word
stringlengths
2
77
meaning
stringlengths
0
255
province
stringclasses
42 values
sentence_example
listlengths
0
36
คิ่งนิ่ง
ไม่เคลื่อนไหว/หยุดนิ่ง/หยุดชะงัก
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "สาวนางเป็นสาวมาโดนแล้ว บ่ฮุ้สิไปไส ย้อนเลาบ่มีผู้บ่าวมาโดนแล้ว พอตะมาพ้อบ่าวก๊อฟแล้ว เลาจั่งเฮ้ดตาคิ่งนิ่งบัดเดียวนึง", "translated": "สาวนางแกเป็นสาวมานานแล้ว ไม่รู้จะไปทางไหน เพราะไม่มีแฟนหนุ่มมานาน พอแกมาเจอบ่าวก๊อฟแล้วก็หยุดชะงัก ไม่ไหวติง" }, { "sentence": "บ่าวหน่อขับรถเบนซ์คันงามมาอย่างแฮง พอตะพ้อหมานอนแลนตัดหน้ารถเลา เพิ่นเหยียบเบรค จึก อยู่บักคิ่งนิ่ง", "translated": "บ่าวหน่อขับรถเบนซ์คันงามมาอย่างเร็ว พอมาเจอหมาวิ่งตัดหน้ารถ แกเหยียบเบรคทันทัน รถหยุดไม่เคลื่อนไหวเลย" } ]
แต่ปู๋แต่ปู้
นานมาแล้ว
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "แต่ปู๋แต่ปู้มีอีเกิ่งแดกกบ", "translated": "" } ]
เฮ็ดเวียก
ทำงาน
ขอนแก่น
[ { "sentence": "อ้ายเฮ็ดเวียกอยู่", "translated": "พี่ทำงานอยู่" } ]
กู๊บ
หมวกญวน
มุกดาหาร
[]
ออนซอน
การภูมิใจ/การดีอกดีใจ/อาการปลื้มตื้นตันใจ
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "มื้อนี้เห็นลูกสาวเพิ่นง้ามงาม เป็นตาออนซอนนำเพิ่น", "translated": "วันนี้เห็นลูกสาวเขาสวยมาก น่าปลื้มใจดีใจแทน" } ]
แง้น
อาการเสี้ยน กระหายอยาก เช่น เสี้ยนยา เสี้ยนเหล้า/เงี่ยน
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เบิ่งมันแง้นยาหลาย เป็นตาสิตน", "translated": "ดูมันเสี้ยนยามาก น่าสงสาร" } ]
เงิ่ง
สะเหร่อ เซ่อ
นครพนม
[]
ตอเฟียง
ตอเฟียง
อีสานทั่วไป
[]
เหิงเติบ/ดนเติบ
นานมาก/นานมากแล้ว
มุกดาหาร
[]
เหลืองอ่อยฮ่อย
เหลืองไปหมด
ศรีสะเกษ
[ { "sentence": "สาวสีโซหน้าเหลืองอ่อยฮ่อย", "translated": "น้าสีป่วยหน้าตาดูเหลืองไปหมด" }, { "sentence": "ข่อยอยากงามทาขี่หมิ่นเหลืองอ่อยฮ่อย", "translated": "ฉันอยากสวยจึงทาขมิ้นเหลืองไปหมด(ทั้งตัว)" } ]
บ่จ่ง
ไม่เหลือ/ไม่ค้าง /ไม่ยั้ง
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เว้าบ่จ่ง", "translated": "พูดไม่ไว้หน้าใคร" }, { "sentence": "กินบ่จ่ง", "translated": "กินจนหมดไม่เหลือแบ่งให้ใครเลย" } ]
ส่ำ
เท่า/ประมาณ
หนองคาย
[ { "sentence": "เช่นสมัยตะกี้พ่อเฮากะโตน้อยส่ำเฮาฮั่นแหละ", "translated": "เมื่อก่อนพ่อเราก็ตัวเล็กๆเท่าเราแหละ" }, { "sentence": "ขี้เข็บ โตบักใหญ่ ส่ำพี้ ส่ำฝ่าตีนข่อยเพี้ย", "translated": "ขี้เข็บ โตมาก ประมาณฝ่าเท้าเรา" }, { "sentence": "ซำนี้เด้อ", "translated": "แค่นี้นะ" } ]
แผ่
ขอบริจาค
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "สาวส่า : อ้ายๆ นางเห็นรถมาแผ่ข้าวไปสร้างศาลา เพิ่นสิมาทางคุ้มเฮา เฮือนน้องบ่ได้เฮ็ดนา บ่มีข้าวสิเฮ็ดจั่งใด๋", "translated": "สาวส่า : พี่ๆ น้องเห็นรถมาขอบริจาคข้าวเพื่อไปสร้างศาลา เขาจะมาทางคุ้มบ้านเรา บ้านน้องไม่ได้ทำนาคงไม่มีข้าวให้ จะทำยังไง" }, { "sentence": "บ่าวหน่อ : สาวส่าเอ๊ย... คันเฮาบ่มีข้าวเฮากะบ่ต้องใส่ข้าวกะได้ เพิ่นบ่ได้แผ่ตะเข้าดอก เพิ่นแผ่เงินนำ", "translated": "บ่าวหน่อ : สาวส่าเอ๋ย..ถ้าเราไม่มีข้าวก็ไม่ต้องใส่ข้าวก็ได้ เขาไม่ได้มารับบริจาคเฉพาะข้าวหรอก เขามาขอบริจาคเงินด้วย" } ]
ดูน
ผุด หรือ อาการดันออก
มหาสารคาม
[ { "sentence": "แหล่งน้ำนี้ เป็นน้ำดูน", "translated": "แหล่งน้ำนี้ เป็นน้ำที่ผุดขึ้นตามธรรมชาติ" } ]
ซอดแจ้ง
สว่างคาตา, เที่ยวซอดแจ้ง - เที่ยวจนสว่าง
บุรีรัมย์
[]
เดิ๊น
ลาน/ที่โล่ง
ขอนแก่น
[ { "sentence": "พ่อใหญ่บัติกับพ่อใหญ่ดล เลารำคาญบักปอกับบักพี มาแลนหยอกกันในเฮือน เลาเลยไล่ไปเล่นอยู่เดิ๊นหน้าบ้านพู้นละ", "translated": "ตาบัติกับตาดล สองคนรำคาญด.ช.ปอกับด.ช.พี มาวิ่งเล่นกันบนบ้าน เลยไล่ให้ไปเล่นที่ลานหน้าบ้านแทน" } ]
ปลาฝา
ตะพาบน้ำ
อุดรธานี
[ { "sentence": "ปลาฝา ก็คือ ตะพาบน้ำนั่นเอง", "translated": "" } ]
เหี่ยน
สั้น
อุบลราชธานี
[ { "sentence": "เจ้าผู้ทรงผมเหี่ยนสาวนักเรียนสิฮู้บ่", "translated": "สาวนักเรียนผมสั้นเธอจะรู้ไหม" } ]
กึ่ม
เป็นคำด่า เสียดสี ประมาณว่าโง่ ไม่เอาไหน
ยโสธร
[ { "sentence": "บ่าวบั้งไฟ บักกึ่มเอ้ย พ่อใหญ่ให้ไปเฮ็ดเวียกให้สำนี้กะเฮ็ดบ่ได้", "translated": "บ่าวบั้งไฟ ไอ้คนโง่ (ไม่เอาไหน) ตาใช้ไปทำธุระให้แค่นี้ก็ทำไม่ได้" } ]
ลมหัวกุด
พายุใต้ฝุ่นเล็ก
อีสานทั่วไป
[]
กัดแข่วบืน
กัดฟันสู้
บุรีรัมย์
[ { "sentence": "บ่าวรุทธิ์สิกัดแข่วบืนอีกจักปีกะสิเซาดอก เมื่อยแล้ว", "translated": "ผม จะกัดฟันสู้ทำงานอีกสักปีก็คงจะหยุด เพราะเหนื่อยมากแล้วครับ" } ]
เฮีอนของเฮา
บ้านของฉัน
สุรินทร์
[ { "sentence": "นี่คือเฮีอนของเฮาเด้อพี่น้อง", "translated": "" } ]
เจิด
ลอย, กิริยาการส่งของแบบเขวี้ยงจากตนไปหาผู้อยู่ใกล้ ๆ ซึ่งคว้าสิ่งของไม่ถึง โดยมากใช้กับของ
_มณฑลเทศาภิบาลอุดร_
[]
ถง
ถุง/กระเป๋า
มุกดาหาร
[ { "sentence": "หย่างจกถงซ้ง", "translated": "เดินล้วงกระเป๋ากางเกง" }, { "sentence": "เอาถงมาใส่ของแหน่", "translated": "เอาถุงมาใส่ของหน่อย" } ]
อิตนชาติ
น่าสงสารน่าเวทนา
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ยายเลาไห้คิดฮอดลูกที่ตายแล้ว เบิ่งแล้วกะเป็นตาอิตนชาติอีหลี", "translated": "ยายแกร้องไห้คิดถึงลูกที่ตายแล้ว ดูแล้วน่าเวทนาจริงๆ" } ]
ขีน
ไม่ชอบหน้า/ไม่พอใจ/ไม่ชอบ
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "ที่ข่อยขีนเจ้า เป็นย้อนวา เจ้ามักเฮ็ดโตเด่นกว่าหมู่โพด ยามเว้าอีหยังขึ้นมาแหน่ เจ้ากะบ่เคยฟัง", "translated": "ที่ผมไม่ชอบหน้าคุณ เป็นเพราะว่า คุณมักทำตัวเด่นเกินไป เวลาพูดอะไรขึ้นมาหน่อย คุณก็ไม่เคยฟัง" } ]
ซะตี๊
ไม่ใช่
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "บ่าวหน่อ บ่หล่อ ซะตี๊", "translated": "บ่าวหน่อ ไม่หล่อได้ยังไง (ความจริง หล่อ)" } ]
ฮัก
รัก
อุบลราชธานี
[ { "sentence": "ฮักยะแฮงเด้อ", "translated": "รักยะ(ชื่อคน)มากน่ะ" } ]
หมู่
เพื่อน/กลุ่ม
มหาสารคาม
[ { "sentence": "เจนนี่,เบเบ้,ซาร่า เทิงสามคนเป็น \"หมู่\" กันมาตะน้อยๆ บัดใหญ่ขึ้นมา เจนนี่ ขั่นผู้ดีกั่ว \"หมู่\" แต่ว่าเทิงสามคนกะยังเป็น \"หมู่\" กันอยู่คือเก่า ไปใสมาใสกะสิไปกันเป็น \"หมู่\" ยามเบเบ้ปวดเยี่ยวกะให่ซาร่า ย่างไปเป็น \"หมู่\" บัดพอมาพ่อกับอ้ายบ่าวหน่อ เจนนี่ขั่นแล่นหิจาก \"หมู่\" ฟ่าวไปขอลายเซนต์", "translated": "เจนนี่,เบเบ้,ซาร่า ทั้งสามคนเป็น \"เพื่อน\" กันมาตั้งแต่เป็นเด็ก แต่พอโตขึ้นมา เจนนี่ สวยกว่า \"เพื่อน\" แต่ว่าทั้งสามคนก็ยังเป็น \"เพื่อน\" กันเหมือนเดิม ไปไหนมาไหนก็ไปกันเป็น \"กลุ่ม\" เวลาเบเบ้ปวดฉี่ ก็ให้ซาร่าเดินไปเป็น \"เพื่อน\"แต่พอมาพบกับพี่หน่อ เจนนี่กลับวิ่งทิ้ง \"เพื่อน\" รีบไปขอลายเซนต์..." } ]
โพง
พอง/ขยายตัว/บวม
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "ยามหุงเข่าให้ตั้งหม้อให้มันแกบๆเด้อ เดี๋ยวมันหงวยลงน้ำฮ้อนมาหดขา ระวังมันสิโพงเด้อ", "translated": "เวลาหุงข้าวให้ตั้งหม้อให้สนิท เดี๋ยวมันคว่ำลงหาน้ำร้อนรดขา ระวังมันจะพองเอานะ" } ]
แข่งแดด - แข่งฝน
ฝ่าแดด - ฝ่าฝน
บุรีรัมย์
[]
หมื้อ
ดินปืน(ใช้สำหรับปีนหรือบรรจุทำบั้งไฟ)
มุกดาหาร
[]
เฮ็ดหยังอยู่
ทำอะไรอยู่
ศรีสะเกษ
[ { "sentence": "มื้อนี่เจ้าเฮ็ดหยังอยู่", "translated": "วันนี้คุณทำอะไรอยู่" } ]
มีแฮง
สบาย
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "บ่ได่พ้อหน้ากันโดน เจ้าคือสิอยู่ดีมีแฮงคือเก่าอยู่เน๊าะ", "translated": "ไม่ได้เจอกันนาน คุณคงอยู่สุขสบายเหมือนเดิมนะ" } ]
เวียก
งาน
หนองคาย
[ { "sentence": "เอื้อยข่อยเลาเฮ็ดเวียกหลายโพดจนวินเบิด", "translated": "พี่สาวฉันแกทำงานเยอะเกินจนเวียนหัวเลย" }, { "sentence": "เฮาไปหาเฮ็ดเวียกเฮ็ดงานนำกัน", "translated": "เราไปทำงานด้วยกันเนอะ" } ]
โจ๋
หยุดไว้/พักไว้ หรือเลิก แล้วค่อยมาทำต่อทีหลัง บางแห่งก็ใช้คำว่า โย๋
มุกดาหาร
[ { "sentence": "อ้ายใหญ่ โจ๋สาก่อนเด้อ เกี่ยวข้าวนั้น มากินข้าวสาก่อน", "translated": "พี่ใหญ่ (พี่ชื่อใหญ่) หยุดเกี่ยวข้าว มากินข้าวกันก่อน" } ]
ขาโขง
ขางอ ขาโค้ง ช่วงเข่าโค้งออกจากกัน
กาฬสินธุ์
[ { "sentence": "เด็กคนนี้ขาโขง เวลาเขายืนตรงช่วงเข่าของเขาจะโค้งออกจากกัน", "translated": "" } ]
ลำต้น
กกมัน
หนองคาย
[]
หลายบ่
เยอะไหม/มากไหม
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ไปหาปลาได้หลายบ่", "translated": "ไปหาปลาได้เยอะไหม" } ]
ดังหีน
จมูกหดตัวขึ้นไปหาระหว่างคิ้วทั้งสองข้างด้านบน
สุรินทร์
[ { "sentence": "จมูกคนเราเวลาปกติก็ดูธรรมดา แต่เวลาใกล้จะตาย จมูกจะหดตัวขึ้นไปหาระหว่างคิ้วสองข้างด้านบนจะมองเห็นรูจมูกกว้างกว่าเดิม เป็นลักษณะของคนใกล้จะตาย ภาษาอีสานเรียกว่า ดังหีน คือ จมูกหงายขึ้น หรือ ดันขึ้น จะด้วยอาการปวดหรืออาการเกร็งของคนใกล้ตายก็สุดแล้วแต่ ขอให้พวกท่านทั้งหลายสังเกตดูเวลาคนใกล้ตาย ไม่ต้องกลัว ครับผม", "translated": "" } ]
หิวนอน
ง่วงนอน
สกลนคร
[ { "sentence": "ตอนน้ีกะเดิกแล้ว ข่อยหละหิวนอนเด้", "translated": "ตอนนี้ดึกแล้ว ฉันละง่วงนอนจริงๆ" } ]
สมพอ
มิหน้าหละ
นครราชสีมา
[ { "sentence": "นายออฟ เพิ่นอ่านหนังสือหลาย สมพอ เบิ่นได้ A", "translated": "" } ]
ปีก่าย
ปีที่แล้ว
หนองคาย
[ { "sentence": "งานบุญแข่งเฮือ ปีก่าย จังแม่นม่วนหลาย", "translated": "เทศกาลแข่งเรือยาวทีปีแล้ว สนุกมว๊ากกก" } ]
กลายยาม
เลยเวลา/เวลาผ่านพ้นไปแล้ว/ล่วงไปแล้ว/เลยเวลาที่จะทำ
มุกดาหาร
[ { "sentence": "กลายยาม สิเฮ็ดเวียกแล้ว", "translated": "เลยเวลาที่จะทำงานแล้ว" }, { "sentence": "กลายยามเล่นแล้ว", "translated": "เลยเวลาที่จะเล่นแล้ว" } ]
กืก, ปากกืก
ใบ้/เป็นใบ้
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "พ่อใหญ่อำเภอเลาพ้อสาวผู้หนึ่ง ง๊าม งาม ดีเหมิด เสียอย่างเดียว ปากกืก เว้าบ่ได้", "translated": "พ่อเฒ่าอำเภอ (ชื่ออำเภอ) แกไปเจอผู้หญิงคนหนึ่ง สวยมาก ดีทุกอย่าง เสียอย่างเดียว เป็นใบ้ พูดไม่ได้" } ]
บักมวง, หมากมวง (ผลไม้)
มะม่วง
ขอนแก่น
[]
หลายวาท
เรืองมาก/ลีลามาก/ลูกเล่นเยอะ/หลายเรื่องหลายราว
มุกดาหาร
[]
เอง ผม (ภาซากูย)
หนู ,ผม
ศรีสะเกษ
[ { "sentence": "เองจาโดย", "translated": "หมายถึง หนูกินข้าว" }, { "sentence": "เองจีโหลงหลีน", "translated": "หมายึง ผมไปโรงเรียน" } ]
ทั่วทีบ ทั่วแดน
ต่างๆ นานา / ว่าไปทั่ว / พูดวิจารณ์เรื่องที่ไม่เป็นความจริง
สกลนคร
[ { "sentence": "เจ้าอย่าว่าให้ลูกสาวข่อย ทั่วทีบ ทั่วแดนเด้อ", "translated": "คุณอย่าว่าให้ลูกสาวฉันไปต่างๆ นานา นะ" }, { "sentence": "ทิดสาย : เขาว่าต้นไม้เหาะได้ พะนะ\ntิดมี : หึย..หาว่าไปทั่วทีบ ทั่วแดน", "translated": "ทิดสาย : เขาว่าต้นไม้เหาะได้\nทิดมี : ฮึ..ว่าไปทั่วแหละ ( ไม่เห็นจะเป็นความจริง)" } ]
เกีย
เลี้ยง/ให้อาหาร/ใช้กับสัตว์
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "คันเจ้าอยู่เฮือน ให้เกียหมูนำแหน่เด้อ ข่อยสิไปเอาบุญแอว", "translated": "หากคุณอยู่บ้าน ให้เอาอาหารให้หมูด้วยนะ ฉันจะไปงานแต่งงาน" } ]
ส้อ/ซ่อ
ยุ่งยาก/วุ่นวาย รำคาญ/ป่วน
มุกดาหาร
[ { "sentence": "มื้อนี้ ส้อหลาย", "translated": "วันนี้ ยุ่งจริงๆ" } ]
งุม
1.ครอบ 2.คว่ำ 3.งม
สารคาม
[ { "sentence": "\"กุ้งที่เฮาเอามาเฮ็ดก้อยกุ้ง มันบ่ทันตาย เต้นโด่งเด่งโด่งเด่ง สิออกถ้วยอยู่นั่น ให่เจ้าเอาจาน \"งุม\" ถ้วยมันไว่สาก่อน ให่มันเยาสาก่อน จั่งค่อยเปิดออกกิน\"", "translated": "\"กุ้งที่เราเอามาทำกุ้งเต้น มันยังไม่ตาย มันกำลังจะเต้นออกนอกถ้วย ให้คุณเอาจาน \"ครอบ\" ถ้วยไว้ก่อน ให้มันร่อแร่ก่อน ค่อยเปิดออกรับประทาน\"" }, { "sentence": "\"นี่หละน้อ เขาว่า ควมมัก ควมฮัก มาแล่นกุ้ม มันคือสุ่ม \"งุม\" หัว ควมฮักมาพอๆปานกะทอ \"งุม\"ไว่\"", "translated": "\"นี่หละหนอความรัก เมื่อมีความรัก มันเหมือนมีอะไรมาครอบงำจิตใจเรา ทำให้เหมือนกับเป็นคนตาบอด\"" }, { "sentence": "\"หลวงพ่อมหาบอกจัวน่อยว่า \"น้อย น้อย ยามเจ้าสันอิ่มแล้ว กะให่เอาบาตรไปล่าง ล่างแล่ว กะเอาไป \"งุม\"ไว่เทิงโต๊ะสาก่อน ให่มันแห่งก่อนจั่งค่อยเอาไปเก็บ บาตรจั่งค่อยสิบ่เข่าขี่เหมี่ยง\"\"", "translated": "\"หลวงพ่อมหา บอกกับเณรว่า \"เณร เณร เมื่อตอนเธอฉันอาหารเสร็จแล้ว ให้เธอเอาบาตรไปล้าง เมื่อล้างแล้วก็เอาไป \"คว่ำไว้บนโต๊ะให้บาตรแห้งเสียก่อน ค่อยเอาไปเก็บ บาตรถึงจะไม่เข้าสนิม\"" }, { "sentence": "\"บ่าวหน่อ ยามเจ้าเอาแหไปตึกปลาอยู่ในหนองนาพ่อใหญ่บัติ ให่เจ้าตึกแล้ว \"งุม\" เอาเด้อ เพราะว่าปลามันมีแต่โตใหญ่ๆ คันเจ้าตึกแหแล่วห้าวเอา ปลามันสิปิ้นเพาออกเหมิด สิบ่ได้จักโตเด้\"", "translated": "\"หนุ่มหน่อครับ เวลาคุณจะไปทอดแหหาปลา ที่สระน้ำของคุณตาบัติ ให้คุณทอดแห แล้ว \"งม\" หาปลานะ เพราะมีแต่ปลาตัวโตๆ ถ้าคุณทอดแหแล้วลากเข้าฝั่งเลย ปลามันจะดิ้นหลุดออกจากแหหมด จะไม่ได้ปลาสักตัว นะครับ\"" } ]
ตาหน่าง
ตาข่าย
มุกดาหาร
[]
หย้าม/ญ้าม/หย่าม
ย่ามใจ/เคยตัว/เคยได้ /เคยทำจนเป็นนิสัย/ อะไรทีทำแล้วได้มาง่ายๆ แล้วเกิดย่ามใจว่าจะไม่มีผลเสีย/ติดใจ
มุกดาหาร
[]
อีหล่า
เป็นคำที่ใช้นำหน้าเลือกชื่อเด็กผู้หญิง
กาฬสินธุ์
[ { "sentence": "อีหล่าพรไปเลี้ยงควยเด้อ", "translated": "เด็กหญิงพรไปเลี้ยงควายนะ" } ]
หอง
สูงอย่างยิ่ง/มากมาย
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "มื้อนี้บ่าวหน่อแลนบาว บาวลาวขึ้งห้องหอง", "translated": "วันนี้ บ่าวหน่อเล่นว่าว ว่าวของแกขึ้นสูงมาก" } ]
ขี้ตกป่อง
พลุ๊ค ได้มาแบบโชคช่วย
บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
[]
แบ้น/น้ำแบ้น
น้ำเมือกเหนียวๆ(18+)
หนองคาย
[]
ขัว
สะพาน (bridge)
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "อ๋อ....ขัวข้ามของ ก็อยู่ทางขัวมือ เลี้ยวขัวไปนั่นละ กะฮอดขัวแล้วเอื้อย", "translated": "อ๋อ...สะพานข้ามโขง ก็อยู่ทางขวามือ เลี้ยวขวาไปทางนั้นแหล่ะ ก็ถึงสะพานแล้วพี่สาว" } ]
หนามบักจับ
ลวดหนาม(รั้ว)
หนองคาย
[]
ผักบัว
ผักหอม .ต้นหอม
หนองบัวลำภู
[ { "sentence": "ยางไปเอาผักบัวมาไส่แกงแด่", "translated": "เดินไปเอาต้นหอมมาใส่แกงหน่อย" } ]
สะเด็ด
แห้งหมาด ๆ / ความชื้นออกหมดแล้ว
สกลนคร
[ { "sentence": "บักเซียงล้างผักกาดในน้ำแล้ว ญอผักขึ้นมาจากน้ำ รอให้มันสะเด็ดน้ำก่อน จึงเอามาใส่จาน", "translated": "เซียง ล้างผักกาดในน้ำแล้ว ยกผักขึ้นมาจากน้ำ รอให้แห้งน้ำหมาด ๆ แล้วจึงเอามาใส่จาน" }, { "sentence": "นางน้อยปั้นผ้าที่ซักเสร็จแล้ว จนสะเด็ดน้ำแล้ว จึงเอาไปตาก", "translated": "นางน้อยบิดผ้า ที่ซักเสร็จแล้ว จนพอหมาดๆ จึงเอาไปตาก" } ]
หละหกัว
เอาสิ / เอาเลย / ทำเลย
อำนาจเจริญ
[ { "sentence": "เอามาหละหกัว..", "translated": "เอาสิมา" }, { "sentence": "ไปหละหกัว...", "translated": "ไปสิ" } ]
แกมกัน
ปน/ปนกัน/ด้วยกัน
มุกดาหาร
[ { "sentence": "แยกให้ดี อย่าให้มันแกมกัน", "translated": "แยกให้ อย่าให้มันปนกัน" } ]
เงิง
แหงน/เชิด. หน้าสูงกว่าท้าย
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "รถฮับเด็กน้อยนักเรียน มีเด็กน้อยขึ้นเต็มคันเอาโลด แนมไปเห็นตะหน้ารถ เงิงเกิ่งเดิง ล้อหน้าแทบสิบ่ได้แล่นขี้ดิน", "translated": "รถรับเด็กนักเรียน บรรทุกเด็กมาต็มคันรถ มองไปเห็นแต่หน้ารถแหงนขึ้นฟ้า ล้อหน้าแทบไม่ได้แตะพื้นดินเลย" } ]
พอกะเทิน
ครึ่งๆกลางๆ
ศรีสะเกษ
[ { "sentence": "หล่อพอกะเทิน", "translated": "จะว่าหล่อก็ไม่เชิง เกือบจะหล่อ" }, { "sentence": "สิจ่งไว้ให้กะพอกะเทิน", "translated": "จะเหลือไว้ก็กะไรอยู่ (ใช้แล้วแต่สถานะการ)" } ]
ฮู้เมื่อ
รู้สึกตัว/ตื่นนอน/รู้ตัว
มุกดาหาร
[]
อ้อแอ้
กวนส้น กวนประสาท
หนองคาย
[ { "sentence": "อย่ามาอ้อแอ้แถวนี้เด้อ อย่าซุก็ให้เฮาฮ้ายเด้อ", "translated": "อย่ามากวนโอ้ยแถวนี้ อย่าให้มีอารมณ์" } ]
แป๋
เกือบ/แทบจะ
มณฑลเทศาภิบาลอุดร
[ { "sentence": "เฮ็ดกูแป๋ตายเอาโลด บักห่**", "translated": "ทำฉันเกือบตายเลยนะ ไอ้ห่***" } ]
โทม
ได้จังหวะ/ประจวบเหมาะ/มารวมกันพอดี
มหาสารคาม
[ { "sentence": "บ่าวหน่อไปหาเล่นสาวกระแตฮอดเฮือนยามมื่อแลง ไปฮอดเฮือนผู้สาว \"โทม\" พาเข่าแลงพอดี พ่อผู้สาวกะเลยเว่าว่า \"มาแหมะบ่าวหน่อ พอดีมา \"โทม\" พาเข่าแลงพอดี มา มา มากินเข่าแลงนำกัน มาแก้นำพ่อจักเป๊กแหน่เนี่ย\"", "translated": "บ่าวหน่อไปจีบสาวกระแตถึงบ้านตอนเย็น พอไปถึงบ้านน้องกระแต \"ประจวบเหมาะ\" กับที่บ้านน้องกระแตทานข้าวเย็นพอดี พ่อของน้องกระแตก็เลยชักชวนว่า \"มาสิบ่าวหน่อ พอดีมา \"มาได้จังหวะ\" ข้าวเย็นพอดี มา มา มาทานข้าวเย็นด้วยกัน มาดื่มกับพ่อสักกรึ๊บหน่อยสิ\"" } ]
เบะ
อาการลักษณะแสดงออกมาทางสีหน้าเหมือนจะร้องไห้
บุรีรัมย์
[ { "sentence": "โตอย่าง \nอ้าว..จารย์ใหญ่บ่ได้กินขนมมาทรงเบะคือแท้หล่ะฮึ๊", "translated": "อ้าว..จารย์ใหญ่ แหมไม่ได้กินขนมกับเขาทำหน้าเหมือนจะร้องเลยนะ" } ]
ทวย
ทาย/คำปริศนา
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "บ่าวหน่อ---เจ้าลองมาทวยเบิ่ง อีหยังน้อ ต้นท่อขาใบวาเดียว", "translated": "บ่าวหน่อ--คุณลองมาทายดูซิว่า อะไรเอ่ย ต้นเท่าขาใบวาเดียว" }, { "sentence": "บ่าวสาท---อ้อย", "translated": "บ่าวสาท--อ้อย" }, { "sentence": "บ่าวหน่อ---บ่แม่น อ้อยบ้านเจ้าบ่ต้นท่อขา", "translated": "บ่าวหน่อ--ไม่ไช่ อ้อยบ้านคุณเหรอต้นเท่าขา" }, { "sentence": "บ่าวสาท--จั่งซั่น กล้วย", "translated": "บ่าวสาท--ถ้างั้น กล้วย" }, { "sentence": "บ่าวหน่อ---ถืกแล้ว", "translated": "บ่าวหน่อ---- All right" } ]
เซียง
การซ่อน
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "โจรมันลักเงินข่อยไปเซียงไว้ใต้บ่อนนอน", "translated": "โจรมันขโมยเงินผมไปซ่อนไว้ที่ที่นอน" } ]
เซียบ
นอนหลับ/การนอนหลับระยะสั้นๆ/งีบหลับ
มหาสารคาม
[ { "sentence": "มื่อนั่นข่อยนอนเว่ากันกับน่องพอลล่า เว่ากันไปเว่ากันมา ขั่น \"เซียบ\" ไปเลยกะยังว่า ฮู่เมี่ย ขึ่นมา น่องพอลล่าลักหนี ไปทางได๋แล่วบุ๊", "translated": "วันนั้นฉันนอนคุยกันกับน้องพอลล่า คุยกันไปคุยกันมา ฉันเผลอ \"หลับ\" ไปเลย รู้สึกตัวอีกที น้องพอลล่า แอบหนีไปไหนแล้วก็ไม่รู้" }, { "sentence": "มื่อคืนบ่าวหน่อไปหาเล่นเดิกไปหน่อย พอมาเฮ็ดงานกะเลยเหงานอน อยู่งึกๆอยู่ น้องตั๊กเห็นกะเลยคึดอยากหัว กะเลยเว่าว่า ไปไป อ้ายหน่อ ไป \"เซียบ\" จักหน่อยก่อนไป มันสิได้มีแฮงเฮ็ดงานต่อ", "translated": "เมื่อคืนนี้บ่าวหน่อไปหาเที่ยวจนดึก พอมาทำงานตอนเช้าก็เลยง่วงหงาวหาวนอน น้องตั๊กเห็นก็แอบหัวเราะอยู่ในใจ บอกพี่หน่อ ให้ไป \"งีบ\" สักตื่นก่อน จะได้มีแรงมาทำงาน" } ]
ไป่ ,ไป๊
หรือยัง
มหาสารคาม
[ { "sentence": "บ่าวหน่อกินเข่าไป่", "translated": "คุณหน่อทานข้าวหรือยัง" }, { "sentence": "พระมหาบัติสิกไป่", "translated": "พระมหาบัติลาสิกขาบทหรือยัง" }, { "sentence": "น้องพอลล่ามีผัวไป่", "translated": "น้องพอลล่าแต่งงานหรือยัง" }, { "sentence": "มีเหล่าแล่ว มีกับแกล้มไป่", "translated": "มีสุราพร้อมแล้ว มีกลับแกล้มหรือยัง" }, { "sentence": "อ้ายกระบี่โลหิต ลาวเฒ่าไป่", "translated": "บ่ ลาวบ่ทันเฒ่าดอก ลาวหงอกกะหนุ่มๆอยู่ (หล่อพร้อม)" } ]
บ่ม่วน
ไม่สบาย
ศรีสะเกษ
[ { "sentence": "บ่ม่วนเป็นไข้", "translated": "ไม่สบายเป็นไข้" } ]
ไหน่
ได้ที่แล้ว/พร้อมแล้ว
เลย
[ { "sentence": "ข้าวที่หม่าไว้ ไหน่แล้ว", "translated": "ข้าวที่แช่ไว้นั้น อ่อนพอที่จะนึ่งได้แล้ว" } ]
หลูโตน
สงสาร
ร้อยเอ็ด
[ { "sentence": "ผู้บ่าวผู้นี้มาคือเป็นตาหลูโตนแท้น้อ บ่มีผู้สาวมาเป็นคู่", "translated": "น่าสงสารผู้ชายคนนี้จังเลย ไม่มีสาวมาเคียงคู่" } ]
ขาวจ่านผ่าน
ขาวละลานตา
ขอนแก่น
[ { "sentence": "ย่างลงท่ง เห็นเห็ดต้อป้อ ขาวจ่านผ่านเต็มท่ง", "translated": "เดินตามทุ่งนา เห็นเห็ดตะเผาะ ขึ้นเต็มท้องทุ่ง ขาวละลานตา" }, { "sentence": "กระดาษขาววางอยู่กลางสนามหญ้า ถืกแสงตาเว็น ขาวจ่านผ่าน", "translated": "กระดาษขาววางอยู่กลางสนามหญ้า ยามต้องแสงอาทิตย์ ขาวละลานตา" } ]
บ่ฮู้
ไม่รู้
เลย
[]
กวด/กวดกา
ตรวจ/ตรวจตรา
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ไปกวดเบิ่งเด้อ", "translated": "ไปตรวจดูนะ" } ]
บักขาม
มะขาม
อุบลราชธานี
[]
กะลุม
กล่อง/ลังกระดาษ
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เอากะลุมมาใส่ของแหน่เด้อ", "translated": "เอากล่องมาใส่ของหน่อยนะ" } ]
แตกพืง
แตกตื่น/วงแตก
ขอนแก่น
[ { "sentence": "บักน้อยๆ โตนตั่งคอหัก หมาโตนสัก แมงวันแตกพืง แมนหยัง?", "translated": "เจ้าตัวน้อย กระโดดตั่งคอหัก หมากระโจนใส่ แมลงวันบินแตกตื่น คืออะไร?" } ]
สะหวอย
อาการอ่อนเพลีย
บุรีรัมย์
[ { "sentence": "มี้อคืนกินเหล่าหลายโพ้ด ตื่นเซ้ามาสะหวอยขนาดเลย", "translated": "เมื่อคืนนี้ดื่มเหล้าเข้าไปเยอะจัด พอตื่นเช้ามาอ่อนเพลีย หมดเรี่ยวแรงเลย" } ]
กินข้าวงาย
รับประทานอาหารมื้อเช้า
บุรีรัมย์
[]
เบิ่งแยง
ดูแล/ดู/สอดส่องดูแล
มุกดาหาร
[ { "sentence": "ไปเบิ่งแยงพ่อแหน่เด้อ", "translated": "ไปดูแลพ่อหน่อยนะ" } ]
หอแจก
ศาลาโรงธรรม/ศาลาการเปรียญ
มุกดาหาร
[]
หว่างหย่า-หว่างหั้น
เมื่อกี้
มุกดาหาร
[ { "sentence": "หว่างหย่า ไปไสมาคือบ่เห็นโต", "translated": "เมื่อกี้ไปไหนมา ทำไมไม่เห็นเธอ" } ]
หม่าเข่า
การแช่ข้าวเหนียวเพื่อเตรียมที่จะนึ่ง
บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
[]
หัวซิงไค
ตะไคร้
หนองบัวลำภู
[ { "sentence": "สาวสั้นเผิ่นย่างกลับจากนาคอนกะต่าพอฮอดบ้านกะฟ้าวเข้าคัวดังไฟเอ็ดกับข้าวคือต้มปลาพอดีเครื่องใส่ต้มปลายังบ่ครบนางกะเลยเอิ้นให้อ้ายทิดยาวให้ไปเอา/หัวซิงไค/มาใส่ต้มปลาให้แหน่", "translated": "น้องสั้นได้เดินกลับจากท้องนาพร้อมกับหาบตะกร้าพอถึงบ้านก็รีบเข้าครัวเพื่อติดเตาก่อไฟทำกับข้าวคือต้มปยำปลาช่อนแต่ว่าเครื่องต้มยำยังใส่ไม่ครบจึร้องเรียกทิดยาวซึ่งเป็นพี่ชายให้ไปเอาตะไคร้มาใส่ต้มยำให้หน่อย" } ]
นอน
หลับ/อยู่นิ่ง
ขอนแก่น
[ { "sentence": "อีแมอยู่เฮือนข่อยเลาเลี้ยงม่อน ไว้หลายกระด้ง ตอนนี้ม่อนมันกำลังนอน", "translated": "แม่ฉัน ที่บ้านแกเลี้ยงไหม ไว้หลายกระด้ง ตอนนี้มันกำลังหลับอยู่ นิ่งไปเลย" } ]
เซา
หยุด
ขอนแก่น
[ { "sentence": "พ่อใหญ่ดล เลาย่างไปนา เห็นซุมเด็กน้อย กำลังเล่นกองขี้ควายอยู่ กะเลยฮ้องจาดเด็กน้อยว่า “เด็กน้อยซุมนี้ มาเล่นอีหยังบ่แม่นหน่อแม่นแนว เซา เซา”", "translated": "ผู้เฒ่าดล ท่านเดินไปนา เห็นกลุ่มเด็ก ๆ กำลังเล่นกองขี้ควายอยู่ (เพราะท่านเสียดายกองขี้ควาย กลัวไม่มีขี้ควายให้ได้ขุดหาตัวกุดจี่ ก็เลยร้องตะโกนเอ็ดตะโรเด็กๆ ว่า “เด็ก ๆ พวกนี้ มาเล่นอะไรกัน ไม่รู้เรื่องรู้ราว หยุด หยุด”" } ]
ถืกกัน
ถูกกัน/เข้ากันได้
มุกดาหาร
[]
ญา
ท่าน/เจ้า(พ่อ,แม่)
หนองคาย
[ { "sentence": "มื้ออื้นเฮาสิไปบ๋าญาพ่อแถวผาตั้งให้ได้ผู้สาวไวๆ กะสิบ่ได้นอนคองจั่งซี่", "translated": "พรุ่งนี้ข้าจะไปบนเจ้าพ่อแถวบ้านผาตั้งให้ได้สาวเร็วๆ ก็จะไม่ได้นอนคอยท่าแบบนี้" } ]
ตีนกูด มือกูด
โรคขี้ทูด
บุรีรัมย์
[]
ไม้ซ่าว
ไม้สอย/ไม้สำหรับสอยเอาสิ่งของที่อยู่ในที่สูง
มุกดาหาร
[]
ข่อนขี่แจ้ง
เวลาใกล้รุ่ง ใกล้สว่าง ใกล้ฟ้าสางครับ
บุรีรัมย์ @ขอนแก่น
[]
บ่จักเซา
ไม่รู้จักหยุด
มุกดาหาร
[ { "sentence": "เฮ็ดเวียกบ่จักเซาเลยเนาะ", "translated": "ทำงานไม่รู้จักหยุดเลยเนนาะ" } ]
แนวบ่ดี
สิ่งไม่ดี/เรื่องชั่วเรื่องไม่ดี/เรื่องไม่ดีงาม
มุกดาหาร
[]