author
stringclasses
244 values
pl_number
float64
1
1k
pl_head
stringlengths
6
90.1k
salutation
stringlengths
0
29k
text
stringlengths
0
1.51M
notes
stringlengths
0
109k
brackets
stringlengths
0
207k
author_viaf_link
stringclasses
243 values
recipients
listlengths
0
0
date
stringclasses
1 value
Avitus Viennensis
1
EPISTOLA PRIMA. AD GUNDOBADUM REGEM BURGUNDIONUM.
Avitus episcopus domno regi.
Quaestio quam pietas vestra disserendam proposuit, tota prorsus ad interiorem figuram spiritali consideratione referenda est. Neque enim illud centuplicato fenore promittitur reformandum, quod unusquisque animo miserendi alimoniae pauperum pia professione contulerit; quia et in hac ipsa eleemosynaria largitate, in qua operantis sensus potius quam census aspicitur, non est doni quantitas pensanda, sed studii. Quo factum est per evangelicam lectionem, ut infinitis auri argentique donariis paupertina nummi duplicis praeferatur oblatio. Quae si utique viduae donatrici ad mensuram centupli redderetur, sine dubio cunctis minus reciperet quae minus omnibus intulisset. Unde et sanctus Petrus cum dixisset: Ecce nos reliquimus omnia, et secuti sumus te , qui certe, sicut lectio docet, nihil aliud quam retia reliquerat quibus tenuem victum piscandi artificio transigebat, responsum illi est: Omnis qui reliquerit domum, aut fratres, aut sorores, aut patrem, aut matrem aut uxorem, aut filios, aut agros propter nomen meum, centuplum accipiet, et vitam aeternam possidebit. Namque cum in Scripturis sanctis centenarius numerus omni perfectione sacratus sit, discernite quod reddantur in centuplum, non quae tribuuntur Christi nomine, sed quae pro Christi nomine relinquuntur: quia licet magna salutaris prosit merces eleemosynae, incomparabiliter tamen majus est omnia dimittere, quam plurima dispensare. Quocirca definiat gloria vestra de solo istud martyrio praedicari, cujus coronae nullum penitus meritum humani operis exaequatur. Iste est centesimus fructus qui in futuro quidem vitam aeternam exspectat, sed in praesenti quoque saeculo illatas martyribus contumelias mirificato honore compensat. Unde et alio Evangelii loco dominicus sermo testatur quod ad centenariam frugem cadens in terram bonam nutritae sementis germen exierit. Parentes ergo, uxorem, vel filios, sive fratres pro Christi tantum consecrat nomine relinquendos, id est, cum pro asserenda nominis confessione, non tantum hujusmodi necessitudinum, sed animarum quoque nobis corporumque facienda jactura sit. De qua divisione idem Dominus alio loco: Veni, inquit, separare filios adversus parentes, nurum adversus socrum : id est, ut quorumlibet affectuum personae, tendentibus nobis ad Christum, si comitari noluerint, deserantur. Excepto autem hoc sensu, propinquitates istas non semper nobis ut praejudicatas debere dimitti, et exemplis et ratione colligitur. Nec enim et illi propinqui dimittendi sunt, qui ad coelestes coronas contemptu saeculi calcata morte festinant; neque suadere fidelibus possumus ut conjugia vel parentes abjiciant, cum Dominus clamet quod non liceat homini dimittere uxorem. Et quod Deus, inquit, conjunxit, homo non separet . Et Apostolus protestatur quod qui suis et maxime propinquis providet, fidem neget, sitque deterior infideli. Dominum Petrus, Petrum conjux propria sequebatur. Cessante carnali usu, manebat spiritale solatium. Et comitante se Andrea germano, nec fratrem nec uxorem dimiserat, in quorum contubernio Christi vestigiis adhaerabat. Quapropter personas hujusmodi non obesse nobis, sed impedire timendum est. Nam cum omnino hominum generi, ordini, dignitati obtinendum coeleste regnum divinus sermo proponat, est temerarius praedicator, necessitati principum quae regnum divinis nutibus administrat, si omnia quae supra diximus relinquenda suaserit; cum tamen etiam personis hujus culminis contemptus mundi suggeri, et coelorum regnum repromitti, Apostolo, sicut recolitis, protestante locupletibus , ut divites sint in operibus bonis, et thesaurizent sibi fundamentum bonum, ut apprehendant veram vitam. Quibus secundum hanc sententiam agrorum sive redituum et prodesse usus poterit, si non nocuerit appetitus. Est tamen et aliud sanctitatis genus, in quo si tempus persecutionis assistat, martyrium quoddam plena confessio queat imitari. Si quis enim antiquam parentum consuetudinem sive sectam melius credendo commutet, nec teneatur privilegio consuetudinis, cum veritas provocat ad dilectionem salutis, utiliter hic parentes, fratres, sororesque dimittit: velut Abraham dives, qui cunctis coelestibus donis fruens, filiis, famulis, auro, argento, patrimonio, matrimonio recte usus, patriae se tamen et cognationi suae voto mutandae religionis excussit, et imminente jam senio, signum circumcisionis quo Christianitas figurabatur, accipiens, provectos jam per aetatem conversione pueros fieri posse praemonuit. De quibus et propheticus sermo: Puer, inquit, centum annorum morietur : id est centuplum accipiet quod puer factus est; quem praefata sacrati numeri pluralitate praestantem, sicut aetate matura vivendi novitas fecit puerum, sic custodita renovatio immortalis faciet longaevitate profectum.
(Matth. XIX, 27) (Matth. X, 35) (Matth. XIX, 6; Marc. X, 9) (I Tim. V, 8) (I Tim. VI, 17-19) (Isai. LXV, 20)
http://viaf.org/viaf/67961
[]
Avitus Viennensis
2
EPISTOLA II. BEATI AVITI EPISCOPI AD ILLUSTREM VIRUM ARIGIUM.
Avitus episcopus viro illustrissimo Arigio.
Scio quidem quantae devotionis affectu ire me ad festa communia voluistis, verumtamen ita ut quem gavisurum tantummodo vobiscum, non aliquid profuturum, credere debueritis. Nam cum vobis sacerdotes et magni merito et multi numero digne atque ambienter occurrerint, ego solus damno percellor, qui singularis patroni gaudiis interesse non mereor. Quibus si praesentia mea secundum desiderium provenisset, sicut optaveram de laude tanti operis quoscunque digni sermonis audirem, qui omnibus membris fabricae sublimis inspectis, congruenter possent ascribere conditori in dispositionum qualitate elegantiam, in expensarum profusione jacturam, in dimensionum ratione concordiam, in spatiis diffusionem, in culminibus celsitudinem, in humilitate firmitatem, expolire praeconiis marmorum dignitatem, quibus gemmarum nomen sola magnitudinis tollat invidia, collectum quodam modo atque inclusum industria diem, emolumento metallorum splendentium luce vegetari, hisque omnibus pompis digne inferri reliquias, quibus mundus indignus est. Haec igitur exaggeranda melioribus jure concesseram. Verumtamen peculiarem sibi mercedem suam sermo meus fuerat vindicaturus, recolens utique tempus illud quod inter saevissimas perturbationum procellas, cum facti operis firmam soliditatem quasi gubernatores invicti ad dedicationis portum circumstridentibus undique naufragiorum casibus impune duxistis, me, ut ex communi necessitate recolitis, pro gaudiis lacrymas dependente: cui cum ipsum praematurae innovationis ardore, causarum ratione librata, non minus congerere suadeo quam plangere: quia non ut nuptae tali sponso cui pacta fuerat, qualitercunque jungendae, etsi satis desiderabantur strumenta cultuum, plus tamen formidari oportuit tela raptorum. Quocirca his omnibus consilio pensatis, mutastis viri fortis constantiae genus, et deponentes quo adpessime floretis saecularis ducatus audaciam, quidquid ab adversa parte discriminis incubuerat, timore vicistis. Quapropter omnis qui viderit coram positam jocunditatem, laudet praeteritam festinationem. Convenit dispositionibus vestris rapta de adversitate securitas. Ante decuit nostrum fieri, quod taliter libuerat ornari. Ego autem ut horum modo visione non perfruar, et quae causa faciat, et nobiles patroni, et quales arbitri, etiamsi taceatur, advertitis. Apostolorum namque festivitas Viennensibus quidem vestris inter annuum martyrium dies peculiari studio vivit. Habeo praesentiam tempori, quo diei passionis fabriculae quam nostis videtur injuncta esse dedicatio virorum, quia nihil est ad quod animum meum vester destinare non possit affectus. Excusans plebiculae absentiam, meam anteponerem consuetudini singularitatem, nisi, ut nostis, in ipsis poenitentibus nostris fervor appetens vitium vicinum diu formaret atque strepitum; cum e nostris ambitio aliquos, alios sollicitudo adolescentior, multos gula tractura sit. Veritus sum ne forte si vel paucos qui forent quos aliena declinantes, suae magis festivitati studium mansuetudinis aggregaret, apud aliquos animus, ut solet in tali turbatione, motus isti quasi per absentiam meam, eo die cursus nostrae devotionis putaretur omitti, quo diversae partes videbantur institui. Unde excusationem meremur. Si rationem rite agnovistis, ignoscite, communem festivitatem praeteritorum recordatione, praesentium plenitudine cognoscite, tam absentium est quam praesentium officiis celebrate . Confido de misericordia Dei nostri quod etiam mihi in hoc loco quandocunque opportunius verbi praestabit aditum, quibus geminatae consecrationis ornatiorem concessit effectum.
(sic)
[Forte aptissime ]
http://viaf.org/viaf/67961
[]
Avitus Viennensis
3
EPISTOLA III. BEATI AVITI EPISCOPI AD STEPHANUM EPISCOPUM.
Avitus episcopus Stephano episcopo.
Post sanctam festivitatem, quam licet avidi atque anxii, vestro tamen interventu divinaque tuitione transivimus, debito famulatus obsequio ac sedulae sollicitudinis devotione servimus, quidquid illud nobiscum meritae asperitatis est, solari vestrae, quam Deus semper augeat, prosperitatis agnitione cupientes.
http://viaf.org/viaf/67961
[]
Avitus Viennensis
4
EPISTOLA IV. AVITI EPISCOPI AD GREGORIUM EPISCOPUM.
Avitus episcopus Gregorio episcopo.
Meis potius ascribo peccatis, quod vos ad dispositionem piissimae voluntatis corporis inaequalitas impedivit, quanquam consueta dignatio oratione nos et oblatione comitata sit. Unde salutationis officia pagina famulante persolvens, supra quam sermone valeo gratias ago, quod festivitatem nostram pleno vos desiderio sitientem, etiam si non satiastis praesentia, refecistis expensa.
http://viaf.org/viaf/67961
[]
Beda
1
EPISTOLA PRIMA, AD ALBINUM ABBATEM. (Giles, Opera Bedae, tom. I.)
Desideratissimo et reverendissimo Patri Albino, Beda Christi famulus, salutem.
Gratantissime suscepi munuscula tuae dilectionis, quae per venerabilem fratrem nostrum Nothelmum presbyterum mittere dignatus es, et maxime litteras, quibus me jam secunda vice in ecclesiastica gentis nostrae historia, ad quam me scribendam jamdudum instigaveras, creber adjuvare atque instituere curasti. Propter quod et ipse tibi rectissime eamdem historiam, mox ut consummare potui, ad transcribendum remisi. Sed et aliud, quod te partim desiderare comperi, volumen tibi vice remunerationis aeque ad transcribendum destinavi, videlicet, illud quod de structura templi Salomonis atque allegorica ejus interpretatione nuper edidi. Teque, amantissime Pater, supplex obsecro, ut pro mea fragilitate cum his, qui tecum sunt, famulis Christi, apud pium Judicem sedulus intercedere memineris: sed et eos, ad quos eadem nostra opuscula pervenire feceris, hoc idem facere monueris. Bene vale, semper amantissime in Christo Pater optime.
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
2
EPISTOLA II, AD ECGBERCTUM ANTISTITEM. (Smith, Opera historica Bedae.)
Dilectissimo ac reverentissimo antistiti Ecgbercto, Beda famulus Christi salutem.
Memini te hesterno dixisse anno, cum tecum aliquot diebus legendi gratia in monasterio tuo demorarer, quod hoc etiam anno velles, cum in eumdem devenires locum, me quoque, ob commune legendi studium, ad tuum accire colloquium. Quod si ita, Deo volente, posset impleri, non opus esset tibi haec per litteras scripta dirigere, cum possem liberius ore ad os loquens, quaeque vellem , sive necessaria ducerem, secreta tibi allocutione suggerere. Verum quia hoc ne fieret, superveniens, ut nosti, corporis mei valitudo prohibuit: agere tamen quod potui, erga dilectionem tuam fraternae devotionis intuitu, curavi, mittendo videlicet per litteras quod corporaliter veniendo per collocutionem nequiveram. Precorque te per Dominum, ne harum apices litterarum arrogantiae supercilium esse suspiceris, sed obsequium potius humilitatis ac pietatis veraciter esse cognoscas. Exhortor itaque tuam, dilectissime in Christo Antistes, sanctitatem, ut gradum sacrosanctum quem tibi Auctor graduum et spiritualium largitor charismatum committere dignatus est, sacrosancta et operatione et doctrina confirmare memineris. Neutra enim haec virtus sine altera rite potest impleri: Si aut is qui bene vivit docendi officium negligit, aut recte docens antistes rectam exercere operationem contemnit. Qui autem utrumque veraciter agit, profecto talis servus adventum Domini sui gratulabundus exspectat, sperans se citius auditurum: Euge, serve bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, supra multa te constituam: Intra in gaudium domini tui . Si quis vero, quod absit, gradu episcopatus accepto, nec seipsum a malis actibus bene vivendo, nec subditam sibi plebem castigando, vel admonendo corrigere curat: quid huic, veniente Domino hora qua non sperat, eventurum sit, evangelica manifeste sententia declarat, qua dicitur ad inutilem servum: Ejicite in tenebras exteriores, ibi erit fletus et stridor dentium . Ante omnia sane tuae sanctae paternitati suadeo, ut ab otiosis te confabulationibus, obtrectationibus, caeterisque linguae indomitae contagiis pontificali dignitate coerceas: divinis autem eloquiis ac meditationibus Scripturarum linguam simul et mentem occupes, et maxime legendis beati Pauli apostoli Epistolis ad Timotheum et Titum, sed et verbis sanctissimi papae Gregorii quibus de vita simul et vitiis rectorum sive in libro Regulae Pastoralis seu in homiliis Evangelii multum curiose disseruit, ut sit sermo tuus semper sapientiae sale conditus, eminentior vulgari locutione, ac divino auditui dignior elucescat. Sicut enim indecens est, si vasa altaris sacrosancta vulgaribus unquam usibus ac vilibus profanentur officiis, ita perversum omni modo ac miserum est, si is qui ad consecranda in altari Dominica sacramenta ordinatus est, nunc quidem eisdem conficiendis sacramentis Domino famulaturus assistat, nunc egressus Ecclesiam ipso ore eisdemque manibus quibus paulo ante sacra tractaverat, repente frivola loqui vel agere Dominum offensurus incipiat. Ad custodiendam vero linguae vel operis munditiam, cum lectione divina, etiam societas eorum qui Christo fideli devotione famulantur, plurimum juvat. Ut si quando vel lingua lascivire, vel operatio prava mihi subrepere coeperit, mox sociorum fidelium manu ne cadere valeam sustenter. Quod cum omnibus Dei famulis sibimet ita prospicere utillimum sit, quanto magis illi gradui qui non suimet tantummodo curam agere, sed etiam erga commissam sibi Ecclesiam necesse habet studium salutis impendere; juxta illum qui dixit: Praeter ea quae extrinsecus sunt instantia mea quotidiana, sollicitudo omnium Ecclesiarum. Quis infirmatur, et ego non infirmor? Quis scandalizatur, et ego non uror? Quod non ita loquor, quasi te aliter facere sciam, sed quia de quibusdam episcopis fama vulgatum est, quod ipsi ita Christo serviant, ut nullos secum alicujus religionis aut continentiae viros habeant: sed potius illos qui risui, jocis, fabulis, comessationibus et ebrietatibus, caeterisque vitae remissioris illecebris subigantur , et qui magis quotidie ventrem dapibus, quam mentem sacrificiis coelestibus pascant . Quos tua sancta auctoritate si alicubi repereris velim corrigas, moneasque illos tales suae conversationis diurnae sive nocturnae testes habere, qui et actione Deo digna et exhortatione congrua prodesse populis, ac spirituale ipsorum antistitum opus juvare sufficiant. Lege enim Actus apostolorum, et videbis, referente beato Luca, quales secum comites apostoli Paulus et Barnabas habuerint, quid etiam ipsi, ubicunque devenissent, operis egerint. Statim namque ut civitates vel synagogas ingressi sunt, verbum Dei praedicare, et per omnia disseminare curabant. Quod etiam te, dilectissimum mihi caput, sagaciter cupiam, ubicunque potes implere. In hoc namque officium a Domino electus, in hoc consecratus es , ut verbum evangelizes virtute magna , praebente tibi auxilium ipso Rege virtutum Domino nostro Jesu Christo. Quod ita rite perficies si ubicunque perveneris, mox collectis ad te ejusdem loci incolis, verbum illis exhortationis exhibueris, simul et exemplum vivendi una cum omnibus qui tecum venerint quasi coelestis militiae ductor ostenderis. Et quia latiora sunt spatia locorum quae ad gubernacula tuae dioecesis pertinent, quam ut solus per omnia discurrere, et in singulis viculis atque agellis verbum Dei praedicare, etiam anni totius emenso curriculo, sufficias; necessarium satis est, ut plures tibi sacri operis adjutores asciscas, presbyteros videlicet ordinando, atque instituendo doctores, qui in singulis viculis praedicando Dei verbo, et consecrandis mysteriis coelestibus, ac maxime peragendis sacri baptismatis officiis, ubi opportunitas ingruerit, insistant. In qua videlicet praedicatione populis exhibenda, hoc prae caeteris omni instantia procurandum arbitror, ut fidem catholicam quae apostolorum Symbolo continetur, et Dominicam orationem quam sancti Evangelii nos Scriptura edocet, omnium qui ad tuum regimen pertinent, memoriae radicitus infigere cures. Et quidem omnes qui Latinam linguam lectionis usu didicerunt, etiam haec optime didicisse certissimum est: sed idiotas, hoc est, eos qui propriae tantum linguae notitiam habent, haec ipsa sua lingua dicere, ac sedulo decantare facito. Quod non solum de laicis, id est, in populari adhuc vita constitutis, verum etiam de clericis sive monachis qui Latinae sunt linguae expertes fieri oportet. Sic enim fit ut coetus omnis fidelium quomodo fidelis esse, qua se firmitate credendi contra immundorum spirituum certamina munire atque armare debeat, discat; sic, ut chorus omnis Deo supplicantium quid maxime a divina clementia quaeri oporteat, agnoscat. Propter quod et ipse multis saepe sacerdotibus idiotis haec utraque, et Symbolum videlicet, et Dominicam orationem in linguam Anglorum translatam obtuli. Nam et sanctus antistes Ambrosius hoc de fide loquens admonet, ut verba Symboli matutinis semper horis fideles quique decantent, et hoc se quasi antidoto spirituali contra diaboli venena quae illis interdiu vel noctu astu maligno objicere posset, praemuniant. Orationem vero Dominicam saepius decantari ipsa etiam nos consuetudo sedulae deprecationis ac genuum flexionis docuit. Quod si haec ut suggerimus in regendis pascendisque Christi ovibus tua pastoralis auctoritas perfecerit, dici non potest quantum tibi supernae mercedis apud Pastorem pastorum in futuro praeparaveris. Quanto enim rariora hujus sacratissimi operis in episcopis nostrae gentis exempla reperis, tanto altiora singularis meriti praemia recipies; utpote qui populum Dei per crebram Symboli vel Orationis sacrae decantationem ad intellectum, amorem, spem, fidem et inquisitionem eorumdem quae decantantur coelestium donorum, paterna pietate ac sollicitudine provocatum accenderis. Sicut e contrario si commissum tibi a Domino negotium minus diligenter compleveris, pro retentione talenti cum servo nequam et pigro partem es recepturus in futuro: maxime si temporalia ab illis commoda requirere atque accipere praesumpseris, quibus nulla coelestis beneficii dona rependere probaveris. Cum enim Dominus mittens ad evangelizandum discipulos dixisset: Euntes autem praedicate, dicentes quia appropinquat regnum coelorum : paulo post subjunxit , dicens: Gratis accepistis, gratis date; Nolite possidere aurum, neque argentum . Si ergo illos gratis Evangelium praedicare jussit, neque aurum vel argentum, vel aliquid pecuniae temporalis ab eis quibus praedicabant accipere permisit: quid rogo illis qui his contraria gerunt, periculi immineat? Attende quid gravissimi sceleris illi commiserint qui et terrena ab auditoribus suis lucra diligentissime requirere, et pro eorum salute aeterna nihil omnino praedicando, vel exhortando, vel increpando, laboris impendere contendunt . Sollicite atque intentione curiosa, antistes dilectissime, perpende. Audivimus enim, et fama est, quia multae villae ac viculi nostrae gentis in montibus sint inaccessis ac saltibus dumosis positi, ubi nunquam multis transeuntibus annis sit visus antistes, qui ibidem aliquid ministerii aut gratiae coelestis exhibuerit; quorum tamen nec unus quidem a tributis antistiti reddendis esse possit immunis: nec solum talibus locis desit antistes qui manus impositione baptizatos confirmet, verum etiam omnis doctor qui eos vel fidei veritatem vel discretionem bonae ac malae actionis edoceat, absit. Sicque fit, ut episcoporum quidam non solum gratis non evangelizent , vel manus fidelibus imponant; verum etiam, quod gravius est, accepta ab auditoribus suis pecunia, quam Dominus prohibuit, opus verbi quod Dominus jussit exercere contemnant: cum Deo dilectus pontifex Samuel, longe aliter fecisse omni populo teste legatur. Itaque conversatus, inquit, coram vobis ab adolescentia mea usque ad diem hanc, ecce praesto sum, loquimini de me coram Domino et coram Christo ejus, utrum bovem alicujus tulerim, an asinum, si quempiam calumniatus sum, si oppressi aliquem, si de manu cujusquam munus accepi: et contemnam illud hodie, restituamque vobis. Et dixerunt: Non es calumniatus nos, neque oppressisti, neque tulisti de manu alicujus quippiam . Cujus innocentiae ac justitiae merito, inter primos populi Dei duces et sacerdotes annumerari, atque in precibus suis superno auditu atque alloquio dignus existere meruit, dicente Psalmographo: Moyses et Aaron in sacerdotibus ejus, et Samuel inter eos qui invocant nomen ejus, invocabant Dominum et ipse exaudiebat eos: in columna nubis loquebatur ad eos . Si autem aliquid utilitatis fidelibus conferri manus impositione , qua Spiritus sanctus accipitur, credimus et confitemur, constat e contrario quod haec ipsa utilitas eis quibus manus impositio defuerit, abest. Cujus nimirum privatio boni ad quos amplius quam ad ipsos respicit antistites, qui illorum se promittunt esse praesules quibus spiritalis officium praesulatus exhibere aut negligunt aut nequeunt? Cujus totius facinoris nulla magis quam avaritia causa est. Contra quam disputans Apostolus, in quo Christus loquebatur, aiebat: Radix omnium malorum est cupiditas . Et rursum: Neque avari, inquit, regnum Dei possidebunt . Cum enim antistes dictante amore pecuniae majorem populi partem, quam ulla ratione per totum anni spatium peragrare praedicando, aut circuire valuerit, in nomen sui praesulatus assumpserit: satis exitiale et sibimetipsi, et illis quibus falso praesulis nomine praelatus est, comprobatur concinnare periculum. Haec tuae sanctitati, dilectissime antistes, paucis de calamitate qua nostra gens miserrime laborat insinuans, obsecro sedulus ut haec quae perversissime agi conspicis, quantum vales ad rectam vitae normam revocare contendas. Habes enim, ut credo, promptissimum tam justi laboris adjutorem, regem videlicet Ceolwlfum, qui et pro insita sibi dilectione religionis, quidquid ad regulam pietatis pertinet, firma protinus intentione adjuvare curabit, et maxime illa quae, tu cum sis propinquus illius amantissimus bona coeperis, ipse ut perficiantur opitulabitur . Quapropter velim solerter illum admoneas, ut in diebus vestris statum nostrae gentis ecclesiasticum in melius quam hactenus fuerat instaurare curet . Quod non alio magis ut mihi videtur potest ordine perfici, quam si plures nostrae genti consecrentur antistites, exemplumque sequamini legislatoris, qui cum solus jurgia ac pondus Israeliticae plebis sustinere non posset, elegit sibi divino adjutus consilio, et consecravit septuaginta seniores quorum ope atque consilio impositum sibi onus ferre levius posset . Quis enim non videat quanto sit melius tam enorme pondus ecclesiastici regiminis in plures, qui hoc dispertitum facilius ferant, dividi, quam unum sub fasce quem portare non possit opprimi? Nam et sanctus papa Gregorius, cum de fide nostrae gentis quae adhuc futura et conservanda erat in Christo, ad beatissimum archiepiscopum Augustinum missis litteris disputaret, duodecim in ea episcopos, postquam ad fidem venirent , ordinandos esse decrevit; in quibus Eboracensis antistes, accepto a sede apostolica pallio, metropolitanus esse deberet. Quem profecto numerum episcoporum velim modo tua sancta paternitas, patrocinante praesidio piissimi ac Deo dilecti regis praefati, solerter implere contendat, quatenus abundante numero magistrorum, perfectius Ecclesia Christi in his quae ad cultum sacrae religionis pertinent, instituatur. Et quidem novimus quia per incuriam regum praecedentium, donationesque stultissimas factum est, ut non facile locus vacans ubi sedes episcopalis nova fieri debeat, inveniri valeat. Quapropter commodum duxerim, habito majori concilio et consensu pontificali simul et regali, edicto prospiciatur locus aliquis monasteriorum ubi sedes episcopalis fiat. Et ne forte abbas vel monachi huic decreto contraire ac resistere tentaverint, detur illis licentia ut de suis ipsi eligant eum qui episcopus ordinetur, et adjacentium locorum quotquot ad eamdem dioecesim pertineant, una cum ipso monasterio curam gerat episcopalem: aut si forte in ipso monasterio qui episcopus ordinari debeat inveniri nequeat, in ipsorum tamen juxta statuta canonum pendeat examine, qui de sua dioecesi ordinetur antistes. Quod si hoc, ita ut suggerimus, Domino adjuvante, perfeceris, facillime etiam , ut arbitramur, hoc obtinebis, ut juxta decreta sedis apostolicae, Eboracensis Ecclesia metropolitanum possit habere pontificem. Ac si opus esse visum fuerit ut tali monasterio, causa episcopatus suscipiendi, amplius aliquid locorum ac possessionum augeri debeat, sunt loca innumera, ut novimus omnes, in monasteriorum ascripta vocabulum, sed nihil prorsus monasticae conversationis habentia: e quibus velim aliqua de luxuria ad castitatem, de vanitate ad temperantiam , de intemperantia ventris et gulae ad continentiam et pietatem cordis synodica auctoritate transferantur, atque in adjutorium sedis episcopalis quae nuper ordinari debeat, assumantur. Et quia hujusmodi maxima et plurima sunt loca quae, ut vulgo dici solet, neque Deo neque hominibus utilia sunt, quia videlicet neque regularis secundum Deum ibidem vita servatur, neque illa milites sive comites saecularium potestatum qui gentem nostram a barbaris defendant possident: si quis in eisdem ipsis locis pro necessitate temporum sedem episcopatus constituat , non culpam praevaricationis incurrere, sed opus virtutis magis agere probabitur. Quomodo enim in peccatum reputari potest, si injusta principum judicia recto meliorum principum examine corrigantur: ac mendax stylus scribarum iniquorum discreta prudentium sacerdotum sententia deleatur ac redigatur in nihilum, juxta exemplum sacrae historiae, quae tempora Regum Judae a David et Salomone usque ad ultimum Zedechiam describens, nonnullos quidem in eis religiosos, sed plures reprobos exstitisse designat, vicibusque alternantibus nunc impios bonorum qui ante se fuerant facta reprobare, nunc e contrario justos impiorum qui se praecesserant gesta nociva, prout justum erat, juvante se Dei Spiritu, per prophetas sanctos ac sacerdotes omni instantia correxisse; juxta illud beati Isaiae praecipientis atque dicentis, Dissolve colligationes violentarum commutationum. Dimitte confractos in remissionem, et omnem conscriptionem iniquam disrumpe . Quo exemplo, tuam quoque sanctitatem decet cum religioso rege, nostrae gentis irreligiosa et iniqua priorum gesta atque scripta convellere, et ea quae provinciae nostrae, sive secundum Deum, sive secundum saeculum sint utilia, prospicere: ne nostris temporibus vel religione cessante, amor timorque interni deseratur inspectoris, vel rarescente copia militiae saecularis, absint qui fines nostros a barbarica incursione tueantur. Quod enim turpe est dicere, tot sub nomine monasteriorum loca hi qui monachicae vitae prorsus sunt expertes in suam ditionem acceperunt, sicut ipsi melius nostis, ut omnino desit locus ubi filii nobilium aut emeritorum militum possessionem accipere possint: ideoque vacantes ac sine conjugio, exacto tempore pubertatis, nullo continentiae proposito perdurent, atque hanc ob rem vel patriam suam pro qua militare debuerant trans mare abeuntes relinquant; vel majore scelere atque impudentia, qui propositum castitatis non habent, luxuriae ac fornicationi deserviant, neque ab ipsis sacratis Deo virginibus abstineant. At alii graviore adhuc flagitio, cum sint ipsi laici et nullius vitae regularis vel usu exerciti , vel amore praediti, data regibus pecunia, emunt sibi sub praetextu monasteriorum construendorum territoria in quibus suae liberius vacent libidini, et haec insuper in jus sibi haereditarium edictis regalibus faciunt ascribi, ipsas quoque litteras privilegiorum suorum quasi veraciter Deo dignas, pontificum, abbatum et potestatum saeculi obtinent subscriptione confirmari. Sicque usurpatis sibi agellulis sive vicis, liberi exinde a divino simul et humano servitio, suis tantum inibi desideriis laici monachis imperantes deserviunt: imo non monachos ibi congregant, sed quoscunque ob culpam inobedientiae veris expulsos monasteriis alicubi forte oberrantes invenerint, aut evocare monasteriis ipsi valuerint; vel certe quos ipsi de suis satellitibus ad suscipiendam tonsuram promissa sibi obedientia monachica invitare quiverint. Horum distortis cohortibus, suas quas instruxere cellas implent, multumque informi atque inaudito spectaculo, iidem ipsi viri modo conjugis ac liberorum procreandorum curam gerunt, modo exsurgentes de cubilibus quid intra septa monasteriorum geri debeat, sedula intentione pertractant. Quin etiam suis conjugibus simili imprudentia construendis, ut ipsi aiunt, monasteriis loca conquirunt, quae pari stultitia cum sint laicae, famularum se Christi permittunt esse rectrices . Quibus apte convenit illud vulgi proverbium: quia vespae favos quidem facere cum possint, non tamen in his mella, sed potius venena thesaurizent. Sic per annos circiter triginta, hoc est, ex quo Aldfrid rex humanis rebus ablatus est, provincia nostra vesano illo errore dementata est, ut nullus pene exinde praefectorum exstiterit qui non hujusmodi sibi monasterium in diebus suae praefecturae comparaverit , suamque simul conjugem pari reatu nocivi mercatus astrinxerit : ac praevalente pessima consuetudine ministri quoque regis ac famuli idem facere sategerint. Atque ita ordine perverso innumeri sint inventi, qui se abbates pariter et praefectos sive ministros aut famulos regis appellant, qui etsi aliquid vitae monasterialis ediscere laici non experiendo, sed audiendo potuerint, a persona tamen illa ac professione quae hanc docere debeat , sunt funditus exsortes. Et quidem tales repente, ut nosti, tonsuram pro suo libitu accipiunt, suo examine de laicis non monachi, sed abbates efficiuntur. Sed quia praefatae virtutis nec notitiam probantur habere nec studium, quid his aliud quam evangelica convenit maledictio illa, qua dicitur: Caecus si caeco ducatum praestet, ambo in foveam cadunt? Quae nimirum caecitas posset aliquando terminari, ac regulari disciplina cohiberi, et de finibus sanctae Ecclesiae cunctis pontificali ac synodica auctoritate procul expelli, si non ipsi pontifices magis hujusmodi sceleribus opem ferre atque astipulari probarentur: qui non solummodo hujusmodi decreta injusta justis infringere decretis non curant, verum suis potius subscriptionibus , ut praefati sumus, confirmare satagunt: eadem ipsi phylargyria dictante, ad confirmandum male scripta, qua emptores ad comparandum hujusmodi monasteria coacti. Multa quidem adhuc tibi possem de his et hujusmodi praevaricatoribus quibus nostra provincia miserrime vexatur, his intimare litteris, si non teipsum nossem haec eadem certissime cognovisse. Nam neque haec ita scripsi, quasi certissime te ea quae antea nescires essem docturus, sed ut te amica exhortatione commonerem, ea quae optime noveras errata diligenti prout vales instantia corrigere. Et jam jamque te multum deprecor atque obtestor in Domino, ut commissum tibi gregem sedulus ab irruentium luporum improbitate tuearis: teque non mercenarium, sed pastorem constitutum esse memineris, qui amorem summi Pastoris solerti ovium ipsius pastione demonstres, proque eisdem ovibus, si ita res poposcerit, cum beato apostolorum principe animam ponere paratus sis. Precor sollicite praecaveas, ne cum idem princeps apostolorum caeterique fidelium gregum duces in die judicii maximum suae pastoralis curae fructum Christo obtulerint, tuarum aliqua pars ovium inter haedos ad sinistram judicis secerni, atque in aeternum cum maledictione mereatur ire supplicium: Quin potius ipse tunc eorum numero merearis ascribi, de quibus ait Isaias: Minimus erit inter mille , et parvulus inter gentem fortissimam . Tui namque est officii diligentissime prospicere quid in singulis monasteriis tuae parochiae recti, quid perversi geratur: ne vel abbas regularum inscius aut contemptor, vel abbatissa minus digna famulorum famularumve Christi praeponatur examini, nec rursum praevisioni spiritualium magistrorum contemptrix et indisciplinata contumacium auditorum turba resultet; maxime quia, sicut vulgo fertur, dicere estis soliti quod non ad regum curam, non ad aliquorum saeculi principum causam, sed ad vestrum tantummodo antistitum inquisitionem atque examen, quid in singulis monasteriis agatur pertineat, nisi forte in monasteriis quilibet in ipsos principes peccasse comprobetur. Tui, inquam, est officii procurare ne in locis Deo consecratis diabolus sibi regnum usurpet, ne pro pace discordia, pro pietate jurgia, pro sobrietate ebrietas, pro charitate et castitate fornicationes et homicidia sibi sedem vindicent: nec apud te inveniantur aliqui, de quibus merito quaeratur ac dicatur, vidi impios sepultos, qui cum adviverent, in loco sancto erant, et laudabantur in civitate, quasi justorum operum. Eorum quoque qui in populari adhuc vita continentur sollicitam te necesse est curam gerere, ut sicut in primordio hujus epistolae praemonuimus, sufficientes eis doctores vitae salutaris adhibere memineris, et hoc eos inter alia discere facias, quibus operibus maxime Deo placere, a quibus se debeant qui Deo placere desiderant abstinere peccatis, qua cordis sinceritate in Deum credere, qua divinam clementiam supplicantes debeant devotione precari, quam frequenti diligentia signaculo se Dominicae crucis suaque omnia adversum continuas immundorum spirituum insidias necesse habeant munire, quam salutaris sit omni Christianorum generi quotidiana Dominici corporis ac sanguinis perceptio, juxta quod Ecclesiam Christi per Italiam, Galliam, Africam, Graeciam, ac totum Orientem solerter agere nosti. Quod videlicet genus religionis, ac Deo devotae sanctificationis tam longe a cunctis pene nostrae provinciae laicis per incuriam docentium quasi prope peregrinum abest, ut hi qui inter religiosiores esse videntur, non nisi in Natali Domini et Epiphania et Pascha sacrosanctis mysteriis communicare praesumant, cum sint innumeri innocentes et castissimae conversationis pueri ac puellae, juvenes et virgines, senes et anus, qui absque ullo scrupulo controversiae, omni die Dominico, sive etiam in natalitiis sanctorum apostolorum, sive martyrum, quomodo ipse in sancta Romana et apostolica Ecclesia fieri vidisti, mysteriis coelestibus communicare valeant. Ipsi etiam conjugati, si quis sibi mensuram continentiae ostendat, et virtutem castitatis insinuet, idem et licenter possint, et libenter facere velint. Haec tibi, sanctissime antistes, et tuae dilectionis intuitu et generalis gratia utilitatis breviter adnotare studui, multum desiderans multumque exhortans ut gentem nostram a vetustis abstrahere cures erroribus, et ad certiorem et directiorem vitae callem reducere satagas. Et si sunt aliqui cujuslibet gradus sive ordinis viri, qui bona tua coepta retinere atque impedire conentur, tu tamen propositum sanctae virtutis, supernae memor retributionis, ad firmum usque finem perducere contendas. Scio namque nonnullos huic nostrae exhortationi multum contradicturos, et maxime eos qui seipsos illis facinoribus a quibus te prohibemus esse sentiunt irretitos: sed meminisse te decet apostolicae responsionis: Quia obedire oportet Deo magis quam hominibus . Mandatum quippe est Dei: Vendite quae possidetis, et date eleemosynam . Et: Nisi quis renuntiaverit omnibus quae possidet, non potest meus esse discipulus . Traditio autem moderna quorumdam est, qui se Dei famulos esse profitentur, non solum possessa non vendere, verum etiam comparare non habita. Qua ergo fronte audet quisquam ad servitium Domini accessurus, vel ea quae in saeculari vita habuerat retentare, vel sub praetextu vitae sanctioris illas quas non habuerat congregare divitias: cum etiam apostolica sit notissima censura, quae Ananiam et Sapphiram hoc facere molientes, non ullo poenitentiae vel satisfactionis remedio corrigere, sed ex ipsa statim mortis ultricis acceleravit damnatione puniri? Et quidem illi non aliena colligere, sed sua incongrue retinere maluerunt. Unde manifeste patet quam longe abstiterit animus apostolorum a suscipiendis pecuniarum acquisitionibus, qui sub illa proprie regula Domino serviebant: Beati pauperes, quia vestrum est regnum Dei ; et e contra, partis sinistrae proposito nihilominus instituebantur exemplo: Vae nobis divitibus quia habetis consolationem vestram . An forte errasse ac mendacium scripsisse putamus Apostolum, cum nos admonens dicebat: Fratres, nolite errare; statimque subtexuit: Neque avari, neque ebriosi, neque rapaces regnum Dei possidebunt . Et iterum: Hoc autem scitote, quod omnis fornicator, aut immundus, aut avarus, aut rapax, quod est idolorum servitus, non habet haereditatem in regno Christi et Dei . Cum ergo Apostolus avaritiam et rapacitatem idololatriam manifeste cognominet, quomodo putandum est eos errasse qui vel subscriptioni avari mercatus, rege licet imperante, manum subtraxerint, vel ad eradendas inutiles scripturas ac subscriptiones eorum manum apposuerint? Et quidem miranda est temeritas stultorum, vel potius deflenda miseria caecorum, qui cum sine ullo respectu superni timoris, passim ea quae apostoli et prophetae afflatu sancti Spiritus scripserunt, rescindere ac nihili pendere probantur: illud e contra, quod ipsi vel similes ipsorum instinctu avaritiae vel luxuriae scripserunt, quasi sanctum ac divinitus cautum eradere atque emendare formidant, in morem, ni fallor, ethnicorum, qui contempto Dei cultu ea quae ipsi sibi de corde suo finxerunt ac fecerunt, numina venerantur, timent, colunt, adorant et obsecrant, Dominica illa insectatione dignissimi, qua Pharisaeos cum suas deuteroses legi Dei praeponerent, redarguit, dicens; Quare et vos transgredimini mandatum Dei propter traditionem vestram? Qui si etiam chartas protulerint in defensionem concupiscentiarum suarum ascriptas, ac nobilium personarum subscriptione confirmatas; tu nunquam, precor, Dominicae sanctionis obliviscaris, in qua dicitur, Omnis plantatio quam non plantavit Pater meus coelestis eradicabitur . Et certe a te discere vellem, sanctissime antistes, Domino protestante ac dicente, Quia lata porta et spatiosa via est quae ducit ad perditionem, et multi sunt qui intrant per eam: cum angusta porta et arcta via sit quae ducit ad vitam, et pauci sint qui inveniant eam ; quid de eorum vita vel salute aeterna confidas, qui toto vitae suae tempore per latam portam et spatiosam viam incedere noscuntur, et ne in minimis quidem rebus voluptati suae vel corporis vel animi, causa supernae retributionis obsistere vel repugnare curabant: nisi forte per eleemosynas, quas inter concupiscentias quotidianas ac delicias pauperibus dare videbantur, criminibus absolvi posse credendi sunt: cum manus ipsa et conscientia quae munus offerat Deo, munda a peccatis esse debeat et absoluta, aut certe per mysteria sacrosanctae oblationis, quibus ipsi dum viverent indigni exstiterant, per alios jam mortui redimi posse sperandi sunt. An forte illis permodica culpa videtur esse concupiscentiae? De qua paulo latius disputem. Haec Balaam virum prophetiae spiritu plenissimum a sorte sanctorum fecit extorrem, Achan communione anathematis polluit ac perdidit, Saul regni infulis nudavit, Giezi prophetiae meritis privavit ac perpetuae leprae peste cum suo semine foedavit. Judam Iscariotem de apostolatus gloria deposuit, Ananiam et Sapphiram de quibus praediximus monachorum collegio indignos etiam corporis morte mulctavit, et, ut ad superiora veniamus, haec angelos a coelo dejecit, et protoplastos a paradiso perpetuae voluptatis expulit: Et si nosse vis, hic est ille triceps inferorum canis, cui fabulae Cerberi nomen indiderunt , a cujus rabidis dentibus nos prohibens Joannes Apostolus ait: Charissimi, nolite diligere mundum, neque ea quae in mundo sunt. Si quis diligit mundum, non est charitas Patris in eo. Quoniam omne quod in mundo est, concupiscentia carnis est, et concupiscentia oculorum et superbia vitae, quae non est ex Patre, sed ex mundo est . Haec contra virus avaritiae breviter sunt dicta. Caeterum si de ebrietate, comessatione, luxuria, et caeteris hujusmodi contagionibus pari ratione tractare voluerimus, epistolae modus in immensum extenderetur. Gratia te summi Pastoris ad pastionem ovium suarum salutiferam perpetuo conservet incolumem, dilectissime in Christo antistes. Amen .
(Matth. XXV) (Ibid.) (II Cor. XII.) (Matth. X) (Ibid.) (I Reg. XII) (Psal. XCVIII) (I Tim. VI, 10) (I Cor. VI, 10) (Isa. LVIII) (Matth. XV.) (Isa. LX) (Act. V) (Luc. XII) (Luc. XIV) (Luc. VI) (ibid.) (I Cor. VI) (Ephes. V) (Matth. XV.) (Ibid.) (Matth. VII) (I Joan. II)
[ Al., accipere] [ Al., velim] [ Al. om. et] [ Al., At qui] [ Al., eisque] [ Al., utilissimum] [ Al., remissioribus] [ Al., subjugantur] [ Al., parent] [ Al., implere. In hoc consecratus] [ Al., multa] [ Al., Fit ut chorus] [ Al., cantari] [ Al. om. praemia] [ Al. om. discipulos] [ Al., adjunxit] [ Al., intendunt] [ Al., quidem non solum gratis evangelizent] [ Al., conferre] [ Al., impositionem] [ Al., exitiabile] [ Al., opitulari curabit] [ Al., curetis] [ Al., cura] [ Al., auxilio] [ Al., liberius possit] [ Al., venerunt] [ Al., invenire] [ Al., consensu, edicto] [ Al. om. etiam] [ Al., sunt innumera, stylo stultissimo, ut novimus] [ Al., veritatem] [ Al., ordinare] [ Al., plura] [ Al., constituere] [ Al., dignum] [ Al., exercitii] [ Al., enim] [ Al., rectores] [ Al., comparaverat] [ Al., astrinxerat] [ Al., simul et] [ Al., habeat] [ Al., praescriptionibus] [ Al. om. certissime] [Al., in mille] [Al., in gentem] [ Al., vestram] [ Al., bonorum] [ Al., salutare] [ Al. add. illos] [ Al. om. non solum] [ Al., iterum et] [ Al., eas quas] [ Al. radendas; al., erudiendas] [ Al., timoris, ea quotidie quae] [ Al., potuisse] [ Al., Haec virum] [ Al., imponunt] [ Al., antistes. Scripta Non. Nov., indict. 3]
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
3
EPISTOLA III, AD PLEGWINUM APOLOGETICA, Eo quod insimularetur a quibusdam, de aetatibus saeculi non recte sensisse. [Ex editione Giles, et aliae sequentes epistolae.]
Fratri dilectissimo et in Christi visceribus honorando Plegwino, Beda in Christo salutem.
Venit ad me ante biduum nuntius tuae sanctitatis, qui pacificae quidem salutationis a te laetissima verba detulit; sed haec tristi mox admistione confudit, addendo, videlicet, quod me audires a lascivientibus rusticis inter haereticos per pocula decantari. Exhorrui, fateor, et pallens percunctabar, cujus haereseos arguerer. Respondit quia negarem in sexta aetate saeculi Dominum Salvatorem in carne venisse. Percunctari ergo coepi quomodo diceretur; utrum quod Dominum non venisset in carne, cum tamen sexta esset aetas, an quod Domino in carne veniente necdum sexta aetas veniret, vel certe aetas septima jam venisset, cum aperta ratione sexta aetas non nisi ab ejus possit incarnatione coepisse. Deprehendique, sive hoc, sive illud, insimularetur, me in utroque sanae fidei et ecclesiasticae unitatis existere consortem. Quomodo vel Christum in carnem venisse negans, Christi in Ecclesia potuissem esse sacerdos? vel qua consequentia evangelicis et apostolicis credens litteris, sexta illum aetate saeculi incarnatum esse discrederem; cum evangelista Matthaeus in eodem libro generationis Jesu Christi, notissimis temporum articulis per generationes denas et quaternas, quatuor ultimas discernat aetates? Primas vero duas apostolus Petrus tali distinguit indiculo: terram pariter ac coelos diluvio perditos, atque alios pro illis asseverans esse repositos; ut non tam duae aetates saeculi, quam duo saecula, si non haeresis Valentiniana timeretur, possunt nuncupari? Cum me igitur discutiens identidem liberum esse cernerem, cogitare sedulus coepi unde haec in me calumnia devolveretur; tandemque venit in memoriam quod cuidam vestrum nuper opusculum meum de Temporibus, quod ante quinquennium edidi, monstrabam, in quo annorum series juxta Hebraicam veritatem, ubi LXX interpretibus longe brevior habetur, erat annotata, ita ut usque ad adventum Salvatoris in carne nec quinque annorum millia sint completa. Suadebamque illi ut Scripturae sacrae post Christianum nobis interpretem translatae, potius quam Judaicis interpretationibus vel chronographorum imperitiae, fidem accommodare disceret: digito ostendens quod Eusebius in descriptione temporum, neque Hebraicam veritatem, neque LXX translatorum per omnia sit Editionem secutus; quod id ipsum et hic scripto facere curabo. Verum quod ipse cui haec suggesseram fraterni amoris officium vertit in odium aemulationis, et supernus moderator illi justa mercede lucem ostensae veritatis in tenebras convertit caecae falsitatis. Ne ergo me putes post notam haereseos ad inficiandi malle subterfugere praesidium, quam doctorem recipere veritatis: audi quae in libello memorato de Aetatibus scripsi. Postquam enim de momentis et horis, de die, de nocte, de hebdomadibus et mensibus, de anno et his quae ad annum pertinent, de circulo decennovennali et accidentibus illi, quantum mihi meisque satis credebam, perstrinxi, ventum erat ut aeque de aetatibus aliquid abbreviaretur. Sexto decimo ergo capitulo tale feci primordium. Sex, inquam, aetatibus mundi tempora distinguuntur. Prima aetas, ab Adam usque ad Noe, continens generationes decem, annos vero MDCLVI, quae tota periit diluvio, sicut infantiam mergere solet oblivio. Secunda, a Noe usque ad Abraham, generationes similiter complexa decem, annos autem CCXCII, quae in lingua inventa est, id est, in Hebraea. A pueritia namque incipit homo loqui nosse post infantium, quae et nomen inde accepit, quia fari, id est, loqui non potest. Tertia, ab Abraham usque ad David, generationes quatuordecim, annos vero CMXLII continens. Et quia ab adolescentia incipit homo posse generare, Matthaeus generationum ex Abraham sumpsit exordium, qui etiam Pater gentium constitutus est. Quarta, a David usque ad transmigrationem Babylonis generationibus aeque juxta Matthaeum quatuordecim, annis autem CDLXXIII porrecta, a qua regum tempora coeperunt; juvenilis enim dignitas regno est habilis. Quinta deinde, usque ad adventum Salvatoris in carne, generationibus et ipsa quatuordecim, porro annis DLXXXIX extenta: in qua, ut gravi senectute fessa, malis crebrioribus plebs Hebraea quassatur. Sexta, quae nunc agitur, nulla generationum vel temporum serie certa; sed, ut aetas decrepita, ipsa totius saeculi morte finienda. Haec in praedicto libello de Aetatibus saeculi praenotando commemorans, statim aliud capitulum subnexui, quo cursus et ordo totius saeculi panderetur, ita inchoans. Prima ergo aetas continet annos juxta Hebraeos MDCLVI, juxta Septuaginta interpretes MVCCXLII. Adam, annorum CXXX, genuit Seth, qui pro Abel natus est. Seth autem, annos CV, genuit Enos, et caetera usque ad diluvium. Deinde subjunxi. Secunda aetas continet annos juxta Hebraeos CCXCII, juxta LXX interpretes CMXLII, vel adjecto Cainan, MLXXII. Sem, anno secundo post diluvium, genuit Arphaxad, a quo Chaldaei. Arphaxad annos XXXV, genuit Sela. Hic Septuaginta interpretes, quos evangelista Lucas secutus est, interposuere Cainan, qui cum XXX esset annorum genuerit Sela. Item, de tertia aetate. Tertia, inquam, aetas continet annos CMXLII. Item ubi ad quartam ventum est. Quarta, inquam, aetas continet annos juxta Hebraeos CDLXXII; LXX interpretes XII adjiciunt. Cum ergo in excursu operis, ad nativitatem usque Domini Salvatoris pervenirem, ita scripsi. Octavianus regnavit annos LVI. Hujus anno XLII, Dominus nascitur, completis ab Adam annis MMMCMLII, juxta alios MMMMMCXCIX. Haec sunt quae juxta fidem sacrae historiae mihi meisque strictim et simpliciter, ut credidi et sensi, abbreviare curavi, nequaquam chronographo tam erudito tantisque laudibus digno contradicens, in his duntaxat in quibus ipse divinae Scripturae contrarius non est. Qui cum in libro Ἑξαπλοῦς, virgam Origenis pertimescens, generationem Cainan de medio tolleret, et Evangelio Lucae et LXX pariter interpretibus fidem derogavit, eorumque translationi CXXX annos erasit. Cum vero generationibus ad Hebraeorum libros castigatis, non aeque numerum annorum juxta eosdem emendare curaret, in summa suae computationis illorum seriem CCXXXII annis excessit, sicque neutram viam observans, ipse qua voluit incessit. In prima quippe et secunda aetate nostris, id est, de Hebraeo fonte transfusis, Graecorumque Codicibus, hujusmodi discrepantia inest, quia antequam gignatur qui gigni memoratur, minus vixisse apud Hebraeos pater invenitur centum annos; sed posteaquam est genitus idem ipsi minus centum quam in Hebraeis inveniuntur in Graecis: atque ita utrobique numeri universitas consonat. Per hanc autem corruptionem Graecorum Codicum exoritur illa famosissima quaestio, ubi Mathusalem XIV annis vixisse post diluvium computatur, cum certum sit apud Hebraeos Codices eodem anno diluvii eum fuisse defunctum. Quod si aliquis dixerit Hebraeos libros postea a Judaeis esse falsatos, eosque dum nostris invident auctoritatibus sibi abstulisse veritatem, audiat Origenem quid in septimo explanationum Isaiae, huic respondit quaestiunculae, quod nunquam Dominus et Apostoli, qui caetera crimina arguunt in Scribis et Pharisaeis, de hoc crimine, quod erat maximum, reticuissent. Audiat Josephum historiographum Judaeorum, qui in primo libro Ἀρχαιότητος adversus Apionem Grammaticum scribens, aperte et lucide monstravit, et minorem annorum numerum esse veracem, et nequaquam Scripturam sanctam a Judaeorum gente esse falsatam. Neque igitur innumera apud nos habentur volumina inter se invicem discordantia; sed duo tantum et viginti sunt libri qui omnium temporum seriem continent, qui et juste creduntur divinitus inspirati. Ex quibus quinque sunt libri Moysi, continentes leges, vitae et successionis humanae prosapiam usque ad ipsius Moysi terminum protendentes, qui paulo minus ad tria millia annorum continentiam gerunt. Et post pauca. Rebus igitur ipsis constat quam nos venerabiliter utamur Scripturis nostris. Nam cum tot saecula intercesserint, neque addere quis unquam, neque auferre, aut post mutare quid ausus est; sed omnibus gentis nostrae hominibus insita haec quodammodo atque ingenita fides est, credere haec Dei esse consulta, et his jugiter inhaerere, ac pro ipsis libenter animam ponere. Audiat beatum Hieronymum, quod non Hebraeos sed Graecos Codices dicat esse falsatos. Cum enim Verba Dierum interpretari cogeretur, ita hoc opus causando praefatus est. Si Septuaginta interpretum pura, et ut ab eis in Graecum versa est Editio permaneret, superflue impelleres, ut tibi Hebraea volumina Latino sermone transferrem. Quod enim semel aures hominum occupaverat, et nascentis Ecclesiae roboraverat fidem justum erat et nostro silentio comprobari. Nunc vero cum pro varietate regionum diversa ferantur exemplaria, et germana illa antiquaque translatio corrupta sit atque violata, nostri arbitrii putas, aut e pluribus judicare quid verum sit, aut novum opus in veteri opere cudere, et caetera, quibus eumdem sensum latius exsequitur. Cujus sententiae etiam beatus antistes Augustinus concinit, et ipse namque cum hujus discrepantiae causam, neque malitiae Judaeorum, neque LXX interpretum, qui et ipsi Judaei erant, errori vel invidentiae voluisset ascribere ; hoc invenit ut diceret. Credibilius ergo quis dixerit, cum primum de Bibliotheca Ptolemaei describi ista coeperunt, tunc aliquid tale fieri potuisse in Codice uno, scilicet primitus inde descripto, unde jam latius emanaret, ubi potuit quidem accidere etiam scriptoris error. Sed hoc in illa quaestione de vita Mathusalem non absurdum est suspicari. Et paulo post: Nam etiam nunc ubi numeri non faciunt intentum ad aliquid quod facile possit intelligi, vel quod appareat utiliter disci, et negligenter describuntur, et negligentius emendantur. Quis enim sibi aestimet esse discendum quot millia hominum tribus Israel sigillatim habere potuerunt? quoniam prodesse aliquid non putatur. Item post aliquanta. Sed quomodo libet istud accipiatur, recte fieri nullo modo dubitaverim, ut cum diversum aliquid in utrisque Codicibus invenitur, quandoquidem ad fidem rerum gestarum utrumque esse non potest verum, ei linguae potius credatur, unde est in aliam per interpretes facta translatio. Lege librum de Civitate Dei XV: « Neque enim ullo modo audiendi sunt, qui putant aliter annos illis temporibus computatos, id est, tantae brevitatis, ut unus annus X illos habuisse credatur, » tricenis senisque diebus terminatos , quoniam hujusmodi sensum ipsa Scriptura palam destruit. Ubi cum juxta Hebraeos legatur: Vixitque Adam annis CXXX, et genuit Seth, et facti sunt dies Adam postquam genuit Seth DCCC anni, et genuit filios et filias, et factum est omne tempus quod vixit Adam anni CMXXX, et mortuus est, LXX dixerunt: Et vixit Adam CCXXX annis et genuit Seth, et fuerunt dies ejus postquam genuit Seth DCC anni, et mortuus est. Et facti sunt omnes dies ejus, CMXXX anni, et caetera in hunc modum. Quid enim? Nunquid in prima parte cujusque versiculi breviores annos, in medio majores, in fine posuerunt aequales? quod et facere erroris, et vel suspicari, stultitiae est. Mirantur aliqui quare tantus tamque egregius sanctae interpres Scripturae Hieronymus, de quo dictum, et jure dictum est: Jeronyme, interpres variis doctissime linguis, Te Bethlehem celebrat, te totus personat orbis; quare noluerit ille, cum librum transferret Chronicorum, quod verum ab Hebraeis didicerat, hoc etiam tradere Latinis. Quemcunque autem hoc moverit, scire debet quia sicut ipse in eodem Temporum libro praefatus est, vel interpres esse voluit, vel novi operis conditor, et quia forsan nolebat, ubi summa necessitas non inerat, insanientium in se ultro provocare rabiem, singulariter posteris hoc negotii relinquere, sicut Eustochiae virgini quodam loco dicit, radios quidem se et licia velle parare, aliis vero curam dimittere texendi. Quippe qui in tam necessaria divinae Scripturae translatione pene a Latinis simul et Hebraeis est lapidibus oppressus. Ab Hebraeis quidem, quod eis irridendi Christianos et calumniandi pro Codicibus mendosis occasio foret ablata, a Latinis autem, quod eis nova et insolita, tametsi meliora, pro veteribus ingererentur et solitis. Ita ut etiam beatus Augustinus litteris amicissima charitate per tot maris terrarumque spatia transmissis, haec inserere curaret. De vertendis in Latinam linguam canonicis libris laborare te nolo, nisi eo modo quo Job interpretatus es, ut signis adhibitis, quid inter tuam et LXX quorum est gravissima auctoritas interpretationem distet, appareat. Satis autem nequeo admirari si aliquid in Hebraeis exemplaribus invenitur quod interpretes illius linguae peritissimos fugerit. Omitto hic LXX, de quorum vel consilio vel spiritus majore concordia quam si unus homo esset, non audio aliquam in partem certam ferre sententiam, nisi quod de his praeeminentem auctoritatem in hoc munere sine controversia tribuendam existimo. Illi me plus movent, qui cum posteriores interpretarentur, et sermonum locutio numque Hebraeorum viam atque regulas mordacius tenerent, non solum inter se non consenserunt, sed aeque reliquerunt multa quae tanto post eruenda ac prodenda, remanerent. Si enim obscura sunt, te quoque in eis falli posse creditur; si manifesta, illos in eis falli potuisse non creditur. Haec interea, cum de Temporibus et Annis sermo est, tuam simplicitatem admoneo, ne, opinione vulgari seductus, quasi sex annorum millia speres saeculum praesens duraturum esse, et juxta nescio cujus haeretici librum, quem me puerum memini antiquo stylo descriptum vidisse, diem quidem et horam judicii nesciri, annum vero putes ab hominibus posse praesciri, eo quod Dominus dixerit: De die autem illa et hora nemo scit, non autem dixerit de anno; et cum rursus aierit: Non est vestrum nosse tempora vel momenta, neque illic adjunxerit annos. Hic etenim chronographus haeresiarches astruere nitebatur quod ante incarnationem Domini quinque annorum millia et quingenti transierint, ac deinde ad diem usque judicii quingenti tamen superessent, e quibus CCC et aliquot supra praeterierant tempore quo haec deliberabat. Hujus numeri summam partim de Genesi, partim de libro Judicum accumulans, sed et Samueli et Sauli bis quadragenos annos tribuens. Argumentoque utebatur, quod in vinea Dominica novissimi operarii una hora fecerint; et Joannes apostolus dixerit, Filioli, novissima hora est, quod cum hora una in die, hoc in sex millibus annorum quingenti esse anni deberent, et quod superveniens vespera post XII horas die hoc, expletis annis duodecies quingentenis, id est, sex millibus, aeterna justi judicis retributio generet. Unde et ipse satis doleo et, quantum licet, vel amplius irasci soleo quoties a rusticis interrogor, quot de ultimo milliario saeculi restent anni; atque contra ipse ab illis sciscitari unde noverint quod nunc ultimum agatur milliarium, cum Dominus in Evangelio non tempus adventus sui prope vel procul esse testetur, sed nos semper accinctis lumbis lucernisque ardentibus vigilare ac se exspectare donec veniat jubeat. Animadverto enim quia cum sermonem facientes ad fratres incidente occasione de Aetatibus saeculi disputamus, quidam simpliciorum sex annorum millia nos praedicare autumant. Nec defuere qui septem annorum millibus saeculi hujus statum, qui septem diebus volvitur, terminandum esse putarent, quos saepedictus doctor Augustinus, in expositione Psalmi sexti manifestae temeritatis redarguit, dicens inter alia: « Si enim post septem annorum millia ille dies venturus est, omnis homo potest annis computatis adventum ejus addicere. Ubi erit ergo quod nec Filius hoc novit? » Quod utique dictum est quia per Filium homines hoc non discunt: non quod apud se ipse non noverit, secundum illam locutionem: Tentat vos Dominus Deus vester ut sciat, id est, ut scire vos faciat; et: Exsurge, Domine, id est, fac nos exsurgere. Cum ergo ita dicatur nescire filius hunc diem, non quod nesciat, sed quod nescire faciat eos quibus hoc non expedit scire, id est, non eis hoc ostendat, quod sibi vult nescio qua praesumptione, quae annis computatis certissimum sperat post septem annorum millia diem Domini. Haec tibi innocentiae meae pignora, has amicae charitatis indices mitto litteras, ne me arbitreris humanae divinaeve scientiae penitus expertem, quin potius secundum Scripturas ac scita Patrum, fideli et catholica voce profiteri Dominum Salvatorem in sexta aetate saeculi carnem pro nobis assumpsisse mortalem; cursum vero saeculi nullo certo annorum numero definitum, ipsius solum Judicis cognitum esse scientiae. Etsi enim mihi quis dixerit: Ecce hic est Christus, aut ecce illic, id est, hoc vel hoc tempore futurus ad judicium nequaquam audio, neque sector illum: Scio enim quia sicut fulgur coruscans de coelo in ea quae sub coelo sunt fulget, ita erit Filius hominis in die sua. Agnoscas etiam qua opinione vulgus in sex vel septem millium venerit annorum, et qua ipse auctoritate assertionem meae computationis astruam, Hebraica, videlicet, veritate per Originem prodita, per Hieronymum edita, per Augustinum laudata, et per Josephum confirmata, quibus ego in rebus talibus nullos invenio doctiores. Neque autem mirandum, laudabilem virum Eusebium, quamvis miro sapiendi dicendique ingenio testam ferrumque conglutinare valeret, non valere tamen quod non didicerat, hoc est, Hebraeam scire linguam, cujus timore quasi merito reverendae et hoc quod sciebat ipse corrumpere non timuit, ut supra docuimus. Obsecro sane ut has purgationis meae litteras religioso ac doctissimo fratri nostro David porrigas, quatenus eas ille coram venerabili domino ac patre nostro, Wilfrido, scilicet, antistite, legere possit, ut quoniam illo praesente atque audiente insipientius sum prius appetitus conviciis, ipso etiam nunc audiente ac dijudicante, quam immeritus eadem convicia sim perpessus appareat. Ipsum quoque David prae caeteris rogo, ut, juxta exemplum sibi cognominis pueri, furorem spiritus nequam a fratre desipiente, hortatione sanorum verborum, quasi dulci psalmodiae modulatione, sedulus effugare contendat. Quod utique in coena illa in qua me poculo ebrius culpare studuit, ille qui semet potius lectioni intentus inculpabilem facere debuerat, perficere nequibat, utpote sensus et sententiae meae quam laudabat necdum conscius. Vere enim dictum est: Quia si momorderit serpens in silentio, non est abundantia incantatori. Amen.
(frater amantissime) (fraternae, fateor, charitatis et ipsius veritatis intuitu) (quisquis erat) (dilectissime) (sicut Hieronymus, sacrae interpres historiae, in libris Hebraicarum Quaestionum refert) (inquiens) (si ita res poposcerit) (mi Chromati, episcoporum sanctissime atque doctissime) (ne quos alibi per LXX cellulas uno divinitatis Spiritu repleverat, hos passim argueret falsitatis) (inquit) (videlicet) (argumento utentes, quod apud plerosque scriptores historiae reperitur, Acarnanas sex mensium, Arcadas trium, Aegyptios quatuor, habuisse annum, et ipsos aliquando etiam Lunae fine annum suum limitasse) (inquam) (ut fertur) (dilectissime frater) (fateor) (et) (dulcissime frater) (nobis) (ut dicitur)
[rogantibus] [volumine] [autem]
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
4
EPISTOLA IV, AD WICREDAM, De Paschae celebratione, sive de aequinoctio vernali juxta Anatolium.
Reverendissimo ac sanctissimo fratri Wicredae presbytero, Beda, optabilem in Domino salutem.
Libenter accepi litteras tuae benignitatis, amantissime in Christo frater, et capitula quae rogasti promptus describere, ac tibi dirigere acceleravi, memor familiaritatis ac dulcedinis, qua, cum illo advenirem, me suscepisti. Sed et quaestionem illam merito famosam de historia ecclesiastica, super qua me interrogasti praesentem, et cui tunc breviter ut potui respondi, nunc latius etiam litteris explanare studui, hoc est, de aequinoctio verno, quod in libro praefato Anatolius antistes reverendissimus, in undecimo Kalend. April. die annotasse perhibetur, cum caeteri Aegyptiorum magistri hoc magis in duodecimo Kalendarum earumdem die annotandum esse decernant. Dicit namque sanctus Proterius Alexandrinae antistes ecclesiae, ad beatissimum papam Leonem scribens de pascha: « Et manifeste quidem secundum cursum solis, XXV die mensis Famenoth, qui etiam XII Kalendarum Aprilium aequinoctium esse cognoscitur. Sed non oportet ab hoc aequinoctio primi mensis exordium juxta cursum lunae prorsus affigere, alioquin per omnia solis circulo lunae discursus concordare debuerat. » Dicit et sanctus Cyrillus ejusdem praesul Ecclesiae: « Sol enim ipse quotidie terra marique et clauditur in fine diei, et in diei initio aperitur, et finit sol cursum totius anni, in duodecimo Kalendarum Aprilis. » Unde te merito, sicut et caeteros movet studiosos, quomodo Anatolius, cum sit et ipse eruditione ac genere Aegyptius, quasi contrarius litteris Aegypti doctoribus, scribat aequinoctium idem in undecimo Kalendas Apriles occurrere solere. « Est ergo, inquiens, in primo anno initium primi mensis, quando est decem et IX annorum circuli initium, secundum Aegyptios quidem mensis Famenoth vigesimo sexto die, secundum Macedones Distri mensis XXII, secundum vero Romanos undecimo Kalendas Aprilis, in qua die invenitur sol non solum conscendisse primam partem, verum etiam quadram jam in eadem die habere, id est, in prima ex duodecim partibus. » Haec autem particula prima, vernale est aequinoctium et ipsa est initium mensium, et caput circuli, et absolutio cursus stellarum, quae planetae, id est, vagae dicuntur, ac finis duodecimae particulae, et totius circuli terminus. Sed facillima ratione posse credo doceri, non eum caeteris Aegypti et orientis praeceptoribus in hoc esse contrarium. Facit enim ratio quadrantis , ut sol aequinoctialem sui cursus locum in signifero circulo, nunc in primo exortu suo, nunc in meridie, nunc in occasu, nunc media nocte comprehendat, et quoties mane vel meridie fieri aequinoctium contigerit, ad duodecimum Kalendarum Aprilium; quoties autem vesperi, vel media nocte, ad undecimum Kalendarum earumdem diem pertinet. Absque enim contradictione nox omnis ex quo Dominus a mortuis resurrexit, sequentis diei temporibus anteponitur, non autem praecedentis apponitur. Unde consulte Anatolius non vetat in undecimum, sed ante undecimum Kalendarum Aprilium pascha celebrari, nam post illa quae posuimus ejus verba continuo subjungit: Et ideo non parum delinquere dicimus eos qui ante initium hoc novi anni Pascha putant esse celebrandum. Non ergo in hoc initio in qua aequinoctium esse dicit, sed ante hoc initium novi anni Pascha prohibet celebrari, cum ipse in eodem libro diligenter ex antiquorum pariter et novorum Patrum scriptis affirmet, ante transcensum aequinoctii pascha agi non posse. Ipse enim sibi testis erat quod scribens non prima sedis aequinoctialis tempora, sed ultima signavit, hoc est, ea a quibus Paschae celebrationem incipere posse noverat. Cum enim secundo vel tertio anno post bissextum paschae dies Dominicus in undecimo Kalendarum Aprilium occurrerit , constat nimirum, quod cum aequinoctio Paschae tempus inchoatur. Cujus caeremoniae partes celebrantur ejusdem prima noctis , quamvis illa mediante, vel etiam inchoante perfici aequinoctium nullus ambigit, eo quod profecto Dominicae ipsam resurrectionis rite celebrari horam, quae diluculo facta est . Et ut patenter animadvertas quod Anatolius vespertinum specialiter aequinoctium scribat , a quo Pascha incipere potest, quodque ad duodecimum Kalendarum Aprilium regulariter respiciat , attende quid in sequentibus ex antiquorum sententia Patrum annotat . Cum enim sint duo aequinoctia veris et autumni aequis spatiis dirempta, et decimo quarto die primi mensis sit statuta solemnitas post vesperam, quando luna soli apposita e regione deprehenditur, sicut etiam oculis probare licet, invenitur utique vernalis aequinoctii partem sol obtinens, luna vero e contrario autumnalis. Quid ergo mirandum si in XI Kalendarum Aprilium aequinoctium fieri dicat, cum de illa loqui se hora declaret, quando occidente ad vesperam sole, luna e contrario suum attollit exortum . Ubi pariter intuendum quod aequinoctia veris et autumni aequis spatiis dixit esse dirempta. Et inde colligendum quod ab aequinoctio ad aequinoctium dimidium anni computare debeamus, atque autumnale duodecimo Kalendarum Octobris annotare, centum, videlicet, et octoginta duobus diebus a vernali discretum. Quod esse verissimum etiam horologica docet inspectio, maxime cum hanc aequissimam anni inter aequinoctiorum diremptionem antiquissimi et eruditissimi doctoris Aristobuli verbis astruat, qui fuit unus ex illis LXX illustribus Scripturae sacrae interpretibus. Quod autem idem ait Anatolius, In qua die invenitur sol, non solum conscendisse primam partem, verum etiam quartam jam habere in ea die, id est, in prima ex duodecim partibus, XII partes XII signa horoscopi nominat, quae tricenis diebus et paucis insuper horis solem singula tenent. Unde et Maro de iisdem dicit: Idcirco certis dimensum partibus orbem, Per duodena regit mundi sol aureus astra, Quarum, videlicet, partium prima juxta naturam a loci aequinoctii vernalis incipit. Haec autem prima ex duodecim vernale est aequinoctium, quia nimirum partis ejusdem initium, scilicet, ubi sol primo positus est, ipsum tenet aequinoctium, recte praemittit solem in ea die non solum conscendisse primam partem, verum etiam quadram jam in ea die habere, quia quoties aequinoctiale tempus juxta rationem praefatam in undecimo Kalendarum Aprilium incidit, toties in ipso temporis momento illa quarta pars diei, quae annuatim accrescere solet, secundum naturam perfecta esse dignoscitur. Nam cum duodecimo Kalendarum earumdem die contingit aequinoctium, tum in ipso aeque die, et in ipsa aequinoctiali hora quadrans idem naturaliter expletur. Ideo autem addimus naturaliter, quia consuetudinis est humanae, variis illum temporibus anni prout cuilibet generi placuit inserere. Naturalis vero est rationis in completione circuli solaris adjici, quam Cyrillus signavit in ea, quam ut supra proposuimus sententia, dicens: Et finit sol cursum totius anni in duodecimo Kalendarum Aprilium. Et ne quis forte contendat in hac Anatolii sententia, hoc quod ipse sensit nos intelligere non potuisse, libet paucis annectere quae de iisdem partibus et aequinoctio vir doctissimus Victor Capuanae urbis antistes describebat : « Coelestis, inquit, circulus, per quem sol et luna et stellae, quae planetae appellantur, contra impetum totius coeli proprio motu feruntur, per duodecim partes, judicio est sapientiae distributus. Quibus peractis CCCLXV die, quo toto tempore annus expletur, dum sol repetierit circuli supradicti primae partis initium, oritur anni principium, quod fit a duodecimo Kalendarum Aprilium die usque ad undecimum. Saepe enim vespere, interdum nocte, nonnunquam ipsa Kalendarum XI Aprilium die provenire deprehenditur. Vicesima quinta igitur aut sexta die Martii mensis secundum Alexandrinos, hoc est, juxta Latinos duodecimo vel undecimo Kalendarum Aprilium die fit, juxta solis cursum primi mensis initium. Ne quis autem nos inconstantiae velit arguere, quod velut sub ambiguo fluctuantes diem primi mensis minime definiamus, hujusmodi objurgator aut potius inquisitor sciat quod solertissima Aegyptiorum investigatio et admodum subtilissima a septima diei hora, horam primam alterius diei docet incipere, et cum sit XXV dies Martii mensis, XII Kalendarum Aprilium, si vespere ejusdem diei sol spatium primae partis illustret, jam XXVI dies ascribitur, ex Aegyptiaca ut diximus traditione subtili, et sine dubitatione probabili. Et post pauca: Igitur luna, inquit, si XIV reperitur, sole in prima parte sui circuli constituto , jure primi mensis ascribitur. Si vero prius XIV luna hoc pleno lumine orbis effulserit, quam sol memoratam primam partem circuli sui contigerit, XII mensis esse reperitur vel reputabitur. Et quoties ita contigit , solemnitas Paschae differtur, ad alterum plenilunium, quod evenire necesse est adhuc sole in prima parte de duodecim circuli partibus constituto. » Haec de verbis beati Victoris assumere placuit, quatenus sententia sancti Patris Anatolii, quae et in ipsius opere paschali, et in historia ecclesiastica plerisque obscura est, per ejus tibi dicta clarior redderetur. Sed neque hoc praetereundum, quod sunt qui contendunt Anatolium in hac sententia nequaquam undecimum, sed octavum Kalendarum Aprilium diem posuisse, dicentes Eusebium, cum hanc sententiam in historia ecclesiastica poneret, diem pro die mutasse, et quod caetera bene ac philosophice posita videret , uno verbo corrigere voluisse, quod in ea minus perfecte dictum conspexerit, ne illum, videlicet, quem laudare proposuerat , palam notabilem monstraret, si ejus pura verba, et ut ipse scripserat, suis inderet historiis. Sed mirum si Eusebius, tam circumspectus sermone et sensu scriptor, in tantum laudis aliorum potuit esse cupidus, ut eorum scripturis deflagrans , ea quae non dixerant illos dixisse finxerit, nec formidaret argui, postquam lectores sui integra eorum opuscula perscrutarentur, atque quae ipse de his assumpserat, aliter in suis auctoribus posita offendissent. Mirum si Victorem, cujus dicta posuimus, virum aeque eruditionis eximiae talis impostura latuit, qui in alio opere scribens de pascha, hanc eamdem sententiam Anatolii de historia ecclesiastica, quasi jure laudabilem ac memorabilem assumens, ubi opportunum rebatur inseruit, et ipse undecimum in ea non octavum Kalendarum Aprilium scribens diem. Sed et Dionysius cognomento Exiguus, scientia praecipuus, mirum quare vel ipse in epistolis suis paschalibus Anatolii suffragium de historia ecclesiastica flagitaret, si ejus ibi dicta sciret falsata, quem ut Graecae etiam linguae peritissimum, qualiter haec sint primo edita, latere non potuit. Ait enim sic: « Sed quia mensis hic unde sumat exordium, vel ubi terminetur, evidenter in Moysi scriptis non colligitur: praefati venerabilis CCCXVIII pontifices antiqui moris observantiam, et exinde a sancto Moyse traditam, sicut in septimo libro ecclesiasticae historiae fertur solertius investigantes, a VIII Iduum Martiarum usque in diem Nonarum Aprilium natam lunam facere dixerunt primi mensis initium, et a duodecimo Kalendarum Aprilium usque ad XIV Kalend. Maii lunam XIV solertius inquirendam. » Itaque verisimile videtur, Eusebium quidem quod in Graeca auctoritate invenerat, fideliter suis indidisse historiis. Ipsum vero libellum Anatolii postmodum in aliquibus Latinorum exemplaribus esse corruptum, eorum nimirum fraude qui, paschae verum tempus ignorantes, errorem suum tanti Patris auctoritate defendere gestirent. Sed quaerunt illi qui Eusebium magis unam emendasse sententiam, quam alios quoslibet totum Anatolii putant infalsasse libellum, quomodo in illo libello sit scriptum. Sed quid mirum si in undecima luna erraverint qui tres dies addiderunt ante aequinoctium, in quibus pascha immolari posse definiunt, quod certum omnimodis putari absurdum. Quibus respondendum, quia Anatolius potuerit nosse plurimos qui sic vel sic de pascha senserint, nec tamen ad nostram notitiam pervenerint. Et e contra quaerendum ab eis quomodo in ipso libello sit scriptum: Est ergo in primo anno initium primi mensis, quod est novemdecim annorum circuli initium, secundum Aegyptios quidem mensis Phamenoth XXVII die, juxta Macedones vero Distri mensis XXII . Secundum Romanos vero Martis mensis XXV die, id est VIII Kalendas Aprilis, cum XXVI dies mensis Aegyptiorum Phamenoth, et XXII dies mensis Macedonum Distri non sit VIII Kalendarum Aprilium, sed IX Kalend. April. Nonne verisimillimum apparet quam sit falsata sententia, ubi ipse qui VIII Kalend. pro IX Kalend. April. mutavit, oblitus est etiam Aegyptiorum vel Graecorum mensium statum mutare. Sed his quae minus nota erant manere permissis ut fuerunt , iliud solummodo quod suis sibique visibile erat mutavit. Quid sane horum sit verius, illi potius qui Anatolium Graecum legunt videant. Verum sive Eusebius hanc sententiam seu alius quilibet totum ipsum libellum a suo statu mutaverit , constat absque ulla dubietate, quamvis plurima verterit , aequinoctium octava Kalendarum Aprilium die nequaquam posse reperiri. Quod in conspectione horologica et aperta ratione probabitur. Regula enim tenet ecclesiasticae observationis , quae et edictis Patrum priorum et clarius est Nicaeno probata concilio, ut paschae dies Dominicus ab XI Kalendarum Aprilium usque in VII Kalendarum Maiarum diem quaeratur. Item catholicae institutionis regula praecipit ut ante vernalis aequinoctii transcensum pascha non celebretur. Qui ergo VIII Kalendarum Aprilium putat esse aequinoctium, necesse est idem aut ante aequinoctium pascha celebrari licitum dicat, aut ante VII Kalendarum diem pascha celebrari licitum neget. Ipsum quoque pascha quod Dominus pridie quam pateretur cum discipulis fecit, aut nona Kalendarum Aprilium die non fuisse, aut ante aequinoctium fuisse confirmet. Primo anno circuli decemnovenalis XXX est luna in XI Kalendarum Aprilium, eodemque anno luna XIV quinta die Kalendarum Aprilium, id est, Nonas Apriles: jungeque ad XXX et sume regulares mensis Aprilis, eo anno quo XIV luna Aprilem incurrat. Eo vero quo mense Martis luna XIV incurrit, tarde Martis regulares triginta sex. Ex epactis utique agnoscis facillime, utrum in Martium an in Aprilem luna decima quarta eveniat. Si enim plus XV aut minus V epactis habes, Aprili luna XIV computatur. Tene ergo regulares in Aprili trigesima quinta, et subtrahe epactas semper ejus anni, et quod remanserit, ipsa est dies lunae decima quarta, utputa tertio anno circuli decemnovenalis XXII erunt epactae, tolle XXII de XXXV et remanent XIII tertia decima die mensis Aprilis, id est, Idus Aprilis luna decima quarta occurrit. Si vero feriam quaeras XIV lunae, adde concurrentes anni illius numero, qui relictus est, utputa istis tredecim qui in praesenti sunt, in Aprili quoque regulares VII. Haec omnia collige et postea divide per septenarium, et quod remanserit ipsa est feria lunae decima quarta, et sic facillime ad diem Dominicum pervenies. Mense autem Martis tene regulares triginta sex, subtrahe epactas anni illius, verbi gratia, secundo anni circuli decemnovenalis undecimo fiunt XXV die mensis ejusdem, XIV luna aderit, id est, octavo Kalendarum Aprilium. Si vero feriam ejusdem diei requiras, adde numero praescripto concurrentes anni illius et regulares quatuor in Martio. Iis quoque in unum collectis partitoque per septenarium, et quod remanserit ipse est dies lunae decima quarta, si nihil remanserit, VII feria est. Igitur si detractis epactis triginta, remanent tamen quodcunque superest, ipse est dies mensis, in quo XIV, lunam reperies, ut eo anno quo quatuor epactae fiunt, absume IV de XXXV et remanent triginta unum. Tolle XXX et remanent I. Prima die mensis XIV luna occurrit, id est, Kalendas Apriles. Si deductis epactis XXX tantum remanent XIV die mensis luna XIV evenit, quod semel intra XIX accidit annos, quando VI epactae ascribuntur, et III Kalendarum Aprilium XIV luna provenit. Ut te exemplis ad inveniendam instruam feriam, qua XIV occurrat luna, utputa anno praesenti Dominicae incarnationis DCCLXXVI, sume epactas hujus anni XXVI, detractisque ejusdem XXXV regularibus et remanent IX et ecce IX die mensis XIV luna erit, id est, V Idus April. Junge etiam concurrentes anni praesentis, id est, I ad IX et fiunt X, et his adde VII et fiunt XVII, hos partire per VII bis VII, XIV et remanent III, tertia feria erit luna XIV, IV XV, V XVI, VI XVII, VII XVIII, I XIX, qui est dies paschae, V Idus April. XIV luna, IV Idus XV, III Idus XVI, II Idus XVII, Idus XV IV XVIII, Kalendas Maias XIX. Secundo anno, post hunc VII, quia plus V sunt, et minus XV, ad Martium pertinet XIV luna, quam sic requires. Sume regulares Martis mensis XXXVI, detrahe ab eis VII, et remanent XXIX vicesimo nono Martis mensis, id est, IV Kalendarum April. decima quarta tibi luna occurrit. Ad inveniendam feriam, sume easdem XXIX et adde eis concurrentes anni illius, id est, II, fiunt XXXI. In his quoque adjice regulares quatuor, et erit omnis summa XXXV, partire per VII. Quinquies enim VII fiunt XXXV et nihil remanet, quia septima feria erit luna decima quarta quarto Kalend. April., et XV tertio Kalend. April. Ipse est dies dominicus Paschae, etiam per singulos circuli decemnovenales annos. Semper his regularibus et hac ratione annuis epactarum detractis diebus, decimam quartam sine errore reperies lunam, et illis regularibus concurrente numero praescripto junctis. Feriam quoque decimam quartam lunae reperies, et sic computatis feriis, quae supersunt septimanae illius, lunae quoque aetatem crescentis singulis appone diebus, et tum simul locum lunae, et aetatem certissime invenies. Haec, dilecte comes, proprio argumenta labore Descripsi tibimet, tu dic quo munere mecum Certares hodie, dum talia do tibi fessus.
(quem bissextum vocant)
[ Al., incurrerit] [ Al., prima n. e. parte celeb.] [ Al., eoque perfecto] [ Al., resurr., q. d. f. e, rite c. h.] [ Al., describat] [ Al., respicit] [ Al., adnectat] [ Al. add., inquit] [ Al. om. exortum] [ Al., dimidiam anni partem] [ Al., decimo tertio] [ Al. om. duobus] [ Al., aequinoctiarum] [ Al., quadram] [ Al., loco] [ Al. add.: Unde recte subdit Anatol.] [ Al. add. particula] [ Al., genti] [ Al., quod etiam] [ Al., et] [ Al., scribat] [hoc est, trecentesimo sexagesimo quinto] [ Al., XI Kal.] [ Al., XI] [ Al., XXVI] [ Al.: Luna, inquit, XIV, hoc est, pleno lumine in prima parte sui circuli constituto] [ Al. om. luna] [ Al. add. est] [ Al., XII] [ Al. om. reperitur vel] [ Al. add. ideo] [ Al., contingit] [ Al., viderit] [ Al., disposuerat] [ Al., ut et] [ Al., scripta deflorans] [ Al., venerabiles] [ Al., refertur] [ Al., quaerant] [ Al., infalsare] [ Al., vigesima prima] [ Al. add. est] [ Al. add. etiam] [ Al. add. eorum] [ Al., XXVI] [ Al, XXVI] [ Al., Martii] [ Al., XXVI] [ Al., XI] [ Al., XI] [ Al., fuerant] [ Al., dicunt] [ Al., unam] [ Al., transfert] [ Al., quamvis plurima veterum turba confirmet] [ Al. add. et] [ Al., consecrationis] [ Al., ut] [ Al. om. dicat, a. a. VII Kal. d. p. c. lic.] [ Al. add.: Bene vale semper in Domino, dilectissime Pater.]
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
5
EPISTOLA V, AD ACCAM. De principio Genesis.
Dilectissimo ac Reverendissimo abbati Accae, humillimus famulorum Christi Beda, salutem!
De principio libri Genesis in quo mundi hujus creatio descripta est, multi multa dixere, multa posterii ingenii sui monimenta reliquere, sed praecipue, quantum nostra pusillitas ediscere potuit, Basilius Caesariensis, quem Eustathius interpres de Graeco fecit esse Latinum, Ambrosius Mediolanensis, Augustinus Hipponensis episcopus, quorum primus libris novem, secundus, vestigia ejus sequens, libris sex, tertius libris XII et rursum aliis duobus specialiter adversum Manichaeos descriptis, prolixa legentibus doctrinae salutaris fluenta manarunt, completo in eis promisso Veritatis quo dicebat: Qui credit in me, sicut ait Scriptura, flumina de ventre ejus fluent aquae vivae. E quibus Augustinus etiam in libris Confessionum suarum, in libris quoque quos contra adversarium legis et prophetarum eximie composuit, sed et in aliis sparsim opusculis suis nonnullam ejusdem primordialis creaturae memoriam, cum expositione congrua fecit. Verum quia haec tam copiosa, tam sunt alta ut vix, nisi a locupletioribus, tot volumina acquiri, vix tam profunda nisi ab eruditioribus valeant perscrutari, placuit vestrae sanctitati id nobis officii injungere, ut de omnibus his velut de amoenissimis late florentis paradisi campis, quae infirmorum viderentur necessitati sufficere decerperemus. Nec segnior in exsequendo, quae jubere es dignatus exstiti, quin potius statim perspectis Patrum voluminibus, collegi ex his, ac duobus in libellis distinxi, quae rudem adhuc possent instruere lectorem, quibus eruditus ad altiorem disceret fortioremque majorum ascendere lectionem. In quo opere sensum per omnia memoratorum, aliorumque aeque catholicorum Patrum, nunc ipsis eorum, nunc, breviandi causa, meis sermonibus, nunc tacitis eorum vocabulis, nunc commemoratis prout opportunitas locorum dictabat, ponere studebam. Produxique opus usque dum ejectus Adam de paradiso voluptatis, exsilium vitae temporalis intravit: aliqua etiam de sequentibus sacrae historiae, si Deus voluerit, auxilio vestrae intercessionis comitante scripturus, dum primo librum sancti Esdrae prophetae ac sacerdotis, in quo Christi et Ecclesiae sacramenta sub figura solutae longae captivitatis, restaurati templi, reaedificatae sanctae civitatis, reductorum in Jerosolymam vasorum quae abducta, rescriptae legis Dei quae incensa fuerat, castigati ab uxoribus alienis populi et uno corde atque anima in Dei servitium conversi, ut propheta simul et historicus conscripsit, parumper perscrutatus fuero, et aliqua ex his quae commemoravi sacramentis apertiora studiosis Deo favente reddidero. Bene vale, semper amantissime antistes, nostri memor in Domino!
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
6
EPISTOLA VI AD EUMDEM ACCAM De templo Salomonis.
Hortatur nos Vas electionis, et Magister gentium, ad lectionem divinorum eloquiorum, veridica voce contestans, quia quaecunque scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt, ut per patientiam et consolationem Scripturarum, spem habeamus. Ubi optime ad obtinendam spem coelestium bonorum, patientiam nobis habendam, et consolationem Scripturarum inspiciendam esse declarat. Patientiam videlicet, ut ea quae occurrerint adversa, mente humili ac submissa, quasi a justo judice, et pio patre irrogata flagella toleremus, sive ad virtutum gloriam, augmentumque meritorum, si justi et innocentes ferimur, seu ad correctionem morum, si vitiis implicamur. Consolationem vero Scripturarum, ut harum crebra meditatione ad memoriam revocemus, quantum illi summi Patres, et praeclara Ecclesiae lumina tenebrosae afflictionis saepe in vita praesenti pertulerint, quantum in futura vita gloriae cum divino merito pietatis et patientiae perceperint, quantum etiam in hac vita apud fideles omnes indefectivae laudis et claritatis reliquerint, dicente Scriptura: Memoria justi cum laudibus . Et iterum: Corpora sanctorum in pace sepulta sunt, et nomina eorum vivent in generationes et generationes . Et apostolus Jacobus: Ecce beatificamus, inquit, eos qui sustinuerunt. Sufferentiam Job audistis, et finem Domini vidistis . Non autem frustra commemoratis justorum pressuris addidit: Et finem Domini vidistis, quia neque ille hinc sine flagello exiit, qui hic sine vitio vixit; quique ad sanandos infirmos, mortuosque suscitandos apparuit in mundo, ipse, ad praemonstrandum nobis exemplum patientiae, per infirmitatem mortis voluit redire de mundo. Unde Psalmista cum dixisset: Deus noster Deus salvos faciendi , mox admirando vel potius obstupescendo subjunxit: Et Domini Domini exitus mortis. Itaque per patientiam et consolationem Scripturarum spem habemus, etiam nos consolandi post nostrarum afflictiones pressurarum, cum et ipsi in tribulatione patientes exstiterimus, et eorum actus ad mentem reduxerimus, qui nos et merito justitiae longe praecesserunt, et longe majora nobis adversitatum certamina tolerarunt. Illi etenim propter justitiam qua excellenter eminebant, persecutiones saepe patiebantur injustorum, quatenus cum operatione justitiae coronam insuperabilis patientiae perciperent, et insuper cunctis se sequentibus, gloriosa perseverantia sua vestigia praefixa relinquerent. Nos autem saepius misericordia et provisione Conditoris nostri pro nostris castigamur erratibus, ut salubri compunctione ad conscientiam nostram redeuntes, puniamus sollicite lacrymis diluentibus quod illecebris fallentibus ac negligentiis admisimus; sicque, juvante Domino, correcti ad spem vitae, ad illorum qui innocentes afflicti sunt mereamur pertinere consortium. Nam et hic in consolatione Scripturarum invenimus, quia benedixit Dominus omnes timentes se, pusillos cum majoribus, multasque nobis in domo Patris sui mansiones esse declaravit. Quarum nunc consolatione et te, dilectissime antistitum, praesentes rerum temporalium angores quotidie alleviare, atque ad videnda bona Domini in terra viventium sublimiter animari, non ambigo, utpote abundantem non tantum divinarum paginis litterarum, sed et piis earum expositionibus, quas veneranda Patrum nobis Scriptura reliquit. Verum quia nova quemque nonnunquam amplius delectant, visum mihi est opusculum quod de factura templi Dei sequens magnorum vestigia tractatorum nuper allegorice condideram tuae sanctitati percurrendum mittere. Cujus lectioni intentus, quanto plura Christi et Ecclesiae sacramenta antiquis indita paginis inveneris, quanto ampliora ibi Dei dona, sive in praesenti nobis data, seu in futuro promissa perspexeris, tanto leviora credo, et minus curanda omnium labentium rerum, et adversa judicabis et prospera, juxta exemplum beati Joannis, qui ab imperatore nefando intra angustias unius parvissimae relegatus insulae, confestim a pio Conditore, per spiritum est, ad contemplanda infinita illa coelestium mansionum arcana, introductus; et ubi putatus est a deceptis hostibus amicorum hominum auxilio ac societate destitui, ibi amicorum angelorum meruit aspectu atque colloquio perfrui. A quibus edoctus, eo magis magisque illecebras saeculi et amaritudines didicit esse spernendas, quo sublimius illa speculabatur, quae pro magnitudine atque aeternitate sui longe amplius vel metuenda constat esse, vel amanda. Bene valens semper, dilectissime, pro nobis intercede.
(Prov. X) (Eccli. XLIV) (Jac. V) (Psal. LXVII)
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
7
EPISTOLA VII, AD NOTHELMUM PRESBYTERUM. De XXX Quaestionibus.
Dilectissimo fratri Nothelmo Beda, salutem!
Quae de libro Regum dilucidanda tibi, frater dilectissime, misisti, statim, prout potui, Domino juvante, explicare curavi, ea duntaxat distinctione, ut XXX ex his propositiones, quae graviores forte videbantur, brevibus distinctas capitulis, quo facilius possent inveniri, hoc tibi volumine comprehenderem. Caetera vero quae commistim annotasti nomina vel verba, quae facilius ac brevius solvi poterant, in aliis schedulis seorsum collecta, simul tuae fraternitati transmitterem. Quamvis ipse noveram, plurima in eodem libro multo obscuriora, quam ea esse quae a me quaerenda judicasti. Sed et hoc non ignorabam, saepius fieri solere ut is qui obscuriora forte nonnulla jam bene intellexerat, qui videlicet haec in tractatibus magnorum auctorum sufficienter explanata repererat, ipse adhuc in quibusdam facilioribus sensu incertus perseveret, ac dubius, quae illi fortasse qui profundiora tractabant, quaesitu digna non ducebant. Fit etiam ut non omnia quae a Patribus scripta sunt, ab omnibus possint haberi, et ignorentur quaestiones Scripturarum a legentibus; non quod doctoribus expositae non sint, sed quod ipsae earum quaestiones vel non habeantur, vel habere non intelligantur quaerentibus; sicut in plurimis eorum, quorum a me responsa et petisti et accepisti, constat esse factitatum. In quibus videlicet responsis, qui tuis petitionibus vestigia Patrum sequens, satisfacere studui, precor ut vicem debitam nostrae devotioni reddens, pro sospitate nostra et cordis et corporis, una cum fratribus qui illis in locis vobiscum Domino deserviunt, intercedere memineris. Sed et si quid de his quae scripsi aptius forte alicubi, quod facillime contingere potuit, expositum inveneris, nobis quoque ocius hoc destinare non graveris.
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
8
EPISTOLA VIII, AD ACCAM EPISCOPUM, In expositionem Evangelii secundum Marcum.
Expositionem Evangelii secundum Marcum, opitulante ipsa evangelica gratia, scripturi, primo quae fuerit eidem Marco causa Evangelii scribendi, breviter insinuandum esse censuimus.
Cum Romanae urbi clarum veri Dei lumen praedicante beato Petro apostolo fuisset exortum, adeo sermo veritatis universorum mentes placito illustrabat auditu, ut quotidie audientibus eum nulla unquam satietas fieret. Unde neque auditio sola eis suffecit, sed Marcum discipulum ejus omnibus precibus obsecrantes orant, ut ea quae ille verbo praedicabat, ad perpetuam eorum commonitionem habendam Scripturae traderet, quo domi forisque in hujusmodi verbi meditationibus permanerent. Nec prius ab obsecrando desistunt, quam quae oraverant impetrarent. Petrus vero, ut per Spiritum sanctum religioso se spoliatum comperit furto, delectatus est; et fidem eorum devotionemque per haec considerans, factum confirmavit, et in perpetuum legendam Scripturam Ecclesiis tradidit. Clemens in sexto Dispositionum libro haec ita gesta esse describit. Cui simile dat testimonium etiam Hierapolites episcopus, nomine Papias, qui et hoc dicit, quod Petrus in prima Epistola sua, quam de urbe Roma scripsit, meminerit Marci, in qua tropice Romam Babyloniam nominarit, cum dicit: Salutat vos ea Ecclesia, quae in Babylone electa est, et Marcus filius meus. Assumpto itaque Evangelio quod ipse confecerat, perrexit in Aegyptum, et primum Alexandriae Christum annuntians, constituit Ecclesiam tanta doctrina, et vitae continentia, ut omnes sectatores Christi ad exemplum sui cogeret. Denique Philo, disertissimus Judaeorum, videns Alexandriae primam Ecclesiam adhuc Judaizantem, quasi in laudem gentis suae librum super eorum conversatione scripsit. Et quomodo Lucas enarrat Jerosolymae credentes omnia habuisse communia, sic et ille quod Alexandriae sub Marco fieri doctore cernebat, memoriae tradidit. Tradunt autem hunc natione Israelitica, et sacerdotali ortum prosapia, ac post passionem ac resurrectionem Domini salvatoris ad praedicationem apostolorum evangelica fide ac sacramentis imbutum, atque ex eorum fuisse numero de quibus scribit Lucas quia multa etiam turba sacerdotum obediebat fidei. Quapropter, utpote legalibus institutus edictis, optimum per omnia vivendi ordinem genti, quam ad fidem vocabat praemonstravit. Sed et canonicam Paschae observantiam, quae universis Christi Ecclesiis foret imitabilis, ostendit. In cujus Evangelium tuo, dilectissime antistitum Acca, necnon et aliorum fratrum plurium commonitus hortatu, prout Dominus dedit, scripturi, maxime quae in Patrum venerabilium exemplis invenimus, hinc inde collecta ponere curabimus. Sed et nonnulla propria ad imitationem sensus eorum, ubi opportunum videbitur, interponemus. Lectoremque supplex obsecro, ut si haec nostra opuscula transcriptione digna duxerit, annotationem nominum eorum quae supra in margine apposita sunt, diligens scriptura conservet, quomodo in expositione Evangelii beati Lucae, quam ante annos plurimos, auxiliante Dei gratia, composuimus, constat esse factitatum. Orantem pro nobis sanctitatem tuam coelestis semper gratia protegat. Sed et hoc ante omnia cunctos qui haec forte lecturi sunt deprecor in Domino, ut pro meis et corporis et animi fragilitatibus, apud pium judicem intercessores existere dignentur.
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
9
EPISTOLA IX, AD ACCAM. De Evangelio Lucae.
Domino beatissimo et nimium desiderantissimo Accae episcopo Beda humilis presbyter, in Domino aeterno salutem!
Mira vere est, et vera mire, doctoris egregii sententia, quia charitas omnia credit, omnia sperat. Datis namque ad me epistolis, ut aliqua tibi scribam rogare te dicis, et inter rogandum, necdumque meae consensionis accepto responso, quaesitis adhuc opusculis quasi jam acquisitis ac perfecte consummatis praefationis signaculum condis. Nondum fundamine jacto, non allata saltem materia, ipse quasi completo jam tanti laboris aedificio, claves quibus introitus muniatur dirigis, ut pudeat non cito subire opus quod cito subeundum, citius explendum fides amica praesumat. Non haec certe alia quam indubitata mutui fiducia facit amoris, quae de amico pectore omnia duntaxat quae fieri possunt credit, omnia sperat. Unde et ego mox lectis tuae dulcissimae sanctitatis paginulis injuncti me operis labori supposui, in quo ipse mihi dictator simul notarius et librarius existerem. Aggregatisque hinc inde quasi insignissimis ac dignissimis tanti muneris artificibus, opusculis Patrum, quid beatus Ambrosius, quid Augustinus, quid denique Gregorius vigilantissimus nostrae gentis apostolus, quid Hieronymus sacrae interpres historiae, quid caeteri Patres in beati Lucae verbis senserint, quid dixerint, diligentius inspicere sategi; mandatumque continuo schedulis, ut jussisti, vel ipsis eorum syllabis, vel certe meis, breviandi causa, sermonibus, ut videbatur, edidi. Quorum quia operosum erat vocabula interserere per singula, et quid a quo auctore sit dictum nominatim ostendere, commodum duxi eminus e latere primas nominum litteras imprimere, perque has viritim ubi cujusque Patrum incipiat, ubi sermo quem transtuli desinat, intimare, sollicitus per omnia, ne majorum dicta furari, et haec quasi mea propria componere dicat. Multumque obsecro, et per Dominum legentes obtestor, ut si qui forte nostra haec qualiacunque sunt opuscula transcriptione digna duxerint, memorata quoque nominum signa, ut in nostro exemplari reperiunt, affigere meminerint. Nonnulla etiam quae mihi auctor lucis aperuit, proprii sudoris indicia, ubi opportunum videbatur, annexui. Qui in legis divinae meditatione etsi non dies noctesque pervigiles ducere sufficio, non parum tamen studii me in Scripturis impendisse non dubito, et ea solum quae mihi auctor lucis aperire dignatus est, non in hoc tantum opusculo, sed in omni prorsus lectione potuisse videre, id est, recte sentiendo dignoscere. Quod vero ais movere quosdam quare in Apocalypsis nova interpretatione Matthaeum leoni, Marcum homini assignarim, intueri debuerant quicunque illi sunt quos hoc movet, quod non hoc mea nova, sed antiqua patrum explanatione traditum dixi. Neque enim mihi a meipso ita visum; sed ita a beato Augustino expositum fuisse memoravi, et paucis etiam unde hoc affirmaret adjunxi. Cujus non ab re est si ipsa quoque verba ponentes, quid de evangelistis vel typis eorum animalibus senserit ostendamus, quibus et illud nostrum opus ab injusta vituperatione salvetur, et hoc praeposita tanti doctoris auctoritate firmetur. Cum ergo multa pulchre et eximie de evangelistis in libro de Consensu eorum primo praemisisset, jungit inter caetera dicens: Et quamvis singuli suum quemdam narrandi ordinem tenuisse videantur, non tamen unusquisque eorum velut alterius praecedentis ignarus voluisse scribere reperitur, vel ignorata praetermisisse quae scripsisse alius invenitur, sed sicut unicuique inspiratum est, non superfluam cooperationem sui laboris adjunxit. Nam Matthaeus suscepisse intelligitur incarnationem Domini secundum stirpem regiam, et pleraque secundum hominum praesentem vitam facta et dicta ejus. Marcus enim subsecutus tanquam pedissequus et breviator ejus videtur. Cum solo quippe Joanne nihil dixit, solus ipse perpauca, cum solo Luca pauciora, cum Matthaeo vero plurima, et multa pene totidem atque ipse verbis sive cum solo sive cum caeteris consonante. Lucas autem circa sacerdotalem Domini stirpem atque personam magis occupatus apparet. Nam et ad ipsum David non regium stemma secutus ascendit, sed per eos qui reges non fuerunt, exit ad Nathan filium David, qui nec ipse rex fuit. Non sicut Matthaeus, qui per Salomonem regem descendens caeteros etiam reges ex ordine persecutus est, servans in eis mysticum numerum. Dominus enim Jesus Christus, unus verus rex et unus verus sacerdos, illud ad regendos nos, hoc ad expiandos, has duas personas apud Patres singillatim commendatas suam figuram egisse declaravit. Et paulo post: Secundum hominem quippe Christus et rex et sacerdos effectus est. Cui dedit Deus sedem David patris sui ut, regni ejus non esset finis, et esset ad interpellandum pro nobis mediator Dei et hominum homo Christus Jesus. Non autem habuit tanquam breviatorem conjunctum Lucas, sicut Marcum Matthaeus, et hoc forte non sine aliquo sacramento, quia regum est non esse sine comitum obsequio. Unde ille qui regiam personam Christi narrandam susceperat, habuit sibi tanquam comitem adjunctum qui sua vestigia quodammodo sequeretur. Sacerdos autem quoniam in sancta sanctorum solus intrabat, propterea Lucas non habuit tanquam socium subsequentem, qui suam narrationem quodammodo breviaret. Tres tamen isti evangelistae in his rebus maxime diversati sunt, quas Christus per humanam carnem temporaliter gessit. Porro autem Joannes ipsam maxime divinitatem Domini qua Patri est aequalis, intendit, eamque praecipue suo Evangelio quantum inter homines sufficere credidit, commendare curavit. Itaque longe a tribus istis superius fertur, ita ut hos videas quodammodo in terra cum Christo homine conversari, illum autem transcendisse nebulam qua tegitur omnis terra, et pervenisse ad liquidum coelum, unde acie mentis acutissima atque firmissima videret in principio verbum Domini apud Deum, per quod facta sunt omnia, et ipsum agnosceret carnem factum ut habitaret in nobis. Item post aliquanta: Unde mihi videntur, inquit, qui ex Apocalypsi illa quatuor animalia ad intelligendos quatuor evangelistas interpretati sunt, probabilius aliquid attendisse illi qui leonem in Matthaeo, hominem in Marco, vitulum in Luca, aquilam in Joanne intellexerunt, quam illi qui hominem Matthaeo, aquilam Marco, leonem Joanni tribuerunt. De principiis enim librorum quamdam conjecturam capere voluerunt, non de tota intentione evangelistarum, quae magis fuerat perscrutanda. Multo enim congruentius ille qui regiam Christi personam maxime commendavit, per leonem significatus accipitur. Unde et in Apocalypsi cum ipsa tribu regia leo commemoratus est, ubi dictum est: Vicit leo de tribu Juda. Secundum Matthaeum enim et magi narrantur venisse ab Oriente ad regem quaerendum, et adorandum, qui eis per stellam natus apparuit, et ipse rex Herodes regem Christum formidat infantem, atque ut eum possit occidere tot parvulos necat. Quod autem per vitulum Lucas significatus sit propter maximam victimam sacerdotis, neutri dubitaverunt. Ibi enim a sacerdote Zacharia incipit sermo narrantis. Ibi cognatio Mariae et Elisabeth commemoratur. Ibi sacramenta primi sacerdotii in infante Christo impleta narrantur. Et quaecunque alia possunt diligenter adverti, quibus appareat Lucas intentionem circa personam sacerdotis habuisse. Marcus vero qui neque stirpem regiam neque sacerdotalem vel cognationem vel consecrationem narrare voluit, et tamen in eis versatus ostenditur quae homo Christus operatus est, tantum hominis figuram in illis quatuor animalibus significasse videtur. Haec autem animalia tria, sive leo, sive homo, sive vitulus, in terra gradiuntur. Unde isti tres evangelistae in his maxime occupati sunt quae Christus in carne operatus est, et quae praecepta mortalis vitae exercendae carnem portantibus tradidit. At vero Joannes supra nubila infirmitatis humanae velut aquila volat, et lucem incommutabilis veritatis acutissimis atque firmissimis oculis cordis intuetur. Haec beati Augustini pauca de pluribus excerpta testimonia ad repellendam querulorum calumniam epistolae praefationis inserui, quae et prisco nostro operi tutelam defensionis exhibeant, et praesenti signaculum non ignobile praefigant. Orantem pro nobis sanctam paternitatem vestram gratia superni adjutoris conservare atque ad defensionem Ecclesiae suae sanctae semper corroborare dignetur.
(ut dictum est) (ut innumera monasticae servitutis retinacula praeteream) (juxta suum nomen) (ut verbis tuae sanctitatis loquar) (ut ipse scripsisti) (de quo postea loquimur) (inquit) (cujus circa sacerdotium Christi erat intentio) (ut dictum est)
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
10
EPISTOLA X, AD ACCAM. De expositione Actuum.
Domino in Christo desideratissimo et vere beatissimo Accae episcopo, Beda, perpetuam in Domino salutem.
Accepi creberrimas beatitudinis tuae litteras, quibus me commonere dignatus es, ne mentis acumen inerti otio torpere et obdormire permittam, sed meditandis scrutandisque quotidie Scripturis vigil atque indefessus insistam, et post expositionem Apocalypseos sancti evangelistae Joannis, quam fratris nostri Eusebii rogatu tribus libris complexam, mox tibi transcribendam destinavi, in explanationem quoque beati evangelistae Lucae, juxta vestigia Patrum, quantum valeam sudoris impendam. Quod quia facere necdum potui, et operis, videlicet, immensitate perterritus, et obstrepentium causarum necessitate praepeditus, ne tamen tuae postulationis contemneretur auctoritas, quod interim potui, feci. Misi enim opusculum in Actus apostolorum, quod ante non multos dies editum, et velocissime quantum tempus dederat, ne tua sacrosancta voluntas impediretur, emendatum membranulis indideram. Ubi ea quae vel mystice gesta vel obscurius dicta videbantur, prout potui dilucidare tentavi. In quo me opusculo cum alii plurimi fidei catholicae scriptores, tum maxime juvit Arator sanctae Romanae Ecclesiae subdiaconus, qui ipsum ex ordine librum heroico carmine percurrens, nonnullos in eodem metro allegoriae flores admiscuit: occasionem mihi tribuens, vel alia ex his colligendi, vel eadem planius exponendi. Actus igitur apostolorum nudam quidem sonare videntur historiam, et nascentis Ecclesiae infantiam texere; sed si noverimus eorum scriptorem Lucam esse medicum, cujus laus est in Evangelio, animadvertimus pariter omnia verba illius animae languentis esse medicinam. E quibus nos aliqua juxta modulum nostrae parvitatis exposituri, primo admonere curabimus ipsum evangelistam Lucam, ut dictum est, juxta traditionem veterum Ecclesiae tractatorum, medicinae artis fuisse peritissimum, et magis Graecas litteras scivisse quam Hebraeas. Unde sermo ejus tam in Evangelio quam in Actibus apostolorum, comptior est, et saecularium redolet eloquentiam, magisque testimoniis Graecis utitur quam Hebraeis. Ex quo accidit, quod maxime miror, et propter ingenii tarditatem vehementissimo stupore perculsus nescio perscrutari, qua ratione cum in Hebraica veritate a diluvio usque ad Abraham decem generationes inveniantur, ipse Lucas qui Spiritu sancto calamum regente nullatenus falsum scribere potuit, undecim generationes juxta septuaginta Interpretes adjecto Cainam, in Evangelio ponere maluerit. Ideo autem in Evangelii prooemio dicit sibi visum esse ex ordine diligenter scribere, quoniam hoc multi conati sunt. Sed eos debemus accipere, quorum in Ecclesia multa exstat auctoritas, quia id quod conati sunt, implere minime potuerunt. Iste autem non solum usque ad resurrectionem assumptionemque Domini perduxit narrationem suam, ut in quatuor auctoribus evangelicae Scripturae dignum suo labore haberet locum, verum etiam deinceps quae per apostolos gesta sunt, quae sufficere credidit ad aedificandam fidem legentium vel audientium, ita scripsit, ut solus ejus liber fide dignus haberetur in Ecclesia de apostolorum Actibus narrantis, reprobatis omnibus qui non ea fide qua oportuit facta dictaque apostolorum scribere ausi sunt. Eo quippe tempore scripserunt Marcus et Lucas, quo non solum ab Ecclesia Christi, verum etiam ab ipsis adhuc in carne manentibus apostolis probari potuerunt. Nam Domini nutu gerebatur ut non solum apostoli qui viderant, sed et discipuli qui auditu didicerant, facta Christi dictaque conscriberent, quatenus sequentibus Ecclesiae doctoribus ea quae non viderant praedicandi scribendique fiducia pariter et auctoritas praeberetur. Actus vero apostolorum, et praecipue beati Pauli, cujus individuus in peregrinando comes exstitit beatus Lucas, sicut videbat ipse, composuit. Quorum contextus omnis, quantum ex aliorum historiis animadvertere potuimus, continet annos viginti octo, id est, Tiberii Caesaris annos sex, Caii annos quatuor, Claudii annos quatuordecim. Cujus principis Petrus apostolus Romam venit, et in quarto anno fame facta, octavo anno sunt Judaei Roma expulsi. Item Neronis quatuor annos, quorum duos extremos beatus Paulus Romae in libera mansit custodia. Ex quo intelligimus in eadem urbe librum esse compositum. Itemque, ut per Judaeorum quoque reges eadem tempora discernam, Herodes, Philippus, et Lysanias Tetrarchae praefuerunt annis sex; Herodes rex qui et Agrippa qui Caesaraeae periit, annos septem; Agrippa filius ejus, sub quo Paulus Romam missus est, annos quindecim. Cujus restant usque ad subversionem Jerosolymorum anni duodecim. Haec distinctius exsecutus sum, ut cum ejusdem libelli revolvas historiam, quid sub quo tempore gestum sit evidenter agnoscere possis. Misi autem et explanatiunculam epistolae beatissimi evangelistae Joannis, cujus maximam partem ex homiliis sancti Augustini latissima suavitate diffusis compendiosus breviator excerpsi. Nonnulla vero in calce etiam proprio sudore subtexui. In quo utroque opere si quid utilitatis inveneris, Dei donis ascribe. Si quid superflui, meae fragilitati compatere. Intercedentem pro nobis beatitudinem vestram Dominus omnipotens ad regimen. Ecclesiae perpetuo conservet incolumem.
(quas tu melius nosti) (ut beatus Hieronymus ait)
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
11
EPISTOLA XI. Praefatio de Retractatione Actuum.
Scimus eximium doctorem ac pontificem Augustinum, cum esset senior, libros Retractationum in quaedam sua opuscula, quae juvenis condiderat, fecisse, ut quae ex tempore melius, crebro ex lectionis usu ac munere supernae largitatis didicerat, non ut de prisca confusus imperitia, sed ut de suo magis profectu gavisus monimentis inderet litterarum, ac posteris legenda relinqueret. Cujus industriam nobis quoque pro modulo nostro placuit imitari, ut post expositionem Actuum apostolorum, quam ante annos plures rogatu venerabilis episcopi Accae, quanta valuimus solertia, conscripsimus, nunc in idem volumen brevem retractationis libellum condamus, studio maxime vel addendi quae minus dicta, vel emendandi quae secus quam placuit dicta videbantur. In quo etiam quaedam quae in Graeco sive aliter, seu plus aut minus posita vidimus, breviter commemorare curavimus. Quae utrum negligentia interpretis omissa vel aliter dicta, an incuria librariorum sint depravata sive relicta, nondum scire potuimus. Namque Graecum exemplar fuisse falsatum, suspicari non audeo; unde lectorem admoneo, ut haec ubicunque fecerimus, gratia eruditionis legat, non in suo tamen volumine velut emendatos interserat, nisi forte ea in. Latino Codice suae editionis antiquitus sic interpretata repererit. Nam et Hieronymus pleraque testimonia Veteris Instrumenti, ut Hebraica veritas habet, edocet; nec tamen haec ita in nostris Codicibus aut ipse interpretari, aut nos emendare voluit. Verbi gratia: Non aspiciam hominem ultra, et habitatorem, quievit generatio mea; et: Erit sepulcrum ejus gloriosum; et: A finibus terrae laudes audivimus; et: Omnis qui occiderit Cain, septuplum punietur: dicit in Hebraeo haberi: Septem vindictas absolvet; et: Ab alis terrae; et: Requies ejus gloriosa; et: Habitatorem quietis, generatio mea ablata est, quae sic apud Hebraeos haberi lectorem voluit, eruditionis solummodo, non autem emendandi gratia, nosse
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
12
EPISTOLA XII, AD EUSEBIUM.
Dilectissimo fratri Eusebio Beda salutem.
Apocalypsis sancti Joannis, in qua bella et incendia intestina Ecclesiae suae Deus verbis figurisque revelare dignatus est, septem mihi videtur esse divisa periochis. In quarum prima, post praefationem copiosam, ad roborandam fidem fragilium, ac Domini passiones, et posteriores glorias enumeratas, similem Filio hominis Ecclesia cernit indutum: qui commemoratis his quae specialiter in septem Asiae gesta vel gerenda sint Ecclesiis luctas describit et palmas. Ubi sexto loco consulto subjiciendos Ecclesiae Judaeos, et tentationem orbis universi futuram, seque promisit cito esse venturum: septimo autem tepidam ponit Laodiceam: Filius enim hominis veniens, putas inveniet fidem in terra? In secunda autem periocha, descriptis in sede Dei quatuor animalibus, et viginti quatuor senioribus, agnum videt, apertis septem libri signati sigillis, conflictus et triumphos Ecclesiae reserare futuros. Ubi juxta consuetudinem libri istius, usque ad sextum numerum ordinem custodit; et praetermisso septimo recapitulat, ac duas narrationes, quasi ordinem secutus, septimo concludit. Sed et ipsa recapitulatio pro locis intelligenda est. Aliquando enim ab origine passionis, aliquando a medio tempore, aliquando de sola ipsa novissima pressura, aut non multo ante dicturus recapitulat. Illud tamen fixum servat, ut a sexto recapitulet. Tertia vero periocha, sub specie septem angelorum tuba canentium, varios Ecclesiae describit eventus. Quarta, sub figura mulieris parturientis, et draconis eam persequentis, ejusdem Ecclesiae labores et victorias aperit, et utrique militiae praemia digna rependit. Ubi septem quoque angelorum dicta commemorantur, et facta, et ipsi non pariter, ut supra. Hunc enim mystica solertia numerum pene ubique servat, cum et moris sit ejusdem Joannis, in Evangeliis quoque et Epistolis nihil tepide et breviter dicere. Quinta autem periocha per septem angelos septem plagis novissimis terram perfudit. Sexta damnationem meretricis magnae, id est, impiae civitatis. Septima, ornatum uxoris agni, sanctam, videlicet, Jerusalem de coelo a Deo descendentem ostendit. Septem quoque regulas Tychonii, viri inter suos eruditissimi, quibus ad intelligendas Scripturas studiosi plurimum adjuvantur, breviter commemorandas putavi. Harum prima de Domino et ejus corpore est, quando a capite ad corpus vel a corpore transitur ad caput, et tamen ab una eademque persona non receditur. Una enim persona loquitur dicens: Sicut sponso imposuit mihi mitram, et sicut sponsam ornavit me ornamento; et tamen quid horum capiti, quid corpori, id est, quid Christo, quid Ecclesiae conveniat, utique intelligendum est. Secunda est de corpore Domini bipertito, vel potius de Domini corpore vero atque simulato, ut sancto Augustino magis appellari placuit. Dicit enim Ecclesia: Fusca sum et speciosa sum; sed utrumque se esse dixit, propter communionem sacramentorum, et propter temporaneam commistionem intra una retia piscium bonorum et malorum. Tabernacula quippe Cedar ad Ismaelem pertinent, quia non erit haeres cum filio liberae. Tertia est de promissis et lege, quae alio modo, de spiritu et littera, vel de gratia et mandato potest appellari. Haec sancto Augustino magna quaestio magis quam regula quae solvendis est quaestionibus adhibenda, videtur. Ipsa est enim quam non intelligentes Pelagiani, vel condiderunt suam haeresim, vel auxerunt. Quarta est de specie et genere. Species enim pars est; genus autem totum, cujus ea pars est. Sicut unaquaeque civitas, pars est totius provinciae, et unaquaeque provincia, pars est totius orbis. Unde et in notitiam vulgi verba ista venerunt, ut etiam idiotae intelligant quid specialiter, quid generaliter in quocunque praecepto imperiali sit constitutum. Fit hoc etiam de hominibus, sicut ea quae de Salomone dicuntur, excedunt ejus modum, et potius ad Christum et Ecclesiam, cujus ille pars est, relata clarescunt. Nec species semper exceditur. Saepe enim talia dicuntur, quae vel ei quoque, vel ei fortasse tantummodo apertissime congruant. Sed cum a specie transitur ad genus, quasi adhuc de specie loquente Scriptura, ibi vigilare debet lectoris intentio. Quintam ponit regulam, quam de temporibus nuncupat. Potest autem etiam de numeris appellari. Hanc tropo synecdoche vel legitimis numeris vigere dicit. Tropus synecdoche est aut a parte totum, aut a toto partem. Quo locutionis modo etiam illa de resurrectione Christi solvitur quaestio, pars enim novissima diei quo passus est, nisi pro tota die accipiatur, id est, adjuncta etiam nocte praeterita; et nox in cujus parte ultima resurrexit, nisi totus dies accipiatur, adjuncto, scilicet, illucescente die Dominico, non possunt esse tres dies et tres noctes, quibus se in corde terrae praedixit futurum. Legitimos autem numeros dicit: quos eminentius divina Scriptura commendat, sicut septenarium, vel denarium, vel duodenarium, quibus plerumque vel universitas temporis, vel rei alicujus perfectio designatur. Sicut: Septies in die laudem dixi tibi, nihil est aliud, quam, Semper laus ejus in ore meo. Tantumdem autem valent, et cum multiplicantur sive per denarium, sicut septuaginta et septingenti; unde possunt et septuaginta anni Jeremiae pro universo tempore spiritualiter accipi, quo est apud alienos Ecclesia, sive per seipsos, sicut decem per decem, centum, sicut duodecim per duodecim, centum quadraginta quatuor, quo numero significatur universitas sanctorum in Apocalypsi. Sextam regulam Tychonius recapitulationem vocat. Sic enim dicuntur in Scripturis quaedam, quasi sequantur in ordine temporis, vel rerum continuatione narrentur, cum ad priora quae praetermissa sunt latenter narratio revocetur. Sicut in Genesi quod dicitur: Isti filii Noe in tribubus et linguis suis. Ab his divisae sunt insulae gentium super terram. Et statim: Erat autem omnis terra labii unius et sermonum eorumdem. Ita dictum videtur, tanquam eo jam tempore quo dispersi fuerunt una fuerit omnibus lingua, cum potius recapitulando latenter adjungeret: Qualiter sint linguae divisae. Septima ejusdem regula est, de diabolo et ejus corpore. Aliquando enim in diabolum dicitur, quod non in ipso, sed in ejus corpore poscit agnosci, sicut Dominus beato Job, ejusdem hostis fraudes et vires exponens, inter alia dicit: Numquid ad te preces multiplicabit, aut loquetur tibi mollia? Non enim ipse diabolus legitur uspiam poenitentiam acturus, sed corpus ipsius quod damnatum in fine dicturum sit: Domine, Domine, aperi nobis. Has ergo regulas non in Apocalypsi tantum, id est, in revelatione sancti Joannis apostoli, quam idem Tychonius et vivaciter intellexit, et veridice satisque catholice disseruit, praeterea duntaxat loca, in quibus suae partis, id est, Donatistarum schisma defendere nisus, persecutiones, quas ipsi a religioso Valentiniano principe, videlicet, ut haeretici, pertulerunt, Ecclesiis eorum et plebibus, domibusque et possessionibus sub Catholicorum manum contraditis, sacerdotibus exsilio retrusis, deflet, et martyria vocans, has in eadem gloriatur Apocalypsi fuisse praedictas, verum in omni quoque Scriptura canonica, et praecipue prophetica, easdem vigere regulas, quisquis vigilanter intenderit, inveniet. Cujus quidem auctoris et nos in hoc opere sensum secuti, nonnulla quae extrinsecus posuit, breviandi causa, omisimus, plura vero quae illi, utpote viro ingenioso, et qui, sicut de eo dictum est, veluti rosa in spinis effloruit aperta, nec quaesitu digna videbatur, quantum vel magistrorum traditione, vel memoria lectionis, vel etiam captu nostri sensus attingere potuimus, superadjicere curavimus. Nam et hoc in praeceptis habemus, ut percepta talenta cum usuris referamus ad Dominum. Cumque opus memoratum in tres libellos revelandae mentis gratia findi placuisset, nescio quo enim modo, ut beatus Augustinus ait, ita libri termino reficitur lectoris intentio, sicut labor viatoris hospitio. Nihilominus tamen ut facilior quaerentibus inventio redderetur, eadem capitulorum intemerata series, juxta quod in ipso libello quondam praepositis brevibus distinxeram, per omnia videbatur esse servanda. Nostrae siquidem, id est, Anglorum gentis, inertiae consulendum ratus, quae et non dudum, id est temporibus beati Gregorii papae, semen accepit fidei, et idem quantum ad lectionem tepide satis excoluit, non solum dilucidare sensus, verum sententias quoque stringere disposui. Nam et aperta magis brevitas quam disputatio prolixa memoriae solet infigi. Opto in Christo valeas, dilectissime frater, Bedaeque tui semper memor esse digneris.
(frater Eusebi) (ut mihi videtur)
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
13
EPISTOLA XIII. AD ACCAM.
De Samuelis libri primi allegorica interpretatione.
Quaecunque enim scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt, ut per patientiam et consolationem Scripturarum spem habeamus. Et alibi: Omnia in figura contingebant illis. Scripta sunt ad correptionem nostram, in quos fines saeculorum devenerunt. Sed et beatus apostolus Petrus dominicae incarnationis, passionis et posterioris gloriae tempora commemorans, dicit inter caetera: Et omnes prophetae a Samuel, et deinceps qui locuti sunt, etiam annuntiaverunt istos dies. Si enim ad nostram correptionem, doctrinam vel consolationem, omnia scripta sunt, nec soli Jeremias et Isaias caeterique tales, qui verbis futura signaverunt, sed et Samuel, Jonas et Esdra, eorumque consimiles, qui praeterita, vel sua vel aliorum, gesta sive dicta conscripsere, dies istos hoc est novae gratiae, luce radiantes insinuant, insistendum nobis summopere est, et pro suo cuique modulo Christi juvante gratia nitendum, ne ea quae propter nos scripta sunt nostro nos torpore vel incuria quasi aliena praetereant. Sed quo sensu in his correptionem, qua ratione doctrinam, quo intellectu consolationem nanciscamur, qualiter omnia dies istos loquantur et annuntient, sollicite ac vigilanter intendamus, imitantes pro captu nostri ingenioli scribam illum doctum in regno coelorum, qui profert de thesauro suo nova et vetera. Nam si vetera tantummodo de thesauro Scripturarum proferre, hoc est, solas litterae figuras sequi Judaico more curamus, quid inter quotidiana peccata correptionis, inter crebrescentes aerumnas saeculi consolationis, inter innumeros vitae hujus errores spiritualis doctrinae legentes vel audientes acquirimus, dum aperto libro, verbi gratia, beati Samuelis, Elcanam virum unum duas uxores habuisse reperimus, nos maxime, quibus ecclesiasticae vitae consuetudine longe fieri ab uxoris complexu et coelibes manere propositum est, si non etiam de his et hujusmodi dictis allegoricum noverimus exculpere sensum, qui vivaciter interius castigando, erudiendo, consolando reficit? Unde tuo crebro, dilectissime ac desiderantissime omnium qui in terris morantur antistitum, Acca, provocatus hortatu, tuis fretus orationibus, memorati prophetae, qui tunc vocabatur Videns, scripta perlustrans, si quid, donante illo qui ei multa spiritualia dedit videre, spirituale ac mysticum poteram contueri, litteris mandare curabo. Et post qualemcunque expositionem beati Lucae dictorum, quibus evangelicos, vel ipsius Domini, vel apostolorum ejus actus describit, etiam hunc sanctissimum Domino ex matris utero Nazaraeum, non minus suis in scriptis evangelistae, quam historici functum officio probare satagam, quippe qui et ipse omnia Mediatoris Dei et hominum, hominis Jesu Christi sacramenta figurato fidelis historiae, sed plenissimo designavit eloquio. Denique, ut de caeteris taceam, sinus David, locum nativitatis, officium pastoris, ruborem ac pulchritudinem aspectus, modum unctionis, insigne virtutum, pondus tribulationum, et promissi olim regni gloriam, arcta consideres, si quanta in his singulis fidei et veritatis Evangelicae congesta mysteria sint cernas. Verum haec suo loco planius, nunc ex ordine injunctum opus, superno solum fidens auxilio, et patrum vestigia sequens, aggrediar. Et si quidem multorum, ut desidero, meus sudor utilitati et commodo profuerit, multa me donandum mercede cum illis a Domino spero; sin autem, nec mihi tamen mea solertia, quae me tanto tempore laboris hujusce otiosum esse, supervacuisve rebus animum indulgere non sinit, infructuosa existere poterit. Ergo, age, videamus, propheta Samuel, qui locutus est et annuntiavit dies istos, quod ejusdem locutionis et annuntiationis suae fecerit initium; et ex ordine disserentes, beati Petri apostolorum principis adjutorio, qui cuncta, quibus diebus sint aptanda, perdocuit, qualiter singula sint eisdem diebus aptanda, quaeramus.
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
14
EPISTOLA XIV. De mansionibus filiorum Israel.
Domino in Christo dilectissimo et cum omni semper honorificentia nominando antistiti Accae, Beda fidelis tuus famulus.
Quasdam mihi pariter, dilectissime antistitum, non tamen unius ejusdemque difficultatis solvendas quaestiones destinando, parumper me ab inchoata beati prophetae Samuelis expositione ad Mosen Isaiamque scrutandos articulum deflectere cogis. Quarum prima quae ad historiam praeteriti temporis respicit, aut facile fortasse clarescet, aut non magno periculo remanebit occulta. Secunda vero, quod ad fidem pertinet futurorum, si aliter quam decet sentiatur, cavendum est ne fovea nefandissimae haereseos incurratur. Quaeris ergo mansiones filiorum Israel, quae quadraginta et duae pariter in ultima libri Numerorum parte computantur, quot vel quibus sint annis aptandae longissimi illius itineris, quod ab Aegypto ad terram repromissionis agebatur. Cunctis enim legentibus liquet, quamvis annos ejusdem itineris eodem prope quo et mansiones numero concludi, nequaquam tamen singulos annos in singulis castris eos fuisse commemoratos. Ubi, sicut in omnibus soleo, tuae beatitudini promptus dico quod sentio, castra, videlicet, vel mansiones easdem trium tantummodo congruere curriculis annorum, primi, videlicet, secundi et quadragesimi, egressionis ex Aegypto. Quorum primus continet annus mansiones certa distinctione duodecim. Primam esse duodecima die primi mensis ingressum; ultimam solitudinem Sinai, prima die tertii mensis aditam, et per undecim menses continuos, construendi tabernaculi, docendae legis gratia, minime relictam. Quarum, videlicet, duodecim mansionum novem solummodo liber Exodi nominatim exprimens, caeteras tres sub deserti Sin, quod esse dicitur inter Elim et Sinai, vocabulo indiscrete praeteriit. Secundus annus complectitur mansiones viginti et unam, quibus in ordine historiae cunctis indifferenter sub solitudinis Pharam nomine comprehensis, prima solum, secunda et ultima hoc est sepulcra concupiscentiae Aseroth et Cades suo distinguuntur ex nomine; sed in catalogo mansionum pariter omnes quot numero fuerint, vel quo nomine dictae, diligenter ostenditur. Quarum prima mansio, hoc est, sepulcra concupiscentiae, secundo mense ejusdem secundi anni vicesimo secundo die mensis est introita. Anno enim secundo, ut Scriptura dicit, mense secundo, vicesimo die mensis, moverunt castra de deserto Sinai, et recubuit, inquit, nubes in solitudine Pharan, profectique sunt de monte Domini via trium dierum, donec venirent ad locum mansionis, quae merito populi carnes Aegyptias desiderantis, sepulcrorum concupiscentiae nomen accepit. Ultima autem harum mansionum, id est, Cades, quo die vel mense ejusdem anni sit ingressa, non dicitur; sed tamen quia et ipsa in solitudine Pharan sita quia eodem anno fuerit adita, non tacetur. Scriptum est enim: Et populus non est motus de loco illo, donec, revocata Maria, profectus est de Haseroth fixis tentoriis in deserto Pharan; ibi locutus est Dominus ad Moysen dicens: Mitte viros qui considerent terram Chanaan; quod ne proxima post Haseroth mansione jussum factumque putetur, sed potius intelligatur in ultima earum quae sub Pharan solitudinis nomine continentur impletum, videamus quod infra scriptum est: Reversique exploratores terrae post quadraginta dies, omni regione circuita, venerunt ad Moysen et Aaron et ad omnem coetum filiorum Israel in desertum Pharan, quod est in Cades. Sed et in Deuteronomio Moyses ipse loquitur populo: Cumque venissetis in Cadesbarne, dixi vobis: Venistis ad montem Amorrhaei quem Dominus Deus noster daturus est nobis, vide terram, quam Dominus Deus tuus dat tibi, ascende eam; et accessistis ad me omnes atque dixistis: Mitte viros qui considerent terram, etc. Quod autem eamdem mansionem secundo anno exitus de Aegypto adierunt, a qua tamen peccato murmurationis retro reverti ac multo tempore per desertum vagi errare et passim cadere meruerunt, testatur Moyses in sequentibus, dicens: Sedistis ergo in Cadesbarne multo tempore; profectique inde venimus in solitudinem quae ducit ad mare Rubrum, sicut mihi dixerat Dominus, et circuivimus montem Seir longo tempore. Et infra: Tempus autem quo ambulavimus de Cadesbarne usque ad transitum torrentis Zared, triginta octo annorum fuit, donec consumeretur omnis generatio hominum bellatorum de castris, sicut juraverat Dominus. Zared autem non nomen est mansionis, de illis dico quadraginta duabus, sed nomen torrentis, ad quem, sicut in Numerorum volumine legitur, transgressa tricesima octava mansione nomine Hie ab Aram venerunt. Quem relinquentes, inquit, castra metati sunt contra Arnon, quae est in deserto et prominet in finibus Amorrhaei; quod quadragesimo anno gestum fuisse nos latet. Qui videlicet annus, quadragesimus idem et ultimus, longissimae per desertum viae mansiones continet numero decem, quarum prima est magno labore reperta: eadem ipsa Cades deserti Sin, quam ante triginta octo annos, ut dictum est, culpa praevaricationis exigente, post se reversi reliquerant. De qua ita scriptum est: Veneruntque filii Israel et omnis multitudo in desertum Sin, mense primo, et mansit populus in Cades, Mortuaque est ibi Maria et sepulta est in eodem loco. Cumque indigeret aquam populus, coegerunt adversum Moysen et Aaron, etc., ad id quod scriptum est: Haec est aqua contradictionis, ubi jurgati sunt filii Israel contra Dominum et sanctificatus est in eis. Notandumque quod eamdem Cades in deserto Pharan et in deserto Sin Scriptura sitam referat. Unde conjici datur consueto more locorum partem deserti Pharan, ubi Cades est, specialiter Sin appellari. Sin autem non ipsa est, quam mox transgresso mari Rubro inter Elim et Sinai pertransiere, sed alia prorsus, aliisque apud Hebraeos scripta elementis. Secunda vero eadem quadragesimi anni mansio est mons Hor, in quo occubuit Aaron prima die quinti mensis; ultima, campestria Moab super Jordanem contra Jericho, ubi Deuteronomium meditantes manserunt usque dum post mortem Moysi, Josue duce. prima die decimi mensis sicca fluvii Jordanis profunda transirent. Fiunt ergo omnes mansiones primi anni duodecim, secundi viginti et una, ultimi et ipsa vicesima prima quae est Cades et aliae novem, id est simul omnes quadraginta et duae: ubi diligentius intuendum quare legislator tanta solertia trium annorum conscripto catalogo reliquas maluerit praeterire silentio, ita ut tanto temporum vel potius saeculorum spatio distincta mansionum loca sub contextu continuae narrationis quasi mox subinvicem succedentia connectat: Egressique de Hebrona castra metati sunt in Asiongaber. Inde profecti venerunt in desertum Sin, haec est Cades. Egressi de Cades, castra metati sunt in monte Hor; cum superiora sollicitius inquisita doceant eos secundo suo profectionis anno de Asiongaber venisse et post longos triginta et octo annorum anfractus, derelicta tandem eadem Cades venisse in montem Hor, nequaquam hoc frustra, sed magni mysterii gratia taliter actum conscriptumque debet intelligi, ubi salvo subtiliore tractatum moraliter puto sentiendum. Quodque mansionum contextus earumdem qui de servitute Aegyptia liberatos ad terram repromissionis provehit, sicut beatus Hieronymus in libro super iis dictato enucleatius exponit, altipetax est spiritualium ascensio virtutum, quibus Ecclesia Christi, quibus quaeque anima fidelis spe libertatis ad supera de hac convalle lacrymarum ad dispositum sibi locum, hoc est, ad videndum Deum deorum in Sion, festina satagit ascendere, donec salvo nostri boni operis incessu proficimus de virtute in virtutem quasi castra quaedam mansionesque, Deo duce, rectissimas Dei conspectu dignissimas per desertum mundi sitientis agamus. At quoties vitiis quibuslibet subripientibus a coepto veritatis calle deviamus, non statim ad altiores virtutum gradus ascendere possumus, sed interim ab infimis miserae mentis defectibus, paulatim superiora debeamus poenitendo repetere, donec dignis poenitentiae fructibus actis perveniamus reduces ad illum de quo lapsi sumus modum culmen quod ad tempus iter agere virtutum, exuti veteri homine cum actibus ejus et induti novo qui secundum Deum creatus est in justitia et sanctitate: quod mors et funeratio patrum peccantium in deserto ibidemque adultae natae significat juventutis alacritas, quae, fluvio mortis devicto, digna sit regnum supernae promissionis intrare. Ita enim fit in renovata nostrae bonae conversationis inventute. sicut Aquilae, tanta jam ac talia malignis spiritibus gratiae spiritualis ac sic intermissum occurrentes valeamus firmare castra supernorum profectuum, quae non solum divino respectui grata, sed et spiritualium patrum sint scriptis ac laude dignissima. Haec de prima tua quaestione, charissime, quia plana videntibus et historico sunt transacta cursu, mox lectis tuae beatitudinis epistolis rescribere sategimus. De Prophetae autem testimonio quod pariter exponendum misisti, si quid Deo concedente memoria dignum sentire poterimus, et ipsum tibi quantocius non celare curabimus. Orantem pro Ecclesia sua sanctam beatitudinem vestram sancta et individua Trinitas incolumem custodiat.
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
15
EPISTOLA XV. De eo quod ait Isaias: « Et claudentur ibi in carcere et post dies multos visitabuntur. »
Domino beatissimo et intima semper charitate venerando, sancto antistiti Accae, Beda, humillimus servorum Christi, salutem.
Quoniam quidem, primae tuae propositioni festinato respondens, secundam, quae mihi videbatur obscurior, opportunius rebar ex tempore considerandam; nunc ergo de illa juxta mei ingenioli sensum, quod catholicae et absque scrupulo fidei dici et intelligi possit exponam. Quaeris enim quomodo intelligendum sit quod de die judicii scribens Isaias dicit inter caetera: Et erit in die illa, visitabit Dominus super militiam coeli in excelso et super reges terrae qui sunt super terram, et congregabuntur in congregationem unius fascis in lacum et claudentur ibi in carcere, et post multos dies visitabuntur, et erubescet luna, et confundetur sol cum regnaverit Dominus exercituum in monte Sion et in Jerusalem et in conspectu senum suorum fuerit glorificatus. Ad hoc autem quaerendum admonitum te asseris ex lectione tertii nostri in Samuelem libelli, ubi infixum in capite Goliae lapidem super aeterna neque unquam penitus excutienda diaboli et angelorum sociorumque ejus poena interpretantes, hujusce sententiae memoriam fecimus, non tamen haec quomodo intelligenda sit, sed quomodo intelligenda non sit edisserentes, id est, quia nequaquam post multos dies sint liberandi quibus in ultimo examine dicatur: Discedite a me, maledicti, in ignem aeternum. Neque enim sibi contrarius esse potest idem ipse propheta, qui alibi dicit: Et videbunt cadavera virorum qui praevaricati sunt in me; vermis eorum non morietur, et ignis eorum non exstinguetur. Sin autem, qualiter intelligenda sit quaeritur, palam tuae sanctitati, domine in Christo dilectissime, profiteor nequaquam ausum dicere quod intellexerim quid in hac sententia senserit et sentiri voluerit propheta Isaias. Sed tamen, quid ipse pure, ut reor, et catholice sentiam tibi praecipienti pandere non abnego. Primo diligentius inspiciens quid de hac beatus Hieronymus in suo illo pulcherrimo in eumdem prophetam opere loquebatur: « Quod autem sequitur : Et post multos dies visitabuntur, videtur applaudere amicis meis, qui diabolo et daemonibus dant poenitentiam, quod multa post tempora a Domino visitentur; sed considerent quia non dixerit aperte Scriptura divina, visitabuntur a Domino, vel, Visitabuntur ab angelis, sed absolute, Visitabuntur. Ex qua ambiguitate verbi et remedium potest intelligi et correptio quod, postquam justi praemia receperunt, illi in poenis perpetuis visitentur. Et tamen sciendum quod judicium Dei humana non possit scire fragilitas, nec de poenarum magnitudine atque mensura ferre sententiam, quae Domini arbitrio derelicta est. » Quibus profecto verbis doctissimus vir et errorem redarguit eorum qui diabolum cum angelis et hominibus reprobis autumant post longa licet tempora completi examinis ultimi suppliciis eruendum, et ex prophetae dictis hoc intelligi posse demonstrat, quod postquam justis in judicio praemia sempiterna donentur, damnati perpetua poena reprobi incognito nobis ordine visitentur; quod autem remedium aliquantulum nacturi sunt, non tamen a tormentis omnibus solvendi, aut certe graviore adhuc correptione plectendi, quod tamen qualecunque et quantulumcunque et quandocunque venturum sit, solius aeternae judicis scientiae pateat. Verum, qui nusquam alibi Scripturarum legimus aliquid hujusmodi sensum adest de augendis sive minuendis post diem judicii reproborum tormentis. Namque de amba Habacuc cum propheta quidam, quasi in auxilium hujuscemodi sensus, assumunt: In ira misericordiae memor eris, hoc ambiguum, aliud vero est clara luce perspicuum: quod videlicet viratus causa praevaricationis hominibus Deus in hanc convallem lacrymarum eos de paradisi gaudiis expulerit, non tamen his sicut angelis de coelo cadentibus spem resipiscendi abstulerit, sed insuper auditorium frequentiam recuperandae salutis adhibuerit. Memoratus spiritus vadens et non rediens quod singulis nobis peccantibus, qui in seipso semper tranquillus est videatur irasci dum punit, attamen digne poenitentibus mox misereri meminerit; quod denique eidem propheta dixit enim hoc in oratione pro ignorantibus ignorantem peccanti ad oram irascens statim sit misertus oranti, cui simile est illud Psalmistae: Nunquid obliviscetur misereri Deus, aut continebit in ira sua misericordiam suam? Hoc namque et hujusmodi dicta omnia, sicut et illud: Visitabo in virga iniquitates eorum, et addam plagas vestras septuplum, et caetera talia, certum est quod hujus saeculi, in quo misericordiam et judicium sancti Domino cantant, statui conveniant. Incertum autem si et futuri, in quo fit quod in alio psalmo Deo dicitur: Quia tu reddes singulis secundum opera eorum, quia, inquam, manifeste Scriptura aliquid post universale judicium talis futurae mutationis non dicit, est qui illum prophetae versiculum, quo clausos in carcerem laci reges terrae post multos dies visitaturos perhibet, non post longum tempus consummati novissimi examinis, sed in ipso examine putent adimplendum. Quia, videlicet, homines majorum scelerum rei, per multos ante judicium dies congregati in lacum miseriae, in ipso judicii tempore sint per resurrectionem ad modicum evocandi de lacu, mox peracto judicio cum recepto corpore eumdem recludendi in lacum. Cujus visitationis post multos dies futurae, id est, resurrectionis et judicii advenientis tempore, sequentes quoque versiculi complebunt; quibus dicitur: Et erubescet luna et confundetur sol cum regnaverit Dominus exercituum in monte Sion, etc. Haec etenim in die judicii futura, quando et gloriam regni sui universis et beatitudinem suae visionis sanctis ostensurus est Christus. Loquitur et prophetia saepe et apertius evangelica Scriptura, dicente Domino: Sed in illis diebus, post tribulationem illam sol contenebrabitur et luna non dabit splendorem suum, et stellae coeli erunt decidentes, et virtutes quae sunt in coelis movebuntur, et tunc videbunt Filium hominis venientem in nubibus cum virtute multa et gloria. Neque hoc quod dicitur: Et erit in die illa, visitabit Dominus, putet quisquam huic assertioni contrarium, quasi non possit dici in die illa futurum quod multis ante judicium diebus constet implendum. Solet namque Scriptura de die judicii loquens non solum diem illam, sed et horam illam nuncupando praecurrentia proxime ante judicium tempora signare. Denique et Joannes apostolus, tam longo ante diem judicii tempore scribens, ait: Filioli, novissima hora est, et, sicut audistis, quia Antichristus venit. Nunc autem Antichristi multi facti sunt, unde scimus quia novissima hora est. Et ipse Dominus in Evangelio cum diceret: Qua die autem exiit Lot a Sodomis, pluit ignem et sulphur de coelo et omnes perdidit, secundum haec erit qua die Filius hominis revelabitur, continuo subjunxit, et ait: In illa hora qui fuerit in tecto et vasa ejus in domo, ne descendat tollere ea, et qui in agro similiter non redeat retro. Videbatur enim ut, die revelationis praemissa, protinus horam illam subjungeret, non aliam debuisse horam intelligi quam eam qua ipsa revelatio contingeret. Attamen, hora nominata, Dominus non ea quae in die revelati judicii futura, sed quae ante diem revelandi judicii essent facienda signavit. Neque enim pluendi Domino ignem et sulphur de coelo quisquam in Sodomis ad poenitentiam commissorum recurrere, sicut nec ad augmentationem eorumdem procurrere spatium temporis habuit, neque Filio hominis revelato aliquis facultatem sicut nec voluntatem habere poterit, vel repetendi desideria quae cum mundo superius ascendendo reliquerat, vel relinquendi fructus virtutum spiritualium quibus eatenus exercendis inservierat. Hoc est enim relicta in domo vasa descendendo tollere et operantum in agro retro praeposterum ire cum omnes inopinatus judicis adventus praeoccupans timere solummodo ac de operum suorum retributione cogitare compulerit. Sic ergo Apostolus in ipsis adhuc primordiis Novi Testamenti novissimam horam jam venisse testatur. Et si Dominus de die judicii ac revelatione adventus sui faciens sermonem repente intulit, quid in illa hora cavendum, quid sit fidelibus agendum, quae tamen admonitis manifesta ratione probatur non ad ipsum judicii advenientis articulum pertinere, sed potius ad vicina imminentis judicii tempora, de quibus promissum fuerat: Venient dies quando desiderabitis videre unum diem Filii hominis et non videbitis, et dicent vobis: Ecce hic, et paulo post: Et sicut factum est in diebus Noe, ita erit et in die Filii hominis; edebant et bibebant, uxores ducebant et dabantur ad nuptias; ecce quanto magis propheta, qui, tot saeculorum voluminibus novi testamenti tempora praecurrens, prophetiae oculum longe ad speculandos extremi temporis eventus extendit, potuit de consummatione saeculi loquens ea pariter interserere, quae non jam instante, sed imminente adhuc ipsa consummatione futura cernebat. Unde libet paulo superiora loci hujus prophetici, de quo quaestio est, diligentius inspicere, et quomodo partim ad diem judicii, partim ad vicina judicio tempora pertinebant, explicare. Praevaricantes, inquit, praevaricati sunt et praevaricatione transgressorum praevaricati sunt. Haec ante diem judicii fieri quis non videat, quando, sicut Dominus praedixit, scandalizabuntur multi et invicem tradent et odio habebunt invicem; et multi pseudoprophetae surgent, et seducent multos, et cum abundabit iniquitas refrigescet charitas multorum? Deinde subjungit: Formido et fovea et laqueus super te qui habitator es terrae; et erit, qui fugerit a voce formidinis, cadet in foveam, et qui se explicaverit de fovea tenebitur laqueo; et haec, appropiante, non autem adhuc apparente, judicio, temporibus, videlicet, Antichristi, ventura esse perspicuum est. Quis enim, veniente de coelis Domino, et resuscitatis in ictu oculi omnibus, vacuum de loco ad locum fugere, vel per diversa evadendi consilia mentem versare, quod hujus vitae statui solum congruit? Temporibus igitur, ut dixi, novissimae persecutionis aptius haec verba conveniunt: formido, etc., namque, quia habitatorem terrae praeoccupandum dicit, ipse est turbo praefatae persecutionis, de qua ad beatum Job Dominus, Antichristi gesta explicans, ait: Per gyrum dentium ejus formido; et ad discipulos in Evangelio: Erit enim tunc tribulatio magna, qualis non fuit ab initio mundi usque modo, neque fiet, vel quali formidine cupiebat liberari propheta, qui dicit: A timore inimici eripe animam meam. Notandum enim quod non ait a gladio inimici, sed a timore, inquit, inimici eripe animam meam, quia non hoc erat fortis martyr, ut non eum corporaliter occidat inimicus; sed hoc nimirum, ut non timeat eum qui occidit corpus, animam autem non potest occidere, ne forte hunc timendo offendat eum qui potest et animam et corpus perdere in gehennam, quod in certamine positis medio constat evenisse, qui, adversa non ferendo poenarum, vitam negabant aeternam. De qualibus hic dicitur: Et erit, qui fugerit a voce formidinis, cadet in foveam. Fugiens quippe a voce formidinis, cadit in foveam, qui, ob minas vel tormenta persecutoris, fidei constantiam deserens, Christum perdere non timet. Fuerunt autem nonnulli qui, violentia tormentorum coacti, Christum voce magis quam mente negarent, ideoque elapsi manibus tortorum, rursus, juvante fraterna compassione, redirent ad Christum, et quem prius timide negaverant, in ejus denuo fortiter confessione perstarent, culpamque apostasiae perfectissime, vel longo poenitentiae medicamento, vel etiam restaurato martyrum certamine, delerent. At quidem in martyrio lapsi, ne resipiscendo ad poenitentiam quam proposuerant veniamque redeundi tempus haberent, statim interficiebantur ardente adversario animas jugulare, non corpora, quibus apte congruit quod hic propheta consequenter adjungit: Et qui se explicuerit de fovea, tenebitur laqueo. Cum enim hujusmodi animarum necem a priscis Ecclesiae persecutoribus, membris videlicet diaboli, Christianis illatam noverimus, quis dubitet eamdem multo amplius inferendam, ubi ipse malorum omnium dux et origo Satanas suum de abysso ad persequendam Ecclesiam caput extulerit? His autem propheta de proximo ante diem judicii tempore praedictis, adjicit consequenter ea quae bifariam, ni fallor, possunt rectissime intelligi, quod cataractae de excelsis apertae sunt, et concutientur fundamenta terrae, confractione confringetur terra, contritione conteretur terra, commotione commovebitur terra, agitatione agitabitur terra, sicut ebrius. Potest enim et de ipso terrae elemento dictum accipi, quod tempore novissimo penitus a pristino statu commovendum sit. Possunt etiam terrae nomine homines qui in terra habitant designari, et ejusdem rationalis terrae concussio, confractio, contritio, commotio, agitatio sicut ebrii illa intelligi, de qua Dominus in Evangelio, cum dixisset: Erunt signa in sole et luna et stellis, subjunxit dicens: Et in terris pressura gentium; vel certe illa de qua mox addidit, prae confusione, inquiens, sonitus maris et fluctuum arescentibus hominibus prae timore et exspectatione, quae superveniunt universo orbi. Quod autem addit propheta: Et auferetur quasi tabernaculum unius noctis et gravabit eam iniquitas sua et corruet et non adjiciet ut resurgat, specialiter ad diem judicii respicit, quando praeterit figura hujus mundi et ea quae nunc in illo est hominum conversatio transit. Qua de die novissimo intermista sententia, rursus ad ea quae diem novissimum terribilia praecedunt, id est, ad interitum Antichristi praedicendum, sermonem convertit, Et erit, inquiens, in die illa visitabit Dominus super militiam coeli in excelso et super reges terrae qui sunt super terram, et congregabuntur unius fascis in lacum et includentur ibi in carcerem. Visitabit Deus namque super militiam coeli in excelso, cum, interfecto Antichristo, potentiam spirituum immundorum magna ex parte contriverit, quae militia coeli recte vocatur, vel quia ab initio de coelestibus ad ima corruens, vel quia commorata in aere, qui saepe in Scripturis coelum nuncupatur, pertinax cum humano genere bellandi studium gerit. Unde dicit Apostolus non esse nobis colluctationem adversus carnem, sed adversus principatus et potestates, adversus mundi rectores tenebrarum harum, contra spiritualia nequitiae in coelestibus. Et per prophetam Dominus futuram eorum perditionem describens: Inebriatus est, inquit, in coelo, gladius meus. In die ergo illa, id est, in tempore quo formido et fovea et laqueus maxime illius et ultimae tribulationis habitatorem terrae capturus est, quando gente contra gentem et regno consurgente adversus regnum, concutientur fundamenta terrae, et ipsa suis se invicem incolis impugnantibus confringetur, conteretur, commovebitur, agitabitur sicut ebrius, appropinquante et jamjamque imminente ablatione et ruina ipsius, visitavit Dominus super militiam coeli in excelso mittendo angelum de coelis, qui hominem illum peccati, filium perditionis, qui elevatur et extollitur supra omne quod dicitur Deus aut quod colitur, ita ut in templo Dei sedeat, divina virtute perimatur: quod beatus papa Gregorius per Michaelem archangelum patrandum fore, ex Apocalypsi sancti Joannis intelligit, ubi scriptum est: Et factum est praelium in coelo Michael et angeli ejus praeliabantur cum dracone, et draco pugnabat et angeli ejus, et non valuerunt, neque locus inventus est eorum amplius in coelo. Visitabitur ergo super militiam coeli, cum perimetur Antichristus, quia et illo interempto, virtus spirituum malignorum, qui eum in ostendendis signis mendacibus juverant, infirmata cassabitur, et ipse non sine ratione potest inter militiam coeli deputari pro eo, quia se non solum super angelos omnes, verum etiam super omnem divinae majestatis celsitudinem exaltare praesumit. Visitabitur et super reges terrae, qui sunt, ministros, videlicet, Antichristi et factorum fraudumque ejus fautores et cooperatores, qui infimis ac terrenis mentibus impio dominantur imperio, quos dubium non est finiendo eodem furore suae tribulationis esse perituros. Juxta quod in omnibus, qui contra Ecclesiam exarserunt, bellorum auctoribus factum historiae tradunt. Notandum enim quod non ait aperte Super omnes reges terrae, sicut nec Super omnem militiam coeli; sed absolute, visitavit Deus, inquit, super militiam coeli in excelso, et super reges terrae, qui sunt super terram; unde licet haec non de generali omnium, sed de speciali quorumdam hominum angelorumque malorum dejectione dicta intelligi; et congregabuntur in congregationem unius fascis in lacum, et includentur ibi in carcerem, de animabus dicitur eorum quorum, Domino visitante, corpora dabuntur in mortem, quae etsi non simul egressae de corpore, cunctae tamen suo quaeque in ordine eumdem congregabuntur in fascem, ejusdem poenarum perennium concludentur ergastulum. Juxta utique dispositionem districti judicis, ut qui pari mente impugnaverunt Ecclesiam, pariter suae theomachiae supplicium luant. Quod et de caeteris reprobis fieri doctores Ecclesiae tradunt, pares, videlicet, in culpis, pariter damnandos in poenis et haec esse quod de zizaniis ait Dominus: Alligate ea fasciculo ad comburendum, avaros cum avaris, luxuriosos cum luxuriosis, perjuros cum perjuris, et caeteros quoque peccatores cum similis culpae complicibus, simul aeternis ignibus esse mergendos. Congregabuntur ergo, pereunte Antichristo, ministri deceptionum ejus in carcerem gehennalium poenarum, et post multos dies visitabuntur: tempore, videlicet, resurrectionis omnium, quando ad hoc tempus animae eorum modicum evocabuntur ab inferis ut, recepto corpore, statim expleto judicio, cum caeteris peccatoribus easdem relabantur in poenas. Neque huic nostrae assertioni, qua Antichristum ante multos dies advenientis judicii universalis dicimus occidendum, putet aliquis obsistere quod de ipso loquens Apostolus ait: Quem Dominus Jesus interficiet spiritu oris sui, destruet illustratione adventus sui; significat namque hoc dicendo Apostolus, quod tanta tamque terribili plaga sit conterenda ac finienda potestas illius diaboli, ut nulli dubium sit quin dominici adventus praesentia ad perdendam superbiam adfuerit, juxta quod et in Herode, qui Jacobum occidit et Petrum misit in carcerem, Scriptura gestum commemorat; et in caeteris Christianorum persecutoribus ecclesiasticae Historiae aeque factum produnt, vel certe interfecturum dicit eum spiritu oris Domini et illustratione adventus ejus destructurum, quia nimirum veniente eo ad judicium novissima inimica destruetur mors, et omnis ad integrum cum eo qui habet mortis imperium, id est, diaboli satellitum, ejus potentia peribit. Namque quod non statim exstincto illo homine peccati filio perditionis universale sit adventurum judicium, Daniel Propheta testatur, qui in ultima suae prophetiae visione regni illius acta describens cum eumdem regni tempora mille ducentis nonaginta diebus, id est, tribus semis annis, comprehenderit, repente intulit: Beatus qui exspectat et pervenit ad dies mille trecentos triginta quinque. Quem versiculum beatus presbyter Hieronymus his verbis exponit: « Beatus, inquit, qui, interfecto Antichristo, dies super numerum perfinitum quadraginta et quinque praestolatur, quibus est Dominus atque Salvator in sua majestate venturus. » Quare autem post interfectionem Antichristi quadraginta et quinque dierum silentium sit, divinae scientiae est, nisi forte dicamus dilatio regni sanctorum patientiae comprobatio est; sed et hoc notandum in eo quod scriptum est, Et post multos dies visitabuntur, quia ipsa multorum dierum appellatio congruentius hujus saeculi temporibus assignetur, quae alterna dierum ac noctium vicissitudine multiplicantur, quam futuri, ubi cessantibus horarum discursibus, sanctis erit Dominus in lucem sempiternam, et impii, ligatis manibus ac pedibus, exteriores mittentur in tenebras. Ideoque recte sentiendum quia qui nunc infernalium tenebrarum carcere tenentur, post multos labentis hujus saeculi dies visitentur, in illa utique hora in qua omnes qui in monumentis sunt audient vocem Domini et procedent, qui bona fecerunt, in resurrectionem vitae, qui vero mala egerunt in resurrectionem judicii, cujus visitationis tempore fiet hoc quoque quod sequitur: Et erubescet luna et confundetur sol, id ipsum Domino in Evangelio attestante, qui ait: Statim autem post tribulationem dierum illorum, sol obscurabitur et luna non dabit lumen suum; et paulo post: Et tunc plangent omnes tribus terrae et videbunt Filium hominis venientem in nubibus coeli cum virtute multa et majestate, et mittet angelos suos cum tuba et voce magna et congregabunt electos ejus a quatuor ventis. Quod autem quasi sub eodem textu propheta subjungit in clausula dicens: Cum regnabit Dominus exercituum in monte Sion et in Jerusalem et in conspectu senum suorum fuerit glorificatus, magis exacto judicii discrimine complebitur, cum ablatis impiis, ne videant gloriam Dei, sancti omnes in supernae civitatis mansionem ad contemplandam perpetuo speciem sui Conditoris intrabunt. Ubi notandum quia, sicut hoc loco quasi pariter futura dicuntur quaeratis manifesta discretim futura esse declarat, ita esse superius pariter et quasi sub unius diei judicii articulo contexantur, quae partim imminente ipso die judicii, partim jam apparente constat implenda. Quem enim legentium latet quin rubor lunae et confusio solis vel ante diem vel in ipso die sit futura judicii, glorificatio autem Domini non ea qua cunctis in judicio et justis et injustis apparebit, sed qua in conspectu senum suorum tantummodo, id est, electorum, revelabitur, tunc sit potius illis ostendenda, quando ibunt impii in supplicium aeternum, ipsi autem in vitam aeternam, quo tempore, si tamen in tempore dici libet quod aeternum est, non rubor lunae, non confusio solis jubar obscurat, sed, sicut alibi dicit idem propheta: Erit lux sicut lux solis, et lux solis erit septempliciter sicut lux septem dierum, in die qua alligaverit Dominus vulnus populi sui et percussuram plagae ejus sanaverit. His de quaestione periculosissima, sancte antistes, pro modulo nostro expositis, repeto in fine quod in principiis dixi, quia non summe ausus dicere intellexisse quid propheta in ea sentire voluerit. Spero autem, superna donante gratia, quia nec textui propheticae lectionis nec rationi catholicae fidei sint inconvenientia quae de ea disputans scripsi. Sed nec me infructuosum meo lectori futurum credo in his quae scripsi, quem etsi in sanctuarium prophetici sensus introducere nescivi, ab aratro tamen haereticae deceptionis longius abduxi, praemonendo, videlicet, ne verba prophetae male interpretans, peccatores quosque criminibus suis inferni carcere semel damnatos credat aliquando visitatione divina revocandos ad veniam, quin potius suimet suorumque curam sedulus agat, quatenus expurgati a vitiis, ornati bonis operibus, diem exspectent ultimam, quod et nunc prophetam et omnes Ecclesiae magistros docuisse dubium non est. Intercedentem pro nobis beatitudinem vestram superna gratia semper adjuvare dignetur!
(quod prorsus quaesitu dignum, nescio autem an a meis similibus est quaerendum) (inquit)
[ F. sunt] [ F. visitandos] [ F. orat] [in] [ F. quae ratio] [ F. sum]
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Beda
16
EPISTOLA XVI. De septem Epistolis canonicis.
Jacobus, Petrus, Joannes, Judas septem Epistolas ediderunt, quas ecclesiastica consuetudo catholicas, hoc est, universales, cognominat. In quibus ideo prima Epistola Jacobi ponitur, quia ipse Jerosolymorum regendam suscepit Ecclesiam. In catalogo enim apostolorum priores solent nominari Petrus et Joannes. Verum fons et origo evangelicae praedicationis incipiens a Jerosolymis per orbem diffusa et universum. Cujus cathedrae dignitatem etiam Paulus apostolus in eo nominando venerans ait: Jacobus, Cephas et Joannes, qui videbantur columnae Ecclesiae, vel certe quia ipse duodecim tribubus Israelis, quae primae crediderunt, suam Epistolam misit, merito prima poni debuit; merito Petri secunda, quia ipse electis advenis, qui Graece dicuntur proselytae, hoc est, eis scripsit qui de gentilitate ad judaismum, de judaismo ad electionis evangelicae gratiam conversi sunt. Merito Joannis Epistolae tertio loco sunt positae, quia his scripsit ipse qui de gentibus crediderunt, cum nec natura nec professione exstitissent. Denique multi scriptorum ecclesiasticorum, in quibus est sanctus Athanasius, Alexandrinae praesul Ecclesiae, primam ejus Epistolam scriptam ad Parthos esse testantur. Merito Judae posita est ultima, quia quamvis et ipse magnus est, tribus tamen praecedentibus apostolis minor est; vel quia prima Jacobi scripta est Epistola, deinde Petri, post eas Joannis, ideo nunc usque ordinem quo scriptae sunt retinent. Constat enim quia beatus Jacobus tricesimo post passionem Domini anno suum consummavit martyrium; Petrus tricesimo octavo, hoc est, ultimo anno Neronis, passus est, et ipse in secunda sua scripsit Epistola: Certus sum quia velox sit depositum tabernaculi mei secundum quod et Dominus noster Jesus Christus significavit mihi per revelationem. Unde patet quia imminente passione hanc scripsit Epistolam, cum multo ante Jacobus migravit ad Christum. Neque vero conveniebat ejus Epistolas ab invicem separari, quas iisdem scripsit Ecclesiis. Porro Joannes multo post tempore suas Epistolas simul et Evangelium scripsit, qui post occisionem dominicam reversus de exsilio turbatam se absente per haereticos reperit Ecclesiam, quos in suis Epistolis percutiens saepe cognominat Antichristos.
http://viaf.org/viaf/61539765
[]
Innocentius I
1
EPISTOLA I. Adversus Arcadium, Eudoxiam, Arsacium ac Theophilum sententia profertur. 1. 2. 3. 2. 3.
INOCENTII ARCHIEPISCOPI ROMANI AD ARCADIUM IMPERATOREM.
Vox sanguinis fratris mei Joannis clamat ad Deum contra te, o imperator, sicuti quondam Abel justi contra fratricidam Cain: et is omni modo vindicabitur. Nec id modo admisisti, sed etiam pacis tempore persecutionem magnam adversus Deum et Ecclesiam ejus concitasti. Ejecisti ex episcopali sede sua, re non judicata, magnum totius orbis Doctorem, et una cum eo Christum persecutus es. Neque de illo ita queror : quamvis intolerabilis ea jactura sit; sed affligor propterea, quod primum de animarum vestrarum salute, deinde de eis, qui cum sapientissima et spiritali et divina doctrina et institutione ejus destituti sint, famem jam pati coguntur. Neque enim Constantinopolitana tantum ecclesia mellitae hujus linguae jacturam fecit, sed et viduata est omnis terra quae sub sole est, amisso divino hujusmodi viro persuasione unius mulieris, quae hoc flagitium admitti permisit. Caeterum illa et praesentem hic poenam et sempiternum posthac supplicium, quod ei non ita multo post superventurum est, excipiet. Tametsi enim beatus Joannes, postquam fidem servasset, eosque qui fluctuabant confirmasset, vitam reliquit, in aeterna tamen saecula sempiternarum deliciarum et immortalis vitae hereditatem consecutus est. Eudoxia autem, nova illa Dalila, quae paulatim imposturae novacula te rasit, sibi ipsi ex multorum ore induxit maledictionem, grave et quod portari nequeat alligavit peccatorum onus, illudque prioribus peccatis suis superaddidit . Quamobrem ego minimus et peccator, ut cui magni apostoli Petri sedes credita est, segrego te et illam a perceptione immaculatorum mysteriorum Christi Dei nostri. Sed et omnem episcopum aut clericum ordinis sanctae Dei Ecclesiae, qui ea vobis administrare aut tradere ausus fuerit ab ea hora, qua vinculum quo vos ligo, notum vobis fuerit, dignitate sua excidisse . Quod si ut homines potentes quemquam ad id vi adegeritis, et canones vobis a Servatore per sanctos Apostolos traditos transgressi fueritis; in tremenda judicii die comperietis primum quidem non parvum hoc vobis futurum esse peccatum, deinde nec quemquam ulla hujus saeculi dignitate tum adjuvari posse: sed animorum occulta erumpent et exhibebuntur ante conspectum omnium. Arsacium autem, quem magni Joannis loco in sedem episcopalem intrusistis, etiam post mortem ordine movemus cum episcopis omnibus, qui consulto cum ipso communicarunt. Neque nomen illius sacris in tabulis inscribatur: hoc enim indignus est honore, utpote qui episcopatum quodam adulterio polluit. Omnis quippe plantatio, quae plantata non fuerit a Patre nostro qui est in coelis, eradicabitur . Theophilum autem non modo dejectum e sede sua, sed etiam excommunicatione et anathemate multatum omnino a Christianorum consortio alienum declaramus. ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΙΝΝΟΚΕΝΤΙΟΥ ΡΩΜΗΣ ΑΡΧΙΕΡΕΩΣ ΠΡΟΣ ΑΡΚΑΔΙΟΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ. 1. Φωνὴ αἵματος τοῦ ἀδελφοῦ μου Ἰωάννου βοᾷ πρὸς τὸν Θεὸν κατὰ σοῦ, βασιλεῦ, ὥς ποτε Ἄβελ τοῦ δικαίου κατὰ τοῦ ἀδελφοκτόνου Καῒν, καὶ παντὶ τρόπῳ ἐκδικηθήσεται. Οὐ μόνον καὶ τοῦτο πέπραχας, ἀλλὰ καὶ ἐν καιρῷ εἰρήνης διωγμὸν μέγαν κατὰ τῆς τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίας καὶ τῶν ἱερέων αὐτοῦ συνεστήσω. Ἐξέωσας τὸν μέγαν τῆς οἰκουμένης διδάσκαλον ἐκ τοῦ θρόνου τῆς ἐπισκοπῆς αὐτοῦ ἀκρίτως, συνεκδιώξας αὐτῷ καὶ τὸν Χριστόν. Οὔτε γὰρ οὕτως ὀδύρομαι περὶ ἐκείνου · κᾂν ἀφόρητος ἡ συμφορά· ἀλλὰ θλίβομαι φροντίζων, πρῶτον μὲν τῆς σωτηρίας τῶν ὑμετέρων ψυχῶν, καὶ περὶ τῶν στερηθέντων καὶ λιμωξάντων τῆς ἐκείνου πανσόφου καὶ πνευματικῆς θείας διδαχῆς καὶ νουθεσίας. Οὐ γὰρ μόνον ἡ Κωνσταντινουπολιτῶν ἐκκλησία ἐζημιώθη τῆς ἐκείνου μελιῤῥύτου γλώττης, ἀλλὰ καὶ πᾶσα ἡ ὑφήλιος ἐχήρευσεν ἀπολέσασα τοιοῦτον ἔνθεον ἄνδρα, πειθηνίας μιᾶς γυναικὸς παραχωρησάσης τοῦτο γενέσθαι τὸ δραματούργημα. Πλὴν ἐκδέξηται τὴν ἐντεῦθεν τιμωρίαν καὶ τὴν μέλλουσαν ἀτελεύτητον κόλασιν, οὐ μετὰ πολλὰς ταύτας ἡμέρας ἐπερχομένην αὐτῇ. Εἰ καὶ γὰρ ὁ μακάριος Ἰωάννης τὸν βίον κατέλιπε, τὴν πίστιν τηρήσας καὶ στηρίξας τοὺς σαλευομένους, ἀλλ' εἰς ἀλήκτους αἰῶνας τὴν ἀδαπάνητον τρυφὴν καὶ ἀθάνατον ζωὴν ἐκληρονόμησεν. Ἡ καὶ νέα Δαλιλὰ Εὐδοξία, ἡ κατὰ μικρὸν τῷ ξυρῷ τῆς πλάνης ξυρήσασά σε, ἐπήγαγεν ἑαυτῇ κατάραν ἐκ πολλῶν στομάτων, δεσμεὺσασα φορτίον ἁμαρτημάτων βαρὺ καὶ δυσβάστακτον, προσθεῖσα τοῦτο τοῖς πρώην αὑτῆς ἁμαρτήμασι.
(sortem enim atque haereditatem consecutus est cum sanctis Apostolis in Dei et servatoris nostri Jesu Christi regno) (Jud. XVI, 19) (Matth. XV, 13) (οὗτος γὰρ τὸν κλῆρον ἔλαχε μετὰ τῶν ἁγίων ἀποστόλων ἐν τῇ τοῦ Θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ βασιλείᾳ)
[decerno]
http://viaf.org/viaf/222301390
[]
Innocentius I
2
EPISTOLA II.
ARCADII IMPERATORIS AD INNOCENTIUM PAPAM.
Ut se et Eudoxiam ab excommunicatione liberet. Norunt omnes homines mentis compotes, commissa per ignorationem nec divinitus nec per leges puniri: sed neque quemquam alterius nomine poenas luere. Quocirca haec scripsi, ut mansuetudinem tuam certam redderem , me nihil eorum cognitum habuisse, quae nostris antistitibus et clericis acciderunt, et damnationis eorum prorsus esse insontem. Cum enim eorum communione sim usus, nihil causae erat cur eos affligerem. Quod autem ad filiam tuam Eudoxiam attinet, scito me haud mediocres ab ea pro ratione delicti poenas exegisse, ita ut prae hujusmodi moerore et angustia, gravissimo correpta morbo decumbat. Caeterum obsecro ut nos a segregatione liberes, ac ne multipliciter punias. Nec enim ipse Dominus bis ob idem delictum percutit . ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΡΚΑΔΙΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΠΡΟΣ ΙΝΝΟΚΕΝΤΙΟΝ ΡΩΜΗΣ ΑΡΧΙΕΡΕΑ. Πάντες ἄνθρωποι ἴσασιν οἱ εὐφρονοῦντες, ὅτι περ τὰ κατὰ ἄγνοιαν γινόμενα, οὔτε θεὸς, οὔτε νόμοι κολάζουσιν; ἀλλ' οὐδέ τις ὑπὲρ ἑτέρου δίκην εἰσπράττεται. Ὅθεν ταῦτα γέγραφα πληροφορῶν τὴν ὑμετέραν πρᾳότητα, ὡς ἐπιμαρτυροῦντος τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ, οὐκ ἔγνων τι τῶν συμβάντων τοῖς ἡμετέροις ἐπισκόποις καὶ κληρικοῖς, ἀλλ' ἀθῶός εἰμι τοῦ κρίματος αὐτῶν. Εἰ γὰρ ἤμην συμμέτοχος αὐτῶν, εἰς τοῦτο οὐκ εἶχον τούτους κακῶσαι. Περὶ καὶ τῆς σῆς θυγατρὸς Εὐδοξίας γνῶθι, ὅτι καὶ αὐτῇ ἀνταπέδωκα κατὰ τὸ σφάλμα αὐτῆς οὐ μετρίως, ὡς ἐκ τῆς τοιαύτης λύπης καὶ θλίψεως ἐν ἀῤῥωστίᾳ βαρυτάτῃ κατακεῖσθαι αὐτήν. Παρακαλῶ λοῖπον, ἵνα τοῦ ἀφορισμοῦ λύσῃς ἡμᾶς, καὶ μὴ ἐκδικήσῃς πολλαχῶς. Οὐ γὰρ πατάξει Κύριος δὶς ἐπὶ τὸ αὐτό.
(cujus rei benignum Deum testem imploro) (Naum I, 9)
http://viaf.org/viaf/222301390
[]
Innocentius I
3
EPISTOLA III. ARCADII IMPERATORIS AD INNOCENTIUM PAPAM. Se insontem esse eorum quae in legatos ipsius aut in Joannem admissa sunt, eorum auctores a se punitos. Adeoque relaxet sententiam, qua se cum conjuge a sacris mysteriis arcet.
Omnino, o pontifex Dei, nequidquam eorum, que in legatos audacter perpetrata sunt, sciente me factum est: idque ex eo perspici potest, quod eos a quibus illa orta sunt, severe ultus sum. Neque quod magnus ille Joannes depositus sit, ulla in me culpa ejus rei haeret, sed infelicibus episcopis, quod scilicet cum sacros canones praetenderent, judicium depositionis illius in sua ipsorum profana capita converterunt, quorum sermone nescio quomodo inductus, etiam ipse eorum sententiae, quod utinam numquam fecissem, assensus sum. Quo fit ut ipsi magis in culpa sint. Ex quibus et qui adhuc hic exstant, Acacium et Severianum, et eos qui sceleratum Theophilum secuti sunt, ut quanta maxima celeritate, comprehendi jussimus, et eos qui illic sunt, ut poenas dent ausibus suis debitas. Nobis autem placetur paterna humanitas tua: neque deseras nos expertes mysteriorum incontaminatorum. Tunc etiam filiam tuam Eudoxiam quae peccaverit ultus sum, quae etiam ex his gravissimo morbo correpta in lectulo decumbit. Ne igitur saepius poenas sumas, o reverendissime pater: neque enim Dominus in eadem bis poenas sumit, ut scriptum est . Ubi autem erit poenitentiae bonum, nisi iis quos poeniteat venia tribuatur? Igitur si nos quidem ex poenitentibus non essemus, merito aditus ad veniam clauderetur: et si accusavimus et condemnavimus nos ipsos ab iis quae male egimus; ne bono quidem poenitentiae, quod quidem venia est, excidamus.
(Naum. I. 9, sec. LXX)
[ Forte nil quidquam]
http://viaf.org/viaf/222301390
[]
Innocentius I
4
EPISTOLA IV.
INNOCENTII PAPAE AD ARCADIUM IMPERATOREM.
Arcadium solvit, et sacrorum mysteriorum perceptionem ei permittit. Studium vestrum Dei voluntati consentaneum, quod propter ipsius nomen ostendistis, probavi. Quapropter a sacris vinculis soluti, ad symbola dominica confirmatis animis accedite. ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΙΝΝΟΚΕΝΤΙΟΥ ΡΩΜΗΣ ΑΡΧΙΕΡΕΩΣ ΠΡΟΣ ΑΡΚΑΔΙΟΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ. Ἀπεδεξάμην ὑμῶν τὴν κατὰ Θεὸν σπουδὴν, ἥνπερ διὰ τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἀνεδείξασθε. Ὅθεν τῶν ἱερῶν δεσμῶν ἀνεθέντες, ἐν τοῖς δεσποτικοῖς συμβόλοις προσέλθετε ἐῤῥωμένοι.
http://viaf.org/viaf/222301390
[]
Wibaldus Corbeiensis
1
EPISTOLA PRIMA. WIBALDI ABBATIS CASINENSIS AD LOTHARIUM IMPERATOREM, A Petro Diacono composita. Exponit ei Casinensis monasterii calamitates, auxiliumque ac protectionem ejus implorat. (Anno 1137.--Ex ms. Casinensi eruit Mabillonius.)
LOTHARIO Dei gratia Romanorum invictissimo Caesari, imperatori Augusto, ac triumphatori perpetuo, WIBALDUS Dei gratia Casinensis coenobii minister, indignus debitae fidelitatis obsequium.
Post innumeras sollicitudines, quibus nimirum oneratur Romanum imperatoris fastigium, laudabile clementiae vestrae cognoscimus, Christianissime imperator ac triumphator invicte, esse propositum, per quod submotis omnibus discordiarum ac querimoniarum seminibus, quae in agro Dominico humani generis inimicus asperserat, sanctae Catholicae Casinensi Ecclesiae piissimo mentis affectu consulere voluistis, in quo scilicet animi voto ac desiderio, quantum rebus humanis favere providentia divina dignetur, sollicitudo clementiae vestrae spiritu Dei incitata demonstrat, quae more Romanorum imperatorum benigna circa omnes existit, ideo et quasi Deo contemplante, populum Domini sibi commissum felici regat semper et gubernet intuitu, nec amplius patiatur eos aliquibus saeculi hujus procellis illidi, aut malignis perturbationibus concuti, quatenus post hoc vitae praesentis imperium regnum coeleste adipisci, et in aeternum cum Domino retinere valeatis. Hinc itaque pro tanta devotione animique vestri sinceritate, quam non solum verbis, sed lucifluis etiam operibus circa Casinensem Ecclesiam et nostram parvitatem ostendistis, obnixe petimus, ut vestro potenti solatio sanctam Casinensem Ecclesiam Romani imperii specialem ac singularem cameram in hoc periculoso tempore in omnibus adjuvare defendereque non dedignetur, quatenus ex hoc vestra imperialis gloria beatissimi P. nostri Benedicti suffragantibus meritis, per cunctas orbis Romani partes magis in dies semper accrescat, et apud omnipotentem Dominum dignam retributionem percipiat. Quanta autem et qualia per impiissimas gentes Longobardorum, Northmannorum et Saracenorum ego et Casinensis Ecclesia pro fidelitate Romani imperii et apostolicae sedis sustineamus stylus scribere non sufficit, cum omnia ligna silvarum herbaeque camporum, undae maris, ac arenae littorum, si vertantur in linguas, enarrare non valeant. Nihil enim aliud Casinensi Ecclesiae nisi tribulationem inenarrabilem reliquerunt, et ecce, proh dolor! rege Northmanorum Rogerio cum suo exercitu gratulante, solus fidelium coetus magna moestitudine consumitur, Christianorum sanguis effunditur, monachi in carceris vincula vinciuntur, devotus Deo populus continua strage vastatur. Nam qui evadit ignem vel gladium, praeda efficitur, captivus trahitur, venundatur, et exsul perpetuo constituitur. En civitates, castra, ecclesiae ac monasteria destituta habitatoribus disperierunt, et praepositi ac monachi hac illacque dispersi, sola illis B. Benedicti limina derelicta sunt in refugium, cum monasteria eorum in ferarum redacta sint cubilia, et ipsi vagi et sine tectis inventi, non jam eis liceat praedicare nomen Domini, sed mendicare. Ecce, imperator invicte, pervenit gladius usque ad animam, ecce dies in qua clamamus: Beatae steriles quae non genuerunt, et beata ubera quae non lactaverunt . Ecce illa periculosa tempora, Pauli voce praedicta . Libet ergo cum Jeremia clamare: Quis dabit capiti meo aquam et oculis meis fontem lacrymarum , ut plangam tantam ac tantam miseriam, tale ac tantum excidium patriae? Sedet in tristitia, quin potius in ruina Casinensis Ecclesia caput omnium monasteriorum, mater omnium coenobiorum, consolatio tristium, portus periclitantium. Ecce, inquam, revera dies tribulationis et angustiae, dies calamitatis et miseriae, dies tenebrarum et caliginis, dies nebulae et turbinis, dies tubae et clangoris. Praeterito quippe anno homines B. Benedicti seminaverunt; sed propter militias vestri invicti imperii non recollegerunt: hoc vero anno quia non seminant, nec est recolligendi fiducia. Quid vero de exercitu Siciliae dicam, cum comites Aquinenses et homines terrae B. Benedicti, et omnes circumcirca manentes, contra sacramentum quod vobis et Romano imperio et Casinensi Ecclesiae fecerunt, nil melius operentur? Residuum enim locustae comedit brucus, ut ait propheta . Quid enim Northmanni faciunt, et comites Aquinenses pejora non faciunt? Illi terram occupant, isti nihil ex civitatibus vel ex rure dimittunt; illi occidunt gladio, isti ablatis omnibus fame trucidant, illi in captivitatem ducunt, isti sibi in servitutem redigunt; et cum queritur quis adversus hostes dimicet, inveniuntur nulli, cum scilicet eorum oppressione retenti, ad mandatum nostrum occurrere prorsus inveniantur. Sed cum undique angustiati clamamus, non est qui audiat, non est qui respondeat, non est qui adjuvet, non est qui salvum faciat, non est qui protegat. Et quid dicam vel quid loquar, cum pervenerit gladius usque ad animam, et sanguis omnium interfectorum de terra clamet ad Deum? omnis namque populus diversi sexus et aetatis intra moenia coenobii Casinensis congregatus consistit, et omnibus forinsecus devastatis, ac in solitudinem redactis, nihil jam restat, nisi, quod Deus avertat, ipsius ecclesiae Casinensis excidium. Illud autem quod habere videmur solo nomine utimur, ut vel ad defensionem coenobii, vel ad aliquam utilitatem ejusdem Ecclesiae quorumlibet solatia nunquam inveniamus. Praecipue autem mihi quem vestra ibi praefecit majestas non solum nulla solatia conferunt, verum etiam quidquid residuum est ab hostibus impraetermisse subtrahunt, et omnem nostram dispositionem in terra B. Benedicti suis violentiis calcant: adeo ut nec victualia, nec ulla quadrupedia in omnibus nostris remaneant, nec ullus qui nobis compatiatur, vel nostros singultus, vel gemitus doleat; oculus noster aspiciat. Sed quia tanto imperatori, tanto Augusto pauca sufficiunt, ex istis jam, triumphator invicte, quae nos prae gemitu et afflictione cordis loqui non possumus, et ex verbis filii nostri Petri hujus epistolae dictatoris ac Romani imperii per omnia fidelis, quem in Alemanniam, Saxoniam, Daciam, Sueviam, ac Lotharingiam mittere decrevimus, cognoscetis. Historiam vero occidentalium imperatorum, quam eidem Petro dictare praecepistis, noveritis adhuc non explesse. Variis enim tribulationibus et angustiis pressus, plus ei flere quam scribere libuit. Ergo, praecellentissime Caesarum, jam jam nostrae calamitati succurrite, coenobii Casinensis miserias relevate, jam vestrae potentiae manum porrigite, et eamdem Ecclesiam, quae specialis ac singularis Romani imperii camera semper fuit et est, ne si perdita fuerit et Romanum vilescat imperium, et toto orbi Romano noscatur dispendium, quia cum juxta praecipitium consistamus, nisi manu vestrae defensionis nos adjuvaretis, spe vivendi per Christianos sublata, aut ipsis paganis subjiciemur, aut ab eorum multitudine victi, ad omne Christianitatis dispendium crudeli nece pereamus, ac per hoc et Christi nomen in gentibus blasphemabitur et vestrae opinionis anteacta studia oblivioni tradentur. Et ideo solotenus humo prostrati vestram augustalem clementiam poscimus, et per futurum judicium ac per omnia divina et humana mysteria quae in coelis et in terra sunt adjuramus, atque cum tota Casinensi Ecclesia, cui me divina dignatio praeficere voluit, vestro divinitus protecto imperio totis viribus suggerimus votisque supplicibus preces multas effundimus, ut contritae, devastatae, desolatae, et omni humano solatio destitutae sanctae Casinensi Ecclesiae defensionem debitamque tuitionem cunctis remotis occasionibus, cunctisque omissis dilationibus, in quantum valetis auxilii omnimodis praebeatis, quatenus qui innumeris tribulationibus quatimur, ac aestuamus, ac pro monachis nobis commissis miseriis cruciamur, vestris consolationibus refecti laetemur, et per vos tranquillitate percepta, optatam libertatem, sicut decet, per tam benignum ac sanctum imperatorem consequi mereamur. Nam vobis qui in agone contenditis, ut ad bravium supernae vocationis, ut ad capessendam coronam incorruptam perveniatis ab omnibus aliis abstinendum est, et legitime pro Casinensi Ecclesia, quae singularis Romani imperii camera est, decertandum. Quid autem magis legitimum, quam ut prae omnibus et ante omnia camerae vestrae curam habeatis, quae cunctorum monasterium caput et mater est, quae vestro in tempore, tantis ac tam immanibus succumbit sine cessatione periculis? Denique si Casinensis Ecclesia, quae cunctorum monasteriorum caput est, viget, caetera coenobia, quae membra ejus sunt, quamvis languida, recuperandi fiduciam non amittunt. Quae nimirum omni robore carent, si contingat solum caput forte languere, quanto potius si contingat exstingui, etiam Benedictus ac Maurus cum sibi commissis ovibus merguntur. Erigite ergo illos a fluctibus, imperator invicte, si vos Pater Benedictus ab excessuum alluvionibus erigat, et vobis coelestis atria regni intercessionum suarum precibus reseret, ut vitae aeternae pascua invenienda inter angelos et archangelos sine termino tribuat quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit . Imperii vestri magnificentiam Christus Dominus feliciter conconservet, tueatur et defendat in annis. Bene valete.
(Luc. XXIII) (II Tim. III) (Jer. IX) (Job I) (quod avertat divina potentia!) (quod meritis sanctissimi Patris Benedicti avertat omnipotens Deus!) (I Cor. II)
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
2
EPISTOLA II. WIBALDI AD LOTHARIUM IMPERATOREM ET RICHIZAM EJUS CONJUGEM. Recenset depraedationes factas Casinensi monasterio a Saracenis, Northmannis, et Langobardis. (Anno 1137.--Ex ms. Casinensi eruit Mabillonius.)
Domino piissimo et serenissimo imperatori Augusto, LOTHARIO Caesari ac triumphatori perpetuo, ejusque uxori RICHIZAE, a Deo protectae Romanorum imperatrici, victorias certaminum, perennis vitae bravium, subjectiones gentium, atque substratis hostibus pacis ubique bonum, GUIBALDUS sancti Casinensis monasterii minister indignus.
In variis, multiplicibus, ac diversis tribulationibus constitutus, vestrum de die in dies venturum sperabam auxilium; sed, ut video, fefellit me spes mea. Quantum enim relationibus vestrae piissimae tranquillitatis ad nos in Casino venientium didicimus, vos jam fere Aquilegiae propinquasse, etiam ipso auditu nimis noster contristatus ac dejectus est animus, et tanto jaculo moeroris cor nostrum infixit, ut linguae humanae nullus sufficiat explicare sermo. Quia nimirum magis nobis moestitia de vestro ab Italia recessu nunc orta est, quam dudum moeror affecit, cum vestro imperiali jussu onera Casinensis coenobii ferenda suscepi. De venerandis vero sermonibus vestris, quos nobis per nuntios vestros misistis, de sacramentis Northmannorum ac Langobardorum, utinam non illis imputetur! Melius enim fuerat illis non jurare, quam jurare et perjurium committere; omnes enim qui in istis partibus habitant, apostatantes ad Satan conversi sunt, et nihil vel dicunt vel faciunt, nisi quod digitus diaboli in corda eorum scribit. Nam quidquid nequitiae, quidquid malitiae, quidquid perversitatis, quidquid tortitudinis vel dici vel cogitari potest, in operibus ipsorum cernimus. Quantas autem calamitates, quantas tribulationes, vel quantas persecutiones ab ipsis sustineam, per dilectissimum filium meum Petrum vobis notificare decreveram, sed quia itineris id longitudo et conclusio prohibuit, paucis aperiam. Post vestrum namque discessum Saraceni, Northmanni, atque Langobardi, invenientes quietam terram, quaquaversum tendunt, devastando depopulantur, incendio atque homicidiis totum exterminantes; sed nec arbustis fructiferis omnino parcunt, ne forte quos antea montium aut praerupta terrarum vel seclusa quaeque occultant, illis pabulis nutriantur. Et sic eadem atque iterum tali crudelitati furentes, ab eorum contagione nullus laetus remansit, et nullus locus ab eorum infestatione est relictus immunis, praesertim in possessionibus sacratissimi monasterii Casinensis, nec non et in aliis ecclesiis, basilicisque sanctorum, monasteriisque sceleratius saeviunt, ut majoribus incendiis domus orationis, quam urbes cunctaque oppida comburant. Impletum est nunc in ecclesiis, quod vir sanctus ad Dominum declamat dicens: Ubi laudaverunt te patres nostri, facta est exustio ignis . Nunc jam venit hora, ut omnes qui nostram terram depraedantur, incendunt, devastant, et ruricolas, ac monachos in nervo vinciunt, compedibus ac manicis gravant, occidunt, vendunt, cruciant et persequuntur, arbitrentur se obsequium praestare Deo. Ubi autem venerabilis aulae clausas inveniunt portas, certatim retibus dextralium aditus reserant, ut recte dicatur: Quasi in silva lignorum securibus exciderunt januas ejus in idipsum, in securi et ascia dejecerunt eas, incenderunt igni sanctuarium tuum, in terra polluerunt tabernaculum nominis tui . Quanti nunc ab eis pontifices, presbyteri, diaconi, monachi, nobiles, ignobiles, diversi sexus vel aetatis, interficiuntur! Quanti cruciantur, ut tradant si quid auri vel argenti proprium vel ecclesiasticum habeant! Et dum quae habent urgentibus poenis facilius dant, iterum crudelibus tormentis oblatores urgent, autumantes quamdam partem, non totum oblatum: et quanto plus dant, tanto amplius quempiam habere credunt. Non infirmior sexus, non consideratio nobilitatis, non reverentia sacerdotalis non monastici habitus stemma crudelissimas mentes eorum mitigat, quinimo ibi exaggerantur ira furoris, ubi honorem conspiciunt dignitatis. Senilis maturitas atque veneranda canities, quae caesariem capitis ut lanam candidam dealbat, nullam sibi ab hostibus misericordiam vindicat; parvulos etiam ab uberibus maternis rapiens barbarus furor insontem infantiam elidit ad terram. Impletum est nunc quod olim Judaei canebant: Dicit inimicus incendere meos fines, et parvulos meos elisurum ad terras. In aedificiis autem magnarum ecclesiarum, domorum, civitatum, ubi ingenium destructionis per ignem facere non possunt, parietes solo aequant, ut nunc antiqua illa speciositas aedificiorum nec quid fuerit prorsus appareat. Quod si quis dictis fidem derogaverit, testis est civitas Puteolana, Aliphana, ac Telesina, quae nihil aliud nisi quia olim fuere demonstrant. Sed et aliae urbes quamplurimae aut raris aut nullis habitatoribus incoluntur. Nam et hodie, si qua supersunt, subinde desolantur, sicut et de civitate Capuana, quae olim post urbem Romanam totius Campaniae et caput et gloria exstitit, fecerunt. Nam postquam eam hominibus deleverunt, auro et argento spoliaverunt, ne vel ad horam locus impietati cederet, illam incendio cremaverunt, et antiquam illam ingenuam ac nobilem libertatem in servitutem redegerunt, praecipuosque in captivitatem duxerunt, ac aurum, argentum, gemmas, ac vestes, et quidquid pretiosum, quidquid carum invenerunt, asportarunt. Quia vero quosdam aulicos vestri triumphalis imperii latet, et incredibile illis videtur istud quod describimus, huc si placet properantes, invenient verum esse quod scripsimus. Quanta autem et qualia intulerunt ipsi et dux illorum Casinensi coenobio, et post vestrum et ante vestrum adventum, referre quis valeat? sed ne videamur hoc intentatum relinquere, aliquanta hac ex parte describam, ut liquido vestra invicta imperialis clementia noscat, quantum nunc pro Romani imperii odio Casinensem infestent Ecclesiam, cum tam immaniter, tam impiissime, tam gravissime illam persecuti sunt. Capta namque civitate Capuana Seniorectus, qui ante nos vestrae camerae regimen tenuit, ab eo evocatus, et contra canonum decreta, contra Domini nostri Jesu Christi et omnium apostolorum ac Patris Benedicti praecepta sacramento constrictus est. Sed cum adhuc ista ejus in ejusdem regis animo non sufficerent, abstulit de monasterio aureos . . . . postquam vero haec omnia pro suo velle explevit, destinat cancellarium suum . . . , qui monasterium ad castrum exinde faciendum caperent, monachos inde ejicerent, et universum monasterii thesaurum cunctamque supellectilem cum corpore beati Benedicti sibi in Siciliam transmitterent. Quod monachi persentientes rebellare, et magis mori, quam sanctum locum dare decernunt. Audiens autem quod vestra triumphalis clementia duo millia Alemannos cum Annone abbate coenobii Luneburgensis ad monasterium defendendum transmittere disposuisset, abbatem ac fratres seducens, utrosque ad suam fidelitatem sacramento constringit, abbatem ad evangelia, monachos autem per ordinem suum. Abbate igitur vita decedente, dum adhuc ejus feretrum in ecclesia esset, destinati sunt a Carolino, qui tunc in partibus istis Rogerii vices agebat, ut nullus, eo absente, de abbatis electione tractare praesumeret. Dilatum itaque est, et contradicentibus ac moerentibus monachis, usque ad ipsum adventum protelatum. Cumque illuc advenisset, cum ei ostenderentur de electione abbatis Patris Benedicti jussio, et privilegiorum ac praeceptorum constitutio, respondit quod nil ad praesens istiusmodi valeret ostensio, sed differre electionem usque ad domini mei notitiam; sin autem tradite arcem Bantrensem et eligite quem vultis, ita tamen ut prius fidelitatem domino meo faciat. Quod cum fratres se non implere dixissent, ille exercitum congregans universa coenobii castra ab ejus ditione subduxit. Ecce bona quae ante vestrum adventum Casinensi fecerunt Ecclesiae, et adhuc deteriora in dies singulos faciunt. Ob quam rem rogamus, imperator invicte, ut vestrae camerae afflictae, destitutae ac desolatae subveniatis, ne quando dicant Saraceni, Northmanni ac Langobardi, Ubi est imperator illius? Erigite igitur, erigite vestros invictos, et a Deo conservandos lacertos, et Casinensem ecclesiam, cunctorum coenobiorum matrem, de impiorum manibus liberate. Nam sicut inter omnia sidera solem constat in coelestibus gerere principatum, ita nimirum in mundanis potentatibus Romanum cunctis praepollet imperium. Licet autem per se sit magnificum, patet tamen, quia tunc splendet augustius, cum a probo et illustri viro regitur: et ideo vestra probitas Casinensi succurrat Ecclesiae, ne rutilans coeli gemma, id est Casinensis Ecclesia, de capite cunctorum coenobiorum auferatur, et ad terram elisa, pedibus Saracenorum qui ignorant Deum conculcetur. Petrus vero noster filius vobisque per cuncta fidelis, sacratissimo vestro imperio vobis se oppido commendat. Deus autem omnis gratiae sic tempora vestra dignetur disponere, ut per praesentis vitae felicitatem aeterni regni sitis cohaeredes.
(Isa. LXIV) (Psal. LXXIII)
[Vulg. in exustionem]
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
3
EPISTOLA III WIBALDI ABBATIS AD MONACHOS CASINENSES. Liberam eis alterius abbatis eligendi facultatem tribuit, cujus electio si canonica fuerit, promittit eos se ab obedientia sibi promissa absoluturum. (Anno 1137.)
WIBALDUS, Dei gratia sancti Casinensis coenobii minister indignus, dilectis in Christo filiis et fratribus in eadem Ecclesia Deo militantibus, spiritu consilii et fortitudinis abundare.
Hactenus in agro Dominicae culturae, id est in vestrae fraternitatis praelatione, arbor umbram non fructum faciens, terram occupavi, non sine timore vocem audiens Domini dicentis: Succide eam quae et ex se fructum non reddit, et sibi suppositam terram fructificare impedit. Quoniam igitur securis ad radicem posita est, ut omnis arbor, quae fructum non faciat, succidatur, nos consilium propheticum diutius dissimulare non potuimus, sed, quia propter me periculosa et plena desperationis tempestas orta est, nautis cessantibus, ipse me in mare mittere non refugi. Itaque, quia sic a vobis recessi, Deo teste, non metu mortis, sed quod mors mea nihil vobis emolumenti, quin potius multum periculi afferre poterat, ut ultra ad vos non reverti lisposuerim, praecipio vobis, in virtute sanctae obedientiae, ut, postpositis partium studiis, remota omni ambitione et venalitate, absque gratia vel odio, aut acceptione alicujus personae, secundum Regulam S. Benedicti, personam catholicam et regularem de corpore vestrae congregationis, invocata sancti Spiritus gratia, in abbatem vobis et pastorem animarum vestrarum, servata Casinensis coenobii libertate, sine mora eligatis. Statutum siquidem nobis est, ut si hanc formam in eligendo vobis abbate servaveritis, ut nos remissis vobis Ecclesiae vestrae insignibus, vos ab obedientia et subjectione nostra omnes pariter absolvamus, et vos ad promotionem futuri abbatis liberos a nobis efficiamus. Quod si apud vos diabolicae et contentiosae illae conjurationes et conspirationes in hac aliqui causa tentare et pervertere praesumpserint, et aliquis tali factione sese intrudi permiserit, sciatis non plenam de vobis auctoritatem et curam retenturos, et in talem, tanquam in intrusum, et invasorem, et supplantatorem nos in omnibus conciliis et curiis, et viva voce et scriptis semper acturos. De rebus autem monasterii vobis dicimus, ne forte aliquis ex nobis, aut propter nos occasionem mali accipiat, quod quindecim tantum marcas argenti ad tanti expensas itineris nobis domnus decanus et fratres nostri praebuerunt. Caetera vero omnia, et ipsi de thesauro acceperunt, et per se in tam multis et magnis necessitatibus expenderunt. Servate nostram, id est vestram et meam in remunerandis hominibus, qui nobis servierunt, famam. Servate mihi Gualterium meum, qui apud vos infirmus remansit. De Rainaldo invasore et perjuro monacho, nec mentio unquam apud vos fiat. Deus pacis et dilectionis sit semper cum omnibus vobis. Valete.
(quod absit!)
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
4
EPISTOLA IV. WIBALDI ABBATIS AD R. CASINENSIS MONASTERII ABBATEM. Gratulatur ei de sua electione, absolvit eum a promissa sibi obedientia, annulum et sigillum suum in signum resignationis abbatiae ei remittit. (Anno 1137.)
Reverendo Patri R. sancti Casinensis coenobii venerabili abbati, frater WIBALDUS Dei gratia Stabulensis Ecclesiae servus, benedictionem et vitam usque in saeculum.
Electum vos communi fratrum conniventia, et in Ecclesia Casinensi regulariter ordinatum audientes, gaudio gavisi sumus; quippe qui, licet officio eidem Ecclesiae administrare desierimus, affectu tamen et sollicitudine non alteratum animum gerimus. Eapropter vos, in nomine Domini, per praesentia scripta ab obedientia quam nobis promisistis, omnino absolvimus, et qui vobis aliquando indigne praefuimus, vestri subditi et servi et esse et dici non erubescimus. Commendamus autem charitati vestrae charissimum nostrum domnum decanum O. et reliquos fratres nostros et homines de S. Petro, qui fideliter nobiscum in tribulatione nostra perseverarunt. Remittimus vobis annulum unum et sigillum, quondam nostrum, per quae plenam refutationem de abbatia Casinensi facientes, nunquam tamen consilium et auxilium nostrum eidem Ecclesiae subtrahemus. Valete, et nuntium nostrum per vos transeuntem, pro nostra charitate bene habetote, et si per vos redierit, litteris rerum statum vestrarum nobis significate.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
5
EPISTOLA V. WIBALDI ABBATIS AD ODONEM DECANUM CASINENSEM. Absolvit eum aliosque Casinenses fratres a promissa obedientia, rationemque reddit de nonnullis a monasterio detractis. (Anno 1137.)
Frater WIBALDUS Dei gratia Stabulensis Ecclesiae servus, charissimo fratri et amico suo O. Cajinensi decano, salutem et benedictionem.
Quantum vestris calamitatibus commovear, quantum vestris vexationibus compatiar, novit inspector cordium Deus. Licet enim personaliter vobis nec adesse nec praeesse valeam, non dispari tamen sollicitudine Casinensem Ecclesiam et amamus et semper amabimus. Verumtamen, quia sic divina praeordinatio disposuit, et temporis qualitas nostris meritis concordans exigit, ne vos sponsionis vestrae praevaricata obligatio, nos vero suscepti regiminis neglecta administratio perpetuarum poenarum obnoxios faciat, vos et omnes fratres Casinensis Ecclesiae ab obedientia, quam nobis promisistis, plenarie absolvimus. Similiter et laicos, qui nobis juraverunt, liberos a sacramentis suis esse concedimus. Ne autem ullius aestimatio, nobis detrahendo peccare possit, sicut vobis et plerisque fratribus notum est, cum a vobis exivimus, haec quae subscripta sunt, distracta erant. Landulfus habebat in pignore pro LXXXV libris calicem unum aureum, duas cruces aureas cum lapidibus, duo candelabra argentea. Apud S. Germanum candelabrum unum argenteum pro tribus libris, thuribulum unum pro XXX solidis, quae omnia per manus fratris Raynaldi Theod. et fratris Bertoldi suscepta et erogata sunt. Porro pueri nostri, qui nos praecesserunt, crucem unam parvam auream et annulum unum, et iconam ligni Domini perdiderunt. Pluviale et camisiam quam nobis dedistis conservavimus, exspectantes secundum promissionem vestram, ut reliquum quod ad capellam pertinet, nobis compleatis. Sigillum et annulum domno abbati remisimus. Valete.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
6
EPISTOLA VI. WIBALDI ABBATIS AD THEODERICUM ABBATEM WALCIODORENSEM. Miracula sancti Forannani a Roberto monacho scriptis consignata approbat. (Circa 1140.--Communicavit reverendissimus abbas Walciodori.)
Frater WIBALDUS, Dei gratia Stabulensis Ecclesiae servus, domno THEODERICO venerabili Walciodorensis Ecclesiae abbati et reverendo fratrum conventui, divinis semper invigilare studiis et provehi muneribus.
Gratias agimus, dilectissimi, Conditoris omnium inaestimabili gratiae, qui universalis Ecclesiae suae pulchritudinem certis temporibus miro ordine, magnis auctoribus, ipse idem novus semperque perfectus artifex, condecorare non desinit, ut unaquaeque per orbem Ecclesia quae maris undas interdum patitur, littoris tamen firmitate aliquando gaudeat, discipulis in navicula Christum dormientem excitantibus, et Christo fluctibus imperante, Christum utique, fratres, et vos apostolico exemplo in vestra navicula excitatis, dum vestris quibus Ecclesia vestra regitur patronis honorem et devotionem exhibetis, dum ea quae in eis ipse operatur miracula, ad multorum notitiam et aedificationem perducere desideratis. Scripsistis nobis per fratrem nostrum et filium vestrum Robertum, vitam et miracula B. confessoris pontificis et abbatis Forannani ipsius non parvipendendo studio composita, ea ut nobis ipse retulit, intentione, ut si qua minus viderentur composita et superflua, nostra parvitas elimaret aut detraheret, et totius corpusculum operis nostra cooperatio roboraret, quod operi si necessarium inspicerem fore quae injunxit et vos injungitis, aggredi non recusarem plane. Sed, quia per omnia probatur laudabile, de caetero praeceptis vestris cupio obtemperare, si labores nostri pro Ecclesia, si regni quibus obligamur negotia prosperos habeant exitus, et nobis aliquot sepositis curis aliquando indulgeant otium. Vos interim eo quo coepistis studio B. confessoris miracula amplectimini, et memoriae tradere curate, quia, si vestra perseveret devotio, si studium non lacescat, si religio accrescat, glorificationem sacri corporis videre corporeis merebuntur oculis, quibus tantum manifesta datum est videre miracula, cujus temporis felicitati nostra utinam interesse mereatur praesentia, nostra subservire parvitas, et sacrorum cinerum glorificatio sit nostrae fidei de spe resurrectionis confirmatio, sit in praesenti tempore de tribulationibus nostris consolatio, de exsilio ad patriam, de morte ad vitam translatio.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
7
EPISTOLA VII. CONRADI REGIS AD WIBALDUM ABBATEM Mandat ut Francofurtum accedat regalia abbatiae Corbeiensi de manu sua recepturus. (Anno 1146.--Ex ms. Corbeiensi.)
CONRADUS, Dei gratia Romanorum rex, WIBALDO Stabulensi abbati, gratiam suam cum dilectione.
Postquam Ecclesia Corbeiensis abbate suo orbata fuit, statim divina inspiratione commonita, dominum et patrem spiritualem te sibi canonica electione ascivit, postea vero tam in temporalibus quam in spiritualibus, propter absentiam tui turbata et destructa, grave damnum sustinuit. Mandando igitur rogo dilectionem tuam, quatenus in festo S. Nicolai Franckenewe praesentiam nostram adeas, et quae ad donum regiae dignitatis spectant, ibidem de manu nostra suscipiens, Ecclesiae Corbeiensis, tanquam pater spiritualis, et prudens dispensator imposterum provideas. Valete. Haec apud Wirzembrog scripta et data, et III Kalendarum Decembris in Stabulensi ecclesia abbati sunt praesentata.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
8
EPISTOLA VIII. WIBALDI ABBATIS AD CONRADUM REGEM. Respondet ad praecedentem, examinandam esse Corbeiensium de se electionem, excusatque se quod ad ipsius curiam non venerit. (Anno 1146.--Ex ms. Corbeiensi.)
Inclyto triumphatori ac serenissimo domino suo CONRADO, Dei gratia Romanorum imperatori augusto, frater WIBALDUS divina majestate Stabulensis Ecclesiae servus, salutem in eo qui dat salutem regibus.
Pietatis vestrae litteras, quas nobis per Brunonem praepositum vestra magnificentia transmittere dignata est, recepimus, quae sicut plurimum gaudii et exsultationis nobis contulerunt, ex eo quod in conspectu majestatis vestrae gratiam eximiam nos invenisse, certis experimentorum indiciis cognovimus: ita multum sollicitudinis et anxietatis de causa, quam continebant, nostrae parvitati praebuerunt. Siquidem magnitudini vestrae placuit significare nobis, quod Corbeiensis Ecclesia pastore suo viduata, nos pari desiderio, et unanimi consensu in patrem sibi, ac pastorem animarum elegerit: ad quod onus subeundum nos hortari, et divinae vocationis praeceptum sequi vestra benignitas, cum regiae jussionis auctoritate maturatur, verum, quoniam de monachis, ad quos id opus sicut inchoare, ita et consummare majori ex parte pertinet, nullus ad nos venerat, rem totam religiosorum consilio differendam esse credidimus, donec Corbeiensis Ecclesia coram majestatis vestrae praesentia et principum conveniat, et quid quove ordine id quod asseritur fecerit, sicut canonicum et competens est, exponat. Praeterea, mansuetudo vestra non moveatur, quod ad praesentem curiam secundum jussionis vestrae beneplacitum non venimus, quoniam festo B. Nicolai, quando Corbeiensis Ecclesia curiam vestram adire disposuit, Deo ducente, veniemus. Si quid ergo apud vestram excellentiam nostra valet exigua sed fidelis devotio, locum nobis circa Werzenborg in festo B. Nicolai assignare dignemini, quo vobiscum his qui venturi sunt commode occurrere valeamus.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
9
EPISTOLA IX. CONRADI REGIS AD FRATRES STABULENSES. Illos hortatur, ut absentiam abbatis sui aequanimiter ferant, et de gratia sua plurimum confidant.
CONRADUS, Dei gratia Romanorum rex, RUPERTO Stabulensi decano, et caeteris fratribus, ministerialibus quoque, ac toti familiae ejusdem Ecclesiae, gratiam suam et omne bonum.
Sicut divina ordinavit providentia, juxta fidelium nostrorum consilium, ad petitionem Corbeiensis Ecclesiae fidelem nostrum Wibaldum abbatem vestrum, retenta vestra provisione et cura, quam prius habuerat, monasterio Corbeiensi praefecimus, et quia ex hoc, ut speramus et volumus, maxima Ecclesiae utilitas provenire potest, universitatem vestram per praesentia scripta attente monendo rogamus, quatenus absentiam ejus regno quidem necessariam et nobis non inutilem patienter supportetis, et in Ecclesiae vestrae opportunitatibus, si qua graviora emerserint, piae sollicitudinis operam studiose impendatis, quod si in aliquibus nostrum adjutorium vobis fuerit necessarium, sicut hactenus semper vobis fuimus propitii, ita nunc maxime nos semper clementes habebitis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
10
EPISTOLA X. CORBEIENSIUM AD STABULENSES Gratias agunt quod Wibaldum sibi non inviderint abbatem, hortanturque ut ejus absentiam aequanimiter ferant. (Anno 1146.--Ex ms. Corbeiensi.)
Corbeienses Stabulensibus decano et praeposito, caeterisque dilectissimis dominis et fratribus sanctae Stabulensis Ecclesiae WALTERUS prior, ADELBERTUS praepositus, totusque conventus Corbeiensis Ecclesiae, officiosum munus fraternae dilectionis, et si quid praeterea valet obsequii et devotionis.
Cum quidem Deus non immemor beneficiorum suorum, quae a saeculo sunt, delegavit Ecclesiae nostrae dominum et Patrem, prius quidem vestrum, nunc autem, et vestrum et nostrum, qui unius patris filii sumus, vinculo utique germanae charitatis, mediante Deo, jam non ignobiliter connecti incipimus; in primis ergo vestrae dilectioni quam maximas et quam devotas gratiarum actiones nostra exsolvit Ecclesia, quia talem ac tantae auctoritatis virum, cujus industria, sicut in curia regis celebris habetur, sic in Romana Ecclesia non ignoratur, quia hunc, inquam, virum nostrae indigentiae necessarium non invidit nobis vestra fraternitas, non tantum ad praesens gratulamur, sed iterum et saepius quo gratius est nobis quod factum est, tanto devotius vestrae benevolentiae gratulabimur: hoc quoque non minus obnixe precamur, ut hujus tanti patris absentiam aequanimiter sufferatis, cumque Ecclesiae nostrae, prout tempus monet, prospicere congaudeatis, siquidem et hoc futurum non desperamus, ut utriusque Ecclesiae nostrae scilicet et vestrae profectus ab alterutris aequaliter desideretur, et quia horum duorum gregum unus est pastor, eo mediante, in unum consocientur, et hoc modo efficiatur unum ovile et unus pastor. Valete.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
11
EPISTOLA XI STABULENSIUM AD CORBEIENSES. Gratulantur eis de Wibaldi electione, quem illis commendant. (Anno 1146.--Ex ms. Corbeiensi.)
Reverendissimis in Christo Patribus suis et dominis, WALTHERO Corbeiensi venerabili priori, ADELBERTO praeposito omnique ejusdem Ecclesiae sancto conventui frater R. Stabulensis Ecclesiae decanus, SIMON praepositus, humilisque eodem in loco grex Christo militans, totius devotionis et orationum promptissimum munus.
Acceptis et perlectis litteris, quas parvitati nostrae per fratres nostros vestra transmisit pietas, spirituali gaudio admodum gavisi sumus, in hoc potissimum, quod margarita illa coelesti munere peroptima, quae de thesauris Ecclesiae nostrae hactenus vix ulli negotiatori fuerat exposita, vobis tandem fulgoris sui radiis pretiosissima comparuit, qui nitor illius, cujus aspectus est salubris et jucundissimus, vestris etiam condigne innotuit et complacuit obtutibus, sive quia Deo ordinante, de propria communis, de nostra jam vestra et nostra facta est, quam studiose foveri, quam diligenter haberi et teneri debeat, vestra melius novit eruditio, et licet de benignitatis vestrae mansuetudine ac suavitatis dulcedine non modicum confidamus, tamen, quia multum ei debemus, quem sincere et pure diligimus, per Deum, quo nihil sublimius, per charitatem fraternam, qua nihil hoc in mundo est altius, supplicamus, ut eum, qui nostris utilitatibus propter vos ad horam subtractus est, et vestrae fidei commissus, condigno habeatis honore, quatenus erga curam suscepti regiminis eo libentius desudet, quo vos ad sustentandas manus Moysi humeros supposueritis liberius, in hoc cum Amalechite facile superari poterunt hostes utriusque Ecclesiae, vestrae scilicet et nostrae.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
12
EPISTOLA XII. WIBALDI [REINARDI.] ABBATIS MAGISTRI AD EUMDEM WIBALDUM. Gratulatur ei de sua electione, gaudium timore miscens pro exaltatione. (Anno 1146.)
. . . . * tationis atque lectionis nec minus operis instantia perseverantiam suam jugiter exercuit. Quia tamen nimis frequentes tempestates mentis meae naviculam crebrius inter undosas et procellosas molestias jactitabant, et desiderabilem tranquillitatem in silvis vehementer contrahebant, usus consilio, sicut mihi * V . . . . non inutili, remisi fratribus meis omnes monasterii reditus, ut ipsi per officiales suos omnia recipiant, nec ad manus meas . . . talium respiciant, ad opus vero meum tantum decem solidos ex his reditibus excepi, superadditis paucis in quadam solitudine agris, quos egomet elaborare feci, malo enim minus habere potestatis, vel quae videtur utilitatis, ut amplius possidere possim tranquillitatis. Sed jam revertamur ad te, considerantes mirabilia Domini, quae multipliciter operatus est circa te. Enimvero cum saepe tacitus ea mecum revolvo, stupens gaudeo et gaudens stupeo, nec tamen in ipso gaudio timore careo. Gratulans equidem pro amicitiae debito super tuae personae tam multiplici, et ut verum fatear, quia modo non abbati sed Wibaldo meo loquor, nimis inopinata aliquando sublimatione, sed metuo, quod humanum est, tuus animus nonnulla sublevetur elatione. Sed tu, mi doctus a Propheta, quid retribuas Domino pro omnibus quae retribuit tibi? calicem salutaris accipe, et nomen Domini invocato, quantoque magnus es, quantum res patitur, humilia te in omnibus: nomen, inquam, Domini invoca, rogitans et supplicans ut illorum numero non ascribaris, de quibus terribiliter scriptum est: Dejecisti eos dum allevarentur Timendum tibi, dilectissime, videtur ne, quod absit! bona recipias in vita tua. Itaque terribilem in consiliis super filios hominum Deum semper attende, et ut ejus consilium tibi fiat salutiferum, quibuscunque studiis valeas, ipsius gratiam tibi conciliare jugiter intende. Sed quid agimus, anima? cui loquimur? docto an indocto? Illi quidem loquimur, quem aliquando docuimus, sed unde valde gratulamur, in nonnullis eum nos praecessisse cognovimus, quem discipulum aliquando habuimus. Vehementia tamen affectus nos aliquatenus insipientes reddidit, qui tales admonitiunculas velut ad minus sapientem, quasi plus superemus edidit. Non sic utique quis aestimet quod docere velim doctiorem, quasi minus doctum; sed celare non possum cordis affectum. Jam nunc tamen ista sufficiant, donec videamus quatenus ipsa proficiant; quia enim Deus omnipotens judicio suo quod ipse novit, tuam viciniam mihi praestitit, nunc litteris, nunc ipsa corporali praesentia, si tamen tibi placuerit, saepius te visitare non pigritabor; quin tua jucunditate qua jam diutissime fraudatus fui et jucundabor. Vale.
[meditationis] [videbatur]
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
13
EPISTOLA XIII. CONRADI IMPERATORIS AD EUGENIUM PAPAM III. Wibaldi absentis et renitentis electionem in abbatem Corbeiensem, atque unionem Keminadae et Visbikae ad Corbeiense monasterium confirmari petit. (Anno 1146.)
Dilectissimo in Christo Patri suo EUGENIO sanctae Romanae Ecclesiae summo pontifici CONRADUS, Dei gratia Romanorum rex et semper augustus, filialem per omnia dilectionem et debitam in Domino reverentiam.
Sanctitati vestrae notum esse volumus, quod, post depositionem Heinrici quondam Corbeiensis abbatis, qui eidem Ecclesiae nimis inutilis fuit, fratres praedicti monasterii elegerunt sibi in abbatem quemdam Heinricum ejusdem Ecclesiae praepositum. Quo non longo post tempore defuncto, tota Corbeiensis Ecclesia spirituali patre orbata, pari voto et unanimi consensu, elegit sibi in Patrem et pastorem animarum Wibaldum Stabulensem abbatem, quatenus per ipsius industriam et nostrum adjutorium nobilis illa Ecclesia, quae plurimum a sua magnitudine per negligentiam praecedentium abbatum deciderat, Dei praeeunte misericordia, aliquatenus reformaretur. Et, quoniam praedictus fidelis noster Stabulensis abbas, cum haec de ipso fierent, non solum absens, sed etiam longe remotus erat, nos eum auctoritate regia diu renitentem ac reclamantem evocavimus, et ad petitionem totius Corbeiensis Ecclesiae, onus ad quod vocabatur, omnino invitum subire coegimus, quatenus in Corbeiensi monasterio et divini cultus religio per ipsum reformetur, et debitum regni servitium ad defensionem sanctae Dei Ecclesiae exinde paratius et auctius exhibeatur. Erant in propinquo duae abbatiolae feminarum, quae nullum regno et nobis vel in militia vel in alio servitio praebebant supplementum, quae adeo confusae et inordinatae erant, ut de conversatione et moribus habitantium melius sit silere quam loqui. Multiplici ergo exhortatione vestra super talibus locis corrigendis diu admoniti, contulimus ad Ecclesiam Corbeiensem jure proprietario eadem duo loca, videlicet Keminade et Visbike, ut et divina religio inibi reformetur, et Corbeiensis abbatia in temporibus hujus abbatis honore et divitiis per nos augeatur. Super quo sinceritatem vestram, de qua plurimum confidimus, attente monendo rogamus ut quod eidem abbati et Corbeiensi monasterio de duabus praefatis cellis legitima donatione per praecepti paginam confirmavimus, vos vestri privilegii scripto roborare non abnuatis, et abbati in suis opportunitatibus benignam exauditionis aurem inclinetis. Dignum siquidem est, ut quos nos in gratia nostra clementiore vinculo recepimus, vos propitia benevolentia dilectionis ulnis amplectamini, et quos e converso fovere et protegere disponitis, nos contra omnes incursus defensare studeamus, et honorare condigne debeamus.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
14
EPISTOLA XIV. WIBALDI ABBATIS AD CORBEIENSES. Ut de sua in Corbeiensem abbatem electione summo pontifici testimonium perhibeant. (Anno 1146.)
Frater WIBALDUS, Dei gratia Corbeiensis Ecclesiae famulus, W. venerabili priori, et A. praeposito ac caeteris charissimis filiis et fratribus ejusdem monasterii monachis, benedictionem et vitam usque in saeculum saeculi.
Venientes ad dominum nostrum papam benigne et honorifice suscepti sumus, tum propter reverentiam domini nostri regis, tum propter antiquae notitiae familiaritatem, qua nos hactenus fovere dignatus est. Cumque in litteris domini nostri regis, ubi nomina legatorum inscripta erant, nostrum nomen in titulo Corbeiensis Ecclesiae legisset, quaesivit a nobis, ut super nostra apud vos electione vestrum ei testimonium praesentaremus. Universitatem ergo vestram monemus, ut sicut vestra electio circa nostram personam processit, domino papae veraciter intimetis; et quantos de fratribus prioribus nostris in hac subitatione rerum apparare et expedire poteritis, ad nos Wirceburch in octavis instantis Paschae pervenire facietis, ibi enim tunc nos invenietis, et cancellarium domini papae, virum venerabilem nomine Guidonem, cui etiam facto vestro de nobis proprias et singulares litteras transmittetis. Valete, et Deus pacis sit semper cum omnibus vobis. Si haec exspectata non fuissent, privilegia nostra de Kaminate et Visbike confirmata essent.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
15
EPISTOLA XV. W. PRIORIS ET FRATRUM CORBEIENSIS MONASTERII AD EUGENIUM PAPAM III. Petunt confirmari electionem Wibaldi abbatis et duorum puellarum monasteriorum ad Corbeiense unionem. (Anno 1146.)
Reverendissimo in Christo Patri suo et domino EUGENIO divina gratia summo et universali pontifici, W. licet indignus Corbeiensis Ecclesiae prior, et caeteri fratres universi, qui in Corbeiensi monasterio Deo militant, devotam obedientiam et exiguas orationes in Domino.
Sanctitati vestrae suggerimus, quod post depositionem Heinrici quondam abbatis nostri, qui a venerabili legato vestro, scilicet magistro Thoma, pro manifestis culpis suis canonice ad totius monasterii nostri salutem, quod ipse multis modis vastabat, destitutus est, convenimus in personam cujusdam fratris nostri Heinrici, qui officium praepositurae administrabat, et elegimus eum, quibusdam de fratribus nostris non assentientibus, et multis ex laico ordine reclamantibus, qui partibus depositi illius pertinacius favebant. Qui, post suam promotionem paucis mensibus vivens, vita decessit, et nos plenos moerore ac sollicitudine non sine aliqua discordia reliquit. Et quoniam per abbatum nostrorum negligentiam per annos fere quinquaginta res monasterii nostri et dignitas tam intus quam foris, ultra quam credi possit, imminutae essent, et nos penitus concordes non essemus, nulla tunc in Ecclesia nostra persona inveniri potuit, quae sufficere posset ad alligandas contritiones nostras, prout filii Dei et Ecclesiae nostrae, qui dispersi erant, congregarentur in unum. His necessitatibus coacti, invocata sancti Spiritus gratia, et adhibito religiosorum et sapientium virorum consilio, communi omnium desiderio, sine ullius personae magnae vel parvae contradictione; imo favorabili omnium assensu, praesente et consulente nobis in idipsum venerabili filio vestro B. Patherbrunnensi episcopo, elegimus nobis in capitulo nostro in patrem et pastorem Corbeiae animarum nostrarum, in abbatem scilicet et dominum Stabulensem abbatem domnum Wibaldum, cujus religione et prudentia Corbeiense monasterium ad pristinum suae dignitatis statum reformari possit. Quod cum facere, et electioni nostrae assentire multis diebus renuisset, et per nostros legatos abstrahi ad consulendum nobis a suo monasterio nequaquam valeret, tandem auctoritate regia ad curiam est evocatus, et cogente ipsum domino nostro Conrado imperatore Romanorum rege, fratres nostros et laicos nostros, qui illuc frequentes convenerant, sequi et ad nos venire compulsus est. Et gratias Deo omnipotenti referimus, quod non sumus fraudati a desiderio nostro, et a spe, quam de ipso patre nostro conceperamus; quoniam mirabili industria omnes dissensiones nostras ad pacem et concordiam revocavit, et possessiones non parvas, quas depositus ille alienaverat, magna cum prudentia et efficacia ad usum monasterii recolligit. Praeterea, sunt in vicinia nostra duo monasteria feminarum, quae suae enormitatis pertinacia, nostros et omnium religiosorum oculos et aures saepissime offenderunt. Ad quod eliminandum cum quidam ex nostris abbatibus laborare coepissent, quatenus et possessio Ecclesiae nostrae conferretur, et divina inibi religio reformaretur, obtinere non potuerunt. Sed domnus abbas noster Wibaldus multis suis obsequiis inclinatum habens animum principis, a domno rege nostro impetravit eadem loca cum omnibus suis appenditiis monasterio nostro conferri, et per auctoritatis regiae privilegium legitimam traditionem confirmari. Dilectam itaque nobis misericordiam vestram flexis ad vos genibus cordis humiliter imploramus, ut quoniam jam saepedictus pater noster quinque talenta quae acceperat, sollicite duplicavit, Christum imitantes verum et bonum patremfamilias, super decem civitates eum constituatis, juxta illud: Omni habenti dabitur. Et eum vestra benedictione apostolica munitum, ut nobis et praeesse et prodesse valeat, ad nos cum gaudio remittatis, et donationem quam domnus noster rex de praedictis duabus cellis nostro monasterio fecit, vestri privilegii pagina confirmare dignemini.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
16
EPISTOLA XVI. CORBEIENSIUM MONACHORUM AD GUIDONEM CARDINALEM. De electione Wibaldi abbatis et unione duorum puellarum monasteriorum ad Corbeiense. (Anno 1146.)
Domino et venerabili GUIDONI summae sedis apostolicae cancellario, universi fratres Corbeiensis Ecclesiae, exiguas orationes in Domino.
Quoniam multorum religiosorum et sanctorum virorum indicio mirae et inaestimabilis compassionis circa afflictos et variis calamitatum miseriis oppressos vos esse comperimus, aures pietatis vestrae pro Ecclesiae nostrae diversa perturbatione litteris exiguitatis nostrae studuimus interpellare, ut quoniam nuntios nostros ad dominum papam pro causis Ecclesiae agendis transmisimus, vestra opitulatione facilius inde expediamur. Igitur, vestrae magnanimitati suggerimus, quoniam domnus Heinricus, qui hujus Ecclesiae abbas exstitit, apud domnum Thomam sedis apostolicae legatum, cum esset in loco nostro pro quibusdam capitulis accusatus, et testibus inductis indefensus, insuper et suimet confessione reus manifestatus, digna sententia suae depositionis mulctatus est; et in locum ejus domnus Heinricus praepositus est assumptus. Cujus electioni cum gravis reclamatio et quorumdam fratrum nostrorum et etiam laicorum nostrorum fieret, et gravi discordia Ecclesia perturbaretur, Deus universorum saluti solita pietate consulens, eum exemit de medio. Nam, vix quatuor mensibus praefuit. Quo absumpto, domnus Wibaldus abbas Stabulensis unanimi consensu monachorum simul et laicorum cum magna concordia omnium, praesentibus B. Patherburnensi episcopo, Hermanno comite Ecclesiae nostrae advocato, et in laudem electionis ejus acclamantibus, magna cum devotione eligitur. Qui, cum de monasterio suo pro honore praelationis erui non posset, ex praecepto regis ad curiam est evocatus, ubi, quamvis primo multum resisteret, tandem regiae indulgentiae, omnium precibus evictus, cum reniti non posset, licet invitus acquievit. Eo igitur ad nos adventante, nihil, Deo propitio, in morum honestate et in doctrinae eminentia, et in consultatione et provisione divinarum et humanarum rerum in eo reperimus, nisi quod in spirituali Patre reperire semper optavimus. Reditus Ecclesiae nostrae, quos domnus Heinricus depositus, utpote plus militaribus deditus quam monasticae institutioni intentus, in beneficium laicis tradiderat, consilio sagacissimi ingenii sui maxima ex parte requisivit. Praeterea duas cellas sanctimonialium feminarum, quae pro enormitate sui sceleris omnem canonicam institutionem in Saxonia apud aures vulgi fetere et vilere fecerant, regia donatione loco nostro acquisivit, et inibi divinae servitutis famulatum de monasterio nostro instauravit. Pro qua causa domnum apostolicum adiit, impetraturus, ut suae auctoritatis privilegio firmata haec rata et inconvulsa permaneant. His ergo, et si qua alia sunt nobis cum domno papa gerenda, quoniam multa sunt, vos misericorditer astipulari unico solatio monachorum precum nostrarum scilicet commendatione admoneri rogamus, ut tandem aliquando decussis diversarum perturbationum angoribus optatae pacis unitati redonemur.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
17
EPISTOLA XVII. HERIMANNI COMITIS AD EUGENIUM PAPAM III. Testimonium perhibet de electione Wibaldi in abbatem Corbeiensem. (Anno 1146.)
Domino et Patri suo EUGENIO gratia Dei universalis Ecclesiae pontifici, H. comes, devoti servitii obedientiam.
Relatio fratrum Corbeiae ad nos devenit, denuntians vos testimonium electionis domni mei Wibaldi abbatis Corbeiensis exquisiisse. Quapropter testimonium perhibemus sibi electioni suae domnum Patherbornensem episcopum et me simul adfuisse, et unanimitati electionis suae nullum reclamasse, sedi, sicut tunc ipsi vidimus, et alii fideles testes sunt, qui adfuerunt, idonea electione inthronizatus est, ut in nullo canonica institutio suae observationis detrimentum passa fuerit. Praeterea a religiosis ejusdem Ecclesiae monachis audivimus, quod postquam eo pervenit, ita se et in morum conversatione et in diligenti rerum Ecclesiae provisione inimitabilem reddidit, ut eum omnes sibi de coelis divinitus missum asserant. Quapropter et a vobis gratiarum actiones sibi referri et vestra benedictione ampliari optamus.
[Bernardum scilicet ]
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
18
EPISTOLA XVIII. CONRADI IMPERATORIS AD H. DUCEM SAXONIAE. Commendat ei Wibaldum abbatem Corbeiensem.
CONRADUS, Dei gratia Romanorum rex, H. duci Saxoniae, gratiam suam et omne bonum.
Sicut divina ordinavit providentia juxta fidelium nostrorum consilium, ad petitionem Corbeiensis Ecclesiae fidelem nostrum Wibaldum Stabulensem monasterio Corbeiensi praefecimus. Proinde industriam tuam attente monendo rogamus, ut et personam ipsius honorifice in omnibus custodias, et ad recolligendas et ordinandas possessiones Corbeiensis Ecclesiae consilium ei et auxilium praebeas: quod nobis gratissimum fore nullo modo dubitaveris. De rebus autem suis, quas apud Gruininge homo tuus Poppo de Blanchenburg et filii ejus per violentiam eidem abbati abstulerunt, experientiae tuae mandamus, et sub obtentu gratiae nostrae praecipimus, ut omnia in integrum ei restitui facias.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
19
EPISTOLA XIX. BREMENSIS ECCLESIAE ET BUCCENSIS CONGREGATIONIS AD WIBALDUM ABBATEM CORBEIENSEM. Eum causae suae arbitrum cum episcopo Verdensi eligunt. (Anno 1147.)
Venerabili sanctae Corbeiensis Ecclesiae domno abbati WIBALDO, omnes fratres Bremensis Ecclesiae majoris sive minoris, nec non et Buccensis ecclesiae congregatio, precum impensas cum voluntario servitutis obsequio.
Totius causae nostrae examen et consilium vestrae sanctitatis nos integre commisisse consilio sive arbitrio quam affectuose gaudemus; tum quia ab aemulis nostris credi poterat, nos per omnia tam justitiae quam pacis recalcitrare operibus; tum quia hujus notae scrupulum tam vestrae auctoritatis, quam et domni Verdensis, qui nihilominus nostrae causae discussionem ex legatione domini papae ingressus est, testimonio delendum confidimus. Placeat ergo vestrae paternitatis excellentiae pro humili nostrae parvitatis famulatu, cum viso et vero domni Verdensis testimonio vestrae nihilominus auctoritatis nobis scriptum concedere, nostraeque causae angustias, prout de tanto Patre confidimus, misericordi defensione respicere.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
20
EPISTOLA XX. CONRADI IMPERATORIS AD EUGENIUM PAPAM III. Significat ei Heinricum filium suum communi principum acclamatione in regem Romanorum electum, seque assumpta cruce accingere ad expeditionem Hierosolymitanam. (Anno 1147.)
Dilectissimo in Christo Patri suo EUGENIO sanctae Romanae Ecclesiae summo pontifici, CONRADUS Dei gratia Romanorum rex et semper augustus, filialem per omnia dilectionem et debitam in Domino reverentiam.
Litteras sanctitatis vestrae per legatum vestrum virum utique nobis cum omni dilectione et honore nominandum T. sanctae Rufinae episcopum missas gratissime accepimus, et quae in ipsis continebantur, filiali et intima charitate ad effectum perduximus. Siquidem de ordinatione regni nobis a Deo concessi, super qua nos paterna sollicitudine monere et exhortari curastis, magna cum attentione et diligentia in frequenti principum conventu apud Frankenevort, ubi generalem curiam habuimus studiose et efficaciter, Deo praestante, tractavimus, ordinataque et firmata communi per omnes regni nostri partes solida pace, filium nostrum Heinricum in regem et sceptri nostri successorem unanimi principum convenientia, et alacri totius regni acclamatione electum, mediante hac Quadragesima in palatio Aquisgrani coronare, divina praeeunte misericordia, decrevimus. Sane quod dicitis, nos rem tantam scilicet de signo vivificae crucis, et de tantae tamque longae expeditionis proposito absque vestra conscientia assumpsisse, de magno verae dilectionis affectu processit. Sed Spiritus sanctus, qui ubi vult spirat, qui repente venire consuevit, nullas in captando vestro vel alicujus consilio moras nos habere permisit. Sed mox, ut cor nostrum mirabili digito tetigit, ad sequendum se sine ullo morae intervenientis spatio totam animi nostri intentionem impulit. Et quoniam vos ad partes Galliae tam per litteras vestras, quam per legatum vestrum venire cognovimus, venerabilem paternitatem vestram ut ad Rhenum accedere velitis, summa cum dilectione attente monendo invitamus, quatenus simul positi, ea Deo miserante pariter tractare ac disponere valeamus, per quae pax Ecclesiarum, et Christianae religionis ordo congruis provectibus augeatur, et regni nobis a Deo concessi status cum nostri honoris incremento opportunis decretis firmetur. Et quoniam in articulo profectionis nostrae nulla nobis prolixitas temporis suppetit, in sexta feria, quae in paschalem hebdomadam habetur, desideratam faciem vestram apud Argentinam videre optamus. Legatos nostros viros utique prudentes et discretos, ac sanctae Romanae Ecclesiae regnique amatores ac nobis charissimos Buconem videlicet Wormatiensem episcopum, Anselmum Havelbergensem episcopum, Wibaldum Corbeiensem abbatem vestrae sinceritati commendamus, ut ea, quae vobis dixerint, tanquam ab ore nostro audiatis, et in rebus sanctae Romanae Ecclesiae et regni cum eis formaliter tractare ac disponere non abnuatis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
21
EPISTOLA XXI. ANNONIS AD WIBALDUM ABBATEM. De quodam Ebroino, cui hortante Wibaldo benefecerat. (Anno 1147.)
Domno et amico suo WIBALDO Stabulensi abbati, ANNO eadem gratia id quod est, salutem et benedictionem.
Noverit primum charitas vestra, quia de vestris, utpote domini et amici nostri successibus praecipue congaudemus, et super his Deo gratias hilariter redendimus. Suggerimus quoque discretioni vestrae, quod domnus Ebroinus pro impensa sibi dudum a nobis charitate nos frequenter sollicitat. Quam sane licet consilio vestro et amore tenendae pacis et quietis Ecclesiae hanc ei fecerimus, tamen quidam sinistro nomine Simoniae scilicet hoc factum improbant; nec tamen propter hoc, sed pro importunitatibus nobis et vobis illatis ei ad tempus subtraximus. Dicitur quoque vobiscum pacem mediante domino Prumiensi noviter composuisse. Ea propter a vobis summopere requirimus, si vestrae voluntatis est, et absque cavillatione sinistra esse potuerit, condictam charitatem in posterum illi persolvendam. De caetero etiam perscrutari volumus de negotiis domini papae, cujus vos conscium in parte credimus, utrum scilicet ad nos accessurus sit, vel concilium in partibus nostris habiturus. Valete.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
22
EPISTOLA XXII. WIBALDI ABBATIS AD ANNONEM ABBATEM INDENSEM. Ut Ebroino ex Indensi et Stabulensi monasterio ejecto nihil detur. (Anno 1147.)
Reverendo Patri suo ANNONI, Indensis Ecclesiae abbati, frater WIBALDUS Stabulensis abbas, salutem et benedictionem.
De nostra prosperitate, si qua est, vestram sinceritatem animo congaudere non dubitamus; et recte sane; pari enim dilectionis affectu erga vos ferimur. Non est consilii nostri, ut Ebroino illi, quem dominus papa Eugenius a vestro et nostro monasterio scripta sententia in perpetuum exterminavit, quidquam detis. Hoc esset veneficis venenum procurare, rebellibus arma dare, insanis clavam porrigere. Dum in monasterio vestro frater esse videbatur, sub specie et nomine praebendae, propter bonum pacis potuistis rerum vestrarum dispendio obstruere os loquentium iniqua. Nunc vero postquam frater esse, et habere praebendam desiit, a domno papa condemnatus, donare ei, unde vobis noceat, non solum turpis Simonia, sed etiam aperta insania est. Nos de pace cum ipso habenda nec ipsum domnum papam audire potuimus, nedum Prumiensem.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
23
EPISTOLA XXIII. CONRADI IMPERATORIS AD H. DUCEM SAXONIAE. De jure advocationis in Kaminadam et Visbikam, quas Corbeiensi monasterio univerat. (Anno 1147.)
CONRADUS, Dei gratia Romanorum rex, H. duci Saxoniae, gratiam suam et omne bonum.
Novit tua dilectio quod fidelissimum et charissimum nostrum Wibaldum Stabulensem abbatem propter unanimem electionem et petitionem Corbeiensis Ecclesiae eidem monasterio praefecimus. Cujus ob insigne meritum, quod fideli servitio de regno meruit, secundum petitionem praedecessoris sui, et obsecrationem Corbeiensis Ecclesiae, duo monasteria feminarum, in quibus monastica religio jam defecerat, Kaminade scilicet et Visbike, ad reformandam in eis divini cultus religionem, ex judicio principum, sibi et Corbeiensi Ecclesiae jure proprietario in perpetuam possessionem contulimus, salvo jure tuae advocationis, quod habes in eisdem locis. Volumus autem atque mandamus dilectioni tuae ut, si inter te et eum convenerit, jus advocationis ad eadem loca ei vice nostra, quemadmodum nobis debueras, resignes, itemque ab eo et a Corbeiensi Ecclesia advocatiam recipias. Quod si de hoc inter vos non convenerit, donationem, quam Ecclesiae fecimus, ut contra omnes infestationes, tuearis, et advocatiam, quam de nobis super eadem loca tenes, fideliter ac strenue et ad firmamentum nostrae donationis administrare studeas, in praesenti pagina per obtentum gratiae nostrae tibi mandando praecipimus.
[Henrico]
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
24
EPISTOLA XXIV. CONRADI AD J. ABBATISSAM DE HEREVORD. Wibaldo abbati injunxisse se ut facta inquisitione monasterii Herevordensis defunctus emendet. (Anno 1148.)
CONRADUS Dei gratia Romanorum rex, I. venerabili abbatissae de Herevord, gratiam suam et omne bonum.
Sicut divinae ordinationi placuit, et Corbeiensis Ecclesiae unanimis et concors electio postulavit virum venerabilem, et pro sua fide studiis nobis regnoque nostro charum Wibaldum Stabulensem abbatem licet invitum ac diu multumque renitentem monasterio Corbeiensi praefecimus. Et quoniam ab ipso abbate et privilegiis Corbeiensis Ecclesiae didicimus specialem charitatem inter utrumque locum vestrum et ipsorum praelatos exstitisse, atque ad abbatis curam pertinere, quidquid a te corrigi non valet, idcirco dilecto fideli nostro eidem abbati injunximus, ut defectus monasterii tui tam intus quam foris diligenter a te et a tuis inquirat, et nostro fretus adjutorio, consilii et auxilii manum fideliter tibi in cunctis opportunitatibus tuis porrigat. Quidquid vero tibi ex nostra parte dixerit, et incunctanter credas, et sicut de te confidimus, opere adimplere studeas.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
25
EPISTOLA XXV. HENRICI MONACHI AD WIBALDUM ABBATEM. Rationem reddit de his quae cum papa egerat ad suae electionis in abbatem Corbeiensem confirmationem. (Anno 1147.)
Reverendissimo Patri suo et domino WIBALDO Stabulensi abbati, HENRICUS omnium suorum minimus, quidquid patri devotus filius.
Litteras, Pater charissime, sinceritati vestrae transmisi, quatenus ea, quae apud domnum papam a nobis audita vel acta sunt, vobis significarem attentius, non quod alia vel altiora intellexerim, vel quod plus laboraverim, quam hi qui ad vos revertuntur, qui toti vestri sunt; sed ut illis pro se coram vobis assistentibus, non deesset nostrae erga vos devotionis affectus. Tertia feria Pentecostes apud Sanctum Dionysium ad domnum papam pervenimus, ubi domno cancellario nos tantum praesentavimus, propter tumultum maximum, qui in exitu domni regis circa domnum papam aderat. In crastino autem antequam domnus papa, qui Meldas transire disposuerat, egrederetur, domno papae per cancellarium praesentati sumus, et litteras quas deportaveramus dedimus. Inde Meldas in quinta feria pervenimus. In sexta vero feria in praesentia domni papae et episcoporum et cardinalium tantum evocati sumus, praemuniti tamen a domno Florentino, quid loqueremur, vel quis loqueretur, unus scilicet Corbeiensis, quorum causa agebatur. Sed, cum alter eorum impeditioris linguae, ut melius nostis, esset, et alter eorum satis infirmaretur, ego, qui cum Corbeiensibus jussu vestro aderam, quasi Corbeiensis una cum ipsis ad domnum papam accessi: ubi cum in praesentia omnium illorum qui adfuere, de electione in personam vestram facta esset agendum, ego qui me Corbeiensem modo esse necessitate quam praedixi confitebar, totum ordinem electionis, quem bene noveram, domno papae sicut oportebat enarravi. Papa itaque auditis omnibus necessitatibus, quare vos elegerant, compertis etiam utilitatibus, quas non tacueramus, quae electionem subsecutae sunt, dixit se communicaturum consilium cum fratribus, et ex ipsorum consilio se nobis responsurum. In hac autem suspensione detenti sumus decem diebus, aliquando observantes per dimidium diem januam domni papae, qui raro egrediebatur, aliquando ante portam cancellarii jugiter agentes, et aliquando prae nimio taedio usque ad noctem fere cum multis aliis dormitantes. Agebamus etiam interim apud omnes cardinales singulos et singulos in domibus suis, quia alias conveniri neque respondere volebant, ut tam super hoc, quam super privilegio de Keminade et Visbike benignum haberemus responsum, qui omnes, praeter paucos quosdam, dulci colloquio suo nos consolabantur, et omnia nostra prospera, etsi tardius agebantur quam vellemus, futura esse . . . . . etiam, interim veris et certis rationibus, ea, quae ante adventum nostrum, paucos dies nescio qui vel a quo missi disseminaverant mendacia, scilicet vos totum thesaurum ecclesiae domno regi dedisse. Benedictus per omnia Deus, quia sicut constabat eos falsa praedicare, ita constitit eos mox in adventu nostro disparuisse, et commentorum suorum nulli fidem reliquisse. Quid tandem? decima die post auditam causam electionis vestrae vocati sumus, et post multam commendationem personae vestrae, sapientiae quoque et facundiae in praesentia episcoporum et omnium cardinalium adjudicavit et concessit ratam esse electionem in vos factam, et hoc magis ex dispensatione, sicut ipse testabatur, Romanae Ecclesiae, quam aliqua auctoritate. Et praecepit priori et nobis, qui praesentes aderamus, et per nos omnibus, qui spectant ad Corbeiensem Ecclesiam, ut de caetero vobis obedientes essemus, et sicut ferventes fueramus ad hoc, ut vos in patrem haberemus, ita studiosi essemus circa personae vestrae reverentiam, nec tunc primum inciperet displicere, quando agere vellet de ordinis reformatione. Caeterum de privilegio nobis responsum est, quod res litigiosa erat, nulla ratione se posse vel velle concedere, ut hoc tempore id quod factum erat auctoritate apostolica confirmaretur: maxime cum querimonia sanctimonialium scriptis penes ipsum esset reposita. Cum amplius instare vellemus, omnes uno ore, ut hoc tempore nil amplius quaereremus, hortati sunt, sufficere nobis dicentes, et hoc esse ex magna domni papae gratia, quod nobis non interdicebat ipsa loca, quod sicut non confirmabat, sic nec, quod factum fuerat, infirmabat. Cum tandem habere non poteramus, quod voluimus, oportuit nos velle id quod consequi potuimus. Ventum est ad petitiones, in quibus omnibus duas tantum obtinuimus, quarum exemplar vobis transmissum est. Caetera, si qua desunt, ab his qui ad vos transeunt, scire poteritis. Paternitatem vestram ad honorem Ecclesiae suae Deus incolumem custodiat.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
26
EPISTOLA XXVI. GUIDONIS CARDINALIS AD WIBALDUM ABBATEM. Quod possit transire a Stabulensi ad Corbeiensem abbatiam. (Anno 1147.)
GUIDO sanctae Romanae Ecclesiae diaconus cardinalis et cancellarius, charissimo fratri et speciali amico WIBALDO Corbeiensi abbati, salutem.
Certum est, quia verus amor otiosus esse non potest. Nuntios siquidem cum litteris tuis termino condicto recepimus, et ut in his, pro quibus venerant, efficaciam reportarent, et ipsi nobiscum, et nos cum eis instanter et fideliter operati sumus. De Stabulo itaque non dicam nostro, nescimus, tametsi vestro, versus Corbeiam vexillis patentibus nunc primum, Deo gratias, facie libera exire potestis. Si quid autem vel in confirmatione illarum duarum ecclesiarum per apostolicum privilegium vel in quibuslibet aliis minus factum est, nec propter nuntiorum tuorum incuriam, quia pro viribus laborarunt, neque pro ignaviae nostrae tepore id noveris accidisse. Si vero nacta opportunitate pro commodo tuo iterum officiosi esse poterimus, nequaquam, auctore Domino, negligemus.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
27
EPISTOLA XXVII. WIBALDI ABBATIS AD GUIDONEM CARDINALEM. De suo ad cardinalem adventu et de captivis Romanae Ecclesiae quos redemerat. (Anno 1147.)
Dilecto Patri et amico suo GUIDONI sanctae Romanae Ecclesiae cardinali diacono apostolicae sedis cancellario, WIBALDUS Dei gratia minimum quod est, seipsum et sua.
Scripsit nobis eruditio vestra, et verum est, quod verus amor otiosus esse non potest. Illud etiam aeque certum est, quod idem verus amor nec suspectus nec suspiciosus, nec accipiens nec contemnens personam. Inde est, quod mensuram nostrae parvitatis excedentes, vestrae celsitudini cum quadam fiducia plane et quasi coaequaliter loqui et scribere consuevimus, non attendentes cui scribimus, sed quantum diligimus. De adventu nostro ad vos sic ordinabitis, ut vestram excellentiam deceat, et nostrae imbecillitati conveniat. Misimus vobis antidotum contra frigus hiemale. Sit hoc diacalamus, quod licet exiguo praestet pretio, aeque tamen potens est, ut inops Arduenna asserit, sicut diamargariton. Obsequium quod domno papae et sanctae Romanae Ecclesiae in liberandis captivis impendimus, et attente commendabitis et eleganter ornabitis, quod ex litteris, quas domno papae misimus, et ex legatorum nostrorum voce plenius intelligetis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
28
EPISTOLA XXVIII. EUGENII PAPAE III AD EPISCOPUM HAVELBERGENSEM. Ut usurpata a suis praedia Corbeiensium restitui curet. (Anno 1147.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri A. Havelbergensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.
Dilectus filius noster Wibaldus abbas et monachi Corbeienses nobis conquesti sunt, quod Poppo de Blanchenburch et filius ejus C. atque R. canonicus tuus reditus omnes, quos habuerunt in Cropensteden et Gruningue sibi violenter abstulerint, et injuste detineant. Quia igitur ex officii nostri debito eorum justitiae deesse nec volumus nec debemus, per apostolica tibi scripta mandamus atque praecipimus, quatenus si eorum querimonia veritate innititur, ipsos invasores districte commoneas, ut ablata cum integritate restituant. Alioquin infra duos menses, postquam praesentia scripta susceperis, de ipsis canonicam justitiam facias.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
29
EPISTOLA XXIX. EUGENII PAPAE III AD REINHERIUM CANONICUM HAVELBERGENSEM. Ut viginti mansos quos Corbeiensi monasterio abstulerat restituat. (Anno 1147.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, REINHERO Halverbergensi canonico salutem, et apostolicam benedictionem.
Dilecti filii nostri Wibaldi et monachorum Corbeiensium querelam accepimus, quod in villa Cropensteden viginti mansos sibi injuste et violenter abstuleris. Quia igitur ecclesiasticorum bonorum invasores quanta sint animadversione cogendi, tibi non credimus esse incognitum, per apostolica tibi scripta praecipiendo mandamus, quatenus et praedictos mansos, quos invasisti, et alia exinde ablata cum integritate restituas. Quod si contemptor exstiteris, scire te volumus, quia sine gravi vindicta non praeteribimus, si iteratus clamor ad nos super injuria praedicta pervenerit.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
30
EPISTOLA XXX. HENRICI ROMANORUM REGIS AD WIBALDUM ABBATEM. Ipsius in regni administratione et pace firmanda consilium laudat et desiderat. (Anno 1147.)
HENRICUS Dei gratia Romanorum rex, WIBALDO abbati Corbeiensi gratiae, suae plenitudinem.
Certi sumus, quod tam nos, quam patrem nostrum eodem sinceritatis affectu complectaris, et magna fidei constantia honorem utriusque tueri et promovere satagas. Proinde discretionis tuae consilium de administratione regni, de pace firmanda, de principibus recipiendis et honorandis tota animi alacritate amplectimur, et tam in his quam in aliis prudentiae tuae familiarem doctrinam imitari desideramus. Ambulatorem vero a tua liberalitate nobis transmissum in memoriam et signum tuae dilectionis ad sellam nostram detinebimus.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
31
EPISTOLA XXXI. CONRADI IMPERATORIS AD WIBALDUM ABBATEM. Ipsius se commendat precibus, oratque ut filium suum gubernare non desinat. (Anno 1147.)
CONRADUS, Dei gratia Romanorum rex, WIBALDO venerabili Corbeiensi abbati gratiam suam et omne bonum.
Ut processus itineris nostri ad prosperitatem totius Ecclesiae et honorem regni nostri tendat, suffragio orationum tuarum plurimum adjuvari speramus et petimus. De statu igitur incolumitatis nostrae, in quo adhuc fuimus, dilectioni tuae significamus. Sani, Deo gratias, et integri sumus. Per Hungariam descendentes in Graeciam usque pervenimus, ubi a rege Graecorum nobis honorifice servitur. Praeterea fidelitati tuae dilectum filium nostrum attentius commendamus, rogantes quatenus pueritiam ejus gubernare et regere tua non desinat prudentia.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
32
EPISTOLA XXXII. A. ABBATIS FULDENSIS AD WIBALDUM. Ipsius apud summum pontificem intercessionem deprecatur. (Anno 1147.)
WIBALDO venerabili in Christo Corbeiensi abbati, A. humilis provisor Fuldensis coenobii, debitum fraternae dilectionis et orationis.
Quanta benignitate dolori nostro condescendissetis actus declarat. Cum enim primo causam nostram concepistis, litteris vestris nos consolari voluistis, quae tanto majori remedio fuerunt, quo a tanto viro mitti potuerunt. Gratia itaque vestra parturiens nobis magnam confidentiam, dat a vobis inquirendi consilii et auxilii singularem materiam, ut a religionis amatore et disciplinae regularis doctore. Jam quae mala per subditos nobis succrescant intelligitis, et quia detrimentum sit omni proposito nostro scitis. Ad cujus rei sublevationem testimonio vestro domno apostolico dirigendo nobis sitis in consolationem, si ad terminum nostrae vocationis venire non possitis. Quomodocunque se res habeat, nos sequenti die post festum omnium sanctorum exire dilectio vestra sciat, quem nobis adesse ibidem fidelis conventus noster diligentius nobiscum optat.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
33
EPISTOLA XXXIII. WIBALDI ABBATIS AD GUIDONEM CARDINALEM. Commendat ipsi causam Fuldensis abbatis et Reinardi etiam abbatis sui olim praeceptoris (Anno. 1147.)
Reverendo Patri suo et domno GUIDONI sanctae Romanae Ecclesiae cardinali et cancellario, WIBALDUS Dei gratia id quod est, in Ecclesia catholica seipsum cum suis omnibus.
Audierunt multi ex fratribus nostris, quod invenimus gratiam in conspectu vestro; et idcirco expetunt, quatenus eos vestrae clementiae attentius commendare debeamus. Nos, etsi verecunde hoc facimus, timentes onerare mentem vestram, quae totius mundi sollicitudine plena est, tamen ea nobis gratissima est occasio, quae nobis vestram dulcedinem visitandi et salutandi materiam praestat. Vestrae itaque bonitati commendamus fratrem nostrum Fuldensem abbatem, ut pro nostrae petitionis intuitu causam ipsius protegere dignemini. Siquidem, quod de ipso nobis compertum est, vir maturus et gravis est, et in recolligendis possessionibus, et aedificatione sui monasterii constans et utilis. De adversariis suis certum est, quod contra propositum suum veniunt, qui relicta professionis suae observantia contra regulam sacram, quam manuscripto et viva voce se observaturos spoponderunt, litibus vacant propter ambitionem, et propria possident, ex quibus expensas itinerum partiuntur. Lator praesentium vir venerabilis Rheinardus abbas, nostrae adolescentiae magister ac praeceptor, et in divinis obsequiis institutor, privilegia Ecclesiae suae, cui primus praeest, confirmari petit, vir pauper rebus sed meritis dives, qui in lege Dei meditatur die ac nocte, et voluntas ejus in ea scrutando et scribendo, vir utique magnae abstinentiae et carni suae inimicus. Quem pro Dei dilectione et nostra commendatione clementer exaudietis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
34
EPISTOLA XXXIV AMICI AD WIBALDUM. Gratulatur ei quod suos superaverit adversarios, laudatque Robertum Stabulensem decanum. (Anno 1147.)
Dilecto dilectus quidquid expetit devotionis affectus.
Lectis et relectis, mi Wibalde virorum dilectissime, litteris a te, et ad te, et pro te factis et directis, multipliciter sum, fateor, affectus, et lacrymosus per ipsas affectiones effectus. Considerans enim quantis miseriis, calamitatibus, pressuris, laboribus et angoribus ex longo mihi dilectissimus homo subjacuerit, quanta passus fuerit ab his, quos minime decuerit; non potui, quamvis praeteritis ac si de praesentibus malis et aerumnis debiti compassione non moveri, non potui zelo justitiae contra tantas iniquitates et praesumptiones non morderi. Rursus e regione contemplans quam benigne, quam opportune, quam potenter et clementer eum divina miseratio protexerit, confortaverit, et quam gloriose debellantibus in eum triumphare concesserit, gaudio meo terminum facile non inveni. Non solum autem, sed et quia probitatis, sagacitatis, virtutis et industriae tuae praeconia tam in litteris a fratribus nostris Stabulensibus ad eminentes in Ecclesia et in regno pro te personas directis, nihilominus ab episcopis, abbatibus, congregationibus, conventibus testimonium in idipsum perhibentibus, et vicissim ab ipsis maximis personis tibi faventibus, pro te scribentibus, te foventibus; quia, inquam, in epistolis talia lego, quantum cor meum tripudiare, quantum sibimet applaudere super his, quia qualecunque fundamentum videbar in homine tali posuisse, in quo tanta celsitudo laudandae probitatis surrexisset et excrevisset, scripto vel dicto nullatenus exprimere valeo. Taceo de Tulliana eloquentia tam tua quam fratris Roberti Stabulensis decanis, qui nos aliquando nihilominus aliquantisper audivit, quam in eisdem sum litteris admiratus, cui certe stylo paucorum vel antiquorum, non dico modernorum, stylus meo judicio videtur esse praelatus. Haec, inquam, omnia et caetera multa, de quibus supersedeo plura scribere, ne quis forte plus immoderato favori, quem in dilectissimum amicum habeam, quam veritati velit ascribere, faciunt me collaetari, faciunt anxietates, paupertatem laboresque meos levius tolerare, dum et illum considero de tantis malis divinitus apud suos erutum, et sicut auspicor ad meum speciale solatium divinae providentia pietatis juxta me constitutum, sed in omnibus tu, bone Jesu Salvator et amator hominum, dexteram super nos tuae propitiationis extende, contraque multiformes adversarii nos insidias tua munitione defende. Non prospera nos elevent, non adversa prosternant, non pars Marthae partem Mariae nobis auferat, et ut compendio concludamus, sic transeamus per bona temporalia, ut non amittamus aeterna.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
35
EPISTOLA XXXV. WIBALDI ABBATIS AD REINARDUM REINEHUSENSEM ABBATEM. Respondet ad praecedentem. (Anno 1147.)
Reverendo Patri ac praeceptori REINARDO Reinehusensi abbati, suus auditor WIBALDUS, quidquid est in Ecclesia catholica per adeptam cordis munditiam videre Deum deorum in Sion.
Quanto charitatis studio actionum nostrarum litteras videlicet quarumdam molestarum, omnium vero laboriosarum perlegistis, tenor epistolae vestrae declarat, in qua comprehensis breviter omnium rerum capitulis, et de adversitatibus paterna compassione indoluistis, et ad commendationem nostrae personae cum aliis nos defendentibus vestrae quoque laudationis titulum apposuistis. Sed, ut vestrae sinceritati verum simpliciter confiteamur, Deo sic res humanas moderante, qui nos persequebantur divinae justitiae cultores erant, et quamvis pro mala intentione sempiternum vae mererentur, tamen justissimi Dei nostri virga erant, et baculus furoris ejus; ipsi autem nescierunt, et miro perversitatis modo adversum nos certatum est. Deficientibus siquidem adversariis in causa et omni veritatis firmamento destitutis, unum erat conceptae dolositatis refugium, ut nos convitiis et opprobriis lacerarent, quos ratione superare non poterant, et malignis verbis famam nostram contaminando prius auditorum animos contra nos exacerbabant, quam in eorum cordibus rerum veritas posset convalescere. Sed porrexit Christus pro se laboranti clementissimam dexteram, et dedit cum tentatione proventum, ut possemus sustinere. Hi vero, qui nos tuebantur, aequitate causae delectati, in nostra conversatione et moribus fallebantur, credentes tam necessarium, tam arduum negotium a persona exili et contractae vitae non potuisse assumi. Sed columbina simplicitate nobis congratulamini, quod labores nostri in catholica Ecclesia geminati sunt, et ultra virium nostrarum facultatem aucti, et quod ad gentem, quam ignorabamus, venimus, ubi orationum vestrarum tantum egemus praesidio, quantum et sollicitudinis anxietas est cumulatior, et temporis ac morum qualitas periculosior. Cum occupationibus nostris explicandis tota dies non sufficiat, haec vestrae sinceritati una post matutinas vigilias lucubratiuncula propria manu exaravimus, multum supplicantes, ut sicut de vestra pietate confidimus, orare pro nobis dignemini. Valete.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
36
EPISTOLA XXXVI RAINARDI AD WIBALDUM ABBATEM. De mutua inter eos dilectione. (Anno 1147.)
Domno WIBALDO, REINARDUS qualiscunque, fidelissimus tamen, quidquid dulcius.
In multis et magnis beneficiis tuis, hominum dilectissime, mutas tibi litteras, si tamen mutas, mittere curavi, et ipsis quidem beneficiis tuis qualescunque grates vellem rependere, nisi scirem gratuitum bonum tuum nullatenus eas requirere. Verumtamen, parturitio cordis mei nequaquam patitur de interiori conceptione foras nihil erumpere. Quid tamen dicere possum, nisi quia tu, sicut quidam dicit, alter idem mihi, facis quod facere debes. Hujus enim sententiae veritate considerata, quodammodo viscera tua largiter in me foves, et mihi quidquid impertiri videris, procul dubio tibimetipsi proportionaliter impendere cognosceris. Bene legis et intelligis illud divinae mandatum legis, quodcunque vultis ut faciant vobis homines, hoc et vos facite. Id est siquidem si tuae vitae status sic esset ordinatus, ut tu in egestate positus amicum superiorem te divitiis et opibus haberes, licet non exigeres, si tamen illius voluntaria benevolentia te reciperet, fortasse non abnueres n. . . . . nec memoriae excidit illa Tulliani dialogi sententia de amicitia, qua sic. . . . . . Amare nihil est aliud nisi eum ipsum diligere, quem amas, nulla indigentia, nulla utilitate quaesita; quae tamen utilitas ipsa efflorescit ex amicitia, etsi tu eam minus secutus sis. Nam et ego te dilexi sicut ipse nosti, cum nec ego ulla arctarer indigentia, utpote mihi sufficiens in his quae dabantur, nec tuus status in eo rerum genere consisteret, ut animus meus tale quid ex te sibi proponere vel expetere posset. Nunc autem aliorum cura gravatus, et sicut Domino placuit, necessariorum tenuitate aliquantisper anxiatus, idipsum divinae consolationi indubitanter ascribo, si cujus cor ipse Deus tetigerit, quamvis praeter te fere nullus hoc tempore sic circa me sit affectus, ut oculos suos super me aperiat, et ipsius copia de nostri auctoris munere accepta meam inopiam, quam propter alios sustineo, fraterna compassione suppleat. Nam mihimet soli facile sufficerent vel parva, quia quantum res patitur, non valde requiro superflua. Sed quid diutius occupatos oculos, vel aures tuas talibus memorans teneo? Quamvis jucundum mihi sit ac delectabile cum dilectissimo meo saepe diuque fabulari. Modus itaque jam nunc sit interim dictionis, cum non sit modus dilectionis. Vale.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
37
EPISTOLA XXXVII. STABULENSIUM MONACHORUM AD WIBALDUM ABBATEM. Congratulatur ei de suo reditu, conquerunturque de Godefrido comite, qui pactas ab eo inducias fregerat, et de invasione villa de Tornines. (Anno 1147.)
Reverendissimo in Christo Patri suo et domino WIBALDO, venerabili Stabulensi abbati, humilis ejusdem Ecclesiae congregatio, filialem dilectionem et debitam subjectionem.
Quantum jucunditatis, Pater charissime, de vestro vestrorumque prospero reditu nobis collatum sit, facile vestra animadvertere poterit eruditio, quae et nostram erga vos sinceritatem et animi nostri circa vestros successus semper agnovit puritatem. Benedictus igitur per omnia Deus, qui in vestra, sicut comperimus, sospitate fidelibus suis ostendere dignatus est, quoniam prope est Dominus omnibus invocantibus eum. Paternitati vestrae his litteris unanimiter occurrentes, vos reversum, imo adhuc revertentem excipimus, excipiendo salutamus salutando amplectimur, obsecrantes ut secundum promissionis vestrae institutum terminum ad nos venire non abnuatis, quatenus facie ad faciem vestra frui et jucundari possimus praesentia, vestroque plenius recreari alloquio, cujus saepe et multoties roborati sumus consilio. Veniat ergo ad nos, id est, ad dilectos filios suos Pater charissimus pernecessarius hoc tempore, non solum nobis, qui intus tenemur, sed et his qui foris sunt. Nam treugae sive induciae, quae fide data ab advocato nostro et comite Godefrido et suis, usque ad festum Remigii servari et teneri debuerant, mox in exitu vestro violatae sunt, et nostra pene omnia ex utraque parte praedis, rapinis, incendiis sunt distracta, adeo usque, ut in nos tantum et nostra totius malitiae summa reciderit, sicque fit ut Quidquid delirant reges, plectantur Achivi. HOR. Epist. I, 2, 14. Ad cumulum quoque miseriarum nostrarum accessit, quod Eustachius villam nostram Tornines ex consensu comitis Namurcensis iterum violenter occupaverit, pro qua re quantum laboraverimus, quantum Leodiensi episcopo, ut canonicam de invasore justitiam exsequeretur institerimus, et quid solum restet faciendum, ex rescriptis litterarum, quae vobis transmissa sunt, vestra plenius perpendere poterit prudentia. Interim autem ad humiliandum Deo animas nostras, reliquias seu corpora sanctorum omnium, quae apud nos habentur, cum Salvatoris nostri imagine in terra deposuimus, summae Divinitatis clementiam, quantum valemus attentius exorantes, ut eos, qui in sua feritate confidunt, dextra virtutis suae prosternat, nosque ab ipsorum oppressionibus eripiat, qui solus laborem et dolorem humilium considerat.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
38
EPISTOLA XXXVIII. ROBERTI DECANI STABULENSIS AD WIBALDUM ABBATEM. Congratulatur ei de ipsius reditu. (Anno 1148.)
Reverendissimo in Christo domino Patri suo Stabulensi abbati WIBALDO, frater ROBERTUS, orationum et subjectionis, obedientiae et dilectionis continuam devotionem.
Benedicimus Dominum coeli de vestro vestrorumque reditu et sospitate: gratias agimus Patri misericordiarum de reddita nobis de vobis laetitiae et gaudii integritate. De mora autem vestra non possumus non gravari, quia consolatione praesentiae vestrae refoveri volumus, qui multis non tam curis quam pressuris concutimur, ac proinde magis praesentiam vestram quam rescripta desideramus. Habitum terrae nostrae tam scriptis quam viva voce geruli hujus intelligetis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
39
EPISTOLA XXXIX. BOVONIS PRAEPOSITI AD WIBALDUM ABBATEM. De damnis praepositurae illatis a comite Namurcensi et aliis. (Anno 1148.)
Domino suo WIBALDO venerabili Stabulensi abbati, frater Bovo, quidquid patri filius.
In magna angustia et importabili damno post discessum vestrum positi, desiderabiliter vestrum exspectamus adventum, quia non solum ab extraneis affligimur, sed etiam a nostris immisericorditer interius et exterius opprimimur. In rebus vestris, quae circa nos sunt, quantum fidelius possum elaboro. In praepositura autem, de qua vices vestras ago, nihil fructus me agere posse sciatis, quia non solum a Rad et Machario in Condustrio, sed et a comite Namurcensi et suis adversariis in Hasbania praeda et incendio vastamur.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
40
EPISTOLA XL. WIBALDI ABBATIS AD HENRICUM LEODIENSEM EPISCOPUM. Ut Eustachium parochianum suum, qui villam de Tornines invaserat, compescat. (Anno 1148.)
Reverendo Patri suo et domno HENRICO sanctae Leodiensis Ecclesiae venerabili episcopo, frater WIBALDUS, Dei gratia Stabulensis Ecclesiae servus, devotas orationes, et devotum servitium.
Fratres nostri et filii Stabulenses monachi vestrae sanctitatis servi detulerunt ad nos gravem querimoniam pro eo, quod Eustachius homo vester et parochianus villam Tornines, quae ad quotidianam praebendam fratrum pertinet, invasit, et ejusdem villae reditus, qui in mensa fratrum quotidie serviunt, violenter abstulit. Notum autem vobis esse non dubitamus, qualiter eamdem villam, judicio et justitia dictante, recepimus, et eam per multa jam tempora in libera possessione nostra tenuimus, et quiete ordinavimus, et ad usus fratrum nostrorum, prout monasterii opportunitas poscebat, reditus universos aptavimus. Sed et decimationem et alia, quae hinc inde distracta erant, cum magno labore recolligimus, et eramus possidentes tunc, quando domnus papa signum sanctae crucis nobis imposuit, ut super paganos trans Albim expeditionem moveremus, ac personam nostram et nostra omnia sub protectionem B. Petri et suam suscepit, intra quod tempus praedictam villam non absque sacrilegio idem Eustachius invasit. Unde animo provoluti ad pedes vestrae magnitudinis, discretionem vestram obnixe rogamus, ut praedictum Eustachium, qui vester specialis et tanquam domesticus et familiaris homo est, ab hac temeritate compescatis; et sinite ut hanc gratiam vobis potius quam domno papae debeamus, qui ad partes Lotharingiae in proximo venturus est. Multa mala sunt in episcopatu vestro, quae tam generaliter a diebus antiquis ibi audita non sunt, sed hoc malum de facili potestis comprimere, nec patiamini in tempore vestri sacerdotii confundi fasque nefasque. Mementote, quod inter priores matris nostrae Leodiensis Ecclesiae apparere et annumerari debemus, tam per ordinationis nostrae tempus et locum quam per aetatem, et eidem matri nostrae in omni opportunitate sua humiliter ac fideliter servivimus, et hoc ipsum usque in finem facere parati sumus et desideramus. Mementote etiam quod pro justitia de Tornines facienda domnus papa Honorius episcopo Alexandro scripsit; quod domnus papa Innocentius domno Alberoni voce praecepit, semel apud Oliventum juxta Melphim civitatem, secundo Romae in concilio, tertio per litteras suas, quas nos ei in plena synodo Leodii praesentavimus, nec ipse carni et sanguini parcere potuit, cum tamen de negligentia tantam a Deo poenam susceperit, ut postea in episcopatu suo et honore nunquam in pace et quiete vixerit.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
41
EPISTOLA XLI. WIBALDI ABBATIS AD SUOS STABULENSES. Condolet eorum calamitatibus, quas, eo absente pertulerunt. (Anno 1148.)
Frater WIBALDUS, Dei gratia Stabulensis Ecclesiae servus, Roberto decano et caeteris Stabulensibus fratribus, spiritu consilii et fortitudinis abundare.
Sinceritatis vestrae litteras accepimus, in principio quidem sui plenas gratiae, plenas charitatis, plenas filialis affectus, plenas singularis desiderii, plenas gaudii, plenas dulcedinis et bonae spei, quae uno et eodem momento et cor nostrum abundantiore laetitia et oculos nostros uberibus ex vestra pietate lacrymis impleverunt. Credite, nobis dulce fuit ac jucundum animae nostrae vivere, dulce ac jucundum inter tot pericula, quae diu noctuque in expeditione super paganos trans Albim in silva Ercinia pertulimus, vitam et sospitatem servasse, ut videlicet tantis beneficiis, quae de vestra salutatione et visitatione suscepimus hilariter frueremur. Verum, cum intento ad meliora animo tanti boni participatione perfuncti paginam vestram percurrimus, subito exhorruit animus, expalluit facies, et versus est in luctum chorus noster, cum in illas miserabiles querimonias vestras impegimus, quae coelum possent penetrare, si peccatis nostris promerentibus aeneum non esset factum, ne transeat oratio; possent, inquam, commovere terram, si non offenso auctore nobis elementa rebellarent. Ingressi itaque in penetralia cordis nostri et in arcanos animae nostrae recessus, diuque ac multum questi, cum nostra conscientia disceptavimus, disquirentes et judicantes nobisne an vobis universis imputari jure debeat, quod per longam absentiam nostram Stabulense monasterium tam lacrymabilibus modis laceratur? vosne in culpa sitis, qui omnifariam nostri potestatem habentes, ad regimen Corbeiensis Ecclesiae nos emisistis, vel saltem dimisistis? an nos rei sumus, qui ad vestram voluntatem, ne dicamus jussionem, tantis nos sollicitudinibus et offensionibus, relicta, imo, ut veremur, deserta matre nostra educatrice ac nutrice nostra Stabulensi Ecclesia, implicuimus? Etsi magni, Deo id per vestram adhortationem agente, simus juxta nomen magnorum qui sunt in terra, scire tamen potestis quod quanto altius conscendisse cernimur, tanto magis de vario ruinae casu pertimescere debemus; et quanto amplius crescunt dona honorum, tanto magis augentur rationes donorum. Certe, ut caetera incommoda sileamus, nobis senescere non licet, imo senescimus quotidie, sed quies, quae senibus et emeritis paratur, nobis Corbeiae negatur. Novi labores, nova industria, nova eloquentia, novae largitates, nova magnificentia a nobis quotidie expetuntur, cum jam diu fatigati aliquam laborum nostrorum metam prospiceremus, aliquam fatigationum requiem speraremus. Aut peccandum est in rempublicam, aut offensiones hominum tolerandae. Tum praeterea nostra aetate omnis pudor abscessit, omnis reverentia exstincta est, fides interiit, et honestas mortua est; quid igitur placuit vobis duplicare labores nostros? Quantum in reformanda et observanda religione fructum facere valeamus, vestri defectus, vestri labores, qui ex pravorum improbitate vobis quotidie accrescunt, docere vos perfacile possunt. Porro divitiae quid prosunt in quietis? colligitis itaque, quod neque in spiritualibus neque in . . . . solidum gaudium habere possumus. Sed spes nostra Deus, honor noster, genus nostrum, sublimitas nostra, exsultatio nostra, in administratione suae reipublicae nostra parvitate tanquam suo instrumento, licet vili et exiguo, utitur, nosque per quos vult graduum provectus, tanquam per munuscula quaedam ad sui nominis amorem clementer allicit, et nostrae fragilitatis excessus quotidianis imo assiduis laboribus velut quibusdam flagellis et amaritudinibus, ne ab ipso recedamus, comprimere dignatur. De Tornines tantum dolemus, quantum verbis exprimere non possumus, sicut in litterarum exemplo, quod vobis transmisimus videre potestis. Si dominus papa, ut fertur, Treverim venturus est, nos ipsos ad hanc causam peragendam exspectabitis; sin autem minus, ut rumor est, fratrem Henricum nostrum dilectum filium et Erlebaldum fratrem ad domnum papam mature mittetis, ferentes secum omnia instrumenta, quae de Tornines bene salva per nos habetis, et praecipue litteras bullatas Innocentii papae, quas super eodem negotio Leodiensi episcopo Alberoni transmisit. Ad veniendum autem ad vos in proximo nos modis omnibus expedimus, et jamjam quasi sarcinas nostras colligamus. Orate pro nobis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
42
EPISTOLA XLII. HENRICI EPISCOPI LEODIENSIS AD WIBALDUM ABBATEM. Optat ejus frui praesentia ad corrigendos morum defectus. (Anno 1148.)
HENRICUS, Dei gratia Leodiensium episcopus, venerabili abbati Stabulensi, WIBALDO in summo salutari salutem.
Intolerantiam malorum episcopatui nostro incumbentium tanto experientius quam vos didici, quanto praestat experimentum relatui. Et quoniam peccatis nostris exigentibus mala de die in diem multiplicantur, non ambigitur apud discretionis vestrae examen, nos eo amplius vestri consilii et auxilii adminiculo indigere, quo exquisitior et ferventior caeteris concessa est vobis divinitus gratia in utroque. Ex nostris tamen occupationibus, vestras quoque metientes absentiam vestram licet nobis et his, qui ad vos specialius spectant, admodum incommodam patienter sustinemus, obnixe et confidenter monentes dilectionem vestram, ut propensius data opera exoccupationi nostrae venire maturetis. Necesse est enim, ut communicato utriusque adnisu, et vestrorum hominum excessus et insolentiae vobis praesentibus corrigantur, et nostrae partis malitia, Deo propitiante, aliquantulum mitigetur.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
43
EPISTOLA XLIII. WIBALDI AD LEODIENSEM EPISCOPUM. Ejus optat frui praesentia. (Anno 1148.)
Domino subditus, Patris filius, dilecti salutem.
Gravibus curis, et crebris expensis, assiduis pressuris molestati, aporiamur quidem sed non destituimur, vestrum necessarium tam nobis quam terrae praestolantes adventum, aestimantes tunc, etsi non ad plenum pacem cordis, saltem quietem corporis nos habituros. Unde et oramus, ut non tardetis venire ad diligentes vos. Litteras, quas nobis pro synodo misistis post synodum accepimus, cum tamen et in synodo et a Kalendis Augusti in conspectu Ecclesiae Leodiensis de Tornines verbum fecerimus. De malis terrae nostrae nihil scribimus, inopes nos copia fecit.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
44
EPISTOLA XLIV. WIBALDI ABBATIS AD EUGENIUM PAPAM III. Quod legatos hominum de Erveta a quodam ministerali Stabulensi captos liberos abire permiserit. (Anno 1148.)
Reverendissimo Patri suo et domino EUGENIO uni et universali pontifici, frater WIBALDUS Dei et vestra gratia id quod est, in Ecclesia catholica devotionem filii et obedientiam servi.
Audito vestro adventu ad partes Lotharingiae, festinavimus res Corbeiensis Ecclesiae ordinare et vestrae sanctitati celerius occurrere, quatenus tam de persona, quam de rebus nobis a Deo et a vestra bonitate commissis vestrae sanctitati tam devotum quam debitum exhiberemus famulatum. Et, agente divina misericordia, piam ac fidelem intentionem subsecuta est maturior efficacia. Nam legatos hominum de Erveta, qui ad vestram sublimitatem pro quibusdam ecclesiasticis causis missi tendebant, captos invenimus in quodam castello, cujusdam ministerialis Stabulensis Ecclesiae, et sub momento introitus nostri antequam panem gustaremus, ad honorem personae vestrae, et defensionem ecclesiasticae justitiae eamdem munitionem obsedimus, et cum labore ac sumptu et gravibus inimicitiis, de carcere, in quo erant eduximus, et eos ad sanctitatis vestrae genua liberos transmisimus, cum tamen jam prius pactionem fecissent, ut pro redemptione sua L fere marcas puri argenti dare deberent. Res eorum, quas amiserant, recipere non potuimus, quia non ab his servabantur, a quibus capti fuerunt. Sed propter honorem vestrum duas eis equitaturas et viaticum largiti sumus.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
45
EPISTOLA XLV. CORBEIENSIUM MONACHORUM AD STABULENSES. Gratias agunt quod sibi Wibaldum abbatem concesserint, quam egregie apud eos in spiritualibus et temporalibus se gesserit enarrant, et de mutua societate. (Anno 1148.)
Dilectis et semper diligendis dominis et fratribus sanctae Stabulensis Ecclesiae filiis, fratres Corbeienses, intimam dilectionem verae fraternitatis, et devotissimum munus assiduae orationis.
In hoc cognovimus, reverendi Patres et domini, quod charitas Dei diffusa est in cordibus vestris per Spiritum sanctum, qui datus est vobis: quia fratres et proximos vestros, nos scilicet in tantum dilexistis, in tantum laboribus et tribulationibus nostris compassi estis, ut quod charius inter vos et melius habuistis, nobiscum participaveritis, et eum, qui noverat inter vos sanare contritos corde et alligare contritiones eorum in tempore tribulationis vestrae, ut et nostris calamitatibus subveniret, ad nos multo desiderio adventum ejus exspectantes, miseritis. Unde immensas gratiarum actiones vestrae bonitati referimus, et eumdem dilectissimum Patrem et dominum nostrum strenue pro Ecclesia nostra laborare, et multos in ea labores industria sua, sicut fortis armatus, qui custodit atrium suum, jam evicisse; plures adhuc, si vixerit, evicturum, vobis jucunde et memoriter cum gratiarum actione enarramus. Siquidem conventum nostrum, qui jam a multis retro temporibus dissensione non parva laboraverat, atque in multis locis, eadem agente discordia, dispersus erat, in fraternam pacem atque in claustrum, sicut pius pastor, revocavit, et quae in ordine nostro dilapsa erant, attento studio reformavit, ut jam illud antiquum decus, illam solidam nostrae religionis observantiam reflorescere videamus, et nostram Corbeiam in vera sua imagine recognoscamus. Praeterea, possessiones, quas Henricus ille, quem venerabilis legatus apostolicae sedis domnus Thomas cardinalis judicio Spiritus sancti canonice deposuit, alienaverat, quae centum fere mansos bonae ac fertilis terrae excedebant, ad integrum recollegit, et utilitatibus monasterii restituit. Pro hujusmodi beneficiis et aliis similibus vel majoribus, quae adhuc ab eo speramus, Deo et vobis tanti Patris largitoribus gratias referimus, quem in tempore electionis suae propter spem bonam dileximus, nunc autem propter rem et collata in nos beneficia, ut virum omni dilectione dignum, unanimi et intima dilectione diligimus. Audivimus a dilecto fratre nostro Henrico praesentium latore, et a domno W., tunc temporis nostro priore, et a praeposito fratre R. quod eos per aliquot dies morantes apud vestros, benigne et honeste tractaveritis, et eis inter alias humanitates fraternitatem et societatem inter vos, quemadmodum uni de vobis concesseritis. Super his quoque gratias vestrae benignitati referimus. Verbum vero de quo et nos vobis scripsimus, et ipsi vobiscum tractaverunt, verbum, inquam, ejusdem fraternitatis et societatis, ut scilicet vestra et nostra sit una in Christo Ecclesia, inter nos unanimiter convenimus, et quatenus idipsum vestrae unanimitati placeat, obnixe rogamus. Hanc unitionem duarum Ecclesiarum per dilectum dominum et Patrem nostrum fieri exoptamus. Vobisque per eum debita fraternitatis secundum nostram consuetudinem promittimus, ita ut nos vicissim a vobis debita fraternitatis secundum vestram consuetudinem recipiamus, et si quis praeterea fratrum de alterutra Ecclesia propter vitia sua ejectus fuerit, usque ad reconciliationem suam ab alterutra Ecclesia materne confoveatur et conservetur
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
46
EPISTOLA XLVI. CORBEIENSIUM MONACHORUM AD STABULENSES. Quomodo se gesserint cum papae legato, quando ab eis quaesivit quid de thesauris Ecclesiae fecissent. (Anno 1148.)
Reverendissimis atque dilectissimis in Christo fratribus suis, ROBERTO venerabili decano et caeteris sanctae Stabulensis fratribus, F. W., prior Ecclesiae Corbeiensis caeterique ejusdem monasterii fratres, jugiter vacare et videre quam suavis est Dominus.
Audivimus conturbatam esse unanimitatem vestram de verbo quodam, quod magister G. pro sublatis in ecclesia nostra thesauris nobiscum anno praeterito contulit. Quod quia non vera relatione ad vos pervenisse existimanus, proptereaque apud vos scandalum genuisse, ordinem rei ex integro vobis pandere dignum duximus. Venit igitur ad nos idem magister G. tunc apostolicae sedis legatus anno praeterito, circa festum S. Thomae, cum in vestris partibus domnus abbas moraretur, atque hospitio exceptus est apud nos, humane tractatus est, et cum omni diligentia ac devotione, quemadmodum decuit legatum domini papae a nobis observatus est, et de rebus monasterii nostri honorifice procuratus. Erat tunc domi praepositus major ecclesiae nostrae, qui cum satageret sollicitius circa ministerium ipsius et aliquando cum ipso colloquendi gratia consederet, inter alia quae dicebantur, etiam ab ipso sciscitatus est, quamobrem sanctuarium nostrum spoliatum esset thesauris suis, vel quid utilitatis contractum fuerit ex eis ecclesiae nostrae? Non est, inquit praepositus, spoliatum sanctuarium nostrum, quia quidquid inde sumptum est, in utilitatibus ecclesiae nostrae expensum est, quippe quae in possessionibus suis per singulos annos non ad minus quam ad centum mansos ampliata est. Cum vero in crastinum diluculo profecturus esset idem legatus domini papae, jussit praeposito, ut eodem vespere omnem congregationem in unum congregaret, quatenus ad nos ex mandato domini papae sermonem haberet. Jam hora diei tardior processerat, nec conventus noster ex instituto ad colloquium convenire debebat. Hanc igitur impossibilitatem cum praepositus noster legato insinuasset, colloquio in crastinum dilato, cum primum mane illuxisset, iterum accito praeposito denuo praecepit, ut capitulum fieret, in quo cum fratribus verbum faceret. Non est, inquit praepositus, nostri ordinis tam matutina hora capitulum convenire; sed cum ille recedere festinaret, nec horam capituli exspectare posset, tandem in conventu ante horam tertiam, nobis ex consuetudine lectioni vacantibus, adductus est idem apostolicae sedis legatus, et sedens inter nos inter alia quae commonuit, diligenter inquisivit, cur dissipatus esset thesaurus ecclesiae nostrae? Cui per priorem et praepositum nostrum hoc ordine respondimus. Propter communem necessitatem ecclesiae quamdam partem thesaurorum in ecclesia ex communi consensu capituli nostri tulimus, et quasdem possessiones ecclesiae nostrae valde utiles ex eis conquisivimus, reliqua omnia integra in ecclesia conservata sunt, ea vero, quae nunc propter necessitatem accepimus, reparare et restituere quantocius poterimus, Deo annuente, proposuimus. His auditis acquievit, nec super hoc verbo quidquam amplius interrogavit Valete.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
47
EPISTOLA XLVII. GUIDONIS CARDINALIS AD WIBALDUM ABBATEM. Quod ipsius scriptum papae ostenderit, et ut pontifici praesentiam suam exhibeat. (Anno 1148.)
GUIDO, sanctae Romanae Ecclesiae diaconus cardinalis et cancellarius, charissimo amico Corbeiensi abbati, salutem.
Dilectionis sinceritas, quam erga te habere incoepimus, non minuitur, sed suscipit incrementum. Scriptum, quod per Germanum vestrum nobis misistis, domino papae ostendimus. Ut autem brevi utamur eloquio, amicis nostris malumus parum promittere, et amplius operari. Satis dictum est sapienti. Bonum videtur nobis si domino papae propter molestias detrectantium vestram obtulissetis praesentiam.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
48
EPISTOLA XLVIII. WIBALDI AD GUIDONEM CARDINALEM Suos ei commendat Stabulenses (Anno 1148.)
Reverendo Patri suo et domno GUIDONI, sanctae Romanae Ecclesiae cardinali diacono, apostolicae sedis cancellario, frater WIBALDUS Dei gratia modicum id quod est, seipsum.
Sicut nobis significastis, nec hoc temere dictum est, plus enim nutu a vobis accipimus, quam audimus. De servitio procurationis domini papae ita solliciti fuimus, ut et primi in devotione essemus, et inter remurmurantes nullo modo inveniremur. Stabulensis Ecclesia, cujus vos abbas estis, sui abbatis patrocinio, hoc est vestro, summopere indiget, cui, sicut Patrem decet prompte et clementer subvenietis. Cujus querimoniam frater noster, noster, inquam, non ex consuetudine locutionis monachorum, sed vester et noster proprius et specialis vestrae celsitudini plenius intimabit.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
49
EPISTOLA XLIX. WIBALDI ABBATIS AD JORDANUM CARDINALEM Quid pro procurando papae Leodii egerit. (Anno 1148.)
Reverendo suo domno JORDANO, sanctae Romanae Ecclesiae cardinali presbytero, frater WIBALDUS, Dei gratia modicum id quod est, seipsum.
Fecimus quod jussistis. De servitio enim procurationis domini papae, quod in episcopatu Leodiensi ordinatum est, non solum solliciti, sed etiam studiosi fuimus, ut plusquam portionem, quae Stabulense monasterium contingere aestimata est exhiberemus, nec murmurantium numerum ullo modo augeremus. Dilectam nobis paternitatem vestram attente monendo rogamus ut devotionem nostram benigno sermone commendetis, et querelam Stabulensis monasterii, quae per fratres nostros pietati vestrae manifestabitur, in sinum apostolicae misericordiae fideliter recondatis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
50
EPISTOLA L. WIBALDI ABBATIS AD JOANNEM CARDINALEM Petit ipsius protectionem (Anno 1148.)
Reverendo Patri et domino JOANNI, sanctae Romanae Ecclesiae cardinali presbytero, frater WIBALDUS Dei gratia id quod est, seipsum et sua.
Habetis reum confitentem, date, quaeso, veniam, non equidem erroris, non negligentiae, quae remota sunt a sapientia, quam etsi non habemus, eam tamen diligimus; sed date veniam ignorantiae, quae in hac mortalitate purgatissimis etiam animis longinqua esse non potest. Et hic quidem propinquior ad misericordiam purgationis modus est. Sed quid laboramus, cum propitium judicem habemus, quem sane non timemus, pro eo quod ex officio sedis suae catholicae Ecclesiae custodiam et canonicae litis arbitrium habet, sed pro eo diligimus, quod nepos est summi quondam pontificis papae Lucii, qui nos ante supremum provectionis gradum unice dilexit, et in apostolatus culmine constitutus, Ecclesiam nostram et nos magnifice honoravit; qui vivens a nobis demeruit, si homines sumus, ut non solum carnem ipsius et sanguinem et quemcunque dilexit ipse, diligamus; verum aliquas forte reliquias vel monumenta de suis arctissima charitate amplectamur. Estis itaque noster propria quadam et speciali possessionis justitia. Recipite in fidem vestrum haereditario jure clientem, familiae vestrae cultorem, provehite personam, defendite causas, quae, Dei nos protegente gratia, non de criminibus, sed de incrementis Ecclesiae nostrae oriuntur. Tueatur nepos, quem avunculus dilexit; protegat ab ipso ordinatus, quem ille provexit, servet presbyter cardinalis judicium summi pontificis, ut nullis concussionibus eum fatigari permittat, quem ille dignum honore judicavit. O quanta verae dilectionis fiducia in ipso ineundae familiaritatis imo notitiae primordio! ita vobiscum secure et liberaliter loquimur, sicut cum illo, illo, inquam, avunculo vestro sermocinari consueveramus, cujus intima amicitiae gratia viginti et eo amplius annis sine offensione usi, et ut minus usitate, sed verius dictum sit, fruiti sumus. Verum in clausula dicimus vobis: Non amamus vos quia tanti, sed quia de tanto estis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
51
EPISTOLA LI. JOANNIS CARDINALIS AD WIBALDUM ABBATEM. Promittit causarum ipsius curam maximam se habiturum. (Anno 1148.)
Reverendissimo in Christo Patri WIBALDO, Dei gratia Corbeiensi et Stabulensi venerabili abbati, JOANNES eadem gratia Sanctae Mariae Novae diaconus cardinalis, salutem cum sinceritatis affectu.
Ex litteris vestris percepimus vos instanter veniam postulare, quod sollicitius et maturius ad notitiam nostrae humilitatis non propinquius accessistis, personam . . . . . quam dominus meus papa Lucius tanto affectu dilexit et tandiu fovit, et cui usque ad finem vitae suae, sicut nos ipsi vidimus et vos scribitis, in nullo defuit. Huic accedit, quod domnus Guido Florentinus in discessu suo a nobis ex singulari et praecipua charitate, quam nobiscum et vobiscum intimo affectu gerit, vos causasque vestras nobis praecipue commendavit. Inde fuit, quod a vobis non rogatus, non sollicitatus, causas vestras tanquam proprias hucusque proteximus, defendimus, sustulimus, et ubi nullae preces porrectae sunt nos porreximus. Denique si nulla alia causa esset, in vobis tamen est, Deo concedente, tanta prudentia, ut ex vobis teneri et stricte amplecti debeatis, quod Ecclesiae Romanae sapienter et efficaciter semper astitistis. Concessa igitur, quam postulatis, venia, gratiam vestram et singularem dilectionem, quam offertis, utrisque ulnis amplectimur, et praesentiam nostram pro vestra, etsi plus possumus, vobis per omnia promittimus, et sicut eam specialiter vindicatis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
52
EPISTOLA LII. EUGENII PAPAE III AD CORBEIENSES MONACHOS. Hortatur ut Wibaldo abbati humilem reverentiam exhibeant. (Anno 1148.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Corbeiensibus monachis, salutem et apostolicam benedictionem.
Memores sumus quod per alia vobis scripta mandavimus, ut dilecto filio nostro Wibaldo tanquam abbati humilitate debita pareretis. Quem utique nuper ad nos venientem paterna benignitate recepimus, et in his, quae ad reparandam in monasterio vestro religionem pertinent, atque servandam diligenti eum studio commonuimus. Ipsum itaque ad vos cum gratia sedis apostolicae et litterarum nostrarum prosecutionibus remittentes, universitati vestrae mandamus, monemus et exhortamur in Domino, quatenus eum tanquam boni et humiles filii diligatis et honoretis, atque ut pastori vestro condignam ei reverentiam impendatis, sibique ad recuperandas et retinendas possessiones et bona Corbeiensis monasterii viriliter et fideliter assistatis. Nos siquidem eumdem abbatem paterno affectu diligimus, et in quibus secundum Deum possumus, volumus exaudire.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
53
EPISTOLA LIII. EUGENII PAPAE III AD HENRICUM LEODIENSEM EPISCOPUM. Ut compescat raptores bonorum Stabulensis monasterii. (Anno 1148.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri HENRICO, Leodiensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.
Ecclesiasticorum bonorum pervasores, etc. Vide in Eugenio III, ad annum 1153.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
54
EPISTOLA LIV. HENRICI REGIS ROMANORUM AD EUGENIUM PAPAM III. Papae patrocinium deprecatur. (Anno 1148.)
Reverendo in Christo Patri suo et domino EUGENIO, summo et universali pontifici, HENRICUS Dei gratia Romanorum rex, debitae dilectionis et obsequii sinceritatem.
Benedictus Deus, qui sinceritatis vestrae discretionem in officium et dispensationem summi pontificatus assumere dignatus est, etc. Vide inter variorum epistolas ad Eugenium III.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
55
EPISTOLA LV. EUGENII PAPAE III AD HENRICUM JUNIOREM ROMANORUM REGEM. Laudat ejus pro Ecclesia zelum, prosperaque ei omnia exoptat. (Anno 1148.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, filio in Christo dilecto HENRICO juniori Romanorum regi, regis illustris Conradi filio, salutem et apostolicam benedictionem.
Genitoris tui devotionem erga beatum Petrum et sanctam Romanam Ecclesiam attendentes, etc. Vide in Eugenio III.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
56
EPISTOLA LVI. HENRICI ROMANORUM REGIS AD EUGENIUM PAPAM III. Ut Henricum Moguntinum archipraesulem et alios ad papam transeuntes benigne suscipiat, ducissam Poloniae ab excommunicatione solvat, et Wibaldum abbatem habeat sibi commendatum. (Anno 1148.)
Dilectissimo in Christo Patri EUGENIO, summo et universali pontifici, HENRICUS Dei gratia Romanorum rex, filialem per omnia dilectionem et debitam in Domino reverentiam.
Sinceritati vestrae totis animi viribus multas gratiarum actiones referimus, quod legatos nostros et litteras affectione paterna suscepistis, etc. Vide in Eugenio III, post ipsius Regesta.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
57
EPISTOLA LVII. B. EPISCOPI HILDESHEIMENSIS AD EUGENIUM PAPAM III. Wibaldi abbatis merita praedicat, oratque ut pontifex ratam habeat Kaminadae unionem ad Corbeiense monasterium. (Anno 1148.)
Reverendo Patri ac domino suo sanctae Romanae Ecclesiae summo pontifici EUGENIO, B. Dei gratia Hildesheimensis Ecclesiae humilis minister, tam devotam quam debitam patri obedientiam.
Commendamus serenitati vestrae dilectum fratrem nostrum Wibaldum Ecclesiae Corbeiensis abbatem, virum boni apud nos testimonii, et in Ecclesia catholica bene nominatum, quem ad partes nostras accessisse admodum gaudemus, utpote de cujus prudentia et industria plurimum confidimus. Obsecramus ergo paternitatem vestram, quatenus eum in suis petitionibus clementer exaudiatis, et praecipue pro Ecclesia Kaminatensi, in qua et divinae religionis cultum, cujus in eadem Ecclesia multa negligentia fuerat, tanquam vir religiosus et prudens reformavit, et reditus ac possessiones, quas ejusdem monasterii abbatissa non boni apud nos testimonii, post sui depositionem cum vanis et superfluis hominibus dissipaverat, et militibus in beneficio concesserat, tanquam vir strenuus fere ad integrum recollegit, et utilitatibus monasterii restituit. Huic ergo homini habenti zelum Dei, tanquam pius et clemens Pater assistite, et labores quos fecit in Ecclesia Dei, vestra auctoritate corroborare, hoc procul dubio scientes quod mutatio, quae in praefato monasterio facta est, omnibus religiosis terrae nostrae placet, his autem, qui ibidem causa irreligiositatis fuerant displicet.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
58
EPISTOLA LVIII. HENRICI DUCIS SAXONIAE AD EUGENIUM PAPAM III. Ejusdem argumenti. (Anno 1148.)
Sacrosanctae Romanae Ecclesiae summo pontifici EUGENIO, HENRICUS dux Saxoniae, promptae et officiosae servitutis devotionem.
Commendamus paternitati vestrae dilectum dominum meum venerabilem Corbeiensis Ecclesiae abbatem Wibaldum, etc. Vide in Eugenio papa III, inter epistolas diversorum ad ipsum.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
59
EPISTOLA LIX. HERIMANNI COMITIS WINCENBURGENSIS AD EUGENIUM PAPAM III. Ejusdem argumenti. (Anno 1148.)
Sanctissimo Patri ac domino suo EUGENIO, sanctae Romanae Ecclesiae summo pontifici, HERIMANNUS, comes de Wincenburch, advocatus Ecclesiae Corbeiensis, obsequii sui intimam devotionem.
Commendamus, venerande Pater, societati vestrae dominum meum charissimum Wibaldum venerabilem Corbeiensem abbatem, virum utique religiosum, et in omni apud nos honestate ac prudentia spectatum. Commendamus vobis labores, quos in Ecclesia Corbeiensi a die promotionis suae fideliter et infatigabiliter sustinuit, tum in reformanda religione in eodem monasterio et in recolligendis possessionibus ipsius, tum in pio et laudabili studio, quo in duobus monasteriis in Kaminata videlicet et Visbike, quae a domino meo rege accepit, studiose pro reparanda in eis divina religione laboravit. Hujus enim laboratoris in terra nostra multum indiguimus, maxime in duobus monasteriis, ubi multum divina religio deperierat, quam vir iste prudenter et honeste reformare laborat. Rogamus ergo excellentiam vestram, quatenus secundum petitionem domini mei regis hanc donationem ejus vestra auctoritate confirmetis, et in reparanda divina servitute dominum meum abbatem adjuvetis, nobisque exemplum in adjuvantis Ecclesiis praestetis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
60
EPISTOLA LX. H. ABBATIS. B. MARIAE IN FLECHTORP AD EUGENIUM PAPAM III. Ejusdem argumenti. (Anno 1148.)
Sanctissimo Patri ac domino suo EUGENIO, summo pontifici, H. Dei gratia humilis minister ecclesiae B. Mariae in Flechtorp, devotas orationes et debitam obedientiam.
Cognovimus, venerande Pater, venisse ad excellentiam vestram dilectissimum Patrem nostrum et dominum Wibaldum, Ecclesiae Corbeiensis abbatem, virum quem multum diligimus, et in quo plurimum spei in terra nostra in adventu ipsius accepimus, quem et paternitati vestrae commendatum esse rogamus. Laboravit enim in regione nostra sicut vir praeliator suscitans zelum pro reparanda divina religione, tum in suo monasterio, tum in monasteriis, quae ex dono domni regis accepit, Kaminata videlicet et Visbike, ubi non divina servitia, sed lupanarium ludibria potius exercebantur, in tantum ut Kaminatensis abbatissa femina et conversatione et aetate juvencula amatoribus suis post sui depositionem de reditibus Ecclesiae illius plusquam ad centum mansos in beneficio concesserit, cum ante depositionem suam pessima conversatione et irreligiosa promotione, qua ad diversas abbatias promota, et pro culpis suis amota fuerat, omnes religiosos viros terrae nostrae contra se excitaverit. Unde paternitatem vestram obsecramus, quatenus praefatum abbatem, qui hujusmodi turpitudines submovere incoepit, venientem ad vos benigne exaudiatis, et tam regalem munificentiam, quam labores suos, quos in restauranda divina religione impendit, vestra auctoritate confirmetis, et studium ei circa cultum ecclesiae vestra benevolentia adaugeatis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
61
EPISTOLA LXI. W. ABBATIS S. BLASII AD EUGENIUM PAPAM III. Ejusdem argumenti. (Anno 1148.)
Reverendissimo Patri ac domino EUGENIO, summo et universali pontifici, W. Dei gratia id quod est, ecclesiae B. Blasii humilis minister, quidquid valet debita obedientia et devotissima orationis instantia.
Quod dilectum Patrem nostrum Wibaldum Ecclesiae Corbeiensis abbatem venientem ad paternitatem vestram benigne soletis recipere, et in petitionibus suis clementer exaudire admodum exsultamus, et ut deinceps idipsum faciatis excellentiam vestram diligenter rogamus. Siquidem vir iste in terra nostra tanquam jubar coelestis sideris effulsit, cui et gratias pro vigilanti studio, quo in Ecclesia Dei laborat, agetis, et ut diligenter in eodem labore et fideliter perseveret, fiduciam vestra admonitione praestabitis. Nam postquam de manu domni regis duo monasteria feminarum accepit, Kaminata scilicet et Visbixe, divinae religionis servitutem, quae prorsus ibi deperierat. reparare et reformare tanquam fidelis servus et prudens multum studuit, et in recolligendis possessionibus, quas abbatissa Kaminatensis, femina usquequaque, reprehensibilis inter amatores suos disperserat, plurimum hoc anno laboravit, et adjutorio Dei ad integrum fere omnia, quae illa distraxerat, requisivit, et usibus servientium Deo restituit. Hujus igitur hominis labores et studia, quibus Ecclesia in nostris partibus plurimum indiguit, vestrae sanctitati nos sicut et caeteri confratres nostri et omnes terrae nostrae religiosi commendamus, et ut eos vestra auctoritate ad provectum Ecclesiae Dei confirmare dignemini, suppliciter exoramus.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
62
EPISTOLA LXII. C. ABBATIS B. M. IN GREVENKERKEN AD EUGENIUM PAPAM III. Ejusdem argumenti. (Anno 1148.)
Universalis Ecclesiae summo pontifici EUGENIO, C. humilis minister ecclesiae Sanctae Mariae in Grevenkarken, debitam Patri obedientiam.
Exsultamus in Domino quod dilectissimum Patrem ac dominum nostrum Wibaldum venerabilem Corbeiensis Ecclesiae abbatem in conspectu vestro gratiam invenisse cognovimus, virum utique de cujus adventu multum terra nostra illustrata est, et de cujus industria Ecclesiam Dei in partibus nostris satis jam profecisse, et ampliorem deinceps profectum habituram videmus. Est etenim vir tam in sua conversatione religiosus quam, ut in aliis religio divina amplificetur, studiosus, quod manifeste apparuit tum in aliis, tum praecipue in duobus monasteriis feminarum, Kaminata scilicet et Visbike, quae domnus rex Corbeiensi Ecclesiae dedit, in quibus divinae religionis jam pene nulla mentio remanserat; gratia autem Dei nunc ibi Deus colitur, ubi paulo ante spurcitiae turpes colebantur. Haec autem justitiae zelo et amore Dei et clamore Ecclesiae impulsum praefatum virum fecisse novimus, honestaeque conversationis et probatae vitae et laudabilis studii circa praenominatas ecclesias testimonium in audientia paternitatis vestrae damus, et ut petitionem ejus, quam secundum Deum esse credimus, exaudire dignemini, obsecramus.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
63
EPISTOLA LXIII. B. MARIAE IN HAMULUNGESBURNEN AD EUGENIUM PAPAM III. Ejusdem argumenti. (Anno 1148.)
Reverendo Patri ac domino suo sanctae Romanae Ecclesiae summo pontifici EUGENIO, Dei gratia abbas ecclesiae Dei Genitricis in Hamulungesburnen debitam et devotam Patri dilecto obedientiam.
Commendamus paternitati vestrae dilectum domnum et Patrem nostrum Wibaldum Ecclesiae Corbeiensis abbatem virum boni apud nos testimonii et dilectorem Romanae Ecclesiae, quem ad partes nostras accessisse omnino gaudemus, utpote de cujus prudentia et industria plurimum confidimus. Obsecramus ergo paternitatem vestram quatenus eum in suis petitionibus clementer exaudiatis, et praecipue pro Ecclesia Kaminatensi, in qua et divinae religionis cultum, qui in eadem Ecclesia multum neglectus fuerat, tanquam vir prudens ac religiosus reformavit, et reditus ac possessiones, quas ejusdem monasterii abbatissa, femina mali testimonii apud nos, post sui depositionem cum vanis et superfluis hominibus dissipaverat, et militibus atque amatoribus suis in beneficio concesserat, tanquam vir strenuus et industrius fere ad integrum recolligit, et utilitatibus monasterii restituit. Huic igitur homini habenti zelum Dei, tanquam pius et clemens Pater assistite, et labores, quos fecit in Ecclesia Dei, vestra auctoritate corroborate; hoc procul scientes quod mutatio, quae in praefato monasterio facta est, omnibus religiosis terrae nostrae ac timentibus Deum placet; his autem, qui ibidem exstiterant causa irreligiositatis displicet.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
64
EPISTOLA LXIV. EUGENII PAPAE III AD HENRICUM JUNIOREM REGEM. Amitae ipsius provisurum se promittit. (Anno 1148.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio HENRICO, juniori Romanorum regi, illustri imperatoris Conradi filio, salutem et apostolicam benedictionem.
Litteras et nuntios tuos debita benignitate suscepimus, et eorum preces diligenter attendimus. Personam siquidem tuam vera in Domino charitate diligimus, etc. Vide in Eugenio, ad an. 1153.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
65
EPISTOLA LXV EUGENII PAPAE III AD TEUTONICOS PRAELATOS. Ut juniori regi Henrico assistant, suisque consiliis et operibus eum adjuvent. (Anno 1148.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus archiepiscopis, episcopis et dilectis filiis abbatibus per Teutonicum regnum constitutis, salutem et apostolicam benedictionem.
Sicut manifeste vestra prudentia recognoscit, charissimus filius noster Conradus Romanorum rex divini amoris fervoribus excitatus, vivificae crucis signo suscepto, etc. Vide ubi supra.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
66
EPISTOLA LXVI. EUGENII PAPAE III AD A. BREMENSEM, H. MINDENSEM ET T. FERDENSEM ANTISTITES. Ut praedia Kaminatae monasterii a variis usurpata curent restitui. (Anno 1148.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus A. Bremensi archiepiscopo, He. Mindensi, T. Ferdensi episcopis, salutem et apostolicam benedictionem.
Possessiones ecclesiarum patrimonia pauperum et pretia peccatorum esse noscuntur, ideoque si quis praesumit ea contra justitiam detinere, etc. Vide ubi supra.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
67
EPISTOLA LXVII. EUGENII PAPAE III AD CORBEIENSES MONACHOS. Confirmat depositionem Henrici abbatis. (Ann. 1148.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Corbeiensibus monachis, liberis ac ministerialibus, salutem et apostolicam benedictionem
Quantum sit necessarium monasteriorum quieti prospicere, etc. Vide in Eugenio III ad an. 1153.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
68
EPISTOLA LXVIII. EUGENII PAPAE III AD FULDENSES. Contra suum mandatum factam ab eis electionem declarat irritam, mandatque ut praesentibus quibusdam quos nominat abbatibus ex altero claustro eligant sibi abbatem. (Anno 1148.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis monachis, liberis et ministerialibus Fuldensis monasterii, salutem et apostolicam benedictionem.
Si ad regenda rationabiliter membra discretio capitis intenta non fuerit, etc. Vide ubi supra.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
69
EPISTOLA LXIX. EUGENII PAPAE III AD EBRACENSEM, EVERBACENSEM HERSFELDENSEM ET CORBEIENSEM ABBATES Ut Fuldam accedentes abbatem ex altero claustro eligi curent. (Anno 1148.)
EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Ebracensi, Everbacensi, Hersfeldensi et Corbeiensi abbatibus. salutem et apostolicam benedictionem.
In apostolicae sedis specula disponente Deo constituti, etc. Vide in Eugenio.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
70
EPISTOLA LXX. A. PRAEPOSITI CORBEIENSIS AD WIBALDUM ABBATEM. Camerarium Fuldensem ejus desiderare praesentiam in abbatis electione, uti et Corbeienses pro rerum suarum restauratione. (Anno 1148.)
Dilectissimo Patri ac domino suo WIBALDO, venerabili abbati Corbeiensis Ecclesiae praepositus, quidquid patri filius, domino servus.
Ante paucos dies nobiscum habuimus Fuldensem camerarium, videlicet Hermannum, et alium quemdam e fratribus, qui venerant, ut vos ad se in tempore electionis invitarent, qui redierunt multum contristati, quod vos non invenerint. Misimus Fuldensibus per eosdem litteras ex persona vestra, quarum etiam nunc vobis copiam transmisimus. Misimus etiam ad vos litteras domni papae quas sigillatas sigillo ad nos Fuldenses detulerant. Certi etiam sumus quod idem Hermannus in brevi ad vos veniet, cui commendatitias litteras secundum petionem suam ad vos scripsimus. Electus eorum, si nondum audistis, de medio eorum evanuit. De caetero reditus vester ad nos magno desiderio omnium amicorum vestrorum exspectatur, tum pro aliis necessariis causis, tum pro eo maxime timore, quia omnibus vestris incumbit, ne comes Hermannus montem Brunesberch occupet et muniat, quod pro vero et indubitato nobis relatum est, unde et a vobis hoc celare noluimus, sicut nec aliquam rem, quae tacita honori vestro officere posset.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
71
EPISTOLA LXXI. WIBALDI ABBATIS AD FULDENSES. Excusat se quod ad eos nequeat accedere, eosque consolari conatur, hortaturque ut cito ad electionem procedant. (Anno 1148.)
Decano, praeposito, et caeteris in Christo dilectis fratribus, liberis ac ministerialibus Fuldensis Ecclesiae, WIBALDUS, Dei gratia Corbeiensis Ecclesiae famulus, benedictionem et vitam usque in saeculum.
Quantum doloris, quantum timoris, quantum sollicitudinis geramus pro diutina fatigatione et frequenti jactura vestrae tam nominatae, tam famosae, et aliquando tam honestae Ecclesiae mallemus praesentes, si temporis articulus permitteret, et apud vos deplorare, quam absentes scriptis significare. Quoniam vero jam ex antiquo omnium vestrum honestatem plurimum semper dileximus, in tribulatione quam impraesentiarum vobis incumbere perspeximus nostram quoque consolationem, si qua potest esse, et commonitorium, quod vobis praesentes dare nequimus, per apices nostros vestrae dilectioni devote subministramus. Summa igitur commonitionis nostrae haec est: ut si, quemadmodum intelleximus adhuc constituti apud domnum papam, electum vestrum habere non potestis, ad concordiam et unanimitatem quantocius redeatis, et sicut diligitis honorem vestrum et pacem Ecclesiae vestrae, concordes redeatis, scientes, quod non mentitur qui dixit: Omne regnum in seipsum divisum desolabitur. Et siquidem habere potestis inter vos quem eligatis, non differatis, si autem aliunde, et hoc acceleretis, sub dilatione enim aliquae importunitates suboriri poterunt. Nos autem de consilio nostro vobis imparati non erimus.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
72
EPISTOLA LXXII. HENRICI COMITIS NAMURCENSIS AD EUGENIUM PAPAM III. Se paratum esse ea observare, quae Treveris in curia papae ordinata fuerant, de causa quae ipsum inter et archidiaconum Virdunensem vertebatur. (Anno 1148.)
Reverendo Patri et domino suo EUGENIO, sanctae Romanae Ecclesiae summo pontifici, HENRICUS comes de Namurco et Lutzelemburch, devotionem filii cum fideli servitio.
Sicut inter me et Richardum archidiaconum Virdunensem in curia vestra Treviris, mediante Clarevallense abbate, ordinatum fuit, et in vestrae societatis praesentia confirmatum, ita die constituta observare et adimplere modis omnibus postmodum volui sub testimonio Virdunensis episcopi et Corbeiensis abbatis, etc. Vide in Eugenio III papa, post ipsius Regesta.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
73
EPISTOLA LXXIII. WIBALDI ABBATIS AD HENRICUM ROMANORUM REGEM. De electo Fuldensi, de parendo decretis papae, etc. (Anno 1148.)
Glorioso ac serenissimo domino suo a Deo coronato Romanorum regi HENRICO, filio victoris et inclyti Conradi Romanorum imperatoris augusti, F. WIBALDUS, Dei gratia Corbeiensis abbas, salutem in eo qui dat salutem regibus.
Qua devotionis instantia in concilio Remensi fuerimus pro stabilitate regni a Deo vobis collati, et pro incremento vestri honoris, arbitramur satis excellentiae vestrae esse notificatum ab his, qui rebus interfuere. Siquidem de fide nostra et studio circa vestrae personae et regni vestri provectus sublimitati vestrae nullatenus erit dubitandum. Causa, cur ad vestram celsitudinem post multa verba, quae cum magistro Henrico vestrae curiae notario de salute et incolumitate vestra, de provisione et ordinatione atque gubernatione regni vestri sollicite nuper habuimus, haec est, quod Fuldensis electus in abbatis nomen benedici detrectat, et praeterea inutilis a plerisque praedicatur. Si ergo amotus fuerit, de quo quidem non dubitavimus, cum a Remis exiremus, tunc imminebit vestrae indoli plurima sollicitudo, ne aliquis novitatum motus in monasterio Fuldensi oboriatur, sed sicut proxime, Deo inspirante, sapienter et strenue ad honorem sanctae matris nostrae Romanae Ecclesiae et vestrae dignitatis cuncta ibidem perfecistis, ita et nunc magnifice omnia in augmentum vestri honoris sub vestra praesentia cum magna quiete et disciplina peragi faciatis. Etenim, charissime, nobis dignitate quidem et ordinatione, Domine; sed affectu, fili, hoc vestrae intelligentiae summo studio suggerimus et suademus ut patrem vestrum papam Eugenium, qui vos benignissime honoravit, toto animo diligatis, nec decretis ipsius ac sacrosanctae matris vestrae Romanae Ecclesiae promulgationibus alicujus instinctu obvietis ut si pro principibus et aliis fidelibus vestris intercedendum erit, hoc sub tanto discretionis moderamine faciatis, ut et clementiae vestrae studium circa vestros laudem mereatur, et importunitas offensam non incurrat. Timemus namque ne in Romanam Ecclesiam aliquorum suggestione impingatis, quod vobis esse posset lapis offensionis et petra scandali. Et hoc ad vestram admonitionem putavimus esse adjiciendum, ne vel in Sueviam, vel in Saxoniam, vel in Lotharingiam exeatis, nisi vocatus a principibus ob aliquam rem praecipuam et notam sub brevi tempore terminandam. Exspectatur enim adhuc pater vester regni Dominus et parens, ac de facili possetis in aliquam reprehensionem incidere, praesertim ab his qui debita regno servitia inviti et quasi coacti praestare consueverunt. Et melius est nomen bonum, quam divitiae multae.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
74
EPISTOLA LXXIV. PRIORIS CORBEIENSIS AD S. ABBATEM. Mediante Wibaldo abbate indulget ipsi quidquid in Corbeienses commiserat. (Anno 1148.)
Reverendo in Christo et fratri charissimo S. abbati, frater E. prior et caeteri fratres Corbeienses, fraternam dilectionem.
Petitionem vestram, quam mediante charissimo Patre et domino nostro Wibaldo abbate nostrae parvitati obtulistis, debita reverentia suscepimus, et quidquid in nos scienter vel ignoranter deliquistis absque simulatione remisimus, et nostrae societati arctius incorporatum diligere et honorare, et exiguis orationibus nostris participare vos et desideramus et concedimus. In adventu enim praedicti patris nostri ad nos omnia inimicitiarum semina penitus exstincta sunt; quoniam inter illos, quos dissensionis procella disjecerat, ipse se medium, tanquam bonus angularis lapis verae charitatis et discretae humilitatis glutino interposuit, et filios Dei, qui in longinqua regione discordiae adeo remoti et alienati erant, in unum intimae dilectionis corpus congregavit. Cui pro utilitate et reformatione nostri monasterii indefesso studio laboranti vestra industria pro nostrae dilectionis et petitionis intuitu singulari, ut vestram prudentiam decet, constantiae et officii amore assistetis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
75
EPISTOLA LXXV. WIBALDI ABBATI AD MAGISTRUM BALDRICUM. Ut suum exerceat ingenium. (Anno 1148.)
Frater WIBALDUS Dei gratia id quod est in catholica Ecclesia, dilecto fratri et amico suo Baldrico magistro, benedictionem et vitam usque in saeculum.
Expediti tandem ab his occupationibus maximis, quae nos, ut ipse nosti, ultro citroque implicitos diu tenuerunt, posse coepimus aliquando amicos nostros salutare, et aliquid tenerioris affectus depulso omni angore exhibere. Salutantes igitur tuam industriam paterno et intimo affectu rogamus et exhortamur in Domino, ut illud tuum nobile et acutissimum ingenium, quod tibi, praestante Deo, a natura insitum est, et optimis artibus in juventute tua sublimiter excultum, torpore per otium non sinas, ne honos qui tibi quasi quidam laboris fructus ob scientiae claritudinem collatus est, optimis disciplinis tuis quemdam obscuritatis situm inferre praevaleat. Sane et acumen ingenii et facundiae gloriam, et adeptas dignitates humilitate quasi quodam gemmarum splendore ornabis, et memineris honores eisdem artibus esse servandos, quibus eos es assecutus. Fortunatum enim, ut saeculariter dicamus, esse potuit, quod ascendisti, sed regere teipsum in alto, equidem industriae est. Praesentia tua tuis auditoribus disciplina sit, raro siquidem castigabilis, si assiduus fueris. Plus habet locus tuus quam docendi officium, nam et censariam debes exhibere severitatem, quoniam et corrigendis moribus praefectum te esse noveris, quae disciplina et exercitatio omnibus est subtilior, et in fructu cunctis propensior. Scienti pauca sufficiant, non ut doctorem doceamus, sed ne officium praetereamus.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]
Wibaldus Corbeiensis
76
EPISTOLA LXXVI. MONACHORUM CORBEIENSIUM AD WIBALDUM ABBATEM. Ut absens pro sua Ecclesia laborare non desinat et ut suo privilegio confirmet duorum monasterium unionem. (Anno 1148.)
Dilecto Patri ac domino suo WIBALDO, Dei gratia venerabili Corbeiensi abbati, E. prior totaque congregatio filiorum suorum, Deo in eodem monasterio sub ejus regimine famulantium, quidquid valet sedula oratio, et debita tam dilecto Patri dilectio.
Multum quidem aegre sustinemus tam diuturnam vestri absentiam, nisi quod pro incremento Ecclesiae nostrae vos scimus in hac absentia laborare, ad quem etiam laborem viriliter sufferendum, vos in quantum praesumimus exhortamur, et commonemus, et ut bono fine terminetur misericordiam Dei jugiter exoramus. Caeterum gratias agimus paternitati vestrae, quod inter duos parietes, ut eos in unam societatem conjungeretis, tanquam prudens imitator veri illius angularis lapidis medius sedistis, et diu desideratam nobis charissimorum fratrum communionem et optabilem in Christo adunationem ad effectum perduxistis. Consummato ergo operi extremam manum adhuc imponetis, ut videlicet vestro privilegio, quae in hac memorabili duarum Ecclesiarum conjunctione vestra permissione utrinque scripta vel facta sunt, ad perpetuam successorum nostrorum memoriam confirmetis, et hoc testimonium in utraque ecclesia diligenter, sicut rem dignam memoria, conservari praecipiatis. Nihilominus quoque rogamus, ut quoniam ad laudem Dei et ad remedium animarum nostrarum hanc conjunctionem fieri postulavimus, sanctis etiam patronis utriusque Ecclesiae alterutrum dignos honores impendi constituatis, quatenus qui in utraque Ecclesia oramus pro invicem ut salvemur, junctis utrinque patrociniis ad consequendam salutem, quam quaerimus, adjuvemur. Placeat ergo vobis, ut ob recordationem posteritatis signum aliquod et memoriale in festivitate utriusque patroni de possessionibus utriusque Ecclesiae statuatis, et hoc studio pietatis tam vestram quam patronorum memoriam apud subditos vestros perpetuam faciatis.
http://viaf.org/viaf/213109960
[]