text
stringlengths
80
6.25k
text_len
int64
32
3.12k
src
stringclasses
7 values
<PERSOON> RC, et al Association between bone marrow dosimetric parameters and acute hematologic toxicity in anal cancer patients treated with concurrent chemotherapy and intensity-modulated radiotherapy <PERSOON> F, et al Induction therapy for poor-prognosis anal canal carcinoma a phase II study of the cancer and leukemia group <PERSOON> in patients with anal cancer Impact of length of unplanned treatment interruption on outcome Acta Oncologica ###, ##, ###-## <PERSOON> SJ Intensity-modulated radiation therapy (IMRT) in the treatment of anal cancer toxicity and clinical outcome <PERSOON> U, et al Comparison of positron emission tomography scanning and sentinel node biopsy in the detection of inguinal node metastases in patients with anal cancer <PERSOON> WR, et al Elective clinical target volumes for conformal therapy in anorectal cancer; a Radiation Therapy Oncology Group consensus panel contouring atlas <PERSOON> ### Jul #;##(#) ###-## Nagle D, <PERSOON> l, Rosenstock J management of squamous cell carcinoma of the anus (Meeting abstr ) <PERSOON> S, achnik <PERSOON-##> contouring atlas and planning guidelines for intensity-modulated radiotherapy in anal cancer <PERSOON-##> M, et al Assessing the impact of FDG-PET in the <PERSOON-##> therapy for cancer of the anal canal A preliminary <PERSOON-##> JP, Lutolf UM, Ciernik IF Chemo-radiation with or without mandatory split in anal carcinoma; experiences of two institutions and review of the literature Radiat Oncol Olivatto LO, Cabral V, <PERSOON-##> A, et al Mitomycin-C-or cisplatin-based chemoradiotherapy for anal canal carcinoma long-term results <PERSOON> ### Feb <PERSOON-##> SD, <PERSOON-##> AJ Staging anal cancer prospective comparison of transanal endoscopic ultrasound and magnetic resonance imaging <PERSOON-##> JM, <PERSOON-##> EA, Ralston ML, et al High incidence of anal high-grade squamous intra-epithelial lesions among HIV-positive and HIV-negative homosexual and bisexual men AIDS ###,<DATUM> ###.
456
nvmdl
management of squamous cell carcinoma of the anus (Meeting abstr ) <PERSOON> S, achnik <PERSOON> contouring atlas and planning guidelines for intensity-modulated radiotherapy in anal cancer <PERSOON> M, et al Assessing the impact of FDG-PET in the <PERSOON> therapy for cancer of the anal canal A preliminary <PERSOON> JP, Lutolf UM, Ciernik IF Chemo-radiation with or without mandatory split in anal carcinoma; experiences of two institutions and review of the literature Radiat Oncol Olivatto LO, Cabral V, <PERSOON> A, et al Mitomycin-C-or cisplatin-based chemoradiotherapy for anal canal carcinoma long-term results <PERSOON> ### Feb <PERSOON> SD, <PERSOON> AJ Staging anal cancer prospective comparison of transanal endoscopic ultrasound and magnetic resonance imaging <PERSOON-##> JM, <PERSOON-##> EA, Ralston ML, et al High incidence of anal high-grade squamous intra-epithelial lesions among HIV-positive and HIV-negative homosexual and bisexual men AIDS ###,<DATUM> ### Anal intraepithelial neoplasia in the highly active antiretroviral therapy era among HIV-positive men who have sex with men <PERSOON-##> JM, <PERSOON-##> H, et al HPV vaccine against anal HPV infection and anal intraepithelial neoplasia <PERSOON-##> AB, et al Anal carcinomas the role of endoanal ultrasound and magnetic resonance imaging in staging, response evaluation and follow-up Eur Park IU, Palefsky JM Evaluation and Management of Anal Intraepithelial Neoplasia in HIV-Negative and HIV-Positive Men Who Have Sex with Men <PERSOON-##> HS, <PERSOON-##> AR, Northover JM Anal cancer in renal transplant patients <PERSOON-##> between sexual behavior and self-reported sexual identity a population-based survey of New York City men <PERSOON-##> in <PERSOON-##> RW, Czito BG Intensity-modulated radiation therapy for anal malignancies; a preliminary toxicity and disease outcomes analysis <PERSOON-##> JP, et al Squamous cell carcinoma antigen.
433
nvmdl
therapy era among HIV-positive men who have sex with men <PERSOON> JM, <PERSOON> H, et al HPV vaccine against anal HPV infection and anal intraepithelial neoplasia <PERSOON> AB, et al Anal carcinomas the role of endoanal ultrasound and magnetic resonance imaging in staging, response evaluation and follow-up Eur Park IU, Palefsky JM Evaluation and Management of Anal Intraepithelial Neoplasia in HIV-Negative and HIV-Positive Men Who Have Sex with Men <PERSOON> HS, <PERSOON> AR, Northover JM Anal cancer in renal transplant patients <PERSOON> between sexual behavior and self-reported sexual identity a population-based survey of New York City men <PERSOON> in <PERSOON> RW, Czito BG Intensity-modulated radiation therapy for anal malignancies; a preliminary toxicity and disease outcomes analysis <PERSOON> JP, et al Squamous cell carcinoma antigen <PERSOON-##> EC, <PERSOON-##>#A and Ki-## enhance the detection of anal intraepithelial neoplasia and condyloma and correlate with human papillomavirus detection by polymerase chain reaction <PERSOON-##> HJ, Brockmeyer NH, van <PERSOON-##> #-fluorouracil treatment of anal intraepithelial neoplasia in human immunodeficiency virus-positive men Br Roach SC, Hulse PA, Moulding FJ, <PERSOON-##> BM Magnetic resonance imaging of anal cancer <PERSOON-##> KJ Pulsed dose rate (PDR) brachytherapy of <PERSOON-##> AS, Schmults CD Sentinel lymph node biopsy in cutaneous squamous cell carcinoma a systematic <PERSOON-##> DP, Compton CC, Mayer RJ Carcinoma of anal canal <PERSOON-##> effect of intensity-modulated radiotherapy and high dose rate brachytherapy on acute and late radiotherapy-related adverse events following <PERSOON-##> AB, et al Concurrent chemotherapy and intensity-modulated radiation therapy for anal canal cancer patients; a multicenter experience <PERSOON-##> AM, <PERSOON-##> of anal cancer in a cohort with human papillomavirus-related gynecologic neoplasm <PERSOON-##> C, <PERSOON-##> D, et al Screening for HIV-associated anal cancer.
439
nvmdl
EC, <PERSOON>#A and Ki-## enhance the detection of anal intraepithelial neoplasia and condyloma and correlate with human papillomavirus detection by polymerase chain reaction <PERSOON> HJ, Brockmeyer NH, van <PERSOON> #-fluorouracil treatment of anal intraepithelial neoplasia in human immunodeficiency virus-positive men Br Roach SC, Hulse PA, Moulding FJ, <PERSOON> BM Magnetic resonance imaging of anal cancer <PERSOON> KJ Pulsed dose rate (PDR) brachytherapy of <PERSOON> AS, Schmults CD Sentinel lymph node biopsy in cutaneous squamous cell carcinoma a systematic <PERSOON> DP, Compton CC, Mayer RJ Carcinoma of anal canal <PERSOON> effect of intensity-modulated radiotherapy and high dose rate brachytherapy on acute and late radiotherapy-related adverse events following <PERSOON> AB, et al Concurrent chemotherapy and intensity-modulated radiation therapy for anal canal cancer patients; a multicenter experience <PERSOON-##> AM, <PERSOON-##> of anal cancer in a cohort with human papillomavirus-related gynecologic neoplasm <PERSOON-##> C, <PERSOON-##> D, et al Screening for HIV-associated anal cancer <PERSOON-##> role of cytology (<PERSOON-##> tests) and human papillomavirus testing in anal cancer screening <PERSOON-##> AP, Symonds RP, Robertson AG, Reed NS, McNee SG, <PERSOON-##> iridium-### implantation combined with external radiotherapy in anal cancer ten years experience <PERSOON-##> JM Efficacy of trichloroacetic acid in the treatment of anal intraepithelial neoplasia in HIV-positive and HIV-negative men who have sex with men <PERSOON-##> EA, Goldstone SE, <PERSOON-##> JM, et al JM Infrared coagulator treatment of high-grade anal dysplasia in HIV-infected individuals <PERSOON-##> malignancy consortium pilot study <PERSOON-##> KA, <PERSOON-##> changing picture of high-grade anal intraepithelial neoplasia in men who have sex with men the effects of ## years of experience performing high-resolution anoscopy <PERSOON-##> AE, Børmer OP, Tveit KM Carcinoembryonic antigen in anal carcinoma <PERSOON-##> MA Endoanal ultrasound in the staging and management of squamous-cell carcinoma of the anal canal potential implications of a new ultrasound staging system Dis Colon Rectum , Trautmann TG, Zuger JH Positron Emission Tomography for pretreatment staging and posttreatment evaluation in cancer of the anal canal <PERSOON-##> Imaging Biol ### Jul-Aug;#(#) ###-##.
536
nvmdl
<PERSOON> role of cytology (<PERSOON> tests) and human papillomavirus testing in anal cancer screening <PERSOON> AP, Symonds RP, Robertson AG, Reed NS, McNee SG, <PERSOON> iridium-### implantation combined with external radiotherapy in anal cancer ten years experience <PERSOON> JM Efficacy of trichloroacetic acid in the treatment of anal intraepithelial neoplasia in HIV-positive and HIV-negative men who have sex with men <PERSOON> EA, Goldstone SE, <PERSOON> JM, et al JM Infrared coagulator treatment of high-grade anal dysplasia in HIV-infected individuals <PERSOON> malignancy consortium pilot study <PERSOON> KA, <PERSOON-##> changing picture of high-grade anal intraepithelial neoplasia in men who have sex with men the effects of ## years of experience performing high-resolution anoscopy <PERSOON-##> AE, Børmer OP, Tveit KM Carcinoembryonic antigen in anal carcinoma <PERSOON-##> MA Endoanal ultrasound in the staging and management of squamous-cell carcinoma of the anal canal potential implications of a new ultrasound staging system Dis Colon Rectum , Trautmann TG, Zuger JH Positron Emission Tomography for pretreatment staging and posttreatment evaluation in cancer of the anal canal <PERSOON-##> Imaging Biol ### Jul-Aug;#(#) ###-## Steeds meer anuscarcinomen in <PERSOON-##> P, et al Impact of FDG PET/CT in the staging and the follow-up of anal carcinoma <PERSOON-##> GL, von <PERSOON-##> EE, van <PERSOON-##> RG Rectal cancer MR imaging in local staging – is gadolinium-based contrast material helpful? <PERSOON-##> of conformal therapy in the treatment of anal canal carcinoma with combined chemotherapy and radiotherapy; results of a phase II study <PERSOON-##> BB, Whitehead <PERSOON-##> PH, Frizelle FA Malignant progression of anal intra-epithelial <PERSOON-##> DC, Kurtz JM, <PERSOON-##> impact of gap duration on local control in anal canal carcinoma treated by split-course radiotherapy and concomitant chemotherapy <PERSOON-##> ### Jul Welton ML, <PERSOON-##> FT Tumours of the anal canal In WHO classification of tumours of the digestive system (#th <PERSOON-##>) <PERSOON-##> JA, Dobrowsky W et al Radiation dose associated with local control in advanced anal cancer; retrospective analysis of ### patients <PERSOON-##> NH, Weissenborn SJ, et al Imiquimod treatment of anal intraepithelial neoplasia in.
550
nvmdl
meer anuscarcinomen in <PERSOON> P, et al Impact of FDG PET/CT in the staging and the follow-up of anal carcinoma <PERSOON> GL, von <PERSOON> EE, van <PERSOON> RG Rectal cancer MR imaging in local staging – is gadolinium-based contrast material helpful? <PERSOON> of conformal therapy in the treatment of anal canal carcinoma with combined chemotherapy and radiotherapy; results of a phase II study <PERSOON> BB, Whitehead <PERSOON> PH, Frizelle FA Malignant progression of anal intra-epithelial <PERSOON> DC, Kurtz JM, <PERSOON> impact of gap duration on local control in anal canal carcinoma treated by split-course radiotherapy and concomitant chemotherapy <PERSOON-##> ### Jul Welton ML, <PERSOON-##> FT Tumours of the anal canal In WHO classification of tumours of the digestive system (#th <PERSOON-##>) <PERSOON-##> JA, Dobrowsky W et al Radiation dose associated with local control in advanced anal cancer; retrospective analysis of ### patients <PERSOON-##> NH, Weissenborn SJ, et al Imiquimod treatment of anal intraepithelial neoplasia in Safety and immunogenicity of the quadrivalent human papillomavirus vaccine in HIV-#-infected men <PERSOON-##> GT, Talbot IC Anal carcinoma – a histological review <PERSOON-##> T, <PERSOON-##> M, et al <PERSOON-##> impact of ##-fluorodeoxyglucose positron emission tomography on the staging, management and outcome of anal cancer <PERSOON-##> JL, Patil SM, Temple LKF, Minsky BD, Slatz LB, Goodman KA Squamous cell carcinoma of the anal canal patterns and predictors of failure and implications for intensity-modulated radiation treatment Wright JL, Gollub MJ, Weiser <PERSOON-##> WD, Paty PB, et al Surgery and high-dose-rate intraoperative radiation therapy for recurrent squamous-cell carcinoma of the anal canal Dis Colon Rectum Zagar TM, Willett CG, Czito BG Intensity-modulated radiation therapy for anal cancer toxicity versus Alle werkgroepleden zijn afgevaardigd namens wetenschappelijke verenigingen en hebben daarmee het mandaat voor hun inbreng Bij de samenstelling van de werkgroep is rekening gehouden met landelijke spreiding, inbreng van betrokkenen uit zowel academische als algemene ziekenhuizen/instellingen en vertegenwoordiging van de verschillende verenigingen/disciplines De patiëntenvereniging is eveneens van de richtlijn De werkgroepleden hebben dit verklaard door bij aanvang en ten tijde van het autoriseren van de richtlijn een belangenverklaring in te vullen Deze belangenverklaringen zijn opvraagbaar bij IKNL De Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) is gevraagd in te stemmen met de.
530
nvmdl
De z e ric htlijn is to t stand ge ko me n o p initiatie f van Ne de rlandse Ve re niging vo o r Kinde rge ne e skunde Fecaal calprotectine bij diagnose IBD bij kinderen en adolescenten Vaststelling vaccinatiestatus bij stellen diagnose van inflammatoire darmziekten bij kinderen Competenties endoscopist uitvoeren onderzoek bij kinderen met inflammatoire darmziekten Diagnostische onderzoeken (coloscopie, ileoscopie, gastroscopie) bij inflammatoire darmziekten bij kinderen Histologische criteria voor diagnose van inflammatoire darmziekten bij kinderen Aanvullend radiologisch onderzoek en dexa-scan bij inflammatoire darmziekten bij kinderen Fecaal calprotectine bij monitoren IBD bij kinderen en adolescenten Medicamenteuze therapie bij de ziekte van Crohn bij IBD bij kinderen en adolescenten Medicamenteuze behandeling bij actieve ziekte van Crohn bij kinderen Mesalazine en sulfasalazine behandeling bij actieve ziekte van Crohn bij kinderen Prednison behandeling bij actieve ziekte van Crohn bij kinderen Steroïdsparend middel bij actieve ziekte van Crohn bij kinderen Stoppen met azathioprine bij actieve ziekte van Crohn bij kinderen Onderhoudsbehandeling bij actieve ziekte van Crohn bij kinderen Medicamenteuze therapie voor colitis ulcerosa bij IBD bij kinderen en adolescenten Behandeling met aminosalicylaten bij colitis ulcerosa bij kinderen Voorkomen van prednisonafhankelijkheid bij kinderen met colitis ulcerosa Behandeling met ciclosporine bij actieve colitis ulcerosa bij kinderen Stoppen met azathioprine bij colitis ulcerosa bij kinderen Indicaties voor voedingstherapie bij ziekte van Crohn bij kinderen Onderhoudsbehandeling bij voedingstherapie bij ziekte van Crohn bij kinderen Stellen van eisen aan de voeding van kinderen met inflammatoire darmziekten Begeleiding door diëtist bij inflammatoire darmziekten bij kinderen Chirurgie bij inflammatoire darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Chirurgische behandeling bij ziekte van Crohn bij kinderen Chirurgische interventie bij ziekte van Crohn bij kinderen Behandeling van fistels bij ziekte van Crohn bij kinderen Postoperatief medicamenteus beleid bij ziekte van Crohn bij kinderen Chirurgische behandeling bij actieve colitis ulcerosa bij kinderen Chirurgische interventie bij actieve colitis ulcerosa bij kinderen Risico op kanker bij inflammatoire darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Risico op het krijgen van een colonmaligniteit bij ziekte van Crohn bij kinderen Risico op het krijgen van een colonmaligniteit bij colitis ulcerosa bij kinderen Psychosociale begeleiding bij inflammatoire darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Psychosociale zorg bij inflammatoire darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Zorgorganisaties bij inflammatoire darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Afspraken met academie en periferie (arts) bij inflammatoire darmziekten Transitie van zorg bij kinderen en adolescenten met darmziekten (IBD) Organisatie van zorg bij darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Deze richtlijn richt zich op wat volgens de huidige maatstaven de beste zorg is voor kinderen met een inflammatoire darmziekte In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde Welke symptomen kinderen met een inflammatoire darmziekte hebben en hoe vaak groeivertraging Welk bloedonderzoek er verricht moet worden bij verdenking op een inflammatoire darmziekte Wanneer het nodig is te controleren op tuberculose en of het aanbevolen is om te controleren of de Welke aanvullende onderzoeken, zoals kijkonderzoeken en weefselonderzoeken, gedaan moeten worden om een inflammatoire darmziekte vast te stellen en door wie deze onderzoeken gedaan Wanneer en welke radiologisch onderzoeken overwogen moeten worden bij patiënten met.
539
nvmdl
kinderen en adolescenten Chirurgische behandeling bij ziekte van Crohn bij kinderen Chirurgische interventie bij ziekte van Crohn bij kinderen Behandeling van fistels bij ziekte van Crohn bij kinderen Postoperatief medicamenteus beleid bij ziekte van Crohn bij kinderen Chirurgische behandeling bij actieve colitis ulcerosa bij kinderen Chirurgische interventie bij actieve colitis ulcerosa bij kinderen Risico op kanker bij inflammatoire darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Risico op het krijgen van een colonmaligniteit bij ziekte van Crohn bij kinderen Risico op het krijgen van een colonmaligniteit bij colitis ulcerosa bij kinderen Psychosociale begeleiding bij inflammatoire darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Psychosociale zorg bij inflammatoire darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Zorgorganisaties bij inflammatoire darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Afspraken met academie en periferie (arts) bij inflammatoire darmziekten Transitie van zorg bij kinderen en adolescenten met darmziekten (IBD) Organisatie van zorg bij darmziekten (IBD) bij kinderen en adolescenten Deze richtlijn richt zich op wat volgens de huidige maatstaven de beste zorg is voor kinderen met een inflammatoire darmziekte In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde Welke symptomen kinderen met een inflammatoire darmziekte hebben en hoe vaak groeivertraging Welk bloedonderzoek er verricht moet worden bij verdenking op een inflammatoire darmziekte Wanneer het nodig is te controleren op tuberculose en of het aanbevolen is om te controleren of de Welke aanvullende onderzoeken, zoals kijkonderzoeken en weefselonderzoeken, gedaan moeten worden om een inflammatoire darmziekte vast te stellen en door wie deze onderzoeken gedaan Wanneer en welke radiologisch onderzoeken overwogen moeten worden bij patiënten met de ziekte van Crohn/colitis ulcerosa in de actieve en in de onderhoudsfase Wat voor dieetbehandeling er bestaat voor de ziekte van Crohn Wanneer een operatie aanbevolen wordt als behandeling voor inflammatoire darmziekten Wat het risico is op een kwaadaardigheid in de dikke darm op latere leeftijd bij patiënten met een inflammatoire darmziekte en welke stappen daaromtrent genomen moeten worden Wanneer een patiënt in een perifeer of in een academisch ziekenhuis behandeld mag/moet worden Wat voor psychosociale zorg en patiëntenvoorlichting gewenst is bij patiënten met een inflammatoire darmziekte en hun omgeving en welke rol de patiëntenvereniging daarin kan spelen Welk team van behandelaars betrokken moeten zijn bij de zorg voor patiënten met inflammatoire De richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor kinderen met inflammatoire Een inflammatoire darmziekte is een ontstekingsziekte van de darm die kan optreden bij jong volwassenen maar ook voor de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar Wanneer de klachten ontstaan op de kinderleeftijd, dan is dit meestal tussen de leeftijd van ##-<LEEFTIJD> jaar Voorbeelden van inflammatoire darmziekten zijn colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn Typisch aan inflammatoire darmziekten is dat ze chronisch zijn en dus niet verdwijnen De oorzaak van inflammatoire darmziekten is onbekend Onderzoek laat zien dat erfelijkheid soms een rol speelt Omgevingsfactoren spelen ook mogelijk een rol er is een wereldwijd een toename van het vóórkomen van inflammatoire darmziekten Als de ziekte actief is hebben patiënten last van diarree, koorts, buikpijn,.
542
nvmdl
ziekte van Crohn/colitis ulcerosa in de actieve en in de onderhoudsfase Wat voor dieetbehandeling er bestaat voor de ziekte van Crohn Wanneer een operatie aanbevolen wordt als behandeling voor inflammatoire darmziekten Wat het risico is op een kwaadaardigheid in de dikke darm op latere leeftijd bij patiënten met een inflammatoire darmziekte en welke stappen daaromtrent genomen moeten worden Wanneer een patiënt in een perifeer of in een academisch ziekenhuis behandeld mag/moet worden Wat voor psychosociale zorg en patiëntenvoorlichting gewenst is bij patiënten met een inflammatoire darmziekte en hun omgeving en welke rol de patiëntenvereniging daarin kan spelen Welk team van behandelaars betrokken moeten zijn bij de zorg voor patiënten met inflammatoire De richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor kinderen met inflammatoire Een inflammatoire darmziekte is een ontstekingsziekte van de darm die kan optreden bij jong volwassenen maar ook voor de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar Wanneer de klachten ontstaan op de kinderleeftijd, dan is dit meestal tussen de leeftijd van ##-<LEEFTIJD> jaar Voorbeelden van inflammatoire darmziekten zijn colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn Typisch aan inflammatoire darmziekten is dat ze chronisch zijn en dus niet verdwijnen De oorzaak van inflammatoire darmziekten is onbekend Onderzoek laat zien dat erfelijkheid soms een rol speelt Omgevingsfactoren spelen ook mogelijk een rol er is een wereldwijd een toename van het vóórkomen van inflammatoire darmziekten Als de ziekte actief is hebben patiënten last van diarree, koorts, buikpijn, Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de kinderartsen maag-darm-leverziekten, maag-darm-leverartsen, huisartsen, kinderchirurgen, internisten, radiologen, pathologen, diëtisten, kinderverpleegkundigen en psychologen De patiëntenvereniging Crohn en Colitis In deze module worden de volgende uitgangsvragen behandeld, elk in een aparte submodule Uitgangsvraag ## Diagnostisch onderzoek tijdens het beloop van de ziekte Uitgangsvraag ##a <LOCATIE> calprotectine bij vervolgen beloop ziekte Welke symptomen (inclusief bevindingen bij lichamelijk onderzoek zijn voor de huisarts of kinderarts reden om een kind te verwijzen voor diagnostisch onderzoek naar een inflammatoire darmziekte? Bij kinderen en adolescenten met aanhoudende diarree () # weken) of recidiverende () # episoden in zes maanden) buikpijn en diarree moet de huisarts of kinderarts (ook) aan IBD denken Aanvullende informatie over de kans op IBD krijgt de huisarts of kinderarts door gewicht en lengte te meten en deze te relateren aan eerdere groeicurven; naast de buik ook het perineum te onderzoeken op fistels, abcessen, fissura ani of andere perianale Als de huisarts of kinderarts aan IBD denkt bij een kind met buikpijn, diarree en/of rectaal bloedverlies, verdient het aanbeveling aanvullend laboratoriumonderzoek naar Hb, CRP, BSE fecaal calprotectine en colonpathogenen (zie voor overige aanbevelingen die betrekking hebben op het gebruik van fecaal calprotectine uitgangsvraag Denk bij artritis, erythema nodosum, orale aften en oogafwijkingen zonder aantoonbare oorzaak ook aan IBD Het kunnen extra-intestinale manifestaties zijn van IBD, ook in afwezigheid van gastro-intestinale klachten.
568
nvmdl
de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de kinderartsen maag-darm-leverziekten, maag-darm-leverartsen, huisartsen, kinderchirurgen, internisten, radiologen, pathologen, diëtisten, kinderverpleegkundigen en psychologen De patiëntenvereniging Crohn en Colitis In deze module worden de volgende uitgangsvragen behandeld, elk in een aparte submodule Uitgangsvraag ## Diagnostisch onderzoek tijdens het beloop van de ziekte Uitgangsvraag ##a <LOCATIE> calprotectine bij vervolgen beloop ziekte Welke symptomen (inclusief bevindingen bij lichamelijk onderzoek zijn voor de huisarts of kinderarts reden om een kind te verwijzen voor diagnostisch onderzoek naar een inflammatoire darmziekte? Bij kinderen en adolescenten met aanhoudende diarree () # weken) of recidiverende () # episoden in zes maanden) buikpijn en diarree moet de huisarts of kinderarts (ook) aan IBD denken Aanvullende informatie over de kans op IBD krijgt de huisarts of kinderarts door gewicht en lengte te meten en deze te relateren aan eerdere groeicurven; naast de buik ook het perineum te onderzoeken op fistels, abcessen, fissura ani of andere perianale Als de huisarts of kinderarts aan IBD denkt bij een kind met buikpijn, diarree en/of rectaal bloedverlies, verdient het aanbeveling aanvullend laboratoriumonderzoek naar Hb, CRP, BSE fecaal calprotectine en colonpathogenen (zie voor overige aanbevelingen die betrekking hebben op het gebruik van fecaal calprotectine uitgangsvraag Denk bij artritis, erythema nodosum, orale aften en oogafwijkingen zonder aantoonbare oorzaak ook aan IBD Het kunnen extra-intestinale manifestaties zijn van IBD, ook in afwezigheid van gastro-intestinale klachten kinderarts voor verder onderzoek naar de kinderarts-gastro-enteroloog met endoscopische ervaring De incidentie van IBD bij kinderen in de algemene populatie is laag Zo laag dat er huis​artsen zijn die gedurende hun hele werkzame leven nooit één nieuw kind met IBD zullen diagnosticeren (gemiddeld één nieuw kind met de ziekte van Crohn (= ZvC) of Colitis ulcerosa (= CU) ( <LEEFTIJD> jaar per gemiddelde praktijk, per <LEEFTIJD> jaar) Een algemene kinderarts zal gemiddeld één nieuw kind ( <LEEFTIJD> jaar per drie jaar zien Met name voor de ZvC geldt dat de klachten waarmee kinderen met IBD zich presenteren (buikpijn, slechte eetlust of moeheid) veel voorkomen en vaak als functioneel worden beschouwd Het herkennen van een kind met IBD kan dan ook als een uitdaging voor iedere huisarts, maar ook voor iedere kinderarts, worden gezien In figuur # wordt de diagnostiek bij een kind of adolescent, verdacht van IBD, schema​tisch weergegeven Aanhoudende diarree (≥ # weken) of recidiverende (≥ # episoden in zes maanden) buikpijn en diarree bij kinderen kunnen een aanwijzing zijn voor IBD Rectaal bloedverlies, ongewild gewichtsverlies, groeivertraging en perianale symptomen verhogen de kans op het bestaan van IBD Kinderen met de ZvC kunnen zich presenteren met vage klachten zoals malaise of Bij een kind met rectaal bloedverlies verhogen afwijkende bevindingen bij laboratoriumonderzoek naar CRP, BSE, Hb en trombocytenaantallen de kans op het bestaan <PERSOON> ### De kans op IBD voor een kind met een eerstegraadsfamilielid met IBD is ## tot ## keer zo groot als bij een kind zonder een dergelijk familielid.
615
nvmdl
IBD bij kinderen in de algemene populatie is laag Zo laag dat er huis​artsen zijn die gedurende hun hele werkzame leven nooit één nieuw kind met IBD zullen diagnosticeren (gemiddeld één nieuw kind met de ziekte van Crohn (= ZvC) of Colitis ulcerosa (= CU) ( <LEEFTIJD> jaar per gemiddelde praktijk, per <LEEFTIJD> jaar) Een algemene kinderarts zal gemiddeld één nieuw kind ( <LEEFTIJD> jaar per drie jaar zien Met name voor de ZvC geldt dat de klachten waarmee kinderen met IBD zich presenteren (buikpijn, slechte eetlust of moeheid) veel voorkomen en vaak als functioneel worden beschouwd Het herkennen van een kind met IBD kan dan ook als een uitdaging voor iedere huisarts, maar ook voor iedere kinderarts, worden gezien In figuur # wordt de diagnostiek bij een kind of adolescent, verdacht van IBD, schema​tisch weergegeven Aanhoudende diarree (≥ # weken) of recidiverende (≥ # episoden in zes maanden) buikpijn en diarree bij kinderen kunnen een aanwijzing zijn voor IBD Rectaal bloedverlies, ongewild gewichtsverlies, groeivertraging en perianale symptomen verhogen de kans op het bestaan van IBD Kinderen met de ZvC kunnen zich presenteren met vage klachten zoals malaise of Bij een kind met rectaal bloedverlies verhogen afwijkende bevindingen bij laboratoriumonderzoek naar CRP, BSE, Hb en trombocytenaantallen de kans op het bestaan <PERSOON> ### De kans op IBD voor een kind met een eerstegraadsfamilielid met IBD is ## tot ## keer zo groot als bij een kind zonder een dergelijk familielid kinderen met IBD hebben echter géén positieve familieanamnese <PERSOON> ### Bij ongeveer <DATUM> van de patiënten met IBD manifesteren de eerste symptomen zich vóór de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar (Binder ###) De mediane leeftijd waarop symptomen begonnen, was <LEEFTIJD> jaar (#-##jaar) (<PERSOON> ###) In een onderzoek bij kinderen onder de vijf jaar, werd slechts bij één van de ## kinderen de diagnose gesteld voor het tweede levensjaar (Langholz ###) Het patroon van een zeer lage incidentie van IBD voor het ##e levensjaar (( # per ### per jaar bij #-<LEEFTIJD> jaar) met een sterk toenemende incidentie rond de puberteit (# per ### per jaar bij ##-<LEEFTIJD> jaar) en een verder oplopende incidentie in adolescentie (## per ### per jaar bij ##-<LEEFTIJD> jaar) wordt in veel onderzoeken gezien (Binder ###) De gemiddelde incidentie van IBD in <LOCATIE> bij kinderen onder de ## was in de periode van ### tot ###, #,# per ### per jaar (van der ZaagLoonen ###) De verdenking van IBD bij kinderen moet al ontstaan bij aanhoudende diarree () # weken) of recidiverende klachten () # episoden in zes maanden) zoals buikpijn en diarree Bijkomend rectaal bloedverlies en onbedoeld gewichtsverlies maken de kans op IBD groter (IBD Working Group ###) De combinatie van diarree, buikpijn en gewichtsverlies komt slechts voor bij een vierde van de kinderen met IBD (Sawczenko ###) Jonge kinderen met.
668
nvmdl
met IBD hebben echter géén positieve familieanamnese <PERSOON> ### Bij ongeveer <DATUM> van de patiënten met IBD manifesteren de eerste symptomen zich vóór de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar (Binder ###) De mediane leeftijd waarop symptomen begonnen, was <LEEFTIJD> jaar (#-##jaar) (<PERSOON> ###) In een onderzoek bij kinderen onder de vijf jaar, werd slechts bij één van de ## kinderen de diagnose gesteld voor het tweede levensjaar (Langholz ###) Het patroon van een zeer lage incidentie van IBD voor het ##e levensjaar (( # per ### per jaar bij #-<LEEFTIJD> jaar) met een sterk toenemende incidentie rond de puberteit (# per ### per jaar bij ##-<LEEFTIJD> jaar) en een verder oplopende incidentie in adolescentie (## per ### per jaar bij ##-<LEEFTIJD> jaar) wordt in veel onderzoeken gezien (Binder ###) De gemiddelde incidentie van IBD in <LOCATIE> bij kinderen onder de ## was in de periode van ### tot ###, #,# per ### per jaar (van der ZaagLoonen ###) De verdenking van IBD bij kinderen moet al ontstaan bij aanhoudende diarree () # weken) of recidiverende klachten () # episoden in zes maanden) zoals buikpijn en diarree Bijkomend rectaal bloedverlies en onbedoeld gewichtsverlies maken de kans op IBD groter (IBD Working Group ###) De combinatie van diarree, buikpijn en gewichtsverlies komt slechts voor bij een vierde van de kinderen met IBD (Sawczenko ###) Jonge kinderen met Uit ongecontroleerd onderzoek bij verwezen kinderen met IBD komen de volgende cijfers buikpijn kwam bij ## tot ##% van de kinderen met IBD voor, diarree bij ## tot ##% en rectaal bloedverlies bij ## tot ##% Rectaal bloedverlies werd meer gezien bij kinderen met CU (## tot ##%) dan bij kinderen met de ZvC (## tot ##%) Gewichtsverlies of groeivertraging kwam bij ## tot ##% van de kinderen voor (Sawczenko ###, Mamula ###, Perianale symptomen zoals fistels, fissura ani of perianale abce-dering kwamen minder voor (# tot ##%) en alleen bij kinderen met de ZvC (Sawczenko ###, Mamula ###, Langholz ###) Aanhoudende of recidiverende buikpijn wordt veel gepresenteerd aan de huisarts Er bestaat geen onderzoek van ongeselecteerde patiënten waaruit blijkt dat pijnfrequentie, ernst van de pijn of lokalisatie van de pijn in staat zijn te differentiëren tussen functionele buikpijn en IBD Alleen de aanwezigheid van alarmsymptomen, zoals rectaal bloedverlies en gewichtsverlies, groeivertraging en aanhoudende of recidiverende diarree, lijken enige onderscheidende waarde te hebben (American Academy of Pediatrics ###) In vergelijkend onderzoek bij verwezen kinderen met een verdenking van IBD bleek dat ook de meeste kinderen zonder IBD veelal buikpijn (fout-positieven ##%) en diarree hadden (fout-positieven ##-##%) (<PERSOON> ###, Fagerberg ###) Rectaal Binnen het spectrum van CU en de ZvC is een scala aan extra-intestinale verschijnselen beschreven Extraintestinale verschijnselen kunnen al optreden voordat sprake is van gastro-intestinale symptomen Bij ## tot ##% van de kinderen met IBD manifesteert zich ten minste één extra-intestinaal symptoom in het beloop van hun aandoening.
732
nvmdl
volgende cijfers buikpijn kwam bij ## tot ##% van de kinderen met IBD voor, diarree bij ## tot ##% en rectaal bloedverlies bij ## tot ##% Rectaal bloedverlies werd meer gezien bij kinderen met CU (## tot ##%) dan bij kinderen met de ZvC (## tot ##%) Gewichtsverlies of groeivertraging kwam bij ## tot ##% van de kinderen voor (Sawczenko ###, Mamula ###, Perianale symptomen zoals fistels, fissura ani of perianale abce-dering kwamen minder voor (# tot ##%) en alleen bij kinderen met de ZvC (Sawczenko ###, Mamula ###, Langholz ###) Aanhoudende of recidiverende buikpijn wordt veel gepresenteerd aan de huisarts Er bestaat geen onderzoek van ongeselecteerde patiënten waaruit blijkt dat pijnfrequentie, ernst van de pijn of lokalisatie van de pijn in staat zijn te differentiëren tussen functionele buikpijn en IBD Alleen de aanwezigheid van alarmsymptomen, zoals rectaal bloedverlies en gewichtsverlies, groeivertraging en aanhoudende of recidiverende diarree, lijken enige onderscheidende waarde te hebben (American Academy of Pediatrics ###) In vergelijkend onderzoek bij verwezen kinderen met een verdenking van IBD bleek dat ook de meeste kinderen zonder IBD veelal buikpijn (fout-positieven ##%) en diarree hadden (fout-positieven ##-##%) (<PERSOON> ###, Fagerberg ###) Rectaal Binnen het spectrum van CU en de ZvC is een scala aan extra-intestinale verschijnselen beschreven Extraintestinale verschijnselen kunnen al optreden voordat sprake is van gastro-intestinale symptomen Bij ## tot ##% van de kinderen met IBD manifesteert zich ten minste één extra-intestinaal symptoom in het beloop van hun aandoening IBD) en stomatis aphthosa (##% van de kinderen met de ZvC en #% bij CU) Huidaandoeningen zoals erythema nodosum komen met name bij de ZvC voor (#%) ##% van de kinderen met erythema nodosum ontwikkelt ook een artritis Het meest aangedaan zijn knie en enkel Ongeveer de helft van de kinderen met huid- of gewrichtsklachten heeft ook oogklachten (conjunctivitis, uveitis, scleritis en (acute) episcleritis) Aandoeningen van lever, nier en pancreas, en cardiale en pulmonale aandoeningen zijn beschreven in relatie tot IBD, maar zijn De grootste (en enige overtuigend aangetoonde) risicofactor voor het krijgen van IBD is het hebben van een familielid met IBD (<PERSOON> ###, <PERSOON> ###, Weinstein ###, Probert ###, Cipolla ###, Gilat ###, Mamula ###) De kans op IBD voor een kind met een eerstegraadsfamilielid met IBD is ## tot ## keer zo groot als bij een kind zonder een dergelijk familielid (<PERSOON> ###, <PERSOON> ###) De aard van de aandoening (ZvC of CU) is vaak hetzelfde binnen families De meeste nieuwgediagnosticeerde kinderen met IBD hebben echter géén Bij chronische diarree wordt in eerste instantie een direct preparaat van de feces onderzocht om een parasitologische oorzaak uit te sluiten Virus- en bacteriekweken zijn bij chronische diarree niet zinvol Bij acute klachten van diarree, buikpijn en rectaal bloedverlies moet men ook alert zijn op een onderliggende IBD In dit geval is het wel zinvol om met een feceskweek een bacteriële infectie uit te sluiten Het aantonen van een bacteriële infectie sluit echter het bestaan van een inflammatoire darmziekte niet uit!.
712
nvmdl
kinderen met de ZvC en #% bij CU) Huidaandoeningen zoals erythema nodosum komen met name bij de ZvC voor (#%) ##% van de kinderen met erythema nodosum ontwikkelt ook een artritis Het meest aangedaan zijn knie en enkel Ongeveer de helft van de kinderen met huid- of gewrichtsklachten heeft ook oogklachten (conjunctivitis, uveitis, scleritis en (acute) episcleritis) Aandoeningen van lever, nier en pancreas, en cardiale en pulmonale aandoeningen zijn beschreven in relatie tot IBD, maar zijn De grootste (en enige overtuigend aangetoonde) risicofactor voor het krijgen van IBD is het hebben van een familielid met IBD (<PERSOON> ###, <PERSOON> ###, Weinstein ###, Probert ###, Cipolla ###, Gilat ###, Mamula ###) De kans op IBD voor een kind met een eerstegraadsfamilielid met IBD is ## tot ## keer zo groot als bij een kind zonder een dergelijk familielid (<PERSOON> ###, <PERSOON> ###) De aard van de aandoening (ZvC of CU) is vaak hetzelfde binnen families De meeste nieuwgediagnosticeerde kinderen met IBD hebben echter géén Bij chronische diarree wordt in eerste instantie een direct preparaat van de feces onderzocht om een parasitologische oorzaak uit te sluiten Virus- en bacteriekweken zijn bij chronische diarree niet zinvol Bij acute klachten van diarree, buikpijn en rectaal bloedverlies moet men ook alert zijn op een onderliggende IBD In dit geval is het wel zinvol om met een feceskweek een bacteriële infectie uit te sluiten Het aantonen van een bacteriële infectie sluit echter het bestaan van een inflammatoire darmziekte niet uit! Beattie et al onderzochten ## kinderen (gemiddelde leeftijd <LEEFTIJD> jaar) die waren verwezen met buikpijn, diarree, rectaal bloedverlies, gewichtsverlies of orale ulceraties Alle kinderen kregen een uitgebreid bloedonderzoek (hemoglobine, leukocyten, trombocyten, BSE, albumine en CRP) Met behulp van onder meer ileocolonoscopie werd bij ## kinderen de diagnose ZvC gesteld, bij ## kinderen de diagnose CU, bij drie kinderen de diagnose indeterminate colitis (IC), ## kinderen kregen andere diagnoses en bij ## kinderen waren de bevindingen van ileocolonoscopie niet afwijkend Het CRP differentieerde het best tussen de kinderen met IBD en de kinderen zonder afwijkingen ###% van de kinderen met de ZvC en ##% van de kinderen met CU hadden een verhoogd CRP vergeleken met geen enkel van de kinderen zonder afwijkingen Het BSE discrimineerde minder goed met een verhoogd BSE bij ##% van de kinderen met de ZvC en ##% van de kinderen met CU versus een normaal BSE bij de kinderen zonder endoscopische afwijkingen Alle andere laboratoriumwaarden hadden veel minder Aanvullend bloedonderzoek naar het Hb, trombocytenaantal en de bezinkingsnelheid (BSE) gaven bij symptomatische, verwezen kinderen de beste discriminatie tussen kinderen met en zonder IBD (voor de combinatie van de drie testen samen sensitiviteit ##% (##% c i ##-##%); specificiteit ##% (##% c i ##-##%)) De toevoeging van het BSE gaf de minste aanvullende informatie (<PERSOON> ###, Cabrera-Abreu ###) Sinds de publicatie van de ### IBD-richtlijn is er veel wetenschappelijk onderzoek verschenen over de waarde.
676
nvmdl
Beattie et al onderzochten ## kinderen (gemiddelde leeftijd <LEEFTIJD> jaar) die waren verwezen met buikpijn, diarree, rectaal bloedverlies, gewichtsverlies of orale ulceraties Alle kinderen kregen een uitgebreid bloedonderzoek (hemoglobine, leukocyten, trombocyten, BSE, albumine en CRP) Met behulp van onder meer ileocolonoscopie werd bij ## kinderen de diagnose ZvC gesteld, bij ## kinderen de diagnose CU, bij drie kinderen de diagnose indeterminate colitis (IC), ## kinderen kregen andere diagnoses en bij ## kinderen waren de bevindingen van ileocolonoscopie niet afwijkend Het CRP differentieerde het best tussen de kinderen met IBD en de kinderen zonder afwijkingen ###% van de kinderen met de ZvC en ##% van de kinderen met CU hadden een verhoogd CRP vergeleken met geen enkel van de kinderen zonder afwijkingen Het BSE discrimineerde minder goed met een verhoogd BSE bij ##% van de kinderen met de ZvC en ##% van de kinderen met CU versus een normaal BSE bij de kinderen zonder endoscopische afwijkingen Alle andere laboratoriumwaarden hadden veel minder Aanvullend bloedonderzoek naar het Hb, trombocytenaantal en de bezinkingsnelheid (BSE) gaven bij symptomatische, verwezen kinderen de beste discriminatie tussen kinderen met en zonder IBD (voor de combinatie van de drie testen samen sensitiviteit ##% (##% c i ##-##%); specificiteit ##% (##% c i ##-##%)) De toevoeging van het BSE gaf de minste aanvullende informatie (<PERSOON> ###, Cabrera-Abreu ###) Sinds de publicatie van de ### IBD-richtlijn is er veel wetenschappelijk onderzoek verschenen over de waarde De literatuur is gezocht via Pubmed en Embase van januari ### tot oktober ###, op onder meer de signs and symptoms OR failure-to- thrive in combinatie met de algemeen gebruikte trefwoorden voor IBD Dit leverde ### titels op Na selectie van de studies uitgevoerd bij of gebaseerd op kinderen en adolescenten en na beoordeling van het abstract op informatie over een relatie tussen aanwezigheid van IBD en (familie)anamnese, bevindingen bij lichamelijk onderzoek, en laboratoriumonderzoek bleven ## studies over (<PERSOON> ###) Op basis van expertopinie werden nog vier bronnen toegevoegd (<PERSOON> ###, American Er is vrijwel geen vergelijkend onderzoek gedaan naar de diagnostische waarde van anamnese, bevindingen bij lichamelijk onderzoek en eenvoudige laboratoriumbepa- lingen bij kinderen met verdenking van IBD in de eerste lijn Omdat endoscopie en histologie een onherroepelijk onderdeel vormen van vervolgdiagnostiek, wil men zo min mogelijk kinderen onnodig hiervoor verwijzen Er is dan ook behoefte aan een eenvou¬dige test die goed onderscheid maakt tussen kinderen met een grote kans op IBD en kinderen zonder IBD Een veelbelovende test lijkt de bepaling van fecaal calprotectine Onderzoek naar de (aanvullende) diagnostische waarde van deze test bij kinderen met verdenking van IBD in de eerste lijn is noodzakelijk American Academy of Pediatrics North American Society for Pediatrie Gastroenterology, Hepatology and Nutrition Technical Report Chronic Abdominal Pain in Children Pediatrics ###;<DATUM> ##.
618
nvmdl
tot oktober ###, op onder meer de signs and symptoms OR failure-to- thrive in combinatie met de algemeen gebruikte trefwoorden voor IBD Dit leverde ### titels op Na selectie van de studies uitgevoerd bij of gebaseerd op kinderen en adolescenten en na beoordeling van het abstract op informatie over een relatie tussen aanwezigheid van IBD en (familie)anamnese, bevindingen bij lichamelijk onderzoek, en laboratoriumonderzoek bleven ## studies over (<PERSOON> ###) Op basis van expertopinie werden nog vier bronnen toegevoegd (<PERSOON> ###, American Er is vrijwel geen vergelijkend onderzoek gedaan naar de diagnostische waarde van anamnese, bevindingen bij lichamelijk onderzoek en eenvoudige laboratoriumbepa- lingen bij kinderen met verdenking van IBD in de eerste lijn Omdat endoscopie en histologie een onherroepelijk onderdeel vormen van vervolgdiagnostiek, wil men zo min mogelijk kinderen onnodig hiervoor verwijzen Er is dan ook behoefte aan een eenvou¬dige test die goed onderscheid maakt tussen kinderen met een grote kans op IBD en kinderen zonder IBD Een veelbelovende test lijkt de bepaling van fecaal calprotectine Onderzoek naar de (aanvullende) diagnostische waarde van deze test bij kinderen met verdenking van IBD in de eerste lijn is noodzakelijk American Academy of Pediatrics North American Society for Pediatrie Gastroenterology, Hepatology and Nutrition Technical Report Chronic Abdominal Pain in Children Pediatrics ###;<DATUM> ## Indications for investigation of chronic gastrointestinal symptoms <PERSOON> of IBD during the twentieth century an integrated view <PERSOON> MS Performance of blood tests in diagnosis of inflammatory bowel disease <PERSOON> aggregation of inflammatory bowel disease in a mediterrenean area <PERSOON> MJS Childhood factors in ulcerative colitis and Crohn​s disease <PERSOON> inter¬national Hyams JS Extraintestinal manifestations of inflammatory bowel disease in children <PERSOON> IBD Working Group ESPGHAN Inflammatory bowel disease in children and adolescents recommendations for diagnosis <PERSOON> of serology and routine laboratory tests in <PERSOON-##> bowel disease with onset in childhood Clinical features, morbidity, and mortality in a regional cohort <PERSOON-##> GW, Markowitz JE, <PERSOON-##> KA, Russo PA, Piccoli DA, et al Inflammatory bowel disease in children # <PERSOON-##> JF Familial and Sporadic inflammatory <PERSOON-##> JR, Wicks ACB, Mayberry JF Prevalence and family risk of ulcera¬tive colitis and Chrohn​s disease an epidemiological study among Europeans and South Asians in Leicestershire Gut <PERSOON-##> RK, Satsangi J IBD.
506
nvmdl
of chronic gastrointestinal symptoms <PERSOON> of IBD during the twentieth century an integrated view <PERSOON> MS Performance of blood tests in diagnosis of inflammatory bowel disease <PERSOON> aggregation of inflammatory bowel disease in a mediterrenean area <PERSOON> MJS Childhood factors in ulcerative colitis and Crohn​s disease <PERSOON> inter¬national Hyams JS Extraintestinal manifestations of inflammatory bowel disease in children <PERSOON> IBD Working Group ESPGHAN Inflammatory bowel disease in children and adolescents recommendations for diagnosis <PERSOON> of serology and routine laboratory tests in <PERSOON> bowel disease with onset in childhood Clinical features, morbidity, and mortality in a regional cohort <PERSOON> GW, Markowitz JE, <PERSOON-##> KA, Russo PA, Piccoli DA, et al Inflammatory bowel disease in children # <PERSOON-##> JF Familial and Sporadic inflammatory <PERSOON-##> JR, Wicks ACB, Mayberry JF Prevalence and family risk of ulcera¬tive colitis and Chrohn​s disease an epidemiological study among Europeans and South Asians in Leicestershire Gut <PERSOON-##> BK Presenting features of inflammatory bowel disease in Great Britain and <PERSOON-##> incidence of pediatric inflammatory bowel disease in the <PERSOON-##> MJ, Gold DM, Kessler BH, Levine JJ <PERSOON-##> and family history at presentation of pediatric Wat is de waarde van het fecaal calprotectine bij het selecteren van kinderen en adolescenten met een Gebruik FCP in tweede en derdelijns ziekenhuizen als triagetest bij patiënten met een klinische verdenking op IBD om hoog risico van laag risico te onderscheiden en het aantal onterecht uitgevoerde endoscopische Verricht geen endoscopisch onderzoek ter evaluatie van IBD wanneer het FCP lager is dan ### μg/g Verricht endoscopisch onderzoek wanneer het FCP hoger is dan ### μg/g en colonpathogenen zijn uitgesloten Overweeg endoscopisch onderzoek bij FCP-waarden tussen de ### en de ### μg/g Verricht endoscopisch onderzoek, ongeacht de hoogte van het FCP, wanneer er sprake is van persisterend Verricht MR-enterografie of video-capsuleonderzoek, wanneer er sprake is van een verhoogd FCP, maar er bij endoscopisch onderzoek van de bovenste en onderste tractus digestivus geen afwijkingen gevonden worden, Doel kinderen met een hoge verdenking op IBD onderscheiden van hen met een lage verdenking, zodat het aantal onnodig uitgevoerde endoscopieën gereduceerd kan worden zonder IBD te missen.
472
nvmdl
<PERSOON> BK Presenting features of inflammatory bowel disease in Great Britain and <PERSOON> incidence of pediatric inflammatory bowel disease in the <PERSOON> MJ, Gold DM, Kessler BH, Levine JJ <PERSOON> and family history at presentation of pediatric Wat is de waarde van het fecaal calprotectine bij het selecteren van kinderen en adolescenten met een Gebruik FCP in tweede en derdelijns ziekenhuizen als triagetest bij patiënten met een klinische verdenking op IBD om hoog risico van laag risico te onderscheiden en het aantal onterecht uitgevoerde endoscopische Verricht geen endoscopisch onderzoek ter evaluatie van IBD wanneer het FCP lager is dan ### μg/g Verricht endoscopisch onderzoek wanneer het FCP hoger is dan ### μg/g en colonpathogenen zijn uitgesloten Overweeg endoscopisch onderzoek bij FCP-waarden tussen de ### en de ### μg/g Verricht endoscopisch onderzoek, ongeacht de hoogte van het FCP, wanneer er sprake is van persisterend Verricht MR-enterografie of video-capsuleonderzoek, wanneer er sprake is van een verhoogd FCP, maar er bij endoscopisch onderzoek van de bovenste en onderste tractus digestivus geen afwijkingen gevonden worden, Doel kinderen met een hoge verdenking op IBD onderscheiden van hen met een lage verdenking, zodat het aantal onnodig uitgevoerde endoscopieën gereduceerd kan worden zonder IBD te missen Onderscheid tussen functionele klachten (waarin diagnostisch onderzoek zoveel mogelijk beperkt dient te worden) en verdenking op een inflammatoire darmziekte (IBD, waarbij endoscopie noodzakelijk is) is een diagnostische De gouden standaard voor het stellen van de diagnose IBD is endoscopisch en histopathologisch onderzoek, hetgeen invasief, tijdrovend en belastend is Om niet alle kinderen met chronische buikpijn en diarree bloot te stellen aan endoscopisch onderzoek, wordt er sinds enkele jaren gebruik gemaakt van een test waarbij de concentratie calprotectine in de ontlasting wordt gemeten Calprotectine is een eiwit dat in grote hoeveelheden in het cytosol van neutrofiele granulocyten voorkomt, en is een marker voor gastro-intestinale ontsteking Sinds het jaar ### is de diagnostische waarde van fecaal calprotectine (FCP) in tal van studies geëvalueerd In deze module geven wij een overzicht van de diagnostische waarde van FCP als triagetest om te bepalen welke kinderen en adolescenten met chronische buikpijn en diarree een endoscopie zouden moeten ondergaan Gebruik van de fecaal calprotectine test bij kinderen vanaf <LEEFTIJD> jaar en tieners in een tweedelijns ziekenhuis met een klinische verdenking op IBD leidt tot een afname van onterecht Bronnen (Fagerberg, ###; Canani, ###; Sidler, ###; Ashorn ###; van de Vijver, ###; Een normale FCP-testuitslag ((### µg/g) bij een patiënt met klachten verdacht voor IBD sluit Een afwijkende FCP-testuitslag ()### µg/g) in combinatie met een klinische verdenking geeft een achterafkans van ##% op IBD en rechtvaardigt daarmee het uitvoeren van endoscopisch Er werden # prospectieve cohortonderzoeken geïncludeerd, waarvan de karakteristieken worden beschreven in.
562
nvmdl
functionele klachten (waarin diagnostisch onderzoek zoveel mogelijk beperkt dient te worden) en verdenking op een inflammatoire darmziekte (IBD, waarbij endoscopie noodzakelijk is) is een diagnostische De gouden standaard voor het stellen van de diagnose IBD is endoscopisch en histopathologisch onderzoek, hetgeen invasief, tijdrovend en belastend is Om niet alle kinderen met chronische buikpijn en diarree bloot te stellen aan endoscopisch onderzoek, wordt er sinds enkele jaren gebruik gemaakt van een test waarbij de concentratie calprotectine in de ontlasting wordt gemeten Calprotectine is een eiwit dat in grote hoeveelheden in het cytosol van neutrofiele granulocyten voorkomt, en is een marker voor gastro-intestinale ontsteking Sinds het jaar ### is de diagnostische waarde van fecaal calprotectine (FCP) in tal van studies geëvalueerd In deze module geven wij een overzicht van de diagnostische waarde van FCP als triagetest om te bepalen welke kinderen en adolescenten met chronische buikpijn en diarree een endoscopie zouden moeten ondergaan Gebruik van de fecaal calprotectine test bij kinderen vanaf <LEEFTIJD> jaar en tieners in een tweedelijns ziekenhuis met een klinische verdenking op IBD leidt tot een afname van onterecht Bronnen (Fagerberg, ###; Canani, ###; Sidler, ###; Ashorn ###; van de Vijver, ###; Een normale FCP-testuitslag ((### µg/g) bij een patiënt met klachten verdacht voor IBD sluit Een afwijkende FCP-testuitslag ()### µg/g) in combinatie met een klinische verdenking geeft een achterafkans van ##% op IBD en rechtvaardigt daarmee het uitvoeren van endoscopisch Er werden # prospectieve cohortonderzoeken geïncludeerd, waarvan de karakteristieken worden beschreven in Bij alle # prospectieve cohortonderzoeken was er tenminste endoscopisch onderzoek van de onderste tractus digestivus in combinatie met biopten gedaan Bij vier onderzoeken werd er ook endoscopisch onderzoek van de bovenste tractus digestivus verricht (Sidler, ###; Ashorn, ###; van de Vijver, ###; <PERSOON>, ###) Bij twee onderzoeken werden alleen de patiënten met een hoge verdenking op IBD aan endoscopisch onderzoek blootgesteld (van de Vijver, ###; <PERSOON>, ###), terwijl de patiënten met een lage verdenking gedurende # maanden werden gevolgd op het ontstaan van extra symptomen Dit zogenaamde “delayed type” dwarsdoorsnede onderzoek kan een verificatie bias veroorzaken De patiëntaantallen per onderzoek varieerden De methodologische kwaliteit van de geïncludeerde studies is getoetst met behulp van de QUADAS-II checklist (QUality Assessment of studies of Diagnostic Accuracy included in Systematic reviews) De resultaten hiervan staan weergegeven in de Risk of Bias tabel In alle studies werd gebruik gemaakt van een prospectief studie design, waarin patiënten geïncludeerd werden met een verdenking op IBD De diagnostische waarde geeft aan hoe groot de kans is dat een kind of adolescent met een positieve testuitslag IBD heeft en hoe groot de kans op IBD is bij een normale uitslag In de # prospectieve cohortstudies werd een calprotectine concentratie tussen ## en ### μg/g beschouwd als de bovengrens van normaal De keuze voor deze relatief lage afkapwaarde leidt tot een hoge test sensitiviteit (##%) en een specificiteit van ##% De keuze voor een lage afkapwaarde heeft als consequentie dat de specificiteit van de calprotectine test voor IBD laag is (##%).
651
nvmdl
tenminste endoscopisch onderzoek van de onderste tractus digestivus in combinatie met biopten gedaan Bij vier onderzoeken werd er ook endoscopisch onderzoek van de bovenste tractus digestivus verricht (Sidler, ###; Ashorn, ###; van de Vijver, ###; <PERSOON>, ###) Bij twee onderzoeken werden alleen de patiënten met een hoge verdenking op IBD aan endoscopisch onderzoek blootgesteld (van de Vijver, ###; <PERSOON>, ###), terwijl de patiënten met een lage verdenking gedurende # maanden werden gevolgd op het ontstaan van extra symptomen Dit zogenaamde “delayed type” dwarsdoorsnede onderzoek kan een verificatie bias veroorzaken De patiëntaantallen per onderzoek varieerden De methodologische kwaliteit van de geïncludeerde studies is getoetst met behulp van de QUADAS-II checklist (QUality Assessment of studies of Diagnostic Accuracy included in Systematic reviews) De resultaten hiervan staan weergegeven in de Risk of Bias tabel In alle studies werd gebruik gemaakt van een prospectief studie design, waarin patiënten geïncludeerd werden met een verdenking op IBD De diagnostische waarde geeft aan hoe groot de kans is dat een kind of adolescent met een positieve testuitslag IBD heeft en hoe groot de kans op IBD is bij een normale uitslag In de # prospectieve cohortstudies werd een calprotectine concentratie tussen ## en ### μg/g beschouwd als de bovengrens van normaal De keuze voor deze relatief lage afkapwaarde leidt tot een hoge test sensitiviteit (##%) en een specificiteit van ##% De keuze voor een lage afkapwaarde heeft als consequentie dat de specificiteit van de calprotectine test voor IBD laag is (##%) De gepoolde vooraf kans (pre-test probability) op IBD in de geïncludeerde studies was ##% (##% BI ## tot ##%), en is vergelijkbaar met die in een tweedelijns Nederlands ziekenhuis De gepoolde achteraf kans op IBD (post-test probability) bij een afwijkende FCP-testuitslag is ##% (##% betrouwbaarheidsinterval (BI) ## tot ##%) Een normale FCP testuitslag verkleint de kans op IBD tot #% (##% BI # tot #%), zoals kan worden afgelezen in Dit nomogram laat de achteraf kans op IBD zien na een af wijkende (bovenste lijn) en normale FCPtestuitslag (onderste lijn) bij kinderen en adolescenten met een klinische verdenking op IBD Forest plots van de sensitiviteit en specif iciteit van de f ecaal calprotectine test voor het onderscheid tussen inf lammatoire darmziekten (IBD) en non-IBD bij kinderen en adolescenten De plots tonen de diagnostische waarde, de ##% betrouwbaarheidsintervallen, en rechthoekjes met een oppervlak dat proportioneel is aan het gewicht in de meta-analyse Tabel # Prestaties van FCP bij een vooraf kans van ##% (##% BI ## tot ##%) en een af kapwaarde van ### μg/g (berekend per ### kinderen en tieners met een klinische verdenking op IBD) Om te bepalen of het gebruik van de FCP-test als triagemiddel geschikt is hebben we in Tabel # het percentage fout negatieven (gemiste gevallen) en fout positieven (onterecht aan endoscopie blootgestelde patiënten) afgeleid uit de gepoolde sensitiviteit en specificiteit, zoals gerapporteerd in ondergaan wordt #% van de patiënten met IBD gemist, en zal ##% ten onrechte zijn blootgesteld aan.
681
nvmdl
vooraf kans (pre-test probability) op IBD in de geïncludeerde studies was ##% (##% BI ## tot ##%), en is vergelijkbaar met die in een tweedelijns Nederlands ziekenhuis De gepoolde achteraf kans op IBD (post-test probability) bij een afwijkende FCP-testuitslag is ##% (##% betrouwbaarheidsinterval (BI) ## tot ##%) Een normale FCP testuitslag verkleint de kans op IBD tot #% (##% BI # tot #%), zoals kan worden afgelezen in Dit nomogram laat de achteraf kans op IBD zien na een af wijkende (bovenste lijn) en normale FCPtestuitslag (onderste lijn) bij kinderen en adolescenten met een klinische verdenking op IBD Forest plots van de sensitiviteit en specif iciteit van de f ecaal calprotectine test voor het onderscheid tussen inf lammatoire darmziekten (IBD) en non-IBD bij kinderen en adolescenten De plots tonen de diagnostische waarde, de ##% betrouwbaarheidsintervallen, en rechthoekjes met een oppervlak dat proportioneel is aan het gewicht in de meta-analyse Tabel # Prestaties van FCP bij een vooraf kans van ##% (##% BI ## tot ##%) en een af kapwaarde van ### μg/g (berekend per ### kinderen en tieners met een klinische verdenking op IBD) Om te bepalen of het gebruik van de FCP-test als triagemiddel geschikt is hebben we in Tabel # het percentage fout negatieven (gemiste gevallen) en fout positieven (onterecht aan endoscopie blootgestelde patiënten) afgeleid uit de gepoolde sensitiviteit en specificiteit, zoals gerapporteerd in ondergaan wordt #% van de patiënten met IBD gemist, en zal ##% ten onrechte zijn blootgesteld aan Screening met de FCP-test leidt dus tot een afname van het percentage onterecht gescopieerde patiënten van ## naar ##, oftewel een absolute reductie van ##% De geïncludeerde onderzoeken betroffen allemaal prospectieve cohortstudies en mogen vanwege de diagnostische uitgangsvraag worden ingedeeld in de categorie ‘hoge kwaliteit’ De bewijskracht voor de uitkomstmaat diagnostische waarde is met # niveaus verlaagd gezien het geringe aantal patiënten per studie (imprecisie) en vanwege de vooraf geselecteerde groep van patiënten (indirect effect) De bewijskracht van de uitkomstmaat kan echter, gezien de grootte van het effect van de studies en het gunstig effect van confounders (mogelijk vals-positieve FCP-uitslagen door het niet uitsluiten van colonpathogenen) ook met # niveaus verhoogd worden, waardoor er nog steeds sprake is van een hoge kwaliteit P kinderen van # tot en met <LEEFTIJD> jaar met een klinische verdenking op IBD (onder andere chronische buikpijn, Zoektermen Child; Pediatric; chronic diarrhea, abdominal (or gastrointestinal) complaints, rectal bleeding <PERSOON>, al dan niet met histologie (= referentie test); CRP, BSE (alternatieve tests); Zoektermen Endoscopy, coloscopy, ileocolonoscopy, sygmoidoscopy, gastroscopy, histopathology <PERSOON>, specificiteit, positieve en negatieve voorspellende waarde, missed cases (fout-negatieven), foutpositieven Zoektermen Sensitivity, Specificity, PPV, NPV, diagnostic accuracy De werkgroep achtte diagnostische waarde een voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaat; en praktische De werkgroep definieerde niet a priori de genoemde uitkomstmaten, maar hanteerde de in de studies gebruikte In de databases Medline en Embase is met bovengenoemde zoektermen gezocht naar randomized controlled.
670
nvmdl
FCP-test leidt dus tot een afname van het percentage onterecht gescopieerde patiënten van ## naar ##, oftewel een absolute reductie van ##% De geïncludeerde onderzoeken betroffen allemaal prospectieve cohortstudies en mogen vanwege de diagnostische uitgangsvraag worden ingedeeld in de categorie ‘hoge kwaliteit’ De bewijskracht voor de uitkomstmaat diagnostische waarde is met # niveaus verlaagd gezien het geringe aantal patiënten per studie (imprecisie) en vanwege de vooraf geselecteerde groep van patiënten (indirect effect) De bewijskracht van de uitkomstmaat kan echter, gezien de grootte van het effect van de studies en het gunstig effect van confounders (mogelijk vals-positieve FCP-uitslagen door het niet uitsluiten van colonpathogenen) ook met # niveaus verhoogd worden, waardoor er nog steeds sprake is van een hoge kwaliteit P kinderen van # tot en met <LEEFTIJD> jaar met een klinische verdenking op IBD (onder andere chronische buikpijn, Zoektermen Child; Pediatric; chronic diarrhea, abdominal (or gastrointestinal) complaints, rectal bleeding <PERSOON>, al dan niet met histologie (= referentie test); CRP, BSE (alternatieve tests); Zoektermen Endoscopy, coloscopy, ileocolonoscopy, sygmoidoscopy, gastroscopy, histopathology <PERSOON>, specificiteit, positieve en negatieve voorspellende waarde, missed cases (fout-negatieven), foutpositieven Zoektermen Sensitivity, Specificity, PPV, NPV, diagnostic accuracy De werkgroep achtte diagnostische waarde een voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaat; en praktische De werkgroep definieerde niet a priori de genoemde uitkomstmaten, maar hanteerde de in de studies gebruikte In de databases Medline en Embase is met bovengenoemde zoektermen gezocht naar randomized controlled De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd wanneer ze gepubliceerd waren in het <PERSOON>; handelden over eenmalige FCP-metingen bij kinderen en adolescenten met symptomen die suggestief zijn voor IBD; en wanneer ontlastingsmonsters waren verzameld voorafgaand aan endoscopisch onderzoek Wanneer het construeren van een #x# tabel niet mogelijk was werd de studie niet meegenomen in de analyse Op basis van titel en abstract werden ### studies geselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden ## uitgesloten (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en werden # studies opgenomen in de Tabel #) De beoordeling van de individuele studieopzet (risk of bias) is opgenomen in de risk of bias tabel Wij berekenden de sensitiviteit en specificiteit van elke geincludeerde studie en voerden op basis van deze originele gegevens een diagnostische meta-analyse uit De gepoolde gegevens zijn vervolgens gepresenteerd in een Fagan Nomogram ( ##% betrouwbaarheidsintervallen, en rechthoekjes met een oppervlak dat proportioneel is aan het gewicht in de Als de kinderarts op grond van anamnese en lichamelijk onderzoek tot een verdenking op IBD is gekomen, moet de diagnose vervolgens worden bevestigd Het bevestigen van de diagnose gebeurt bij voorkeur met een test die maximale zekerheid geeft, de ‘gouden standaard’, of een test die deze zo dicht mogelijk benadert Bij verdenking op IBD is endoscopisch en histopathologisch onderzoek de gouden standaard, maar dit onderzoek is invasief en tijdrovend Het onderzoek wordt onder narcose of diepe sedatie uitgevoerd en de noodzakelijke darmvoorbereiding is onaangenaam.
614
nvmdl
De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd wanneer ze gepubliceerd waren in het <PERSOON>; handelden over eenmalige FCP-metingen bij kinderen en adolescenten met symptomen die suggestief zijn voor IBD; en wanneer ontlastingsmonsters waren verzameld voorafgaand aan endoscopisch onderzoek Wanneer het construeren van een #x# tabel niet mogelijk was werd de studie niet meegenomen in de analyse Op basis van titel en abstract werden ### studies geselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden ## uitgesloten (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en werden # studies opgenomen in de Tabel #) De beoordeling van de individuele studieopzet (risk of bias) is opgenomen in de risk of bias tabel Wij berekenden de sensitiviteit en specificiteit van elke geincludeerde studie en voerden op basis van deze originele gegevens een diagnostische meta-analyse uit De gepoolde gegevens zijn vervolgens gepresenteerd in een Fagan Nomogram ( ##% betrouwbaarheidsintervallen, en rechthoekjes met een oppervlak dat proportioneel is aan het gewicht in de Als de kinderarts op grond van anamnese en lichamelijk onderzoek tot een verdenking op IBD is gekomen, moet de diagnose vervolgens worden bevestigd Het bevestigen van de diagnose gebeurt bij voorkeur met een test die maximale zekerheid geeft, de ‘gouden standaard’, of een test die deze zo dicht mogelijk benadert Bij verdenking op IBD is endoscopisch en histopathologisch onderzoek de gouden standaard, maar dit onderzoek is invasief en tijdrovend Het onderzoek wordt onder narcose of diepe sedatie uitgevoerd en de noodzakelijke darmvoorbereiding is onaangenaam Een goede triagetest maakt het mogelijk op grond van de testuitslag een uitspraak te doen over de waarschijnlijkheid van de ziekte De werkgroep heeft de reeds verschenen studies bestudeerd, waarin het gebruik van FCP werd onderzocht om onderscheid te kunnen maken tussen kinderen met een hoog en laag risico op IBD De meerwaarde van FCP als triagetest is het grootst in omstandigheden met een vooraf kans tussen de ## en ##% De werkgroep concludeert dat FCP een betrouwbare marker is in tweede en derdelijns ziekenhuizen om patiënten met hoog risico van laagrisicopatiënten te onderscheiden, en het aantal onterecht Als de triagetest een continue schaal kent, zoals bij FCP, is een afkappunt nodig Het ideale afkappunt is niet altijd het punt met de laagste percentages fout-positieve en fout-negatieve uitslagen het wordt medebepaald door de consequenties van een gemiste of te laat gestelde diagnose en de consequenties van een ten onrechte afgegeven diagnose Voor FCP geldt dat deze IBD met voldoende zekerheid moet kunnen uitsluiten het missen van IBD is een groter probleem dan het een keer te vaak verrichten van een endoscopie De screeningstest moet dus een hoge sensitiviteit hebben; de specificiteit is minder belangrijk Het aantal fout-negatieve uitslagen wordt zo geminimaliseerd Als er sprake is van een positieve testuitslag (FCP op het afkappunt of hoger) dan is de kans op IBD verhoogd en is het verrichten van endoscopisch onderzoek gerechtvaardigd In het merendeel van de gevonden literatuur werd gebruik gemaakt van een afkapwaarde (### ug/g Een groot prospectief.
574
nvmdl
het mogelijk op grond van de testuitslag een uitspraak te doen over de waarschijnlijkheid van de ziekte De werkgroep heeft de reeds verschenen studies bestudeerd, waarin het gebruik van FCP werd onderzocht om onderscheid te kunnen maken tussen kinderen met een hoog en laag risico op IBD De meerwaarde van FCP als triagetest is het grootst in omstandigheden met een vooraf kans tussen de ## en ##% De werkgroep concludeert dat FCP een betrouwbare marker is in tweede en derdelijns ziekenhuizen om patiënten met hoog risico van laagrisicopatiënten te onderscheiden, en het aantal onterecht Als de triagetest een continue schaal kent, zoals bij FCP, is een afkappunt nodig Het ideale afkappunt is niet altijd het punt met de laagste percentages fout-positieve en fout-negatieve uitslagen het wordt medebepaald door de consequenties van een gemiste of te laat gestelde diagnose en de consequenties van een ten onrechte afgegeven diagnose Voor FCP geldt dat deze IBD met voldoende zekerheid moet kunnen uitsluiten het missen van IBD is een groter probleem dan het een keer te vaak verrichten van een endoscopie De screeningstest moet dus een hoge sensitiviteit hebben; de specificiteit is minder belangrijk Het aantal fout-negatieve uitslagen wordt zo geminimaliseerd Als er sprake is van een positieve testuitslag (FCP op het afkappunt of hoger) dan is de kans op IBD verhoogd en is het verrichten van endoscopisch onderzoek gerechtvaardigd In het merendeel van de gevonden literatuur werd gebruik gemaakt van een afkapwaarde (### ug/g Een groot prospectief niet geincludeerd in de meta-analyse omdat de publicatie verscheen na <DATUM> (<PERSOON>, ###) In deze studie wordt het gebruik van de zogenaamde “two-threshold” strategie onderbouwd De lage van de twee afkapwaardes kan worden gebruikt om de diagnose IBD met zekerheid uit te sluiten Bij patiënten met een klinische verdenking op IBD en FCP concentraties tussen de ### en de ### μg/g kan in overleg met patiënt en ouders besloten worden tot een expectatief beleid met het maandelijks vervolgen van FCP of tot direct endoscopisch onderzoek (shared decision making) Wanneer het FCP hoger is dan ### μg/g valt de patiënt in een hoog risico categorie voor IBD en raadt de werkgroep aan endoscopisch onderzoek te verrichten De gepoolde IBD prevalentie in de geïncludeerde studies was ##% De meerwaarde van het gebruik van de FCP-test bij verdenking op IBD in de huisartsenpraktijk, waar de prevalentie lager is dan #%, is beperkt Er is een grote kans op een fout-positieve uitslag Het inzetten van de FCP-test zonder klinische verdenking op IBD zal er mogelijk toe leiden dat een grote groep kinderen ten onrechte wordt verwezen naar een hoger echelon In een IBD-expertise <INSTELLING> (“vierdelijns” ziekenhuis) waar de prevalentie van IBD zeer hoog is, heeft de FCPtest waarschijnlijk weinig toegevoegde waarde in het besluit wel of niet te scopieren Rekening houden met andere redenen voor verhoogd FCP.
565
nvmdl
niet geincludeerd in de meta-analyse omdat de publicatie verscheen na <DATUM> (<PERSOON>, ###) In deze studie wordt het gebruik van de zogenaamde “two-threshold” strategie onderbouwd De lage van de twee afkapwaardes kan worden gebruikt om de diagnose IBD met zekerheid uit te sluiten Bij patiënten met een klinische verdenking op IBD en FCP concentraties tussen de ### en de ### μg/g kan in overleg met patiënt en ouders besloten worden tot een expectatief beleid met het maandelijks vervolgen van FCP of tot direct endoscopisch onderzoek (shared decision making) Wanneer het FCP hoger is dan ### μg/g valt de patiënt in een hoog risico categorie voor IBD en raadt de werkgroep aan endoscopisch onderzoek te verrichten De gepoolde IBD prevalentie in de geïncludeerde studies was ##% De meerwaarde van het gebruik van de FCP-test bij verdenking op IBD in de huisartsenpraktijk, waar de prevalentie lager is dan #%, is beperkt Er is een grote kans op een fout-positieve uitslag Het inzetten van de FCP-test zonder klinische verdenking op IBD zal er mogelijk toe leiden dat een grote groep kinderen ten onrechte wordt verwezen naar een hoger echelon In een IBD-expertise <INSTELLING> (“vierdelijns” ziekenhuis) waar de prevalentie van IBD zeer hoog is, heeft de FCPtest waarschijnlijk weinig toegevoegde waarde in het besluit wel of niet te scopieren Rekening houden met andere redenen voor verhoogd FCP Indien er twijfel is over de klinische IBD verdenking bij een positieve FCP-testuitslag is het van belang om een darminfectie uit te sluiten Gezonde jonge kinderen ((<LEEFTIJD> jaar) hebben hogere FCP-concentraties in hun ontlasting dan oudere kinderen en volwassenen Vanaf de geboorte nemen FCP-concentraties geleidelijk af “Volwassen” waarden worden rond Positieve FCP-testuitslagen worden tevens gezien bij patiënten met een colorectaal carcinoom, juveniele poliepen, diverticulitis, en bij het gebruik van NSAID’s, acetylsalicylzuur en protonpompremmers De werkgroep raadt aan een besluit tot endoscopisch onderzoek nooit alleen op basis van een verhoogd FCP te nemen, maar actief te zoeken naar andere mogelijke verklaringen voor een verhoogd <PERSOON>, ###) FCP-testkits worden geleverd door diverse fabrikanten, waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende meetmethoden De meest gebruikte methode in het (ziekenhuis) laboratorium is de quantitative enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) Daarnaast zijn er snel-testen die gebaseerd zijn op de lateral flow-based methode Tot op heden zijn deze methoden onvoldoende head-to-head met elkaar vergeleken De werkgroep acht het van belang dat men zich er bewust van is dat er verschillen in testuitslagen tussen de verschillende De werkgroep acht het van belang dat men zich er bewust van is dat er een grote variatie in testuitslagen kan bestaan door pre-analytische factoren, zoals de bewaartemperatuur van het ontlastingsmonster en het De werkgroep is van mening dat er bij persisterend rectaal bloedverlies of perianale ziekte (fistel, abces, grote fissuur of ontstoken skintags), ongeacht de hoogte van het FCP, voldoende reden is om endoscopisch Wanneer er sprake is van een verhoogde FCP-concentratie, maar er bij endoscopisch onderzoek van de.
603
nvmdl
te sluiten Gezonde jonge kinderen ((<LEEFTIJD> jaar) hebben hogere FCP-concentraties in hun ontlasting dan oudere kinderen en volwassenen Vanaf de geboorte nemen FCP-concentraties geleidelijk af “Volwassen” waarden worden rond Positieve FCP-testuitslagen worden tevens gezien bij patiënten met een colorectaal carcinoom, juveniele poliepen, diverticulitis, en bij het gebruik van NSAID’s, acetylsalicylzuur en protonpompremmers De werkgroep raadt aan een besluit tot endoscopisch onderzoek nooit alleen op basis van een verhoogd FCP te nemen, maar actief te zoeken naar andere mogelijke verklaringen voor een verhoogd <PERSOON>, ###) FCP-testkits worden geleverd door diverse fabrikanten, waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende meetmethoden De meest gebruikte methode in het (ziekenhuis) laboratorium is de quantitative enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) Daarnaast zijn er snel-testen die gebaseerd zijn op de lateral flow-based methode Tot op heden zijn deze methoden onvoldoende head-to-head met elkaar vergeleken De werkgroep acht het van belang dat men zich er bewust van is dat er verschillen in testuitslagen tussen de verschillende De werkgroep acht het van belang dat men zich er bewust van is dat er een grote variatie in testuitslagen kan bestaan door pre-analytische factoren, zoals de bewaartemperatuur van het ontlastingsmonster en het De werkgroep is van mening dat er bij persisterend rectaal bloedverlies of perianale ziekte (fistel, abces, grote fissuur of ontstoken skintags), ongeacht de hoogte van het FCP, voldoende reden is om endoscopisch Wanneer er sprake is van een verhoogde FCP-concentratie, maar er bij endoscopisch onderzoek van de <PERSOON> KL, et al Fecal calprotectin levels and serological responss to microbial antigens among children and adolescents with inflammatory bowel disease <PERSOON> DM, et al A prospective study of fecal calprotectin and lactoferrin as predictors of small bowel Crohn's disease in patients undergoing capsule endoscopy Scandinavian Journal of Gastroenterology Canani RB, de Horatio LT, Terrin G, et al Combined use of noninvasive tests is useful in the initial diagnostic approach to a child with suspected inflammatory bowel disease <PERSOON> U, et al Colorectal inflammation is well predicted by fecal calprotectin in children with <PERSOON> Y, et al Avoid Endoscopy in <PERSOON> Vijver <PERSOON> D, et al Predicting inflammatory bowel disease in children with abdominal pain and diarrhoea calgranulin-C versus calprotectin stool tests <PERSOON> BJ, et al Diagnostic Accuracy of Fecal Calprotectin for Pediatric Inflammatory Bowel Disease in <PERSOON> BJ, et al Diagnostic test strategies in children at increased risk of inflammatory <PERSOON-##> SR, et al.
498
nvmdl
calprotectin levels and serological responss to microbial antigens among children and adolescents with inflammatory bowel disease <PERSOON> DM, et al A prospective study of fecal calprotectin and lactoferrin as predictors of small bowel Crohn's disease in patients undergoing capsule endoscopy Scandinavian Journal of Gastroenterology Canani RB, de Horatio LT, Terrin G, et al Combined use of noninvasive tests is useful in the initial diagnostic approach to a child with suspected inflammatory bowel disease <PERSOON> U, et al Colorectal inflammation is well predicted by fecal calprotectin in children with <PERSOON> Y, et al Avoid Endoscopy in <PERSOON> Vijver <PERSOON> D, et al Predicting inflammatory bowel disease in children with abdominal pain and diarrhoea calgranulin-C versus calprotectin stool tests <PERSOON> BJ, et al Diagnostic Accuracy of Fecal Calprotectin for Pediatric Inflammatory Bowel Disease in <PERSOON> BJ, et al Diagnostic test strategies in children at increased risk of inflammatory <PERSOON> SR, et al Gastrointestinal and Abdominal Radiology [ESGAR] ECCO-ESGAR Guideline for Diagnostic Assessment in <PERSOON> ### Aug ## doi <DATUM> ecco-jcc/jjy### [Epub ahead of print] <PERSOON-##> G, et al FCP levels in infants with infantile colic, healthy infants, children with inflammatory bowel disease, children with recurrent abdominal pain and healthy children <PERSOON-##> MK <PERSOON-##>-dependent variations in fecal calprotectin concentrations in children <PERSOON-##> MA, Leach ST, Day AS Fecal S###A## and fecal calprotectin as noninvasive markers for inflammatory bowel van de Vijver <PERSOON-##> WR, et al Safely ruling out inflammatory bowel disease in children and teenagers without referral for endoscopy Arch Dis Child ###;#<DATUM> # ### Hoe vaak, wanneer en hoe wordt groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding vastgesteld bij IBD op Bij de diagnose IBD op de kinderleeftijd dient de lengtegroei, puberteitsontwikkeling en voedingstoestand te worden bepaald Bij ieder poliklinisch en klinisch bezoek lengte en gewicht meten Bij groeivertraging, puberteitsvertraging en/of ondervoeding bij kinderen dient IBD, en met name de ZvC, te worden overwogen in de differentiaaldiagnose (zelfs als er geen duidelijke gastro-intestinale klachten bestaan) De behandeling van IBD op de kinderleeftijd dient onder meer te zijn gericht op het bewerkstelligen van normale De anamnese bij IBD is gericht op de bij CU, de ZvC en indeterminate colitis optredende symptomen Verschijnselen als groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding worden geassocieerd met IBD.
506
nvmdl
and Abdominal Radiology [ESGAR] ECCO-ESGAR Guideline for Diagnostic Assessment in <PERSOON> ### Aug ## doi <DATUM> ecco-jcc/jjy### [Epub ahead of print] <PERSOON> G, et al FCP levels in infants with infantile colic, healthy infants, children with inflammatory bowel disease, children with recurrent abdominal pain and healthy children <PERSOON> MK <PERSOON>-dependent variations in fecal calprotectin concentrations in children <PERSOON> MA, Leach ST, Day AS Fecal S###A## and fecal calprotectin as noninvasive markers for inflammatory bowel van de Vijver <PERSOON> WR, et al Safely ruling out inflammatory bowel disease in children and teenagers without referral for endoscopy Arch Dis Child ###;#<DATUM> # ### Hoe vaak, wanneer en hoe wordt groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding vastgesteld bij IBD op Bij de diagnose IBD op de kinderleeftijd dient de lengtegroei, puberteitsontwikkeling en voedingstoestand te worden bepaald Bij ieder poliklinisch en klinisch bezoek lengte en gewicht meten Bij groeivertraging, puberteitsvertraging en/of ondervoeding bij kinderen dient IBD, en met name de ZvC, te worden overwogen in de differentiaaldiagnose (zelfs als er geen duidelijke gastro-intestinale klachten bestaan) De behandeling van IBD op de kinderleeftijd dient onder meer te zijn gericht op het bewerkstelligen van normale De anamnese bij IBD is gericht op de bij CU, de ZvC en indeterminate colitis optredende symptomen Verschijnselen als groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding worden geassocieerd met IBD Lengtemeting, puberteitsstagering en het beoordelen van de voedingstoestand behoren tot het routineonderzoek bij kinderen met verdenking van IBD (zie bij Overwegingen voor definities) Om aspecten van groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding bij IBD op de kinderleeftijd te kunnen beoordelen, is de selectie van literatuur gebaseerd op studies bij kinderen en adolescenten Daarbij is gezocht naar artikelen gebaseerd op prospectieve observaties van goed gedefinieerde patiëntengroepen, retrospectieve Er zijn aanwijzingen dat groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding bij ## tot ##% van de kinderen en adolescenten met IBD wordt vastgesteld bij diagnose Er zijn aanwijzingen dat groeivertraging en ondervoeding vaker voorkomen bij de ZvC dan bij CU Bij de ZvC komt groeivertraging en ondervoeding vaker voor bij jongens dan bij meisjes Groeivertraging Niveau # kan al enkele jaren bestaan voordat de gastro-intestinale klachten tot de diagnose leiden Het lijkt waarschijnlijk dat inhaalgroei wordt gezien bij langdurige remissie na succesvolle therapie Verschijnselen als groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding komen vaak voor bij kinderen en adolescenten met IBD, met als risico dat de uiteindelijke lengte achterblijft De achterblijvende lengtegroei en de vertraging in de puberteitsontwikkeling worden veroorzaakt door een combinatie van anorexie (vast te stellen met behulp van voedingsanamnese), malabsorptie en chronische ontsteking Naarmate het ziekteproces ernstiger verloopt, is de kans op een te kleine uiteindelijke lengte groter (Alemzadeh ###) De ermee gepaard gaande vertraagde puberteitsontwikkeling leidt tot langer doorgroeien en kan zo de gevolgen van de groeivertraging voor de uiteindelijke lengte voor een deel compenseren Inhaalgroei wordt vooral gezien bij.
579
nvmdl
Lengtemeting, puberteitsstagering en het beoordelen van de voedingstoestand behoren tot het routineonderzoek bij kinderen met verdenking van IBD (zie bij Overwegingen voor definities) Om aspecten van groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding bij IBD op de kinderleeftijd te kunnen beoordelen, is de selectie van literatuur gebaseerd op studies bij kinderen en adolescenten Daarbij is gezocht naar artikelen gebaseerd op prospectieve observaties van goed gedefinieerde patiëntengroepen, retrospectieve Er zijn aanwijzingen dat groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding bij ## tot ##% van de kinderen en adolescenten met IBD wordt vastgesteld bij diagnose Er zijn aanwijzingen dat groeivertraging en ondervoeding vaker voorkomen bij de ZvC dan bij CU Bij de ZvC komt groeivertraging en ondervoeding vaker voor bij jongens dan bij meisjes Groeivertraging Niveau # kan al enkele jaren bestaan voordat de gastro-intestinale klachten tot de diagnose leiden Het lijkt waarschijnlijk dat inhaalgroei wordt gezien bij langdurige remissie na succesvolle therapie Verschijnselen als groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding komen vaak voor bij kinderen en adolescenten met IBD, met als risico dat de uiteindelijke lengte achterblijft De achterblijvende lengtegroei en de vertraging in de puberteitsontwikkeling worden veroorzaakt door een combinatie van anorexie (vast te stellen met behulp van voedingsanamnese), malabsorptie en chronische ontsteking Naarmate het ziekteproces ernstiger verloopt, is de kans op een te kleine uiteindelijke lengte groter (Alemzadeh ###) De ermee gepaard gaande vertraagde puberteitsontwikkeling leidt tot langer doorgroeien en kan zo de gevolgen van de groeivertraging voor de uiteindelijke lengte voor een deel compenseren Inhaalgroei wordt vooral gezien bij ###) Groeivertraging wordt zelfs bij presentatie op de leeftijd onder <LEEFTIJD> jaar gevonden (Mamula ###) Bij CU begint de ziekte vaak met bloederige diarree en ontwikkelt zich in enkele gevallen anorexie en gewichtsverlies Bij langer bestaande klachten, en vooral indien sprake is van een slechte eetlust, treedt De ZvC begint zelden voor de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar en verloopt aanvankelijk sluipend Met name bij de ZvC kan een gestoorde lengtegroei al jaren aanwezig zijn voordat andere symptomen optreden en de diagnose wordt gesteld In tegenstelling tot CU, begint de ZvC vaak met niet-specifieke klachten, zoals anorexie, groeivertraging en ondervoeding (Griffiths ###) Omdat deze symptomen het ziektebeeld aanvankelijk kunnen overheersen, is het niet verwonderlijk dat het soms maanden tot jaren kan duren voordat de ZvC wordt gediagnosticeerd Daarbij valt op dat bij de ZvC een twee keer zo grote kans bestaat op groeivertraging ten opzichte van CU Verder komt groeivertraging bij de ZvC meer voor bij jongens dan bij meisjes (Sentongo ###) Ondervoeding, gemeten met bijvoorbeeld spiermassa, is met name aanwezig bij ZvC, waarbij jongens meer ondervoed zijn dan Bij geslaagde behandeling is achterblijvende lengtegroei en groeisnelheid bij zowel CU als bij de ZvC reversibel, gemeten in een follow-up van vier jaar en is onafhankelijk gebleken van duur van de ziekte, ernst van de ziekte en van gebruik van steroïden (Griffiths ###, Saha ###) Bij evaluatie van de lengtegroei maakt men gebruik van groeicurven Aan de hand van referentiewaarden kan.
579
nvmdl
Groeivertraging wordt zelfs bij presentatie op de leeftijd onder <LEEFTIJD> jaar gevonden (Mamula ###) Bij CU begint de ziekte vaak met bloederige diarree en ontwikkelt zich in enkele gevallen anorexie en gewichtsverlies Bij langer bestaande klachten, en vooral indien sprake is van een slechte eetlust, treedt De ZvC begint zelden voor de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar en verloopt aanvankelijk sluipend Met name bij de ZvC kan een gestoorde lengtegroei al jaren aanwezig zijn voordat andere symptomen optreden en de diagnose wordt gesteld In tegenstelling tot CU, begint de ZvC vaak met niet-specifieke klachten, zoals anorexie, groeivertraging en ondervoeding (Griffiths ###) Omdat deze symptomen het ziektebeeld aanvankelijk kunnen overheersen, is het niet verwonderlijk dat het soms maanden tot jaren kan duren voordat de ZvC wordt gediagnosticeerd Daarbij valt op dat bij de ZvC een twee keer zo grote kans bestaat op groeivertraging ten opzichte van CU Verder komt groeivertraging bij de ZvC meer voor bij jongens dan bij meisjes (Sentongo ###) Ondervoeding, gemeten met bijvoorbeeld spiermassa, is met name aanwezig bij ZvC, waarbij jongens meer ondervoed zijn dan Bij geslaagde behandeling is achterblijvende lengtegroei en groeisnelheid bij zowel CU als bij de ZvC reversibel, gemeten in een follow-up van vier jaar en is onafhankelijk gebleken van duur van de ziekte, ernst van de ziekte en van gebruik van steroïden (Griffiths ###, Saha ###) Bij evaluatie van de lengtegroei maakt men gebruik van groeicurven Aan de hand van referentiewaarden kan De lengte van beide ouders wordt gebruikt om de target height (TH) van de patiënt te berekenen Berekening TH-lengte jongen (lengte van de vader + (lengte van moeder +##)), gedeeld door # + #,# cm Berekening TH-lengte meisje ((lengte van de vader -##) + lengte van moeder), gedeeld door # - #,# cm Het verloop van de lengte-SDS is een relatief eenvoudige parameter voor het beoordelen van het verloop van de lengtegroei Normaal is slechts geringe variatie in de SDS waarneembaar Men spreekt van een afbuigende groeicurve, als de standaarddeviatiescore (SDS) van de lengte met meer dan # afneemt Een afname van de SDS voor de kalenderleeftijd met meer dan # eenheid betekent dat de lengtegroei vertraging oploopt, onafhankelijk van de oorspronkelijke lengte van de patiënt Als door vertraagde botrijping de lengte-SDS voor de kalenderleeftijd afneemt, maar die voor de botleeftijd niet, betekent dat dat de patiënt zijn groeipotentieel Evaluatie van de puberteitsontwikkeling geschiedt door het vastleggen van de stadia volgens Tanner (inclusief meting van het testisvolume) Men spreekt bij een meisje van een late puberteitsontwikkeling als op de leeftijd van ##,<LEEFTIJD> jaar nog geen mammaontwikkeling heeft plaatsgevonden, en bij een jongen als bij een leeftijd van ##,# Bij het lichamelijk onderzoek behoort ook de voedingstoestand te worden vastgelegd Hiertoe is in eerste instantie meting van lengte en gewicht noodzakelijk Om een meer volledige indruk te verkrijgen, is het nodig om naast lengte, gewicht-naar-lengte en puberteitsstagering ook huidplooidikte en bovenarmomtrek te bepalen.
608
nvmdl
gebruikt om de target height (TH) van de patiënt te berekenen Berekening TH-lengte jongen (lengte van de vader + (lengte van moeder +##)), gedeeld door # + #,# cm Berekening TH-lengte meisje ((lengte van de vader -##) + lengte van moeder), gedeeld door # - #,# cm Het verloop van de lengte-SDS is een relatief eenvoudige parameter voor het beoordelen van het verloop van de lengtegroei Normaal is slechts geringe variatie in de SDS waarneembaar Men spreekt van een afbuigende groeicurve, als de standaarddeviatiescore (SDS) van de lengte met meer dan # afneemt Een afname van de SDS voor de kalenderleeftijd met meer dan # eenheid betekent dat de lengtegroei vertraging oploopt, onafhankelijk van de oorspronkelijke lengte van de patiënt Als door vertraagde botrijping de lengte-SDS voor de kalenderleeftijd afneemt, maar die voor de botleeftijd niet, betekent dat dat de patiënt zijn groeipotentieel Evaluatie van de puberteitsontwikkeling geschiedt door het vastleggen van de stadia volgens Tanner (inclusief meting van het testisvolume) Men spreekt bij een meisje van een late puberteitsontwikkeling als op de leeftijd van ##,<LEEFTIJD> jaar nog geen mammaontwikkeling heeft plaatsgevonden, en bij een jongen als bij een leeftijd van ##,# Bij het lichamelijk onderzoek behoort ook de voedingstoestand te worden vastgelegd Hiertoe is in eerste instantie meting van lengte en gewicht noodzakelijk Om een meer volledige indruk te verkrijgen, is het nodig om naast lengte, gewicht-naar-lengte en puberteitsstagering ook huidplooidikte en bovenarmomtrek te bepalen onderzoeker te worden verricht Bij chronische ondervoeding is gewicht-naar-lengte een onvoldoende betrouwbare parameter, omdat daarbij wijzigingen kunnen op treden in de verhouding vetmassa tot vetvrije massa (lean body mass) Het blijkt dat de vetvrije massa ernstiger kan zijn verminderd dan het gewicht en de huidplooidikte doen vermoeden Het verloop van de lengtegroei (doorkruisen van SD- of percentiellijnen) en de groeisnelheid (toename van de lengte ten opzichte van ## maanden tevoren) geven wel informatie over chronische ondervoeding, maar hiervoor is langdurige observatie nodig Afname van de vetvrije massa (zich uitend als een verminderde armomtrek bij vrijwel gelijkblijvende huidplooidikte) bij een normaal gewicht-naarlengte wijst op ondervoeding Meting van de huidplooidikte geschiedt halverwege de gestrekt afhangende nietdominante (dus meestal de linker) bovenarm Van belang is een gestandaardiseerde techniek en een goed geïnstrueerde onderzoeker teneinde een betrouwbare meting te verkrijgen Op dezelfde plaats wordt de armomtrek gemeten Bij het vaststellen van een stoornis in de lengtegroei c q puberteitsontwikkeling is het van belang de energie-inname te berekenen, de vetvrije massa te bepalen en deze ook regelmatig te volgen tijdens Groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding bij IBD uit zich ook vaak in een achterblijvende skeletleeftijd Om dit te beoordelen kan een X-handwortelfoto worden vervaardigd, waarbij de skeletleeftijd kan <PERSOON> RA Adult height in patients with <PERSOON> JH, <PERSOON> PM Growth and clinical course of children with Crohn​s disease years of age and younger American Journal of Gastroenterology ###;###(#).
601
nvmdl
ondervoeding is gewicht-naar-lengte een onvoldoende betrouwbare parameter, omdat daarbij wijzigingen kunnen op treden in de verhouding vetmassa tot vetvrije massa (lean body mass) Het blijkt dat de vetvrije massa ernstiger kan zijn verminderd dan het gewicht en de huidplooidikte doen vermoeden Het verloop van de lengtegroei (doorkruisen van SD- of percentiellijnen) en de groeisnelheid (toename van de lengte ten opzichte van ## maanden tevoren) geven wel informatie over chronische ondervoeding, maar hiervoor is langdurige observatie nodig Afname van de vetvrije massa (zich uitend als een verminderde armomtrek bij vrijwel gelijkblijvende huidplooidikte) bij een normaal gewicht-naarlengte wijst op ondervoeding Meting van de huidplooidikte geschiedt halverwege de gestrekt afhangende nietdominante (dus meestal de linker) bovenarm Van belang is een gestandaardiseerde techniek en een goed geïnstrueerde onderzoeker teneinde een betrouwbare meting te verkrijgen Op dezelfde plaats wordt de armomtrek gemeten Bij het vaststellen van een stoornis in de lengtegroei c q puberteitsontwikkeling is het van belang de energie-inname te berekenen, de vetvrije massa te bepalen en deze ook regelmatig te volgen tijdens Groeivertraging, puberteitsvertraging en ondervoeding bij IBD uit zich ook vaak in een achterblijvende skeletleeftijd Om dit te beoordelen kan een X-handwortelfoto worden vervaardigd, waarbij de skeletleeftijd kan <PERSOON> RA Adult height in patients with <PERSOON> JH, <PERSOON> PM Growth and clinical course of children with Crohn​s disease years of age and younger American Journal of <PERSOON> EO Growth Failure in Children with <PERSOON> HL Growth of prepubertal children with inflammatory bowel disease <PERSOON> TA, Semeao EJ, Piccoli DA, Stallings VA, Zemel BS Growth, body composition, and nutritional status in children and adolescents with Crohn​s disease <PERSOON> ###;###(#) ###-## Welke serologische diagnostiek dient te worden uitgevoerd bij een kind met verdenking van IBD? De werkgroep is van mening dat p-ANCA en ASCA niet wezenlijk kunnen bijdragen tot de diagnose CU of ZvC, De ZvC en CU zijn chronische inflammatoire darmziekten Zij kunnen op kinderleeftijd manifest worden De diagnose is niet altijd eenvoudig te stellen, voornamelijk wanneer vage klachten op de voorgrond staan Voor een uiteindelijke diagnose zijn belastende onderzoeken noodzakelijk Het selecteren van sterk verdachte patiënten door middel van een serologische test zou eventueel kunnen bijdragen aan de diagnose Hiernaast is het belangrijk te weten of vaststelling van het serologische fenotype van de patiënt op het moment van de diagnose kan bijdragen aan het voorspellen van het beloop van de ziekte Het is aannemelijk dat de sensitiviteit van p-ANCA bij CU bij kinderen ongeveer ##% is en de specificiteit varieert tussen ## en ###% In de Niveau # tweede lijn is de positiefvoorspellende waarde <PERSOON> ###.
539
nvmdl
<PERSOON> EO Growth Failure in Children with <PERSOON> HL Growth of prepubertal children with inflammatory bowel disease <PERSOON> TA, Semeao EJ, Piccoli DA, Stallings VA, Zemel BS Growth, body composition, and nutritional status in children and adolescents with Crohn​s disease <PERSOON> ###;###(#) ###-## Welke serologische diagnostiek dient te worden uitgevoerd bij een kind met verdenking van IBD? De werkgroep is van mening dat p-ANCA en ASCA niet wezenlijk kunnen bijdragen tot de diagnose CU of ZvC, De ZvC en CU zijn chronische inflammatoire darmziekten Zij kunnen op kinderleeftijd manifest worden De diagnose is niet altijd eenvoudig te stellen, voornamelijk wanneer vage klachten op de voorgrond staan Voor een uiteindelijke diagnose zijn belastende onderzoeken noodzakelijk Het selecteren van sterk verdachte patiënten door middel van een serologische test zou eventueel kunnen bijdragen aan de diagnose Hiernaast is het belangrijk te weten of vaststelling van het serologische fenotype van de patiënt op het moment van de diagnose kan bijdragen aan het voorspellen van het beloop van de ziekte Het is aannemelijk dat de sensitiviteit van p-ANCA bij CU bij kinderen ongeveer ##% is en de specificiteit varieert tussen ## en ###% In de Niveau # tweede lijn is de positiefvoorspellende waarde <PERSOON> ### specificiteit varieert tussen ## en ###% In de tweede lijn ligt de positiefvoorspellende waarde bij ASCA Endoscopie, al of niet gecombineerd met radiologische technieken, is de eerste keuze voor de diagnostiek bij IBD Een definitieve diagnose is bij kinderen dan nog niet altijd met zekerheid te stellen Voor kinderen en adolescenten zou een (veel) minder ingrijpende diagnostiek te prefereren zijn De laatste jaren is daarom geprobeerd om via serumanalyse de diagnose CU of ZvC te bevestigen c q aannemelijk te maken De literatuur vermeldt dat er aanwijzingen zijn dat serologische parameters bij IBD in de tweede lijn kunnen worden gehanteerd als mogelijke aanwijzingen dat er CU en/of de ZvC aanwezig is De meest gebruikte parameters zijn antibody) De eerstgenoemde wordt gebruikt om de diagnose CU aannemelijk te maken De sensitiviteit van p- ANCA bij CU bij kinderen is ongeveer ##% en de specificiteit varieert van ## tot ###% ASCA wordt gebruikt bij de diagnostiek van de ZvC De sensitiviteit bij de ZvC varieert van ## tot ##%, terwijl de specificiteit varieert van De meeste studies zijn gecorreleerd met de ‘gouden standaard’ voor de diagnose voor IBD, namelijk de endoscopische en/of radiologische technieken De positiefvoorspel- lende waarde varieert zowel bij p-ANCA als bij ASCA van ## tot ##% De negatiefvoor- spellende waarde bij beide van ## tot ##% Combinaties van positieve/negatieve p-ANCA en ASCA voegen niet meer toe aan een enkelvoudige bepaling Zowel p-ANCA als ASCA kunnen een aanwijzing geven voor het bestaan van IBD Echter gezien de frequentie.
582
nvmdl
ligt de positiefvoorspellende waarde bij ASCA Endoscopie, al of niet gecombineerd met radiologische technieken, is de eerste keuze voor de diagnostiek bij IBD Een definitieve diagnose is bij kinderen dan nog niet altijd met zekerheid te stellen Voor kinderen en adolescenten zou een (veel) minder ingrijpende diagnostiek te prefereren zijn De laatste jaren is daarom geprobeerd om via serumanalyse de diagnose CU of ZvC te bevestigen c q aannemelijk te maken De literatuur vermeldt dat er aanwijzingen zijn dat serologische parameters bij IBD in de tweede lijn kunnen worden gehanteerd als mogelijke aanwijzingen dat er CU en/of de ZvC aanwezig is De meest gebruikte parameters zijn antibody) De eerstgenoemde wordt gebruikt om de diagnose CU aannemelijk te maken De sensitiviteit van p- ANCA bij CU bij kinderen is ongeveer ##% en de specificiteit varieert van ## tot ###% ASCA wordt gebruikt bij de diagnostiek van de ZvC De sensitiviteit bij de ZvC varieert van ## tot ##%, terwijl de specificiteit varieert van De meeste studies zijn gecorreleerd met de ‘gouden standaard’ voor de diagnose voor IBD, namelijk de endoscopische en/of radiologische technieken De positiefvoorspel- lende waarde varieert zowel bij p-ANCA als bij ASCA van ## tot ##% De negatiefvoor- spellende waarde bij beide van ## tot ##% Combinaties van positieve/negatieve p-ANCA en ASCA voegen niet meer toe aan een enkelvoudige bepaling Zowel p-ANCA als ASCA kunnen een aanwijzing geven voor het bestaan van IBD Echter gezien de frequentie Een recente prospectieve studie laat zien dat aanwezigheid van diverse serologische immuunresponsen op significant geassocieerd is met een meer agressief ziektebeloop bij kinderen met de ZvC (Dubinsky ###) Canani RB, <PERSOON> A, et al Effects of disease activity on antiSaccharomyces cerevisiae antibodies Implications for diagnosis and follow-up of children with Crohn​s disease <PERSOON> SR, Seidman EG Clinical utility of serodiagnostic testing in suspected pediatric Dubinsky MC, <PERSOON> CJ, Farrior S, et al; Western Regional Pediatric IBD Research Alliance Serum immune responses predict rapid disease progression among children with Crohn​s disease immune Gupta SK, Fitzgerald JF, Croffie JM, Pfefferkorn MD, Molleston JP, Corkins <PERSOON> of serological markers of inflammatory bowel disease with clinical diagnosis in children Inflamm Bowel Dis ###;##(#) ###-# childhood inflammatory bowel disease <PERSOON> testing with ANCA, ASCA, and anti-OmpC in children and young adults with Crohn​s disease and ulcerative colitis Diagnostic value and corre- lation with disease Vooralsnog is er geen plaats voor de bepaling van NOD#/CARD##-mutaties bij diagnosestelling van IBD buiten studieverband, omdat dit momenteel nog geen klinische consequenties heeft IBD is een multifactoriële aandoening met een complexe interactie tussen genetische, bacteriële en immunologische factoren, leidend tot ontsteking van de darm en het darm- slijmvlies Vooralsnog lijkt de.
575
nvmdl
laat zien dat aanwezigheid van diverse serologische immuunresponsen op significant geassocieerd is met een meer agressief ziektebeloop bij kinderen met de ZvC (Dubinsky ###) Canani RB, <PERSOON> A, et al Effects of disease activity on antiSaccharomyces cerevisiae antibodies Implications for diagnosis and follow-up of children with Crohn​s disease <PERSOON> SR, Seidman EG Clinical utility of serodiagnostic testing in suspected pediatric Dubinsky MC, <PERSOON> CJ, Farrior S, et al; Western Regional Pediatric IBD Research Alliance Serum immune responses predict rapid disease progression among children with Crohn​s disease immune Gupta SK, Fitzgerald JF, Croffie JM, Pfefferkorn MD, Molleston JP, Corkins <PERSOON> of serological markers of inflammatory bowel disease with clinical diagnosis in children Inflamm Bowel Dis ###;##(#) ###-# childhood inflammatory bowel disease <PERSOON> testing with ANCA, ASCA, and anti-OmpC in children and young adults with Crohn​s disease and ulcerative colitis Diagnostic value and corre- lation with disease Vooralsnog is er geen plaats voor de bepaling van NOD#/CARD##-mutaties bij diagnosestelling van IBD buiten studieverband, omdat dit momenteel nog geen klinische consequenties heeft IBD is een multifactoriële aandoening met een complexe interactie tussen genetische, bacteriële en immunologische factoren, leidend tot ontsteking van de darm en het darm- slijmvlies Vooralsnog lijkt de Onlangs is het eerste gen geïdentificeerd dat duidelijk geassocieerd is met het risico op de ontwikkeling van de ZvC Het gen codeert voor het NOD#/CARD##-eiwit en polymorfismen in het betreffende gen zijn onder meer geassocieerd met ziekteactiviteit in de dunne darm en De selectie van literatuur is gebaseerd op studies naar NOD#/CARD##-mutaties (R###W, G###R en L<LOCATIE> bij kinderen en adolescenten Daarbij is gezocht naar artikelen gebaseerd op prospectieve studies van goed gedefinieerde patiëntengroepen, retrospectieve vergelijkingen ten opzichte van controlegroepen en nietvergelijkend onderzoek Er zijn aanwijzingen dat NOD#/CARD##-mutaties (R###W, G###R en L<LOCATIE> geassocieerd zijn met een hoger risico op de ZvC, een jongere leeftijd bij begin van de ziekte (G###R), een aangedaan ileum (R###W, G###R en L<LOCATIE> groeiachterstand en vroege chirurgische interventie In een case-control-studie bij ### kinderen met de ZvC tot <LEEFTIJD> jaar zijn NOD#/CARD##- mutaties (R###W, G###R en L<LOCATIE> bepaald en gecorreleerd met het fenotype NOD#/ CARD##-mutatie bleek geassocieerd met een hoger risico op de ZvC met een aangedaan ileum (indien sprake is van de ZvC) en met In een cohortstudie bij ### patiënten met IBD (waarvan ## kinderen) zijn NOD#-mutaties bepaald en is gekeken naar een associatie met het voorkomen van granulomen Deze werd niet gevonden (Shaoul ###) In een case-control-studie bij ### joodse patiënten met de ZvC gediagnosticeerd voor het ##e jaar zijn NOD#mutaties bepaald De mutatie G###R bleek geassocieerd met het ontstaan van de ZvC op jongere leeftijd.
631
nvmdl
geïdentificeerd dat duidelijk geassocieerd is met het risico op de ontwikkeling van de ZvC Het gen codeert voor het NOD#/CARD##-eiwit en polymorfismen in het betreffende gen zijn onder meer geassocieerd met ziekteactiviteit in de dunne darm en De selectie van literatuur is gebaseerd op studies naar NOD#/CARD##-mutaties (R###W, G###R en L<LOCATIE> bij kinderen en adolescenten Daarbij is gezocht naar artikelen gebaseerd op prospectieve studies van goed gedefinieerde patiëntengroepen, retrospectieve vergelijkingen ten opzichte van controlegroepen en nietvergelijkend onderzoek Er zijn aanwijzingen dat NOD#/CARD##-mutaties (R###W, G###R en L<LOCATIE> geassocieerd zijn met een hoger risico op de ZvC, een jongere leeftijd bij begin van de ziekte (G###R), een aangedaan ileum (R###W, G###R en L<LOCATIE> groeiachterstand en vroege chirurgische interventie In een case-control-studie bij ### kinderen met de ZvC tot <LEEFTIJD> jaar zijn NOD#/CARD##- mutaties (R###W, G###R en L<LOCATIE> bepaald en gecorreleerd met het fenotype NOD#/ CARD##-mutatie bleek geassocieerd met een hoger risico op de ZvC met een aangedaan ileum (indien sprake is van de ZvC) en met In een cohortstudie bij ### patiënten met IBD (waarvan ## kinderen) zijn NOD#-mutaties bepaald en is gekeken naar een associatie met het voorkomen van granulomen Deze werd niet gevonden (Shaoul ###) In een case-control-studie bij ### joodse patiënten met de ZvC gediagnosticeerd voor het ##e jaar zijn NOD#mutaties bepaald De mutatie G###R bleek geassocieerd met het ontstaan van de ZvC op jongere leeftijd De werkgroep is van mening dat er voor de bepaling van NOD#/CARD##-mutaties op dit moment nog geen plaats is, aangezien de uitslag geen klinische consequenties heeft <PERSOON> SL, et al CARD## gene mutations and risk for early <PERSOON>, et al NOD#/CARD## mutations and presence of granulomas in pediatric and adult Crohn​s <PERSOON>, et al NOD#/CARD## variants are associated with lower weight at diagnosis in children <PERSOON> B, <PERSOON> Y, et al NOD#/CARD## mutation analysis and genotype-phenotype correlation in jewish pediatric patients compared with adults with Crohn​s disease <PERSOON> ###;##<DATUM> ## Is er een indicatie voor aanvullend laboratoriumonderzoek naar deficiënties bij het stellen van de diagnose IBD? De werkgroep adviseert bij diagnosestelling van IBD laboratoriumcontroles te verrichten naar anemie, inclusief de ijzerstatus, waaronder serumijzer, transferrine, ferritine, totaalijzerbindingscapaciteit (TYBC) en albumine Op indicatie kan aanvullende diagnostiek worden verricht naar vitamine D en foliumzuur De werkgroep adviseert na diagnosestelling van IBD voldoende calciuminname en vitamine D-inname te garanderen De geadviseerde hoeveelheid vitamine D- (### IU/dag) en calciumsuppletie is afhankelijk van de Bij nierfunctiestoornissen of bij langdurige suppletie adviseert de werkgroep de calciumuitscheiding in de urine te Aanbevelingen over de bepaling van zink, selenium, koper, vitamines A en E en onverzadigde langeketenvetzuren kunnen niet worden gedaan Er zijn studies nodig om de indicatie van deze bepalingen te Indien deficiënties van nutriënten frequent voorkomen bij kinderen met IBD is het geïndiceerd aanvullend laboratoriumonderzoek naar deze deficiënties te verrichten Er is gezocht naar studies betreffende deficiënties.
682
nvmdl
de uitslag geen klinische consequenties heeft <PERSOON> SL, et al CARD## gene mutations and risk for early <PERSOON>, et al NOD#/CARD## mutations and presence of granulomas in pediatric and adult Crohn​s <PERSOON>, et al NOD#/CARD## variants are associated with lower weight at diagnosis in children <PERSOON> B, <PERSOON> Y, et al NOD#/CARD## mutation analysis and genotype-phenotype correlation in jewish pediatric patients compared with adults with Crohn​s disease <PERSOON> ###;##<DATUM> ## Is er een indicatie voor aanvullend laboratoriumonderzoek naar deficiënties bij het stellen van de diagnose IBD? De werkgroep adviseert bij diagnosestelling van IBD laboratoriumcontroles te verrichten naar anemie, inclusief de ijzerstatus, waaronder serumijzer, transferrine, ferritine, totaalijzerbindingscapaciteit (TYBC) en albumine Op indicatie kan aanvullende diagnostiek worden verricht naar vitamine D en foliumzuur De werkgroep adviseert na diagnosestelling van IBD voldoende calciuminname en vitamine D-inname te garanderen De geadviseerde hoeveelheid vitamine D- (### IU/dag) en calciumsuppletie is afhankelijk van de Bij nierfunctiestoornissen of bij langdurige suppletie adviseert de werkgroep de calciumuitscheiding in de urine te Aanbevelingen over de bepaling van zink, selenium, koper, vitamines A en E en onverzadigde langeketenvetzuren kunnen niet worden gedaan Er zijn studies nodig om de indicatie van deze bepalingen te Indien deficiënties van nutriënten frequent voorkomen bij kinderen met IBD is het geïndiceerd aanvullend laboratoriumonderzoek naar deze deficiënties te verrichten Er is gezocht naar studies betreffende deficiënties Ook is gezocht op zoektermen als anemie, foliumzuur en vitamine Alhoewel anemie waarschijnlijk frequent voorkomt bij kinderen met IBD zijn hiernaar nauwelijks studies verricht Er kan sprake zijn van N ijzergebreksanemie of anemie bij chronisch ziek zijn Er zijn aanwijzingen dat hypovitaminose D bij kinderen met IBD vaker voorkomt dan bij gezonde Mogelijk is er bij kinderen met IBD vaker sprake van verlaagde zink-, selenium-, koper-, foliumzuur-, <PERSOON> ###, <PERSOON> ### Uit een cross-sectionele studie bij ZvC-patiënten tot <LEEFTIJD> jaar bleek er bij ##% sprake van hypovitaminose <PERSOON> geassocieerd met hypovitaminose D bleken het winterseizoen, afrikaans-amerikaanse ethniciteit, ZvC in bovenste tractus digestivus en de duur van corticosteroïdbehandeling (Sentongo ###) De inname van ijzer, zink, koper, foliumzuur en vitamine C bleek verlaagd tijdens een exacerbatie van IBD op de kinderleeftijd Uit twee studies bij kinderen met ZvC en CU bleek sprake van abnormaal lage zink-, en/of koper- en seleniumwaarden Bij ZvC bleek er vaker sprake van abnormaal lage waarden dan bij CU Geopperd wordt dat het matige wegvangen van vrije radicalen bijdraagt aan het onderhouden van ontsteking bij IBD (Ojuawo ###, Uit een case-control-studie bij kinderen met IBD bleek sprake van een hoog risico op deficiëntie van n-# onverzadigde langeketenvetzuren, gerelateerd aan ziekteactiviteit (Socha ###) Een gecontroleerde studie in een pediatrisch IBD-cohort toonde verstoring van het lipideprofiel, lipoproteïneconcentraties en de oxidantantioxidantstatus aan (<PERSOON-##> ###) Uit een prospectieve case-control-studie bij kinderen en jongvolwassenen.
622
nvmdl
gezocht op zoektermen als anemie, foliumzuur en vitamine Alhoewel anemie waarschijnlijk frequent voorkomt bij kinderen met IBD zijn hiernaar nauwelijks studies verricht Er kan sprake zijn van N ijzergebreksanemie of anemie bij chronisch ziek zijn Er zijn aanwijzingen dat hypovitaminose D bij kinderen met IBD vaker voorkomt dan bij gezonde Mogelijk is er bij kinderen met IBD vaker sprake van verlaagde zink-, selenium-, koper-, foliumzuur-, <PERSOON> ###, <PERSOON> ### Uit een cross-sectionele studie bij ZvC-patiënten tot <LEEFTIJD> jaar bleek er bij ##% sprake van hypovitaminose <PERSOON> geassocieerd met hypovitaminose D bleken het winterseizoen, afrikaans-amerikaanse ethniciteit, ZvC in bovenste tractus digestivus en de duur van corticosteroïdbehandeling (Sentongo ###) De inname van ijzer, zink, koper, foliumzuur en vitamine C bleek verlaagd tijdens een exacerbatie van IBD op de kinderleeftijd Uit twee studies bij kinderen met ZvC en CU bleek sprake van abnormaal lage zink-, en/of koper- en seleniumwaarden Bij ZvC bleek er vaker sprake van abnormaal lage waarden dan bij CU Geopperd wordt dat het matige wegvangen van vrije radicalen bijdraagt aan het onderhouden van ontsteking bij IBD (Ojuawo ###, Uit een case-control-studie bij kinderen met IBD bleek sprake van een hoog risico op deficiëntie van n-# onverzadigde langeketenvetzuren, gerelateerd aan ziekteactiviteit (Socha ###) Een gecontroleerde studie in een pediatrisch IBD-cohort toonde verstoring van het lipideprofiel, lipoproteïneconcentraties en de oxidantantioxidantstatus aan (<PERSOON> ###) Uit een prospectieve case-control-studie bij kinderen en jongvolwassenen De mate hiervan bleek gerelateerd Er is een studie verricht bij kinderen met IBD, waarbij onder meer is gekeken naar foliumzuur- en vitamine B##waarden Foliumzuur bleek verlaagd, in tegenstelling tot vitamine <PERSOON> naar het voorkomen van anemie bij kinderen met IBD zijn helaas nauwelijks gevonden Beattie et al verrichtten een studie bij kinderen met gastro-intestinale symptomen Zij keken onder meer naar de relatie tussen anemie en IBD Bij ##% van de kinderen met de ZvC en ##% van de kinderen met CU was sprake van anemie (Hb ( #,# mmol/l) Ook is er een studie verricht waarbij is gekeken naar erytropoëtinewaarden bij kinderen met IBD Twintig van de ## pediatrische patiënten met IBD bleken anemie (ten gevolge van ijzergebrek of chronisch ziek zijn) te hebben Erytropoëtinewaarden konden zowel verhoogd (door onvoldoende respons van het beenmerg) als verlaagd zijn (door chronisch ziek zijn) (Tsitsika ###) Deficiënties lijken te worden veroorzaakt door onvoldoende inname, verhoogde behoefte en malabsorptie In een overzichtsartikel van de NASPGHAN wordt vermeld dat biochemische screening van de nutriënten- en micronutriëntenstatus bruikbare informatie op kan leveren Het dieet van pediatrische patiënten met IBD moet alle voedingsmiddelen in optimale verhouding bevatten, hierbij de richtlijnen volgend voor de voedselinname voor gezonde kinderen van dezelfde leeftijd en hetzelfde geslacht Calciuminname van ### mg per dag en vitamine D-inname van ### IU per dag wordt geadviseerd Suppletie van calorieën, proteïne, zink, vitamines en calcium kunnen geïndiceerd zijn, afhankelijk van de individuele screening (NASPGHAN ###).
631
nvmdl
Er is een studie verricht bij kinderen met IBD, waarbij onder meer is gekeken naar foliumzuur- en vitamine B##waarden Foliumzuur bleek verlaagd, in tegenstelling tot vitamine <PERSOON> naar het voorkomen van anemie bij kinderen met IBD zijn helaas nauwelijks gevonden Beattie et al verrichtten een studie bij kinderen met gastro-intestinale symptomen Zij keken onder meer naar de relatie tussen anemie en IBD Bij ##% van de kinderen met de ZvC en ##% van de kinderen met CU was sprake van anemie (Hb ( #,# mmol/l) Ook is er een studie verricht waarbij is gekeken naar erytropoëtinewaarden bij kinderen met IBD Twintig van de ## pediatrische patiënten met IBD bleken anemie (ten gevolge van ijzergebrek of chronisch ziek zijn) te hebben Erytropoëtinewaarden konden zowel verhoogd (door onvoldoende respons van het beenmerg) als verlaagd zijn (door chronisch ziek zijn) (Tsitsika ###) Deficiënties lijken te worden veroorzaakt door onvoldoende inname, verhoogde behoefte en malabsorptie In een overzichtsartikel van de NASPGHAN wordt vermeld dat biochemische screening van de nutriënten- en micronutriëntenstatus bruikbare informatie op kan leveren Het dieet van pediatrische patiënten met IBD moet alle voedingsmiddelen in optimale verhouding bevatten, hierbij de richtlijnen volgend voor de voedselinname voor gezonde kinderen van dezelfde leeftijd en hetzelfde geslacht Calciuminname van ### mg per dag en vitamine D-inname van ### IU per dag wordt geadviseerd Suppletie van calorieën, proteïne, zink, vitamines en calcium kunnen geïndiceerd zijn, afhankelijk van de individuele screening (NASPGHAN ###) #) worden gebruikt Bij het gebruik van deze index wordt (naast bezinking en hematocriet) als laboratoriumbepaling het serumalbumine gebruikt Derhalve wordt in het diagnostische traject van kinderen, die worden verdacht van IBD, vaak al het albumine bepaald Een verlaagd albumine geeft een indruk van de ondervoeding die kan bestaan bij een kind met <PERSOON> C, et al Vitamins A and E serum levels in children and young adults with inflammatory bowel disease effect of disease activity <PERSOON> ###;##(#) ###-## <PERSOON> IJ, <PERSOON> SC, Hicks PD, et al Zinc metabolism in adolescents with Crohn​s disease Pediatr Res ###;##(#) ##<DATUM> <PERSOON> E, <PERSOON> Y, <PERSOON>, et al Altered lipid profile, lipoprotein composition, and oxidant and antioxidant status in Nakano E, <PERSOON> CJ, Chada L, et al Hyperhomocystinemia in children with inflammatory bowel disease <PERSOON-##> support for pediatric patients with inflammatory bowel disease; a clinical report of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition J Ped Gastroenterol Nutr ###;## ##-## Ojuawo A, <PERSOON-##> serum concentrations of zinc, copper and selenium in children with inflammatory bowel disease Sentongo TA, Semaeo EJ, Stettler N, et al Vitamin D status in children, adolescents, and young adults with Crohn disease <PERSOON-##> B, et al Essential fatty acid depletion in children with inflammatory bowel disease Scand J <PERSOON-##> AG, <PERSOON-##> V.
662
nvmdl
gebruikt Bij het gebruik van deze index wordt (naast bezinking en hematocriet) als laboratoriumbepaling het serumalbumine gebruikt Derhalve wordt in het diagnostische traject van kinderen, die worden verdacht van IBD, vaak al het albumine bepaald Een verlaagd albumine geeft een indruk van de ondervoeding die kan bestaan bij een kind met <PERSOON> C, et al Vitamins A and E serum levels in children and young adults with inflammatory bowel disease effect of disease activity <PERSOON> ###;##(#) ###-## <PERSOON> IJ, <PERSOON> SC, Hicks PD, et al Zinc metabolism in adolescents with Crohn​s disease Pediatr Res ###;##(#) ##<DATUM> <PERSOON> E, <PERSOON> Y, <PERSOON>, et al Altered lipid profile, lipoprotein composition, and oxidant and antioxidant status in Nakano E, <PERSOON> CJ, Chada L, et al Hyperhomocystinemia in children with inflammatory bowel disease <PERSOON> support for pediatric patients with inflammatory bowel disease; a clinical report of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition J Ped Gastroenterol Nutr ###;## ##-## Ojuawo A, <PERSOON-##> serum concentrations of zinc, copper and selenium in children with inflammatory bowel disease Sentongo TA, Semaeo EJ, Stettler N, et al Vitamin D status in children, adolescents, and young adults with Crohn disease <PERSOON-##> B, et al Essential fatty acid depletion in children with inflammatory bowel disease Scand J <PERSOON-##> AG, <PERSOON-##> Y, et al Erythropoietin levels in children and adolescents with inflammatory bowel Dient tuberculose (TBC) bij kinderen met verdenking van IBD te worden uitgesloten? Geadviseerd wordt bij kinderen met verdenking van IBD, met een positieve familieanamnese voor TBC of die afkomstig zijn uit een gebied waar TBC endemisch voorkomt, biopten afkomstig uit het aangedane darmweefsel, histologisch en microbiologisch (PCR) te onderzoeken op TBC Voor het starten met infliximab bij kinderen met de ZvC wordt geadviseerd een anamnese af te nemen wat betreft (mogelijke) expositie aan TBC en klachten die passen bij TBC Tevens dient een mantouxtest en een Xthorax te worden verricht Mycobacterium tuberculosis-infectie kan een intestinale manifestatie hebben, met de ileocoecale regio als voorkeursplaats De symptomen kunnen vergelijkbaar zijn met de symptomen die bij de ZvC worden gezien, die gelokaliseerd is in de ileocoecale regio De selectie van literatuur is gebaseerd op studies naar intestinale TBC bij Een tweede probleem met betrekking tot TBC betreft de activering van latente TBC ten tijde van behandeling met infliximab, een complicatie met hoge mortaliteit en morbiditeit Hierbij dient men zich af te vragen of (en op welke manier) screening op latente TBC is geïndiceerd, voorafgaand aan infliximabbehandeling De selectie van literatuur is gebaseerd op studies naar infliximabbehandeling bij kinderen en adolescenten met IBD en screening op TBC Bij kinderen met verdenking van IBD, met een positieve familieanamnese voor TBC of waarbij sprake is.
601
nvmdl
<PERSOON> Y, et al Erythropoietin levels in children and adolescents with inflammatory bowel Dient tuberculose (TBC) bij kinderen met verdenking van IBD te worden uitgesloten? Geadviseerd wordt bij kinderen met verdenking van IBD, met een positieve familieanamnese voor TBC of die afkomstig zijn uit een gebied waar TBC endemisch voorkomt, biopten afkomstig uit het aangedane darmweefsel, histologisch en microbiologisch (PCR) te onderzoeken op TBC Voor het starten met infliximab bij kinderen met de ZvC wordt geadviseerd een anamnese af te nemen wat betreft (mogelijke) expositie aan TBC en klachten die passen bij TBC Tevens dient een mantouxtest en een Xthorax te worden verricht Mycobacterium tuberculosis-infectie kan een intestinale manifestatie hebben, met de ileocoecale regio als voorkeursplaats De symptomen kunnen vergelijkbaar zijn met de symptomen die bij de ZvC worden gezien, die gelokaliseerd is in de ileocoecale regio De selectie van literatuur is gebaseerd op studies naar intestinale TBC bij Een tweede probleem met betrekking tot TBC betreft de activering van latente TBC ten tijde van behandeling met infliximab, een complicatie met hoge mortaliteit en morbiditeit Hierbij dient men zich af te vragen of (en op welke manier) screening op latente TBC is geïndiceerd, voorafgaand aan infliximabbehandeling De selectie van literatuur is gebaseerd op studies naar infliximabbehandeling bij kinderen en adolescenten met IBD en screening op TBC Bij kinderen met verdenking van IBD, met een positieve familieanamnese voor TBC of waarbij sprake is Niveau voorkomt, dient TBC te worden overwogen Diagnostiek dient te bestaan uit histologisch en microbiologisch onderzoek (bij voorkeur PCR) van biopten afkomstig uit het aangedane darmweefsel <PERSOON> ### Het is aannemelijk dat er een hoge prevalentie van anergie van de mantouxtest bij volwassen patiënten met IBD is, waardoor de mantouxtest als solitair diagnosticum voor TBC niet volstaat en moet worden Er zijn # case reports gevonden, waarin kinderen worden beschreven bij wie intestinale TBC is gediagnosticeerd Bij een aantal patiënten is tevoren de diagnose ZvC gesteld, de diagnose TBC werd in tweede instantie gesteld Bij deze patiënten werd de diagnose voornamelijk gesteld door histologie en kweek van het darmbiopt Intestinale TBC op de kinderleeftijd is een weinig voorkomende aandoening De gehele tractus digestivus kan aangedaan zijn, in het merendeel van de gevallen is echter het terminale ileum en/of het coecum aangedaan Indien er bij een patiënt met verdenking van IBD sprake is van een positieve familieanamnese voor TBC, sprake is geweest van TBC-contact of indien de patiënt afkomstig is uit een gebied waar TBC endemisch voorkomt, dan dient TBC te worden overwogen Diagnostiek bestaat dan uit histologisch en microbiologisch onderzoek (bij voorkeur PCR) van biopten afkomstig uit het aangedane darmweefsel De mantouxtest is regelmatig negatief bij kinderen met intestinale <PERSOON> ###, Er is geen literatuur gevonden aangaande infliximabbehandeling bij kinderen en adolescenten met IBD en.
529
nvmdl
Diagnostiek dient te bestaan uit histologisch en microbiologisch onderzoek (bij voorkeur PCR) van biopten afkomstig uit het aangedane darmweefsel <PERSOON> ### Het is aannemelijk dat er een hoge prevalentie van anergie van de mantouxtest bij volwassen patiënten met IBD is, waardoor de mantouxtest als solitair diagnosticum voor TBC niet volstaat en moet worden Er zijn # case reports gevonden, waarin kinderen worden beschreven bij wie intestinale TBC is gediagnosticeerd Bij een aantal patiënten is tevoren de diagnose ZvC gesteld, de diagnose TBC werd in tweede instantie gesteld Bij deze patiënten werd de diagnose voornamelijk gesteld door histologie en kweek van het darmbiopt Intestinale TBC op de kinderleeftijd is een weinig voorkomende aandoening De gehele tractus digestivus kan aangedaan zijn, in het merendeel van de gevallen is echter het terminale ileum en/of het coecum aangedaan Indien er bij een patiënt met verdenking van IBD sprake is van een positieve familieanamnese voor TBC, sprake is geweest van TBC-contact of indien de patiënt afkomstig is uit een gebied waar TBC endemisch voorkomt, dan dient TBC te worden overwogen Diagnostiek bestaat dan uit histologisch en microbiologisch onderzoek (bij voorkeur PCR) van biopten afkomstig uit het aangedane darmweefsel De mantouxtest is regelmatig negatief bij kinderen met intestinale <PERSOON> ###, Er is geen literatuur gevonden aangaande infliximabbehandeling bij kinderen en adolescenten met IBD en als adequate screening is geëvalueerd Geconcludeerd wordt dat er een hoge prevalentie is van anergie (valsnegatieve uitslag van de mantouxtest), zodat niet kan worden volstaan met een mantouxtest Geadviseerd wordt om voor het starten met infliximab, een TBC-gerichte anamnese af te nemen, alsook om een <PERSOON>, et al Intestinal tuberculosis and differential diagnosis against Crohn​s disease in children <PERSOON> tuberculosis in a child in an affluent society <PERSOON> M, et al Ileitis terminalis op de kinderleeftijd ZvC of gastro-intestinale tuberculose? <PERSOON> E, et al Intestinal tuberculosis in children Differential diagnosis and treatment Chirurgia Satti MB, Abu-Melha A, <PERSOON> OM, Al-<PERSOON> HY Colonic malacoplakia and abdominal tuberculosis in a child Report of a case with review of the literature Dis Colon Rectum ###;##(#) ##<DATUM> Tawfik R, <PERSOON> A, <PERSOON-##>-bowel obstruction caused by tuberculous strictures in an infant <PERSOON-##> HP Ulcero-hypertrophic tuberculosis of the rectum in a two-year-old child Dis Colon Rectum Vaststelling vaccinatiestatus bij stellen diagnose van inflammatoire darmziekten Is er een indicatie voor vaststelling van de vaccinatiestatus en doorgemaakte kinderziekten bij het stellen van de Bij een kind verdacht van IBD lijkt het verstandig de vaccinatiestatus te controleren op compleetheid Indien Het vaccinatieschema voor patiënten met IBD dient gelijk te zijn aan dat voor mensen zonder IBD, waarbij het.
548
nvmdl
wordt dat er een hoge prevalentie is van anergie (valsnegatieve uitslag van de mantouxtest), zodat niet kan worden volstaan met een mantouxtest Geadviseerd wordt om voor het starten met infliximab, een TBC-gerichte anamnese af te nemen, alsook om een <PERSOON>, et al Intestinal tuberculosis and differential diagnosis against Crohn​s disease in children <PERSOON> tuberculosis in a child in an affluent society <PERSOON> M, et al Ileitis terminalis op de kinderleeftijd ZvC of gastro-intestinale tuberculose? <PERSOON> E, et al Intestinal tuberculosis in children Differential diagnosis and treatment Chirurgia Satti MB, Abu-Melha A, <PERSOON> OM, Al-<PERSOON> HY Colonic malacoplakia and abdominal tuberculosis in a child Report of a case with review of the literature Dis Colon Rectum ###;##(#) ##<DATUM> Tawfik R, <PERSOON> A, <PERSOON>-bowel obstruction caused by tuberculous strictures in an infant <PERSOON> HP Ulcero-hypertrophic tuberculosis of the rectum in a two-year-old child Dis Colon Rectum Vaststelling vaccinatiestatus bij stellen diagnose van inflammatoire darmziekten Is er een indicatie voor vaststelling van de vaccinatiestatus en doorgemaakte kinderziekten bij het stellen van de Bij een kind verdacht van IBD lijkt het verstandig de vaccinatiestatus te controleren op compleetheid Indien Het vaccinatieschema voor patiënten met IBD dient gelijk te zijn aan dat voor mensen zonder IBD, waarbij het In het hierna volgende zal worden beschreven welke rol vaccinatie speelt bij de ontwikkeling van IBD en zal worden ingegaan hoe een kind met IBD veilig en compleet kan worden gevaccineerd Er lijkt geen sprake te zijn van een associatie tussen gevaccineerd zijn tegen mazelen en de kans op de In één prospectieve cohortstudie is de associatie tussen gevaccineerd zijn tegen mazelen en het risico op de ontwikkeling van IBD onderzocht Er bleek geen sprake te zijn van een verhoogde incidentie van IBD na In één retrospectieve cohortstudie is de associatie tussen gevaccineerd zijn tegen mazelen en de kans op de ontwikkeling van IBD onderzocht Een historisch cohort fungeerde als controlegroep Er bleek wederom geen sprake te zijn van een verhoogde incidentie van IBD na mazelenvaccinatie (Seagroatt ###) Een - niet-systematische - review betreft vaccinaties bij patiënten met IBD (zowel kinderen als volwassenen) Omdat er nauwelijks onderzoeksresultaten zijn over veiligheid en effectiviteit van vaccinaties bij patiënten met IBD, zijn de gegevens voornamelijk geëxtrapoleerd uit vergelijkbare populaties Geconcludeerd wordt dat het vaccinatieschema voor patiënten met IBD over het algemeen gelijk dient te zijn aan dat voor mensen zonder IBD Geadviseerd wordt na diagnosestelling de vaccinatiestatus van de patiënt in kaart te brengen en in geval van een incomplete vaccinatiestatus deze aan te vullen Kinderen die niet geïmmuniseerd zijn voor varicella door vaccinatie of doorgemaakte infectie dienen te worden gevaccineerd met het varicellavaccin Kinderen die immuungecompromitteerd zijn, dienen niet te worden gevaccineerd met levendverzwakte vaccins (zoals BMR).
558
nvmdl
volgende zal worden beschreven welke rol vaccinatie speelt bij de ontwikkeling van IBD en zal worden ingegaan hoe een kind met IBD veilig en compleet kan worden gevaccineerd Er lijkt geen sprake te zijn van een associatie tussen gevaccineerd zijn tegen mazelen en de kans op de In één prospectieve cohortstudie is de associatie tussen gevaccineerd zijn tegen mazelen en het risico op de ontwikkeling van IBD onderzocht Er bleek geen sprake te zijn van een verhoogde incidentie van IBD na In één retrospectieve cohortstudie is de associatie tussen gevaccineerd zijn tegen mazelen en de kans op de ontwikkeling van IBD onderzocht Een historisch cohort fungeerde als controlegroep Er bleek wederom geen sprake te zijn van een verhoogde incidentie van IBD na mazelenvaccinatie (Seagroatt ###) Een - niet-systematische - review betreft vaccinaties bij patiënten met IBD (zowel kinderen als volwassenen) Omdat er nauwelijks onderzoeksresultaten zijn over veiligheid en effectiviteit van vaccinaties bij patiënten met IBD, zijn de gegevens voornamelijk geëxtrapoleerd uit vergelijkbare populaties Geconcludeerd wordt dat het vaccinatieschema voor patiënten met IBD over het algemeen gelijk dient te zijn aan dat voor mensen zonder IBD Geadviseerd wordt na diagnosestelling de vaccinatiestatus van de patiënt in kaart te brengen en in geval van een incomplete vaccinatiestatus deze aan te vullen Kinderen die niet geïmmuniseerd zijn voor varicella door vaccinatie of doorgemaakte infectie dienen te worden gevaccineerd met het varicellavaccin Kinderen die immuungecompromitteerd zijn, dienen niet te worden gevaccineerd met levendverzwakte vaccins (zoals BMR) azathioprine, methotrexaat, hoge dosering steroïden gedurende minimaal twee weken of kinderen die ernstig Er is geen wetenschappelijk bewijs om een uitspraak te doen over associaties tussen andere vaccins of doorgemaakte kinderziekten en de kans op de ontwikkeling van IBD Eveneens is er geen wetenschappelijk bewijs om een uitspraak te doen over (niet-) doorgemaakte kinderziekten en een verhoogd risico bij het gebruik <PERSOON> NP, et al Measles vaccination and Inflammatory Bowel Disease a national <PERSOON> J, et al Guidelines for immunizations in patients with inflammatory bowel disease <PERSOON> MJ Crohn​s disease, ulcerative colitis, and measles vaccine in an English population, ###-## <PERSOON> endoscopist uitvoeren onderzoek bij kinderen met inflammatoire Door wie moet de endoscopie worden verricht bij kinderen met verdenking van IBD en welke competenties zou Gastro-intestinale endoscopie bij kinderen met verdenking van IBD dient te worden uitgevoerd door een endoscopist met specifieke ervaring ten aanzien van kinderen, die zowel technisch, diagnostisch en therapeutisch competent is, in een klinische setting die geschikt is voor kinderen (aangepaste darmvoorbereiding, kinder-anesthesist, kinderverpleegkundigen, enz ) De endoscopist dient in meer dan ##% van de coloscopiën het ileum te bereiken en in staat te zijn het endoscopisch beeld op juiste wijze te De werkgroep is van mening dat er een registratie zou moeten komen van specialisten die in staat zijn gastrointestinale endoscopie bij kinderen uit te voeren volgens bovenstaande aanbeveling.
552
nvmdl
dosering steroïden gedurende minimaal twee weken of kinderen die ernstig Er is geen wetenschappelijk bewijs om een uitspraak te doen over associaties tussen andere vaccins of doorgemaakte kinderziekten en de kans op de ontwikkeling van IBD Eveneens is er geen wetenschappelijk bewijs om een uitspraak te doen over (niet-) doorgemaakte kinderziekten en een verhoogd risico bij het gebruik <PERSOON> NP, et al Measles vaccination and Inflammatory Bowel Disease a national <PERSOON> J, et al Guidelines for immunizations in patients with inflammatory bowel disease <PERSOON> MJ Crohn​s disease, ulcerative colitis, and measles vaccine in an English population, ###-## <PERSOON> endoscopist uitvoeren onderzoek bij kinderen met inflammatoire Door wie moet de endoscopie worden verricht bij kinderen met verdenking van IBD en welke competenties zou Gastro-intestinale endoscopie bij kinderen met verdenking van IBD dient te worden uitgevoerd door een endoscopist met specifieke ervaring ten aanzien van kinderen, die zowel technisch, diagnostisch en therapeutisch competent is, in een klinische setting die geschikt is voor kinderen (aangepaste darmvoorbereiding, kinder-anesthesist, kinderverpleegkundigen, enz ) De endoscopist dient in meer dan ##% van de coloscopiën het ileum te bereiken en in staat te zijn het endoscopisch beeld op juiste wijze te De werkgroep is van mening dat er een registratie zou moeten komen van specialisten die in staat zijn gastrointestinale endoscopie bij kinderen uit te voeren volgens bovenstaande aanbeveling Endoscopie en histologie van tijdens endoscopisch onderzoek afgenomen biopten levert informatie op wat betreft het type IBD, ernst en uitgebreidheid van de aandoening Dit is van belang voor de behandeling en prognose van de De endoscopist moet goed getraind zijn in het verrichten van endoscopiën met specifieke ervaring ten aanzien van kinderen en moet zowel technisch, diagnostisch en therapeutisch competent zijn De endoscopist moet in staat zijn het endoscopisch beeld op juiste wijze te interpreteren Competentie in pediatrische gastro-intestinale endoscopie vraagt gespecialiseerde kennis van gastro-intestinale Door de NASPGHAN (North American Society of Gastroenterology, Hepatology and Nutrition) en ASGE (American Society of Gastrointestinal Endoscopy) is een richtlijn opgesteld om te voorzien in een minimumstandaard van competentie voor gastro-intestinale endoscopie bij kinderen (Hassall ###) De endoscopist is goed getraind indien deze voldoet aan deze richtlijnen bij afronding van zijn opleiding Deze In een <INSTELLING> waar gastro-intestinale endoscopie bij kinderen wordt verricht moet een gekwalificeerde en ervaren endoscopist aanwezig zijn die verantwoordelijk is voor de training De essentiële klinische cognitieve vaardigheden van een kinderarts-gastro-enteroloog zijn een voorwaarde voor het verkrijgen van competentie in Competentie bevat zowel technische, diagnostische en therapeutische competenties Bij meer dan ##% van de coloscopiën moet het ileum worden gehaald (<PERSOON> ###, Hassall ###) Veelal is dit Escher JC Success of colonoscopy in children Nat <PERSOON> VL Clinical competency in pediatric endoscopy <PERSOON> for training to ensure competence of endoscopists performing invasive procedures in children J.
563
nvmdl
op wat betreft het type IBD, ernst en uitgebreidheid van de aandoening Dit is van belang voor de behandeling en prognose van de De endoscopist moet goed getraind zijn in het verrichten van endoscopiën met specifieke ervaring ten aanzien van kinderen en moet zowel technisch, diagnostisch en therapeutisch competent zijn De endoscopist moet in staat zijn het endoscopisch beeld op juiste wijze te interpreteren Competentie in pediatrische gastro-intestinale endoscopie vraagt gespecialiseerde kennis van gastro-intestinale Door de NASPGHAN (North American Society of Gastroenterology, Hepatology and Nutrition) en ASGE (American Society of Gastrointestinal Endoscopy) is een richtlijn opgesteld om te voorzien in een minimumstandaard van competentie voor gastro-intestinale endoscopie bij kinderen (Hassall ###) De endoscopist is goed getraind indien deze voldoet aan deze richtlijnen bij afronding van zijn opleiding Deze In een <INSTELLING> waar gastro-intestinale endoscopie bij kinderen wordt verricht moet een gekwalificeerde en ervaren endoscopist aanwezig zijn die verantwoordelijk is voor de training De essentiële klinische cognitieve vaardigheden van een kinderarts-gastro-enteroloog zijn een voorwaarde voor het verkrijgen van competentie in Competentie bevat zowel technische, diagnostische en therapeutische competenties Bij meer dan ##% van de coloscopiën moet het ileum worden gehaald (<PERSOON> ###, Hassall ###) Veelal is dit Escher JC Success of colonoscopy in children Nat <PERSOON> VL Clinical competency in pediatric endoscopy <PERSOON> for training to ensure competence of endoscopists performing invasive procedures in children <PERSOON> guidelines for training in pediatric gastroenterology NASPGN Executive Council, NASPGN Training and <PERSOON> EG, et al How well can surgeons perform colonoscopy? Surg Welke diagnostische onderzoeken (coloscopie, ileoscopie, gastroscopie) dienen te worden uitgevoerd bij een Bij verdenking van IBD is het aan te bevelen een ileocoloscopie met inspectie van het terminale ileum te verrichten, tegelijkertijd met een gastroduodenoscopie Er dienen ten minste twee biopten per darmsegment (dus uit duodenum, maag, oesofagus, terminale ileum, coecum, colon ascendens, colon transversum, colon descendens, sigmoïd en rectum) afgenomen te worden ter verkrijging van histopathologisch materiaal Voor aanbevelingen betreffende het beleid ten aanzien van narcose of sedatie tijdens endoscopie wordt Bij verdenking van IBD, gelokaliseerd in de dunne darm, waarbij met de conventionele diagnostiek geen Bij verdenking van IBD is het van belang de locatie, de ernst en de uitgebreidheid van de ontsteking aan te tonen Endoscopie speelt hierbij een essentiële rol Er is gezocht naar literatuur betreffende IBD op kinder/adolescentenleeftijd Vervolgens is geselecteerd op literatuur betreffende endoscopie ten behoeve van het stellen van de diagnose bij verdenking van IBD Het is aannemelijk dat een sigmoïdoscopie bij verdenking van zowel de ZvC als CU geen plaats heeft bij de initiële diagnostiek bij kinderen De lokalisatie en ernst van de IBD kan met een sigmoïdoscopie niet Het is aannemelijk dat bij verdenking van IBD ileocoloscopie en gastro- duodenoscopie met afname van.
548
nvmdl
NASPGN guidelines for training in pediatric gastroenterology NASPGN Executive Council, NASPGN Training and <PERSOON> EG, et al How well can surgeons perform colonoscopy? Surg Welke diagnostische onderzoeken (coloscopie, ileoscopie, gastroscopie) dienen te worden uitgevoerd bij een Bij verdenking van IBD is het aan te bevelen een ileocoloscopie met inspectie van het terminale ileum te verrichten, tegelijkertijd met een gastroduodenoscopie Er dienen ten minste twee biopten per darmsegment (dus uit duodenum, maag, oesofagus, terminale ileum, coecum, colon ascendens, colon transversum, colon descendens, sigmoïd en rectum) afgenomen te worden ter verkrijging van histopathologisch materiaal Voor aanbevelingen betreffende het beleid ten aanzien van narcose of sedatie tijdens endoscopie wordt Bij verdenking van IBD, gelokaliseerd in de dunne darm, waarbij met de conventionele diagnostiek geen Bij verdenking van IBD is het van belang de locatie, de ernst en de uitgebreidheid van de ontsteking aan te tonen Endoscopie speelt hierbij een essentiële rol Er is gezocht naar literatuur betreffende IBD op kinder/adolescentenleeftijd Vervolgens is geselecteerd op literatuur betreffende endoscopie ten behoeve van het stellen van de diagnose bij verdenking van IBD Het is aannemelijk dat een sigmoïdoscopie bij verdenking van zowel de ZvC als CU geen plaats heeft bij de initiële diagnostiek bij kinderen De lokalisatie en ernst van de IBD kan met een sigmoïdoscopie niet Het is aannemelijk dat bij verdenking van IBD ileocoloscopie en gastro- duodenoscopie met afname van <PERSOON> ###, IBD Working Group ### Het is aannemelijk dat een niet-aangedaan rectum bij pediatrische CU veel vaker voorkomt dan bij CU op volwassen leeftijd Mede hierom is het verrichten van alléén een sigmoïdoscopie bij specifieke Het is aannemelijk dat videocapsule-endoscopie op de kinderleeftijd een veilige techniek en een Er zijn aanwijzingen dat endoscopie onder zowel diepe sedatie (met propofol) als algehele anesthesie Recent is door de ESPGHAN IBD-werkgroep een richtlijn opgesteld ten aanzien van gastro-intestinale endoscopie en histologie bij kinderen met verdenking van IBD Daarin wordt geadviseerd ileocoloscopie te verrichten waarbij afname van multipele biopten uit alle segmenten van de lage tractus digestivus (ileum, coecum, colon ascendens, colon transversum, colon descendens, sigmoïd en rectum) essentieel is Deze adviezen zijn eveneens gebaseerd op boven beschreven literatuur (IBD Working Group) In deze recente European Society for Pediatrie Gastroenterolgy Hepatology and Nutrition (ESPGHAN)-richtlijn betreffende diagnostiek bij kinderen met IBD wordt aangegeven dat ileocolonoscopie en gastroscopie dienen te worden verricht, met afname van multipele biopten (ESPGHAN IBD working group ###) Coloscopie verschaft informatie over het macroscopisch beeld van het colon, waarbij biopten worden genomen voor histopathologisch onderzoek (<PERSOON> ###) Het verrichten van een ileocoloscopie met afname van multipele biopten heeft een grotere diagnostische waarde dan rectosigmoïdoscopie voor het aantonen van de ZvC en CU Colonoscopie met ileumintubatie, waarbij afname van multipele biopten in ileum en colon, heeft een grotere.
547
nvmdl
<PERSOON> ###, IBD Working Group ### Het is aannemelijk dat een niet-aangedaan rectum bij pediatrische CU veel vaker voorkomt dan bij CU op volwassen leeftijd Mede hierom is het verrichten van alléén een sigmoïdoscopie bij specifieke Het is aannemelijk dat videocapsule-endoscopie op de kinderleeftijd een veilige techniek en een Er zijn aanwijzingen dat endoscopie onder zowel diepe sedatie (met propofol) als algehele anesthesie Recent is door de ESPGHAN IBD-werkgroep een richtlijn opgesteld ten aanzien van gastro-intestinale endoscopie en histologie bij kinderen met verdenking van IBD Daarin wordt geadviseerd ileocoloscopie te verrichten waarbij afname van multipele biopten uit alle segmenten van de lage tractus digestivus (ileum, coecum, colon ascendens, colon transversum, colon descendens, sigmoïd en rectum) essentieel is Deze adviezen zijn eveneens gebaseerd op boven beschreven literatuur (IBD Working Group) In deze recente European Society for Pediatrie Gastroenterolgy Hepatology and Nutrition (ESPGHAN)-richtlijn betreffende diagnostiek bij kinderen met IBD wordt aangegeven dat ileocolonoscopie en gastroscopie dienen te worden verricht, met afname van multipele biopten (ESPGHAN IBD working group ###) Coloscopie verschaft informatie over het macroscopisch beeld van het colon, waarbij biopten worden genomen voor histopathologisch onderzoek (<PERSOON> ###) Het verrichten van een ileocoloscopie met afname van multipele biopten heeft een grotere diagnostische waarde dan rectosigmoïdoscopie voor het aantonen van de ZvC en CU Colonoscopie met ileumintubatie, waarbij afname van multipele biopten in ileum en colon, heeft een grotere met afname van multipele biopten (Geboes ###) Ileocoloscopie met afname van segmentele (= in alle segmenten van de beneden tractus) biopten heeft een grotere diagnostische accuraatheidheid voor het aantonen van de ZvC en CU dan coloscopie met afname van een beperkt aantal biopten (Dejaco ###) Inspectie en biopteren van het terminale ileum is essentieel aangezien bij bijna ##% van de kinderen met de ZvC Een studie verricht in een cohort van ## kinderen met de ZvC toont dat een enteroclyse (röntgencontrastonderzoek van de dunne darm) bij ##% fout-negatief is ten aanzien van de ontstekingsactiviteit in het terminale ileum (Batres ###) De ontstekingsactiviteit in het terminale ileum wordt dan wel aangetoond met een ileocoloscopie, waarbij de histologie van de biopten ontsteking aantoont In een cohort van ### patiënten met onbehandelde CU (## kinderen, ## volwassenen) bleek er bij ##% van de kinderen sprake van een niet-aangedaan rectum tegenover #% van de volwassenen (Glickman ###) Een sigmoïdoscopie bij verdenking CU op de kinderleeftijd kan dus vals-negatief zijn Het verrichten van een gastroduodenoscopie met afname van multipele biopten bij de diagnosestelling IBD draagt bij tot verdere differentiatie van IBD tot de ZvC en CU en vermindert de diagnose indeterminate colitis (Oberhüber ###, Kundhal ###, <PERSOON> ###) In een groot cohort van ### kinderen met de ZvC en klachten van de bovenste tractus digestivus ondergingen ### kinderen een gastroduodenoscopie Bij ## kinderen bleek sprake van endoscopische en/of histologische ontsteking in de slokdarm (Ramaswamy ###) Ontsteking in maag en duodenum kan echter ook worden gezien bij CU (Kaufman ###).
634
nvmdl
(= in alle segmenten van de beneden tractus) biopten heeft een grotere diagnostische accuraatheidheid voor het aantonen van de ZvC en CU dan coloscopie met afname van een beperkt aantal biopten (Dejaco ###) Inspectie en biopteren van het terminale ileum is essentieel aangezien bij bijna ##% van de kinderen met de ZvC Een studie verricht in een cohort van ## kinderen met de ZvC toont dat een enteroclyse (röntgencontrastonderzoek van de dunne darm) bij ##% fout-negatief is ten aanzien van de ontstekingsactiviteit in het terminale ileum (Batres ###) De ontstekingsactiviteit in het terminale ileum wordt dan wel aangetoond met een ileocoloscopie, waarbij de histologie van de biopten ontsteking aantoont In een cohort van ### patiënten met onbehandelde CU (## kinderen, ## volwassenen) bleek er bij ##% van de kinderen sprake van een niet-aangedaan rectum tegenover #% van de volwassenen (Glickman ###) Een sigmoïdoscopie bij verdenking CU op de kinderleeftijd kan dus vals-negatief zijn Het verrichten van een gastroduodenoscopie met afname van multipele biopten bij de diagnosestelling IBD draagt bij tot verdere differentiatie van IBD tot de ZvC en CU en vermindert de diagnose indeterminate colitis (Oberhüber ###, Kundhal ###, <PERSOON> ###) In een groot cohort van ### kinderen met de ZvC en klachten van de bovenste tractus digestivus ondergingen ### kinderen een gastroduodenoscopie Bij ## kinderen bleek sprake van endoscopische en/of histologische ontsteking in de slokdarm (Ramaswamy ###) Ontsteking in maag en duodenum kan echter ook worden gezien bij CU (Kaufman ###) bestaan van klachten betreffende de bovenste tractus digestivus (IBD Working Group) Videocapsule-endoscopie is een nieuwe techniek die dunne darmpathologie aan kan tonen die niet wordt aangetoond met gastroduodenoscopie, x-dunnedarmpassage of ileocoloscopie Er zijn inmiddels twee studies naar videocapsule-endoscopie bij kinderen verricht Geconcludeerd wordt dat videocapsule-endoscopie vanaf de leeftijd van ## resp <LEEFTIJD> jaar een veilige techniek is, waarbij het een gevoelige methode is om dunnedarmpathologie aan te tonen (Guilhon de <PERSOON> ###) Een nadeel van videocapsule-endoscopie is het ontbreken van histologie, omdat er geen biopten kunnen worden afgenomen Gastro- en ileocoloscopie is een belastend onderzoek waaraan voorafgaand darmvoorbereiding dient plaats te vinden Er zijn enkele studies verricht naar diepe sedatie of anesthesie bij gastro-intestinale endoscopie bij kinderen Endoscopie onder zowel diepe sedatie (met propofol) als algehele anesthesie is een veilige, patiëntvriendelijke procedure (Wengrower ###, Elitsur ###, <PERSOON> ###) De keuze tussen deze twee mogelijkheden kan worden bepaald aan de hand van ervaring en beschikbare mankracht en materiaal Vanwege de belasting van het kind bij het endoscopisch onderzoek lijkt het wenselijk deze onderzoeken onder diepe sedatie of algehele anesthesie te verrichten Als narcose wordt gegeven, lijkt het praktisch om gastroscopie en Momenteel is men bezig de richtlijn ‘Proceduregebonden sedatie bij kinderen buiten de operatiekamer’ te ontwikkelen In deze richtlijn gaat men onder meer in op de volgende aspecten Noodzakelijke randvoorwaarden (monitoring, recovery, voorbereiding) waarin diepe sedatie dient plaats te Uit welke medicatie die diepe sedatie het best bestaat.
638
nvmdl
bovenste tractus digestivus (IBD Working Group) Videocapsule-endoscopie is een nieuwe techniek die dunne darmpathologie aan kan tonen die niet wordt aangetoond met gastroduodenoscopie, x-dunnedarmpassage of ileocoloscopie Er zijn inmiddels twee studies naar videocapsule-endoscopie bij kinderen verricht Geconcludeerd wordt dat videocapsule-endoscopie vanaf de leeftijd van ## resp <LEEFTIJD> jaar een veilige techniek is, waarbij het een gevoelige methode is om dunnedarmpathologie aan te tonen (Guilhon de <PERSOON> ###) Een nadeel van videocapsule-endoscopie is het ontbreken van histologie, omdat er geen biopten kunnen worden afgenomen Gastro- en ileocoloscopie is een belastend onderzoek waaraan voorafgaand darmvoorbereiding dient plaats te vinden Er zijn enkele studies verricht naar diepe sedatie of anesthesie bij gastro-intestinale endoscopie bij kinderen Endoscopie onder zowel diepe sedatie (met propofol) als algehele anesthesie is een veilige, patiëntvriendelijke procedure (Wengrower ###, Elitsur ###, <PERSOON> ###) De keuze tussen deze twee mogelijkheden kan worden bepaald aan de hand van ervaring en beschikbare mankracht en materiaal Vanwege de belasting van het kind bij het endoscopisch onderzoek lijkt het wenselijk deze onderzoeken onder diepe sedatie of algehele anesthesie te verrichten Als narcose wordt gegeven, lijkt het praktisch om gastroscopie en Momenteel is men bezig de richtlijn ‘Proceduregebonden sedatie bij kinderen buiten de operatiekamer’ te ontwikkelen In deze richtlijn gaat men onder meer in op de volgende aspecten Noodzakelijke randvoorwaarden (monitoring, recovery, voorbereiding) waarin diepe sedatie dient plaats te Uit welke medicatie die diepe sedatie het best bestaat Belang van een aparte verantwoordelijke voor de sedatie die niet betrokken is bij de scopie zelf <PERSOON> BA, Gupta SK, Croffie JM, et al <PERSOON> role of esophagogastroduodenoscopy in the initial evaluation of childhood inflammatory bowel disease a # year study <PERSOON> A, <PERSOON> J, et al <PERSOON> value of capsule endoscopy in pediatrie patients with a suspicion of <PERSOON> RN Terminal ileum intubation in pediatric colonoscopy and diagnostic value of conventional small bowel contrast radiography in pediatric inflammatory bowel disease <PERSOON> F, <PERSOON> B How could pathologists improve the initial diagnosis of colitis? Evidence from <PERSOON-##> S, et al Daignosing colitis a prospective study on essential parameters for <PERSOON-##> S, <PERSOON-##> W, et al Colonoscopy under general anesthesia in children <PERSOON-##> P, <PERSOON-##> sedation for endoscopic procedures in children Endoscopy Escher JC, <PERSOON-##> K, et al Value of rectosigmoidoscopy with biopsies for diagnosis of inflamma¬tory bowel <PERSOON-##> P Is ileoscopy with biopsy worthwhile in patients presenting with symptomatic <PERSOON-##> FA, et al Pediatric patients with untreated ulcerative colitis may present initially with Guilhon de Araujo Sant​<PERSOON-##> J, <PERSOON-##> MC, Seidman EG Wireless capsule endoscopy for obscure small- bowel disorders.
594
nvmdl
voor de sedatie die niet betrokken is bij de scopie zelf <PERSOON> BA, Gupta SK, Croffie JM, et al <PERSOON> role of esophagogastroduodenoscopy in the initial evaluation of childhood inflammatory bowel disease a # year study <PERSOON> A, <PERSOON> J, et al <PERSOON> value of capsule endoscopy in pediatrie patients with a suspicion of <PERSOON> RN Terminal ileum intubation in pediatric colonoscopy and diagnostic value of conventional small bowel contrast radiography in pediatric inflammatory bowel disease <PERSOON> F, <PERSOON> B How could pathologists improve the initial diagnosis of colitis? Evidence from <PERSOON> S, et al Daignosing colitis a prospective study on essential parameters for <PERSOON> S, <PERSOON-##> W, et al Colonoscopy under general anesthesia in children <PERSOON-##> P, <PERSOON-##> sedation for endoscopic procedures in children Endoscopy Escher JC, <PERSOON-##> K, et al Value of rectosigmoidoscopy with biopsies for diagnosis of inflamma¬tory bowel <PERSOON-##> P Is ileoscopy with biopsy worthwhile in patients presenting with symptomatic <PERSOON-##> FA, et al Pediatric patients with untreated ulcerative colitis may present initially with Guilhon de Araujo Sant​<PERSOON-##> J, <PERSOON-##> MC, Seidman EG Wireless capsule endoscopy for obscure small- bowel disorders Clin Gastroenterol Hepatol ###;#(#) ###-## Hepatology and Nutrition Inflammatory bowel disease in children and adolescents recommendations for diagnosis - the IBD Working Group of the European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition Inflammatory bowel disease in children and adolescents recommendations for diagnosis - the Porto criteria <PERSOON-##> JC, Lindley KJ, <PERSOON-##> Y, <PERSOON-##> I, <PERSOON-##> PJ Investigating inflammatory bowel disease - white cell scanning, Kaufman SS, Vanderhoof JA, Young R, <PERSOON-##> D, <PERSOON-##> SC, <PERSOON-##> inflammation in children with ulcerative Kundhal PS, Stormon MO, Zachos M, et al Gastral antral biopsy in the differentiation of pediatric colitides <PERSOON-##> C, et al Focally enhanced gastritis a frequent type of gastritis in patients with <PERSOON-##> K, <PERSOON-##> disease in children A clinical spectrum <PERSOON-##> features of chronic inflammatory bowel disease in childhood Bailliere​s <PERSOON-##> Y, et al Complicated endoscopic pediatric procedures using deep sedation and general anesthesia are safe in the endoscopy suite <PERSOON-##> ###;##(#) ##<DATUM> Welke histologische onderzoeken dienen te worden uitgevoerd bij een kind dat wordt verdacht van een Accuraat histopathologisch onderzoek in het kader van de ZvC en CU vereist Het nemen van multipele biopten (ten minste twee) van de diverse segmenten van het colon (coecum,.
619
nvmdl
Clin Gastroenterol Hepatol ###;#(#) ###-## Hepatology and Nutrition Inflammatory bowel disease in children and adolescents recommendations for diagnosis - the IBD Working Group of the European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition Inflammatory bowel disease in children and adolescents recommendations for diagnosis - the Porto criteria <PERSOON> JC, Lindley KJ, <PERSOON> Y, <PERSOON> I, <PERSOON> PJ Investigating inflammatory bowel disease - white cell scanning, Kaufman SS, Vanderhoof JA, Young R, <PERSOON> D, <PERSOON> SC, <PERSOON> inflammation in children with ulcerative Kundhal PS, Stormon MO, Zachos M, et al Gastral antral biopsy in the differentiation of pediatric colitides <PERSOON> C, et al Focally enhanced gastritis a frequent type of gastritis in patients with <PERSOON> K, <PERSOON-##> disease in children A clinical spectrum <PERSOON-##> features of chronic inflammatory bowel disease in childhood Bailliere​s <PERSOON-##> Y, et al Complicated endoscopic pediatric procedures using deep sedation and general anesthesia are safe in the endoscopy suite <PERSOON-##> ###;##(#) ##<DATUM> Welke histologische onderzoeken dienen te worden uitgevoerd bij een kind dat wordt verdacht van een Accuraat histopathologisch onderzoek in het kader van de ZvC en CU vereist Het nemen van multipele biopten (ten minste twee) van de diverse segmenten van het colon (coecum, Het nemen van biopten voordat therapie wordt gestart Het uitvoeren van een gastroduodenoscopie met nemen van biopten Het niet alleen nemen van biopten van de aangetaste mucosa maar ook van de endoscopisch normale Het bewaren van de biopten in verschillende goedgelabelde recipiënten, overeenkomend met Correcte klinische informatie met specificatie of de biopten onder therapie zijn genomen De ZvC en CU zijn beide chronische inflammatoire darmziekten van onbekende etiologie Het anatomopathologisch onderzoek van biopten is essentieel in de diagnostiek van deze inflammatoire pathologie Biopten zijn niet alleen belangrijk bij de differentiatie van andere ontstekingsprocessen, maar ook bij de evaluatie van de ernst van de chronische inflammatoire darmziekte en de opsporing van premaligne letsels Het is aannemelijk dat de diagnostische accuraatheid van een rectoscopie met afname van biopten significant lager is dan een totale ileocolonoscopie met afname van biopten in het kader van de Er zijn aanwijzingen dat de kwaliteit van het anatomo-pathologisch onderzoek wordt bepaald door het aantal biopten de diagnostische accuraatheid is hoger bij het nemen van segmentele biopten, dan bij het nemen van twee biopten over het hele colon Het lijkt aannemelijk dat een gastroduodenoscopie de diagnostische accuraatheid van chronische Niveau inflammatoire darmziekten, met name voor wat betreft de ZvC, kan verbeteren <PERSOON-##> ### Er zijn aanwijzingen dat de correlatie tussen endoscopisch normale mucosa en biopten van deze zones niet altijd concordant is Anatomo-pathologisch onderzoek kan pathologische afwijkingen, die kenmerkend zijn voor een chronische inflammatoire darmziekte, aantonen.
575
nvmdl
voordat therapie wordt gestart Het uitvoeren van een gastroduodenoscopie met nemen van biopten Het niet alleen nemen van biopten van de aangetaste mucosa maar ook van de endoscopisch normale Het bewaren van de biopten in verschillende goedgelabelde recipiënten, overeenkomend met Correcte klinische informatie met specificatie of de biopten onder therapie zijn genomen De ZvC en CU zijn beide chronische inflammatoire darmziekten van onbekende etiologie Het anatomopathologisch onderzoek van biopten is essentieel in de diagnostiek van deze inflammatoire pathologie Biopten zijn niet alleen belangrijk bij de differentiatie van andere ontstekingsprocessen, maar ook bij de evaluatie van de ernst van de chronische inflammatoire darmziekte en de opsporing van premaligne letsels Het is aannemelijk dat de diagnostische accuraatheid van een rectoscopie met afname van biopten significant lager is dan een totale ileocolonoscopie met afname van biopten in het kader van de Er zijn aanwijzingen dat de kwaliteit van het anatomo-pathologisch onderzoek wordt bepaald door het aantal biopten de diagnostische accuraatheid is hoger bij het nemen van segmentele biopten, dan bij het nemen van twee biopten over het hele colon Het lijkt aannemelijk dat een gastroduodenoscopie de diagnostische accuraatheid van chronische Niveau inflammatoire darmziekten, met name voor wat betreft de ZvC, kan verbeteren <PERSOON> ### Er zijn aanwijzingen dat de correlatie tussen endoscopisch normale mucosa en biopten van deze zones niet altijd concordant is Anatomo-pathologisch onderzoek kan pathologische afwijkingen, die kenmerkend zijn voor een chronische inflammatoire darmziekte, aantonen De kwaliteit van het histologisch onderzoek wordt bepaald door de plaats van afname van biopten en het aantal biopten De studie van Bentley et al , uitgevoerd bij een heterogene populatie voornamelijk bestaande uit volwassenen, toont aan dat de diagnostische accuraatheid van rectumbiopten beperkt is In geval van een ileocoloscopie met biopten is de diagnostische accuraatheid significant hoger (##%) dan bij een rectoscopie met biopten (##%) bij het stellen van de diagnose ZvC De studie van Escher et al (###), bestaande uit een studiepopulatie van kinderen, bevestigt deze resultaten Zelfs bij CU is een rectoscopie alleen onvoldoende voor het stellen van een diagnose bij kinderen met CU kan immers het rectum volledig normaal zijn Dit is in ongeveer ##% van de gevallen (Washington ###, Glickmann ###) Daarom zijn biopten van het rectum alleen onvoldoende voor de diagnose chronische inflammatoire darmziekte Adequate diagnostiek vereist een systematisch onderzoek van het colon met het nemen van biopten van de diverse segmenten van het colon Ileoscopie met biopsiename leidt eveneens tot een verfijning van de diagnose (Geboes ###) Belangrijk hierbij is dat multipele biopten worden genomen van het ileum en de diverse segmenten van het colon (Dejaco ###) Ileocolonoscopie met multipele biopten verbetert de diagnostische accuraatheid in het kader van chronische inflammatoire darmziekte De diagnostiek van chronische inflammatoire darmziekte kan echter nog worden verbeterd door het onderzoek uit te breiden met een gastroduodenoscopie Studies hebben aangetoond dat.
550
nvmdl
histologisch onderzoek wordt bepaald door de plaats van afname van biopten en het aantal biopten De studie van Bentley et al , uitgevoerd bij een heterogene populatie voornamelijk bestaande uit volwassenen, toont aan dat de diagnostische accuraatheid van rectumbiopten beperkt is In geval van een ileocoloscopie met biopten is de diagnostische accuraatheid significant hoger (##%) dan bij een rectoscopie met biopten (##%) bij het stellen van de diagnose ZvC De studie van Escher et al (###), bestaande uit een studiepopulatie van kinderen, bevestigt deze resultaten Zelfs bij CU is een rectoscopie alleen onvoldoende voor het stellen van een diagnose bij kinderen met CU kan immers het rectum volledig normaal zijn Dit is in ongeveer ##% van de gevallen (Washington ###, Glickmann ###) Daarom zijn biopten van het rectum alleen onvoldoende voor de diagnose chronische inflammatoire darmziekte Adequate diagnostiek vereist een systematisch onderzoek van het colon met het nemen van biopten van de diverse segmenten van het colon Ileoscopie met biopsiename leidt eveneens tot een verfijning van de diagnose (Geboes ###) Belangrijk hierbij is dat multipele biopten worden genomen van het ileum en de diverse segmenten van het colon (Dejaco ###) Ileocolonoscopie met multipele biopten verbetert de diagnostische accuraatheid in het kader van chronische inflammatoire darmziekte De diagnostiek van chronische inflammatoire darmziekte kan echter nog worden verbeterd door het onderzoek uit te breiden met een gastroduodenoscopie Studies hebben aangetoond dat vervangen door een specifiek ziektebeeld, hetzij de ZvC, hetzij CU De studie van Kundhal et al (###) toonde bijvoorbeeld een daling van de prevalentie van indeterminate colitis door het uitvoeren van een gastroduodenoscopie Dit onderzoek laat toe de differentiatie tussen de ZvC en een CU te verbeteren Alhoewel focaal actieve gastritis is geassocieerd met de ZvC, hebben andere studies aangetoond dat deze inflammatoire pathologie, zij het minder frequent, ook kan worden gezien in het kader van een <PERSOON> ###) Andere afwijkingen in de maagmucosa, met name de aanwezigheid van granulomen, kunnen echter meer pleiten voor de ZvC (Ectors ###) Aangezien de ZvC wordt gekenmerkt door skip lesions, waarbij aangetaste gebieden worden afgewisseld door een normale colonmucosa, is het belangrijk niet alleen de aangetaste gebieden te biopteren, maar ook biopten te nemen van de niet-aangetaste gebieden Studies hebben aangetoond dat ondanks het feit dat endoscopie een normale mucosa toont, histologisch onderzoek van deze biopten pathologische afwijkingen toont, die kenmerkend kunnen zijn voor de ZvC (Mashako ###, Sanderson ###) Daarom is het aangewezen steeds biopten te nemen, zelfs bij een negatief endoscopisch onderzoek De aanwezigheid van alternerend normale en aangetaste gebieden in het colon kan ook te wijten zijn aan de therapie Behandeling met verschillende geneesmiddelen resulteert in een herstel van de cryptenarchitectuur en een vermindering van de ontstekingsactiviteit, waardoor het ontstekingsproces een segmenteel en discontinue distributie in het colon krijgt (Bernstein ###, Geboes ###) Hierdoor wordt de differentiële diagnose tussen ZvC en CU op colonbiopten, genomen onder therapie, bemoeilijkt.
597
nvmdl
van Kundhal et al (###) toonde bijvoorbeeld een daling van de prevalentie van indeterminate colitis door het uitvoeren van een gastroduodenoscopie Dit onderzoek laat toe de differentiatie tussen de ZvC en een CU te verbeteren Alhoewel focaal actieve gastritis is geassocieerd met de ZvC, hebben andere studies aangetoond dat deze inflammatoire pathologie, zij het minder frequent, ook kan worden gezien in het kader van een <PERSOON> ###) Andere afwijkingen in de maagmucosa, met name de aanwezigheid van granulomen, kunnen echter meer pleiten voor de ZvC (Ectors ###) Aangezien de ZvC wordt gekenmerkt door skip lesions, waarbij aangetaste gebieden worden afgewisseld door een normale colonmucosa, is het belangrijk niet alleen de aangetaste gebieden te biopteren, maar ook biopten te nemen van de niet-aangetaste gebieden Studies hebben aangetoond dat ondanks het feit dat endoscopie een normale mucosa toont, histologisch onderzoek van deze biopten pathologische afwijkingen toont, die kenmerkend kunnen zijn voor de ZvC (Mashako ###, Sanderson ###) Daarom is het aangewezen steeds biopten te nemen, zelfs bij een negatief endoscopisch onderzoek De aanwezigheid van alternerend normale en aangetaste gebieden in het colon kan ook te wijten zijn aan de therapie Behandeling met verschillende geneesmiddelen resulteert in een herstel van de cryptenarchitectuur en een vermindering van de ontstekingsactiviteit, waardoor het ontstekingsproces een segmenteel en discontinue distributie in het colon krijgt (Bernstein ###, Geboes ###) Hierdoor wordt de differentiële diagnose tussen ZvC en CU op colonbiopten, genomen onder therapie, bemoeilijkt de ZvC kan zich eveneens volledig herstellen door aanpassing van de voeding (Beattie ###) Het is daarom belangrijk adequate klinische informatie te geven, met specificatie of de biopten onder therapie zijn genomen, om zo tot een correcte histologische beoordeling van de biopten te komen (Dejaco et al ###) Selectie van de literatuur in PubMed gebeurde op basis van de sleutelwoorden “ulcerative colitis”, “morbus Crohn”, “inflammatory bowel disease”, “pediatric”, “biopsy”, “pathology” met zo veel mogelijk beperking tot de leeftijdscategorie #-<LEEFTIJD> jaar Ter wetenschappelijke onderbouwing van sommige data werd ook gebruikgemaakt van studies bij volwassenen of een heterogene populatie van kinderen en volwassenen Alhoewel vooral werd gebruikgemaakt van literatuurgegevens uit de periode ###-###, zijn sommige Het anatomo-pathologisch onderzoek gebeurt op formaline-gefixeerde biopten, die worden bewaard in verschillende recipiënten, zodat de exacte lokalisatie van het biopt kan worden gespecificeerd Dit laatste is belangrijk, omdat een belangrijk diagnostisch kenmerk van chronische inflammatoire darmziekten de distributie van het ontstekingsproces is Deze informatie gaat immers verloren als colonbiopten van verschillende lokalisaties in één recipiënt worden gefixeerd De biopten worden op verschillende niveaus aangesneden, zodat subtiele afwijkingen, zoals focale aantasting van de architectuur, in dat licht kunnen worden gesteld De studie van Surawicz et al (###) heeft aangetoond dat semi-seriële sneden van rectumbiopten de kans op het vinden van granulomen significant verhogen bij patiënten met de ZvC, zowel in biopten afkomstig van een endoscopisch normale rectummucosa als een endoscopisch afwijkende mucosa Hierbij maakt men gebruik van een standaardkleuring, de hematoxyline/eosinekleuring.
628
nvmdl
zich eveneens volledig herstellen door aanpassing van de voeding (Beattie ###) Het is daarom belangrijk adequate klinische informatie te geven, met specificatie of de biopten onder therapie zijn genomen, om zo tot een correcte histologische beoordeling van de biopten te komen (Dejaco et al ###) Selectie van de literatuur in PubMed gebeurde op basis van de sleutelwoorden “ulcerative colitis”, “morbus Crohn”, “inflammatory bowel disease”, “pediatric”, “biopsy”, “pathology” met zo veel mogelijk beperking tot de leeftijdscategorie #-<LEEFTIJD> jaar Ter wetenschappelijke onderbouwing van sommige data werd ook gebruikgemaakt van studies bij volwassenen of een heterogene populatie van kinderen en volwassenen Alhoewel vooral werd gebruikgemaakt van literatuurgegevens uit de periode ###-###, zijn sommige Het anatomo-pathologisch onderzoek gebeurt op formaline-gefixeerde biopten, die worden bewaard in verschillende recipiënten, zodat de exacte lokalisatie van het biopt kan worden gespecificeerd Dit laatste is belangrijk, omdat een belangrijk diagnostisch kenmerk van chronische inflammatoire darmziekten de distributie van het ontstekingsproces is Deze informatie gaat immers verloren als colonbiopten van verschillende lokalisaties in één recipiënt worden gefixeerd De biopten worden op verschillende niveaus aangesneden, zodat subtiele afwijkingen, zoals focale aantasting van de architectuur, in dat licht kunnen worden gesteld De studie van Surawicz et al (###) heeft aangetoond dat semi-seriële sneden van rectumbiopten de kans op het vinden van granulomen significant verhogen bij patiënten met de ZvC, zowel in biopten afkomstig van een endoscopisch normale rectummucosa als een endoscopisch afwijkende mucosa Hierbij maakt men gebruik van een standaardkleuring, de hematoxyline/eosinekleuring immunohistochemische kleuringen bekend die de diagnostische accuraatheid verbeteren <PERSOON> BA, Gupta SK, Croffie JM, Pfefferkorn MD, Molleston JP, Corkins MR, et al <PERSOON> role of esophagogastroduodenoscopy in the initial evaluation of childhood inflammatory bowel disease a #-year study <PERSOON> TT, et al Polymeric nutrition as the primary therapy in children with small bowel Crohn​s disease Aliment Pharmacol Ther ###;<DATUM> ## Bernstein CN, Shanahan F, <PERSOON> PA, Weinstein WM Patchiness of mucosal inflammation in treated ulcerative colitis a Castellaneta SP, Afzal NA, <PERSOON> SH, et al Diagnostic role of upper gastroin- testinal endoscopy in pediatric inflammatory bowel disease <PERSOON> R, et al Diagnosing colitis a prospective study on essential parameters for reaching a diagnosis Endoscopy ###;#<DATUM> # Ectors NL, Dixon MF, Geboes KJ, Rutgeerts PJ, Desmet VJ, Vantrappen GR Granulomatous gastritis a morpho- logical and Escher JC, <PERSOON> KF ten, <PERSOON> B, et al Value of rectosigmoidoscopy with biopsies for diagnosis of inflammatory bowel disease in children <PERSOON> of treatment on morphological features of mucosal inflammation Gut ###;##(Suppl III) <TELEFOONNUMMER> <PERSOON-##> P.
598
nvmdl
diagnostische accuraatheid verbeteren <PERSOON> BA, Gupta SK, Croffie JM, Pfefferkorn MD, Molleston JP, Corkins MR, et al <PERSOON> role of esophagogastroduodenoscopy in the initial evaluation of childhood inflammatory bowel disease a #-year study <PERSOON> TT, et al Polymeric nutrition as the primary therapy in children with small bowel Crohn​s disease Aliment Pharmacol Ther ###;<DATUM> ## Bernstein CN, Shanahan F, <PERSOON> PA, Weinstein WM Patchiness of mucosal inflammation in treated ulcerative colitis a Castellaneta SP, Afzal NA, <PERSOON> SH, et al Diagnostic role of upper gastroin- testinal endoscopy in pediatric inflammatory bowel disease <PERSOON> R, et al Diagnosing colitis a prospective study on essential parameters for reaching a diagnosis Endoscopy ###;#<DATUM> # Ectors NL, Dixon MF, Geboes KJ, Rutgeerts PJ, Desmet VJ, Vantrappen GR Granulomatous gastritis a morpho- logical and Escher JC, <PERSOON> KF ten, <PERSOON> B, et al Value of rectosigmoidoscopy with biopsies for diagnosis of inflammatory bowel disease in children <PERSOON> of treatment on morphological features of mucosal inflammation Gut ###;##(Suppl III) <TELEFOONNUMMER> <PERSOON-##> S, <PERSOON-##> HH, et al Pediatric patients with untreated ulcerative colitis may present initially with unusual morphologic findings <PERSOON-##> AM Gastral antral biopsy in the differentiation of pediatric <PERSOON-##> A, et al Crohn​s disease lesions in the upper gastrointestinal tract correlation between clinical, radiological, endoscopic, and histological features in adolescents and <PERSOON-##> S, et al Focal gastric inflammatory infiltrates in inflammatory bowel diseases prevalence, immunohistochemical characteristics, and diagnostic role <PERSOON-##> JA Histological abnormalities in biopsies from macroscopically normal <PERSOON-##> CE Rectal biopsy in the diagnosis of Crohn​s disease value of <PERSOON-##> KD, Polk DB, et al Histopathology of ulcerative colitis in Wat zijn de histologische criteria voor de diagnose van verschillende typen IBD bij kinderen? Ongewone presentaties van de ZvC of CU bij kinderen moeten voorzichtig worden geëvalueerd en niet automatisch leiden tot een herziening van de diagnose Tijdelijk kan de diagnose van een indeterminate colitis worden gesteld; een diagnose die kan worden herzien in functie van het resultaat van follow-up- biopten, de klinische, radiologische en endoscopische presentatie van het ziektebeeld.
506
nvmdl
<PERSOON> HH, et al Pediatric patients with untreated ulcerative colitis may present initially with unusual morphologic findings <PERSOON> AM Gastral antral biopsy in the differentiation of pediatric <PERSOON> A, et al Crohn​s disease lesions in the upper gastrointestinal tract correlation between clinical, radiological, endoscopic, and histological features in adolescents and <PERSOON> S, et al Focal gastric inflammatory infiltrates in inflammatory bowel diseases prevalence, immunohistochemical characteristics, and diagnostic role <PERSOON> JA Histological abnormalities in biopsies from macroscopically normal <PERSOON> CE Rectal biopsy in the diagnosis of Crohn​s disease value of <PERSOON> KD, Polk DB, et al Histopathology of ulcerative colitis in Wat zijn de histologische criteria voor de diagnose van verschillende typen IBD bij kinderen? Ongewone presentaties van de ZvC of CU bij kinderen moeten voorzichtig worden geëvalueerd en niet automatisch leiden tot een herziening van de diagnose Tijdelijk kan de diagnose van een indeterminate colitis worden gesteld; een diagnose die kan worden herzien in functie van het resultaat van follow-up- biopten, de klinische, radiologische en endoscopische presentatie van het ziektebeeld behandeling is, is het aan te bevelen de biopten genomen bij het begin van de ziekte te reviseren om zo het Het lijkt waarschijnlijk dat colitis zonder ileale aantasting bij kinderen voorzichtig moet worden Niveau geïnterpreteerd en dat dit een diagnose van de ZvC niet uitsluit Er zijn aanwijzingen dat in de beginfase van de ziekte de histologische kenmerken van een chronische inflammatoire darmziekte bij kinderen niet uitgebreid aanwezig zijn Basale plasmocytosis kan het enige Niveau kenmerk zijn bij het begin van de ziekte en heeft een hoge voorspellende waarde voor een chronische Het is aannemelijk dat CU zich op een ongewone manier kan presenteren bij kinderen Uitbreiding van de colitis naar het ileum, als een backwash-ileïtis Uitbreiding van het ontstekingsproces naar de bovenste gastro-intestinale tractus Uitbreiding van de mucosale ontsteking naar de diepere lagen, met name in de buurt van fissurerende ulceraties of in geval van een fulminante colitis <PERSOON> Er zijn aanwijzingen dat therapie met anti-inflammatoire geneesmiddelen de histologische afwijkingen in Niveau de biopten beïnvloedt en de diagnostiek van chronische inflammatoire darmziekten bemoeilijkt Klassiek presenteert de ZvC zich in resectiestukken als een segmenteel ontstekingsproces, dat zich niet alleen mucosaal uitbreidt, maar ook transmuraal In tegenstelling tot CU beperkt het ontstekingsproces zich niet tot het ileum en het colon, maar kan ook de bovenste gastro-intestinale tractus zijn aangetast Een voluit ontwikkelde CU daarentegen is een diffuus en continu ontstekingsproces, dat zich voornamelijk beperkt tot de mucosa.
483
nvmdl
de biopten genomen bij het begin van de ziekte te reviseren om zo het Het lijkt waarschijnlijk dat colitis zonder ileale aantasting bij kinderen voorzichtig moet worden Niveau geïnterpreteerd en dat dit een diagnose van de ZvC niet uitsluit Er zijn aanwijzingen dat in de beginfase van de ziekte de histologische kenmerken van een chronische inflammatoire darmziekte bij kinderen niet uitgebreid aanwezig zijn Basale plasmocytosis kan het enige Niveau kenmerk zijn bij het begin van de ziekte en heeft een hoge voorspellende waarde voor een chronische Het is aannemelijk dat CU zich op een ongewone manier kan presenteren bij kinderen Uitbreiding van de colitis naar het ileum, als een backwash-ileïtis Uitbreiding van het ontstekingsproces naar de bovenste gastro-intestinale tractus Uitbreiding van de mucosale ontsteking naar de diepere lagen, met name in de buurt van fissurerende ulceraties of in geval van een fulminante colitis <PERSOON> Er zijn aanwijzingen dat therapie met anti-inflammatoire geneesmiddelen de histologische afwijkingen in Niveau de biopten beïnvloedt en de diagnostiek van chronische inflammatoire darmziekten bemoeilijkt Klassiek presenteert de ZvC zich in resectiestukken als een segmenteel ontstekingsproces, dat zich niet alleen mucosaal uitbreidt, maar ook transmuraal In tegenstelling tot CU beperkt het ontstekingsproces zich niet tot het ileum en het colon, maar kan ook de bovenste gastro-intestinale tractus zijn aangetast Een voluit ontwikkelde CU daarentegen is een diffuus en continu ontstekingsproces, dat zich voornamelijk beperkt tot de mucosa Omdat endoscopische biopten alleen een evaluatie van de inflammatie op niveau van mucosa en submucosa toelaten, kunnen niet alle kenmerken van deze chronische inflammatoire darmziekten worden geëvalueerd De diagnose van de ZvC, die immers gepaard gaat met een transmuraal ontstekingsproces, wordt daarom gesteld op basis van een beperkter aantal criteria, zoals de mucosale distributie van de ontsteking en de aanwezigheid van granulomen Dit laatste kenmerk komt echter slechts voor bij ##% van de biopten en is bovendien niet essentieel en niet voldoende voor de diagnose van deze aandoening Tabel # geeft een overzicht van de Zowel de ZvC als CU presenteren zich bij kinderen niet met alle klassiek beschreven kenmerken Afhankelijk van het tijdstip tussen het begin van de symptomen en het endoscopisch onderzoek, zullen de afwijkingen in de biopten in meer of mindere mate aanwezig zijn De ZvC of ileitis terminalis wordt meestal gekenmerkt door een aantasting van het ileum Het tijdstip van ileale aantasting is echter afhankelijk van de leeftijd, bij kinderen treedt dit op een later tijdstip op in vergelijking tot de afwijkingen in het colon (Meinzer ###) Het afwezig zijn van een ontstekingsproces in het ileum in geval van een colitis bij kinderen moet voorzichtig worden geïnterpreteerd en sluit een diagnose van de ZvC niet uit De microscopisch-diagnostische criteria van een volledig ontwikkelde CU zijn uitgebreid bestudeerd Deze criteria zijn echter nog niet altijd allemaal aanwezig bij het begin van de symptomen, wat de diagnose bij.
526
nvmdl
biopten alleen een evaluatie van de inflammatie op niveau van mucosa en submucosa toelaten, kunnen niet alle kenmerken van deze chronische inflammatoire darmziekten worden geëvalueerd De diagnose van de ZvC, die immers gepaard gaat met een transmuraal ontstekingsproces, wordt daarom gesteld op basis van een beperkter aantal criteria, zoals de mucosale distributie van de ontsteking en de aanwezigheid van granulomen Dit laatste kenmerk komt echter slechts voor bij ##% van de biopten en is bovendien niet essentieel en niet voldoende voor de diagnose van deze aandoening Tabel # geeft een overzicht van de Zowel de ZvC als CU presenteren zich bij kinderen niet met alle klassiek beschreven kenmerken Afhankelijk van het tijdstip tussen het begin van de symptomen en het endoscopisch onderzoek, zullen de afwijkingen in de biopten in meer of mindere mate aanwezig zijn De ZvC of ileitis terminalis wordt meestal gekenmerkt door een aantasting van het ileum Het tijdstip van ileale aantasting is echter afhankelijk van de leeftijd, bij kinderen treedt dit op een later tijdstip op in vergelijking tot de afwijkingen in het colon (Meinzer ###) Het afwezig zijn van een ontstekingsproces in het ileum in geval van een colitis bij kinderen moet voorzichtig worden geïnterpreteerd en sluit een diagnose van de ZvC niet uit De microscopisch-diagnostische criteria van een volledig ontwikkelde CU zijn uitgebreid bestudeerd Deze criteria zijn echter nog niet altijd allemaal aanwezig bij het begin van de symptomen, wat de diagnose bij * tenzij na therapie ** tenzij bij cryptdestructie Biopten bij jonge kinderen tonen een minder verstoorde cryptenarchitectuur en minder uitgesproken tekens van inflammatie in de colonbiopten Een vroegtijdig kenmerk van een CU bij kinderen is een basale plasmocytosis, waarbij talrijke plasmacellen worden gezien in de lamina propria tussen de basis van de crypten en de lamina muscularis mucosae, met eventueel infiltratie van deze spierlaag (<PERSOON> ###) Dit kenmerk kan reeds kort na het begin van de symptomen worden gezien; dit is bij ongeveer de helft van de kinderen het geval (Washington ###) Alhoewel dit diagnos¬tische kenmerk niet specifiek is voor CU, aangezien het ook kan worden gezien in het kader van de ZvC, is het wel een specifiek kenmerk voor een chronische inflammatoire darmziekte (<PERSOON> ###, Nostrant ###, Washington ###, <PERSOON> ###) CU kan zich op diverse manieren ongewoon presenteren bij kinderen naast het reeds beschreven sparen van het rectum kan ulceratieve colitis zich presenteren als een focaal actieve colitis, een backwash-ileïtis met inflammatoire veranderingen in de bovenste gastro-intestinale tractus of een transmuraal ontstekingsproces Bij een focaal actieve colitis tonen de colonbiopten een duidelijke variatie in de ernst van de ontsteking, een kenmerk, dat als diagnostisch voor de ZvC wordt beschouwd Bij kinderen (##%) is de associatie focaal actieve colitis en ZvC zelfs nog sterker dan bij volwassenen (##%) (<PERSOON> deze variatie in ontstekingsintensiteit het gevolg kan zijn van de therapie, stelt men dit fenomeen ook vast bij kinderen met een onbehandelde <PERSOON> ###).
587
nvmdl
bij jonge kinderen tonen een minder verstoorde cryptenarchitectuur en minder uitgesproken tekens van inflammatie in de colonbiopten Een vroegtijdig kenmerk van een CU bij kinderen is een basale plasmocytosis, waarbij talrijke plasmacellen worden gezien in de lamina propria tussen de basis van de crypten en de lamina muscularis mucosae, met eventueel infiltratie van deze spierlaag (<PERSOON> ###) Dit kenmerk kan reeds kort na het begin van de symptomen worden gezien; dit is bij ongeveer de helft van de kinderen het geval (Washington ###) Alhoewel dit diagnos¬tische kenmerk niet specifiek is voor CU, aangezien het ook kan worden gezien in het kader van de ZvC, is het wel een specifiek kenmerk voor een chronische inflammatoire darmziekte (<PERSOON> ###, Nostrant ###, Washington ###, <PERSOON> ###) CU kan zich op diverse manieren ongewoon presenteren bij kinderen naast het reeds beschreven sparen van het rectum kan ulceratieve colitis zich presenteren als een focaal actieve colitis, een backwash-ileïtis met inflammatoire veranderingen in de bovenste gastro-intestinale tractus of een transmuraal ontstekingsproces Bij een focaal actieve colitis tonen de colonbiopten een duidelijke variatie in de ernst van de ontsteking, een kenmerk, dat als diagnostisch voor de ZvC wordt beschouwd Bij kinderen (##%) is de associatie focaal actieve colitis en ZvC zelfs nog sterker dan bij volwassenen (##%) (<PERSOON> deze variatie in ontstekingsintensiteit het gevolg kan zijn van de therapie, stelt men dit fenomeen ook vast bij kinderen met een onbehandelde <PERSOON> ###) leeftijdscategorie initieel presenteren als een discontinue aantasting van het colon met sparen van het rectum Zowel het aantreffen van een normale rectummucosa als een focaal actieve colitis, microscopisch of endoscopisch, moet daarom geen argument tegen CU zijn en moet niet verkeerd worden geïnterpreteerd als skip lesions, leidend tot een herziening van de diagnose naar de ZvC Hetzelfde geldt voor het vaststellen van een ontsteking in het ileum Alhoewel CU zich normaal beperkt tot het colon zelf, heeft een recente studie aangetoond dat bij ##% van de volwassen patiënten met CU het ileum tekenen van inflammatie vertoont, een fenomeen dat men backwash-ileïtis noemt (Haskell ###) Backwash-ileïtis is een ontsteking van het ileum, die oorspronkelijk werd beschouwd als het gevolg van de reflux van coloninhoud in het ileum Backwash-ileïtis is in feite een verkeerde term, aangezien de ontsteking in het ileum niet het gevolg is van reflux, maar een primaire ontsteking is van het ileum bij een patiënt met een CU Systematisch onderzoek naar de prevalentie van ileïtis bij kinderen met CU is tot nu niet gepubliceerd, behalve in enkele case-reports (Kaufman ###) De inflammatie kan zelfs worden vastgesteld in biopten van de bovenste gastro-intestinale tractus alhoewel Helicobacter pylori-negatieve focaal actieve gastritis frequenter wordt gezien bij patiënten met de ZvC (###%), kunnen patiënten met CU (#-##%) een gelijkend ontstekingsproces vertonen in de maag (Oberhüber ###, Shariff ###, Kundhal ###) Duodenitis wordt ook frequent aangetroffen bij deze groep patiënten(###%) (Tobin ###, <PERSOON> ###) CU is in principe een mucosale aandoening.
648
nvmdl
presenteren als een discontinue aantasting van het colon met sparen van het rectum Zowel het aantreffen van een normale rectummucosa als een focaal actieve colitis, microscopisch of endoscopisch, moet daarom geen argument tegen CU zijn en moet niet verkeerd worden geïnterpreteerd als skip lesions, leidend tot een herziening van de diagnose naar de ZvC Hetzelfde geldt voor het vaststellen van een ontsteking in het ileum Alhoewel CU zich normaal beperkt tot het colon zelf, heeft een recente studie aangetoond dat bij ##% van de volwassen patiënten met CU het ileum tekenen van inflammatie vertoont, een fenomeen dat men backwash-ileïtis noemt (Haskell ###) Backwash-ileïtis is een ontsteking van het ileum, die oorspronkelijk werd beschouwd als het gevolg van de reflux van coloninhoud in het ileum Backwash-ileïtis is in feite een verkeerde term, aangezien de ontsteking in het ileum niet het gevolg is van reflux, maar een primaire ontsteking is van het ileum bij een patiënt met een CU Systematisch onderzoek naar de prevalentie van ileïtis bij kinderen met CU is tot nu niet gepubliceerd, behalve in enkele case-reports (Kaufman ###) De inflammatie kan zelfs worden vastgesteld in biopten van de bovenste gastro-intestinale tractus alhoewel Helicobacter pylori-negatieve focaal actieve gastritis frequenter wordt gezien bij patiënten met de ZvC (###%), kunnen patiënten met CU (#-##%) een gelijkend ontstekingsproces vertonen in de maag (Oberhüber ###, Shariff ###, Kundhal ###) Duodenitis wordt ook frequent aangetroffen bij deze groep patiënten(###%) (Tobin ###, <PERSOON> ###) CU is in principe een mucosale aandoening eventueel geassocieerd met fissuren, kan het ontstekingsproces zich echter in de diepte uitbreiden en zelfs Het histologisch beeld van een chronische inflammatoire darmziekte varieert niet alleen in functie van de tijd tussen de beginsymptomen en de histologische diagnose, maar varieert ook onder invloed van de medische behandeling Diverse studies hebben aangetoond dat de therapie invloed heeft op de aard van het ontstekingsproces en zijn distributie, terwijl de cryptenarchitectuur minder wordt beïnvloed door de behandeling Het ontstekingsproces evolueert van een actieve (neutrofielen) chronische (lymfocyten, plasmacellen) ontsteking naar een chronische ontsteking Bovendien verandert het distributiepatroon bij CU van een diffuse verdeling naar een lokale aantasting, die varieert in intensiteit Hierdoor krijgt het ontstekingproces een segmentele distributie, een kenmerk dat diagnostisch is voor de ZvC Op basis van biopten, genomen tijdens de behandeling, is het voor de patholoog moeilijk zich met zekerheid uit te spreken over de aard van het ziektebeeld (ZvC of CU) <PERSOON> of treatment on morphological features of mucosal inflammation <PERSOON> FA, Stucchi AF, et al Pathologic features and clinical <PERSOON> HD Endoscopic and histological patchiness in treated ulcerative colitis <PERSOON> HD Ulcerative colitis patterns of involvement in colorectal biopsies and changes with time <PERSOON> M, et al Ileal involvement is age dependent in.
584
nvmdl
geassocieerd met fissuren, kan het ontstekingsproces zich echter in de diepte uitbreiden en zelfs Het histologisch beeld van een chronische inflammatoire darmziekte varieert niet alleen in functie van de tijd tussen de beginsymptomen en de histologische diagnose, maar varieert ook onder invloed van de medische behandeling Diverse studies hebben aangetoond dat de therapie invloed heeft op de aard van het ontstekingsproces en zijn distributie, terwijl de cryptenarchitectuur minder wordt beïnvloed door de behandeling Het ontstekingsproces evolueert van een actieve (neutrofielen) chronische (lymfocyten, plasmacellen) ontsteking naar een chronische ontsteking Bovendien verandert het distributiepatroon bij CU van een diffuse verdeling naar een lokale aantasting, die varieert in intensiteit Hierdoor krijgt het ontstekingproces een segmentele distributie, een kenmerk dat diagnostisch is voor de ZvC Op basis van biopten, genomen tijdens de behandeling, is het voor de patholoog moeilijk zich met zekerheid uit te spreken over de aard van het ziektebeeld (ZvC of CU) <PERSOON> of treatment on morphological features of mucosal inflammation <PERSOON> FA, Stucchi AF, et al Pathologic features and clinical <PERSOON> HD Endoscopic and histological patchiness in treated ulcerative colitis <PERSOON> HD Ulcerative colitis patterns of involvement in colorectal biopsies and changes with time <PERSOON> M, et al Ileal involvement is age dependent in Histopathology differentiates acute self-limited colitis from ulcerative colitis <PERSOON> M, et al Focally enhanced gastritis a frequent type of gastritis in patients with Crohn​s disease Gastroenterology ###;#<DATUM> ### <PERSOON> ME, <PERSOON> L, <PERSOON> of inflammation in mucosal biopsies of ulcerative colitis perceived dfferences in pediatric populations are limited to children younger than ## years <PERSOON-##> B A prospective study of first attacks of inflammatory bowel disease and infectious colitis Histologie course during the # st year after presentation <PERSOON-##> ###;<DATUM> ## <PERSOON-##> M, <PERSOON-##> C, et al Focally enhanced gastritis in children with Crohn​s Swan NC, Geoghegan JG, O​D onoghue <PERSOON-##> colitis in inflammatory bowel disease detailed pathologic and clinical analysis <PERSOON-##> P, <PERSOON-##> AR, Murphy MS Upper gastrointestinal mucosal disease in pediatric Crohn disease and ulcerative colitis a blinded, controlled study <PERSOON-##> ###;#<DATUM> # <PERSOON-##> clinical significance of focal active colitis in pediatric patients <PERSOON-##> RK, Farraye FA, O​brien MJ, Fruin AB, Stucchi AF, <PERSOON-##> JM, et al Prognostic Significance of Superficial Fissuring.
548
nvmdl
Histopathology differentiates acute self-limited colitis from ulcerative colitis <PERSOON> M, et al Focally enhanced gastritis a frequent type of gastritis in patients with Crohn​s disease Gastroenterology ###;#<DATUM> ### <PERSOON> ME, <PERSOON> L, <PERSOON> of inflammation in mucosal biopsies of ulcerative colitis perceived dfferences in pediatric populations are limited to children younger than ## years <PERSOON> B A prospective study of first attacks of inflammatory bowel disease and infectious colitis Histologie course during the # st year after presentation <PERSOON> ###;<DATUM> ## <PERSOON> M, <PERSOON> C, et al Focally enhanced gastritis in children with Crohn​s Swan NC, Geoghegan JG, O​D onoghue <PERSOON> colitis in inflammatory bowel disease detailed pathologic and clinical analysis <PERSOON-##> P, <PERSOON-##> AR, Murphy MS Upper gastrointestinal mucosal disease in pediatric Crohn disease and ulcerative colitis a blinded, controlled study <PERSOON-##> ###;#<DATUM> # <PERSOON-##> clinical significance of focal active colitis in pediatric patients <PERSOON-##> RK, Farraye FA, O​brien MJ, Fruin AB, Stucchi AF, <PERSOON-##> JM, et al Prognostic Significance of <PERSOON-##> ###;<DATUM> ## Welke radiologische onderzoeken dienen te worden uitgevoerd bij een kind dat wordt verdacht van een Hoewel endoscopie en biopsie als gouden standaard gelden, geven zij een onvolledig beeld van de uitbreiding van IBD, met name wandverdikking en extramurale afwijkingen kunnen niet worden beoordeeld Bovendien is routinematige endoscopie van het jejunum en proximale ileum niet overal mogelijk Andere beeldvormende technieken zijn noodzakelijk om het hele ziektebeeld te inventariseren Bij alle patiënten verdacht voor de ZvC (zeker patiënten met negatieve endoscopie en negatieve biopten of bij wie terminale ileoscopie niet mogelijk is) is beeldvorming van jejunum en gehele ileum noodzakelijk Verdere beeldvorming, na endoscopie en biopsie, bestaat bij voorkeur uit MRI en/of echografie, afhankelijk van de aanwezige expertise Dunnedarmpassage is een goed alternatief, maar is uit stralenhygiënisch oogpunt niet Om de lokalisatie en het bestaan van complicaties (zoals stenosering, fisteling of abcesvorming) vast te stellen bij de inflammatoire darmziekten, is het vooral bij de ZvC noodzakelijk de gehele tractus digestivus af te beelden In de literatuur wordt zonder uitzondering endoscopie met biopsie als gouden standaard geaccepteerd, hoewel hierbij enkele kanttekeningen kunnen worden gemaakt Een aantal facetten van de ZvC kunnen immers niet worden beoordeeld, zoals wandverdikking en extramurale afwijkingen (fistels, abcessen, infiltraat) Endoscopie van jejunum en ileum (behalve het terminale ileum) was tot kortgeleden niet, maar inmiddels wel mogelijk met de videocapsule endoscopie (VCE) of dubbelballonenteroscopiemethode De resultaten van videocapsule-endoscopie bij kinderen zijn veelbelovend (Quilhon et al ) maar nog niet voldoende.
582
nvmdl
###-## Welke radiologische onderzoeken dienen te worden uitgevoerd bij een kind dat wordt verdacht van een Hoewel endoscopie en biopsie als gouden standaard gelden, geven zij een onvolledig beeld van de uitbreiding van IBD, met name wandverdikking en extramurale afwijkingen kunnen niet worden beoordeeld Bovendien is routinematige endoscopie van het jejunum en proximale ileum niet overal mogelijk Andere beeldvormende technieken zijn noodzakelijk om het hele ziektebeeld te inventariseren Bij alle patiënten verdacht voor de ZvC (zeker patiënten met negatieve endoscopie en negatieve biopten of bij wie terminale ileoscopie niet mogelijk is) is beeldvorming van jejunum en gehele ileum noodzakelijk Verdere beeldvorming, na endoscopie en biopsie, bestaat bij voorkeur uit MRI en/of echografie, afhankelijk van de aanwezige expertise Dunnedarmpassage is een goed alternatief, maar is uit stralenhygiënisch oogpunt niet Om de lokalisatie en het bestaan van complicaties (zoals stenosering, fisteling of abcesvorming) vast te stellen bij de inflammatoire darmziekten, is het vooral bij de ZvC noodzakelijk de gehele tractus digestivus af te beelden In de literatuur wordt zonder uitzondering endoscopie met biopsie als gouden standaard geaccepteerd, hoewel hierbij enkele kanttekeningen kunnen worden gemaakt Een aantal facetten van de ZvC kunnen immers niet worden beoordeeld, zoals wandverdikking en extramurale afwijkingen (fistels, abcessen, infiltraat) Endoscopie van jejunum en ileum (behalve het terminale ileum) was tot kortgeleden niet, maar inmiddels wel mogelijk met de videocapsule endoscopie (VCE) of dubbelballonenteroscopiemethode De resultaten van videocapsule-endoscopie bij kinderen zijn veelbelovend (Quilhon et al ) maar nog niet voldoende Dubbelballonenteroscopie is tijdrovend en voor velen niet beschikbaar Aangezien bij ##,#% van de kinderen met de ZvC het jejunum is aangedaan (<PERSOON> et al ###), rijst de vraag met welke beeldvormende techniek de dunne darm bij kinderen in beeld moet worden gebracht Er zijn aanwijzingen dat de sensitiviteit van MRI voor IBD ##-##% is Ook proximale dunnedarmafwijkingen zijn zichtbaar, alsmede extraluminale complicaties van IBD MRI heeft de Niveau potentie de beeldvormende techniek van keuze te worden bij verdenking van IBD bij kinderen, maar kan <PERSOON> ### Er zijn aanwijzingen dat de sensitiviteit van de dunnedarmpassage voor IBD varieert tussen ## en ##% Dunnedarmpassage heeft bij ##% van de patiënten een diagnostische meerwaarde boven endoscopie Niveau bij de ZvC, onder meer omdat dunnedarmpassage ook de proximale dunnedarmafwijkingen in beeld Het is waarschijnlijk dat de sensitiviteit van echografie voor IBD ##-##% is; naarmate de ziekteactiviteit toeneemt, neemt de sensitiviteit van de echografie toe Echografie kan een nuttige diagnostische Niveau techniek zijn voor IBD bij kinderen, maar kan endoscopie en biopsie niet vervangen De waarde van Er zijn aanwijzingen dat de sensitiviteit van isotopenonderzoek voor IBD ##-##% is Het kan endoscopie met biopten niet vervangen Bij de evaluatie van de dunne darm is de sensitiviteit echter laag Bovendien De technieken die in aanmerking komen om bovenstaande vraag te beantwoorden zijn MRI heeft de potentie zowel de darmwand als de omgeving af te beelden met veel anatomisch detail zonder ioniserende straling.
590
nvmdl
voor velen niet beschikbaar Aangezien bij ##,#% van de kinderen met de ZvC het jejunum is aangedaan (<PERSOON> et al ###), rijst de vraag met welke beeldvormende techniek de dunne darm bij kinderen in beeld moet worden gebracht Er zijn aanwijzingen dat de sensitiviteit van MRI voor IBD ##-##% is Ook proximale dunnedarmafwijkingen zijn zichtbaar, alsmede extraluminale complicaties van IBD MRI heeft de Niveau potentie de beeldvormende techniek van keuze te worden bij verdenking van IBD bij kinderen, maar kan <PERSOON> ### Er zijn aanwijzingen dat de sensitiviteit van de dunnedarmpassage voor IBD varieert tussen ## en ##% Dunnedarmpassage heeft bij ##% van de patiënten een diagnostische meerwaarde boven endoscopie Niveau bij de ZvC, onder meer omdat dunnedarmpassage ook de proximale dunnedarmafwijkingen in beeld Het is waarschijnlijk dat de sensitiviteit van echografie voor IBD ##-##% is; naarmate de ziekteactiviteit toeneemt, neemt de sensitiviteit van de echografie toe Echografie kan een nuttige diagnostische Niveau techniek zijn voor IBD bij kinderen, maar kan endoscopie en biopsie niet vervangen De waarde van Er zijn aanwijzingen dat de sensitiviteit van isotopenonderzoek voor IBD ##-##% is Het kan endoscopie met biopten niet vervangen Bij de evaluatie van de dunne darm is de sensitiviteit echter laag Bovendien De technieken die in aanmerking komen om bovenstaande vraag te beantwoorden zijn MRI heeft de potentie zowel de darmwand als de omgeving af te beelden met veel anatomisch detail zonder ioniserende straling afgebeeld Om de darmen optimaal te evalueren, wordt intraveneus gadolinium toegediend en de patiënten worden voorbereid met oraal mannitol of polyethyleenglycol om distensie van darmlissen te verkrijgen Mannitol of polyethyleenglycol kan ook via een duodenumsonde worden toegediend (enteroclyse, vergelijkbaar met bariumenteroclyse), maar hierover zijn geen studies bekend bij kinderen Eén studie concludeert dat MRI beter in staat is CU te differentiëren van de ZvC dan endoscopie (zonder biopsie) (Darbari ###) De sensitiviteit voor de ZvC in het terminale ileum ligt tussen ##-##% in de meest recente series (Borthne ###, Laghi ###, Pilleul ###) Darbari meldt zelfs ##% De specificiteit is ###% Er worden in wisselende mate afwijkingen in de proximale dunne darm vermeld bij de ZvC; #% (Laghi ###), ##% (Borthne ###) en ##% (Darbari ###) Tevens is MRI in staat complicaties en extraluminale uitbreiding bij de ZvC te diagnosticeren bij ##% van de patiënten (Pilleul ###) Diverse studies zien een rol weggelegd voor MRI als eerste beeldvormende modaliteit bij patiënten die verdacht zijn voor IBD (Pilleul ###, Laghi ###) Borthne heeft naar aanleiding van onderzoek de dunnedarmpassage vervangen door een combinatie van echografie en MRI bij patiënten die verdacht zijn voor IBD Wat betreft de beeldvorming bij perianale fistels is er nauwelijks literatuur over kinderen Voor verdere informatie over MRI bij perianale fistels wordt verwezen naar de betreffende paragraaf in de CBO-richtlijn Diagnostiek en Het gemeenschappelijke zwakke punt van de studies over echografie bij kinderen is de afwezigheid van een.
638
nvmdl
afgebeeld Om de darmen optimaal te evalueren, wordt intraveneus gadolinium toegediend en de patiënten worden voorbereid met oraal mannitol of polyethyleenglycol om distensie van darmlissen te verkrijgen Mannitol of polyethyleenglycol kan ook via een duodenumsonde worden toegediend (enteroclyse, vergelijkbaar met bariumenteroclyse), maar hierover zijn geen studies bekend bij kinderen Eén studie concludeert dat MRI beter in staat is CU te differentiëren van de ZvC dan endoscopie (zonder biopsie) (Darbari ###) De sensitiviteit voor de ZvC in het terminale ileum ligt tussen ##-##% in de meest recente series (Borthne ###, Laghi ###, Pilleul ###) Darbari meldt zelfs ##% De specificiteit is ###% Er worden in wisselende mate afwijkingen in de proximale dunne darm vermeld bij de ZvC; #% (Laghi ###), ##% (Borthne ###) en ##% (Darbari ###) Tevens is MRI in staat complicaties en extraluminale uitbreiding bij de ZvC te diagnosticeren bij ##% van de patiënten (Pilleul ###) Diverse studies zien een rol weggelegd voor MRI als eerste beeldvormende modaliteit bij patiënten die verdacht zijn voor IBD (Pilleul ###, Laghi ###) Borthne heeft naar aanleiding van onderzoek de dunnedarmpassage vervangen door een combinatie van echografie en MRI bij patiënten die verdacht zijn voor IBD Wat betreft de beeldvorming bij perianale fistels is er nauwelijks literatuur over kinderen Voor verdere informatie over MRI bij perianale fistels wordt verwezen naar de betreffende paragraaf in de CBO-richtlijn Diagnostiek en Het gemeenschappelijke zwakke punt van de studies over echografie bij kinderen is de afwezigheid van een Veelal worden de biopsieresultaten van het terminale ileum als zodanig gebruikt Dit is onjuist omdat een normaal terminaal ileum een proximale ileïtis of jejunitis niet uitsluit en omgekeerd De sensitiviteit van US voor IBD ligt tussen ## en ##%, de specificiteit tussen ## en ##% (Faure ###, Haber ###, Fraquelli ###) Faure meldt zelfs een sensitiviteit van ###% voor ileïtis terminalis bij de ZvC Alberini haalt slechts een sensitiviteit van ##% maar in dit onderzoek was echografie niet de indextest (Alberini ###) Gezien de correlatie tussen darmwandverdikking en de ziekteactiviteit (uitgedrukt als Pediatrie Crohn's Disease Activity Index, PCDAI, zie bijlage #) (r# = #,##, p ( #,###) is de sensitiviteit van echografie sterk afhankelijk van ernst van de IBD (Haber ###) Bijkomend voordeel van echografie is de afwezigheid van ioniserende stralen en het niet- invasief zijn, waardoor het onderzoek vaak kan worden herhaald Echografische studies over het aantonen van IBD van de proximale dunne darm zijn niet bekend Bariumonderzoek van de dunne darm kan worden uitgevoerd met een dunnedarm-passageonderzoek (DDP, waarbij het contrast wordt gedronken) of enteroclyse (waarbij het contrast via een duodenumsonde wordt ingebracht) Er is weinig literatuur over het verschil in diagnostische waarde tussen enteroclyse en DDP bij kinderen, de meeste literatuur gaat over DDP bij IBD De diagnostische waarde van DDP bij de ZvC van het terminale ileum (TI) wordt in de literatuur wisselend vermeld Vergelijkbare studies rapporteren een sensitiviteit van ##-##%, en een specificiteit van ##% (Lipson et al.
683
nvmdl
de biopsieresultaten van het terminale ileum als zodanig gebruikt Dit is onjuist omdat een normaal terminaal ileum een proximale ileïtis of jejunitis niet uitsluit en omgekeerd De sensitiviteit van US voor IBD ligt tussen ## en ##%, de specificiteit tussen ## en ##% (Faure ###, Haber ###, Fraquelli ###) Faure meldt zelfs een sensitiviteit van ###% voor ileïtis terminalis bij de ZvC Alberini haalt slechts een sensitiviteit van ##% maar in dit onderzoek was echografie niet de indextest (Alberini ###) Gezien de correlatie tussen darmwandverdikking en de ziekteactiviteit (uitgedrukt als Pediatrie Crohn's Disease Activity Index, PCDAI, zie bijlage #) (r# = #,##, p ( #,###) is de sensitiviteit van echografie sterk afhankelijk van ernst van de IBD (Haber ###) Bijkomend voordeel van echografie is de afwezigheid van ioniserende stralen en het niet- invasief zijn, waardoor het onderzoek vaak kan worden herhaald Echografische studies over het aantonen van IBD van de proximale dunne darm zijn niet bekend Bariumonderzoek van de dunne darm kan worden uitgevoerd met een dunnedarm-passageonderzoek (DDP, waarbij het contrast wordt gedronken) of enteroclyse (waarbij het contrast via een duodenumsonde wordt ingebracht) Er is weinig literatuur over het verschil in diagnostische waarde tussen enteroclyse en DDP bij kinderen, de meeste literatuur gaat over DDP bij IBD De diagnostische waarde van DDP bij de ZvC van het terminale ileum (TI) wordt in de literatuur wisselend vermeld Vergelijkbare studies rapporteren een sensitiviteit van ##-##%, en een specificiteit van ##% (Lipson et al ###) Voor beoordeling van het TI is ileoscopie de gouden standaard, zodat bij een geslaagde ileoscopie (in ervaren handen in meer dan ##% van de onderzoeken) alternatieve beeldvorming van het TI onnodig is Van groter belang is het aantonen van afwijkingen in de rest van de dunne darm Hier ontbreekt een gouden standaard, hetgeen beoordeling van de literatuur moeilijk maakt In een serie van ## patiënten met de ZvC van de dunne darm was bij vijf patiënten uitsluitend de dunne darm proximaal van het terminale ileum aangetast en bij zes patiënten kon het terminale ileum endoscopisch niet worden bereikt DDP had dus bij ## van de ## patiënten meerwaarde (##%) (Halligan ###) De conclusie is dat a) uitsluitend endoscopie met biopten de ZvC van de proximale dunne darm niet kan uitsluiten en b) bij de ZvC een DDP nog waarde heeft bij het vaststellen van lokalisatie en complicaties Er is weinig literatuur over CT-onderzoek bij IBD op kinderleeftijd Jamieson (###) beschrijft een prospectieve serie van slechts ## kinderen Er is sprake van discrepantie bij ##% van de patiënten tussen CT en Nadeel van CT-onderzoek is de hoge stralenbelasting (## mSv) vergeleken met dunnedarmpassage (# mSv) en Conventionele röntgenfoto’s van de buik (BOZ) zijn in het kader van IBD slechts van waarde in acute situaties, zoals ileus, perforatie (vrije lucht) en toxisch megacolon Door het toenemende aantal endoscopieën is het dubbelcontrastonderzoek van het colon bij kinderen die verdacht zijn voor IBD obsoleet geworden De laatste.
659
nvmdl
beoordeling van het TI is ileoscopie de gouden standaard, zodat bij een geslaagde ileoscopie (in ervaren handen in meer dan ##% van de onderzoeken) alternatieve beeldvorming van het TI onnodig is Van groter belang is het aantonen van afwijkingen in de rest van de dunne darm Hier ontbreekt een gouden standaard, hetgeen beoordeling van de literatuur moeilijk maakt In een serie van ## patiënten met de ZvC van de dunne darm was bij vijf patiënten uitsluitend de dunne darm proximaal van het terminale ileum aangetast en bij zes patiënten kon het terminale ileum endoscopisch niet worden bereikt DDP had dus bij ## van de ## patiënten meerwaarde (##%) (Halligan ###) De conclusie is dat a) uitsluitend endoscopie met biopten de ZvC van de proximale dunne darm niet kan uitsluiten en b) bij de ZvC een DDP nog waarde heeft bij het vaststellen van lokalisatie en complicaties Er is weinig literatuur over CT-onderzoek bij IBD op kinderleeftijd Jamieson (###) beschrijft een prospectieve serie van slechts ## kinderen Er is sprake van discrepantie bij ##% van de patiënten tussen CT en Nadeel van CT-onderzoek is de hoge stralenbelasting (## mSv) vergeleken met dunnedarmpassage (# mSv) en Conventionele röntgenfoto’s van de buik (BOZ) zijn in het kader van IBD slechts van waarde in acute situaties, zoals ileus, perforatie (vrije lucht) en toxisch megacolon Door het toenemende aantal endoscopieën is het dubbelcontrastonderzoek van het colon bij kinderen die verdacht zijn voor IBD obsoleet geworden De laatste De meest gebruikte techniek is ##mTc-HMPAO-scintigrafie met een sensitiviteit van ##-##% en een specificiteit van #<DATUM> Een nadeel is het gebrek aan anatomische details (stricturen, fistels) en het geringe onderscheidende vermogen tussen dunne darm en colon (Charron ###) Grahnquist (###) concludeert dat ##mTc-HMPAO- scintigrafie niet geschikt is als screening op IBD vanwege de vals-negatieve resultaten Vooral bij de belangrijke evaluatie van de dunne darm zijn de sensitiviteit en specificiteit laag (respectievelijk ## en ##%) Diagnostische ioniserende straling bij kinderen induceert maligniteit (Brenner ###) Bij kinderen induceert een dosis van ## mSv (range van pediatrische CT’s) een extra risico op een dodelijke vorm van kanker van #,##% (### toekomstige doden per jaar in de Verenigde Staten) Daarom dient men terughoudend te zijn met CTonderzoek bij kinderen met verdenking van IBD, zeker als follow-up ook door middel van CT geschiedt Dezelfde overwegingen gelden in mindere mate voor dunnedarmpassage (# mSv) en isotopenonderzoek (# mSv), vooral als deze onderzoeken regelmatig worden herhaald Van MRI en echografie zijn geen schadelijke effecten bekend; deze methoden verdienen vanuit stralenhygiënisch oogpunt de voorkeur Er is in <LOCATIE> weinig ervaring met MRI bij kinderen met IBD, niet in het minst door beperkte beschikbaarheid van apparatuur Bovendien moeten de kinderen goed kunnen stilliggen, hetgeen meestal pas vanaf het zesde levensjaar lukt Vóór die leeftijd is narcose of sedatie nodig De ervaring met MRI-onderzoek van de darmen bij kinderen met IBD is beperkt, terwijl de ervaring met echografie erg wisselend is Van centra die beschikken over.
650
nvmdl
techniek is ##mTc-HMPAO-scintigrafie met een sensitiviteit van ##-##% en een specificiteit van #<DATUM> Een nadeel is het gebrek aan anatomische details (stricturen, fistels) en het geringe onderscheidende vermogen tussen dunne darm en colon (Charron ###) Grahnquist (###) concludeert dat ##mTc-HMPAO- scintigrafie niet geschikt is als screening op IBD vanwege de vals-negatieve resultaten Vooral bij de belangrijke evaluatie van de dunne darm zijn de sensitiviteit en specificiteit laag (respectievelijk ## en ##%) Diagnostische ioniserende straling bij kinderen induceert maligniteit (Brenner ###) Bij kinderen induceert een dosis van ## mSv (range van pediatrische CT’s) een extra risico op een dodelijke vorm van kanker van #,##% (### toekomstige doden per jaar in de Verenigde Staten) Daarom dient men terughoudend te zijn met CTonderzoek bij kinderen met verdenking van IBD, zeker als follow-up ook door middel van CT geschiedt Dezelfde overwegingen gelden in mindere mate voor dunnedarmpassage (# mSv) en isotopenonderzoek (# mSv), vooral als deze onderzoeken regelmatig worden herhaald Van MRI en echografie zijn geen schadelijke effecten bekend; deze methoden verdienen vanuit stralenhygiënisch oogpunt de voorkeur Er is in <LOCATIE> weinig ervaring met MRI bij kinderen met IBD, niet in het minst door beperkte beschikbaarheid van apparatuur Bovendien moeten de kinderen goed kunnen stilliggen, hetgeen meestal pas vanaf het zesde levensjaar lukt Vóór die leeftijd is narcose of sedatie nodig De ervaring met MRI-onderzoek van de darmen bij kinderen met IBD is beperkt, terwijl de ervaring met echografie erg wisselend is Van centra die beschikken over Indien er onvoldoende expertise aanwezig is, adviseert de werkgroep ervaring in één of beide technieken op te bouwen Ook de ervaring met ##mTc-HMPAO-scintigrafie is gering Gezien de relatief lage incidentie van IBD bij kinderen kan deze ervaring alleen worden opgebouwd in centra met veel patiënten met <PERSOON> JY, et al Technetium-##m HMPAO-labeled leukocyte imaging compared with endoscopy, ultrasonography, and contrast radiology in children with inflammatory bowel disease <PERSOON> NE Bowel magnetic resonance imaging of pediatric patients with oral mannitol MRI compared to endoscopy and intestinal ultrasound Eur Radiol ###;##(#) ###-## Brenner DJ Estimating cancer risks from pediatric CT going from the qualitative to the quantitative <PERSOON> FJ, Kocoshis SA Pediatric inflammatory bowel disease assessment with scintigraphy with ##mTc Darbari A, <PERSOON>-enhanced magnetic resonance imaging a useful radiological tool in diagnosing pediatric IBD Inflamm Bowel Dis ###;##(#) ##-## Durno CA, <PERSOON> AM Magnetic resonance imaging to distinguish the type and severity of pediatric inflammatory bowel diseases <PERSOON> S, et al Role of US in detection of Crohn disease metaanalysis Radiology ###;###(#) ##-###.
606
nvmdl
Indien er onvoldoende expertise aanwezig is, adviseert de werkgroep ervaring in één of beide technieken op te bouwen Ook de ervaring met ##mTc-HMPAO-scintigrafie is gering Gezien de relatief lage incidentie van IBD bij kinderen kan deze ervaring alleen worden opgebouwd in centra met veel patiënten met <PERSOON> JY, et al Technetium-##m HMPAO-labeled leukocyte imaging compared with endoscopy, ultrasonography, and contrast radiology in children with inflammatory bowel disease <PERSOON> NE Bowel magnetic resonance imaging of pediatric patients with oral mannitol MRI compared to endoscopy and intestinal ultrasound Eur Radiol ###;##(#) ###-## Brenner DJ Estimating cancer risks from pediatric CT going from the qualitative to the quantitative <PERSOON> FJ, Kocoshis SA Pediatric inflammatory bowel disease assessment with scintigraphy with ##mTc Darbari A, <PERSOON>-enhanced magnetic resonance imaging a useful radiological tool in diagnosing pediatric IBD Inflamm Bowel Dis ###;##(#) ##-## Durno CA, <PERSOON> AM Magnetic resonance imaging to distinguish the type and severity of pediatric inflammatory bowel diseases <PERSOON> S, et al Role of US in detection of Crohn disease metaanalysis <PERSOON> MS Evaluation of ##mTc-HMPAO leukocyte scintigraphy in the investigation <PERSOON> P, <PERSOON> findings correspond to clinical, endoscopic, and histologic findings in inflammatory bowel disease and other enterocolitides <PERSOON-##> R, <PERSOON-##> wall thickness measured by ultrasound as a marker of Crohn​s disease <PERSOON-##> JA, et al <PERSOON-##> role of small bowel radiology in the diagnosis and management of Crohn​s disease <PERSOON-##> of multidetector CT and barium studies of the small bowel <PERSOON-##> P, et al Contrast enhanced magnetic resonance imaging of the terminal ileum in children with Crohn​s disease <PERSOON-##> C, <PERSOON-##> incidence of upper gastrointestinal tract <PERSOON-##> studies and ileoscopy compared in children with <PERSOON-##> MG, et al Polyethylene glycol and contrastenhanced MRI of Crohn​s disease in children preliminary experience <PERSOON-##> PJ, et al.
469
nvmdl
<PERSOON> MS Evaluation of ##mTc-HMPAO leukocyte scintigraphy in the investigation <PERSOON> P, <PERSOON> findings correspond to clinical, endoscopic, and histologic findings in inflammatory bowel disease and other enterocolitides <PERSOON> R, <PERSOON> wall thickness measured by ultrasound as a marker of Crohn​s disease <PERSOON> JA, et al <PERSOON> role of small bowel radiology in the diagnosis and management of Crohn​s disease <PERSOON> of multidetector CT and barium studies of the small bowel <PERSOON> P, et al Contrast enhanced magnetic resonance imaging of the terminal ileum in children with Crohn​s disease <PERSOON-##> C, <PERSOON-##> incidence of upper gastrointestinal tract <PERSOON-##> studies and ileoscopy compared in children with <PERSOON-##> MG, et al Polyethylene glycol and contrastenhanced MRI of Crohn​s disease in children preliminary experience <PERSOON-##> PJ, et al inflammatory bowel disease in children comparison with ileocolonoscopy <PERSOON-##> ###;###(#) ###-## Welke aanvullende radiologische onderzoeken zijn bij kinderen noodzakelijk na het stellen van de diagnose IBD? DEXA is een methode die kan worden gebruikt ter bepaling van de botdensiteit bij kinderen met IBD Het verrichten van een DEXA-scan van de lumbale wervelkolom en van het gehele lichaam wordt aanbevolen als de Bij de interpretatie van de gegevens moet nadrukkelijk worden gecorrigeerd voor de grootte van de onderzochte botten, onder meer door de botmassa uit te drukken als Z-score en niet als T-score Anders Afhankelijk van het bestaan van osteopenie of osteoporose bij diagnose dient het onderzoek na een jaar (bij gebleken verlaagde botdensiteit) of na twee jaar (als bij diagnose geen afwijkingen bestaan) te worden herhaald De piekbotmassa wordt bereikt tijdens de adolescentenleeftijd en is gerelateerd aan het risico op osteoporose op late leeftijd Daarom is het belangrijk om op jonge leeftijd de botopbouw ongestoord te laten verlopen Als een gestoorde botopbouw wordt gediagnosticeerd, kan interventie door diëtaire en/of medicamenteuze maatregelen worden overwogen Kinderen met IBD hebben diverse risicofactoren; voedingsdeficiëntie, fysieke inactiviteit en corticosteroïdgebruik Het is dus nuttig om geïnformeerd te zijn over de botmassa (bone mineral content, BMC) bij kinderen met IBD Methoden zijn onder meer dual energy X-ray absorptiometry (DEXA), quantitative computed tomography (QCT), digital X-ray radiogrammetry (DXR) en quantitative ultrasonography DEXA is de meest gebruikte methode vanwege de grote beschikbaarheid, de korte scantijd en lage.
501
nvmdl
children comparison with ileocolonoscopy <PERSOON> ###;###(#) ###-## Welke aanvullende radiologische onderzoeken zijn bij kinderen noodzakelijk na het stellen van de diagnose IBD? DEXA is een methode die kan worden gebruikt ter bepaling van de botdensiteit bij kinderen met IBD Het verrichten van een DEXA-scan van de lumbale wervelkolom en van het gehele lichaam wordt aanbevolen als de Bij de interpretatie van de gegevens moet nadrukkelijk worden gecorrigeerd voor de grootte van de onderzochte botten, onder meer door de botmassa uit te drukken als Z-score en niet als T-score Anders Afhankelijk van het bestaan van osteopenie of osteoporose bij diagnose dient het onderzoek na een jaar (bij gebleken verlaagde botdensiteit) of na twee jaar (als bij diagnose geen afwijkingen bestaan) te worden herhaald De piekbotmassa wordt bereikt tijdens de adolescentenleeftijd en is gerelateerd aan het risico op osteoporose op late leeftijd Daarom is het belangrijk om op jonge leeftijd de botopbouw ongestoord te laten verlopen Als een gestoorde botopbouw wordt gediagnosticeerd, kan interventie door diëtaire en/of medicamenteuze maatregelen worden overwogen Kinderen met IBD hebben diverse risicofactoren; voedingsdeficiëntie, fysieke inactiviteit en corticosteroïdgebruik Het is dus nuttig om geïnformeerd te zijn over de botmassa (bone mineral content, BMC) bij kinderen met IBD Methoden zijn onder meer dual energy X-ray absorptiometry (DEXA), quantitative computed tomography (QCT), digital X-ray radiogrammetry (DXR) en quantitative ultrasonography DEXA is de meest gebruikte methode vanwege de grote beschikbaarheid, de korte scantijd en lage resultaten kunnen niet altijd zonder meer worden geëxtrapoleerd naar kinderen Ten eerste bestaat het gevaar dat de gebruikte botdensitometriemethode niet alleen veranderingen in de botmassa meet, maar ook groeieffecten Aangezien kinderen met IBD groeistoornissen hebben, moet bij het interpreteren van botdensitometrieresultaten rekening worden gehouden met de afwijkende constitutie van deze patiënten Het is aangetoond dat DEXA-metingen een significant verlaagde botdensiteit bij kinderen met <PERSOON> ### Er zijn aanwijzingen dat DEXA de mate van osteopenie overschat als niet nadrukkelijk wordt Niveau gecorrigeerd voor de lichaamsbouw van de patiënt, met name de grootte van de botten <PERSOON> ### Het is waarschijnlijk dat quantitative computed tomography de beste methode is voor de bepaling van <PERSOON> technisch oogpunt is QCT de gouden standaard, omdat deze methode de botdensiteit (bone mineral density, BMD) in gram/cm# bepaalt en bovendien onderscheid maakt tussen corticaal en trabeculair bot Gezien de relatieve hoge stralendosis wordt deze methode bij kinderen nauwelijks gebruikt en zijn er geen studies van QCT bij kinderen met IBD bekend Een variant van deze techniek is perifere QCT (pQCT), waarbij de botdensiteit van pijpbeenderen wordt bepaald met een aanzienlijk lagere stralendosis (<PERSOON> ###) Ook deze techniek is nog niet toegepast bij kinderen met IBD Volgens een studie van Levine is QUS niet sensitief genoeg om osteopenie bij kinderen met IBD aan te tonen.
556
nvmdl
Ten eerste bestaat het gevaar dat de gebruikte botdensitometriemethode niet alleen veranderingen in de botmassa meet, maar ook groeieffecten Aangezien kinderen met IBD groeistoornissen hebben, moet bij het interpreteren van botdensitometrieresultaten rekening worden gehouden met de afwijkende constitutie van deze patiënten Het is aangetoond dat DEXA-metingen een significant verlaagde botdensiteit bij kinderen met <PERSOON> ### Er zijn aanwijzingen dat DEXA de mate van osteopenie overschat als niet nadrukkelijk wordt Niveau gecorrigeerd voor de lichaamsbouw van de patiënt, met name de grootte van de botten <PERSOON> ### Het is waarschijnlijk dat quantitative computed tomography de beste methode is voor de bepaling van <PERSOON> technisch oogpunt is QCT de gouden standaard, omdat deze methode de botdensiteit (bone mineral density, BMD) in gram/cm# bepaalt en bovendien onderscheid maakt tussen corticaal en trabeculair bot Gezien de relatieve hoge stralendosis wordt deze methode bij kinderen nauwelijks gebruikt en zijn er geen studies van QCT bij kinderen met IBD bekend Een variant van deze techniek is perifere QCT (pQCT), waarbij de botdensiteit van pijpbeenderen wordt bepaald met een aanzienlijk lagere stralendosis (<PERSOON> ###) Ook deze techniek is nog niet toegepast bij kinderen met IBD Volgens een studie van Levine is QUS niet sensitief genoeg om osteopenie bij kinderen met IBD aan te tonen De meeste botdensitometriestudies bij kinderen met IBD gebruiken DEXA en tonen een duidelijk verlaagde BMD (Semeao ###, Cowan ###) Er is echter een belangrijk onderscheid tussen DEXA-metingen bij kinderen en volwassenen (Specker ###) DEXA berekent de BMD als het quotiënt van de BMC en de botoppervlakte, uitgedrukt in gram/cm# Dit betekent dat DEXA in twee botten met dezelfde BMD (gram Ca/cm#) het grootste bot een hogere BMD zal toekennen dan het kleine bot Bij de beoordeling van DEXA-uitslagen moet daarom allereerst rekening worden gehouden met de geometrie (grootte) van de gemeten botten, die onder meer afhangt van leeftijd, skeletrijping, geslacht en eventuele groeiretardatie In de volwassen populatie wordt de botmassa als een T-score uitgedrukt (SD-score waarbij wordt vergeleken met de piekbotmassa van jonge volwassenen en wordt gecorrigeerd voor geslacht en raciale achtergrond) Bij kinderen dient echter ook te worden gecorrigeerd voor de leeftijd (de Z-score) Corticosteroïdgebruik is duidelijk gecorreleerd met een lage <PERSOON> ###), maar ook kinderen met de ZvC zonder In drie recente studies is aangetoond dat DEXA bij kinderen met IBD de osteopenie overschat In een studie bij ## kinderen met IBD had ##% volgens DEXA matige tot ernstige osteopenie Na correctie voor de botgrootte bleek slechts ##% osteopenie te hebben De auteurs menen dat DEXA het effect van groeiretardatie (waardoor de kinderen kleinere botten hebben dan voor kalenderleeftijd- of botleeftijd overeenkomstige controlepersonen) meet en niet de reële botdensiteit DEXA-metingen moeten worden gecorrigeerd voor de constitutie (botgrootte) van de patiënten om een reële indruk te krijgen van de.
572
nvmdl
duidelijk verlaagde BMD (Semeao ###, Cowan ###) Er is echter een belangrijk onderscheid tussen DEXA-metingen bij kinderen en volwassenen (Specker ###) DEXA berekent de BMD als het quotiënt van de BMC en de botoppervlakte, uitgedrukt in gram/cm# Dit betekent dat DEXA in twee botten met dezelfde BMD (gram Ca/cm#) het grootste bot een hogere BMD zal toekennen dan het kleine bot Bij de beoordeling van DEXA-uitslagen moet daarom allereerst rekening worden gehouden met de geometrie (grootte) van de gemeten botten, die onder meer afhangt van leeftijd, skeletrijping, geslacht en eventuele groeiretardatie In de volwassen populatie wordt de botmassa als een T-score uitgedrukt (SD-score waarbij wordt vergeleken met de piekbotmassa van jonge volwassenen en wordt gecorrigeerd voor geslacht en raciale achtergrond) Bij kinderen dient echter ook te worden gecorrigeerd voor de leeftijd (de Z-score) Corticosteroïdgebruik is duidelijk gecorreleerd met een lage <PERSOON> ###), maar ook kinderen met de ZvC zonder In drie recente studies is aangetoond dat DEXA bij kinderen met IBD de osteopenie overschat In een studie bij ## kinderen met IBD had ##% volgens DEXA matige tot ernstige osteopenie Na correctie voor de botgrootte bleek slechts ##% osteopenie te hebben De auteurs menen dat DEXA het effect van groeiretardatie (waardoor de kinderen kleinere botten hebben dan voor kalenderleeftijd- of botleeftijd overeenkomstige controlepersonen) meet en niet de reële botdensiteit DEXA-metingen moeten worden gecorrigeerd voor de constitutie (botgrootte) van de patiënten om een reële indruk te krijgen van de na correctie voor leeftijd, ras, lengte en skeletrijping nog steeds een significant verminderde BMC bij jongens en meisjes met de ZvC ten opzichte van de controlegroep Na correctie voor de lean body mass verdween het verschil Corticosteroïdgebruik was geassocieerd met een kleine gestalte, maar niet met een verminderde BMC De auteurs concluderen dat bij DEXA-metingen moet worden gecorrigeerd voor lichaamsbouw (grootte en In een studie bij ## kinderen bij wie een verlaagde BMD was geconstateerd door middel van DEXAonderzoeken, werden deze DEXA-studies herbeoordeeld In ##% van de DEXA-studies was sprake van een of meer interpretatiefouten De meest voorkomende fout (##%) was het gebruik van de T-score in plaats van de Z-score Na correctie bleek slechts ##% van de kinderen met zekerheid een verlaagde BMD te hebben (Gafni Op theoretische gronden wordt QCT betrouwbaarder geacht dan DEXA QCT gaat echter gepaard met een veel hogere stralendosis, is slechts beperkt beschikbaar en er is slechts beperkt referentiemateriaal Bovendien is er nog geen ervaring met QCT bij kinderen met IBD Dit maakt een brede toepassing op korte termijn onmogelijk Daarentegen wordt DEXA bij kinderen al routinematig toegepast, is het minder stralenbelastend en overal beschikbaar Overigens zijn er nog geen richtlijnen voor de behandeling van osteopenie bij kinderen met IBD en er is ook nog geen concensus over het absolute risico op fracturen bij kinderen met osteopenie (<PERSOON> diagnostisch onderzoek (antropometrie, laboratoriumonderzoek, röntgenonderzoek, endoscopie) dient.
591
nvmdl
correctie voor leeftijd, ras, lengte en skeletrijping nog steeds een significant verminderde BMC bij jongens en meisjes met de ZvC ten opzichte van de controlegroep Na correctie voor de lean body mass verdween het verschil Corticosteroïdgebruik was geassocieerd met een kleine gestalte, maar niet met een verminderde BMC De auteurs concluderen dat bij DEXA-metingen moet worden gecorrigeerd voor lichaamsbouw (grootte en In een studie bij ## kinderen bij wie een verlaagde BMD was geconstateerd door middel van DEXAonderzoeken, werden deze DEXA-studies herbeoordeeld In ##% van de DEXA-studies was sprake van een of meer interpretatiefouten De meest voorkomende fout (##%) was het gebruik van de T-score in plaats van de Z-score Na correctie bleek slechts ##% van de kinderen met zekerheid een verlaagde BMD te hebben (Gafni Op theoretische gronden wordt QCT betrouwbaarder geacht dan DEXA QCT gaat echter gepaard met een veel hogere stralendosis, is slechts beperkt beschikbaar en er is slechts beperkt referentiemateriaal Bovendien is er nog geen ervaring met QCT bij kinderen met IBD Dit maakt een brede toepassing op korte termijn onmogelijk Daarentegen wordt DEXA bij kinderen al routinematig toegepast, is het minder stralenbelastend en overal beschikbaar Overigens zijn er nog geen richtlijnen voor de behandeling van osteopenie bij kinderen met IBD en er is ook nog geen concensus over het absolute risico op fracturen bij kinderen met osteopenie (<PERSOON> diagnostisch onderzoek (antropometrie, laboratoriumonderzoek, röntgenonderzoek, endoscopie) dient Het verdient aanbeveling gedurende het ziektebeloop een niet-classificerende IBD-diagnose om te zetten in de uitkomst van noodzakelijke beeldvorming en follow-upendoscopie met beoordeling van histologie van de Het volgen van het effect en bijwerkingen van de ingestelde therapie Gebruik FCP om het verloop van de ziekte in de tijd te monitoren bij alle patiënten met IBD FCP concentraties in het streefgebied onder de ### ug/g correleren met zieteremissie Bij FCP concentraties buiten het streefgebied kan overwogen worden de darmmucosa endoscopisch te evalueren en de behandeling te intensiveren Daarnaast zijn er twee indices bruikbaar en gevalideerd bij kinderen de PCDAI voor de ZvC en de PUCAI voor Voor de PCDAI zijn de volgende laboratoriumbepalingen nodig hematocriet, BSE en albumine Regelmatige controles zijn geïndiceerd bij het opstarten van corticosteroïden, thiopurines, methotrexaat en Een duidelijke uitleg over voor te schrijven medicamenten en hun bijwerkingen en afspraken over de follow-up Het beschrijven van groei, lichamelijke ontwikkeling en psychische gesteldheid alsmede het vaststellen van Het is vereist antropometrische gegevens, waaronder in ieder geval lengte en gewicht, afgezet tegen de target height, tijdens ieder klinisch en/of poliklinisch bezoek te registreren Als een exacerbatie van de ziekteactiviteit wordt vermoed waarbij het therapeutisch beleid moet worden bijgesteld of geïntensiveerd, is het zinvol aanvullend laboratoriumonderzoek, beeldvorming en/of endoscopie te verrichten Beschouw een behandeling als succesvol wanneer het FCP aanvankelijk hoog was en uiteindelijk gedaald is tot in het streefgebied (,### ug/g) Een daling waarbij de FCP waardes ver buiten het streefgebied In de rustige fase van de ziekte is het aan te bevelen met regelmaat te kijken naar tekenen van anemie,.
580
nvmdl
uitkomst van noodzakelijke beeldvorming en follow-upendoscopie met beoordeling van histologie van de Het volgen van het effect en bijwerkingen van de ingestelde therapie Gebruik FCP om het verloop van de ziekte in de tijd te monitoren bij alle patiënten met IBD FCP concentraties in het streefgebied onder de ### ug/g correleren met zieteremissie Bij FCP concentraties buiten het streefgebied kan overwogen worden de darmmucosa endoscopisch te evalueren en de behandeling te intensiveren Daarnaast zijn er twee indices bruikbaar en gevalideerd bij kinderen de PCDAI voor de ZvC en de PUCAI voor Voor de PCDAI zijn de volgende laboratoriumbepalingen nodig hematocriet, BSE en albumine Regelmatige controles zijn geïndiceerd bij het opstarten van corticosteroïden, thiopurines, methotrexaat en Een duidelijke uitleg over voor te schrijven medicamenten en hun bijwerkingen en afspraken over de follow-up Het beschrijven van groei, lichamelijke ontwikkeling en psychische gesteldheid alsmede het vaststellen van Het is vereist antropometrische gegevens, waaronder in ieder geval lengte en gewicht, afgezet tegen de target height, tijdens ieder klinisch en/of poliklinisch bezoek te registreren Als een exacerbatie van de ziekteactiviteit wordt vermoed waarbij het therapeutisch beleid moet worden bijgesteld of geïntensiveerd, is het zinvol aanvullend laboratoriumonderzoek, beeldvorming en/of endoscopie te verrichten Beschouw een behandeling als succesvol wanneer het FCP aanvankelijk hoog was en uiteindelijk gedaald is tot in het streefgebied (,### ug/g) Een daling waarbij de FCP waardes ver buiten het streefgebied In de rustige fase van de ziekte is het aan te bevelen met regelmaat te kijken naar tekenen van anemie, van het effect en bijwerkingen van de ingestelde therapie, het beschrijven van groei, lichamelijke ontwikkeling en psychische gesteldheid, alsmede het vaststellen van de kwaliteit van leven en het vaststellen van exacerbaties van de ziekte Veel van de items beschreven in de voorgaande hoofdstukken over diagnostiek bij initiële presentatie, zijn bij follow-upbeoordeling van het kind met IBD, met name tijdens een exacerbatie, voor een deel Om bovengenoemde aspecten te kunnen beoordelen is de selectie van literatuur gebaseerd op studies bij kinderen en adolescenten Daarbij is gezocht naar artikelen gebaseerd op prospectieve observaties van goed gedefinieerde patiëntengroepen, retrospectieve vergelijkingen ten opzichte van controlegroepen en nietvergelijkend onderzoek Er zijn echter geen specifieke studies bij kinderen gepubliceerd waarin wordt onderzocht op welke wijze de follow-up van kinderen met IBD zou moeten plaatsvinden Om bovengenoemde vraag te beantwoorden heeft de werkgroep besloten gebruik te maken van de informatie die beschikbaar is bij initiële presentatie van de ziekte en om een inventarisatie op te nemen van de wijze waarop in de academische Het blijkt niet altijd mogelijk bij initiële presentatie van IBD bij kinderen te differentiëren tussen de ZvC en CU Vaak wordt de ziekte dan geclassificeerd als IBD-unclassified Echter, door bij de initiele diagnostiek zowel een gastroscopie als een ileocoloscopie te verrichten, en gebruik te maken van MR enterografie of videocapsule voor het in kaart brengen van de dunnedarm, is het percentage kinderen met IBD-unclassified te reduceren Dit heeft namelijk consequenties voor de therapiekeuze en de verwachtingen omtrent het ziektebeloop en de.
560
nvmdl
van het effect en bijwerkingen van de ingestelde therapie, het beschrijven van groei, lichamelijke ontwikkeling en psychische gesteldheid, alsmede het vaststellen van de kwaliteit van leven en het vaststellen van exacerbaties van de ziekte Veel van de items beschreven in de voorgaande hoofdstukken over diagnostiek bij initiële presentatie, zijn bij follow-upbeoordeling van het kind met IBD, met name tijdens een exacerbatie, voor een deel Om bovengenoemde aspecten te kunnen beoordelen is de selectie van literatuur gebaseerd op studies bij kinderen en adolescenten Daarbij is gezocht naar artikelen gebaseerd op prospectieve observaties van goed gedefinieerde patiëntengroepen, retrospectieve vergelijkingen ten opzichte van controlegroepen en nietvergelijkend onderzoek Er zijn echter geen specifieke studies bij kinderen gepubliceerd waarin wordt onderzocht op welke wijze de follow-up van kinderen met IBD zou moeten plaatsvinden Om bovengenoemde vraag te beantwoorden heeft de werkgroep besloten gebruik te maken van de informatie die beschikbaar is bij initiële presentatie van de ziekte en om een inventarisatie op te nemen van de wijze waarop in de academische Het blijkt niet altijd mogelijk bij initiële presentatie van IBD bij kinderen te differentiëren tussen de ZvC en CU Vaak wordt de ziekte dan geclassificeerd als IBD-unclassified Echter, door bij de initiele diagnostiek zowel een gastroscopie als een ileocoloscopie te verrichten, en gebruik te maken van MR enterografie of videocapsule voor het in kaart brengen van de dunnedarm, is het percentage kinderen met IBD-unclassified te reduceren Dit heeft namelijk consequenties voor de therapiekeuze en de verwachtingen omtrent het ziektebeloop en de De presentatie van het ziektebeloop in de tijd, de reactie op de ingestelde therapie, de uitkomst van noodzakelijke beeldvorming en endoscopie met beoordeling van histologie van de followupbiopten, maakt een classificatie in de loop van de tijd veelal wel mogelijk Het volgen van het ef f ect en bijwerkingen van de ingestelde therapie Het volgen van het effect van de ingestelde therapie zal tijdens de eerste fase na het vaststellen van de diagnose en het starten van de therapie intensief zijn Ten eerste is de beoor¬deling van het effect van ingestelde medicatie mogelijk op basis van de beschrijving van de ernst van de ziekte De patiënt laat immers geen effect zien, vertoont een klinische respons op medicatie of zal in klinische remissie komen Hiervoor zijn klinische indices beschikbaar, zoals de Pediatrie Crohn’s Disease Activity Index (PCDAI) voor de ZvC en de Pediatrie Ulcerative Colitis Activity Index (PUCAI) voor CU (zie bijlage #) Met het toepassen van deze indices is het mogelijk géén effect, een klinische respons of een klinische remissie vast te stellen Ten tweede kennen de meeste medicamenten die worden gebruikt bij de behandeling van IBD, een groot scala aan bijwerkingen, waarvan een aantal ernstig kan zijn Wekelijkse controles zijn geïndiceerd bij het opstarten van corticosteroïden, thiopurines, methotrexaat en infliximab (zie bijlage #) Bij succesvolle introductie kan worden volstaan met een regelmatige controle, die varieert qua tijdsinterval per medicament van enkele maanden tot een half jaar (zie bijlage #).
556
nvmdl
presentatie van het ziektebeloop in de tijd, de reactie op de ingestelde therapie, de uitkomst van noodzakelijke beeldvorming en endoscopie met beoordeling van histologie van de followupbiopten, maakt een classificatie in de loop van de tijd veelal wel mogelijk Het volgen van het ef f ect en bijwerkingen van de ingestelde therapie Het volgen van het effect van de ingestelde therapie zal tijdens de eerste fase na het vaststellen van de diagnose en het starten van de therapie intensief zijn Ten eerste is de beoor¬deling van het effect van ingestelde medicatie mogelijk op basis van de beschrijving van de ernst van de ziekte De patiënt laat immers geen effect zien, vertoont een klinische respons op medicatie of zal in klinische remissie komen Hiervoor zijn klinische indices beschikbaar, zoals de Pediatrie Crohn’s Disease Activity Index (PCDAI) voor de ZvC en de Pediatrie Ulcerative Colitis Activity Index (PUCAI) voor CU (zie bijlage #) Met het toepassen van deze indices is het mogelijk géén effect, een klinische respons of een klinische remissie vast te stellen Ten tweede kennen de meeste medicamenten die worden gebruikt bij de behandeling van IBD, een groot scala aan bijwerkingen, waarvan een aantal ernstig kan zijn Wekelijkse controles zijn geïndiceerd bij het opstarten van corticosteroïden, thiopurines, methotrexaat en infliximab (zie bijlage #) Bij succesvolle introductie kan worden volstaan met een regelmatige controle, die varieert qua tijdsinterval per medicament van enkele maanden tot een half jaar (zie bijlage #) follow-up aan kind en ouders zijn dan ook noodzakelijk Sinds de publicatie van de ### IBD-richtlijn is er veel wetenschappelijk onderzoek verschenen over de rol van fecaal calprotectine bij het monitoren van het beloop van IBD (zie uitgangsvraag ##A en ##<PERSOON>-richtlijn) Het beschrijven van groei, lichamelijke ontwikkeling en psychische gesteldheid alsmede het Het beschrijven van groei en lichamelijke ontwikkeling geeft inzicht in het effect van de ingestelde therapie Antropometrische gegevens, waaronder in ieder geval lengte en gewicht, afgezet tegen de target height, dienen te worden opgenomen tijdens ieder klinisch en/of poliklinisch bezoek De psychische gesteldheid is vaker dan gemiddeld bij kinderen met een chronische ziekte gecompromitteerd (zie psychosociale zorg/begeleiding) Hiervoor dient aandacht te zijn, ook in de rustige fase van de ziekte Daarnaast is inzicht in het maatschappelijk functioneren thuis en op school of opleiding een onderdeel van de evaluatie Het vaststellen van exacerbaties van de ziekte is een onderdeel van de regelmatige controle van kinderen met IBD, controles die tevens al in het teken staan van het vaststellen van de bijwerkingen van de medicatie Meestal zullen kinderen met IBD zich buiten deze controles om melden bij een behandeld arts vanwege klachten die direct aandacht behoeven, zoals rectaal bloedverlies, veranderd ontlastingspatroon (waaronder diarree), gewichtsverlies en malaise, ernstige buikpijn en extra-intestinale manifestaties (waaronder fistels) Een beschrijving van de ernst van de ziekte met behulp van bijgevoegde indices (bijlage #) geeft zicht op het bestaan van een exacerbatie Een inschatting dat het therapeutisch beleid moet worden bijgesteld of geïntensiveerd kan.
577
nvmdl
Sinds de publicatie van de ### IBD-richtlijn is er veel wetenschappelijk onderzoek verschenen over de rol van fecaal calprotectine bij het monitoren van het beloop van IBD (zie uitgangsvraag ##A en ##<PERSOON>-richtlijn) Het beschrijven van groei, lichamelijke ontwikkeling en psychische gesteldheid alsmede het Het beschrijven van groei en lichamelijke ontwikkeling geeft inzicht in het effect van de ingestelde therapie Antropometrische gegevens, waaronder in ieder geval lengte en gewicht, afgezet tegen de target height, dienen te worden opgenomen tijdens ieder klinisch en/of poliklinisch bezoek De psychische gesteldheid is vaker dan gemiddeld bij kinderen met een chronische ziekte gecompromitteerd (zie psychosociale zorg/begeleiding) Hiervoor dient aandacht te zijn, ook in de rustige fase van de ziekte Daarnaast is inzicht in het maatschappelijk functioneren thuis en op school of opleiding een onderdeel van de evaluatie Het vaststellen van exacerbaties van de ziekte is een onderdeel van de regelmatige controle van kinderen met IBD, controles die tevens al in het teken staan van het vaststellen van de bijwerkingen van de medicatie Meestal zullen kinderen met IBD zich buiten deze controles om melden bij een behandeld arts vanwege klachten die direct aandacht behoeven, zoals rectaal bloedverlies, veranderd ontlastingspatroon (waaronder diarree), gewichtsverlies en malaise, ernstige buikpijn en extra-intestinale manifestaties (waaronder fistels) Een beschrijving van de ernst van de ziekte met behulp van bijgevoegde indices (bijlage #) geeft zicht op het bestaan van een exacerbatie Een inschatting dat het therapeutisch beleid moet worden bijgesteld of geïntensiveerd kan Indien het kind langdurig in klinische remissie is, is het inzetten van aanvullende diagnostiek niet zinvol Wel bestaat de noodzaak om bij kinderen met langdurig (langer dan acht jaar) bestaande CU surveillance-endoscopie van het colon uit te voeren, vanwege het opsporen van maligniteiten (zie uitgangsvraag ##b) Daarnaast is het in de rustige fase van de ziekte aan te bevelen met regelmaat te kijken naar tekenen van anemie, ijzervoorraad en # Wat is de waarde van het fecaal calprotectine bij het monitoren van patiënten met IBD in remissie? # Wat is de waarde van het fecaal calprotectine bij het monitoren van het effect van de behandeling bij # Fecall calprotectine bij het monitoren van patiënten met IBD in remissie Gebruik FCP om het verloop van de ziekte in de tijd te monitoren bij alle patiënten met IBD FCP-concentraties in het streefgebied onder de ### μg/g correleren met ziekte remissie Bij FCP-concentraties boven het streefgebied kan overwogen worden de darmmucosa endoscopisch te Gebruik voor het monitoren van de FCP-concentratie bij een patiënt steeds dezelfde testkit # Fecaal calprotectine bij het monitoren van het effect van de behandeling bij patiënten met actieve IBD Beschouw een behandeling als succesvol wanneer het FCP aanvankelijk hoog was en uiteindelijk gedaald is tot in Een daling waarbij de FCP-waardes ver boven het streefgebied blijven ()### μg/g) wijst op persisterende Bij de behandeling van IBD wordt er gestreefd naar complete afwezigheid van ontsteking in de darmwand, ‘mucosal healing’ (MH) genoemd.
581
nvmdl
het kind langdurig in klinische remissie is, is het inzetten van aanvullende diagnostiek niet zinvol Wel bestaat de noodzaak om bij kinderen met langdurig (langer dan acht jaar) bestaande CU surveillance-endoscopie van het colon uit te voeren, vanwege het opsporen van maligniteiten (zie uitgangsvraag ##b) Daarnaast is het in de rustige fase van de ziekte aan te bevelen met regelmaat te kijken naar tekenen van anemie, ijzervoorraad en # Wat is de waarde van het fecaal calprotectine bij het monitoren van patiënten met IBD in remissie? # Wat is de waarde van het fecaal calprotectine bij het monitoren van het effect van de behandeling bij # Fecall calprotectine bij het monitoren van patiënten met IBD in remissie Gebruik FCP om het verloop van de ziekte in de tijd te monitoren bij alle patiënten met IBD FCP-concentraties in het streefgebied onder de ### μg/g correleren met ziekte remissie Bij FCP-concentraties boven het streefgebied kan overwogen worden de darmmucosa endoscopisch te Gebruik voor het monitoren van de FCP-concentratie bij een patiënt steeds dezelfde testkit # Fecaal calprotectine bij het monitoren van het effect van de behandeling bij patiënten met actieve IBD Beschouw een behandeling als succesvol wanneer het FCP aanvankelijk hoog was en uiteindelijk gedaald is tot in Een daling waarbij de FCP-waardes ver boven het streefgebied blijven ()### μg/g) wijst op persisterende Bij de behandeling van IBD wordt er gestreefd naar complete afwezigheid van ontsteking in de darmwand, ‘mucosal healing’ (MH) genoemd endoscopisch onderzoek met histologische biopten vastgesteld worden Dit invasieve onderzoek is niet geschikt voor het monitoren van de ziekte, dat wil zeggen het periodiek meten van de ziekteactiviteit De laatste jaren wordt het fecaal calprotectine (FCP) in toenemende mate gebruikt als surrogaatmaat voor MH Bij het op FCP gebaseerde monitoren wordt vooraf bepaald welk streefwaardes corresponderen met <PERSOON> de gemeten FCP-concentraties boven het streefgebied, dan is er sprake van actieve ziekte en is een inductiebehandeling geïndiceerd om de FCP-concentraties weer in het streefgebied te krijgen Door bij patiënten met IBD in remissie herhaaldelijk het FCP te meten kan het ziektebeloop in de daaropvolgende # tot # maanden goed voorspeld worden • Bij twee opeenvolgende metingen van FCP boven de ### μg/g is de kans op een • Bij twee opeenvolgende metingen onder de ### μg/g is de kans op behouden remissie bij de Een daling van de concentratie FCP tot in het streefgebied bij een patiënt met een remissieinductiebehandeling correleert goed met het verbeteren van het endoscopische beeld Het longitudinaal volgen van FCP-concentraties is derhalve een goede indirecte maat voor het <PERSOON>, ###) De belangrijkste kenmerken en resultaten van de ## geïncludeerde studies worden beschreven in een evidencetabel We includeerden # gerandomiseerde gecontroleerde trial waarin conventionele follow-up werd vergeleken met op FCP-metingen gestuurde dosisaanpassingen van #-aminosalicylaten (Lasson, ###) Voor het beantwoorden.
570
nvmdl
worden Dit invasieve onderzoek is niet geschikt voor het monitoren van de ziekte, dat wil zeggen het periodiek meten van de ziekteactiviteit De laatste jaren wordt het fecaal calprotectine (FCP) in toenemende mate gebruikt als surrogaatmaat voor MH Bij het op FCP gebaseerde monitoren wordt vooraf bepaald welk streefwaardes corresponderen met <PERSOON> de gemeten FCP-concentraties boven het streefgebied, dan is er sprake van actieve ziekte en is een inductiebehandeling geïndiceerd om de FCP-concentraties weer in het streefgebied te krijgen Door bij patiënten met IBD in remissie herhaaldelijk het FCP te meten kan het ziektebeloop in de daaropvolgende # tot # maanden goed voorspeld worden • Bij twee opeenvolgende metingen van FCP boven de ### μg/g is de kans op een • Bij twee opeenvolgende metingen onder de ### μg/g is de kans op behouden remissie bij de Een daling van de concentratie FCP tot in het streefgebied bij een patiënt met een remissieinductiebehandeling correleert goed met het verbeteren van het endoscopische beeld Het longitudinaal volgen van FCP-concentraties is derhalve een goede indirecte maat voor het <PERSOON>, ###) De belangrijkste kenmerken en resultaten van de ## geïncludeerde studies worden beschreven in een evidencetabel We includeerden # gerandomiseerde gecontroleerde trial waarin conventionele follow-up werd vergeleken met op FCP-metingen gestuurde dosisaanpassingen van #-aminosalicylaten (Lasson, ###) Voor het beantwoorden CU) in de literatuuranalyse meegenomen Daarnaast includeerden we ## cohortstudies (<PERSOON> ###), waarin FCP-concentraties gedurende ## tot ## maanden gevolgd werden In # studies werden uitsluitend patiënten met CU in de tijd gevolgd (<PERSOON>, ###; Jauregui-Amezaga, ###; Yamamoto, ###; Yamamoto, ###; Langhorst, ###), in # studie alleen patiënten met de ziekte van Crohn (ZvC), (Yamamoto, ###) en in de overige # studies betrof het een combinatie van patiënten met CU, ZvC en IBD-Unclassified (Dabritz, ###; Molander, ###; Zhulina, ###; Ferreiro Inglesias Het totaalaantal patiënten per studie varieerde van ## tot ### In # studie werden zowel kinderen als volwassenen gevolgd (Dabritz, ###), in de andere ## studies uitsluitend volwassenen Het vermoeden op een opvlamming werd bij # studies bevestigd met endoscopisch onderzoek, (Jauregui-Amezaga, ###; Molander, ###; Yamamoto, ###; Yamamoto, ###; Yamamoto, ###; Langhorst, ###) en bij # berustte het vermoeden op een klinische activteitsscore, al dan niet in combinatie met verhoogde ontstekingsTabel # waarde van het fecaal calprotectine bij het monitoren van kinderen IBD in remissie? parameters zoals CRP Het tijdsinterval tussen de opeenvolgende FCP-metingen bedroeg # tot # maanden design, waarbij de patiënten op baseline in remissie waren Er werd gebruik gemaakt van commercieel beschikbare FCP-immuno-assays en het FCP werd bij alle studies op baseline bepaald en herhaaldelijk daarna De meeste studies toonden aan dat asymptomatisch patiënten met FCP-concentraties buiten het streefgebied.
647
nvmdl
cohortstudies (<PERSOON> ###), waarin FCP-concentraties gedurende ## tot ## maanden gevolgd werden In # studies werden uitsluitend patiënten met CU in de tijd gevolgd (<PERSOON>, ###; Jauregui-Amezaga, ###; Yamamoto, ###; Yamamoto, ###; Langhorst, ###), in # studie alleen patiënten met de ziekte van Crohn (ZvC), (Yamamoto, ###) en in de overige # studies betrof het een combinatie van patiënten met CU, ZvC en IBD-Unclassified (Dabritz, ###; Molander, ###; Zhulina, ###; Ferreiro Inglesias Het totaalaantal patiënten per studie varieerde van ## tot ### In # studie werden zowel kinderen als volwassenen gevolgd (Dabritz, ###), in de andere ## studies uitsluitend volwassenen Het vermoeden op een opvlamming werd bij # studies bevestigd met endoscopisch onderzoek, (Jauregui-Amezaga, ###; Molander, ###; Yamamoto, ###; Yamamoto, ###; Yamamoto, ###; Langhorst, ###) en bij # berustte het vermoeden op een klinische activteitsscore, al dan niet in combinatie met verhoogde ontstekingsTabel # waarde van het fecaal calprotectine bij het monitoren van kinderen IBD in remissie? parameters zoals CRP Het tijdsinterval tussen de opeenvolgende FCP-metingen bedroeg # tot # maanden design, waarbij de patiënten op baseline in remissie waren Er werd gebruik gemaakt van commercieel beschikbare FCP-immuno-assays en het FCP werd bij alle studies op baseline bepaald en herhaaldelijk daarna De meeste studies toonden aan dat asymptomatisch patiënten met FCP-concentraties buiten het streefgebied Wanneer het FCP steeg tot boven ### μg/g bij patiënten zonder symptomen, bleek de kans op een opvlamming bij de volgende controle tussen de ## en ##% te liggen Wanneer twee achtereenvolgende FCP-metingen in het streefgebied ((### μg/g) waren, was de kans op remissie bij de volgende controle ## tot ###% De studies waren onderling moeilijk vergelijkbaar omdat verschillende FCP-afkapwaardes werden gehanteerd, het onderzoeksdesign varieerde en Het merendeel van de geïncludeerde onderzoeken betrof prospectieve cohortstudies die, vanwege de diagnostische uitgangsvraag, mogen worden ingedeeld in de categorie ‘hoge kwaliteit’ De bewijskracht voor de uitkomstmaat diagnostische waarde is met # niveaus verlaagd gezien het tevens includeren van volwassenen in de patiëntengroep (indirectheid) en het geringe aantal patiënten per studie (imprecisie) # Fecaal calprotectine bij het monitoren van het ef f ect van de behandeling bij patiënten met Voor het beantwoorden van deze deelvraag werd dezelfde PICO gebruikt als voor de vorige uitgangsvraag (in de Richtlijnendatabase wordt hier een link naar de betref f ende PICO toegevoegd ) In tegenstelling tot de uitgangsvraag, waarbij studies werden uitgekozen met patiënten die op baseline in remissie waren, werd bij de selectie van literatuur nu juist gekozen voor studies waarbij de patiënten op baseline actieve ziekte hadden en De belangrijkste kenmerken en resultaten van de geïncludeerde studies worden beschreven in een evidencetabel We includeerden ## cohort studies Bij # studies werden uitsluitend patiënten met de ZvC gevolgd nadat zij gestart waren met een behandeling met anti-TNFa middelen ( Sipponen, ###; Sipponen, ###; Lykowska,.
688
nvmdl
symptomen, bleek de kans op een opvlamming bij de volgende controle tussen de ## en ##% te liggen Wanneer twee achtereenvolgende FCP-metingen in het streefgebied ((### μg/g) waren, was de kans op remissie bij de volgende controle ## tot ###% De studies waren onderling moeilijk vergelijkbaar omdat verschillende FCP-afkapwaardes werden gehanteerd, het onderzoeksdesign varieerde en Het merendeel van de geïncludeerde onderzoeken betrof prospectieve cohortstudies die, vanwege de diagnostische uitgangsvraag, mogen worden ingedeeld in de categorie ‘hoge kwaliteit’ De bewijskracht voor de uitkomstmaat diagnostische waarde is met # niveaus verlaagd gezien het tevens includeren van volwassenen in de patiëntengroep (indirectheid) en het geringe aantal patiënten per studie (imprecisie) # Fecaal calprotectine bij het monitoren van het ef f ect van de behandeling bij patiënten met Voor het beantwoorden van deze deelvraag werd dezelfde PICO gebruikt als voor de vorige uitgangsvraag (in de Richtlijnendatabase wordt hier een link naar de betref f ende PICO toegevoegd ) In tegenstelling tot de uitgangsvraag, waarbij studies werden uitgekozen met patiënten die op baseline in remissie waren, werd bij de selectie van literatuur nu juist gekozen voor studies waarbij de patiënten op baseline actieve ziekte hadden en De belangrijkste kenmerken en resultaten van de geïncludeerde studies worden beschreven in een evidencetabel We includeerden ## cohort studies Bij # studies werden uitsluitend patiënten met de ZvC gevolgd nadat zij gestart waren met een behandeling met anti-TNFa middelen ( Sipponen, ###; Sipponen, ###; Lykowska, In de overige # studies werd een gemengde groep patiënten gevolgd tijdens een behandeling met steroïden (Kolho, ###) of anti-<PERSOON>, ###) Het aantal patiënten per studie varieerde van ## tot ## In # studies werden kinderen gevolgd (Kolho, ###; Kolho ###), in de andere # studies werden uitsluitend In # studies werd de respons op behandeling geverifieerd aan de hand van endoscopisch onderzoek (<PERSOON>, ###) In een van deze studies werd er zelfs #x gescopieerd voor de start van de inductiebehandeling, # maanden later, nadat de inductiebehandeling was beëindigd, en aan het einde van de follow-up periode (## maand) (Lykowska, ###) In # studies werd endoscopisch onderzoek verricht voor de start van de inductiebehandeling en aan het einde van de observatieperiode (Sipponen, ###; Sipponen, ###; Burri, ###; Battat, ###) In # studies werd enkel endoscopisch onderzoek verricht wanneer non-respons of loss of respons werd vermoed (Kolho, ###; Pavlidis, ###) In # studies werd een respons op behandeling geëvalueerd op basis van klinische activiteitsscores, al dan niet in combinatie met het meten van een CRP (Kolho, ###; Laharie, ###; Theede, ###; Burri, ###) Het tijdsinterval tussen de opeenvolgende FCP-metingen in de verschillende studies varieerde van # dagen tot ## staan weergegeven in de Risk of Bias tabel In # studies werd gebruik gemaakt van een prospectief studie design, waarin patiënten geïncludeerd werden met IBD die op het punt stonden te starten met een inductiebehandeling.
679
nvmdl
een behandeling met steroïden (Kolho, ###) of anti-<PERSOON>, ###) Het aantal patiënten per studie varieerde van ## tot ## In # studies werden kinderen gevolgd (Kolho, ###; Kolho ###), in de andere # studies werden uitsluitend In # studies werd de respons op behandeling geverifieerd aan de hand van endoscopisch onderzoek (<PERSOON>, ###) In een van deze studies werd er zelfs #x gescopieerd voor de start van de inductiebehandeling, # maanden later, nadat de inductiebehandeling was beëindigd, en aan het einde van de follow-up periode (## maand) (Lykowska, ###) In # studies werd endoscopisch onderzoek verricht voor de start van de inductiebehandeling en aan het einde van de observatieperiode (Sipponen, ###; Sipponen, ###; Burri, ###; Battat, ###) In # studies werd enkel endoscopisch onderzoek verricht wanneer non-respons of loss of respons werd vermoed (Kolho, ###; Pavlidis, ###) In # studies werd een respons op behandeling geëvalueerd op basis van klinische activiteitsscores, al dan niet in combinatie met het meten van een CRP (Kolho, ###; Laharie, ###; Theede, ###; Burri, ###) Het tijdsinterval tussen de opeenvolgende FCP-metingen in de verschillende studies varieerde van # dagen tot ## staan weergegeven in de Risk of Bias tabel In # studies werd gebruik gemaakt van een prospectief studie design, waarin patiënten geïncludeerd werden met IBD die op het punt stonden te starten met een inductiebehandeling behandeling en de verandering van de FCP-waarde Er werd gebruik gemaakt van commercieel beschikbare FCP-immuno-assays en het FCP werd bij alle studies aan het begin van de inductiebehandeling bepaald en Alle studies toonden aan dat het longitudinaal volgen van FCP-concentraties bij patiënten met een inductiebehandeling nuttig is om de effectiviteit van de behandeling te evalueren Een daling van het FCP correleerde goed met het verbeteren van het endoscopische beeld, als ook met het verbeteren van het klinische beeld Patiënten die geen endoscopische of klinische verbetering lieten zien, toonden ook geen dalende trend in FCP-concentraties In het merendeel van de studies werd niet gekeken naar de absolute FCP-concentratie, maar naar het verschil in FCP-waarden voor en na inductiebehandeling Hoe groot de daling moet zijn om te kunnen spreken van een goede behandelrespons is met de huidige onderzoeken niet te zeggen De studies waren onderling moeilijk vergelijkbaar vanwege verschillen in patiëntenspectrum, onderzoeksdesign, soort De geïncludeerde onderzoeken betroffen allemaal prospectieve cohortstudies en de bewijskracht van onze conclusies is daarom ingedeeld in de categorie ‘hoge kwaliteit’ De bewijskracht voor de uitkomstmaat diagnostische waarde is met # niveaus verlaagd vanwege het tevens includeren van volwassenen in de Om de uitgangsvraag (en beide deelvragen) te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse Wat is de waarde van het fecaal calprotectine bij het monitoren van patiënten met IBD in remissie, of om een Zoektermen IBD, Crohn’s disease, ulcereative colitis, IBD-unclassified, Child, pediatric C endoscopie (ideale situatie), maar waarschijnlijker is PUCAI/PCDAI, CRP, Physician’s Global Assessment, of Zoektermen Endoscopy, Clinical index, CRP, PGA Zoektermen.
670
nvmdl
gemaakt van commercieel beschikbare FCP-immuno-assays en het FCP werd bij alle studies aan het begin van de inductiebehandeling bepaald en Alle studies toonden aan dat het longitudinaal volgen van FCP-concentraties bij patiënten met een inductiebehandeling nuttig is om de effectiviteit van de behandeling te evalueren Een daling van het FCP correleerde goed met het verbeteren van het endoscopische beeld, als ook met het verbeteren van het klinische beeld Patiënten die geen endoscopische of klinische verbetering lieten zien, toonden ook geen dalende trend in FCP-concentraties In het merendeel van de studies werd niet gekeken naar de absolute FCP-concentratie, maar naar het verschil in FCP-waarden voor en na inductiebehandeling Hoe groot de daling moet zijn om te kunnen spreken van een goede behandelrespons is met de huidige onderzoeken niet te zeggen De studies waren onderling moeilijk vergelijkbaar vanwege verschillen in patiëntenspectrum, onderzoeksdesign, soort De geïncludeerde onderzoeken betroffen allemaal prospectieve cohortstudies en de bewijskracht van onze conclusies is daarom ingedeeld in de categorie ‘hoge kwaliteit’ De bewijskracht voor de uitkomstmaat diagnostische waarde is met # niveaus verlaagd vanwege het tevens includeren van volwassenen in de Om de uitgangsvraag (en beide deelvragen) te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse Wat is de waarde van het fecaal calprotectine bij het monitoren van patiënten met IBD in remissie, of om een Zoektermen IBD, Crohn’s disease, ulcereative colitis, IBD-unclassified, Child, pediatric C endoscopie (ideale situatie), maar waarschijnlijker is PUCAI/PCDAI, CRP, Physician’s Global Assessment, of Zoektermen Endoscopy, Clinical index, CRP, PGA Zoektermen De werkgroep achtte de voorspellende waarde van FCP als een voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaat; en de praktische toepasbaarheid en kosteneffectiviteit als een voor de besluitvorming belangrijke uitkomstmaat In de databases Medline en Embase is met bovengenoemde zoektermen gezocht naar gerandomiseerde gecontroleerde trials (RCT’s), cohortstudies en case-control studies die voor <DATUM> zijn gepubliceerd De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd wanneer ze gepubliceerd waren in het <PERSOON>; wanneer er tenminste ## patiënten met IBD in de tijd werden gevolgd, wanneer er tenminste # opeenvolgende FCP-metingen per deelnemer zijn gedaan met een interval van minimaal # weken en maximaal # maanden Aangezien de zoekactie slechts weinig studies opleverde waarin kinderen met IBD werden beschreven, werd gekozen om ook studies met volwassen patiënten te includeren Studies waarbij een FCP-afkapwaarde of streefgebied niet werd vermeld, correlatie studies en studies waarbij een opvlamming niet op objectieve wijze werd vastgesteld werden Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ### studies geselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden ## studies uitgesloten (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en ## studies opgenomen in de literatuuranalyse Hiervan waren er ## geschikt voor het beantwoorden van deelvraag # en ## voor deelvraag # De belangrijkste studiekarakteristieken en resultaten zijn vermeld in de evidencetabellen De beoordeling van de individuele studieopzet (risk of bias) staat vermeld in de risk of bias tabellen.
594
nvmdl
De werkgroep achtte de voorspellende waarde van FCP als een voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaat; en de praktische toepasbaarheid en kosteneffectiviteit als een voor de besluitvorming belangrijke uitkomstmaat In de databases Medline en Embase is met bovengenoemde zoektermen gezocht naar gerandomiseerde gecontroleerde trials (RCT’s), cohortstudies en case-control studies die voor <DATUM> zijn gepubliceerd De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd wanneer ze gepubliceerd waren in het <PERSOON>; wanneer er tenminste ## patiënten met IBD in de tijd werden gevolgd, wanneer er tenminste # opeenvolgende FCP-metingen per deelnemer zijn gedaan met een interval van minimaal # weken en maximaal # maanden Aangezien de zoekactie slechts weinig studies opleverde waarin kinderen met IBD werden beschreven, werd gekozen om ook studies met volwassen patiënten te includeren Studies waarbij een FCP-afkapwaarde of streefgebied niet werd vermeld, correlatie studies en studies waarbij een opvlamming niet op objectieve wijze werd vastgesteld werden Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ### studies geselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden ## studies uitgesloten (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en ## studies opgenomen in de literatuuranalyse Hiervan waren er ## geschikt voor het beantwoorden van deelvraag # en ## voor deelvraag # De belangrijkste studiekarakteristieken en resultaten zijn vermeld in de evidencetabellen De beoordeling van de individuele studieopzet (risk of bias) staat vermeld in de risk of bias tabellen krijgen, en deze situatie zo lang mogelijk vast te houden om darmschade op de lange termijn tegen te gaan (Glasziou, ###) Het onderdrukken van ziektesymptomen is daarvoor niet voldoende Tegenwoordig wordt complete afwezigheid van ontstekingsactiviteit (‘mucosal healing’, MH) nagestreefd (Ruemmele, ###) Door het regelmatig meten van de FCP-concentratie kan een opvlamming in een vroeg stadium herkend worden en het Het meten van FCP is niet invasief, makkelijk uitvoerbaar en de uitslag is makkelijk interpreteerbaar (Mant, ###), wat maakt dat deze test voor het monitoren van patiënten te prefereren is boven endoscopisch onderzoek FCP correleert beter met endoscopisch onderzoek dan andere frequent gebruikte markers zoals C-reactive protein (CRP) en symptoomscores als de Crohn’s Disease Activity Index (CDAI), <PERSOON> (HBI), Pediatric Crohn’s Disease Activity Index (PCDAI, Simple Clinical Colitis Activity Index (SCCAI), en de Pediatric Ulcerative Colitis Activity Index (PUCAI) (<PERSOON>, ###; <PERSOON>, ###; De werkgroep is daarom van mening dat FCP een goede marker is om het verloop van de ziekte in de tijd te Er is vooralsnog geen consensus welk FCP-streefgebied het beste correleert met ‘mucosal healing’ (MH), maar het meest gebruikte streefgebied voor FCP-concentraties bij patiënten met IBD in remissie is ### μg/g Tevens is het onduidelijk of er één actiedrempel gehanteerd dient te worden voor alle patiënten, of dat elke patiënt (of elk type IBD) een eigen unieke actiedrempel nodig heeft (<PERSOON>, ###) Hoewel er dus nog geen overeenstemming is en verder onderzoek noodzakelijk is,.
633
nvmdl
vast te houden om darmschade op de lange termijn tegen te gaan (Glasziou, ###) Het onderdrukken van ziektesymptomen is daarvoor niet voldoende Tegenwoordig wordt complete afwezigheid van ontstekingsactiviteit (‘mucosal healing’, MH) nagestreefd (Ruemmele, ###) Door het regelmatig meten van de FCP-concentratie kan een opvlamming in een vroeg stadium herkend worden en het Het meten van FCP is niet invasief, makkelijk uitvoerbaar en de uitslag is makkelijk interpreteerbaar (Mant, ###), wat maakt dat deze test voor het monitoren van patiënten te prefereren is boven endoscopisch onderzoek FCP correleert beter met endoscopisch onderzoek dan andere frequent gebruikte markers zoals C-reactive protein (CRP) en symptoomscores als de Crohn’s Disease Activity Index (CDAI), <PERSOON> (HBI), Pediatric Crohn’s Disease Activity Index (PCDAI, Simple Clinical Colitis Activity Index (SCCAI), en de Pediatric Ulcerative Colitis Activity Index (PUCAI) (<PERSOON>, ###; <PERSOON>, ###; De werkgroep is daarom van mening dat FCP een goede marker is om het verloop van de ziekte in de tijd te Er is vooralsnog geen consensus welk FCP-streefgebied het beste correleert met ‘mucosal healing’ (MH), maar het meest gebruikte streefgebied voor FCP-concentraties bij patiënten met IBD in remissie is ### μg/g Tevens is het onduidelijk of er één actiedrempel gehanteerd dient te worden voor alle patiënten, of dat elke patiënt (of elk type IBD) een eigen unieke actiedrempel nodig heeft (<PERSOON>, ###) Hoewel er dus nog geen overeenstemming is en verder onderzoek noodzakelijk is, FCP-waarden onder de ### μg/g zijn indicatief voor ziekte remissie, FCP-waarden boven de ### μg/g zijn indicatief voor een opvlamming Wanneer de FCP-waarde tussen de ### en de ### μg/g ligt, dan dient het FCP frequenter Het monitoren van de ziekteactiviteit op basis van herhaaldelijke FCP-metingen is een patiëntvriendelijker methode dan het frequent herhalen van endoscopisch onderzoek Vooral bij patiënten die klachten structureel onderrapporteren en patiënten die naast IBD ook het prikkelbare-darmsyndroom hebben is het monitoren van FCP van meerwaarde (Pirinen, ###; Berrill, ###; Papay, ###; Halpin, ###) De patiënt kan thuis het ontlastingsmonster opvangen en het vervolgens per post naar het ziekenhuislaboratorium opsturen Vaak is een actieve rol van de ouders noodzakelijk voor het succesvol monitoren van de ziekte op basis van FCP-metingen Het kunnen scheppen en versturen van ontlasting is een vaardigheid die tieners zichzelf eigen moeten maken voordat ze de transfer naar de volwassen zorg maken (<PERSOON>, ###) Overigens blijkt uit recent onderzoek dat de stabiliteit van het eiwit calprotectine minder goed is bij kamertemperatuur dan aanvankelijk gedacht (<PERSOON> het per post versturen van het ontslastingsmonster kan de concentratie aanzienlijk afnemen Voor accurate metingen is het van belang dat het ontlastingsmonster tot aan analyse gekoeld (#°C) wordt bewaard Een alternatief is de concentratie FCP direct thuis te meten met behulp van een rapid test De werkgroep acht het van belang dat men bewust is van het gebrek aan overeenkomst tussen de verschillende.
641
nvmdl
μg/g zijn indicatief voor ziekte remissie, FCP-waarden boven de ### μg/g zijn indicatief voor een opvlamming Wanneer de FCP-waarde tussen de ### en de ### μg/g ligt, dan dient het FCP frequenter Het monitoren van de ziekteactiviteit op basis van herhaaldelijke FCP-metingen is een patiëntvriendelijker methode dan het frequent herhalen van endoscopisch onderzoek Vooral bij patiënten die klachten structureel onderrapporteren en patiënten die naast IBD ook het prikkelbare-darmsyndroom hebben is het monitoren van FCP van meerwaarde (Pirinen, ###; Berrill, ###; Papay, ###; Halpin, ###) De patiënt kan thuis het ontlastingsmonster opvangen en het vervolgens per post naar het ziekenhuislaboratorium opsturen Vaak is een actieve rol van de ouders noodzakelijk voor het succesvol monitoren van de ziekte op basis van FCP-metingen Het kunnen scheppen en versturen van ontlasting is een vaardigheid die tieners zichzelf eigen moeten maken voordat ze de transfer naar de volwassen zorg maken (<PERSOON>, ###) Overigens blijkt uit recent onderzoek dat de stabiliteit van het eiwit calprotectine minder goed is bij kamertemperatuur dan aanvankelijk gedacht (<PERSOON> het per post versturen van het ontslastingsmonster kan de concentratie aanzienlijk afnemen Voor accurate metingen is het van belang dat het ontlastingsmonster tot aan analyse gekoeld (#°C) wordt bewaard Een alternatief is de concentratie FCP direct thuis te meten met behulp van een rapid test De werkgroep acht het van belang dat men bewust is van het gebrek aan overeenkomst tussen de verschillende bij een ander laboratorium te laten testen Een onderzoek waarin de bestaande FCP-testkits head-to-head Het pre-emptief intensifiëren van de behandeling op basis van FCP-uitslagen, met als doel darmschade op de lange termijn te verminderen, is een relatief nieuwe behandelstrategie bij patiënten met IBD Er zijn inmiddels een aantal prospectieve trials gedaan onder volwassenen met IBD die een gunstig effect van deze behandelstrategie lieten zien (Pedersen, ###; Pedersen, ###; Osterman, ###; Lasson, ###) Er is meer onderzoek nodig om de lange termijneffecten, de kosten en de bijwerkingen vast te stellen bij volwassenen en kinderen Het evalueren van de effectiviteit van een behandeling wordt meestal gebaseerd op klinische activiteitsscores of serologische ontstekingsparameters (Sostegni, ###; Vilela ### Deze markers zijn echter weinig specifiek en sensitief (Biroulet, ###; Peyrin-Biroulet, ###; Colombel, ###) Gouden standaard voor het vaststellen van een goede respons is endoscopisch onderzoek, maar het is onwenselijk om patiënten daar te vaak aan bloot te stellen Waar een oplopende trend van FCP een voorspeller is voor een op handen zijnde opvlamming, kan een dalende trend van FCP gebruikt worden om een gunstige respons op behandeling vast te stellen (<PERSOON>, ###) FCP is daarmee wellicht een goede marker om de effectiviteit van een ingestelde therapie te monitoren <PERSOON> T, et al Association Between Ustekinumab Trough Concentrations and Clinical, Biomarker, and Endoscopic Outcomes in Patients With Crohn​s Disease Clin Gastroenterol Hepatol ###;##(#) ###-### Berrill JW, Green JT, Hood K, et al.
644
nvmdl
de bestaande FCP-testkits head-to-head Het pre-emptief intensifiëren van de behandeling op basis van FCP-uitslagen, met als doel darmschade op de lange termijn te verminderen, is een relatief nieuwe behandelstrategie bij patiënten met IBD Er zijn inmiddels een aantal prospectieve trials gedaan onder volwassenen met IBD die een gunstig effect van deze behandelstrategie lieten zien (Pedersen, ###; Pedersen, ###; Osterman, ###; Lasson, ###) Er is meer onderzoek nodig om de lange termijneffecten, de kosten en de bijwerkingen vast te stellen bij volwassenen en kinderen Het evalueren van de effectiviteit van een behandeling wordt meestal gebaseerd op klinische activiteitsscores of serologische ontstekingsparameters (Sostegni, ###; Vilela ### Deze markers zijn echter weinig specifiek en sensitief (Biroulet, ###; Peyrin-Biroulet, ###; Colombel, ###) Gouden standaard voor het vaststellen van een goede respons is endoscopisch onderzoek, maar het is onwenselijk om patiënten daar te vaak aan bloot te stellen Waar een oplopende trend van FCP een voorspeller is voor een op handen zijnde opvlamming, kan een dalende trend van FCP gebruikt worden om een gunstige respons op behandeling vast te stellen (<PERSOON>, ###) FCP is daarmee wellicht een goede marker om de effectiviteit van een ingestelde therapie te monitoren <PERSOON> T, et al Association Between Ustekinumab Trough Concentrations and Clinical, Biomarker, and Endoscopic Outcomes in Patients With Crohn​s Disease Clin Gastroenterol Hepatol ###;##(#) ###-### Berrill JW, Green JT, Hood K, et al examining the role of sub-clinical inflammation and the impact on clinical assessment of disease activity <PERSOON> J, et al Development of a Crohn​s disease activity index National cooperative Crohn​s disease <PERSOON> JF, et al Clinical disease activity, C-reactive protein normalisation and mucosal healing in Crohn​s disease in the SONIC trial <PERSOON> S, et al Fecal Calprotectin and the <PERSOON> to Monitor Medical Treatment in Patients with Ulcerative Colitis Dig Dis Sci ###;## ###​# ## Colombel JF, Keir ME, Scherl A, et al Discrepancies between patient-reported outcomes, and endoscopic and histological <PERSOON> A, et al Improving opvlamming prediction in inflammatory bowel disease by neutrophilderived <PERSOON> to target in inflammatory bowel disease an updated review of literature <PERSOON> S, et al Fecal calprotectin is a surrogate marker for endoscopic lesions in inflammatory bowel disease <PERSOON-##> M, <PERSOON-##> A, et al Accuracy of consecutive fecal calprotectin measurements to predict relpase in inflammatory bowel disease patients under maintenance with anti-TNF therapy <PERSOON-##> CA, et al Serial fecal calprotectin changes in children with Crohn​s disease on.
592
nvmdl
sub-clinical inflammation and the impact on clinical assessment of disease activity <PERSOON> J, et al Development of a Crohn​s disease activity index National cooperative Crohn​s disease <PERSOON> JF, et al Clinical disease activity, C-reactive protein normalisation and mucosal healing in Crohn​s disease in the SONIC trial <PERSOON> S, et al Fecal Calprotectin and the <PERSOON> to Monitor Medical Treatment in Patients with Ulcerative Colitis Dig Dis Sci ###;## ###​# ## Colombel JF, Keir ME, Scherl A, et al Discrepancies between patient-reported outcomes, and endoscopic and histological <PERSOON> A, et al Improving opvlamming prediction in inflammatory bowel disease by neutrophilderived <PERSOON> to target in inflammatory bowel disease an updated review of literature <PERSOON> S, et al Fecal calprotectin is a surrogate marker for endoscopic lesions in inflammatory bowel disease <PERSOON> M, <PERSOON> A, et al Accuracy of consecutive fecal calprotectin measurements to predict relpase in inflammatory bowel disease patients under maintenance with anti-TNF therapy <PERSOON-##> CA, et al Serial fecal calprotectin changes in children with Crohn​s disease on associations with disease activity, treatment respons, and prediction of a clinical <PERSOON-##> in chronic disease a rational approach <PERSOON-##> L, et al Pre-analytical stool calprotectin stability is impaired at room temperature implications for sample transport and storage ###; In press Halpin SJ, Ford AC Prevalence of symptoms meeting criteria for irritable bowel syndrome in inflammatory bowel disease <PERSOON-##> RF, Bradshaw JM A simple index of Crohn​s -disease activity <PERSOON-##> SK, et al A cross-sectional study on the perceptions and practices of teenagers with inflammatory bowel disease about repeated stool sampling <PERSOON-##> JS, <PERSOON-##> GD, Mandel FS, et al Development and validation of a pediatric Crohn​s disease activity index <PERSOON-##> M, et al Accuracy of advanced endoscopy and fecal calprotectin for prediction of opvlamming in ulcerative colitis a prospective study <PERSOON-##> H, et al Fecal calpro- tectin remains high during glucocorticoid therapy in children with <PERSOON-##> long-term outcome of anti-tumor necrosis factor-a therapy related to fecal calprotectin values during induction therapy in pediatric inflammatory bowel disease, Scandinavian Journal of <PERSOON-##> F, et al.
518
nvmdl
with disease activity, treatment respons, and prediction of a clinical <PERSOON> in chronic disease a rational approach <PERSOON> L, et al Pre-analytical stool calprotectin stability is impaired at room temperature implications for sample transport and storage ###; In press Halpin SJ, Ford AC Prevalence of symptoms meeting criteria for irritable bowel syndrome in inflammatory bowel disease <PERSOON> RF, Bradshaw JM A simple index of Crohn​s -disease activity <PERSOON> SK, et al A cross-sectional study on the perceptions and practices of teenagers with inflammatory bowel disease about repeated stool sampling <PERSOON> JS, <PERSOON> GD, Mandel FS, et al Development and validation of a pediatric Crohn​s disease activity index <PERSOON> M, et al Accuracy of advanced endoscopy and fecal calprotectin for prediction of opvlamming in ulcerative colitis a prospective study <PERSOON> H, et al Fecal calpro- tectin remains high during glucocorticoid therapy in children with <PERSOON> long-term outcome of anti-tumor necrosis factor-a therapy related to fecal calprotectin values during induction therapy in pediatric inflammatory bowel disease, Scandinavian Journal of <PERSOON-##> F, et al a <PERSOON-##> R, et al Faecal Lactoferrin, Calprotectin, PMN-elastase, CRP, and White Blood Cell Count as Indicators for Mucosal Healing and Clinical Course of Disease in Patients with Mild to <PERSOON-##> Hoc Analysis of a Prospective Clinical Trial Journal of Crohn's and <PERSOON-##> PO, et al Pharmacological intervention based on fecal calprotectin levels in patients with ulcerative colitis at high risk of a opvlamming A prospective, randomized, controlled study United Eur Gastroenterol J <PERSOON-##> JF, <PERSOON-##> JM, Zuo JH, et al <PERSOON-##>-analysis fecal calprotectin for assessment of inflammatory bowel disease activity <PERSOON-##> P, et al Diagnostic importance of faecal markers in long-term monitoring of anti-TNFa therapy in primary responders with Crohn​s disease Gastroenterology Rev ###;## (#) ###​# ## Mant D A framework for developing and evaluating a monitoring strat- egy In <PERSOON-##> JK (editors) Evidence-Based Medical Monitoring From Principles to Practice Oxford Blackwell Publishing; ### pp ##​## <PERSOON-##> A, et al <PERSOON-##> fecal calprotectin predict short-term opvlamming after stopping TNFablocking agents in inflammatory bowel disease patients in deep remission? <PERSOON-##> MH, Zou <PERSOON-##> SK, et al C-reactive protein, fecal calprotectin, and stool lactoferrin for detection of endoscopic activity in symptomatic inflammatory bowel disease patients.
580
nvmdl
a <PERSOON> R, et al Faecal Lactoferrin, Calprotectin, PMN-elastase, CRP, and White Blood Cell Count as Indicators for Mucosal Healing and Clinical Course of Disease in Patients with Mild to <PERSOON> Hoc Analysis of a Prospective Clinical Trial Journal of Crohn's and <PERSOON> PO, et al Pharmacological intervention based on fecal calprotectin levels in patients with ulcerative colitis at high risk of a opvlamming A prospective, randomized, controlled study United Eur Gastroenterol J <PERSOON> JF, <PERSOON> JM, Zuo JH, et al <PERSOON>-analysis fecal calprotectin for assessment of inflammatory bowel disease activity <PERSOON> P, et al Diagnostic importance of faecal markers in long-term monitoring of anti-TNFa therapy in primary responders with Crohn​s disease Gastroenterology Rev ###;## (#) ###​# ## Mant D A framework for developing and evaluating a monitoring strat- egy In <PERSOON> JK (editors) Evidence-Based Medical Monitoring From Principles to Practice Oxford Blackwell Publishing; ### pp ##​## <PERSOON> A, et al <PERSOON-##> fecal calprotectin predict short-term opvlamming after stopping TNFablocking agents in inflammatory bowel disease patients in deep remission? <PERSOON-##> MH, Zou <PERSOON-##> SK, et al C-reactive protein, fecal calprotectin, and stool lactoferrin for detection of endoscopic activity in symptomatic inflammatory bowel disease patients <PERSOON-##> MT, Aberra FN, Cross R, et al Mesalamine dose escalation reduces fecal calprotectin in patients with quiescent <PERSOON-##> ML, et al Improving IBD diagnosis and monitoring by understanding preanalytical, analytical and biological fecal calprotectin variability <PERSOON-##> K, et al Optimising monitoring in the management of Crohn​s disease a physician​s <PERSOON-##> H, et al Therapeutic Drug Monitoring of Infliximab and Mucosal Healing in <PERSOON-##> P, et al Early change in FCP predicts primary non-respons to anti-TNFa therapy in Crohn​s <PERSOON-##> L, et al eHealth individualization of mesalazine treatment through a self-managed webbased solution in mild-to-moderate ulcerative colitis <PERSOON-##> D, et al eHealth individualisation of infliximab treatment and disease course via a selfmanaged web-based solution in Crohn​s disease <PERSOON-##> JF, et al Clinical disease activity, C-reactive protein normalisation and mucosal healing in Crohn​s disease in the SONIC trial <PERSOON-##> BE, et al Selecting therapeutic targets in inflammatory bowel disease (STRIDE) determining therapeutic goals for treat-to-target <PERSOON-##>.
570
nvmdl
<PERSOON> MT, Aberra FN, Cross R, et al Mesalamine dose escalation reduces fecal calprotectin in patients with quiescent <PERSOON> ML, et al Improving IBD diagnosis and monitoring by understanding preanalytical, analytical and biological fecal calprotectin variability <PERSOON> K, et al Optimising monitoring in the management of Crohn​s disease a physician​s <PERSOON> H, et al Therapeutic Drug Monitoring of Infliximab and Mucosal Healing in <PERSOON> P, et al Early change in FCP predicts primary non-respons to anti-TNFa therapy in Crohn​s <PERSOON> L, et al eHealth individualization of mesalazine treatment through a self-managed webbased solution in mild-to-moderate ulcerative colitis <PERSOON> D, et al eHealth individualisation of infliximab treatment and disease course via a selfmanaged web-based solution in Crohn​s disease <PERSOON> JF, et al Clinical disease activity, C-reactive protein normalisation and mucosal healing in Crohn​s disease in the SONIC trial <PERSOON> BE, et al Selecting therapeutic targets in inflammatory bowel disease (STRIDE) determining therapeutic goals for treat-to-target <PERSOON-##> KL, Simola P, et al Parent-adolescent agreement on psychosocial symptoms and somatic complaints among adolescents with inflammatory bowel disease <PERSOON-##> of faecal cal- protectin a predictor of mucosal healing in patients with inflam- matory bowel disease <PERSOON-##> KL, et al Consensus guidelines of ECCO/ESPGHAN on the medical management of <PERSOON-##> KL Fecal calprotecin in diagnosis and clinical assessment of inflammatory bowel disease <PERSOON-##> KL FCP in children with clinically quiescent inflammatory bowel disease <PERSOON-##> P, et al Fecal calprotectin, lactoferrin, and endoscopic disease activity in monitoring anti-TNF-alpha therapy for Crohn​s disease <PERSOON-##> N, et al Review article Crohn​s disease monitoring disease activity <PERSOON-##> A, et al <PERSOON-##> correlation between fecal calprotectin, simple clinical colitis activity index and biochemical markers in ulcerative colitis during high-dose steroid treatment, Scandinavian Journal of <PERSOON-##> AR, <PERSOON-##> D, et al Development, validation, and eval- uation of a pediatric ulcerative colitis activity index a Vilela EG, Torres HO, Martins FP Evaluation of inflammatory activity in Crohn​s disease and ulcerative colitis <PERSOON-##> ###;##.
510
nvmdl
### <PERSOON> KL, Simola P, et al Parent-adolescent agreement on psychosocial symptoms and somatic complaints among adolescents with inflammatory bowel disease <PERSOON> of faecal cal- protectin a predictor of mucosal healing in patients with inflam- matory bowel disease <PERSOON> KL, et al Consensus guidelines of ECCO/ESPGHAN on the medical management of <PERSOON> KL Fecal calprotecin in diagnosis and clinical assessment of inflammatory bowel disease <PERSOON> KL FCP in children with clinically quiescent inflammatory bowel disease <PERSOON> P, et al Fecal calprotectin, lactoferrin, and endoscopic disease activity in monitoring anti-TNF-alpha therapy for Crohn​s disease <PERSOON> N, et al Review article Crohn​s disease monitoring disease activity <PERSOON> A, et al <PERSOON> correlation between fecal calprotectin, simple clinical colitis activity index and biochemical markers in ulcerative colitis during high-dose steroid treatment, Scandinavian Journal of <PERSOON-##> AR, <PERSOON-##> D, et al Development, validation, and eval- uation of a pediatric ulcerative colitis activity index a Vilela EG, Torres HO, Martins FP Evaluation of inflammatory activity in Crohn​s disease and ulcerative colitis <PERSOON-##> G, et al Fast and sharp decrease in calprotectin predicts remission by infliximab in anti-<PERSOON-##> M, <PERSOON-##> EJ, Jahnsen J, et al Consecutive fecal calprotectin measurements to predict opvlamming in patients with ulcerative colitis receiv- ing infliximab maintenance therapy <PERSOON-##> CGB, Ridefelt P, et al Fecal markers of inflammation used as surrogate markers for treatment outcome in relapsing inflammatory bowel disease <PERSOON-##> ###;## ###​###; discussion ### <PERSOON-##> R, et al A simple clinical colitis activity index <PERSOON-##> monitoring of FCP during mesalazine suppository therapy for active rectal inflammation in ulcerative colitis <PERSOON-##> T, et al Consecutive Monitoring of Fecal Calprotectin and Lactoferrin for the Early Diagnosis and Prediction of Pouchitis after Restorative Proctocolectomy for <PERSOON-##> S, et al Serial monitoring of FCP for the assessment of endoscopic recurrence in asymptomatic patients after ileocolonic resection for Crohn​s disease a long-term prospective study Ther Adv Zubin G, <PERSOON-##> endoscopic Crohn​s disease activity before and after induction therapy in children a comprehensive assessment of PCDAI, CRP, and fecal calprotectin Inflamm Bowel Dis ###;## ###​# ###.
542
nvmdl
<PERSOON> G, et al Fast and sharp decrease in calprotectin predicts remission by infliximab in anti-<PERSOON> M, <PERSOON> EJ, Jahnsen J, et al Consecutive fecal calprotectin measurements to predict opvlamming in patients with ulcerative colitis receiv- ing infliximab maintenance therapy <PERSOON> CGB, Ridefelt P, et al Fecal markers of inflammation used as surrogate markers for treatment outcome in relapsing inflammatory bowel disease <PERSOON> ###;## ###​###; discussion ### <PERSOON> R, et al A simple clinical colitis activity index <PERSOON> monitoring of FCP during mesalazine suppository therapy for active rectal inflammation in ulcerative colitis <PERSOON> T, et al Consecutive Monitoring of Fecal Calprotectin and Lactoferrin for the Early Diagnosis and Prediction of Pouchitis after Restorative Proctocolectomy for <PERSOON> S, et al Serial monitoring of FCP for the assessment of endoscopic recurrence in asymptomatic patients after ileocolonic resection for Crohn​s disease a long-term prospective study Ther Adv Zubin G, <PERSOON-##> endoscopic Crohn​s disease activity before and after induction therapy in children a comprehensive assessment of PCDAI, CRP, and fecal calprotectin <PERSOON-##> prognostic significance of FCPin patients with inactive inflammatory bowel disease Binnen het spectrum van de ZvC en CU is een scala aan extra-intestinale verschijn​s elen beschreven De meest voorkomende extra-intestinale verschijnselen zijn geassoci​eerd met de huid, ogen, het hepatobiliaire systeem en de gewrichten <PERSOON-##>-intestinale verschijnselen kunnen al optreden voordat sprake is van gastro-intestinale symptomen Bij ##-##% van de kinderen met IBD manifesteert zich ten minste één extra-intestinaal symptoom * Percentage patiënten met genoemde manifestatie gedurende de gehele duur van de IBD Geen onderscheid <PERSOON-##> S, Papa A, <PERSOON-##> G, et al Extraintestinal manifestations in inflammatory <PERSOON-##> JP, Burnand B, et al Extraintestinal manifestations of Crohn​s disease <PERSOON-##> ER, Bahr RL, <PERSOON-##> SA Ocular manifestations of inflammatory bowel disease Inflamm Bowel Dis Trost LB, McDonnell JK Important cutaneous manifestations of inflammatory bowel disease <PERSOON-##> therapie bij de ziekte van Crohn bij IBD bij kinderen en Uitgangsvraag ## Medicamenteuze behandeling bij actieve ziekte van Crohn Uitgangsvraag ## Mesalazine en sulfasalazine bij actieve ziekte van Crohn Welke medicamenteuze behandeling heeft de voorkeur bij kinderen met actieve ziekte van Crohn (ZvC)? Het onderwerp “Medicamenteuze behandeling bij de ziekte van Crohn” wordt uitgewerkt in verschillende modules Specifieke aanbevelingen en onderbouwing kunt u vinden in deze (sub)modules De medicamenteuze behandeling van de ZvC bij kinderen bestaat uit een inductiefase (waarin de actieve ziekte.
562
nvmdl
of FCPin patients with inactive inflammatory bowel disease Binnen het spectrum van de ZvC en CU is een scala aan extra-intestinale verschijn​s elen beschreven De meest voorkomende extra-intestinale verschijnselen zijn geassoci​eerd met de huid, ogen, het hepatobiliaire systeem en de gewrichten <PERSOON>-intestinale verschijnselen kunnen al optreden voordat sprake is van gastro-intestinale symptomen Bij ##-##% van de kinderen met IBD manifesteert zich ten minste één extra-intestinaal symptoom * Percentage patiënten met genoemde manifestatie gedurende de gehele duur van de IBD Geen onderscheid <PERSOON> S, Papa A, <PERSOON> G, et al Extraintestinal manifestations in inflammatory <PERSOON> JP, Burnand B, et al Extraintestinal manifestations of Crohn​s disease <PERSOON> ER, Bahr RL, <PERSOON> SA Ocular manifestations of inflammatory bowel disease Inflamm Bowel Dis Trost LB, McDonnell JK Important cutaneous manifestations of inflammatory bowel disease <PERSOON> therapie bij de ziekte van Crohn bij IBD bij kinderen en Uitgangsvraag ## Medicamenteuze behandeling bij actieve ziekte van Crohn Uitgangsvraag ## Mesalazine en sulfasalazine bij actieve ziekte van Crohn Welke medicamenteuze behandeling heeft de voorkeur bij kinderen met actieve ziekte van Crohn (ZvC)? Het onderwerp “Medicamenteuze behandeling bij de ziekte van Crohn” wordt uitgewerkt in verschillende modules Specifieke aanbevelingen en onderbouwing kunt u vinden in deze (sub)modules De medicamenteuze behandeling van de ZvC bij kinderen bestaat uit een inductiefase (waarin de actieve ziekte behouden van de remissie) In dit hoofdstuk zal de inductiebehandeling worden besproken, met hierbij enkele verwijzingen naar de onderhoudsbehandeling (te bespreken in module ‘onderhoudsbehandeling’), waarmee vaak al wordt gestart tijdens de actieve fase, aangezien de werking van de gebruikte immuunsuppressiva enkele Het belangrijkste verschil in behandeling van de ZvC bij kinderen vergeleken met volwassenen is de keuze voor (sonde)voedingstherapie als eerste therapie bij kinderen (zie module ‘voedingstherapie’) De redenen hiervoor zijn het positieve effect op de groei, het gebrek aan bijwerkingen en de effectiviteit die een behandeling met Als alternatief, of bij gebleken onvoldoende effect, wordt medicamenteuze behandeling gestart Vergeleken met de eerdere, meer op consensus gebaseerde, richtlijn uit ### lijkt de behandelstrategie door de vroegere introductie van immuunsuppressiva (zoals azathioprine, zie module ‘azathioprine’) duidelijk agressiever geworden Hiermee wordt echter geprobeerd het gebruik van prednison zo veel mogelijk te beperken en het aantal exacerbaties te verlagen Het gebruik van aminosalicylaten (mesalazine en sulfasalazine) wordt vanwege gebrek aan bewijs voor werkzaamheid bij actieve ZvC niet meer aangeraden als remissie-inductietherapie Nog steeds wordt vastgehouden aan het principe van een zogenaamd step-up-schema waarbij wordt gestart met middelen die weinig toxisch en minder krachtig zijn, en bij onvoldoende werking wordt ’opgestapt’ naar sterkere medicijnen, die echter vaker en ernstigere bijwerkingen kunnen hebben modules Specifieke conclusies en onderbouwing kunt u vinden in deze (sub)modules De wetenschappelijke onderbouwing voor de voedingstherapie staat beschreven in de desbetreffende module,.
577
nvmdl
zal de inductiebehandeling worden besproken, met hierbij enkele verwijzingen naar de onderhoudsbehandeling (te bespreken in module ‘onderhoudsbehandeling’), waarmee vaak al wordt gestart tijdens de actieve fase, aangezien de werking van de gebruikte immuunsuppressiva enkele Het belangrijkste verschil in behandeling van de ZvC bij kinderen vergeleken met volwassenen is de keuze voor (sonde)voedingstherapie als eerste therapie bij kinderen (zie module ‘voedingstherapie’) De redenen hiervoor zijn het positieve effect op de groei, het gebrek aan bijwerkingen en de effectiviteit die een behandeling met Als alternatief, of bij gebleken onvoldoende effect, wordt medicamenteuze behandeling gestart Vergeleken met de eerdere, meer op consensus gebaseerde, richtlijn uit ### lijkt de behandelstrategie door de vroegere introductie van immuunsuppressiva (zoals azathioprine, zie module ‘azathioprine’) duidelijk agressiever geworden Hiermee wordt echter geprobeerd het gebruik van prednison zo veel mogelijk te beperken en het aantal exacerbaties te verlagen Het gebruik van aminosalicylaten (mesalazine en sulfasalazine) wordt vanwege gebrek aan bewijs voor werkzaamheid bij actieve ZvC niet meer aangeraden als remissie-inductietherapie Nog steeds wordt vastgehouden aan het principe van een zogenaamd step-up-schema waarbij wordt gestart met middelen die weinig toxisch en minder krachtig zijn, en bij onvoldoende werking wordt ’opgestapt’ naar sterkere medicijnen, die echter vaker en ernstigere bijwerkingen kunnen hebben modules Specifieke conclusies en onderbouwing kunt u vinden in deze (sub)modules De wetenschappelijke onderbouwing voor de voedingstherapie staat beschreven in de desbetreffende module, Voor alle middelen worden het werkingsmechanisme, de mogelijke bijwerkingen en adviezen met betrekking tot In het stroomschema (‘behandeling van ZvC bij kinderen’) wordt de medicamenteuze behandeling besproken aan de hand van het al dan niet bereiken van remissie Het schema omvat daardoor zowel de inductiefase als de Bij actieve ziekte wordt in de meeste gevallen, onafhankelijk van de lokalisatie van de ZvC, gekozen voor inductie van remissie door voedingstherapie (zes weken uitsluitend vloeibare voeding), in combinatie met azathioprineonderhoudsbehandeling Uitzonderingsgevallen zijn patiënten die bij diagnose een stenose (bijvoorbeeld in de ileocecale regio) hebben die niet door ziekteactiviteit wordt veroorzaakt In dergelijke gevallen dient primair chirurgisch te worden ingegrepen (resectie; zie module ‘chirurgie bij de ziekte van Crohn’) Ook bij de (uitzonderlijke) patiënten die te ziek zijn om enterale voeding te verdragen, kan worden besloten te starten met prednison (in dat geval intraveneus) in plaats van met voedingstherapie Als tijdens intraveneuze behandeling met prednison geen remissie wordt bereikt, is er een indicatie voor infliximabinductietherapie, die altijd wordt gecombineerd met azathioprineonderhoudsbehandeling In de meeste gevallen is prednison echter wel effectief en zal nadat remissie is geïnduceerd, de dosering worden afgebouwd in enkele weken Als voedingstherapie niet binnen twee tot drie weken effect heeft op de klachten, wordt in tweede instantie besloten tot behandeling met prednison Bij patiënten die zieker worden tijdens behandeling met voedingstherapie kan (afhankelijk van de ernst van de ziekte) eerder worden besloten tot behandeling met De keuze voor onderhoudsmedicatie zoals in het stroomschema aangegeven, wordt toegelicht en Wat is de plaats van mesalazine en sulfasalazine in de behandeling van kinderen met actieve ZvC?.
589
nvmdl
medicamenteuze behandeling besproken aan de hand van het al dan niet bereiken van remissie Het schema omvat daardoor zowel de inductiefase als de Bij actieve ziekte wordt in de meeste gevallen, onafhankelijk van de lokalisatie van de ZvC, gekozen voor inductie van remissie door voedingstherapie (zes weken uitsluitend vloeibare voeding), in combinatie met azathioprineonderhoudsbehandeling Uitzonderingsgevallen zijn patiënten die bij diagnose een stenose (bijvoorbeeld in de ileocecale regio) hebben die niet door ziekteactiviteit wordt veroorzaakt In dergelijke gevallen dient primair chirurgisch te worden ingegrepen (resectie; zie module ‘chirurgie bij de ziekte van Crohn’) Ook bij de (uitzonderlijke) patiënten die te ziek zijn om enterale voeding te verdragen, kan worden besloten te starten met prednison (in dat geval intraveneus) in plaats van met voedingstherapie Als tijdens intraveneuze behandeling met prednison geen remissie wordt bereikt, is er een indicatie voor infliximabinductietherapie, die altijd wordt gecombineerd met azathioprineonderhoudsbehandeling In de meeste gevallen is prednison echter wel effectief en zal nadat remissie is geïnduceerd, de dosering worden afgebouwd in enkele weken Als voedingstherapie niet binnen twee tot drie weken effect heeft op de klachten, wordt in tweede instantie besloten tot behandeling met prednison Bij patiënten die zieker worden tijdens behandeling met voedingstherapie kan (afhankelijk van de ernst van de ziekte) eerder worden besloten tot behandeling met De keuze voor onderhoudsmedicatie zoals in het stroomschema aangegeven, wordt toegelicht en Wat is de plaats van mesalazine en sulfasalazine in de behandeling van kinderen met actieve ZvC? In de eerste consensus IBD bij kinderen uit ### werd bij de eerste presentatie van de ZvC een van de aminosalicylaatpreparaten (#-ASA; mesalazine of sulfasalazine) aanbevolen Belangrijk argument hiervoor was het relatief veilige gebruik ervan (geen ernstige bijwerkingen) De vraag rijst echter of deze medicatie effectief is Hoewel sulfasalazine of mesalazine veilig zijn en weinig bijwerkingen hebben bij kinderen, zijn er onvoldoende aanwijzingen dat de behandeling remissie kan induceren bij actieve <PERSOON> ###, D’<PERSOON> Behalve de vroege farmacokinetische studies (Goldstein ###, Tolia ###, Christensen ###) en de studies naar veiligheid bij kinderen (Koutras ###, Barden ###, D’<PERSOON> ###) is er slechts één behandelstudie met een #ASA preparaat bij kinderen met actieve ZvC Deze studie betreft een prospectieve, dubbelblinde placebogecontroleerde cross-over- studie uit één <INSTELLING> waar een slow-release #-ASA preparaat werd gebruikt bij kinderen met de ZvC in de dunne darm Het betreft een klein aantal patiënten (##) met gedurende de studie uitval van acht patiënten Er werd een trend tot verbetering gezien bij de patiënten die #-ASA kregen, maar de power van deze studie is onvoldoende om een definitieve plaatsbepaling van de #-ASA-preparaten te kunnen geven bij patiënten met ZvC van het ileum en/of In een recente studie werd de farmacokinetiek van mesalazinegranulaat bij kinderen met CU en Crohnse colitis onderzocht (<PERSOON> ###) Het betrof ## kinderen (# tot <LEEFTIJD> jaar), die een éénmalige orale dosis van ## mg/kg kregen De farmacokinetische parameters bleken weinig te verschillen met die van volwassenen Na extrapolatie.
631
nvmdl
### werd bij de eerste presentatie van de ZvC een van de aminosalicylaatpreparaten (#-ASA; mesalazine of sulfasalazine) aanbevolen Belangrijk argument hiervoor was het relatief veilige gebruik ervan (geen ernstige bijwerkingen) De vraag rijst echter of deze medicatie effectief is Hoewel sulfasalazine of mesalazine veilig zijn en weinig bijwerkingen hebben bij kinderen, zijn er onvoldoende aanwijzingen dat de behandeling remissie kan induceren bij actieve <PERSOON> ###, D’<PERSOON> Behalve de vroege farmacokinetische studies (Goldstein ###, Tolia ###, Christensen ###) en de studies naar veiligheid bij kinderen (Koutras ###, Barden ###, D’<PERSOON> ###) is er slechts één behandelstudie met een #ASA preparaat bij kinderen met actieve ZvC Deze studie betreft een prospectieve, dubbelblinde placebogecontroleerde cross-over- studie uit één <INSTELLING> waar een slow-release #-ASA preparaat werd gebruikt bij kinderen met de ZvC in de dunne darm Het betreft een klein aantal patiënten (##) met gedurende de studie uitval van acht patiënten Er werd een trend tot verbetering gezien bij de patiënten die #-ASA kregen, maar de power van deze studie is onvoldoende om een definitieve plaatsbepaling van de #-ASA-preparaten te kunnen geven bij patiënten met ZvC van het ileum en/of In een recente studie werd de farmacokinetiek van mesalazinegranulaat bij kinderen met CU en Crohnse colitis onderzocht (<PERSOON> ###) Het betrof ## kinderen (# tot <LEEFTIJD> jaar), die een éénmalige orale dosis van ## mg/kg kregen De farmacokinetische parameters bleken weinig te verschillen met die van volwassenen Na extrapolatie bereikt serumspiegels worden en dat deze relatief hoge dosis dus veilig lijkt bij kinderen Selectie van literatuur via PubMed en Medline vond plaats met de volgende sleutel¬woorden subheadings, explode “Ileitis”/all subheadings, explode “Inflammatory-Bowel-Diseases”/all subheadings, explode “Intestinal-Fistula”/all subheadings, or proctocolitis or crohn* or ileitis or (inflammatory near bowel near disease?) or (intestinal near fistula), ADOLESCENT in AGE, CHILD in AGE, CHILD-PRESCHOOL in AGE, INFANT in AGE, INFANT-NEWBORN in AGE, perianal near fistula?, child??? or childhood or infant* or pediatr* or subheadings, “Mesalamine”/all subheadings in artikelen gepubliceerd in de afgelopen <LEEFTIJD> jaar De gevonden literatuur werd nogmaals handmatig geselecteerd op ziektebeeld, therapie en leeftijd Jaargangen ### tot en met ### van <PERSOON> Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition (JPGN) en Inflammatory Bowel Diseases (IBD) werden doorzocht op relevante artikelen Aanvulling vond plaats met relevante literatuur (vaak meer dan ## Bij volwassenen met de ZvC hebben placebogecontroleerde studies aangetoond dat aminosalicylaten (#-ASA) niet effectief zijn bij de behandeling van actieve ZvC (<PERSOON> ###) Naar analogie van de aanbeveling bij volwassenen (<PERSOON> ###) kan echter bij milde colitis, met name als tevens gewrichtsklachten bestaan, sulfasalazine een goede toevoeging aan de behandeling zijn (mits het wordt Bij kleine kinderen is voor een juiste dosering sulfasalazine als suspensie te geven <PERSOON> JA Mesalazine in childhood inflammatory bowel disease <PERSOON> HH, Rasmussen SN, et al.
666
nvmdl