bjoernp/gaps_it · Datasets at Hugging Face

sentences stringlengths 1 557k	sentences_it stringlengths 0 4.13k
1.	1. La prima.
YOU entrusted my friend Priscus with a letter, which he delivered to me, and I now give mine in turn to Priscus.	VOI avete affidato a Prisca, mio amico, una lettera che mi ha consegnato, e ora io consegno la mia a Prisca.
Continue to love Priscus, as you do, and even more than before; this I advise, because I also value my Priscus highly.	Continuate ad amare Prisca come lo fate voi, e ancora di più di prima; questo vi consiglio, perché anch'io tengo molto a Prisca.
For I feel towards him that ancient love, which from our childhood upwards has grown together with our years; but it is long since I saw him before, so that not only in name but from so long an interval of time he came to me as truly Priscus.	Perché io sento verso di lui quell'antico amore, che dalla nostra infanzia in su è cresciuto insieme con i nostri anni; ma è da tempo che l'ho visto prima, così che non solo di nome, ma da un così lungo intervallo di tempo è venuto a me come veramente Priscus.
Farewell: love me your lover, for I also love you.	Addio: ama me, amore tuo, perché anch'io ti amo.
LETTER LXXXIX.	Lettera LXXXIX.
A BRIEF acknowledgement of letters.	BRIVE accuse di ricevimento delle lettere.
AMBROSE TO ALYPIUS.	AMBROSE ad Alypius.
1.	1. La prima.
ANTIOCHUS, a man of consular rank, delivered to me your Excellency’s letter; nor did I neglect to reply to it; for I sent you a letter by my own messenger, and another occasion having offered, I sent, if I mistake not, a second.	Antiochus, un uomo di rango consolare, mi consegnò la lettera di vostra eccellenza; non trascurai di rispondervi, poiché vi ho inviato una lettera per mezzo del mio messaggero, e avendo offerto un'altra occasione, vi ho inviato, se non mi sbaglio, una seconda.
But since the offices of friendship are rather, I think, to be added to than balanced; it became my duty, especially on his return who had laid upon me such a debt of obligation by your letters, to make some return in the way of my own correspondence, that so I might stand clear with both of you, and he with you, bound as he was to bring you back what he had brought from you.	Ma dal momento che gli uffici di amicizia sono piuttosto, penso, da aggiungere che bilanciato, è diventato mio dovere, soprattutto al suo ritorno che mi aveva imposto un tale debito di obbligo dalle vostre lettere, per fare qualche ritorno nel modo della mia corrispondenza, che così potrei stare chiaro con entrambi voi, e lui con voi, vincolato come lui era di riportare a voi ciò che aveva portato da voi.
Farewell; love me, who love you.	Addio, ama me, che ti amo.
LETTER XC.	Lettera XC.
S. AMBROSE dwells on the mutual love of himself and Antonius.	S. AMBROSE si sofferma sull'amore reciproco di se stesso e di Antonius.
AMBROSE TO ANTONIUS.	AMBROSE A ANTONIUS.
1.	1. La prima.
YOU never are silent in regard of me, nor ought I ever to complain of being neglected by your silence, knowing that I am not absent from your thoughts.	TU non sei mai in silenzio riguardo a me, né dovrei mai lamentarmi di essere trascurato dal tuo silenzio, sapendo che non sono assente dai tuoi pensieri.
For since you bestow that which is the most precious, how can you withhold that which many others receive, not so much from any habitual affection as from an interchange of civility.	Poiché voi date ciò che è più prezioso, come potete trattenere ciò che molti altri ricevono, non tanto per un affetto abituale quanto per un'interscambio di civiltà.
2.	2. la
And even from my own feelings I can judge in turn of yours, and these lead me to believe that I am never absent from you, nor you from me, so closely are our souls united.	E anche dai miei sentimenti posso giudicare i tuoi, e questi mi portano a credere che io non sono mai assente da te, né tu da me, così strettamente sono unite le nostre anime.
Nor do I feel as if we ever required each others’ letters, for I daily converse with you as if present in body, turning towards you my eyes, my affections, and all my regards.	Né mi sento come se avessimo mai bisogno di lettere reciproche, perché parlo con voi ogni giorno come se fossi presente in carne e ossa, rivolgendovi i miei occhi, i miei affetti, e tutti i miei saluti.
3.	3. La sua vita.
In such things as these I delight to cope with you; for, to speak openly with one who is inseparable from my heart, your letters make me ashamed.	In queste cose mi rallegro di affrontarvi; poiché, parlando apertamente a colui che è inseparabile dal mio cuore, le vostre lettere mi fanno vergognare.
I beg therefore that you will cease to be always returning me thanks, for my services to you have their highest reward, if I may believe I have not been wanting in my duty towards you.	Vi prego quindi di smettere di ringraziarmi sempre, perché i miei servizi per voi hanno la loro più alta ricompensa, se posso credere che non ho mancato al mio dovere verso di voi.
Farewell; love me, for I also love you.	Addio, amami, perché anch'io ti amo.
LETTER XCI.	Lettera XCI.
A GRACEFUL letter of affection.	UN'ACCELANTE lettera di affetto.
AMBROSE TO HIS BROTHER CANDIDIANUS.	AMBROSA AL SUO Fratello Candidiano.
1.	1. La prima.
GREAT is the beauty of your language, but that of your love is still more apparent, for your letters manifest to me the bright colours of your mind, blessed and most dear brother.	Grande è la bellezza del tuo linguaggio, ma quella del tuo amore è ancora più evidente, perché le tue lettere mi manifestano i colori brillanti della tua mente, benedetto e più caro fratello.
The Lord give you His Grace and Blessing, for in your letters I recognize your good wishes rather than my good deserts.	Il Signore vi conceda la sua grazia e benedizione, perché nelle vostre lettere riconosco i vostri buoni desideri piuttosto che i miei buoni desideri.
For what merits of mine can equal such commendations as yours?	Per quali meriti miei possono eguagliare tali elogi come il vostro?
Love me, my brother, for I love you.	Amami, fratello mio, perché io amo te.
EPISTOLA V. A.D. 380.	Epistola V. A.D. 380.
(See page 19.)	(Vedi pagina 19.)
SENTENTIAM abs se in causa Indiciæ latam defendens, Syagrii judicium arguit, quod legitima in eo forma non servata sit.	SENTENTIAM abs se in causa Indiciæ latam defendens, Syagrii judicium arguit, quod legitima in eo forma non servata sit.
Maximum tragœdiæ auctorem apud se non comparuisse: Syagrium inspectionem virgini contumeliosissimam decrevisse, cum alia, unde judicari virgo debeat, suppetant: inspectionem incertam atque inutilem; aliud enim obstetricum officium esse; non ergo hac ratione causam decidendam; præsertim cum peperisse diceretur Indicia.	Il giudice ha la facoltà di pronunciare la sentenza di giudizio, se la sentenza di giudizio è contraria al diritto nazionale, in quanto essa non è conforme al diritto nazionale.
In quibus inspectio sit toleranda.	In quibus inspectio sit toleranda.
Syagrium vanam afferre excusationem: Maximum vere accusatorem esse.	Syagrium vanam afferre excusationem: il massimo è vero accusatorem esse.
Postremo accusatione ac testibus rursus vituperatis, refertur Marcellinæ aliarumque pro Indicia testimonium, post quod judicium Ambrosianum subjicitur.	Postremo accusatione ac testibus rursus vituperatis, refertur Marcellinæ aliarumque pro Indicia testimonium, post quod judicium Ambrosianum subjicitur.
AMBROSIUS SYAGRIO.	Ambrosius Syagrio.
1.	1. La prima.
PROSPICIENDUM esse ne de nostro obloquantur judicio carissimi nostri Veronenses, propriis texuisti litteris.	PROSPICIENDUM esse ne de nostro obloquantur judicio carissimi nostri Veronenses, propriis texuisti litteris.
Non arbitror fore, certe non solent.	Non arbitrore fore, certe non solent.
Aut si obloquantur, de quo obloqui soleant haud dubie liquet: cum exasperati huc veniant, pacifici ad te revertantur; præsertim cum hoc judicium nostrum cum fratribus et consacerdotibus nostris participatum processerit: tu autem sine alicujus fratris consilio hoc judicium tibi solus vindicandum putaris; in quo tamen ante judicium præjudicium feceris, ut puellam Zenonis sanctæ memoriæ judicio probatam, ejusque sanctificatam benedictione, post tot annos, sine auctore criminationis, sine accusatore, sine professore delationis, in periculum reatus deducendam arbitrare: cui invidia esset a vanis, ab hæreticis, ut ipsi volunt, a turpibus personis conflata per scelus, per avaritiam, per intemperantiam, quærentibus proprii libertatem flagitii; ab iis postremo qui domo ejus ejecti atque eliminati forent, quod discolora opera subtexerent, quam prima fronte suæ professionis prætenderant.	Aut si obloquantur, de quo obloqui soleant haud dubie liquet: cum exasperati huc veniant, pacifici ad te revertantur; præsertim cum hoc judicium nostrum cum fratribus et consacerdotibus nostris participatum processerit: tu autem sine alicujus fratris consilio hoc judicium tibi solus vindicandum putaris; in quo tamen ante judicium præcium feceris, ut puellam Zenonis sanctæ memoriæ judicio probatam, ejusque sanctificatam benedictione, post tot annos, sine auctore criminationis, sine accusatore, sine professore delationis, in dedulum pericatus reendamucrare arbitrare: cui invidia esset a vanis, ut abeticis, hær ipsiibus, a voluntis personis confelus turp per sclata avar, per peritiam interim, peritiam interim, propem propem libertatem; quod efem libertatem flagrantis; quod efem quorum qui pro quorum, quod operam suctiam quorum qui pro quorum prima, quod ab ab ab ab ab ab ab ab ab ab ab ab ab posterium sub quorum sub quorum sub quorum sub sub quorum sub sub sub sub quorum.
2.	2. la
Hujusmodi accusatores, hujusmodi testes in tuo constituebas judicio, qui neque accusare audebant, neque delationis se nexu obligare; atque ita inspectioni adjudicandam constituebas virginem, quam nullus argueret, nullus deferret.	"Hujusmodi accusatori, hujusmodi testes in tuo constituebas judicio, qui neque accusare audebant, neque delationis se nexu obligare; atque ita inspectioni adjudicandam constituebas virginem, quam nullus argueret, nullus deferret".
Ubi hæc cognitionis solemnitas?	Ubi hæc cognitionis solemnitas?
Ubi talis judicandi formula?	- Una formula di Ubi talis judicandi?
Si leges publicas interrogamus, accusatorem exigunt: si Ecclesiæ; S. Matt.	Si leges publicas interrogamus, accusatorem exigunt: si Ecclesiæ; S. Matt.
xviii. 16.	16.
Duobus, inquit, et tribus testibus stat omne verbum: sed illis testibus qui ante hesternum et nudiustertius non fuerint inimici; ne irati nocere cupiant, ne læsi ulcisci sese velint.	Duobus, inquit, et tribus testibus stat omne verbum: sed illis testibus qui ante hesternum et nudiustertius non fuerint inimicis; ne irati nocere cupiant, ne læsi ulcisci sese velint.
3.	3. La sua vita.
Inoffensus igitur affectus testium quæritur; ita tamen ut accusator prius in medium procedat.	Inoffensus igitur affectus testium quæritur; ita tamen ut accusator prius in medium procediat.
Hist.	- Si'.
of Sus.	di Sus.
34 sqq.	34 sq.
Ipsi illi presbyteri Judæorum manus suas prius supra caput imposuerunt Susannæ, et accusationem professi sunt, et pariter addiderunt testimonii auctoritatem, quam imprudenter populus sub errore positus acceperat: sed divino judicio per prophetam retexit et redarguit omnipotens Deus; ut liqueret omnibus eos velle invidiam præseminare adversum innocentis periculum, qui deficerent accusationis argumento, et firmamento probationis, conjicientes videlicet quod si præoccupatis vulgi auribus invidia mentem incesseret, præjudicium examinandæ veritatis inferret.	Ipsi illi presbyteri Judæorum manus suas prius supra caput imposuerunt Susannæ, et accusationem professi sunt, et pariter addiderunt testimonii auctoritatem, quam imprudenter populus sub errore positus acceperat: sed divino judicio per prophetam retexit et redarguit omnipotens Deus; ut liqueret omnibus eos velle invidiam præseminare adversum innocentis periculum, quierent deficit accusationis argumento, et firmamento probationis, conjicientes videlicet quod si præoccupatis vulgi auribus invidia mentem inceretereteret, præjudicium examinandand inferæ veritatis.
Etenim cum audita præveniunt, aurem obstruunt, animum occupant; ne probatio desideretur, ut rumor pro convicto teneatur crimine.	Etenim cum audita præveniunt, aurem obstruunt, animum occupant; ne probatio desideretur, ut rumor pro convicto teneatur crimine.
4.	4. La mia famiglia.
Nos igitur accusatorem exegimus, et auctorem totius scenæ Maximum perurgendum arbitrati sumus.	"Noss igitur accusatorem exegimus, et auctorem totius scenæ Maximum perurgendum arbitrati sumus".
Verum ille accusationem, quam studio informaverat, verbo detulerat, deseruit professione; et tamen affectu urgebat, arte exsequebatur, sed fugiebat nomine, quod diffideret probationi.	Verum ille accusationem, quam studio informaverat, verbo detulerat, deseruit professione; et tamen affectu urgebat, arte exsequebatur, sed fugiebat nomine, quod diffideret probationi.
Denique sparsis rumoribus, sed etiam epistolis compositis et destinatis, quæsivit acerbare invidiam delationis: sed nequaquam opprimi potuit integritas et circumveniri.	Denique sparsis rumoribus, sed etiam epistolis compositis et destinatis, quæsivit acerbare invidiam delationis: sed nequaquam opprimi potuit integritas et circumveniri.
Nam si habuisset probationes, numquam inspectionem tua sententia flagitavisset.	Non si ha la libertà vigilata, non si ha l'ispezione, la sentenza non si applica.
5.	5. Il mio figlio.
Quid igitur sibi velit, et quo spectet quod obstetricem adhibendam credideris, non possum advertere.	Quid igitur sibi velit, et quo spectet quod obstetricem adhibendam credideris, non possum advertere.
Itane ergo liberum erit accusare omnibus, et, cum probatione destiterint, patebit ut genitalium secretorum petant inspectionem, et addicentur semper sacræ virgines ad hujusmodi ludibria, quæ et visu et auditu horrori et pudori sunt?	Itane ergo liberum erit accusare omnibus, et, cum probatione destiterint, patebit ut genitalium secretorum petant inspectionem, et addicentur semper sacræ virgines ad hujusmodi ludibria, quæ et visu et auditu horrori et pudori sunt?
Denique non minima etiam in tuis litteris tentatæ expressionis verecundia est.	Denique non minima etiam in tuis litteris tentatæ expressionis verecundia est.
Quæ ergo sine damno pudoris in alienis auribus resonare non queunt, ea possunt in virgine sine ejus tentari verecundia?	Quæ ergo sine damno pudoris in alienis auribus resonare non queunt, ea possunt in virgine sine ejus tentari verecundia?
6.	Sei.
Invenisti tibi vile mancipium, procacem vernulam, cur non abutaris pudibundo ministerio, et exponas ejus modestiam; cum præsertim nihil sanctius in virgine sit, quam verecundia?	Invenisti tibi vile mancipium, procacem vernulam, cur non abutaris pudibundo ministerio, et exponas ejus modestiam; cum præsertim nihil sanctius in virgine sit, quam verecundia?
Non enim sacra virgo ut corpore tantummodo integra sit quæritur, et non ut in omnibus ejus inoffensus maneat pudor.	Non enim sacra virgo ut corpore tantummodo integra sit quæritur, et non ut in omnibus ejus inoffensus maneat pudor.
Virgo Domini suis est nixa fulcris ad sui probationem, nec alienis dotibus eget; ut se virginem probet: et nec abditorum occultorumque inspectio, sed obvia omnibus modestia adstipulatur integritati.	Virgo Domini suis est nixa fulcris ad sui probationem, nec alienis dotibus eget; ut se virginem probet: et nec abditorum occultorumque inspectio, sed obvia omnibus modestia adstipulatur integritati.
Non placet Deo, quam non suorum gravitas morum probat: non probatur Domino, quæ unius obstetricis indiget testimonio, quod plerumque quæritur pretio.	Non placet Deo, quam non suorum gravitas morum probat: non probatur Domino, quæ unius obstetricis indiget testimonio, quod plerumque quæritur pretio.
Ea ergo tibi locuples videtur ad fidem, quæ et redimi et falli potest; ut excuset ream, et crimen tegat, aut nesciat, et non possit flagitium deprehendere?	E ergo tibi locuples videtur ad fidem, quæ et redimi et falli potest; ut excuset ream, et crimen tegat, aut nesciat, et non possit flagitium deprehendere?
7.	7. La mia.
Neque vero illud justum arbitror, quod tuis comprehendisti litteris, quia nisi inspecta fuerit, integritas periclitetur, et incerto sui fluctuet.	Neque vero illud justum arbitror, quod tuis comprehendisti litteris, quia nisi inspecta fuerit, integritas periclitetur, et incerto sui fluctuet.
Ergo omnes quæ inspectæ non sunt, periculum subierunt pudoris?	Ergo omnes quæ inspectæ non sunt, periculum subierunt pudoris?
Ergo et quæ nupturæ sunt, prius inspiciantur, ut nubant probatiores?	Ergo et quæ nupturæ sunt, prius inspiciantur, ut nubant probatiores?
Ergo et quæ velandæ sunt, prius subjiciendæ sunt hujusmodi adtrectationi; non enim visitantur, sed adtrectantur: et rectius secundum tuam sententiam inspicitur non probata, quam consecrata.	Ergo et quæ velandæ sunt, prius subjiciendæ sunt hujusmodi adtrectationi; non enim visitantur, sed adtrectantur: et rectius secundum tuam sententiam inspicitur non probata, quam consecrata.
8.	8. La mia famiglia.
Quid, quod etiam ipsi archiatri dicunt non satis liquido comprehendi inspectionis fidem, et ipsis medicinæ vetustis doctoribus id sententiæ fuisse?	Quid, quod etiam ipsi archiatri dicunt non satis liquido comprehendi inspectionis fidem, et ipsis medicinæ vetustis doctoribus id sententiæ fuisse?
Nos quoque usu hoc cognovimus, sæpe inter obstetrices obortam varietatem, et quæstionem excitatam; ut plus dubitatum sit de ea, quæ inspiciendam se præbuerit, quam de ea quæ non fuerit inspecta.	Nos quoque usu hoc cognovimus, sæpe inter obstetrices obortam varietatem, et quæstionem excitatam; ut plus dubitatum sit de ea, quæ inspiciendam se præbuerit, quam de ea che non fuerit inspecta.
Siquidem et proximo id comperimus exemplo: nam quædam conditionis servilis Altini inspecta et refutata, postea Mediolani non meo quidem jussu, sed Nicenti ex tribuno et notario domini vel patroni sui voluntate visitata est a peritissima et locupleti femina hujusmodi artis; et cum simul ista suppeterent, ut neque paupertas obstetricis suspectam faceret fidem, neque indocilitas imperitiam, tamen adhuc manet quæstio.	Siquidem et proximo id comperimus esempio: nam quædam conditionis servilis Altini inspecta et refutata, postea Mediolani non meo quidem jussu, sed Nicenti ex tribuno et notario domini vel patroni sui voluntate visitata est a peritissima et locupleti femina hujusmodi artis; et cum simul ista suppeterent, ut neque paupertas obstetricis suspectam fareet fidem, neque indocilitas imperitiam, tamen adhuc manet quæstio.
9.	- Sotto 9.
Quid profuit igitur eam inspici, cum damnatio maneat?	Quid profuit igitur eam inspici, cum damnatio maneat?
Nam ut quisque voluerit, aut imperitam medicam, aut redemptam asseret; ita sine effectu ullo injuria inspectionis est.	"Nom ut quisque voluerit, aut imperitam medicam, aut redemptam asseret; ita sine effectu ullo injuria inspectionis est".
Quid deinde fiet?	- Che cosa?
Quotiescumque emerserit, qui non credat, toties virgo adtrectabitur?	Quotiescumque emerserit, qui non credat, toties virgo adtrectabitur?
Nam si umquam se visitandam abnuerit, secundum adsertionem tuam de crimine confitebitur.	- Non e' vero. - Non e' vero.
Et facilius est ut refutet, quod numquam fecerit, quam quod fecerit.	E' facile da confutare, quanto ci si può fare, quanto ci si può fare.
Variabuntur igitur obstetrices, ne suspectæ aliqua repetatur gratiæ.	Variabuntur igitur obstetrices, ne suspecæ aliqua repetatur gratiæ.
Erit itaque inter plures, quamquam paucarum etiam in magnis urbibus hic usus medendi sit, erit, inquam, vel malevola, vel imperita, quam pudoris claustra prætereant, et per imperitiam integro notam affigat pudori.	Erit itaque inter plures, quamquam paucarum etiam in magnis urbibus hic usus medendi sit, erit, inquam, vel malevola, vel imperita, quam pudoris claustra prætereant, et per imperitiam integro notam affigat pudori.
Vides in quod periculum inducas virginalem professionem, dum obstetricem adhibendam putas; ut jam non solum verecundiæ suæ dispendio, sed etiam obstetricis incerto periclitetur.	Vides in quod periculum inducas virginem professionem, dum obstetricem adhibendam putas; ut jam non solum verecundiæ suæ dispendio, sed etiam obstetricis incerto periclitetur.
10.	- Dieci.
Nunc consideremus quod obstetricis officium sit.	Nunc consideremus quod obstetricis officium sit.
Legimus etiam in veteri Testamento obstetrices, sed non inspectrices; denique ad parturientes ingrediebantur, non ad virgines; ut partus susciperent, non ut pudorem examinarent.	Legimus etiam in veteri Testamento ostetriche, sed non ispetrici; denique ad parturientes ingrediebantur, non ad virgines; ut partus susciperent, non ut pudorem examinarent.
Unde et obstetrices dictæ, eo quod obsistant dolori, vel certe pignori, ne laxatis uteri genitalibus claustris, in terram defluat.	"Unde et obstetrices dictæ, eo quod persistant dolori, vel certe pignori, ne laxatis uteri genitalibus claustris, in terram defluat".
Secundo et tertio loco in Scripturis invenimus obstetrices adhibitas: sed ubique partui, nusquam inspectioni.	Secondo e terzo luogo in Scripturis invenimus obstetrices adhibitas: sed ubique partui, nusquam inspectioni.
Gen. xxxv. 17.	Gen. xxxv. 17.

1.

1. La prima.

YOU entrusted my friend Priscus with a letter, which he delivered to me, and I now give mine in turn to Priscus.

VOI avete affidato a Prisca, mio amico, una lettera che mi ha consegnato, e ora io consegno la mia a Prisca.

Continue to love Priscus, as you do, and even more than before; this I advise, because I also value my Priscus highly.

Continuate ad amare Prisca come lo fate voi, e ancora di più di prima; questo vi consiglio, perché anch'io tengo molto a Prisca.

For I feel towards him that ancient love, which from our childhood upwards has grown together with our years; but it is long since I saw him before, so that not only in name but from so long an interval of time he came to me as truly Priscus.

Perché io sento verso di lui quell'antico amore, che dalla nostra infanzia in su è cresciuto insieme con i nostri anni; ma è da tempo che l'ho visto prima, così che non solo di nome, ma da un così lungo intervallo di tempo è venuto a me come veramente Priscus.

Farewell: love me your lover, for I also love you.

Addio: ama me, amore tuo, perché anch'io ti amo.

LETTER LXXXIX.

Lettera LXXXIX.

A BRIEF acknowledgement of letters.

BRIVE accuse di ricevimento delle lettere.

AMBROSE TO ALYPIUS.

AMBROSE ad Alypius.

1.

1. La prima.

ANTIOCHUS, a man of consular rank, delivered to me your Excellency’s letter; nor did I neglect to reply to it; for I sent you a letter by my own messenger, and another occasion having offered, I sent, if I mistake not, a second.

Antiochus, un uomo di rango consolare, mi consegnò la lettera di vostra eccellenza; non trascurai di rispondervi, poiché vi ho inviato una lettera per mezzo del mio messaggero, e avendo offerto un'altra occasione, vi ho inviato, se non mi sbaglio, una seconda.

But since the offices of friendship are rather, I think, to be added to than balanced; it became my duty, especially on his return who had laid upon me such a debt of obligation by your letters, to make some return in the way of my own correspondence, that so I might stand clear with both of you, and he with you, bound as he was to bring you back what he had brought from you.

Ma dal momento che gli uffici di amicizia sono piuttosto, penso, da aggiungere che bilanciato, è diventato mio dovere, soprattutto al suo ritorno che mi aveva imposto un tale debito di obbligo dalle vostre lettere, per fare qualche ritorno nel modo della mia corrispondenza, che così potrei stare chiaro con entrambi voi, e lui con voi, vincolato come lui era di riportare a voi ciò che aveva portato da voi.

Farewell; love me, who love you.

Addio, ama me, che ti amo.

LETTER XC.

Lettera XC.

S. AMBROSE dwells on the mutual love of himself and Antonius.

S. AMBROSE si sofferma sull'amore reciproco di se stesso e di Antonius.

AMBROSE TO ANTONIUS.

AMBROSE A ANTONIUS.

1.

1. La prima.

YOU never are silent in regard of me, nor ought I ever to complain of being neglected by your silence, knowing that I am not absent from your thoughts.

TU non sei mai in silenzio riguardo a me, né dovrei mai lamentarmi di essere trascurato dal tuo silenzio, sapendo che non sono assente dai tuoi pensieri.

For since you bestow that which is the most precious, how can you withhold that which many others receive, not so much from any habitual affection as from an interchange of civility.

Poiché voi date ciò che è più prezioso, come potete trattenere ciò che molti altri ricevono, non tanto per un affetto abituale quanto per un'interscambio di civiltà.

2.

2. la

And even from my own feelings I can judge in turn of yours, and these lead me to believe that I am never absent from you, nor you from me, so closely are our souls united.

E anche dai miei sentimenti posso giudicare i tuoi, e questi mi portano a credere che io non sono mai assente da te, né tu da me, così strettamente sono unite le nostre anime.

Nor do I feel as if we ever required each others’ letters, for I daily converse with you as if present in body, turning towards you my eyes, my affections, and all my regards.

Né mi sento come se avessimo mai bisogno di lettere reciproche, perché parlo con voi ogni giorno come se fossi presente in carne e ossa, rivolgendovi i miei occhi, i miei affetti, e tutti i miei saluti.

3.

3. La sua vita.

In such things as these I delight to cope with you; for, to speak openly with one who is inseparable from my heart, your letters make me ashamed.

In queste cose mi rallegro di affrontarvi; poiché, parlando apertamente a colui che è inseparabile dal mio cuore, le vostre lettere mi fanno vergognare.

I beg therefore that you will cease to be always returning me thanks, for my services to you have their highest reward, if I may believe I have not been wanting in my duty towards you.

Vi prego quindi di smettere di ringraziarmi sempre, perché i miei servizi per voi hanno la loro più alta ricompensa, se posso credere che non ho mancato al mio dovere verso di voi.

Farewell; love me, for I also love you.

Addio, amami, perché anch'io ti amo.

LETTER XCI.

Lettera XCI.

A GRACEFUL letter of affection.

UN'ACCELANTE lettera di affetto.

AMBROSE TO HIS BROTHER CANDIDIANUS.

AMBROSA AL SUO Fratello Candidiano.

1.

1. La prima.

GREAT is the beauty of your language, but that of your love is still more apparent, for your letters manifest to me the bright colours of your mind, blessed and most dear brother.

Grande è la bellezza del tuo linguaggio, ma quella del tuo amore è ancora più evidente, perché le tue lettere mi manifestano i colori brillanti della tua mente, benedetto e più caro fratello.

The Lord give you His Grace and Blessing, for in your letters I recognize your good wishes rather than my good deserts.

Il Signore vi conceda la sua grazia e benedizione, perché nelle vostre lettere riconosco i vostri buoni desideri piuttosto che i miei buoni desideri.

For what merits of mine can equal such commendations as yours?

Per quali meriti miei possono eguagliare tali elogi come il vostro?

Love me, my brother, for I love you.

Amami, fratello mio, perché io amo te.

EPISTOLA V. A.D. 380.

Epistola V. A.D. 380.

(See page 19.)

(Vedi pagina 19.)

SENTENTIAM abs se in causa Indiciæ latam defendens, Syagrii judicium arguit, quod legitima in eo forma non servata sit.

Maximum tragœdiæ auctorem apud se non comparuisse: Syagrium inspectionem virgini contumeliosissimam decrevisse, cum alia, unde judicari virgo debeat, suppetant: inspectionem incertam atque inutilem; aliud enim obstetricum officium esse; non ergo hac ratione causam decidendam; præsertim cum peperisse diceretur Indicia.

Il giudice ha la facoltà di pronunciare la sentenza di giudizio, se la sentenza di giudizio è contraria al diritto nazionale, in quanto essa non è conforme al diritto nazionale.

In quibus inspectio sit toleranda.

Syagrium vanam afferre excusationem: Maximum vere accusatorem esse.

Syagrium vanam afferre excusationem: il massimo è vero accusatorem esse.

Postremo accusatione ac testibus rursus vituperatis, refertur Marcellinæ aliarumque pro Indicia testimonium, post quod judicium Ambrosianum subjicitur.

AMBROSIUS SYAGRIO.

Ambrosius Syagrio.

1.

1. La prima.

PROSPICIENDUM esse ne de nostro obloquantur judicio carissimi nostri Veronenses, propriis texuisti litteris.

Non arbitror fore, certe non solent.

Non arbitrore fore, certe non solent.

Aut si obloquantur, de quo obloqui soleant haud dubie liquet: cum exasperati huc veniant, pacifici ad te revertantur; præsertim cum hoc judicium nostrum cum fratribus et consacerdotibus nostris participatum processerit: tu autem sine alicujus fratris consilio hoc judicium tibi solus vindicandum putaris; in quo tamen ante judicium præjudicium feceris, ut puellam Zenonis sanctæ memoriæ judicio probatam, ejusque sanctificatam benedictione, post tot annos, sine auctore criminationis, sine accusatore, sine professore delationis, in periculum reatus deducendam arbitrare: cui invidia esset a vanis, ab hæreticis, ut ipsi volunt, a turpibus personis conflata per scelus, per avaritiam, per intemperantiam, quærentibus proprii libertatem flagitii; ab iis postremo qui domo ejus ejecti atque eliminati forent, quod discolora opera subtexerent, quam prima fronte suæ professionis prætenderant.

Aut si obloquantur, de quo obloqui soleant haud dubie liquet: cum exasperati huc veniant, pacifici ad te revertantur; præsertim cum hoc judicium nostrum cum fratribus et consacerdotibus nostris participatum processerit: tu autem sine alicujus fratris consilio hoc judicium tibi solus vindicandum putaris; in quo tamen ante judicium præcium feceris, ut puellam Zenonis sanctæ memoriæ judicio probatam, ejusque sanctificatam benedictione, post tot annos, sine auctore criminationis, sine accusatore, sine professore delationis, in dedulum pericatus reendamucrare arbitrare: cui invidia esset a vanis, ut abeticis, hær ipsiibus, a voluntis personis confelus turp per sclata avar, per peritiam interim, peritiam interim, propem propem libertatem; quod efem libertatem flagrantis; quod efem quorum qui pro quorum, quod operam suctiam quorum qui pro quorum prima, quod ab ab ab ab ab ab ab ab ab ab ab ab ab posterium sub quorum sub quorum sub quorum sub sub quorum sub sub sub sub quorum.

2.

2. la

Hujusmodi accusatores, hujusmodi testes in tuo constituebas judicio, qui neque accusare audebant, neque delationis se nexu obligare; atque ita inspectioni adjudicandam constituebas virginem, quam nullus argueret, nullus deferret.

"Hujusmodi accusatori, hujusmodi testes in tuo constituebas judicio, qui neque accusare audebant, neque delationis se nexu obligare; atque ita inspectioni adjudicandam constituebas virginem, quam nullus argueret, nullus deferret".

Ubi hæc cognitionis solemnitas?

Ubi talis judicandi formula?

- Una formula di Ubi talis judicandi?

Si leges publicas interrogamus, accusatorem exigunt: si Ecclesiæ; S. Matt.

xviii. 16.

16.

Duobus, inquit, et tribus testibus stat omne verbum: sed illis testibus qui ante hesternum et nudiustertius non fuerint inimici; ne irati nocere cupiant, ne læsi ulcisci sese velint.

Duobus, inquit, et tribus testibus stat omne verbum: sed illis testibus qui ante hesternum et nudiustertius non fuerint inimicis; ne irati nocere cupiant, ne læsi ulcisci sese velint.

3.

3. La sua vita.

Inoffensus igitur affectus testium quæritur; ita tamen ut accusator prius in medium procedat.

Inoffensus igitur affectus testium quæritur; ita tamen ut accusator prius in medium procediat.

Hist.

- Si'.

of Sus.

di Sus.

34 sqq.

34 sq.

Ipsi illi presbyteri Judæorum manus suas prius supra caput imposuerunt Susannæ, et accusationem professi sunt, et pariter addiderunt testimonii auctoritatem, quam imprudenter populus sub errore positus acceperat: sed divino judicio per prophetam retexit et redarguit omnipotens Deus; ut liqueret omnibus eos velle invidiam præseminare adversum innocentis periculum, qui deficerent accusationis argumento, et firmamento probationis, conjicientes videlicet quod si præoccupatis vulgi auribus invidia mentem incesseret, præjudicium examinandæ veritatis inferret.

Ipsi illi presbyteri Judæorum manus suas prius supra caput imposuerunt Susannæ, et accusationem professi sunt, et pariter addiderunt testimonii auctoritatem, quam imprudenter populus sub errore positus acceperat: sed divino judicio per prophetam retexit et redarguit omnipotens Deus; ut liqueret omnibus eos velle invidiam præseminare adversum innocentis periculum, quierent deficit accusationis argumento, et firmamento probationis, conjicientes videlicet quod si præoccupatis vulgi auribus invidia mentem inceretereteret, præjudicium examinandand inferæ veritatis.

Etenim cum audita præveniunt, aurem obstruunt, animum occupant; ne probatio desideretur, ut rumor pro convicto teneatur crimine.

4.

4. La mia famiglia.

Nos igitur accusatorem exegimus, et auctorem totius scenæ Maximum perurgendum arbitrati sumus.

"Noss igitur accusatorem exegimus, et auctorem totius scenæ Maximum perurgendum arbitrati sumus".

Verum ille accusationem, quam studio informaverat, verbo detulerat, deseruit professione; et tamen affectu urgebat, arte exsequebatur, sed fugiebat nomine, quod diffideret probationi.

Denique sparsis rumoribus, sed etiam epistolis compositis et destinatis, quæsivit acerbare invidiam delationis: sed nequaquam opprimi potuit integritas et circumveniri.

Nam si habuisset probationes, numquam inspectionem tua sententia flagitavisset.

Non si ha la libertà vigilata, non si ha l'ispezione, la sentenza non si applica.

5.

5. Il mio figlio.

Quid igitur sibi velit, et quo spectet quod obstetricem adhibendam credideris, non possum advertere.

Itane ergo liberum erit accusare omnibus, et, cum probatione destiterint, patebit ut genitalium secretorum petant inspectionem, et addicentur semper sacræ virgines ad hujusmodi ludibria, quæ et visu et auditu horrori et pudori sunt?

Denique non minima etiam in tuis litteris tentatæ expressionis verecundia est.

Quæ ergo sine damno pudoris in alienis auribus resonare non queunt, ea possunt in virgine sine ejus tentari verecundia?

6.

Sei.

Invenisti tibi vile mancipium, procacem vernulam, cur non abutaris pudibundo ministerio, et exponas ejus modestiam; cum præsertim nihil sanctius in virgine sit, quam verecundia?

Non enim sacra virgo ut corpore tantummodo integra sit quæritur, et non ut in omnibus ejus inoffensus maneat pudor.

Virgo Domini suis est nixa fulcris ad sui probationem, nec alienis dotibus eget; ut se virginem probet: et nec abditorum occultorumque inspectio, sed obvia omnibus modestia adstipulatur integritati.

Non placet Deo, quam non suorum gravitas morum probat: non probatur Domino, quæ unius obstetricis indiget testimonio, quod plerumque quæritur pretio.

Ea ergo tibi locuples videtur ad fidem, quæ et redimi et falli potest; ut excuset ream, et crimen tegat, aut nesciat, et non possit flagitium deprehendere?

E ergo tibi locuples videtur ad fidem, quæ et redimi et falli potest; ut excuset ream, et crimen tegat, aut nesciat, et non possit flagitium deprehendere?

7.

7. La mia.

Neque vero illud justum arbitror, quod tuis comprehendisti litteris, quia nisi inspecta fuerit, integritas periclitetur, et incerto sui fluctuet.

Ergo omnes quæ inspectæ non sunt, periculum subierunt pudoris?

Ergo et quæ nupturæ sunt, prius inspiciantur, ut nubant probatiores?

Ergo et quæ velandæ sunt, prius subjiciendæ sunt hujusmodi adtrectationi; non enim visitantur, sed adtrectantur: et rectius secundum tuam sententiam inspicitur non probata, quam consecrata.

8.

8. La mia famiglia.

Quid, quod etiam ipsi archiatri dicunt non satis liquido comprehendi inspectionis fidem, et ipsis medicinæ vetustis doctoribus id sententiæ fuisse?

Nos quoque usu hoc cognovimus, sæpe inter obstetrices obortam varietatem, et quæstionem excitatam; ut plus dubitatum sit de ea, quæ inspiciendam se præbuerit, quam de ea quæ non fuerit inspecta.

Nos quoque usu hoc cognovimus, sæpe inter obstetrices obortam varietatem, et quæstionem excitatam; ut plus dubitatum sit de ea, quæ inspiciendam se præbuerit, quam de ea che non fuerit inspecta.

Siquidem et proximo id comperimus exemplo: nam quædam conditionis servilis Altini inspecta et refutata, postea Mediolani non meo quidem jussu, sed Nicenti ex tribuno et notario domini vel patroni sui voluntate visitata est a peritissima et locupleti femina hujusmodi artis; et cum simul ista suppeterent, ut neque paupertas obstetricis suspectam faceret fidem, neque indocilitas imperitiam, tamen adhuc manet quæstio.

Siquidem et proximo id comperimus esempio: nam quædam conditionis servilis Altini inspecta et refutata, postea Mediolani non meo quidem jussu, sed Nicenti ex tribuno et notario domini vel patroni sui voluntate visitata est a peritissima et locupleti femina hujusmodi artis; et cum simul ista suppeterent, ut neque paupertas obstetricis suspectam fareet fidem, neque indocilitas imperitiam, tamen adhuc manet quæstio.

9.

- Sotto 9.

Quid profuit igitur eam inspici, cum damnatio maneat?

Nam ut quisque voluerit, aut imperitam medicam, aut redemptam asseret; ita sine effectu ullo injuria inspectionis est.

"Nom ut quisque voluerit, aut imperitam medicam, aut redemptam asseret; ita sine effectu ullo injuria inspectionis est".

Quid deinde fiet?

- Che cosa?

Quotiescumque emerserit, qui non credat, toties virgo adtrectabitur?

Nam si umquam se visitandam abnuerit, secundum adsertionem tuam de crimine confitebitur.

- Non e' vero. - Non e' vero.

Et facilius est ut refutet, quod numquam fecerit, quam quod fecerit.

E' facile da confutare, quanto ci si può fare, quanto ci si può fare.

Variabuntur igitur obstetrices, ne suspectæ aliqua repetatur gratiæ.

Variabuntur igitur obstetrices, ne suspecæ aliqua repetatur gratiæ.

Erit itaque inter plures, quamquam paucarum etiam in magnis urbibus hic usus medendi sit, erit, inquam, vel malevola, vel imperita, quam pudoris claustra prætereant, et per imperitiam integro notam affigat pudori.

Vides in quod periculum inducas virginalem professionem, dum obstetricem adhibendam putas; ut jam non solum verecundiæ suæ dispendio, sed etiam obstetricis incerto periclitetur.

Vides in quod periculum inducas virginem professionem, dum obstetricem adhibendam putas; ut jam non solum verecundiæ suæ dispendio, sed etiam obstetricis incerto periclitetur.

10.

- Dieci.

Nunc consideremus quod obstetricis officium sit.

Legimus etiam in veteri Testamento obstetrices, sed non inspectrices; denique ad parturientes ingrediebantur, non ad virgines; ut partus susciperent, non ut pudorem examinarent.

Legimus etiam in veteri Testamento ostetriche, sed non ispetrici; denique ad parturientes ingrediebantur, non ad virgines; ut partus susciperent, non ut pudorem examinarent.

Unde et obstetrices dictæ, eo quod obsistant dolori, vel certe pignori, ne laxatis uteri genitalibus claustris, in terram defluat.

"Unde et obstetrices dictæ, eo quod persistant dolori, vel certe pignori, ne laxatis uteri genitalibus claustris, in terram defluat".

Secundo et tertio loco in Scripturis invenimus obstetrices adhibitas: sed ubique partui, nusquam inspectioni.

Secondo e terzo luogo in Scripturis invenimus obstetrices adhibitas: sed ubique partui, nusquam inspectioni.

Gen. xxxv. 17.