explere libidinem. Pravos te polliceris mores abscindere, ut in pravitate postmodum impune te liceat permanere. Sed ecce Simeon et Levi Sichen gladiis impetunt, quia Vetus et Novum Testamentum, dum suis te sententiis damnant, quasi totidem te gladiis armati fratres obtruncant. Sive ut vindices propius acquirantur; Petrus et Paulus, qui mundi sunt judices, ipsi quoque fiant tuae transgressionis ultores. Foedam enim rem operatus es in Israel. Sed ne quis mihi fortassis objiciat, quod interfectores illi Sichen, Simeon videlicet et Levi, abeunte patriarcha Jacob, reprobationis meruere sententiam; sciat illic a prophetico spiritu futuram potius mortem Salvatoris attendi, quam peractam digne stragem luxuriosi hominis condemnari. De Simeon enim scribae sunt Judaeorum; de Levi vero tribu, principes sacerdotum. De quibus utique scriptum est: « Quia consilium fecerunt ut Jesum dolo tenerent, et occiderent . » De quo consilio dicitur: « In consilio eorum non veniat anima mea: et in coetu illorum non sit gloria mea. Quia, inquit, in furore suo occiderunt virum, et in voluntate sua suffoderunt murum ; » virum scilicet illum, de quo Sapientia ait: « Opprimamus virum justum, quia contrarius est operibus nostris . » Murum autem suffoderunt, hoc est, illud fortissimum ac spiritale propugnaculum, quod custodit Israel. Ut igitur 43 expositoribus caetera relinquamus, sufficiat hic intelligi non vindictam stupri, sed peremptorum Christi sacrilegia condemnari. Quam plane vindictam Judith quoque Deo placitam docuit, dicens: « Domine Deus patris mei Simeon, qui dedisti illi gladium in defensionem alienigenarum. qui violatores exstiterunt in coinquinatione sua, et denudaverunt femur virginis in confusionem, et dedisti mulieres illorum in praedam, et filias eorum in captivitatem, et omnem praedam in divisionem servis tuis, qui zelaverunt zelum tuum . » Porro autem non es contentus mensura hominis, sed in humano genere mons videri appetis, et quasi promontorium superbiae in fastigii te culmen attollis. Non vis esse de vallibus, de quibus dicitur: « Valles abundabunt frumento . » Sed audi, quod tibi Dominus per prophetam dicat: « Ecce ego ad te, mons pestifer, ait Dominus, qui corrumpis universam terram, ut extendam manum meam super te, et avellem te de petris, et dabo te in montem combustionis, et non tollent de te lapidem in angulum, et lapidem in fundamenta, sed perditus in aeternum eris . » Et iterum: « Ecce ego ad te, superbe, dicit Dominus, quia veniet dies tuus, tempus visitationis tuae: et cadet superbus, et corruet, et non erit qui suscitet eum . » Tantumne in te damnationis ardor inferbuit? Huccine te superbiae fastus, et celsitudinis ambitio provocavit, ut reginam Ecclesiarum, sive, ut ita fatear, regnorum omnium temerares imperium? Sed « despexit te, subsannavit te virgo filia Sion; post te caput movit filia Jerusalem. Cui exprobrasti, et quem blasphemasti? Super quem exaltasti vocem, et levasti altitudinem oculorum tuorum? Ad sanctum Israel? In multitudine, inquiens, quadrigarum mearum ego ascendam altitudinem montium, juga Libani , » Romanam videlicet Ecclesiam, in mundi totius culmine constitutam, et nitore virginalis pudicitiae candidatam. Sed audi quid tibi per eumdem prophetam divina vox dicat : « Habitationem tuam, et egressum tuum, et introitum tuum cognovi, et insaniam tuam contra me; cum fureres adversum me superbia tua ascendit in aures meas. » Moxque sententiam in conclusione subnectit : « Ponam ergo circulum in manibus tuis, et frenum in labiis tuis, et reducam te in via, per quam venisti. » Sed ecce nos multa adhuc plura, dictante materia, necdum explevimus votum; et jam excedimus epistolare compendium. Rogandus est ergo duntaxat omnipotens Deus, ut et ad te humilitatis revocet spiritum; et sopitis erroribus simultatum in Ecclesia sua pacis, atque concordiae, quae per te scissa est, stabiliat fundamentum: in fine libet haec plangere: Heu! sedes apostolica, Orbis olim gloria, Nunc, proh! efficeris Officina Simonis. Terunt incudem mallei, Nummi sunt tartarei, Justo Dei judicio Fit ista conditio. Ut quisquis apostolicam Sedem semel comparat, 44 Redimere non desinat, Donec male pereat. Cathedram pestilentiae, Pressus anathemate Tenet cum sacerdotibus Christi peremptoribus. Fit sibi terra ferrea, Coeli sedes aenea. Diligenter igitur intende, quod dico: Fumea vita volat, mors improvisa propinquat, Imminet expleti praepes tibi terminus aevi. Non ego te fallo, coepto morieris in anno.
|
(ad quos tamen electionis jus minime pertinebat) (II Reg. XIII) (II Reg. I) (I Reg. XVI; II Reg. II; II Reg. V) (Zach. III) (Zach. IV) (Apoc. I) (Apoc. II) (Jer. XXII) (Jer. XV) (Jer.
XX) (Ibid.) (Psal. LXXII) (Jer. XXIII) (Ibid.) (Ibid.) (Ibid.) (Jer. II) (Jer. IX) (Isa. LVI) (Ezech. XVI) (Jer. XXIII) (Joan. X) ( Consule Scholia ad calcem opusculi. ) (Ezech. VII) (Ezech. XXI) (Ibid.) (Ibid.) (Ibid.) (Ibid.) (Dan. XXV) (Aggaei II) (Jer. XXIII) ( consule schol. ) (Gen.
III) (Hebr. IX) (Act. V) (Joan. X) (Jer. XIII) (ibid.) (Jer. XIII) (Ibid.
XII) (ibid.) (ibid.) (Jer. X) (Gen. XXXIV) (Matth. XXVI) (Gen. XLIX) (Sap. II) (Judith IX) (Psal. LXIV) (Jer. LI) (Jer. L) (Isa. XXXVII) (ibid.) (ibid.)
|
[famulab. credid.]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 21 |
EPISTOLA XXI. AD EUMDEM CADALOUM EPISCOPUM PARMENSEM, QUI ET HONORIUS II ANTIPAPA.
|
ARGUMENTUM.--Scribit iterum ad eumdem scelestissimum Cadaloum, qui, superiori epistola accepta, non modo nihil de impietate remiserat, verum etiam pejora audens, Romam cum exercitu violenter ingressus, pugna cum adversariis commissa cruentissimae stragis auctor exstiterat. Non autem nunc, ut antea fecerat, cum eo leniter agit: sed ea, qua meretur, severitate accusat: et nisi tandem aliquando resipiscat, propinquum divinae ultionis fulmen minitatur.
|
PETRUS peccator monachus, CADALOO pseudoepiscopo, quod meretur. Si Ninive post praedicationem Jonae ita constanter a sua se pravitate corrigeret, ut spretis semel vitiis, denuo se nullatenus implicasset; propheta Nahum adversus eam nequaquam onus hoc levaret, ut in ipso libri sui principio protinus in haec verba prorumperet: « Deus aemulator et ulciscens Dominus, et habens furorem: ulciscens Dominus in hostes suos, et irascens ipse inimicis suis . » Scripsi tibi nuper antequam Romam cum satellitibus Satanae fuisses aggressus, denuntians et contestans: ut te a tam cruenti moliminis intentione compesceres, 46 ut intra mensurae suae te septa reprimeres, et nec motum divini furoris adversum te, nec mundum adversus Ecclesiam in bella nefaria concitares. Verum tu tanquam Vesuvus gehennae flammas eructans, non quiescis; pecuniae favillas, ut ita loquar, per populum spargis, et per aestum cupidinis miserorum hominum corda corrumpis. Tuam profligas Ecclesiam, ut obtineas alienam. Illinc aurum, argentumque stateris appenditur; hinc stipulationes, rata, et signa procedunt, sub hypothecario jure monimenta fiunt; sicque prolabantis Ecclesiae praedia distrahuntur. Ducis post te castra, auro potius armata, quam ferro; et sic nummi proferuntur e loculis, tanquam gladii vibrentur e thecis. Phalangas plane, quae te sequuntur, ad tuae signa militiae non tam litui, buccinae, vel tubae clangor excitat, quam vena metalli vibrantis invitat. Habens enim, ut aiunt rustici, pugillum aureum, frangis murum ferreum. Sed sunt « divitiae, » ut Salomon ait, « conservatae in malum domini sui . » Quid enim profuit aurum Ptolomaeo, regi scilicet Aegypti , qui post navale bellum, quod Julio Caesari perfidus ac superbus intulerat, enecatus fluctibus, neglectus, atque despectus in littore sine custode jacebat, nec aliter est inter caeteros agnitus, nisi quia aurea erat lorica praecinctus? Melius ei fuerat sub pannoso tegmine vivere, quam in purpura, vel auro perire. Imperator Nero retibus aureis piscabatur , eaque, ut historiae tradunt, blattinis e gurgite funibus extrahebat, sed eum nullatenus potuerunt ab imminenti discrimine, neque divitiae, neque deliciae liberare. Nam cum a Romanis pro incomparabilis enormitate flagitii ad supplicium quaereretur, pavefactus e palatio fugiens, ipse sibimet in suburbio conscivit interitum. Justinus imperator tantam thesauri copiam possidebat , ut ad opum custodiam uxor ejus arcas ferreas fabricaret; sed postmodum impos mentis effectus, dum se perdidit, etiam possessa quaelibet cum ipsis quoque regalibus sceptris amisit. Unde bene per prophetam dicitur: « Argentum eorum foras projicietur, et aurum eorum in sterquilinium erit; argentum eorum, et aurum non valebit liberare eos in die furoris Domini; animam suam non saturabunt, et ventres eorum non implebuntur; quia scandalum iniquitatis eorum factum est, et ornamenta monilium suorum in superbiam posuerunt . » Gothorum dux Alaricus, ut authentica testatur historia , dum inopinatas se possidere divitias gloriatur, apud Consentiae regionem subita morte defungitur. Gothi vero protinus Barentum amnem a suo alveo per alium tramitem captivorum labore deflectunt: sicque Alaricum cum multis opibus in eodem alveo aqua deficiente sepeliunt, moxque fluvium proprio meatui juxta consuetudinem reddunt; ac ne quis addiscere locum posset, captivos omnes, qui interfuerant, exstinxerunt. Et, o utinam sic tuam tibi pecuniam tuus etiam miles infoderet, ne per eam, sicut jam coepit, status Ecclesiae deperiret! ut quod magistro tuo dictum legitur, tibi quoque merito diceretur: « Pecunia tua tecum sit in perditionem . » Habuit porro mater Michae, sicut in libro Judicum legitur , argentum, unde conflatum 47 est idolum, sed absit, ut tantum ex illa, quantum de tua pecunia, prodierit sacrilegium. Ex illa quippe summa in una tantum tribu Israel factum est scandalum; tua vero pecunia Christianae fidei, et totius sanctae Ecclesiae nititur evertere fundamentum. Et, o scelus inauditum! Pilati milites inconsutilem Domini non praesumunt scindere tunicam , et tu in duos papas catholicam partiris Ecclesiam? Illi pendentis in cruce Salvatoris ossa non frangunt; et tu sectis Ecclesiae membris, quae procul dubio corpus ejus est, sacramentum violas unitatis? Captam bello arcam Dei Israel, Philisthinorum principes temerare non audent, sed clausam undique illibatamque conservant ; tu Christianae pietatis arcanum, et non lapidearum tabularum, sed verbi Dei vivi, et permanentis coeleste mysterium vexare, ac solvere niteris frementium cuneis bellatorum? Si Oza moritur, quia humerum supponit, ne arca Domini corruat ; quid illi merito fiet, qui se super Ecclesiam Christi, ut in ejus ruina ipse sublimis videatur, exaltat? Audi quid tibi per Abdiam divina vox dicat : « Superbia cordis tui extulit te habitantem in scissuris petrarum, exaltantem solium tuum. Qui dicis in corde tuo: Quis detrahet me in terram? » Ubi mox sequitur: « Si exaltatus fueris ut aquila, et si inter sidera posueris nidum tuum, inde detraham te, dicit Dominus. » Luce clarius constat, quia David in regem per Samuelis ministerium ungitur, Saul vero divini judicii sententia reprobatur. Sed donec Saul advixit, nec perexiguam quidem regni particulam David sibimet usurpare praesumpsit. Sed quid dicimus, quod David, vivente Saul, regii culminis apicem non ascendit? cum et eo etiam jam defuncto, nequaquam mox ad obtinenda regalia sceptra se contulit; sed utrum jus saltem habitandi in qualibet regni urbe mereretur, humiliter inquisivit, dicens : « Num ascendam in unam de civitatibus Juda? » Cui cum divinitus diceretur: « Ascende; » non mox, in quam sibi melius videretur, credidit ascendendum; sed geminat inquisitionem, ut capiat certitudinem. Inquirit adhuc quo potissimum ascendere debeat, ne judicium se disponentis in aliquo vel minimo, quod absit, offendat. « Quo, inquit, ascendam? » Ait Dominus: « In Hebron. » David ergo rex in regno sibi divinitus tradito, non modo regnare, sed ne quidem habitare praesumit, nisi divinae jussionis adhuc renovetur imperium; et nos, qui sacerdotes dicimur, alienas Ecclesias praedonum atque raptorum more pervadimus, easque mundo stupente, Deo prohibente, contra decreta legum, contra sententias canonum, venali commercio redimere festinamus. De quibus sub adulterorum specie per Jeremiam dicitur: « Saturavi eos, et moechati sunt, et in domo meretricis luxuriabantur: equi amatores in feminas emissarii facti sunt, unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat . » Unde et sequitur: « Nunquid super his non visitabo, dicit Dominus? et in gentem talem non ulciscetur anima mea? » Enim vero sicut per auxesin dicitur Sancta sanctorum, et Cantica canticorum; sic Romanam Ecclesiam venaliter distrahi, peccatum est utique peccatorum. Quamlibet 48 quippe Ecclesiam redimens, Simoniacus est; qui autem Romanam Ecclesiam ad taxationem pecuniae redigit, quid aliud, quam omnes per orbem terrarum Ecclesias, quibus illa praelata est, venaliter usurpare contendit? Sane sicut triginta denariis Judas Iscarioth Dominum vendidit; ita triginta nihilominus maledictiones ejus reperiuntur in psalmo, quem adversus eum Propheta descripsit. Quae scilicet maledictiones ab eo versiculo incipiunt, ubi dictum est . « Constitue super eum peccatorem: » illic autem desinunt, ubi subjunctum est: « Operiantur sicut diploide confusione sua. » Si ergo juxta peccati modum, maledictionis sive damnationis ponderatur elogium, quantae perditioni Romanae Ecclesiae mercator erit obnoxius, qui dum unam negotiatur, omnes simul Ecclesias comparare convincitur? Quamobrem non subdit hanc in te redundare sententiam, quam per Ezechielem Dominus intentat, dicens: « Venit tempus, prope est dies occisionis, et non gloriae montium. Nunc de propinquo effundam iram meam super te, et complebo furorem meum in te, et judicabo te juxta vias tuas, et imponam tibi omnia scelera tua: et non parcet oculus meus, neque miserebor, sed vias tuas imponam tibi, et abominationes tuae in medio tui erunt: et scies quia ego sum Dominus percutiens te . » Defuncto Caesare Augusto, quo videlicet imperante Salvator mundi nasci dignatus est, moerens Romanus populus lugubre clamitabat: « Utinam aut non nasceretur, aut non moreretur . » De te autem, Cadaloe, merito dicimus: Utinam aut non nascereris, aut illico morereris. Fuisset utique juxta Scripturam , « conceptus tuus, conceptus aeternus: » abortisset mater tua, non peperisset: et abortum potius funderet, quam sobolem genuisset. Narrat Eutropius , quia paulo antequam Saguntini ab Annibale famis inopia caperentur, ac ultimis cogerentur interire suppliciis, cum mulier quaedam jam pene fuisset enixa, infans repente regressus in uterum, illius civitatis portendit exitium. Optaremus etiam, ut tu quoque in viscera materna regressus, super urbem unam potius triste prodigium intentares, quam ad aetatis incrementa perveniens, totam Ecclesiam catholicam non jam significatione, sed viva potius operatione destrueres. Ad hoc enim te furiosa dominandi libido, et non appetendae sublimitatis praecipitavit insania, ut unius episcopatus non sis mensura contentus, sed super universalem Ecclesiam generalem ambias principatum: et ut solus emineas, totum orbem in praecipitium mergere non formidas. Plane Diocletianus imperator, sicut Historiarum tradit antiquitas , regalis fastigii insigne deposuit, et non procul a Salonis per novem fere annos usque ad obitum, privatus in amoena virentis hortuli cultura permansit. Qui dum ab Herculio atque Galerio ad recipiendum obnoxie rogaretur imperium, tanquam pestem aliquam perhorrescens, hoc fertur dedisse responsum: « Utinam Salonae possetis olera visere nostris manibus instituta, profecto nunquam judicaretis hanc sarcinam nostris iterum cervicibus imponendam. » Cum pater Magni Constantini Constantius, atque Galerius crearentur Augusti Romanus inter 49 eos ita divisus est orbis, ut Gallias, Italiam, Africamque Constantius; Illyricum, Asiam simul et Orientem Galerius obtineret. At Constantius Augusti duntaxat cum Galliis dignitate contentus, Italiae simul et Africae administrandae sollicitudinem recusavit. Vir etiam ille egregius, et praestantissimae civilitatis, dum privatorum, atque provincialium divitiis studuit, fisci commoda non admodum affectavit: melius judicans publicas opes a privatis haberi, quam intra aerarii unius angustias reservari. Reges ergo gentium propter curarum ingruentium taedium amplioris regiminis jura contemnunt, imperialium dignitatum apices fugiunt; et sacerdotes Dei, qui hoc specialiter praedicare debuerant, in superbiae se cornibus elevant, et non sacerdotalem, sed regalem, imo tyrannicam ferulam arripere super humanum genus anhelant. Illi concessa ordini suo arma deponunt, ut quietis otio perfruantur: isti constipati legionibus armatorum, velut hostium castra, Christi Ecclesias impetunt, et gladio corruentium sanguine, tanquam brutorum animalium pinguedine saginantur. Strix malefica etiamsi alienum sanguinem fundit, suis tamen pignoribus parcit . Saturnus dum proprium devorare filium nititur, in suis se dentibus Abbadir invenire miratur. Romanos certe tuos esse filios asserebas, quos tamen in ore gladii devorare non ut pater, sed tanquam crudelis vitricus decrevisti. In fortibus quidem velut lapideam reperisti duritiam, sed ex miseris, atque debilibus gavisus es triumphalem reportare victoriam. In quo plane certamine et tu regis Totilae judicaris superare tyrannidem, et tuus miles Gothorum excedit immanitatem. Ille namque, sicut nota narrat historia , cum Romam circumfusis militibus obsideret, et inclusus populus tanta laboraret inedia, ut jam pignorum suorum matres decrevissent artus absumere, tandem per Ostiensem ingressus est portam: qui parcere Romanis civibus cupiens, per totam noctem clangere tubam jussit, ut dum irrupisse hostem buccina diutius intonante, pernoscerent, a Gothorum se gladiis quibuslibet interim latibulis occultarent . Tu autem, milesque tuus, tantam plebis invalidae atque imperitae bellorum stragem dedistis, ut caesorum numerus ignoretur. Certe dum Pompeius adversus Caesarem civili praelio dimicaret , inter horrendum, cuique tantum aiebat: « Parce civibus. » Cum Caesar e contrario insisteret, inquiens: « Miles, faciem feri. » Tu itaque Caesareae crudelitatis instinctu, dum accendis animosa corda satellitum, retulisti manubias, et spolia de cadaveribus peremptorum, ut de te per similitudinem illud dici possit: « Et de praeliis Judae narrabant omnes gentes ; » et in his omnibus nil aliud niteris, nisi ut praesulem apostolicae sedis ejicias, et cathedram non vacantem alieni juris invasor obtineas. Sed ut noveris, quia molimen hoc nequaquam tibi faustum concedet in exitum, de proxima tibi, atque contigua regione praebeamus exemplum. 50 Convicanea autem tibi regio Placentia est, cujus episcopus non diu ante nostram aetatem subdolae calliditatis artifex exstitit, et ad instar tui, sublimitatis, et gloriae satis superque ambitione flagravit, adeo ut prius ante se gestandam, sicut et tu nunc agere diceris, crucem argenteam impetraret; qui etiam cum imperatrice, quae tunc erat, obscoeni negotii dicebatur habere mysterium, deinde sensim ad majora prosiliens, tandem apostolicam sedem familiaris sibi pecuniae patrocinio violentus invaderet. Ejecto itaque Gregorio, imperatoris Ottonis utique consanguineo, Romanae Ecclesiae cathedram, non ut sacerdos magnus, sed ut fur, atque tyrannus obtinuit; sed paulo post, resipiscente Quiritum populo, atque in zelum dignae ultionis unanimiter exardescente, irruentes in eum manus injiciunt, oculos eruunt, aures naresque praecidunt. Expertus est itaque, quod et tunc sibi, et nunc tibi per Ezechielem prophetam Dominus comminatur dicens: « Venient super te instructi curru, et rota populorum multitudo; lorica, et clypeo, et galea armabuntur contra te undique, et dabo coram eis judicium, et judicabunt te judiciis suis: et ponam zelum meum in te, quem exercebunt tecum in furore, nasum tuum, et aures tuas praecident, et quae remanserint, gladio concident . » Et ut attentione tua condignam usque ad finem prosequamur historiam, postquam Romani ita, ut dictum est, respondissent pontifici; mox ante retro conversum in asello gloriosum equitem posuerunt, tenentemque sui vectoris in manibus caudam per publicam totius urbis viam, haec, ut canerent, impulerunt: « Tale, inquit, supplicium patiatur, qui Romanum papam de sua sede pellere nititur. » Audiat igitur hoc quilibet Ecclesiae fornicator exemplum. Expavescat idipsum hodieque super se divinae severitatis invigilare judicium. Audiat quid per eumdem prophetam sibi divina vox dicat: « Novissimum, inquit, tuum devorabitur igni, et denudabunt te vestimentis tuis, et tollent vasa gloriae tuae: et requiescere faciam scelus tuum a te, et fornicationem tuam de terra Aegypti; quia haec dicit Dominus: Ecce ego tradam te in manus eorum, quos odisti: in manus, de quibus satiata est anima tua. Et agent tecum in odio, et tollent omnes labores tuos, et dimittent te nudum, et ignominia plenum, et revelabitur ignominia fornicationum tuarum. Scelus tuum, et fornicationes tuae fecerunt haec tibi . » Propriam quippe dimittere, et aliam Ecclesiam Simoniacis contaminationibus profanare, perextremae fornicationis genus agnoscitur. Porro autem si tu culmen apostolicae sedis fueris, Deo mundum negligente, sortitus, gliscunt, et exsultant omnes reprobi, omnes Christianae religionis tripudiant inimici: e contra, quicunque Dei justitiam esurientes sitiunt, qui pietatis opera cernere concupiscunt, te rerum culmen adeptum, totius Ecclesiae praecipitium credunt.
|
( Nah. I) (Eccle. V) (EUTROP., Hist. Rom. lib. VI, in fin.) (EUTROP., Hist. Rom.
lib. VII) (PAUL. DIAC., De gest.
Longob. l. III, c. 11) (Ezech. VII) (JORNANDES, De Goth. orig. c. 30) (Act. VIII) (Judic. XVII) (Joan. XIX) (I Reg. V) (V Reg. VI) (Abd. 3, 4) (II Reg. II) (Jer. V) (ibid.) (Psal. CVIII) (Ezech. VII) (Martyrol. Rom. ad VIII
Kal. Jan. et ibi card. BARON. EUTROP., Hist. lib. VII) (Jer. XX) (Hist. lib. IV) (EUTROP., Hist. lib. IX) (EUTROP., Hist. lib. X) (OVID., lib. VI,
Fast.) (PAUL. DIAC., Hist. Rom. ad Eutrop. lib.
XVII in fin.) (PROCOP., De bello Goth. lib. III) (EUTROP.,
Hist. lib. VI) (I Mach. III) (Ezech. XXIII) (Ezech. XXIII)
|
[Vesuvius] [ Ἀβαήρ. Lat. tenuis,
minutus ] [ f. rependissent]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 1 |
LIBER SECUNDUS. AD S. R. E. EPISCOPOS CARDINALES. 51-52 EPISTOLA PRIMA, AD S. R. E. EPISCOPOS CARDINALES.
|
ARGUMENTUM.--Cardinales episcopos, ad quos scribit, hortatur, ut in tam corrupto saeculo et tanta omnium vivendi licentia, ita vitam instituant, ut eos caeteri omnes tanquam morum exemplar intueantur, et imitandos sibi proponant. Breviterque ostendit, quanta sit sacerdotibus, et praesertim episcopis, necessitas indicta probitatis, utpote cum eorum munus sit peccatorum, et culparum veniam pro reliquis hominibus a Deo deprecari: quam si volunt impetrare, necesse est ut ipsi ab omni prorsus crimine, si fieri potest, integros se immunesque custodiant.
|
Venerabilibus in Christo sanctis episcopis Lateranensis Ecclesiae cardinalibus, PETRUS indignus intimae devotionis affectum. Castrensium specularum, turriumve custodes, ut se promptius exhibeant, intempesta nocte pervigiles, clamosas sibimet invicem saepe dirigunt voces: sic itaque dum alios excitant, semetipsos utique ad peragendas excubias vigilantiores servant. Ego quoque, qui pro castris ecclesiasticae militiae stantium utcunque particeps esse coactus sum, ad vos, venerabiles Patres, ista conscribo, et impolito stylo quasi raucis vocibus perstrepo: non ut vos sopor deserat, utpote strenue vigilantes, sed ut me potius excitem, sub torpore desidiae ignorabiliter oscitantem. Saepe namque melius ipsi discimus, dum docemus, et quasi proprio ore compellimur exsequi, quod aliis inculcamus, Salomone attestante, qui ait: « Anima laborantis laborat sibi, qui compellit eum os suum » Videtis itaque, dilectissimi, quia totus mundus pronus in malum per lubrica vitiorum in praeceps ruit: et quanto fini suo jamjam vicinus appropinquat, tanto graviorum super se quotidie criminum moles exaggeret. Ecclesiastici siquidem genii ubique pene disciplina negligitur, debita sacerdotibus reverentia non praebetur, canonicae sanctionis instituta calcantur, et soli terrenae inhianter explendae digna Deo cura servitur. In foederandis porro conjugiis legitimus ordo confunditur: et, o nefas! ab eis in veritate Judaice vivitur, qui superficie tenus Christiano vocabulo palliantur: Enimvero ubi rapinae desunt? ubi furta caventur? qui perjuria? qui lenocinia? qui sacrilegia metuunt? qui denique perpetrare quaelibet atrocissima crimina perhorrescunt? Jamdudum plane virtutum studiis repudium dedimus, omniumque perversitatum pestes, velut impetu facto, feraliter emerserunt. Sed ne tanquam cothurnati tragoediam videamur attollere, sufficiat nobis apostolica duntaxat super his verba referre. Nam velut prophetiae depromit oraculum, dicens: « Hoc autem scito, quod in novissimis diebus erunt tempora periculosa: et erunt homines seipsos amantes, cupidi, superbi, blasphemi, parentibus non obedientes, ingrati, scelesti, sine affectione, sine pace, criminatores, incontinentes, immites, sine benignitate, proditores, protervi, tumidi, voluptatum amatores magis quam Dei: habentes quidem 53 speciem sanctitatis, virtutem autem ejus abnegantes . » Inter haec ergo tam profunda periclitantis mundi naufragosa discrimina, inter tot immane patentes perditionis humanae voragines, unicus et singularis portus Romana patet Ecclesia: et, ut ita fatear, pauperculi piscatoris est parata sagena, quae omnes ad se sincere confugientes de procellarum intumescentium fluctibus eripit, et in littore salutiferae quietis exponit. Hinc est quod ipsa Ecclesia excellentioribus prae caeteris totius orbis Ecclesiis nititur privilegiis, sed et mysticis etiam instituta atque disposita non ambigitur sacramentis. Nam, ut de pluribus pauca perstringam, Lateranensis Ecclesia, sicut Salvatoris est insignita vocabulo, qui nimirum omnium caput est electorum, ita mater, et quidam apex, et vertex est omnium per orbem Ecclesiarum. Haec septem cardinales habet episcopos, quibus solis post apostolicum, sacrosanctum illud altare licet accedere, ac divini cultus mysteria celebrare. In quo nimirum illud Zachariae continetur evidenter oraculum: « Ecce, inquit, lapis, quem dedi coram Jesu: super lapidem unum septem oculi sunt . » Lapis autem iste illa procul dubio petra est, de qua verus Jesus Petro pollicetur, dicens: « Super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam . » Septem igitur oculos habet haec petra, quia totidem sancti Spiritus donis sancta praefulget Ecclesia, quibus nimirum velut candelabrum aureum inexstinguibiliter rutilans, ignorantiae tenebras effugat, et ad contemplandum justitiae solem hominum mentes illustrat. De quo idem propheta: « Vidi, ait, et ecce candelabrum aureum totum, et lampas ejus super caput ipsius, et septem lucernae ejus super illud . » Quod utique sacramentum et B. Joannes in Apocalypsi se didicisse non tacuit, cui dictum est: « Mysterium septem stellarum, quas vidisti in dextera mea, et septem candelabra aurea; septem stellae, angeli sunt septem Ecclesiarum; et candelabra septem, septem Ecclesiae sunt . » Haec igitur ad honorem condita S. Salvatoris Ecclesia culmen ac summitas totius Christianae religionis effecta, ut ita dixerim, Ecclesia est Ecclesiarum, et sancta sanctorum. Habet autem altrinsecus beatorum apostolorum Petri et Pauli diversis quidem locis constitutas Ecclesias, sed sui compage sacramenti, quia videlicet in quodam meditullio posita, quasi caput membris supereminet, indifferenter unitas. His itaque tanquam expensis divinae misericordiae brachiis summa illa, et universalis Ecclesia omnem ambitum totius orbis amplectitur. Omnes qui salvari appetunt, in maternae pietatis gremio confovet et tuetur. Hac Jesus, summus videlicet pontifex, arce subnixus, totam in orbe terrarum Ecclesiam suam in sacramenti unitate confoederat, ut unus sacerdos, una merito credatur Ecclesia. Unde per prophetam dicitur: « Ecce vir Oriens nomen ejus, et subter eum orietur, et aedificabit templum Domino, et ipse exstruet templum, et portabit gloriam, et sedebit, et dominabitur super solium suum, et erit sacerdos super solio suo . » Sed quia nobis non est propositum cuncta figurarum mysteria illius comprehendere, 54 haec aliis consideranda relinquimus, ad exhortationis vero seriem, sicut instituimus, articulum reflectamus. Nos itaque, fratres mei, ut et me vobis audenter interferam: nos, inquam, qui tanquam septem sumus oculi super lapidem unum, qui stellarum portamus imaginem, qui angelorum tenemus per annuntiationis officium dignitatem, videamus, splendeamus, et verba vitae populis non solum vocibus, sed et moribus nuntiemus. Sermonem siquidem praedicantium lingua quidem nuntiat, sed vita commendat. Porro quia ad Lateranense palatium a diversis populis de toto terrarum orbe confluitur, necesse est ut ibi prae caeteris uspiam locis, recta semper vivendi sit forma, districta teneatur assidue sub honestis moribus disciplina. Et tanquam si jugiter jaceat in fornace moneta, quae laesis nummis reformet imaginem; sic in sacerdotali domo omnem depravatae vitae suae debent homines corrigere falsitatem. Quod si ipsius monetae oblitterata, vel detrita sit regula, postquam metallis imprimitur, non nummus, sed paracaraximus invenitur. Non ergo quorumlibet hominum tam noxia est quam pravitas sacerdotum, dum proponuntur ad exemplum. Nam qui dux itineris constituitur, si ipse in praecipitium labitur, necesse est ut quisquis ejus vestigia sequitur, in ejusdem ruinae profundo mergatur. Consideremus interea quid super hac sententia praedicator egregius dicat: « Qui episcopatum, in quit, desiderat, bonum opus desiderat . » Hic evidenter ostenditur nihil aliud esse pontificem, quam boni operis sectatorem. Non enim dixit, bonam dignitatem, vel bonum honorem desiderat, sed: « Qui episcopatum desiderat, bonum opus desiderat. » Ac si dicat: Qui ad episcopatum anhelat possidendum sine bono opere, inane vult nomen induere sine rei ipsius veritate. Non ergo constat episcopatus in turritis Gebellinorum, transmarinarumve ferarum pileis, non in flammantibus Martorum submentalibus rosis, non in bractearum circumfluentium phaleris, non denique in glomeratis constipantium militum cuneis, neque in frementibus ac spumantia frena mandentibus equis; sed in honestate morum, et sanctarum exercitatione virtutum. Moxque subjungit: « Oportet episcopum irreprehensibilem esse . » Hic tantae vult esse perfectionis episcopum, ut pene extra naturam loquatur Apostolus. Quis enim in carne constitutus tam caute vivat, tam se sollicite undique circumspiciat, ut reprehendi aliquando nequeat? Vae his qui et reprehensibiliter vivunt, et locum irreprehensibiliter vivendi adhuc reprehensibilius concupiscunt! Ex his nimirum sunt, qui obliviscentes affectum cognationis et patriae, sequuntur castra regum per ignota et barbara regna terrarum. Et ad hoc eos impellit pereuntium ambitio dignitatum, quod extorquere non potuit coelestium promissio praemiorum; ut enim non sint domestica facultate contenti, fiunt apud extraneos peregrini: atque super alios vel Seram arripiant ferulam, duram ipsis propositis exhibent clientelam. Enimvero facilioris exitus fuerat, si pro honoribus venaliter acquirendis pecunias 55 semel appenderent, quam tot laborum, tot pressurarum molestias sustinerent. Nam cum propheta de viro justo dicat: « Qui excutit manus suas ab omni munere , » quis eum a munerum praestatione defendat, qui et semetipsum alienae servitutis imperio subjugat, et insuper in diuturnae expeditionis impensas facultatum suarum lucra profligat? Plane prophetica illa sententia sic exponitur, ut tria dicantur munerum genera, scilicet munus a manu, munus ab obsequio, munus a lingua. Siquidem munus a manu pecunia: munus ab obsequio obedientia subjectionis: munus a lingua favor adulationis. Et cum ab unoquoque horum manus excutiendas propheta denuntiet, omnibus his manus implicasse convincitur, qui nanciscendae dignitatis ambitu potestatum sublimium castra sectatur. Nam dum in vehiculis acquirendis, diversorumque sumptuum apparatibus, non modica summa profunditur, hic procul dubio datae pecuniae obnoxius invenitur: qui etiam nulli dubium quin ei et obsequium praebeat, cui factus assecla sub tanto laboris et itineris fasce desudat. Postremo dum domino suo blandiri, ejusque voluntati congruere per omnia nititur, saepe sibi quibusdam adulatoris favoribus assentatur. Porro autem quisquis in dandis accipiendisve dignitatibus ecclesiasticis una duntaxat earum quae praedictae sunt, peste corrumpitur, Simoniacae haereseos teneri crimine judicatur. Quam ergo sui afferent excusationem, qui licet verbis non contraxerint venalis pacta commercii, operatione tamen non uno, sed omnibus his probantur laqueis irretiti? Verumtamen jactant se, et eo gloriantur innoxios, quia nullam talenti summam pro suscipiendis honoribus se pepigere daturos. Sed dic mihi, o clerice, quisquis es, si redempto quolibet aureo vase vel praedio, distractor exigeret ut retenti apud te vice pretii hujusmodi sibi sedulitatis impendium exhiberes; nunquid non postmodum constanter assereres te, quod acceptum est, justo pretio comparasse? non videlicet quia pecuniam persolvisti, sed quia servitium praebuisti. Diceres enim, et non fortassis impudenter astrueres, Charius emi, dum tanto me labore vexarem, dum toties facultatum mearum sumptus expenderem, quam si semel praefixae quantitatis pecuniam numerarem. Nequaquam ergo sibi innocentiam spondeant, et a Simoniacae haereseos maculis se mundos esse confidant, qui licet metalla vibrantia non appendunt, pretium tamen pro suscipiendis honoribus per subjectionis et obsequii quaedam quasi talenta persolvunt. Haec adversus eos dicta sufficiant, qui negant se venalis reos esse commercii, dum tamen fuerint pro dominationis ambitu dura diu servitute gravati. Vos autem, dilectissimi, quibus haec et alia prava datum est ex apostolicae sedis auctoritate corrigere, vosmetipsos caeteris non modo fidelibus, sed et sacerdotibus quamdam vivendi regulam exhibete. In vita nostra legatur quid agi, quid vitari conveniat; ex labiis nostris verba otiosa non effluant, sacerdotalem linguam discreti silentii censura compescat, non joci solvant, non pectus nostrum laetitia immoderata 56 concutiat. Puerilis ludus abscedat, mordax eloquentia, urbana dicacitas evanescat. Caveantur scurrilia verba, nec aliquando misceantur fabulosa colloquia. Quomodo enim ex ore sacerdotis oratio ad Deum munda dirigitur, quod videlicet pravi sermonis sordibus inquinatur? aut quomodo inter Deum et homines lingua mediatrix efficitur, quae iram judicis ex proprio reatu et ipsa meretur? In causam quippe reus supplicationibus utitur, non intercessor ipse culpabilis invenitur. Mementote quod sacerdotibus dicitur : « Vos estis sal terrae. » Sed sicut Veritas dicit: « Si sal evanuerit, in quo condietur? » Exiguo quippe sale multa dulcescunt, et parvo sacerdotum numero totius Christianae plebis exuditur, et instituitur multitudo. Sicut enim episcopi duodecim apostolorum noscuntur obtinere primatum; ita et sacerdotes Ecclesiae septuaginta discipulorum ordinem repraesentant. Quod profecto mansio illa Israelitici populi in Helim figurate designat. Ibi nimirum duodecim profluebant apostolici fontes, qui divini verbi imbribus arentia hominum corda perfunderent: ibi septuaginta virebant palmae, totidem videlicet discipuli, qui mundo diabolicae tyrannidis servitute depresso, victoriae Christi palmas inferrent. Illi siquidem fontes palmarum arbores irrigant, quia sacri pontifices verbis affluunt, unde caeteri sacerdotes Ecclesiae in spem coelestium praemiorum sine cessatione virescunt. Qui nimirum decuplato septenario numero hoc significare videntur, ut per septiformis gratiae Spiritum legis decalogus impleatur. Quia igitur, dilectissimi, non modo sacerdotes, sed et sacerdotum vos decet esse magistros, necesse est ut vita vestra quaedam sit linea, et velut adamantis signaculum, quod vivendi caeteris adhibeat formam. Adamantinum quippe sigillum suam caeteris imprimit, a nullis vero metallis imaginem sumit. Cum igitur ex diversis mundi partibus adventantium vobis ingruit multitudo, cum multimodae conspersionis homines obstrepunt, cum morigerari sibi quisque vos importune compellunt, vultus vester semper idem, sic festiva quadam serenitate resplendeat, ne, quod absit, in aliquo levitas puerilis erumpat: sic sacerdotalem vultum gravitas matura componat, ne rigorem nimium intuentium infirmitas perhorrescat. Sic alios hilaritatis nostrae dulcedo demulceat, ut severitas nostra sese in petulantiam vel lasciviam non resolvat. Ridere quis, vel leniter loqui incipiens, si nos repente conspexerit, verbum supprimat, ori digitum superponat, territus obmutescat. Sic sic videlicet cum Petro claves Ecclesiae merito facti participes, obtinemus: dum nosmetipsos certam vivendi formam atque signaculum caeteris fidelibus exhibemus.
|
(Prov. XVI.) (II Tim. III) (Zach. VIII) (Matth. XVI) (Zach.
III) (Apoc. I) (Zach. VI) ( id est, sine nota) (I Tim. III) (Ibid.) (Isa. XXXII) (Matth. V)
|
[ f. substantiae vel
cupiditati, vel quid simile add. ]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 2 |
EPISTOLA II. AD S. R. E. EPISCOPOS CARDINALES.
|
(Habetur tom. III, estque opusculum 31.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 3 |
57 EPISTOLA III. AD BONIFACIUM S. R. E. CARDINALEM EPISCOPUM ALBANENSEM.
|
(Habetur tom. III, estque opusculum 22.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 4 |
EPISTOLA IV. AD S. R. E. CARDINALES, BONIFACIUM EPISCOPUM ALBANENSEM, ET STEPHANUM PRESBYTERUM.
|
ARGUMENTUM.--Hanc epistolam scribit pro quodam sancti Apollinaris monasterii abbate, orans Bonifacium, et Stephanum S. R. E. cardinales, ut illi humanitatem et clementiam exhibeant. Quamobrem autem, aut qua in re humanitatem ei praestari velit, quia ipse non indicat, haud sane licet divinare.
|
Sedis apostolicae sanctis ac reverendissimis sacerdotibus BONIFACIO et STEPHANO, PETRUS peccator monachus servitutem. Nolo vos lateat, dilectissimi mihi fratres et domini, quia modernus iste Jacob, rector videlicet monasterii sancti Apollinaris, nostri montis cacumen irrepsit; imo, qui in planis ac inoffensis solitus est convallibus repere, timoris calcaribus concitatus, velut alarum remigio praeruptis montium coactus est perniciter involare: et qui per plana vix claudicans reptat, scopulosa montium juga subsiliendo perlustrat. Quapropter obsecro fraternitatis vestrae clementiam, ut qui duo tanquam Petrus et Joannes claudum, compellitis currere, non aurum sibi, vel argentum, quod vobiscum fortasse non est : sed misericordiam, quam habetis, et abundanter affluitis, clementer exhibete. Consolidentur itaque ejus bases et plantae, ut de ruina sui loci, vel habitationis excidio non necesse sit trepidare. Prosit igitur illi tam ardui montis subiisse fastigium, et sit unde Deo gratias referat adhuc suum ingressurus in templum, ambulans, et exsiliens, et laudans Deum.
|
(Act. III)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 5 |
EPISTOLA V. AD S. R. E. CARDINALES, HILDEBRANDUM ARCHIDIAC. ET STEPHANUM PRESB.
|
ARGUMENTUM.--Arcana totius mundi creationis mysteria, et praecipue Sabbatum, quo die rerum omnium Conditor ab omni opere cessavit, interpretatur. Per Sabbatum autem Christum intelligi docet, in quo, hujus mundi voluptatibus posthabitis, 58 et terrenarum rerum amore deposito, humana mens quasi feriata felicissime conquiescit: necessarium tamen esse, ut hanc requiem adipiscamur, animum nostrum a profanis cogitationibus, et mundi illecebris tanquam ab injustis possessoribus vindicare, et Christo vero Domino sincerum, illibatumque reservare. Ita enim vere sabbatismus implebitur, dum scilicet et nos in eo, et ille in nobis aeternum domicilium statuemus.
|
Gemino sedis apostolicae HILDEBRANDO, PETRUS peccator monachus indissolubile vinculum charitatis Vulgare est, dilectissimi, quia locupletes quilibet uberibus divitiarum copiis non affluerent, si pauperes sibi vilia saltem munuscula, vel exenia de suis reculis non offerrent. Et saepe deliciosum quemque tenue pauperis delectat olusculum, atque protinus jacentem stomachum recreat, cui scilicet eatenus quasi languens adipati juris edulium nauseabat. Ut quid igitur ego, licet circumcisus eloquio, pauper ingenio, claros et eruditos viros verear alloqui; cum iidem ipsi nobiscum non philosophorum, sed discipuli sint utique piscatorum? Praesertim cum et Paulus dicat: « Sapientibus, et insipientibus debitor sum . » Sed quoniam ego nuper a vobis carne, non corde, quietis amore disjunctus, spirituale proposui Sabbatum colere: libet super hoc Sabbato cum sancta vestra prudentia succincte quid disputare. Itaque qui Sabbatum celebro, quid mihi de illo videatur, expono. Nullum namque praeceptum in tota veteris instrumenti lege reperio tam districte propositum, tam frequenter indictum, tot admonitionibus inculcatum. Hoc enim non modo saepissime inter sanctiones et caeremonias legis, sed etiam in prophetarum frequentatur oraculis. « Custodite, inquit, diem Sabbati. Omnis homo qui non observaverit diem Sabbati, peribit anima illa de populo suo . » Quid ergo per Sabbatum debemus intelligere, nisi Christum? In isto quippe Sabbato requiescimus, cum in illo solo spem ponimus, cum hunc toto cordis amore diligimus: ac rerum temporalium concupiscentiam postponentes, a servilium operum labore cessamus. Unum scilicet, idemque legis praeceptum est, et Sabbatum colere, et praecedentis angeli vocibus obedire. « Ecce, inquit, ego mittam angelum meum, qui praecedat te, et custodiat in via, et introducat in locum, quem paravi. Observa eum, et audi vocem ejus, nec contemnendum putes, quia non dimittet cum peccaveris, et est nomen meum in illo. Quod si audieris vocem ejus, et feceris omnia quae loquor, inimicus ero inimicis tuis, et affligam affligentes te, praecedetque te angelus meus . » Unde est, quod in prima earum tabula, quae Moysi datae sunt, ubi non sunt nisi tria duntaxat mandata conscripta, hoc tertium invenitur. Nam postquam illic scriptum est: « Non habebis deos alienos; » et: « Non assumes nomen Domini Dei tui in vanum; » protinus additur: « Memento ut diem Sabbati sanctifices . » In alia vero tabula, ubi non jam ad 59 divinam substantiam pertinentia, sed exteriora septem videntur inesse mandata, sic incipit: « Honora patrem tuum, et matrem ; » de quo idcirco dicit Apostolus, quod sit primum mandatum in promissione , quoniam primum in secundae tabulae ponitur ordine, alioquin quartum potius deberet dici quam primum, in promissione scilicet longaevitatis. Dicit enim alibi: « Honora patrem tuum, et matrem, ut sis longaevus super terram . » Quia ergo per Sabbatum Christus innuitur, recte in illa tabula Sabbati mandatum ponitur, ubi sola Dei fides habetur. Nam et in ipso mundi nascentis exordio, cum unumquemque diem Scriptura mane praefigat et vespere, jam cum ad Sabbatum pervenit, neutrum horum nominat: ut illud quasi sine initio esse, vel fine prorsus ostendat. Nam stylus historiae hunc ordinem tenet : « Factum est, inquit, vespere, et mane dies sextus. Igitur perfecti sunt coeli, et terra, et omnis ornatus eorum; » statimque subjungit: « Complevitque Deus die septimo opus suum quod fecerat: et requievit die septimo ab universo opere, quod patrarat. » Non enim ad instar aliorum dierum, de creatione Sabbati prius aliquid dixerat, sed sic ad illud quasi jam notum repente prorupit: et dum nec mane ejus, nec vesperam dixit, quodammodo nec initium, nec finem habere monstravit. Ad similitudinem quippe Melchisedech sacerdotis, etiam Sabbatum Moyses introducit, de quo ad Hebraeos dicit Apostolus: « Rex Salem, quod est rex pacis, sine patre, sine matre, sine genealogia, nec initium dierum, neque finem habens: assimilatus autem Filio Dei manet sacerdos in perpetuum . » Et recte quae unum sub allegorica figura significant, in ipso quoque scriptionis ordine non discordant. Illud quoque ab utroque non discrepat, quia sicut Melchisedech rex Salem, rex pacis dicitur: ita nihilominus Sabbatum requies interpretatur. Igitur haec duo, quae pacem, sive requiem, suis nominibus exprimunt, congruenter in hunc, qui summa pax est, typica significatione concurrunt. « Ipse est enim pax nostra qui fecit utraque unum . » Et recte in hoc Sabbato rerum Conditor requievit, quia in Christo Jesu mediatore Dei et hominum, Pater omnipotens, quod se posset offendere, penitus non invenit. In eo denique merito requievit, de quo discipulis audientibus intonuit, dicens: « Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi complacui . » In illo siquidem suaviter requievit, et nos requiescere praecipit. Unde et in Levitico dicit: « Sabbata mea custodite, et sanctuarium meum metuite . » Qui enim Sabbatum, ipse est et sanctuarium. « In quo » videlicet « habitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter , » et de quo idem dicit Apostolus: « Deus erat in Christo, mundum reconcilians sibi . » Sed et eadem in Evangelio Veritas dicit: « Non pro his autem rogo tantum, sed et pro eis, qui credituri sunt in me per verbum ipsorum, ut et omnes unum sint, sicut tu Pater in me, et ego in te, ut et ipsi in vobis unum sint . » Et iterum: « Ego in eis, et tu in me, ut sint consummati in unum . » Sed qualiter homo valeat consummari, quomodo debeat perfici, libet succincte perstringere, 60 prout in ipso mundanae creationis datur ordine reperiri. Nam quia homo μικρόκοσμος, hoc est minor mundus asseritur, necesse est ut ad suae plenitudinis incrementa contendens, ipsam mundanae conditionis speciem imitetur, ut sicut visibilis atque corporeus hic mundus per suarum molem ac multitudinem consummatus est partium; sic et homo noster interior paulatim ad sui plenitudinem veniat per augmenta virtutum. De qua nimirum plenitudine spirituali dicit Apostolus: « Donec occurramus omnes in virum perfectum, in mensuram aetatis plenitudinis Christi . » Age igitur, dixit Deus: « Fiat lux . » Tunc autem in homine dicitur, ut lux fiat, cum datur ut illuminatio sibi credulitatis infulgeat. Prima quippe mentis lux fides est. Unde jam fidelibus dicit Apostolus: « Fuistis aliquando tenebrae, nunc autem lux in Domino : » et hoc est primum in lege praeceptum. « Audi Israel: Dominus Deus tuus, Deus unus est . » Tunc itaque in homine primus dies fit, cum novus ad fidem venit. Secundo die fecit Deus firmamentum, quod est coelum, fecitque divisiones aquarum, ut aliae per inferiora defluerent, aliae in superioribus remanerent. Quid autem firmamentum, nisi robur est Scripturarum? Unde legitur , quia coelum in die judicii plicabitur sicut liber. Quid autem aquae inferiores, nisi multitudines hominum? Quid superiores, nisi chori sunt angelorum? Angeli enim Scripturarum coelum non habent super se, sed sub se: quia non egent ut verbum Dei legentes audiant, quia ipsum Deum praesentem manifeste conspiciunt, et in ejus semper amore flammescunt. Cum igitur homo per firmamentum, hoc est per coelestis eloquii documentum, jam incipit inferiores aquas superioresque dividere, id est, carnalia a spiritualibus, terrena a coelestibus separare; jam in eo secundus fit dies, quia non modo fidei lucem, sed et rerum incipit habere discretionem. Deinde dixit Deus: « Congregentur aquae, quae sub coelo sunt, in locum unum, et appareat arida . » Facta igitur divisione inter terrena, sicut dictum est, atque coelestia, necesse est ut humana mens haec eadem terrena adhuc inter se minutius dividat: et sic reprobos homines hujus terrenae sapientiae salsugine prurientes, a justis fontem fidei sitientibus, tanquam ab arida mare decernat. Infideles enim, sive carnales quilibet amaris tentationum fluctibus quatiuntur, et tanquam procellosis cupiditatum, vel arrogantiae tempestatibus intumescunt. Sancti vero quique, ac justi, velut arida Deum sitiunt, et tanquam ferax terra virentes bonorum operum fructus germinare contendunt. Ideoque praecipit Deus, ut eodem die germinaret terra herbam virentem, facientem semen, et lignum pomiferum faciens fructum. Quisquis ergo haec solerter exsequitur, quisquis haec subtiliter meditatur, huic procul dubio tertius jam dies exoritur. Unusquisque ergo se ab amara carnaliter sapientium salsugine dividat; fontem vitae Deum, factus arida, medullitus sitiat, bonorum fructuum germina proferat; ut sibi dies tertius illucescat. His enim ita compositis, et salubriter ordinatis, 61 anima hominis, quasi dimotis atque sopitis tenebris vitiorum, incipit radiare nitore virtutum. Atque ideo dicitur, quia quarto die facta sunt luminaria in firmamento coeli. Quid est enim quia prius germinat terra, et protinus luminaria sunt creata, nisi quia prodeunte germine boni operis, lux in anima copiosior oritur, ut imitari valeat sui vestigia Redemptoris? Acceleret ergo terra mentis humanae spiritualium segetum germinare proventum, ut rutilantibus intimae lucis radiis illustretur; quatenus dum quarti diei luce perfruitur, etiam ad contemplanda coelestia more spiritualium volucrum rapiatur. Unde est, quod in quinto die creati sunt pisces, per quos designantur ii qui baptismatis sacramenta suscipiunt; volucres etiam, qui significant eos qui virtutum pennis ad coelestia se contemplanda suspendunt. Quintum ergo diem cum volucribus habet quisquis, saeculi hujus amore contempto, quasi dedignatur coenum calcare terrenum, ac per contemplationis gratiam ad coelestis gloriae se provehit appetitum. Hic itaque non jam in terra graditur, sed per aerem volat: quia terrena quaeque despiciens, ad coelestia sitibundus anhelat. « Sitivit, inquiens, anima mea ad Deum fontem vivum, quando veniam, et apparebo ante faciem Dei? » . Hic ergo quasi vir perfectus ad sui Conditoris merito formatur imaginem, nimirum qui tantam spiritualium charismatum possidet dignitatem, ut non jam solummodo quorumlibet normam praecipiatur tenere sanctorum, sed et ipsum Dei, in quantum fas est, imitari conetur exemplum. Sicut dicit Apostolus: « Estote imitatores Dei sicut filii charissimi, et ambulate in dilectione, sicut et Christus dilexit nos . » Differentia quippe erat inter Paulum qui imitabatur Christum, et eos quos provocabat ad imitandum seipsum: « Imitatores, inquit, mei estote, sicut et ego Christi . » Unde sexta die creatus est homo ad sui similitudinem Creatoris. Quod utique sicut tunc factum est per humanae conditionis exordium, ita nunc agitur per instaurationis intimae sacramentum. Hic praeterea inter omnia terrae, aquae, simul et aeris animantia quasi monarchiam accipit, et quemdam sublimioris excellentiae principatum; quia vir quisque perfectus, ac virtutibus consummatus novit de singulis rectum proferre judicium. Sicut Apostolus ait: « Spiritualis autem judicat omnia, ipse autem a nemine judicatur . » Hinc itaque Deus omnipotens virum mundo scilicet mortuum, sibique viventem, suum constituit thronum, ac per eum saepe justitiae suae promulgat edictum. Hinc est etiam, quod ordo ille angelicus per quem frequentius judicia sua decernit omnipotens Deus, thronus vocatur: quia in eis summus arbiter praesidet, cum judicia per eos aequitatis exercet. Perfectum itaque virum Deus suum constituit solium, ut in eo suaviter requiescat. Unde per prophetam: « Super quem, inquit, requiescet Spiritus meus, nisi super humilem, et mansuetum, et trementem sermones meos? » Et notandum, quod per unumquemque diem dicitur: Factum est vespere, et mane: vespere 62 scilicet ipsa boni operis est perfectio, mane vero lux mentis. Nam cum bonum opus pervenit ad perfectionem, tunc in operantis mente lux gratiae spiritualis exoritur; ut dum opus foris exsequitur, intrinsecus ipse gratia Spiritus illustretur. Sic itaque pervenitur ad Sabbatum, in quo Deus et ipse consummatis operibus requiescit, et hominem requiescere praecipit. Hoc itaque modo et homo fit Sabbatum Dei, et Deus Sabbatum hominis; cum et ipse in Deo, et Deus requiescit in eo. « Manete, inquit, in me et ego in vobis . » Ipse quippe nobis et intemporale tempus, et illocalis est locus Illocalis scilicet, quia non circumscribitur; intemporalis, quia nunquam finitur. Tempus itaque nobis est, dum dicit: « Nonne duodecim horae sunt diei? » Se scilicet diem, duodecim autem horas totidem dicit apostolos. Locus vero illic indubitanter exprimitur, ubi Propheta cum praemisisset: « Tu autem idem ipse es, et anni tui non deficient; » protinus addidit: « Filii servorum tuorum habitabunt ibi , » haud dubium quin in te. Fecit itaque Deus coelum et terram, et requievisse non dicitur: fecit germinantia terrae et luminaria coeli, et requievisse non dicitur: fecit omnia quae pascuntur in terris, vel quae moventur in aquis, et in omnibus his nusquam legitur requievisse; sed plasmato ad imaginem suam homine, Sabbatum protinus quietis illuxit, et sic universitatis Conditor requievit; et cum ipse per prophetam dicat: « Coelum mihi sedes est, terra autem scabellum pedum meorum ; » quod in illorum conditione non dicitur, in sola hominis conditione quievisse perhibetur; et ut magis ac magis insignem hujus diei stupeas dignitatem, dicit Scriptura: « Quia benedixit Deus diei septimo, et sanctificavit illum, quia in ipso cessaverat ab universo opere suo : » quod in caeteris diebus fecisse nullo modo reperitur. Quid est enim Deo Sabbatum sanctificare, nisi templum sibimet in sancti atque perfecti viri mente construere. Sicut et Apostolus: « Templum, ait, Dei, quod estis vos, et Spiritus sanctus habitat in vobis . » Porro autem sicut de Sabbato diximus, ita quoque ratio exigit ut de templo dicamus, quia et Deus templum hominis, et homo est templum Dei; sicut in Apocalypsi Joannis dicitur: « Templum non vidi in ea. Dominus enim Deus omnipotens templum illius est, et agnus . » Templum itaque hominis Deus, templum Dei fit homo. Hoc hominis templum spiritualis est paradisus, mens scilicet sancta, mens perfecta, mens munda, atque ad sui Conditoris imaginem signanter expressa. Haec, inquam, mens, sive rationalis anima, jure dicitur paradisus, quae et coelestium charismatum est fluentis irrigua, et tanquam fertilium arborum vel herbarum, sic virentibus sanctarum virtutum vernat germinibus adornata. Fons enim ille, sive fluvius, qui illic dicitur egredi de loco voluptatis ad irrigandum paradisum, quique dividitur in quatuor capita, ratio mentis est, ex qua, velut originali fonte, quatuor virtutes, justitia videlicet, fortitudo, prudentia et temperantia, quasi totidem salutiferi 63 gurgites profluunt, qui terram nostri cordis fertilem reddunt. Lignum vero vitae ipsa bonorum est sapientia, de qua et Salomon ait: « Lignum vitae est his, qui apprehenderunt eam, et qui tenuerit eam beatus . » Lignum vero scientiae boni et mali, transgressio est legis indictae, experimentumque miseriae. Sed quia nobis propositum non est exponere cuncta per ordinem, sufficiat haec succincte, quae huic negotio competunt, praelibasse. Notandum vero quia et reproba cujuslibet anima fit confusio tartari: et sancta, munda atque perfecta species paradisi. Mens enim odiosa, cupida, curis tantummodo saecularibus dedita, libidinis igne succensa, nonne tibi videtur infernus, in quo videlicet et diabolus habitat, et concupiscentiarum ignes aestuare non cessant? Illic enim de luxuria sulphureus foetor oboritur, et de cogitationum crebrescentium tenebrosa caligine, tanquam teterrimi fumi volumina generantur. Nam dum hoc amat, illud timet; in aliis gaudet, hoc odit; illud avide concupiscit; fit infelix mens, suspecta semper et vaga, curiosa, anxia simul atque sollicita, quae curis impellentibus in multa dividitur, diversarumque passionum morsibus laceratur. Haec itaque flebilis anima gehenna facta est, tartarus et infernus, quam et cruciant tormenta curarum, et vitiorum vastat incendium. At illa, quae Creatoris sui luce perfruitur, quae vernantibus virtutum spiritualium germinibus decoratur, quam denique fons sapientiae profluentibus ex se quatuor gurgitibus irrigat, atque ad proferendos bonorum operum fructus coelestis gratiae madore fecundat: haec procul dubio paradisus, haec est hortus deliciarum, de qua Dominus per Isaiam dicit: « Effundam spiritum meum super semen tuum, et benedictionem meam super stirpem tuam, et germinabunt inter herbas quasi salices juxta praeterfluentes aquas . » Tunc illi, quod per Osee prophetam promittitur, efficaciter adimpletur: « Ero quasi ros, Israel germinabit quasi lilium, et erumpet radix ejus ut Libani: ibunt rami ejus, et erit quasi oliva gloria ejus, et odor ejus ut Libani. Convertentur sedentes in umbra ejus; vivent tritico, et germinabunt quasi vinea; memoriale ejus sicut vinum Libani . » Hanc igitur animam, sicut de Sabbato legitur, Deus omnipotens sanctificat et benedicit, et in ea delectabiliter requiescit. Haec siquidem vere Sabbatum, haec templum, haec sui Creatoris est sanctuarium. Porro autem sicut Aegyptum percussit plaga muscarum , Israeliticus autem populus accepit in munere Sabbatum, ita semper et reproba mens avide per mundi hujus negotia inquieta diffunditur, et anima sancta in sola sui Redemptoris quietudine delectatur. Hinc est, quod non alibi, sed in Reblatha rex Babylonis Sedeciae filios trucidavit, et post ejusdem oculos eruit . Plane dum Scriptura sacra Sedeciae captivitatem narrat, ordinem captivitatis internae denuntiat. Rex quippe Babylonis est antiquus hostis, possessor intimae confusionis, qui prius filios ante intuentis oculos trucidat, quia saepe sic bona opera interficit, ut haec se amittere ipse, qui captus est, dolens cernat. 64 Nam gemit plerumque animus, et tamen carnis suae delectationibus victus, bona quae genuit, amans perdit, ea, quae patitur, damna considerat, nec tamen virtutis brachium contra regem Babylonis levat; sed dum videns nequitiae perpetratione percutitur, ad hoc quandoque peccando perducitur, ut ipse quoque rationis lumine privetur. Unde Babylonis rex exstinctis prius filiis, Sedeciae oculos eruit, quia malignus spiritus subductis prius bonis operibus, post intelligentiae lumen tollit. Quod recte Sedecias in Reblatha patitur. Reblatha quippe multa haec interpretatur. Ei namque rationis lumen merito clauditur, qui, sanctae quietis rigore postposito, per negotia mundana raptatur. Jure in Reblatha caecus efficitur, cum, contempto uno, per multa vagus, et impatiens animus dissipatur. Israelitica igitur anima sabbatizat, dum remota a negotiorum saecularium strepitu, lectionibus et orationibus vacat; Aegyptiaca vero muscarum ingruentium infestatione percellitur, dum terrenorum actuum inquietudine delectatur. Quid est enim in hac vita laboriosius, quam terrenis desideriis aestuare? Quid quietius, atque suavius, quam hujus saeculi nihil prorsus appetere? Ait Salomon: « Muscae morientes perdunt suavitatem unguenti ; » quia cogitationes superfluae quae assidue in animo carnalia cogitante nascuntur, atque deficiunt, eam suavitatem, qua unusquisque intrinsecus per Spiritum unctus est, perdunt. Unde cum miro pietatis opere ad cor veritas venit, prius ab eo cogitationum carnalium aestus ejicit, et post in eo virtutum dona disponit. Quod bene nobis sacra Evangelii historia innuit, in qua dum ad resuscitandam filiam principis Dominus invitatus dicitur, protinus additur: « Et cum ejecta esset turba, intravit et tenuit manum ejus, et surrexit puella . » Foras ergo turba ejicitur, ut puella suscitetur, quia si non prius a secretioribus cordis expellitur importuna saecularium multitudo curarum, anima quae intrinsecus jacet mortua, non resurgit. Nam dum se per innumeras terrenorum desideriorum cogitationes spargit, ad considerationem sui sese nullatenus colligit. Nullus quippe sapientiam, quae Deus est, plene percipit, nisi qui ab omni se abstrahere actionum carnalium fluctuatione contendit. Unde alias dicitur: « Sapientiam scribe in tempore otii, et qui minoratur actis, ipse percipit eam . » Quia ergo sine cultu et observatione Sabbati esse Israelitae non possumus, celebremus spiritualis otii Sabbatum, ut non sicut Aegyptii perturbemur ab ingruentium importunitate muscarum. Nam quia, donante divina clementia, jam pressuri pervenimus in Israeliticam terram, non est fas Israelitarum ignorare culturam; ne si eorum caeremonias non addiscimus, cruentis leonum invisibilium dentibus exponamur. Sicut enim sacra Regum testatur historia, nuntiatum est regi Assyriorum: « Gentes, inquit, quas transtulisti, et habitare fecisti in civitatibus Samariae, ignorant legitima Dei terrae. Et immisit in eos Dominus leones, et ecce interficiunt eos, eo quod ignorent ritum Dei terrae . » Quisquis autem, qui in spirituali constitutus est ordine, sic Deo deservit per 65 exterioris habitus speciem, ut tamen saecularis vitae non deserat vetustatem; hic quodammodo unius Dei cultum, ac caeremonias ignorare perpenditur, et quasi diis pluribus deservire conatur. Unde et de illis quoque dicitur: « Quia cum Dominum colerent, diis quoque suis deserviebant, juxta consuetudinem gentium . » Dominum quippe et deos gentium quodammodo colere quisque convincitur, si sic sacri ordinis in quo est officium administrat, ut tamen a negotiis saecularibus et carnalis vitae consuetudine non recedat. « Nemo, inquit Dominus, potest duobus dominis servire . » An quia tolerabilius videtur quempiam carnaliter vivere, vel obsequia mundo servitutis impendere quam juxta ritum gentium daemonibus immolare? Sed idem Propheta, qui dicit: « Omnes dii gentium, daemonia , » dicit etiam: « Maledicti, qui declinant a mandatis tuis . » Idem Apostolus, qui dicit: « Quis consensus templo Dei cum idolis? , » dicit etiam: « Qui autem in carne sunt, Deo placere non possunt . » Et iterum: « Nemo militans Deo implicat se negotiis saecularibus ut ei placeat cui se probavit . » Malignus etiam spiritus, qui auctor est idoli, dicitur princeps mundi. Et Jacobus: « Quisquis, ait, amicus est hujus mundi, inimicus Dei constituitur . » Quid ergo differt utrum per sacrilegas hostias, sive per reprobam vitam ad Dei inimicitias pravus quisque prorumpat? Sicut ergo jam diximus, nil prodest quod terram Israel inhabitare jam coepimus, nisi unum et solum Deum Israel sine gentilium deorum admistione colamus. Quae autem est terra, quam dicimus, nisi illa, quam significabat Naaman Syrus, cum diceret Eliseo, « Obsecro, inquit, concede mihi servo tuo, ut tollam onus duorum burdonum de terra? » Quid autem per allegoriam, Naamam Syrus, nisi genus designat humanum? Sicut enim Naaman ante leprosus, mox ut septies aqua Jordanis abluitur, ab omni leprae squalore purgatur, ita mundanus populus septem charismata illius columbae percipiens, quae supra Dominum in Jordane descendit, per sacri baptismatis lavacrum contagia deposuit peccatorum. Quid vero terra, quam Naaman postulat, nisi incarnationem significat Redemptoris? Haec est, per mysterium, illa repromissionis terra, quae lac et mel fluere dicitur. Lac enim de carne fluit, mel de superioribus venit. Quia igitur in uno mediatore Dei et hominum, et humanitatis lac et mel divinitatis inesse cognoscitur, recte per terram lacte, et melle manantem, incarnationis ejus mysterium figuratur. Quod autem ex hac terra onus duorum burdonum petit, quid aliud, quam duorum apostolorum, Petri scilicet et Pauli documenta deposcit? Unde et unus eorum dicit: « Qui operatus est Petro in apostolatu circumcisionis, operatus est et mihi inter gentes . Et quia non modo apostolos, sed etiam omnes praedicatores scientiam et operationem habere necesse est duos in castellum, quod contra se erat, Dominus discipulos misit , atque, sicut Lucas testatur, in omnem civitatem, et locum, quo erat ipse venturus, geminos destinavit . » Quod ergo Naaman de terra sancta duorum burdonum expetit sarcinam, super incarnatione 66 Dominica genus humanum apostolicam videtur efflagitare doctrinam, ut hi sagmarii mundo terram invehant, ex quo ad offerenda sacrificia altare in conspectu Conditoris fiat. Unde filiis Israel praecipit, dicens: « Altare de terra facietis mihi . » Altare scilicet de terra a Deo facere, est in nostri Redemptoris incarnatione sperare. Tunc quippe a Deo nostro munus accipitur, quando in hoc altari nostra humilitas, id est, super Dominicae incarnationis fidem posuerit quidquid operatur. Altari ergo de terra oblatum munus imponimus, si actus nostros Dominicae incarnationis fide solidamus. De quo altari per Isaiam dicitur: « In die illa erit altare Domini in medio terrae Aegypti, et titulus Domini juxta terminum ejus. Et erit in signum, et in testimonium Domino exercituum in terra Aegypti . » Quod autem Naaman non ob aliud terram prophetae poposcisset, nisi ut ex ea Domino altare construeret, in suis ipse verbis ostendit, cum illic praesto subjungit: « Non enim faciet ultra servus tuus holocaustum et victimam diis alienis, nisi Domino . » In hac ergo terra et nos colamus Deum, non secundum nostram, sed secundum legem suam, ne sicut de illis dicebatur, et de nobis valeat dici: « Ignorant legitima Dei terrae . » Secundum propriam quippe legem Deum colere cernitur qui specie tenus quidem ejus mandatis obtemperat; sed in iis quae facit, ad propriae utilitatis commodum principaliter spectat, et, dum exteriorem Christianitatis exhibet regulam, sub honestatis quidem colore se palliat, sed ad hoc intrinsecus ut in hac vita prosperetur anhelat. Tunc autem Deum secundum ejus legem ac caeremonias colimus, si quidquid eum velle cognoscimus, neglectis omnino quae nostra sunt, votis omnibus adimplemus; si non magnopere perpendamus, quam circa nos sit ampla substantia, sed quam simplex, quam munda, quam denique sincera sit intrinsecus conscientia; si non curamus quomodo sublimes equi nobis insidentibus glomerent gressus, quomodo per auratam videantur insanire cervicem, sed quomodo nos ipsi Deum mereamur habere sessorem; si non amplectamur mortuum quodcunque metallum, sed in capsidili nostri pectoris recondamus lapidem vivum; si non in vestibus ornamenta gemmarum, sed in mentibus rutilent margaritae virtutum; si in cordibus nostris et puritatis vitrum, et sapientiae salutaris resplendeat aurum, ut illam jam imitetur civitatem, de qua in Apocalypsi per Joannem dicitur: « Structura muri ejus ex lapide jaspide; ipsa vero civitas ex auro mundo, simul et vitro mundo; fundamenta muri civitatis omni lapide pretioso adornata . » Haec igitur anima, quae talis est, procul dubio paradisus est; haec, ille deliciarum hortus est, cujus inhabitator est Deus. Quae dum sui Conditoris contemplatione perfruitur, ad illam dignitatem, in qua primus homo conditus fuerat, reformatur. Unde Dominus in Levitico cum dicturus esset: « Ponam tabernaculum meum in medio vestri, et non abjiciet vos ultra anima mea, et ambulabo inter vos et ero vester Deus, vosque eritis populus meus , » praemisit dicens: « Comedetis vetustissima veterum, 67 et vetera novis supervenientibus projicietis . » Vetustissimum quippe nobis est primos homines Deum in paradiso conspicere; vetus autem, Israeliticum populum circumcisionis, ac sacrificiorum ritum diversarumque caeremoniarum mandata servare. Tunc itaque vetustissima veterum mentis ore comedimus, cum ad instar primi parentis Dei speciem contemplamur; vetera vero novis supervenientibus procul abjicimus, dum Evangelii gratia coruscante Mosaicae legis observantiam non curamus. Qui ergo possidere cum Deo paradisi gloriam quaerimus, hic necesse est ut ei nosmetipsos prius habitaculum praebeamus, quatenus, dum ipse in nobis habitat et nos in eo, sic studeamus non ignobilis otii, sed laboriosae quietis Sabbatum colere, ut ex hoc mereamur in diem Dominicum, qui nullo clauditur fine, transire. Deus omnipotens, dilectissimi, qui vos coram hominibus fecit insignes, tribuat etiam in suis obtutibus legis suae veraciter esse cultores.
|
(Rom. I) (Exod. XXXI) (Exod.
XXIII) (Exod. XX) (Deut. V) (Ephes. VI) (Exod. XX) (Gen. I) (Hebr. VII) (Ephes. II) (Matth.
III) (Levit. XIX) (Coloss. II) (II Cor. V) (Joan. XVII) (Ibid.) (Ephes. IV) (Gen. I) (Ephes. V) (Deut. VI) (Isa. XXXIV) (Gen. I) (Psal. XLI) (Ephes. V) (I Cor. XI) (I Cor. II) (Isa. LXVI.) (Joan. XV) (Joan.
XI.) (Psal. CI) (Isa. LXVI) (Gen.
II) (I Cor. III) (Apoc. XXI) (Prov. III) (Isa. XLIV) (Ose. XIV) (Exod. II) (IV Reg. XXIV) (Eccle. X) (Matth. IX) (Eccli. XXXVIII) (IV Reg. XVII) (Ibid.) (Matth. VI) (Psal. XCV) (Psal. CXVIII) (II Cor. VI) (Rom. VIII) (II Tim. II) (Jac. IV) (IV Reg.
V.) (Gal. II) (Matth.
XXI) (Luc. XII) (Exod. XX) (Isai. XIX) (IV Reg. V) (IV Reg. XVII) (Apoc.
XXI) (Levit.
XXVI) (Ibid.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 6 |
EPISTOLA VI. AD EOSDEM HILDEBRANDUM ET STEPHANUM S. R. E. CARDINALES.
|
ARGUMENTUM.--Librum sibi, quem multis laboribus vigiliisque proxime confecerat, ab Alexandro H Romano pontifice subreptum fraude vehementer queritur et, ut sibi restitui operam dent, Hildebrandum et Stephanum cardinales efflagitat.
|
Inexpugnabilibus Romanae Ecclesiae clypeis domno suo HILBEBRANDO, et dulcissimo fratri STEPHANO, PETRUS peccator monachus servitutem. Querelam omnipotenti Deo, et vobis, qui ejus estis membra, depono de domino nostro papa, qui cor meum tam crebro moerore conturbat et grandaevi jam senis animam ad amaritudinem provocat. Tulit enim librum nostrum, quem videlicet de paupertatula inopis ingenioli cum magno labore decerpseram, et velut unicum filium ulnis uterinae dulcedinis amplectebar; et hunc qualiter tulerit operae pretium est agnoscatis. Sciebat enim hoc se a me aliter impetrare non posse; domno abbati S. Salvatoris me praesente tradidit, praecipiens ut transcriberet. Nocte vero, me nesciente, tulit suisque scriniis insarcivit. Et revera hoc est munditiae sacerdotalis ingenium, imo hoc papalis puritatis est argumentum. Ex his tamen cum expostulatur arridet caputque meum tanquam oleo jocosae urbanitatis suavitate demulcet; sacerdotem scilicet deputat histrionem; dum me rebus impugnat, verbis obdulcat; manus incutit colaphum; os excitatur ad risum. Cui simile Salomon in Proverbiis: « Sicut noxius est, inquit, qui mittit lanceas et sagittas in mortem; sic 68 vir, qui fraudulenter nocet amico suo, et cum fuerit deprehensus dicit: Ludens feci . » Romana porro tradit historia : quia Tiberio Caesari, quoniam multo se vino saepius ingurgitabat, dum vocaretur Claudius Tiberius Nero, dicebant histriones: Caldius Biberius Nero. Ego quoque quia nescio saltare, sed scribere, scribam fortassis aliquando non quod sacerdotem, sed quod deceat histrionem. Nam et ego domini mei nomen facile possem jocoso sale conspergere, nisi hoc mihi tantae dignitatis excellentia prohiberet. Alexander quippe, levans angustias tenebrarum interpretatur, sicut in Hebraicorum nominum interpretationibus invenitur. Quibus nimirum tenebrarum angustiis quid aliud designatur, quam tot laboris et calamitatis aerumnae, quas frenetica rabies ac furor nobis Cadaloicus intulit? Cadalous plane tenebrarum excitavit angustias, quas juxta sui nominis etymologiam, Alexander papa levavit, quia dum ille sulphureo, ut ita loquar, Aethnaeae cupidinis fumo lumen apostolicae sedis est aggressus exstinguere, omnes nos tenebrarum compulit angustias tolerare. Quamobrem non modo dominus noster papa, sed omnes nos in conspectu Cadaloi, dici possumus Alexandri; quia dum ille tenebrarum nobis imponit angustias, cujus sumus participes in labore, merito censemur et nomine. Sed cum hoc nomen habeat, levare, illud exprimat, cadere, per hoc, inter levantem et cadentem praelium, illum quem Joannes narrat, ad memoriam cogimur revocare conflictum. « Factum est, inquit, praelium in coelo: Michael et angeli ejus praeliabantur cum dracone . » De quo etiam paulo post additur: « Et projectus est in terram draco ille magnus, serpens antiquus, qui vocatur diabolus et Satanas . » Ad cujus exemplum et Cadalous de coelo in tartarum cecidit, cum de sedis apostolicae culmine, quod sperabat, in anathematis voraginem corruit. Praeterea nunquam hujus nominis pontifex apostolicae sedi praesedisse legitur, nisi solus ille martyr insignis, quem quinto loco a B. Petro in ejus cathedra constitutum, per omnia novimus fuisse membra transfixum. Et quia compellor ad ludum, hoc in apostolica sede vocabulum omnia sibi vindicat genera tormentorum, et ab antiqua non degenerat consuetudine, dum haereditate possidet tribulationem. Imo juxta nominis hujus interpretationem, totus mundus factus est Alexandria, dum ubique terrarum tota universalis Ecclesia sub diversis pressurarum gemit angustiis constituta. Reproborum scilicet hominum patet hinc inde rapinis, laceratur injuriis, calamitatum fasce deprimitur, sublatis quotidie possessionibus angustatur, et dum ambages atque tumultus perversa loquentium patitur, titionum quodammodo tenebris denigratur, dicens per Salomonem: « Nigra sum, sed formosa, filia Hierusalem: nolite me considerare quod fusca sim, quia decoloravit me sol . » Sed cum haec verba praefatus dominus noster audierit, fortassis, ut solet, illico respondebit: Dure loqueris, et quid ego commerui? quid in te grave commisi? Cui non dissimile fuit quod filii Dan dicebant ad Michan, cui 69 nimirum, quae possidebat cuncta rapuerant: « Quid, inquiunt, tibi vis? cur clamas? » Quibus ille respondit: « Deos meos, quos feci, mihi tulistis, et sacerdotem et omnia quae habeo, et dicitis, quid tibi est? » Sed quoniam sicut vir sapiens ait: « Musica in luctu importuna narratio ; » licet histrio sim, non libet ludere, dum compellar corde lugere; nec citharam crispare delectat quem amici codicis jactura perturbat. Reddat ergo librum, si vult possidere librificum. Et propter brevem vilis articuli seriem pauperculum ejusdem styli non amittat auctorem. Hoc scilicet merentur impendia tot laborum, tot pericula mortium, cum illud Prophetae lugubri cogeremur voce cantare: « Quoniam propter te morte afficimur tota die, aestimati sumus ut oves occisionis . » Plane sicut octo beatitudines enumerat Evangelium , sic in legibus suis Tullius octo nihilominus genera describit esse poenarum. Et quia beatitudines illae sicut nobis sunt in cognitione, sic utinam haberentur in opere; nos hic, juxta Tullianum ordinem, sola poenarum genera numeremus, damnum videlicet, vincula, verbera, talionem, ignominiam, exsilium, mortem, servitutem. Cum igitur haec omnia fere pro sedis apostolicae servitio pertulerimus, dignum, quaeso, est ut, quasi soluto poenarum debito, nunc eidem sedi potissimum etiam foenus injuriae persolvamus, quanquam et beatitudinum Evangelii pro ejusdem papae servitio non omnino videamur expertes? Habemus enim primam et ultimam, paupertatem scilicet et persecutionem; harum scilicet beatitudinem copiis abundamus. Romani quippe nolunt Alexandrum, sed aerarium. Hunc scilicet, quem Apostolus reprobat ; non eum, qui per apostolorum apostolicorumque pontificum tramitem currit. Nolunt, inquam, Alexandrum evangelicam ecclesiasticae mensae pecuniam proponentem, sed sordentis avaritiae potius aera librantem. Petri respuunt successorem, et alumnum Simonis amplectuntur pro venalitate Spiritus pecunias offerentem . Proinde Dominus noster, quia sua nobis praebere non vacat, non saltem quae nostra sunt, tollat. Apostolica quippe sententia est: « Non debent filii thesaurizare parentibus, sed parentes filiis . » Sed dum tanto patri praesumentes obloquimur, quia mensuram nostram insimulantes excessimus, a vobis, dilectissimi, procacibus labiis poenitentiam postulamus. Inter servi scilicet dominique litigium debetur et satisfactio delinquenti et poenitentia vapulanti.
|
(Prov. XXVI) (Suet.
c. 48) (Apoc. XII) (Ibid.) (Cant. I) (Jud. XVIII.) (Ibid.) (Eccli. XXII) (Psal. XLIII; Rom. VIII) (Matth. V) (II Tim. IV) (Act. VIII) (II Cor. XII)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 7 |
EPISTOLA VII. AD HILDEBRANDUM S. R. E. ARCHIDIACONUM CARDINALEM.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 32.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 8 |
EPISTOLA VIII. AD EUMDEM HILDEBRANDUM S. R. E. ARCHIDIACONUM CARD.
|
70 ARGUMENTUM.--Conqueritur cum Hildebrando quod parum se ab eo diligi comperisset. Primum, quod nunquam ad se scriberet; deinde, quod in sermonibus sinistram de se mentionem faceret. Quam immerito id sibi accidat ostendit, qui illi pro viribus obtemperare semper studuerit, et maximo amore prosequatur. Ad extremum, episcopatu se abdicat. Quam rem scilicet causam cur se ei Hildebrandus subiratum praeberet fuisse credibile est; nolebat enim in illa temporum necessitate et bonorum sacerdotum penuria tam sancto antistite Ecclesiam orbari.
|
Domno HILDEBRANDO archidiacono, PETRUS peccator monachus, servitutem. Miror, venerabilis frater, cur sancta mens tua nulla circa me valeat occasione mitescere, ut ne unum quidem verbum, praesertim quando absens sum, vel ad me, vel de me proferas, quod ad charitatis videatur officium pertinere; sed quandocunque vel ad me legatio destinatur, vel te praesente, sermo quilibet ex me fortassis oboritur, mox parvitatis meae nomen exploditur, fama conspuitur, levitas irridetur, ac de me talia proferuntur quae et inimicis meis jucunda sit fabula, et mihi confusio luctuosa. Plane postquam Romanae sum alligatus Ecclesiae, utinam tam Deo, vel Petro, quam tuis coeptis tuisque conatibus semper obtemperare contendi, et in omnibus tuis certaminibus atque victoriis, ego me non commilitonem, sive pedissequum, sed quasi fulmen injeci. Quod enim certamen unquam coepisti, ubi protinus ego non essem et litigator et judex? Ubi scilicet non aliam auctoritatem canonum, nisi solum tuae voluntatis sequebar arbitrium, et mera tua voluntas mihi canonum erat auctoritas. Nec unquam judicavi quod visum est mihi, sed quod placuit tibi. Praeterea, nomen tuum in quanta benedictione fuerit apud labia mea saltem domnum Cluniacensem, qui tibi non est ignotus, inquire. Nam dum super te aliquando disputarem: « Nescit, inquit ille, tantam tibi sui amoris inesse dulcedinem, quam profecto, si nosset, incomparabili penes te amore flagraret. » Sed cur ego scriptionis hujus articulum protraho, quam te lecturum esse non spero? Certe nemo vivit in carne, cui libentius scriberem, si tu dignareris oculum adhibere. Sed quia spes ista non est, vide quam accuratus et limatus sit stylus, qui flores eloquii, quae resplendeat urbanitas dictionis. Sed sive videas, sive non videas, ego tibi episcopatum quem dedisti, per has litteras reddo, omneque jus, et potestatem a me quae mihi super eum competere videbatur, abscindo.
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 9 |
71 EPISTOLA IX. AD EUMDEM HILDEBRANDUM S. R. E. ARCHIDIACONUM CARD.
|
ARGUMENTUM.--Iterum cum eodem Hildebrando expostulat habitam ab eo esse fidem malevolis quorumdam sermonibus, qui beatum virum in alieno solo monasterium aedificasse per calumniam asseverabant. Quod esse falsum manifeste ostendit.
|
Immobili columnae sedis apostolicae domno HILDEBRANDO archidiacono, PETRUS peccator monachus, salutem. Uberes ago gratias, venerande frater, quia cum ad regalis aulae contenderes apicem, aestuantem circa me vaporare persensi de sacrario tui pectoris charitatem. Nec mirum, cum Deus ignis dicatur esse consumens , si sancti Spiritus habitaculum quibusdam scintillis erumpentibus videatur ignitum. Nam ubicunque illius itineris mentio mei nominis incidit, memoria mea penes te in benedictione fuit. Quod factum et amicorum meorum mentes erexit, et detrahentium labia dignae responsionis obicibus oppilavit. Verumtamen Florentiae mens tua, quae contra vaniloquos ac mendaces cauta consuevit esse semper et rigida, delinifica quorumdam obtrectatorum esse persuasione mollita. Comitis quippe Guidonis asseclae cum grege servili calumniabantur me construxisse coenobium, ex his utique praediis, quae in clientelae suae stipendium ex herili dudum liberalitate concesserant. Cur, quaeso, illius tunc sententiae recordatus non es, qua dicitur: « Cibaria, et virga et onus asino; panis, et disciplina et opus servo ; » ubi mox sequitur: « Laxa manus illi, et quaerit libertatem . » Cur et ille tibi versiculus excidit: « Jugum et lorum curvant collum durum, et servum inclinant operationes assiduae? » Cur etiam illud tua memoria non recoluit: « Servo malevolo tortura, et compedes. Mitte illum in operationem, ne vacet? » Sed quid mirum, si te licet prudentem et sanctum virum potuit artifex servitus et vesuta decipere, cum et prophetico plenum spiritu David, Siba servus Saul callide mentiens, compulit a justitia declinare? « Tu, inquit, et Siba, dividite possessiones . » Ille siquidem innocentem Miphiboseth mentitus est contra regiam agere majestatem; isti me conditionem perhibent proscripsisse servilem. Sed, quaeso, frater, nunquid Tethgrimus Guidonis hujus patruus, qui sine liberis obiit, de tot agris ac villis perexigua saltem, quae videbantur esse contermina monasterio legare non potuit? an adhuc obsequentis cunei judicabitur indignus, cui cum ex hac ipse vita decesserit, posteritas ei nulla succedit? Huic etiam, qui adjuvit, quia clientes omnia possident, aliquid Deo conferre, de sui juris allodio non licebit? Censebis, ut ii, qui rotandis 72 ad ignem verubus, vel abluendis sunt lebetibus deputandi, sic herilia bona possideant, ut eorum domini recedentes e saeculo, sanctis Ecclesiis sui juris impendia non relinquant? Dignumne perhibes ut mancipia nostra gerant ora flammantia, ut pretiosi cultus induant ornamenta, nos aestuantis averni tolerare supplicia? Proh pudor! ut illi fluant, et nos inopia coarctemur! Illi ructent pridiana convivia, nos quaeramus apud inferos micam! Merito perdit haereditatem, qui servum relinquit haeredem. Excludi meretur a numero filiorum, qui propria salute contempta, sibi substituit servile mancipium. Obstruatur igitur os iniqua loquentium: et juxta prophetam, sepiantur aures spinis a versipellium mendaciis detractorum . Qui ad faciem quidem blanda praetendunt, sed intrinsecus virus malitiae contegunt, et velut apes ore mella ferunt, sed aculeis pungunt. Et quid mirum, si nos, qui ad terram melle manantem contendimus, apum circumvolantium stimulis laceramur? Ad quam profecto terram festinabat ille qui dicebat: « Circumdederunt me sicut apes, et exarserunt sicut ignis in spinis . » Huc accedit quia, cum ad mel terrae viventium properare contendimus, divini quoque verbi dulcedinem propinantes etiam favos mellis in ore portamus. Scriptum est enim: « De ore prudentis procedit mel . » Et dilectus ad sponsam: « Favus, inquit, distillans labia tua, sponsa; mel et lac sub lingua tua . » Quae rursus de sponso: « Guttur ejus dulcedo, et totus concupiscentia . » Quid ergo mirum, si nos et ad mel properantes, et mel in ore portantes, examen apum hinc inde circumvolant, ut obtrectationum nos aculeis pungant? Hinc est, quod Israeliticus ille populus, dum ire per desertum ad terram repromissionis properant, prius castrametati sunt, sicut vetus habet editio, in Gai, deinde veniunt in Dibongad . Gai nimirum interpretatur chaos. Et quid per chaos, nisi cor intelligitur hominum perversorum, obscurum scilicet, tetrum atque profundum? Pravum est enim cor hominis, sicut Scriptura dicit, et inscrutabile, et quis hominum cognoscit illud? Dibongad autem significat apiarium tentationum. Post chaos itaque ad apiarum pervenitur, quia postquam cor obscurum, dolosum atque profundum, more Gai, caligo malitiae ac fraudis obtenebrat, ad hoc etiam quandoque per iniquitatis augmenta progreditur ut proximos quosque, velut apes, et praesentes assentationis melle demulceant, et absentes obtrectationum aculeis pungant. De Gai ergo in Dibongad, de chao venitur ad apiarium, quia de fraudulenta malitia tenebrosi cordis pravus quisque progreditur ad infligenda spicula detractionis. Quid itaque de te dicam qui quanquam primo foederatae concordiae circa me jura servaveris, quandoque tamen et oblatrantium canum neglexisti rictus infringere, et fidem non horruisti detrahentibus adhibere? « Vituli multi, et tauri pingues obsederunt me ; et tu patienter audisti. » Dicam itaque de summae sedis archidiacono, quod de Jacobo tunc dicebatur apostolo: « O et justus erravit. » Sed quoniam et pro faventibus, et pro laedentibus 73 indifferenter orandum est, depositae querelae calumniam orationis fine concludam. Deus omnipotens, venerabilis frater, et ex impensae charitatis officio multiplex tibi praemium reddat, et quod detractoribus consensisti clementer indulgeat.
|
(Deut. IV; Hebr. XII) (Eccli.
XXXIII) (Ibid.) (Ibid.) (Ibid.) (II Reg. XIX) (Eccli. XXVIII) (Psal. CXVII) (Prov. XVI) (Cant. IV) (Cant. V) (Num. XI) (Jer. XVII.) (Psal. XXI)
|
[ f. fertur vel aliquid simile
]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 10 |
EPISTOLA X. AD PETRUM S. R. E. CARDINALEM ARCHIPRESBYTERUM LATERANENSEM.
|
(Habetur tom. III, estque opusculum 18.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 11 |
EPISTOLA XI. AD DESIDERIUM ABBATEM SACRI MONASTERII CASINENSIS, S. Q. R. E. PRESBYTERUM CARDINALEM, TIT. S. CAECILIAE.
|
ARGUMENTUM.--Desiderium Casinensem abbatem saluberrimis monitis instituit. Ea sunt, primum ut sua ipsius errata semper ob oculos habeat, virtutes post tergum; ut aliorum increpationes non moleste ferat, sed amplectatur; ut pro officio suo subditorum culpas non negligat, sed corrigat; absentibus non detrahat, sed in faciem objurget; jejunium amet; ut denique sacrificium Christi passionis assidue celebret.
|
Reverendissimo abbati DESIDERIO, PETRUS peccator monachus, salutem in Domino. Sacra testatur historia , quoniam Absalon Joab militiae principem, ut ad se veniret nuntio discurrente poposcit; qui tamen venire contempsit. Cumque ad ipsum denuo peteret, sed ille obstinatus ac rigidus funditus abnuisset, ad agrum illius Absalon protinus misit messemque hordei, quo plenus erat, ignibus conflagravit. Praesto Joab Absalon expostulaturus aggreditur; ille gaudet quod ejus accessum talibus beneficiis promeretur, nimirum quod petitionibus non obtinuit, laesionibus impetravit. Ego autem tibi, venerabilis frater, non bis, sed saepius scripsi; verumtamen usque hodie ne unum quidem iota, ut rescribere dignareris, extorsi. Ipse quoque pollicitus es quia mihi notarium mitteres, qui saltem ea, quae in te specialiter scripseram, in tui sumptus pergamena transferret. Sed supersedisti penitus vel scribenti rescribere, vel notarium, ut spoponderas, destinare; quorum videlicet unum charitas exigit, alterum veritas quasi pro debito persolvatur impellit. Quid igitur faciam? Nam quia dormientem te impingens et vellicans excitare non valeo, pungam, et sic saltem ut evigiles praevalebo. Ferulam igitur in te doctrinae tanquam magister arripiam, et 74 velut supparem, vel clientem haec, quae tibi forte quam mihi notiora sunt, admonere praesumam. Et hoc sit meum pungere, doctiorem velle docere. Ad hanc fortassis injuriam experrectus evigilabis, ui qui charitati denegaveras vicem, laedenti saltem redhibeas talionem; verumtamen, quem tu tibi vides haec hilariter suggerentem, juniores fratres sibi procul dubio deputent serio consulentem. Age igitur, noli frater, quod plerique faciunt, tantummodo, si quid est in te virtutis attendere, ut vitia quasi post tergum posita negligas judicare. Imitare naturalis in Pavone diversitatis exemplum. Qui nimirum pullinos, et velut ignobiles pedes prae oculis semper habet, insignem vero caudae pulchritudinem post se spectabilem praebet. Videt in pedibus rusticum aliquid quod despiciat; ignorat in cauda quod eum mirabilem reddat. In promptu est, unde se debeat in humilitate deprimere; post tergum gerit unde valeat, quasi prae caeteris avibus superbire. Tu quoque quodammodo quod in te virtutis est lateat; si quid vero vitiosum, et correctionis est indignum, ab aspectus tui judicio non recedat. Fraternae correctionis zelum noli moleste ferre, sed gratulabundus amplectere, ac velut certae curationis antidotum in animae languentis interiora diffunde, Memento itaque quod per Salomonem dicitur: « Melior est manifesta correctio quam amor absconditus. Meliora sunt vulnera diligentis quam fraudulenta oscula odientis . » Et alibi: « Viro inquit, qui corripientem dura cervice contemnit, repentinus superveniet interitus, et eum sanitas non sequetur . » Illud etiam attende, quod ait: « Qui abscondit scelera sua, non dirigetur; qui autem confessus fuerit et reliquerit ea, misericordiam consequetur . » Et iterum: « Qui diligit disciplinam, diliget sapientiam; qui autem odit increpationes, insipiens est . » Vitrum nempe, quia visus acumen admittit et quidquid in se latet exponit, praestantius videretur omnibus esse metallis, nisi percussum facile frangeretur; sed quoniam ad primum ferientis ictum illico dissilit, talentum vitri vix dodrantem aequat argenti. Rosa purpurea rutilantior videtur esse vermiculo, sed quia nullam fert laboris injuriam, inter quisquiliarum stipulas deputatur. Porro autem quia sancti conventus rector es constitutus, noli dissimulare culpam; sed mox, ut emerserit, adhibe disciplinam, ut cum Phinees te zelus ad aeterni sacerdotii jura promoveat , non cum Heli sub torpore desidiae ignobiliter oscitantem ultio repentina percellat . Unde per Salomonem dicitur: « Noli subtrahere a puero disciplinam. Si enim percusseris eum virga, non morietur. Tu virga percutis eum, et animam ejus de inferno liberabis . » Verumtamen cave ne nimius disciplinae rigor duritiam contrahat et immoderatus zeli fervor vertatur in iram, ne videlicet, dum culpae rubigo detergitur, vas tenerum confringatur. Unde et Salomon ait: « Noli esse amicus homini iracundo, neque ambules cum viro furioso, ne forte discas semitas ejus, et sumas scandalum animae tuae . » Aliter: « Melius est habitare in terra deserta, quam cum muliere rixosa et iracunda . » 75 Nonnulli plane, cum per impatientiae fomitem a fratrum charitate resiliunt, hoc quod Paulus et Barnabas propter Marcum discipulum ab invicem discesserunt , in defensionis suae testimonium vertunt. Quod utique constat non discordiae vitio, sed divinae dispensationis factum esse judicio, ut nimirum sancti apostoli tanquam grana tritici eo spargendae fidei uberiorem messem redderent, quo procul eos ab invicem dissensionis aura perflaret. Absentibus nunquam detrahas, sed eos in faciem, prout res dictaverit, competenter objurga. Hinc est quod in Proverbiis legitur: « Remove a te os pravum, et detrahentia labia sint procul a te . » Et in Ecclesiaste : « Si mordeat, inquit, serpens in silentio, nihil eo minus habet, qui occulte detrahit. » Vir etiam sapiens ait: « Susurro et bilinguis maledictus est, multos conturbavit pacem habentes ; » audienti vero dicit: « Sepi aures tuas spinis, et noli audire linguam nequam: et ori tuo facito ostia, et seras auribus ejus . » Adversus linguam nequam aures nostras spinis sepire praecipimur, ut detrahentes quosque spinosae responsionis aculeo retundamus. Ama jejunium, ut dum inedia corpus atteritur, anima coelestis gratiae pinguedine saginetur. Et serpens ille, qui comedentem hominem cibi telo prostraverat , jejunanti nunc per sobrietatis arma succumbat. Serpens enim, sicut perhibent qui scrutandis rerum naturis subtiliter insudarunt , si jejuni hominis sputum gustet, protinus moritur. Cum ergo tanta sit jejunii virtus in hanc bestiam, quae corporaliter repit, quanto vehementior in illum draconem vigere credenda est, qui invisibiliter serpit? Sed ut colubrum hunc valeas efficacius rumpere, sacrificii salutaris hostiam satage frequenter offerre, ut dum ora tua Christi perspexerit cruore rubentia, territus contremiscat, praesto diffugiat et sacramento quo captivatus est propius accedere non praesumat. Sic effetis continuo viribus corruat, et in scrobe suae malitiae quantum ad te perpetuo conditus delitescat, Sed jam calamo silentium impero, quia ipse me in hujus praesumptionis audacia reprehendo, et quasi misso in messem igne protinus fugio, ne deprehendar uberis agri proventus exurere, qui spinas tantum et arbusta debueram silvestria conflagrare.
|
(II Reg. XIV) (Prov. XXVII) (Prov. XXIX) (Prov. XXVIII) (Prov. XII) (Num.
XXV) (I Reg. IV) (Prov. XIII) (Prov. XXII) (Prov. XXI) (Act.
XV) (Prov. IV) (Eccle. X) (Eccli. XXVIII) (Ibid.) (Gen. VIII) (PLIN. l. XXVIII, cap. 4)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 12 |
EPISTOLA XII. AD EUMDEM DESIDERIUM ABBATEM, ET CARDINALEM.
|
ARGUMENTUM.--Haec epistola, ut prior, tota paraenetica est. Adhortatur enim eumdem Desiderium, ut monasterii sibi commissi curam indefesse gerat, assentationes fugiat, de se abjecte sentiat, monachos, eosque praesertim, qui simpliciores sunt, ad viam perfectionis dirigat, et denique seipsum ad contemplationis culmen erigat.
|
76 Domno DESIDERIO venerabili abbati, PETRUS peccator monachus servitutem. Licet ignis circumposita quaeque corripiat, se tamen super se naturaliter erigit ac semper in superiora contendit, et fraternus amor, qui in meis circa te visceribus aestuat, nequaquam te solo contentus in te constituit finem, sed per te quoque in communem transfertur Auctorem. Est enim amor inutilis, aridus et insulsus, qui sic se occupat circa proximum, ut non etiam porrigatur in Deum. Et quanquam principalis sit amor Dei, per amorem tamen proximi, quem conspicimus, pervenimus ad amorem Dei, quem non videmus . Interim itaque dum te cominus attendo quem diligo, ad illum semper oculos levo ad quem tecum simul attingere concupisco. Consere igitur et innecte manus, atque, ut laborem alleviemus itineris, mutuis nos adhortationibus incitemus. Tu autem, quia regendi praestantissimi monasterii nexibus obligaris, cave ne in hujus viae laboribus, vel pusillanimis te lassitudo retardet, vel assentantium delenifica verba robur animi male consentientis enervent. Illud itaque ad memoriam revoco, quod de Tobia viro justo Scriptura testatur: « Contigit, inquiens, ut quadam die fatigatus a sepultura, veniens domum, jactasset se juxta parietem et obdormisset, atque ex nido birundinum dormienti illi callida stercora insisterent super oculos ejus, fieretque caecus . » Fatigatus a sepultura, dum se vel effractis viribus projicit, lumen amittit. Illaesum quippe cordis oculum servat, quisquis in bonis operibus infatigabilis perseverat, cum vero pusillanimiter frangitur, non immerito luce privatur. Hinc enim scriptum est: « Vae iis qui perdiderunt substinentiam! » Hinc Paulus ait: « Vigilate, state in fide, viriliter agite . » Quid vero leviter volitantes hirundines, nisi leves adulantium et blanda loquentium significant mores? Qui dum blandiloquii sui suavitate demulcent, dum adulationis oleo caput audientis impinguant, interiores oculos, ne solita luce perfruantur, excaecant: « Corripiet me justus, inquit, in misericordia, et increpabit me; oleum autem peccatoris non impinguet caput meum . » Et tanquam stercus oculis ingerunt, dum lenocinantis eloquii quemlibet blanda verbositate perungunt. A quibus scilicet haec saepe dicuntur: « Vive dum vivis, recrea corpus eduliis; ne si se districtius atterat, tot oppressa laboribus caro fragilis mox succumbat. » Persona tua clementioribus excolatur induviis, ut ejus quam tenes servetur genium dignitatis. Agglomeretur lateribus tuis in modum cunei turba clientium, ut dum te commeantium multitudo condecorat, tam sublimis honor officii non vilescat. Sed si nobis haec diabolicae malignitatis amaritudo detegitur, tentationis ingestae caligines funditus evanescunt. Unde et illic dicitur: « Tunc sumens Tobias de felle piscis, linivit oculos patri suo; moxque coepit albugo ex oculis ejus, quasi membranam ovi egredi, statimque visum recepit . » Fel etenim piscis est malitia Beethmoth, qui caput est et initium totius iniquitatis. 77 Caecus itaque felle piscis oblinitur, et protinus caecitas effugatur, quia, cum amaritudo diabolicae versutiae nostris oculis ostensa proponitur, tenebrarum mox caligo propellitur, et lux interior, quae velut eclipsim passa fuerat, reformatur. Et notandum quod dicitur quia prius albugo de oculis est illius egressa, et sic lux illico reparata. Ille quippe in oculis gerit albuginem, qui de se sanctitatis habet opinionem. Quisquis ergo recuperare vult lucem, amputet a se prius affectatae aestimationis albuginem, ut se non abneget peccatorem, qui peccati vult evadere caecitatem. « Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt . » Isti sunt oculi, de quibus in Canticis dicitur: « Oculi tui columbarum, absque eo quod intrinsecus latet . » Quia licet sancti nunc Creatorem suum per gratiam contemplationis aspiciant, latet tamen adhuc magnum aliquid, ad quod in hac corruptibili carne humanae mentis acies non aspirat. Ubi mox sequitur: « Capilli tui sicut greges caprarum, quae ascenderunt de Galaad . » Sicut enim per oculos Ecclesiae doctores intelliguntur, qui ad videnda inferioribus membris summa ac spiritualia sunt praelati, sic etiam per capillos, gregesque caprarum designantur simplices et subjecti. Qui nimirum, et si prae simplicitate mysteria quaeque ac summa penetrant, multitudine tamen et compositione sua sanctam Ecclesiam, velut capilli caput, exornant. Capra, quia plerumque cum peccato offertur, figura peccati; Galaad « acervus » est « testimonii. » Per Galaad ergo, Christum, cui sanctorum omnium multitudo perhibet testimonium; per capillos vero, vel caprarum greges, multitudinem intelligimus subjectorum. Greges ergo caprarum ascendunt de monte Galaad, quia sanctorum omnium multitudo de Christo, quem sibimet faciunt fundamentum, conscendere satagunt excelsa virtutum. Sed cur hoc exemplum oratio deduxit ad medium, nisi ut tu intelligas quia, quantum distat inter oculos et capillos, tantum fere in contemplationis studio inter praelatos distare debeat, et subjectos? quatenus tu eorum, qui tibi commissi sunt, oculus, tu spiritualibus studiis sis intentus, et videas non modo tibi, sed et sibi. Hinc frequenter exoritur inundatio fletuum, salubris compunctio lacrymarum. Hinc est quod in Genesi legitur: « Iste est, inquit, Ona, qui invenit aquas calidas in solitudine, dum pasceret asinos Sebeon patris sui . » Hoc plane quantum ad litteram vanum videtur et frivolum. Quid enim ad sacram Scripturam pertinet, ut referat quia custos asinorum aquas reperit in deserto? Sed ubi in litteris nulla videtur utilitas, ad spiritualem intelligentiam necesse est mens recurrat. Quid est enim per figuram, Ona in solitudine patris sui asinos pascere, nisi spiritualem quempiam virum, cui Deus pater est, simplices fratres sub disciplinae remotioris studio custodire? Et quid est aquas calidas invenire, nisi in compunctionis lacrymas, quae de fervore sancti Spiritus eliciuntur, erumpere? Nam et ipsa interpretatio nominum hujus figurae non refugit intellectum. Onam siquidem dolor, vel tristitia eorum, sive etiam mussitatio, vel murmuratio interpretatur. Quisquis 78 enim compunctionis dolore tristatur, quasi sub quadam querula mussitatione adversum pravitatem vitae suae murmurare compellitur. Sebeon autem interpretatur, stans in aequitate, quod Deo congruere nemo prorsus ignorat. Ipse quippe in aequitate principaliter stat qui a justitiae rectitudine nulla necessitate coactus exorbitat. Onam ergo dum patris sui Sebeon asinos in solitudine pascit, aquas calidas reperit, quia quisquis se per vitae rectitudinem Deo filium exhibet ac de peccatis suis medullitus dolet, dum se reddit in pervigili fratrum cura sollicitum, divino munere percipit gratiam lacrymarum: nam et beata illa peccatrix prius pedes Domini unguento perunxit, postmodum etiam alabastrum unguenti pretiosi super caput recumbentis effudit . Caput Christi, Deus; pedes Christi, servi Dei. Sicut enim illa, dum humanitati Christi dependit obsequium, ad divinitatis attingere meruit intellectum, sic nimirum, sic doctor Ecclesiae, dum Christi membra custodit, contemplandae divinitatis gratiam percipit. Praeterea nonnulli sunt simplices fratres, qui quid sit contemplatio nesciunt, atque ideo in spiritualibus studiis se exercere nullatenus possunt, sed dum se funditus ab hoc mundo mortificant, dum fatigare se diversis per obedientiam laboribus satagunt ac in omnibus obtemperare suis prioribus inardescunt, apud omnipotentem Deum locum familiaritatis obtinent, ita ut per eos aliquando etiam signa virtutum fiant. Pridie certe, dum jam sol occasum vergeret, frater quidam, Joannes nomine, ad me venit, et miraculum celebri memoria dignum sibi dudum contigisse narravit. Cum, inquit, in Classense monasterio degerem, et commissam mihi sacrorum exedram custodirem, quadam die post completorium libros ecclesiae in archivo congessi, deinde clavem imprimens, ut quotidie consueveram, obseravi: sed, ut post liquido patuit, de cereo quem ferebam, nesciente me, vapor emicuit, et linteum quo liber operiebatur afflavit. Mane autem facto cum arcam aperirem, ut libros tollerem, repente mihi in vultum fumus et igneus vapor occurrit. Stupefactus illico atque perterritus, si forte de libris adhuc aliquid superesset, coepi curiose perquirere: sed, o incomprehensibilis divinae virtutis effectus! cum omnes lintei viginti circiter exusti essent in cineremque redacti, quibus nimirum codices fuerant involuti, ipsi codices omnino servabantur illaesi. Porro arcam ignis penetraverat, et largum combustionis orbem in ejus fundo reliquerat. Hoc itaque comperto fratres divinam laudavere potentiam, quoniam in Chaldaico camino Hebraeos custodierat pueros , nunc in arcae flagrantis incendio suos etiam servaverat libros. Est autem frater ille qui mihi ista narravit, idiota quidem, sed tam ferventis obedientiae, tam piae vitae, ut nequaquam videatur indignum, quod Deus per eum dignaretur exhibere prodigium. Tu autem, venerabilis frater, sic domum Dei cum commisso grege custodias, ut te tamen per incuriam non relinquas; sic fecunditatem Liae gignendis fetibus excolas, ut a venustae Rachel amplexibus non recedas . Noli te in assentantium 79 blandimenta projicere, ne dum te levium hominum vana verba delectant, ad instar Tobiae mentis oculos hirundinum stercus obducat . Si quis est qui te amicabiliter corripit, huic aures aequanimiter adhibe; ab illis autem velut excreans et nauseatus averte, ne tibi congruat quod Salomon ait: « Viro, qui corripientem dura cervice contemnit, repentinus superveniet interitus, et eum sanitas non sequetur . » De talibus et per Isaiam dicitur: « Populus enim ad iracundiam provocans est, et filii mendaces, filii nolentes audire legem Dei; qui dicunt videntibus: Nolite videre; et aspicientibus: Nolite aspicere nobis ea quae recta sunt. Loquimini nobis placentia, videte nobis errores, auferte a me viam, declinate a me semitam, cesset a facie mea sanctus Israel . » Igitur, sicut jam superius diximus, adeamus cum fiducia ad thronum gratiae : deseramus tenebras saeculi, ab oculis nostris terrenae concupiscentiae se caligo dimoveat, ut elapsis passionum carnalium tenebris, veri Solis nobis splendor erumpat. Anhelemus ad eum, qui lucem habitat inaccessibilem , et intimo cordis accessu properemus ad eum qui nos expectat verae lucis auctorem. Si curiose quaerimus in solitudine aquas calidas, possumus invenire, ut, dum removemur a saeculo, et S. Spiritus nos fervor accendat et salutiferae compunctionis mador a contagiis abluat, sicut per Isaiam dicitur: « Implebit Dominus splendoribus animam tuam et ossa tua liberabit; et eris quasi hortus irriguus, et sicut fons aquarum, cujus non deficient aquae . » Cum hoc itaque sit, tunc hominis anima facta est paradisus, et quasi vere fit hortus deliciarum. Tunc amor mundi hujus in amaritudinem vertitur, mens carnalis affectus vinculis expedita in alta sustollitur, et in solo sui Creatoris ineffabili contubernio delectatur, sicut per eumdem prophetam dicitur: « Tum delectaberis super Domino, et sustollam te super altitudinem terrae et cibabo te haereditate Jacob patris tui . » Ad hoc enitamur, dulcissime frater, intimae refectionis epulum tendere; has nunquam desinamus dapum coelestium delicias esurire, quatenus dum hoc quasi parvo jentaculo, ne deficiamus in via, deficimus, ad illud plenum, quod in coelo est, nuptialis convivii ferculum nutriamur. Et quanquam diversis te negotiis cura regiminis opprimat, ad sinum tamen quietis intimae, cum poterit, mens recurrat. Imitatus scilicet Moysen, qui tabernaculum foederis frequenter intrabat et exibat . Quid est enim quod ille crebro tabernaculum ingreditur et egreditur, nisi ut exemplum praebeat, quod is, qui intus in contemplationem rapitur, foris infirmantium negotiis frequenter urgetur, intus Dei arcana considerat, foris onera carnalium portat. Qui de rebus quoque dubiis semper ad tabernaculum recurrit, ac coram testamenti arca Dominum consulit, formam procul dubio rectoribus praebens, ut cum foris ambigunt quid disponant, ad mentem semper quasi ad tabernaculum redeant, et velut coram testamenti arca Dominum consulant, si de iis, in quibus dubitant apud semetipsos intus sacri eloquii paginas requirunt. Unde et ipsa Veritas, per susceptionem nobis nostrae humilitatis ostensa, noctibus in monte orationibus vacat, 80 die vero in urbibus per miraculorum signa coruscat, imitationis videlicet viam bonis rectoribus sternens, ut si jam summa contemplanda appetunt, necessitatibus tamen infirmantium compatiendo misceantur, quia tunc ad alta charitas mirabiliter surgit, cum ad ima proximorum se misericorditer attrahit et, quo benigne descendit ad infima, valenter recurrit ad summa.
|
(I Joan. IV) (Tob. IX) (Eccli. VIII.) (I Cor. XVI) (Psal. CXLVIII) (Tob. XI) (Matth. V) (Cant.
IV) (Ibid.) (Gen. XXXVI) (Matth. XXVI; Marc. XIV; Joan. XII) (Dan. III) (Gen. XXIX) (Tob. II) (Prov. XXIX) (Isa. XXX) (Hebr.
IV) (I Tim. VI) (Isai. LVIII) (Ibid.) (Exod. XXXIII)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 13 |
EPISTOLA XIII. AD EUMDEM DESIDERIUM ABBATEM ET CARDINALEM.
|
ARGUMENTUM.--In hujus epistolae fragmentis, in quibus, ut inscriptio testatur, de dignitatibus abjiciendis disserebat, nonnulla sacrae Scripturae loca ex libris Regum mystice interpretatur.
|
Domno DESIDERIO abbati . . . . PETRUS peccator monachus: Quem non aedificet atque ad perfectionem charitatis excitet , quem, inquam, non solum ad officiosum piae humanitatis studium exercendum, verum etiam ad bona pro malis redhibendum non provocet hoc quod de Pythonissa illa magnae profecto laudis digna praeconio legitur? Quae, videlicet ad imitationem Dei, Saul tam bene tractavit, non modo regio jam culmine desperatum, sed et in crastino Philistinorum gladiis perimendum, et tanquam prudens, juxta Evangelium, serpens illi praestitit beneficium, a quo nullum se consequi posse sperabat emolumentum. Ille praeterea, sicut ipsa conqueritur, omnes ariolos de terra Israel et magos erasit, ac per hoc eidem mulierculae omnem quaestum solitae divinationis ademit. Illa vitulum pascualem, qui sibi de consumpta vix paupertate supererat, coxit, et azymos panes de perexigua farina commiscens, illi, ut vesceretur, apposuit. Quod cum ille lugubris et contigua morte perterritus sperneret, ac cibum capere funditus recusaret; econtrario illa precibus obnixis, et quibusdam velut argumentationibus incessabiliter insistebat, ut roganti talionem redderet, et, sicut illa jubenti paruerat, sic iste supplicantis precibus annueret: « Ecce, inquit, obedivit ancilla tua voci tuae, et posui animam meam in manu tua, et audivi sermones tuos, quos locutus es ad me; nunc ergo audi et tu vocem ancillae tuae, et ponam coram te buccellam panis, ut comedens convalescas et possis iter facere . » Quis enim hoc coruscante faceret Evangelio, quod haec mulier sub umbra legis egisse describitur, praesertim cum vetus offerat instrumentum: « Diliges amicum tuum, et odio habebis inimicum tuum , » evangelica vero tuba terribiliter intonet: « Quia nec Pater vester dimittet vobis peccata vestra, si non remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus vestris? » Saul enim ita divinantibus et ariolis inimicus exstitit, ut passim omnes interficeret, et vix eorum quispiam, nisi haec duntaxat paupercula mulier, remansisset; haec etiam 81 quae supererat, tanta regiae persecutionis erat immanitate constricta, ut dum nullatenus uti divinatione praesumeret, consuetum propriae artis quaestum funditus amisisset. Haec tamen, idipsum quod remanserat reddens, bona pro malis alacriter obtulit, et inimicum suum, velut Apostolo jam haec praecipiente, cibavit . Et haec eo tempore laudabilis mulier fecit, cum illum nosset illico moriturum, atque ideo nec speraret jam placidum, nec paveret iratum. Argumentis utuntur homines, ut e propriis domibus hospitari nolentes ejiciant, ut ad tabernas, vel emptoria vicina transmittant. Siquidem locus iste depretiatur, ille praefertur. Hic per inclementiam annotinae tempestatis aegra seges negare fertur agricolis victum, illic feracium frugum dicitur exuberasse proventus. Modo brevitas commendatur itineris, modo sol altiora coeli tenere spatia perhibetur. Hac igitur accuratione verborum nihil aliud agitur, quam ut supervenientes, aliud sibi providere compellantur hospitium. Haec autem prudens et ingenua mulier rhetoricatur, ut ita loquar, et oratorum orationibus utitur, ut inimicus ejus, dum respuit ac resultat, ad edulium provocetur. Absalon siquidem interpretatur, patris pax, per quem designatur populus Judaeorum, qui usque ad mortem persecutus est Christum. De quo populo per Isaiam dicit: « Filios genui et exaltavi; ipsi autem spreverunt me . » Qui patris pax jure dicitur, quoniam in illo specialiter populo per legem datam, per victimarum sacrificia, per tabernaculum denique, sive templum Deus quievisse videtur. Sicut David: « Notus, inquit, in Judaea Deus, in Israel magnum nomen ejus . » Atque ut iste populus patris pax esse videatur, audi quod sequitur: « Et factus est in pace locus ejus . » Sive, per Absalon, Judas traditor designatur, qui et ipse patris pax non immerito dicitur, sicut ipse de illo Christus in psalmo conqueritur, dicens: « Etenim homo pacis meae, in quo sperabam, magnificavit adversum me supplantationem . » Nam et Christus non incongrue pater asseritur, sicut propheta testatur: « Vocabitur, inquit, Deus fortis, pater futuri saeculi, princeps pacis . » Iste ergo dicitur princeps pacis, et ille pax patris. Cui etiam, Judae videlicet, in ipso persecutionis articulo pacis osculum non negavit . Nec mirum si Judae traditoris speciem Absalon tenuit, quem non solum in persecutione David, sed ipso quoque genere suae mortis expressit. Ille siquidem quercui, dum transire vellet, inhaesit, iste laqueo se, Scriptura testante, suspendit. Ut quoniam uterque redundans vipereae felle nequitiae et terra indignus erat et coelo, inter utrumque libratus, et terram perderet, et ad coelum nullatenus aspiraret . Nam et Achitophel, qui David persequi non dissimiliter voluit , exigentibus meritis, idipsum genus mortis elegit. Hic enim Absalon persequenti David consilium dedit ut concubinas patris, quas dimiserat ad custodiendam domum, sacrilega permistione pollueret, atque ad foedandum patrem novercas suas turpiter incestaret . Quid autem per decem concubinas David, nisi pars illa Judaicae plebis exprimitur, quae Christum verum, utique David 82 fugientem, in gentilitatis deserta non sequitur, quia legis se habere Decalogum gloriatur. Per numerum namque concubinarum, numerus exprimitur mandatorum. Concubinae ergo, quae non sequentes David, domum servant, hi sunt qui in veteris legis custodia perseverant. Absalon igitur ad has concubinas David ingreditur, quia diabolus, qui in Absalon erat, per excessus diversorum scelerum cum talibus fornicatur. Et bene dicitur, quia David eas dimiserat ad custodiendam domum. Provida quippe Redemptoris nostri dispensatione divinitus agitur, ut quasi ad servandam legis domum Judaeorum reliquiae serventur, ut ipsi quodammodo nostri sint scriniarii, et libros coelestis eloquii, in eadem in qua conditi sunt lingua, ubique terrarum ferant, quatenus ipsi, qui nobis inimici sunt, si quando scrupulus dubietatis emerserit, omne nobis ambiguum tollant. Unde per Psalmistam dicitur: « Deus meus, ostende mihi bona inter inimicos meos, ne occidas eos, ne quando obliviscantur legis tuae . » Hebraica quippe lingua quae toto orbe dispergitur, multum Christianae fidei auctoritas adjuvatur. Nam nisi illud accederet testimonium, quod apud nos scribitur, quodammodo putari posset esse figmentum; sed cum illud testimonium adhibetur, illico dubietas tollitur. Unde et illic aperte subjungitur: « Disperge illos in virtute tua ; » ac si dicat Filius ad Patrem: Disperge, atque dissemina per totum mundum qui superfuerint de populo Judaeorum, ut ipsi de veteribus libris testimonium perhibeant novae fidei veritati. Cumque venisset David in castra Madian, Sobi filius Naas, et Machil filius Amihil, et Berzellai Galaadites obtulerunt ei stratoria, et tapetia, ac vasa fictilia, etc. . Madianitae vero qui praebuere regi David stratoria, et tapetia, quid aliud significant quam gentiles conversos ad fidem? Qui dum piis actibus incessanter insistunt, quasi textrini operis linteamina praeparant, in quibus utique Dominus suaviter requiescat. Haec enim sunt evangelica illa vestimenta, quae apostoli super asinum ponunt, et Jesum sedere desuper faciunt . Quod autem sequitur: Quia dederunt David etiam vasa fictilia, frumentum, et hordeum, farinam, et fabam, et lentem, et frixum cicer, et mel, et butyrum, oves etiam, et pingues vitulos , plurimae ciborum species diversi sunt sanctorum hominum mores. Quibus nimirum David cum suis commilitonibus pascitur, quia Redemptor noster cum sanctis suis rectis justorum operibus velut esuriens epuratur. Berzellai Galaadites senex valde, id est, octogenarius, ut sacra testatur historia, descendens de Rogelim, transduxit regem David Jordanem. Cui rex: « Veni, inquit, ut requiescas mecum in Hierusalem . Ille autem renuens excusationem senectutis obtendit, et relicto rege mox ad propria repedavit. Sunt namque nonnulli qui regem David, hoc est, Salvatorem nostrum sequentes, Jordanis fluenta transmittunt, hoc est, vel baptismi suscipiunt sacramentum, vel quod, secundum est lavacrum, arripiunt spirituale propositum. Nam quia in Jordane auctor baptismi Christus est baptizatus , 83 recte per eum intelligitur baptismus. Sed hi, veste variata, non mente, habitum mutando, non animum, ad pristinos redeunt mores, et saeculares repetunt actiones; et quia nequeunt a negotiorum saecularium perturbatione quiescere, nolunt in Hierusalem, hoc est, in visione pacis habitare cum rege. Senes enim sunt et inveterati, atque ideo nequeunt in novam de vetusta conversatione mutari. Nam et Jordanem transeunt et octogenarii sunt; quia et baptizati sunt, et resurrectionem futuram, quae per octonarium designatur numerum, credunt. Sed hi quanquam regi humiliter et blande loquantur, regem tamen deserunt, et ad solitae conversationis consuetudinem revertuntur. Quid est enim regi blanda verba proferre, nisi sicut in Evangelio dicitur, se callide potius quam humiliter excusare? Rogo, inquit, te, habe me excusatum . » Dicebat enim Berzellai regi: « Cur servus tuus fit oneri domino meo regi? Paululum procedam famulus tuus ab Jordane tecum, nec indigeo hac vicissitudine . » Cujus figuram tenent, qui spirituali cuiquam viro, seseque ad altiora provocanti, quasi humiliter decantant: Peccatores quidem sumus, tibique, Pater, obtemperamus, sed districtioris instituti regulam servare non possumus. Infirmi sumus et fragiles, atque ideo melius judicamus sub levi nos fasce inglorios utcunque vivere, quam sub gravis sarcinae pondere quasi fortes funditus interire. Nam et quod idem Berzellai superius dixerat, ab istorum interioris hominis senio non discordat. « Quot sunt, inquit, dies annorum vitae meae ut ascendam cum rege in Hierusalem? » Et adjecit: « Nunquid vigent sensus mei ad discernendum suave et amarum? aut delectare potest servum tuum cibus et potus? vel audire possum vocem cantorum et cantatricum? » Veraciter enim talium hominum sensus intrinsecus obtusi sunt, quia spiritualia mentis edulia, vel intimae jubilationis organa non discernunt. Non enim eis sapit cibus ille coelestis, ad quem Propheta spirituales convivas invitat: « Gustate, inquit, et videte, quoniam suavis est Dominus . » Nec illa fauces eorum mella discernunt, de quibus aiebat: « Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, Domine, super mel et favum ori meo! » Necdum ad illud Sapientiae discubuere convivium, de quo in libro Proverb. dicitur: « Quia sapientia immolavit victimas suas, miscuit vinum et posuit mensam suam ; » ubi et sequitur: « Misit ancillas suas ut vocarent ad arcem et ad moenia civitatis: Venite, comedite panem meum, et bibite vinum quod miscui vobis . » Hi voces etiam cantorum et cantatricum non audiunt; quia quae sanctorum martyrum, quae sanctarum virginum ante Deum jubilet modulatio, nullatenus comprehendunt. Nam quia carnaliter conversantes, ad Dominum contemplationis corda non elevant, coelestis harmoniae modulos, et mellifluas angelici concentus suavitates ignorant. Unde non immerito senex ille Berzellai fuisse dicitur de Rogelim, quod interpretari dicitur pedes. Pedestres enim tales ambulant, et quoniam a terrenae conversationis itinere se suspendere nesciunt, ad comprehendenda coelestis melodiae cantica non assurgunt. Nolunt enim 84 nisi pedites semper incedere, atque ideo nequeunt alta jubilationis intimae gaudia penetrare. Et quoniam terreni actus, in quibus sparsi sunt, duros eos atque insensibiles reddunt, spiritualis laetitiae contemplari subtilia nequeunt. Hinc est etiam quod iste Berzellai Galaadites asseritur quod acervus testimonii interpretatur. Et quoniam acervus ille testimonii, qui Galaad dicitur, a Laban et Jacob de lapidibus factus agnoscitur , bene per hunc Galaaditem, duri ac lapidei homines designantur, qui dum ad amorem spiritualis vitae cor non emolliunt, tanquam lapides facti, in pertinaci saecularium negotiorum rigore durescunt. Ad quam duritiam pertinet quod idem quoque Berzellai, ferrum meum interpretari dicitur. Quid est durius ferro? et quid obstinatius corde perverso? « In malevolam enim animam nunquam introibit sapientia . » Et congrue, ferrum meum, quasi de se quilibet homo durus et obstinatus dicit, quia, dum statuit in propria perseverare duritia, in consilia se nunquam projicit aliena. Ea quia rigidus et inflexibilis ad coelestem Hierusalem cum David rege non graditur, de via quam coeperat cum Berzellai, ad terram Madian, , hoc est, ad vitae veteris primordia revocatur. Cumque venisset rex David in Hierusalem, tulit decem concubinas suas, quas reliquerat ad custodiendam domum, et tradidit eas in custodiam, nec est ingressus ad eas, sed erant clausae usque in diem mortis suae, in viduitate viventes. Concubinae, quae non sequentes David, domum servant, hi sunt qui in veteris legis custodia perseverant. De quibus profecto concubinis dicitur: « Quia de caetero non est David ingressus ad eas, sed erant clausae usque in diem mortis suae, in viduitate viventes. » Judaei plane nunc clausi sunt, et in viduitate vivunt, quoniam ad virum sanctae Ecclesiae non accedunt. Nec ad eos coelestis ille sponsus ingreditur, quia tanquam mulierculis a diabolo prostitutis, suum praebere contubernium dedignatur, eisque, quia polluti sunt per adulterium, repudii dat libellum. Et hae quae non sequuntur virum, merito concubinae, nec vocantur uxores: quia dotali foedere ac nuptiali copula prorsus indignae, non illam pariunt sobolem quae paternae benedictionis possideat haereditatem. Nobis autem econtrario dicitur: « In hoc vocati estis, ut benedictionem haereditate possideatis . » Nam et item dicit Apostolus: « Igitur qui ex fide sunt, benedicentur cum fideli Abraham. Quicunque autem ex operibus legis sunt, sub maledicto sunt . »
|
(I Reg. XXVIII) (Matth. X) (I Reg. XXVIII) (Levit. XIX;
Matth. VI; Marc. XII) (Rom. XII; Prov. XXV) (II Reg. XIII, per totum.) (Isai. I) (Psal.
LXXV) (Ibid.) (Psal.
XL) (Isai. IX) (Matth. XXVI) (Matth. XXVII;
II Reg. XVIII) (II Reg. XVII) (II Reg. XVI) (Psal. LVIII) (Psal. LVIII.) (II Reg. XVII) (Matth.
XXI; Marc. XI; Luc. XIX) (II Reg. XVII) (II Reg. XIX) (Matth. III; Luc. III) (Luc.
XIV) (II Reg. XIX) (Ibid.) (Ibid.) (Psal. XXXIII) (Psal. CXVIII.) (Prov. IX) (Ibid.) (Gen. XXXI) (Sap. I) (II Reg. XX) (II Petr.III) (Galat. III)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 14 |
EPISTOLA XIV. AD EUMDEM DESIDERIUM ABBATEM ET CARDINALEM.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 33.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 15 |
85 EPISTOLA XV. AD EUMDEM DESIDERIUM ABB. ET CARD. EJUSQUE MONASTERII MONACHOS.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 34.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 16 |
EPISTOLA XVI. AD EUMDEM DESIDERIUM ABB. ET CARD. EJUSQUE MONASTERII MONACHOS.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 35.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 17 |
EPISTOLA XVII. AD EUMDEM DESIDERIUM ABB. ET CARD. EJUSQUE MONASTERII MONACHOS.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 36.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 18 |
EPISTOLA XVIII. AD EUMDEM DESIDERIUM ABB. ET CARD. EJUSQUE MONASTERII MONACHOS.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 37.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 19 |
EPISTOLA XIX. AD PETRUM S. R. E. DIACONUM CARDINALEM ET CANCELLARIUM.
|
ARGUMENTUM.--Petrum S. R. E. cardinalem, et cancellarium magnopere laudat, et se cum eo familiaritate jungi cupere ait, simulque illi sanctae Ecclesiae statum commendat.
|
86 Domno PETRO sacri palatii cancellario, PETRUS Crucis Christi servorum famulus, ferventissimae devotionis obsequium. Dilectissime, cum non ignorem, quid hoc tempore Roma sit, nec non et frequenter audiam qui sis, ad hoc unum mente recurro, quia qui valet candens lilium inter spinarum densa producere , ipse etiam te talem voluit Romanis artibus exhibere. Quapropter noveris procul dubio quia charitatem tuam habere desidero, et speciali tecum familiaritate, et unanimi concordiae vinculo tecum connecti non mediocriter concupisco. Neque enim huic meo desiderio locorum valet obesse longinquitas. Nam et ipsum mei capitis oculum non video, per quem video, utilitate tamen ministerii ejus nihilominus fruor, et quia oculus mihi in proferendis exempli verbis occurrit, tu mihi hac in parte sis oculus, tu sis magister, quatenus per te mihi liceat cernere, si quidquam apud aures beatissimi hujus apostolici valeam laborare. Nisi enim ad rectitudinis statum sedes romana redeat, certum est, quia totus mundus in suo lapsus errore perdurat. Et necesse est jam ut eadem sit renovandae principium, quae nascentis humanae salutis exstiterat fundamentum. Sed quia tantae prudentiae viro pauca sufficiunt, urbanitatem rusticitas non offendat, legenti rescribere rogo non pigeat. Per brevissimam vero hujus styli membranulam prolixam mei pectoris intellige bibliothecam.
|
(Cant. II) ( f. arcibus)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 20 |
EPISTOLA XX. AD ALBERICUM S. R. E. DIACONUM CARDINALEM.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 37.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 21 |
EPISTOLA XXI. AD EUMDEM.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 37.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 1 |
LIBER TERTIUS. AD L. PATRIARCHAM ET AD ARCHIEPISCOPOS. 87-88 EPISTOLA PRIMA AD L . . . . PATRIARCHAM.
|
(Habetur tom. III, estque opusculum 38.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 2 |
EPISTOLA II. AD GEBEHARDUM ARCHIEPISCOPUM RAVENNATEM.
|
ARGUMENTUM.--Revocatus in patriam ab archiepiscopo Ravennate, excusat se quod adhuc monachorum, qui suae curae commissi erant, necessitatibus detentus non paruerit. Laudat deinde eumdem et adhortatur. Postremo orat ut profectionis labor, si fieri potest, interim sibi remittatur.
|
Domno G. secundae per Italiam sedis antistiti, PETRUS ultimus eremitarum servus devotissimae servitutis obsequium. Praecepisti mihi, dilectissime Pater et domine, et praecipiendo mandasti, ut ad te venirem; sed ego pauperculum locum ad regendum suscipiens, qui prius per memetipsum solummodo pauper exstiti, nunc per tot pauper effectus sum, quot regendos accepi. Perpendo igitur et quale sit plurimos regere, et praebendae necessitatis stipendia non habere. Quapropter dum fratrum necessitati consului, ad vos facile venire non potui, verumtamen dum et hoc ipsum studiose pertracto, quodammodo sacrilegium deputo, si sanctitati tuae parere qualibet occasione postpono. Quis enim illi tuto inobediens fiat, quem Deo sanctis operibus obedire non dubitat? Tibi enim, cui, Deo auctore, praesides, Sedes Ravennatica, tibi omnis in Christo grates sancta reddidit Ecclesia, nimirum qui eo tempore, quo Simoniacus draco mirabilium negotiatorum brachia perplexis concupiscentiae spiris virus infundit, tu solus pene ex omnibus invictus Christi miles incolumis permanens, Petri jaculo nequissimae bestiae guttur infigis, et Ecclesiam tuam mundam ab omni ejus pestifera contagione custodis, et quod pastorum, imo latronum culpa magistri sedes amisit, nobilis alumni cathedra inviolata servavit. Sed inter haec omnia vestrae sanctitatis studia, illud mihi multo est charius, quod saluti monachorum pastoralis oculus vester invigilat, et occulta diu vulnera in lucem producere, et disciplinae Cysurgio secare non cessat. Eia miles Christi, fortiter te in vires collige, et circumducto prudentiae tuae oculo, contra cunctas diaboli machinas viriliter praeliare. Avaritiam jugula, superbiam calca, lapsos erige, vacillantibus sanctae exhortationis dexteram praebe, quatenus et temetipsum sanctarum virtutum scuto custodias, et alios ab omni antiqui hostis impugnatione defendas. Obsecro autem te, dilectissime, si cum tua licentia potest fieri, non me hoc temporis inquietari permittas: sin autem, quidquid volueris, cum omni auctoritate praecipias.
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 3 |
89 EPISTOLA III. AD EUMDEM GEBEHARDUM ARCHIEPISCOPUM RAVENNATEM.
|
ARGUMENTUM.--Ostendit se tanto Gebehardi archiepiscopi amore teneri ut illius absentis desiderium ferre vix possit. Hortatur mox, ut Pisaurensis et Fanensis Ecclesiarum, amotis eorumdem flagitiosis rectoribus, statum componat. Postremo commendat ei abbatem Classensem.
|
Domno G. reverendissimo archiepiscopo, PETRUS devotissimae servitutis obsequium. Dilectissime mihi Pater et domine, quo circa te desiderio ferveam, quae tuae dilectionis flamma meum pectus exurat, testis est lingua, quae tam crebro te abesse conqueritur, testis est conscientia quae serenissimam angelici tui vultus speciem tam perspicue contemplatur. In illo quippe pectoris receptaculo, non ubi pater, aut mater, sed ubi ipse sum, te alterum reconditum gero. Quapropter humiliter peto ut mihi mutui amoris vicem redhibeas, et gratia quae simplex egreditur, ad me duplicata recurrat. Hoc autem mihi persuadere facile poterunt, qui ad vos de nostris partibus venientes, aliquod negotium in praesentia sanctissimi apostolici domini mei exercere contendunt. Talem te ergo, charissime Pater, in causa reproborum episcoporum Fanensis et Pisaurensis exhibe, ut te in veritate comperiam Dei judicium pertimescere, contra ministros diaboli viriliter decertare, arida diabolicae plantationis arbusta convellere, Ecclesiam Christi ad lumen velle de tenebris revocare. Unum autem nolo te lateat, quia si infames illi, et criminosi in episcopatus arce perstiterint, non modicum, splendidissime domine, papae opinio laborabit; et tu, qui consiliarius ejus es, et tanta omnigenae eruditionis sapientia polles, naevum procul dubio reprehensionis incurres. Rogo autem, et humiliter obsecro, ut charissimum Patrem meum abbatem Classensem in mea persona suscipias, et quidquid illi beneficii, quidquid charitatis impenderis, mihi proprie te exhibere cognoscas.
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 4 |
EPISTOLA IV AD HENRICUM ARCHIEPISCOPUM RAVENNATEM.
|
ARGUMENTUM.--Consultus ab Henrico archiepiscopo de Cadaloo antipapa, et Alexandro secundo, quid sibi videretur, uternam legitimus esset pontifex judicandus, Alexandrum, prout aequum erat, pro vero pontifice habendum respondet: Cadaloum 90 vero tanquam Simoniacum et schismaticum ab omnibus damnandum esse et rejiciendum; quod etiam ex moribus utriusque facile dignosci possit. Consilium autem, quod sibi idem archiepiscopus dederat, ut scilicet occulte, non palam Cadaloi electionem improbaret, tanquam sibi minus honestum rejicit. Non enim clam, sed in conspectu hominum pro Ecclesia Dei ait esse belligerandum.
|
Domno H. reverendissimo archiepiscopo, PETRUS peccator monachus debitae subjectionis obsequium. Litteras sigillo vestrae sanctitatis impressas, venerabilis Pater, mox ut aspexi, promptus arripui, laetus explicui, curiose perlegi. In quibus nimirum liquido comperi, et primum circa me vestrae pietatis affectum, et certum de ea quam vobis ante suggesseram mea petitione promissum. Illud autem quod in calce subjecistis epistolae, ut vobis scriberem quid mihi de eo qui in apostolica sede nunc praesidet, vel eo qui ejusdem sedis electus esse videtur; quanquam per nonnullos Ecclesiae vestrae filios jam potuissetis audire quae sit nostra super horum duorum hominum diversitate sententia, tamen quia praecipitis, etiam apicibus adnotamus. Ille nimirum, in quantum mihi videtur, absque ulla excusatione Simoniacus est, quia nobis omnibus ejusdem urbis cardinalibus episcopis reclamantibus, obsistentibus et terribiliter anathematizantibus, nocturno tempore cum armatorum turbis undique tumultuantibus et furentibus inthronizatus est. Dehinc ad marsupiorum patrocinia funesta concurrit, pecunia per regiones, andronas, vel angiportus in populos erogatur, B. Petri venerabilis arca pervaditur, sicque per totam urbem velut officinam male fabricantis Simonis factam, vix aliud quam, ut ita loquar, malleorum atque incudinum tinnitus auditur. Et, o scelus et ferale prodigium! Petrus cogitur nundinas Simonis ex sua quantitate persolvere, qui Simonem cum omni suo commercio cognoscitur perpetua maledictione damnasse. Quod autem ille crimen hoc palliat, et tractum se vique coactum, quibus potest verbis excusat, hoc ego licet ad liquidum nesciam, tamen et ipse non usquequaque diffiteor. Ita quippe est homo stolidus, deses ac nullius ingenii, ut credi possit nescisse per se talia machinari. Verumtamen in hoc reus est, quia in coeni voragine, in quam semel est violenter injectus, volutatur ultroneus, et in adulterium quod nolens ante commiserat, delectabiliter perseverat. Ut autem et de ipsa ejus promotione lacrymosa, ut aiunt, verba non protraham, nobis episcopis per diversa latibula fugientibus, presbyter Ostiensis Ecclesiae, qui utinam syllabatim nosset vel unam paginam rite percurrere, ut eum ad apostolatus culmen proveheret, raptus a satellitibus Satanae et violenter attractus est. Et ecce, ut vos canonicae sanctionis decreta non latent, si cuncta etiam quae sibi opponi possunt, objectionum capitula supprimantur, hoc solum tale est, ut ex eo se nullatenus valeat expedire. Nam si presbyter procul dubio 91 deponendus est, quia sui sibimet privilegium pontificis usurpavit, quo pacto poterit is qui ordinatus est, stare, propter quem solum ordinator ejus judicatus est a sua dignitate corruere? Huc accedit quia piae memoriae Stephanus papa congregatis intra ecclesiam episcopis civibusque Romanis, clero et populo, hoc sub districti anathematis excommunicatione statuerat, ut si eum de hoc saeculo migrare contingeret antequam Hildebrandus Romanae Ecclesiae subdiaconus, qui cum communi omnium consilio mittebatur, ab imperatrice rediret, papam nullus eligeret, sed sedes apostolica usque ad illius reditum intacta vacaret. De his porro plura sunt quae dicantur. Sed ne sanctitas vestra pluribus intenta negotiis prolixa, quod absit, verba fastidiat, et regulae suae limitem epistolare compendium non excedat, nunc ista sufficiant. Ut autem percunctationi vestrae in hoc etiam nostra responsio satisfaciat, de electo hoc mihi videtur, quia bene litteratus est, et vivacis ingenii, sine suspicione castus, in erogandis eleemosynis pius. His ultra non addo, ne non videar universitatis amator, sed singularitatis assertor. Ille autem econtra, si unum, non dicam psalmi, sed vel homiliae quidem versiculum plene mihi valeat exponere, multum adversus eum ultra non facio, manus do, plantas osculor, et non modo jam apostolicum, sed etiam apostolum, si jubetis, appello. Quod autem scripsistis ut mitterem vobis litteras taciturnitate signatas, quasi paterno mihi consulentes affectu, ne adversa fortassis incurrerem, si sensa cordis cum libertate proferrem; absit a me ut in tali negotio dura prorsus et aspera perpeti subterfugiam, et negligendo tam ingenuae matris incestum, sub umbra degener filius delitescam. Imo peto ut epistola haec in publicum veniat, sicque per vos, quid super hoc totius mundi periculo sentiendum sit, omnibus innotescat. De benedictione autem vestra, quam petii, venerande Pater, nihil aliud dico, nisi quia quidquid ei qui missus est datur, ejus procul dubio manibus qui misit immittitur.
|
[ f. incudum]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 5 |
EPISTOLA V. AD WIBERTUM ARCHIEPISCOPUM RAVENNATEM.
|
ARGUMENTUM.--Wibertum archiepiscopum rogat, qui suum monasterium visitaturus adventabat, ut habita ratione illius inopiae et necessitatis, eidem pecuniam, sicut cogitarat, non auferret; contentum enim debere esse iis rebus, quas ante abstulisset.
|
Domno W. reverendissimo archiepiscopo, PETRUS, salutem. Gratias Regi regum Deo referimus, quia dum totum orbem propinquus jam dies Dominicae nativitatis irradiat, urbem nostram 92 etiam clarissimus vester adventus illustrat. Itaque libet exclamare: Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonae voluntatis . Verumtamen satis miror, venerabilis Pater, quia postquam ad te veni, postquam ab alio revocatus itinere, vestris jussionibus parui, nullum legationis verbum, nullum suscipere merui vestrae familiaritatis indicium. Certe nonnulli testes sunt hujus rei quam loquor, quia si bonae memoriae decessori vestro hic habitandi ob tempora de salute suae animae, et de spiritualium rerum ordinationibus rata promissione firmaret, vos autem e diverso me quotidie flagellatis, quotidie acres verberum plagas infligitis; et qui audire non meretur linguam, gravem de sacris manibus suscipit disciplinam. Nempe dum hoc sollicite ipse considero, saepe intra secretum mei pectoris haec mecum tacitus verba revolvo. Hoc mihi, inquam, facit dominus meus, quod Eliae fecisse legitur omnipotens Deus: Vade, inquit, in Sareptam Sidoniorum; ibi praecepi mulieri viduae, ut pascat te . Quae videlicet vidua postquam prophetam ex divina jussione suscepit, felicem se, et domum suam fore tanti hospitis contubernio judicavit. Cui tamen dum sedula famulatur, dum devotis ministrat obsequiis, ejus filius repentina morte corripitur, et per quem suum sperabat filium diu in hac vita florere, eum jam coepit velut auctorem mortis impetere, dicens: Quid mihi, et tibi, vir Dei? ingressus es ad me, ut rememorarentur iniquitates meae, et interficeres filium meum? Ecce, clementissime domine, caetera monasteria sub alis misericordiae vestrae illaesa persistunt, et cum securitate et immunitate Deo deserviunt. Hoc autem solum, ex quo me in illud ingredi praecepistis, tot patet invasionibus et rapinis obnoxium, ut nisi mens vestra vel nunc flectatur ad misericordiam, jam videatur funditus desolatum. Sic itaque domus Dei per me videtur in infima dejici, per quem sperabatur, Deo vobis cooperante, coelo tenus exaltari. Quapropter, gloriosissime domine, fusis lacrymis ad vestigia vestra corruo, sanctae viscera pietatis imploro, ut secundum gravitatis vestrae prudentiam, jam memineritis retinere flagellum, jam ponatis tot persecutionibus modum, dicente Domino per prophetam: Dum conturbatus fueris, in ira misericordiae memor eris . Nec gravetis sanctum locum adhuc auferendo pecuniam, quem tantam ecclesiasticarum rerum nostis jam pertulisse jacturam.
|
(Luc. II) (III Reg. XVII) (Ibid.) (Tob. III; Habac. III)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 6 |
EPISTOLA VI. AD ANNONEM ARCHIEPISCOPUM COLONIENSEM.
|
ARGUMENTUM.--Laudat archiepiscopum Coloniensem, quod imperatoris filium pupillum suae fidei commissum egregie tutatus esset, et eidem, cum adolevisset, paternum imperium restituisset. Deinde quod Cadaloum pseudopontificem persecutus esset, et quantum in ipso fuit, ecclesiastico mucrone jugulasset. Hortatur ut 93 extremam operi manum imponat, adhuc enim ejusdem Cadaloi rabiem perniciosius in Christianam rempublicam grassari; posse tamen coerceri, si ejusdem archiepiscopi opera generalis Patrum conventus cogeretur.
|
Domno ANNONI reverendissimo archiepiscopo, PETRUS peccator monachus dignae devotionis obsequium. In expeditionis exercitio constituti, digne non possumus eisdem manibus et styli currentis articulum texere, et frenis equorum fluitantibus, ut dignum est, deservire, sed licet melius sit luculenter eloqui quam mutire, verumtamen cum necessitas imminet, melius est utcunque mutire quam penitus obmutescere. Cum nobis ad memoriam, venerabilis pater, labor tuus et studium venit, nobilis illa fides atque prudentia Joiadae sacerdotis menti nostrae subsequenter occurrit . Sicut enim sacra, ut optime nosti, testatur historia , Athalia uxor Joram, cum Ochoziam filium suum, regem videlicet Israel videret exstinctum, coepit in omne semen regium immaniter fremere, posteritatemque David crudelis Bellona tentavit funditus abolere. Sed insignis ille sacerdos Joas filium Ochoziae, pia et multis laudibus efferenda fraude surripuit, et occulte usque septennium intra templi septa servavit, cui postmodum regalis sceptri jura contradidit; eumque ad praesidendum Israelitico populo juxta proavorum suorum consuetudinem roboravit; mox vero tanquam hoc egregio non sufficeret sacerdoti, confirmato regis imperio, ad utilitatem sacerdotii sive templi, suam porrexit industriam, et cum praefato rege ad ordinandam et disponendam consacerdotum suorum se contulit disciplinam. Nam et sacra tecta templi, ut instaurarentur, instituit et nonnulla, quae sacerdotibus competebant, edicta deprompsit. Sciebat enim quoniam utraque dignitas alternae invicem utilitatis est indiga, dum et sacerdotium regni tuitione protegitur, et regnum sacerdotalis officii sanctitate fulcitur. Sed quid mihi per sacrae lectionis seriem currere, nisi quia in te video ejusdem operis similitudinem nostro tempore convenire? Servasti, venerabilis Pater, relictum tuis manibus puerum, firmasti regnum, restituisti pupillo paterni juris imperium, ad sacerdotium quoque manum tuae prudentiae protinus extendisti, dum et Parmensis bestiae squamea colla evangelici mucronis vigore praecidere, et apostolicae sedis antistitem in suae dignitatis elaborasti filium reformare; sed coepto operi nisi postrema manus accedat, nisi adhibeantur adhuc illa, quae restant; sanctum vestri operis aedificium minatur, ut corruat. Cadalous enim ille sanctae perturbator Ecclesiae, eversor apostolicae disciplinae, inimicus salutis humanae, ille, inquam, radix peccati, praeco diaboli, apostolus Antichristi, sagitta nimirum producta de pharetra Satanae, virga Assur, filius Belial, filius perditionis, qui adversatur et extollitur supra omne quod dicitur Deus, aut quod collitur , velut Draco teterrimus adhuc sufflat, adhuc foetore venenatae pecuniae nares hominum foedat, fidemque multorum vento 94 perfidiae vacillantem novus haeresiarcha perturbat. Sicut enim Jovem in Dianae gremium per aureum imbrem descendisse fabularum commenta confingunt ; sic iste per aurum de suae Ecclesiae sacrilega dejectione quaesitum, adulterinum sedis apostolicae concubitum quaerit, et tanquam petulcus adulter suam explere libidinem in Romanae Ecclesiae violatione medullitus inardescit Quamobrem, venerabilis Pater, ut sanctus studii tui labor ad effectum omnino perveniat, et per caudam titionis hujus, imo per unum putridum diaboli membrum, apud opinionem hominum Romana Ecclesia non vilescat, et hac occasione, quod absit, Christianus populus in errore permaneat, necesse est ut vestra prudentia totis nisibus elaboret, quatenus generale concilium quantocius fiat, et perniciosi hujus erroris spinas, in quo miser mundus versatur, evellat. Praeterea libenter ad vestrae sanctitatis alloquium, si occasio daretur, attingerem, ut communicandum consilium, quod absentia prohibet, viva conserti sermonis verba conferrent. Sed quoniam id fortasse non mereor, peto, quaeso, et humiliter suggero, ut sancta vestra prudentia Cadaloicam rabiem, quae latrare non desinit, omnino conetur exstinguere, quatenus Christiana religio pacifica per vos valeat tranquillitate gaudere, ut dum regnum ac sacerdotium optata per vos pace perfruitur, is, qui utriusque dignitatis auctor est, pacis aeternae digna vobis praemia largiatur. Sed dum equus offertur, dum socii omnes iter arripiunt, ecce brevem sperno, strevi vestigia sterno.
|
(IV Reg. XI) (II Par. XXII) (II Thess. II) (APOLLO, Biblioth. l. II)
|
[ f. solium]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 7 |
EPISTOLA VII. AD VIDONEM ARCHIEPISCOPUM MEDIOLANENSEM.
|
ARGUMENTUM.--Tacite gratias agit Vidoni archiepiscopo quod se, dum apud illum versaretur, sacris vestibus liberaliter donasset. Ostendit se memorem hujus beneficii, assiduas pro eo ad Deum preces fundere: itemque curare, ut idem sui monachi et amici facerent.
|
Domno V reverendissimo archiepiscopo, PETRUS peccator monachus devotissimae servitutis obsequium. Noverit sanctitas vestra, venerabilis Pater, quia me nimis poenituit, atque, ut ita loquar, cor meum me valde percussit in eo quod liberalitati vestrae tam largae tamque munificae non peperci. Ad instar enim futurae resurrectionis, binis me stolis induere decrevistis. Ego autem vestra oppressus auctoritate nil restiti, nil manum retraxi, sed servorum Dei genuini rigoris oblitus, facile cuncta suscepi. Quod plane cum recolo, conscientia me mordente redarguor, rubore perfundor, sicque sub propriis tanquam sub alienis reprehensionibus erubesco. Neque hoc frustra. Si enim regem 95 David cor suum, Scriptura teste, percussit, quia duntaxat oram chlamydis Saul silenter abscidit ; quid ego, qui non vestis particulam, sed integras ultro, etiam pretiosas a domino meo vestes extorsi, et sub non impendendae, sed percipiendae charitatis obtentu, dum me indui, alterum spoliavi? Qui profecto si vere sacerdos essem, justitia magis indui quam textilibus ornamentis ambirem. Inter haec tamen dum tribunalibus meae mentis examinandus assisto, meque ipse districta prorsus animadversione discutio, hoc mihi defensionis est, et pro me stat, quia nonnulla mihi tunc temporis munera sunt oblata, quae tamen apud nos susceptionis aditu non reperto, ad eos, qui miserant, sub omni sunt celeritate remissa. Unde possum forte colligere, quia charitas quae Dominum meum, ut benedictionem conferret, admonuit, eadem in servo suo, ut collatam susciperet, acquievit. Sed dum beneficii vestri recolimus modum, ad illud Zachariae mens redit oraculum: Erat, inquit, Jesus indutus vestibus sordidis, et stabat ante faciem angeli : Qui respondit, et ait ad eos qui stabant coram se dicentes: Auferte vestimenta sordida ab eo ; deinde, ut Scriptura prosequitur, indutus est mutatoriis Felix ille dies, in quo vestium ista permutatio celebrabitur, et corpus Jesu, quod est Ecclesia, omni luctus atque tristitiae squalore deposito, beatae immortalitatis splendore vestietur; sicut in illo dedicationis psalmo jam gratulabunda praecinit, dicens: Convertisti planctum meum in gaudium mihi, et conscidisti 96 saccum meum, et praecinxisti me laetitia, ut cantem tibi, gloria mea . Sed cui ego de talibus loquor? Sufficiat mihi tantummodo dicere quia tu, venerabilis pater, angelus Domini mihi factus es, qui pro amore Jesu mihi sordida detrahens, eumdem ipsum in me infulis sacerdotalibus adornasti. Quibus tamen ego muneribus non prorsus ingratus hanc vicissitudinem compensavi, ut in pluribus non modo nostris, sed et extraneis, atque longinquis et eremis, et monasteriis vestrum nomen ascriberem, fratrumque vos orationibus humili devotionis studio commendarem.
|
(I Reg. XXIV) (Zachar. III) (Ibid.) (Psal.
XV)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 8 |
EPISTOLA VIII. AD V. ARCHIEPISCOPUM BITUNTINUM.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 39.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 9 |
EPISTOLA IX. AD A. ARCHIEPISCOPUM.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 25.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 10 |
EPISTOLA X. AD A. ARCHIEPISCOPUM.
|
(Habetur tom. III, estque in opusc. 34.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 1 |
LIBER QUARTUS AD EPISCOPOS. 97-98 EPISTOLA PRIMA. AD ALBERTUM EPISCOPUM.
|
ARGUMENTUM.--Hunc, ad quem scribit, Albertum, episcopum fuisse et Damiani ipsius ante episcopatum discipulum, facile mihi persuadeo. Magna enim auctoritate illum non modo admonet, sed etiam praecipit, ut in administratione animarum sibi commissa, nihil avare, nihil cupide agat; sed ita se innocenter gerere studeat, ut ex ejus vita et moribus non infamia, sed gloria ad ipsum magistrum sanctissimum redundet.
|
Domno ALBERTO episcopo . . . . . PETRUS peccator monachus . . . . . Precor experientiam tuam, venerabilis frater Alberte, et paterni vigoris auctoritate praecipio, ut non adeo rebus temporalibus sit intenta quominus sufficiat in animarum, quae nobis commissae sunt, vigilare custodia. Nobis, inquam, animae sunt commissae, quae sicut a Deo mihi, sic a me commendatae sunt tibi; Deo tamen soli rationem sumus uterque procul dubio reddituri. Studeat ergo fraternitas tua et religiosam ducere vitam, et honestam habere famam. Vitam pro te, famam pro te et me; imo non tam pro nobis quam pro his etiam qui commissi sunt nobis. Nam si nomen tuum, quod absit, foeda laboret infamia, et in meum protinus redundat opprobrium, et his, quos ad virtutes informare studuimus, velut cancer perniciose pullulat in exemplum. Unde Petrus postquam praemisit dicens: « Conversationem vestram inter gentes habentes bonam, ut in eo, quod detrectant de vobis tanquam de malefactoribus, ex bonis operibus vos considerantes, glorificent Deum in die visitationis ; » paulo post addidit: « Cum modestia, et timore habentes conscientiam bonam, ut in eo quod detrahunt vobis, confundantur qui calumniantur vestram bonam in Christo conversationem . » Paulus etiam ad Timotheum: « Oportet, inquit, episcopum testimonium habere bonum ab his qui foris sunt, ut non in opprobrium incidat et laqueum diaboli . » Illud praeterea, frater charissime, sollicite praecave, diligenter attende, ne cum decimas, vel quaelibet oblata fidelium per Ecclesias dividis, de consacerdotum meorum praesumas aliquid ratione minuere unde videlicet id quod mihi competit, quasi fideliter consulens, possis augere. Absit enim ut quod alieni juris est in mea lucra proficiat et quod ex offerentium merito sacrum est, in sacerdotum manibus sacrilegium fiat. « Ego enim, sicut Apostolus ait, habeo omnia, et abundo ; » nec volo fratres meos in his rebus, quae nobis in communes usus a Deo concessae sunt, per potentiam, vel astutiam supplantare, quos in Christi simplicitate et humanitate praecedere, et in quorum oculis debeo mihi stigma paupertatis Christi evidenter imprimere, absit, ut eorum pauperiem in mea patiar lucra transire, quatenus cum eodem Apostolo libera fronte coram eis valeam humiliter gloriari: « Ego, inquit, didici, in quibus sum, sufficiens esse, scio et humiliari, scio et abundare, ubique, et in omnibus institutus sum, et satiari, et esurire, et abundare, et penuriam pati. Omnia possum in eo qui me confortat . » Volo praeterea, ut in eisdem dioecesanis ecclesiis, in quibus oblati sunt per celebriora solemnia panes, et si qua sunt alia, quae ad cibum videntur pertinere, vel potum, pauperibus erogentur, ne dum aliis pauperibus offerenda congerimus, de tractionis materiam populo relinquentes, 99 infarcire sacculis per avaritiam judicemur. Et certe dignum est ut pauperes Christi refrigerium sentiant de stipe potissimum illius ecclesiae quam frequentant. Cave etiam, ne more quorumdam, non dicam pastorum, sed fabrorum, cuiquam sacerdotum sub pecuniae titulum cujuslibet reatus opponas, eumque ab administratione suspendens, postmodum per terreni lucri commodum in sui gradus jura restituas. Giezi nempe meretur lepram , qui suam mutat pro pecuniae cupiditate sententiam. Qui commodum tollit et ministerium reddit, ex ore Petri vibratum in Simonem spiculum non evadit . Simoniacae leprae compellitur . . ..
|
(I Petr. III) (I Petr. III) (I Tim. III) (Philip. IV) (Ibid.) (IV Reg. V) (Act. VIII)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 2 |
EPISTOLA II. AD B. EPISCOPUM.
|
ARGUMENTUM.--Gratias agit B. episcopo pro eleemosynis in se suumque monasterium collatis. Admonet tamen, ut misericordiae et in pauperes beneficentiae caeteras quoque virtutes adjungat, ne, quod absit, eleemosynae meritum per obnoxiam culpis vitam oblitteretur. Ad extremum rogat, ut duos clericos ad diaconatus ordinem promoveat.
|
Domno B. episcopo, PETRUS fidelem orationem in Christo. Dilectissime, dum collata mihi tuae liberalitatis beneficia recolo, in amorem tuum totum, fateor, ad rependenda quotidianae orationis dona recurro. Quae videlicet oratio, etsi, ut cuiquam prosit, peccatis meis obstantibus impeditur, tua tamen devotio ut tibi prodesse valeat promeretur. Cave ergo, dilectissime, ne bonum, quod eleemosynarum tibi largitas conferre poterat, vitiorum incentiva consumant, et aedificium quod misericordiae manu construitur, impacto libidinis ariete destruatur. Sic igitur bona fiant ut eis se mala non misceant. Ad hoc dantur bona temporalia, quatenus per haec acquirantur aeterna, ne, quod absit, in statera districti Judicis dum praeponderat, pondus boni operis inanescat. Quid enim prodest Deo temporalia bona conferre, animam autem pretiosissimam, videlicet pecuniam denegare? Cuncta nimirum condita omnipotens Deus usibus hominum tradidit, solas autem animas suo usui reservavit. Sic ergo, dilectissime pater, satage tua impendere ut temetipsum quoque studeas exhibere. Tibi enim episcopalis officii dignitate collatum est, ut nos juniores sanctae praedicationis uberibus pascas et lacteolae teneritudini viscera maternae pietatis impendas. Rogamus itaque sanctitatem tuam, ut hos duos clericos, qui se a suo episcopo licentiam accepisse fatentur, ad ordinem diaconatus promoveat, et debitam hujus officii consecrationem gratis, ut dignum est, habere decernat.
|
[malum et avaritia]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 3 |
100 EPISTOLA III. AD CUNIBERTUM EPISCOPUM TAURINENSEM.
|
(Habetur tom. III, estque in opusc. 18.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 4 |
EPISTOLA IV. AD G. EPISCOPUM AUXIMANUM.
|
ARGUMENTUM.--Ab episcopo Auximano, cui ut mundi hujus vanitatibus nuntium remitteret, persuaserat, recenter digressus, et ad suos reversus, multos ibi ex iis quos ipse noverat, mortuos invenit. Hinc igitur sumpta occasione hortatur eumdem episcopum, ut ulterius conversionem suam non differat, nec se tandiu male blandientis Oceani procellis et fluctibus jactari patiatur, sed ad monasterii portum festinus accurrat. Quod si fecerit, omne illi suum studium, obsequium benevolentiamque pollicetur; sin minus habere eum sibi res suas jubet, nec quidquam sibi posthac cum illo negotii fore denuntiat.
|
Domno G. reverendissimo AUXIMANO episcopo, PETRUS quidquid servus, et filius. Dilectissime, postquam a vobis discessi, quamplures homines defunctos esse in nostris partibus reperi. Unde ad vos quoque mentis oculum reflectens, valde perterritus sum, ne vobis, quod absit, simile quid contingeret, et me tot per inducias super inducias protelantem, divina sententia ex aliena morte damnaret. Quapropter obsecro te, charissime pater, per omnipotentem Jesum, per sanctos angelos ejus, per thronum majestatis ejus igneum, in quo judicaturus est vivos et mortuos, ne temetipsum decipias, ne ulterius differas, ne salutis tuae remedium de die in diem procrastinando animam tuam seducas, sed intra cito, dum licet, in portum conversionis, ne te tardantem repentini opprimant casus, ne te inopinatae mortis absorbeat fluctus, et aestuantis gehennae deglutiat barathrum. Heu, heu! pater mi, quare non possum impetrare apud Deum ut tibi oculos cordis aperiat, et lectum calamitatis tuae, in quo securus jaces, videre permittat? Certe si manifeste conspiceres quam propinqua est mors, quae nunc tibi post tergum in insidiis latitat, absque mora relinqueres quidquid tibi mundus arridet: quidquid tibi deceptrix haec vita demulcet. Sed imprudenter ago, si doctiorem me docere praesumo. Unum dico, pater mi, nec irascaris, si converti volueris, me servum, me filium, me vilissimum famulum, quandiu vixeris, sub pedibus tuis semper habeto; sin autem, nequaquam tecum ulterius colligam, ne, quod absit, a Deo meo dissentiens spargam; nec unquam volo alicui in amore esse conjunctus qui a divina fuerit societate divisus.
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 5 |
101 EPISTOLA V AD G. . . EPISCOPUM.
|
ARGUMENTUM.--Terribilem illum et formidandum mortalibus diem, quo universum genus humanum ante supremi Judicis tribunal, ut exactissimam vitae in hac miseriarum valle transactae rationem reddat, quasi arena maris congregabitur, luculenter describit, et velut in pictura G. episcopi ob oculos ponit. Hortatur ut ejusdem speciem et imaginem mentis oculis tanquam praesens intueatur, et suo animo insidentem nullo unquam fucatae hujus mundi felicitatis aspectu dimoveri, aut divelli patiatur.
|
Domno G. reverendissimo episcopo, PETRUS debitae servitutis obsequium. Dilectissime pater et domine, nunc dum tibi mundus arridet, dum carnis sanitas fervet, dum prosperitas terrena demulcet, quae post ista sequuntur excogita, et jam quasi transactis, quae praesto sunt, illud prudentia vestra solerter examinet, quae praesentibus futura succedant. Quaecunque ergo transitoria sunt, altiori consilio jam transisse decernite, et velut ludifactoriae illusionis somnium deputate. Illuc mens vestra recurrat, illuc sollicitos acuminis sui oculos dirigat, quod postquam contigerit transire non novit. Terribilem quoque ultimi judicii diem jam in conspectus vestri praesentia ponite, et repentinum tantae majestatis adventum tremefactis visceribus retractate, nec illum diem putetis esse longinquum, quem propheta tanto ante nos saeculo vicinum, et velut jam esset in limine praedicabat, dicens: « Juxta est dies Domini magnus; juxta est, et velox nimis; vox diei Domini amara, tribulabitur ibi fortis. Dies irae, dies illa, dies tribulationis et angustiae, dies calamitatis et miseriae; dies tenebrarum et caliginis; dies nebulae et turbinis, dies tubae et clangoris . » Pensa, dilectissime, extremum diem judicii super corda reproborum, qua asperitate propheta vidit amarescere, quem tot appellationibus non valuit explicare. Enimvero, ut taceamus nunc de illis nunquam finiendis damnationis aeternae suppliciis, tantummodo si solus ille ultimi terror et horror, ut dignum est, studiose discutitur, tota mundi hujus deceptrix, et falsa felicitas, ac si lutum velut infructuosa alga littoris judicatur. Quem enim vox illa non terreat, quis non medullitus contremiscat, cum audiat ipsum Dominum dicentem in Evangelio: « Quia sicut fulgur exit ab oriente et apparet in occidente, ita erit adventus filii hominis . » Quis, inquam, non expavescat, cum eadem Veritas dicat: « Quia sol obscurabitur, et luna non dabit lumen suum, et stellae cadent de coelo, virtutesque coelorum movebuntur . » De quo etiam Petrus ait: « Adveniet autem dies sicut fur, in quo coeli magno impetu transient, elementa vero calore solventur ; » 102 et iterum dicit: « Coeli autem, qui nunc sunt, et terra eodem verbo repositi sunt, igne reservati in diem judicii et perditionis impiorum hominum . » Hinc et Judas apostolus ait: « Ecce, inquit, veniet Dominus in sanctis millibus facere judicium contra omnes, redarguere omnes impios de omnibus operibus impietatis eorum, quibus impie egerunt, et de omnibus duris, quae locuti sunt contra eum peccatores impii . » O si in palato cordis nostri sapere possit quantae amaritudinis est, quod per Joannem dicitur: « Ecce venit cum nubibus, et videbit eum omnis oculus, et qui eum pupugerunt, et plangent se super omnes tribus terrae . » Tunc dissolventur renes eorum formidine qui modo non timent; tunc replebuntur viscera eorum amaritudine qui modo in carnalis illecebrae voluptatibus molliter jacent. Tunc enim sanguineas lacrymas effundentes incipient dicere montibus: « Cadite super nos; » et collibus: « Operite nos . » Tunc enim non est quoquam confugere, non est latibulum ubi se quisquam valeat occultare. Nimirum cum et inferni portae panduntur, mors inimica destruitur, pulvis qui putruerat, id est humana caro, audiens vocem tubae vivificatur. Jam quos in gremio suo terra susceperat, quos aqua sorbuerat, quos edax flamma consumpserat, omnes quasi commissum sibi depositum reddunt, et vitae absque ulla sui diminutione restituunt. Tunc enim terra concutitur, aer repentina tempestate turbatur, tonitrua perstrepunt, coruscationes et fulgura humana pectora terrore confundunt. « Deus enim manifeste veniet, Deus noster, et non silebit. Ignis in conspectu ejus ardebit, et in circuitu ejus tempestas valida. Advocavit coelum desursum et terram, ut discernat populum meum . » In die scilicet illa tremenda cum Angelis et Archangelis, cum Thronis et Dominationibus, cum Principatibus et Potestatibus apparebit, coelis coruscantibus, terris ardentibus, cunctis etiam elementis in sui obsequii terrore commotis. Quem diem bene ille eximius prophetarum Isaias denuntiat, dicens: « Ecce dies Domini veniet insanabilis; dies furoris et irae, ut ponat orbem terrae desertum, et peccatores perdat ex eo . » Stellae enim coeli lumen suum non dabunt, et obscurabitur sol in ortu suo, luna vero non dabit lumen suum, et mandabo universo orbi mala, et impiis peccatorum, et perdam contumeliam iniquorum, et arrogantiam superborum humiliabo, et erunt qui relicti fuerint pretiosi magis quam aurum ab igne purgatum, et homo pretiosior quam lapis sapphirus. Coelum enim quatietur, et terra movebitur a fundamentis suis propter furorem irae Domini Sabaoth, in die qua supervenerit furor ejus. Sed et Malachias propheta consona his loquitur, dicens: « Ecce venit Dominus omnipotens, et quis sustinebit diem adventus ejus? Aut quis portabit conspectum ejus, quoniam ipse ingredietur ignem conflatorum, et sicut paleam velantium , et sedebit conflans, et purgans sicut aurum, et sicut argentum? » Et iterum dicit: « Ecce dies Domini veniet ardens ut clibanus ut urat eos, et erunt omnes alieni, et omnes qui faciunt iniquitatem ut stipulam incendet eos dies illa, qua veniet, dicit Dominus omnipotens, non relinquetur radix, neque palmes . » Alius vero vir 103 desideriorum ita dicit: « Et ecce videbam, et throni positi sunt, et Antiquus dierum sedebat, et indumentum ejus sicut nix candidum, et capilli capitis ejus sicut lana munda . » Thronus ejus ignis exurens, fluvius ignis currebat ante ipsum, judicium constituit, et libri aperti sunt. Et paulo post: « Et vidi, inquit, in visu noctis, et ecce in nubibus coeli filius hominis veniebat, et usque ad Vetustum dierum pervenit, et in conspectu ejus oblatus est, et ipsi datus est principatus, et honor, et regnum; et omnes populi, tribus et linguae ipsi servient; et potestas ejus potestas aeterna, quae non transibit, et regnum ejus non corrumpetur. Inhorruit spiritus meus. Ego Daniel, hebetudo mea et visiones capitis mei conturbabant me . » Cum ergo haec agi coeperint, pandentur sine dubio coeli portae, imo potius ipsum coelum auferetur e medio tanquam si tabernaculi velamina colligantur, scilicet ut reparetur, et transformetur in melius. Tunc ergo omnia metus habebit timorque, ac tremor implebit universa, nimirum cum ille judicet qui teste non egeat, qui argumenta non quaerat, qui oratorem causae non postulet. Sed, his omnibus procul amotis, ipse et gesta et verba et cogitationes dijudicat, atque in medium collocat, et cuncta velut in tabulis quibusdam depicta, oculis eorum qui commiserunt ea atque omnibus qui assistere videntur ostendet. Quomodo ergo tunc commovebitur, et in metu erit universa creatura? Age ergo cum ad illud singulare judicium venerimus ab eo Judice judicandi, qui nec falli occultatione criminum potest, nec ad impunitatem promerendam alicujus oblatione corrumpi. Cum coeperint omnia secreta revelari, et non solum actus ac verba, sed etiam ipsae cogitationes ostendi, quid faciemus sub tanti Judicis majestate? Quid excusationis ostendere poterimus? Qua nos defensionis arte purgabimus? Quae nobis subventura est poenitentia, quam in hac carne contempsimus? Quae nos defensura sunt opera bona, quae in hac vita non fecimus? Ad quos apostolos, aut quos alios sanctos confugituri sumus, quorum exempla. simul ac verba despeximus? An forte aliqua se fragilitas corporis excusabit, sed excusationi eorum reclamabunt omnium exempla sanctorum, qui fragilitatem carnis in carne vincentes, quod fecerunt utique facere nos posse docuerunt. Maxime quia nec ipsi peccato sua virtute, sed Dei miserantis auxilio restiterunt, qui se et non quaerentibus ut quaeratur atque ut in eum credatur ostendit, credentes in se ne a peccato vincantur invicta protectione defendit. Quid ergo responsuri sunt, si eis Dominus dicat: Si potuistis, quare non restitistis desideriis peccatorum? Si non potuistis, quare meum contra peccatum non quaesistis auxilium? Aut vulnerati, quare poenitendo non adhibuistis vulneri vestro remedium? Nunquid non ad haec obmutescent? Quid autem excusationi respondeant; non habentibus dicit: « Ligatis manibus et pedibus, mittite eos in tenebras exteriores, ibi erit fletus et stridor dentium . Ubi vermis eorum non morietur, et ignis eorum non exstinguetur . » Pensandum ergo est et summo studio 104 revolvendum quis in illo die terror erit, cum in poena jam remedium non erit; quae illic confusio cui reatu suo exigente continget in conventu omnium hominum angelorumque erubescere; quis pavor eum quem et tranquillum mens humana non valet capere etiam iratum videre? De quo die bene per Isaiam dicitur: « Exaltabitur autem Dominus solus in die illa, quia dies Domini exercituum super omnem superbum et excelsum, et super omnem arrogantem, et humiliabitur, et super omnes cedros Libani sublimes et erectas, et super omnes quercus Basan, et super montes excelsos, et super colles elevatos, et super omnem turrim excelsam, et super omnem murum munitum, et super omnes naves Tharsis, et super omne quod visu pulchrum est, et incurvabitur sublimitas hominum, et humiliabitur altitudo virorum, et elevabitur Dominus solus in die illa, et idola penitus conterentur et introibunt in speluncas petrarum et in voragines terrae a facie formidinis Domini, et a gloria majestatis ejus, cum surrexerit percutere terram . » Nunc peccata delinquentium Dominus videt, et tacet; « tunc autem loquetur ad eos in ira sua, et in furore suo conturbabit eos . » Sicut ipse per prophetam dicit: « Tacui, inquit, semper silui, patiens fui, sicut parturiens loquar . » Quisquis enim terrenis commodis nunc inhiat, quisquis lascivae carnis voluptatibus pascitur, tunc aeternae combustionis igne consumetur, et divini furoris gladio devorabitur. Ut enim propheta dicit: « In igne zeli Domini devorabitur omnis terra, et in gladio ejus omnis caro . » Illic jam a Domino non potest mereri quae petit qui hic noluit audire quae jussit. A quibus enim divina vox in hac vita despicitur, tunc falsa eorum humilitas cum precibus ante januam veniens non auditur, sed dicitur illis: « Nescio vos: Ite, maledicti, in ignem aeternum, qui paratus est diabolo et angelis ejus . » Et vere Dominus per Salomonem dicit: « Vocavi, et renuistis; extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret; despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis. Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo vos, cum vobis id quod timebatis, advenerit. Cum irruerit repentina calamitas, et interitus quasi tempestas ingruerit. Quando venerit super vos tribulatio, et angustia, tunc invocabunt me, et non exaudiam. Mane consurgent et non invenient me . » In quo ergo confidemus? Ubi spem adipiscendae salutis habebimus? Nunquid in pecuniarum thesauris, quos in arca recondimus? Nunquid in divitiarum affluentia, quas intrinsecus vacui male exterius possidemus? Sed audi apostolum Jacobum, quanti divitias hominum faciat, quod meritum in terrenae substantiae possessione constituat: « Agite, inquit, nunc, divites, et plorate ululantes in miseriis, quae advenient vobis. Divitiae vestrae putrefactae sunt, et vestimenta vestra a tineis comesta sunt. Aurum et argentum vestrum aeruginavit, et erugo eorum in testimonium vobis erit, et manducabit carnes vestras sicut ignis. Thesaurizastis enim vobis iram in novissimis diebus . » Et paulo post: « Epulati estis super terram, et in luxuriis enutristis corda vestra in die occisionis adduxistis » Eheu! quid tunc dicent miseri, cum se viderint 105 et bona temporalia irrecuperabiliter amisisse, et mala sibi perpetua inevitabiliter imminere? Quae tunc illis mens erit, cum viderint tempus acceptabile et diem salutis penitus effluxisse et illud tempus adesse, in quo nihil boni facere, nullum perditionis suae remedium valeant invenire? Quam amara eorum conscientia, quam flebilis eorum poterit esse querela! Tunc enim, sicut Salomon fatetur, flentes et prae angustia spiritus gementes dicent: « Erravimus, inquiunt, a via veritatis, et justitiae lumen non luxit nobis, et sol intelligentiae non est ortus nobis; lassati sumus in via iniquitatis et perditionis, et ambulavimus vias difficiles; viam autem Domini ignoravimus. Quid profuit nobis superbia, aut quid divitiarum jactantia contulit nobis? Transierunt omnia illa tanquam umbra, et tanquam nuntius praecurrens, et tanquam navis, quae pertransiit fluctuantem aquam, cujus, cum praeterierit, non est vestigium invenire neque semitam carinae illius in fluctibus. Aut tanquam avis, quae transvolat in aere, nullum invenitur argumentum itineris illius, sed tantum sonitus est alarum verberans levem ventum, et scindens per vim itineris aerem, commotis alis transvolavit, et post hoc nullum signum invenitur itineris ejus. Aut tanquam sagitta emissa in locum destinatum, divisus aer continuo in se reclusus est et ignoratur transitus illius, sic et nos nati continuo desivimus esse, et virtutis quidem signum nullum valuimus ostendere; in malignitate autem nostra consumpti sumus . » Talia dixerunt in inferno ii qui peccaverunt, quoniam spes impii tanquam lanugo est, quae a vento tollitur; et tanquam spuma gracilis, quae a procella dispergitur; et tanquam fumus, qui a vento diffusus est; et tanquam memoria hospitis unius diei praetereuntis.
|
(Sophon. I) (Matth. XXIV) (Ibid.) (II Petr. III) (Ibid.) (Jud. I) (Apoc. I) (Apoc. VI; Luc. XXIII) (Psal. XLII) (Isa. XIII) (Malach. III.) (Malach. IV) (Dan. VII) (Ibid.) (Matth.
XXII) (Isa. LXVI) (Isa. II) (Psal. II) (Isa. XLII) (Sophon. I) (Matth. XXV) (Prov. I) (Jac. V) (Ibid.) (II Cor. VI) (Sap. V)
|
[ f. ventilantium] [ f. et uret]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 6 |
EPISTOLA VI. AD JOANNEM EPISCOPUM . . . .
|
ARGUMENTUM.--Mittit quosdam suos libellos ad Joannem episcopum, quem ad rerum humanarum contemptum adhortatur; ejusdem quoque amicitiam se appetere ostendit et nonnulla ad utriusque salutem utilia communicare.
|
JOANNI reverendissimo episcopo, PETRUS ultimus monachorum servus debitae venerationis obsequium. Dilectissime, qui excelsum montem subire festinat, necesse est ut ad ejus verticem graduum interpositione conscendat. Quapropter ego ad celsitudinis vestrae notitiam pervenire desidero, utpote ecclesiastico viro, et super montem Sion divinitus elevato, ecclesiasticum munusculum scalarum more praemitto, quia vero, non vanae gloriae ostentatione, non corporalis commodi utilitate, vel mea ad vos opuscula dirigo, vel vestram gratiam requiro; illi melius satisfacio quem de oculis cordium 106 judicare sine ulla dubitatione cognosco. Praeterea, dilectissime mihi pater et domine, vides ipse quia cuncta temporalia fugiunt; quae in hoc mundo possidemus diu nobiscum manere non possunt. Terreni honores et dignitates, quasi fumus, quo altius extolluntur in nihilum redeunt, et mundana omnia ipso jam mundo ad finem delapso subsistere nullatenus possunt. Nos etiam, qui hic tanto desiderio incipimus, momentanea febre correpti, subito cuncta deserimus; et tunc sine dubio discimus nulla fuisse quae maxima credebamus. Sola opera nostra, sive bona, sive mala, non pereunt, sed in districto examine tremendi Judicis ventilanda servantur. Tu igitur, dilectissime, intra conscientiam tuam revertere, et dum licet, quid tantae majestati respondere debeas, sollicitus meditare. Pensa quis tecum rationem positurus veniat, quam multiplicem fructum pro tam ampla villicatione tua requirat. Scias denique procul dubio, pater charissime, quia gratiam tuam et bonam voluntatem semper habere desidero, et salutem tuam non solum animae, sed etiam corporis medullitus concupisco. Quapropter de tuo mihi servitio fiducialiter praecipe, meque tibi libenter obedire indubitanter agnosce. Ego itaque quia munera terrena non habeo, despicabilia tibi opusculorum meorum dona transmitto, non ut per hoc defensionis tuae patrocinium quaeram, sed ut ad cordis tui cubiculum linguae meae vestigiis aditum pandam; non ut mihi prosit auxilium, sed ut meum tibi valeat prodesse consilium. Nonnulla quippe ab humilitate mea vobis sunt suggerenda non solum ad futuram, sed etiam ad praesentem vitam vobis maxime necessaria. Quorum videlicet partem in hac etiam epistola scriberem, si curiosum supervenientis oculum non timerem. Terminum mihi post tempus paschale praefigite, et ut ad vos veniam, vestrae sanctitatis auctoritate jubete. Peto etiam, si placet, ut quod latoris praesentium ore depromitur, efficaciter audiatur.
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 7 |
EPISTOLA VII. AD N . . . EPISCOPUM . . . .
|
ARGUMENTUM.--Hanc epistolam scripsit, cum esset in itinere, ut ipse ait; admonet autem quemdam episcopum, ut a muneribus impiorum accipiendis abstineat, ne peccatorum eorumdem particeps fiat. Quod et sacrae Scripturae auctoritate et nonnullorum exemplis probat. Oportet igitur, ait, magnam cautionem adhiberi, ne passim ab omnibus dona accipiantur, sed tantum ab iis quorum munera etiam Deo accepta esse non ambigitur.
|
Domno N . . . venerandae sanctitatis episcopo, PETRUS peccator monachus salutem. Dilectissime, licet in itinere constitutus, nequeam elimate quid scribere, rectius tamen judico rem necessariam utcumque signare, 107 quam penitus silentio praeterire. Quod igitur ore ad os frequenter admonui, idipsum, nunc apicibus replico, et ne reorum quorumlibet hominum te muneribus polluas, funditus interdico. Scriptum est enim: « Immolans ex iniquo oblatio est maculata, et non sunt beneplacitae subsannationes injustorum . » Cur enim non veremur accipere quae Deum novimus reprobare? Hinc iterum scriptum est: « Dona iniquorum non probat Altissimus, nec respicit in oblationibus impiorum, nec in multitudine sacrificiorum eorum propitiabitur peccatis . » Et alibi: « Victimae impiorum abominabiles Domino . » Et Psalmista: « Non dabit Deo placationem suam, nec pretium redemptionis animae suae . » Cur etiam illud ad memoriam non reducimus, quod Giezi perpetuae leprae scabredinem induit, dum oblata Naaman Syri munera concupivit? Sed ut caveatur exitium, aliud adhuc adnectatur exemplum. Gerardus sane religiosus Ecclesiae Florentinae canonicus nuper mihi retulit ista, quae narro. Hildebrandus comes Tusciae , qui dicebatur de Capuana, in tantum dives erat ac praepotens ut gloriaretur se plures habere curtes atque castella quam dies sint qui numerantur in anno. Hinc presbyterum quemdam, religiosum videlicet et honestum virum spiritualem sibi fecerat patrem, a quo et poenitentiam ex more percipiebat. De quo presbytero alius presbyter, Rainerius nomine, hanc visionem vidit, quod non parva vox sonuit quae illum ascendere inclamavit: « Petre, inquit, presbyter, » sic enim, si rite teneo, vocabatur, « ascende huc. » Haec autem vox tam magna fuisse dicitur ut ad ejus vehementiam nonnulli de somno fuerint excitati. Ad hujus vocis imperium presbyter ascendit in quoddam arduae celsitudinis promontorium. Is autem qui vocaverat sanctus Benedictus esse videbatur. Post hujus autem montis ascensum illico presbyter toto corpore sese comperit esse leprosum, moxque prorumpens: Heu! heu! inquit, cur hujus pestilentiae plaga me perdidit? Cui B. Benedictus: Diplois, ait, quam suscepisti de eleemosyna comitis Hildebrandi haec tibi versa est in lepram: quamobrem redde transitoriam vestem, si vis perpetuae leprae vitare pruriginem. Haec enim odibilis ac perniciosa vestis tibi quidem, ut conspicis, nocuit, illi vero nihil omnino profecit. Ut quid ergo pravorum quorumlibet hominum munera quaerimus, cum eorum quaevis oblatio et illorum nequeat abolere contagia et nobis versatur in lepram? Sed ut totius visionis seriem prosequamur, continuo B. Benedictus eum de monte deposuit, atque ad subjectae convallis inferiora deduxit. Interea videt presbyter horrendum quemdam fluvium, tetrum, piceum, atque sulphureum, juxta quem, duce beato viro, dum pergeret, vox de flumine sonuit, eumque vocavit. Cumque protinus ille subsisteret, et quis eum vocaverit, inquisisset: Ego, inquit, sum infelicissimus ille comes Hildebrandus, cui poenitentiam licet infructuosam imponere consueveras. Cui presbyter ait: Et quomodo tu comes Hildebrandus es, cum sis tam obesi et mutilati corporis ut non humanam speciem, 108 sed taxi potius habere videaris effigiem? Cui comes: Tot, inquit, suppliciis atteror, tot novis, et exquisitis quotidie poenis affligor, ut non mirum sit quod corporis mei forma depereat, sed quod aliquatenus vel essentia ipsa subsistat. Tantae scilicet crudelitatis fui, dum in corpore vixi, ut nunc sanctis omnibus odio habear; et ita me justa eorum severitas unanimiter despicit quod nullus illorum adhuc pro me apud divinam clementiam intercessit. Videbantur autem praefato fluvio innumerabiles volucres quasi columbae varia plumarum diversitate conspersae ut hinc albi, illinc nigri discolor species videretur, omnesque velut moestae nimis, ac lugubres quasi prae dolore rostra retorquebant ad pennulas. Inquisitus itaque comes, quae illae volucres essent, respondit: Illae sunt, inquit, animae diversis in hoc gurgite purgatoriis deputatae, quae videlicet sicut non ex toto sunt albae, sed interfusa sparsim nigredine variatae, sic et ex parte jam purificatae et ex parte sunt adhuc peccatis obnoxiae. Nam quanto spatiosior albedo cernitur in varietate plumarum, tanto major intelligitur facta abolitio peccatorum; in quantum vero nigredo remansisse conspicitur, in tantum adhuc peccatorum maculis asperguntur. Sed post multa presbyter inde procedens, aspicit Lotharium comitem, qui jam ante non multum tempus obierat. Hic itaque pube tenus adhuc cruciabatur in gurgite, fere medius eminebat. Cumque presbyter eum, qualiter erga se ageretur, inquireret, respondit totum se sulphureis undis primo fuisse submersum, sed jam paulatim alleviari, ac de die in diem mitescere grave supplicium. Sed precor, ait, dic domui meae, ut reddant possessionem B. Mariae, quam abstuli, si forte merear ab his, in quibus teneor, poenis absolvi. De qua tamen ecclesia B. Mariae loqueretur, presbyter non agnovit, et viventibus specialiter designare non potuit. Praeterea presbyter in anteriora contendens, vidit domum nimis horrendam atque terribilem, pluresque ministros ejusdem domus aeque feroces, torvos, ac visu ipso formidabiles, qui nimirum hinc inde cum magna frequentia discurrentes anxiabantur, anhelabant, et nescio quid magnum velut egregium praestolantes hospitem, praeparabant. Cumque praefatus presbyter, quid hoc esset, stupefactus inquireret, responsum est, eos quarta feria proxime ventura comitem exspectare Guidonem. Sicut enim copiosi deliciarum sumptus venturis praeparantur hospitibus, ita maligni spiritus misero homini non alias, quam poenarum ac tormentorum epulas providebant. Presbyter itaque Rainerius post hanc visionem evigilavit; quod viderat, recitavit; comes quarta feria, sicut praedictum est, obiit. Ut ergo ad id, quod coepimus, revertamur; noli frater, noli patere muneribus; non omnibus, quae praebentur, liber apud te pateat aditus, sed quaedam admittantur, ut in necessitatibus sublevent, quaedam repellantur, ne reatus alieni nos ponderibus gravent. Dum igitur oblata suscipimus, de offerentium meritis prius necesse est disputemus. Manus itaque nostra non omnia quae praebentur indifferenter accipiat; et non id quod offertur, sed potius a quo offertur 109 cauta prius examinatione discernat. Dicit Scriptura: « Si recte offeras, et recte non dividas, peccasti . » Et nos quod similiter est necessarium dicimus quia si quae offerentur accipias et offerentium merita non discernas, deterius deliquisti. Vis audire quid mihi nuper de collato quodam munere contigit? Primarius quidam Rodulphus nomine, potens satis et prudens, apud suum monasterium mihi pallium reverenter obtulit, quod triblathon, juxta sui generis speciem, nuncupatur; trium quippe colorum est; et blathon pallium dicitur, unde triblathon pallium vocatur, quod trium cernitur esse colorum. Hoc itaque vir ille suppliciter offerens procidit, soloque prostratus me, qua potuit, humiliati cordis intentione rogavit: Defer, inquit, hoc munusculum, domine mi, sanctis fratribus tuis, a quibus utique nil aliud peto, nisi ut hoc solum apud divinam impetrare clementiam studeant, quatenus a corde meo tenebrarum, quas patitur, caliginem tollat. Amor enim saeculi cor meum detinet obcaecatum, mihique tenebras ingerit, quas sanctis eorum orationibus expelli , quo saltem tenue divinae lucis igniculo merear illustrari. Sed cum ego et orationum vota promitterem, et munus ingestum non modo verbis, sed et manibus propulsarem, quae utrinque fusa sint verba, intelligenda reliquimus, non scribenda per ordinem judicamus. Quid plura? defero munus fratribus, sed ingratos invenio; legati fungor officio, sed non festive suscipior. Invehuntur enim, non gratias agunt; expostulant, non blandiuntur; et oblationem talis viri non donum, sed sordes atque contagium deputant animarum. Nullo itaque pacto quiescere potuerunt, donec munus incaute susceptum, ad eum, qui dederat, praesto remitterem, eique gratuitas orationes sub verbis excusatoriis nihilominus quasi non remitterem, pollicerer. Fateor, multum mihi placuit, quod objurgatus sum, quod correptus sum, quod verbis mordacibus aspersus sum. Tu quoque, frater, custodi te a muneribus impiorum, ut dum caves proprium, alienum perhorrescas tibimet adhibere flagitium: et, juxta Pauli sententiam: Non communices peccatis alienis , ac libera talibus cum eo valeas conscientia dicere: Mundus ego sum a sanguine omnium vestrum .
|
(Immolantis) (Eccli.
XXXIV) (Ibid.) (Prov. XV) (Psal. XLVIII) (IV Reg. V.) (in Tusciam) (nam
idem Hildebrandus tunc nuper obierat) (Gen. IV, juxta Septuaginta) (cupido addit) (I Tim. V) (Act. XX)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 8 |
EPISTOLA VIII. AD MAINARDUM EPISCOPUM EUGUBINUM.
|
ARGUMENTUM.--Mainardo Eugubino episcopo suadet ut praedia facultatesque Ecclesiae tempore sui episcopatus ademptas, recuperare conetur; eumdem hortatur, ut mores corrigat, arduum vitae iter arripiat, quo facilius per aspera quaeque ac ardua mundi hujus saxa jactatus, ad quietis felicitatisque in coelo portum pervenire possit.
|
110 Domno MAINARDO episcopo. . . . . PETRUS peccator monachus. Quia novi, frater, tibi non deesse prudentiam, securus et absque formidine correptionis adhibeo disciplinam. Nam et in Proverbiis Salomon dicit: « Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagae apud stultum . » Et iterum: « Si corripueris sapientem, intelliget disciplinam . » Qui rursus ait: « Auris, quae audit increpationes vitae, in medio sapientium commorabitur . » Moxque subjungit: « Qui abjicit disciplinam, despicit animam suam; qui autem acquiescit increpationibus, possessor est cordis . » Quod ore ad os saepe praemonui, per litteras replico, et motum fugacis eloquii velut ad anchoram stationis apicibus ligo. Instaura, venerabilis frater, ecclesiae tuae praedia prodige saecularibus tradita, revoca diversi generis ornamenta nocenter opposita , et saltem insignia quaeque, vel optima restituantur, quae praelationis tuae tempore graviter suspiramus ablata. In moribus quoque tuis temetipsum corrige, et undique cautus, undique circumspectus omnino te in sacerdotali gravitate et honestate compone; nec delecteris fallacium divitiarum copiis, quae fortassis ingeruntur, affluere; nec de cathedrae, cui praesides, ambias honore gaudere. Nam saepe Deus omnipotens, quod procul sit a te, menti reprobae, quam per abrupta voluptatum suarum iter arripere conspicit, omnem sibi coepti conatus aditum intercludit. Et sicut jam praesidenti saepe prohibet, dum vult gaudere, ne gaudeat; sic ad regimen anhelantem reprimit, ne concupitae dignitatis culmen ascendat. Joannes plane Marsicanae prius Ecclesiae archipresbyter, nunc religiosus in Casinensi coenobio monachus, hesterna me docuit relatione quod narro. Albericus, inquit, Ecclesiae meae sub nomine episcopalis incubabat officii. Hic obscenae meretriculae prolectarius adhaerebat. Qui videlicet dum Ottonis Augusti propinquum formidaret adventum, falsum mentitus est caelibatum. Meretricem itaque a consortii sui societate removit, eamque sacro velamine fallaciter indutam, sanctimonialem esse constituit, verumtamen post imperatoris abscessum, et ad pristinae foeditatis ignominiam rediit, et insuper ad probrosae infamiae suae cumulum ex eadem tartarei prostibuli victima filium procreavit. Qui mox ut per incrementa temporum grandiusculus adolevit, pater eum sibimet in episcopali dignitate substituit. Sed cum longa dominandi consuetudo ad memoriam rediret, seque non celebrari ac venerabiliter excoli, sicut ante consueverat, erubesceret, reperit consilium ex intimo diabolici pectoris felle prolatum. Locutus itaque primo cum quibusdam pestilentissimis monachis, deinde cum nonnullis Deum nescientibus laicis, tandem condicto praestitae sponsionis pactus est foedere, ut centum librarum Papiensis monetae pretium infelix mercator appenderet; et sic illi, caecato prius abbate, qui tunc praeerat, Casinense monasterium ei secure contraderent, quod ille deinceps eorum fultus auxilio, sine ullo contradictionis obstaculo possideret. Hoc etiam primogeniti 111 Satanae conventioni machinati foederis addiderunt, ut ille praetaxati pretii partem duntaxat per suos servos mitteret, et donec in manibus suis positos abbatis oculos non aspiceret, partem, quae residua esset, nullatenus destinaret. Quid plura? corrasis, undecunque potuit, atque congestis aureis muliebribus ornamentis, sexaginta librarum pretii ad B. Germani oppidum per suos complices misit, eisque quid et quibus loqueretur, quod de sententia diaboli nequam discipulus hauserat, serpentinum virus invomuit. Qui venientes ad oppidum, et communicato cum quibus edocti fuerant nefando mysterio, protinus in crypta quadam ejusdem oppidi missi sunt ibique per aliquot dierum spatium occultati, satellites autem Satanae comprehenso violenter abbati oculos eruunt, eosque linteolo protinus involutos, ad eos, qui in crypta habitabant, occulte transmittunt; qui mox alacres effecti, et tanquam thesaurum diu desideratum inhianter amplexi, festinanter ad propria remeare coeperunt. Cumque jam profligato longiori spatio extrema pars itineris superesset, et tanquam voti compotes securi jam alimenta perciperent, peregrinus quidam subito supervenit, et novum aliquid inquisitus, Albericum, qui dudum fuerat episcopus, obiisse respondit. Quod illi graviter aspernati ac vehementer attoniti credere nullatenus potuerunt. Deinde rem certius agnoscentes, et dierum spatium, quo videlicet ille in aegrotatione decubuit, diligenter addiscunt, et illa signanter hora, qua videlicet abbati lumen avulsum est, illum infeliciter exspirasse, liquido deprehendunt. Ecce quam amaro fine defecit, qui jucunde atque suaviter vivere concupivit; et ipso temporis articulo, quo se conscensurum esse sperabat quasi sublime fastigium, qui caecum fecerat, et ipse tanquam vere caecatus atque ex improviso correptus, repente est demersus in tartarum. Cui recte propheticum illud congruit: « Dum adhuc ordirer, succidit me . » Filius autem ejus, apostolus videlicet Antichristi, quem in ecclesiasticae dignitatis apicem pater allexerat, quanto tempore supervixit, multas calamitatum atque contentionum amaritudines pertulit; postremo ferocibus suorum gladiis undique perfossus occubuit. Dignum quippe est ut talis vitae clausula illis occurrat qui contra voluntatem Dei ad sacri ordinis culmen anhelant; ac proinde dulcedo vivendi, quem mente conceperant, in amaritudinem et prosperitas, quae per colorem falsitatis arriserat, illis provenit in calamitatem. Quibus et illud Jeremiae merito congruit: « Speravimus pacem, et non est bonum; quaesivimus bona, et ecce turbatio . » Et illud Psalmistae: « Dejecisti eos dum allevarentur . » Econtra tu, venerabilis frater, hujus mundi suavia quaelibet, ac male jucunda contemne; rerum transeuntium copias ac mundanae gloriae lenocinium despice; sequensque vestigia Salvatoris aspera quaeque tibi ac dura propone, ut per difficilia gradiens, ad jucunda pertingas, et velut aspera dumeta perambulans viam tuam suavi fine concludas.
|
(Prov. XVII) (Prov.
XIX) (Prov. XV) (Ibid.) (Isa. XXXVIII) (Jer. XIV) (Psal. LXXII)
|
[ f., exposita]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 9 |
112 EPISTOLA IX. AD OLDERICUM EPISCOPUM FIRMANUM.
|
ARGUMENTUM.--Scribit hanc epistolam Firmano episcopo, qua primum gratissimas sibi de eo missas litteras scribit; deinde se graviter ferre suae nomen sanctitatis quod per illas tribuebatur. Quare pluribus argumentis conatur eum ab hac opinione deducere, quamvis se ipse consoletur, existimans id nequaquam illum credidisse, sed ad acrius impellendum fecisse. Addit praeterea se aegre tulisse calamitates Ecclesiae, ut armis res sacras defendere compelleretur. Quapropter non armis ac viribus corporis tuendam dicit Ecclesiam, sed precibus armisque divinis; idque sacris testibus et rationibus nititur comprobare.
|
Domno ORDERICO Firmano episcopo, PETRUS peccator monachus inexplebilem devotionis affectum. Mellifluam vestrae sanctitatis epistolam quanta cordis aviditate susceperim, perseverantia probat. Eam quippe cohabitatricem mihi in cellula jugiter teneo, cum ea saepe confabulor, in ea interioris hominis vestri speciem ac veri vultus imaginem manifeste contemplor. Est tamen quod in ea graviter fero, quia scilicet non tam honoratum quam oneratum me tam sancti nominis laude reperio. In hoc siquidem flebilior est mea calamitas, quod non modo mei me reatus impediunt, sed insuper sancti homines in mea, proh dolor! aestimatione delinquunt. Absit autem, ut tantum virum fatear etiam me praedicando mentiri; sed quia homo es, potes saltem per benevolentiam falli. Quia vero mentiri est contra mentem loqui, contingit aliquando ut idem sit et ex dicentis opinione verum, et ex ipsius rei qualitate mendacium. Confiteor in domino meo quod saepe versatur in animo meo, quoniam quisquis me in os meum laudat, cupidum me procul dubio assentatoriae laudis accusat. Remordente scilicet conscientia protinus aio: Cum iste mihi loqui venit ad votum meque conetur benevolum reddere, nunquam me oleo delinificae suavitatis aspergeret, si me delectari laudum favoribus non speraret. In mea igitur laude confundor, et, dum magnificari videor, erubesco. Ipse quippe me favor objurgat, qui laudis avidum, et is qui videtur esse laudatus, existimat. Huc accedit quia quaecunque humana mens sano viget fulta consilio, si se subtiliter et solerter inquirit, vix in suis facultatibus invenit unde merito sperare praeconium possit. Mortalis quippe conditio, undique coarctata atque constricta, quid novit unde possit extolli? Quis enim sciat quid in aeternitate fuerit, antequam Deus hunc conderet mundum? Sed cum ignoret quid fuerit ante mundi principium, novit 113 forsitan quid post ejus terminum sit futurum, utrum scilicet in ministerio sui cursus ulterius astra deserviant et utrumne post ea, quae nunc sunt, alia rursus elementa succedant. Unde et Seraphim illa, quae Isaias propheta in conspectu Domini stare conspexit, senas alas habuisse describit: « Duabus, inquit, velabant faciem, et duabus velabant pedes, et duabus volabant. » Velabant porro faciem, sive pedes, non suos, sed utique Dei. Et quid « per faciem Dei, » nisi mundi principium? Quid « per pedes, » nisi ejusdem mundi finis debet intelligi? Alarum ergo Seraphim et plures sunt, quae velant, et paucae quae volant, quia ex divinorum operum celsitudine cum perpauca ad nostram permittantur advolare notitiam, plurima in thesauris secretorum coelestium servantur occulta. Nam quod funditus ignoremus quid ante mundi principium fuerit, et quid jam post consummationem sit futurum, idem perhibet Isaias: « Priora, inquit, annuntiate mihi, et novissima quae futura sunt, et dicam quia dii estis . » De mediis autem pauca utcunque cognoscimus, quae ex Scripturarum attestatione nobis panduntur. Porro autem et in his ipsis quantam notitiae patiamur inopiam, qui sapientissimus inter homines exstitit, non erubuit confiteri. Ait enim Salomon: « Sunt justi et sapientes, quorum opera in manu Domini, et tamen nescit homo utrum amore an odio dignus sit, sed omnia in futurum servantur incerta . » Ubi notandum quia, cum justos dicat et sapientes, qui nimirum debuerant subtilius nosse ipsos etiam perhibet, quae futura sunt ignorare. Enimvero quod me non modo de sapientia, sed et de vitae quoque quasi sanctitate laudastis, non ut hoc vestra prudentia crederet, sed ob hanc fortassis industriam, ut me ad procinctum sancti certaminis acrius instigaret, qua confidentia, vel in hoc valeo quantumlibet assentire, dum pro quovis otioso verbo ratio redditur: dum sola fatui compellatio gehennae supplicium comminatur, dum divinae legis non apex, non iota praetereat, dum sola concupiscentiae visio moechiae crimen incurrit? Haec et hujusmodi, venerabilis pater, quisquis digna consideratione perpendit, ex divina quidem potest miseratione praesumere, sed nescio utrum valeat in quantumlibet exuberantium meritorum suorum securitate dormire, praesertim cum mundus undique fremat, undique velut maximum pelagus intumescentibus procellis se attollat, tantasque nobis quibuscunque raptoribus molestias ingerat, ut terrenis potius nos inservire negotiis quam obsequiis vacare divinis, vel ad puritatis aspirare munditiam plerumque compellat. Malignus plane spiritus humanum genus nunc solito vehementius per omnia vitiorum abrupta praecipitat, truculentius tamen odiorum, ac simultatum omnes livore perturbat. Tot enim quotidie bella desaeviunt, armatae acies proruunt, hostiles impetus inhorrescunt ut de militaribus quidem viris plures gladius videatur absumere, quam in grabatulis quiescentes corporeae conditionis aegritudo finire, ut propemodum maris more geratur hic mundus. Sicut enim cum ventorum tempestas oboritur, crispante mitius pelago, in vicinia littoris aestus ferventior excitatur; 114 ita nunc in fine mundi velut vicino maris littore, furentibus dissidii discordiaeque procellis, cuncta hominum corda vexantur, et tanquam spumosis fluctibus illiduntur. Instabilis enim homicida omnia scrutatur, omnia mundi velut unius agri loca perlustrat, ne quid infecundum a lividi fomitis satione praetereat. Hinc est, quod ad ecclesiastici status universale periculum ab invicem sacerdotium imperiumque resiliunt, atque ad Dei omnipotentis injuriam nunc cum unus papa in apostolico sit solio constitutus, alter a finibus aquilonis destinatur electus. Sed ille papae abusivum papam procul dubio superaddit, qui primus omnipotentis Dei vocabulum plurali numero declinavit: « Eritis, inquiens, sicut dii, scientes bonum et malum . » Super quo nimirum potius flere compellimur, quam prolixius quid scribere delectemur. Unde, cum ante aliquot dies hymnos rhythmicos flendo depromerem: Heu! sedes apostolica, Orbis olim gloria, Nunc, proh dolor! efficeris Officina Simonis. Terunt incudem mallei, Nummi sunt tartarei. Justo Dei judicio Fit ista conditio, Ut quisquis apostolicam Sedem semel comparat, Redimere non desinat, Donec male pereat, His dictis, prae dolore contabui et addere supersedi. Sed cum inter caetera mala, quae nostris temporibus emergunt, ipsas quoque Ecclesias violenti homines insolenter opprimant ac praedia , vel quaelibet bona sacri juris invadant, nonnullos movet, utrum Ecclesiarum rectores expetere vindictam debeant, ut malis mala, more saecularium, reddant. Nam plerique mox, ut eis vis injuriae, ad indicenda protinus bella prosiliunt, armatorum cuneos instruunt, sicque hostes suos acrius forte, quam laesi fuerant, ulciscuntur. Quod mihi plane satis videtur absurdum, ut ipsi Domini sacerdotes attentent quod turbis vulgaribus prohibetur, et quod verbis impugnant, operibus asserant. Quid enim magis Christianae legi videtur esse contrarium quam redhibitio laesionum? Ubi, quaeso, sunt tot praeconia Scripturarum? Ubi quod Dominus dicit: « Si quis tibi quod tuum est tulerit ne repetas . » Si enim nobis non licet eadem ipsa, quae nobis ablata sunt, repetere; quomodo pro his licet ultoriae retributionis vulnus inferre? Ubi et illud: « Si percusserit tibi maxillam, praebe ei et alteram: Si angariaverit te mille passus, vade cum eo duo alia millia: Si tulerit tibi tunicam, da ei et pallium . » At fortasse quis objicit turbis saecularibus haec esse mandata, non sacerdotibus, nimirum ut Ecclesiarum praesules haec praedicare debeant, non servare. Sed quis hoc vel desipiens sentiat, cum Dominus dicat: « Qui solverit unum de mandatis istis minimis, 115 et docuerit sic homines, minimus vocabitur in regno coelorum. Qui autem fecerit, et docuerit, magnus vocabitur . » Sacerdos itaque, qui in regno coelorum vult esse magnus, sit in populo praevius, ut quod voce se sequentibus dictat, primus ipse vivis operibus impleat. Unde, ut omnis pravi intellectus occasio tollatur, primus ille inter Ecclesiae sacerdotes non ait: Domine, quoties peccaverit frater in fratrem, et dimittet ei? sed omnium potius sacerdotum causam in una sui persona constituens, « Domine, inquit, quoties peccaverit in me frater meus, et dimittam ei? usque septies? . » Cumque sibi responderetur « usque septuagies septies » indulgendum, nullum jam de servando a sacerdotibus universali mandato relictum videtur ambiguum. Luca etiam evangelista testante docemur quia, Domino Jerusalem properante, discipuli praecedentes intraverunt urbem Samaritanorum, ut illi pararent . Cumque illos Samaritani nullatenus recepissent, commoti Jacobus et Joannes, humanitate dictante, dixerunt: « Domine, vis dicimus ut ignis descendat de coelo et consumat illos, sicut Elias fecit? » Mox conversus increpavit illos, dicens: « Nescitis cujus spiritus estis: Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare. » Ubi mox subditur: « Et abierunt in aliud castellum ; » ac si non lingua, sed opere loqueretur: date locum irae, vel potius quod ipse dicit: « Si vos persecuti fuerint in una civitate, fugite in aliam . » Vita plane, quam Salvator noster gessit in carne, non minus quam praedicatio evangelica, nobis est et proposita tenendae linea disciplinae. Sicut ergo ipse cuncta mundi furentis obstacula, non per districti examinis ultionem, sed per invictam superavit inconcussae patientiae majestatem, ita docet mundi rabiem potius aequanimiter ferre quam vel arma corripere, vel laedenti laesionibus respondere; praesertim cum inter regnum et sacerdotium propria cujusque distinguantur officia, ut et rex armis utatur saeculi, et sacerdos accingatur gladio spiritus, qui est verbum Dei . De saeculi nempe principe Paulus dicit: « Non sine causa gladium portat. Dei enim minister est, vindex in iram ei qui malum agit . » Azarias rex, quia sacerdotale usurpat officium, lepra perfunditur ; et si sacerdos arma corripit, quod utique laicorum est, quid meretur? Nam et David idcirco ante Evangelium evangelice vixisse creditur, quia non modo Semei et Saul, sed et plurimis indulsisse suis hostibus invenitur. De quo, et caeteris sanctis Patribus nonnulla hic exempla perstringerem, nisi vobis incomparabiliter notiora quam mihi haec et his similia certum tenerem. Plane quis non videat quam sit inhonesta confusio, ut quod agendum Ecclesia denegat, impudenter ipsa committat et cum aliis praedicet patientiam, infoederabilem ipsa contra innocentes accendatur in iram? Contigit enim hoc facienti quod Apostolus dicit: « Ne cum aliis praedicaverim, ipse reprobus efficiar : » vel illud potius quod ad Romanos ait: « Qui ergo alium doces, teipsum non doces, qui praedicas non furandum, furaris; qui dicis non moechandum, moecharis; qui abominaris idola, sacrilegium facis . » 116 Et praecipue id quod his praesto subjungit, sacerdoti congruere videtur: « Qui in lege gloriaris, per praevaricationem legis Deum inhonoras . » In lege quippe Dei sacerdos non immerito gloriatur, qui ministerii locum ad praedicanda legis mandata sortitus est, sed per praevaricationem legis Deum inhonorare convincitur, cum scita legalia transgredi non veretur. Dumque aliud agit, aliud praedicat, quantum in se est, omnes ab ejusdem legis observatione perturbat, sicut Scribis et Pharisaeis Dominus dicit: « Vae vobis, qui abstulistis claves sapientiae et scientiae, sed ipsi non introistis, et insuper alios introire volentes prohibuistis . » Et revera qua fronte, qua libertatis audacia sacerdos quilibet in dissidentium confoederatione desudet; cum ipse suis laesoribus non remissionis indulgeat veniam, sed efferatur implacabiliter ad vindictam? Inter omnes sane virtutum gemmas, quas Salvator noster de coelo veniens attulit, duas insignius atque praeclarius rutilare monstravit, quas et in se prius expressit, et ut nobis imprimerentur, edocuit, charitatem scilicet et patientiam. Et de charitate quidem dicit Apostolus: « Propter nimiam charitatem suam, qua dilexit Deus mundum, Filium suum misit . » De patientia vero ait: « Quaecunque scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt, ut per patientiam, et consolationem Scripturarum spem habeamus . » Per charitatem namque Dei Filius de coelo descendit, per patientiam vero diabolum superavit. His muniti virtutibus, et fundatores apostoli sanctam Ecclesiam condiderunt, et propugnatores ejus sancti martyres diversa mortium supplicia triumphaliter pertulerunt. Si ergo pro fide, qua universalis vivit Ecclesia, nusquam ferrea corripi arma conceditur, quomodo pro terrenis ac transitoriis Ecclesiae facultatibus loricatae acies in gladios debacchantur? Porro, sancti viri cum praevalent, haereticos idolorumque cultores nequaquam perimunt; sed potius ab eis pro fide catholica perimi non refugiunt. Quomodo ergo pro rerum vilium detrimento fidelis fidelem gladiis impetat, quem secum utique redemptum Christi sanguine non ignorat? In Galliarum finibus audivi gestum fuisse quod refero: Inter abbatem et quemdam saeculi praepotentem orta est non levis de possessione contentio. Cumque a partis utriusque fautoribus minis diu certaretur et jurgiis, tandem ut armis ageretur utrinque condictum est. Et saecularis quidem, paratis militum copiis, campum praeliaturus ingreditur, acies struit, cuneos ordinat atque ad fortiter agendum omnium mentes acerrimus cohortator inflammat. Silvescunt omnia gladiis, rubent clypei, vociferantium clamor attollitur, minaces armatorum fremitus inhorrescunt, tela stringuntur, solus adversae partis impetus ad congruendum accensis manibus exspectatur. Abbas autem non in armis terrenis spem suam, sed in humanae salutis auctore constituens, cunctis, qui pro se dimicare convenerant, suum prohibuit comitatum, solos autem monachos suos equis imposuit, capita cucullis operiri praecepit, sicque cum illis, velut galeatis, et loricatis fidei munimento, crucisque vexillo ad locum certaminis venit. Cumque vir ille non ferrea, ut sperabat, arma conspiceret, sed tanquam 117 coelestem, atque angelicam aciem adventare cominus advertisset, tantus eum cum suis omnibus divini timoris horror invasit ut desilientes ex equis protinus arma projicerent, terrae se humiliter sternerent, indulgentiam flagitarent. Sic, sic nimirum titulos victoriae triumphalis obtinuit, qui non in frequentibus equis, non in micantibus gladiis spem posuit, sed ex divinae tantum potentiae virtute praesumpsit. Ad haec si quis objiciat bellicis usibus Leonem se frequenter implicuisse pontificem, verumtamen sanctum esse. Dico quod sentio, quoniam nec Petrus ob hoc apostolicum obtinet principatum quia negavit , nec David idcirco prophetiae meretur oraculum quia torum alieni viri invasit ; cum mala, vel bona non pro meritis considerentur habentium, sed ex propriis debeant qualitatibus judicari. Nunquid hoc legitur, vel egisse, vel litteris docuisse Gregorius, qui tot rapinas ac violentias a Longobardorum est feritate perpessus? Num Ambrosius bellum Arianis se suamque Ecclesiam crudeliter infestantibus intulit? Nunquid in arma sanctorum quispiam traditur insurrexisse pontificum? Causas igitur ecclesiastici cujuscunque negotii leges dirimant fori, vel sacerdotalis edicta consilii ne quod gerendum est in tribunalibus judicum, vel ex sententia debet prodire pontificum, in nostrum vertatur opprobrium congressione bellorum. Sed ecce, dum aviditate loquendi vobiscum sermonis articulum longius protraho, metam, ut video, compendii epistolaris excedo. Incolumem te, venerabilis pater, ad regendum Ecclesiae suae statum custodiat omnipotens Deus, et tu quoque in sanctis orationibus tuis mei memor esse digneris.
|
(Isa. XLI) (Eccle. IX) (Gen. III) ( Consule
Scholia ad calcem opusculi ) (Luc. VI) (Matth. V) (Ibid.) (Matth. XVIII) (Ibid.) (Luc.
IX) (Ibid.) (Ibid.) (Matth. X) (Ephes. VI) (Rom. XIII) (II Paralip. XXVI) (I Cor. IX) (Rom. II) (Ibid.) (Matth.
XXII) (Ephes. II) (Rom. XV) ( Consule Scholia. ) (Marc. XIV) (II Reg. XI)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 10 |
EPISTOLA X. AD R. EPISCOPUM.
|
ARGUMENTUM.--Hanc epistolam ad Eugubinum episcopum scriptam esse credibile est. In qua se excusat, quod ecclesiam suam ab episcopo Forosemproniensi consecrari passus esset, cum ad Eugubinum spectare videretur jus consecrandi, quia in illius erat dioecesi constituta. Id se fecisse ait primum, quoniam eumdem episcopum habere quasi possessionem consecrandi illius loci ecclesias audisset. Deinde, ne quem antea sibi parum aequum expertus esset, infestiorem redderet. Proinde orat, ut ademptum missarum celebrandarum jus in ecclesia restituat, et suorum monasteriorum patrocinium suscipiat.
|
Domno R. episcopo domino suo, PETRUS quidquid servus, et filius. Charissime pater, quod ecclesiam ab episcopo Semproniensi consecrari passus sum, testis est mihi conscientia, non causa vestrae derogationis feci, sed quia consuetudinem licet novam ab incolis sui decessoris audivi. Fatebantur enim, quia ex quo massam Sorbituli praedictus episcopus introivit, habita consuetudine ipse ecclesias consecravit, et ego quis eram, qui super unum possessorem, sive justum, sive injustum, alium superinducerem, et monachus inter duos episcopos jurgium seminarem? Porro non dubitabam quia necesse erat ut venirent scandala sed timebam quod sequitur: « Vae illi, per quem scandalum venit . » Et certe hoc scandalum cuicunque videatur adversum, in quantum cum Deo et cum justitia fuerit exsecutum, mihi fuerat non mediocriter necessarium. Ex quo enim vos in hunc episcopatum, Deo auctore, venistis; interrogate si verum est; ego cum Semproniensi episcopo charitatem habere non potui: et qui mihi eatenus fuerat devotissimus, jam non occultus, sed manifestissimus factus est inimicus. Felicem me tali infortunio! Unde enim adversum me vester animus commovetur, inde mihi qui inimicum fugere gestio, fructus utilitatis acquiritur. Est namque Saul, David nesciente, peremptus ; est etiam peccator monachus nullo proprio studio, sed solo Dei nutu, de Semproniensis episcopi laqueo liberatus. Noveris procul dubio, dilectissime pater, quia Ecclesiam vestram diligo, et salutem vestram, 122 et honorem secundum Deum fideliter concupisco, vestrae etiam sedi obedientiam exhibere nequaquam refugio, sed potius alacriter curro. Obsecramus, igitur, dilectissime, interdictum nostrae ecclesiae officium reddite; et non solum illam possessiunculam, quae vestrae procul dubio dioecesis est, sed et quidquid habemus, vestra auctoritate defendite, vestrum per omnia deputate; quatenus fratres, qui nobiscum Deo deserviunt, patrem vos, et defensorem se habere congaudeant, et divinam pro vobis misericordiam implorare non desinant.
|
(Matth. XVIII) (I Reg. XXXI; I Paral.
X)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 11 |
EPISTOLA XI. AD THEODOSIUM SENOGALLIENSEM, ET RODULPHUM EUGUBINUM EPISCOPOS.
|
ARGUMENTUM.--Theodosium Senogalliensem et Rodulphum Eugubinum antistites, librorum suorum judices et quasi censores constituit, praecipitque ut, iis diligenter perlectis, quidquid visum fuerit, aut ante, aut post suam mortem quacunque ratione corrigant et emendent.
|
Reverendissimis episcopis, THEODOSIO Senogalliensi, et RODULPHO Eugubino, PETRUS peccator monachus servitutem. Noverit sanctitas vestra, dilectissimi mini patres et domini, quia praesumpsi quaedam opuscula scribere, non tam videlicet ut legivis ecclesiasticis, quod temerarium fuerat aliquid adderem quam ob hoc praecipue quia sine quolibet exercitio inertis otii et remotioris cellulae taedia non perferrem, ut qui operibus manuum utiliter insudare non poteram, cor vagum atque lascivum quodam meditationis loro restringerem, sicque cogitationum ingruentium strepitum, atque acediae obrepentis instantiam facilius propulsarem. Sed quoniam jam illius examinis tribunalibus appropinquo, ubi non modo de verbis et scriptis, ultro etiam de minutissimis cogitationibus discussionem ventilandum esse non ambigo, sanctitatis vestrae prudentiam, qua valeo, supplicatione deposco, ut, aut me adveniente, si vacat, aut postquam me obire contigerit, quidquid opusculorum meorum invenire potestis, attenta diligentia perlegatis. Et si quid in his catholicae regulae dissonum, si quid sacrarum Scripturarum auctoritati reperitur adversum, prout visum fuerit, vel prorsus abscindere, vel ad sanum intellectum correctam sententiam revocare, quatenus quod meae stoliditatis ignorantia depravatur, ad rectae fidei lineam vestrae sanctitatis diligentia reformetur, et hoc per vos emendet charitas, quae aedificat, quod per me deliquit scientia, quae fortassis inflabat. Quid enim mirum, si ego imperitus et animalis homo dictatiunculis meis sanctos viros adhibeam judices, quandoquidem Lucas et Marcus in Evangeliis, quae Spiritu sancto dictante descripserant, Petrum et Paulum apostolos habuere censores? 123 Porro autem quoniam ex his qui exercitati sunt in meditationibus Scripturarum, purioris circa me fidei, et abundantioris charitatis aliquem esse non arbitror, idcirco vobis potissimum hujus fascem laboris injungo. Sic igitur, dilectissimi, in hoc pietatis opere etiam me defuncto fideles estote, sic ultima veteris amicitiae jura persolvite ut et me, si qua reperitur, erroris mei noxa non toneat, et vobis ex impenso charitatis officio praemiorum coelestium merces accrescat.
|
(legibus)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 12 |
EPISTOLA XII. AD V. EPISCOPUM.
|
ARGUMENTUM.--Episcopum ecclesiae bona alienantem reprehendit, et magnitudine culpae ante oculos posita, hortatur ne quid simile in posterum admittat.
|
Domno V. reverendissimo episcopo, PETRUS peccator, salutem. Nolo te lateat, venerabilis frater, quia de praediis ecclesiae tuae, quae distrahere diceris, non parvus rumor increvit, nam et cor nostrum non levi moeroris aculeo nuper eadem fama transfixit. Nunquid oblitus es quod ante fere quinquennium Victor apostolicae Sedis episcopus in plenario concilio Florentiae celebrato, cui simul et imp. Henricus interfuit, hoc sub excommunicationis censura prohibuit? An ignoras quia ad hoc ecclesiis praedia conferuntur, ut ex his pauperes sustententur, indigentes alantur, ut ex his, viduis atque pupillis subsidium procuretur? Ecclesiae quippe nascentis initio hic mos inolevit, ut quilibet venientes ad fidem, possessionum suarum jura distraherent, atque ad pedes apostolorum pretium quod ex his sumebatur, offerrent. Unde et in eorum Actibus legitur: « Quotquot, inquit, possessores agrorum, aut domorum erant, vendentes afferebant pretia eorum quae vendebant, et ponebant ante pedes apostolorum . » Praecedente vero tempore sanctis Ecclesiarum rectoribus visum est, ut ipsa potius ecclesiis praedia traderentur. Unde scilicet non modo clericos sacris excubantes officiis ecclesiae pasceret, sed et refrigerii stipem diversis indigentibus, et inopia laborantibus ministraret. Perpende igitur, venerabilis frater, quantorum homicidiorum in die judicii reus erit, qui modo tot orphanis diversisque pauperibus, unde vivere debeant, subtrahit. Ad tribunal illius qui pauperes singulariter diligit, qui se in paupere refici, in paupere se perhibet esurire ; ad tribunal, inquam, illius qua conscientia venit, qui alimenta se subtraxisse pauperibus recognoscit? Si damnatur ille, qui vel unum hominem peremit ferro, qua sententia dignus erit, qui bona Ecclesiae profligando, quamplures interficit famis et inopiae gladio? De quibus divina voce malo cuilibet venditori jam dicitur: « Ecce vox sanguinis fratris tui clamat ad me 124 de terra . » Et ille quidem fratrem peremit invidia, quia sacrificium ejus non est, Deo reprobante, susceptum. Isti plerumque tale quid faciunt amore pecuniae, « quod est servitus idolorum . » Sed quia conveni te, ac super his qua licebat austeritate corripui, respondisti parum quid esse quod datum est, nec rei modum tenuisse quod mihi, fama vulgante, perlatum est. Ad quod ego, aliquando guttatim liquor emanat, qui tamen vas prorsus evacuat; uber etiam promptuariom, unde modicum quid quotidie tollitur, tandem aliquando vacuum reperitur. Idipsum tamen quod parum et perexiguum dicis, judicantis omnia scientiam non evadit. Audi quid Jeremias dicat: « Factum est verbum Domini ad me dicens: Ecce Ananehel filius Sella patruelis tui veniet ad te, dicens: Eme tibi agrum meum, qui est in Anathoth; tibi enim competit ex propinquitate, ut emas eum . » Et paulo post subdit: « Intellexi autem quod verbum Domini esset, et emi agrum ab Ananehel filio patruelis mei, qui est in Anathoth, et appendi ei argumentum septem stateres et decem argenteos . » Ecce quam exilis, quam parvus ager ille fuisse perpenditur, ut decem duntaxat argenteis et septem stateribus emeretur, et tamen super eum verbum Domini ad se factum propheta testatur. Nam et eidem Jeremiae tanti fuit agellus, ut de eo dicat: « Et scripsi in libro, et signavi, et adhibui testes, et appendi argentum in statera, et accepi librum possessionis signatum, stipulationes, et rata et signa forinsecus : » et alia plura quae hic adnotare postponimus, ne fastidium legentibus ingeramus. Dum ergo tam parva possessio a propheta tam solemniter emitur, ut etiam divinae vocis oraculo praedicatur, quaelibet ecclesiastici juris haereditas quanto ad vendendum debet esse terrori, ex qua videlicet Christus in suis debet indigentibus sustentari? Sed quid de venditione loquimur? cum non modo ea, quae emphyteuseos sunt locata contractu, vel jure proveniunt, sive etiam quae libellario nomine pensitantur, sed illa quoque, quae sub nudo beneficii vocabulo saeculares accipiunt, revocari de caetero, atque restitui ecclesiis nullo modo possunt? Ita quippe manus diripientium diabolicae tenaciae glutinis inviscantur, ut quolibet modo semel acceperint, ecclesiis reddere sua bona nullatenus acquiescant; et non modo ipsi, dum vivunt, proprietario quasi jure possideant, sed in posteros sui germinis eminus possidenda transmittant. Petunt tibi saeculares ecclesiastica praedia, importunos se ingerunt, supplicantes insistunt, et non sub astipulationibus monimenti, sed tantum forte nomine beneficii, quod utique tantumdem est, ac si adamantino stylo tabulis aereis scriberentur. Veniunt itaque ad te, dicentes cum Achab rege Samariae: « Da mihi vineam tuam, ut faciam mihi hortum olerum, quia vicina est, et prope domum meam . » Tu cum Naboth Jezraelite praesto responde: « Propitius sit mihi Dominus, ne dem haereditatem patrum meorum tibi . » Praeterea non ignoras quia, cum a poenitentibus terras accipimus, juxta mensuram muneris eis de quantitate poenitentiae relaxamus, 125 sicut scriptum est: Divitiae hominis, redemptio ejus . Perpende igitur, et congrua ratione considera quia, sicut is qui praedia praebet ecclesiis, poenitentiae suae pondere merito levigatur, sic ille qui subtrahit, subeundae poenitentiae digna mole deprimitur. Nam si dator absolvitur, consequens est ut praereptor vinculis innodetur, tantoque hic debito teneatur obnoxius quanto ille non ambigitur absolutus. Quisquis igitur ecclesiastici territorii prodigus est, tot in unum caput mala concurrunt. In tremendo namque Dei judicio sancti, quorum honor clericorum egestate minuitur, irascuntur, pauperes, viduae, pupilli, quilibet hospites famis se gladio clamitant interemptos. Sic multiplicis homicidii reus erit qui sanguinem forte nunquam fudit. Sunt etiam qui plebes saecularibus tradunt; ii nimirum tanto gravius delinquunt quanto et sacrilegium committere convincuntur, quia et sancta profanant, et his, quibus quasi beneficium praerogatur, venenum lethale propinant. Quid est enim decimas in usum saecularium vertere, nisi mortiferum eis virus, quo pereant, exhibere? Huc accedit quod et plebesanis justa datur occasio, ut matricibus suis ecclesiis obedientiam subtrahant, ut non eis legitima decimarum tributa persolvant; et haec revera sunt egregia dona pontificis, quibus nimirum honor ecclesiis tollitur: accipient quod datur in perniciem vertitur, populus a Christiani ritus obedientia revocatur. Ab his itaque sacrilegis donis, dilectissime frater, manum retrahe, ab his nefariis, profanisque contractibus cauta semper ac diligentissima te provisione compesce. Prius animas, tibi commissas, deinde etiam facultates ecclesiae tam pervigili semper attentione guberna, ut stadio tui villicatus emenso, non, quod absit, ecclesiae dissipator, sed celebris famae testimonio custos dicaris et pastor. Obsecro, frater, ne gravius tibi videatur ista correptio. Nam quia nostro studio te provectum ad episcopatus apicem non ignoras, dignum est, ut sicut provehentem, ita nihilominus et redarguentem aliquando aequanimiter feras. Nam et ipse Dominus Petrum universali prius Ecclesiae praetulit, deinde gravi reprehensionis invectione pulsavit. Nam cum diceret: « Tibi dabo claves regni coelorum, et quodcunque ligaveris, sive solveris super terram, ligabitur et solvetur in coelis ; » paulo post eum tam austere corripuit, ut diceret: « Vade post me, Satana, scandalum es mihi, quia non sapis ea quae Dei sunt, sed ea quae hominum » . In quo nimirum nobis dedit exemplum, ut quos ad honoris culmen attollimus, sub disciplinae semper magisterio refrenemus, et ne ipsi se lenocinante fastigio in superbiae tyrannidem erigant, magistri eos custodiae suae calcibus premant.
|
(Vict. II. papa) (Act. IV) (Matth. XXV) (Gen. IV) (Ephes. III) (Jer. XXXII) (Jerem. XXXII) (Ibid.) (III Reg. XXI) (Ibid.) (Prov. XIII) (Matth. XVI) (Ibid.)
|
[Anamehel]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 13 |
EPISTOLA XIII. AD V. EPISCOPUM SARSINATEM.
|
ARGUMENTUM.--Sarsinati episcopo gratias agit quod juvenem quemdam praeclarae indolis, sed casu pauperrimum, 126 quem ipse illi commendaverat, libenter amplexus esset et omni liberalitatis officio fovere non cessaret. Hortatur ut pergat de eo, imo de Deo, pietatis operibus bene mereri. Obtestatur quoque ut suam salutem non negligat, nec velut lethargo sopitus jaceat, sed fluxas mortalium spes, brevissimum, et anceps vitae proximumque et certissimum mortis tempus ante oculos ponat: coelestesque et sempiternas pro terrenis et caducis piis in coelo paratas opes assidua cogitatione meditetur.
|
Reverendissimo Ecclesiae Sarsinatis antistiti V. PETRUS peccator, debitam servitutem in Christo. Dignas tibi, pater charissime, gratias refero, quia pauperculum hunc, quem ad te miseram, pro amore Christi et mea charitate alacriter suscepisti; et, ut revera gubernator pauperum et pupillorum pater, omne sibi humanitatis et pietatis officium praerogasti. Nunc itaque, dilectissime, reverentiam tuam suppliciter obsecro, perfice quae coepisti, planta in horto Ecclesiae tuae surculum, quem ab omni humani adjutorii radice praecisum, sub umbra misericordiae tuae absconditum, mori usque modo non permisisti, ne quem tuae pietatis humor ad tempus servat, aestus postmodum veniens nimiae paupertatis urat. Sed cur ego magistrum doceo? sic circa illum satage, dilectissime, non ut mea balbutit ignavia petere, sed sicut acutissima tua prudentia animae suae providet expedire. De caetero, dilectissime, vide quid agas, considera ad quem finem haec tua tranquillitas tendat. O quam miserum est in hujus saeculi prosperitate modico tempore vivere, et ad aeterni ignis incendium quotidie clausis oculis velut in lectica positum properare! Quis scit, quam propinqua est mors, quae nunc improvisa velut in insidiis latitat, quam brevis vita, quae fraudulenter blandiens prospera cuncta ministrat. Sed quia apud sapientiorem plus forsitan valeo precando quam praedicando, obsecro te, dilectissime pater et domine, per Jesum excitare, expergiscere, evigila, aperi oculos, respice coelum, et per momentaneae illusionis somnium non perdas sempiternum verae beatitudinis praemium. Rogo etiam de charissimo et dulcissimo fratre Henrico ut eum apud te velut charissimum filium teneas, et amorem sibi paternae charitatis impendas, quatenus nunquam illum praeconii laudisque poeniteat, quae de te, quocunque ierit, referre non cessat. Bene valeas, et in sacris orationibus tuis mei peccatoris memoriam deprecor ut habeas.
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 14 |
EPISTOLA XIV. AD V. EPISCOPUM.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 26.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 15 |
127 EPISTOLA XV. AD V. EPISCOPUM.
|
ARGUMENTUM.--Quinque corporis sensus, quibus neglectis in turpissima scelera homines prolabuntur; ut quam arctissimae disciplinae custodia coerceantur, prudenter admonet, episcopumque hortatur, ut non modo ipse hoc praestet, sed etiam alios, qui suae curae commissi sunt, idem facere compellat, et praecipue ut in presbyteros et sacerdotes in hac re potissimum peccantes, nulla dignitatis, ut aetatis, habita ratione, imo ut quisque dignatione maxime anteit, severissime animadvertat.
|
Domno V. reverendissimo episcopo, et sanctis ecclesiae suae canonicis, PETRUS peccator monachus servitutem. In procinctu militaris exercitus idcirco tubae, litui, buccinae et classica comportantur, ut eorum clangoribus castrenses excitentur excubiae seseque valeant milites a nocturna hostilis impetus incursione munire. Nos etiam, qui in coelestis militiae sumus sacramenta jurati, et contra mundi principes ac spirituales nequitias in bella congressi, mutuis nos debemus excitare clamoribus ut non degeneri sopore depressos nocturnus insidiator inveniat, sed paratos semper ac promptos in acie reperiens pertimescat. Nam velut in quinque portarum civitate consistimus, dum in corpore, quod quinque sensibus cingitur, habitamus. His ergo portis seras apponimus, his repagula, vectes ac pessulos adhibemus, cum sensuum nostrorum aditus a vitiis irruentibus ac mundi vanitatibus sollicite custodimus. Tunc enim nostra Pentapolis incolumis integra perseverat, cum suis contenta limitibus, nec ad hostes ipsa insolenter egreditur, nec eis irrumpere molientibus aperitur, ut videlicet mens nostra in montis Sion arce consistens, quae sursum sunt quaerat, non ad carnalis illecebrae fluxa descendat. Ad illam Hierusalem, quae sursum est libera, et est mater nostra, suspiret, illam vero quae servit, cum filiis suis despiciens calcet. Alioquin si in vallem silvestrem, quae nunc est mare salis, ad Gomorrhaeorum progrediatur exemplum, hoc est, si infructuosae vitae se in ima dejiciat, si terrenae sapientiae salsuginem quaerat, mox hoste victoriam obtinente prosternitur, quoniam obseratis urbis propriae moenibus non munitur. An portas hujus nostrae civitatis non obserat propheta, cum dicit: « Qui obturat aures suas, ne audiat sanguinem, et claudit oculos, ne videat malum, iste in excelsis habitabit? » An non et Dominus gustus nostri munit aditum, cum dicit: « Cavete ne graventur corda vestra crapula et ebrietate! » De odoratu vero dicit Apostolus: « quia Christi bonus odor sumus Deo in his qui salvi fiunt . » At contra odoratus sui male spiramenta laxaverant, qui dicebant: « Unguentis nos impleamus et non praetereat 128 nos ilos temporis; coronemus nos rosis antequam marcescant . » Tactus vero noster idipsum debet desiderare quod gustus. Nam quod Propheta dicit: « Gustate et videte quam suavis est Dominus ; » idem et Joannes ait: « Quod manus nostrae contrectaverunt de Verbo vitae . » Hoc porro certamen, quod aversus quinque corporis sensus geritur, per quinque Madianitarum reges mystice figuratur: « Armate, inquit Moyses, ex vobis viros ad pugnam, qui possint ultionem Domini expetere de Madianitis . » Cumque pugnassent contra Madianitas, ut sacra narrat historia, atque vicissent, omnes mares occiderunt et reges eorum, Evi, et Recem, et Sur, et Bur, et Rebe, quinque principes gentis. Evi plane belluinus, sive ferinus interpretatur. Hunc itaque regem in nobis spirituali mucrone transfigimus, cum ferinos a nobis mores abscindimus, cum bestialis iracundiae rabiem a nostro pectore detruncamus. Nam cum Dominus dicat: « Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram ; » quomodo poteris mansuetorum obtinere beatitudinem, nisi belluini spiritus in te cohibeas feritatem? Recem vero, sive sicut in veteri translatione dicitur Rocon, interpretatur inanitas. Et quid est aliud quidquid in mundo pro mundi concupiscentia geritur, nisi quod Scriptura loquitur: « Vanitas vanitatum, et omnia vanitas! » Vanitas siquidem efficit vanitantes, et ipsi vanitantes faciunt vanitatem, dum et mundus, qui transitorius est, homines, quos decipit, vanos efficiat et homines mundum, quem insane diligunt, in vanitatem vertant. Hunc ergo regem Dei miles perimit, verus Israelita concidit, si nihil superflue, nihil inaniter, vel quod ad rem non pertinet, gerat, sed graviter, et rationabiliter divinae legis implere mandata contendat. Tertius autem Madianitarum rex, Sur dicitur, quod profecto murus, sive robustus, vel etiam angustia interpretatur. Quid vero per murum, sive robustum, nisi durae mentis obstinatio, vel pervicacia debet intelligi? quod vero, et angustia interpretari dicitur, neque hoc longius a vitio duritiae separatur, quoniam quisquis ad dimittenda proximo debita durus et obstinatus est, angustia constringitur mentis, dum nulla dilatetur amplitudine charitas. De qua nimirum charitate per Prophetam dicitur: « Latum mandatum tuum nimis . » Sive etiam hoc valet intelligi, quia duritiam mentis sequitur angustia damnationis. Unde per Salomonem dicitur: « Beatus vir, qui semper est pavidus: qui autem mentis est durae, corruet in malum . » Quartus praeterea Madianitarum rex, Bur dicitur, quod irritatio interpretatur. Vides ergo, quia nomina regum umbrae sunt et imagines vitiorum. Qui enim onera gravia per portas suas inferunt, profecto forinsecus obstrepentia per sensuum suorum aditus in pectorum suorum arcana transfundunt, Deum indubitanter irritant, quem videlicet his ad inferendam ultionis sententiam provocant. Unde scriptum est: « Simulatores, et callidi provocant iram Dei . » Et de quibus saepe apud Ezechielem dicitur: « Quia domus exasperans est » Et Psalmista: « Ut quid, Deus, improperavit inimicus, irritat adversarius nomen tuum in finem? » Rebe vero, qui ordinatus 129 dicitur, non aliter hic procedit, nisi ut per ironiam, vel antiphrasim dictum intelligatur; quatenus qui ordinatus dicitur, e contrario inordinatus sit et confusus. Vitiosus enim quisque, etsi superficie tenus quasi recte vivendi praetendat ordinem, confusae tamen et inordinatae cogitationis versat in corde caliginem. Per quinque ergo reges Madianitarum, quinque signantur corporis sensus: quia omne vitium, quod regnat in corpore, ab istis quinque sensibus pendet. Ii ergo tunc a nobis exstinguendi sunt, et gladiis obtruncandi, cum adversum nos in bello consurgunt, cum nos scandalizare non desinunt. An non istos reges exstingui, et spiritus mucrone occidi praecipit Dominus, cum scandalizantem oculum erui, cum manum, vel pedem jubet abscindi? « Melius est, inquit, cum uno oculo, vel debilem ad vitam ingredi, quam duos oculos, pedes, ac manus habentem, in inferna demergi . » Ii plane sunt reges Madianitarum: Madian autem interpretatur de judicio: quicunque enim reges spiritu non reguntur, sed sensibus carnis obediunt, non ad misericordiam sed ad judicium sepertinere testantur. Sicut de quolibet incredulo dicitur: « Qui autem non credit, jam judicatus est . » At contra de eo, qui verbum Salvatoris audit, dicitur: « Quia in judicium non venit, sed transit de morte in vitam . » Illud potius unicuique studendum est, ut se in operibus sanctis exerceat, ut sese in omnibus purificare ac sanctificare contendat. Hoc tantummodo semetipsum insuggillare, et dijudicare non desinat. Nam qui semetipsum perfecte dijudicat, judicium non exspectat. Perfecte autem semetipsum dijudicare est, et reprehendenda non agere, et quae irreprehensibiliter acta sunt timide retractare. Porro autem quisquis hoc agit, ille vere Madianitarum reges perimit: ille Amalecitarum principes sternit, et omnes a se vitiorum pestes excludit. Hinc est quod eadem sacra testatur Historia: « Quoniam egressi filii Israel venerunt ad fontem judicii, » hic est Cades, « et interfecerunt omnes principes Amalech, et Amorrhaeos, qui habitabant in Tharansem . » Cades autem sanctificatio interpretatur. In Cades ergo, qui fons est judicii, Amalecitas, simul et Amorrhaeos spiritualiter interficimus, cum et vitam nostram piis operibus sanctificare satagimus; et tamen ipsi nos tanquam nocentes, ac reprehensibiles judicamus. Cum elaboramus semper irreprehensibiliter vivere, per sollicitudinem tamen districti examinis opera nostra non desistimus accusare. Et notandum quoniam et fons judicii, et Cades, qui sanctificatio dicitur, unus idemque locus est: quia nimirum justus quisque semetipsum, dum sancte vivit, accusat, et se dijudicando, vel accusando, magis magisque sanctificat. Hoc itaque modo vita sanctorum et in propriis cogitationibus reprehenditur, et tamen in operibus irreprehensibilibus invenitur. Unde et praecipua urbs illa regni Seon vocatur Esebon, quae nimirum cogitationes interpretatur. Per quod datur intelligi, quia maxima pars diabolicae potestatis in cogitationibus regnat. Per Seon quippe nequitiae spiritus figuratur: sed Esebon ex ditione Seon, in Israelitarum 130 jura transfertur, cum cogitatio nostra, quae superbiae peste tumuerat ad reprehensionis suae judicium, per gratiam se verae humilitatis inclinat, ut quae se dudum arroganter extulerat, jam sua facta dijudicans, ac diligenter examinans, humiliter reprehendit. In Cades ergo, qui est fons judicii, Amalecitas et Amorrhaeos gladio vorante dejicimus; quia tunc vitiorum omnium barbariem sternimus, tunc potestates aereas invictissime debellamus, si et innocenter vivimus, et tamen reos nos, ac peccatis obnoxios judicamus, dicentes cum Apostolo: « Si dixerimus, quia peccatum non habemus, nosmetipsos seducimus, et veritas in nobis non est . » Et tunc Esebon, quam cogitationes interpretari diximus, in Israelitarum cogitur transire dominium; cum mens nostra de superbia, vel omni terrena concupiscentia transfertur in amorem regni coelorum. Cogitationum quippe certamen nunquam Christi potest deesse militibus, quoniam operis nostri nos rectitudo non liberat, si pravis suis cogitationibus mens armata virtutibus non resultat. Sufficiebat quidem legis antiquae cultoribus, ut recta duntaxat extrinsecus agerent; nobis autem Evangelio terribiliter intonante praecipitur, ut dum operibus pravis exuimur, etiam cogitationibus pervigiles obluctemur: « Audistis, inquit, quia dictum est antiquis: Non moechaberis. Ego autem dico vobis, quia quicunque viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam moechatus est eam in corde suo . » Hinc est quod Joannes Baptista, per quem lex vetus exprimitur, zonam pelliceam in lumbis habuisse perhibetur . Salvator noster, qui auctor est Evangelii, inter septem candelabra aurea visus est a Joanne vestitus podere, et praecinctus ad mamillam zona aurea. Quid est ergo zona pellicea circa lumbos, nisi quod antiquis dictum est: « Non moechaberis? » Et quid est zona aurea ad mamillam, nisi quod Christianae fidei cultoribus dicitur: « Qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam moechatus est eam in corde suo? » Hinc etiam per prophetam divina voce praecipitur: « Lava, Jerusalem, a malitia cor tuum; usquequo morabuntur in te cogitationes noxiae . » Et alibi: « Attendi, inquit, et auscultavi; nemo, quod bonum est, hiatur . » Et Salomon ait: « Spiritus sanctus disciplinae effugiet fictum, et auferet se a cogitationibus, quae sunt sine intellectu . » Arripiamus ergo gladium spiritus, et contra cogitationum nos infestantium cuneos infoederabiliter dimicemus. Legimus , quia Phinees sacerdos, cum vidisset Israelitem cum Madianitide coeuntem, pugionem repente corripuit, et sacrilegam fornicantium bigam copula inter pudenda transfodit. Hoc factum priorem aedificaverit populum. Tu autem, qui alterius belli magisterio instructus es, et spiritualis dux gregis, non corporalis allatus, si quem conspexeris de populo tuo post sensum in Madianitarum amorem euntem, et illecebrosis se cogitationibus volutantem, nolo parcas, nolo dissimules, sed illico percute, sine dilatione transfige. Ipsam quoque vulvam, id est, secreta naturae discutiens, atque intime penetrans, illum ipsum peccandi fomitem perfode, ne valeat ultra concipere, vel virulentam 131 sobolem, quae Israelitica castra contaminet, generare. Gladius, inquam, spiritus ipsum peccandi conceptaculum feriat, qui petulantia lascivientis oblectamenta carnis exstinguat. Quod cum omnibus pro suo cuique modulo necesse sit agere, illis tamen hoc propensius imminet, qui locum regiminis tenent, qui commissis fratribus praesident. Quos nimirum necesse est, ut contra vitia subditorum sacerdotalis zeli fervor accendat, et cum Phinees aeterni sacerdotii jura possideant; quod si desidiae circa delinquentes, torpore languescunt, nudati sacerdotio, cum Heli fractis in terram cervicibus eliduntur. Hinc est, quod cum Israeliticus ille populus initiatus esset Beelphegor in deserto, et in scorta Moab turpiter corruisset, iratus furore Dominus adversus Israel, dixit ad Moysen: « Tolle cunctos principes populi, et suspende eos in patibulis contra solem, ut avertatur furor meus ab Israel . » Quid est quod populus in luxuriae voraginem labitur, et in eorum praepositos vindicatur? Subditi delinquunt, et principes in patibulis suspenduntur? Scilicet alius est, qui peccat; alius ille, qui vapulat. Cur hoc, nisi quia culpa subditorum in praepositorum redundat opprobrium: et quod ab ovibus erratur, negligentiae pastoris ascribitur? Et vide, quam formidolosa sit conditio praesidentium, ut non modo pro suis, sed et pro subditorum puniantur offensis. Arguit eos Moyses, quia lex Dei negligentiae illos ac torporis accusat. Qui suspendit eos ad solem, quoniam ad examinandum producuntur, et arguuntur a luce. « Omnis enim, » ut Dominus ait, « qui mala agit, odit lucem, et non venit ad lucem, ut non arguantur opera ejus: qui autem facit veritatem, venit ad lucem . » Ad lucem quippe venit, qui occulta sua per purae confessionis aditum pandit. Curandum est ergo rectoribus Ecclesiarum, ut filios generent in Israel: et non qualemcunque, sed virilis sexus sobolem nutriant, quae videlicet ad praeliandum bella Domini fortiter convalescat. Quisquis enim per injunctae praedicationis officium ad pugnandum alios incitat, sed ipse non pugnat, illi similis est, qui buccinae clangoribus obstrepit, sed congredi cominus non praesumit. Hic itaque non virilem generat sexum, dum sit pater ignavus. Quem profecto Salphaad ille signavit, qui non filium, sed quinque filias moriens dereliquit . Salphaad siquidem interpretatur umbra in ore ejus. Quisquis enim fortia praedicat, et enerviter vivit, ne turpis appareat, quasi sub foliis se honesti sermonis occultat: sub umbra se proprii oris abscondit, dum in campum certaminis per sui torporis ignaviam non procedit. Hic itaque quantum ad se non virilem, sed muliebrem sobolem, et hanc sub quinario numero generat, dum sequaces suos non ad robur spiritualis audaciae, sed ad otium educat ignobilis vitae. Quos utique dum non curat industria pugnae spiritualis imbuere, cogit exterioribus negotiis, quasi quinque corporeis sensibus deservire. Has itaque corporalium sensuum portas, dilectissimi, et vitiorum irruentium phalanges obstruite, et virtutum spiritualium agminibus aperite. Mens quippe militis Christi, quasi 132 retiaculum debet expandi, quae scilicet et inanium cogitationum fluenta transponat, et sancti Spiritus incitamenta concipiens, quasi pisces includat. Robustos vos atque pervigiles nocturnus insidiator inveniat, ut castrorum, pro quibus statis, hoc est, cordium vestrorum aditus, non irrumpat. Erectum adversum se semper aspiciat crucis triumphale vexillum, ut non a vobis, quod absit, victor manubias referat, sed praesto diffugiens evanescat. Insistite semper, quae et recta sunt agite: et tamen eadem sub districta cordis examinatione pensate; ut qui vestris tribunalibus ipsi nunc trementes assistitis, illud ultimae necessitatis examen videatis intrepidi, non denuo judicandi, sed gloriam percepturi.
|
(Isai. XXXV.) (Luc. XXI.) (II Cor. II) (Sap. II) (Psal. XXXIII) (Joan. II) (Num.
XXXI) (Matth. V) (Eccle. I.) (Psal. CXVIII) (Prov. XXVIII) (Job XXXVI) (Ezech. II) (Psal. XXXIII.) (Matth. V) (Joan. III) (I Joan. V) (Gen. XIV) (I Joan. I) (Matth. V) (Matth. III) (Jer.
IV) (Jer. VIII) (Sap. I) (Num. XXV) (II Reg. IV) (Num. XXV) (Joan.
III) (Num. XXVII)
|
[Asasonthamar]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 16 |
EPISTOLA XVI. AD V. EPISCOPUM.
|
ARGUMENTUM.--Octavam sancti Joannis Baptistae nativitatis eadem veneratione, qua ipsam nativitatem celebrandam esse contendit. Deinde de octo Veteris Testamenti festivitatibus disputat, easque ad evangelicae fidei normam allegorica interpretatione transfert et accommodat.
|
Domno V. venerandae sanctitatis episcopo, ac religiosis Ecclesiae suae canonicis, PETRUS peccator monachus servitutem. Divini cultus obsequium tunc est procul dubio laude dignum, cum fuerit laudabiliter consummatum. Caeterum quid prodest, si recte quis quodlibet opus incipiat, nisi recto illud fine concludat? Novimus itaque, dilectissimi, quia festivitatem beati Joannis Baptistae, prout dignum est, quidem venerabiliter colitis, sed octavis ejus trium lectionum brevitate contenti, non eam, qua dignae sunt, reverentiam exhibetis. Nam si lectionis evangelicae tenor diligenter attenditur, nullius sancti festivitas in Ecclesia colitur, cujus octavis tanta reverentia debeatur. Ait enim angelus Zachariae: « Erit tibi gaudium, et exsultatio, et multi in nativitate ejus gaudebunt . » Quod procul dubio non ipso nativitatis die, sed octavo potius non ambigitur fuisse completum. Octavo quippe die, quo circumcisus est, non est sine multorum gaudio Zachariae angelitus nuntiatum, et Elisabeth divinitus inspiratum, puero nomen imponitur, os patris quod diu clausum fuerat, aperitur. Et qui eatenus communia saltem proferre verba non poterat, mystica jam prophetalis oraculi sacramenta fundebat. Totum ergo gaudium, quod angelica fuerat denuntiatione promissum, octavo nativitatis die probatur exhibitum. Nativitas itaque B. Joannis non tam gratia propriae dignitatis attollitur, quam octavi sui privilegio decoratur. Quapropter aequitatis ratio dictat, ut sicut ipsa nativitas, et ejus octava nihilominus honoretur, ex qua videlicet ipsa nativitas illustratur, et ab ea percipit, unde celebris et insignis habetur. 133 Ab octava siquidem sua venerabilis haec nativitas accipit, unde sanctorum omnium nativitatibus antecellit. Atque ideo non supparem ab ea meretur honorem, cui praebet ex se honoris ac celebris reverentiae dignitatem. Nec mirum si clarior et insignis quaeque festivitas octavo dierum circulo nunc in Ecclesia proteletur, cum octo praecipuas solemnitates per unumquemque anni circulum in lege veteri Dominus instituisse legatur. Quae profecto festivitates et nobis sunt, et illis pro temporum diversitate communes. Illorum quippe sunt per carnalis observantiae ritum, nostrae quoque nihilominus sunt super spiritualis intelligentiae sacramentum. Prima siquidem eorum festivitas est juge sacrificium, quod utique per continuos dies matutinis ac vespertinis horis jubetur offerri . Ille nimirum jugis sacrificii solemnitatem Domino celebrat, qui in coelestis eloquii meditationibus assidue perseverat. Et quia mane lucis nostrae lex est et prophetae, vesperum autem lucis hujus, quantum ad ordinem temporum, Evangelium est, sicut dicit Apostolus, ad nos, in quos fines saeculorum devenerunt . Et ipse David: « Elevatio manuum mearum sacrificium vespertinum . » Matutinum semper et vespertinum offert Domino sacrificium, qui semetipsum a saecularibus negotiis mactans, versatur assidue in novarum ac veterum meditationibus Scripturarum: sive matutinum ac vespertinum Domino sacrificium jugiter immolamus, cum et dignas ei gratiarum actiones de nostra redemptione referimus, ejusque terribile judicium formidantes, jam quasi tribunalibus praesidenti trementes astamus. Post juge vero sacrificium Sabbatum ponitur, videlicet ut ab omni operis servilis exsecutione vacetur. Christiano vero spirituale Sabbatum agere, est a laboriosa rerum temporalium cupiditate quiescere, solis orationum ac lectionum studiis insudare, saecularium negotiorum pondus de mentis cervice projicere, ad contemplanda coelestia tota cordis intentione vacare; carnis oblectamenta contemnere, de sola spe coelestium spirituali jucunditate gaudere. De hoc enim dicit Apostolus: Relinquetur ergo sabbatismus populo Dei . Ille porro Sabbatum Domino veraciter celebrat, qui sic ab his, quae mundi sunt operibus, vacat, ut a spiritualibus tamen actibus non quiescat. Unde Veritas ait: « Aut non legistis, quia sacerdotes in templo Sabbatum violant, et sine crimine sunt? » Qui ergo ab actionum saecularium laboribus cessat, et divinae servitutis operibus vacat, ille Christianae religionis Sabbatum celebrat. Iste non servile opus facit, quia se peccati perpetratione custodit. Qui enim facit peccatum servus est peccati. Iste non in domo sua ignem accendit, quia omnes vitiorum fomites, et irae, et simultatis igniculos ex domicilio suae mentis exstinguit, ab illo cavens igne, de quo scriptum est: « Ite in lumine ignis vestri, et in flamma, quam accendistis . » Hic denique pondus in via non portat, quoniam incurvantium se iniquitatum ruderibus, cor per poenitentiam levigat. De quibus per Prophetam dicitur: « Quoniam iniquitates meae supergressae sunt caput 134 meum, et sicut onus grave gravatae sunt super me . » Et paulo post: « Incurvatus sum, et humiliatus sum usquequaque . » Iste praeterea in loco suo residens, longius non procedit, quia Christum sibi fundamentum ponit, in quo scilicet firmissimum suae quietis habitaculum construit. Ipse quippe locus est de quo scriptum est: « Filii servorum tuorum habitabunt ibi . » Ipse fundamentum de quo dicitur: « Quia fundamentum aliud nemo potest ponere, praeter id quod positum est, Christum Jesum . » Tertia vero festivitas est Neomeniae, id est, novae lunae. Tunc autem innovari luna dicitur, cum soli conjungitur, et ab eo ad concipiendum splendorem velut amissi luminis reparatur. Sol justitiae Christus , luna autem primo sancta universalis Ecclesia, deinde quaeque fidelis est anima ejus, qui splendor est gloriae, et figura substantiae , de radiis illustrata. Cum ergo sancta quaelibet anima Redemptori suo veraciter in amore conjungitur, cum ei denique velut in sponsali thalamo per oblectationis intimae glutinum copulatur; tunc procul dubio solemnitatem Neomeniae celebrat, dum reformatam se a superno lumine fratrum suorum aspectibus repraesentat, sicut dicit Apostolus: « Qui adhaeret Domino, unus spiritus est . » Nam si in his omnibus solum exterior ille solemnitatum ritus accipitur, non jam ex his utilitatis aliquid nobis videtur posse conferri, sed superstitiosa potius exigi, ac frivola judicari. Hinc est quod Apostolus ait: « Nemo dijudicet vos in cibo, aut potu, aut in parte diei festi, aut neomenia, aut Sabbato, quae sunt umbra futurorum . » Quod ergo tunc erat umbra futurorum Judaeo, nunc est exhibitio praesentium Christiano: et quod illis datum est sub exterioribus caeremoniis, nobis factum est instrumentum intelligentiae spiritualis. Tunc enim neomeniam, hoc est, novae lunae colimus ortum, cum veterem deponimus hominem, et sanctae conversationis induimus novitatem. Quarto loco Paschalis apud illos festivitas ponitur, in qua nunc apud nos Agnus ille, qui tollit peccata mundi, pro totius saeculi salute mactatur . Nam pascha nostrum immolatus est Christus . Huic continuatur festivitas, quae dicitur Azymorum, in qua praecipitur, ut e cunctis domibus abjiciatur omne fermentum. Quam utique festivitatem, quae videlicet una cum Pascha dicenda est, nos veraciter celebramus, si fermentum malitiae et nequitiae de tabernaculo nostri cordis abjicimus, et sinceritatis ac veritatis azyma custodimus. Cavendum est ergo, ne sit in mentibus nostris adumbratio fuci, corruptela fermenti, caverna mendacii; sed potius in domo nostri pectoris vigeat et puritatis integritas, et soliditas veritatis. Post hanc, illa festivitas sequitur, quae dicitur Novorum, cum primitiae scilicet de novis frugibus offeruntur. Cum enim ad maturitatem segetum pervenitur, tunc in perfectione bonorum fructuum auctori bonorum Deo festivitas agitur. Nos quoque Novorum solemnia gerimus, si prius agrum nostri cordis disciplinae vomere proscindentes, virtutum germina spargimus, ut boni postmodum operis frumenta metamus. Unde per prophetam dicitur: « Novate 135 vobis novale, et nolite serere super spinas . » De bono scilicet agricola Salomon ait: « Qui operatur terram suam, inaltabit acervum frugum: qui operatur justitiam, ipse exaltabitur . » De negligenti quoque operario idem dicit: « Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti; et ecce totum repleverunt urticae, operuerunt superficiem ejus spinae, et maceria lapidum destructa erat . » Et iterum: « Praepara, inquit, foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum, ut postea aedifices domum tuam » Sed quisquis interiorem hominem suum de die in diem secundum Apostoli sententiam renovat, quisquis cor suum divini terroris ligonibus sulcat; iste non super spinas, sed super novalia seminat, ut centesimi proventus segetem metat. Unde dicit Apostolus: « Quia qui seminat in spiritu, de spiritu metet vitam aeternam . » Qui vero fructus et in hac vita de spiritu colligantur, idem alibi diligenter enumerat, dicens: « Fructus autem spiritus est, charitas, gaudium, pax, patientia, longanimitas, bonitas, benignitas, mansuetudo, fides, modestia, continentia, castitas . » Quisquis igitur hos fructus intra suae mentis horreum colligit, hic procul dubio solemnitatem Novorum salubriter colit. Deinde sequitur festivitas mensis septimi, quae dicitur Clangoris, sive Tubarum. Sic enim inter dies septimus quisque dicitur Sabbatum, ita nihilominus et inter menses, qui septimus est, dicitur Sabbatum mensium, ut etiam Sabbatum sabbatorum. Quis est autem clangor ille tubarum, cui debeamus annua festa persolvere, nisi evangelica et apostolica doctrina, quae tanquam coeleste tonitruum, ac terribilis buccina nos ad procinctum spiritualis militiae provocat: atque ut pro castris imperatoris aeterni contra nequitiae spiritus infoederabiliter dimicemus, instigat? Quis est ergo, qui tubarum sive clangoris festum legitime celebret, nisi qui Scripturas Veteris ac Novi Testamenti studet in armario suae mentis includere, ac praecepta coelestia tenaci semper memoriae commendare? Haec itaque festa celebrantibus rite per Prophetam dicitur: « Canite initio mensis tuba in die insigni solemnitatis vestrae . » Post hanc est et illa festivitas, quae celebratur decima die mensis septimi, in qua videlicet animas suas Judaei praecipiuntur affligere. Nos etiam hanc rite solemnitatem colimus, cum carnem nostram maceratione castigamus inediae, cum nosmetipsos reprimimus sub arctae custodia disciplinae; cum denique petulantes carnalium passionum illecebras crucifigimus, cum corpus nostrum pro Domino laboribus et aerumnis atterimus, cum interiorem hominem per compunctionis ac fletuum lamenta mactamus. Hanc igitur nobis hoc modo festivitatem celebrantibus repropitiatur ille, quem proposuit Deus propitiatorem per fidem in sanguine suo. Octava vero, quae et ultima solemnitas est, dicitur Scenopegia, hoc est, tabernaculorum, quae videlicet quintodecimo die ejusdem septimi mensis incipit celebrari. Laetatur enim Deus in te, cum te quasi peregrinum cernit, et exsulem: et non in patriae domibus, sed in exsilii tabernaculis conspicit habitantem. « Non 136 enim hic habemus manentem civitatem, sed futuram inquirimus . » Cum enim hic cernimus per molem corporis, habitamus autem in coelo per studium intentionis, cum tanquam viatores quidam, et advenae, per despectum mentis praesentia cuncta transcurrimus, ad supernam vero patriam anxiis desideriorum gradibus festinamus, tunc a nobis spiritualiter Scenopegia colitur, quae dudum apud illos per legitimi ritus caeremonias carnaliter agebatur. Haec porro festivitas quintodecimo die septimi mensis incipit; et quia per octo dies colitur, decimo Kalendarum Octobris procul dubio terminatur. Dicitur enim in libro Numeri: « Quinta decima die mensis septimi, quae vobis erit sancta, ac venerabilis, omne opus servile non facietis in ea, sed celebrabitis solemnitatem Domino septem diebus . » Et aliquanto post subjicit: « Die octavo, qui est celeberrimus, omne opus servile non facietis in eo » Quo videlicet die sancto, ac celeberrimo, B. Joannes Baptista conceptus asseritur, cujus intuitu sumus impulsi, ut hanc epistolam scriberemus: ut in eo ponamus finem, unde scriptio traxit originem. Ubi non facilis oboritur quaestio, quomodo beatus Joannes festivitate necdum elapsa, sed adhuc durante, conceptus sit; cum Lucas evangelista dicat: « Et factum est, ut impleti sunt dies officii ejus, abiit, » haud dubium quin Zacharias, « in domum suam: post hos autem dies concepit Elisabeth uxor ejus . » Quomodo autem impleti sunt dies officii, cum ipsa festivitas necdum esset impleta? Quintodecimo quippe die praefati mensis incipiebat haec festivitas, quae dicitur Scenopegia, et octo diebus integris colebatur, ut octavus Kalendarum Octobris, quo beatus Joannes conceptus est, inter caeteros ejusdem festivitatis dies festivior, atque, ut illic dicitur, celeberrimus haberetur. Quod si forte dicitur quod traditio fallatur Ecclesiae, quatenus in ipso die conceptus sit, sed postmodum, tota videlicet solemnitate decursa, hoc . . . .. Illud praeterea consideratione dignum est, quod si utique dierum numerus, vel quo Dominus in utero virginali, vel quo beatus Joannes in alvo mansit anili, diligenter inspicitur, duobus diebus excedere Domini numerus invenitur. A conceptione quippe Domini usque ad nativitatem ejus ducenti septuaginta sex dies: a conceptu vero Joannis usque ad nativitatem ejus ducenti septuaginta quatuor dies tantummodo reperiuntur. Nam cum Dominus octavo Kalendarum Aprilis conceptus, octavo Kalendarum Januarii natus sit; Joannes autem octavo Kalendarum Octobris genitus, octavo Kalendarum Julii de maternis visceribus sit egressus, duobus tamen diebus excedit numerus Salvatoris numerum Joannis. Et hoc propter Februarium mensem, qui viginti tantummodo et octo dierum supputatione contentus est; cum omnes alii menses vel triginta, vel triginta et unum dies includant. Quia igitur hoc mense beatus Joannes in maternis visceribus latuit, quo videlicet jam emenso, Dominus conceptus, et antequam per annuae revolutionis orbitam impleretur, est editus; duo dies, quibus mensis iste minuitur, conceptui 137 beati Joannis deesse reperiuntur. Hujus ergo mensis brevitas habet cur numerum Joannis excedat numerus Salvatoris. Hac itaque ratione reddita, credibile est, quod necdum Scenopegiae solemnitate decursa, beatus Joannes Baptista conceptus est. Quod autem inter materna viscera Dominus diutius mansit, Joannes celerius prodiit, non casus est accidentium, sed dispensatio personarum. Ille nimirum tanquam metator hospitii domo maturius exiit, ut subsequenti mox imperatori viam sterneret, adventum ejus regnis, provinciis et urbibus nuntiaret, confluentium populorum agmina tantae 138 majestati obviatura dirigeret, ejusque receptui quaeque necessaria quantocius praepararet. Imperator autem noster in virginalis palatii thalamo residens, aliquantulum subsistit, et qui metatorem, oeconomumque praemiserat, procedere morosius judicavit. Sed . . . .
|
(Luc. I) (Levit. XXIII; Num.
XXVIII. XXIX) (I Cor. X) (Psal.
CXL) (Hebr. IV) (Matth. XVIII; Joan. VIII.) (Isa. L) (Psal. XXXVII) (Ibid.) (Psal. CI) (I Cor. III) (Malach. IV) (Hebr. I) (I Cor. VI) (Coloss. II) (Joan. I) (I Cor.
V) (Jer. IV) (Eccli. XX) (Prov. XXIV) (Ibid.) (II Cor. IV) (Gal. VI) (Gal. V) (Psal. LXXX) (Hebr. XIII) (Num.
XXVI) (Ibid.) (Luc. I)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 17 |
EPISTOLA XVII. AD A. EPISCOPUM.
|
(Habetur tom. III, estque in opusculo 40.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 1 |
LIBER QUINTUS. AD ARCHIPRESBYTEROS, ARCHIDIACONOS, PRESBYTEROS ET CLERICOS. 139--140 EPISTOLA PRIMA. AD ARCHIPRESBYTEROS ANDREAM, V. ET C.
|
ARGUMENTUM.--Graviter invehitur contra quosdam maledicos homines, et imperitos, quod verba quaedam ex ipsius sermone desumpta calumniose in invidiam adducere conabantur. Asseruerat autem illis verbis, quales ex hoc saeculo hominum animae egrediuntur, tales judicio sisti: quod dictum non a se primum, sed a Magno Gregorio prolatum, et divinae Scripturae consentaneum ostendit.
|
Venerandis in Christo fratribus archipresbyteris ANDREAE, V. et C., PETRUS peccator monachus fraternae charitatis affectum. Dum ergo non minimo languore depressus in lectulo jam, et, quod dicto, alter frater excipiat, non sit mirum, si non luculentum, sive politum digero languidi sermonis articulum: imo, quia contra rusticos et imperitos, ac litterarum prorsus ignaros loquor, dignum est, ut eis congruens, rustice proloquar: et, ut ipsi dicunt, quidquid in buccam venerit, negligenter effundam. Verumtamen antequam ad rem veniam, quod mens suggerit, compendiose praemittam. Philosophus quidam nocte dum stellarum cursus, et meatus siderum subtiliter rimaretur, in puteum repente corruit, et hianti, sicut dicitur, immanitate profundum et obscenis sordidum squaloribus plenum. Cui nimirum philosopho domestica erat ancilla nomine Iambi, quae in dominum suum libere, ac prudenter invecta, per metrum Iambicum, quod ex ea postmodum tale nomen accepit, super eo plausibiliter dixit: « Dominus, inquit, meus ignorabat stercora, quae sub ejus pedibus erant, et nosse tentabat sidera. » Hoc itaque modo fit in diebus nostris, fit rustici et insipientes quique, qui nil pene noverunt, nisi vomeribus arva proscindere, percos ac diversorum pecorum captabula custodire, nunc in compitis ac triviis ante mulierculas, et combubulcos suos, non erubescant de Scripturarum sanctarum sententiis disputare: imo, quod turpe est dicere, in tota nocte subant inter femora mulierum, die non verentur tractare de sermonibus angelorum, et hoc modo sanctorum dijudicant verba doctorum. Significavit enim mihi per litteras sanctitas vestra, quod pro sententia illa, quam nos in B. Stephani sermone posuimus, quia videlicet uniuscujusque anima qualis de hoc saeculo egreditur, talis postmodum judicio praesentatur, tantum apud quosdam scandalum est exortum, ut dicant, orationes, oblationes, sacrificia, quae pro defunctorum animabus offeruntur, nil sibi proficere ante judicium. Et quid mirum, si hoc idem mihi contigit peccatori, quod evenisse cognoscitur ipsi totius Christianae religionis auctori? Ait enim: « Nisi manducaveritis carnem Filii hominis, et biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam in vobis . » Quod audientes septuaginta ferme viri dixerunt: « Durus est hic sermo, et quis potest eum audire ? » Et, teste Scriptura, jam non cum illo ambulabant. Ussit itaque eos sol Christus: est enim Sol justitiae , istos autem ussit luna. Ego enim ad lunam, hoc est, ad corpus Christi pertineo, quod est Ecclesia: vos autem e contrario benedicentes mihi dignamini dicere: « Per diem sol non uret te, neque luna per noctem . » Ecce in tantum profecerunt sapientes, et prudentes istarum partium viri, ut omnia coelestis eloquii profunda cognoscant, universa divinorum voluminum mysteria comprehendant, et in sola una sermonis mei sententia caliginem caecitatis incurrant. Et si eos haereticos esse delectat, nunquid in tantum amici mei diligunt, ut sine me in haeresim transire non 141 possint? Quisquis enim perhibet orationes, oblationes, sacrificia pro defunctis prodesse non posse, et hoc imprudenter affirmare conatur, hic profecto Aerianus esse convincitur. Aerius enim hoc in erroris sui disputationibus dogmatizat, quod haec pietatis opera vana sint prorsus, ac frivola, nullique in illo saeculo postmodum profutura. Nunquid enim divinorum eloquiorum strenui scrutatores quamplures per divinarum Scripturarum campos non possunt sententias reperire, quibus ut haeretici fiant, valeant sibi muscipulas, pedicasque substruere? Porro si delectat eos, ut a Christianismo recedant, occasionis materiam invenire, dijudicent illud, quod Dominus in Evangelio dicit: « De die illa, » id est judicio, « neque angeli sciunt in coelo, nec ipse Filius, nisi solus Pater . » Et quomodo Filius diem judicii ignorare possit, qui videlicet ipsum, eumdemque diem, et omnia tempora, atque universa visibilia et invisibilla simul cum Patre condiderit? Detestentur etiam illud, quod alibi dicit: « Mea doctrina non est mea, sed ejus qui misit me . » O Domine Jesu, nos quidem simplices et hebetes servi tui, quidquid dixeris, credimus tibi: scimus enim, quia veritas es , et mentiri non potes. Sed quomodo sapientes istius terrae, et divinorum voluminum tenebrosissimi ac profundissimi scrutatores fidem poterunt tuis adhibere sermonibus? Poterunt enim a te, secundum prudentiam suam, versuta mordacitate requirere, quomodo verum esse poterit, quod dixisti: « Doctrina mea non est mea? » Si tua est, quomodo non tua? Si autem non tua est, quomodo erit tua? Restat ergo ut doctrinam tuam, aut tuam esse indubitanter asseras, et tuam non esse ultra non dicas: aut si non tuam esse firmaveris, tuam jam esse omnino diffitearis. Sicque timendum est, ne syllogismorum suorum versuta te argumentatione concludant, et auctorem sapientiae cassibus captiosae cavillationis involvant. Porro autem, ut etiam ad libri Regum recurramus historiam, Dominus misit ad Josiam regem Juda per Holdam uxorem Sellu: « Pro eo quod audisti verba voluminis, et perterritum est cor tuum, et humiliatus es coram Domino auditis sermonibus contra locum istum, et habitatores ejus, quod videlicet fierent in stuporem, et in maledictum, et scidisti vestimenta tua, et flevisti coram me, et ego audivi, ait Dominus: idcirco colligam te ad patres tuos, et colligeris ad sepulcrum tuum in pace, ut non videant oculi tui omnia mala quae inducturus sum super locum istum . » Et paulo post eadem subjungit historia: « Ascendit Pharao Nechao rex Aegypti contra regem Assyriorum ad flumen Euphratem, et abiit Jolias rex in occursum ejus, et occisus est in Mageddo, cum vidisset eum . » Hic censores alienorum operum, hic detractores fratrum, hic plane dentes exacuant. « Filii enim hominum, » ut ait David, « dentes eorum arma, et sagittae; et linguae eorum machaera acuta . » Hic, inquam, crepantibus buccis aethneas flammas eructent, intimi fellis amaritudinem evomant, clamoribus suis coelum terramque confundant, dicentes: Quomodo divina vox mendacio caruit, quod regi promiserat, efficaciter implevit? 142 Quomodo nimirum Josias in sepulcro suo in pace quievit, qui Aegyptiaci regis gladio bellicosa sorte subjacuit? Sicque illis propheticum illud possit aptari: « Posuerunt in coelum os suum, et lingua eorum transivit super terram . » Vos autem, dilectissimi, et unanimes fratres mei, quibus occultandum nihil est, indubitanter agnoscite sententiam illam Gregorianam esse, non nostram. Quartum ergo Dialogorum librum studiose perquirite, et illic inter caetera sic invenietis: In Evangelio Dominus dicit: « Ambulate, dum lucem habetis . » Per prophetam quoque ait: « Tempore accepto exaudivi te, et in die salutis adjuvi te . » Quod Paulus exponens dicit: « Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis . » Salomon quoque ait: « Quodcunque potest manus tua facere, instanter operare; quia nec opus, nec ratio, nec scientia erunt apud inferos, quo tu properas . » David quoque ait: « Quoniam in saeculum misericordia ejus . » Ex quibus nimirum sententiis constat, quia qualis hinc quisque egreditur, talis in judicio praesentatur. Ubi etiam paulo post subdidit: « Hoc tamen sciendum est, quia illic salutem de minimis nihil quisque purgationis obtinebit, nisi bonis hoc actibus in hac adhuc vita positus, ut illic obtineat, promerebitur. » Et ut isti rabidioris iracundiae furore vesaniant, audiant, quod idem Gregorius in Moralibus dicit: « Quia pravus quisque mox ut mortuus fuerit, protinus invenit, quod ulterius mutare non possit. » Exclament ergo, vociferentur, et dicant: Si mutari non possum, quid mihi oblationes, quid orationes, quid sacrificia? Claudat ergo jam Ecclesia januas suas, et ego deinceps contentus ero parietibus domus meae. Quid enim mihi hic ecclesias ingredi, si illic nulla possum ratione mutari? Jam ergo desinant parvulum hominem mordaciter persequi, et in me non * tanquam verbi, velint invidiam concitari; Gregorium lacerent, Gregorium mordeant, et in eum dentes amarissimi livoris infligant. Illum legant et hoc apud illum inveniant, atque super illum censoriam judicii virgam tenentes, damnationis, quam meretur, in eum dentes exacuant, eumque velut scabiosi canes tanquam mordicus apprehendant. Audiant quod alias idem Gregorius ait: « Quoties per immoderatum esum manus ad cibum tenditur, toties primi parentis lapsus iteratur. » Quod utique quam durum sit, non exaggero; quia quibusque legentibus perspicuum esse non dubito: et quam multa scribit hujusmodi, quae nos studio brevitatis omittimus; ne metam epistolaris compendii, quod fastidiosum est, excedamus. Sed ipsi in tantum me diligunt, ut me solum legant, meque solo contenti, sacrarum Scripturarum volumina universa contemnant: et qui vix noverunt syllabatim elementa percurrere, super me judices facti non verentur in me sententias promulgare. Absit autem ut vel B. Gregorius, conspicuus et insignis doctor Ecclesiae, vel nos humiles et exigui, qui in quantum licet, per illius cupimus vestigia properare, prohibeamus sacrificia, vel orationes pro quibuslibet defunctis, etsi graviter peccatores exstiterint, omnipotenti Deo indesinenter offerri, et sic eos a devotione fidelium viventium 143 adjuvari. Enimvero qui sic illam sententiam intelligunt, tanquam nocturni viatores oberrant, et more caecutientium manu parietem palpant. Quibus in hac solvenda quaestione nos nolumus esse magistri, quia illi per arrogantiam cordis dedignantur esse discipuli. Vos autem, dilectissimi, pro me servo vestro Dei omnipotentis misericordiam implorate. Domino autem Drudro, et fratri ejus, ac vicecomiti, caeterisque nobilibus viris nostrum monasterium et eremum commendate. Deus omnipotens sua vos protectione custodiat, et cum electis sacerdotibus suis partem vos habere concedat.
|
(Joan. VI) (Ibid.) (Malach.
IV) (Psal. CXX) (Matth. XXIV) (Joan. VII) (Joan. XIV) (IV Reg. XXII) (IV Reg.
XXIII) (Psal.
LVI) (Psal. LXXII) (Joan.
XII) (Isa.
XLIX) (II Cor.
V) (Eccle. IX) (Psal. CLXV, CLXVI)
|
[ f. qui tota nocte cubant]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 2 |
EPISTOLA II AD DAMIANUM FRATREM, ARCHIPRESBYTERUM RAVENNATEM.
|
ARGUMENTUM.--Peccata sua et negligentias non sine magno animi moerore confitetur, et praesertim nimiam urbanitatem, seu potius ad risum propensitatem graviter accusat et exaggerat: fratremque suum Damianum, ut pro se ad Deum preces fundat, exorat. Praeclarum in his praebens modestiae et humilitatis exemplum.
|
Domno DAMIANO fratri charissimo, PETRUS peccator monachus quidquid servus, et filius. Nolo te lateat, dulcissime mihi in Christo Pater, et domine, quia continuo mens mea moerore deprimitur, dum diem proprii exitus jamjam propius imminentem, et tanquam prae oculis positum assidue contemplatur. Nam dum tam longaevos annos enumero, dum spargi me canis attendo; atque in quocunque conventu hominum positus, omnes pene infra meam aetatem esse considero, postpositis omnibus curis, de sola morte cogito, sepulcrum meditor, a sepulcro mentis oculos non avello. Neque hoc solo infelix mens mea pavore contenta, in morte corporis considerationis suae limitem figit: sed mox ad judicium rapitur, quid sibi objici valeat, quid ipsa defensionis obtendat, non sine magna formidine meditatur. Sed heu me miserum, atque inexhausto lacrymarum fonte lugendum! qui omnia mala commisi, et per tam annosae vitae spatia nullum pene mandatum divinae legis implevi! Quae enim, miser homo, mala non feci? Quibus me vitiis, quibus me criminibus non involvi? Confiteor: « Cecidit in lacum miseriae vita mea: perempta est in iniquitatibus meis anima mea . » Superbia, libido, ira, impatientia, malitia, invidia, gula, ebrietas, concupiscentia, rapina, mendacium, perjurium, stultiloquium, scurrilitas, ignorantia, negligentia, seu caeterae pestes supplantaverunt me, atque omnia vitia, velut frementes bestiae, devoraverunt animam meam. Pollutum est cor meum et labia mea. Contaminatus sum in visu, auditu, gustu, odoratu et tactu. Et omnimodis, cogitatione, 144 locutione, sive actione perditus sum. Et haec quidem omnia mala commisi. Sed heu! proh dolor! dignos poenitentiae fructus nunquam attuli. Unum inter haec amarius defleo, quo me perniciosius obligatum, teste conscientia, recognosco: scurrilitas nimirum mihi semper familiaris fuit, quae et propter conversionem nunquam me perfecte deseruit. Licet enim contra hoc ferale monstrum saepe pugnaverim, licet hujus bestiae nequissimos dentes malleo severitatis attriverim, ad tempus quidem reprimere, sed nunquam ex ea potui plenam victoriam reportare. Inolita namque cujuslibet vitii consuetudo, licet omni studio ab animi penetralibus sit repulsa, assistit tamen saepe quasi prae foribus importuna: et vel lambere summotenus nititur, si mordicus apprehendere prohibetur. Sub specie namque spiritualis laetitiae dum me fratribus hilarem ostendere cupio, in vanitatis verba declino: et dum a solito rigore descendere fraternae charitatis causa quasi discrete delibero, ad inutilia proferenda diffrenatam linguam indiscrete resolvo. Sed dum Dominus dicat: « Beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur ; » quale illis judicium imminet, qui non modo fletibus non insistunt; sed ultro etiam cachinnis, et vanis risibus histrionum more deserviunt? Cumque consolatio non gaudentibus, sed moerentibus utique debeatur, quam consolationem exspectare a venturo judice poterunt, qui se nunc ineptae laetitiae maleblanda jucunditate resolvunt? Rursum cum eadem Veritas dicat: « Vae vobis qui ridetis, quoniam flebitis ; » quid in tremendo judicio dicturi sunt, qui non solum ipsi rident, sed insuper quaedam scurrilia proferentes, risum audientibus violenter extorquent? Ubi notandum, quia cum inimicum animae sit ridere, perniciosius tamen est scurrilitatis verba proferre. Scurrilitati quippe deserviens, et alios secum per vanam laetitiam destruit, et in hoc insuper reus est, quod otiosa verba inutiliter fundit, cum scriptum sit: « Omne verbum otiosum, quod locuti fuerint homines, reddent de eo rationem in die judicii . » Enimvero dum haec Evangelii verba considero, quid aliud, quam quoddam nobis commercium propositum esse perpendo? quia nimirum et momentaneo risu perpetuus fletus emitur, et temporali fletu perpetua laetitia comparatur. Hinc est quod sancti viri nunc omni studio fletus et lacrymas seminant, ut aeterni gaudii fruges metant, Propheta attestante, qui ait: « Euntes ibant, et flebant, mittentes semina sua; venientes autem venient cum exsultatione, portantes manipulos suos . » Debemus enim in agro cordis nostri virentia virtutum germina quasi propaginando componere, et haec frequenti competentium imbrium inundatione rigare. Necesse est operibus lucidis ardenter insistere, et tamen salubrem fletus aquam, ubi superflua quaelibet exstinguantur, semper habere. Unde legitur , quia Moyses fecit in tabernaculo septem lucernas cum emunctoriis suis, et vasa ubi quae emuncta sunt exstinguantur, de auro purissimo. Quid enim per septem lucernas, nisi septem sancti Spiritus intelligimus dona? Tunc enim septem lucernas in tabernaculo facimus, si in mente nostra sancti Spiritus charismata ex divino munere componamus. 145 Sed quia in ipsis sanctis operibus, quibus per afflationem sancti Spiritus ardentes insistimus, quaedam superflua terrenae corruptionis interserunt, cum lucernis etiam emunctoria necessario fiunt. Quid enim per emunctoria, nisi districtio poenitentiae designatur? Emunctorio namque quod supervacuum est in lucerna, decerpitur; et districtione poenitentiae humanae pravitatis culpa deletur. Unde et Petrus quibusdam superflua perpetrantibus ait: « Poenitemini igitur, et convertimini, ut deleantur vestra peccata . » Ac si aperte dicat: Emunctorium stringite, et excessus pravi operis amputate. Recte ergo cum lucernis et emunctoria fiunt; quia qui sancti Spiritus gratiam bonorum operum lumine resplendere contendimus, dum tamen humana corruptio superflua generat, poenitentiae remediis indigemus. Sed quoniam haec ipsa superflua, quae disciplinam poenitentiae resecat, necessarium est ut contriti cordis fletus exstinguat, non immerito Moyses post lucernas, et emunctoria, etiam vasa fecisse memoratur, ubi, quae emuncta sunt, exstinguantur. Vasa autem nostra sunt corda, quae lacrymarum semper et fletus debent esse inundatione repleta. In quibus nimirum vasis et oleum illud reconditur, de quo in Evangelio perhibetur: Quia « prudentes virgines acceperunt oleum in vasis suis cum lampadibus . » Si ergo et ii, claris operibus splendent, adhuc tamen fletibus indigent; quid de misero, meisque similibus sentiendum, qui tenebrosa multa commisimus: et bona, quae luceant, non habemus? Quam uberibus lacrymarum rivis debemus semper affluere, quam continuo maerori necesse fuerat jugiter insudare; et non alios in risum faceta quadam dicacis scurrae urbanitate compellere, sed ipsi potius demisso semper vultu lugubres apparere: quatenus perfectae poenitentiae formam ipse quoque exterior cultus exprimeret, quae in occulta cordis amaritudine principaliter aestuaret; et non solum nobis conferre curationis optatae remedium, sed et aliis fructuose poenitendi praebere posset exemplum. Unde rogo sanctitatem vestram, dilectissime Pater, et pedibus tuis me prostratus advolvo, ut adversus hoc ferale monstrum, scutum mihi sanctae tuae orationis objicias, et serpentinum virus ex me sapienter incantando depellas: et non solum pro hoc, sed et pro cunctis, quae tibi supra confessus sum, continuas Deo preces fundere, atque apud divinas aures misericordiae mihi locum studeas impetrare.
|
(Thren. V) (Matth. V) (Luc.
VI) (Matth. XII) (Psal. CXXV) (Exod. XXV, XXXVII) (Act. III) (Matth. XXV)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 3 |
EPISTOLA III. AD P. ARCHIPRESBYTERUM.
|
ARGUMENTUM.--In hujus epistolae fragmentis, duobus Jeremiae prophetae locis allatis, ostendit, quam sit futura luctuosa peccatoribus animae a corpore egressio, quantisque post mortem cruciatibus affligendi sint.
|
146 P. archipresbytero . . . . , PETRUS peccator monachus. « Ecce ego convocabo omnes cognationes regnorum aquilonis, ait Dominus; et venient, et ponent unusquisque solium suum in introitu portarum Jerusalem, et super omnes muros ejus in circuitu, et super universas urbes Juda. Et loquar judicia mea cum eis super omni malitia eorum, qui dereliquerunt me . » Quae profecto verba si praeter illos terrenae Jerusalem cives ad alios non respicerent, nequaquam hodie in sancta Ecclesia resonarent. Quae sunt igitur illae cognationes regnorum aquilonis, nisi malignorum spirituum multitudines in frigidis adeo mentibus superbe regnantes? Hi solium suum unusquisque in introitu portarum Jerusalem ponunt, cum egredientem de corpore infelicem animam circumposita, ne libera prodeat, obsidione custodiunt; ut eam secum nunc ad ignis supplicium pertrahant, in cujus antea frigida mente regnabant. O! quam luctuosa, quam lugubris est sera et infructuosa illa poenitentia, cum peccatrix anima jam incipiens carnis carcere, quo inclusa tenebatur, absolvi, respicit post se, dirigit oculos ante se. Videt post se velut angustissimum, atque brevissimum stadium vitae mortalis emensum; videt ante se interminabilium longitudinem saeculorum. Perpendit quasi momentum temporis celeriter advolasse, quod vixit; contemplatur infinitam prolixitatem temporum instare, quam incipit: id enim brevissimum, quod est velut in puncto, transcurrit; huic autem vitae, quam nunc ingreditur, nullus omnino finis occurrit. « Ecce, » ait Dominus, « mittam in eos, » in cives videlicet Jerusalem, « gladium, et famem, et pestem, et erunt in maledictionem, et stuporem, et in sibilum, et in opprobrium . » Cur sit hoc factum, aperit, cum subjungit: « Eo quod non audierint, inquit, verba mea, quae misi ad eos per servos meos prophetas, de nocte consurgens, et mittens . » Quod autem dicit, « de nocte consurgens, » mittendi sollicitudinem indicat et velocitatem; ut non in verbi praedicatoribus, sed in auditoribus potius torpor desidiae valeat inveniri. Cum itaque Deus omnipotens humano more hominibus loquens, de nocte consurrexisse se, ac per hoc quasi somnum se interrupisse conqueritur; quod nobis opprobrium valet objicere, si nobis in ultimo necessitatis periculo constitutis, velut haec permerito responderet: Ego propter vos cum essem Creator, factus sum creatura; ego propter vos irrisiones et opprobria pertuli, crucem subii, et cuncta quae vobis debebantur tormenta percurri; vos tamen me non audistis, et legis meae caeremonias et mandata sprevistis? Porro si illis improperabat servos a se missos, quanto terribilius nobis improperabit semetipsum? si illis somnum improperabat interruptum, quanto magis nobis valet objicere se pro nobis mortuum ac sepultum? Non liberat Deus Judaeos vallantium hostium obsidione conclusos, quia destinatos ad se famulos contempserunt; et quomodo Christianos audiet, qui missa per Filium evangelica praecepta spreverunt? Nam qui non audit Deum, non auditur a Deo. Unum est, quod mens cujusque fidelis 147 debet assidue, solerter attendere, et intra semetipsum sollicita semper inquisitione versare; scilicet: utrum placeat Deo quod egit, an et in ejus vita Deus vel operibus delectetur. Quid enim prodest, quidquid faciat homo, si hoc non placeat Deo? Sic de David dicitur: « Quaesivit sibi Deus virum juxta cor suum . » Nam si nunc Conditor non delectatur in homine, homo postmodum delectari non poterit in Conditore. Unde legitur in Vita Patrum, quia cum falsus quidam famosus et magni nominis solitarius propinquaret ad exitum, tartareus ad eum spiritus venit, qui tridentem igneum in manibus attulit; et ecce vox ad eum facta est: Sicut, inquit, anima ista vel una hora me in se requiescere non permisit, sic neque tu miserearis evellens eam. Tunc nequam spiritus tridentem igneum cordi morientis infixit, et animam ejus, sicut erat jussus, evulsit . . . . .
|
(Jer. I) (Jer. XXIX) (Ibid.) (I Reg. XIII; Act.
XIII)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 4 |
EPISTOLA IV. AD P. ARCHIPRESBYTERUM.
|
ARGUMENTUM.--In hujus epistolae fragmento ex quodam loco Jeremiae ostendit, quam sit detestabilis clericorum intemperantia.
|
P. archipresbytero . . . PETRUS peccator monachus . . . « Vade, » inquit Dominus ad Jeremiam , « et posside tibi lumbar lineum, et pones illud super lumbos tuos: » de quo et paulo post: « Surgens, inquit, vade ad Euphratem, et absconde illud ibi in foramine petrae. » Quod cum fecisset, et in Euphrate, sicut jussus fuerat, abscondisset, post plurimos dies ait Dominus ad eum: « Surge, et vade ad Euphraten, et tolle inde lumbar. Et abii, inquit, ad Euphraten, et tuli lumbar de loco, ubi absconderam illud: et ecce computruerat, ita ut nulli usui aptum esset. » Et ait Dominus: « Sic putrescere faciam superbiam Juda, et superbiam Jerusalem multam, populum istum pessimum, qui nolunt audire verba mea, et ambulant in pravitate cordis sui; et erunt sicut lumbar istud, quod nulli usui aptum est. » Quid hic Jeremiae persona, nisi Dominum? Quid lumbar, nisi ordinem significat clericorum? Omnis Ecclesia vestis est Christi, de cujus sibi membris per prophetam dicitur: « Omnibus his velut ornamento vestieris . » Sed sicut lumbar intimum est humano corpori, et arctius adhaeret quam reliquae vestes, ita clericalis ordo familiarius divinis agglutinatur obsequiis, quam caeteri homines. Sicut illic de Israelitico populo divina vox ait: « Sicut enim adhaeret lumbar ad lumbos viri, sic agglutinavi mihi omnem Israel, et omnem domum Juda, ut esset mihi in populum, et in nomen, et in laudem, et in gloriam, et non audierunt . » Quibus, quaeso, tam apte, tam expresse, sicut clericis, possunt ista congruere, qui nomen Dei, laudem et gloriam specialiter constituti sunt praedicare? Sicut enim Israel, et Juda peculiaris erat populus 148 Deo inter omnes gentes terrae, ita nunc clerici specialiter adhaerent Christo prae cunctis membris Ecclesiae. Isti nempe sunt lumbar lineum arctiori divino corpori familiaritate connexum: linum siquidem laboriose pervenit ad candorem; et clerici modo litterarum studiis insudando, modo per intervalla temporum quibusdam gradibus ascendendo, difficile promoventur ad sacri ordinis dignitatem: alioquin si quis contentiosus astruat, hoc juxta Scripturae seriem historialiter factum, nec spirituliter intelligendum; quomodo Jeremias potuit inter innumerabiles Assyriorum, Chaldaeorumque nationes urbem Jerusalem constipatis agminibus obsidentes, lumbari praecinctus exire: idque in Euphrate, qui tam longe decurrit, abscondere? Postmodum quoque profligato diuturni temporis cursu, quo pacto quasi securus rediit, illudque putrefactum, sicut Scriptura testatur, invenit; cum Jerusalem videlicet fossa, vallo, castellis, et tam crebra undique esset munitione circumdata? Nam cum aliquando idem propheta ad Anathoth vicuium suum in tertio milliario ab urbe situm conaretur exire, in porta protinus capitur, ad principes trahitur, graviter verberatur, et tanquam transfuga, sive patriae proditor in carcerem truditur . Quia ergo non consequitur, ut intelligatur historialiter factum, constat procul dubio typicae figurae non deesse mysterium. Bene ergo per lumbar lineum, juxta haec, quae superius dicta sunt, chorus exprimitur clericorum. Quod autem hoc lumbar in Euphrate, hoc est in aquoso loco, et in foramine petrae, id est in obscuritate, atque umbra poni jubetur, quid per hoc exprimitur, nisi illa clericorum pars, quae sub voluntatis umbra, et in fluxu luxuriae commoratur? De quorum duce in libro Job Dominus dicit: « Sub umbra dormit, in secreto calami, et locis humentibus . » Protegunt umbrae umbram ejus, circumdant eum salices torrentis; atque, ut ostendat quantum cum suis familiaribus in habitatione fluminis delectetur, protinus addidit: « Ecce absorbebit fluvium, et non mirabitur ; » habet enim fiduciam, quod influat Jordanis in os ejus. Quod autem dicitur, fuisse positum in foramine petrae, potest non inconvenienter intelligi intra septa ecclesiae: quasi enim in foramine petrae clerici recluduntur, dum intra ecclesiae limina suis excubare ministeriis sedula frequentatione jubentur. Lumbar ergo in humenti loco positum putruit, quia de his, qui in luxuriae fluxibus immorantur, propheta testatur: « Computruerunt jumenta in stercore suo . » Jumenta quippe in stercore suo computrescunt, dum quique carnales ac sordidi vitam suam in luxuriae foetore concludunt. Nulli etiam usui aptum repertum est, quia et Dominus ait: « Nemo mittens manum suam ad aratrum, et respiciens retro, aptus est regno Dei . » Ac si aperte dicat: Quisquis dictante sui ordinis regula pudicitiae semel arripuit stivam, si postmodum per ardorem libidinis oculos reflectit ad Sodomam, quia jam montana desporat, regno Dei se prorsus inutilem factum esse demonstrat. Ad instar ergo lumbaris in humecto loco positi, clerici computrescunt, dum humidos crapula, et ebrietate 149 ventres ingurgitant, dum illuviei se libidinis et coenosae luxuriae fluentis inundant: sicque cunctis usibus redduntur inutiles, quia quo magis videntur in carne virescere, eo deterius marcescentes obsolescunt in squalentis animae foeditate. De quibus in psalmo: « Corrupti sunt, inquit, et abominabiles facti sunt in voluptatibus suis . »
|
(Jer. XIII) (Ibid.) (Ibid.) (Jer. XXXVII) (Job. XL) (Ibid.) (Joel. I) (Luc. IX) (Psal. XIII)
|
[ f. voluptatis]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 5 |
EPISTOLA V. AD ALMERICUM ARCHIDIACONUM.
|
ARGUMENTUM.--Almericum archidiaconum quanta benevolentia prosequatur, ostendit, dum eum plusquam fratres a se amari dicit. Laudat eumdem, rogatque ut suum librum ad se remittat: itemque pisces aliquot ad monasterii usum necessarios ad se transmittat.
|
Domno ALMERICO archidiacono, PETRUS peccator monachus fraternae charitatis affectum. Quantus erga te, fili charissime, meae mentis amor inferveat, quam tenax ac pervicax tui memoria de nostro pectore non recedat, is, qui charitatis auctor est, sincerissimo cordi tuo sanctus Spiritus innotescat. Conscientia siquidem teste, non mentior, illos etiam apud me vis tuae dilectionis excedit, quos mihi necessitudo germanae consanguinitatis astringit. Et certe dignum est ut dilectio spiritualis amorem superet carnis. Verumtamen doleo, quod aromatica virgula inter littorei sabuli glareas nuper exorta, in eodem subsicicio cernitur altius radicata. Quae nimirum si de sterilibus, in quibus utcunque vivit arenis, transplantaretur in hortum militiae spiritualis, illud procul dubio germen afferret, cujus non dicam fructus, sed ne folium quidem, juxta psalmi praecedentis oraculum, deperiret. Semper enim sicut cedrus Libani, vel sicut palma viresceret, et sicut oliva fructifera in domo Domini perpetui decoris oleas germinaret. Sed haec satis, superque. Taedet enim laborare scribentem, quod non libenter admittere cognoverit auditorem. Et ubi cor audientis materia stimulat, prolixae scriptionis articulus non delectat. Caeterum si te cognoscerem talibus aurem libenter apponere, videretur mihi, quod Demosthenem vel Tullium facile possem in affluentia sermonis aequare. Remitte mihi libellum nostrum. Et quia nos carnes in secunda feria non comedimus, aliquot nobis pisces dirigi pro Dominicae Nativitatis gloria postulamus; ut quod fratribus mittitur, in tuos utrumque valeat redundare parentes; quatenus dum istos refectio terrena refrigerat, pro illis orationum vota persolvant. Dilectissimos, atque dulcissimos fratres meos Julianum, atque Fuscardum, et egregium Filomelam, domini Corbulonem, qui me copiosi sumptus humanitate refecit, ex mea parte saluta, meque non frigidum in eorum charitate denuntia. Pio lectori salutem. Has duas epistolas quae sequuntur, sub Leonis et Alexandri Romanorum pontificum nomine ideo hic inseruimus, quoniam a S. doctore illorum nomine scriptas stylus docet et mss. codices aperte testantur.
|
[ f. dominum]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 6 |
150 EPISTOLA VI. LEONIS PAPAE IX AD CLERUM ET POPULUM AUXIMANUM.
|
ARGUMENTUM.--Leo IX scribit ad Auximanos, praecipiens sub anathematis poena, ut pessimam consuetudinem, quae in eorum praecipue civitate invaluerat, corrigerent, et abrogarent, defuncto scilicet episcopo, bona ecclesiastica concursu populari facto diripiendi.
|
LEO episcopus, servus servorum Dei, dilectis in Christo filiis omnibus Auximanis, clero et populo, salutem et apostolicam benedictionem. Quia auctore Deo, sic nobis unius Ecclesiae cura specialiter est commissa, ut per dignitatem apostolicae sedis etiam caeterarum Ecclesiarum generalis sit provisio delegata, nostro competere videtur officio non solum quae hactenus adversus easdem Ecclesias temerariis ausibus sunt usurpata, corrigere: sed etiam ne rursus eadem praesumant in posterum providere. Perversam autem, et prorsus exsecrabilem quorumdam plebium consuetudinem, fama vulgante, cognovimus, ut videlicet suo defuncto episcopo, domum episcopi hostiliter irrumpentes invadant, facultates ejus praedonum more diripiant, praediorum domos incendant, vites insuper et arbusta bestiali immaniores feritate succidant. Quod nimirum nisi ecclesiastici vigoris fuerit censura correctum, haud dubium quin regionibus illis repentini furoris immineat gladius. Si enim honorare parentes primum dicitur in repromissione mandatum; si maledicens patri, vel matri mulctari morte praecipitur: cujus animadversionis sententia digni sunt, qui non carnales genitores persequi gestiunt, sed ipsam matrem suam Ecclesiam, in qua ex aqua et Spiritu sancto regenerati sunt , viperinum genus dissipare contendunt? Etsi enim sacerdos quilibet ex debito humanae conditionis obiit; sed Christus, qui animarum nostrarum episcopus est, ex virtute divinitatis in aeternum vivit. Sicut enim Paulus dicit: « Plures facti sunt sacerdotes secundum legem, eo quod morte prohiberentur permanere; Jesus autem eo quod maneat in aeternum, sempiternum habet sacerdotium . » Deum ergo inhonorare convincitur, qui mortali episcopo terrena pressus formidine, ab Ecclesiae se laesione cohibuit; defuncto autem eo, ad injuriam Christi, qui immortalis Ecclesiae sponsus est, fel odii, 151 et virus malitiae, quod eatenus occultabat, effudit. Et fortassis episcopus in vita sua aliquem laesit: sed Christus, qui Ecclesiae custos relictus est, quid peccavit? Si ergo illi, qui nocuit, malum pro malo non redditur, cur aeterno Pontifici, qui nobis bona pro malis reddidit, reverentia non habetur? Verumtamen si Ecclesiae praedo Dei Filium immortalem procul dubio pontificem crederet, si eum ubique praesentem, omnia nosse ac posse consideraret, coram ejus oculis admittere tam impium, tam sacrilegum facinus non auderet. Sed vere in illo completur quod per Psalmistam dicitur: « Dixit insipiens in corde suo: Non est Deus . » Poro si ii, qui bona sua Ecclesiae conferunt, proprii reatus absolutionem felici commercio promerentur, consequenter etiam illi, qui ecclesiasticas facultates barbarica feritate diripiunt, in aeternae damnationis voraginem cadunt. Qui nimirum novo et incomparabili criminis genere sic Judaicam perfidiam superant, ut non modo gentilium errorem, sed et haereticorum pravitatem detestabiliores excedant. A quibus videlicet Christus iterum crucifigitur, et corpus ejus, quod est Ecclesia, crudeliter laceratur. Reprimatur ergo ausus illicitus, et nefarius diabolicae instigationis cohibeatur excessus. Abstineat manus audax ecclesiastico patrimonio, ne victus pauperum pereat; ne quod ex oblatione fidelium jam Deo factum est sacrificium, praeda raptorum fiat. Quisquis autem hujus nostri decreti improbus temerator exstiterit, ex parte Dei omnipotentis, et auctoritate beatorum apostolorum Petri et Pauli, anathematizandum esse decernimus, et ut revera putridum membrum excommunicationis ferro a sanctae Ecclesiae corpore detruncamus. Sit igitur, nisi resipiscat, anathema Maranatha , omnesque maledictiones Hebal super caput suum descendisse cognoscat. Observatoribus autem gloriam, et honorem, et incorruptionem, quaerentibus vitam aeternam. Amen.
|
(I Petr. II) (Hebr. VII) (Psal. XIII) (I Cor. XVI) (Deut. XXVII)
|
[vivente addid. ]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 7 |
EPISTOLA VII. ALEXANDRI PAPAE II AD CLERUM ET POPULUM MEDIOLANENSEM.
|
ARGUMENTUM.--Alexander II, Mediolanensis patria, Romanus pontifex creatus, scribit hanc epistolam ad suos cives, in qua postquam paternam, quam de eorum salute gerebat, sollicitudinem humanissimis verbis ostendit, hortatur, ut nihil humile, nihil terrenum cogitantes, ad coelestia toto animi impetu et ardore se extollant.
|
ALEXANDER episcopus, servus servorum Dei, omnibus Mediolanensibus, clero et populo, salutem et apostolicam benedictionem. Divini judicii dispositione provisum est, ut Mediolanensis Ecclesiae filius, et Ambrosianis 152 uberibus sublactatus, ad famulatum apostolicae sedis indignus ascenderem, ac matri omnium Ecclesiarum pastoralis curae sollicitudine deservirem. Unde cum totius universalis Ecclesiae cura nobis non levis incumbat, propensius circa vos ipsa natura nos provocat esse pervigiles: ut unde nos constat originis duxisse primordium, ibi etiam majoris ad aeternam salutem habeamus sollicitudinis incrementum. Nam et ignis ea prius ligna conflagrat, ex quibus oritur; et fons illas ante omnia terrae venas infundit, ex quibus profluens derivatur. Unde vos, dilectissimi, paternae dilectionis studio cohortamur, ut ad coelum se vester spiritus erigat, deceptoria terrenarum rerum, et caduca lucra contemnat, ab amore coenosi hujus mundi se prudenter expediat, ad Creatoris sui desiderium medullitus inardescat. Estis enim, sicut beatus dicit apostolus, « Gens sancta, populus acquisitionis, ut virtutes annuntietis ejus, qui de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum . » Quibus ergo haereditas incontaminata, immarcescibilis conservatur in coelis, absit, ut eorum mens per amorem rebus sit involuta terrenis. Plane, quia etiam vulgaribus loquimur, vulgatum Scripturae testimonium libentius adhibemus. Mementote itaque, fratres mei, quod in oratione Dominica dicitis: « Pater noster, qui es in coelis . » Quem itaque patrem vocamus, ad ejus haereditatem tota mentis concupiscentia festinare debemus. De terrena porro haereditate scriptum est: « Haereditas, ad quam in principio festinatur, in novissimo benedictione carebit . » Cur ergo cum dicimus, « Pater noster, » praesto subjungimus, « qui es in coelis? » et non potius, qui es in terris; videlicet quae nobis notiores sunt? sive, qui es in aquis, aut in abyssis, cum ubique Deus sit, nihilque ab ejus omnipotentia vacuum sit? sed cum dicimus, « Pater noster, » idcirco addimus, « qui es in coelis, » ut ad illam coelestem haereditatem sese noster animus erigat: atque in tam sublime germen ascitus, ut sit haeres Dei, terrena quaelibet ignobiliter non requirat. Enimvero pater fidei Abraham plures habuit filios, sed solus ille nobilis, qui fuit uxoris: qui vero ex concubinarum sunt ignobilitate suscepti paternae haereditatis successione leguntur exclusi. Porro autem dum eos aleret Abraham, omnes dicebantur filii Abrahae; at vero cum ad testamentum venitur, qui sit legitimus haeres, qui fieri debeant haeredes, patenter ostenditur. Nam, Scriptura testante, « Dedit Abraham omnem haereditatem filio suo Isaac: filiis autem concubinarum dedit munera, et segregavit eos a filio suo Isaac . » Ecce itaque omnes dicebantur filii, sed non omnes haereditatis paternae sunt jura sortiti. Sic profecto, fratres, quamplures sunt hodie Christianae professionis titulo decorati, qui videlicet in Christi haereditate nequaquam merentur ascribi: et nunc quidem paterno vocabulo gloriantur, sed nequaquam ad haereditanda paterna bona perveniunt, quia velut spurii non coelestia, sed terrena ignobiliter concupiscunt. Vos autem, dilectissimi, membra mea, viscera animae meae, sic satagite per viam mandati coelestis incedere, ut mens nostra merito 153 semper debeat de sancta consanguineorum suorum conversatione gaudere. Speramus autem in eo, qui de Virgine dignatus est nasci, quia nostri ministerii tempore sancta clericorum castitas exaltabitur, et incontinentium luxuria cum caeteris haeresibus confundetur. Omnipotens Deus, dilectissimi fratres mei, ab omni vos pravitate custodiat, et per justitiae semitam ad coelestia vos regna perducat.
|
(I Petr. II) (Matth. VI;
Luc. XI) (Prov. XX) (Gen. XXV)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||
Petrus Damianus
| 8 |
EPISTOLA VIII. AD CLERICOS FLORENTINOS.
|
ARGUMENTUM.--Eos, qui flagellis corpus sponte caedendi morem tanquam novum, et sacris canonibus contrarium irridebant, vehementer hac epistola redarguit.
|
Religiosis fratribus sanctae Florentinae Ecclesiae clericis, PETRUS peccator monachus sincerae charitatis obsequium. Dignum est, ut et non poscentibus innocens satisfaciat, cum passim etiam audire nolentibus lividus detractor accusat: nec otiosum est, si eisdem auribus, quibus mendacium falsiloquus ingerit, libera conscientia ordinem perspicuae veritatis exponit; quatenus et auditor vanitati fidem adhibendo non peccet, et accusati fama ad aliorum perniciem non laboret. Quod igitur de monachici ordinis exercitiis scripsi, et scoparum praecipue disciplinis monachus monacho specialiter misi, nec laicorum, sive etiam clericorum notitiae prodenda mandavi; urbici autem eremitae, forenses, videlicet solitarii, monachi universales id solum machinati sunt de medio styli currentis excerpere, quod scandalum posset monachici fervoris arcana nescientibus generare. Sed testes mihi sunt fratres, qui sub institutione sanctae regulae regulariter vivunt, hoc me apicibus tradidisse, quod ipsi quotidie satagunt operibus exercere. Nec aliud relationis series protulit, quam quod tritae et inolitae operationis consuetudo dictavit. Quod autem sub monachicae professionis nomine plebibus imperant, qui in angulis constituti, tanquam in tribunalibus sive praetoriis pragmaticae sanctionis jura promulgant, qui alios lacerando, et mordendo, solis sibimet rigidae justitiae privilegium arrogant, quid in humilitate crucis Christi inter monachos agatur, ignorant: et hoc prodigium deputant, quod alii quotidiani usus assiduitate frequentant. Ecce, inquiunt, peregrinando carina, ecce nova poenitentia, et transactis tot saeculis hactenus inaudita. Si hoc semel admittitur, si ratum ducitur, si tenetur, omnes profecto sacri canones destruuntur, antiquorum Patrum praecepta depereunt, et, ut Judaeus dixerat, paternae traditiones ad nihilum rediguntur. Quae profecto verba non a charitate, quod est funditus aliena, sed a bruta, ac bestiali probantur ebullire vecordia. Nunquid enim Redemptor noster verbera, Evangelio teste, non 154 protulit! Nunquid non Paulus quinquies quadragenas una minus accepit? Nunquid non apostoli omnes flagellis caesi? Nunquid non et sancti martyres ludibria, et verbera sunt experti? Nunquid non Moyses verberibus affici reos in lege praecepit? Nunquid non B. Hieronymus, et alii nonnulli flagellis mactati, Deo praeside, referuntur? An eamdem, quam et ab invitis interdum Deus omnipotens exigit, ab ultro offerentibus suscipere poenitentiam recusabit? Sed forte dicturus est oblocutor, quia qui sanctos non a se, sed ab aliis caesos fuisse, Scriptura teste, cognovimus, nosmetipsos extra eorum normam castigare propriis manibus non debemus. Cui videlicet objectioni facile, quod respondeatur, occurrit; quia cum nos Domini crucem ultronea mortificatione deferimus, nisi ad exemplum ejus in crucis stipite a persecutoribus configamur; et cum sopito jam persecutionis articulo crucifixores desint, incassum de caetero crux tollenda praecipitur, cum nullum dimicanti supplicium a tortoribus irrogetur. Quod si vesanum et absurdum est credere, illud poenitentiae genus Dominum in afflictione nostra despicere, quod in semetipso dignatus est pro nostra salute perferre; quid mirum, si puniendo commissa suimet se exhibeat homo tortorem, et ad evadendum judicium sibi se constituat judicem? dicente Apostolo: « Si nosmetipsos judicaremus, non utique judicaremur . » Sicut enim non temeritatis arguendus est, qui non modo sacerdotali praecepto, sed et sponte jejunat; ita quoque non frustra laborare censendus est, qui se non alienis duntaxat, sed et propriis manibus afficiendo castigat. Quod si Achab, reprobi videlicet regis, cilicium divina pietas non contempsit , quam benigne, quam misericorditer illum desuper aspectare credendus est, qui se velut in atrocissimo crimine deprehensum nudum divinis aspectibus obtulit accusatorem pariter et tortorem; reum simul et testem: censorem nihilominus, et carnificem fecit? Optime poenitet, qui dum carnem verberibus mactat, lucrum, quod delectatione carnis amiserat, afflictionibus recompensat: et salubrem illi nunc amaritudinem ingerit, cujus olim noxia delectatione peccavit. Nihil differt quibus poenis caro poenitentis addictur, dummodo voluptas praecedentis illecebrae vicaria repressi corporis afflictione mutetur. Quod si non facientibus nova, ac proinde reprehensibilis videtur disciplina virgarum, et ad lividae persuasionis ineptiam judicatur destructio canonum, abolitio decretorum; nunquid venerabilis Beda redarguendus esse videbitur, qui post antiquorum sententiam canonum, quosdam poenitentes ferreis asserit circulis astringendos? Nunquid sanctorum Patrum vita jure conspuitur, quae alios per ogdoadas, et pentadecas in vepribus stando, alios de sole in solem rigidas ulnas in aera suspendendo, alios in defossis specubus jugiter latitando, reatus sui poenitentiam peregisse testatur? Nunquid et beatus ille Macharius digne ridebitur, qui dum se minimum quid admisisse poenituit, acutissimis culicum rostris, quae videlicet apros transfigerent, per sex menses membra sua nudus exposuit? Nunquid et Ninivitarum poenitentia contemnenda est, 155 qui nec jumenta per triduum pascere permiserunt? Quia igitur haec et alia multa poenitentiae genera sacris non reperiuntur inserta canonibus, nunquid penitus exsecranda sunt, et Patrum sanctionibus perhibenda sunt esse contraria? Erubescat ergo lingua phrenetica et quae nescit esse facunda, discat esse vel muta: nescit utiliter verba depromere, sciat saltem sine laesione tacere. Sed dicat mihi censor iste fratrum, et doctrinae magister ignotae; qui nimirum sic sibimet super discipulos intempestivam arrogat ferulam, ut nec dum praeceptori praebuerit clientelam, dicat, inquam, cum sacerdotes Ecclesiae annosam indicunt quibusdam peccatoribus poenitentiam, nunquid non aliquando certam pecuniae praefigunt pro annorum redemptione mensuram; ut nimirum facinora sua eleemosynis redimant, qui longa jejunia perhorrescunt? Sed quia haec pecuniae redemptio in antiquis Patrum canonibus minime reperitur, absurdum esse, et frivolum judicabitur? Quod si hoc laicis indulgetur, ut peccata sua eleemosynis redimant, ne subripiente mortis articulo, ex hac vita sine reatus sui, quod absit, absolutione recedant, quid monacho praecipiendum erit, qui et longam forte poenitentiam, peccatis exigentibus, accipit: et pecunias olim funditus, quibus redimatur, abjecit? Nunquid si pro humanae fragilitatis intuitu peccatum redimi nummorum summa praecipitur, pro peccato carnis afflictio merito respuetur? Quid enim mirum si caro, quae nos in exsilium laeta dejecit, versa vice ad patriam afflicta reducit? Et per hoc idem, cui dudum noxie consentiendo peccavimus, idipsum nunc castigando salubriter emendemus? Atque, ut ita loquar, eadem bestia jam humilis facta, curandum medico collisum hominem vehat, quem primitus infrunita, atque vesaniens impatienti calce percusserat? Imo quid novum, si terra, quae spinas ante, vel paliuros attulerat, eisdem tribulis putrescentibus exculta, postmodum et laeta pinguescat? Obstruatur igitur os iniqua loquentium, et qui propria nesciunt errata corrigere, alienam saltem justitiam verbis desinant mordacibus lacerare: et quae ipsi nesciunt cum spiritualibus agere, paveant obtrectatorie cum saecularibus irridere. Vos autem, dilectissimi, quos et religiosa vita sanctificat, et coelestis sapientiae fulgor illustrat, sibilantia serpentium ora reprimite, et pestiferum virus, ne ad multorum perniciem tanta libertate pereffluat, vestris auctoritatibus obviate: et quia, juxta verbum Domini, « vos estis sal terrae , » quidquid amaritudinis imperitorum hominum rusticitas exhibet, totum prudentissimae gravitatis vestrae sapor obdulcet. Plura scripturus eram, sed dum manus ad jaciendos apices properat, finita schedula, nuntius etiam expedite praecinctus equitare festinat.
|
(Joan. XIX.) (II Cor. XI.) (Act. V.) (Hebr. XI.) (Deut. XXV.) (I Cor. XI) (III Reg. XXII) (PALLAD.
Histor. SS. Patr., sect. 17.) (Jon. III.) (Matth. V)
|
[ f. Qui]
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |
Petrus Damianus
| 9 |
EPISTOLA IX. AD CLERICOS FANENSES.
|
(Habetur tom. III, estque opusc. 27.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | ||||
Petrus Damianus
| 10 |
156 EPISTOLA X. AD CLERUM ET POPULUM FAVENTINUM.
|
ARGUMENTUM.--Vocatus a Faventinis post ipsorum episcopi mortem, excusat se, quod in praesentia praeteritis languoribus, lassitudine valde debilitatus, ad eos accedere non posset. Interim illos hortatur, ut episcopi electionem usque ad imperatoris adventum, a quo illius Ecclesiae status componendus esset, a pontifice differi current: ac presbyterum aliquem idoneum optent, qui episcopatus vicariam administrationem gerat; se quoque affuturum in tempore pollicetur.
|
Sanctis ac venerandis fratribus Faventinae Ecclesiae filiis, clero et populo, PETRUS peccator monachus in Domino salutem. Cum sanctae memoriae dominum P. episcopum vestrum obiisse cognovimus, mens nostra repente turbata contabuit; subiti casus nos stupor invasit, et fraternae compassionis moeror viscera nostra commovit. Venerabilis autem filius noster, abbas scilicet quem ad me direxistis, ita me reperit non modo praeteritis languoribus, sed et quibusdam laboribus conquassatum atque confractum, ut nunc tam cito ad vos venire non possim. Quamobrem donec nos in servitium vestrum venire contingat, quod juxta modulum nostrum vobis faciendum esse conjicimus, per hujus epistolae paginulam brevissimae prolationis eloquia destinamus. In quantum vero deprehendere possumus, unus spiritus fuit, qui et nostri cordis ingeniolum tetigit, et sanctam prudentiam vestram in id, quod inter vos pactum est atque conventum, unanimiter incitavit: videlicet, ut non eligatis episcopum usque ad regis adventum. Qui scilicet et errorem tollat, et vos, atque Ecclesiam vestram, sedatis undique jurgiis, in quietis ac pacis tranquillitate componat. Unde et dominus noster papa rogandus est, ut episcopum vobis modo non ingerat, sed Ecclesiam vestram interim vacare, et vos sub suae benedictionis umbraculo manere decernat. Quia vero per Dei misericordiam industrios inter vos clericos, ac prudentes, et litteratos habetis, si placet, unus ex eis eligatur, qui ad exsequendum hoc negotium utilior invenitur. Cui nimirum cura ac sollicitudo totius episcopatus possit imponi, ac per eum omnia neccessitatis ecclesiasticae negotia debeant ministrari. Ego interim, si praecipitis, cum opportunum fuerit, in vestrum servitium veniam: et vel in consignandis pueris, vel in aliis episcopalibus officiis pro charitate Dei, et vestra, forsitan aliquantulum laborabo.
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] | |||
Petrus Damianus
| 11 |
157 EPISTOLA XI. AD V. ET P. CLERICOS FAVENTINOS.
|
(Habetur tomo II, estque opusc. 41.)
|
http://viaf.org/viaf/50018008
|
[] |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.